VIJF ZWAARSTE FIETSTOCHTEN VANUIT MAASTRICHT Hierna publiceren we 'Tussen Limburgs Mooiste en Luik-Bastenaken-Luik: De vijf zwaarste fietstochten vanuit Maastricht'. Ze zijn gemaakt en beschreven door Rob Houtepen, die ze ons ter publicatie aanbood. Hartelijk dank! Zijn e-mail-adres voor eventueel nader contact is:
[email protected] Algemene inleiding bij de vijf tochten: Nederlandse toerliefhebbers kennen de Limburgse heuvels inmiddels op hun duimpje. Als je een paar keer Limburgs Mooiste of de Mergelland-tweedaagse hebt gereden, ben je met elk klimmetje wel bekend. De meeste sportfietsers zullen ook wel één of meerdere keren hebben meegedaan aan één van de toerversies van Luik-Bastenaken-Luik. Of ze hebben zichzelf met wat fietsmaatjes op een Ardennen-vakantie getrakteerd. Toch biedt juist de streek tussen beide erkende fietsgebieden nog flink wat lastige klimmetjes, die ook voor de verwende fietstoerist heel wat verrassingen en inspanningen te bieden hebben. Op deze pagina worden, in oplopende zwaarte, vijf tochten vanuit Maastricht beschreven die een maximaal klimrendement garanderen. Tocht 1 (63 km) kan door getrainde fietsers in rond de twee en een half uur worden gefietst en is dus vooral geschikt als trainingstochtje. Hij doorsnijdt voor het grootste deel het Jekerdal en daarmee ook de Belgische taalgrens. Nergens verwijder je je meer dan 20 km van Maastricht. Tocht 2, met een uitgebreide (114 km) en een ingekorte (87 km) variant, gaat door het Pays d’Herve: grofweg het gebied tussen de Voerstreek en de snelweg Luik-Verviers. Dit is een bijzonder fraaie streek, vooral schitterend in de bloesemtijd in het voorjaar, vanwege zijn vele losse fruitbomen op de weids golvende heuvels met matig zware klimmetjes. De tocht doorkruist het gebied op vele manieren en duurt vanwege zijn lengte en de opeenvolging van vele klimmetjes toch snel vijf uur in zijn uitgebreide variant, al ben je op het verste punt amper meer dan 30 km van Maastricht verwijderd. Tocht 3 (108 of 76 km) gaat op en neer naar de abdij van Chèvremont, vergt zeker vijf uur en bevat de zwaarste heuvels binnen een straal van 35 kilometer van Maastricht. Binnen een uur of drie kun je de korte (trainings)variant op en neer naar Jupille doen, die rond Wandre nog afzien genoeg behelst. Tocht 4 (180 km) doorkruist het gehele Vesdre-dal en is met zijn 180 kilometer eigenlijk al ruimschoots dagvullend. Waar de derde tocht zich beperkte tot twee van de vele serieuze Vesdre-klims, geeft deze vierde ze allemaal. Sommige van deze klims zijn niet alleen de zwaarste, maar ook de mooiste uit de omgeving. Toch is deze variant nog gematigd, in die zin dat heen- en terugweg min of meer vlak zijn gehouden (in tegenstelling tot 3 en 5). Het klimmen concentreert zich dus uitsluitend in het dal van de Vesdre, maar dat zal voor de meeste fietsers al zwaar genoeg zijn met twee van de twaalf zwaarste Ardense hellingen.
Tocht 5 (233,2 km) is de ultieme klimtocht, namelijk een combinatie van 3 en 4 met wat extraatjes. Volgens mij is dit de zwaarste doorgaande tocht die een gewone toerrijder in één dag redelijkerwijs vanuit Nederland kan fietsen. Beweringen dat dit niet de zwaarste is zie ik graag op mijn mailadres tegemoet. Alle routes voeren door gebieden die niet bepaald worden platgereden door toerfietsers. De derde, vierde en vijfde kennen ook minder toeristische stukken in drukke en vaak wat sjofele delen van het Waalse Maasdal en het Vesdre-dal, maar hier liggen juist de lelijkste klimmetjes. Wie zich heenzet over de morsige manier waarop men in Wallonië met het landschap en de stedelijke ruimte is omgesprongen, kan echter genieten van alles wat baksteenbekleding te bieden heeft en van alle variatie in huizenbouw die de Nederlandse welstandscommissies helaas onmogelijk maken. Alle wegen zijn verhard, al is dat bij de Waalse binnenweggetjes soms amper een troost. De voornaamste klims zijn vet gemarkeerd, evenals de kilometrages. Voor de cijferkant van de zwaarste heuvels in deze tochten (de stijgingspercentages en klimafstanden waar alles om draait) is gebruik gemaakt van de onvolprezen Cotacol: Jean-Pierre Legros, Daniel Gobert. Encyclopedie Cotacol. 1000 hellingen van België. Les Presses de l’Avenir, Arlon-Brussel (Nederlandstalige versie in 2003 niet meer leverbaar, maar indien weer verkrijgbaar in elk geval te bekomen bij Boekhandel De Tribune te Maastricht en de Fietsvakantiewinkel te Woerden). Klims die meetellen staan vet gedrukt en te volgen straat- en plaatsnamen cursief. De route-aanwijzingen zijn zo gedetailleerd dat je eigenlijk een kaartstandaard op je stuur nodig hebt, maar dat is de prijs voor volledigheid. Voor de pure hardrijders bevatten de tochten te veel kruip door sluip door weggetjes, maar wie de hellinkjes eenmaal heeft gevonden, kan daarna haar eigen tochten wel uitzetten en hoeft niet meer te spieken. Suggesties voor verbetering zijn van harte welkom op mijn mailadres. Rob Houtepen; e-mail:
[email protected] P.S.: In 2004 zal een tocht verschijnen met de zwaarste klims in de agglomeratie Luik. In 2005 of 2006 met de zwaarste doorgaande Ardennen-route. ----------------------------------1. Rondom de Jeker / Tour de la Geer. (63,4 km) Het Jekerdal levert een vriendelijk landschap, dikwijls omringd door scherp afgetekende heuvelkammen. Om het klimgehalte op te hogen, rekenen we hier ook het heuvelgebied tussen Jeker en Maas mee. Dit resulteert in 12 klims van Zuid-Limburgs niveau. Ga in Maastricht naar het Politiebureau, waar de kilometertelling begint op 0,0. De Luikerweg volgen naar de vijfsprong aan de voet van de Pietersberg en rechts aanhouden over de Mergelweg naar Kanne. In Kanne de derde afslag (voor de kerk) rechts (3,4), over de Jeker en meteen naar links om de brug over het Albertkanaal te bestijgen. Direct over het kanaal rechts naar beneden en achter in
de bocht rechtdoor de Tienderberg (of Plattenberg) op: 700m van gemiddeld 7,6% over het bochtigste circuit van de Benelux. Aan de top links over de landbouwweg naar beneden en Wallonië in. Op de T-splitsing naar links, 50m verder vóór de huizen over de betonplaatweg naar rechts (6,3). Twee keer bij een splitsing links aanhouden. Eventjes rechts over de provinciale weg, maar meteen weer rechts (7,2) met de betonplaatweg omhoog. Op de top naar links en even verder rechts en links terug naar de provinciale weg. Met die weg rechtdoor in de bocht naar beneden (richting Hasselt/Visé), maar nog in de afdaling in de naar links draaiende bocht bij de kerk rechtsaf (9,0) richting Tour d’Eben Ezer. Daarna houd je de blauwe fietsroutebordjes nr. 114 aan om met een zeer fraai fietspad door het dal van de Jeker (hier: la Geer) naar het dorpje Wonck te fietsen. In Wonck rechts en links de routebordjes aanhouden, maar bij de afslag Zichen (12,1) rechts omhoog en rechts aanhoudend via een prachtige holle klim de taalgrens weer over. Op de top rechtdoor en pas in het dorp Zichen naar links en meteen in de bocht (14,8) links de landbouwweg op. Vervolgens rechtdoor, ValMeer binnenrijden en bij het bord Bitsingen (Waals: Bassenge) naar links (16,6). In de afdaling naar het Jekerdal de weg steeds aanhouden, Petit Lourdes links laten liggen en pas beneden in Bassenge (19,1) twee keer naar rechts om op de rijksweg richting Tongeren (lokaal: Tongres) te belanden. In Rocklenge sur Geer (Vlaams: Rukkelingen aan de Jeker) nog voor de kerk naar rechts (20,6) de Rue de la Montagne in, die zijn naam waarmaakt. Bovenaan het steile deel meteen naar links en terug afdalen naar Rocklenge. Rechts de rijksweg richting Tongeren hernemen om na anderhalve kilometer in Boirs vlak voor het viaduct van de snelweg Antwerpen-Luik rechtsaf te slaan (23,5) voor de beklimming van de Thier Begot: 1100m tegen 6,5%, onderweg eenmaal links aanhoudend. Iets voorbij de Vlaamse top rechts aanhouden en bij de volgende kruising weer naar rechts en even later nog eens naar rechts (25,6). Klim over de taalgrens en sla in de afdaling één keer scherp rechtsaf (27,8). De rijksweg nu linksaf opslaan en door Bassenge richting Visé (Vlaams: Wezet) volgen, onder de spoorbrug door om via een lange maar kalme klim door Houtain-St-Simeon vanuit het Jekerdal op weg te gaan naar het dal van de Meuse. Voorbij het dorp rechts de afslag naar Heure-le-Romain nemen (32,7). Dat dorp helemaal doorzakken en aan het eind bij de mini-rotonde (34,8) naar links. Na 250m doemt links via de Rue des Meuniers de lokale variant van de Gulpenerberg (vanaf Partij) op: de Thier d’Amry, 300m tegen 13,7%. Aan de top links naar beneden en aan de voet schuin rechts oversteken, vervolgens rechtdoor om de Rue de Fragnay te beklimmen. Aan de top (36,9) scherp naar links, via de Rue Bara afdalen, bij de T-splitsing onderaan naar links en bij de volgende kruising (38,2) rechtsaf voor de rustige klim naar Oupeye. Bij de rotonde links richting Maastricht voor een afdaling met magnifiek zicht op het Maasdal en het omringende heuvelland. In het dorp Haccourt eerst links aanhouden en daarna oversteken naar de eerste weg links (43,5). Deze weg aanhouden en na een kruising pal bij het kerkje links (43,9). Rechtdoor het dorp uitklimmen en de eerste verharde afslag naar
rechts (44,8) nemen om het dorpje Halambaye in te dalen. Onderaan direct linksaf, na het kerkje naar rechts en direct daarna met de afslag links (45,4) richting Lixhe. Links aanhouden, onder het spoorviaduct en verder recht door het dorpje Loen. Aan het eind daarvan links (47,6) en links aanhouden voor de voet van de klim over de Halambaye (of Côte de Lixhe). Speciaal voor deze helling werden de profs jarenlang in de Amstel Gold race aan het slot 25 kilometer door België omgestuurd, maar de Halambaye wilde in de praktijk maar niet als scherprechter fungeren. Voor de liefhebber zullen 600m tegen gemiddeld 10% echter zwaar genoeg zijn. [Wie nog wat over heeft kan aan de top omdraaien, om de sensatie van een afdaling met een snelheid boven de zeventig of tachtig kilometer per uur te beleven: er is geen gevaarlijke kruising, maar schrik niet van nog harder rijdende Belgen in twee richtingen.] Aan de voet van de afdaling rechtsaf en daarna links met de weg over de Jeker en in Eben-Emael rechts omhoog. Aan het eind van het klimmetje rechts aanhouden richting Maastricht. Aan het eind van de afdaling rechts afslaan (51,7) richting Lanaye/Visé. De Jeker (hier nog steeds: la Geer) over en de weg aanhoudend de St. Pierre op. Het verdient overweging de afdaling in de eerste bocht te onderbreken voor een bijzonder fraai doorkijkje over het Maasdal en het Limburgse heuvelland. Na de afdaling over de hangbrug direct naar links en verder de Maas aanhouden, dus na de sluis naar rechts (56,9). Als je weer in Nederland bent, de cementfabriek ENCI passeert en nog lucht en spieren over hebt, kun je links direct na het parkeerterrein (60,3) omhoog voor een scherp klimmetje naar de schitterend gelegen uitspanning Casino Slavante. Bovenaan de klim kun je, vlak voor het parkeerterrein, rechts onder een mergelpoortje door en na 200m linksaf (60,9) wederom omhoog voor het klimmetje naar de Zonnehoeve: een verkleinde versie van de bekende Eyserbosweg, met het venijn achteraan in het bos. Op de top rechts aanhouden en op het plateau rechtdoor voor de afdaling langs Fort St. Pieter, terug naar vijfsprong en politiebureau. Hier heb je 63,4 kilometer afgelegd. ----------------------------------2. Door het Pays d’Herve (114 of 87 km.) Het hart van deze route bestaat eigenlijk uit een grote lus en daarna een kleine lus door het Pays d’Herve. Door op 62,2 km de kleine lus over te slaan rijd je de korte versie. 24 klims van Zuid-Limburgs niveau in de lange versie en 18 in de korte. Ga in Maastricht naar de molen aan de Rijksweg richting Gronsveld. Hier begint de kilometertelling op 0,0. Neem het fietspad naar Gronsveld, dat ook aangegeven staat voor de Maasdal-route. In Gronsveld meteen naar links en na 300m aan de rand van het dorp rechtsaf het fietspad op (1,9), daarbij de Maasdalroute en de route richting knooppunt 74 volgend. Fietspad aanhouden, door Rijckholt heen en rechtdoor langs het kloostercomplex. Richting knooppunt 78 aanhouden en daar, aan het eind van het fietspad, eerst rechts het bordje Maasdal-
route volgen, maar meteen oversteken en links met het fietspad de provinciale weg op. Na de grens bij het dorpje Withuis rechtdoor richting Battice. Na twee kilometer vooraan in het dorp Berneau meteen rechts (10,0), deze weg links aanhouden en bij de T-splitsing rechtsaf de drukke rijksweg naar Visé op. Je gaat onder een van de indrukwekkende spoorviaducten van de huidige IJzeren Rijn door, met links een mooi uitzicht op het dal van de Berwinne. Je klimt Visé in en midden in de afdaling kom je bij een vijfsprong (12,6), waar de doorgaande weg een scherpe bocht naar rechts neemt. Die bocht neem je niet, maar je houdt rechtdoor aan (terwijl je twee andere weggetjes links laat liggen) voor het vervolg van de afdaling. Na 400m afdaling, als rechtdoor de kerk volledig in zicht komt, links oversteken (13,0; pas op, gevaarlijke oversteek) en de steile Allée du Hennen op: een venijnige klim van 300m met stukken van boven de 15%. Na de top rechtdoor, de eerste weg links laten liggen, maar daarna met een grote lus naar links draaien en afdalen tot je rechts (13,8) de Rue de Mons op weer omhoog kunt. Met vals plat rechtdoor langs het voetbalstadion en buiten Visé afdalen naar het dal van de Berwinne. Aan de top van de klim uit het dal richting Bombaye rechtsaf de Chemin de Suisse op (16,5). Deze weg steeds aanhouden en bij de T-splitsing naar rechts (18,1). Afdalen naar Dalhem (links het pittoreske stadionnetje van FC Royal Elan Dalhem) en in het dorp rechts de weg aanhouden, over de Berwinne heen en bij de T-splitsing rechts richting Visé. Na 600m (rechts het kasteel met prachtig poorthuis) linksaf (20,1) omhoog richting Richelle. Na de klim recht door het dorp heen en van de mooie afdaling genieten. Aan de voet meteen naar links en bij de kruising (23,3) rechtdoor richting Sarolay voor een mooie en behoorlijk zware klim: 800m tegen 9,8%. In Sarolay de weg aanhouden tot tegen het eind van het dorp, enkele honderden meters na de watertoren, links (27,1) een afslag Housse aangegeven staat. Hier naar links, afdalen en meteen klimmen, te beginnen met enkele klassieke haarspeldbochten. Boven in het dorp naar rechts, bij de afslag Wandre weer naar rechts en de weg volgend terugzakken naar het dal en onder de snelweg door. Dal links aanhoudend uitklimmen en bij de afslag Barchon/Aubel (30,7) naar links terugdalen en weer naar links het dal uitklimmen. De weg volgen en bij de rotonde naar links, over de snelweg heen en daarna rechtsaf (32,6) de afslag Barchon/Blegny nemen om via de korte maar krachtige Thier du Ry Barchon in te klimmen. Rechtdoor richting Aubel/Julemont, het dal van de Bolland inzakken en met een tegenvallende lange klim over de Rue des Troisfontaines uitklimmen: 750m voor 8,9%. In Blegny rechts aanhoudend de Rue de Favechamps in (34,7) richting Bolland en via een route met een links en rechts adembenemend uitzicht afzakken naar Bolland, de parel van het zuidelijk deel van de streek. In het dal tegenover het schitterende kasteel van Bolland de tweede weg naar rechts nemen (37,9) voor een geleidelijke klim via een schitterende holle weg voor Circulation Local, met matig maar voor een klim adequaat wegdek. Na de top en het voetbalveld van Bolland de eerste weg links (40,4) en bij de volgende kruising weer naar links (41,3) om terug te zakken naar het magnifieke dal van de Bolland. Na het kasteel naar rechts (43,0) en meteen weer naar links de Thier Fouarge op voor 500 ongelijkmatige meters met gemiddeld 13%. In de klim
rechtdoor aanhouden en aan de top naar links. Bij de T-splitsing naar rechts (44,1) voor een kort klimmetje en boven bij de eerstvolgende kruising naar links richting Mortier (44,9). Meteen in het dorp schuin rechts (46,2) en op de T-splitsing na ruim 500m weer naar rechts. Na de afdaling, aan het begin van de klim richting Julémont naar rechts (47,7) de Rue de Lonneux in en na 500m links de Rue du Chateau Blanc voor een kort maar fel klimmetje. Bij de kruising met de Rijksweg naar rechts en 600m verder de afslag links (49,6) naar Charneux nemen. Weg aanhouden tot in het dorp en daar meteen naar links (52,9) de bordjes Val Dieu volgen tot in het paradijselijke dal van de krachtig meanderende Berwinne. Ook daar naar links (56,7) richting Val Dieu, maar nog voor de abdij de eerste rechter afslag nemen (57,8) richting La Bushaye en met een smal weggetje de Berwinne oversteken voor een pittig klimmetje. Voorbij de top rechtdoor aanhouden en bij de kruising (59,5) even links richting Aubel, maar na 100m meteen links de afslag naar St. Jean de Sart nemen. Op de eerste kruising scherp naar links richting Val Dieu. Wie geen pauzes schuwt moet bij de luisterrijk gelegen voormalige abdij (62,2) zeker genieten van de kloosterambiance, de spijzen en de dranken en zich vergapen aan het weelderige religiosawinkeltje. [Op de kruising bij de abdij kun je de route serieus inkorten door rechtsaf gewoon het dal van de Berwinne te volgen en na ruim een kilometer op km 91,4 van de route rechtsaf verder te gaan met een korting van 27 km] Het dal van de Berwinne oversteken richting Charneux voor een fraaie bochtige klim. Aan de top (63,1) meteen naar rechts en vervolgens weer naar rechts richting Neufchateau om met een mooie afdaling naar het Berwinnedal terug te zakken. Bij de kruising in het dal (65,7) linksaf en de weg langs de Berwinne richting Dalhem blijven volgen. In het dorp bij de rotonde (70,2) naar links en meteen na de oversteek van de Berwinne links omhoog voor een prachtige klim door de magnifieke historische kern van Dalhem. Vanwege de honderden meters kasseien is dit stuk zeer geschikt voor het authentieke Parijs-Roubaix-gevoel. Boven rechtdoor, langs het tweede voetbalstadion van Dalhem (van de S.C Etoile Dalhem), en bij de splitsing buiten het dorp (71,7) naar rechts. Volgende kruising weer rechts en na de afdaling op de T-splitsing in het dal (73,5) naar links. Vooraan in St. Remy (75,3) links richting Mortier afdalen en links aanhoudend klimmen. Na de top, in het zicht van de mijnberg steeds Mortier blijven aanhouden. In de klim naar Mortier bij de T-splitsing links (78,8) en vlak voor de top linksaf (79,5) richting Dalhem. Na 100m weer naar links voor een lange afdaling, langs een van die karakteristieke Waalse voetbalstadionnetjes, het Stade Henri Froidmont. In het dal scherp terug rechtsaf (82,0) de Chemin des Cretes in voor de bijna 2 kilometer lange klim naar St. Andre. Aan de top bij de kerk rechtdoor, bij de kruising met de rijksweg (84,0) naar links en tegen het eind van de afdaling rechts (86,3) de afslag Mortroux nemen. In Mortroux bij het pleintje (86,6) links over de brug van de Berwinne en rechts naar boven voor een prachtige klim. Weg volgen en bij de kruising (90,0) links richting Neufchateau voor een afdaling naar het Berwinnedal. In het dal de kruising (91,4) schuin links oversteken voor de klim naar Neufchateau. Na 600m klim je rechtsaf het weggetje naar Les Waides in, dat eerst
600m daalt. Daarna een onregelmatige klim van 1300m en gemiddeld 8,3%, waarin je na 700m links aan moet houden. Na de top bij de kruising (94,7) met de Rijksweg Visé-Aubel oversteken richting La Heydt. Links aanhouden en door het dorp heen, afdalen naar Warsage en daar op de eerste echte kruising (99,1) rechtsaf richting Fouron le Comte (’s Gravenvoeren). Het dorp inzakken en beneden bij de T-splitsing (101,7) naar links. Waar aan het eind van het dorp de weg dreigt te gaan klimmen, naar rechts (102,8) richting Mesch. Op de eerste splitsing in Nederland naar rechts, door het dorp heen de weg volgen en aan het eind van het dorp op de kruising naar rechts (104,2) voor de lange klim richting Libeek. Na de klim rechtdoor en de eerste afslag (107,3) links richting St. Geertruid. Door Moerslag afdalen en op de T-splitsing naar rechts (107,9) voor een klimmetje naar St. Geertruid. Aan de top (108,9) naar links, de weg volgen en afdalen naar Gronsveld om daar rechtsaf (112,2) het fietspad terug naar Maastricht te nemen. Terug bij de molen heb je in de langste variant 113,8 km afgelegd. ----------------------------------3. Op en neer naar Chèvremont (108 km) of naar Jupille (76 km) Deze route bevat ruim 20 klims, waarvan zeker 9 zwaarder dan de Keutenberg en daarvan weer 4 die met de Côte de la Redoute kunnen concurreren. De korte versie heeft vier on-Nederlands zware klims en is dus zeer geschikt als klimtrainingstocht van een uurtje of drie. Chèvremont is het verste punt van de route en ter plekke wordt gesuggereerd om even uit te gaan rusten bij de abdij. Ga in Maastricht naar de molen aan de Rijksweg richting Gronsveld. Hier begint de kilometertelling op 0,0. Neem het fietspad naar Gronsveld, dat ook aangegeven staat voor de Maasdal-route. In Gronsveld meteen naar links en na 300m aan de rand van het dorp rechtsaf het fietspad op (1,9), daarbij de Maasdal-route en de route richting knooppunt 74 volgend. [Een variant met een extra en mooie, maar bekende klim: vanuit Gronsveld naar St. Geertruid klimmen en in St. Geertruid meteen na de kerk rechts (4,9) omlaag richting Eisden. In de afdaling links (5,9) omhoog door Moerslag en bij de T-splitsing aan de top naar rechts richting Mesch. Daar, bij de kruising onder aan de afdaling rechtsaf (9,6) en direct links aanhouden. Op de T-splitsing in het grensplaatsje Withuis linksaf, waarna je bij de eerste kruising in België de standaardroute weer oppikt na 3,1 km meer afgelegd te hebben.] Fietspad aanhouden, door Rijckholt heen en rechtdoor langs het kloostercomplex. Richting knooppunt 78 aanhouden en daar, aan het eind van het fietspad, eerst rechts het bordje Maasdal-route volgen, maar meteen oversteken en links met het fietspad de provinciale weg op. Na de grens bij het dorpje Withuis rechtdoor richting Battice. Na twee kilometer vooraan in het dorp Berneau meteen rechts (10,0), deze weg links aanhouden en bij de T-splitsing rechtsaf de drukke rijksweg naar Visé op. Je gaat onder een van de indrukwekkende spoorviaducten van de huidige IJzeren Rijn door, met links een mooi uitzicht op het dal van de Berwinne. Je klimt Visé in en midden in de afdaling kom je bij een vijfsprong (12,6), waar de doorgaande weg een scherpe bocht naar rechts neemt. Die bocht neem je niet,
maar je houdt rechtdoor aan (terwijl je twee andere weggetjes links laat liggen) voor het vervolg van de afdaling. Na 400m afdaling, als rechtdoor de kerk volledig in zicht komt, links oversteken (13,0; pas op, gevaarlijke oversteek) en de steile Allée du Hennen op: een venijnige klim van 300m met stukken van boven de 15%. Na de top rechtdoor, de eerste weg links laten liggen, maar daarna met een grote lus naar links draaien en afdalen tot je rechts (13,8) de Rue de Mons op weer omhoog kunt. Met vals plat rechtdoor langs het voetbalstadion en buiten Visé afdalen naar het dal van de Berwinne. Aan de top van de klim uit het dal richting Bombaye rechtsaf de Chemin de Suisse op (16,5). Deze weg steeds aanhouden en bij T-splitsing naar rechts (18,1). Afdalen naar Dalhem (links het pittoreske stadionnetje van FC Royal Elan Dalhem) en in het dorp rechts de weg aanhouden, over de Berwinne heen en bij de T-splitsing rechts richting Visé. Na 600m (met rechts het kasteel, met prachtig poorthuis) linksaf (20,1) omhoog richting Richelle. Na de klim recht door het dorp heen en van de mooie afdaling genieten. Aan de voet meteen naar links en vervolgens de blauwe bordjes Luik (hier: Liège) volgen: eerst rechtsaf de snelweg over, maar nog boven op het viaduct linksaf (23,4) met de N653 naar beneden. [Door de snelweg over te steken mis je de bijzonder mooie en behoorlijk zware klim naar Sarolay: 800m tegen 9,8%. Deze laat ik in dit routevoorstel liggen tot de terugweg voor een afdaling, omdat hij al in tocht 2 zit en nu niet goed aansluit op de volgende en zwaardere klim bij Cheratte. Echte klimbeesten kunnen de klim bij Sarolay natuurlijk even als retourtje nemen]. Nadat de N653 onder de snelweg is doorgedraaid rechtsaf (24,1) verder richting Liège. In het dorp Cheratte links de spoorweg over en direct naar rechts. Na het kerkje linksaf de Rue de Vieille Voie in (26,8) en daar wordt het menens. De eerste 600m van de klim is gemiddeld 12,5%, met een uitschieter tot 18%. Rechtdoor en bovenaan bij de T-splitsing (27,6) naar rechts. Weg vervolgen en bij de volgende T-splitsing, met kleine rotonde, schuin rechts naar voren (28,1). Met een viaduct over de snelweg naar Verviers en Aken heen: rechts een fraai uitzicht over de doorsnijding van het Maasdal. 500m verder, bij de bewegwijzerde kruising, rechtsaf richting Wandre (29,2). Na 300m volgt een afdaling die in diverse bochten het uiterste van het rem- en stuurvermogen vergt (voor de terugreis is deze als klim opgenomen). Na een serie scherpe en steile bochten zie je na een haakse bocht naar rechts schuin links de onooglijke Rue Tesny (30,3). Dit is een gevaarlijk punt om over te steken!!! Als op dat moment een auto achterop- of tegemoetkomt is het vermoedelijk beter eerst de afdaling uit te bollen tot aan de kruising in het dorp en om te keren voor de klim: de puristen prefereren dit misschien toch al. De Rue Tesny biedt een klim van een kilometer tegen 12%. Tussen de tweede en de vijfde hectometer ligt het gemiddelde boven de 15%, met een piek boven de 20%. Bij de top (31,2) rechtdoor en op de volgende kruising naar rechts en meteen schuin links aanhouden voor een bijzonder mooie en bochtige afdaling naar het Maasdal. Aan het eind van de afdaling oversteken en links aanhouden naar het dorpje Jupille. [Voor de korte versie van deze route aan het eind van de afdaling (33,6) naar rechts om op km 68,2 de standaardroute weer op te pikken].
In het zicht van de fabrieksgebouwen van de Jupiler-brouwerij bij het stoplicht naar links (34,4), richting Fleron. Even links aanhouden, daarna met het eenrichtingsverkeer naar rechts omhoog en bij de eerste kruising naar links. Bij de volgende kruising (35,1) rechts omhoog en na 250m op het verkeersplein voor de supermarkt linksaf omhoog de Côte des Trixhes op met 600m tegen 12,5%. Na de top links aanhouden en bij de T-splitsing met de Thier du Goreu (36,4) linksaf. Na 100m bij de Rue de Heyds linksaf voor de afdaling en op de kasseien weer linksaf (37,3) de Rue Armand-Michaux in. Alles rammelt van de kasseienafdaling, maar blijf genieten van de magnifieke heuveluitzichten in deze veelversmade voorsteden van Luik. Bij de eerste T-splitsing rechts, de volgende links en de derde (37,9) naar rechts bij de Coiffure. Aan het eind van de afdaling (38,3) eerst links aanhouden en daarna meteen rechts de rue du Couvent in. Na 100m rechts de Rue de Beyne in, deze volgen en voorbij het topje van dit rustige heuveltje bij de driesprong (39,8) links afdalen. Aan de voet van de afdaling (40,4) rechtsaf voor anderhalve kilometer vals plat omhoog. Op km 41,9 schuin rechts vooruit de rue Heids des Chenes inslaan: de eerste 400m zijn respectievelijk 12, 14, 16 en 18%. In het dorp Fleron eerst rechtdoor en dan rechts de Rue Francois Lapierre in (43,2). Deze aanhouden tot je bij de T-splitsing (44,0) met de grote weg naar Luik rechts afslaat om direct links de afslag Vaux sous Chevremont te nemen. Deze weg richting Vaux vervolgen voor een schitterende, maar razende afdaling. Vooraan in Vaux sous Chevremont bij de rotonde (48,9) onder het TGV-viaduct linksaf en rechtdoor de Rue de la Haute Folie op. Goed wegdek, maar de klim wedijvert met de eerdere Rue Tesny om de titel van zwaarste helling tussen Maastricht en de Vesdre: 900m tegen 12,7%, waarvan 500 met een gemiddelde boven de 15%. [Wie een toeristisch en/of horeca-element in de route wil opnemen kan aan de T-splitsing op de top rechtsaf gaan. Na een paar honderd meter bereik je de abdij van Chevremont, die op een vooruitgeschoven helling een magnifiek uitzicht over het Vesdre-dal en Luik biedt.] Bij de splitsing op de top (50,0) linksaf en na enkele honderden meters, waar de doorgaande weg naar links draait, schuin rechts naar voren rijden en meteen links aanhouden. Met de Haute Folie vers in de benen valt dit korte maar krachtige klimmetje nog best tegen, maar het uitzicht links is wederom schitterend. Weg links aanhoudend vervolgen en in de afdaling op de dwarsgootjes passen. Bij de Tsplitsing met een grotere weg rechtsaf (51,1) en na ruim 500m na de glascontainers linksaf de Rue du XII Aout in. Bij het fort van Chaudfontaine naar rechts draaien en bij de kruising in het gehucht Lemettrie rechtdoor richting Western Village. In de zeldzaam mooie afdaling rechts aanhouden en dus de afslag Western Village links laten liggen. Beneden in de vallei van de Vesdre (54,9) onmiddellijk scherp links aanhouden voor driehonderd van de mooiste meters uit de wijde omgeving. In de daaropvolgende klim na 100m linksaf omhoog de Rue de la Pierre Blanche op en dwars door Lemmetrie terugklimmen: anderhalve kilometer van meer dan 8%, waarbij de klap in de eerste 500m valt, met stukken boven de 15%. Afdaling en klim tussen Lemettrie en de Vesdre maken dit kleine lusje meer dan de moeite waard.
Na de klim rechtdoor het dorp Romsée in, links aanhouden en bij de Tsplitsing (59,1) naar rechts. Bij het stoplicht (59,4) naar links, meteen links aanhouden en alsmaar rechtdoor (let op de fraaie oude directievilla tussen de fabrieksgebouwen aan de rechterkant), tot je na krap een km bij de eerste kruising (60,3) rechts en meteen weer rechts de Rue Pierre Denoel ingaat. Hiermee steek je de hoofdweg Luik-Fleron over en gaat meteen na 100m linksaf de Rue Andre Renard in. Na 200m schuin rechts aanhouden en met deze Rue Joseph Leclerq afdalen. In de afdaling een keer links en een keer rechts aanhouden tot je aan de voet bij de kruising met de weg Jupille-Fleron (62,2) schuin links oversteekt en de Rue des Heyds neemt om eindelijk weer eens 800m tegen meer dan 10% te klimmen. Aan de top (63,1) naar links en na krap 200m rechts de kleine Rue Jules Rasquinet in. Bij de T-splitsing (63,8) links om via Bellaire en een geweldig lange afdaling naar Jupille te zakken. Steeds rechtdoor en rechts aanhouden tot aan de T-splitsing met stoplicht (67,4). Daar naar rechts en voorbij de afslag Saive/Barchon (68,2) rechtdoor richting Wandre. In Wandre tegenover het kerkje vooraan in het dorp (69,3) rechts de Rue de la Colline in voor de Côte de la Xhavée: een kilometer lange klim van 11 %. 150m na het begin van de klim (69,6) schuin links de Rue des Montagnards nemen voor een stukje van 22%. Aan de top omkeren (de Rue Tesny is te gevaarlijk om af te dalen), in de afdaling links aanhouden, de Rue des Montagnards rechts laten liggen, maar direct daarna rechtsaf (71,2) de Rue Sart-Blanche in. Na 100m schuin links aanhouden en anderhalve kilometer rechtdoor met mooie uitzichten links. Aan het eind rechtsaf (72,7) de Côte du Bois-la-Dame op: een klim van 900m tegen meer dan 10%, dezelfde die we op de heenweg afgedaald waren. Op de eerste kruising na de top naar links, weer met de brug over de snelweg, maar nu bij de kleine rotonde rechts aanhouden en vervolgens steeds rechtdoor. In de afdaling draai je aan de voet naar rechts en ga je bij de eerste kruising (79,1) naar links, steekt snelweg en Maas over en houdt rechtdoor aan om ook het Albertkanaal over te steken. Bij de rotonde rechtdoor voor een geleidelijke klim uit het Maasdal naar het dorp Oupeye. In Oupeye aan het eind van de weg (81,9) oversteken naar links en bij de rotonde rechts richting Heure le Romain. Weg volgen en rechts aanhouden tot je 250m na de mini-rotonde linksaf (84,8) via de Rue des Meuniers de Thier d’Amry opgaat, met 300m tegen 13,7%. Aan de top links naar beneden en aan de voet (86,2) rechtsaf voor een matige klim richting Houtain St. Simeon. Bij de Tsplitsing (87,5) rechtsaf zakken naar het dorpje Halambaye, bij de driesprong rechts aanhouden en pas na het kerkje links (90,0) richting Lixhe. Links aanhouden, onder het spoorviaduct en verder recht door het dorpje Loen. Aan het eind daarvan links (92,1) en links aanhouden voor de voet van klim over de Halambaye (of Côte de Lixhe). Speciaal voor deze helling werden de profs jarenlang in de Amstel Gold race aan het slot 25 kilometer door België omgestuurd, maar de Halambaye wilde in de praktijk maar niet als scherprechter fungeren. Voor de liefhebber zullen 600m tegen gemiddeld 10% echter zwaar genoeg zijn. Wie nog wat over heeft kan omdraaien, om de sensatie van een afdaling met een snelheid boven de zeventig of tachtig kilometer per uur te beleven: er is geen gevaarlijke kruising, maar schrik niet van nog harder rijdende Belgen in twee richtingen.
Aan de voet van de afdaling rechtsaf en daarna links met de weg over de Jeker en in Eben-Emael rechts omhoog. Aan het eind van het klimmetje rechts aanhouden richting Maastricht. Aan het eind van de afdaling rechts afslaan (96,2) richting Lanaye/Visé. De Jeker (hier nog steeds la Geer) over en de weg aanhoudend de St. Pierre op. Het verdient overweging de afdaling in de eerste bocht te onderbreken voor een bijzonder fraai doorkijkje over het Maasdal en het Limburgse heuvelland. Na de afdaling over de hangbrug direct naar links en verder de Maas aanhouden, dus na de sluis naar rechts (101,4). Als je weer in Nederland bent, de cementfabriek ENCI passeert en nog lucht en spieren over hebt, kun je links direct na het parkeerterrein (104,8) omhoog voor een scherp klimmetje naar de schitterend gelegen uitspanning Casino Slavante. Bovenaan de klim kun je, vlak voor het parkeerterrein, rechts onder een mergelpoortje door en na 200m linksaf (105,4) wederom omhoog voor het klimmetje naar de Zonnehoeve: een verkleinde versie van de bekende Eiserbosweg, met het venijn achteraan in het bos. Op de top rechts aanhouden en op het plateau rechtdoor voor de afdaling langs Fort St. Pieter, terug naar vijfsprong en politiebureau. Hier heb je 107,9 kilometer afgelegd. ----------------------------------4. Het Vesdre-dal heen en weer (181 km) Inleiding De Vesdre ontspringt als Weser op de Duits-Belgische grens in de Hoge Venen. In Luik stroomt de rivier nog snel even in de Ourthe voor deze zelf in de Maas uitkomt. Tot de vele klims uit het dal hoort strikt genomen ook de klassieke klim naar de Baraque Michel vanuit Goé, die het grootste hoogteverschil in België overbrugt. Vanwege de haalbaarheid op en neer uit Maastricht concentreert deze route zich echter op het stuk tussen Pepinster en Luik. Hier zijn de klims op hun steilst en is het landschap op zijn mooist. In en rond dit stuk van het dal kun je genieten van sommige van de allermooiste uitzichten van de Ardennen. Daarnaast biedt het Vesdre-dal het type woningbouw en industriële archeologie dat veel Nederlanders bij eerste oogopslag slordig en lelijk vinden. Wie beter en ontvankelijker kijkt ziet oude grandeur en onverwoestbare creativiteit in het scheppen met baksteen. Genieten van beide aspecten van het Vesdre-dal maakt ook de onvermijdelijke kilometers verdraaglijker op de drukke dalweg, de N61. Ten noorden heb je de korte klimmetjes van het land van Herve, de Voerstreek en het Mergelland. Ten zuiden heb je de langere klims vanuit het Amblèvedal, waarvan je er vanwege de lange aanlooproute niet veel op één dag per fiets vanuit Nederland kunt doen. Het Vesdre-dal biedt de ideale combinatie: bijna even veel en minstens zo steile hellingen als in Limburgs Mooiste, met een lengte die soms naar de Amblève-klims neigt. Vanaf de Vesdre gaan meerdere klims omhoog die met de Côte de la Redoute kunnen wedijveren, dus waarom die extra kilometers naar Remouchamps of zelfs Stavelot maken? Te meer omdat er wat toeristische hoogtepunten zijn die eigenlijk elk een verplichte stop verdienen: de verpletterende eenvoud van het uniek rustieke Forêt; het natuursteenparadijs Soiron, terecht officieel erkend als een van de mooiste Ardennendorpjes; de abdij
van Chevremont met zijn betoverende uitzicht; en natuurlijk de wonderlijke heiligdommen in het bos van het bedevaartsoord Banneux. Onderstaande tocht gaat uit van het scenario dat je je klimenergie liever zo veel mogelijk bewaart voor de Vesdre en daarom zo vlak mogelijk heen- en terugfietst. Anders moet je bij tocht 5 kijken. Hierdoor krijg je wel een zeer geconcentreerd klimprofiel in het middendeel: van de 20 klims zijn er 15 zwaarder dan enige Nederlandse helling, waarvan 11 vergelijkbaar met of zwaarder dan de Cote de la Redoute. Alle routes zijn verhard en ik heb de best befietsbare keuzes gemaakt, maar op de binnenweggetjes kan het wegdek soms nog aardig spoken en juist op een paar van de mooiste en zwaarste klimmetjes is het op enkele stukjes een kwestie van oversteken van de ene steenschol naar de andere. Routebeschrijving: Start aan de westkant van de Servaasbrug: hier begint de kilometertelling op 0,0. Volg de Maasboulevard onder de Kennedybrug door, door St. Pieter heen, voorbij de ENCI-fabriek en door Petit-Lanaye. Boven bij de sluis links (6,3) het kanaal over, rechts aanhouden en rechts het jaagpad langs het kanaal oppikken. Na enkele kilometers vlak voor de spoorbrug (12,2) schuin links vooruit de weg op, mee naar links draaien, rechtsaf de brug over, rechts aanhouden en in de klim voor de brug rechts (13,4) het jaagpad weer oppikken. Onder de brug door en daarna met het eerste weggetje linksaf naar beneden en onder bij de T-splitsing naar rechts. Op het kruispunt bij het ziekenhuis (14,8) rechtdoor, rechts langs de Maas over het jaagpad en na ruim 2km (17,3) bij het trapgevelmuurtje met richtingwijzer rechtsaf de zijstraat in. Bij de T-splitsing links en bij het stoplicht in Hermalle linksaf de brug over. Aan de overkant rechts (18,2) met de afrit naar de snelweg richting Liège, maar meteen rechts aanhouden, onder de snelweg doordraaien en rechtsaf langs het spoor. Voor in het dorp Cheratte links (20,0) het spoor over en rechts steeds de weg blijven volgen door Cheratte en Wandre heen. Op het eerste gezicht voor velen een lelijk stuk, maar geniet van de industriële archeologie, van de algehele rommeligheid en van de vele variaties gevelbekleding met baksteen en andere materialen. Blijf steeds dezelfde weg volgen, onder de Piedboeuf/Jupiler/Interbrew-brouwerij (toren met fraaie klok) door en anderhalve kilometer verder (28,0) linksaf richting Fleron/Robertmont voor een lange maar rustige klim. Aan de top rechts de weg volgen en even later bij de drukke kruising (28,8) linksaf en na 200m schuin rechts de Rue des Fortifications in. Steeds rechtdoor aanhouden en bij de kleine rotonde (30,3) in de afdaling schuin rechts de Rue Jean Hans in. Beneden bij het kerkplein (31,0) linksaf en na 100m rechtsaf. Deze weg steeds rechtdoor aanhouden tot je omhoog (32,1) de Rue Vieille inrijdt. Na enkele honderden meters (32,5) rechts de Rue Hippolyte-Cornet in, bij de kerk rechts aanhouden en meteen links naar beneden. Aan het volgende kruispunt (32,8) bereik je voor het eerst de Vesdre. Je slaat vóór de rivier linksaf en na 150m weer links de Rue de l’Eglise in. Meteen rechts aanhouden en daarna onmiddellijk weer links om met de Rue du Reservoir te gaan klimmen. Bij de T-splitsing rechts omhoog de Rue de Chevremont in en vervolgens in de klim links aanhouden. Deze Côte de Piedroux telt 1300m tegen
‘slechts’ 8%, maar gaat grotendeels over kasseien, matig tot slecht asfalt en zelfs tien onverharde doch goed befietsbare meters. Op het kruispunt bovenaan bij het bordje Aux Piedroux rechtsaf voor de eerste fraaie afdaling naar het Vesdre-dal: je hebt hier een mooi uitzicht op de abdij van Chevremont, maar kijk ook goed uit naar één dwarsgootje. Bij de kruising aan de voet rechtdoor de Rue de Sopreys in, hiermee links aanhouden en daarna linksaf de Chemin du Bois de Beyne in. Een lang stuk vals plat loopt uit op een prachtige, maar wrede klim door het bos met 600 loodzware meters boven de 15%. Aan de top naar rechts, de weg volgen, links aanhouden, bij de T-splitsing (38,0) rechts en na 100m rechtsaf de Rue Pireux in. Na bijna een kilometer afdaling (pas op de drie dwarsgootjes) bij de eerste kruising (39,0) rechtsaf de Chemin de la Croix Noire in en na enkele honderden meters (39,3) linksaf Le Vert Chemin. Bij de T-splitsing rechtsaf, langs het kerkhof omlaag en op de kruising onderaan (40,0) bij uitzondering omkeren voor de klim die via de Rue du Cimetière overgaat in de Rue Haie des Loups: meer dan 1100m tegen 11%, waarbinnen 100m van 18 tot 20%. Alsmaar rechtdoor klimmen en aan de top naar rechts (41,8) en daarna weer rechtsaf voor twee kilometer heerlijke afdaling naar Vaux sous Chevremont. Bij de rotonde onder het TGV-viaduct voor in het dorp (44,0) naar links, even rechts aanhouden en meteen links de Rue du Haute Folie op: 900m tegen 12,7%, waarvan 500 met een gemiddelde boven de 15%. [Na de top gaat de route meteen naar links, maar als je toe bent aan een pauze kun je even rechtsaf op en neer om bij de abdij van Chevremont van de atmosfeer, het eten en drinken en het magnifieke uitzicht te genieten] Op de kruising na de top (45,1) naar links en waar de doorgaande weg naar links draait, schuin rechts (45,3) naar voren rijden en meteen links aanhouden voor een kort maar krachtig klimmetje met mooi uitzicht als beloning. De weg links aanhoudend vervolgen en in de afdaling op de dwarsgootjes passen. Bij de Tsplitsing met een grotere weg (46,2) rechtsaf en na ruim 1500m na de glascontainers (47,7) linksaf de Rue du XIII Aout in. Bij het fort van Chaudfontaine van het magnifieke uitzicht genieten, naar rechts draaien en bij de volgende kruising in het gehucht Lemmetrie (49,0) rechtdoor richting Western City aanhouden. In het vervolg van de zeldzaam mooie afdaling rechts aanhouden, dus de afslag Western City links laten liggen. Beneden in de vallei van de Vesdre (50,6) onmiddellijk scherp links aanhouden en met deze weg enkele honderden meters het dal volgen. Bij een klein tussenklimmetje rechts aanhouden (51,1), rechts twee keer een bruggetje over langs het fraaie thermenpark van Chaudfontaine, linksaf de N61 op en na enkele honderden meters rechtsaf de afslag Ninane nemen. Na 100m schuin links (bij het bordje 19%) de zware Voie des Chars (52,0) op voor bijna 1400 onregelmatige meters boven de 10% gemiddeld. Bij de kruising aan de top (53,3) links en na 100m rechts richting Beaufays. Steeds rechtdoor de weg volgen, tot je vlak na een rotonde schuin links (54,7) de Rue de la Walthine volgt: matig wegdek maar een mooi doorkijkje links over het dal. Bij de eerste kruising linksaf (55,3) de Rue de l’Abbaye in, deze weg vervolgen langs de fraaie abdij van Beaufays en bij de Tsplitsing in de afdaling (57,5) linksaf.
Terug in het Vesdre-dal, bij het station van Trooz (59,5), twee keer rechtsaf en enkele kilometers de N61 volgen, die vanaf hier tot aan Pepinster een vrijwel volledig groen traject volgt met magnifieke uitzichten. Vooraan in Fraipont, 100m voorbij het kerkhof en pal vóór de brug over de Vesdre naar rechts (62,6) en langs de kerk de weg volgen. Hiermee onder het spoor door en linksaf om langs spoor en Vesdre naar de klim te rijden: ruim 1,5 km, zeer onregelmatig met gemiddeld meer dan 7%. Vlak na het steile stuk (300m boven de 13%), op de splitsing (65,3) naar links voor de magnifieke afdaling (de klim naar Banneux doen we nog op de terugweg). Langs het station van Fraipont terug naar de N61, bij de kruising (67,3) links en daarna meteen rechtsaf richting Olne. 500m na de brug over de Vesdre, waar je Nessonvaux (de parel van het Vesdre-dal) alweer uit dreigt te fietsen, schuin rechts (68,1) de Voie Collas op. Dit is een zware klim (eerste 600m boven de 11%) met stukken slecht wegdek, maar het blijft steeds verhard. Geniet boven op de kam van het duizelingwekkende uitzicht rechts. In de afdaling laat je verschillende vage zijwegjes rechts liggen om pas na een flink recht stuk rechtsaf (70,3) een prima geasfalteerde weg voor Circulation Locale op te fietsen. Deze klim door het Bois d’Olne is met zevenhonderd onregelmatige meters van gemiddeld 13,5% zwaarder dan zijn voorganger, ondanks het goede wegdek. Bij de T-splitsing na de top linksaf en vervolgens het tweede verharde wegje linksaf (71,9) en het dal inzakken. Deze weggetjes bewijzen hoe goed verstopt sommige van de mooiste en zwaarste klimmetjes kunnen liggen. In het dal linksaf en na ruim 200m (73,5) de anonieme verharde weg rechtsaf invoor de mooie klim naar Froidbermont. In de klim, bovenop en uiteindelijk ook in Olne steeds links aanhouden om richting Nessonvaux terug te zakken. 200m voor het spectaculair gelegen kerkhof ga je echter rechtsaf (76,7) de Côte de Froidheid op. Aan de top rechtsaf en daarna weer rechtsaf voor de heerlijk bochtige afdaling naar Nessonvaux. Dit keer wel voorbij het kerkhof dalen, maar onderaan meteen links (80,0) richting Soiron, terecht officieel erkend als een van de mooiste dorpjes van Wallonië. Na Soiron bewonderd te hebben midden in het dorp (84,2) rechtsaf richting Pepinster/Cornesse inslaan en de Côte de Chêne op met een kilometer tegen 7,8%. Na de top steeds Pepinster aanhouden, bij het verkeersplein (87,4) in de afdaling links en in het dal rechtsaf. Bij de volgende kruising (89,1) links Spa aanhouden, onder het spoor door en het eerste straatje links in: de Rue Louis Formatin. Op het pleintje (89,4) schuin links omhoog, voor het station rechts aanhouden, het spoor oversteken en daarna de eerste weg rechts (89,8) nemen voor de Côte des Nids d’Aiguesses. Dit is een lange en onregelmatige klim, volgens de Cotacol de twaalfde zwaarste van België, met onder andere een kilometer boven de 12%. 200m na het begin van de klim níet rechtdoor de Rue du Plateau aanhouden, maar ten behoeve van het stijgingspercentage even tegen het zeer zeldzame verkeer in linksaf en rechtsaf de klim vervolgen. Na wederom 200m rechts omhoog aanhouden voor een zware klim door het bos, waar de wegverharding vaak ouderwets slecht is. Op de verharde kruising buiten het bos linksaf en daarna rechtdoor en afdalen richting Ensival. Laat het weidse uitzicht je niet weerhouden ook op het af en toe slechte wegdek te letten. Bij de eerste kruising in de afdaling (93,4) rechts aanhouden naar beneden en zo gauw de weg rechtdoor omhoog gaat (93,9) linksaf afdalen en voor het spoor rechts om de N61 over te steken (94,6).
Op het pleintje na 200m schuin links, de Vesdre oversteken en meteen naar links. Op de kruising in Wegnez (95,4) rechtdoor voor een lange vals plat klim. Na ruim een kilometer op de kruising (96,5) links richting Pepinster. In het dal weer naar rechts en dit keer tot buiten Pepinster de N61 volgen. Direct buiten het dorp, pal tegenover de indrukwekkende gebouwen van de voormalige textielfabriek rechtsaf (98,9) de Rue Jonckay in voor de Côte de Cornesse: 1100m boven de 11%. Bij het verkeerspleintje halverwege de klim (99,6) linksaf en na de top voorbij de kerk de tweede straat (100,4) rechtsaf en op de kruising na 300m weer rechtsaf. In de afdaling nu bij het inmiddels bekende verkeerspleintje rechts aanhouden en rechtdoor de klim afdalen die je eerder hebt beklommen. In het dal rechtsaf (102,4) en na anderhalve kilometer (103,9) rechts een klein weggetje in om de Côte de Drolenval op te gaan voor 1200 onregelmatige meters tegen meer dan 11% gemiddeld. Voor in het dorp (104,7) naar links voor het tweede en zwaardere deel van de klim. Aan de top staat gelukkig een bankje om op te verpozen voor je bij uitzondering hetzelfde traject teruggaat. Tussen de Vesdre en Cornesse heb je met deze route diverse herhalingsoefeningen gedaan, maar elke fietsklimmer zal het met me eens zijn dat beide klims naar Cornesse onontbeerlijk zijn. Bovendien is verdedigbaar dat de Côte de Drolenval het mooiste uitzicht uit de streek biedt. Geniet daarvan in de afdaling, maar vergeet de twee dwarsgootjes tegen het eind niet. Terug in het dal (106,5) ga je rechtsaf, volgt ruim een kilometer lang de N61 en neemt rechtsaf de afslag Goffontaine haut (107,7). Boven rechtdoor zakken (voorzichtig), terug in het dal linksaf (108,5) en meteen rechtsaf richting Gite Rural (let op verkeersdrempel). Deze weg aanhouden voor een uitzichtklim van ruim een kilometer tegen 5 à 6%. Na de top aan het dorpsplein van Trasenster nog enkele honderden meters rechtdoor en dan bij de kruising (110,5) linksaf richting Louveigné voor nog 1500 meter uitzichtklim tegen rond de 4% naar Banneux. [De route gaat meteen bij de kerk rechtsaf, maar ernstig te overwegen valt om zo’n 1,5km rechtdoor en naar links te gaan voor een pauze te midden van de fascinerende heiligdommen in het bedevaartsoord in het Bois de Banneux. Een grote attractie, dus de weg kan niet missen.] Voor in het dorp meteen rechts (113,8), na anderhalve kilometer bij de kruising (115,3) rechts en in de afdaling rechts aanhouden. In het dorp Fraipont eerst rechts en dan links onder het spoor door (118,6), de weg langs de kerk en het pleintje volgen om (118,9) linksaf de rue Sur les Roches op te gaan voor tweehonderd zeer steile meters. Na dit muurtje ga je rechtsaf richting Hurlevent over de niet met een naambordje aangegeven rue Sur Steppes. Volgens de Cotacol is dit de tiende zwaarste helling van België: 1400 lommerrijke meters tegen 11% met zeer ongelijkmatig profiel. Bij de kruising na de top (121,2) linksaf en afdalen tot in Andoumont, waar je rechtsaf gaat en verder daalt tot het kruispunt bij het gehucht Les Forges. Daar rechtsaf (123,3) voor de afdaling naar Trooz. In het dal rechtsaf (126,5) en weer enkele kilometers de N61 volgen. Dit keer de Vesdre twee keer oversteken en daarna bij de kruising (130,7) net als op de heenweg richting Olne, maar nu al voor de kerk van Nessonvaux linksaf (131,2) de Rue du Neuve Voie opklimmen voor de Côte d’Hansez, een lange en zeer zware klim met sterk wisselende percentages: 400m 10%, 400 m 5%, 500m 13% en dan
nog een uitloopje. Na de top in het gehucht Hansez rechts aanhouden en op de grote kruising bij het Croix Bernard (133,8) schuin links vooruit. Deze weg voert je naar de ingetogen, maar adembenemende schoonheid van het gehucht Forêt: een ovaal van natuurstenen huisjes rond een dorpspleintje van gras met een prachtig kerkje annex kerkhofje. Zelfs de meest fanatieke fietser zal hier op een bankje willen gaan zitten en genieten van de eenvoud en rust. Daarna verder voor de ruim drie kilometer lange panorama-afdaling, met achtereenvolgens links het fraaie kasteel van Forêt, rechts een authentiek boerderijcomplex en tenslotte uitzicht op de steenfabriek. Beneden in het dal (138,8) rechtsaf de N61 op en deze door Chaudfontaine heen volgen, voorbij de afslag Ninane en daarna rechtsaf (143,4) het van de heenweg bekende bruggetje in het park over voor de aanloop naar het klimtoetje. Na het tweede bruggetje links en in de daarop volgende klim na 50m rechtsaf de Rue de la Pierre Blanche in, die aan het begin enkele honderden meters boven de 15% heeft. In het dorp Lemmetrie rechtdoor klimmen en deze weg ook door Romsée aanhouden tot je bij de T-splitsing (147,5) naar rechts gaat. Bij het stoplicht (147,8) naar links, meteen links aanhouden, met die weg rechtdoor (let op de fraaie oude directievilla tussen de fabrieksgebouwen aan de rechterkant) en bij de kruising links aanhouden tot je na het voormalige stationsgebouw (nu Service des Travaux) van Beyne-Heusay links (149,1) de oude spoorbaan (nu wandel- en fietspad) oversteekt en meteen rechtsaf slaat. Geniet van de luisterrijke kasteelboerderij Chateau de Neufcour die je even later links ziet en laat liggen. Aan het eind van de weg rechtsaf (149,7) het spoorbrugje over en 100m verderop bij de stoplichten voor het charmante oude gemeentehuis van Beyne de grote weg oversteken de Rue de Jupille in. Na ruim twee kilometer afdaling bij een klein verkeersdriehoekje (151,8) rechtsaf verder dalen. Bij de kruising onderaan (152,4) naar links en vervolgens steeds rechtdoor, dwars door Jupille heen. Bij het verkeerspleintje voor het oude gemeentehuis van Jupille, de Place Havart (154,6), rechts aanhouden. Bij de T-splitsing rechtsaf richting Visé en weer door Wandre en Cheratte heen. Buiten Cheratte het spoor over en de weg langs het spoor vervolgen tot op het viaduct boven de snelweg (162,6). Daar linksaf, bij het stoplicht rechtsaf, de eerste weg rechts in en op de T-splitsing voor de Maas linksaf het jaagpad op. De Mosa-uitspanning passeren en na ruim 2km jaagpad links (165,6) daar vanaf. Bij de kruising rechtdoor en bij de dijk van het Albert-kanaal meteen links (166,4)omhoog en rechtsaf het jaagpad op. Na de brug rechts omlaag en links de weg vervolgen. Bij de rotonde naar links en na de brug bij de rotonde weer naar links. Bij de spoorbrug (168,3) het jaagpad weer op. Enkele kilometers volgen, na de brug rechts de weg op en na de sluis rechtsaf naar Maastricht. Als je weer bij de Servaasbrug komt heb je 180,5 km gereden. ----------------------------------5. De zwaarste doorgaande klimtocht vanuit Nederland en terug (233,2 km). Inleiding Er kan vanuit Nederland (althans Maastricht, maar zelfs vanuit grensdorp Eisden is een zwaarder alternatief dan dit begin en slot niet makkelijk) maar één tocht de
zwaarste zijn en dat is volgens mij deze. De belangrijkste kanttekening is dat het om een doorgaande tocht gaat, want anders kun je wel bezig blijven om klimmetjes heen en terug te rijden en dan heb je geen route meer. Nu gebeurt dit slechts bij hoge uitzondering (Côte du Drolenval, km 131,2) en alleen als die klim absoluut onmisbaar is. Wel zijn enkele van dergelijke op-en-terug opties even in de zijlijn vermeld. Normaliter is echter de route zo gekozen dat in probleemgevallen slechts gedeeltelijke overlap van klim en afdaling plaatsvindt (bijvoorbeeld Haie des Loups, km 66,5). Met name in het Vesdre-dal doe je daardoor een aantal interessante klims alleen als afdaling. Verder is de afstand beperkt tot ruim 230 km, me dunkt genoeg voor een tocht met groter soortelijk klimgewicht dan Limburgs Mooiste of Luik-BastenakenLuik. Zo kan het gebied compact worden gehouden. Door de afstand verder op te rekken zouden bijvoorbeeld de Côte de la Redoute en de Côte du Sprimont in beeld komen of aan de andere kant zelfs de Baraque Michel. Je moet ergens een streep zetten en overigens geloof ik ook dat oversteken van het Vesdre- naar het Amblève-dal of uitbreiding richting Spa of tot voorbij Verviers per saldo niet tot een zwaardere tocht zouden lijden. Vanwege de compacte opzet heb je nu nog een beetje de directe opeenvolging van klimmetjes als in de Amstel Gold Race en ik vermoed dat dat zwaarder is dan bijvoorbeeld op en naar naar Stavelot fietsen en de Côte du Stockeu meenemen. Tenslotte heb ik om voor de hand liggende redenen het stedelijk kerngebied van Luik buiten beschouwing gelaten: hierover komt volgend jaar een aparte route voor de liefhebbers. Wat overblijft zijn in totaal 49 echte hellingen op 233 km, dus minstens één per 5km, met nog het nodige vals plat tussendoor. Hiervan zijn ruim 25 hellingen zwaarder dan de Eiserbosweg, de Keutenberg, de Dode Man of welke Nederlandse helling dan ook. Een stuk of 15 klims zijn van soortgelijke zwaarte als de Côte de la Redoute en sommige zelfs zwaarder. Alle routes zijn verhard en ik heb de best befietsbare keuzes gemaakt, maar op de binnenweggetjes kan het wegdek soms nog aardig spoken en juist op een paar van de mooiste en zwaarste klimmetjes is het op enkele stukjes een kwestie van oversteken van de ene steenschol naar de andere. Eén keer moet je (na 27 km) even afstappen om door een hekje te kunnen. Sterkte. P.S.: Fietsers die niet de hele dag hebben, maar vanuit Maastricht graag in kort bestek maximaal klimmen, moeten de gebieden Cheratte/Wandre en Jupille/Bellaire/Beyne Heusay opzoeken: km 27 tot 53 en 183 tot 199 van onderstaande route. Routebeschrijving Ga in Maastricht naar het Politiebureau, waar de kilometertelling begint op 0,0. De Luikerweg volgen naar de vijfsprong aan de voet van de Pietersberg en rechts aanhouden over de Mergelweg naar Kanne. In Kanne de derde afslag (voor de kerk) rechts (3,4), over de Jeker en meteen naar links om de brug over het Albertkanaal te bestijgen. Direct over het kanaal rechts naar beneden en aan het eind van de bocht rechtdoor de Tienderberg (of Plattenberg) op: 700m van gemiddeld 7,6% over het bochtigste circuit van de Benelux.
Aan de top links over de landbouwweg naar beneden, op de T-splitsing links en bij de T-splitsing met de doorgaande weg rechts door Eben-Emael heenklimmen. Na de afdaling bij de rotonde links de Côte de Halambaye vanaf de minder steile kant beklimmen: toch nog 1200m tegen 5 á 6%, maar de ‘echte’ wacht rustig op de terugweg. Na de afdaling rechtdoor, vooraan in het dorp links (13,4) en over twee bruggen heen Visé aan blijven houden. Op het centrale plein in Visé (16,3) rechtdoor omhoog en op de kruising na 500m rechts naar beneden. Aan het eind van die afdaling pal vooraan het verkeersplein (17,3) linksaf voor een mooie klim door de Rue Porte de Lorette. Weg aanhouden, aan de top rechts langs het kerkhof, daarna links (18,0) het fietspad op en bij de kruising aan het eind daarvan (18,4) linksaf. Direct aan het eind van de afdaling (20,2) rechtsaf omhoog richting Richelle. Na de klim recht door het dorp heen en van de mooie afdaling genieten. Aan de voet meteen naar links en bij de kruising (23,5) rechtdoor richting Sarolay voor de bijzonder mooie en behoorlijk zware klim over de Côte de Sarolay: 800m tegen 9,8%. Na de top 1 km rechtdoor tot je bij de glascontainers (26,0) rechtsaf gaat. Na 300m linksaf de Rue aux Communes in en 100m verder rechtsaf de kleine Rue Voie Melard. In de afdaling rechtsoor deze weg aanhouden, ook als die volgens het verkeersbord doodloopt. In de afdaling moet je even afstappen om door een hekje te kunnen. Beneden met de weg het dorpje Cheratte in tot je na het kerkje (27, 6) linksaf de Rue de Vieille Voie inslaat en daar wordt het menens. De eerste 600m van de klim is gemiddeld 12,5%, met een uitschieter tot 18%. Rechtdoor en bovenaan bij de T-splitsing (28,4) naar rechts. Weg vervolgen en bij de volgende Tsplitsing, met kleine rotonde, schuin rechts naar voren (28,9). Met een viaduct over de snelweg naar Verviers en Aken heen: rechts een fraai uitzicht over de doorsnijding van het Maasdal. 500m verder, bij de bewegwijzerde kruising, rechtsaf richting Wandre (30,0). Na 300m volgt een afdaling die in diverse bochten het uiterste van het rem- en stuurvermogen vergt (voor de terugreis is deze als klim opgenomen). Na een serie scherpe en steile bochten zie je na een haakse bocht naar rechts schuin links de onooglijke Rue Tesny (31,1). Dit is een gevaarlijk punt om over te steken!!! Als op dat moment een auto achterop- of tegemoetkomt is het vermoedelijk beter eerst de afdaling uit te bollen tot aan de kruising in het dorp en om te keren voor de klim: de puristen prefereren dit misschien toch al. De Rue Tesny biedt een klim van een kilometer tegen 12%. Tussen de tweede en de vijfde hectometer ligt het gemiddelde boven de 15%, met een piek boven de 20%. Bij de top (32,0) rechtdoor en op de volgende kruising naar rechts en meteen links aanhouden voor een bijzonder mooie en bochtige afdaling naar het Maasdal. Aan het eind van de afdaling oversteken en links aanhouden naar het dorpje Jupille. In het zicht van de fabrieksgebouwen van de Jupiler-brouwerij bij het stoplicht naar links (35,2), richting Fleron. Even links aanhouden, daarna met het eenrichtingsverkeer naar rechts omhoog en bij de eerste kruising naar links. Bij de volgende kruising (35,9) rechts omhoog en na 200m op het verkeersplein voor de supermarkt linksaf omhoog de Côte des Trixhes op met 600m tegen 12,5%. Na de top links aanhouden en bij de T-splitsing met de Thier du Goreu (37,1) linksaf. Na 200m bij de Rue de Heids linksaf voor de afdaling en op de kasseien weer linksaf (38,0) de Rue Armand-Michaux in. Geniet bij dit alles van de magnifieke heuveluitzichten in deze veelversmade voorsteden van Luik. Bij de eerste Tsplitsing rechts, de volgende links en de derde (38,6) naar rechts bij de Coiffure.
Aan het eind van de afdaling (39,0) eerst links aanhouden en daarna meteen rechts de Rue du Couvent in. Bij de rotonde rechtdoor en 300m daarna (39,6) linksaf de Rue Fond-de-Coy in en 200m later rechts de Vieille Voie de Bellaire op: let op tegenliggers, maar aangezien fietsers als Circulation Locale tellen mag je legaal omhoog. De klim begint rustig, maar wordt 700m lang geleidelijk steeds zwaarder. Na het steile stuk eerst rechts aanhouden, bij de T-splitsing (40,7) links en dan na 200m haaks links de Rue Helene in. Rechtdoor aanhouden, naar beneden en bij de T-splitsing rechts omhoog. Bij de volgende T-splitsing (41,5) even rechts, meteen links de onooglijke Rue Halleux in en bij de T-splitsing rechts om lekker af te gaan dalen. Meteen aan de voet (42,8) links schuin naar achter richting Fleron (pas op verkeer van drie kanten bij het oversteken), na 800m bij de kruising rechtdoor, maar ruim 100m verder (43,7) rechtsaf de Rue Fonds du Chat op. Na 100m rechts aanhouden en dan 400m boven de 15%. Bij de T-splitsing aan de top rechtsaf, in de afdaling bij de driesprong (45,1) weer rechts en aan de voet de kruising (45,6) oversteken om via de Rue des Papillards de Voie de Prés te beklimmen: 700m tegen bijna 10% gemiddeld. Neem de aanloop rustig wegens dwarsgootjes, de echte klim begint na een haakse bocht naar rechts. Na de top bij de T-splitsing rechtsaf en rustig omhoog naar Que-du-Bois. In het dorp bij het funerarium (47,6) rechtsaf de Rue Jules Franquinet in. Bij de T-splitsing aan het eind links en daarna de tweede afslag rechts (48,3) de Rue des Heids in voor een spectaculaire afdaling met dito uitzicht (wees gerust: als klim in de terugweg). Aan de voet (49,1) naar links en direct schuin rechts vooruit de Rue Heids des Chènes inslaan: de eerste 400m klim zijn respectievelijk 12, 14, 16 en 18%. Na de top bij de kerk linksaf en bij de volgende kruising (50,5) weer links afdalen en na 1500m links (52,0) vooruit omhoog, na 100m linksaf en 200m daarna rechtsaf de Rue Joseph Leclerq op. Het is een raadsel waarom deze zware klim niet in de Encyclopedie Cotacol staat. Na de top rechtdoor, bij de vork rechts aanhouden en bij de kruising met de drukke weg Luik-Fleron (53,7) rechtsaf anderhalve kilometer afdalen en in het zicht van de spoorbrug schuin links (55,3) de Rue sur l’Ile in. Onder het spoor door rechts afdalen tot je bij de kruising beneden (58,8) linksaf de Rue Vieille opgaat. Na enkele honderden meters (59,0) rechts de Rue HippolyteCornet in, bij de kerk rechts aanhouden en meteen links naar beneden. Aan het volgende kruispunt (59,3) bereik je voor het eerst de Vesdre. Je slaat vóór de rivier linksaf en na 150m weer links de Rue de l’Eglise in. Meteen rechts aanhouden en daarna onmiddellijk weer links om met de Rue du Reservoir te gaan klimmen. Bij de T-splitsing rechts omhoog de Rue de Chevremont in en vervolgens in de klim links aanhouden. Deze Côte de Piedroux telt 1300m tegen ‘slechts’ 8%, maar gaat grotendeels over kasseien, matig tot slecht asfalt en zelfs tien onverharde doch goed befietsbare meters. Op het kruispunt bovenaan bij het bordje Aux Piedroux rechtsaf voor de eerste fraaie afdaling naar het Vesdre-dal: je hebt hier een mooi uitzicht op de abdij van Chevremont, maar kijk ook goed uit naar één dwarsgootje. Bij de kruising aan de voet rechtdoor de Rue de Sopreys in, hiermee links aanhouden en daarna linksaf de Chemin du Bois de Beyne in. Een lang stuk vals plat loopt uit op een prachtige, maar wrede klim door het bos met 600 loodzware meters boven de 15%.
Aan de top naar rechts, de weg volgen, links aanhouden, bij de T-splitsing (64,5) rechts en na 100m rechtsaf de Rue Pireux in. Na bijna een kilometer afdaling (pas op de drie dwarsgootjes) bij de eerste kruising (65,5) rechtsaf de Chemin de la Croix Noire in en na enkele honderden meters (64,8) linksaf Le Vert Chemin. Bij de T-splitsing rechtsaf, langs het kerkhof omlaag en op de kruising onderaan (66,5) bij uitzondering omkeren voor de klim die via de Rue du Cimetière overgaat in de Rue Haie des Loups: meer dan 1100m tegen 11%, waarbinnen 100m van 18 tot 20%. Alsmaar rechtdoor klimmen en aan de top naar rechts (68,3) en daarna weer rechtsaf voor twee kilometer heerlijke afdaling naar Vaux sous Chevremont. Bij de rotonde onder het TGV-viaduct voor in het dorp (70,5) naar links, even rechts aanhouden en meteen links de Rue du Haute Folie op: 900m tegen 12,7%, waarvan 500m met een gemiddelde boven de 15%. Op de kruising na de top (71,6) naar links en waar de doorgaande weg naar links draait, schuin rechts (71,8) naar voren rijden en meteen links aanhouden voor een kort maar krachtig klimmetje met mooi uitzicht als beloning. De weg links aanhoudend vervolgen en in de afdaling op de dwarsgootjes passen. Bij de Tsplitsing met een grotere weg (72,7) rechtsaf en na ruim 1500m na de glascontainers (74,2) linksaf de Rue du XIII Aout in. Bij het fort van Chaudfontaine van het magnifieke uitzicht genieten, naar rechts draaien en bij de volgende kruising in het gehucht Lemmetrie (75,5) rechtdoor richting Western City aanhouden. In het vervolg van de zeldzaam mooie afdaling rechts aanhouden, dus de afslag Western City links laten liggen. Beneden in de vallei van de Vesdre (77,1) onmiddellijk scherp links aanhouden en met deze weg enkele honderden meters het dal volgen. Bij een klein tussenklimmetje rechts aanhouden (77,6), rechts twee keer een bruggetje over langs het fraaie thermenpark van Chaudfontaine, linksaf de N61 op en na enkele honderden meters rechtsaf de afslag Ninane nemen. Na 100m schuin links (bij het bordje 19%) de zware Voie des Chars (78,5) op voor bijna 1400 onregelmatige meters boven de 10% gemiddeld. Bij de kruising aan de top (79,8) links en na 100m rechts richting Beaufays. Steeds rechtdoor de weg volgen, tot je vlak na een rotonde schuin links (81,2) de Rue de la Walthine volgt: matig wegdek maar een mooi doorkijkje links over het dal. Bij de eerste kruising linksaf (81,8) de Rue de l’Abbaye in, deze weg vervolgen langs de fraaie abdij van Beaufays en bij de Tsplitsing in de afdaling (84,0) linksaf. Terug in het Vesdre-dal, bij het station van Trooz (86,0), twee keer rechtsaf en enkele kilometers de N61 volgen, die vanaf hier tot aan Pepinster een vrijwel volledig groen traject volgt met magnifieke uitzichten. Vooraan in Fraipont, 100m voorbij het kerkhof en pal vóór de brug over de Vesdre naar rechts (89,1) en langs de kerk de weg volgen. Hiermee onder het spoor door en linksaf om langs spoor en Vesdre naar de klim te rijden: ruim 1,5 km, zeer onregelmatig met gemiddeld meer dan 7%. Vlak na het steile stuk (300m boven de 13%), op de splitsing (91,8) naar links voor de magnifieke afdaling (de klim naar Banneux doen we nog op de terugweg). Langs het station van Fraipont terug naar de N61, bij de kruising (93,8) links en daarna meteen rechtsaf richting Olne. 500m na de brug over de Vesdre, waar je Nessonvaux (de parel van het Vesdre-dal) alweer uit dreigt te fietsen, schuin rechts (94,6) de Voie Collas op. Dit is een zware klim (eerste 600m boven de 11%) met stukken slecht wegdek, maar het blijft steeds verhard. Geniet boven
op de kam van het duizelingwekkende uitzicht rechts. In de afdaling laat je verschillende vage zijwegjes rechts liggen om pas na een flink recht stuk rechtsaf (96,8) een prima geasfalteerde weg voor Circulation Locale op te fietsen. Deze klim door het Bois d’Olne is met zevenhonderd onregelmatige meters van gemiddeld 13,5% zwaarder dan zijn voorganger, ondanks het goede wegdek. Bij de T-splitsing na de top linksaf en vervolgens het tweede verharde wegje linksaf (98,4) en het dal inzakken. Deze weggetjes bewijzen hoe goed verstopt sommige van de mooiste en zwaarste klimmetjes kunnen liggen. In het dal linksaf en na ruim 200m (100,0) de anonieme verharde weg rechtsaf in voor de mooie klim naar Froidbermont. In de klim, bovenop en uiteindelijk ook in Olne steeds links aanhouden om richting Nessonvaux terug te zakken. 200m voor het spectaculair gelegen kerkhof ga je echter rechtsaf (103,2) de Côte de Froidheid op. Aan de top rechtsaf en daarna weer rechtsaf voor de heerlijk bochtige afdaling naar Nessonvaux. Dit keer wel voorbij het kerkhof dalen, maar onderaan meteen links (106,5) richting Soiron, terecht officieel erkend als een van de mooiste dorpjes van Wallonië. Na Soiron bewonderd te hebben midden in het dorp (110,7) rechtsaf richting Pepinster/Cornesse inslaan en de Côte de Chêne op met een kilometer tegen 7,8%. Na de top steeds Pepinster aanhouden, bij het verkeersplein (113,9) in de afdaling links en in het dal rechtsaf. Bij de volgende kruising (115,6) links Spa aanhouden, onder het spoor door en het eerste straatje links in: de Rue Louis Formatin. Op het pleintje (115,9) schuin links omhoog, voor het station rechts aanhouden, het spoor oversteken en daarna de eerste weg rechts (116,3) nemen voor de Côte des Nids d’Aiguesses. Dit is een lange en onregelmatige klim, volgens de Cotacol de twaalfde zwaarste van België, met onder andere een kilometer boven de 12%. 200m na het begin van de klim níet rechtdoor de Rue du Plateau aanhouden, maar ten behoeve van het stijgingspercentage even tegen het zeer zeldzame verkeer in linksaf en rechtsaf de klim vervolgen. Na wederom 200m rechts omhoog aanhouden voor een zware klim door het bos, waar de wegverharding vaak ouderwets slecht is. Op de verharde kruising buiten het bos linksaf en daarna rechtdoor en afdalen richting Ensival. Laat het weidse uitzicht je niet weerhouden ook op het af en toe slechte wegdek te letten. Bij de eerste kruising in de afdaling rechts aanhouden naar beneden en zo gauw de weg rechtdoor omhoog gaat (120,4) linksaf afdalen en voor het spoor rechts om de N61 over te steken (121,1). Op het pleintje na 200m schuin links, de Vesdre oversteken en meteen naar links. Op de kruising in Wegnez (121,9) rechtdoor voor een lange vals plat klim. Na ruim een kilometer op de kruising (123,0) links richting Pepinster. In het dal weer naar rechts en dit keer tot buiten Pepinster de N61 volgen. Direct buiten het dorp, pal tegenover de indrukwekkende gebouwen van de voormalige textielfabriek rechtsaf (125,4) de Rue Jonckay in voor de Côte de Cornesse: 1100m boven de 11%. Bij het verkeerspleintje halverwege de klim (126,1) linksaf en na de top voorbij de kerk de tweede straat (126,9) rechtsaf en op de kruising na 300m weer rechtsaf. In de afdaling nu bij het inmiddels bekende verkeerspleintje rechts aanhouden en rechtdoor de klim afdalen die je eerder hebt beklommen. In het dal rechtsaf (128,9) en na anderhalve kilometer (130,4) rechts een klein weggetje in om de Côte de Drolenval op te gaan voor 1200 onregelmatige meters tegen meer dan 11% gemiddeld. Voor in het dorp (131,2) naar links voor het tweede en
zwaardere deel van de klim. Aan de top staat gelukkig een bankje om op te verpozen alvorens je bij uitzondering hetzelfde traject teruggaat. Tussen de Vesdre en Cornesse heb je met deze route diverse herhalingsoefeningen gedaan, maar elke fietsklimmer zal het met me eens zijn dat beide klims naar Cornesse onontbeerlijk zijn. Bovendien is verdedigbaar dat de Côte de Drolenval het mooiste uitzicht uit de streek biedt. Geniet daarvan in de afdaling, maar vergeet de twee dwarsgootjes tegen het eind niet. Terug in het dal (133,0) ga je rechtsaf, volgt ruim een kilometer lang de N61 en neemt rechtsaf de afslag Goffontaine haut (134,2). Boven rechtdoor zakken (voorzichtig), terug in het dal linksaf (135,0) en meteen rechtsaf richting Gite Rural (let op verkeersdrempel). Deze weg aanhouden voor een uitzichtklim van ruim een kilometer tegen 5 à 6%. Na de top aan het dorpsplein van Trasenster nog enkele honderden meters rechtdoor en dan bij de kruising (137,0) linksaf richting Louveigné voor nog 1500m uitzichtklim tegen rond de 4% naar Banneux. Voor in het dorp meteen rechts (140,3), na anderhalve kilometer bij de kruising (141,8) rechts en in de afdaling rechts aanhouden. In het dorp Fraipont eerst rechts en dan links onder het spoor door (145,1), de weg langs de kerk en het pleintje volgen om (145,4) linksaf de rue Sur les Roches op te gaan voor tweehonderd zeer steile meters. Na dit muurtje ga je rechtsaf richting Hurlevent over de niet met een naambordje aangegeven rue Sur Steppes. Volgens de Cotacol is dit de tiende zwaarste helling van België: 1400 lommerrijke meters tegen 11% met zeer ongelijkmatig profiel. Bij de kruising na de top (147,7) linksaf en afdalen tot in Andoumont, waar je rechtsaf gaat en verder daalt tot het kruispunt bij het gehucht Les Forges. Daar rechtsaf (149,8) voor de afdaling naar Trooz. [In Les Forges kun je voor een extra klim rechtdoor de bekende Thier des Forges op voor 2 km tegen 6%, waarvan de eerste km tegen 9%, maar dan moet je voor de route wel weer terug afdalen.] In het dal rechtsaf (153,0) en weer enkele kilometers de N61 volgen. Dit keer de Vesdre twee keer oversteken en daarna bij de kruising (157,2) net als op de heenweg richting Olne, maar nu al voor de kerk van Nessonvaux linksaf (157,7) de Rue du Neuve Voie opklimmen voor de Côte d’Hansez, een lange en zeer zware klim met sterk wisselende percentages: 400m 10%, 400 m 5%, 500m 13% en dan nog een uitloopje. Na de top in het gehucht Hansez rechts aanhouden en op de grote kruising bij het Croix Bernard (160,3) schuin links vooruit. Deze weg voert je naar de ingetogen, maar adembenemende schoonheid van het gehucht Forêt: een ovaal van natuurstenen huisjes rond een dorpspleintje van gras met een prachtig kerkje annex kerkhofje. Zelfs de meest fanatieke fietser zal hier op een bankje willen gaan zitten en genieten van de eenvoud en rust. Daarna verder voor de ruim drie kilometer lange panorama-afdaling, met achtereenvolgens links het fraaie kasteel van Forêt, rechts een authentiek boerderijcomplex en tenslotte uitzicht op de steenfabriek. Beneden in het dal (165,3) rechtsaf de N61 op en deze door Chaudfontaine heen volgen, voorbij de afslag Ninane en daarna rechtsaf (169,9) het van de heenweg bekende bruggetje in het park over voor de aanloop naar het klimtoetje. Na het tweede bruggetje links en in de daarop volgende klim na 50m rechtsaf de Rue de la Pierre Blanche in, die aan het begin enkele honderden meters boven de
15% heeft. In het dorp Lemmetrie rechtdoor klimmen en na de top buiten het dorp de eerste afslag links (172,9) in, de Rue des Carmes. Eerst omhoog en na de afdaling aan de voet rechtsaf (173,6). Na enkele honderden meters bij de kruising links even de drukke weg op, maar meteen na 50m schuin rechts de Rue des Anglais in, een van de mooiste weggetjes van de streek. Volgende kruising (174,5) oversteken en rechtdoor met de Chemin de la Croix Noire naar beneden: pas op dwarsgootjes en drempels. [Aan de voet (175,4) laten we rechtdoor de Chaud Tier met zijn 1400 onregelmatige klimmeters tegen 7,1% gemiddeld liggen, omdat je dan de Côte de Piedroux af zou moeten en daar levert het kasseienstuk te veel pannerisico voor op] Aan de voet (175,4) links onder de spoorbrug door, bij de rotonde rechts en na 100m (175,8) linksaf naar beneden. Bij de T-splitsing aan de voet naar rechts en met deze weg Luik infietsen tot je op het drukke verkeersplein (177,3) rechtsaf richting Grivegnée en Hôpital Bruyères gaat. Op de T-splitsing rechts ND Bruyères aanhouden en daarna meteen links omhoog de Rue de Gaillarmont op: geen steile klim (5% gemiddeld), maar wel lang (2,5km). Aan de top tegenover de inrit van het ziekenhuisparkeerterrein (179,7) linksaf, de weg Luik-Fleron oversteken en rechtdoor aanhouden. Bij de T-splitsing aan het eind (180,7) rechts de Thier du Goreu in, na 150m bij de Rue de Heyds linksaf voor de afdaling en op de kasseien links meedraaien (181,5) de Rue Armand-Michaux in. Je rammelt voortdurend door elkaar van deze kasseienafdaling, maar probeer toch te genieten van de magnifieke heuveluitzichten in deze ten onrechte veelversmade voorsteden van Luik. Bij de eerste T-splitsing rechts, de volgende links en de derde (182,1) naar rechts bij de Coiffure. Aan het eind van de afdaling (182,5) eerst links aanhouden en daarna meteen rechts de rue du Couvent in. Na 100m rechts de Rue de Beyne in en na 500m (183,2) rechts de Avenue Henri Warmant op, met enkele honderden meters kasseien, waarvan stukken boven de 15%. Na de top rechtdoor (in totaal klim je, inclusief het steile kasseienstuk, meer dan 2km) tot je bij de tweede kruising (184,6) schuin links voorbij het electriciteitshuisje de Rue de Homvent ingaat en daarna bij de eerste afslag links (184,9) de Rue Fond Collin inslaat. Bij kruisingen steeds rechtdoor aanhouden tot je na een kort stuk afdaling in de bocht naar rechts schuin links terug (185,7) de Trou du Renard inzakt. Hiermee eerst twee keer links aanhouden, maar na een kort stukje klim rechtsaf (186,3) de Rue Salvator Allende inklimmen en na 100m linksaf doorklimmen met de Rue de Chene. Bij de T-splitsing met de Rue Joseph Leclerq (186,7) links naar beneden. In de afdaling eerste bocht links, tweede rechts en aan de voet (187,5) links de weg Fleron-Jupille oversteken voor de zeer pittige klim over de Rue des Heyds: 800m tegen meer dan 10%. Aan de top (188,4) naar links en na krap 200m rechts de kleine Rue Jules Rasquinet in. Bij de T-splitsing (189,1) links om via Bellaire en een geweldig lange afdaling naar Jupille te zakken. Steeds rechtdoor en rechts aanhouden tot aan de T-splitsing met stoplicht (192,7). Daar naar rechts en voorbij de afslag Saive/ Barchon (193,5) rechtdoor richting Wandre, een van de heenweg bekend stuk route. In Wandre tegenover het kerkje vooraan in het dorp (194,6) rechts de Rue de la Colline in voor de Côte de la Xhavée: 1 km tegen 11 %. 150m na het begin
van de klim (194,9) schuin links de Rue des Montagnards nemen voor een stukje van 22%. Aan de top omkeren (de Rue Tesny is te gevaarlijk om af te dalen), in de afdaling links aanhouden, de Rue des Montagnards rechts laten liggen, maar direct daarna rechtsaf (196,5) de Rue Sart-Blanche in. Na 100m schuin links aanhouden en anderhalve kilometer rechtdoor met mooie uitzichten links. Aan het eind rechtsaf (198,0) de Côte du Bois-la-Dame op voor een klim van 900m tegen meer dan 10%, dezelfde die we op de heenweg afgedaald waren. Op de eerste kruising na de top naar links, weer met de brug over de snelweg, maar nu bij de kleine rotonde rechts aanhouden en vervolgens steeds rechtdoor. In de afdaling draai je aan de voet naar rechts en ga je bij de eerste kruising (204,4) naar links, steekt snelweg en Maas over en houdt rechtdoor aan om ook het Albertkanaal over te steken. Bij de rotonde rechtdoor voor een geleidelijke klim uit het Maasdal naar het dorp Oupeye. In Oupeye aan het eind van de weg (207,2) oversteken naar links en bij de rotonde rechts richting Heure le Romain. Weg volgen en rechts aanhouden tot je 250m na de mini-rotonde linksaf (210,1) via de Rue des Meuniers de Thier d’Amry opgaat, met 300m tegen 13,7%. Aan de top links naar beneden en aan de voet (211,5) rechtsaf voor een matige klim richting Houtain St. Simeon. Bij de Tsplitsing (212,8) rechtsaf zakken naar het dorpje Halambaye, bij de driesprong rechts aanhouden en pas na het kerkje links (215,3) richting Lixhe. Links aanhouden, onder het spoorviaduct en verder recht door het dorpje Loen. Aan het eind daarvan links (217,4) en links aanhouden voor de voet van klim over de Halambaye (of Côte de Lixhe). Speciaal voor deze helling werden de profs jarenlang in de Amstel Gold race aan het slot 25 kilometer door België omgestuurd, maar de Halambaye wilde in de praktijk maar niet als scherprechter fungeren. Voor de liefhebber zullen 600m tegen gemiddeld 10% echter zwaar genoeg zijn. Wie nog wat over heeft kan omdraaien, om de sensatie van een afdaling met een snelheid boven de zeventig of tachtig kilometer per uur te beleven: er is geen gevaarlijke kruising, maar schrik niet van nog harder rijdende Belgen in twee richtingen. Aan de voet van de afdaling rechtsaf en daarna links met de weg over de Jeker en in Eben-Emael rechts omhoog. Aan het eind van het klimmetje rechts aanhouden richting Maastricht. Aan het eind van de afdaling rechts afslaan (221,5) richting Lanaye/Visé. De Jeker over en de weg aanhoudend de St. Pierre op. Het verdient overweging de afdaling in de eerste bocht te onderbreken voor een bijzonder fraai doorkijkje over het Maasdal en het Limburgse heuvelland. Na de afdaling over de hangbrug direct naar links en verder de Maas aanhouden, dus na de sluis naar rechts (226,7). In Nederland passeer je de cementfabriek ENCI om direct na het parkeerterrein links (230,1) omhoog te gaan voor een scherp klimmetje naar de schitterend gelegen uitspanning Casino Slavante. Bovenaan de klim kun je, vlak voor het parkeerterrein, rechts onder een mergelpoortje door en na 200m linksaf (230,7) wederom omhoog voor het klimmetje naar de Zonnehoeve: een verkleinde versie van de bekende Eiserbosweg, met het venijn achteraan in het bos. Op de top rechts aanhouden en op het plateau rechtdoor voor de afdaling langs Fort St. Pieter, terug naar vijfsprong en politiebureau. Hier heb je 233,2 kilometer afgelegd.
