zaburzenia-afektywne-Radziwiłłowicz.pdf

ZABURZENIA AFEKTYWNE Historia myślenia o diagnozie i leczeniu zaburzeń afektywnych Kultura grecka  Mit o Syzyfie i Bellerofoncie – świat ludzi i bogów, walka z bogami skazana na porażkę, co rodzi cierpienie.  Melancholia – słabość kondycji ludzkiej. Sens medyczny – depresja.  Platon, Arystoteles – melancholia jako oznaka genialności. Los/nadzieja, przeznaczenie.  Hipokrates – zjawisko chorobowe, mogące przekraczać granice obłędu. Dychotomia doświadczanych uczuć – melancholia/depresja oraz radość/mania. „Corpus Hippocraticum” – Hipokrates – prośba mieszkańców Abdery w wyleczeniu z melancholii Demokryta. 

Szkoła z Kos – cztery humory – krew, śluz, żółć, jasna i ciemna – choroba jako wyraz dążenia do osiągnięcia stanu nowej równowagi. Leczenie poprzez dietę. Choroba dotyczy całego organizmu człowieka, a nie tyko jego części. Choroba byłaby reakcją organizmu, która miałaby przywrócić zdrowie. Niezależnie od tego, czy choroba dotyczy całego organizmu czy nie, to najwłaściwsze leczenie jest przez dietę.  

Szkoła z Knidos – istnieje wiele różnych chorób. Leczenie – środki przeczyszczające, przyżeganie, dieta mleczna. Koncepcja humoralna – idea równowagi płynów ustrojowych organizmu.

Teoria rozwijana przez szkołę z Kos i Galena, przetrwała do XIX w, Arystoteles. Powstawanie i niszczenie rzeczy jest wynikiem łączenia się i rozłączania lub przeobrażania elementów (ognia, powietrza, wody, ziemi), z których każdy jest obdarzony parą jakości: czynną (ciepło/zimno) i bierną (suchość/wilgotność), będącymi odpowiednikami formy i materii.   

Płyny ustrojowe łączą się z sobą w określonej proporcji, wytwarzając względnie trwałą mieszaninę, zwaną temperamentem, zaś każdy z jego typów jest typem somatycznym. Cztery typy konstytucjonalne związane z przewagą jednego z płynów: choleryczny (żółć jasna), sangwiniczny (krew), flegmatyczny (śluz) i melancholiczny (żółć ciemna). W średniowieczu typ temperamentu określał również cechy psychiczne, zaś w czasach nowożytnych temperament wiązano przede wszystkim z cechami psychicznymi.

Problem natury duszy  Hipokrates – wszystko, co istnieje, również dusza, ma naturę cielesną. Ciało ludzkie jest obdarzone samorzutnym ruchem i jest siedliskiem stanów wewnętrznych, występujących w postaci uświadamianych doznań, uczuć i pragnień. Zamieszkująca w nim (przepona, serce, mózg) dusza to źródło obu rodzajów aktywności, od ciała różni ją większa lekkość tworzącej ją substancji i żywość ruchów. Zaburzenia pracy mózgu jako przyczyna wielu chorób ciała.



Kultura śródziemnomorska Lekarze hipokratejscy – powstała pierwsza w historii nauka przyrodnicza – medycyna. Podstawa rozwoju psychiatrii. Jako pierwsi umiejscowili duszę, a tym samym życie psychiczne, w mózgu, wiążąc z jego czynnością funkcjonowania narządów zmysłów i aparatu ruchowego – zasada regulacyjna funkcjonowania organizmu. Życie biologiczne organizmu jest powiązane z jego życiem psychicznym- oddziałując na jedno, pośrednio oddziałujemy na drugie. Odebrali zaburzeniom psychicznym cechę „świętości” uznając, że można je leczyć.

 

Szkoła metodyków Kontynuatorzy greckiej sztuki lekarskiej w Cesarstwie Rzymskim. Asklepiades (II-I wiek p. n. e. ) Postawa antyteoretyczna. Osnowę organizmu tworzą ciała stałe (nie płyny).

   

1

      

  

   

   

      

Mechaniczny charakter jedności morfologicznej organizmu, istnieją dwa krańcowo różne stany ciała: stan naprężenia, twardości i bólu ze stanami zapalanymi oraz stan rozluźnienia, podczas którego wydzielane są płyny, oraz stan mieszany. Wszystkie te stany mogą występować w przebiegu tej samej choroby. Fizykoterapia: jakości elementarne łączy ruch (nie stosunek przeciwieństw). Soran z Efezu (93-138 n. e. ) – rozdział o melancholii. Praktyczne uwagi o postępowaniu z chorymi – oświetlenie, wysokość okien, środki bezpośredniego przymusu, badanie myśli, gimnastyka, spacery, czytanie na głos, spektakle teatralne, retoryka, muzyka. Krytyka środków nasennych. Ciemna żółć – zimna, sucha, kwaśna, mętna, gęsta. Jej nadmiar w śledzionie ulega zepsuciu i wraz z krwią przedostaje się do innych części ciała, zanieczyszczając cały organizm. Dlatego leczenie melancholii polega na stosowaniu środków przeczyszczających i upustach krwi. Szkoła pneumatyków Pneuma – pojęcie stosowane do wyjaśniania mechanizmu przewodnictwa nerwowego, czyli „tchnień życiowych” (do pocz. XIX w.) To substancja uczestnicząca w przemianach podtrzymujących życie, pełniąca funkcję duszy, odpowiedzialna za zjawiska psychiczne. Aretaios z Kapadocji (Rzym, II w.) – melancholia to stan przygnębienia z towarzyszącą obecnością jakiejś nieprawidłowej myśli i brakiem gorączki. Bezsenność, budzenie się w lęku. Umiejscowienie w podżebrzach, rozciąganie się na przeponę. Gdy głowa reaguje na te dolegliwości, chorzy popadają w obłęd. Galen z Pergamonu (130 – 200) Szczytowy punkt rozwoju starożytnej medycyny greckiej. System filozoficzno – lekarski „Corus Galenicum” – eklektyzm, przetworzenie hipokrateizmu, osiągnięć innych szkół lekarskich, wróg metodyków. Po jego śmierci – stagnacja w medycynie europejskiej. Myśl Galena przejęli lekarze arabscy, wprowadzając ją na stałe do nauki i kultury islamu. Awicenna (Abu ibn Sina 980 – 1037) „Kanon medycyny” – zaburzenia psychiczne jako rezultat zakłóceń w ciele, głownie w mózgu. Mechanizm powstawania melancholii i manii podobny (mózg, układ immunologiczny i hormonalny). Pierwotna patologia dotyczy mózgu, później procesy patologiczne prowadzące do zaburzeń nastroju zachodzą poza nim. Człowiek jako jedność psychofizyczna. Czynniki psychologiczne powodują zmiany w pracy mózgu. Możliwość wystąpienia manii i depresji u jednej osoby, jedno zaburzenie może przechodzić w drugie. Mania jako „psia choroba”. Melancholia = bezład, lęk. Awicenna „Kiedy melancholia łączy się z rozdrażnieniem, napadaniem na ludzi i złośliwością, to nazywa się ona manią.” Depresja – zmiany w naczyniach mózgu (komorach mózgu) powodowanych przez ciemną żółć. Śledziona, wątroba, „złe duchy”. Czynniki ryzyka – nadmierny smutek i strach oraz bezsenność. Częściej u mężczyzn. Latem i jesienią. Nieszczęśliwa miłość jako rodzaj melancholii. Oznaki początku melancholii: niedobre myśli, nieuzasadniony strach, szybkie popadanie w gniew, dążenie do samotności, drżenia, zawroty głowy, szum w uszach. Utrwalenie objawów – lękliwość, podejrzliwość, smutek, unikanie ludzi, przygnębienie, lęki przed tym co bywa i czego nie bywa, pragnienie śmierci/nienawiść myśli o śmierci. Nadmierna zaduma, bezsenność, spadek wagi ciała. Należy się spieszyć z leczeniem melancholii ! Chronić przed samotnością i bezczynnością – odciąganie od ciężkich myśli. Sen, pokarmy tłuste i słodkie. Leczenie manii

 

Upusty krwi. Środki żółciopędne i przeczyszczające.

2

    

Oziębienie i nawilżanie głowy 5 razy dziennie. Pojenie wywarem z maku z dodatkiem soku z granatu, wina śliwkowego lub wywaru jęczmiennego. Sadzanie chorego obok ludzi, których by się wstydził i których poważał. W sytuacjach zagrożenia mocno związać i wsadzić do klatki. Teoria humoralna i jej metody leczenia przetrwały do XVIII wieku.

Timothy Wright (1551 – 1615, Londyn)  „Rozprawa o melancholii” 1. melancholia naturalna, pierwotna będąca rezultatem obaw umysłu oraz 2. nienaturalna będąca wynikiem zaburzenia cyrkulacji płynów ustrojowych, wymagających leczenia fizykalnego. = podział na depresję psychogenną (reaktywną) oraz endogenną Robert Burton (1621) „Anatomia melancholii, czym ona jest, z jej wszelkimi odmianami, przyczynami, objawami, rokowaniem i kilkoma sposobami jej leczenia.” Bardzo trafne opisy – ruminacja, samoudręczanie, lęki przed utratą. Melancholia to depresja, zaburzenia lękowe, OCD = współwystępowanie ! Pierwszy opis objawów ega dystonicznego – osoba wie, że są udręką. Ego syntoniczne ! Będąc sami dla siebie nieprzerwanym nieszczęściem i męką. Depresja i mania  Robert Whytt (1714 – 1766) – wprowadził termin „depresja”: de – ku dołowi, premere – naciskać (1765). Stany obniżonego nastroju – pierwszy i osiowy objaw depresji.  Jean Esquirol (1772 – 1840) pięć klas zaburzeń psychicznych: Lypemania (lypao – cierpię, martwię się), mania, monomania, upośledzenie umysłowe, idiotyzm. Monomania – dzisiaj fobia prosta, obłęd częściowy przed jednym przedmiotem.  Jean Falret, Jules Baillarger (1854) – psychoza maniakalno – depresyjna.  Jules Cotard (1880) – z. Cotarda – depresja z urojeniami nihilistycznymi i katastroficznymi – wskaźnik niekorzystnego rokowania. Dystymia  Carl Fleming (1844) – zaproponował, by tak nazywać melancholię. Dystymia jako zaburzenie emocjonalne, depresja nastroju.  Karl Kahlbaum (1863) – dystymia jako przewlekła postać melancholii (zaburzenie sfery afektywnej w postaci przygnębienia, stłumienia lub pobudzenia). Cyklotymia (1882) – lżejszy wariant szczątkowej postaci okresowej psychozy o zmiennym obrazie psychopatologicznym, z nieostro wyrażonymi objawami, głównie w sferze afektywnej. Zaburzenia afektywne Theodore Ziehen (1894) – zaczął używać na określenie zaburzeń nastroju terminu „psychozy afektywne”. Emil Kraepelin (1896) – z. a. to stany depresyjne i maniakalne oraz psychozy okresowe. Postacie atypowe (stany mieszane – znaczny postęp w medycynie): depresja agitowana, osłupienie maniakalne. 1899 – depresja i mania przestały stanowić samodzielne kategorie diagnostyczne. Razem z psychozą okresową zyskały nazwę psychoza maniakalno – depresyjna (jednostka nozologiczna) Karl Leonard (1957) – mniejsze znaczenie mózgowej lokalizacji objawów psychopatologicznych. Wyodrębnił jedno- i dwubiegunowy typ przebiegu psychozy maniakalno – depresyjnej. Johannes Lange (1926) – koncepcja psychogennej postaci depresji. Sandor Rado (1927) – depresja nerwicowa. Robert Spitzer, Jean Endicott, Elie Robins (1978) – „Badawcze Kryteria Diagnostyczne” – duże zaburzenie depresyjne i jego 11 podtypów, małe zaburzenie depresyjne ze znaczącym natężeniem doznań lękowych. 1980 – III DSM Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Martin Keller, Robert Shapiro (1982) – podwójna depresja (dystymia + duża depresja).

3

Norman Rosenthal (1984) – sezonowe zaburzenie afektywne (stany depresyjne w zimie) + rola fototerapii w leczeniu. „psychozy łączone” – Jacob Kasanin (1933) – psychozy schizoafektywne (objawy schizofrenii i psychozy maniakalno – depresyjne). Leczenie depresji Od starożytności – metody psychologiczne i biologiczne, z przewagą farmakoterapii. XX wiek – zsyntetyzowano skuteczne środki przeciwdepresyjne, opracowano elektroterapię. Leki p/depresyjne pierwszej generacji to amfetamina i barbiturany (lata 40.). Leki drugiej generacji – inhibitory monoaminooksydazy oraz trójpierścieniowe leki p/d: imipramina (imipramina). Leki trzeciej generacji – hamowanie wychwytu zwrotnego monoamin (mianseryna, 1967). Armin Carlsson (1968, N. Nobla) – hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) daje efekt p/depresyjny. Skale psychometryczne do badania lęku i depresji – 1960 – Max Hamilton. Leczenie manii i CHAD John Cade – 1949 – sole litu w leczeniu manii oraz profilaktyce Ch. Afektywnych. Profilaktyka CHAD – karbamazepina (1957) i kwas walproinowy (1982). TERAPIA – poznawczo-behawioralna Arnold Lazarus – uczenie się, modyfikacja zachowań. Modele poznawczo – środowiskowe: Lewinsohn 1974, Seligmann 1974/75. T. poznawcza – Beck 1967/76, Ellis 1962/76. Depresja – obraz kliniczny

      

Depresja jako problem (również) społeczny WHO – do roku 2020 depresja może stać się drugim co do wielkości zagrożeniem zdrowotnym po chorobach układu krążenia. Od 23 lutego 2004 roku obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Od 1 lutego 2006 roku Fundacja Itaka założyła serwis internetowego programu „Depresja jest chorobą. Lecz depresję.” Oraz prowadzi kampanię „Żyć nie umierać!” Antydepresyjny Telefon Zaufania. Od 2007 roku prowadzona jest Kampania Forum Przeciw Depresji. Zagadnienie depresji u dzieci i młodzieży pojawiło się w podręcznikach psychiatrii dziecięcej dopiero pod koniec lat 70. XX wieku i obecnie stanowi jeden z najtrudniejszych problemów diagnostycznych i terapeutycznych. Zarówno prewencja, jak i leczenie muszą wynikać ze zrozumienia mechanizmów, jakie leżą u podłoża zaburzenia.

Sekwencyjny i hierarchiczny model nastroju, syndromu i zespołu depresyjnego w okresie dorastania Nastrój depresyjny (15-40%) – remisja lub kontynuacja (ale już mogą być inne objawy), następnie syndrom lękowo – depresyjny (5-6%) gdzie na przejście z nastroju na syndrom wpływają procesy biologiczne, stres, radzenie sobie. Następnie syndrom – remisja lub kontynuacja, po czym zespół/zaburzenie depresyjne (1-3%) gdzie na przejście z syndromu na zespół wpływają procesy biologiczne, stres, radzenie sobie.  



Syndromy, które są konstelacją zachowań i emocji, które włączają objawy depresyjne, np. lęk, objawy somatyczne, autodestruktywność, poczucie winy, wycofanie społeczne, zaburzenia uwagi, agresja i zachowania przestępcze. Przyjmuje się, że jeśli zaburzenie pociąga za sobą syndrom zachowań i emocji to będzie się on wyrażał w korelacjach między problemami, które występują jednocześnie i pojawiają się w ocenach dokonywanych przez młodzież, jej rodziców i nauczycieli. I tak np. w korelacje z nasileniem objawów depresji wynoszą od 0,27 z zachowaniami przestępczymi u chłopców, do aż, 0,8 z zachowaniami samobójczymi chłopców. Ponadto syndrom lękowo – depresyjny jest silnie powiązany zarówno z objawami internalizacyjnymi, czyli np. wycofaniem społecznym i objawami somatycznymi, jak również z objawami eksternalizacyjnymi, czyli np. zachowaniami agresywnymi i zaburzeniami uwagi.

4

 



U dzieci i młodzieży syndrom ten jest charakteryzowany przez poczucie osamotnienia, płaczliwość, potrzebę bycia perfekcyjnym, poczucie bycia niekochanym, nerwowość, poczucie winy i bezwartościowości, zamartwianie się, smutek, nieśmiałość itp. Od procesów biologicznych, stresu i radzenia sobie zależy czy syndrom się rozwinie, czy nastąpi remisja. Przyczyny częstszego występowania depresji u dziewcząt Trzy modele wyjaśniające różnice międzypłciowe w występowaniu depresji we wczesnym wieku młodzieńczym (między 11 a 15 r. ż.): 1. Przyczyny depresji są identyczne u dziewcząt i chłopców, ale we czesnym okresie dorastania zaczynają przeważać wśród dziewcząt: u dziewcząt istnieje większa korelacja między nieasertywnością i nasileniem objawów depresji. 2. Przyczyny depresji są różne u oby płci: z depresyjnością u dziewcząt silniej są powiązane konflikty interpersonalne i niska popularność w grupie rówieśniczej, natomiast u chłopców niska sprawność fizyczna. 3. Wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia czynników ryzyka depresji u dziewcząt, również przed wczesnym wiekiem młodzieńczym, a czynniki te prowadzą do depresji tylko (i dopiero) w kontekście wyzwań i zadań rozwojowych we wczesnej adolescencji.

Uwarunkowania częstszego występowania depresji u dziewcząt w porównaniu z chłopcami Styl atrybucji prowadzi do niskiej samooceny, co prowadzi do depresji. Na niską samoocenę wpływa negatywny obraz ciała. Na negatywny obraz ciała wpływają postawy rodzicielskie, brak akceptacji seksualności córki oraz stereotyp kulturowy wyglądu i roli płciowej. Nowe (np. wczesne dojrzewanie i brak gotowości emocjonalnej do zmian biologicznych) i/lub negatywne (np. trudności w relacjach) wydarzenia życiowe wpływają na depresję, oraz na negatywny obraz ciała. „Ja” współzależne (socjotropia):  Budowanie samooceny i poczucia własnej wartości na podstawie relacji z innymi ludźmi.  Utrwala zależność. „Ja” niezależne:  Budowanie samooceny i poczucia własnej wartości na podstawie skuteczności realizacji własnych celów.  Bardziej męski wzorzec funkcjonowania. Depresja anaklityczna jest efektem nadmiernego uzależnienia jednostki od relacji interpersonalnych i wiąże się z odczuwaniem słabości, lęku przed porzuceniem. Ten typ występuje u osób socjotropicznych. Depresja introjektywna ma źródło w nadmiernej trosce o samookreślenie się, samokontrolę, poczucie własnej wartości, koncentracji na osiągnięciach. Ten typ występuje u osób o wysokim poziomie autonomii i wiąże się z odczuwaniem intensywnego poczucia winy, własnej bezwartościowości, perfekcjonistycznymi dążeniami, oraz silną potrzebą naprawy popełnionych błędów i pomyłek.

   



Objawy somatyczne w obrazie klinicznym depresji Proces desomatyzacji – w toku normalnego rozwoju następuje różnicowanie się struktur somatycznych i psychicznych, umożliwiające świadomą reakcję na niebezpieczeństwa i przeżywanie lęku oraz tworzy się struktura ego. Desomatyzacja przebiega dzięki rozwojowi struktur poznawczych oraz zdolności do kontrolowania emocji i popędów, co umożliwia uniezależnienie się od mechanizmów fizjologicznych kontrolujących homeostazę. Zaburzenia procesu desomatyzacji u dziecka powodują, że reaguje ono na zagrażające bodźce nie w sposób psychiczny, ale poprzez reakcję ciała. Zdolność dziecka do wzrostu stopnia werbalizacji i desomatyzacji, a także rozwoju funkcji ego, zależy nie tylko od rodzaju pomocy, którą dziecko otrzymuje od rodziców (co rodzice robią w tym względzie i co na ten temat mówią), ale również od tego, jacy oni są. Somatyzacja stanów psychicznych najczęściej jest związana z długotrwałym wpływem bodźców urazowych występujących w relacji z osobami, w stosunku do których istnieje związek zależności.

5

Matka karze dziecko za każde odstępstwo od obrazu, który stworzyła sobie na jego temat. Tym samym powoduje u niego rozwój fałszywego „ja” czy tzw. fałszywej tożsamości, czego skutkiem jest brak pewności siebie i słabe poczucie własnej tożsamości.    



 

   



Nie ma pewności co do tego, czy somatyzacja w okresie dorastania jest pierwszą oznaką depresji. Wysoki poziom symptomów somatyzacji u młodzieży bez zaburzeń emocjonalnych w wieku 13 – 16 lat zwiększa ryzyko wystąpienia depresji i napadów paniki (ale nie nadużywania leków i innych substancji psychoaktywnych) cztery lata później. Osoby dorosłe z zespołem lękowym i zaburzeniami nastroju często w okresie dorastania doświadczały wielu objawów somatycznych. Ryzyko depresji u osób z wysokim poziomem somatyzacji nie zależy od płci i obecności, czy braku chronicznych problemów zdrowotnych. Zachowania autoagresywne w obrazie klinicznym depresji Miłość, akceptacja oraz kompetentnie opiekuńcza funkcja rodziców pozwalają na gruncie: naturalnej tendencji do życia, realizacji popędu samozachowania i rozwoju wytworzyć poczucie wartości Ja i wzbogacić naturalny potencjał ochronny o wzorce zachowań ochronnych, wspomagają rozwój opiekuńczej funkcji ego. Wzorce zachowań opiekuńczych dostarczają ego poczucia bycia obiektem „wartym ochrony”. W historii osób gwałtownie i chronicznie autodestruktywnych występuje doświadczenie zagrożenia i odrzucenia, brak poczucia sensu życia i poczucia własnej wartości. Wyniki badań własnych – większemu nasileniu depresji z autoagresją towarzyszyła wyższa depresyjność matki, oraz niższa jakość związku małżeńskiego rodziców. W wieku młodzieńczym proporcja samouszkodzeń do dokonanego samobójstwa jest wyższa niż w jakiejkolwiek innej grupie wiekowej, zwłaszcza u dziewcząt z krajów zachodniej Europy, zaś około 10-15% dziewcząt i 5-10% chłopców dokonuje samookaleczeń. W ostatnich latach wzrasta występowanie prób samobójczych u młodych mężczyzn oraz samouszkodzeń u młodych kobiet. Istnieje współzależność między nasileniem zjawiska samouszkodzeń i prób samobójczych, w szczególności w grupie wiekowej 15 – 24 lat oraz u mężczyzn. Prawdopodobnie brak efektywnej interwencji psychologicznej po wystąpieniu pierwszych epizodów samookaleczeń powoduje ich kontynuację w ciągu życia i ostateczny skutek w postaci dokonanego samobójstwa. Może być też odwrotnie – samouszkodzenia stanowią strategię radzenia sobie z niepokojem i lękiem oraz są czynnikiem ochronnym wobec prób samobójczych. Związek pomiędzy czynnikami ryzyka i występowaniem zaburzeń internalizacyjnych oraz eksternalizacyjnych schemat z pliku

Współwystępowanie depresji z innymi zaburzeniami psychicznymi:  Spektrum zaburzeń lękowych, z lękiem separacyjnym, fobią prostą i społeczną, agorafobią i zespołem lęku uogólnionego.  Zaburzenia odzywania się – niezadowolenie z ciała i wyglądu. Częstość napadowego objadania się koreluje z nasileniem depresji. Podtypy bulimii. Zespół gwałtownego objadania się.  Nadużywanie substancji psychoaktywnych.  ADHD. ADHD – style rodzicielskie – umiejscowienie kontroli – depresja – depresja ADHD wpływa na umiejscowienie kontroli i depresję. Style rodzicielskie wpływają na depresję. Style i kontrola są moderatorami pomiędzy ADHD i depresją. Depresja i lęk mogą stanowić różne punkty wzdłuż tego samego kontinuum, np. częste występowanie pojedynczych objawów lękowych depresji oraz pojedynczych objawów depresji w zaburzeniach lękowych. Spektrum zaburzeń lękowych, z lękiem separacyjnym, fobią prostą i społeczną, agorafobią i zespołem lęku uogólnionego. 1. Depresja i zaburzenia lękowe częściej współwystępują razem niż losowo. 6

Jeżeli zaburzenie lękowe jest wywołane depresję, to należy rozpoznać wyłącznie depresję. 2. Symptomy depresji i lęku są różną manifestacją wspólnej podstawowej podatności. Są wynikiem tego samego procesu patogenetycznego. 3. Jest to zaburzenie heterogeniczne – istnieje wiele patomechanizmów, których przejawy mogą być podobne do siebie. 4. Są to zaburzenia nieskorelowane. 5. Są to teoretycznie i empirycznie różne zjawiska i oddzielne kategorie diagnostyczne. Nadużywanie substancji psychoaktywnych. Może to być próbą leczenia objawów depresji. Cechy podobne w ADHD i depresji:  Deficyty samokontroli są jednym z głównych objawów jakie towarzyszą ADHD, dlatego też dzieci z diagnozą ADHD są przekonane, że nie mają wpływu na dotyczące ich zdarzenia i faktycznie charakteryzują się zewnętrznym umiejscowieniem kontroli co częściowo wyjaśnia występujący u nich wysoki poziom depresyjności.  Impulsywne i wybuchowe zachowania dzieci z ADHD wywołują u rodziców negatywne, karzące reakcje, podobnie jak w przypadku rodziców z depresją.  Dysfunkcje, chaotyczne i niezgodne środowisko rodzinne może bezpośrednio prowadzić do rozwoju symptomów depresji u dzieci z ADHD. Współwystępowanie depresji z innymi zaburzeniami psychicznymi:  Zachowania buntowniczo – opozycyjne i zaburzenia zachowania.  Zaburzenia zachowania – predykator nasilenia symptomów depresji u dorastających DZ i CHŁ. Zaburzenia eksternalizacyjne są zbieżne z objawami skłonności psychopatycznych Hare’a. Kształtowanie się osobowości antyspołecznej:  Czynniki biologiczne (np. trudny temperament, dobroć dopasowania, zaniedbywanie dziecka). Modyfikacja więzi. Depresja matki/złośliwy narcyzm u dziecka.  Dzieci opuszczone – stają się okrutne, bezwzględne – robią to za nadzieją miłości – mają doświadczenie, że trudno z nimi wytrzymać.  Wściekłość odreagowana w relacjach i zachowaniach impulsywnych. Kształtowanie się osobowości antyspołecznej - czynniki biologiczne (np. trudny temperament, dobroć dopasowania, zaniedbywanie dziecka) KEVIN („Musimy porozmawiać o Kevinie”):  w matce budzi strach, a w ojcu niedowierzanie – mechanizm rozszczepienia  gdy czytała o Robin Hoodzie – była szczęśliwa, czuła więź z synem  pomysłowość w zadawaniu cierpienia – np. przemielenie chomika  każdy rodzic – inny obraz dziecka Kształtowanie się osobowości antyspołecznej:  mechanizm – libido musi być obsadzone (to, co nas spotyka, obsadzenie libidalne), zaangażowanie energii życiowej w coś, co daje satysfakcję (miłość, pasja, rozwój / destrukcja)  brak wewnętrznego obiektu macierzyńskiego, dziecko nie jest w stanie samouspokajać się, czyli mieć kontaktu z kojącym obiektem macierzyńskim  doświadczenie rodzica jest doświadczaniem kogoś obcego (lub jego braku), który nie tylko nie daje nadziei i nie podtrzymuje dziecka, ale jest figurą zagrażającą, okrutną i obcą. To jest bardzo specyficzny idealny obiekt wchodzący w skład self. Myra Hindley – mordowała dzieci na wrzosowiskach, ojciec i narzeczony stosowali wobec niej przemoc Kernberg – Kształtowanie się osobowości antyspołecznej:  brak wzorców do identyfikacji bądź są one nieodpowiednie – niedorozwój / luki superego  rodzice sami posiadają niedorozwój superego, „zazdrość życiowa”, wskazane zachowania są ważne i warte wypróbowania, atrakcyjność zachowań antyspołecznych 7



potrzeba doznań triumfu i satysfakcji nad światem, by osiągnąć poczucie bezpieczeństwa i własnej wartości  dobrzy są słabi i poważni, tzn. dysponujący władzą muszą być sadystyczni i nieprzewidywalni  uniemożliwia to internalizację systemu wartości, rozegranie w działaniu zastępuje myślenie * inni służą realizacji własnych celów, brak wdzięczności „Wichrowe Wzgórza” – radzenie sobie z własnym pierwotnym sadyzmem Zachowanie psychopaty powoduje u innych:  koluzję – uwikłanie drugiego w relację, gdy odmówi stanie się coś gorszego  potępienie  niedowierzanie Psychopata projektuje swoją wewnętrzną rozpacz na innych ludzi i w ten sposób ich manipuluje, zmusza ich do poczucia tego, czego sami nie ośmielą się poczuć. Psychopacie trzeba mówić szczerze, inaczej tobą gardzi; gardzi ludźmi, którzy podtrzymują iluzję jego dobroci, podświadomie wie, że jest to odrzucenie ważnej części swojej osoby. Psychopata zostawia swój charakter w przestępstwie. Musimy akceptować swój pierwotny sadyzm, żeby wiedzieć, z kim mamy do czynienia. Niemożność zaakceptowania psychopaty takim, jaki jest. Aby terapia była skuteczna trzeba go zaakceptować, nie może wystąpić niedowierzanie i potępienie. Destrukcyjność, jako wynik traumy:  patologia przekazywana transgeneracyjnie  Ferenci – nie istnieje przerażenie bez oznak rozszczepienia osobowości  dysocjacja – od wydarzenia do wydarzenia,, bez wglądu, refleksji, zatrzymania się; służy ograniczeniu kontaktu ze zbyt obciążającą rzeczywistością;  diagnozy – ADHD, zaburzenia zachowania, psychozy;  dysocjacja sprzyja ponownej traumatyzacji (rozprawy sądowe, kurator – dynamika perswazji)  Dysocjacja dzieci: - dzieci, których rozpacz, smutek, są dla innych nie do zniesienia, otoczenie nie jest w stanie przyjąć ich cierpienia, więc wybierają złe zachowania, bądź sprawiają wrażenie radosnych, przyklejony uśmiech do twarzy, mówią „nie wiem”, „nic” – brak znaczenia; np. ukraść coś, to ukraść miłość, część dobrego obiektu. - tylko wtedy rodzic ma w umyśle swoje dziecko, gdy zachowania są męczące, rozpraszające (?) Mechanizm prób samobójczych: - samobójstwo bilansowe: osoba w skrajnie trudnej sytuacji, np. nieuleczalna choroba, kompromitacja polityczna; - z motywów psychotycznych: np. urojeniowych, częste w zespołach depresyjnych, samobójstwa rozszerzone – zabija rodzinę, potem siebie; schizofrenia; - typ stymulujący: zaburzenia osobowości, samouszkodzenia - sytuacja braku stymulacji, os. pozawolnościowe – więźniowie, sposób walki o godność; - typ reaktywny – reakcja na utratę dobrego obiektu – śmierć, rozwód, strata pracy, majątku; ja – otoczenie – ważny element poczucia własnej wartości, potwierdzenia bycia skrzywdzonym; - typ rozładowujący – reakcja na trudne sytuacja, młodzież – reakcja dysocjalna; - typ manipulacyjny – zaburzenia osobowości, cechy typu reaktywnego i rozładowującego, cel – manipulacja otoczeniem. „Sala samobójców” – motywy PS  Niedostępna matka. Symboliczny atak na zidentyfikowany z własnym ciałem stan umysłu matki.  Uczucie zamknięcia i rozsadzania od wewnątrz – rozładowującym acting outem jest samookaleczenie. Poczucie przeładowania emocjami powoduje atak na ciało.  Grupa podobnie samotnych i wyizolowanych.  Używany przez rodziców > użyty przez rówieśników – potrzeba bycia ważnym.  Narcystyczna kruchość, luki w tożsamości – nietolerancja frustracji, podatność na zranienie, krytykę, odrzucenie. Narcystyczne wyposażenie przez matkę,

8

jej zachwyt daje podstawę samooceny, odporności, miłości do siebie = jeśli nie może kochać siebie, czerpie z destrukcji.  Niekontrolowana reakcja ciała – wyśmiany przez kolegę = frustracja i rozpacz. Próba odzyskania kontroli (scena w autobusie). Z ukarania innych czerpie sadystyczną satysfakcję.  Mobbing internetowy – toksyczny wstyd i upokorzenie mogą powodować załamanie psychotyczne, a wraz z kruchością narcystyczną: próbę samobójczą.  Rola avatara – czuje się samowystarczalny, silny, opancerzony.  To próba obrony przed załamaniem psychotycznym poprzez identyfikację z wszechmocnym obiektem.  Trauma niszczy wiarę w dobroć zewnętrznych i wewnętrznych obiektów i ich ochronną funkcję.  Sama samobójców go „wyhacza”.  Zostaje ratownikiem i zaprzecza, że sam chce pomocy.  Narcystyczna część wciąga w świat urojeniowy, pozbawiony kontaktu z rzeczywistością, świat oparty na mechanizmach wszechmocy, gdyś triumf jest satysfakcjonujący.  Pojedynek – gdy ojciec zawodzi, dziecko zostaje w archaicznym morderczym świecie.  Scena w operze – inwestycja rodziców w fałszywe self.  Karze rodziców, zawstydza ich i niszczy.  Oni są zdezorientowani.  Oddaje im swoje uczucia.  Ewakuuje swój stan w rodziców.  Sen – złudna wiara w odwracalność.  Śmierć jest idealizowana, jest piękniejsza niż życie.  Poszukiwanie lepszego życia w śmierci.  Życie w śmierci jako połączenie z dobrym obiektem.  Dokonanie p. s. jest możliwe z powodu stanu dysocjacji.  W przeżyciu jest zerwanie wszystkich dobrych więzi z obiektami i w tym znaczeniu p. s. jest momentem psychotycznym i traumatyzującym.

 

  

Motywy p. s. Motyw zemsty – „chcę żebyś cierpiała, jak nigdy dotąd nie cierpiałaś”. Uwolnienie się od wewnętrznego wroga, czyli pogardliwej obserwacji i narracji wobec siebie – rodzica uwewnętrznionego w superego – to superego surowe, nie wybaczające błędów. Rola fantazjowania Popełnia samobójstwo, gdy rodzice zabierają Internet. Fantazjowanie jest bliskie myśleniu. Fantazje: 1. umożliwiają rzutowanie w przyszłość 2. chronią przed tym, że wszystko musi się rozegrać w działaniu 3. można traktować siebie jako przedmiot refleksji 4. większa szansa, że myśli samobójcze są egodystoniczne

Konsekwencje psychospołeczne (schorzenia somatyczne) Mechanizmy stresu przewlekłego; przedłużona aktywacja osi PPN, powstanie zaburzeń układu odpornościowego (ikład cytokin), zmiany procesu apoptozy. Depresja może uruchamiać różnorodne mechanizmy psychosomatyczne (w tym psychoimmunologiczne) i stanowić praprzyczynę niektórych chorób somatycznych; rola ZD w patogenezie chorób nowotworowych, autoimmunologicznych i zaburzeń hormonalnych. Nie jest to jednak biologicznie udowodnione. Współwystępowanie depresji i choroby somatycznej pogarsza szanse wyleczenia i rokowanie w obu tych grupach schorzeń. W depresji dochodzi do zaburzeń odpowiedzi komórkowej której mediatorami są tzw. komórki zabójcy, które są pierwszym elementem obrony przed wirusami i prawdopodobnie komórkami zmienionymi nowotworowo. Zaburzenia depresyjne wpływają na ujawnienie i pogorszenie przebiegu chorób somatycznych. Być może patogenetyczne działanie stresu przewlekłego odbywa się też na poziomie ekspresji genetycznej. Niektóre postaci chorób afektywnych i somatycznych mają wspólne podłoże genetyczne.

9

Stres – predyspozycje genetyczne – mechanizmy radzenia sobie – regulacja napięcia emocjonalnego

Dysregulacja: neurohormonalna Objawy depresyjne

hormonalna

immunologiczna

Objawy somatyczne

Choroby psychosomatyczne Czynniki środowiskowe modulujące Przebieg przewlekły oraz nawroty epizodów depresji Wysokie ryzyko utrzymywania bądź nawrotów depresji, przewlekłość depresji do okresu późnej adolescencji (17 r.ż.) do wczesnej dorosłości (24 r.ż.); epizod depresji 13 a 15 rokiem życia jest predykatorem zaburzeń afektywnych w połowie życia, około 40 roku życia. Nawroty depresji można zaobserwować u 19%. Wczesne zaburzenia depresyjne, szczególnie w kombinacji z zaburzeniami lękowymi, zachowania, specyficznymi trudnościami w nauce i /lub ADHD stanowią poważne ryzyko pojawienia się nawracającej dużej depresji w okresie dorosłości. Dwa modele: Stałej podatności na zranienie – predyspozycje genetyczne, negatywny styl atrybucji, socjotropia, styl przywiązania oraz postępującej podatności na zranienie (ryzyko i czynniki ochronne zmieniają się w czasie). Efekt kaskadowy (sprawdzić se co to je) Występuje duża stabilność czasowa objawów depresji. Również zaburzenia lękowe mogą być predykatorem tych zaburzeń w okresie wczesnej dorosłości. Hipoteza neuroplastyczności Dotyczy zmniejszonej neurogenezy, cytotoksyczności i syntezy czynników wzrostu, zmian stężenia monoamin i stężenia kortyzolu. Zmiany strukturalne, jak zmniejszenie rozgałęzień, zahamowanie neurogenezy w hipokampie pod wpływem stresu, zmniejszenie dendrytów, zmiany te stały się podstawą tezy że utrata plastyczności neuronalnej, zaburzenie czynności neuronów i zmniejszenie ich przeżywalności są podstawowymi czynnikami patofizjologii zaburzeń depresyjnych. Bardzo dobrze opisał to Wojciech Kostowski. Istotą procesu neuroplastyczności jest uszkodzenie neuronów wywołanych stresem i hiperkortyzolemią, i odwracalność tego procesu pod wpływem działania leków przeciwdepresyjnych. Czynniki neurotroficzne hamują procesy kaskadowe prowadzące do apoptozy. Zjawisko sensytyzacji – rozniecania, kindlingu. Prowadzi do zwiększenia ryzyka nawrotu wraz ze zwiększeniem liczby uprzednich epizodów depresyjnych. W leczeniu zaburzeń afektywnych leczenie farmakologiczne i terapia odgrywają znaczącą rolę działając równocześnie. Depresja jako predykator innych zaburzeń psychicznych w okresie dorastania i dorosłości Nadużywanie alkoholu lub innych środków psychoaktywnych (głównie benzodiazepin) (24%), 17% - zaburzenia lękowe, 11% - zaburzenia osobowości, 2,8% - schizofrenia. Predyktor uzależnienia od tytoniu w okresie dorosłości. Predyktor początku i utrzymania się otyłości w okresie adolescencji i dorosłości. Wśród zaburzeń osobowości diagnozuje się, osobowość zależną, aspołeczną, bierno – agresywną i histrioniczną, borderline, unikającą , paranoidalną, samoponiżającą. Czy duża depresja i dystymia są jednym krańcem kontinuum depresyjności którego łagodniejszą formą są depresyjne zaburzenia osobowości, a może są wariantem charakterologicznym. I dystymia i zaburzenia osobowości mają wczesny początek i chroniczny przebieg.

10

U około 20 – 30% adolescentów z historią dużej depresji pojawia się w przyszłości epizod maniakalny lub submaniakalny, najczęściej w ciągu 5 lat od pierwszego epizodu depresyjnego. Strata albo inne traumatyczne wydarzenie mogą wywołać epizod depresji lub manii. Dodatkowe epizody występują niezależnie i mogą być reakcją na stres. Relacje społeczne - trudności w relacjach z rówieśnikami, zaburzeniami w pełnieniu ról podczas studiów oraz w pracy zawodowej, wczesne urodzenie dziecka, niska satysfakcja z życia, poczucie bycia nieszczęśliwym i posiadania złego losu. - wczesne zawieranie związków małżeńskich - zależność między depresją i dysfunkcyjnymi bliskimi relacjami jest dwustronna Na negatywne wydarzenia interpersonalne najbardziej wrażliwe są kobiety, zwłaszcza jeśli pociągają za sobą stratę lub konflikt. Dorośli u których rozpoznaje się depresję w okresie dorastania zgłaszają więcej problemów małżeńskich. Niskie kompetencje w nawiązywaniu relacji romantycznych są związane z wyższym nasileniem symptomów depresyjnych, zwłaszcza u kobiet we wczesnym okresie adolescencji i u tych które mają emocjonalnie niedostępnych rodziców.

Dziecięce doświadczenia W relacjach z rodzicami

Styl przywiązania w dorosłości Funkcjonowanie w relacjach interpersonalnych Depresja

Koluzja oralna Pozycja regresywna – Krąg interakcji – pozycja progresywna „Przybrane dziecko” „Matka”

Zaspokojenie potrzeb oralnych

Wybór partnera Tak opiekuńczy bo Tak potrzebujący opieki bo

Wyparte i delegowane na partnera Konflikt pary Pełnienie funkcji macierzyńskich

Pełnienie funkcji macierzyńskich

Wyparte i delegowane na partnera

Tak odrzucający i pełen zarzutów bo Tak nienasycony i niewdzięczny bo

Zaspokojenie własnych potrzeb oralnych

koluzja -wzorzec wspólnego życia tworzony przez współdziałanie partnerów na gruncie wspólnej nieświadomości, będącej emocjonalną bazą wzajemnego przyciągania i intensywności więzi, ale również konfliktu pary ,we wzajemnych relacjach jedna z osób przyjmuje postawę progresywna-nadmiernie kompensującą, a drugaregresywną, zaś konflikt może toczyć się wokół kwestii dawania i przyjmowania opieki, ale też kontrolowania, bycia kontrolowanym, niewierności, zazdrości, czy władzy i poddania Depresja – modele Biologiczne modele depresji  badania genetyczne – cytogenetyka, genetyka molekularna, genetyka populacji, badania rodzin o wysokim stopniu ryzyka (2x), badania nad bliźniętami (3x , Rice i in. 2003), adopcją (d. rodzinna)  podatność genetyczna i czynniki środowiskowe oraz interakcja między nimi w etiopatogenezie depresji:

środowisko

podatność genetyczna wydarzenia życiowe

11

DEPRESJA 

podłoże hormonalne. Dojrzewanie biologiczne może wpływać na pojawienie się depresji nie bezpośrednio, ale raczej przez jego negatwyney skutek na poczucie własnej wartości i obraz ciała, odmienne u DZ i CHŁ doświadczanie zmian fiz. Dojrzewanie – kubertacja! Aktywacja kory nadnerczy i osi gonadalnej -> pierwsze obj. Dojrzewania osiągnięcie odpowiedniej masy tk. Tłuszczowej-> kaskada hormonów płciowych-> rozpoczęcie procesu zmian strukturalnych OUN zależnych od hormonów gonadalnych ukł. neuroprzekaźnikowe -> dysregulacja nastroju i zachowania(przekonania społeczne->) radzenie sobie ze zmianami biol. Zaburzenia obrazu ciała-> depresja W etiologii zespołu napięcia przedmiesiączkowego (u 80%) najważniejszą rolę odgrywa uwarunkowana genetycznie wrażliwość na cykliczne zmiany stężeń hormonów i podatność na zaburzenia równowagi między zmianami stężenia hormonów płciowych (ale nie wartości bezwzględnych stężeń hormonów w surowicy) a zmianami w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych. Przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne 3-5%. ZABURZENIA STRUKTURALNE I FUNKCJONALNE OUN SCHEMAT: Zaburzenia czynników aktywacyjnych OUN układy neuroprzekaźników zaburzenia rozwoju płatów czołowych->mniejsza objętość istoty białej i większa objętość istoty szarej w płacie czołowym zaburzenia dojrzewania połączeń układu nerwowego-> zmiany funkcjonalne ciała migdałowatego kory przedczołowej jąder podstawy i jąder wzgórza zaburzenia przepływu mózgowego krwi w korze czołowej w płatach skroniowych, ciemieniowych, prawej części wzgórza, jądrze ogoniastych-> zmniejszony poziom glutaminianu w przedniej części kory zakrętu obręczy TO WSZYSTKO daje zaburzenia strukturalne i funkcjonalne OUN co daje nam w efekcie depresję -redukcja objętości całego mózgu, mniejsza objętość istoty białej i zwiększenie istoty szarej w płacie czołowym dysfunkcyjna mielinizacja lub nieprawidłowa redukcja połączeń synaptycznych? -PS – hiperintensywne zmiany istoty białej – zaburzone dojrzewanie dróg OUN, które są związane z regulacją nastroju, np. połączeń między korą przedczołową, ciałem migdałowatym, hipokampem, wzgórzem i jądrami podstawy. -obustronne zmniejszenie objętości ciała migdałowatego, ale nie hipokampa ( być może ważny czynnik podatności do rozwoju epizodów depresyjnych w ciągu całego życia). -zaburzona funkcja komórek glejowych zmniejszony (o 18,7 % w stosunku do GK) poziom glutaminianu w przedniej części kory obręczy u osób w wieku 10-19 lat -zaburzenia wydzielania hormonu wzrostu – u dzieci około 14 r.ż – co 20 minut badano profil wydzielania hormonów – po 10 latach, wydzielanie hormonu wzrostu podczas snu może być predyktorem wystąpienia w przyszłości epizodów depresyjnych. - oś PPN PSYCHOLOGICZNE MODELE:    

psychodynamiczne – gniew, poczucie zawodu w relacji z ważną osobą (Freud), utrata zinternalizowanego obiektu obiektu(Abraham), Klein, stan braku obiektu (Arieti, Bemporad), słabe ego, surowe superego (Jacobson, Drozdowski), brak poczucia własnej wartości, zależność od innych (Karasu, Rado) poznawcze – (wczesne) doświadczenie – tworzenie założeń dysfunkcjonalnych – krytyczne wydarzenie w życiu – zaktywizowanie założeń – automatyczne negatywne myśli – objawy deprecji (behawioralne, motywacyjne, afektywne, poznawcze, somatyczne), Beck, Seligmann, Lewinsohn, Trembley, Rehm interpersonalne – wpływ wczesnodziecięcych więzi, słabość aktualnych więzi społecznych, stresogenne sytuacje życiowe (Klerman, Weismann, Meyer, Sullivan) psychopatologia rozwoju – dokonuje ich syntezy MODEL DEPRESJI W TEORII RELACJI Z OBIEKTEM

Definicja obiektu – obiekt został po raz pierwszy zdefiniowany przez Freuda - jako rzeczywista osoba lub rzecz, psychiczne wyobrażenie osoby lub rzeczy a także konstrukt teoretyczny zawierający trwałą organizującą strukturę psychiczną. Obecnie wyróżnia się obiekt zewnętrzny (czyli realną osobę lub rzecz) oraz obiekt wewnętrzny (czyli

12

intrapsychiczną reprezentację obiektu zewnętrznego będącą ozdwierciedleniem jego rzeczywistych i wyobrażonych cech fizycznych, emocjonalnych i intelektualnych)

Frustracja w relacji z obiektem

Poczucie braku Smutek lęk przed zniszczeniem obiektu, poczucie winy, brak poczucia własnej wartości

Lęk przed utratą „dobrego obiektu” i jego miłości

Symbolizacja, kontenerowanie przez matkę emocji dziecka

depresja

Prawidłowy rozwój

Frustracja i tak będzie obecna i jest potrzebna, ale jeśli nie będzie rozładowana to pojawi się depresja. Utworzenie wewnętrznego dobrego obiektu zachodzi w procesie symbolizacji. Zdolność reprezentacji symbolicznej umożliwia tolerowanie separacji i zdolność wyobrażania sobie obiektu pod jego nieobecność. W przypadku nieprawidłowego przebiegu procesu symbolizacji obawa przed utratą obiektu trwa w dalszym ciągu łączy się z poczuciem niedostatku miłości i powoduje, że w dorosłym życiu osoba łatwo wraca do patologicznych wpływów rozwiązywania pozycji depresyjnej i wiążących się z tym uczuć winy utraty i smutku i braku poczucia własnej wartości. Jakość więzi w 1 r.ż. decyduje o tym czy ukształtuje się osobowość zdrowa czy też skłonna do zaburzeń depresyjnych. Pozycja – to mieszanina popędów, obron i relacji z obiektem wyrażonych w zachowaniach afektywnych. „Więź jest uzdrawiająca”

UTRATY JAKO CZYNNIK ZABURZEN AFEKTYWNYCH ORAZ WZROST POURAZOWY Mania - obrona przed przezywaniem depresji i zaloby, np. w parze jedna osoba moze byc w depresji, a druga w manii - film " Drzwi w podlodze"

   

   

Utrata- negatywne wydarzenia zyciowe wydarzenia zyciowe stanowia wazna skladowea modeli, np. modelu depresji Becka, modelu podatnosc poznawcza-stres, buforowej teorii wsparcia dzieci aktywnie realizuja wydarzenia rodzinne pod wzgledem znaczenia, jakie maja one dla zwiazkow spolecznych oraz wlasnego dobra i bezpieczenstwa rozwoj tych wewnetrznych modeli roboczych jest uzywany jako przewodnik w rozwijaniu przyszlych oczekiwan i interpretacji zwiazkow spolecznych negatywne wydarzenia moga byc internalizowane przez dziecko wraz z negatywnym schrematem "Ja" Negatywne wydarzenia zyciowe w systemowych teoriach rodziny w cyklu zycia na rodzine dzialaja stresory pionowe i poziome stresory poziome dzialaja na rodzine w zwiazku z jej rozwojem, z przechodzeniem z jednej do drugiej fazy cyklu zycia, takze zdarzenia nieoczekiwane, losowe np. choroby, smierc, wojna oraz wypadki, opozniaja rozowj rodziny, utrudniajac przejscie do kolejnej fazy zycia stresory pionowe to wzorce,mity, tajemnice rodzinne, przekazywane jako dziedzictwo z pokolenia na pokolenie stres w obrebie rodziny moze byc wiekszy w rodzinach z depresyjnym rodzicem w porownaniu z rodzinami rodzicow bez depresji Utrata-trauma relacyjna jako patomechanizm depresji

13

 



   

  

somatyzacja stanow psychicznych jest zwiazana z dlugotrwalym wplywem bodzcow urazowych wsytepujacych w relacji z osobami, w stosunku do ktorych istnieje zwiazek zaleznosci odrzucenie- kompetentnie opiekuncza funkcja rodzicow pozwlaa na gruncie naturalnej tendencji do zycia, realizacji popedu samozachowania wytworzyc poczucie wartosci"ja" i wzbogacic potencjal ochronny o wzorce zachowan ochronnych, wspomagaja rozwoj opiekunczej funkcji ego wzorce zachowan opiekunczych dostarczaja ego poczucia bycia obiektem "wartym ochrony" Brak dobrego obiektu( pustka obiektualna) jako istota depresji utrata nadziei na doswiadczenie dobrej, bliskiej relacji odpowiada zalamaniu depresyjnemu aby moc sie separowac, trzeba byc najpierw zwiazanym/ wiele dzieci i mlodziezy z depresja zyje w poczuciu izolacji, samotnosci i pustki dzieci doswiadczaja dezaprobaty i wycofania milosci (dyskwalifikujaca komunikacja i rozczarowanie dzieckiem) jako techniki dyscyplinowania destrukcyjne konflikty m. rodzicami- dzieci odrzucane i osaczane, opuszczone i wiazane oraz uzywane Rodzic chory psychicznie- poczucie straty zblizone do faktycznej utraty rdzica staje sie niedostepny emocjonalnie, moze przejawiac mala wrazliwosc, obojetnosc, brak zainteresowania i odpowiedzialnosci za dziecko, jego zachowania moga byc nieprzewidywalne i chaotyczne, zas intencje i motywy-sprzeczne pozabezpieczny styl przywiazania w relacji rodzic-dziecko dzieci sa najczesciej bardzo bezradne i niezdolne do zmiany srodowiska, w ktorym zyja

Przeszlosc jako dziedzictwo psychologiczno- historyczne  losy bohaterow filmu "Katyn"  Andrzej- idea honoru zolnierza i wartosci, wybor miedzy nimi a miloscia, trwanie z innymi, nie wierzy w zagrozenie i ze wszyscy moga byc zabici-wewnetrzny dobry ojciec  Anna-zona Andrzeja  "to mnie przysiegales"  "on jest czescia mnie, a zadna moja czesc nie umarla, wiedzialabym gdyby cos mu sie stalo"  Generalowa -"salutuje pan mordercom jak zwyciezcom" -broni prawdy o zbrodni katynskiej i pamieci meza -nie rozumie "nowego swiata"  Jerzy -ocalal, bo zdradzil -realnie ocenial sytuacje: "dzienniki nie plona", odp. "zostana po nas tylko guziki" -nie przetrwal ciezaru poczucia winy i ukrycia prawdy- proba samobojcza  Agnieszka -identyfikuje sie z ofiarami -nie godzi sie na nowy porzadek -brak strachu sprawia, ze nie boi sie tortur i postawic nagrobka bratu, bo staje po stronie prawdy- "obchodzi mnie tylko prawda" -nowa rzeczywistosc Polski jest dla niej nie do przyjecia- " to pan major jest we wlasnym kraju"  Siostra Agnieszki -utrata prawdy i nadziei -godzi sie z nowym porzadkiem politycznym- probuje ocalic cos, co jest mozliwe do ocalenia -jej zycie nie jest bohaterskie  "Rysa"- prawda za wszelka cene ? -bardzo dobre malzenstwo z 40- letnim stazem -kontakt z realnym uczuciem straty -chce wyjasnic swe watpliwosci- wyjasnic, co jest prawda -Jan jest zdeterminowany, by ratowac malzenstwo, sprowadza corke -Joanna "nic nie czuje" (utrata smaku), czuje narastajacy wstret do meza, izoluje sie, wyprowadza sie, rozwija objawy depresji psychotycznej -Jan dociera do tego historyka i go atakuje -Joanna otrzasa sie po wiadomosci o zawale meza, odwiedza go w szpitalu -film konczy sie tym, ze zona wydobywa sie z depresji

14

15