wordpress-rehberi-1 0

Yeni başlayanlar için

WordPress Rehberi Sürüm 1.0 www.wordpress-tr.com

Code is Poetry

1

WP-TR

Okumayı, düşünmeyi, yazmayı, düşüncelerini ve tecrübelerini paylaşmayı sevenler için...

Code is Poetry

2

WP-TR

Yeni Başlayanlar için WordPress Rehberi Sürüm 1.0 Kasım 2006

Başka Bir “WordPress Türkiye” Ürünü www.wordpress-tr.com e-posta: [email protected] Yayına Hazırlayan: Hasan Karaboğa e-posta: [email protected]

“Yeni Başlayanlar için WordPress Rehberi”nin tüm hakları WordPress Türkiye'ye aittir, alıntı yapmak için WordPress Türkiye yönetiminden izin alınması gerekir. Bu rehber, Pdf formatında e-kitap olarak hazırlanmıştır; rehberin güncel sürümü her zaman için www.wordpress-tr.com/indir/rehberler adresinden indirilebilir.

Code is Poetry

3

WP-TR

İÇİNDEKİLER

WordPress Rehberi...............................................................................................................................1 İçindekiler.............................................................................................................................................4 İlk Söz...................................................................................................................................................6 Bölüm 1 – Genel Bilgiler......................................................................................................................7 A-) Blog Nedir?...................................................................................................................................7 B-) WordPress Nedir?........................................................................................................................10 C-) WordPress Türkiye.......................................................................................................................11 Bölüm 2 – WordPress'e Başlamak.....................................................................................................12 A-) Ücretsiz WordPress Servisleri.....................................................................................................12 B-) WordPress MU.............................................................................................................................13 C-) Yerel Sunucuda WordPress..........................................................................................................13 D-) Alan adı ve Sunucu Seçimi..........................................................................................................14 Bölüm 3 – WordPress'i Kurmak.........................................................................................................17 A-) WordPress Kurulumu (Sade anlatım)..........................................................................................17 B-) WordPress Kurulumu (Resimli anlatım)......................................................................................18 C-) Yerel Sunucuda WordPress Kurulumu.........................................................................................25 Bölüm 4 – WordPress Kullanımı.......................................................................................................29 A-) Yönetim Paneli............................................................................................................................29 B-) Kurulum Sonrası Ayarlar.............................................................................................................29 C-) Sürüm Yükseltme........................................................................................................................31 D-) WordPress'i Türkçeleştirme.........................................................................................................32

Code is Poetry

4

WP-TR

Bölüm 5 – Eklentiler..........................................................................................................................34 A-) Eklenti Kurulumu........................................................................................................................34 B-) Eklentileri Bulma.........................................................................................................................35 C-) Eklenti Türkçeleştirme.................................................................................................................35 D-) En Çok Kullanılan WordPress Eklentileri...................................................................................36 Bölüm 6 – Temalar.............................................................................................................................39 A-) Tema Kurulumu...........................................................................................................................39 B-) Temaları Bulma............................................................................................................................39 C-) Tema Türkçeleştirme....................................................................................................................40 D-) Tema Düzenleme ve Tema Tasarımı............................................................................................40 Bölüm 7 – Sıkça Sorulan Sorular ve İpuçları.....................................................................................41 Kaynaklar ve Tavsiye Bağlantılar.......................................................................................................45

Code is Poetry

5

WP-TR

İLK SÖZ Fikirlerimizi ifade etmenin en güzel ve etkili yollarından biridir yazmak. İnternetin yaygınlaşmasıyla beraber bu iş çok daha kolaylaştı. Artık fikirlerimizi, bilgi birikimimizi, tecrübelerimizi binlerce, milyonlarca kişiye aktarmak için bir blog sitesi sahibi olmamız yeterli. İnternette biraz araştırma yaptığımızda blog sitesi kurmak için birçok alternatifimizin olduğunu görürüz. WordPress, bloglamak için en sağlam, etkili ve kullanışlı sistemlerden biri; dünya çapında birçok gönüllü tarafından açık kaynaklı olarak geliştiriliyor ve binlerce kullanıcıya sahip. Bu rehberde özellikle bloglamaya başlamak ve WordPress hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için temel bilgiler bulunuyor. Kitabın asıl amacı WordPress ile alakalı kaynakları bir araya getirmek, toplu bir şekilde kullanıcıların istifadesine sunmak diyebiliriz. Kitabın sonunda faydalanılan kaynakları görebilirsiniz; WordPress için en ayrıntılı bilgileri sundukları için WordPress Codex'te (codex.wordpress.org) emeği geçenlere, Türkçe WordPress kaynağı oluşturmak için şimdiye kadar çalışmış, çalışmakta olan WordPress Türkiye Belgeler (wordpress-tr.com/belgeler) yazar ve kullanıcılarına, bilgilerinden her zaman bir şeyler öğrendiğimiz aynı zamanda ekibimizde olan Acemi Blogcu'ya, WordPress Türkiye'yi bir şekilde destekleyen veya ziyaret eden tüm kullanıcılarımıza çok teşekkür etmeliyiz. Dikkatinizi çekmiştir, kapak sayfasında sürüm numarası var; yani WordPress rehberi sürümler halinde sunulacak ve her yeni sürümde yeni bilgiler eklenecek ve iyileştirmeler, güncellemeler yapılacak. Tasarım konusunda; rehberin ilk sürümü tasarım olarak biraz basit gelebilir, sonraki sürümlerde bu konuda da iyileştirmeler olacak. Bu noktada desteğiniz çok önemli! Kitapta gördüğünüz hataları, eksikleri, yeni sürümlerde görmek istediklerinizi ve bu konuda her türlü önerinizi bize [email protected] adresinden bildirirseniz çok daha faydalı bir WordPress rehberi elde etmiş oluruz. Şimdiden teşekkürler! :) Eğer bu e-kitabın daha çok kişiye ulaşmasını istiyorsanız ve kendi blogunuz varsa (bu yazıyı okuduğunuza göre blogunuz var veya olacaktır), tanıtımını yapabilirsiniz. İndirme adresi olarak www.wordpress-tr.com/indir/rehberler adresini verirseniz memnun oluruz, son sürüm rehber her zaman bu adreste olacağı için böylece ziyaretçileriniz son sürümü indirmiş olurlar. Rehberi beğeneceğinizi ve bu çalışmanın WordPress'i öğrenmek isteyenler için faydalı olacağını umuyoruz. Keyifli okumalar ve iyi bloglamalar! :)

WordPress Türkiye

Code is Poetry

6

WP-TR

BÖLÜM 1 – GENEL BİLGİLER A-) Blog Nedir? Blog, teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri şeyleri, kendi istedikleri şekilde yazan insanların oluşturdukları, günlüğe benzeyen web siteleridir. İngilizce'deki “web” ve “blog” kelimelerinin birleşmesinden oluşan weblog kavramının zamanla yaygınlaşmış ve kısaltılmıştır adıdır. Türkçe'de "açıkgünlük", "ağ günlüğü", "e-günlük", "web-kütüğü" gibi bazı isimler önerilse de, kelimenin yaygın kabul görmüş bir karşılığı henüz bulunmamaktadır. Türk Dil Kurumu da henüz bir karşılık önermemiştir. Blog, genellikle güncelden eskiye doğru sıralanmış yazı ve yorumların yayınlandığı, belli aralıklarla güncellenen, web tabanlı bir yayını belirtir. Çoğunlukla her gönderinin sonunda yazarın adı ve gönderi zamanı belirtilir. Yayıncının seçimine göre yazılara yorum yapılabilir. Yorumlar, blog kültürünün çok önemli bir dinamiğidir; bu sayede yazar ve okuyucular arasında iletişim sağlanır. Bloglar kişiselden politiğe kadar sınıflandırılabilir ve belli bir konuya ya da bütün olaylara odaklanabilir. Birçok blog belli bir konu başlığına odaklanır, mesela internet dizaynı, politika, spor veya mobil teknoloji. Bazıları daha derleme olmaktadır, diğer sitelerin bütün türlerine link vermektedir. Bazıları daha çok kişisel günlükler olmakta ve yazarın günlük hayatını ve görüşlerini sunmaktadır. Önceden bloglar elle yazılıp güncellenirken, bugün bu iş için özel yazılmış sistemler/servisler kullanılmaktadır. Bu yazılımlardan bazıları bir blog servisi sağlayıcı sitenin alt alan adları olarak yaratılabilen, bazıları ise kullanıcının kendi sunucusuna kurup çalıştırması gereken yazılımlardır. Blogların içeriği geleneksel internet içeriğinden farklılık gösterdiği için sadece bloglar için kurulmuş özel indeksleme mekanizmaları ve arama motorları bulunmaktadır. Technorati en başarılı blog teknolojilerinden biridir. Ayrıca Google Blog Search adında bir blog arama motoru işletmektedir. 2005 yılında Verisign tarafından satın alınan Weblogs.com, dünyanın en büyük blog ping servisi olarak tüm internet indeksleme mekanizmalarına veri sağlamaktadır. İnternet ile ilgili ciddi bir araştırma kurumu olan Jupiter Research'ün 2005 yılında yaptığı bir araştırmasına göre, blog sitesi sahiplerinin yarısının yılık geliri 60.000 doların altında; blog okuyanların %60'ı erkek ve blog okuma alışkanlığı olanların %73'ü 5 yıldan uzun süredir internet bağlantısına sahip. Blog okuyanların %28'i blog okumak için RSS kullanıyor. 2005 sonunda yapılan başka bir araştırmaya göre de internet kullanıcılarının %38'i blog kelimesinin anlamını bildiklerini, %27'si ise blog okuduklarını belirtmiştir. Blogosferin nabzını tutma misyonundaki Technorati'nin istatistiklerine göre, günde 50.000'den fazla yeni blog sitesi yaratılıyor.

Blog Türleri Bloglamaya başlamadan önce ne tür yazılar yazacağımıza karar vermeliyiz. Açacağımız blogun bir amacı olmalı ve hakkında bilgi sahibi olduğumuz bir konuda yazmaya başlayabiliriz. Temasal: Bir konuda uzmansak ve o konu üzerine blog açacaksak “temasal” blog sahibi olacağız demektir. Pazarlama, yemek, internet, teknoloji, tasarım, fotoğraf, programlama gibi konular bu tür kapsamına girer.

Code is Poetry

7

WP-TR

Topluluk: Üyelik sistemine sahip ve üyelerinin gönderdiği yazılardan oluşan blog türüne ise “Topluluk” veya “Komünite” blogları denir. Şirket: Artık birçok büyük şirket de blog kullanmaktadır. Şirketlerin kendileri ile ilgili haber ve duyurularını daha samimi bir şekilde halka açtıkları bloglar dünyada ve iş hayatında giderek önem kazanmaktadır. Kişisel: Belli bir konusu olmayan, her telden yazıların bulunduğu, yazarın günlük yaşamındaki deneyimlerini anlattığı bloglardır.

Blog Terimleri ve Bloglar Hakkında Bilgiler Bloglar alışageldiğimiz sitelerden farklıdırlar, bu farklı özellikleri sayesinde “blog” kavramı ve “bloglamak” oldukça popüler olmuştur. Blogların en önemli özelliklerinden biri yazılara yorum yapılmasıdır. Bu sayede blog yazarı okuyucularıyla iletişim kurmuş olur. Bloglarda yazılara yapılan reklam içerikli “spam” yorumları önlemek için de sistemler geliştirilmiştir. Ayrıca birçok blog sisteminde yorum denetim özelliği mevcuttur, bu şekilde yapılan yorumlar yöneticinin/yazarın onayından sonra sitede görünür. Geri izleme (trackback) ve Pingback Geri izlemeler özgün olarak SixApart ve MovableType blog paketinin yaratıcıları tarafından geliştirilmiştir. WordPress Türkiye'deki Trackback yazısına da bakabilirsiniz. Kısaca, geri izleme internet siteleri arasında bir bildirim şekli sağlamak için dizayn edilmiştir: Bu a kişisinin b kişisine "Bu, senin ilgini çekebilecek bir şey" demesinin bir yoludur. Bunu yapmak için a kişisi, b kişisine bir geri izleme "ping"i gönderir. Daha iyi bir açıklama getirmek gerekirse; a kişisi blog'una bir şey yazar b kişisi, a kişisinin blog'una yorum yazmak ister, ama kendi okuyucularının da kendi söylediği şeyi görmelerini ister, ve kendi bloguna yorum yazabilmelerini ister. b kişisi kendi blogunda bir şey postalar ve a kişisinin blog'una "geri izleme" gönderir. a kişisinin blog'u bu geri izlemeyi alır ve orjinal yazıda bunu yorum olarak gösterir. Bu yorum b kişisinin bloguna bir link içerir. Pingback'ler de geri izlemelere benzer, insanların geri izlemeler ile gördüğü bazı problemleri çözmek için tasarlandı. Pingback mantığı kısaca şöyledir: a kişisi kendi bloguna bir şey postalıyor. b kişisi a kişisinin bloguna linkleyerek kendi bloguna bir şey postalıyor. Bu otomatik olarak a kişisine pingback gönderiyor ve bu sırada ikisi de pingback almaya özelliğine sahip bloglara sahipler. a kişisinin blogu pingback'ı alır, sonra otomatik olarak b kişisinin blog'una,aslında ordan kaynaklanan pingback'i doğrulamak için gider. pingback genellikle a kişisinin blogunda gösterilen, b kişisinin bloguna giden basit bir linktir. Bu şekilde, yayıncıya ait bütün kontrol sadece bireysel yazarların elindedir. (geri izlemenin alıcısı tarafından da düzeltilebilen alıntısına nazaran)

Code is Poetry

8

WP-TR

Beslemeler (feed) Bloglarda kullanılan beslemelerin amacı yeni girilen yazıların daha kolay takip edilmesini sağlamaktır. Beslemeler ve blogun beslemesi Rss Feed, RSS, Atom, Abonelik şeklinde, bazen turuncu renkli “Rss”, “Xml” yazan bir kutucukla karşımıza çıkabilir, besleme adresini aldığımız bir blogu RSS okuyucular ile takip edebilir, yeni bir yazı eklendiğinde haberdar olabiliriz. Arşivler, Arama ve Blogroll Arşivler ve arama kutuları bloglar için vazgeçilmezdir. Arşivler sayesinde bir blogda yazıları tarihe, kategoriye veya başka kriterlere göre arşivlenmiş şekilde görebiliriz, arama kutuları ile belli kriterlere göre arama yapabiliriz, böylece blogdaki diğer yazılara da kolay bir şekilde ulaşabiliriz. Birçok blogda liste şeklinde başka bloglara bağlantılar verilir, bu liste “Blogroll”, “Bağlantılar”, “Linkler” şeklinde veya blog yazarının istediği bir şekilde adlandırılır, kategorilere ayrılabilir. Blogroll, aslında blogların sosyalliğinin de bir göstergesidir; genelde site içeriğine benzer içerikteki sitelere bu şekilde link vererek etkileşim sağlanabilir, ve blogu ziyaret edenler bu bağlantılara tıklayarak yeni siteler keşfedebilirler. Bloglar hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için Wikipedia'ya, Vikipedi'ye, WordPress Türkiye Wiki'sindeki Bloglara Giriş, Bildirgeç'teki Blog Nedir makalelerine bakabiliriz. Ayrıca “Daha iyi blog nasıl yazılır?” sorusuna bir cevap.

Blog sistemleri ve blog servisleri Eğer bir site açacaksanız ve bu site blog olacaksa, önünüzde birçok alternatif var! Ücretli veya ücretsiz blog sistem/servislerinden birini seçerek bloglamaya başlayabilirsiniz. Blogumuzu açmak için ya bir blog servisine üye olmalıyız (bu şekilde sitemiz servis tarafından barındırılır), ya da uygun bir blog yazılımını seçip, indirip kendi sunucumuza kurmalıyız. Dünya çapında başta blogger.com olmak üzere birçok ücretsiz blog servisi bulunmaktadır, Türkiye'de ise en çok bilinen ücretsiz blog servisi Blogcu.com'dur. Ayrıca ücretli Türkçe blog servisi olarak Gaxxi.com vardır, birçok Türkçe blog servisinin aksine Gaxxi, kendi sistemini geliştirmiştir. Bu tür blog servisleri üyelik sistemiyle çalışırlar, herhangi bir tasarım veya programlama bilgisine sahip olmadan bu servislere üye olarak blog sahibi olabiliriz ve sitemizin tüm içeriğini kullandığımız servis kendi alanı altında barındırır, ayrıca sunucu (hosting) satın almamıza gerek kalmaz. Fakat bu ücretsiz veya ücretli servisler bazılarımızın tüm ihtiyaçlarımıza cevap veremeyebilir. İstediğimiz özelliklerin bir kısmı yoktur, tasarıma müdahale imkanı kısıtlı olabilir, vs. İşte bu durumda kendi sunucumuza kurabileceğimiz genelde daha esnek olan blog sistemlerini kullanabiliriz. WordPress, Movable Type, Textpattern, Serendipity, Dotclear gibi birçok blog yazılımı vardır, bu yazılımların bir kısmı ücretsiz bir kısmı ücretlidir ve indirip kendi sunucumuza (hosting veya barındırma denir) kurabiliriz. WordPress en güçlü ve en yaygın kullanılan ücretsiz blog yazılımlarından biridir, bu kitabın amacı WordPress hakkında bilgi vermek ve kullanımını temel olarak anlatmak olduğuna göre artık WordPress'i anlatmaya başlayabiliriz. :)

Code is Poetry

9

WP-TR

B-)WordPress Nedir? WordPress GPL lisansına sahip açık kaynaklı, ücretsiz dağıtılan; PHP ve MySQL üzerine kurulmuş bir kişisel yayınlama/blog sistemidir. Bs/Cafelog'un resmi devamı niteliğindedir, kökleri ve gelişimi 2001'e kadar uzanır. WordPress güçlü bir kişisel yayım platformudur ve internette bir yayımcı olarak kullanıcının tecrübesini mümkün olduğu kadar çekici hale getirmek için tasarlanmış özellikler ile gelmektedir. Özgürce dağıtımı yapılan, standart, hızlı, hafif ve kişisel ayarlarıyla ve tamamen istenilen özelliklere göre değiştirilebilir çekirdeğiyle bir yayım platformu sunmaktadır.

Özellikler -WordPress'in kurulacağı sunucuda PHP (v4.2 ya da üst sürüm) ve MySQL (v3.23.23 ya da üst sürüm) bulunmalıdır. -Kolay Kurulum ve Yükseltim. -G-zip ile bant genişliği tasarrufu. -Kullanıcı ve profil yönetimi -RSS Besleme (feed) özelliği -Kalıcı bağlantıları ayarlama (Permalink) -Geri izleme (trackback) ve pingback. -Hazır temalardan birini veya kendi tasarladığımız temayı kullanabilme. -Template tag denilen tema-şablon etiketleri ile blog arayüzünde birçok değişiklik yapabilme. -Eklentiler ile ihtiyacımıza göre birçok özelliği blogumuza ekleyebiliriz. -Yazılara parola koruma -Zamanlanmış yazılar, e-posta yolu ile yazma. -Yorum denetimi -Diğer blog yazılımlarından yazıları ve yorumları aktarma. - ...... * ve *

Code is Poetry

10

WP-TR

C-) WordPress Türkiye WordPress Türkiye 2005 yılında Türk WordPress kullanıcılarını biraraya getirmek, WordPress hakkında son haberleri ilgilenenlere sunmak, WordPress için Türkçe belgeler hazırlamak, WordPress'in Türkçe kullanımı için çeviri çalışmaları yapmak ve kullanıcıların sorunlarına çözüm bulmak için gönüllü insanlar tarafından kuruldu. WordPress ile ilgili son haberler, gelişmeler ve WordPress'in son Türkçe sürümü indirmek için ana sayfamızı (wordpress-tr.com), WordPress hakkında belgelere ulaşmak için wikiyi (wordpress-tr. com/wiki), bir yardıma ihtiyaç duyduğunuzda forumu (wordpress-tr.com/forum) ziyaret edebilirsiniz. Eğer bir RSS okuyucusu kullanıyorsanız RSS besleme adresimiz olan feeds. feedburner.com/wordpress-tr adresini okuyucunuza kaydederek son haberlerden anında haberdar olabilirsiniz. WordPress Türkiye hakkında önerileriniz, eleştirileriniz için iletişim adresimiz olan [email protected] adresini kullanarak tüm ekibe ulaşabilirsiniz. Bu adresi lütfen WordPress ile ilgili bir sorununuzu aktarmak için kullanmayın; bir sorunla karşılaşınca forumda sorun, böylece birçok WordPress kullanıcısına ulaşabilir, sorununuza çözüm bulabilir, aynı sorunu daha sonra yaşayacak olanlar için daha hızlı bir çözüm bulunmasını sağlamış olursunuz.

Nasıl destek olabilirim? WordPress Türkiye'nin ve Türkiye'de WordPress'in gelişmesini istiyor ve katkıda bulunmak istiyorsanız aslında bu çok da zor değil. Belki de en güzel destek kullandığınız bu sistemin Türkçe çeviri çalışmalarını yapan ve desteğini sunan sitemize kendi sitenizden link/logo vermektir. Bu küçük bir teşekkür gibi gelebilir size ama anlamı ve bizim için değeri büyüktür. Bunun için blogunuzun linkler (blogroll, bağlantılar vs.) kısmına veya herhangi bir yerine http://www. wordpress-tr.com adresini ekleyebilirsiniz; linke WordPress Türkiye, WP Türkiye, WP-TR gibi isimler verilebilir. :) Eğer PHP programlama veya web tasarım bilginiz varsa eklenti veya tema geliştirebilir, paylaşabilirsiniz. Forumları ziyaret ederek sorun yaşayan kullanıcılara yardım edebilirsiniz. Çeviri yaparak da katkıda bulunabilirsiniz. İngilizce biliyor ve WordPress için daha fazla Türkçe belgenin olmasını istiyorsanız WordPress.org Codex'indeki belgeleri Türkçe'ye çevirerek veya WordPress bilginiz varsa makale hazırlayarak WordPress Türkiye Belgeler'ine ekleyebilirsiniz. Ayrıca, çevirdiğiniz eklenti ve temaları bize bildirebilir, Türkçe eklenti ve temaların daha fazla kişiye ulaşmasını sağlayabilir; yaptığımız çevirilerde gördüğünüz hataları bildirebilirsiniz.

Code is Poetry

11

WP-TR

BÖLÜM 2 – WORDPRESS'E BAŞLAMAK Blog tarzı bir site açmayı düşünüyor ve alternatifler arasından WordPress'i kullanmayı düşünüyorsak harekete geçip bloglamaya başlamadan önce biraz araştırma yapmakta fayda var. WordPress veya diğer blog sistemlerini kullanan arkadaşlarımıza danışmak bu konuda bize oldukça faydalı olur. Blogu açmaktaki amacımız ne, hangi konularda yazacağız, kime hitap etmeyi düşünüyoruz, sayı olarak ne kadar ziyaretçi hedefimiz var, WordPress gerçekten bizim için iyi seçim mi, gibi sorulara cevap bulmaya çalışmalıyız.

İhtiyacımız olan WordPress mi? WordPress’e geçmeden önce ihtiyaçlarımızı iyi belirlemeniz gerek. Eğer amacımız en ince ayrıntısına kadar müdahale edebileceğimiz ve bize blogumuz üzerinde tam hakimiyet kurma imkanı veren, esneklikte sınır tanımayan bir blog yazılımı ise, WordPress iyi bir seçim. PHP ve MySQL, sunucu, alan adı gibi tanımlar bize yabancı ise ve tasarım ve yönetimle uğraşmayayım ve sadece yazılarımı yayınlayayım diyorsanız yine WordPress kullanabilirsiniz, fakat birkaç teknik detay konusunda bilgi edinmeniz gerekecektir. Her ne kadar WordPress, benzer hiçbir yazılımın sahip olmadığı, “5 dakikada kurulum” gibi slogana sahipse de kurulum ve kullanım çocuk oyuncağı değil. Sunucu, alan adı, ftp’nin ne olduğu ve bunların nasıl kullanıldığı konusunda ön bilgiye sahip olmamız gereklidir. Bununla birlikte, çoğu durumda sunucu şirketleri kullanıcılarına bu tip yazılımların “tek tık”la otomatik olarak kurulumunu sağlayan servisler de sunuyorlar ve bize sadece temanızı yükleyebilmek için bir FTP istemcisini kullanmayı öğrenmek kalıyor. WordPress'in ihtiyaçlarımıza cevap verip vermediğini öğrenebilmek için birkaç yol var. Bunlardan biri WordPress'in sunucuya kurmamıza gerek kalmadan kullanımına olanak sağlayan ücretsiz WordPress servisleri, ikincisi ise kendi bilgisayarımıza WordPress'i kurmak. Her iki yolla da kolay bir şekilde WordPress'i tanımak mümkün.

A-) Ücretsiz WordPress servisleri WordPress.com, Automattic şirketine ait bir site ve WordPress altyapısını kullanıyor; WordPress'in ücretsiz olarak kullanılmasını sağlıyor. Burada bir noktayı belirtmekte fayda var, WordPress.org ve WordPress.com birbirinden bağımsız siteler; WordPress'i indirip kurmak, WordPress hakkında belgelere ulaşmak istiyorsanız WordPress.org'a, ücretsiz bir şekilde blog sahibi olmak istiyorsanız (blogger.com gibi) WordPress.com'a bakmalısınız. Yani WordPress.org WordPress'in resmi sitesi, WordPress.com ise sadece WordPress'in ücretsiz barındırılmasını sağlayan bir site. WordPress.com açıldıktan sonra bir süre davetiye sistemiyle kısıtlı bir kullanıcıya ulaştı, ve Mayıs 2006'da herkese açılarak şimdiye kadar 370 binin üzerinde blogun açılmasını sağladı.

Code is Poetry

12

WP-TR

WordPress.com artık Türkçe! : 2006 yazında WordPress.com'un başlattığı çeviri projesiyle beraber İngilizce dışında başka dillere de çevrildi. Bir süre önce Türkçe kısmının da çevirileri tamamlandı, ve artık WordPress.com'dan Türkçe blog sahibi de olabiliyoruz. Adres tr.wordpress.com şeklinde olmuş, kayıt olmak için gerekli bilgileri birkaç adımda girdikten sonra bloglamaya başlamak mümkün.

WordPress.com dışında WordPress altyapısını kullanan bir başka site de blogsome.com, Blogsome'dan da ücretsiz bir şekilde blog almak mümkün.

B-) WordPress MU WordPress MU, WordPress'i blog servisi olarak kullanmamızı sağlayan ve WordPress üzerine geliştirilen bir sistem. Bu sistemi kullanarak birden çok kullanıcının blog açmasını sağlayabiliyoruz. Sitemizin altında blog açacak kullanıcılara kullanıcıismi.sitemizinismi.com veya sitemizinismi. com/kullanıcıismi şeklinde adres vermeyi de kurulum yaparken ayarlamak mümkün. WordPress'i ücresiz olarak ve sunucuya kurmadan kullanmamızı sağlayan WordPress.com sitesinde de bu sistem kullanılıyor. WordPress MU çok yeni sayılabilecek bir sistem ve hakkında çok fazla belge bulmak şimdilik mümkün değil. WordPress MU ana sayfası dışında WordPress.org'daki belgelere bakabiliriz.

Önemli!: Eğer sadece bir blog açmayı düşünüyorsanız WordPress MU size göre değil. WordPress MU blog servisi kurmak için bir sistem sadece. Bu şekilde bir servis kurmayı ve kullanıcılarınızın blog açmalarına olanak sağlamayı düşünüyorsanız WordPress MU hakkında hazırlanmış belgeleri okumanız, indirme sayfasında belirtilen gereksinimlerin sunucunuzda mevcut olup olmadığını araştırmanız ve WordPress MU forumlarında araştırma yapmanızı tavsiye ederiz.

C-) Yerel Sunucuda WordPress WordPress'i uzak sunucuya (hosting) kurmadan önce yerel sunucu yazılımları kullanarak kendi bilgisayarımıza kurabiliriz. Bu şekilde herhangi bir masraf yapmadan WordPress'i test etmek mümkün. Bu iş için WampServer, EasyPHP gibi bir yazılım kullanabiliriz. Yerel sunucu yazılımı kurulumu ve bilgisayarımızda yerel sunucuya WordPress kurulumunu kitabın “WordPress Kurulumu” bölümünde (Bölüm 3) bulabilirsiniz.

Code is Poetry

13

WP-TR

D-) Alan Adı ve Sunucu Seçimi WordPress'i kendi alan adımız altında ve sunucumuza kurmaya karar verdiysek bir alan adına ve sitemizi barındırmak için bir sunucuya ihtiyacımız var.

Alan Adı Seçimi Alan adı (domain) ve web sunucusu (host) tanımları birbirinden tamamen farklı şeylerdir. Web sayfaları, sunucu merkezlerindeki bilgisayarlar üzerinde bulunurlar ve bu bilgisayarların da, internete bağlı tüm diğer bilgisayarlar gibi, bir IP adresleri vardır. Tahmin edersiniz ki bir web sitesine ulaşabilmek için üzerinde bulunduğu bilgisayarın IP numarasının (örneğin; 207.168.123.36) akılda tutulması, özellikle de günümüzde milyarlarca web sayfası söz konusuyken, oldukça zordur. :) İşte bu ihtiyaçtan alan adları ortaya çıkıyor. Web sayfaları tanımlayıcı ve akılda kalıcı ifadeler ile adlandırılarak erişimleri kolaylaştırılıyor. Siz tarayıcınızın adres satırına bir web adresi girdiğinizde tarayıcınız o adresi kısaca DNS (Domain Name Server; alan adı sunucusu) denilen ve yazdığınız web adresini barındıran bilgisayarın IP adresini bularak sizin bilgisayarınıza ileten bir merkeze gönderiyor ve oradan aldığı IP ile de web sayfasına bağlanıyor. Bu durumu telefon numaraları ve telefon defteri benzetmesi ile açıklayabiliriz. Günümüzde herkes cep telefonu kullanıyor ve bir (hatta bazı durumlarda birden çok) telefon numarası var. Fakat biz ancak çok azının numarasını hafızamızda tutabiliyoruz. Herkesin numarasını teker teker hatırlamak yerine ise telefon rehberimize adları ile kaydediyoruz. Bu sayede istediğimiz kişiyi numarası yerine adı ile arayabiliyoruz. IP adreslerini telefon numaraları gibi düşünecek olursanız bizim adres defterimize yazdığımız isimler alan adı, ve telefon defterimiz de DNS yerine geçiyor :) Her kesin cep telefonu kendisine özel bir cihaz ve dolayısı ile herkes adres defterindeki kişileri kendi tercihleri doğrultusunda adlandırabiliyor. Dolayısı ile ortak bir arkadaşınıza siz farklı, diğer bir arkadaşınız farklı bir ad verebiliyor. Söz konusu olan web üzerindeki alan adları olduğunda herkes için geçerli ve özgün isimlerin verilmesi gerekiyor. Bu yüzden de alan adlarının denetimi için uluslar arası bir kurum oluşturulmuş; ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers). Günümüzde internette hangi alan adı uzantılarının kullanılacağına (.com, .net, vs) ve kimlerin alan adı kaydedebileceğine ICANN karar veriyor. Dolayısı ile bir alan adı alırken, adı sizin için kaydeden firmanın (registrar) ICANN’dan yetki almış olması gerekiyor. Fakat ICANN’dan yetki almış olan firmalar bu yetkilerini diğer firmalara (reseller) belirli koşullarla devredebildikleri için piyasada ICANN yetkisine sahip olmadan alan adı kaydeden firmalar da görmek mümkün. Alan adınızı kaydettirdikten sonra DNS bilgisini, sunucunuzun size temin ettiği DNS’ler ile değiştirmeniz gerekiyor. Her sunucu firmasının kendisine özgü DNS’leri vardır ve eğer alan adınızı sunucunuz aracılığı ile aldıysanız sunucunuz bu ayarları sizin için yapacaktır. Alan adınızı kaydederken farklı bir firmadan destek aldıysanız bu kez bu firmanın size sağlayacağı kullanıcı paneli aracılığı ile bu ayarları kendiniz yapmalısınız. Buradan alan adı kaydetme işlemini sunucunuz aracılığı ile yapmanız sanki iyi bir şeymiş gibi algılansa da, aslında değil :) Profesyonel internet sitesi yöneticilerinin tercihi sahip oldukları alan adlarını kendi sunucularından ayrı tutmak ve sadece DNS’ler ile sunucularına yönlendirmek şeklindedir. Bunun nedeni ise dürüst çalışmayan bazı sunucu firmalarının yaşanan problemler sonrasında alan adı transferlerini veya DNS değişikliklerini engellemeye çalışmaları ve sadece internet üzerinden iş yapan tüm şirketler gibi bu firmaların da birden bire (alan adlarınız ile birlikte) ortadan kaybolma riski barındırmalarıdır. Sunucu ile yaşanabilecek olası bir problem sonrasında Code is Poetry

14

WP-TR

siteniz ile ilgili en önemli şeyin, alan adınızın, bir kayıt firmasında güvende olduğundan emin olduğunuzda, sitenizi yeni bir sunucuya taşımanızın sadece DNS kayıtlarının değiştirilmesi kadar (en fazla 48 saat) süreceğini düşünecek olursanız bunun nedeni daha iyi anlaşılacaktır. Arama motorlarının sonuç sayfalarındaki yeriniz için alan adınız en önemli kriterlerden birisidir. Bu yüzden önce blogunuzda ne yazmak istediğinize, sonra da oluşturacağınız bu içeriğe insanların hangi anahtar kelimeler ile ulaşabileceklerine karar vermeniz gerekiyor. Örneğin maket yapımı ile ilgili bir blogunuz var ve adınız Ahmet ise; ahmetinatolyesi.com yerine maketatolyesi.com tercih ederek Google’dan çok daha fazla okuru kendi sitenize çekebilirsiniz. Bunu kendiniz de görebilirsiniz, ilgilendiğiniz kelimeler ile ilgili Google’da arama yapın ve çıkan sonuçlardaki alan adlarını kontrol edin. Göreceksiniz ki, Google anahtar kelimeyi içeren alan adlarını çok seviyor :) Alan adınız içeriğiniz için önemli anahtar kelimeleri barıdıracak kadar uzun ve kolay hatırlanmasına yardımcı olacak kadar kısa ve anlamlı olmalıdır (ayrıca Google da çok uzun alan adlarından hoşlanmaz). Yani, eğer maketatolyesi.com dolu ise bu kez maketucakatolyesi.com işinize yarayabilir. Eğer bu da kullanımda ise bu kez ahmetinmaketucakatolyesi.com’u almak yerine anahtar kelimenizi değiştirmeyi düşünebilirsiniz (maketyapimi.com gibi). Diğer tüm alternatifler tükendiğinde maket-atolyesi.com gibi alan adlarını düşünebilirsiniz, fakat önce .com dışındaki uzantıları kontrol etmeyi unutmayın. Alan adınıza karar verirken Google’ın yakın zamanda devreye soktuğu Google Trends‘den yararlanabilirsiniz. Bu araç sayesinde ilgilendiğiniz bir anahtar kelimenin Google kullanıcıları tarafından ne sıklıkla arandığını görebilir ve alternatif anahtar kelimeler üretebilirsiniz. Yine AdWords‘ün anahtar kelime önerme aracıda bu konuda iyi bir seçenek oluşturabilir. Alan adı ararken karşılaşacağınız terimlerden birisi de “whois”. Bir alan adınının kime ait olduğunu sorgulama işlemine whois adı veriliyor ve ICANN’in kuralları gereği kayıt sahibinin bilgilerinin internet üzerinde açık olarak yayınlanması gerekiyor. Tahmin edersiniz ki açık olarak yayınlanacak e-posta adresinize spam postaların dolması bir yana, isminiz ve adresiniz gibi bilgilerin açıkca belirtilmesi de canınızı sıkacak durumlar oluşturabiliyor. Bunu önlemek için kayıt servisleri kişisel bilgilerinizi kendi bilgileri ile değiştirdikleri servisler sunuyorlar ve çoğu kez bunun için ekstra ücret talep ediyorlar. Alan adı arama konusunda uzmanlaşmış servislerden Domain Tools (eski adı ile whois. sc), silinen (daha önce kullanılmış ve yenilenmemiş, dolayısı ile arama motorlarında kötü bir geçmişe sahip olabilecek) alan adlarınıda gösterdiği gibi, alan adınıza karar verirken size yardımcı olan daha birçok araç sunuyor. Ayrıca hızlı alan adı arama servisleri de size yardımcı olabilir (bkz. 1, 2). Sitenizin ismi olarak hangi alan adını kullanacağınıza karar verdiyseniz, Registerfly, Godaddy gibi bir alan adı kayıt servisini kullanarak alan adınızı satın alabilirsiniz.

Sunucu (Hosting) Seçimi Blogunuz için alan adı dışında WordPress'i kurabileceğiniz bir sunucu seçmeniz gerekmektedir. WordPress'in en etkili bir şekilde çalışacağı bir sunucuyu seçmeye dikkat etmelisiniz. Bu noktada WordPress.org'un tavsiye ettiği hosting servislerine bakmakta fayda var. (Yabancı) Ek olarak, Türk hosting firmasından sunucu hizmeti almayı düşünüyorsanız hostbul.net sitesinde birçok firmayı, firmalar için yapılan kullanıcı yorumlarını görebilirsiniz.

Code is Poetry

15

WP-TR

WordPress'in sunucu sistem gereksinimlerini dikkate alarak seçim yapılmalı; gereksinimler kısaca şu şekilde: PHP 4.2 (veya daha yüksek bir sürümü), MySQL 3.23.23 (veya daha yüksek bir sürümü) ve tercihe bağlı olarak Apache için mod_rewrite modülü. Ek olarak, eğer başka bir platformdaki (Blogger, Textpattern gibi) blogumuzu WordPress’e aktarmak istiyorsak, PHP CURL uzantısı desteği olan bir sunucuya ihtiyacımız olacak. WordPress, kendisine PHP ve MySQL veri tabanı altyapısını sunan tüm işletim sistemlerine çalışabiliyor, fakat wordpress.org tarafından yazılımın en iyi performansını Apache web sunucusu kurulu olan Linux sistemlerde gösterdiği vurgulanıyor. Windows sistemlerde çoğu kez Apache yerine kullanılan IIS‘in, arama motorlarının sayfalarımızı indekslemesini kolaylaştıran, yeni kalıcı bağlantı tipi için ihtiyaç duyulan mod_rewrite’ı desteklemediği göz önüne alınırsa, tercihimizi Linux’dan yana kullanmamız artık bir gereklilik halini alıyor. Sunucu seçiminde karşınıza çıkabilecek terimlerin anlamlarını hostbul.net sitesinin yardım bölümünde Türkçe olarak bulabilirsiniz. Birçok WordPress kullanıcısı paylaşımlı sunucu modellerini tercih etmektedirler. Her ne kadar, sunucu kaynaklarını birçok kullanıcının aynı anda kullanması nedeni ile, performansları dedicated sunuculara oranla daha düşük olsa da, paylaşımlı sunucular bizler gibi giriş seviyesi kullanıcılar için idealdir. Sonuçta blog yazmaya yeni başlayan birisinin yüzlerce gigabyte alana ve çift işlemcili, yine gigabyte’lar ile ifade edilen miktarda RAM’e sahip bir bilgisayar ve sınırsız bant genişliğine ihtiyacı yoktur ve dolayısı ile de gidip kendisine bir tekil sunucu alması kadar da saçma bir hareket olmayacaktır. :) Sunucu firması hakkında genel bilgiye sahip olduktan, firmanın güvenilirliğinden ve kalitesinden emin olduktan ve hem fiyat olarak hem de performans olarak bizim için uygun olduğuna karar verdikten sonra servisi satın almadan ilgili firmayı daha çok tanımak için firma yetkilisine merak ettiğimiz bir konu hakkında bir e-posta atabiliriz. Bu e-posta'da WordPress kurmak istediğimizi, aynı sunucuda daha önce bir WordPress kurulumunda sorun olup olmadığını sorabiliriz. Önemli: Sunucu firmasının e-postamıza cevap verme süresi, cevabın açıklayıcılığı ve tarzı bizim için çok önemli olmalı, çünkü ileride herhangi bir sorunla karşılaştığımızda hızlı ve etkili bir çözüm bulmamız gerekecek. Ayrıca seçeceğimiz firmanın hizmeti beğenmememiz durumunda belli bir süreliğine ücreti geri ödeme garantisi vermesi de seçimimiz için önemli bir kriter olabilir.

Code is Poetry

16

WP-TR

BÖLÜM 3 – WORDPRESS'İ KURMAK Bloglamaya ve blog sistemi olarak WordPress kullanmaya karar verdik, alan adımızı ve sitemizi barındırması için sunucu paketi de aldık. Şimdi yapmamız gereken bir şey daha var: WordPress'i kurmak. :) WordPress kurulumu birkaç noktaya dikkat ettikten ve gerekli araştırmayı yaptıktan sonra otomatik kurulum sayesinde birkaç dakikalık bir iş aslında. Fakat, kurulum yapmadan önce Ftp, MySQL veritabanı gibi terimleri bilmemiz gerekir. WordPress kurulum dosyalarını sunumuza göndermek için Ftp programlarını kullanırız, Filezilla bu konuda iyi bir programdır, ayrıca bazı sunucularda dosyaları yükleme (upload) işi için Filezilla gibi bir programı kurmaya gerek kalmadan web arayüzü üzerinden yapılabilmektedir. Ve kuruluma başlamadan önce veritabanı sunucusu, veritabanı adı, veritabanı kullanıcısı ve parolası bilgilerine sahip olmamız lazım. Veritabanı oluşturmak bazı sunucuda cpanel veya sunucunun kullandığı kontrol paneli üzerinden yapılır, bazılarında phpmyadmin üzerinden yapılır. Bu konuda bilginiz yoksa, kuruluma başlamadan önce veritabanı oluşturmak için sunucu servis sağlayıcınızla irtibata geçip veritabanınızı oluşturabilirsiniz. Veritabanı ve veritabanı kullanıcısı oluşturduktan sonra dosyaları sunucuya gönderme ve kurulum işlemine başlayabiliriz. Dosya gönderme ve kurulum basitçe şu şekildedir, yazının devamında resimli anlatımı da bulabilirsiniz:

A-) WordPress Kurulumu (Sade anlatım) WordPress'i kurulum, yönetim paneli ve site görünümü olarak Türkçe kullanmak istiyorsanız buradan WordPress son sürüm Türkçe paketi indirin. Sıkıştırılmış paketi Winrar veya Winzip türü bir programla açın. Dosya içeriğini sunucuya yükleyin. Burada bir noktaya dikkat edilmesi gerekir; sıkıştırılmış dosyanın içinde wordpress isminde bir klasör vardır. Eğer sunucunuzun kök dizinine bu wordpress isimli klasörü yüklerseniz adresiniz www.siteadresi.com/wordpress gibi olur. Alan adınızı www. siteadresi.com şeklinde kullanacaksanız, sıkıştırılmış dosyanın içindeki wordpress klasörünün içeriğini kök dizine yükleyin. (Kök dizin public_html, htdocs gibi bir isimde olabilir, bilgi sahibi değilseniz sunucu firmasına sorabilirsiniz) Tarayıcınızın adres satırına site isminizi girin. Kurulum otomatik olarak başlayacak, ekrandaki yönergeleri izleyerek kurulumu tamamlayabilirsiniz. (ayrıntılı olarak resimli anlatımda) Kurulumun başında veritabanı bilgilerinin girileceği dosya olan wp-config.php oluşturulmakta ve bunun sonrasında asıl kuruluma geçilmektedir. wp-config.php dosyasının bu şekilde otomatik olarak oluşturulmasında bir sorun olursa bu dosyayı elle oluşturmamız gerekir. Bir sorun olmadıkça elle oluşturmaya gerek yoktur, üstte anlatıldığı gibi kurulum yapılabilir. Eğer sorun olursa sıkıştırılmış dosyanın içindeki wordpress klasörünün içinde wp-config-sample. php dosyasını Ultraedit veya Notepad++ gibi gelişmiş bir metin düzenleyici kullanarak açıp gerekli düzenlemeleri şu şekilde yapmalıyız:

Code is Poetry

17

WP-TR

define('DB_NAME', 'wordpress'); wordpress yerine veritabanımızın adını yazıyoruz. define('DB_USER', 'username'); username yerine veritabanımıza bağlanmak için kullandığımız kullanıcı adı. define('DB_PASSWORD', 'password'); password yerine veritabanımıza bağlanmak için kullandığımız parola. define('DB_HOST', 'localhost'); veritabanı sunucusu, burası genellikle localhost olarak bırakıyoruz, eğer ki bir sorun çıkarsa, hosting şirketiyle görüşebiliriz. Bazı sunucularda veritabanı sunucusu ismi localhost yerine mysql.siteadresi.com şeklinde olabiliyor.

Bu değişiklikleri yaptıktan sonra wp-config-sample.php dosyasının adını wp-config.php şeklinde değiştirdikten sonra bu dosyayı WordPress'i sunucumuza yüklediğimiz dizine yüklüyoruz (wpadmin, wp-content, wp-includes klasörlerinin bulunduğu dizin) . Tarayıcı adres çubuğuna www. siteadresi.com/wordpress/wp-admin/install.php şeklinde yazıyoruz ve yönergeleri takip ederek kurulumu tamamlıyoruz. Fantastico ile kurulum Eğer sunucunuz destekliyorsa, kullanıcı panelinizden (cpanel) Fantastico isimli uygulama ile WordPress kurulumunu otomatik olarak yapabilirsiniz. Fakat bu kurulumun Türkçe desteği yoktur, WordPress İngilizce olarak kurulur. Bu sistemle güncellemelerde gecikmeler de olabilir, en sağlıklısı elle kurmaktır.

B-) WordPress Kurulumu (Resimli anlatım) Üstte anlatıldığı gibi WordPress kurulumunu yapabiliriz, şimdi de resimlerle görsel olarak bu işlemlerin nasıl yapıldığına bakalım. Veritabanı ve kullanıcısını Bölüm 3'ün başında belirtildiği şekilde oluşturduktan sonra, dosyaları da sunucuya atıyor ve web tarayıcımızı açıp adres satırı kısmına siteadresimizi yazıp enter tuşuna basıyoruz. Sonra karşımıza şu şekilde bir ekran çıkıyor: (Not: Her resmin açıklaması altında bulunuyor)

Burada, wp-config.php dosyasını oluşturuyoruz. Oluşturma işlemine başlamak için “buraya” yazan bağlantıya tıklamak yeterli.

Code is Poetry

18

WP-TR

wp-config.php dosyasını oluşturmadan önce genel bilgilerin verildiği ekran.

Site kontrol panelinden veya phpMyAdmin'den daha önceden oluşturduğumuz veritabanının bilgilerini bu ekrana giriyoruz. Tablo Ön eki kısmı aynen bırakılıyor, tek kurulum yapılıyorsa.

Code is Poetry

19

WP-TR

Önemli not: Burada WordPress'in veritabanı ile bağlantı kurmasını sağlayan wp-config. php dosyası oluşturuluyor. Bazı sunucularda bu şekilde otomatik olarak wp-config.php dosyası oluşturulamayabilir. Böyle bir durumla karşılaşırsanız bu dosyayı elle oluşturmanız gerekir. wp-config.php dosyasını elle oluşturmak WordPress kurulumu (Sade Anlatım) bölümünde anlatılmıştı.

Başarılı bir şekilde wp-config.php dosyasını oluşturduk, artık kuruluma geçebiliriz. Eğer wp-config. php dosyası oluşturulamazsa WordPress Kurulumu (Sade anlatım)'da anlatıldığı gibi elle bu dosyayı oluşturmamız gerekir.

Evet, artık kurulumun en kolay kısmına geldik, İlk Adım yazan yere tıklıyor ve sonraki sayfaya geçiyoruz.

Code is Poetry

20

WP-TR

Bu kısma blogumuzun başlığını ve e-posta adresimizi girip ikinci adıma gidiyoruz. Buradaki bilgileri kurulumdan sonra değiştirebiliriz, fakat e-posta adresini kontrol etmekte fayda var, çünkü kurulum sonunda verdiğimiz adrese parolamız gönderilecek.

İkinci adımda veritabanı tabloları oluşturulmaya başlanıyor, burada tek yapmamız gereken biraz beklemek. :)

Code is Poetry

21

WP-TR

Bu ekranı gördüğümüze göre kurulum işlemi tamamlandı, artık site adresimizi tarayıcımıza yazıp sitemizi görebiliriz, veya Giriş adresine tıklayarak çıkan ekranda admin kullanıcı ismini ve verilen parolayı yazarak yönetim paneline giriş yapabiliriz.

Evet, yönetim paneline giriş ekranı. www.siteadresi.com/wp-login.php şeklindeki adresi kullanarak bu sayfaya erişebilir, kullanıcı adımızı ve parolamızı girerek yönetim paneline giriş yapabiliriz.

Code is Poetry

22

WP-TR

Ve şimdi yönetim paneline giriş yaptık, üst taraftaki menüyü kullanarak işlemlerimizi yapabiliriz. Ayrıca, yönetim panelinde yazı yazmak, profil değiştirmek için kısayollar, Gelen Bağlantılar, Son Yorumlar, Son Yazılar ve istatistikler gibi bilgilere de ulaşmak mümkün. Orta ve alt kısımda ise WordPress resmi blogundan son yazıların bağlantıları bulunmakta.

Code is Poetry

23

WP-TR

İşte sitemizin arayüzü! Size çok sade gelebilir. Beğenmediyseniz isteğinize göre bir tema bulup veya tasarlayıp yükleyebilirsiniz.

Code is Poetry

24

WP-TR

C-) Yerel Sunucuda WordPress kurulumu Bölüm 2'de WordPress'i ücretsiz olarak kullanmak ve test etmek için bir yolun WordPress.com'a üye olmak olduğunu, ve diğer bir yolun ise WordPress'i herhangi bir masraf yapmadan kendi bilgisayarımıza kurmak olduğunu anlatmıştık. Yerel sunucuya yani bilgisayara kurmak için WordPress'i, öncelikle bir yerel sunucu (local server) yazılımı kurmamız gerekir. Birçok alternatif var, fakat burada kullanımı daha kolay olduğu ve sürekli güncellendiği için Wamp Server'ın (WAMP5) Windows işletim sistemi üzerine kurulumu ve WordPress'in WAMP5 üzerine kurulumu anlatılacak. Diğer alternatif yazılımların ve diğer işletim sistemleri için yerel sunucu yazılımlarının bir listesine Wikipedia'dan bakabiliriz, ve bir güçlü alternatif olan EasyPHP'de WordPress kurulumu için bu adresteki ve bu adresteki yazılara bakabiliriz.

WAMP5'te WordPress kurulumu Öncelikle WampServer'ın indirme sayfasına gidip “Download Wamp” yazan yere tıklayıp Wamp'ı indirelim. Sonra indirdiğimiz dosyaya tıklayarak normal bir program kuruyor gibi ilerleyerek kurulumu tamamlayalım. Kurulumun sonunda dosyaları koyacağımız klasörü seçmemiz istenecek, zaten seçili olan ve “wamp” klasörünün altındaki “www” klasörünü seçebiliriz. Sonraki ekranda yerel sunucunun kullanacağı varsayılan tarayıcının seçimini yapacağız. Internet Explorer kullanacaksak onaylayabiliriz, farklı bir tarayıcı kullanacaksak o tarayıcının çalıştırılabilir dosyasını kurulu olduğu klasörden bulup onaylamamız gerekiyor. Ve bu şekilde kurulum tamamlanıyor, son ekranda Start Wamp5 diyerek veya başlat menüsündeki kısayola tıklayarak programı başlatabiliriz. Program çalışmaya başlayınca sistem çekmecesinde bir simge belirecek ve bu simge beyaz olunca tüm servisler çalışmaya başlamış demektir, biz de çalışmaya başlayabiliriz. :) Bu simgeye sol tıklayarak menüye ulaşıyoruz, Localhost'a tıklayarak Wamp Yerel Sunucu ana sayfamızı açmış oluyoruz. Aynı zamanda bu sayfaya tarayıcımıza http://localhost/ yazarak da ulaşabiliriz. WordPress'i kurmak için öncelikle veritabanı oluşturmak gerekiyor, bu sayfadaki phpmyadmin bağlantısına tıklayalım, veya tarayıcımıza http://localhost/phpmyadmin/ yazalım. Çıkan şu ekranda veritabanımızı oluşturup WordPress kurulumuna geçebiliriz:

Code is Poetry

25

WP-TR

Burada “Yeni veritabanı oluştur” kısmına bir veritabanı adı girip (örn: wordpress) “Git” diyoruz. Bu ismi not alalım, veritabanı adı olarak kullanacağız, kurulum sırasında.

Veritabanımız oluştuktan sonra bu sayfada sol üstteki ev simgesine tıklayalım.

Code is Poetry

26

WP-TR

Bu ekranda ise Yetkiler'e (eski sürüm phpMyAdmin'de İmtiyazlar) tıklamalıyız.

Bu sayfada “Yeni kullanıcı ekle” diyor ve “Git” düğmesine tıklıyoruz.

Code is Poetry

27

WP-TR

Kullanıcı ismi kısmına istediğimiz bir isim, Sunucu kısmına localhost, ve şifre bölümlerine iki kere şifre yazdıktan sonra altta Global yetkilerin tümünü seç diyoruz ve sonra da Git düğmesine basıyoruz. Buraya girdiğimiz bilgileri not alalım, kurulumda kullanacağız. Veritabanımızı ilk sayfada oluşturduk, en sonda da veritabanı kullanıcı ismi, parola ve veritabanı sunucusunu belirledik, artık kuruluma geçebiliriz. Tabi öncelikle, wamp'ı kurduğumuz klasörün altındaki www klasörünün içine WordPress kurulum dosyamızın içeriğini atabiliriz. Eğer kurulum dosyalarımız “wordpress” klasörünün içinde olacak şekilde www klasörünün altına kopyaladıysak, tarayıcımızın adres satırına http://localhost/wordpress yazmalıyız. Çıkan sayfada önce wp-config.php dosyasını oluşturacağız ve sonra da kurulumu yapacağız. Yerel sunucuya kurmanın bu kısımdan sonrası uzak sunucuya kurmakla aynı, “WordPress Kurulumu” kısmında anlatıldığı gibi adımları uygulayarak kurulumu tamamlayabilirsiniz. Kurulum sonunda WordPress site adresimiz http://localhost/wordpress şeklinde olur.

Not: Bu sitenin çalışması için yerel sunucunun da açık olması gerekir, eğer sistem çekmecesindeki Wamp simgesi beyaz değilse, çalışmadığını gösterir, ve sitemiz açılmaz. Wamp'ı çalıştırıp tekrar denemeliyiz. (Zaten çalışıyorsa ve simge beyaz değilse Start All Services demeliyiz)

Code is Poetry

28

WP-TR

BÖLÜM 4 – WORDPRESS KULLANIMI A-) Yönetim Paneli WordPress Yönetim Paneli sitemizle alakalı ayarları yapmak, yazı yazmak, yorumları denetlemek, görünümü değiştirmek, eklenti kurulumu ve ayarlarını yapmak gibi birçok işlemin yapılabildiği bir paneldir. “Başlangıç”, “Yaz”, “Yönet”, “Bağlantılar” gibi sekmeler ve onların altında olan alt sekmelerden oluşur. İstediğimiz işlemleri yapabilmek için ilgili bölüme tıklamamız gerekir.

B-) Kurulum Sonrası Ayarlar WordPress'i uzak veya yerel sunucuya kurduktan sonra sitemiz yayına hazır olur, fakat ihtiyaçlarımız doğrultusunda ayarlar yaparak sitemizi daha verimli bir şekilde kullanabiliriz. Burada kurulumdan sonra yapılması gereken ilk düzenlemeleri bulacaksınız, yönetim panelini biraz daha araştırarak isteğinize göre başka ayarlar da yapabilirsiniz.

1-) Kullanıcılar: Yönetim panelindeki “Kullanıcılar” bölümünde profil düzenleme, yeni kullanıcı ekleme gibi işlemler yapılabilir. Profil bilgisi: WordPress'i kurduktan sonra yönetim paneline girmek için bize bir parola verilir. Aynı zamanda bu parola kayıtta verdiğimiz e-posta adresine de gönderilir. Yönetim paneline ilk kez giriş yapınca “Kullanıcılar” menüsünden parolamızı güncelleyebilir, istersek diğer profil bilgilerini de aynı sayfadan girebiliriz.

2-) Bağlantılar: Site ana sayfasında Blogroll isminde bir site listesi bulunur. Kurulumda otomatik olarak bu listeye örnek siteler eklenir. Bu listedeki siteler ve kategorileri üzerinde düzenleme yapmak, yeni siteler/kategoriler eklemek veya silmek için yönetim panelindeki “Bağlantılar” menüsünü kullanabiliriz.

3-) Tercihler: “Tercihler” menüsünden sitemiz için birçok ayarı yapabiliriz. Genel:Tercihler menüsünün “Genel” sekmesi altında Blog başlığı ve sloganı düzenleyebiliriz. Alt kısımda bulunan Saat ve tarih bölümü WordPress Türkçe kullanıyorsanız Türkçe'ye ayarlıdır, değişiklik yapmaya gerek kalmaz. Yazma: Blog yazıları ile ilgili ayarlar. Okuma: Bu sekmede blogda bir sayfada gösterilecek yazı sayısı ayarlanabilir. Ve içerik beslemeleri, blogunuzu RSS okuyuculardan takip edecekler için ayarlar bulunuyor. Bir öneri, blogunuzun RSS adresini Feedburner gibi bir servise yönlendirerek daha etkili sonuçlar alabilirsiniz. Tartışma: Bu bölümde yazılara yapılacak yorumlar ile ilgili ayarları yapabiliriz.

Code is Poetry

29

WP-TR

Kalıcı Bağlantılar: Kurulumdan sonra yapılması gereken en önemli ayarlardan biri, kalıcı bağlantıları ayarlamak. Artık İngilizce kısaltması ile SEF (Search Engine Friendly) kalıcı bağlantı tipi WordPress tarafından destekliyor ve kullanılması öneriliyor.

Kurulumdan sonra yazdığımız yazıların adresleri şu şekilde oluyor: http://www.siteisminiz.com/?p=132 Gerekli kalıcı bağlantı ayarlarını yapınca şu şekilde olabilir: http://www.siteisminiz.com/2006/06/04/yazi-ismi veya http://www.siteisminiz.com/yazi-ismi vs.

Bu şekilde kalıcı bağlantılar hem okurlarınız için daha anlaşılır bağlantılar anlamına gelmiyor, hem de sitenizin arama motorları tarafından indekslenebilirliğini ve en üst düzeye çıkararak daha çok trafik almasını sağlıyor. Google yapılan aramalar için sonuç sayfalarını oluştururken kullanılan anahtar eklemeyi alan adında ve URI’larında barındıran sitelere öncelik tanıyarak onları daha üst sıralara yerleştiriyor. Dolayısıyla eğer yazınızın kalıcı bağlantısı yazınızın içeriği ile ilgili ip uçları barındırıyorsa bu insanların o yazıya arama motorları ile daha rahat ulaşabilecekleri anlamına geliyor. Kalıcı bağlantıları değiştirmek için Kalıcı bağlantılar bölümünde verilen örneklerden birini seçip kullanabilir veya seçtiğimiz bağlantı tipinde değişiklik yapabiliriz. En çok kullanılan iki kalıcı bağlantı tipi üstte belirtilen site isminden sonra tarih ve yazı isminin eklendiği tip ve site isminden sonra sadece yazı isminin olduğu tiptir. Eğer bu arama motoru dostu bağlantı tipine geçmeyi düşünüyorsanız, olabildiğince sade bir kalıcı bağlantı şekli ayarlamalısınız. Google kısa URI’ları daha çok seviyor ve Google mühendislerinden Matt Cutts‘ın da Performancing de yayınlanan konu ile ilgili bir yazıya yaptığı yorumunda vurguladığı gibi /yıl/ay/gün/yazi-ismi yerine /yazı-ismi gibi bir kalıcı bağlantı tip daha mantıklı olacaktır. Zaten yazıların meta bilgileri içinde yayın zamanı bilgisi varken bunu bir de URI’da vurgulamak kalıcı bağlantıyı gereksiz yere uzatacaktır. Bu şekilde ayarlamak için “Özel, aşağıda belirleyin” 'i seçip boşluğa /%postname%/ yazabiliriz. Ek olarak, aynı bölümde “İsteğe bağlı” kısmına kategori yazılması tavsiye edilir. Gerekli ayarları yapıp kalıcı bağlantı tipinizi kaydettikten sonra WordPress sunucunuzdaki .htaccess dosyasını güncellemeye çalışacaktır, fakat eğer yeterli izinler verilmemişse gerekli düzenlemeyi el ile yapmanız da gerekebilir. Eğer WordPress otomatik olarak bu düzenlemeyi yapamazsa aynı sayfada bir kod verilir. Sunucunuzda WordPress kurulum dizininde bulunan, .htaccess’i bilgisayarınıza indirerek bir metin düzenleyicisi ile açıp verilen kodu ekleyebiliriz.

Code is Poetry

30

WP-TR

Eğer WordPress otomatik olarak bu düzenlemeyi yapamazsa ve herhangi bir kod verilmezse, yine . htaccess'i açıp aşağıdaki kodları ekleyip kaydedip sunucuya gönderebiliriz:

# BEGIN WordPress RewriteEngine On RewriteBase / RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} !-f RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} !-d RewriteRule . /index.php [L] # END WordPress

Eğer sunucunuzda .htaccess dosyası bulunmuyorsa kendiniz de oluşturabilirsiniz. Notepad gibi bir metin düzenleyicisini açıp ve farklı kaydet seçeneğini kullanarak ulaşacağınız sorgu ekranında dosya adı olarak “.htaccess” yazıp ve kayıt türü olarak da “Tüm Dosyalar”ı seçip .htaccess dosyası oluşturabilirsiniz. Eğer sunucunuzda bir .htaccess dosyası yok ve sizin de oluşturmanıza izin verilmiyorsa veya mevcut .htaccess dosyasına yazma izniniz olmadığı için düzenleyemiyorsanız üzülmeyin, yine de arama dostu kalıcı bağlantıları kullanabilirsiniz. Bu durumda, .htaccess’i devre dışı bırakmak için kalıcı bağlantı tercihinizin başına “index.php” ifadesi getirmeniz yeterli. Örnek vermek gerekirse; /index.php/%year%/%monthnum%/%day%/%postname%/

Çeşitli: Bu bölümde yüklediğimiz dosyaların hangi klasör altında olacağını ayarlamak gerekiyor. Normalde wp-content/uploads dizini altına yükleniyor. Bunu diyelim ki wp-content/dosyalar olarak değiştirebilirsiniz.

Not: WordPress'in kendi isteğinize göre geliştirmek için kullanabileceğiniz eklentiler için Bölüm 5'e, site görünümünü değiştirmek için kullanabileceğiniz temalar hakkında bilgi almak için Bölüm 6'ya bakabilirsiniz.

C-) Sürüm Yükseltme (Upgrade) WordPress her ne kadar sağlam bir sistem de olsa güvenlik açıkları tespit ediliyor, açıkların kapatılması ve yeni özelliklerin eklenmesi ile yeni sürüm yayınlanıyor. Site güvenliği açısından yeni sürüm çıktığında vakit kaybetmeden yükseltmemiz gerekiyor. Yeni sürüm haberlerini WordPress.org'dan veya WordPress Türkiye'den takip edebilirsiniz. İngilizce sürüm çıktıktan kısa bir süre sonra WordPress Türkiye'de de Türkçe sürüm yayınlanıyor.

Code is Poetry

31

WP-TR

Bazı noktalara dikkat ettikten sonra yükseltmeyi yapmak çok da zor değil. Başlamadan önce şu adımları tamamlayın, herhangi bir veri kaybı yaşamamak için: 1. 2. 3. 4.

Veritabanınızı yedekleyin. Tüm WordPress dosyalarınızı ve, eğer varsa, .htaccess dosyanızı yedeğini alın. Aldığınız yedeklerin tekrar kullanılabilir oluklarından emin olun. Tüm eklentilerinizi yönetim panelinden etkisizleştirin.

Önemli: Eğer bu aşamaları tamamlamadıysanız sürüm yükseltmeye başlamayın!

Yükseltme Aşamaları Başlamadan önce yapılması gerekenleri tamamladıktan sonra artık yükseltmeye başlayabiliriz. 1. Öncelikle WordPress son Türkçe sürümünü indirin. (İngilizce kullanacaksanız bu adres) 2. İndirdiğiniz kurulum dosyalarını sunucuya FTP aracılığıyla gönderin, eski sürümün üzerine yazın. Kullandığınız FTP programının yeni dosyaları eskilerinin yerine yükleyecek şekilde ayarlayın. (Bu şekilde genelde yeni dosyalar eskilerin yerine yazılmış olur, fakat emin olmak istiyorsanız eski dosyaları silip yenileri göndermeniz gerekir. Silmeyi düşünüyorsanız blog kök dizininde bulunan wp-config.php dosyası, wp-content dizini -istisna: /wp-content/ cache silinmeli- ve üzerinde değişiklik yaptığınız ve sonradan eklediğiniz dosyalar dışındakileri silip yeni dosyaları gönderin.) 3. Taracınızın adres satırına www.siteisminiz.com/wp-admin/upgrade.php yazarak yükseltmeye başlayın. Blogunuzda çok fazla içerik varsa bu işlem biraz vakit alabilir, sabırlı olun. 4. Kullandığınız eklentilerin ve temanın yükselttiğiniz WordPress sürümü ile uyumlu yeni sürümlerinin olup olmadığını araştırın ve varsa yenilerini yükleyin. 5. Eklentileri yeniden etkinleştirin ve siteniz yeni sürüm WordPress ile hazır.

D-) WordPress'i Türkçeleştirme WordPress'i kurulum, yönetim paneli ve site arayüzü olarak Türkçe kullanmak istiyorsanız WordPress Türkiye olarak hazırladığımız son sürüm WordPress Türkçe paketi kullanmanız tavsiye edilir. Fakat daha önceden İngilizce kurulum yaptıysanız ve Türkçe kullanmak istiyorsanız geç kalmadınız. :)

WordPress için Türkçe dil dosyası İngilizce olarak kurduğunuz WordPress'i Türkçe'ye çevirmek için bu adresten Türkçe dil dosyasını indirerek aşağıda anlatıldığı gibi kurabilirsiniz.

Code is Poetry

32

WP-TR

1. Önce indirdiğiniz Türkçe dil dosyasını (tr_TR.mo) wp-includes/languages/ dizini içine atın. (wp-includes dizini altında languages klasörü yoksa oluşturun) 2. Ana dizindeki wp-config.php dosyasını Ultra Edit, Notepad ++ gibi gelişmiş bir metin düzenleyici programla açın. 3. define ('WPLANG',); kısmını define ('WPLANG', 'tr_TR'); şeklinde değiştirip sunucuya gönderin. Not: Bu şekilde yönetim paneli Türkçeleşmiş olur, site arayüzü için Türkçe tema kullanmanız veya temayı Türkçeleştirmeniz gerekir. Tabi en iyisi ilk baştan Türkçe paketi kurmaktır. ;)

Ay ve günleri değiştirmek Site arayüzünde ay ve günlerin görünümünü değiştirmek için wp-includes dizini altındaki locale. php dosyasında düzenleme yapmak gerekmektedir. İngilizce paket kurduysanız ay ve günler İngilizce olarak görünecektir. WordPress Türkiye tarafından hazırlanan Türkçe locale.phps dosyasını bu adresten indirip ismini locale.php olarak değiştirip sunucunuzdaki wp-includes dizini altına eski locale.php dosyasının yerine yüklemeniz gerekir. Not: Eğer karakter kodlaması olarak UTF-8 dışında bir kodlama kullanıyorsanız bu dosyanın kodlamasını da o şekilde değiştirmeniz gerekir.

Tarihleri düzenlemek WordPress Türkçe paketinde tarihler Türkçe'ye uyumlu bir şekilde gelmektedir. Örnek olarak yazıların tarihleri 1 Ocak 2007 şeklinde, saatler de 15:00 şeklinde görünür. Bu biçimi dilediğimiz bir şekilde değiştirebiliriz. Yönetim panelinde Tercihler -> Genel menüsünde Tarih ve Saat bölümünden bu ayarları yapabiliriz.

Varsayılan tarih biçimi: d M Y olunca, çıktısı 01 Ocak 2007 şeklinde oluyor. Varsayılan saat biçimi: H:i olunca, çıktı 15:00 şeklinde oluyor. Örnek olarak, tarihin 01/01/2007 olmasını istiyorsak, varsayılan tarih biçimini d/m/y ile değiştirmeliyiz. Bu şekilde diğer biçim kodlarını da kullanıp tarih ve saatlerin istediğimiz gibi görünmesini sağlayabiliriz, bu konuda php.net sitesinden bilgi alabilir, ve WordPress'te kullananılabilecek tarih ve saat etiketlerini öğrenmek için codex'e başvurabiliriz.

Code is Poetry

33

WP-TR

BÖLÜM 5 – EKLENTİLER WordPress'in en önemli ve güzel özelliklerinden biri dünya çapında birçok kişinin geliştirdiği ve farklı amaçlar için kullanılabilecek eklentilerin olması denebilir. WordPress'i kurduktan sonra oldukça sade bir sistemle karşılaşırız, ve eklentiler sayesinde isteğimiz ve ihtiyaçlarımız doğrultusunda sitemizi geliştirebiliriz. Örnek vermek gerekirse, bu eklentiler ile yazılara ses ve Google Video, Youtube gibi sitelerden video ekleyebilir, sitemizde son yazılar, son yorumlar, yazıların okunma sayısı gibi bilgileri gösterebilir, sitemize anket ekleyebilir, yazılara yapılan yorumlara ziyaretçilerin abone olmasını sağlayabiliriz.

A-) Eklenti Kurulumu WordPress'te eklenti kurulumu acemi kullanıcılar için biraz zor gelebilir, çünkü yükleme ve etkinleştirmek genelde elle yapılır. Her eklentinin kendine has kurulumu olabildiği için eklenti geliştiricisinin bu konudaki açıklamalarına dikkat etmek gerekir. Basitçe eklenti kurulumu için eklenti dosyalarını sunucumuza FTP aracılığıyla, /wp-content/plugins dizinine yükleriz ve sonra da Yönetim Paneli'nde “Eklentiler” bölümünden eklentiyi etkinleştiririz. Son adım, etkinleştirdikten sonra gerekli kodları kullandığımız temaya yerleştiririz. Eklenti kurulumuna bir örnek, Audio Player eklentisi: Diyelim ki podcast yapmak ya da sadece okurlarınıza beğendiğiniz bir şarkıyı dinletmek istediğiniz için blogunuz üzerinde küçük bir mp3 oynatıcısına yer vermek istiyorsunuz. Bu iş için uygun bir eklenti olan Audio Player eklentisini indirebilirsiniz. İndirdiğimiz eklentinin arşiv paketini blogumuzun kurulum dizini içerisinde yer alan; /wp-content/plugins/ dizinine açıyoruz. Paketi açarken dizin yapısını korumaya özen gösteriyoruz, yani paketteki “audioplayer” klasörü olduğu gibi /wp-content/plugins/ içerisine aktarılmalı ve “audio-player.php” de yine /wp-content/plugins/ içinde olmalı; /wp-content/plugins/audio-player/ /wp-content/plugins/audio-player.php Bu işlemden sonra yönetim paneline girip eklentiyi etkinleştirin. Sonra üstte bulunan menüden “Tercihler”i seçiyoruz ve bu menünün altında sıralanan seçeneklerde “Audio Player”ı bularak eklenti seçeneklerine ulaşmak için üzerine tıklıyoruz. Eklenti ayarlarında müzik dosyalarını koyacağımız dizinin adı ön tanımlı olarak “audio” olarak belirtiliyor. Bu durumda WordPress’in kurulum dizini içerisine “audio” adlı yeni bir klasör oluşturmamız ve mp3′leri bu klasör içerisine taşımamız gerekecek (isterseniz bu dizinin adını ve yolunu değiştirebilirsiniz). Yazılarınızın içine istediğiniz bir ses dosyasını eklemek için audio player'ın yazı içinde görünmesini istediğimiz yere şu şekilde bir kod yazmamız yetiyor: [audio:ses-dosyasının-ismi.mp3] (Burada audio yerine mp3leri koyduğunuz klasörün ismini yazabilirsiniz.)

Code is Poetry

34

WP-TR

B-) Eklentileri Bulma WordPress sitemiz için ihtiyaç duyduğumuz eklentileri bulmak için birçok kaynak mevcut. En kapsamlısı wp-plugins.net sitesi. Bu sitede her ihtiyaca göre eklentilerin listesi, tanımları ve eklenti geliştiricisinin site adresi bulunuyor. Arama yaparak veya kategorileri kullanarak istediğimizi bulabiliriz. Bu site dışında eklenti bulmak için arama motorlarını kullanabiliriz. Bazen WordPress ile ilgilenen site sahipleri en iyi WordPress eklentileri diyerek bir liste oluşturuyorlar, bu tür listelerden en popüler eklentileri bulabiliriz. (Örn. 1 ve 2) Ve bazı bloglar WordPress sitelerini hazırladıktan sonra hangi eklentileri kullandıklarını ziyaretçileriyle paylaşıyorlar, bu da eklentileri bulmak için güzel bir yöntem. Ek olarak takip ettiğimiz sitenin yöneticisiyle irtibat kurup hangi eklentileri kullandıklarını da sorabiliriz. :)

C-) Eklenti Türkçeleştirme Yüzlerce WordPress eklentisi mevcut, ve bu eklentilerin hepsini Türkçe'ye çevirip sunmak çok zor. Eğer kullanacağımız eklenti İngilizce ise ve Türkçe'ye çevrilmemişse Türkçeleştirmeyi kendimiz yapmak durumunda kalabiliriz. Bunun için yönetim panelinde Eklentiler -> Eklenti Yöneticisi menüsünden eklentiyi seçip Türkçeleştirmeyi yapabiliriz. Öncesinde düzenleme yapacağımız eklenti dosyasını FTP aracılığıyla yazılabilir yapmalıyız. (Chmod 666 olarak ayarlanabilir) Veya eklenti dosyasını bilgisayarımızda gelişmiş bir metin düzenleyiciyle açıp Türkçeleştirme yapabilir, ve sonra sunucuya gönderebiliriz. (Metin düzenleyicisi ile Türkçeletirme yapacağınız eklenti dosyasının karakter kodlamasını öncelikle WordPress'in karakter kodlamasına çevirmeniz gerekir. Türkçe paket UTF-8 karakter kodunu kullanır, eğer Türkçe sürümü ve UTF-8 karakter kodlamasını kullanıyorsanız, metin düzenleyicisinde eklenti dosyasının karakter kodlamasını UTF8 yapın ve sonra çeviriyi yapın.) WordPress için geliştirilen eklentilerin bir kısmı WordPress Türkiye bünyesinde Türkçe'ye çevriliyor, Türkçe WordPress eklentilerini bu adresten indirebilirsiniz. Bu eklentilerin açıklamaları, kurulum ve kullanımları indireceğiniz eklenti dosyalarının içinde mevcuttur.

Not: Türkçe eklenti sıkıntısını aşmak ve daha çok kişinin Türkçe eklenti kullanmasını sağlamak için Türkçe'ye çevirdiğiniz veya kendi geliştirdiğiniz eklentileri paylaşabilir, bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Code is Poetry

35

WP-TR

D-) En Çok Kullanılan WordPress Eklentileri Bazı WordPress eklentileri çok özel amaçlar için kullanılırken bazılarını ise WordPress altyapısını kullanan birçok sitede görmekteyiz. Örnek olarak WordPress kurulumuyla birlikte gelen Akismet eklentisi sitemiz için olmazsa olmaz bir eklentidir. Sitemizdeki yazılara yapılan yorumların bir kısmı reklam içerikli istenmeyen (spam) yorumlardır. Akismet bu tür yorumları algılar ve denetlememize gerek kalmadan İstenmeyen Yorumlar bölümüne aktarır. Akismet'i kullanabilmek için önce yönetim panelinden Eklentiler menüsünden etkinleştirmemiz sonra da WordPress.com hesabı alarak bize verilen API anahtarını girerek Akismet'i kullanmaya başlayabiliriz. Bu bölümde WordPress'te en çok kullanılan eklentilerin bir listesini ve kısa açıklamalarını bulabilirsiniz. Her eklentinin kurulumu, kullanımı ve temaya yerleştirilmesi gereken kod (gerekiyorsa) farklı oluyor, verilen adreslerden eklentiler hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz. Ayrıca buradaki eklentilerin bir kısmının Türkçe sürümlerini bu adresten indirebilirsiniz.

1-) WordPress Widgets – Yan Menü Bileşenleri WordPress blogunuzun yan menüsünü (sidebar) düzenlemeyi oldukça kolaylaştıran bir eklenti. Bu eklentiyi kullanarak yönetim panelinden sürükle-bırak yöntemiyle temanızın yan menüsünün görünümünü değiştirebilirsiniz. Eklentinin çalışması için temanızın uyumlu olması gerekiyor. (widget compatible) Eklenti Ana Sayfası

2-) Wp-ContactForm (İletişim Formu Eklentisi) Ziyaretçilerin site yöneticisiyle iletişim kurmasını sağlayan bir iletişim formu eklentisi. Eklenti Ana Sayfası

3-) Sayfa Sayaç Eklentisi Sitedeki yazıların okunma sayısını gösteren eklenti. Hakan Demiray tarafından geliştiriliyor. Eklenti Ana Sayfası

Code is Poetry

36

WP-TR

4-) Subscribe to comments Bir WordPress blogu için vazgeçilmez bir eklenti. Ziyaretçilerin yazılara yaptıkları yorumlara abone olmaları için. Yorum yapan kişi yorumlara abone olmayı tercih ederse yazıya yeni bir yorum yapıldığında e-posta adresine bildirimde bulunuluyor bu şekilde. Eklenti Ana Sayfası

5-) Democracy Anket Eklentisi Blogunuza anket eklemek için bir eklenti. Eklenti Ana Sayfası

6-) Google Sitemaps Google arama motoru için WordPress blogunuza site haritası oluşturmaya yarayan bir eklenti. Eklenti Ana Sayfası

7-) Chunk Url's for WordPress Yazılara yapılan yorumlardaki uzun linkleri kısaltan çok pratik bir eklenti. Eklenti Ana Sayfası

8-) UTW – Ultimate Tag Warrior WordPress'te bulunan kategori sistemi yazıları kategorilere ayırmamızı sağlıyor. UTW ile kategorilere ek olarak yazılara etiketler ekleyebiliyoruz. Eklenti Ana Sayfası

9-) WPvideo Youtube, Metacafe gibi video sitelerinden videoları yazılarınızın içine entegre etmeye yarayan bir eklenti. Eklenti Ana Sayfası

Code is Poetry

37

WP-TR

10-) Brian's Latest Comments (Son Yorumlar Eklentisi) Blogdaki son yorumları yorum yapanların isimleri ve ilgili yorumun bağlantısı şeklinde gösteren başarılı bir eklenti. Eklenti Ana Sayfası

11-) Fuzzy Recent Posts Son girilen yazıları liste halinde gösterir. Eklentiyi etkinleştirdikten sonra yönetim panelinde açılan Recent Posts menüsünden gerekli ayarları yapıp eklenti sayfasında verilen eklenti kodunu temamıza yerleştirmeliyiz. Eklenti Ana Sayfası

12-) Related Posts (Benzer Yazılar) Yazı sayfasında o yazı ile benzer yazıları göstermeyi sağlayan faydalı bir eklenti. Kullanmaya başlamadan önce veritabanını tablolarının oluşturulması için yönetim panelinde Eklentiler bölümünde açılan sayfadan gerekli aracı çalıştırmak gerekiyor. Eklenti Ana Sayfası

13-) Comment Live Preview Ziyaretçilerin yazılara yorum yaparken aynı zamanda yaptıkları yorumun nasıl görüneceğini görmelerini sağlıyor. Eklentinin sayfasından daha fazla bilgi alınabilir ve eklenti test edilebilir. Eklenti Ana Sayfası

14-) Votio (Oylama eklentisi) Yazılarımıza ziyaretçilerin oy kullanmasını istiyorsak bu eklentiyi kullanabiliriz. Eklenti Hakkında Detaylı Bilgi

15-) Gravatar Gravatar, (Globally Recognized Avatar) yani dünya çapında tanınan avatar anlamına geliyor. Esasında bloglar için düşünülmüş bir sistem, kendimize bir gravatar alarak bu sisteme sahip bloglarda aynı e-posta adresiyle yorum yapınca yorumumuzun yanında avatarımız görünüyor. Eklenti Hakkında Detaylı Bilgi

Code is Poetry

38

WP-TR

BÖLÜM 6 – TEMALAR A-) Tema Kurulumu WordPress kurulumunu bitirip sitemizi açtığımızda bizi karşılayan arayüz WordPress'in varsayılan temasıdır. Bu tema dışında WordPress İngilizce sürümde WordPress Klasik teması; WordPress Türkçe sürümünde ise WordPress Türkçe Klasik ve Türkçe K2 temaları bulunmaktadır. Yüklenmiş temaları kurmak için yönetim panelinde Temalar menüsünü kullanabiliriz. Temamızı değiştirmek için bu menüde kurmak istediğimiz temanın ismine veya ekran görüntüsüne tıklamamız yeterlidir. Ayrıca WordPress için dünya çapında geliştirilen yüzlerce tema vardır. WordPress tema kaynaklarından indirdiğimiz bir temayı kurmak için öncelikle FTP aracılığıyla tema dosyalarını sunucuya yüklememiz gerekiyor. İndirdiğimiz temanın içeriğini /wp-content/themes dizini altına yükleyip yönetim panelinde Temalar menüsünden temayı seçerek sitemizin görünümünü değiştirebiliriz. Bazı temalarda ek özellikler bulunur, bu özelliklerin ayarlarını yapabilmek için genelde bu şekilde bir temayı etkinleştirdikten sonra yönetim panelinde Temalar menüsünün altında yeni bölümler açılır, bu bölümlerden gerekli ayarlar yapılabilir. Bazı temalarda ise birkaç eklenti desteği ile beraber geliyor. Bu temalarda belirttikleri eklentiler için gerekli olan kodlar hazır yerleştirilmiş oluyor. Bu tür temaların düzgün çalışması için belirtilen eklentilerin de kurulması gerekir.

B-) Temaları Bulma WordPress'in sevilmesinin ve çok kullanıcısının olmasının bir sebebi de tema çeşitliliğinin olmasıdır. WordPress için geliştirilen ve hemen hemen hepsi internet üzerinden ücretsiz olarak dağıtılan yüzlerce temadan birini WordPress tema kaynaklarından indirip kullanabiliriz. WordPress için en büyük tema kaynağı themes.wordpress.net adresidir. Bu sitede birçok kritere göre temaları bulabilir, test edebilir, indirebiliriz. themes.wordpress.net dışında WordPress temaları listesi hazırlayan siteler de var; Emily Robbins de bunlardan biri. Ayrıca bir blogda karşılaştığımız temanın geliştiricisinin sitesini ziyaret edip o temayı ve geliştiricisinin tasarladığı diğer temalara da ulaşmak mümkün.

Code is Poetry

39

WP-TR

C-) Tema Türkçeleştirme Yüzlerce WordPress teması mevcut, ve bu temaların hepsini Türkçe'ye çevirip sunmak çok zor. Eğer kullanacağımız tema İngilizce ise ve Türkçe'ye çevrilmemişse Türkçeleştirmeyi kendimiz yapmak durumunda kalabiliriz. Bunun için yönetim panelinde Görünüm -> Tema Editörü menüsünden temayı seçip Türkçeleştirmeyi yapabiliriz. Öncesinde düzenleme yapacağımız tema dosyalarını FTP aracılığıyla yazılabilir yapmalıyız. (Chmod 666 olarak ayarlanabilir) Veya tema dosyalarını bilgisayarımızda Ultraedit, Notepad ++ gibi gelişmiş bir metin düzenleyiciyle açıp Türkçeleştirme yapabilir, ve sonra sunucuya gönderebiliriz. (Metin düzenleyicisi ile Türkçeletirme yapacağınız eklenti dosyasının karakter kodlamasını öncelikle WordPress'in karakter kodlamasına çevirmeniz gerekir. WordPress Türkçe sürümü UTF-8 karakter kodunu kullanır, eğer Türkçe sürümü ve UTF-8 karakter kodlamasını kullanıyorsanız, metin düzenleyicisinde tema dosyalarının karakter kodlamasını UTF-8 yapın ve sonra çeviriyi yapın.) Tema Türkçeleştirme yapmadan önce daha önce Türkçe'ye çevrilmiş temalara (Türkçe paketle birlikte gelenler olabilir) bakmakta fayda var. Temanın genel yapısını ve kodların mantığını kavradıktan sonra çeviri yapabiliriz. Türkçeleştirilmiş WordPress temalarının bir kısmına bu adresten ulaşılabilir.

Not: Türkçe tema sıkıntısını aşmak ve daha çok kişinin Türkçe WordPress temaları kullanmasını sağlamak için Türkçe'ye çevirdiğiniz veya kendi geliştirdiğiniz temaları paylaşabilir, bizimle iletişim kurabilirsiniz.

D-) Tema Düzenleme ve Tema Tasarımı WordPress'in tema sistemi CSS ve PHP tabanlıdır. CSS, PHP ve tasarım bilgimiz varsa WordPress'in tema mantığını kavrayarak kendi temamızı tasarlayabilir veya varolan temalardan birini baz alarak, o temanın üzerinde düzenlemeler yaparak istediğimiz şekilde bir tema elde edebiliriz. WordPress'te temalar index.php (ana indeks şablonu), header.php (üst kısım), sidebar.php (yan menü), footer.php (alt kısım), style.css (stil dosyası) gibi dosyalar halinde bulunur. Bu dosyaların hepsinde standard kodlar bulunur. style.css dosyası ise temanın en önemli kısımlarından biridir, sadece bu dosya ile temanızın renkleri, font türleri gibi birçok ayarı yapabilirsiniz. WordPress tema tasarımını öğrenmek için en güzel kaynak WordPress Codex sayfalarındaki belgeler diyebiliriz. Eğer İngilizce biliyorsanız bu belgeleri okuyarak tema tasarımı hakkında geniş kapsamlı bilgi sahibi olabilirsiniz.

Code is Poetry

40

WP-TR

BÖLÜM 7 – SIKÇA SORULAN SORULAR ve İPUÇLARI Farklı bir sistemden WordPress'e geçmek mümkün mü? Evet, mümkün. WordPress'in içe aktarma özelliği sayesinde Blogger, Movable Type, Textpattern gibi sistemlerden WordPress sitenize yazıları ve yorumları aktarabilirsiniz. Bu işlemi yapabilmek için sunucunuzda PHP'nin CURL uzantısının etkin olması gerekiyor. Örnek olarak Blogspot sitemizden aktarım yapmak için yönetim panelindeki İçe Aktar menüsünden Blogger'a tıklayabiliriz. Aktarma işlemi sırasında WordPress aktarılacak blogun temasını, verileri rahatlıkla alabileceği bir tema formatı ile değiştireceği ve bazı ayarlarında değişiklik yapacağı için aktarma işlemini başlatmadan önce mutlaka verilerini aktaracağınız blogunuzun temasının yedeğini alın ve ayarlarınızı bir kenara not edin. Her ne kadar WordPress’in aktarma aracı işlem sonrasında her şeyi tekrar yerine koyuyor olsa ve blogunuzu nasıl bıraktıysanız öyle geri bulacak olsanız dahi, tedbirli olmakta fayda var. :) Aktarma işlemi oldukça basit, yapmanız gereken Blogger kullanıcı kimliğiniz ve şifrenizle giriş yaptıktan sonra aktaracağınız blogunuzu seçmek ve olayı akışına bırakmak. Aktarma süresinin uzunluğu aktardığınız blogunuzdaki içeriğin çokluğu ile doğru orantılı. Artık elimizde üzerinde oynayabileceğimiz bir çok yazı olduğuna göre çeşitli kategoriler oluşturup yazıları bu kategorilere atayabilir, yazıları WordPress’in görsel metin düzenleme arayüzü ile yeniden biçimlendirerek bu aracın özelliklerini öğrenebiliriz.

WordPress’i kendi dizinine kurun WordPress’i kendi dizinine, yani sunucunuzun kök dizini yerine oluşturduğunuz bir alt dizine kurmak oldukça yararlıdır. Bunun en önemli faydası kök dizininizin yapacağınız genişletmeler sonrasında daha derli toplu bir duruş sergilemesi ve aradığınızı bulmanız kolaylaştırmasıdır. Diyelim ki blogunuz çevresinde şekillenecek bir topluluk sitesi oluşturmak istiyorsunuz ve bunun için kök dizine yaptığınız WordPress kurulumunuzun yanı sıra bir de, Hakan’ın eklentisinden yararlanarak SMF forumu kurmak istiyorsunuz. İstatistik takibi için de Mint kullanmaya karar verdiniz. Zamanla bu kurulumların sayısı arttıkça kök dizininizdeki karışıklık da giderek artacak ve bir süre sonra “Hangi dizin hangi kuruluma aitti?” ya da “Kök dizinde duran bu dosya da neyin nesi ki?” gibi sorular sormaya başlayacaksınız. Böyle bir durumda, özellikle de WordPress güncellemelerini yaparken, kök dizinde bulunan ve WordPress kurulumuna ait olmayan diğer klasörler nedeni ile güncelleme işlemi olduğundan daha karışık bir hal alabilir ve hatta dikkatsizlikle sileceğiniz bir dizin forumunuzun veya Mint kurulumunuzun uçmasına neden olabilir. :)

Code is Poetry

41

WP-TR

Fakat, birçoğumuz blog adresimizin bir alt dizin (http://www.siteisminiz.com/blog gibi) içermesini istemediğimiz için WordPress’i kendi dizinine kurmaya pek sıcak bakmayız. Halbuki hem WordPress’i bir alt dizine kurabilir, hem de onu kök dizinde çalışıyormuş gibi gösterebilirsiniz, ve söz konusu WordPress olduğunda bu işlem çok da kolaydır. Yapmanız gereken önce kök dizin altında bir bir dizin oluşturarak WordPress’i buraya kurmak olacaktır. Burada kullanacağınız dizin adı kalıcı bağlantılarınızı etkileyeceği için kısa bir ad seçmenizi öneririm, benim yaptığım gibi “wp” kullanabilirsiniz. sonra oluşturduğunuz bu dizinin kökünde bulunan WordPress dosyalarından index.php (ve varsa .htaccess) dosyasını alarak sunucunuzun kök dizinine kopyalamanız gerekiyor. Sonra sunucu kök dizinine kopyaladığınız index.php üzerinde biraz düzenleme yapmanız gerekiyor. Zaten üç satır kod içeren bu dosyada yapacağımız değişiklik çok küçük olduğu için ister dosyayı sunucunuzdan bilgisayarınıza indirerek, isterseniz de ftp istemcinizin düzenleyicisini kullanarak gerekli değişikliği yapabilirsiniz. Dosyayı açtığınızda göreceğiniz şu kodu: alt dizininizi de içerecek şekilde değiştiriyoruz. Alt dizin adı olarak wp kullanacaksak kodu şu şekilde değiştirebiliriz: Gerekli değişikliği yaptıktan sonra dosyamızı kaydediyoruz ve tekrar sunucumuza göndererek kök dizindeki eski index.php dosyasının üzerine yazıyoruz. Son olarak WordPress panelimize girerek blog adresini değiştirmemiz gerekiyor. Bunun için yönetim panelimizde Tercihler menüsünü açıp ve karşımıza çıkan ekranda “WordPress Adresi” için; http://www.siteismimiz.com/wp “Blog Adresi” için ise; http://www.siteaismimiz.com yazdığından emin olarak ayarlarımızı kaydediyoruz. Tabii ki “wp” yerine uygun gördüğünüz başka bir dizin adı kullandıysanız ayarları bu dizin adına uygun şekilde değiştirmeniz gerekiyor. Hepsi bu kadar!

Code is Poetry

42

WP-TR

Headers already sent hatası nasıl çözülür? Sorunun tanımı: Blogunuza ulaşmak istediğinizde tarayıcı pencerenizde şöyle bir hata görüyorsünüz: Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at... Sorunun nedeni ve çözüm yolları: Bu sorun genellikle bir php kodu başlangıç etiketinden () sonra boşlukların, yeni satırların veya söz dizimini bozan başka karakterlerin bulunuyor olmasından kaynaklanır. Sorun çoğu kez php koduna, bu iş için uygun olmayan düzenleyiciler kullanılarak, müdahale edilmesi ile ortaya çıkar. Her ne kadar sorun kendisini özellikle wp-config.php dosyasında gösterse de, başka dosyalardan da kaynaklanabilir. Bu yüzden, hataya neden olan dosyanın adınıda içerisinde barındıran, hata mesajını kontrol etmekte fayda vardır. Sorunun en mantıklı çözümü hataya neden olan dosyanın WordPress kurulum paketinden yenisinin çıkarılması ve sorunlu olanı ile değiştirilmesi olacaktır. Eğer bir şekilde bunu gerçekleştirme olanağınız yoksa aşağıdaki basamakları takip ederek sorununuza çözüm oluşturabilirsiniz. Unutmayın, sizin bir insanın bakışı ile dosya kodu içerisinde sorun yaratabilecek herhangi bir unsur görmüyor oluşunuz hatanın olmadığı anlamına gelmez. PHP dosyayı bir insan gibi değil makine gibi ele alır. 1. Hata mesajında belirtilen dosyayı sunucunuzdan indirin. 2. Dosyayı bir metin editörü ile açın. Fakat burada kullanacağınız metin editörünün benzer dosyalar için geliştirilmiş bir yazılım olmasına dikkat edin. (MS Word veya benzeri yazılımlar bu iş için uygun değildir. Tüm Windows kurulumlarında bulunan Notepad veya UltraEdit işinize yarayabilir). 3. Kodun ilk karakterlerinin ile bittiğinden emin olun. PHP kodunu barındıran dosyanın sonunda herhangi bir boşluk kalmadığından emin olmak için şu yolu izleyin: 1. İmlecinizi? ve > arasına getirin, 2. Sonra klavyenizdeki DELETE tuşuna basın ve (MAC kullanıcılarına küçük bir not: PC'deki "DELETE" tuşu imlecin sağındaki karakterleri silmeye yarayan tuştur) 3. En az 15 saniye basılı tutun. 4. Bu işlem sonunda > yazın ve 5. Başka hiç bir tuşa basmadan kaydedin. 6. Unutmayın, eğer kaydetmeden önce başka herhangi bir tuşa basacak olursanız hatanın tekrar ortaya çıkmasına neden olabilirsiniz!

Code is Poetry

43

WP-TR

Hata mesajının incelenmesi: Eğer hata mesajı: Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /path/blog/wp-config.php:34) in /path/blog/wp-login.php on line 42, şeklindeyse problem, wp-login.php dosyasının 42. satırından değil, wp-config.php dosyasının 34. satırından kaynaklanıyordur. Bu durumda wp-login.php hatanın kaynağı değil, ondan etkilenen konumundadır.

Eğer hata mesajı: Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /path/wp-admin/admin-header.php:8) in /path/wp-admin/post.php on line 569, şeklindeyse problem, post.php dosyasının 569. satırından değil, admin-header.php dosyasının 8. satırından kaynaklanıyordur. Bu durumda post.php hatanın kaynağı değil, ondan etkilenen konumundadır.

Code is Poetry

44

WP-TR

KAYNAKLAR

WordPress.org WordPress.org Codex WordPress Türkiye WordPress Türkiye Belgeler Acemi Blogcu Wikipedia Vikipedi – Özgür Ansiklopedi

TAVSİYE BAĞLANTILAR WordPress Tema Dizini WordPress Eklenti Dizini WordPress Gezegeni WordPress FAQ

Code is Poetry

45

WP-TR

Bitti. WordPress Rehberi Sürüm 2.0'da görüşmek üzere. Rehber hakkında görüşlerinizi, önerilerinizi bizimle paylaşmaktan çekinmeyin. :)

Code is Poetry

46

WP-TR