Vitamin -farmokologija

Vitamin A

• Učinci vitamina A - prolife proliferaci racija ja i deifere deiferenci ncija ja stanica stanica - fizi fiziol olog ogijijaa vida vida • Hi Hipo povi vita tami mino noza za vit vitam amin inaa A: A: uzro uzrocci, simptomi i liječenje • Hi Hippervita vitam mino inoza vitam tamina ina A

hipovitaminoza • retinol, Plivit A, kapi (peroralno) i ampule (parenteralno) akutna promijelocitna leukemija • tretinoin (retinoična kiselina) ampule (parenteralno) akne • treninoin, lokalno  • izotretinoin, Roaccutane, peroralno  psorijaza • etretinat • acitrein, Neotigason 

Vitamin E • Tokoferoli, preko 80 % - α tokoferol • Izvori: sjemenke suncokreta, biljna ulja, špinat • Mehanizam djelovanja: antioksidacija - sprječava oksidaciju zasićenih masnih kiselina imunomodulacija antiagregacijski učinak • U različitoj hrani se nalazi u dovoljnoj količini tako da hipovitaminoza izuzetno rijetka, ali mogu ća kod malapsorpcije • U tijeku istraživanja povećanog unosa vitamina E u prevenciji kardiovaskularnih bolesti

Vitamin B1 (tiamin) • Koenzim u dekarboksilaciji piruvata i 2-oksoglutarata - Veza između anaerobnog i aerobnog metabolizma ugljikohidrata

• • • •

Specifična uloga i u živčanom sustavu Izvori: puno zrno žitarica, kvasac, mlijeko, meso Alkoholizam Hipovitaminoza: beri-beri: kardiovaskularni

(hipoenergoza, vazodilatacija, zatajenje srca s povišenim UV,dispneja i edemi) i neurološki poremećaji (periferna neuropatija, Wernickeova encefalopatija, Korsakoffljeva psihoza)

• Plivit B 1

Vitamin B2 (riboflavin) • Dio koenzima FMN i FAD reverzibilni redoks sustav u respiratornom lancu, oksidativnoj fosforilaciji

• Stvaranje energije u stanici nije moguće bez riboflavina • Većina namirnica sadrži dovoljnu količinu mlijeko, jetra, neoljuštene žitarice • Nedovoljni unos: kožne bolesti, anemije • Rijetki su izolirani deficiti vitamina B2

Vitamin B3 (niacin) • Dio koenzima NAD i NADP koenzimi

brojnih enzima uključenim u stanično disanje, stvaranje ATPa

• Izvori:meso,jetra, leguminoze • Može nastati iz triptofana • Hipovitaminoza: bolest pelagra (3D): dermatitis, dijareja, demencija • Prehrana bazirana na kukuruzu: leucin

Vitamin B6 • Piridoksin, piridoksal, piridoksamin • Metabolizam aminokiselina, lipida • Manjak vitamina B6 se izuzetno rijetko  javlja • Postoje lijekovi koji ometaju metabolizam vitamina: IZONIAZID • Hipovitaminoza: kožne promjene kao seboroični dermatitis, konvulzije, anemije • Plivit B 6 

Vitamin B12 i folna kiselina • Potrebni za sinezu purinskih i pirimidinskih baza • Deficit dovodi do smanjene sinteze DNA • Poremećena replikacija DNA i dioba stanice • Citoplazma normalno sazrijeva jer je sinteza proteina normalna • Brzodijeleće stanice hematopoetske stanice Megaloblastna, makrocitna anemija epitel probavne cijevi

Vitamin B12 • Izvori vitamina • Apsorpcija vitamina B12  – U želucu se oslobađa od ostale hrane  – U želucu parijetalne stanice luče IF  – kompleks  – U distalnom ileumu se vitamin B12 izdvaja iz kompleksa sa IF i apsorbira

• Transport u plazmi vezan na transkobalamin • Skladišenje u jetri, velike rezerve

Kemijska građa Cijanokobalamin Hidroksikobalamin Metilkobalamin 5dezoksiadenozilkobalamin

Funkcija vitamina B12 • Udvostručenje DNA i dijeljenje stanica • Građa i funkcija mijelinske ovojnice, živčane stanice

Uzroci nedostatka vitamina B12 • Poremećaj apsorpcije  – manjak IF • perniciozna anemija • gastrektomija

 – resekcija ileuma  – Chronova bolest ili terminalni ileitis  – malapsorpcijski sindrom

• Manjak unosa hranom • Terapija: intramuskularne injekcije cijanokobalamina

Folna kiselina • Izvori u hrani • Apsorbira se u gornjem jejunumu • U epitelu crijeva se reducira i metilira 5-metil THF • vitamin B12 • Tetrahidrofolatni kofaktor prenosioc jedinica sa jednim ugljikovim atomom • Dnevne potrebe velike, rezerva u  jetri je mala • Uzroci manjka folata

pteroilmonoglutamat

Vitamin C (askorbinska kiselina) • • • • • •

Većina oksidoredukcijskih proces u organizmu Sinteza kolagena Apsorpcija željeza Imunološki procesi SVJEŽE voće povrće Hipovitaminoza: skorbut: lomljive kosti, otečeni zglobovi, zubno meso otiče i krvari, anemija, oslabljeni imunitet

• Plivit C