Vera Peiffer - ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ.pdf

Πώς να αντιμετωπίσεις ένα χωρισμό νβΓ3 ΡθίίίθΓ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Όταν μια μακρόχρονη σχέση φτάσει στο ι έρμα της, άσχετα από το αν είσαστε παντρεμένοι ή όχι, νιώθκΐί πληγωμένοι, οργισμένοι και δυστυχείς. Όμως το να παραμένει κανείς σε μια κακή σχέση κάνει συνήθως περισσότερο κακό από τον ίδιο το χωρισμό. Στο βιβλίο αυτό σας προτείνουμε τρόπους για να ανακαλύψετε πότε η σχέση σας δεν έχει ελπίδες να διασωθεί. Τα πρακτικά προβλήματα που παρουσιάζονται σε μια τέτοια περίπτωση, όπως το να ανακοινώσετε το χωρισμό σε φίλους και γονείς, να μοιράσετε τα υπάρχοντά σας και να διευθετήσετε τα οικονομικά σας, είναι οπωσδήποτε οδυνηρά, θ α 'ρθουν στιγμές που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσετε αισθήματα ενοχής και φόβου, μοναξιάς και έλλειψης αυτοπεποίθησης. Όμως μπορείτε να βρείτε το θάρρος και την αποφασιστικότητα που χρειάζεστε για να ξαναφτιάξετε ιιΐ ζωή οι κ; και να 'ιινιίγιγηι Ε

Παπαυωτηρίου I ζωψυλλο I λλ» I ι

I

ΙΐΙ ΙΗΙΗΙΙΗΗΙΙΙ»

Κ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΣΤΑ Κ Α Θ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Α

ΒΕΡΑ ΠΑΪΦΕΡ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

(ΥΕΚΑ ΡΕΙΡΡΕΚ) ϋτ ν/ίη^ν ϋιν Ρ3υΙ Ηβικ* Μάθε να αγαπάς και να αγαπιέσαι Μάθε να διεκδικείς τα δικαιώματα σου Μη φοβάσαι τίποτα Ηρεμήστε

ΡβΙτίάΒ Η«ΐ965 Ανακάλυψε

την προσωπικότητα

\/βΓ3 ΡβΐίίβΓ Πώς να αντιμετωπίσεις ένα

σου

χωρισμό

Π

Ω

Σ

Ν

Α

Ε

Ν

Α

Α

Ν

Τ

Χ

Ι

Ω

Μ

Ρ

Ε

Ι

Τ

Σ

Ω

Μ

Π

Ι

Σ

Ε

Ι

!

Ο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΙΟΥΛΙΑ ΤΕΤΤΕΡΗ

ΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ Β Ι Β Λ Ι Ο Θ Η Κ Η ΠΑΛ. ΦΑΛΗΡΟΥ ΤΡΙΤΩΝΟΣ ΐ ι β

ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: \/βΓ3 ΡβίίίβΓ, Η ο ι ν

(ο Οορβ

IΜώ

5ρΜίης ϋρ

® Ο ο ρ ν π ς ^ ί νβίό» ΡβίίίβΓ, 1 9 9 1 . ΤΗΐδ β ά ΐ ί ΐ ο η ρ υ Β Η δ Η β ά β ν 9 Γ Γ 3 η 9 β ι η β η ί ννΐίΗ «ΤΗβ δ ο ά β ί ν ίοΓ Ρ Γ Ο ι η ο ί ΐ η ς Ο Η η δ ϋ β η Κ η ο ν ν ί β ά ς β » . ® 0ορνπ9^* Υια

ι η ν

ε λ λ η ν ι κ ή γ λ ώ σ σ α Ε κ δ ό σ ε ι ς Κ α σ τ α ν ι ώ τ η Α.Ε., Α θ ή ν α 2 0 0 0

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάΜευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, συμφωνά με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης ΒέρνηςΠαρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. Ζ α λ ό γ γ ο υ 11, 1 0 6 7 8 Α θ ή ν α Β 3 3 0 . 1 2 . 0 8 - 3 3 0 . 1 3 . 2 7 ΡΑΧ: 3 8 4 . 2 4 . 3 1 Ε-Γπειίΐ: ίη(ο(ί( Ιί35ί3ηίοΙί5.οοΓη

νννν\ν.1βΒΐ3ηίοϋ8.οοπι Ι5ΒΝ 9 6 0 - 0 3 - 2 9 1 4 - 1

Αταίριαστες σχέσεις Παράλληλες σχέσεις Βία στη σχέση 'Οταν οι σύντροφοι ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους . . . Πλήξη στη σχέση Απροθυμία για δέσμευση Οικονομικά θέματα Το σεξ Το Βιολογικό ρολόι της γυναίκας Π Ρ Ω Τ Η Φ Α Σ Η : Η Α Π Ο Φ Α Σ Η ΓΙΑ Τ Ο Χ Ω Ρ Ι Σ Μ Ο

Αδράνεια Το έναυσμα για την τελική απόφαση Ποιες είναι οι απαιτήσεις σας απο μια σχέση; ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ: Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

'Οταν τον αφήνετε εσείς 'Οιαν σας αφήνει εκείνος Όταν μαθαίνετε από τρίτους για τις απιστίες του 'Οταν εξαφανίζεται από τη ζωή σας ΤΡΙΤΗ Φ Α Σ Η : Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Τ Ο Υ Χ Ω Ρ Ι Σ Μ Ο Υ

Πρακτικά προβλήματα Συναισθηματικά προβλήματα ΤΕΤΑΡΤΗ ΦΑΣΗ: ΠΩΣ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΤΕ ΤΟ ΧΩΡΙΣΜΟ

Αξιολογήστε την κατάσταση

11 15

16 22 24 27 28 30 32 34 36 38

39 40 42 44

45 47 49 52 55

55 63 84

85

φ

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

Μιλήστε για ίο πρόβλημα σας Διδαχθείτε α π ό το π α ρ ε λ θ ό ν

Γεμίστε το κενό Ασχοληθείτε με νέες δραστηριότητες Ενισχύστε την αυτοπεποίθηση σας Αποκτήστε και πάλι θετική προοπτική Γίνετε κυρία του εαυτού σας

88 92

96 100 106 113 115

Αφιερώνεται στη μνήμη του Απηίηίυε IΝβΙά, του μόνου ανθρώπου που δεν βρέθηκε ποτέ στην ανάγκη

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

120

να διαβάσει αυτό το βιβλίο

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Φαίνεται πως οι σχέσεις είναι μια δύσκολη υπόθεση. Πριν από δυο χρόνια, όταν γνωρίσατε αυτό τον άνθρωπο, ήταν υπέροχος, πνευματώδης, ευχάριστος και ενδιαφερόταν για ό,τι κι αν κάνατε. Τώρα, καθώς τον κοιτάζετε απέναντι σας στο τραπέζι, συνειδητοποιείτε ότι ίσως δεν θα ξαναπάτε μαζί διακοπές και ότι θα προτιμάει πάντοτε να βρίσκεται με τους φίλους του. Στην πραγματικότητα, δεν έχετε τίποτα κοινό μεταξύ σας και φαίνεται ότι η φυσική έλξη είναι ο μόνος λόγος που σας κρατάει ακόμα μαζί. Και αυτό, βέβαια, δεν ταυτίζεται με τη δική σας αντίληψη για την ευτυχία και για μια ικανοποιητική συντροφικότητα. Είστε εργαζόμενη, οικονομικά ανεξάρτητη και αρκετά ελκυστική και αυτή δεν είναι η πρώτη σας σχέση, πράγμα που σημαίνει ότι πιθανότατα δεν θα είναι και η τελευταία. Τότε, γιατί και μόνο η σκέψη ότι θα τον αφήσετε σας τρομάζει; Χωρίς αμφιβολία, η διάλυση μιας σχέσης είναι ένα από τα πιο ιραυματικά γεγονότα στη ζωή μιας γυναίκας και, στην ουσία, δεν έχει σημασία αν τον εγκαταλείπετε εσείς ή σας εγκαταλείπει εκείνος. Αναπόφευκτα, ο χωρισμός θα έχει αντίκτυπο και στις δύο πλευρές. Οταν τελειώσει η περίοδος του μέλιτος και αρχίσουν να φαίνονται οι αδυναμίες (και των δύο), δεν έχει τόση σημασία αν είστε παντρεμένοι η όχι. Αν δεν μπορούν να λυθούν τα προβλήματα με ικανοποιιηικό τρόπο και για τις δύο πλευρές, η σχέση τελικά θα χαλάσει.

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

Σήμερα ο αριθμός των γυναικών που κερδίζουν τα προς το ζην είναι μεγαλύτερος από κάθε άλλη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αυτό σημαίνει ότι οι γυναίκες μπορούν να επιλέξουν πιο ρεαλιστικά μεταξύ του γάμου και ενός πιο ανεξάρτητου τρόπου ζωής. Η εργασία δίνει τη δυνατότητα στη γυναίκα να καλύψει τις βιοτικές της ανάγκες, με αποτέλεσμα ο γάμος να μην είναι πλέον γι' αυτή οικονομική αναγκαιότητα. Η οικονομική ανεξαρτησία διευκολύνει τη δημιουργία νέων μορφών σχέσεων, όπου, λόγου χάρη, ο άντρας και η γυναίκα συζούν χωρίς να είναι παντρεμένοι ή βγαίνουν απλώς μαζί, διατηρώντας ο καθένας το δικό του σπίτι.

λυσή τους μπορεί να είναι εξίσου τραυματική με τη διάλυση ενός γά-

Αυτή η τάση για τη δημιουργία πιο ελεύθερων σχημάτων στις ερωτικές σχέσεις δεν σημαίνει, βέβαια, ότι οι γυναίκες δεν ενδιαφέρονται πια για την ανάπτυξη σταθερών σχέσεων. Αντίθετα, οι σταθερές σχέσεις -ιδιαίτερα μια στενή σχέση μ' ένα συγκεκριμένο σύντροφο- εξακολουθούν να αποτελούν βασική προτεραιότητα στη ζωή μιας γυναίκας, ανεξάρτητα από το πόσο απελευθερωμένη είναι ή πόσο ψηλά βρίσκεται στην επαγγελματική ιεραρχία. Ωστόσο, παρόλο που η οικονομική ανεξαρτησία δίνει τη δυνατότητα στη γυναίκα να διακόψει μια μη ικανοποιητική σχέση, αυτή η λύση δεν παύει να της δημιουργεί εσωτερικές συγκρούσεις. Από τη μια πλευρά, η ανεξάρτητη γυναίκα μπορεί να έχει μεγάλες προσδοκίες από το σύντροφο της, από την άλλη όμως εξακολουθεί να λειτουργεί κάτι βαθύτερο μέσα της, σε συναισθηματικό επίπεδο, που φαίνεται ότι την εμποδίζει να εγκαταλείψει ένα σύντροφο που υστερεί σε σχέση με τις απαιτήσεις της.

γκαταλείπεστε από το σύντροφο σας, και μάλιστα στην περίπτωση

Στα κεφάλαια που ακολουθούν θα εξετάσουμε τους λόγους που

μου. Από τη στιγμή που σε μια σχέση σφυρηλατούνται συναισθηματικοί δεσμοί, ο χωρισμός εξαντλεί ψυχικά, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες και τα προβλήματα που έφθειραν τη σχέση στο παρελθόν. Ορισμένοι άνθρωποι φοβούνται τόσο πολύ τις συναισθηματικές επιπτώσεις ενός χωρισμού, ώστε προτιμούν να διαιωνίζουν μια μη ικανοποιητική σχέση, παρά να τη διακόψουν. Άλλοι διακόπτουν μεν τη σχέση, αλλά τους παίρνει χρόνια για να συνέλθουν από τις συνέπειες του χωρισμού. Ο χωρισμός είναι ακόμα περισσότερο τραυματικός αν εσείς επου αυτό συμβαίνει ξαφνικά, χωρίς προηγούμενες ενδείξεις ότι τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά. Η περίπτωση του άντρα που πετιέται μια στιγμή στο περίπτερο για τσιγάρα και εξαφανίζεται από τη ζωή σας είναι πιθανώς το χειρότερο που μπορεί να σας συμβεί, ενώ ανάλογα συναισθήματα μπορεί να σας προκαλέσει και το να βρείτε ένα σημείωμα στο τραπέζι της κουζίνας ή στο χαλάκι της εισόδου, που να σας πληροφορεί ότι εκείνος δεν θέλει να σας ξαναδεί για τον άλφα ή βήτα λόγο. Τα συναισθήματα της έκπληξης, της δυσπιστίας, του θυμού και της απογοήτευσης, όταν συνειδητοποιείτε ότι σας εγκαταλείπει με αυτό τον τρόπο, μοιάζουν πολύ με τα συναισθήματα που βιώνουμε όταν πεθάνει ένας δικός μας άνθρωπος. Είναι σημαντικό να αντιλαμβανόμαστε τις ψυχικές διαδικασίες από τις οποίες περνούμε πριν από ένα χωρισμό, κατά τη διάρκειά του και ύστερα από αυτόν, επειδή, όσο περισσότερα γνωρίζουμε γι' αυτές, τόσο αποτελεσματικότερα μπορούμε να εφαρμόσουμε διά-

πιθανώς ευθύνονται γι' αυτή τη φαινομενικά παράλογη απροθυμία να

φορες στρατηγικές, προκειμένου να μετριάσουμε τις αρνητικές συ-

εγκαταλείψουμε μια σχέση, ακόμα κι αν μας κάνει δυστυχισμένες. Ο

νέπειες του χωρισμού στον ψυχισμό μας. Είναι βέβαιο ότι οι περισ-

γενικότερος στόχος του βιβλίου είναι η ανάλυση του τι ακριβώς συμ-

σότεροι από μας, σε κάποια φάση της ζωής μας, θα έρθουμε αντιμέ-

βαίνει όταν αυτοί οι πιο άτυποι ερωτικοί δεσμοί διαλύονται. Γιατί, πα-

τωποι με μια σχέση που, παρ' όλες τις προσπάθειες μας να τη σώ-

ρόλο που στις σχέσεις αυτές υπάρχει μεγαλύτερη ελευθερία, η διά-

σουμε, οδεύει προς το ναυάγιο. Πρέπει, επομένως, να είμαστε σε

Μ

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

θέση να χειριστούμε μια τάσια κατάσταση και να μην την αφήνουμε ανεξέλεγκτη να υπονομεύει την ψυχική μας υγεία. Κατά την άσκηση της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας και υπνοθεραπείας, έρχομαι σε επαφή με πολλούς ανθρώπους που υποφέρουν από κατάθλιψη και έλλειψη αυτοπεποίθησης εξαιτίας κάποιου χωρισμού. Καθώς αρχίζουν να επεξεργάζονται τα πρσβλήματά τους και να βλέπουν τα πράγματα από μια διαφορετική οπτική γωνία, η εμπιστοσύνη και η ευτυχία επιστρέφουν στη ζωή τους. Η αναστάτωση που νιώθουμε κατά τη διάρκεια ενός χωρισμού και έπειτα από αυτόν είναι μεγάλη και οφείλεται στην παρουσία φαινομενικά αντιφατικών συναισθημάτων, τα οποία συχνά είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξεδιαλύνουμε. Αυτό το βιβλίο θα σας βοηθήσει να αντιληφθείτε σαφώς τις διαδικασίες που εκτυλίσσονται, καθώς περνάτε από τις διάφορες φάσεις του χωρισμού. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες ενός χωρισμού πολύ αποτελεσματικότερα απ' ο,π νομίζουμε και αξίζει τον κόπο να εκμεταλλευθούμε την ενεργητικότητά μας με θετικό τρόπο, για να ξεπεράσουμε λιγότερο επώδυνα τις δυσκολίες που προκύπτουν κατά τη διάρκειά του και έπειτα από αυτόν. Η διάλυση μιας σχέσης δεν σημαίνει απαραίτητα καταστροφή· το πόσο καλά θα την αντιμετωπίσετε εξαρτάται κατά πολύ από εσάς τους ίδιους. Παρόλο που οι άνθρωποι αντιδρούν διαφορετικά ανάλογα με την προσωπικότητά τους, υπάρχουν προβλέψιμες ομοιότητες στη συμπεριφορά τους. Μελετήστε και εφαρμόστε τις λύσεις που προτείνει το βιβλίο και να είστε βέβαιοι ότι, εκτός του ότι θα χειριστείτε με επιτυχία τη διαδικασία του χωρισμού, θα βγείτε από αυτή πιο ικανοί και ευτυχισμένοι.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Δυσκολίες σης

σχέσεις

Ο Λ Ε ς ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ δοκιμάζονται σε κάποιο σιάδιο. Αυτό είναι αναπόφευκτη συνέπεια της μεγάλης οικειότητας μεταξύ δυο ατόμων. Αν υπάρχουν οιαθερές δόσεις σιη σχέση και ικανοποιητική επικοινωνία του ζευγαριού, οι δυσκολίες συνήθως ξεπερνιούνται, με αποτέλεσμα η σχέση να γίνεται ακόμα πιο δυνατή και στενή. Στα κεφάλαια που ακολουθούν θα εξετάσουμε τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που συναντά κανείς σης σχέσεις, τα οποία μπορούν -χωρίς αυτό να είναι υποχρεωτικό- να οδηγήσουν σε μια πολύ σοβαρή ρήξη, με αποτέλεσμα το χωρισμό. Καθώς θα διαβάζετε τα διάφορα παραδείγματα, μπορεί να βρείτε αντιστοιχίες με τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε τώρα ή έχετε αντιμετωπίσει στο παρελθόν στις προσωπικές σας σχέσεις. Βέβαια, πρέπει εσείς η ίδια να αποφασίσετε πώς θέλετε να χειριστείτε τα προβλήματα αυτά. Αν νομίζετε ότι η σχέση σας αξίζει να σωθεί, τα παραδείγματα που ακολουθούν θα σας βοηθήσουν να συνειδητοποιήσετε καλύτερα τις διάφορες όψεις των συγκεκριμένων προβλημάτων και θα σας δώσουν τη δυνατότητα να τα αντιμετωπίσετε πιο αποτελεσματικά. Αν, αντίθετα, αισθάνεσθε ότι η σχέση δεν επιδέχεται βελτίωση, πρέπει να προσπαθήσετε να αποσυνδεθείτε από το σύντροφο σας.

II

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΑΤΑΙΡΙΑΣΤΕ! ΣΧΕΣΕΙΣ

νοι από το αντικείμενο του πόθου τους. Στην πραγματικότητα, δεν βλέπουν τον άλλο, βλέπουν μόνο αυτό που θέλουν να δουν. Είναι ε-

Είναι, άραγε, αλήθεια ότι ία ειερώνυμα έλκονται; Οι αιτίες που φέρνουν κοντά ανθρώπους με διαφορετική προσωπικότητα και αντιλήψεις ποικίλλουν. Δίνουμε στη συνέχεια μερικά σχετικά παραδείγματα:

ρωτευμένοι με το πλάσμα της φαντασίας τους. Δεν μπορούν να αντιληφθούν ούτε να παραδεχτούν ότι η αγάπη τους είναι μονόπλευρη, επειδή, χωρίς καμία σκέψη, αγνοούν οτιδήποτε ασύμβατο με την εξιδανικευμένη εικόνα που έχουν οι ίδιοι πλάσει. Ακόμα κι αν κάποιος τους επισημάνει τα σημεία στα οποία διαφέρουν με το ταίρι τους, ε-

«Σε λατρεύω» Ο Πήτερ ερωτεύθηκε τρελά τη Σάρον με την πρώτη ματιά. Για κείνον ήταν το πιο υπέροχο πλάσμα του κόσμου. Μίλησε σε όλους τους φίλους του γι' αυτή και, τελικά, επιστράτευσε όλο του το θάρρος για να της ζητήσει να βγουν έξω· ενθουσιάστηκε όταν εκείνη δέχτηκε. Άρχισαν να βγαίνουν και ο Πήτερ πετούσε στον έβδομο ουρανό. Επιτέλους, είχε βρει τη γυναίκα των ονείρων του. Βέβαια, εκείνη δεν διέθετε αρκετό χρόνο γι' αυτόν, τον έβλεπε μόνο μία φορά τη βδομάδα, αλλά αυτό δεν τον ενοχλούσε. Επίσης, έκανε προσβλητικά σχόλια για τους φίλους του και για τον ίδιο, αλλά εκείνος τα ερμήνευε ως έκφραση του ιδιαίτερου χιούμορ της. Αρχισε να σκέφτεται σοβαρά να την παντρευτεί, κι όταν οι φίλοι του τον πληροφόρησαν ότι την είχαν δει με κάποιον άλλο, ο Πήτερ αγνόησε τις προειδοποιήσεις τους. Σκέφτηκε, μάλιστα, ότι θα ήταν προσβλητικό για κείνη να της μιλήσει γι' αυτές τις διαδόσεις. Για τον Πήτερ ήταν αδιανόητο ακόμα και να σκεφτεί ότι η Σάρον θα μπορούσε να έχει ελαττώματα και ατέλειες. Δύο μήνες αργότερα εκείνη τον άφησε για κάποιον άλλο. Ο Πή-

κείνοι θα αγνοήσουν τις υποδείξεις του ή θα του δώσουν μια αποδεκτή ερμηνεία και θα σκαρφιστούν ένα σωρό δικαιολογίες για να εξηγήσουν, λόγου χάρη, τον άσχημο τρόπο με τον οποίο τους συμπεριφέρεται ο σύντροφος τους. Αυτή η στάση θυμίζει εκείνον που προσπαθεί να συναρμολογήσει ένα παζλ κόβοντας με το ψαλίδι τα κομμάτια για να τα κάνει να ταιριάξουν: δεν θα σχηματίσει ποτέ τη σωστή εικόνα. «Ο γάμος θα αλλάξει τα πάντα» Μπορεί να έχετε πλήρη επίγνωση ότι υπάρχουν σοβαρές διαφορές ανάμεσά σας, αλλά δεν παύετε να πιστεύετε ότι με τη δύναμη της αγάπης σας όλα θα αλλάξουν. Αυτή είναι μια άποψη που συχνά προηγείται της επιθυμίας σας να παντρευτείτε. Παρόλο που υπάρχουν κάποια προβλήματα στη σχέση σας, εσείς νομίζετε ότι μετά το γάμο θα νιώθετε καλύτερα, η αγάπη σας θα γίνει πιο δυνατή, με αποτέλεσμα ή να αλλάξει ο σύντροφος σας ή εσείς να μπορέσετε να προσαρμοστείτε σε καταστάσεις που δεν αντέχατε στο παρελθόν. Ας

τερ ένιωσε βαθιά συντριβή και δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί η

δώσουμε ένα παράδειγμα: Η Βερόνικα ήταν δύο χρόνια παντρεμένη με τον Τζων και είχε

Σάρον είχε διακόψει τόσο ξαφνικά τη σχέση τους...

αρχίσει να νιώθει πολύ δυστυχισμένη εξαιτίας ορισμένων καταστά-

Η περίπτωση του Πήτερ μπορεί να αποτελεί ακραίο παράδειγμα,

σεων. Η δουλειά του Τζων απαιτούσε συχνές κοινωνικές εξόδους

αλλά οπωσδήποτε όχι σπάνιο. Σε ορισμένους ανθρώπους ο έρωτας

και τις περισσότερες φορές ζητούσε από τη Βερόνικα να τον συνο-

ασκεί αρνητική επίδραση ναρκώνοντας, κατά κάποιον τρόπο, τη λο-

δεύει, πράγμα που εκείνη έκανε ευχαρίστως. Της ήταν πολύ εύκολο

γική τους, με αποτέλεσμα να λειτουργούν σαν ρομπότ, υπνωτισμέ-

να πιάνει κουβέντα και γενικά χαιρόταν αυτές τις κοινωνικές εκδη-

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

λώσεις. Το μόνο που σκίαζε την ευχαρίστηση της ήταν ο τρόπος συ-

κατά τη διάρκεια του μυστηρίου, έχουμε να κάνουμε με μια δέσμευ-

μπεριφοράς του Τζων στη συντροφιά. Ενώ συνήθως ήταν φιλικός

ση ζωής. Ακόμα κι αν εξωτερικά δεν φαίνεται να αλλάζει τίποτα

και συγκρατημένος, όποτε βρισκόταν σ' ε'να πάρτι ή σε μια επίσημη

(μπορεί να ζούσατε μαζί και πριν παντρευτείτε), το μυστήριο του γά-

συγκέντρωση, επεδίωκε να γίνεται το επίκεντρο της προσοχής, διέ-

μου μεταβάλλει τα πράγματα από συναισθηματική άποψη. Ποιος θα

κοπτε τους άλλους για να μιλήσει ο ίδιος ή ανακατευόταν σε προσω-

μπορούσε να ορκιστεί με το χέρι στην καρδιά ότι την περίοδο που

πικές συζητήσεις. Γινόταν ισχυρογνώμων και ήθελε να έχει πάντα

προηγήθηκε του γάμου δεν πέρασαν από το μυαλό του σκέψεις ό-

την τελευταία λέξη. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν κάτι καινούργιο. Ο Τζων

πως: «Μήπως όλη αυτή η ιστορία είναι ένα μεγάλο λάθος;»

ήταν έτσι από τότε που τον γνώρισε η Βερόνικα και αυτή η συμπερι-

Το άγχος δεν προκαλείται μόνο από δυσάρεστα αλλά και από

φορά πάντοτε την ενοχλούσε. Του είχε κατ' επανάληψη επιστήσει

ευχάριστα γεγονότα. Από οποιαδήποτε πλευρά κι αν θέλετε να δείτε

την προσοχή σ' αυτό του το ελάττωμα, χωρίς αποτέλεσμα. Εκείνος

ίο γάμο, είναι γεγονός ότι σας υποβάλλει σε πιέσεις, ενώ ό,τι αποτε-

δεν το παραδεχόταν και επέμενε ότι η Βερόνικα ήταν υπερβολική, ε-

λούσε απλό πρόβλημα πριν από το μυστήριο, είναι πιθανόν να εξελι-

νώ τη διαβεβαίωνε ότι ποτέ κανείς δεν του είχε κάνει κάποια σχετική

χθεί σε σοβαρότερο πρόβλημα έπειτα από αυτό, αφού, όταν βρισκό-

νύξη. Οι προστριβές για το ζήτημα αυτό ήταν συχνές και πριν από το

μαστε υπό πίεση, είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσουμε δυσκολίες.

γάμο τους, η Βερόνικα όμως έτρεφε την ελπίδα ότι ο γάμος θα πε-

Αν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα την περίοδο του φλερτ και του

ριόριζε τις εντάσεις και θα έκανε τον Τζων πιο ήρεμο και διακριτικό,

αρραβώνα, τότε που και οι δύο σύντροφοι παρουσιάζουν ακόμα τον

ή θα της εξασφάλιζε την απαραίτητη ψυχραιμία που της χρειαζόταν

καλύτερο τους εαυτό, είναι μάλλον απίθανο να εξαφανιστούν έπειτα

για να αντιμετωπίζει τη συμπεριφορά του πιο άνετα.

από το γάμο.

Βέβαια, τίποτε από αυτά δεν συνέβη. Ο Τζων εξακολούθησε να είναι το ίδιο θορυβώδης και επιδεικτικός στις κοινωνικές συγκε-

«Σε χρειάζομαι»

ντρώσεις, πράγμα που εξόργιζε τη Βερόνικα ολοένα και περισσότε-

Οι αντίθετοι χαρακτήρες μπορεί να έλκονται μεταξύ τους και στην

ρο. Δεν ένιωθε καθόλου άνετα κάθε φορά που αναγκαζόταν να τον

περίπτωση που οι δύο σύντροφοι αλληλοσυμπληρώνονται ως προς

συνοδεύει και άρχισε να αποφεύγει να βγαίνει μαζί του. Τελικά, η

τις αδυναμίες τους. Έχουμε, για παράδειγμα, τον εξής συνδυασμό:

ρήξη επήλθε ανεπανόρθωτη.

ο ένας από τους δύο είναι δειλός και αδύναμος, ενώ ο άλλος δυνα-

Γιατί, άραγε, νομίζουμε ότι ο γάμος θα λειτουργήσει μαγικά, θε-

μικός και αποφασιστικός. Όταν δύο τόσο αντίθετοι χαρακτήρες συ-

ραπεύοντας κάθε ελάτιωμά μας; Φαίνεται ότι εξακολουθούμε να

ναντηθούν, συχνά αναπτύσσεται μεταξύ τους ένας ισχυρός δεσμός,

διατηρούμε αυτή την περίεργη εικόνα του γάμου ως πανάκειας, ως

επειδή μέσα από τη σχέση τους, ικανοποιούν και οι δύο τις ανάγκες

απάντησης σε όλα τα προβλήματα των διαπροσωπικών μας σχέσεων,

τους: το δειλό άτομο ανακουφίζεται από το άγχος γιατί, επιτέλους, έ-

αντίληψη καθόλου ρεαλιστική, αν δούμε τα πράγματα από κάποια α-

χει κάποιον που αποφασίζει για λογαριασμό του, ενώ το δυναμικό ά-

πόσταση.

τομο μπορεί να επιβάλλεται και αισθάνεται απαραίτητο.

Ο γάμος αυξάνει τις εντάσεις σε μια σχέση επειδή είναι δεσμευ-

Ένας άλλος συνδυασμός αντίθετων τύπων είναι του τεμπέλη και

τικός. Αν θέλουμε να είμαστε εντάξει με τους όρκους που δίνουμε

ιου εργασιομανούς· ο εργασιομανής δεν σταματάει ούτε στιγμή να

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ασχολείται με χίλια δυο πράγματα, νιώθοντας συγχρόνως σπουδαίος και απαραίτητος, ενώ ο τεμπέλης ασχολείται με το αγαπημένο του χόμπι, δηλαδή με το να μην κάνει τίποτα. Εκ πρώτης όψεως, αυτά τα «ιδιόρρυθμα» ζευγάρια φαίνεται ότι αποτελούν ιδανικό συνδυασμό, καθώς όμως περνάει ο καιρός και αλλάζουν οι συνθήκες, αλλά και οι ίδιοι, μπορεί ο ένας να ξεπεράσει τις αδυναμίες του και να αφήσει πίσω το σύντροφο του, οπότε, τελείως ξαφνικά, ο άλλος δεν του είναι πια απαραίτητος. Ό π ω ς στο παράδειγμα που ακολουθεί: Η Σόνια δεν ένιωθε ποτέ ευτυχισμένη όταν ζοΰσε με την οικογένειά της. Ο πατέρας της ήταν αυστηρός και η μητέρα της υπερπροστατευτική. Γι' αυτό λαχταρούσε να φύγει από το σπίτι. Η μεγάλη μέρα ήρθε, τελικά, έπειτα από το πρώτο έτος σπουδών της. Κατόρθωσε να πείσει τους δικούς της ότι το καθημερινό πήγαιν' έλα στο πανεπιστήμιο της έτρωγε πολύ χρόνο κι έτσι συμφώνησαν να της επιτρέψουν να νοικιάσει ένα δωμάτιο κοντά στη σχολή της. Επιτέλους, η Σόνια είχε αποκτήσει αυτό που ήθελε. Ωστόσο, μετά τον πρώτο ενθουσιασμό άρχισε να συνειδητοποιεί ότι είχε να αντιμετωπίσει άλλη μια δυσκολία: δεν ήξερε πώς να τα Βγάζει πέρα μόνη της. Δεν είχε μάθει ποτέ να διαχειρίζεται χρήματα, να παίρνει αποφάσεις για θέματα που την αφορούσαν και να μπορεί να ζει μόνη. Ένιωθε φό6ο και άγχος, συναισθήματα που την καθιστούσαν ανίκανη να αντιμετωπίζει τα καινούργια ζητήματα που συνεχώς παρουσιάζονταν, όταν, τελικά, προς μεγάλη της ανακούφιση, εμφανίστηκε στη ζωή της ο Ντέιβιντ. Ήταν ευγενικός, γεμάτος κατανόηση και τη διαβεβαίωνε ότι δεν θα έπρεπε να στενοχωριέται για τίποτα, αφού θα τα τακτοποιούσε όλα εκείνος. Πραγματικά, ανέλαβε όλες τις φορτικές για την ίδια υποχρεώσεις, διακόσμησε το μικρό της διαμέρισμα και τη συντρόφευε τα βράδια. Η Σόνια ζούσε στον έβδομο ουρανό, όλα πήγαιναν ρολόι, η σχέση τους σταθεροποιήθηκε και αποφάσισαν να ζήσουν μαζί. Με

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

τη βοήθειά του άρχισε να τα καταφέρνει καλύτερα και σιγά σιγά έπαψε να φοβάται να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις. Ό σ ο ενισχυόταν η αυτοπεποίθησή της, τόσο λιγότερο απαραίτητος της ήταν ο Ντέιβιντ. Αρχισε, μάλιστα, να κάνει διάφορα πράγματα χωρίς εκείνον. Ο Ντέιβιντ όμως δεν μπορούσε να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση. Εξακολουθούσε να θέλει να της επιβάλλει τη γνώμη του, αλλά εκείνη δεν ήθελε πια να ακολουθεί τις συμβουλές του. Ένιωθε ότι είχε δική της θέληση και μπορούσε να αποφασίζει μόνη της. Έπειτα από τρία χρόνια η σχέση τους διαλύθηκε. «Πρόσεξε πόσο αξιόλογος άνθρωπος είμαι!» Συμβαίνει συχνά, στις αρχές μιας σχέσης, ο ένας από τους δύο ή και οι δύο σύντροφοι να μεταμορφώνονται σε τέρατα πνευματικής ευστροφίας, οξυδέρκειας και ευγλωττίας. Λένε ότι λατρεύουν το θέατρο, την όπερα, το μπαλέτο, το σινεμά, τις καλές τέχνες κτλ. Με άλλα λόγια, είναι κατεξοχήν άνθρωποι της κουλτούρας. Μπορεί ακόμα να σας πάνε μια δυο φορές στο σινεμά, μέχρι να υποχωρήσει ο αρχικός ενθουσιασμός, οπότε έρχεται στην επιφάνεια το αληθινό πρόσωπο που κρυβόταν πίσω από το λούστρο της σπουδαιοφάνειας. Αυτό θυμίζει λίγο τον Σούπερμαν, από την ανάποδη όμως: στην αρχή τον βλέπετε με τη λαμπρή στολή του ήρωα, στη συνέχεια μπαίνει μέσα σ' ένα τηλεφωνικό θάλαμο και γυρίζει τρεις φορές γύρω από τον εαυτό του, ενώ ολόγυρά του πετούν σπίθες, και στο τέλος έχετε μπροστά σας ένα πειθήνιο, άτολμο ανθρωπάκι που η μόνη του ευχαρίστηση είναι να περνάει τα απογεύματα της Κυριακής μπροστά στην τηλεόραση, παρακολουθώντας ποδόσφαιρο. Αυτή η επίδειξη πνευματικής καλλιέργειας και δυναμικότητας στα αρχικά στάδια της σχέσης μπορεί να είναι απόλυτα γνήσια και να μην αποσκοπεί στο να εξαπατήσει τον άλλο. Βγαίνει στην επιφάνεια από ένα συναίσθημα ευφρόσυνης διέγερσης που προκαλεί η δημιουργία μιας πολλά υποσχόμενης καινούργιας σχέσης. Το μόνο

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

πρόβλημα σ' αυτή την κατάσταση είναι η προσωρινότητά της. Αν τελικά έχετε επιλέξει το σύντροφο σας θεωρώντας ότι ταιριάζετε, αφού και σ' εκείνον αρέσει να βγαίνει και να παρακολουθεί διάφορες εκδηλώσεις και όχι μόνο τηλεόραση, μπορεί να απογοητευθείτε υπερβολικά, όταν ανακαλύψετε ότι ο πρίγκιπάς σας έχει μεταμορφωθεί σε βάτραχο ύστερα από λίγα φιλιά. Αυτό που σας απομένει τότε είναι να αρχίσετε να βγαίνετε μόνη σας ή με φίλες, ενώ θα εξακολουθείτε να νιώθετε απογοητευμένη, εφόσον θα προτιμούσατε να συνοδεύεστε από το σύντροφο σας. Αυτό το είδος ασυμφωνίας ξεπερνιέται εύκολα στην περίπτωση που και οι δύο σύντροφοι υπήρξαν κάπως υπερβολικοί στην αρχική επίδειξη της «κουλτουρομανίας» τους και εφόσον τα πράγματα ηρεμούν και για τους δύο συγχρόνως. Συχνά, το γεγονός και μόνο ότι έχετε μια σταθερή σχέση ασκεί καταπραϋντική επίδραση και στους δύο, ενώ, όταν έρθουν και τα παιδιά, οι διασκεδάσεις εκτός σπιτιού έτσι κι αλλιώς περιορίζονται. Έτσι, με την αλλαγή προτεραιοτήτων, το επίκεντρο της προσοχής των δύο συντρόφων μετακινείται και εντοπίζεται ολοένα και περισσότερο στην οικογενειακή ζωή.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Οι παράλληλες ερωτικές ιστορίες προκύπτουν όταν μια σχέση αποσυντονιστεί για ποικίλους λόγους. Είναι πιθανότερο να είναι κάποιος ευάλωτος ερωτικά όταν η σχέση του περνάει μια δοκιμασία, παρά όταν λειτουργεί ικανοποιητικά και για τις δύο πλευρές. Αν μια συγκεκριμένη πλευρά της σχέσης -για παράδειγμα, η απουσία σωματικής και συναισθηματικής επαφής- κάνει τον έναν από τους δύο συντρόφους δυστυχή (και μάλιστα στην περίπτωση που το θέμα έχει συζητηθεί χωρίς κανένα αποτέλεσμα), υπάρχει πιθανότητα αυτός ο συγκεκριμένος σύντροφος να υποκύψει στον πειρασμό, εφόσον του

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

παρουσιαστεί η ευκαιρία. Μπορεί, δηλαδή, να ανταποκριθεί στις προτάσεις ενός τρίτου ή να κάνει ο ίδιος το πρώτο βήμα, με την ελπίδα ότι αυτός ο παράλληλος δεσμός θα του προσφέρει την τρυφερότητα που έχει ανάγκη. Η απουσία ερωτικής και ψυχικής επαφής σε μια σχέση προκαλεί αισθήματα απογοήτευσης και μοναξιάς στο στερημένο άτομο, που νιώθει ανάξιο να αγαπηθεί. Όταν ο άλλος δεν σε αγγίζει πια, νιώθεις ανεπιθύμητος - και δεν έχει καμιά σημασία αν είσαι δύο ή εξήντα δύο χρόνων. Η φιλική σωματική επαφή είναι βασική ανθρώπινη ανάγκη και πρέπει να ικανοποιείται. Το να περπατάμε αγκαζέ, να κρατιόμαστε χέρι χέρι, να καθόμαστε ο ένας δίπλα στον άλλο στον καναπέ είναι κινήσεις απαραίτητες για την ευτυχία μας, αφού λειτουργούν επιβεβαιωτικά για το ότι είμαστε επιθυμητοί και αποδεκτοί. Αν αυτά τα στοιχεία που ενισχύουν μια σχέση απουσιάζουν ή είναι πολύ σπάνια, τότε νιώθουμε παραμελημένοι και δυσαρεστημένοι και, παρόλο που μπορεί να μην αποφασίσουμε να αναζητήσουμε ένα νέο σύντροφο, σίγουρα είμαστε πιο επιρρεπείς στο ενδιαφέρον που κάποιος μπορεί να μας δείξει. Η δημιουργία παράλληλης σχέσης μπορεί να προκληθεί και από ζήλια. Αν ο ένας από τους δύο συντρόφους υποψιάζεται και κατηγορεί συνεχώς τον άλλο για απιστία, αυτό μπορεί να καταλήξει σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία, να οδηγηθεί, δηλαδή, ο κατηγορούμενος να κάνει αυτό για το οποίο κατηγορείται άδικα - τουλάχιστον δεν θα υποφέρει την γκρίνια του άλλου άδικα! Η ζήλια δεν έχει καμιά σχέση με την αγάπη. Είναι μια άβυσσος που μπορεί να προσπαθείτε να τη γεμίσετε με διαβεβαιώσεις και αφοσίωση μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία χωρίς κανένα αποτέλεσμα, αφού ο σύντροφος σας εξακολουθεί να αμφιβάλλει για την πίστη σας. Η ζήλια πηγάζει από ένα βαθύ αίσθημα ανασφάλειας και απαξίας, που συχνά συνδυάζεται με μια έντονη τάση για ερωτικές περιπέτειες. Ο ζηλότυπος άνθρωπος δεν αισθάνεται καμιά ενοχή για τις τάσεις ε-

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ρωτοτροπίας που τον χαρακτηρίζουν -«Μα δεν είναι τίποτα σοβαρό...»- δεν επιτρέπει όμως στο σύντροφο του τον ίδιο βαθμό ελευθερίας, έχουμε, δηλαδή, εδώ κατεξοχήν δύο μέτρα και δυο σταθμά! Τέλος, υπάρχουν και οι αποκαλούμενες «ελεύθερες σχέσεις», όταν οι σύντροφοι έχουν συμφωνήσει από κοινού ότι θα μπορεί ο καθένας να έχει παράλληλη ερωτική ζωή· αυτή όμως η συναίνεση φαίνεται ότι λειτουργεί μόνο για μικρό χρονικά διαστήματα, για να μην πούμε καθόλου. Ενώ στην αρχή οι σύντροφοι νομίζουν ότι η αγάπη τους είναι αρκετά δυνατή ώστε να ανέχεται ο ένας τις σποραδικές παρασπονδίες του άλλου, τελικά ανακαλύπτουν ότι αυτό που θεωρητικά φαινόταν καλή ιδέα είναι πολύ δύσκολο να λειτουργήσει στην πράξη. Αντί όμως να αλλάξουν τους κανόνες που όρισαν αρχικά και που είναι προφανές ότι δεν λειτουργούν, μπαίνουν στο παιχνίδι του «μία σου, μία μου», στο οποίο απώτερος στόχος είναι να πληγώσουν τον άλλο περισσότερο απ' όσο έχουν πληγωθεί οι ίδιοι. Είναι αυταπάτη να πιστεύει κανείς ότι οι εκλογικευμένες συμφωνίες για ερωτική ελευθερία μεταφράζονται σε συναισθηματική αποδοχή όταν φτάσει η κρίσιμη στιγμή. Οι παράλληλες ερωτικές σχέσεις μπορούν να θεωρηθούν ως η

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

πώς θα ήταν δυνατόν να θέλουν να παραμείνουν κοντά σε κάποιον που θα τους συμπεριφερόταν με βίαιο τρόπο· κι όμως, πολλές γυναίκες υπομένουν τους σκληρούς συντρόφους τους. Η σωματική κακοποίηση μπορεί να εκδηλώνεται με σπρωξίματα και να φτάνει μέχρι τον τακτικό ξυλοδαρμό και την επίθεση με διάφορα αντικείμενα, κυρίως με μαχαίρι. Αυτά τα ξεσπάσματα μπορεί να πυροδοτούνται από ένα πραγματικό ή φανταστικό σφάλμα της γυναίκας -για παράδειγμα, όταν δεν έχει έτοιμο το φαγητό στην ώρα του- ή να εκδηλώνονται όταν ο άντρας αντιμετωπίζει προβλήματα στη δουλειά του ή όταν, γενικά, βρίσκεται υπό την επήρεια έντονου άγχους. Το αλκοόλ συνήθως επιδεινώνει αυτά τα βίαια επεισόδια, παρόλο που δεν είναι αυτό που βασικά τα προκαλεί. Οι βίαιοι άντρες μπορεί να έχουν δύο πολύ διαφορετικές πλευρές στο χαρακτήρα τους. Μπορεί, από τη μια, να έχουν διάφορα προτερήματα, όπως να είναι πολύ γοητευτικοί και πειστικοί αν προσπαθήσουν, κι από την άλλη, να κρύβουν μέσα τους πολύ ισχυρά συναισθήματα περιφρόνησης και μίσους για τις γυναίκες. Οι άντρες αυτοί προέρχονται συνήθως από οικογένειες με αδύναμο πατέρα

καλύτερη συνταγή για την καταστροφή ενός δεσμού. Φθείρουν την

και αυταρχική μητέρα. Οι γυναίκες που παραμένουν κοντά σε τέτοιους άντρες προέρ-

εμπιστοσύνη και την εγκαρδιότητα, ενώ ακόμα και στις καλύτερες

χονται από οικογένειες που τους συμπεριφέρθηκαν χωρίς σεβασμό

των περιπτώσεων απαιτείται πολύς χρόνος για την επαναπροσέγγιση

και, συχνά, χρησιμοποίησαν σωματική βία εναντίον τους. Στην ου-

του ζευγαριού, ενώ συνήθως προκαλούν τη διάλυση της σχέσης.

σία δηλαδή, όταν ξεκινούν μια σχέση μ' ένα βίαιο άντρα, αλλάζουν το ένα επιθετικό περιβάλλον μ' ένα άλλο. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος που ξέρουν να ζήσουν και αυτός είναι ο λόγος που πολλές κα-

ΒΙΑ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ

κοποιημένες γυναίκες επιστρέφουν στους συζύγους, φίλους και εραστές τους, παρόλο που τις κακοποιούν συστηματικά. Συχνά οι βί-

«Έτσι και τολμούσε να σηκώσει χέρι πάνω μου, θα γινόμουν καπνός!»

αιοι άντρες γίνονται εξαιρετικά πειστικοί όταν βλέπουν ότι η σύντρο-

Οι περισσότερες γυναίκες θεωρούν τόσο αποκρουστική την ιδέα της σωματικής βίας σε μια σχέση, ώστε δεν μπορούν να καταλάβουν

την ικετεύουν και της υπόσχονται αιώνια αγάπη, για να την εμποδί-

φος τους σκέφτεται σοβαρά να τους εγκαταλείψει. Την παρακαλούν, σουν να τους εγκαταλείψει. Μπορεί και να το εννοούν πραγματικά

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

όταν υπόσχονται ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί, δυστυχώς όμως αυτή η μορφή βίαιης συμπεριφοράς βρίσκεται εκτός λογικού ελέγχου κι έτσι, αν ο άντρας δεν δέχεται να απευθυνθεί σ' έναν ειδικό για να λύσει το πρόβλημά του, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες να διορθωθεί από μόνη της. Αν ο άντρας αρνηθεί να ζητήσει Βοήθεια από ειδικό, η γυναίκα δεν έχει άλλη επιλογή από το να τον εγκαταλείψει - αυτό όμως είναι συχνά ευκολότερο στα λόγια παρά στην πράξη. Πολλά εξαρτώνται από το πόσο άσχημα έχει τρωθεί η αυτοπεποίθηση της γυναίκας και σε ποιο βαθμό έχει πεισθεί ότι φταίει η ίδια που ο σύντροφος της την κακομεταχειρίζεται. Τα συναισθήματα ενοχής και ντροπής εμποδίζουν πολλές γυναίκες να πραγματοποιήσουν την τελική κίνηση εγκατάλειψης του συντρόφου τους, παρόλο που η σωματική κακοποίηση εντείνεται συνήθως με την πάροδο του χρόνου. Μερικές γυναίκες σοφίζονται τα πιο ακραία ψέματα για να δικαιολογήσουν πώς μαύρισε το μάτι τους ή πού οφείλονται οι μελανιές στο σώμα τους, προκειμένου να μην παραδεχτούν ότι δράστης της κακοποίησης ήταν ο φίλος ή ο σύζυγος τους. Εφόσον όμως η γυναίκα εξακολουθεί να παραμένει κόντά του, ο ξυλοδαρμός συνεχίζεται. Είναι αυταπάτη να πιστεύει κανείς ότι μπορεί να καθίσει με σταυρωμένα χέρια και η κατάσταση να βελτιωθεί από μόνη της. Η εμπειρία μάς δείχνει ότι τα πράγματα δεν θα διορθωθούν. 'Οιαν σε μια σχέση ο άντρας ασκεί σωματική βία, είναι επιτακτική ανάγκη για τη γυναίκα να φύγει από κοντά του και να προσπαθήσει να αναπτύξει την αυτοπεποίθηση και αυτοεκιίμησή της είτε με τη συνδρομή ομάδων αυτοβοήθειας είτε με ψυχοθεραπεία. Ο μόνος τρόπος για να αποφύγει να κάνει ξανά το ίδιο λάθος, να μπλεχτεί, δηλαδή, και πάλι με κάποιον που θα την κακομεταχειρίζεται, είναι να ενισχύσει την ικανότητά της να στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις. Για να αρχίσει να προσελκύει άντρες που θα τη σέβονται, πρέπει να μάθει πρώτα η ίδια να σέβεται τον εαυτό της.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

ΟΤΑΝ ΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ

Είναι δύσκολο να επισημανθούν οι αρχικές διαδικασίες που σας κάνουν να απομακρυνθείτε από το σύντροφο σας και γι' αυτό η έκπληξη είναι μεγάλη, όταν μια μέρα ανακαλύπτετε ξαφνικά ότι ο άνθρωπος που έχετε δίπλα σας δεν είναι πια ο ίδιος. Το πρόβλημα δεν έγκειται στο ότι βλέπετε τους φίλους σας χωριστά ή ασχολείστε με διαφορετικά σπορ και χόμπι. Αντίθετα, αυτό βοηθάει στο να διατηρείται η σχέση σας ζωντανή, εφόσον συζητάτε μεταξύ σας τα διάφορα πράγματα που κάνατε χωριστά. Πρόβλημα δημιουργείται μόνο όταν ο ένας ή και οι δύο σύντροφοι αρχίζουν να δομούν τον κόσμο τους αποκλείοντας τον άλλο - αν, δηλαδή, έχουμε να κάνουμε με δύο κόσμους που δεν επικοινωνούν σε ικανοποιητικό βαθμό. Αυτή η διαδικασία της σταδιακής απομάκρυνσης μπορεί να παρατηρηθεί εξίσου σε ερωτικές όσο και σε φιλικές σχέσεις και ίσως οι σύντροφοι που δεν ζουν μαζί είναι πιθανότερο να συναντήσουν αυτό το πρόβλημα λόγω της φυσικής απόστασης που επιβάλλουν ο ένας στον άλλο και που μοιάζει να σημαίνει: «Θέλω να διατηρήσω την αυτονομία μου προς το παρόν». Στην περίπτωση αυτή είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρχουν κοινά ενδιαφέροντα (εκτός από το σεξ) που να δημιουργούν έναν ισχυρό συναισθηματικό δεσμό ανάμεσα στο ζευγάρι. Διαφορετικά είναι πολύ εύκολο να επανέλθει κανείς στο δικό του έτοιμο κόσμο, μακριά από τον άλλο. Με τα παραπάνω δεν εννοούμε ότι τα ζευγάρια που ζουν μαζί δεν πρέπει να ανησυχούν μήπως χάσουν τη μεταξύ τους επαφή. Η συμβίωση δεν αποτελεί καμιά εγγύηση ότι δεν πρόκειται να απομακρυνθείτε ο ένας από τον άλλο. Αντίθετα, δημιουργεί μια ασφαλή βάση για να λειτουργείτε με επάρκεια και να εξερευνάτε τον εξωτερικό κόσμο. Συνιστά, για άντρες και γυναίκες, το στερεό υπόβαθρο για την πραγματοποίηση μιας φιλόδοξης καριέρας· και είναι πολύ εύκολο να παραμελήσει κανείς το σύντροφο του για να προωθήσει

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

τα επαγγελματικά του σχέδια. Αν η καριέρα και η αφοσίωση σ' ένα χόμπι απορροφούν ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον σε Βάρος της σχέσης, οι δυο σύντροφοι θα καταλήξουν να μην έχουν πια τίποτα κοινό. Όλα θα εξαρτηθούν από την αγάπη και την έλξη που υπάρχει ανάμεσά τους, που μπορεί να τους αποσπάσει από τις μονόπλευρες ασχολίες τους, για να ενδιαφερθούν περισσότερο ο ένας για τον άλλο, όταν συνειδητοποιήσουν τι ακριβώς συμβαίνει. Αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με το αν η αγάπη έχει προτεραιότητα έναντι της καριέρας ή των χόμπι, παρόλο που ορισμένα ζευγάρια συμπεριφέρονται σαν να συνέβαινε κάτι τέτοιο. Λένε, για παράδειγμα: «Διάλεξε: ή εμένα ή το ποδόσφαιρο». Το ζήτημα είναι ότι πρέπει να βρεθεί μια αποδεκτή ισορροπία και για τους δύο. Αυτό, χωρίς αμφιβολία, απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, το γεγονός όμως ότι αναζητάτε πιθανές λύσεις στο πρόβλημα δείχνει ότι ενδιαφέρεστε για τη σχέση σας και ότι σκοπεύετε να κάνετε κάτι για να τη σώσετε.

ΠΛΗΞΗ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ

Ούτε την πλήξη είναι εύκολο να την αντιληφθείτε προτού βρεθείτε μπροστά σε μια καταρρακωμένη σχέση. Έρπει μέσα σας αυτή η αίσθηση της ανίας και της κούρασης, αυτή η απογοήτευση που σας σιγοτρώει καθώς περνάτε άλλο ένα βράδυ αποχαυνωμένη μπροστά στην τηλεόραση, βαριεστημένη, χωρίς τη διάθεση ούτε να ανταλλάξετε μια κουβέντα ούτε να κάνετε κάτι άλλο. ' Θα μπορούσαμε να πούμε ότι βαριέται κανείς τη ζωή όταν βαριέται τον εαυτό του. Είναι πολύ εύκολο να αποποιηθείτε τις ευθύνες σας και να ψέγετε το σύντροφο σας για έλλειψη φαντασίας και ενδιαφερόντων, ενώ, στην πραγματικότητα, ο λόγος της παρουσίας του δίπλα σας δεν είναι να σας απασχολεί και να σας διασκεδάζει. Τι έγιναν τα πράγματα που τόσο χαιρόσασταν να κάνετε μαζί, οι κοινές

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

σας ασχολίες; Τα σάρωσε όλα μαζί αδιακρίτως η καθημερινή βαρετή ρουτίνα; Στην αρχή μιας σχέσης φαίνεται απόλυτα φυσιολογικό να θέλουν οι σύντροφοι να είναι μαζί όσο γίνεται περισσότερο και να ασχολούνται μ' ένα σωρό πράγματα, πράγμα που λειτουργεί θαυμάσια όσο η σχέση είναι καινούργια και τους συναρπάζει. Επίσης, με τη σταθεροποίηση της σχέσης, όταν έχουν συνηθίσει περισσότερο ο ένας την παρουσία του άλλου, το να κάνουν διάφορα πράγματα μαζί είναι ακόμα πιο ευχάριστο, επειδή αισθάνονται πιο άνετα και χαλαρά· έτσι απολαμβάνουν περισσότερο τις κοινές τους ασχολίες. Όταν όμως αρχίσουν να χάνουν το ενδιαφέρον γι' αυτό που κάνουν, αλλά εξακολουθούν να το κάνουν επειδή έχει γίνει μέρος της ρουτίνας, τότε αρχίζουν να μπαίνουν στο μισοσκόταδο της αποχαύνωσης. Είναι γεγονός ότι η ρουτίνα μάς κάνει να νιώθουμε ασφαλείς και οριοθετεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο νιώθουμε προστατευμένοι. Ωστόσο, κι αν ακόμα το σπιτικό που φτιάξαμε με το σύντροφο μας λειτουργεί για μας σαν φρούριο ασφάλειας, μπορεί να μεταβληθεί σε φυλακή αν τα όριά του δεν επεκτείνονται από καιρό σε καιρό. Όταν η ανάγκη μας για ασφάλεια είναι τόσο ισχυρή ώστε να μην ανεχόμαστε τις αλλαγές επειδή απειλούν τη συναισθηματική μας ισορροπία, τότε εγκαθίσταται μέσα μας η αδράνεια, συνοδευόμενη από ανία. Παρόλο που μπορεί να φαίνεται ότι δεν βλάπτει, η ανία είναι η κύρια αιτία για τη διάλυση μιας σχέσης. Σε αντίθεση προς τις παράλληλες ερωτικές ιστορίες, που αποτελούν εισβολή σε μια σχέση απ' έξω, η ανία την κατατρώει από μέσα. Ενώ κάποιοι την αποδέχονται ως το τίμημα της δυνατότητας να έχουν μια σχέση -«Μια βαρετή σχέση είναι καλύτερη απ' το τίποτα!»- άλλοι την αρνούνται και το ερώτημα που τίθεται στην περίπτωση αυτή είναι: τι είναι προτιμότερο, η διαιώνιση μιας σχέσης που έχει χάσει τη λάμψη της ή ο αγώνας που θα χρειαστεί για να βγει κανείς από αυτή; Αν δεν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στη σχέση ή ελαττώματα στο σύντροφο, πώς θα εξηγή-

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

σείε ότι θέλετε να τη διαλύσετε; Έτσι, αρχίζει μια αμφιταλάντευση ανάμεσα στην επίγνωση ότι πρέπει να βρείτε μαζί με το σύντροφο σας τρόπους για να εμφυσήσετε νέα πνοή στη σχέση σας και σιην υποψία ότι όλες σας οι προσπάθειες πιθανότατα θα αποβούν μάταιες. Ανάλογα με την προσωπικότητα των συντρόφων, οι προσπάθειες τους για την αναζωογόνηση της σχέσης μπορεί να έχουν μεγάλη επιτυχία. Αν όμως ο ένας από τους δύο αρνηθεί να συνεργαστεί επειδή αισθάνεται ικανοποιημένος μέσα στα καθιερωμένα όρια, ο άλλος δεν έχει άλλη επιλογή από το να αντιμετωπίσει το αναπόφευκτο και να αποχωρήσει.

βολία, είναι. Για ορισμένες γυναίκες το να έχουν ένα σύντροφο είναι σημαντικό, επειδή επιθυμούν να οικειοποιηθούν τα χρήματα και την κοινωνική του θέση, ενώ ο ίδιος ο άντρας ως άτομο έρχεται σε δεύτερη θέση όταν προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα δεσμό. Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι που κάνουν τις γυναίκες να δεσμεύονται συναισθηματικά πιο εύκολα, οι οποίοι έχουν τις ρίζες τους στις θεμελιώδεις διαφορές στην ψυχική δομή των δύο φύλων. Οι γυναίκες, γενικά, εκφράζουν ευκολότερα και μιλούν άνετα για τα συναισθήματά τους, αφού κάτι τέτοιο είναι γι' αυτές κοινωνικά αποδεκτό. Οι άντρες ανησυχούν πολύ για τα συναισθήματά τους και την επίδραση που έχουν πάνω τους και δεν θέλουν να τα κοινοποιούν. Τα αγόρια, που όταν μεγαλώσουν θα γίνουν άντρες δυνατοί, δεν επιτρέπεται να κλαίνε κι έτσι γίνονται άντρες που δεν μπορούν πια να κλάψουν. Επίσης, στις κηδείες συνήθως οι γυναίκες εκδηλώνουν το πένθος τους κι όχι οι άντρες. Ακόμα, είναι πιο συχνό φαινόμενο στις γυναίκες να εμπιστεύεται η μία τα μυστικά της στην άλλη.

ΑΠΡΟΘΥΜΙΑ ΓΙΑ ΔΕΣΜΕΥΣΗ

Αντίθετα με την επικρατούσα αντίληψη, η αποφυγή δεσμεύσεων δεν είναι αποκλειστικά αντρική τάση, αν και πρέπει να παραδεχτούμε ότι, γενικά, η επιφυλακτικότητα απέναντι σε συναισθηματικές δεσμεύσεις είναι συχνότερο φαινόμενο στους άντρες παρά σης γυναίκες. Το φαινόμενο αυτό εν μέρει εξηγείται από το γεγονός ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να μεγαλώνουν με την αντίληψη πως η αξία τους εξαρτάται από το πόσο ελκυστικές είναι στους άντρες. Απόδειξη του ότι είναι ελκυστική μια γυναίκα είναι το ότι ένας άντρας προσφέρεται να την παντρευτεί - ή τουλάχιστον να συνδεθεί μαζί της ερωτικά. Αν και μπορεί να μη συνειδητοποιούν απόλυτα αυτούς τους κοινωνικούς ρόλους, οι γυναίκες λειτουργούν με αυτό τον τρόπο και συχνά φαίνονται να ωθούνται από μια εσωτερική δύναμη να βρουν τον κατάλληλο άντρα και να συνδεθούν ερωτικά μαζί του. Μέσα σ' αυτή την παγιωμένη κατάσταση των συσχετισμών αρσενικού και θηλυκού, μια σταθερή σχέση σημαίνει για τη γυναίκα οικονομική και συναισθηματική ασφάλεια και το τέλος του αγώνα εναντίον του χρόνου και των άλλων ανταγωνιστριών. Ακούγεται εγωιστικό αυτό; Χωρίς αμφι-

$1

Αυτός ο φόβος να παραδεχτούν και να εκφράσουν συναισθήματα που δεν ταιριάζουν στη φύση τους, όπως είναι η απελπισία, η αγάπη και η τρυφερότητα, αποτελεί συχνά την αιτία που οι άντρες αποφεύγουν μια σχέση που δείχνει πως θα γίνει πολύ στενή. Με το σεξ δεν υπάρχει πρόβλημα, αφού ταιριάζει ωραία με την εικόνα του άνιρα-κατακτητή, οι τρυφερότητες όμως που το συνοδεύουν, όπως είναι τα φιλιά και τα χάδια, μπερδεύουν τα πράγματα, επειδή φέρνουν στην επιφάνεια συναισθήματα που εκείνος προσπαθεί να αποφύγει. Η σχέση διατηρείται «καθαρή» εφόσον συνίσταται αποκλειστικά στο σεξ και δεν αφορά σε καμιά συναισθηματική εμπλοκή. Ακούγεται αυτό εγωιστικό; Είναι, βέβαια, αλλά συγχρόνως αποτελεί και σημάδι συναισθηματικής ανωριμότητας. 'Οιαν ένας άντρας σάς λέει ότι δεν θέλει δεσμεύσεις, πρέπει να τον πάρετε στα σοβαρά. Αν μπορείτε να αποφύγετε το στόχο-παγίδα: «Θα αλλάξει όταν κοιμηθώ μαζί του» ή: «Είμαι η καλύτερη που είχε

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ποτέ. Θα τον κάνω να αλλάξει γνώμη!», θα προστατέψετε τον εαυτό σας από πολλά καρδιοχτύπια. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα άτομα που δεν θέλουν δεσμεύσεις δεν αλλάζουν ποτέ, αν όμως το πρώτο πράγμα που λέει μόλις σας Βλέπει είναι: «Μην υπολογίζεις σ' εμένα!», είναι απίθανο η πλάστιγγα να γείρει προς το μέρος σας. Και μην το πάρετε προσωπικά, ότι, δηλαδή, αυτό που σας λέει σημαίνει πως εσείς δεν είστε ελκυστική ή ενδιαφέρουσα, απλώς εκείνος δεν είναι έτοιμος. Μη χάνετε λοιπόν τον καιρό σας περιμένοντας κάποιο θαύμα. Με τη συμπεριφορά σας κλείνετε το δρόμο σε κάποιον που ενδιαφέρεται σο6αρά για σας.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Έχετε παρατηρήσει ότι μόνο εκείνοι που έχουν πολλά λεφτά λένε ότι τα χρήματα δεν είναι το παν; Παρόλο που θα μας άρεσε να πιστεύουμε ότι τα χρήματα παίζουν δευτερεύοντα ρόλο στη ζωή μας, η αλήθεια είναι ότι έχουν πολύ μεγάλη σημασία για μας τους ίδιους και σοβαρό αντίκτυπο στις σχέσεις μας. Τα χρήματα δημιουργούν πρόβλημα, κυρίως όταν λείπουν. Στην καλύτερη περίπτωση, η έλλειψή τους σας εμποδίζει να πάτε διακοπές ή να προσφέρετε στον εαυτό σας την πολυτέλεια μιας εκδρομής το Σαββατοκύριακο. Στη χειρότερη, δεν σας επιτρέπει να πληρώνετε τους λογαριασμούς ή να ανταποκρίνεστε σε άλλες οικονομικές υποχρεώσεις, όπως την καταβολή της δόσης ενός δανείου ή του ενοικίου σας. Στα ζευγάρια που ζουν σε χωριστά διαμερίσματα μπορεί να μην είναι τόσο έντονος ο αντίκτυπος των εν λόγω προβλημάτων στη σχέση τους, μια ζωή όμως μέσα στην ανέχεια κάτω από την ίδια στέγη μπορεί να επιβαρύνει υπερβολικά τη σχέση, ιδίως στην περίπτωση που οι σύντροφοι έχουν διαφορετική άποψη για το χειρισμό της κατάστασης.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

Η Ντέμπυ και ο Τζούλιαν ζούσαν μαζί δύο χρόνια και σχεδίαζαν να παντρευτούν σ' ένα χρόνο. Εργάζονταν και οι δύο και είχαν αποφασίσει να κάνουν οικονομία για το ταξίδι του μέλιτος και την εξόφληση διαφόρων χρεών που είχαν συσσωρευθεί αυτά τα δύο χρόνια. Μια μέρα η Ντέμπυ, ελέγχοντας το ενημερωτικό σημείωμα της τράπεζας για τον κοινό τους λογαριασμό, διαπίστωσε ότι είχε γίνει ανάληψη ενός μεγάλου ποσού. 'Οταν μίλησε στον Τζούλιαν γι* αυτό, εκείνος έκανε στην αρχή πως δεν καταλάβαινε, αλλά τελικά παραδέχτηκε ότι είχε πάρει τα χρήματα για να έχει να ξοδεύει όταν έβγαινε έξω με συναδέλφους. Η Ντέμπυ έγινε έξω φρενών επειδή η ίδια έκανε μεγάλη οικονομία, αποφεύγοντας να αγοράσει οτιδήποτε για τον εαυτό της, για να μπορέσουν να ξεπληρώσουν τα χρέη τους όσο πιο γρήγορα γινόταν, ενώ ο Τζούλιαν ξόδευε τα χρήματά τους για να διασκεδάσει! Συζήτησαν πολλή ώρα γι' αυτό το θέμα και η Ντέμπυ εξήγησε ότι ήταν πολύ σημαντικό να είναι προσεκτικοί με τα έξοδά τους, αν ήθελαν να τα βγάζουν πέρα και να καταφέρουν κάνουν το ταξίδι του μέλιτος. Ο Τζούλιαν συμφώνησε να είναι πιο φειδωλός στο μέλλον. Όλα πήγαιναν καλά για λίγους μήνες, μέχρι που η Ντέμπυ ανακάλυψε ότι ο Τζούλιαν είχε κάνει κι άλλη ανάληψη σημαντικού ποσού πίσω από την πλάτη της. Ένιωσε τότε προδομένη και πληγωμένη από την απάτη του Τζούλιαν και άρχισε να πιστεύει ότι ήθελε να σαμποτάρει το γάμο τους. Τον προκάλεσε να της πει τι ήταν αυτό που τον οδήγησε σ' αυτή τη συμπεριφορά και του ξεκαθάρισε ότι είχε απογοητευθεί πολύ και σκεφτόταν σοβαρά να τον εγκαταλείψει αν ξανασυνέβαινε κάτι τέτοιο. Στο τέλος όλα πήγαν καλά και παντρεύτηκαν. Ωστόσο, οι διαφορετικές αντιλήψεις που είχαν για τα χρήματα είχαν θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τη σχέση τους. Η έλλειψη χρημάτων προκαλεί άγχος. 'Οταν κανείς σκέφτεται συνεχώς το πώς θα πληρώσει τους λογαριασμούς, βρίσκεται σε υπερένταση, νιώθει άβολα και, γενικά, η ατμόσφαιρα στο σπίτι είναι τε-

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

χαμένη. Αν αυτό συμβαίνει σε-χρόνια βάση, η ένταση πρέπει κάπου να εκτονωθεί και συχνά ως αποδέκτης χρησιμεύει ο ερωτικός σύντροφος. Οι διαπληκτισμοί, τα ξεσπάσματα οργής και οι μομφές αυξάνονται, όταν κανείς πιέζεται οικονομικά. 'Οταν και οι δυο δεν συναινούν για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, ή όταν ο ένας από τους δύο αρνείται να σηκώσει τα κοινά βάρη, η σχέση μπορεί να κλονιστεί σοβαρά.

Τ Ο ΣΕΞ

Όπως και με το θέμα της συναισθηματικής δέσμευσης, έτσι και με το σεξ οι ανάγκες αντρών και γυναικών δεν ταυτίζονται πάντοτε. Οπωσδήποτε, δεν θα ήταν σωστό να πούμε ότι οι σεξουαλικές ανάγκες των αντρών είναι τελείως διαφορετικές από αυτές των γυναικών. Πολλές γυναίκες χαίρονται το σεξ και είναι εξίσου δραστήριες κατά την ερωτική διαδικασία με τους άντρες. Οι διαφορές που παρουσιάζονται είναι μάλλον συναισθηματικής φύσης. Παρόλο που και τα δύο φύλα μπορούν να βιώσουν την ερωτική πράξη ως κάτι το πολύ ζεστό και οικείο, οι γυναίκες τής δίνουν μεγαλύτερη σημασία από τους άντρες. Οι γυναίκες θεωρούν το σεξ συναισθηματική επένδυση στη σχέση, άποψη που συμμερίζονται οι περισσότεροι άντρες. Καθώς η σχέση ενδυναμώνεται, οι τακτικές ερωτικές επαφές με το σύντροφο σημαίνουν ολοένα και βαθύτερη δέσμευση για τη γυναίκα, η οποία τείνει να πιστεύει ότι το ίδιο συμβαίνει και με το σύντροφο της. Φαίνεται πως οι άντρες μπορούν να διαχωρίζουν την ερωτική πράξη, αν όχι από την έννοια της οικειότητας, σίγουρα, πάντως, από την έννοια της δέσμευσης. Αν η γυναίκα φαίνεται πρόθυμη να προχωρήσει στην ολοκλήρωση της σχέσης τους, το θεωρούν αποτέλεσμα της συναίνεσης δύο ενηλίκων που επιθυμούν να περάσουν ευ-

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

χάριστα μαζί, αλλά τίποτα περισσότερο. Έτσι, στην αρχή μιας σχέσης μπορεί ο κάθε σύντροφος να νομίζει ότι καταλαβαίνει τι σημαίνει το σεξ για τον άλλο, αλλά, τελικά, να απογοητεύεται ή να εκπλήσσεται όταν ανακαλύπτει πως οι προσδοκίες του ήταν, στην πραγματικότητα, τελείως διαφορετικές. Πρόβλημα επίσης υπάρχει και όταν η γυναίκα δεν απολαμβάνει το σεξ. Πολλές γυναίκες κάνουν έρωτα με μεγάλη προθυμία στην αρχική φάση της σχέσης, αλλά σιη συνέχεια το αποφεύγουν όλο και περισσότερο, πράγμα που αφήνει ένα αίσθημα ήττας στο σύντροφο τους. Αν ο συναισθηματικός δεσμός μεταξύ τους είναι ισχυρός, ο άντρας δεν εγκαταλείπει μια γυναίκα απλώς και μόνο επειδή δεν της αρέσει το σεξ, δεν παύει όμως να βιώνει συναισθήματα απογοήτευσης και απόρριψης. Το καλό σεξ είναι προπάντων ζήτημα χημείας, αλλά και η εμπειρία παίζει εδώ σημαντικό ρόλο. Ένας αδέξιος εραστής είναι μάλλον απίθανο να αφυπνίσει ερωτικά μια άπειρη ή συνεσταλμένη γυναίκα, ενώ μια έμπειρη γυναίκα μπορεί να έχει ικανοποιητικό σεξ μ' έναν αδέξιο ερωτικό σύντροφο, ακριβώς επειδή μπορεί να χειριστεί την κατάσταση καθοδηγώντας τον άντρα σύμφωνα με τις επιθυμίες της. Τα σεξουαλικά προβλήματα μπορεί να βάλουν σε δοκιμασία μια σχέση όχι μόνο στην περίπτωση που η γυναίκα αποστρέφεται το σεξ, αλλά κι όταν ο άντρας δεν ενδιαφέρεται να διεγείρει τη σύντροφο του με προκαταρκτικές ερωτικές εκδηλώσεις, δηλαδή φιλιά και χάδια, που τις περισσότερες φορές είναι σημαντικότερα για κείνη από το ίδιο το σεξ. Ούτε η γυναικεία απροθυμία για την ερωτική επαφή ούτε η απουσία συναισθηματικής συμμετοχής του άντρα θεραπεύονται με το ζόρι. Τόσο οι αναστολές όσον αφορά στο σεξ, όσο και η αδυναμία συναισθηματικής συμμετοχής σε αυτό χρειάζεται να προσεγγιστούν από την ψυχολογική τους πλευρά. Το παράδοξο είναι ότι τα άτομα που υποφέρουν από αναστολές συνήθως αρνούνται ότι έχουν πρό-

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

βλήμα και, επομένως, δεν ζητούν Βοήθεια. Κατά την άποψή τους, είναι ο άλλος που έχει το πρόβλημα λόγω των υπερβολικών σεξουαλικών αναγκών και απαιτήσεών του και, ως εκ τούτου, πρέπει εκείνος να ζητήσει Βοήθεια όχι αυτοί!

ΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΡΟΛΟΪ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Αν μια γυναίκα θέλει να αποκτήσει παιδιά, δεν αρκεί να βρει τον κατάλληλο σύντροφο, πρέπει και να τον Βρει μέσα σε καθορισμένο χρονικό πλαίσιο. Διαφορετικά, μειώνονται στο ελάχιστο οι πιθανότητες της να συλλάβει ή εκθέτει τον εαυτό της και το έμβρυο σε σοβαρούς κινδύνους. Όσο μια γυναίκα πλησιάζει στο βιολογικό όριο της τεκνοποιίας και όσο πιο πολύ Βιάζεται να δημιουργήσει οικογένεια, τόσο πιο επείγοντα είναι τα μηνύματα που στέλνει προς όλες τις κατευθύνσεις, με αποτέλεσμα οι άντρες να τρέχουν όσο πιο γρήγορα μπορούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αυτό είναι σίγουρα το άκρον άωτον της δέσμευσης για έναν άντρα: να αποκτήσει ερωμένη/σύζυγο και μωρό! Το βιολογικό ρολόι μπορεί να κάνει μια γυναίκα περισσότερο εξαρτημένη συναισθηματικά, πιο αποφασισμένη να κερδίσει τον άντρα, να τον πείσει να μείνει κοντά της και, αν αυτό είναι δυνατόν, να την παντρευτεί. Είναι απελπισμένη και η αυτοπεποίθησή της αποδυναμωμένη, με αποτέλεσμα να μη θέλει να χωρίσει, ακόμα κι αν ο σύντροφος της είναι απόλυτα σαφής ως προς το ότι δεν επιθυμεί να δεσμευθεί. Καθώς δεν μπορεί να διακόψει τη σχέση, αδυνατεί να βρει έναν πιο κατάλληλο σύντροφο που θα της έδινε την ευκαιρία να δημιουργήσει οικογένεια. Ο φόβος μήπως μείνει χωρίς σύντροφο είναι τόσο ισχυρός ώστε η γυναίκα, τελικά, αποφασίζει να παραμείνει στην υπάρχουσα σχέση, παρά τα συναισθήματα πικρίας και μνησικακίας που την κατα-

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

κλύζουν. Ωστόσο, τα αρνητικά αυτά συναισθήματα και η καταπίεση στην οποία υποβάλλει το σύντροφο της είναι πιθανότερο ότι θα τον αναγκάσουν στο τέλος να την εγκαταλείψει.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤ1ΜΗΤΩΠ1ΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Πρώτη φάση: Η απόφαση για το χωρισμό

σας. Το να μην παίρνει κανείς μια απόφαση είναι κι αυτό ένα είδος απόφασης, στην πραγματικότητα όμως δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Ελπίζω ότι η ανάγνωση των σελίδων που ακολουθούν θα σας βοηθήσει να συνειδητοποιήσετε τους λόγους που σας εμποδίζουν να πάρετε αυτή την τελική απόφαση. Καθώς αρχίζετε να βάζετε σε μια τάξη τους ανασταλτικούς αυτούς παράγοντες, θα είστε καλύτερα προετοιμασμένη να τους αντιμετωπίσετε.

ΑΔΡΑΝΕΙΑ

ορισμένα προβλήματα τα οποία συχνά οδηγούν στη διάλυση μιας σχέσης. Ας υποθέσουμε ότι έχετε δοκιμάσει τα πάντα, έχετε μιλήσει στο σύντροφο σας για το πρόβλημα, κάνατε υπομονή, αλλά τίποτα δεν άλλαξε και νιώθετε όλο και πιο δυστυχισμένη σ' αυτή τη σχέση. Η σκέψη να αφήσετε το σύντροφο σας θα σας έχει περάσει αναμφίβολα κάποιες φορές από το μυαλό, εξακολουθείτε όμως να το θεωρείτε πολύ αποφασιστικό βήμα για να το σκεφτείτε σοβαρά. α

ΕΔΩ ΕΞΕΤΑΣΑΜΕ

Συχνά, η διαδικασία λήψης μιας οριστικής απόφασης εκτυλίσσεται ασυνείδητα για αρκετό χρόνο και δίνει το «παρών» μόνο ως μια ανεπαίσθητη αμφιβολία. Μοιάζει με σκέψη που δεν θέλετε να παραδεχτείτε και γι* αυτό την απωθείτε. Στο τέλος, το θέμα δεν σηκώνει άλλη αναβολή- στο σημείο αυτό οι περισσότεροι αρχίζουν να χρονοτριβούν συνειδητά. Το να πάρει κανείς μια απόφαση για το αν θα διακόψει ή όχι τη σχέση του σημαίνει ότι πρέπει να αναλάβει έπειτα τις συνέπειες της απόφασής του. Έτσι, συχνά διστάζει να πάρει το ρίσκο μιας πιθανώς λανθασμένης απόφασης και να υποστεί τις συνέπειές της, δηλαδή τη μοναξιά και την ενοχή. Στη συνέχεια, περιγράφω μερικές από τις αιτίες που ίσως σας καθηλώσουν σ' αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση της αναμονής, καθώς και τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να έχει για σας αυτή η παθητική στάση

Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: καβγαδίζετε συχνά και έχετε αρχίσει και οι δύο να γίνεστε ευέξαπτοι και μνησίκακοι. Η ατμόσφαιρα είναι βαριά ανάμεσά σας. Οι κακές στιγμές είναι περισσότερες από τις καλές, έχουν ειπωθεί πράγματα που δεν θα έπρεπε· ωστόσο, εξακολουθείτε να φοβάστε τις συνέπειες του χωρισμού. Ο σύντροφος σας, μάλιστα, μπορεί να μην έχει ιδέα για την πιθανότητα να τον εγκαταλείψετε. Σας λέει ότι σας αγαπάει αλλά, παρ' όλα αυτά, εξακολουθεί να βλέπει τους γονείς του και όχι εσάς τα Σαββατοκύριακα. Είναι φως φανάρι πως δεν αποτελείτε προτεραιότητα στη ζωή του κι αυτό δεν σας αρέσει επειδή η δική σας άποψη για τις σχέσεις μεταξύ ενηλίκων είναι διαφορετική. Μερικές φορές θυμώνετε τόσο πολύ, που αποφασίζετε ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το χωρισμό. Σε τελευταία ανάλυση, υπάρχουν κι άλλοι άντρες! Φαντάζεστε τη σκηνή να του ανακοινώνετε την απόφαση σας και τον βλέπετε συντετριμμένο και μετανιωμένο για όσα σας έχει κάνει, αλλά τα πράγματα δεν εξελίσσονται έτσι. Την αμέσως επόμενη μέρα καταφτάνει στο σπίτι σας με μια μεγάλη ανθοδέσμη και υπόσχεται ότι την Κυριακή θα είναι δικός σας. Αισθάνεσθε ικανοποίηση και ανακούφιση και, φυσικά, εγκαταλείπετε προς το παρόν κάθε σκέψη σας για χωρισμό. Τελικά, εμφανίζεται την Κυριακή το βράδυ στις εφτά, δεν θα μείνει ό-

#

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

μως πολύ, επειδή πρε'πει να γυρίσει νωρίς σιο σπίτι - την επομένη τον περιμένει σκληρή δουλειά στο γραφείο... Τώρα δεν ξέρετε αν πρέπει να θυμώσετε μαζί του ή όχι. Οπωσδήποτε έχει κάνει κάποια προσπάθεια. Μήπως είστε υπερβολική στις απαιτήσεις σας; Μήπως γκρινιάζετε πολύ για πράγματα που δεν μπορούν να αλλάξουν; Η αμφιβολία για τον εαυτό σας μπαίνει στη σκέψη σας ανεπαίσθητα, αποδυναμώνοντας τη σταθερότητα της απόφασής σας να τον αφήσετε, σύντομα όμως τα παλιά συναισθήματα της απογοήτευσης και του θυμού ξανακάνουν την εμφάνισή τους και βρίσκεστε πάλι στο σημείο από όπου ξεκινήσατε, μέχρι την επόμενη βδομάδα, οπότε σας καλεί στο θέατρο... Αυτή η αμφιταλάντευση μεταξύ ελπίδας και απογοήτευσης είναι εξαντλητική και δεν οδηγεί πουθενά- απλώς σας φθείρει, χωρίς να συμβάλλει στη βελτίωση της σχέσης σας. Επιπλέον, αγωνιάτε για το πώς θα τα καταφέρετε μένοντας πάλι μόνη, αν προχωρήσετε στην απόφασή σας να τον αφήσετε. Ο φόβος και η αναποφασιστικότητα αδρανοποιούν το άτομο και αυτή η κατάσταση μπορεί να διαρκέσει πολύ, μερικές φορές χρόνια ολόκληρα, διάστημα κατά το οποίο η σχέση βρίσκεται σε μια κατάσταση μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Αυτός ο στρουθοκαμηλισμός διακόπτεται μόνο όταν συμβεί κάποιο γεγονός που είναι τόσο σημαντικό ώστε να μην μπορεί να το αγνοήσει κανείς.

Τ Ο ΕΝΑΥΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

Η μνησικακία και ο θυμός προκαλούν ψυχική φόρτιση. Καθώς τα αρνητικά συναισθήματα συσσωρεύονται χωρίς να εκτονώνονται με ικανοποιητικό τρόπο, η υπομονή σας απέναντι στο σύντροφο σας αρχίζει να εξαντλείται, ώσπου φτάνει μια στιγμή που δεν αντέχετε άλλο, η απογοήτευσή σας έχει υπερφαλαγγίσει φόβους και αμφιβολίες.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

Τότε αποφασίζετε οριστικά να διακόψετε. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος από πολλές απόψεις, εφόσον αντιπροσωπεύει την ξεκάθαρη δήλωση ότι δεν είστε πλέον διατεθειμένη να επενδύετε στη σχέση. Αν αδυνατείτε να χειριστείτε δυναμικά τη δυσαρέσκειά σας, διατρέχετε τον κίνδυνο να υπονομεύσετε την υγεία σας. Ο καταπιεσμένος θυμός προξενεί κατάθλιψη: στρέφεται προς τα μέσα αντί να εκτονωθεί προς τα έξω. Αρχίζετε να νιώθετε ότι δεν ελέγχετε τον εαυτό σας, χάνετε την αυτοπεποίθηση και τον αυτοσεβασμό σας και, γενικά, αισθάνεσθε διαλυμένη. Αυτό σας κάνει ακόμα λιγότερο ικανή να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά την κατάσταση κι έτσι παραχωρείτε κάθε ευθύνη στο σύντροφο σας. Τώρα εξαρτάται από αυτόν να δείξει αν εξακολουθεί να νοιάζεται για τη σχέση. Θα σας φροντίσει, άραγε, όταν δεν αισθάνεσθε καλά; Τον ενδιαφέρετε αρκετά ώστε να σας αφιερώσει περισσότερο χρόνο; Αν σ' αυτή την κρίσιμη στιγμή δεν μπορέσει να αποδείξει ότι σας αγαπάει, αυτό συνήθως αποτελείτο έναυσμα για τον τερματισμό της σχέσης. Φαίνεται ότι μερικές φορές χρειάζεται να δούμε και τις τελευταίες μας ελπίδες να θρυμματίζονται μπροστά στα ίδια μας τα μάτια, για να μπορέσουμε να πείσουμε τον εαυτό μας και να αποσυρθούμε από μια ολέθρια συνύπαρξη. Άλλος τρόπος, βέβαια, που διευκολύνει τη διάλυση της σχέσης είναι η δημιουργία νέου δεσμού. Αν εμφανιστεί κάποιος άλλος άντρας στο προσκήνιο, αυτό μπορεί να χρησιμεύσει ως τελική δικαιολογία για να εγκαταλείψετε το σύντροφο σας. Έτσι, η πιθανότητα να μείνετε μόνη μετά το χωρισμό αποφεύγεται πολύ κομψά, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Στην ουσία, ο άλλος δεν είναι παρά το όχημα που θα σας βοηθήσει να βγείτε από τη σχέση που δεν σας ενδιαφέρει πια. Είναι ο σωτήρας και ο προσωπικός σας ψυχοθεραπευτής, που βρίσκεται κοντά σας για να σας βοηθήσει να εξετάσετε όλες τις αδικίες που αισθάνεσθε πως έχετε υποστεί στην προηγούμενη σχέση σας. Μπορεί να νιώθετε ευγνωμοσύνη απέναντί του για τη βοήθειά του, δεν είναι όμως σίγουρο ότι τον αγαπάτε γι' αυτό που πραγματικά είναι.

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤ1ΜΕΤΩΠΙΣΕ1Σ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

411

Ο χρόνος που απαιτείται για να ξεπεραστεί μια σχέση εξαρτάται

'Οταν αποκλίνετε πολύ από τα πρότυπά σας, κινδυνεύετε να χά-

από την προσωπικότητα του κάθε ατόμου. Πάντως, όσο διάστημα

σετε την ταυτότητά σας. Είναι σημάδι αυτοσεβασμού το να απαιτείτε

παλεύετε με τα συναισθήματά σας για έναν άντρα, δεν είστε ουσια-

να σας σέβεται ο σύντροφος σας. Το να είστε ανεκτική άνευ όρων

στικά έτοιμη και ανοιχτή να αφοσιωθείτε στον επόμενο, πράγμα που

και να βάζετε τελευταίες τις δικές σας επιθυμίες είναι σίγουρη συντα-

αποδεικνύεται από το γεγονός ότι οι ενδιάμεσοι αυτοί δεσμοί σπά-

γή για την κατάρρευση της σχέσης. Αν δεν εκφράσετε λεκτικά τις α-

νια εξελίσσονται καλά.

νάγκες και τις επιθυμίες σας, ώστε να είναι ενήμερος γι* αυτές, δεν μπορείτε να τον κατηγορήσετε ότι τις αγνοεί. Αν δεν πάρετε τον εαυτό σας στα σοβαρά, μην περιμένετε να το κάνουν οι άλλοι.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΑΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ;

'Οταν πρέπει να πάρετε μια σημαντική απόφαση για τη συνέχιση ή όχι της σχέσης σας, πρέπει να είστε σίγουρη για τις αξίες σας. Μην

'Οταν μια σχέση πηγαίνει στραβά, είναι σημαντικό να προσδιορίσετε

ξεχνάτε ότι δεν μπορεί να είναι ούτε σωστές ούτε λανθασμένες. Εί-

τι είναι αυτό που σας ενοχλεί και πόση σημασία έχει για σας να το

ναι απλώς οι δικές σας αξίες και διαφέρουν από τις αξίες των άλλων.

διορθώσετε. Πρέπει να επικεντρώσετε την προσοχή σας σ' αυτό που

Αν τα πράγματα με το σύντροφο σας δεν εξελίσσονται ικανοποιητι-

πραγματικά αισθάνεσθε και όχι σ' αυτό που θα έπρεπε να αισθά-

κά, είναι πιθανόν ότι δεν εκπληρώνονται κάποιες από τις βασικότε-

νεσθε. Οι απαιτήσεις σας έχουν άμεση σχέση με το τι σας αρέσει και

ρες ανάγκες και επιθυμίες σας. Αν το έχετε συζητήσει μαζί του και η

το τι σας απωθεί και, επομένως, δεν αφορούν σε κανένα γενικό κα-

κατάσταση δεν αλλάζει, σημαίνει πως διαλέξατε κάποιον που δεν

νόνα.

σας ταιριάζει. Στο στάδιο αυτό έχετε δυνατότητα επιλογής, να εξακο-

Αν σας ενοχλεί το γεγονός ότι ο σύντροφος σας δεν σας συστή-

λουθήσετε, δηλαδή, να είστε δυστυχισμένη μέσα στη σχέση, ή να

νει ποτέ στους φίλους του, αυτό είναι που μετράει. Αν δεν μπορείτε

την εγκαταλείψετε και να είστε μεν για ένα διάστημα δυστυχισμένη,

να ανεχθείτε τις απιστίες του, αυτό είναι το σημαντικότερο, ανεξάρ-

έχοντας όμως παράλληλα την προοπτική να βρείτε ένα σύντροφο

τητα από το ότι πολλοί σας λένε πως κάτι τέτοιο πιθανώς δεν σημαί-

που να σας ταιριάζει περισσότερο. Η απόφαση είναι δική σας.

νει τίποτα, αφού όλοι οι άντρες το κάνουν κάποια στιγμή. Να παίρνετε σία σοβαρά τα συναισθήματά σας, γιατί είναι η μόνη σας πυξίδα. Αν νιώθετε καλά για μια κατάσταση, τότε είναι καλή. Αν νιώθετε άσχημα, τότε είναι κακή. 'Εχετε την αξίωση ο σύντροφος σας να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά, για να είστε ευτυχισμένη από τη σχέση σας. Κάποια στοιχεία είναι για σας πιο σημαντικά από άλλα. Μπορεί να θέτετε υπό διαπραγμάτευση ή να υποχωρείτε σε ορισμένα πράγματα, άλλα όμως είναι τόσο ουσιώδη, ώστε, αν απουσιάζουν, δεν θα νιώθετε άνετα με το σύντροφο σας.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤ1ΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

γεγονός ότι σας ανακοινώνει πως διακόπτει τη σχέση σας είναι ένα συναισθηματικό χτύπημα και, από την άποψη αυτή, η στιγμή της α-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Αεύτερη φάση: Η ανακοίνωση της απόφασης

νακοίνωσης είναι η πιο τραυματική.

ΟΤΑΝ ΤΟΝ ΑΦΗΝΕΤΕ ΕΣΕΙΣ

Το να πεις σε κάποιον ότι δεν θέλεις πια να μείνεις κοντά του είναι οδυνηρό επειδή ισοδυναμεί με απόρριψη και πλήγμα στο εγώ. Ουσιαστικά, αυτό που λέτε στον άλλο είναι ότι δεν σας αρέσουν κάποια χαρακτηριστικά του και ότι θεωρείτε αυτά τα μειονεκτήματα τόσο σοΑ Π Ο ΤΗ ΣΤΙΓΜΉ που αποφασίσατε το χωρισμό, το επόμενο 6ήμα είναι να ανακοινώσετε την απόφαση σας στο σύντροφο σας, πράγμα που πολλοί διστάζουν να κάνουν. Αντί να του μιλήσουν ξεκάθαρα, προσπαθούν να περάσουν το μήνυμα πλαγίως. Ξαφνικά, δεν έχουν τη διάθεση να βγαίνουν μαζί τα βράδια και αρχίζουν τις δικαιολογίες για το ότι δεν είναι ελεύθεροι τα Σαββατοκύριακα. Συνήθως προηγείται μια λογομαχία που προκαλείται σκόπιμα και δίνει οίο άτομο που θέλει να χωρίσει τις δικαιολογίες που του χρειάζονται. Πολλά θα εξαρτηθούν από το αν ζείτε μαζί ή χωριστά. Είναι πολύ πιο εύκολο να «εξαφανιστεί» κανείς από μια σχέση αν ζει σε δικό του διαμέρισμα, ενώ, αν ζείτε μαζί, όλα σας τα πράγματα βρίσκονται στο σπίτι του (ή το αντίστροφο) και θα πρέπει να βρείτε άλλο μέρος να μείνετε από τη στιγμή που ανακοινώνετε ότι διακόπτετε τη σχέση. Αν ο σύντροφος σας δεχτεί πολύ άσχημα το χωρισμό, τότε το διάστημα μεταξύ της ανακοίνωσης του χωρισμού και της πραγματοποίησής του μπορεί να είναι εξαιρετικά δυσάρεστο. Η ανακοίνωση της απόφασης για το χωρισμό γίνεται μέσα σε λίγα λεπτά, είναι όμως η στιγμή του πιο έντονου σοκ, ανεξάρτητα από το αν βρίσκει τον άλλο απροετοίμαστο ή όχι. Ακόμα κι αν το ξέρατε ότι ο σύντροφος σας δεν πρόκειται να είναι κοντά σας για πάντα, το

βαρά, ώστε προτιμάτε να είστε μόνη παρά μαζί του. Κάπως έτσι το παίρνει ο σύντροφος σας, παρόλο που εσείς μπορεί να μην το λέτε με τόσο πολλά λόγια. Για να κάνετε το πλήγμα πιο ήπιο, ίσως αρχίσετε να του απαριθμείτε τα θετικά του στοιχεία. Σχόλια όπως: «Είσαι πραγματικά πολύ ενδιαφέρων άνθρωπος και τόσο καλλιεργημένος» ή: «Με βοήθησες να σταθώ στα πόδια μου και μου συμπαραστάθηκες δύο ολόκληρα χρόνια» ίσως να λέγονται με ειλικρίνεια, αλλά μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση στον άλλο - αφού είναι τόσο υπέροχος, γιατί εσείς τον εγκαταλείπετε; Ακόμα κι αν τα εννοείτε αυτά που λέτε, στον άλλο δεν ακούγονται πειστικά. Του δίνετε την εντύπωση πως τον λυπάστε, πράγμα που ίσως είναι αλήθεια, και πως προσπαθείτε να τον παρηγορήσετε από οίκτο. 'Εχετε πληγώσει τον εγωισμό του και γι' αυτό θα απορρίπτει τις προσπάθειες σας να τον παρηγορήσετε, θεωρώντας τες ανέντιμες. Η απαρίθμηση των αρετών του τη συγκεκριμένη στιγμή μάλλον μπερδεύει παρά βοηθά την κατάσταση, αφού θολώνει τα πράγματα και αναπτερώνει μάταια τις ελπίδες του συντρόφου σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ανακοίνωση της απόφασης μιας γυναίκας για διακοπή της σχέσης της ασκεί πολύ αρνητική επίδραση

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

στο σύντροφο της. Χάνει την ψυχραιμία του και εκφράζει συναισθή-

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

ΟΤΑΝ ΣΑΣ ΑΦΗΝΕΙ ΕΚΕΙΝΟΣ

ματα σοκ, απελπισίας και βαθιάς θλίψης, ίσως για πρώτη φορά στη ζωή του. Αυτή η γνήσια εκδήλωση συναισθημάτων είναι φυσικό να δημιουργεί μεγάλη συγκίνηση. Μπορεί ξαφνικά να αρχίσετε να αμ-

Ας κοιτάξουμε τώρα την άλλη πλευρά του νομίσματος. Τι γίνεται όταν ο άλλος σας ζητήσει να μιλήσετε και σας ανακοινώνει ότι θέλει

πως κάνατε ένα μεγάλο λάθος. Θέλετε να τον πλησιάσετε τρυφερά,

να χωρίσετε; Ανεξάρτητα από το πόσο είχατε προετοιμαστεί για κάτι τέτοιο, σί-

επειδή, ξαφνικά, έγινε συναισθηματικός. Μπορεί και να σας παρα-

γουρα θα ταραχτείτε. Όλοι διαθέτουμε την ικανότητα να αγνοούμε

καλεί να μείνετε. Η όλη κατάσταση σας προκαλεί μεγάλη σύγχυση

τα προαισθήματα που τείνουν να αναιρέσουν την αντίληψη που επι-

και, πραγματικά, δεν ξέρετε τι να κάνετε.

θυμούμε να έχουμε για τη σχέση μας. Γνωρίζουμε κάποια χαρακτη-

φιβάλλετε για την ιδέα που έχετε γι' αυτόν και να αναρωτιέστε μή-

Ωστόσο, προσπαθήστε να μην ξεχάσετε το εξής: πρόκειται για

ριστικά της προσωπικότητάς του που δείχνουν ότι δεν είναι αφοσιω-

μια ειδική περίπτωση- ο σύντροφος σας δεν συμπεριφέρεται πάντα

μένος στη σχέση όσο θα θέλαμε εμείς, αλλά βάζουμε στην άκρη αυ-

έτσι. Αν αυτός είναι ο μόνος τρόπος να τον κάνετε να σας δείξει τα

τές τις σκέψεις, προσπαθώντας να επικεντρωθούμε σε άλλες, θετι-

συναισθήματά του, δεν αξίζει να μείνετε κοντά του. Ελπίζουμε ότι ε-

κότερες ιδιότητες του που αναπληρώνουν τις αρνητικές - τις οποίες

ξετάσατε προσεκτικά αυτή τη σχέση προτού πάρετε την απόφαση να

και απωθούμε.

χωρίσετε και ότι υπάρχουν σοβαροί λόγοι που σας κάνουν να θέλε-

Έ ν α από τα αρνητικά του στοιχεία μπορεί κάλλιστα να είναι το ό-

τε να φύγετε. Γι' αυτό μείνετε σταθερή στην απόφασή σας. Αυτά που

τι αδυνατεί να δεσμευθεί συναισθηματικά- τώρα θυμάστε ότι στην

σας λέει ενώ βρίσκεται εν βρασμώ ψυχής είναι λόγια της καρδιάς,

αρχή σάς είχε πει ότι δεν πρόκειται να μείνει για πάντα κοντά σας

που δεν είναι σίγουρο ότι θα επιφέρουν κάποια αλλαγή στη σχέση

και ότι μια μέρα θα φτάσετε στο σημείο να τον μισήσετε. Πώς έγινε

σας, όταν τα πράγματα ξαναγυρίσουν στο συνηθισμένο τους ρυθμό.

λοιπόν και αγνοήσατε τις αρχικές του προειδοποιήσεις; Τώρα είστε

Ό σ ο πιο έντονα συναισθηματικά αντιδρά ο σύντροφος σας στην

αντιμέτωπη με τις συνέπειες της απροσεξίας σας. Αν, βέβαια, είχατε

ανακοίνωσή σας ότι διακόπτετε τη σχέση, τόσο πιθανότερο είναι ότι

πάρει τις αρχικές του δηλώσεις στα σοβαρά, τα πράγματα θα ήταν

θα αισθάνεσθε ένοχη για την απόφασή σας. Η ενοχή είναι μέρος

διαφορετικά!

της διαδικασίας του χωρισμού όχι μόνο γι' αυτόν που μένει πίσω,

Το αρχικό σοκ ακολουθεί μια αίσθηση προδοσίας. Έχετε δώσει

αλλά και γι' αυτόν που κάνει το πρώτο Βήμα. Μπορεί να νιώθετε ε-

ό,τι καλύτερο είχατε στη σχέση, πασχίσατε γι' αυτή, κάνατε παραχω-

γωίστρια και μικρόψυχη, αλλά δεν ωφελεί να συνεχίζετε μια σχέση

ρήσεις, αποκαλύψατε το βαθύτερο σας εαυτό στο σύντροφο σας και

που σας κάνει δυστυχισμένη. Με την πάροδο του χρόνου θα μπορέ-

τώρα εκείνος τα πετάει όλα στον αέρα, σαν να μη σήμαιναν τίποτα γι'

σετε να δείτε με άλλο μάτι όλα όσα ζήσατε με το σύντροφο σας και

αυτόν. Δεν θέλετε να πιστέψετε ότι πέσατε τόσο έξω στις εκτιμήσεις

θα τα αξιολογήσετε πιο αντικειμενικά, μόνο και μόνο επειδή θα έχε-

σας, τα πράγματα όμως είναι φως φανάρι: σας λέει ότι θέλει να δια-

τε αποδεσμευθεί συναισθηματικά.

κόψετε. Το σοκ και η πικρία είναι ανάμικτα με θυμό και φόβο- θυμό απέναντι σ' εκείνον που σας εγκαταλείπει, αλλά και απέναντι στον εαυτό σας που δεν είχατε πάρει σία σοβαρά τις αρχικές του προειδο-

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

ποιήσεις, και φό6ο για ίο πώς θα είναι ία πράγματα όταν εκείνος θα έχει φύγει.

χουν χωρίσει, με άλλα λόγια, ότι είναι διαθέσιμες και χρειάζονται

Μια άλλη χαρακτηριστική επίπτωση από την κατάσταση αυτή είναι μια απότομη κάμψη στην αυτοπεποίθηση σας. Άσχετα από το πόσο έξαλλη είστε μαζί του, εξακολουθεί ενδόμυχα να σας απασχολεί αυτή η ενοχλητική υποψία ότι αν ήσασταν πιο γοητευτική (ή πιο μορφωμένη ή καλύτερη μαγείρισσα), ίσως να είχε μείνει κοντά σας. Όπως και σε όλες τις μεγάλες κρίσεις, η αμφιβολία για τον εαυτό σας και τις πραγματικές ή φανταστικές ελλείψεις σας τώρα ξαναέρχεται στην επιφάνεια και σας βασανίζει, ιδίως στην περίπτωση που μαθαίνετε ότι εκείνος σας εγκαταλείπει για κάποια άλλη. Αρχίζετε λοιπόν αμέσως να κατασκευάζετε μια εικόνα αυτής της άλλης γυναίκας: τη φαντάζεστε πολύ εντυπωσιακή και τέλεια μαγείρισσα, ή ως μια εξαιρετικά φιλόδοξη καριερίστα, που έχει έντονη αίσθηση του χιούμορ και είναι ασυναγώνιστη στο κρεβάτι. Όλα αυτά, βέβαια, για να λύσετε την απορία σας: «Τι έχει αυτή που δεν το έχω εγώ;» Κι ενώ όλο αυτό το διάστημα φαντάζεστε την ανταγωνίστριά σας ιδιαίτερα ελκυστική, υποβιβάζετε ακόμα περισσότερο τον εαυτό σας, κάτι που, με τη σειρά του, υπονομεύει κι άλλο την αυτοπεποίθηση σας. Το σημαντικότερο, πάντως, θέμα που προκύπτει είναι το τι θα κάνετε χωρίς εκείνον. Μπορεί να είχε τα ελαττώματα του, είχατε όμως κάποιον να βγαίνετε μαζί, να σας συνοδεύει. Στο μεταξύ, έχετε χάσει την άνεση που είχατε να παίρνετε πρωτοβουλίες σε θέματα διασκέδασης, όπως το να πάτε σινεμά, θέατρο ή σ' ένα εστιατόριο, και σας απωθεί η ιδέα ότι πρέπει και πάλι να τα κάνετε όλα μόνη σας. Για μερικές γυναίκες η προοπτική της μοναξιάς είναι μια ιδέα ανυπόφορη κι έτσι αναζητούν πυρετωδώς φιλικά πρόσωπα που θα μπορούσαν να τις συνοδεύσουν μέχρι να δουν τι θα γίνει. Προσπαθούν, επίσης, να σκεφτούν ποιοι άντρες είχαν ενδιαφερθεί γι' αυτές στο παρελθόν και τους τηλεφωνούν για να τους ανακοινώσουν ότι έ-

παρηγοριά. Ό σ ο λιγότερη αυτοπεποίθηση διαθέτει μια γυναίκα, τόσο πιθανότερο είναι ότι θα προσπαθήσει να ξεκινήσει άλλη σχέση όσο πιο γρήγορα γίνεται, ή ότι θα εξακολουθήσει να σκέφτεται τον άντρα που την εγκατέλειψε. Θα του τηλεφωνεί συνεχώς ζητώντας του να το ξανασκεφτεί και θα τον παρακαλεί να γυρίσει κοντά της. Δυστυχώς, αυτή η ανοιχτά εκφραζόμενη εξάρτηση συνήθως αποξενώνει τον άντρα ακόμα περισσότερο αντί να τον προσελκύει, με αποτέλεσμα οι προσπάθειες αυτές να αποκατασταθεί η ρήξη τελικά να ναυαγούν, παρόλο που το ζευγάρι μπορεί να τα ξαναφτιάξει προσωρινά. Ο συναισθηματικός εκβιασμός, όπως είναι οι απειλές αυτοκτονίας, μπορεί να κρατήσει προσωρινά τη σχέση σε μια ενδιάμεση κατάσταση, δεν αποτελεί όμως εγγύηση για την αποκατάστασή της. Ίσως να καθυστερεί τον οριστικό χωρισμό, αλλά μπορεί να τον κάνει ακόμα πιο πικρό, αφού σε κανέναν δεν αρέσει να τον εκβιάζουν. Αν δούμε μακροπρόθεσμα τις διάφορες λύσεις, είναι σίγουρα καλύτερο να αφήνει κανείς αυτόν που πρότεινε το χωρισμό να φεύγει ανεμπόδιστα. Με τον τρόπο αυτό είναι πιο εύκολο να επουλωθεί η πληγή που προκάλεσε η εγκατάλειψη, παρά αν τη σκαλίζετε συνεχώς με μάταιες ελπίδες ότι θα τον φέρετε πίσω, για να απογοητευθείτε όταν βεβαιωθείτε ότι είναι αμετάπειστος. Όσο πιο γρήγορα αποδεχτείτε το γεγονός ότι δεν θέλει πια να μείνει κοντά σας, τόσο πιο γρήγορα θα μπορέσετε να ξανασταθείτε στα πόδια σας.

ΟΤΑΝ ΜΑΘΑΙΝΕΤΕ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΙΣΤΙΕΣ ΤΟΥ

Αντί να διακόψουν την υπάρχουσα σχέση τους, μερικοί άντρες αρχίζουν μια καινούργια ερωτική ιστορία, διατηρώντας παράλληλα και την παλιά. Αυτό μπορεί να κρατήσει για πολύ, κάποτε μήνες και χρό-

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

νια - μέχρι που, τελικά, κάποιος γνωστός τον βλέπει με την άλλη. Αλλά ακόμα και τότε μπορεί να μην το μάθετε αμέσως, καθώς είναι πολύ δυσάρεστο να σας μεταφέρει κανείς μια τέτοια είδηση. Οι φίλοι του, βέβαια, δεν πρόκειται να σας πουν τίποτα. Οι δικοί σας φίλοι ίσως δεν ξέρουν τι να κάνουν γιατί, αν σας ενημερώσουν, θα αναστατωθεί η ζωή σας. Ωστόσο, όλο και κάποιος θα βρεθεί να σας ανακοινώσει το νέο. Το να μάθετε από έναν τρίτο ότι ο σύντροφος σας σας απατά είναι ταπεινωτικό. Νιώθετε κάπως ηλίθια που δεν προσέξατε πως κάτι δεν πήγαινε καλά και αφελής που πιστεύατε τις διάφορες δικαιολογίες που σας έδινε για τις απουσίες του. Μπορεί και να αρνείστε να πιστέψετε ότι είναι αλήθεια, τρέφοντας τη φρούδη ελπίδα ότι οι φίλοι σας έκαναν λάθος.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

ράλληλες σχέσεις είναι χαμένη υπόθεση, αφού, προφανώς, δεν είναι έτοιμος για μια σοβαρή σχέση. Προσπαθήστε να μην επηρεαστείτε από τις ετικέτες που σας βάζει. Το κάνει για να σας χειραγωγήσει. Το μόνο που έχει σημασία αυτή τη στιγμή είναι τα συναισθήματα σας: αν νιώθετε πληγωμένη από τον τρόπο που σας φέρεται, αυτό είναι το πιο σημαντικό, άσχετα με το αν εκείνος θεωρεί υπερβολική την αντίδρασή σας. «Ναι, είναι αλήθεια. Είχα πιει λίγο. Λυπάμαι!» Αν η σχέση σας ήταν ικανοποιητική μέχρι τώρα, ίσως και να επιβιώσει αυτής της κρίσης. Παρ' όλα αυτά, το γεγονός ότι συνέβη κάτι τέτοιο αποδεικνύει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, αφού, όταν μια σχέση έχει γερές βάσεις, το ζευγάρι είναι συνήθως αρκετά δυνατό να αποφεύγει

Ο μόνος τρόπος, βέβαια, για να μάθετε είναι να ρωτήσετε τον ίδιο, πράγμα δύσκολο, ανεξάρτητα από το αν είναι αλήθεια ή ψέματα. Αν αποδειχτεί ότι οι πληροφορίες σας είναι αβάσιμες, έχετε δείξει με τη στάση σας ότι τον θεωρείτε ικανό για κάτι τέτοιο. Αν είναι αλήθεια, η εμπιστοσύνη σας στο πρόσωπο του έχει κλονιστεί σοβαρά. Ωστόσο, πρέπει να τον ρωτήσετε για να ξέρετε πού βρίσκεστε.

τους πειρασμούς. Έτσι, ακόμα κι αν εξακολουθήσετε να μένετε μαζί,

'Οταν του μιλήσετε γι' αυτά που σας είπαν, μπορεί να αντιδράσει μ' έναν από τους παρακάτω τρόπους:

κάτι τάοιο;»

πρέπει να συζητήσετε το θέμα, για να εντοπίσετε τα προβλήματα που υπάρχουν στη σχέση σας, έτσι ώστε να την οικοδομήσετε εκ νέου σε πιο γερά θεμέλια. «Όχι, δεν είναι αλήθεια. Πώς μπόρεσες να πιστέψεις Εκείνος το αρνείται, οι φίλοι σας όμως δεν έχουν καμιά αμφιβολία. Τι κάνετε τότε; Μπορεί να θέλετε να περιμένετε μήπως ανακαλύψετε

«Ναι, είναι αλήθεια, αλλά για μένα αυτή η ιστορία δεν σημαίνει τίποτα»

κι άλλα στοιχεία. Μπορεί να αποφασίσετε να βάλετε έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ να τον παρακολουθεί. Ή μπορεί να τον πιστέψετε. Έτσι κι

Μερικοί άντρες θα σας πουν ότι αντιμετωπίζετε υστερικά την όλη υ-

αλλιώς, η αλήθεια θα λάμψει μια μέρα. Αν οι φίλοι σας έκαναν λά-

πόθεση (πράγμα που μπορεί και να συμβαίνει στη φάση αυτή) και

θος, εκείνος θα μπορεί και θα θελήσει να σας εξηγήσει πού ήταν -

πως είστε στενοκέφαλη και οπισθοδρομική. Σας ορκίζονται ότι η άλ-

κάτι που θα έπρεπε να έχει κάνει χωρίς να τον ρωτήσετε.

λη γυναίκα δεν σημαίνει τίποτα γι' αυτούς και τονίζουν ότι, σε τελευ-

Το ότι σας κατηγορεί για έλλειψη εμπιστοσύνης στο πρόσωπο

ταία ανάλυση, οι ίδιοι δεν είναι κτήμα σας. Αν διαθέτετε έστω και ί-

του μπορεΝα είναι ένας ελιγμός για να σας αποσπάσει την προσοχή

χνος αυτοσεβασμού, τότε ετοιμάζετε τα μπογαλάκια σας και αποχω-

από την ουσία του ζητήματος- και αυτό συχνά λειτουργεί επειδή, κα-

ρείτε ή τον πετάτε έξω. Ένας άνθρωπος που θέλει να διατηρεί πα-

τά βάθος, θέλετε να του έχετε εμπιστοσύνη. Από την άλλη πλευρά,

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

είστε υποχρεωμένη να του μιλήσετε γι' αυτό που μάθατε. Δεν έχει νόημα να το κρατήσετε μέσα σας και να σας κατατρώει η ζήλια και το μίσος, χωρίς καν να ξέρετε αν είναι αλήθεια. Οφείλετε να Βεβαιωθείτε αν έχει μια παράλληλη ερωτική ιστορία. Αν διαπιστώσετε ότι όντως έχει, πρέπει να αποφασίσετε αν σας ικανοποιεί να είστε η μία από τις δύο γυναίκες της ζωής του ή αν αυτό που θέλετε είναι μια ουσιαστική σχέση που να αποκλείει την ύπαρξη ενός τρίτου προσώπου. Αν αισθάνεσθε ότι δεν μπορείτε να ανεχθείτε την κατάσταση, πρέπει να διακόψετε. Αν μείνετε, ενισχύετε αυτή τη συμπεριφορά του, εξασφαλίζοντας για τον εαυτό σας μόνο πόνο. Αν του επιτρέψετε να έχει «και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο», τροφοδοτείτε τη δυστυχία σας. Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνετε εκπτώσεις σης απαιτήσεις και τις προσδοκίες σας. Ξεκαθαρίσιε του ότι δεν είστε διατεθειμένη να ανεχθείτε αυτή την κατάσταση. Αν ζείτε μαζί, μετακομίστε προσωρινά στο σπίτι μιας φίλης σας ή, αν το σπίτι είναι δικό σας, πείτε του ότι θέλετε να τερματίσετε τη σχέση. Θα είστε καλύτερα χωρίς αυτόν.

ΟΤΑΝ ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ

Αν και αυτό συμβαίνει σπάνια, θα ήθελα να το αναφέρω, επειδή αυτή η πράξη της εξαφάνισης είναι ένας διαφορετικός τρόπος για να σας πει: «Δεν αντέχω άλλο!» Η ιστορία έχει πολλές παραλλαγές. Μπορεί να γυρίσετε σιο σπίτι και να ανακαλύψετε ότι όλα του τα ρούχα, οι κασέτες, τα 0 0 και τα βιβλία του έχουν εξαφανιστεί και το μόνο που έχει αφήσει είναι ένα σημείωμα πάνω στο τραπέζι της κουζίνας που γράφει: «Λυπάμαι, δεν θέλω να σε πληγώσω, αλλά νιώθω ότι έχω δεσμευθεί υπερβολικά. Χρειάζομαι μεγαλύτερη ελευθερία». Το αποφάσισε λοιπόν μόνος του και πραγματοποίησε την από-

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

φασή του χωρίς να το συζητήσει καθόλου μαζί σας. Όλα καλά, χωρίς δραματικές σκηνές και δάκρυα (ο ίδιος, πάντως, δεν πρόκειται να σας δει να κλαίτε) και τέρμα η ιστορία. Μια τελείως αντιηρωική λύση. Στην ουσία, δεν έχει καμιά σημασία το τι γράφει στο σημείωμα που σας άφησε - αν λέει, δηλαδή, ότι ψάχνει να βρει τον εαυτό του, ότι χρειάζεται μεγαλύτερη ανεξαρτησία ή αισθάνεται ανίκανος να διατηρήσει τη σχέση, επειδή του περιορίζετε την ελευθερία να ζήσει όπως θέλει μαζί με τους φίλους του. Αυτό που σας λέει είναι ότι επιθυμεί διακαώς να διακόψει, αλλά δεν θέλει να σας αντιμετωπίσει. Μη σας απασχολήσει και πολύ το νόημα των λόγων του. Όλες οι σκέψεις που μπορεί να κάνετε δεν είναι παρά απλές υποθέσεις, αφού το σημείωμά του μπορεί να μην εκφράζει την πραγματική αιτία που τον έκανε να σας εγκαταλείψει. 0 τρόπος της φυγής του δείχνει έλλειψη θάρρους και απροθυμία επικοινωνίας, πράγμα που μακροπρόθεσμα θα ήταν καταστροφικό για τη σχέση έτσι κι αλλιώς. Ωστόσο, θα πρέπει να διαθέσετε χρόνο και να σκεφτείτε τη σχέση σας, μήπως, δηλαδή, παραβλέψατε κάποια σήματα που εκείνος εξέπεμπε και προανήγγελλαν τη μελλοντική του εξαφάνιση. Γι' αυτό όμως το θέμα θα μιλήσουμε εκτενέστερα στο Κεφάλαιο 5. Αν δεν ζείτε μαζί, η εξαφάνιση μπορεί να εκδηλώνεται διαφορετικά: δεν εμφανίζεται πια στα ραντεβού του και κανένας από τους φίλους ή τους συγγενείς του δεν φαίνεται να ξέρει πού βρίσκεται και τι κάνει· είναι σαν να άνοιξε η γη και τον κατάπιε. Μπορεί τώρα να αρχίσετε να αναρωτιέστε μήπως έπαθε κανένα ατύχημα ή έχασε ξαφνικά τη μνήμη του και περιπλανιέται άσκοπα σε κάποιον ερημικό δρόμο... Βέβαια, αυτά τα πράγματα συμβαίνουν κάποτε, η πιθανότητα όμως ότι επιδιώκει να σας αποφύγει είναι, δυστυχώς, πολύ μεγαλύτερη. Παρόλο που το ενδεχόμενο να έπαθε γενική αμνησία θα βόλευε τον εγωισμό σας, είναι πολύ πιθανότερο να έχει γίνει καπνός. Βάλτε κάποιον να του τηλεφωνήσει στο σπίτι ή στη δουλειά του· αν απαντήσει, τουλάχιστον θα έχετε μάθει κάτι.

Μ

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

Αν εξαφανιστεί ξαφνικά σιο αρχικό στάδιο της σχέσης, πρέπει να είστε ευχαριστημένη που αυτό συνέβη νωρίς, γιατί έτσι θα αποφύγετε μεγαλύτερη ψυχική αναστάτωση. Ο άντρας που δεν μπαίνει στον κόπο να σας πει ο ίδιος ότι αυτή η σχέση δεν του ταιριάζει, δεν είναι πραγματικά αυτό που θα θέλατε. Μην αρχίσετε τις εκπτώσεις στα πρότυπά σας. Το οφείλετε στον εαυτό σας να αναζητήσετε κάποιον που να Βλέπει τη σχέση σας με την ίδια σοβαρότητα που τη Βλέπετε κι εσείς. Να είστε ευχαριστημένη που είχατε την τύχη να απαλλαγείτε από αυτόν τόσο εύκολα. 'Οταν μαθαίνετε από τα λάθη του παρελθόντος, υπάρχει ελπίδα να ευτυχήσετε στο μέλλον σε μια καλύτερη σχέση. Αν εξαφανιστεί αφού η σχέση έχει προχωρήσει, θα είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα. Από τη στιγμή που νιώθετε ότι ο δεσμός σας έχει ισχυροποιηθεί και νιώθετε εμπιστοσύνη για το σύντροφο σας, η εγκατάλειψη γίνεται διπλά οδυνηρή. Μερικές φορές ο σύντροφος επανεμφανίζεται ξαφνικά και με ιδιαίτερη δεξιοτεχνία, που θυμίζει την κίνηση του ταχυδακτυλουργού όταν Βγάζει το λαγό μέσα από το καπέλο του. Έπειτα από μια περίοδο αρκετών Βδομάδων, επιστρέφει από το πουθενά, μ' ένα αθώο χαμόγελο στο πρόσωπο και μια ανθοδέσμη στο χέρι, σας φιλάει με πάθος αναστενάζοντας Βαθιά και σκαρφίζεται μια δικαιολογία για την εξαφάνισή του. Τώρα είναι που πρέπει πάση θυσία να διατηρήσετε τη νηφαλιότητά σας και τη λογική σας. Μην αφήσετε τη χαρά σας που τον ξαναβλέπετε να σας παρασύρει και να ξεχάσετε όλα όσα περάσατε κατά την απουσία του. Αν τα ξεχάσετε, σίγουρα θα τα ξαναζήσετε. Αφού μπόρεσε να το κάνει μια φορά, μπορεί να το ξανακάνει. Ίσως και να σας ορκίζεται ότι θα αλλάξει. Αν τον πιστέψετε, έχετε δύο πιθανότητες: μια μεγάλη και μια μικρή. Η ήρεμη και στρωτή κουΒέντα δεν ταυτίζεται, δυστυχώς, με την αξιοπιστία. Αν θέλετε να διατηρήσετε τον αυτοσεβασμό σας και να προστατέψετε τον εαυτό σας από περισσότερα ψυχικά τραύματα, καλά θα κάνετε να τον στείλετε από κει που ήρθε.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Τρίτη φάση: Η διαδικασία του χωρισμού

Ί Γ Ω Ρ Α ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ σύντροφοι γνωρίζουν ότι η σχέση έχει φτάσει στο τέλος της και επίκειται ο χωρισμός. Τα ζευγάρια που ζούσαν μαζί πρέπει να αρχίσουν να ψάχνουν για άλλο σπίτι, να μοιράσουν τα υπάρχοντά τους και να ενημερώσουν φίλους και συγγενείς για το χωρισμό. Παρόλο που η κατάσταση έχει εκτονωθεί και το συναισθηματικό κλίμα έχει γίνει ηπιότερο, υπάρχουν ακόμα διάφορα πρακτικά και συναισθηματικά προβλήματα που πρέπει να ξεπεραστούν, μέχρι να ξαναρχίσει ο καθένας την καινούργια του ζωή. Τα προβλήματα στα οποία αναφερόμαστε στη συνέχεια δεν παρουσιάζονται οπωσδήποτε σε κάθε περίπτωση, αλλά τουλάχιστον κάποια από αυτά μπορεί να προκύψουν, σε διαφορετικό βαθμό έντασης, ανάλογα με την προσωπικότητα των εκάστοτε συντρόφων.

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Τα πρακτικά ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει κανείς σ' ένα χωρισμό είναι αρκετά και, παρόλο που φαίνονται ασήμαντα σε σχέση με τα συναισθηματικά προβλήματα, απαιτούν κατάλληλους χειρισμούς. Στα παραδείγματα που ακολουθούν είναι ολοφάνερο ότι τα ζητήμα-

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

τα για τα οποία γίνεται λόγος φαίνονται μεν αρκετά απλά εκ πρώτης όψεως, μπορεί όμως να γίνουν πολύ επώδυνα, επειδή άπτονται του συναισθηματικού στοιχείου.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

'Οταν χώρισε από το σύντροφο της, ο άντρας μιας φίλης της, της Φιλίπα, άρχισε να της φέρεται ψυχρά και να Βλέπει με υποψία τις συναντήσεις που είχαν οι δύο φίλες. Γνώριζε ότι ο γάμος του δεν πήγαινε καλά εδώ και καιρό και φοΒόταν μήπως η Φιλίπα ακολουθούσε το

Η ανακοίνωση του χωρισμού στους κοινούς φίλους

παράδειγμα της Σούζαν και τον εγκατέλειπε. Τελικά, οι φόβοι του α-

Ο χωρισμός σας μπορεί να έχει αντίκτυπο στον κύκλο των φίλων σας. Η ανακοίνωση ότι έχετε χωρίσει μπορεί να προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις· από σχόλια δυσπιστίας -«Πάντα πίστευα ότι η σχέση σας ήταν τέλεια!»- μέχρι φιλικά χτυπήματα στην πλάτη και λόγια συμπόνιας - «Καημενούλι μου εσύ! Πώς μπόρεσε να σου το κάνει αυτό!». Μπορεί να ανακαλύψετε ότι ορισμένοι από τους κοινούς σας φίλους, που ήταν αρχικά δικοί του φίλοι, σας αποφεύγουν, δείχνοντας με τον τρόπο τους ότι είναι με το μέρος του ή ότι δεν θέλουν να έχουν καμιά ανάμειξη και προτιμούν να μη Βλέπουν ούτε τον έναν ούτε τον άλλον. Ας δούμε μερικά σχετικά παραδείγματα:

ποδείχτηκαν δικαιολογημένοι, αφού μετά από λίγο καιρό χώρισε.

Η Αϊλίν και ο Άλεξ αποφάσισαν να χωρίσουν. Ο χωρισμός τους έγινε φιλικά και, προτού χωρίσουν, αποφάσισαν να κάνουν ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι στο κοινό τους σπίτι και με την ευκαιρία αυτή να ανακοινώσουν το χωρισμό τους στους φίλους τους. Στο πάρτι ένας φίλος, ο ΣτήΒεν, όταν άκουσε για την απόφαση τους, δήλωσε αναστατωμένος ότι απογοητεύτηκε πολύ, αφού όλα έδειχναν ότι η σχέση τους πήγαινε τόσο καλά, και τόνισε ότι θα έπρεπε να ντρέπονται γι* αυτό που ετοιμάζονταν να κάνουν.

ματική ποιότητα της σχέσης σας, επειδή κρίνουν μόνο βάσει της δη-

Τέτοια ξεσπάσματα συνήθως προέρχονται από άτομα των οποίων οι προσωπικές σχέσεις είναι ετοιμόρροπες, πράγμα που συνέβαινε στον ΣτήΒεν. Ο χωρισμός των φίλων του τον έκανε να ανησυχήσει για τη σχέση του με τη ΣίλΒια, η οποία τον είχε απειλήσει κατ' επανάληψη ότι θα τον αφήσει. Φοβόταν λοιπόν μήπως η Σίλβια μιμηθεί το παράδειγμα της Αϊλίν και του Άλεξ και πραγματοποιήσει την απειλή της.

πό το χλευασμό του μέχρι πρότινος συντρόφου σας. Αν προσέχετε

Έ ν α άλλο παράδειγμα είναι αυτό που μου διηγήθηκε η Σούζαν:

να τους ενημερώσετε για το χωρισμό σας, αλλά κι αυτό μπορεί να δη-

Είναι γεγονός ότι ο χωρισμός ενός ζευγαριού μπορεί να προκαλέσει ρήγματα στις σχέσεις κοινών φίλων, ακόμα και να επισπεύσει το χωρισμό τους - μόνο όμως στην περίπτωση που οι σχέσεις τους δεν πήγαιναν καλά από πριν. Δεν υπάρχει περίπτωση να επηρεαστεί μια καλή σχέση από το γεγονός ότι ένα άλλο ζευγάρι χωρίζει. Οι φίλοι συνήθως αντιδρούν με μεγαλύτερη συμπάθεια προς εκείνον που εγκαταλείφθηκε -επειδή η δική του θέση θεωρείται πιο δύσκολη- και καλά κάνουν. Ωστόσο, άσχετα με το πόσο στενοί και καλοί φίλοι είναι, δεν θα μπορέσουν ποτέ να καταλάβουν την πραγμόσιας εικόνας σας ως ζευγαριού και συνήθως ακούν μόνο τη μία πλευρά της ιστορίας. 'Οταν μιλάτε στους φίλους σας για το σύντροφο σας έπειτα από το χωρισμό σας, προσπαθήστε να μην τον «θάψετε». Τώρα πια έχουν όλα τελειώσει και, όσο και να τον προσβάλλετε, δεν πρόκειται να αναστήσετε τον παλιό καλό καιρό. Δεν εννοούμε, ΒέΒαια, ότι δεν πρέπει να συζητάτε για τα συναισθήματά σας, αυτό όμως διαφέρει απώς εκφράζεστε για τα διάφορα γεγονότα, θα μπορέσετε να τα αφήσετε γρηγορότερα πίσω σας και θα επικεντρώσετε την ενεργητικότητά σας σε νέους, πιο εποικοδομητικούς στόχους. Η ανακοίνωση του χωρισμού στους γονείς Αν έχετε μια καλή και ανοιχτή σχέση με τους γονείς σας, θα θέλετε

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

μιουργήσει διάφορα προβλήματα. Παρόλο που μπορεί να σέβονται την απόφασή σας, θα εξακολουθήσουν να στενοχωριούνται σιωπηρά για το τι θα απογίνετε. Είχαν ελπίσει ότι θα παντρευτείτε και, καθώς περνούν τα χρόνια, βλέπουν τις πιθανότητες να λιγοστεύουν. Είστε τριάντα οχτώ χρόνων και ούτε καν χωρισμένη με διαζύγιο, για γάμο δεν συζητάμε. Η αγορά συζύγων παρουσιάζει μεγάλες ελλείψεις - εντός ολίγου θα είστε στα αζήτητα! Και ποιος θα σας νοιάζεται όταν γεράσετε; Πάντως, αν δεν παντρευτείτε με νεότερο από εσάς άντρα, το πιθανότερο είναι ότι ο σύζυγος σας δεν θα βρίσκεται κοντά σας τότε για να σας φροντίζει, καθώς ο προσδόκιμος χρόνος ζωής των αντρών είναι περίπου οχτώ χρόνια μικρότερος από των γυναικών.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

$1

συντάσσει τις δυνάμεις της κεκλεισμένων των θυρών. Είναι δικό τους θέμα και έχουν το δικαίωμα να πραγματοποιήσουν την απόφασή τους, όπως κι εσείς είχατε το δικαίωμα να αφήσετε το γιο τους. Ό σ ο γρηγορότερα το αποδεχτείτε αυτό, τόσο πιο γρήγορα θα σταθείτε στα πόδια σας. Το μοίρασμα των πραγμάτων Παρόλο που το μοίρασμα των πραγμάτων φαίνεται εκ πρώτης όψεως μια τυπική διαδικασία, μπορεί να είναι πολύ φορτισμένη συναισθηματικά, ιδίως στην περίπτωση που ο χωρισμός δεν ήταν φιλικός. Η διαμάχη για ένα βάζο ή μια πολυθρόνα που αγοράσατε μαζί μπο-

Οι γονείς σας μπορεί, επίσης, να αρχίσουν να σας λένε ότι οι α-

ρεί να μεταφράζεται σε μια στάση του τύπου: «Καλά, αφού δεν θέ-

παιτήσεις και οι προσδοκίες σας από το σύντροφο σας ήταν πολύ

λεις να ζήσεις άλλο μαζί μου, θα φροντίσω να σου πάρω πίσω τα πά-

μεγάλες, με αποτέλεσμα να σπείρουν μέσα σας την αμφιβολία, ότι,

ντα»· με δυο λόγια, εδώ έχουμε να κάνουμε με εκδικητική συμπερι-

δηλαδή, ίσως έχουν δίκιο και οι απαιτήσεις σας ήταν όντως πολύ με-

φορά. Αυτή η ένταση μπορεί να κλιμακωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο

γάλες. Μην το δεχτείτε αυτό. Πιθανότατα κάνουν λάθος. Αν θέτετε

ένας από τους συντρόφους να επιμένει να πάρει ένα ρολόι τοίχου

ως στόχο τη μετριότητα, η ζωή σας δεν θα είναι παρά μέτρια- αντίθε-

που το σιχαίνεται, μόνο και μόνο για να εκνευρίσει τον άλλο.

τα, αν στοχεύετε στο τέλειο, πιθανότατα, θα το πετύχετε. Δεν έχει νόημα, πάντως, να περιορίζετε τις προσδοκίες σας, από τη στιγμή που βαθιά μέσα σας οι ανάγκες σας δεν παύουν να υπάρχουν και δεν πρόκειται να εξαφανιστούν επειδή αποφασίσατε να τις αγνοήσετε. Αν η σχέση σας με τον πρώην σύντροφο ήταν μακρόχρονη, μπορεί να έχει δημιουργηθεί φιλική σχέση με τους γονείς του. Ανάλογα με τον τρόπο που χωρίσατε και ανάλογα με το ποιος εγκατέλειψε ποιον, η φιλία αυτή είναι πιθανόν να συνεχιστεί. Γνωρίζω αρκετούς γονείς που εξακολουθούν να βλέπουν την πρώην φίλη του γιου τους, παρόλο που το ζευγάρι δεν συναντιέται πλέον. Αλλά είναι, επίσης, δυνατόν να σας απορρίψουν οι δικοί του, ιδίως στην περίπτωση που εγκαταλείψατε εσείς το γιο τους. Είναι κρίμα να συμβαίνει κάτι τέτοιο, έτσι έχουν όμως τα πράγματα κι εσείς δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα. Θα πρέπει να αποδεχτείτε το γεγονός ότι η οικογένεια ανα-

Όταν είστε πεισματάρηδες και οι δύο, η διαδικασία τού «ποιος θα πάρει τι» μπορεί να διαρκέσει βδομάδες, και μήνες ακόμα. Ίσως γιατί έχετε την αυταπάτη ότι, κρατώντας τα διάφορα κοινά πράγματα, παραμένετε στη σχέση στο πλαίσιο της οποίας αποκτήθηκαν, μόνο που τώρα μισείτε το σύντροφο σας, ενώ πριν τον αγαπούσατε. Σε ορισμένες περιπτώσεις η διαμάχη για τα κοινά πράγματα μπορεί να οδηγήσει ολόκληρη τη διαδικασία του χωρισμού σε αδιέξοδο. Είναι για σας ζήτημα τιμής να πάρετε το κινητό τηλέφωνο ή το στερεοφωνικό. Αναστατώνεστε και οι δύο και η όλη ιστορία καταντά ιδιαίτερα δυσάρεστη. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο στο δικό σας χωρισμό, πρέπει να επανεκτιμήσετε τις προτεραιότητές σας. Αξίζει, άραγε, τον κόπο και το χρόνο να μαλώνετε τόσο καιρό για τα διάφορα αντικείμενα; Θέλετε πραγματικά να βγείτε από αυτή τη σχέση; Μήπως υπάρχει η δυνατό-

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

τητα να αντικαταστήσετε αυτά τα πράγματα με'σα σ' ένα χρόνο, αν τα αφήσετε τώρα στον άλλο;

παραμείνετε φίλοι. Επίσης, αν είστε εσείς αυτή που θέλησε να χωρί-

Μερικές φορές είναι χρήσιμο να καλέσετε ένα τρίτο πρόσωπο

τα πράγματα μέσα στη σχέση, αλλά δεν θα είχατε αντίρρηση να κρα-

ως διαμεσολαβητή ανάμεσά σας, που θα σας βοηθήσει να κάνετε

σετε, προφανώς ήσασταν δυσαρεστημένη από την εξέλιξη που είχαν τήσετε μια απλή φιλική σχέση με τον πρώην.

συμβιβασμούς μεταξύ σας και όχι πόλεμο. Βέβαια, αντί να καλέσετε

Η απόφαση γίνεται πιο περίπλοκη αν είστε αυτή που εγκαταλεί-

κάποιον τρίτο, θα ήταν καλύτερο να καθίσετε και να φτιάξετε έναν

φθηκε, οπότε είναι πιθανόν να σας βασανίζουν συναισθήματα ορ-

κατάλογο με τα αντικείμενα που νομίζετε ότι πρέπει να πάρετε, να

γής ή απελπισίας, μεγαλύτερης ή μικρότερης έντασης. Σε άλλες πε-

κάνει το ίδιο και ο σύντροφος σας και έπειτα να συγκρίνετε τις δύο

ριπτώσεις, οι εγκαταλελειμμένοι υποφέρουν κυρίως από κατάθλιψη.

λίστες. Μπορεί να τα καταφέρετε να συμφωνήσετε τουλάχιστον για

Αν το επικρατέστερο συναίσθημά σας είναι η οργή, η απόφαση

μερικά πράγματα. Στη συνέχεια, θα επικεντρωθείτε στη διαπραγμά-

είναι προφανής. Δεν θέλετε να τον ξαναδείτε στα μάτια σας, παρά

τευση για αντικείμενα μεγαλύτερης σημασίας. Με λίγη καλή θέληση,

μόνο κάτω από τις ρόδες ενός τεράστιου φορτηγού, και σίγουρα δεν

ίσως στο τέλος μείνουν λίγα «δύσκολα» αντικείμενα. Βοηθάει το να

έχετε την παραμικρή πρόθεση να παραμείνετε φίλοι. Και μόνο η

είστε συστηματικοί στο μοίρασμα, επειδή αυτό εξασφαλίζει περισσό-

σκέψη για κάτι τέτοιο σας φαίνεται προσβλητική - «Να δούμε αν η

τερη συναισθηματική κυριαρχία. Σε περίπτωση αμφισβήτησης, είναι

καινούργια τού δακτυλογραφήσει τη διατριβή του!» Ποιος νομίζει

πάντοτε καλύτερο για την ψυχική σας ηρεμία να παραιτηθείτε από έ-

πως είναι; Αν δεν σας θέλει εκείνος, τότε σίγουρα δεν τον θέλετε κι

να αντικείμενο. Νικητής δεν είναι αυτός που βγαίνει από τη σχέση με τα περισσότερα αντικείμενα, αλλά εκείνος που καταφέρνει να

εσείς. Ωραία, κανένα πρόβλημα. Τι γίνεται όμως αν σας τρώει ο καημός και η απελπισία και θέλε-

διατηρήσει το νευρικό του σύστημα απείραχτο. Προσπαθήστε να

τε πάση θυσία να γυρίσει κοντά σας; Θα συμφωνήσετε με την πρότα-

μην είστε μικρόψυχοι και δείξτε ανωτερότητα. Μην επιτρέψετε σε λίγα πιάτα από πορσελάνη να σας οδηγήσουν σε φαρμακερές λογομαχίες, δεν αξίζει. Διατηρήστε την ψυχραιμία και τη δύναμή σας. Θα τα χρειαστείτε για πιο σημαντικά ζητήματα όταν μείνετε μόνοι. Θα παραμείνετε φίλοι; Αφού πλέον όλα τα αντικείμενα μοιράστηκαν και ο χωρισμός έχει ανακοινωθεί, πρέπει να πάρετε άλλη μια απόφαση: θα εξακολουθήσετε να βλέπεστε σε κοινωνικό επίπεδο; Με άλλα λόγια, είναι δυνατόν να μεταβάλετε μια θερμή σχέση σε «χλιαρή»; Η απάντησή σας θα εξαρτηθεί από το αν εσείς ζητήσατε το χωρισμό ή είστε εκείνη που εγκαταλείφθηκε. Αν και οι δύο συμφωνήσατε ότι ο χωρισμός ήταν η καλύτερη λύση, τότε είναι ίσως εφικτό να

σή του να παραμείνετε φίλοι; Σκεφτείτε το προσεκτικά. Ας δούμε ένα σχετικό παράδειγμα. Η Νταϊάν είχε συμφωνήσει με την πρόταση του Μάρτιν να εξακολουθήσουν να βλέπονται ως φίλοι μετά το χωρισμό τους. Ο Μάρτιν είχε ζητήσει να χωρίσουν επειδή ένιωθε να τον πνίγει η σχέση τους. Προτιμούσε να βγαίνει μόνος και να κάνει ό,τι θέλει, όποτε το ήθελε, αλλά, παράλληλα, επιθυμούσε να παραμείνουν φίλοι με την Νταϊάν, να βγαίνουν μαζί πότε πότε για φαγητό και να μαθαίνει νέα της. Η Νταϊάν δεν ήθελε να χωρίσουν και ένιωθε απελπισία στη σκέψη ότι θα έμενε και πάλι μόνη. Έτσι, συμφώνησε με την πρότασή του. 'Οταν ξαναείδε τον Μάρτιν έπειτα από λίγες βδομάδες, ένιωσε μεγάλη νευρικότητα. Είχε μακιγιαριστεί προσεκτικά και φορούσε τα καλύτερα ρούχα της. Ίσως και να τον ξανακέρδιζε. Ίσως εκείνος κα-

ΒΕΡΑ ΠΑΪΦΕΡ

ΠΟΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

ταλάβαινε τι είχε χάσει. Τελικά, βγήκαν μαζί και όλα πήγαν καλά. Συζήτησαν πολύ άνετα για τη δουλειά τους και τα σχέδιά τους για τις διακοπές. 0 Μάρτιν είπε στην Νταϊάν ότι σχεδίαζε ένα ταξίδι μ' ένα φίλο του το καλοκαίρι, ότι η καινούργια του δουλειά πήγαινε πολύ καλά, ότι είχε αρχίσει πάλι να πηγαίνει στο θέατρο κτλ. Με δυο λόγια, περνούσε μια χαρά μακριά της. Η Ντάίάν ένιωσε πληγωμένη που εκείνος ξεπέρασε τόσο εύκολα το χωρισμό τους. Αποφάσισε να μην τον ξαναδεί, όταν όμως της τηλεφώνησε έπειτα από ένα μήνα, ξαναβγήκε μαζί του. Τουλάχιστον είχε κάποιον να τη συνοδεύει κι ας μην ήταν πια ζευγάρι.

ρό, ίσως και χρόνια, μέχρι να μαζέψετε τα κομμάτια σας, αυτό όμως

Αυτή τη φορά ένιωθε ακόμα μεγαλύτερη νευρικότητα, έχοντας την ελπίδα ότι ο Μάρτιν θα της έκανε κάποια νύξη πως εξακολουθούσε να την αγαπάει, αλλά, προς μεγάλη της απογοήτευση, η συνάντησή τους ήταν το ίδιο ανάλαφρη και φιλική με την προηγούμενη. 'Οταν γύρισε στο σπίτι εκείνο το βράδυ, ένιωσε απόλυτα δυστυχισμένη, με έντονο το αίσθημα της απόρριψης. Κατάλαβε ότι δεν άντεχε να βλέπει τον Μάρτιν μόνο φιλικά και του ζήτησε τελικά να μην επικοινωνήσει ξανά μαζί της.

είναι κάτι που πρέπει να γίνει. Ό σ ο εξακολουθείτε να τον ποθείτε και να μαραζώνετε, δεν μπορείτε να ξεκινήσετε με την καρδιά σας μια καινούργια σχέση. Για το λόγο αυτό βάλτε σε λειτουργία τη διαδικασία επούλωσης του τραύματος όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Είναι ίσως καλύτερο να αφήνουμε το άτομο που εγκαταλείπεται να αποφασίσει αν θέλει να υπάρξει κάποια συνέχεια σε φιλικό επίπεδο. Εκτός από την περίπτωση που οι σύντροφοι είναι πολύ ώριμοι, είναι ευκολότερο να συνέλθει εκείνος που πληγώθηκε από το χωρισμό αν η σχέση διακοπεί τελείως, τουλάχιστον για ένα χρόνο. Μια ένδειξη ότι έχετε ξεπεράσει το χωρισμό είναι να μη νιώθετε ότι κινδυνεύετε από καρδιακή προσβολή, όταν τον συναντάτε τυχαία στο δρόμο. Ξέρετε πως έχετε τον έλεγχο της κατάστασης, όταν η σκέψη του δεν ανακινεί πια μέσα σας κανένα δυνατό συναίσθημα, ευχάριστο ή δυσάρεστο.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

'Οταν βρίσκεστε στη διαδικασία επούλωσης ενός τραύματος, δεν είναι και πολύ φρόνιμο να εκτίθεστε σε καταστάσεις που συμβάλλουν

Τα συναισθήματα που περιγράφονται στη συνέχεια γεννιούνται κατά

στο ξανάνοιγμα της πληγής. 'Οταν σας εγκαταλείπει ο καλός σας, ένα

τη φάση του χωρισμού και έπειτα από αυτόν, σε διαφορετικό βαθμό

σωρό δυσάρεστα συναισθήματα έρχονται στην επιφάνεια και υποφέ-

έντασης, ανάλογα με την προσωπικότητά σας και τη στάση σας απέ-

ρετε από συμπτώματα στέρησης, λόγω της απώλειας της ερωτικής

ναντι στο γεγονός. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να δηλώσω ξεκάθαρα

σχέσης. Κάθε φορά που τον βλέπετε, είναι σαν να ξαναρχίζετε τα

ότι αν νιώθετε τα δυσάρεστα αυτά συναισθήματα και κατά τη διάρ-

ναρκωτικά, για να υποβληθείτε ξανά στη συνέχεια στη δύσκολη δια-

κεια της σχέσης, τότε έχετε κάνει λανθασμένη επιλογή. Όταν μια

δικασία της αποτοξίνωσης. Μην υποβάλλετε συνεχώς τον εαυτό σας

σχέση είναι καλή, αισθάνεται κανείς ευτυχισμένος. Επομένως, αν

σ' αυτή τη δοκιμασία. Είναι μαζοχιστικό και δεν οδηγεί πουθενά. Κα-

σας κατακλύζουν δυσάρεστα συναισθήματα όποτε βρίσκεστε κοντά

λύτερα να ζήσετε ένα αγωνιώδες τέλος παρά μια ατέλειωτη αγωνία.

του, τότε καλύτερα να χωρίσετε. Τότε, τουλάχιστον, θα έχετε μια κα-

Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να συνέλθει από το σοκ και αφή-

λή δικαιολογία για τη δυστυχία σας.

στε το τραύμα να επουλωθεί τελείως, προτού εκθέσετε τον εαυτό σας

Το να υποστεί κανείς τη διαδικασία του χωρισμού από κάποιον

σε άλλες συναντήσεις με τον πρώην σας. Μπορεί να χρειαστείτε και-

με τον οποίο έχει μοιραστεί μια φάση της ζωής του είναι κάτι δύσκο-

(Μ

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

λο· όσο πιο μακρόχρονη και στενή ήταν η σχέση, ιόσο δυσκολότερος είναι ο χωρισμός. Τα συναισθήματα που σας προκαλεί είναι αντίστοιχα με αυτά που νιώθει κανείς όταν πεθάνει ένας δικός του άνθρωπος: βαρύ πένθος, αίσθημα απώλειας, θυμός, ενοχή και κατάθλιψη. Παρόλο, βέβαια, που ο σύντροφος σας δεν έχει πεθάνει, δεν παύει να είναι «χαμένος» για σας, ακόμα και στην περίπτωση που προτείνατε εσείς το χωρισμό. Ενοχή Είναι αυτό που σας κρατάει ξύπνια τη νύχτα και σας δηλητηριάζει τις μέρες σας. 'Οταν του είπατε ότι θέλετε να χωρίσετε, εκείνος αναστατώθηκε υπερβολικά. Νιώθετε σκληρή και εγωίστρια που του προκαλέσατε τόση οδύνη. Σας υπενθυμίζει τις καλές στιγμές που ζήσατε μαζί και όσα έχει κάνει για σας κι εσείς νιώθετε αναίσθητη και αγνώμων και αναρωτιέστε μήπως είστε στ' αλήθεια πολύ ιδιότροπη. Δεν αντέχετε να βλέπετε τη θλίψη στο πρόσωπο του κι αυτή τη στιγμή το μόνο που θέλετε είναι να τον αγκαλιάσετε και να του πείτε πως θα μείνετε κοντά του. Μην το κάνετε όμως αυτό. Θα ήταν μεγάλο λάθος κι ακόμα πιο σκληρό από το να φύγετε. Αν μπορούσατε, θα κάνατε τα πράγματα πιο εύκολα γι' αυτόν, αλλά, δυστυχώς, δεν μπορείτε. Το πώς αντιδρά στο χωρισμό σας εξαρτάται από την προσωπικότητά του κι εσείς δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα ως προς αυτό. Δεν φταίτε εσείς που το πήρε τόσο άσχημα.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

ο ένας από τους δύο να κουραστεί τόσο που να μην αντέχει άλλο να ξαναπαίξει το παιχνίδι. Στην περίπτωση που βρεθείτε σε μια τέτοια κατάσταση, αναρωτηθείτε αν μένετε μόνο από οίκτο ή επειδή δεν ανέχεστε να είστε «η άδικη της υπόθεσης». Κανένας από αυτούς τους λόγους δεν αρκεί. Τελικά, θα καταλήξετε να μισείτε το σύντροφο σας. Αν αποφασίσετε να επιστρέψετε, μην το κάνετε αν δεν αλλάξουν οι συνθήκες. Αν η σχέση σας δεν βγάζει πουθενά, πρέπει να αλλάξουν οι κανόνες. Αλλά ακόμα κι αν επιβάλετε τους δικούς σας όρους σε μια συμβίωση, οι πιθανότητες επιτυχίας είναι πολύ μικρές. Μια καλή σχέση λειτουργεί καλά από μόνη της και παρόλο που μπορεί να υπάρχουν σημεία που εξοργίζουν, αυτά θεωρούνται δευτερεύοντα και υπερφαλαγγίζονται εύκολα από τις θετικές πλευρές της. Η συμφωνία του ζευγαριού για τις σημαντικές πλευρές της σχέσης πρέπει να επιτυγχάνεται σαν κάτι το φυσικό, δεν μπορείτε να την επιβάλετε με τη βία. Αν οι σύντροφοι δεν ταιριάζουν, δεν έχει νόημα να μένουν μαζί. Οι γυναίκες έχουν μια περίεργη ικανότητα να σπρώχνουν τον εαυτό τους στο περιθώριο. Κουράζονται από την κακή συμπεριφορά του συντρόφου τους, υποφέρουν σιωπηρά ή δημιουργώντας σκηνές και, τελικά, αποφασίζουν ότι δεν θέλουν πια να συνεχίσουν. Αυτό, βέβαια, το λένε, αλλά μένουν στα λόγια. 'Οταν αντικρίσουν το σύντροφο τους απελπισμένο, αρχίζουν να αισθάνονται ενοχές και προσπαθούν να τον δικαιολογήσουν για την απαράδεκτη συμπερι-

Αν υποκύψετε στα συναισθήματα ενοχής που σας βασανίζουν

φορά του, κάνοντας σκέψεις όπως: «Δεν μπορεί να μη με αποπαίρ-

και του πείτε ότι θα μείνετε, θα κάνετε περισσότερο κακό παρά καλό.

νει συνεχώς, το ίδιο του έκανε και η μαμά του», «Δεν θα μπορούσε

Το να υποχωρήσετε επειδή τον λυπάστε λύνει μόνο βραχυπρόθε-

να μην έχει φιλενάδα, αφού εγώ στο κρεβάτι δεν τα πάω καθόλου

σμα το πρόβλημα, ανακουφίζοντας προς στιγμήν την απελπισία του,

καλά», ή: «Είναι τεμπέλης γιατί δεν έμαθε να φροντίζει τον εαυτό του

παραμένουν όμως άλυτα τα ουσιαστικά προβλήματα της σχέσης που

όταν ήταν μικρός». Μπορεί, βέβαια, τα πράγματα να έχουν έτσι, δεν

σας έκαναν εξαρχής να θέλετε να διακόψετε.

αλλάζουν όμως το γεγονός ότι η συμπεριφορά του σας κάνει δυστυ-

Μερικά ζευγάρια χωρίζουν και τα ξαναφτιάχνουν πολλές φορές

χισμένη και, στο σημείο αυτό, δεν σας συμφέρει να κάνετε το δικη-

εξαιτίας αυτού του συναισθήματος ενοχής· και αυτό συνεχίζεται μέχρι

γόρο του διαβόλου, προσπαθώντας να δώσετε μια εξήγηση στα ε-

Μ

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

λαπώματά ίου και να ία παραβλέψετε. Δεν μπορεί να είστε συγχρόνως μηνυτής για το αδίκημα και συνήγορος.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

Η ενοχή είναι ένα καταστροφικό συναίσθημα που δημιουργεί σύγχυση και δεν βοηθάει, επειδή θολώνει την ουσία του προβλήμα-

Να εμμείνετε στην απόφασή σας να διακόψετε και να τη φέρετε σε πέρας. Αν έχετε πει στο σύντροφο σας τι είναι αυτό που σας ενοχλεί, του έχετε δώσει την ευκαιρία να κάνει κάτι γι' αυτό. Δεν είστε υποχρεωμένη να γίνετε το εξιλαστήριο θύμα και να σέρνεστε δίπλα του μέχρι να μάθει να αλλάζει. Αυτή είναι δουλειά ενός ψυχοθεραπευτή που πληρώνεται για τις υπηρεσίες του.

τος. Πρέπει να αναλάβετε την ευθύνη των αποφάσεών σας. Είναι πι-

Συναισθήματα ενοχής μπορεί να σας προκαλέσουν και οι άλλοι,

σκεφτείτε τον εαυτό σας. Αν μείνετε κοντά του ενώ θέλετε να φύγετε,

όταν σας λένε πόσο άσχημα πήρε το χωρισμό σας ο πρώην σας και

γίνεστε μνησίκακη και αυτό δεν είναι καλό ούτε για τη σχέση σας

πόσο τον λυπούνται. Αλλά και ο ίδιος μπορεί να σας λέει ότι είστε α-

ούτε για το σύντροφο σας.

θανόν η απόφασή σας να πληγώσει άσχημα τον άλλον, δεν έχει όμως νόημα να μείνετε σε μια σχέση που δεν σας καλύπτει. Είστε υπεύθυνη για τον εαυτό σας. Πρέπει να φροντίσετε να είστε ευτυχισμένη, επειδή ο δυστυχισμένος άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει κανέναν ευτυχισμένο. Μακροπρόθεσμα, είναι καλύτερο για όλους να

γνώμων και ψυχρή και ότι δεν πρόκειται ποτέ να βρείτε κανέναν που να μπορεί να ικανοποιήσει τις υπερβολικές σας απαιτήσεις.

Η μάταιη ελπίδα

Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να φτάσει στο σημείο να σας α-

Λένε ότι η ελπίδα πεθαίνει τελευταία και αυτό σίγουρα ισχύει και για

πειλεί ότι θα αυτοκτονήσει αν δεν γυρίσετε κοντά του. Σας λέει, βέ-

τις σχέσεις. Η ελπίδα κάνει μια καταδικασμένη σχέση να συνεχίζε-

βαια, ότι η συμπεριφορά σας είναι παράλογη, σκληρή και απάνθρω-

ται. Η ελπίδα παρατείνει την αγωνία σας μέχρι να ξεπεράσετε το χω-

πη. Είστε ένα τέρας. Γιατί λοιπόν σας θέλει κοντά του;

ρισμό σας. Ανεξάρτητα από το πόσο δυσάρεστος είναι ο τρόπος με

Αυτό που συμβαίνει εδώ είναι συναισθηματικός εκβιασμός, μια

τον οποίο σας εγκατέλειψε ο σύντροφος σας, ελπίζετε ότι όλα θα αλ-

μορφή χειραγώγησης, που μοναδικό σκοπό έχει να εξασφαλίσει στον

λάξουν μια μέρα. Ασχετα από το πόσο ξεκάθαρα σας είπε ή σας έ-

εκβιαστή αυτό που χρειάζεται. Αν κάποιος σας κατηγορεί για εγωισμό

δειξε με τη στάση του ότι δεν θέλει πια να ζήσει κοντά σας, εσείς ε-

επειδή τον κάνετε να υποφέρει, είναι τουλάχιστον το ίδιο εγωιστής μ'

ξακολουθείτε να μένετε κρεμασμένη από τη μάταιη ελπίδα ότι θα αλ-

εσάς, επομένως είστε πάτσι. Βέβαια, δεν πρέπει να πάρετε αστόχαστα

λάξει γνώμη.

τις απειλές του για αυτοκτονία. Είναι προφανές ότι ο σύντροφος σας χρειάζεται μεγάλη υποστήριξη αυτή τη στιγμή. Αυτό που θα έπρεπε να κάνετε είναι να κινητοποιήσετε μερικούς φίλους του, ζητώντας τους να ασχοληθούν μαζί του για ένα διάστημα. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να επικοινωνείτε μαζί του τηλεφωνικά, στην αρχή τακτικά και αργότερα πιο αραιά, μέχρι να ξεπεράσει την δύσκολη περίοδο. Δεν έχει νόημα να γυρίσετε κοντά του. Τελικά, θα αρχίσετε να τον μισείτε επειδή κρατάει πάνω από το κεφάλα σας τη δαμόκλειο σπάθη της αυτοκτονίας, κάθε φορά που προσπαθείτε να απομακρυνθείτε από κοντά του.

Η ελπίδα είναι ένα πανίσχυρο όπλο στο συναισθηματικό μας οπλοστάσιο, εξαρτάται όμως απόλυτα από την ψυχική σας κατάσταση το αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελος σας. 'Οταν η ελπίδα είναι συνυφασμένη με την απελπισία, συνήθως δεν χαρακτηρίζεται από ρεαλισμό και δεν βοηθάει στην επίτευξη των στόχων σας. Αν, αντίθετα, πηγάζει από μια άνετη στάση αυτοπεποίθησης, συχνά οδηγεί στην εκπλήρωση των προσδοκιών, αν και με διαφορετικό ίσως τρόπο από αυτόν που αρχικά είχατε προβλέψει. Θα προσπαθήσω να δώσω ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ο σύντροφος σας θέλησε να χωρίσετε. Μετακόμισε σε άλλο σπίτι, αλλά σας έδωσε τη νέα του διεύθυνση και τον αριθμό τηλεφώνου του και σας υποσχέθηκε την αμέριστη του συμπαράσταση αν τη χρειαστείτε. Εσείς δεν έχετε συνέλθει ακόμη από το σοκ του χωρισμού, νιώθετε απελπιστικά μόνη και θέλετε να γυρίσει κοντά σας πάση θυσία. Του τηλεφωνείτε λοιπόν καθημερινά και του ζητάτε τις συμβουλές του για διάφορα ζητήματα, του περιγράφετε το πώς περάσατε τη μέρα σας, τον καλείτε για φαγητό και, τέλος, τον παρακαλείτε να γυρίσει κοντά σας. Εκείνος σας δίνει τις συμβουλές που του ζητάτε, ακούει τα καθημερινά σας νέα, απορρίπτει τις προσκλήσεις σας για φαγητό και σας διαβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να γυρίσει πίσω. Σας πιάνει απελπισία. Είχατε ελπίσει ότι με τις προσπάθειες σας θα τον κάνατε να καταλάβει τι χάνει και θα γύριζε κοντά σας, αλλά τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα περιμένατε. Ό σ ο εκείνος μένει σταθερός στην απόφασή του να ζήσει μακριά σας, τόσο εσείς επιμένετε απελπισμένα. Τώρα έχετε δημιουργήσει ένα φαύλο κύκλο. Ό σ ο εσείς προσπαθείτε να τον πείσετε να γυρίσει κοντά σας, τόσο εκείνος απομακρύνεται. Έτσι, η απελπισία σας μεγαλώνει. Τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά αν η ελπίδα συνδυάζεται με ισχυρή αυτοπεποίθηση. Η κατάσταση μπορεί να είναι ανάλογη. Σας άφησε εκείνος και τώρα ζει μόνος του αλλού. Επειδή νιώθετε μοναξιά, φροντίζετε να βλέπετε συχνά τους φίλους σας. Μερικές φορές είναι ανάγκη να του τηλεφωνήσετε για να τακτοποιήσετε θέματα που αφορούν και τους δυο σας. Είστε φιλική και ευγενική. Σε τελική ανάλυση, ζήσατε μερικές ωραίες στιγμές μαζί. Είστε σε θέση να χειριστείτε αυτές τις συνομιλίες με στυλ (έστω και με κάποια αγωνία), επειδή ελπίζετε ότι μια μέρα θα έχετε έναν καλό σύντροφο στο πλάι σας, που μπορεί να είναι ο πρώην σας ή κάποιος άλλος. Η ελπίδα σας για ευτυχία είναι πιο δυνατή από την ελπίδα του απελπισμένου ανθρώπου. Δεν λέτε εσείς στη μοίρα σας με ποιον τρόπο θα σας κάνει ευτυχισμένη, απλώς έχετε την πεποίθηση ότι θα ξαναευτυχήσετε.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

Η στάση αυτή προκαλεί ένα αίσθημα αισιόδοξης προσδοκίας, το οποίο, με τη σειρά του, σας κάνει να νιώθετε και να δείχνετε πιο ικανοποιημένη· και ακριβώς αυτή η εικόνα της ανέμελης ξεγνοιασιάς είναι που προσελκύει τους άλλους κοντά σας, κάποιος από τους οποίους μπορεί να είναι ο μελλοντικός σας σύντροφος. Αν δεν κατορθώσετε να πετύχετε αυτό ακριβώς που επιθυμείτε, σημαίνει ότι κάτι καλύτερο σας περιμένει. Αυτό ισχύει ως προς την αναζήτηση σπιτιού, δουλειάς, ερωτικού συντρόφου κτλ. Από τη στιγμή που μια σχέση διακόπτεται επίσημα, είναι κατανοητό ότι ο ένας, τουλάχιστον, από τους συντρόφους θα τρέφει την ελπίδα πως ο χωρισμός θα είναι προσωρινός. Ωστόσο, αν παραμένετε χωρισμένοι περισσότερο από ένα χρόνο και εξακολουθείτε να μην μπορείτε να αντισταθείτε στην επιθυμία να του τηλεφωνείτε και να συναντιέστε, ελπίζοντας ότι θα γυρίσει κοντά σας, παρόλο που ξέρετε ότι τώρα ζει με άλλη γυναίκα, ίσως έχετε μεγαλύτερο πρόβλημα απ' ό,τι νομίζετε. Εφόσον ο πρώην σας έχει ξεκινήσει μια καινούργια σχέση, σημαίνει πως έχει πάρει οριστικά την απόφασή του - και η απόφαση αυτή δεν σας ευνοεί. Αν εξακολουθείτε να επιμένετε και να τρέχετε πίσω του, τότε, κατά κάποιον τρόπο, δεν έχετε επαφή με την πραγματικότητα. Ζείτε με αυταπάτες. Αλλά γιατί το κάνετε αυτό; Γιατί έχετε αυτή τη διαβρωτική ανάγκη να κερδίσετε αυτό το συγκεκριμένο άντρα; Συνήθως η απάντηση βρίσκεται κάπου στο παρελθόν σας. Οι γυναίκες που δεν μπορούν να ξεπεράσουν μια παλιά σχέση υποφέρουν από έλλειψη αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης, που οφείλεται στο ότι μεγάλωσαν με την αντίληψη πως η αξία της γυναίκας εξαρτάται από τον άντρα με τον οποίο συνδέεται ή έχει παντρευτεί. Από τη στιγμή που ο άντρας φεύγει από το προσκήνιο, δεν απομένει τίποτα στη γυναίκα από την άποψη της προσωπικής της αξίας. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο μια γυναίκα μένει προσκολλημένη σ' έναν άντρα είναι ότι, κατά τη διάρκεια αυτής της συγκεκριμέ-

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

νης σχέσης, ο σύντροφος της είχε υπονομεύσει την αυτοπεποίθηση της με τη συνεχή του κριτική και τη γελοιοποίηση της, με αποτέλεσμα και η ίδια να υποτιμά πια τον εαυτό της.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

Ο θυμός αυτός εμφανίζεται άσχετα με το αν ο χωρισμός υπήρξε τραυματικός ή φιλικός - βέβαια, στη δεύτερη περίπτωση μας προκαλεί έκπληξη. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι αρχίζετε να εξετάζετε τη

'Οταν στην ψυχοθεραπευτική μου πρακτική μού παρουσιαστεί μια τέτοια περίπτωση, πρώτα απ' όλα συνιστώ στην πελάπσσά μου να περάσει από μια φάση βραχείας ψυχανάλυσης, για να καταλάβω τι συνέβη στη ζωή της που την έκανε να νιώθει τόσο άχρηστη και ανάξια και, αφού ανακαλύψω την αιτία και την επεξεργαστούμε μαζί, στη συνέχεια προχωρώ στη διαδικασία ενίσχυσης της αυτοπεποίθησής της.

σχέση σας στο μικροσκόπιο, φέρνοντας στη μνήμη σας όλα τα γεγο-

Αν αισθάνεσθε ότι δεν μπορείτε να το πάρετε απόφαση ότι χωρίσατε, ίσως χρειαστείτε επαγγελματική ψυχολογική βοήθεια. Μερικές φορές είναι δύσκολο να λύσετε ένα πρόβλημα μόνη σας, επειδή απλώς βρίσκεστε πολύ κοντά στο πρόβλημα. Ένας έμπειρος σύμβουλος ή ψυχοθεραπευτής θα σας Βοηθήσει να δείτε την κατάσιασή σας από διαφορετική οπτική γωνία, με αποτέλεσμα να υιοθετήσετε μια θετικότερη στάση.

σο πιο πολύ θυμώνετε.

Θυμός

σκόπιο τη συμπεριφορά και τη στάση του από την πρώτη μέρα της

νότα που μπορεί κάποτε να σας φαίνονταν ασήμαντα, αλλά τώρα, με μια δεύτερη ματιά, αποκτούν ξαφνικά καινούργιο νόημα. Νιώθετε πληγωμένη και αρχίζετε να συγκεντρώνετε «αποδείξεις» για τα ελαττώματά του, πράγμα αρκετά εύκολο. Στην πραγματικότητα, όσο πιο πολύ το σκέφτεστε, τόσο περισσότερα περιστατικά θυμάστε - και τόΠώς μπορέσατε να τον ανεχθείτε τόσο καιρό; Γιατί δεν έκανε καμιά προσπάθεια; Είχε τόσο λίγη σημασία γι' αυτόν η σχέση σας; Το ότι είχε ξεχάσει μια φορά τα γενέθλιά σας, τώρα που το θυμάστε, παίρνει τρομακτικές διαστάσεις, παρόλο που τότε είχατε κι οι δυο γελάσει με την αφηρημάδα του. Το ότι δεν σας έκανε ποτέ μικροεκπλήξεις και δωράκια τώρα αποτελεί απόδειξη ότι δεν σας υπολόγιζε, ενώ τότε απλώς σας εκνεύριζε. Διυλίζετε και περνάτε από το μικρο-

'Οταν μια σχέση φτάνει στο τέλος της, υπάρχει πάντα μια ένταση στην ατμόσφαιρα. Νιώθετε ότι κάτι δεν πάει καλά, πανικοβάλλεστε, ο σύντροφος σας απαντά στις ερωτήσεις σας με υπεκφυγές και αρχίζουν οι φιλονικίες. Μπορεί να είστε και οι δύο δυσαρεστημένοι από την εξέλιξη της σχέσης σας, οπότε αρχίζει να κατηγορεί και να Βασανίζει ο ένας τον άλλο για τα ελαττώματα του και, πριν καλά καλά το καταλάβετε, έχετε μπει σ' έναν αγώνα αλληλοεξόντωσης. 'Οταν τελικά η σχέση διαλυθεί, η αρχική ένταση αρχίζει να εξασθενεί. Δόξα τω Θεώ, δεν θα είστε πια υποχρεωμένη να ανέχεστε το ροχαλητό του και την απροθυμία του να σας βοηθήσει στις υποχρεώσεις του σπιτιού. Καθώς όμως η αρχική ένταση υποχωρεί, μια νέα αρχίζει να αιωρείται στην ατμόσφαιρα, συνοδευόμενη από μια κρίση θυμού που εγώ αποκαλώ «αναδρομικό θυμό».

σχέσης, επιμένοντας στα αρνητικά του στοιχεία, που τώρα σας εξοργίζουν. Παρόλο που ίσως εσείς προκαλέσατε το χωρισμό, εξακολουθείτε να θυμώνετε μαζί του που με τη συμπεριφορά του σας ανάγκασε να διακόψετε. Ωστόσο, ο θυμός δεν κατευθύνεται μόνο εναντίον του, στρέφεται και προς τον ίδιο σας τον εαυτό. Καθώς εξετάζετε λεπτομερώς όλα του τα ελαπώματα, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθείτε γιατί δεν είχατε αντιδράσει διαφορετικά τότε. Η απάντηση είναι ότι τότε ήσασταν γενικά ευχαριστημένη από τη σχέση και γι' αυτό μπορούσατε να παραβλέψετε μικροαιέλειες, ενώ τώρα νιώθετε ότι διαψευσθήκατε και ότι σας έχουν απορρίψει, με αποτέλεσμα να γίνεστε μικρόψυχη. Η Μόνικα ζούσε τέσσερα χρόνια με τον Τζων πριν χωρίσουν. Κατά τη διάρκεια της συμΒίωσής τους, οι διαπληκτισμοί ήταν πολύ συ-

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

χνοί ανάμεσα τους. Ο Τζων είχε στην αρχή αγωνιστεί να πείσει τη

της κουταμάρας του, ή ότι τον συναντάτε τυχαία μια μέρα που φορά-

Μόνικα να ξεκινήσουν μια σχέση, μόλις όμως κοιμήθηκαν μαζί για

τε ένα εφαρμοστό μίνι, είστε σε καλή φόρμα και έχετε έναν κούκλο

πρώτη φορά, ο ενθουσιασμός του υποχώρησε. Δεν της έδινε πια ση-

στο πλάι σας. Αυτές οι φαντασιώσεις αποδεικνύουν ότι έχετε φτάσει

μασία και με τη συμπεριφορά του έδειχνε ότι δεν την αγαπούσε· έτσι,

στο ζενίθ του αναδρομικού σας θυμού και τώρα είστε στο στάδιο της

η Μόνικα του ζήτησε να χωρίσουν. Η απόρριψή της αναζωπύρωσε το

ανάρρωσης. Σας κάνουν να νιώθετε καλύτερα, επειδή στρέφονται κα-

ενδιαφέρον του γΓ αυτή, άρχισε πάλι να τη φλερτάρει και κατέληξαν

τά του πρώην σας. Τώρα αρχίζετε να βγαίνετε από την παθητική κα-

για άλλη μια φορά στο κρεβάτι. Η Μόνικα του ξεκαθάρισε ποιες ήταν

τάσταση της αυτολύπησης και να περνάτε σε πιο ενεργητική φάση.

οι προσδοκίες της από μια σχέση και του εξήγησε ότι δεν δεχόταν να

Ο θυμός κατά του συντρόφου σας και του εαυτού σας είναι κάτι

τη μεταχειρίζεται σαν σεξουαλικό παιχνίδι. Έτσι, ο Τζων μαζεύτηκε

το φυσικό, που εμφανίζεται λίγο πολύ σε όλους όσοι Βιώνουν ένα

για ένα διάσιημα, σύντομα όμως ξανάρχισε η ίδια ιστορία. Ήταν φα-

χωρισμό. Είναι ένα χρήσιμο συναίσθημα, παρόλο που κάποτε γίνε-

νερό ότι εκείνος μπορούσε να είναι τρυφερός μαζί της μόνο όταν ε-

ται δυσάρεστο, επειδή Βοηθάει στην προώθηση της διαδικασίας του

κείνη του φερόταν ψυχρά και απόμακρα. Μόλις του έδειχνε ότι τον α-

χωρισμού και συντελεί σε ταχύτερες αλλαγές. 'Οταν κάποιος δεν νιώ-

γαπά, τότε γινόταν εκείνος ψυχρός και αδιάφορος. Φαινόταν αδύνα-

θει καθόλου θυμό, τότε ή δεν είχε επενδύσει στη σχέση ή ο θυμός

τον να βρουν έναν κοινό συναισθηματικό παρονομαστή.

του απωθείται στο ασυνείδητο (Βλ. σ. 80-84).

Χώρισαν αρκετές φορές στα τέσσερα χρόνια που κράτησε η σχέση τους, αλλά κάθε φορά ξανάσμιγαν λόγω της επιμονής του Τζων. Ύστερα από κάθε χωρισμό η Μόνικα ένιωθε να την κατακλύζει ο θυμός τόσο εναντίον του Τζων, όσο και εναντίον του εαυτού της. Από τη μια έβλεπε πολύ καθαρά το τι συνέβαινε, από την άλλη όμως ένιωθε ανίκανη να αντισταθεί στις υποσχέσεις του. Κάθε φορά που οι ελπίδες της διαψεύδονταν, σκεφτόταν με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα να χωρίσει οριστικά, χρειάστηκαν όμως πέντε προσπάθειες για να το πετύχει τελικά. Την τελευταία φορά ένιωσε ότι θα έχανε τελείως τον αυτοσεβασμό της, αν υπέκυπτε και πάλι στις υποσχέσεις του Τζων. Ο θυμός της εναντίον του εαυτού της ήταν τόσο δυνατός, ώστε κατόρθωσε να χωρίσει οριστικά. Θα καταλάβετε ότι το χειρότερο μέρος της διαδικασίας του χωρισμού έχει περάσει, όταν αρχίσετε να έχετε φαντασιώσεις χαιρεκακίας. Μπορεί να φαντάζεστε, για παράδειγμα, ότι κάθεται ολομόναχος σ' ένα μπαρ, καπνίζοντας σαν φουγάρο και πίνοντας ασταμάτητα, καταπονημένος από την απελπισία του που σας. έχασε εξαιτίας

Σύμπλεγμα κατωτερότητας Αλλο ένα συναισθηματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλές γυναίκες όταν η σχέση τους μ' έναν άντρα φτάσει στο τέλος της. Αισθάνονται άσχημες και ηλίθιες και κριτικάρουν συνεχώς την εμφάνιση, το μυαλό και τις ικανότητές τους γενικότερα. Η ασυνείδητη λογική που συνοδεύει το σύμπλεγμα κατωτερότητας είναι η εξής: «Αν ήμουν τόσο εμφανίσιμη όσο νόμιζα, δεν θα με είχε αφήσει»· ή: «Αν είχα την ευφυΐα να κουβεντιάζω μαζί του για τη δουλειά του, τότε θα με πρόσεχε περισσότερο και δεν θα θύμωνα τόσο μαζί του ώστε να τον αφήσω». Με άλλα λόγια, αποδίδετε σε δικό σας φταίξιμο την έλλειψη ενδιαφέροντος από την πλευρά του. Ψάχνετε ελαττώματα στον εαυτό σας για να δικαιολογήσετε την κακή του συμπεριφορά. Όταν βγαίνετε έξω, παρατηρείτε τις άλλες γυναίκες που σας φαίνονται πολύ πιο όμορφες από σας. Στα πάρτι είστε γενικά αδιάφορη, αλλά παρακολουθείτε τις έξυπνες συζητήσεις κάποιων άλλων γυναικών, απόλυτα απογοητευμένη από τις δικές σας ελλείψεις. Είστε σί-

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

γουρη ότι δεν θα έχετε ποτέ την ευκαιρία να παρασύρετε έναν άντρα στη φωλιά σας, επειδή είστε τόσο άσχημη και ασήμαντη - ή μήπως δεν είστε; Τώρα, ας τα εξετάσουμε όλα αυτά λογικά. Είστε λοιπόν άσχημη, κουτή και καθόλου ενδιαφέρουσα. Αυτό είναι γεγονός. Ας πάμε πιο πίσω, στις αρχές της σχέσης σας με τον πρώην. Πώς άρχισαν τα πράγματα; Χρειάστηκε να τον αρπάξετε από το σβέρκο και να τον οδηγήσετε στο κρεβάτι σας; Όχι; ί ό τ ε θα πρέπει να ήρθε στο πρώτο σας ραντεβού με τη θέλησή του, σωστά; Και μάλιστα, συνέχισε να σας βλέπει και μετά το πρώτο ραντεβού, παρόλο που δεν θα του ήταν καθόλου δύσκολο να εξαφανιστεί. Πολύ καλά. Και τώρα, πώς μπορούμε να τα εξηγήσουμε όλα αυτά; Δύο πιθανότητες υπάρχουν. Ή αυτός είναι απόλυτα ηλίθιος και δεν παρατήρησε ότι είστε άσχημη, κουτή και καθόλου ενδιαφέρουσα, ή δεν είστε τόσο άσχημη, κουτή και βαρετή, όσο νομίζετε. Αν είναι τελείως ηλίθιος, τότε σας αξίζουν συγχαρητήρια που τον ξεφορτωθήκατε. (Μην ξεχνάτε τις απαιτήσεις και τίς προσδοκίες σας!) Αν όμως καταλήξατε στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί να είστε τόσο ασήμαντη όσο νομίζετε, τότε σίγουρα είναι δυνατόν να ξανανθίσετε και να αρχίσετε να ελπίζετε σε μια καινούργια σχέση με κάποιον άλλο! Συνήθως ασκούμε αυστηρή κριτική στον εαυτό μας όταν νιώθουμε αγχωμένοι. Ένας χωρισμός δημιουργεί ψυχική ένταση. Στην πραγματικότητα, κάθε αλλαγή στη ζωή, καλή ή κακή, προκαλεί υπερένταση, και όσο αυξάνεται η ένταση, ενισχύεται και η τάση να αμφιβάλλουμε για τον εαυτό μας με τρόπο μη ρεαλιστικό. Προσέξτε όμως, το να αμφιβάλλει κανείς για τον εαυτό του δεν είνα) το ίδιο πράγμα με την αυτοκριτική. Η αυτοϋποτίμηση είναι καταστροφική για την ψυχική μας υγεία, ενώ η κριτική μας αξιολόγηση είναι τελείως διαφορετική υπόθεση. Είναι πολύ σημαντικό να εξειάζετε τον εαυτό σας και να ανακαλύπτετε πού δεν τα πήγατε καλά στο παρελθόν, εφόσον σκοπεύετε να χρησιμοποιήσετε αυτή τη γνώση για να

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

αλλάξετε τα πράγματα που δεν σας ικανοποιούν στον εαυτό σας. Αλλά δεν είναι εποικοδομητικό να χρησιμοποιείτε αυτές τις πληροφορίες για να βασανίζεστε. Δεν βοηθάει σε τίποτα και το μόνο που κερδίζετε είναι η κατάθλιψη και, σίγουρα, αυτό είναι το τελευταίο που σας χρειάζεται, όταν αντιμετωπίζετε μια δύσκολη κατάσταση. Όταν βγαίνετε από έναν τραυματικό χωρισμό, πρέπει να κάνετε το παν για να φτιάξει η διάθεσή σας. Ό σ ο λιγότερο χρόνο περνάτε μελαγχολώντας, τόσο το καλύτερο. Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για αυτοκατηγορίες και αυστηρή αυτοκριτική. Αυτό είναι άδικο για σας. Βάζω στοίχημα ότι δεν είστε τόσο άχρηστη όσο νομίζετε και ότι ο πρώην σας δεν είναι τόσο υπέροχος όσο τον θεωρείτε. Αφήστε την ψυχική σας ταραχή να καταλαγιάσει, προτού αρχίσετε τις κρίσεις και τις επικρίσεις κατά του εαυτού σας ή του πρώην συντρόφου σας. Έχετε καιρό να το κάνετε αυτό αργότερα. Εξάλλου, αν πραγματικά σας στενοχωρεί η εμφάνισή σας, κάντε κάτι γι' αυτό. Αλλάξτε χτένισμα, μάθετε να μακιγιάρεσιε, αγοράστε καινούργια ρούχα. Αν νομίζετε ότι πρέπει να καλλιεργηθείτε, γραφτείτε σε μια σχολή, ασχοληθείτε μ' έναν επιστημονικό ή καλλιτεχνικό τομέα που σας ενδιαφέρει, αρχίστε να διαβάζετε τακτικά εφημερίδες για να είστε ενημερωμένη. Αν κάτι στον εαυτό σας σας ενοχλεί, η καλύτερη τακτική είναι να κάνετε κάτι γι'αυτό τώρα αμέσως. Παρόλο που μπορεί να μην είστε σε θέση να βελτιώσετε όλες τις πλευρές του εαυτού σας, μπορείτε σίγουρα να αλλάξετε πολλά. Αποφασίστε να ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή σας και να αναπτύξετε μια θετικότερη στάση απέναντι στη ζωή. Αυτό από μόνο του θα σας κάνει πιο ελκυστική στον εαυτό σας και στους άλλους. Διαλέξτε: αυτολύπηση ή ενίσχυση του ηθικού σας; Η εκλογή είναι δική σας. Μοναξιά Ένας από τους βασικούς λόγους που φοβάστε το χωρισμό είναι η προοπτική να μείνετε και πάλι μόνη. Εκεί που πριν είχατε συντροφιά

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

όταν Βλέπατε τηλεόραση, στο φαγητό, στον ύπνο, στις εξόδους, τώρα υπάρχει κενό. Το να είστε μόνη δεν αποτελεί πρόβλημα όταν ξέρετε ότι κάποια στιγμή ο σύντροφος σας θα επιστρέψει, αλλά, από τη στιγμή που χωρίζετε, αυτή η πιθανότητα χάνεται. Γνωρίζετε καλά ότι, για την ώρα τουλάχιστον, θα είστε μόνη.

ρα χρειάζεστε περισσότερο τους φίλους σας, για να μην είστε συνε-

Ο φόβος της μοναξιάς και η αδυναμία να μείνει κανείς μόνος είναι οι βασικές αιτίες που κάποιες σχέσεις συνεχίζονται, παρά το γεγονός ότι έχουν φθαρεί από καιρό. Μερικές γυναίκες αγκιστρώνονται σε μια αίσθηση ασφάλειας και προτιμούν να παραμείνουν σε μια κακή σχέση, παρά να αντιμετωπίσουν ένα άγνωστο μέλλον μόνες τους. Τα προβλήματα που μπορεί να έχει μια σχέση θεωρούνται προτιμότερα από την οδύνη της μοναξιάς.

νακέψετε λίγο τον εαυτό σας κάνοντας, λόγου χάρη, μπάνιο με αρω-

Ενώ άλλοτε απολαμβάνατε τον ελεύθερο χρόνο σας όταν εκείνος έλειπε, τώρα νιώθετε εγκαταλελειμμένη και απομονωμένη. Η απουσία του αφήνει ένα κενό στη ζωή σας. Όλα γύρω σας σας τον θυμίζουν. Μπορεί να περιβάλλεστε από διάφορα αντικείμενα που άφησε πίσω φεύγοντας και, κάθε φορά που τα βλέπετε, σας κατακλύζουν οδυνηρές αναμνήσεις. Χάσατε τον πιο κοντινό σας άνθρωπο και συγχρόνως βασανίζεστε άσχημα από αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματα θυμού, ενοχής και κατάθλιψης. Δεν είναι όλα απλώς γκρίζα, είναι μαύρα κι άραχνα. Ωστόσο, το να μείνετε μόνη έπειτα από ένα χωρισμό είναι μια αναγκαία διαδικασία. Σας βοηθάει να μελετήσετε και να ξεπεράσετε μια

χώς μόνη. Ας ελπίσουμε ότι δεν τους είχατε παραμελήσει όσο ήσασταν με το σύντροφο σας, επειδή τώρα θα χρειαστείτε κάποιον για να του πείτε τον πόνο σας. Εκτός από τις εκμυστηρεύσεις σε φίλους, καλά θα κάνετε να καματικά έλαια ή προσφέροντάς του την πολυτέλεια ενός καλού φαγητού. Αλλάξτε τη διαρρύθμιση του σπιτιού βάζοντας τα έπιπλα εκεί που βολεύουν εσάς καλύτερα. Μαζέψτε τα πράγματά του και στείλτε τα στο σπίτι του - δεν υπάρχει λόγος να σας τρώει η θλίψη κάθε φορά που βλέπετε στον τοίχο το ρολόι του που, έτσι κι αλλιώς, ποτέ δεν σας άρεσε. Κλείστε τις μέρες σας με όσο το δυνατόν περισσότερες κοινωνικές εξόδους, για να σας φτιάξει κάπως η διάθεση. Θα έχετε τον καιρό να μείνετε μόνη και να σκεφτείτε το παρελθόν, όταν γυρίσετε στο σπίτι ύστερα από μια έξοδο. Φλερτάρετε όσο σας κάνει κέφι, τα κομπλιμέντα σάς χρειάζονται σ' αυτή τη φάση, γιατί είναι βάλσαμο για τον πληγωμένο σας εγωισμό· φροντίστε, ωστόσο, να έχετε ξεπεράσει την παλιά σας σχέση προτού ξανοιχτείτε σε μια καινούργια. Θα καταλάβετε ότι σιγά σιγά επιστρέφετε στον παλιό σας εαυτό, όταν θα μπορείτε και πάλι να απολαμβάνετε τη ζωή και να είστε ευτυχισμένη και χαλαρή. Και ώσπου να το πάρετε είδηση, νέες ευκαιρίες κάνουν την εμφάνισή τους, καινούργιες φιλίες αναπτύσσονται, ενώ αρχίζουν και πάλι να σας ζητούν να βγείτε έξω...

σχέση που έπρεπε για κάποιο λόγο να τελειώσει. Παρόλο που μπορεί να νιώθετε μοναξιά, το χειρότερο που θα μπορούσε να σας συμβεί στο

Κυνισμός

στάδιο αυτό είναι να ξεκινήσετε αμέσως μια καινούργια σχέση. Αν κά-

Η τελευταία σας σχέση μπορεί να μην ήταν η πρώτη που κατέληξε σε

νατε κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή, θα αφήνατε ατέλειωτη τη διαδικασία

χωρισμό. Μπορεί να είχατε κι άλλους δεσμούς στη ζωή σας που να

πένθους, κάτι που, στη συνέχεια, θα επιβάρυνε τη νέα σας σχέση.

μην άντεξαν στο χρόνο. Ίσως να ήσασταν ενθουσιασμένη με κάποιον

Η μοναξιά έπειτα από ένα χωρισμό είναι απαραίτητη προϋπόθε-

που δεν ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για σας και τη σχέση σας, ίσως, πά-

ση για τη συναισθηματική σας ανάρρωση. Αυτό, βέβαια, δεν σημαί-

λι, εκείνος να σας αγαπούσε, αλλά η δική σας καρδιά να μη χτυπού-

νει ότι πρέπει να κλειστείτε στο σπίτι και να κλαίτε τη μοίρα σας. Τώ-

σε γι' αυτόν. Έπειτα από μερικούς χωρισμούς μπορεί να έχετε αρχί-

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

σει να απελπίζεστε. Θα τα καταφε'ρετε, άραγε, ποτέ να κάνετε μια σωστή σχε'σπ; Υπάρχει ο σωστός άντρας για σας ή όλοι σι άντρες είναι άχρηστοι;

Μήπως υπάρχει κάποιο πρόβλημα στη στάση που υιοθετείτε κάθε φο-

Τότε είναι που μπορεί να οδηγηθείτε σε μια κατάσταση κυνικής αδιαφορίας. Ίσως κάνετε σκε'ψεις όπως: «Δεν νομίζω ότι με νοιάζει· έτσι κι αλλιώς, όλοι οι άντρες ίδιοι είναι», ή: «Οι άντρες είναι ανίκανοι να φτιάξουν μια ουσιαστική σχέση· αυτό δεν τους ενδιαφέρει καθόλου». Είναι, Βέβαια, απίθανο να ισχύουν αυτές οι γενικεύσεις. Ό π ω ς υπάρχουν άντρες που ενδιαφέρονται να φτιάξουν μια σταθερή σχέση, έτσι υπάρχουν και γυναίκες που δεν μπορούν να μείνουν πιστές σ' έναν άντρα.

καλά. Ορισμένες από τις σχέσεις αυτές ήταν πολλά υποσχόμενες, ό-

Ο κυνισμός μοιάζει με προστατευτικό τείχος που υψώνετε γύρω σας, για να σας προστατέψει και να μην ξαναπληγωθείτε. Η λογική αυτής της στάσης είναι ότι, αν αρνηθείτε τις συναισθηματικές δεσμεύσεις, τότε δεν είναι δυνατόν να πληγωθείτε. Έτσι τουλάχιστον νομίζετε. Η υιοθέτηση κυνικής στάσης είναι ένα καλό τέχνασμα που απομακρύνει τους άντρες - η πικρία και ο σαρκασμός απομακρύνουν, γενικά, τους ανθρώπους. Βέβαια, το προστατευτικό σας τείχος μπορεί να κρατά τους άντρες απ' έξω, συγχρόνως όμως σας φυλακίζει. Σας εμποδίζει να κινείστε ελεύθερα στο περιβάλλον και περιορίζει το οπτικό σας πεδίο. Έχετε αποφασίσει ότι ο κόσμος γύρω σας είναι εχθρικός και δεν θέλετε να έχετε πάρε δώσε μαζί του. Κατά την άποψή σας, πρέπει να μπορεί ο άντρας να σας πείσει ότι σας θέλει πραγματικά, ότι πραγματικά νοιάζεται για σας, αλλιώς δεν βγαίνετε από το καβούκι σας. Δυστυχώς, η τακτική αυτή δεν λειτουργεί επειδή οι άλλοι, βλέποντας το τείχος, αδιαφορούν για σας και αποφεύγουν να σας πλησιάσουν. Αντί να είστε κυνική, προσπαθήστε να προβληματιστείτε γόνιμα

ρά που δημιουργείτε μια σχέση; Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: Η Σούζαν είχε κάνει αρκετές σχέσεις και καμιά τους δεν πήγε πως παραδεχόταν η ίδια, στο τέλος όμως κι αυτές διαλύονταν, και μάλιστα σε μια φάση κατά την οποία είχε συζητηθεί και το θέμα του γάμου. Έτσι, ήταν έτοιμη να παραιτηθεί από την ιδέα μιας καλής σχέσης και η γνώμη της για τους άντρες ήταν ιδιαίτερα δυσμενής. Εντούτοις, αποφάσισε να εξετάσει για ποιο λόγο επαναλαμβανόταν στη ζωή της η ίδια ιστορία, με την ελπίδα ότι ίσως θα μπορούσε να κάνει κάτι για να βελτιώσει την κατάσταση. Όταν εξετάσαμε το παρελθόν της, αποδείχτηκε ότι η Σούζαν ενθουσιαζόταν πάντοτε στην αρχή με τον εκάστοτε ερωτικό σύντροφο της, σε σημείο που να τον κάνει εικόνισμα. Αργότερα όμως άρχιζε να του βρίσκει ελαττώματα και να απογοητεύεται με τις αδυναμίες του. Για παράδειγμα, το ότι εκείνος μερικές φορές δεν ήταν πολύ περιποιητικός μαζί της ήταν απόδειξη πως είχε χάσει το ενδιαφέρον του για τη σχέση· έτσι, άρχιζε να του γκρινιάζει και να τον αποπαίρνει. Και καθώς απελπιζόταν για την υποτιθέμενη αδιαφορία του, η σχέση βαθμιαία χειροτέρευε. Η Σούζαν τον περισσότερο καιρό ήταν άκεφη και κατηγορούσε το σύντροφο της για κάθε μικροπαράλειψή του. Στο τέλος, ή εκείνος κουραζόταν από αυτή την κατάσταση και την άφηνε, ή εκείνη έπαυε να τον εκτιμά και τον παρατούσε. Αυτό το επαναλαμβανόμενο σχήμα έμοιαζε να αποδεικνύει ότι η ίδια είχε κατά βάθος την πεποίθηση πως η σχέση της θα εξελιχθεί άσχημα, με αποτέλεσμα να συμβάλλει με τη συμπεριφορά της σ' ένα μελλοντικό χωρισμό: ούτε ο αρχικός της ενθουσιασμός ήταν λογικός, ούτε η κριτική που ασκούσε στο σύντροφο της αντικειμενική. Όταν εξετάσαμε την παιδική ηλικία της Σούζαν υπό συνθήκες ύ-

γύρω από τις αιτίες που προκαλούν τις συνεχείς αποτυχίες στις σχέ-

πνωσης, αποκαλύφθηκε η ρίζα του προβλήματος της. Η Σούζαν λά-

σεις σας. Ας υποθέσουμε για μια στιγμή ότι δεν φταίνε μόνο οι άντρες.

τρευε τον πατέρα της, ένα χαρισματικό άνθρωπο, που ήταν πολύ κο-

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΓ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

ντά της σία πρώτα δέκα χρόνια της ζωής της. Ξαφνικά, άρχισε να δείχνει ότι δεν τον ενδιέφερε πια να μαθαίνει για τις ασχολίες και τα προβλήματα της και έπαψε να της διαθέτει χρόνο για να συζητούν. Τελικά, αποκαλύφθηκε ότι ο πατέρας της είχε μια εξωσυζυγική σχέση και λίγο αργότερα εγκατέλειψε την οικογένειά του και πήγε να ζήσει με την ερωμένη του. Η μητέρα της Σούζαν πικράθηκε που ο άντρας της την άφησε μόνη με δυο παιδιά και, παρόλο που ξαναγύρισε κοντά τους έπειτα από λίγο, η σχέση του ζευγαριού είχε αλλάξει οριστικά. Η μητέρα της Σούζαν δεν συγχώρησε ποτέ τον άντρα της που την εγκατέλειψε και τον κατηγορούσε ανοιχτά γι* αυτό· οι διαπληκτισμοί τους συνεχίστηκαν επί χρόνια, μέχρι που, τελικά, τα πράγματα ησύχασαν. Η Σούζαν, ωστόσο, ένιωθε ότι ποτέ δεν ξεπέρασε την απογοήτευσή της που ο πατέρας της την είχε απορρίψει με αυτό τον τρόπο.

απρόθυμη να συμμετάσχετε σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Έπειτα από

Αυτή ήταν η εξήγηση για τη συμπεριφορά της Σούζαν. Η ιστορία επαναλαμβανόταν. Παρόλο που θυμόταν τι είχε συμβεί στην παιδική της ηλικία, δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ζει συνεχώς με το φόβο πως ο άντρας που αγαπούσε θα την απέρριπτε. Από τη στιγμή που συνειδητοποίησε το συσχετισμό μεταξύ του τραύματος του παρελθόντος και της συμπεριφοράς της στο παρόν, μπόρεσε να κοιτάξει τους άντρες από διαφορετική οπτική γωνία. Η γνώμη της γι* αυτούς έγινε πιο ρεαλιστική και η στάση της θετικότερη. Αυτό τη βοήθησε στην επόμενη σχέση της. Τώρα η Σούζαν ζει ευτυχισμένη με τον άντρα της.

Επειδή η κατάθλιψη είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο έπειτα

8(1)

ένα χωρισμό, ίσως δεν είναι άσχημη ιδέα να αποσυρθεί κανείς για ένα διάστημα, για να γιατρέψει μόνος τις πληγές του. Είναι απαραίτητο να πενθήσετε μια απώλεια για να μπορέσετε να την ξεπεράσετε. Ο χρόνος που θα χρειαστείτε για να ξαναγυρίσετε στον παλιό σας εαυτό εξαρτάται από την προσωπικότητά σας. Σίγουρα δεν υπάρχει κανόνας που να ορίζει μέσα σε πόσο χρονικό διάστημα είναι φυσιολογικό να συνέλθει κανείς. Ωστόσο, θα πρέπει να έχετε ξεπεράσει το χειρότερο μέρος μέσα σ' ένα χρόνο, παρόλο που μπορεί να μην έχετε συνέλθει τελείως. Η ζωή θα γίνεται πιο εύκολη με την πάροδο του χρόνου και οι κρίσεις κατάθλιψης θα λιγοστεύουν. Είναι ζήτημα υπομονής. Παράλληλα, θα βάζετε σε εφαρμογή κάποιες χρήσιμες πρακτικές (βλ. Κεφάλαιο 5) που θα σας βοηθήσουν να περάσετε πιο ανώδυνα αυτό το ενδιάμεσο διάστημα. από ένα χωρισμό, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί σε ποιο σημείο παύει να είναι φυσιολογική αντίδραση απέναντι στις δυσμενείς συνθήκες του παρόντος και γίνεται απειλητική για τη συναισθηματική σας ισορροπία. Θα μπορούσε όμως κανείς να πει, κάπως γενικευμένα, ότι αν αισθάνεσθε αβάσταχτη ψυχική πίεση και δεν μπορείτε να εργαστείτε, ακόμα κι αν δεν έχετε τάσεις αυτοκτονίας, πρέπει να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού, για να καταφέρετε να ξεπεράσετε το πρόβλημα. Έχετε υποχρέωση απέναντι στον εαυτό σας, και αποτελεί δείγμα μάλλον δύναμης παρά αδυναμίας, να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού, όταν νιώθετε πως έχετε «κολλήσει». Το να απευθυνθείτε σε

Κατάθλιψη

ειδικό δεν σας μετατρέπει αυτομάτως σε ψυχιατρική περίπτωση. Α-

Ό π ω ς και ο κυνισμός, η κατάθλιψη είναι μια μορφή αυτοπροστα-

ντίθετα, δείχνει ωριμότητα και ικανότητα να αντιλαμβάνεστε πότε

σίας. Όταν ο κόσμος γύρω σας μοιάζει τρομακτικός, η απομόνωση

δεν μπορείτε πλέον να τα βγάζετε πέρα μόνη σας. Υπάρχουν στιγμές

στο καβούκι σας φαίνεται μια εύκολη εναλλακτική λύση και είναι κα-

στη ζωή μας που έχουμε ανάγκη τη βοήθεια των άλλων, για να ξεπε-

τανοητή όταν συμβαίνει εξαιτίας του χωρισμού από έναν άνθρωπο

ράσουμε τα προβλήματά μας, και είναι καλό να μπορούμε να τη ζη-

τον οποίο νιώθατε τόσο κοντά σας. Συνήθως γίνεστε αδιάφορη και

τάμε.

6°

II ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

Η κατάθλιψη δεν είναι τίποτε άλλο παρά θυμός που στρέφεται προς τα μέσα αντί να διοχετεύεται προς τα έξω. 'Οταν καταπιέζουμε τα συναισθήματα ενόχλησης και δυσαρέσκειας, δημιουργείται μέσα μας έντονο άγχος. Καθώς αυτό δεν εκφορτίζεται, αρχίζει να συσσωρεύεται και μας κάνει να αισθανόμαστε εκτός ελέγχου και απόλυτα δυστυχείς. Κλασικά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι το να μη θέλει κανείς να Βγει έξω, να αποφεύγει τις κοινωνικές επαφές όσο μπορεί, να επιθυμεί μόνο να τραβήξει τις κουρτίνες, να χωθεί στο κρεβάτι του και να κουκουλωθεί, ώστε να μη βλέπει και να μην ακούει τίποτα. 'Οταν πάσχετε από κατάθλιψη, φοβάστε τα πάντα και δεν ανέχεστε ούτε την παραμικρή πίεση. Στη σκέψη ότι θα κάνετε κάποια διαδρομή με το αυτοκίνητο σας σας λούζει κρύος ιδρώτας και η οποιαδήποτε αλλαγή στην καθημερινή σας ρουτίνα σάς απορρυθμίζει. Το μόνο που θέλετε είναι να κοιμάστε ή να μένετε σαν ναρκωμένοι στο κρεβάτι σας, αποκομμένοι από κάθε επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Καθώς όλη σας η προσπάθεια, όταν έχετε κατάθλιψη, επικεντρώνεται στην αποφυγή του άγχους, χάνετε γρήγορα την αίσθηση του μέτρου. Πράγματα που άλλοτε κάνατε χωρίς δεύτερη σκέψη, τώρα σας είναι αδύνατον να τα κάνετε. Η ψυχική σας κατάσταση μπορεί να συγκριθεί με τη σωματική σας, όταν, λόγου χάρη, δεν έχετε σηκωθεί από το κρεβάτι ένα μήνα. Τότε οι μύες των ποδιών σας εξασθενούν και πονάτε όταν επιχειρήσετε να περπατήσετε. Επειδή πονάτε, δεν θέλετε να ασκήσετε τους μυς σας περπατώντας. Έτσι, μπαίνετε σ' ένα φαύλο κύκλο. Ανάλογη είναι η περίπτωση της κατάθλιψης. Επειδή πληγωθήκατε βαθιά, αποσύρεστε στο «κουκούλι» σας. Έπειτα από λίγο, αρχίζετε να χάνετε την επαφή με τον έξω κόσμο και ο έξω κόσμος μ' εσάς. Σιγά σιγά οι φίλοι σας παραιτούνται από την προσπάθεια να σας πείσουν να βγείτε έξω ή να σας διασκεδάσουν, αφού τους αποπαίρνετε κάθε φορά ή δεν θέλετε να τους δείτε. Έτσι, βυθίζεστε ακόμα πιο πολύ στην κατάθλιψη, επειδή τώρα είστε πραγματικά μόνη.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

Στο μεταξύ, είστε πυρ και μανία εναντίον του πρώην σας και αυτά τα αρνητικά συναισθήματα σίγουρα σας ενοχλούν. Ο θυμός, η ενοχή και η κατάθλιψη συμβαδίζουν, ενώ η ενοχή είναι εκείνη που εμποδίζει το θυμό να έρθει στην επιφάνεια και να εκφορτιστεί. Ίσως σας μεγάλωσαν με την αρχή ότι δεν είναι σωστό να θυμώνετε με τους άλλους και ότι θα έπρεπε να κοιτάζετε τα δικά σας λάθη και όχι τα δικά τους (βλ. σ. 70-73), και τώρα έχετε «κολλήσει» εξαιτίας αντικρουόμενων αρνητικών συναισθημάτων που δεν μπορείτε να εκφράσετε. Το πιθανότερο είναι ότι δεν κατορθώσατε να του πείτε τι είναι αυτό που θέλετε ή που σας ενοχλεί ούτε τότε που ήσασταν μαζί. Το να είστε ανεκτική και βολική δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να κερδίσετε το σύντροφο σας. Συχνά, το να είναι κανείς βολικός και ευχάριστος είναι μια δικαιολογία για το ότι δεν μπορεί να πει «όχι». Αν δεν είστε σε θέση να πείτε στο σύντροφο σας τι είναι αυτό που σας ενοχλεί, ίσως συμπεράνει ότι όλα είναι εντάξει, επειδή δεν μπορεί να διαβάσει τη σκέψη σας. Κι έτσι, ο εκνευρισμός και η ένταση συσσωρεύονται μέσα σας σε τέτοιο βαθμό, που ή ξεσπάτε ή παθαίνετε νευρικό κλονισμό. Αυτές όμως οι καταστάσεις δεν είναι ευχάριστες, ούτε λύνουν το αρχικό πρόβλημα. Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να ξεκαθαρίσετε τα συναισθήματά σας. Δεχτείτε να σας Βοηθήσει κάποιος ειδικός. Μπορεί να έχετε πολύ καλά αποτελέσματα μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Σήμερα υπάρχουν προγράμματα Βραχείας ψυχοθεραπείας που θα σας Βοηθήσουν να επεξεργαστείτε την κατάθλιψη σας σε λιγότερο από είκοσι συνεδρίες. Το κέρδος σας θα είναι ότι θα ξεπεράσετε το χωρισμό πιο εύκολα, θα ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή σας και θα Βελτιώσετε τη ζωή σας και την προοπτική δημιουργίας μελλοντικών σχέσεων. Θα καταλήξετε να σας αρέσει περισσότερο ο εαυτός σας και αυτό θα καθρεφτίζεται και στη συμπεριφορά των άλλων απέναντι σας, οι οποίοι θα σας φέρονται με μεγαλύτερο σεΒασμό.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Καθώς βρίσκεστε μόνη στο διαμέρισμά σας, αρχίζετε να συνειδητοποι-

Τέταρτη φάση: Πώς να ξεπεράσετε το χωρισμό

ε ί σταδιακά τη μοναξιά σας. Κοιτάζετε γύρω σας· όλα είναι τα ίδια κι όμως μοιάζουν διαφορετικά, τώρα που βλέπετε τα πράγματα από άλλη σκοπιά. Η τηλεόραση χρειάζεται επισκευή· εκείνος είχε αναλάβει να φωνάξει στο σπίτι έναν ειδικό, αλλά τώρα που έφυγε, πρέπει να το φροντίσετε μόνη σας. Είχε επίσης αναλάβει τα ασφαλιστικά σας θέματα και τώρα λάβατε μια επιστολή από την ασφαλιστική εταιρεία, στην οποία σας ζητούν να τακτοποιήσετε τις οφειλές σας. Δεν έχετε ιδέα αν έχει πληρώσει την τελευταία δόση και, επομένως, πρέπει να διεκπεραιώσετε

Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΦΑΙΗ διαφέρει από τις άλλες τρεις ως προς το ότι σας εξασφαλίζει το μεγαλύτερο δυνατό έλεγχο στη διαδικασία του χωρισμού. Κατά τις προηγούμενες φάσεις, δηλαδή τη φάση της απόφασης, της ανακοίνωσης της απόφασης αυτής και της διαδικασίας του χωρισμού, παρεμβάλλονται αστάθμητοι παράγοντες, αφού είναι δύο τα άτομα που εμπλέκονται στις διάφορες διαδικασίες. Από τη στιγμή όμως που ο χωρισμός έχει πραγματοποιηθεί, μπορείτε να επικεντρωθείτε στον εαυτό σας και στις ανάγκες σας, διευκολύνοντας έτσι την αξιοποίηση διαφόρων στρατηγικών, για να ξεπεραστούν τα δυσάρεστα επακόλουθα του χωρισμού. Το υπόλοιπο μέρος του βιβλίου αναφέρεται σε διάφορους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να αντιμετωπίσετε εποικοδομητικά αυτή την τελευταία και πιθανώς σπουδαιότερη φάση. Εδώ θα βρείτε ιδέες και πρακτικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να χειριστείτε τα ανάμικτα και αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματά σας και να οργανώσετε τη ζωή σας με τέτοιον τρόπο, ώστε να ξεπεράσετε το χωρισμό όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα.

κι αυτή την υπόθεση μόνη σας. Κοιτάζετε την ατζέντα σας και, ξαφνικά, συνειδητοποιείτε ότι όλα τα Σαββατοκύριακα σας είναι ελεύθερα, ενώ άλλοτε θα τα περνούσατε χουζουρεύοντας στο σπίτι μαζί του ή κάνοντας έναν περίπατο στην εξοχή. Οι μέρες αυτές όμως έχουν πια τελειώσει. Είναι, Βέβαια, ευχάριστο που έχετε και πάλι τον καιρό να ασχοληθείτε με τον εαυτό σας και υπήρξαν στιγμές στο παρελθόν που το επιθυμούσατε πραγματικά. Τώρα όμως φαίνεται ότι η κατάσταση έχει ξεπεράσει κάποια όρια. Βρεθήκατε, ξαφνικά, αντιμέτωπη με πλήθος αλλαγές, πολλές από τις οποίες δεν είναι καθόλου ευχάριστες. Πρώτο βήμα: Αναλάβετε καινούργιες ευθύνες 'Οταν Βρεθείτε ξαφνικά στα κρύα του λουτρού με μια χαλασμένη τηλεόραση και μια ειδοποίηση από την ασφαλιστική εταιρεία, θέματα με τα οποία δεν έχετε ποτέ ασχοληθεί, μπορείτε να επιλέξετε μια από τις ακόλουθες ενέργειες: να σηκώσετε τα χέρια ψηλά, απελπισμένη για την άδικη μοίρα σας, ή να αποδεχτείτε το γεγονός ότι θα πρέπει τώρα να ασχοληθείτε με κάποια ζητήματα που δεν σας είχαν απασχολήσει στο παρελθόν. Από τις δύο εναλλακτικές λύσεις η δεύτερη είναι πρακτικότερη και, συνεπώς, προτιμότερη. Αν νιώθετε πραγματικά χαμένη ως προς το τι είναι καλύτερο να

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

κάνετε στη συγκεκριμένη περίπτωση, τηλεφωνήστε σε κάποιον που

στο μυαλό από αυτά που κάποτε επιθυμήσατε να κάνετε, όσο μακρι-

θα μπορούσε να σας Βοηθήσει ή να σας συμβουλεύσει. Θα μπορού-

νά κι αν σας φαίνονται τώρα, εκ πρώτης όψεως. Μη λογοκρίνετε και

σε να είναι ένας φίλος, ένας συνάδελφος ή μια σχετική υπηρεσία.

μην παραλείψετε τίποτα, συνεχίστε να γράφετε ό,τι σας έρχεται στο

Θα διαπιστώσετε τότε ότι οι άλλοι είναι πρόθυμοι να σας προσφέ-

μυαλό. Γράφοντας, τα αντιλαμβάνεστε καλύτερα και, ως εκ τούτου,

ρουν τη βοήθεια τους, φτάνει να τους το ζητήσετε.

σας φαίνονται περισσότερο εφικτά. Εξάλλου, καθώς αρχίζετε να

Το βασικότερο είναι να αποδεχτείτε το γεγονός ότι τώρα πρέπει

δουλεύετε με την πρώτη λίστα και να διαγράφετε τα θέματα που έχε-

εσείς να ξεκαθαρίζετε και να τακτοποιείτε τα πράγματα, είτε πρόκει-

τε ήδη διεκπεραιώσει, τα «επιτεύγματά» σας γινόταν πιο άμεσα αι-

ται για τη μεταφορά ενός καναπέ, την επισκευή του αυτοκινήτου σας

σθητά. Το να λύνετε το ένα πρόβλημα μετά το άλλο προκαλεί ένα

ή τα ασφαλιστικά σας θέματα. Τα προβλήματα δεν λύνονται από μό-

ευχάριστο συναίσθημα και αυτή τη στιγμή έχετε ανάγκη αυτές τις μι-

να τους. Πιάστε τον ταύρο από τα κέρατα και αρχίστε να ελέγχετε τη

κρές επιτυχίες που τονώνουν το ηθικό.

ζωή σας. Ό σ ο πιο γρήγορα αναλάβετε αυτές τις ευθύνες, τόσο ταχύτερα θα λύσετε τα προβλήματα που σας απασχολούν. Δεύτερο βήμα: Εξακριβώστε πώς ε'χουν τα πράγματα Για να σχηματίσετε μια ιδέα για τα πράγματα με τα οποία πρέπει να ασχοληθείτε, θα σας βοηθούσε να φτιάξετε δύο λίστες: μία για πρακτικά και μία για προσωπικά ζητήματα. Η πρώτη σας λίστα θα μπορούσε, λόγου χάρη, να περιέχει θέματα όπως: επιδιόρθωση του συστήματος κεντρικής θέρμανσης, συνεννόηση με κάποιο φίλο να σας βοηθήσει να μεταφέρετε την πολυθρόνα που αγοράσατε, σημείωμα στο γαλατά να σας αφήνει λιγότερο γάλα κτλ. Βεβαιωθείτε ότι έχετε συμπεριλάβει τα πάντα, όχι μόνο αυτά που θεωρείτε σημαντικότερα. Στη σύγχυση που βρίσκεστε, καθώς έχετε να αντιμετωπίσετε ένα σωρό προβλήματα με τα οποία δεν είστε εξοικειωμένη, είναι εύκολο να ξεχάσετε τα πιο κοινά πράγματα. Ως προς τα προσωπικά θέματα, σκεφτείτε πρώτα ποιες πλευρές της ζωής σας έχουν αλλάξει προς το χειρότερο. Νιώθετε μοναξιά, ανία ή νευρικότητα; Τώρα είναι η στιγμή να ξεθάψετε όλα τα ανεκπλήρωτα όνειρά σας. Ποια πράγματα ορκιζόσασταν ότι θα κάνατε μια μέρα, όταν θα μπορούσατε να διαθέσετε χρόνο; Η στιγμή που περιμένατε έφτασε! Στη δεύτερη λοιπόν λίστα γράψτε ό,τι σας έρχεται

Τρίτο βήμα: Προβείτε στις απαραίτητες ενέργειες όσο το δυνατόν συντομότερα Αυτό θεωρείται σημαντικότατο βήμα, αν θέλουμε να αξιολογήσουμε τη διαδικασία συνολικά. Ορισμένες δεν προχωρούν πέρα από την κατάρτιση της λίστας. Αναβάλλουν από τη μια μέρα στην άλλη την εκτέλεση των καθηκόντων τους, λέγοντας ότι την επόμενη μέρα θα αρχίσουν οπωσδήποτε να επιλαμβάνονται των προβλημάτων τους. Για κάποιο λόγο το σήμερα δεν είναι η κατάλληλη μέρα να ξεκινήσουν, επειδή αισθάνονται κουρασμένες και κακόκεφες ή βαριούνται. Η λογική που, ουσιαστικά, βρίσκεται πίσω από αυτή τη στάση είναι η εξής: «Θα ασχοληθώ με αυτό όταν θα νιώθω καλύτερα». Έτσι, καταλήγετε σ' ένα φαύλο κύκλο. Κάπου μέσα σας σας απασχολεί η σκέψη ότι όλα αυτά πρέπει να γίνουν και αυτό σας προκαλεί άγχος. Το άγχος, με τη σειρά του, σας κάνει να νιώθετε ακόμα πιο ανίκανη να ξεκινήσετε τη διεκπεραίωση της λίστας. Πρέπει να το πάρετε απόφαση. Δεν υπάρχει τρόπος να απαλλαγείτε από τα προβλήματά σας αν δεν αρχίσετε να ασχολείστε με αυτά. Ό σ ο πιο γρήγορα ξεκινήσετε, τόσο πιο γρήγορα θα νιώσετε καλύτερα. Και μην περιμένετε να έρθει η «κατάλληλη στιγμή» - μπορεί να μην έρθει ποτέ!

Μ

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΜΙΛΗΣΤΕ ΓΙΑ Τ Ο ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΑΣ

Είναι αναπόφευκτο ότι ο χωρισμός θα αναστατώσει τη συναισθηματική σας ισορροπία σε κάποιο βαθμό. Τη σκέψη σας κατακλύζουν ένα σωρό αναπάντητα ερωτήματα. Είστε ανήσυχη τα βράδια, το στομάχι σας σας ενοχλεί και, γενικά, νιώθετε αποσυντονισμένη. 'Οταν βρίσκεται κανείς σε τέτοια κατάσταση, δυσκολεύεται να σκεφτεί σωστά· εδώ είναι απαραίτητη η παρουσία των άλλων, κυρίως των φίλων. Το να μιλήσετε σε κάποιον για το πρόβλημά σας σας βοηθάει να το επεξεργαστείτε καλύτερα. 'Οταν δεν εκφράζετε τις σκέψεις σας, οι αναμνήσεις, τα συναισθήματα και τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγετε παραμένουν απελπιστικά μπερδεμένα. Αντίθετα, η διατύπωση των σκέψεών σας βοηθάει στη διασαφήνιση των προβλημάτων και διευκολύνει την αποδοχή μιας κατάστασης.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕ1Σ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

$9)

δεν εκφορτιστεί, θα μείνει μέσα σας και ίσως σας οδηγήσει σε κατάθλιψη και απελπισία. Δεύτερο βήμα: Μιλήστε σε φίλους Το να μπορεί κανείς να μιλήσει σε φίλους είναι μεγάλη ανακούφιση, έστω και προσωρινή. Ίσως ανησυχείτε μήπως οι φίλοι σας κουραστούν να ακούνε τις ιστορίες και τα βάσανά σας, αλλά μια πραγματικά καλή φιλία πρέπει να μπορεί να υπομένει αυτή την ψυχική πίεση. Η αλήθεια είναι ότι θα επαναλαμβάνετε τα ίδια και τα ίδια, αυτό όμως είναι μέρος της διαδικασίας του ξεδιαλύματος όλων αυτών των ανάμικτων συναισθημάτων. Καθώς περνάει ο καιρός, τα αρνητικά συναισθήματα χάνουν σιγά σιγά την έντασή τους και ξεθωριάζουν, οπότε μειώνεται και η ανάγκη σας να μιλάτε γι* αυτά. Καλό θα ήταν να έχετε αρκετούς καλούς φίλους με τους οποίους

Πρώτο βήμα: Αποδεχτείτε τα συναισθήματά σας Δεν υπάρχει τίποτα το ασυνήθιστο στο ότι είστε αναστατωμένη από

νιώθετε άνεση και μπορείτε να τους εμπιστευθείτε τα μυστικά σας. Έτσι, θα «μοιράζετε» το βάρος της εξομολόγησής σας και δεν θα παραφορτώνετε ένα μόνο φίλο με τα προβλήματά σας.

το χωρισμό. Το να έχετε αυτοκυριαρχία στη δουλειά σας είναι η σω-

Το σημαντικό είναι να αδειάζετε την ψυχή σας από δυσάρεστες

στή στάση, μην προσπαθείτε όμως να εξαπατήσετε τον εαυτό σας.

σκέψεις και συναισθήματα. Στη διαδικασία αυτή οι άλλοι παίζουν το

Το να κλαίτε πότε πότε ανακουφίζει από την ένταση και ίσως αυτό να

ρόλο του αντηχείου. Μπορεί να σας ακούν απλώς, να σας συμπο-

συμβαίνει πολύ συχνά στην αρχή. Μπορεί να είστε απασχολημένη

νούν ή να σας δίνουν συμβουλές- ωστόσο, οτιδήποτε κι αν κάνουν,

με τις δουλειές του σπιτιού και, ξαφνικά, να ανακαλύπτετε ότι το μυα-

λειτουργούν για σας σαν ένα δίχτυ ασφάλειας, το οποίο σας προστα-

λό σας συνεχώς ταξιδεύει στο παρελθόν και... να τα πάλι τα δάκρυα.

τεύει όσο βρίσκεστε σε συναισθηματική αστάθεια. Η ηθική υποστή-

Μην κοροϊδεύετε τον εαυτό σας: παραδεχτείτε ότι είστε πληγω-

ριξη είναι πολύτιμη όταν αισθάνεσθε ότι έχετε εξαντλήσει τα όρια

μένη και αποδεχτείτε αυτό το συναίσθημα. Το ότι αντιδράτε με έντονα συναισθήματα δεν είναι δείγμα αδυναμίας. Για κάποιον που αγα-

των δυνάμεών σας. Είναι επίσης διαφωτιστικό να ακούσετε τι σκέφτονται οι φίλοι

πούσε το σύντροφο του ο χωρισμός είναι ένα τραυματικό γεγονός

σας για τον πρώην σας και πώς αξιολογούν την παρούσα κατάστα-

και η ψυχική σας αναστάτωση αποδεικνύει ότι συναισθηματικά λει-

ση. Μπορεί εσείς να είστε απελπισμένη και δυστυχής που εκείνος

τουργείτε καλά. Από ψυχολογική άποψη, θα ήταν πολύ πιο ανησυ-

σας εγκατέλειψε, ενώ εκείνοι μπορεί να σας επισημάνουν ένα σω-

χητικό σύμπτωμα η ανικανότητα να εκφράσετε τα συναισθήματά

ρό λόγους για τους οποίους θα έπρεπε να είστε ευχαριστημένη που

σας, επειδή το συναίσθημα υπάρχει και πρέπει να εκφραστεί. Αν

απαλλαγήκατε από αυτόν. Αυτή η διαπίστωση ίσως σας δώσει την

®φ

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

ευκαιρία να κοιτάξετε τα πράγματα από διαφορετική οπτική γωνία. Παρόλο που η θλίψη σας μπορεί να κάνει ξανά την εμφάνισή της, θα υπάρχουν και στιγμές κατά τις οποίες θα τον σκέφτεστε με λιγότερο ρομαντική διάθεση, οπότε θα εμφανίζεστε πιο δυνατή (6λ. σ. 70-73).

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

Τέταρτο βήμα: Αν όλα τα παραπάνω αποτύχουν, απευθυνθείτε σ' έναν ειδικό Για ορισμένες γυναίκες η ερωτική σχέση σημαίνει ολοκληρωτική αφοσίωση στο σύντροφο και αποκλεισμό από τη ζωή τους όλων των άλλων φίλων. Στήνονται στο τηλέφωνο και περιμένουν τηλεφώνημά

Τρίτο βήμα: Κρατήστε ημερολόγιο Αυτό το Βήμα είναι ίσως υποκατάστατο της δυνατότητας να μιλάτε σε φίλους ή μπορεί να γίνεται παράλληλα. Το να καταγράφετε τα βιώματα σας συχνά λειτουργεί ως ένα είδος αυτοθεραπείας, παρόλο που δεν μιλάτε απευθείας σε κανέναν. Το θεραπευτικό στοιχείο στην καταγραφή των βιωμάτων που απορρέουν από τις σχέσεις έγκειται στο ότι με τον τρόπο αυτό τα βγάζετε από τη σκέψη σας. Αυτή η διαδικασία εξωτερίκευσης σας επιτρέπει να δείτε καλύτερα τα συμβάντα και να τα αναλύσετε αποτελεσματικότερα. Καθώς επεξεργάζεστε τα γεγονότα γύρω από τη σχέση και το χωρισμό, θα ανακαλύψετε ότι τα πράγματα αποκτούν τώρα άλλο νόημα και εσείς αρχίζετε να ανακαλύπτετε συσχετισμούς και πρώιμα προειδοποιητικά σήματα που δεν τα είχατε προσέξει όταν πρωτοεμφανίστηκαν. Αυτή η διαδικασία μοιάζει πολύ με τη συναρμολόγηση ενός παζλ. Θα μπορούσατε να κρατήσετε ένα ημερολόγιο καταγραφής των συναισθημάτων σας στο παρόν και των αναμνήσεων με τις οποίες παλεύετε, ή ίσως σας ταιριάζει καλύτερα να αφηγηθείτε τα γεγονότα από την αρχή, σαν να γράφετε μια ιστορία, αρχίζοντας από το πώς συναντηθήκατε για πρώτη φορά, πώς νιώσατε γι' αυτόν τότε, πώς εξελίχθηκε η σχέση σας μέχρι την ώρα του χωρισμού. Αφού οι αναμνήσεις αυτών που ζήσατε μαζί σάς βασανίζουν έτσι κι αλλιώς, θα μπορούσατε να τις χρησιμοποιήσετε εποικοδομητικά, για να βγείτε από αυτή τη δυσάρεστη ψυχική κατάσταση.

του. Ακυρώνουν οποιοδήποτε άλλο ραντεβού στην περίπτωση που εκείνος προτείνει την τελευταία στιγμή να κάνουν κάτι μαζί το βράδυ. Δεν είναι λοιπόν παράξενο που οι φίλοι τους ενοχλούνται από μια τέτοια στάση. Αργά αλλά σταθερά, η υπεραφοσιωμένη γυναίκα απομονώνεται, καθώς δεν κάνει καμιά προσπάθεια να διατηρήσει τους φίλους της, οι οποίοι, στο τέλος, την εγκαταλείπουν. Ό λ α αυτά λειτουργούν υπό την προϋπόθεση ότι ο εν λόγω άντρας είναι διαθέσιμος και ανέχεται τη συναισθηματική προσκόλληση. Η τραγωδία αρχίζει όταν η σχέση αρχίζει να χαλάει. Πολλοί άντρες δεν μπορούν να ανεχθούν μια γυναίκα που τους κυνηγάει από πίσω συνεχώς, που θέλει να κάνουν τα πάντα μαζί και τα παραμελεί όλα για να μπορεί να συμμετέχει σε οτιδήποτε αφορά στη ζωή του αγαπημένου της. Αυτή είναι δύσκολη κατάσταση γιατί προκαλεί αισθήματα ασφυξίας και στερεί από τον άντρα τη δυνατότητα της ιδιωτικής ζωής. Για το λόγο αυτό οι άντρες εγκαταλείπουν μια τέτοια σχέση, μόλις εκδηλωθεί η εξάρτηση της γυναίκας απ' αυτούς. Ορισμένες γυναίκες έχουν επίγνωση αυτής της έμμονης ιδέας για το σύντροφο τους, αδυνατούν όμως να εμποδίσουν τον εαυτό τους να φέρεται έτσι, παρόλο που βλέπουν ότι η προσκόλληση τους αυτή καταστρέφει τη σχέση. Οι γυναίκες αυτές, όταν εγκαταλείπονται από το σύντροφο τους, είναι πραγματικά μόνες. Νιώθουν απροθυμία να προσεγγίσουν παλιές τους φίλες, επειδή τις είχαν παραμελήσει ή επειδή δυσκολεύονται να παραδεχτούν ότι, όταν εκείνες είχαν προβλέψει αυτή την εξέλιξη στη σχέση, είχαν δίκιο. Ως προς τους γονείς, μπορεί να μην είναι διαθέσιμοι ή οι πιο κατάλληλοι να συζητήσει κανείς μαζί τους προβλήματα σχέσεων.

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

Αν βρεθείτε σε παρόμοια θε'ση, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο να ζη-

Εν ολίγοις, εφόσον δεν είναι δυνατόν να εμποδίσουμε τις ανα-

τήσετε τη Βοήθεια ενός συμβούλου ή ψυχοθεραπευτή. Μπορεί, μάλι-

μνήσεις που μας αναστατώνουν να κατακλύζουν τη σκέψη μας, μπο-

στα, να είναι ευκολότερο για σας να μιλήσετε σ' έναν ξένο για τα προ-

ρούμε, τουλάχιστον, να τις χρησιμοποιούμε πιο εποικοδομητικά.

Βλήματά σας, επειδή ξέρετε ότι δεν πρόκειται να τον ξαναδείτε από τη στιγμή που θα σταματήσετε να τον επισκέπτεστε. Είναι επιτακτική ανάγκη να δείτε έναν ειδικό αν ανακαλύψετε ότι

Πρώτο βήμα: Ερευνήστε μήπως υπάρχει κάποιο σχήμα επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς στη σχέση

επαναλαμβάνετε το παλιό σχήμα, επιλέγετε, δηλαδή, λάθος σύντροφο

Όταν αναλογιζόμαστε όλα όσα πήγαν άσχημα στο παρελθόν, είναι

ή καταστρέφετε τις σχέσεις σας λόγω ζήλιας και κτητικότητας. Μπορεί

πιο εύκολο να αντιληφθούμε την ουσία των πραγμάτων. Η αναδρο-

να είναι μια αποκάλυψη για σας, να βρείτε γιατί είστε τόσο εξαρτημένη,

μή στο παρελθόν συχνά μας αποκαλύπτει ένα συγκεκριμένο σχήμα

χωρίς ίχνος αυτοπεποίθησης και γιατί νιώθετε τόσο άχρηστη αν δεν έ-

συμπεριφοράς που επαναλαμβανόταν καθ' όλη τη διάρκεια της σχέ-

χετε έναν άντρα στο πλευρό σας. Μπορεί, επίσης, να αποτελέσει τη βά-

σης. Θα δώσω ένα παράδειγμα για να διασαφηνίσω το θέμα:

ση για να προχωρήσετε σε εποικοδομητικές αλλαγές, τηρώντας μια πιο χαλαρή και θετική στάση απέναντι στη ζωή και στις σχέσεις σας.

0 Τομ και η Ανίκα είχαν ένα μόνιμο πρόβλημα στη σχέση τους. Είχαν αγοράσει μαζί ένα μικρό σπίτι με πολύ λίγα χρήματα, επειδή ήταν σε κακή κατάσταση, σωστό ερείπιο. Ο Τομ έβαλε τα δυνατά του να το μετατρέψει σε αληθινό σπίτι, επιδιορθώνοντάς το σπιθαμή

ΔΙΔΑΧΘΕΙΤΕ ΑΠΟ Τ Ο ΠΑΡΕΛΘΟΝ

προς σπιθαμή, και έτσι το έκανε κατοικήσιμο. Στην αρχή, η Ανίκα βοήθησε στη διακόσμηση και στο βάψιμο, αλλά όταν οι βασικές ερ-

Παρόλο που όλα τελείωσαν, υπάρχει πάντοτε η τάση να αναπολείτε το παρελθόν, με αποτέλεσμα να ξαναβιώνετε όλα τα συναισθήματα για τα οποία μιλήσαμε πιο πάνω. Θυμάστε τα ελαπώματά του και θυμώνετε. Θυμάστε τα δικά σας λάθη και σας πνίγουν οι ενοχές. Συγκρίνετε το παρελθόν με το παρόν και νιώθετε μοναξιά.

γασίες τελείωσαν, βαριόταν να περνάει όλα τα Σαββατοκύριακα α-

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι δεν υπάρχει τρόπος να εμποδίσετε αυτε'ς τις αναμνήσεις να κατακλύζουν τη σκέψη σας. Είναι, επομένως, ανώφελο να προσπαθείτε να διώξετε την ιστορία αυτή από το μυαλό σας. Ό σ ο πιο πολύ προσπαθείτε να αποφύγετε μια σκέψη, τόσο περισσότερο θα σας βασανίζει. Συνεπώς, δεν έχετε παρά να την αποδεχτείτε. Σε τελική ανάλυση, το να σκεφτόμαστε το παρελθόν μάς βοηθάει να καταλάβουμε τι πραγματικά συνέβη και, επομένως, να διδαχθούμε από αυτό και να αξιοποιήσουμε μελλοντικά τη νεοαποκτηθείσα γνώση μας.

τη διαρρύθμιση των επίπλων. Η Ανίκα τον παρακαλούσε να βγουν,

σχολούμενη με το σπίτι, αφού, μάλιστα, είχε ζεστάνει ο καιρός και μπορούσαν να πηγαίνουν για μπάνιο σε μια λίμνη που είχαν κοντά τους. Ο Τομ όμως ήταν αμετάπειστος. Κάποια κάγκελα ήθελαν βάψιμο, κάποια ράφια έπρεπε να τοποθετηθούν ή έπρεπε να αλλάξουν αλλά όταν είδε ότι δεν άλλαζε γνώμη, παραιτήθηκε από την προσπάθεια και, παρόλο που ο Τομ της πρότεινε να πηγαίνει μόνη της, εκείνη αρνιόταν και έμενε μέσα φανερά πειραγμένη. Έπειτα από έξι μήνες ο Τομ αγόρασε ένα κομπιούτερ κι έτσι ξανάρχισε η ίδια ιστορία. Σ' εκείνον άρεσε να κάθεται μέσα και να παίζει με τον υπολογιστή, ενώ εκείνη ήθελε να κάνει περιπάτους. Εκείνος αρνιόταν να την ακολουθήσει κι εκείνη έμενε μέσα μουτρωμένη. Τα παράπονα της Ανίκα εξελίχθηκαν σε φιλονικίες και ατέλειω-

Μ

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

ιες ώρες σιωπής και κατήφειας. Τελικά, η ένταση ανάμεσά τους έφτασε σε τέτοιο σημείο που η σχέση δέχτηκε σοβαρό πλήγμα και αποφάσισαν να χωρίσουν.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

Δεύτερο βήμα: Ποιο ρόλο παίζετε μέσα στο σχήμα; Όταν κοιτάξετε από κοντά τα αρνητικά σχήματα που αναπτύσσονται σε μια σχέση, θα παρατηρήσετε ότι και οι δύο σύντροφοι συμμετέ-

Παρόλο που αυτό δεν ήταν το μοναδικό σημείο προστριβών στη

χουν στην ανάπτυξή τους και είναι υπεύθυνοι για τον αναποτελεσμα-

σχέση του Τομ και της Ανίκα, το αναφέρω εδώ για να δείξω τι εννοώ

τικό τρόπο με τον οποίο αυτά λειτουργούν. Για να ξαναγυρίσουμε

με την έκφραση «σχήμα συμπεριφοράς».

στον Τομ και στην Ανίκα, φαίνεται πολύ καθαρά πως το αρνητικό

Τέτοια σχήματα διαμορφώνονται σιγά σιγά κατά τη διάρκεια της συ-

σχήμα δεν μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο λόγω της απουσίας

νύπαρξης για μεγάλο χρονικό διάστημα και είναι χρήσιμα γιατί τα μα-

πνεύματος συνεργασίας κι από τους δύο: ο Τομ αρνείται να τροπο-

θαίνει κανείς και δεν χρειάζεται να διαπραγματεύεται κάθε φορά το ίδιο

ποιήσει το πρόγραμμά του της συνεχούς ενασχόλησης αρχικά με το

θέμα. Αν, λόγου χάρη, και οι δύο εργάζονται μέχρι το βράδυ τις καθη-

σπίτι και στη συνέχεια με το κομπιούτερ, ενώ η Ανίκα δεν αποφασίζει

μερινές, μπορεί να αποφασίσουν από κοινού να βγαίνουν μόνο τα Σαβ-

να κάνει μόνη της αυτό που της αρέσει, αλλά, αντίθετα, κάθεται μέσα

βατοκύριακα. Από τη στιγμή που αυτό καθιερώνεται, είναι δυνατόν στην

μουτρωμένη. Και οι δύο επιμένουν πεισματικά ότι έχουν το δικαίωμα

πορεία να γίνονται ρυθμίσεις ανάλογα με την περίπτωση. Αν συμφωνή-

να κάνουν ό,τι θέλουν, με αποτέλεσμα κανείς τους να μην υποχωρεί,

σουν οι σύντροφοι, τότε αυτό το σχήμα, να κρατούν, δηλαδή, και οι δύο

ώστε να μειωθεί η ένταση. Θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε κά-

ελεύθερα τα Σαββατοκύριακα, είναι πολύ χρήσιμο. Αν όμως υπάρχει

ποιο συμβιβασμό και ο μεν Τομ να αφιερώνει κάποια απογεύματα

διαφωνία για το τι πρέπει να γίνεται κάθε φορά, τότε το εν λόγω σχήμα

για να συνοδεύει την Ανίκα στους περιπάτους της, η δε Ανίκα να δέ-

μπορεί να αποβεί καταστροφικό, ιδίως στην περίπτωση που υπάρχει α-

χεται να βγαίνει πότε πότε μόνη ή με φίλες της, αντί να κάθεται μέσα

προθυμία και από τα δύο μέρη να αναθεωρήσουν την άποψή τους.

σκυθρωπή.

Οι σχέσεις μπορεί να λειτουργούν με θετικά και αρνητικά σχή-

Όταν εξετάζετε τον κατάλογο που φτιάξατε με τα αρνητικά σχή-

ματα. Ο καλύτερος τρόπος να ανακαλύψετε την ύπαρξή τους είναι

ματα, καθίστε και σκεφτείτε για μια στιγμή μήπως υπήρξατε κάπως

να σκεφτείτε ως εξής: «Όποτε εγώ κάνω το Χ, εκείνος κάνει το Ψ»

ανυποχώρητοι στο παρελθόν κι έτσι επιβαρύνατε την κατάσταση χω-

και: «Όποτε εκείνος κάνει το Ψ, εγώ κάνω το Ω». Ως θετικό θα χα-

ρίς λόγο.

ρακτηρίζατε ένα σχήμα όπου, λόγου χάρη, κάθε φορά που εσείς εί-

Δεν είναι όμως μόνο η ανελασιικότητά σας που συντελεί στη

στε αναστατωμένη, εκείνος κάθεται κοντά σας και σας παρηγορεί.

διατήρηση ενός αρνητικού σχήματος. Παρόμοια προβλήματα ανα-

Ή όποτε αντιμετωπίζει προβλήματα στη δουλειά του, εσείς κάθεστε

κύπτουν και όταν είστε αναποφάσιστοι. Όταν έχετε κάνει πολλές

και τα συζητάτε μαζί του. Μπορούμε να μιλάμε για σχήμα όταν μια

προσπάθειες να λύσετε ένα πρόβλημα που έχετε με το σύντροφο

συμπεριφορά παρουσιάζεται τις περισσότερες φορές. (Θα υπάρ-

σας, αλλά εκείνος εξακολουθεί να μη συνεργάζεται, τότε, προφα-

χουν κατ' ανάγκην εξαιρέσεις στον κανόνα.) Αφού σημειώσετε τα

νώς, δεν ταιριάζετε μεταξύ σας. Ορισμένα σχήματα είναι τόσο κατα-

σχήματα που ανακαλύψατε, προχωρήστε στο δεύτερο βήμα.

στροφικά, ώστε η μόνη λύση είναι η διακοπή της σχέσης, όταν, λόγου χάρη, ο άντρας είναι Βίαιος, αλκοολικός ή μανιώδης τζογαδόρος. Θα ήταν πολύ ευγενικό να μείνετε για λίγο δίπλα του και να

Μ

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

προσπαθήσετε να τον Βοηθήσετε. Ωστόσο, κάποια στιγμή θα πρε'πει να απομακρυνθείτε από αυτή τη νοσηρή κατάσταση που εκθέτει σε κίνδυνο τη σωματική και ψυχική σας υγεία. Μπορείτε να Βοηθήσετε κόποιον μόνο εφόσον θέλει να Βοηθηθεί. Αν ο σύντροφος σας αρνείται να ζητήσει Βοήθεια, έχετε το καθήκον να διασώσετε τον εαυτό σας, διακόπτοντας αυτό το αρνητικό σχήμα. Πιθανότατα του έχετε δώσει πολλές φορές την ευκαιρία, επειδή σας ικετεύει να μείνετε, αλλά ύστερα από Λίγο ανακαλύπτετε ότι επαναλαμβάνεται η ίδια κατάσταση. Να διδάσκεστε από το παρελθόν σας και να μην αφήνετε ένα αρνητικό σχήμα να διαιωνίζεται. Από τη στιγμή που φερθήκατε με ευελιξία και κατανόηση, αλλά δεν βρήκατε ανταπόκριση και διάθεση συνεργασίας, είναι καιρός να πείτε: «Αρκετά ως εδώ». Την επόμενη φορά που θα σας συμβεί κάτι ανάλογο, μην παραμείνετε επί μακρόν στην προβληματική σχέση σας· διακόψτε σύντομα, όταν σας είναι ακόμα σχετικά εύκολο.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

ρισμού και, ως εκ τούτου, βοηθάει πολύ το να μπορείτε να το αποδέχεστε. Πρώτο βήμα: Αποδεχτείτε την ύπαρξη του κενού Είναι λογικό να σας λείπει ο σύντροφος σας, παρόλο που μπορεί να έχετε και άλλα συναισθήματα, όπως θυμό ή απογοήτευση, που σας κάνουν να χαίρεστε που, επιτέλους, έφυγε. Πάντως, ανάμεσα στις κρίσεις θυμού που προκαλούν οι δυσάρεστες αναμνήσεις, υπάρχουν πάντοτε στιγμές θλίψης για την εγκατάλειψη και την απώλεια. Ζήστε αυτά τα συναισθήματα. Είναι μέρος της διαδικασίας επούλωσης του τραύματος. Αποδεχτείτε την ύπαρξη ενός συναισθήματος μοναξιάς και επιτρέψτε στον εαυτό σας να το ζήσει πότε πότε. Αυτός είναι ο τρόπος που η ψυχή σας επεξεργάζεται τη θλίψη για την απώλεια ενός ανθρώπου με τον οποίο άλλοτε ήσασταν πολύ δεμένη. Δεν χρειάζεται όμως να Βιώνετε συνεχώς αυτό το έντονο αίσθημα μοναξιάς. Έτσι κι αλλιώς, το νιώθετε, θέλοντας και μη· μην το αφήνετε να σας εμποδίζει να επικεντρώνετε την προσοχή σας και σε άλλα θέματα. Έχετε ακόμα καιρό στη διάθεσή σας για λίγο κλάμα,

ΓΕΜΙΣΤΕ Τ Ο ΚΕΝΟ

όταν ξαπλώνετε το Βράδυ στο κρεΒάτι και προσπαθείτε να κοιμηθείτε.

Από τη στιγμή που εκείνος φεύγει, έχετε να αντιμετωπίσετε το κενό που αφήνει πίσω του. Έχει πάρει μαζί του τα πράγματά του κι εσείς

Δεύτερο βήμα: Καλύψτε την κοινωνική διάσταση του κενού

έχετε απαλλαγεί από οτιδήποτε σας τον θυμίζει και δεν θέλετε πια να

Για να εμποδίσετε τη μοναξιά να κυριαρχήσει στη ζωή σας, θα πρέ-

βλέπετε. Εξακολουθείτε να ζείτε στο ίδιο σπίτι, το οποίο όμως δεν εί-

πει να την αντιμετωπίσετε ενεργοποιώντας τον εαυτό σας. Αν αφήσε-

ναι πια το ίδιο. Δείχνετε να μην έχετε συνηθίσει ακόμα στην απουσία

τε την αίσθηση του κενού να επικρατήσει μέσα σας, απλώς επιμηκύ-

του. Μερικές φορές τα πρωινά, όταν είστε ακόμα μισοκοιμισμένη, έ-

νετε το χρόνο που σας χρειάζεται για να επανέλθετε στον παλιό σας

χετε την αίσθηση ότι θα τον δείτε να βγαίνει από το μπάνιο και να πετάει τη βρεγμένη πετσέτα πάνω στο κρεβάτι κι έπειτα συνειδητοποιείτε ότι δεν βρίσκεται πια εκεί. Αλλά είναι και κάποια παρηγοριά να ξέρεις ότι έχεις κατάδικο σου το μπάνιο τη στιγμή που το χρειάζεσαι... Αυτό το αίσθημα της απώλειας είναι αναπόσπαστο μέρος του χω-

εαυτό και να ξαναρχίσετε να απολαμβάνετε τη ζωή. Οργανώστε τη διασκέδασή σας. Αν έχετε χωρίσει πρόσφατα, είναι σημαντικό να έχετε συντροφιά όσο πιο συχνά μπορείτε. Δεν θα ήταν η καλύτερη επιλογή να πάτε να δείτε ένα δραματικό έργο στον κινηματογράφο ή ένα ρομαντικό έργο στο θέατρο. Αποφύγετε την

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

οδύνη που θα ξυπνήσουν μέσα σας. Μπείτε στη συντροφιά των άλλων και ακολουθήστε τους σε ό,τι κι αν κάνουν, έτσι ώστε να μη μένετε μόνη για πολύ. Μην περιμένετε από τους άλλους να κάνουν την πρώτη κίνηση. Προσκαλέστε τους φίλους σας για ένα ποτό (αυτό μπορεί να είναι μια καλή ευκαιρία να ανακοινώσετε το χωρισμό σας), οργανώστε μια μικρή εκδρομή, μια βραδιά στο θέατρο με παρέα. Μην εγκαταλείπετε τα σπορ που αγαπάτε. Συναντήστε ξεχωριστά μερικούς καλούς φίλους και φίλες σας, για να μπορείτε να κάνετε πιο οικεία συζήτηση.

ναι ιδιαίτερα σημαντικό στη φάση αυτή. Είναι πολύ εύκολο να παρα-

Μπορεί, βέβαια, να ανακαλύψετε ότι αυτή τη στιγμή δεν έχετε τη

σο πιο ελκυστική είστε για τους άλλους - και αυτό τώρα το χρειάζεστε.

$9)

μελήσετε τον εαυτό σας -«Δεν με νοιάζει. Έτσι κι αλλιώς, κανείς δεν πρόκειται να με κοιτάξει!»- επειδή νιώθετε αδιάφορη και μόνη και έχετε μια απόρριψη σιο ενεργητικό σας. Αλλά σκεφτείτε το λίγο. Όταν κοιτάζεστε στον καθρέφτη προτού βγείτε, δεν σας ανεβάζει το ηθικό να βλέπετε τον εαυτό σας καλοντυμένο και μακιγιαρισμένο; Θυμηθείτε αυτό το συναίσθημα όταν ετοιμάζεστε για ένα πάρτι και προσπαθήστε να πετύχετε μια καλή εμφάνιση. Αυτό δεν σας κάνει να νιώθετε καλύτερα; Είναι αλήθεια, όσο πιο ελκυστική νιώθετε, τό-

διάθεση να οργανώσετε αυτές τις δραστηριότητες. Αλλά μην αφεθεί-

Το να αφεθείτε στη δυστυχία σας και να παραμελήσετε τον εαυ-

τε! Κανονίστε τουλάχιστον κάποια πράγματα, κυρίως για το Σαββα-

τό σας είναι η ευκολότερη λύση, στη συνέχεια όμως θα δείτε ότι ξε-

τοκύριακο. Μέσα στη βδομάδα έχετε τη δουλειά σας και τους συνα-

περνάτε πιο εύκολα αυτή τη φάση, όταν προσπαθήσετε, έστω και λί-

δέλφους σας για κουβέντα. Έτσι, υπάρχει κάτι να σας αποσπά την

γο, να φροντίσετε τον εαυτό σας.

προσοχή από το πρόβλημά σας, παρόλο που μπορεί κάθε τόσο να πιάνετε τον εαυτό σας να «ταξιδεύει» αλλού. Αυτή η δυσκολία συγκέ-

Τρίτο βήμα: Καλύψτε το κενό από την έλλειψη

ντρωσης μπορεί να σας παρουσιάζεται και όταν παρακολουθείτε ένα

σεξουαλικής επαφής

έργο - ωστόσο, να πηγαίνετε συχνά στο σινεμά ή το θέατρο. Τα πράγματα έχουν αλλάξει στο σπίτι, στη δουλειά ή στον ελεύθερο χρόνο σας και αυτό θα πρέπει να το αποδεχτείτε αργά ή γρήγορα. Τώρα υπάρχει στη ζωή σας ένας μεγάλος απών και αυτό αλλάζει το πώς νιώθετε τόσο για τον εαυτό σας όσο και γι' αυτά που κάνετε.

Στην περίπτωση που η σεξουαλική πλευρά της σχέσης υπήρξε καλή, μπορεί να σας λείπει το σεξ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο· και δυστυχώς δεν υπάρχει εύκολη λύση στο πρόβλημα αυτό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μόλις κυκλοφορήσει το νέο για το χωρισμό μιας γυναίκας, εμφανίζεται στο προσκήνιο κάποιος εθελοντής για να την

Το καλό σε όλη αυτή την ιστορία είναι ότι αποτελεί απλώς μια

παρηγορήσει- ίσως αυτό να είναι ανακουφιστικό. Δεν πρέπει όμως

φάση. Ό σ ο περνάει ο καιρός, θα συνηθίσετε να ζείτε χωρίς εκείνον.

να λησμονείτε τελείως τα πρότυπά σας. Δεν θα ήταν καλό για σας να

Αλλά μην κάθεστε στο σπίτι κοιτάζοντας την άδεια θέση δίπλα σας

ξεκινήσετε με επιπολαιότητα ούτε καν μια ερωτική περιπέτεια. Γιατί,

στον καναπέ. Αυτό δυσκολεύει για σας τα πράγματα.

εκτός από τον κίνδυνο του ΑΙϋ5 και των άλλων σεξουαλικώς μεταδι-

Ελαπώστε το χρόνο που «αφιερώνετε» στην απόλυτη θλίψη και

δομένων νοσημάτων, μπορεί να πληγωθείτε από κάποιον που δεν

κάντε μια προσπάθεια να βγείτε έξω. Σε λίγες μέρες θα πιάσετε τον

δείχνει ευαισθησία απέναντι σας ούτε ενδιαφέρεται ουσιαστικά για

εαυτό σας να γελάει ξανά ακούγοντας ανέκδοτα και θα αρχίσετε για

σας. Γι' αυτό προσπαθήστε να έχετε απόλυτο έλεγχο της κατάστασης

μια ακόμα φορά να απολαμβάνετε έστω και λίγα πράγματα.

όταν θα πείτε το «ναι».

Όταν πρόκειται να βγείτε, φροντίστε την εμφάνισή σας. Αυτό εί-

Ό,τι κι αν κάνετε όμως, μη νομίσετε ότι αυτός είναι ο νέος σας

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

σύντροφος, επειδή κοιμηθήκατε μερικε'ς φορε'ς μαζί του. Εφόσον δεν έχετε ξεπεράσει την παλιά σας σχέση, δεν είστε έτοιμη για μια καινούργια. Εκείνος μπορεί να είναι, εσείς όμως όχι. Μόλις τώρα αφήσατε πίσω σας ένα χωρισμό· αν δεν θέλετε να τον ακολουθήσει άλλος ένας, μην παίρνετε στα σοβαρά τον καινούργιο σας εραστή. Αν έχετε διαπιστώσει ότι σας ενδιαφέρει μόνο για το σεξ, να του το πείτε. Μην τον αφήνετε να πιστεύει ότι θέλετε μια σοβαρή σχέση μαζί του.

Πρώτο βήμα: Αποφασίστε με τι θέλετε να ασχοληθείτε

Καλό θα ήταν να μην τον βλέπετε πολύ συχνά- οι γυναίκες έχουν την τάση να ερωτεύονται έναν άντρα μόλις κοιμηθούν μαζί του, κι εσείς δεν είστε ακόμα έτοιμη για μια σοβαρή δέσμευση.

η τακτοποίηση της γκαρνταρόμπας σας ή το ξεκαθάρισμα των πραγ-

Αυτό ίσως σας φανεί εξαιρετικά δύσκολο. Ίσως νιώθετε ανίκανη να σκεφτείτε οτιδήποτε αυτή τη στιγμή, απλώς επειδή αισθάνεσθε γενικά πολύ πεσμένη για να διανοηθείτε ότι θα επιχειρήσετε κάτι καινούργιο. Μη στενοχωριέστε. Υπάρχει λύση σ' αυτό το πρόβλημα. Σκεφτείτε κάτι «παλιό», κάποια δουλειά που πρέπει να γίνει και την έχετε παραμελήσει τους τελευταίους μήνες ή χρόνια. Θα μπορούσε να είναι κάτι που το αρχίσατε αλλά δεν το τελειώσατε ποτέ, όπως, λόγου χάρη, μάτων που φυλάτε στο πατάρι. Ή θα μπορούσε να είναι κάτι που υποσχεθήκατε σε μια φίλη σας αλλά δεν κατορθώσατε να το κάνετε για παράδειγμα, να τελειώσετε εκείνο το φόρεμα που είχατε αρχίσει να της ράβετε ή να τη βοηθήσετε να βάψει ένα δωμάτιο του σπιτιού

ΑΣΧΟΛΗΘΕΙΤΕ ΜΕ ΝΕΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

της. Με άλλα λόγια, σκεφτείτε οποιαδήποτε δουλειά έχετε αφήσει στη μέση και απασχολεί ακόμα το μυαλό σας. Ενώ προσπαθείτε να «τα-

Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνετε όλα όσα επιθυμούσατε πάντοτε να κάνετε αν είχατε περισσότερο χρόνο... Να ' μαστέ λοιπόν. Έχετε άφθονο χρόνο στη διάθεσή σας, κανένα εξωτερικό εμπόδιο, κανέναν που πρέπει να διαπραγματευθείτε μαζί του το τι θα κάνετε, μπορείτε, επομένως, να ξεκινήσετε αμέσως! Ο χρόνος που παρεμβάλλεται μεταξύ δύο σχέσεων είναι ιδεώδης για διάφορες δραστηριότητες, για τη γενικότερη πρόοδο σας και για ένα ξεκαθάρισμα των πραγμάτων, τόσο στην προσωπική σας ζωή, όσο και στη δουλειά σας.

κτοποιήσετε» τον ψυχισμό σας ύστερα από τη διάλυση της παλιάς σας σχέσης, θα μπορούσατε, παράλληλα, να τακτοποιήσετε δουλειές που πρέπει να γίνουν και να απαλλαγείτε από αυτές. Πολλές γυναίκες θεωρούν ότι λειτουργεί θεραπευτικά το να κάνουν νέα διαρρύθμιση στο σπίτι τους, πετώντας συγχρόνως άχρηστα αντικείμενα. Μια πελάτισσα μου είπε κάποτε: «Νιώθω σαν να τον βγάζω από τη ζωή μου μαζί με όλες τις παλιατσαρίες που πετάω. Μοιάζει με ένα είδος συμβολικής κίνησης, ότι αρχίζει για μένα μια καινούργια εποχή, ότι αφήνω πίσω το παρελθόν και κάνω ένα νέο ξεκίνημα. Μέχρι που άλλαξα τη θέση

Βέβαια, η ιδέα ότι θα ξεκινήσετε κάτι τελείως μόνη σας μπορεί να σας φαίνεται λίγο αποθαρρυντική στην αρχή, όμως δεν έχετε εναλλακτική λύση.

όλων των επίπλων στο διαμέρισμά μου».

Ακολουθούν μερικές πρακτικές υποδείξεις που μπορεί να σας βοηθήσουν στην προσπάθεια σας:

για να κατευθύνετε όλη σας την ενεργητικότητα, μέρος της οποίας α-

Αν τα αρνητικά σας συναισθήματα δεν σας επιτρέπουν να προχωρήσετε σε μια απόφαση, θα μπορούσατε να τα χρησιμοποιήσετε πορροφούσαν κι αυτά, προς ένα θετικό στόχο. Θα δείτε, τελικά, ότι είναι πολύ εύκολο να καταλήξετε σε κάποιες ιδέες, ακόμα και για καινούργια πράγματα που θέλετε να δοκιμάσετε.

Μ

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

Και μην ξεχνάτε ότι, όποια κι αν είναι η ασχολία που διαλέξατε, δεν χρειάζεται να είναι χρήσιμη. Διαλέξτε κάτι που κάπως σας ελκύει, που σας φαίνεται διασκεδαστικό, που σας εμπνέει και σας απορροφά ή είναι πρόκληση για σας. Τώρα είναι η στιγμή να αναζητήσετε κάτι που το θέλετε εσείς πραγματικά- δεν έχει σημασία αν οι φίλοι σας κατανοούν ή επιδοκιμάζουν την επιλογή σας. Αφήστε τους άλλους απ' έξω σ' αυτή τη φάση. Μπορεί να θέλετε να μάθετε κολύμπι

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

καλύπτετε ότι σας βασανίζουν κάποια σχετικά ερωτηματικά: Πώς, λόγου χάρη, θα βρείτε ποια είναι η κατάλληλη σχολή; Θα μπορέσετε να παρακολουθήσετε τα μαθήματα, τη στιγμή που έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε που τελειώσατε το σχολείο; Μήπως όλοι οι άλλοι σπουδαστές είναι νεότεροι και πιο ατσίδες από σας; Θα τα καταφέρετε να τελειώσετε τις σπουδές σας ή θα διακόψετε στη μέση; Μήπως από υπερβολικό άγχος θα αποτύχετε στις εξετάσεις; Όλες αυτές οι αμφιβολίες μπορεί να σας αποτρέψουν από την προσπάθεια πολύ

ή μια ξένη γλώσσα, να σπουδάσετε, να ξεκινήσετε δική σας επιχείρηση, να μάθετε ένα όργανο ή να αρχίσετε να συλλέγετε γραμματόσημα. Όλα είναι επιτρεπτά, εφόσον είναι νόμιμα και δεν σας βάζουν σε έξοδα που δεν αντέχει το πορτοφόλι σας. Δεύτερο βήμα: Διαιρε'στε αυτό με το οποίο επιλε'ξατε να ασχοληθείτε σε μικρότερα και ευκολότερα με'ρη

εύκολα. Υπάρχει όμως καλύτερος τρόπος χειρισμού του θέματος. Θα το επιμερίσουμε σε μικρότερα βήματα. Ας υποθέσουμε ότι θα παρακολουθήσετε Γαλλικά και Βιολογία: 1. Φροντίστε να βρείτε την κατάλληλη σχολή. Κοιτάξτε τις διαφημίσεις των εφημερίδων, ρωτήστε στο λύκειο της περιοχής σας,

Ένας λόγος που οι άνθρωποι αποτυγχάνουν στην προσπάθειά τους

μιλήστε με γνωστούς σας που παρακολούθησαν παρόμοια προ-

να βάλουν σε εφαρμογή νέες ιδέες είναι το ότι δεν έχουν ένα συγκε-

γράμματα κτλ. 2. Ζητήστε λεπτομέρειες από δύο τουλάχιστον σχολές. 3. Μιλήστε με κάποιον υπεύθυνο της σχολής. Φτιάξτε έναν κατά-

κριμένο σχέδιο δράσης. Όταν σκέφτονται ένα νέο εγχείρημα, το θεωρούν εξαιρετικά δύσκολο, γεμάτο από ανυπέρβλητα εμπόδια· έτσι, παραιτούνται προτού ακόμη αρχίσουν.

λογο με όλα τα ερωτήματα (σχετικά με τα δίδακτρα, τις εξετά-

Κάθε νέο εγχείρημα μπορεί να σας τρομάζει, εφόσον το έχετε

σεις, την ηλικία όσων παρακολουθούν τα προγράμματα κτλ.)

μόνο στη σκέψη σας. Το σωστό θα ήταν να το διατυπώσετε λεκτικά

που θέλετε να του απευθύνετε, προτού καταλήξετε σε ποια σχο-

πάνω σ' ένα χαρτί. Μπορεί να έχετε απόλυτο δίκιο να σκέφτεστε ότι η

λή θα φοιτήσετε.

πραγματοποίηση ενός έργου δεν είναι μια απλή υπόθεση. Αν όμως

4. Κάντε εγγραφή.

μπορέσετε να δείτε καθαρά τα διαδοχικά βήματα που πρέπει να κά-

5. Αν γνωρίζετε ότι οι εξετάσεις σάς προκαλούν υπερένταση,

νετε για να πετύχετε το σκοπό σας, τότε δεν αντικρίζετε ένα βουνό α-

φροντίστε να μπείτε σε μια ομάδα αυτοβοήθειας ή να παρακο-

πό προβλήματα, παρά μόνο μια σειρά από δραστηριότητες μικρότε-

λουθήσετε κάποιο πρόγραμμα χαλάρωσης πριν από τα τελικά

ρης δυσκολίας που μπορείτε να διευθετείτε καθώς προχωρείτε. Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι αποφασίζετε να παρακολουθήσετε ένα προπανεπισιημιακό πρόγραμμα σπουδών που περιλαμβάνει κάποια μαθήματα που σας ενδιαφέρουν. Ωστόσο, παρόλο που θα σας άρεσε πολύ να προχωρήσετε στην απόφασή σας, ανα-

διαγωνίσματα. 6. Αρχίστε από το σημείο 1 τώρα. Καθώς τώρα κοιτάζετε τη λίστα με τα ερωτήματα, η όλη υπόθεση σας φαίνεται πιο τακτοποιημένη και προσπελάσιμη, έτσι δεν είναι;

II

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

'Οιαν φτιάχνετε τον κατάλογο, σιγουρευτείτε ότι προσθέτετε πάντοτε ένα τελευταίο σημείο που να αναφέρεται στο ότι πρέπει να ξεκινήσετε αμέσως. Ο κατάλογος έχει σημασία μόνο εφόσον σκοπεύετε να τον αξιοποιήσετε. Οι αναβολές δεν σας κάνουν να νιώθετε καλύτερα για τον εαυτό σας ή το εγχείρημά σας. Γι' αυτό ξεκινήστε όσο γίνεται πιο γρήγορα. Τρίτο βήμα: Παρακολουθείτε την πρόοδο σας σε καθορισμένα διαστήματα

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

είτε, δηλαδή, το ασυνείδητο σας προς όφελος σας. Στο ασυνείδητό μας διατηρούμε τις αναμνήσεις απ' ό,τι μας έχει συμβεί, έχουμε δει, ακούσει ή βιώσει. Επίσης, στο ασυνείδητό μας διατηρούμε τις προσδοκίες μας, επειδή αυτό που περιμένουμε να συμβεί στο μέλλον προκύπτει από τις εμπειρίες του παρελθόντος. Έτσι, αν την περασμένη φορά αποτύχατε στις εξετάσεις για το δίπλωμα οδήγησης, διατηρείτε στο ασυνείδητό σας την ανάμνηση της αποτυχίας και φοβάστε ότι θα αποτύχετε και την επόμενη φορά. Καθώς περιμένετε μια αποτυχία, το μόνο που έρχεται στη σκέψη σας είναι εικόνες κα-

Από τη στιγμή που έχετε ξεκινήσει τη δραστηριότητα που επιλέξατε, τα πράγματα συνήθως ξεκαθαρίζουν στην πορεία. Στην περίπτωση που παρακολουθείτε ένα πρόγραμμα σπουδών, έχετε τους άλλους σπουδαστές που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση μ' εσάς, καθώς και τους καθηγητές σας. Επομένως, έχετε στη διάθεσή σας ανθρώπους που θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τα προβλήματα που μπορεί να εμφανιστούν. Θα ήταν αρκετά χρήσιμο να ελέγχετε κατά διαστήματα την πρόοδο σας για να ξέρετε πώς τα πάτε, ιδίως αν συναντάτε δυσκολίες στην πορεία ή αν δεν είστε απόλυτα ικανοποιημένοι από τη δουλειά σας. Να διατυπώσετε με σαφήνεια το πρόβλημα και να είστε συγκεκριμένοι. Μην πείτε απλώς: «Δεν τα βγάζω πέρα με τις απαιτήσεις του προγράμματος». Να καθορίσετε επακριβώς τι είναι αυτό που σας δυσκολεύει, λόγου χάρη: «Δεν καταλαβαίνω αυτό το συγκεκριμένο κεφάλαιο» ή: «Δεν νομίζω ότι αξιοποιώ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το χρόνο μου». 'Οταν διατυπώνουμε το πρόβλημα σαφώς, είναι ευκολότερο να βρούμε μια λύση. Αντίθετα, όσο πιο ασαφές είναι, τόσο μεγαλύτερες δυσκολίες θα συναντήσετε στην αντιμετώπισή του. Τέταρτο βήμα: Να είστε αισιόδοξοι ως προς την έκβαση της προσπάθειας

ταστροφής: φαντάζεστε ότι δεν σταματάτε σ' ένα 5ΤΟΡ, ότι τα χάνετε, ότι ο εξεταστής κουνάει με αποδοκιμασία το κεφάλι του, με αποτέλεσμα να βρίσκεστε σε συνεχή εκνευρισμό. Έχετε, δηλαδή, προγραμματίσει τον εαυτό σας να αποτύχετε και στη δεύτερη προσπάθειά σας. Το θετικό σ' αυτή την ιστορία είναι ότι το σύστημα αυτό λειτουργεί και από την ανάποδη. Καθώς το ασυνείδητό σας δεν μπορεί να διακρίνει αν έχετε κάνει κάτι στην πραγματικότητα ή απλώς το φανταστήκατε, μπορείτε εύκολα, με τη μέθοδο της αυθυποβολής, να φέρετε στο νου σας θετικές εικόνες, σχετικές, λόγου χάρη, με την επιτυχή έκβαση των σπουδών σας. Διαθέστε λίγο χρόνο κάθε μέρα για να χαλαρώσετε, κλείστε τα μάτια σας, φανταστείτε ότι ζείτε τη στιγμή που παίρνετε το πτυχίο σας από το πρόγραμμα σπουδών που παρακολουθήσατε και νιώστε αυτό το υπέροχο συναίσθημα ότι τα καταφέρατε. Ή φανταστείτε τον εαυτό σας, όταν θα έχετε χάσει μερικά περιττά κιλά, να στέκεστε μπροστά στον καθρέφτη φορώντας εκείνο το εφαρμοστό φόρεμα σε μικρότερο νούμερο από αυτό που φοράτε σήμερα και βιώστε εκείνη την υπέροχη αίσθηση υπερηφάνειας. Αν το κάνετε τακτικά, να συλλαμβάνετε, δηλαδή, νοερά την επιτυχή έκβαση των προσπαθειών σας, αυτό μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για σας να προχωρήσετε ως το τέλος, εντείνοντας τις προσπά-

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σας μάθω ένα κόλπο, να χρησιμοποι-

θειές σας, ενώ, συγχρόνως, θα σας διακατέχει ένα γενικότερο θετι-

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

κό συναίσθημα. Η επιτυχία ασκεί ευεργετική επίδραση στο σώμα και την ψυχή, ενώ, όσο περισσότερες θετικε'ς σκέψεις κάνετε, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να υλοποιηθούν οι προσδοκίες σας.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

Μιλήστε σ' έναν καλό σας φίλο και ζητήστε του να σας πει τη γνώμη του για σας. Μπορεί να διαπιστώσετε με έκπληξη ότι η εικόνα που έχειε για τον εαυτό σας διαφέρει σημαντικά από την εικόνα που έχουν οι άλλοι για σας. Το να παίρνει κανείς μια δεύτερη γνώμη

ΕΝΙΣΧΥΣΤΕ ΤΗΝ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΣΑΣ

Αυτό που μόλις εξήγησα για τη λειτουργία του ασυνειδήτου ισχύει και για την αυτοπεποίθηση. Η ανάμνηση που έχετε καταγράψει από την τελευταία σας σχέση είναι ανάμνηση αποτυχίας. Άσχετα με το ποιος εγκατέλειψε ποιον, το πρώτο πράγμα που πλήττεται στις περισσότερες γυναίκες από ένα χωρισμό είναι η εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Φράσεις του τύπου: «Δεν μπορώ να κρατήσω έναν άντρα», «Πάντα διαλέγω τους χαμένους» ή: «Δεν νομίζω πως υπάρχουν πια σωστοί άντρες» δηλώνουν απελπισία και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Υπάρχει καλύτερη στιγμή από αυτή για να ενδιαφερθείτε ενεργά για τον εαυτό σας;

μπορεί να αποβεί εξαιρετικά χρήσιμο, επειδή συχνά είμαστε οι χειρότεροι κριτές του εαυτού μας και πολύ πιο αυστηροί μαζί του από οποιονδήποτε άλλο. Θα μας βοηθούσε λοιπόν να σχηματίσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τον εαυτό μας το να ακούσουμε πώς μας βλέπουν οι φίλοι μας. Δεύτερο βήμα: Μάθετε να χαλαρώνετε Η αυτοπεποίθηση χαρακτηρίζεται από ήρεμο ψυχισμό. Για να χαλαρώσετε ψυχικά, πρέπει πρώτα να χαλαρώσετε σωματικά. Βρείτε ένα αναπαυτικό κάθισμα και καθίστε άνετα. Απλώστε και τα δυο σας πόδια στο πάτωμα (αν φοράτε παπούτσια ψηλοτάκουνα, πρέπει να τα βγάλετε) και βεβαιωθείτε ότι η αναπνοή σας δεν εμποδίζεται από κάτι που σας σφίγγει στη μέση. Τοποθετήστε τα χέρια

Πρώτο βήμα: Σχηματίστε σαφή εικόνα για τον εαυτό σας

σας χαλαρά πάνω στους μηρούς.

Μπορεί να έχετε αυτοπεποίθηση σε ό,τι αφορά στο επάγγελμά σας,

Κοιτάξτε ίσια μπροστά σας και, χωρίς να ανασηκώσετε το σαγό-

αλλά όχι ως προς τις προσωπικές σας σχέσεις. Ορισμένοι άνθρωποι

νι, γυρίστε το βλέμμα σας προς το ταβάνι και κρατήστε το προσηλω-

λειτουργούν με αυτοπεποίθηση απέναντι στους ξένους, αλλά όχι α-

μένο σταθερά σ' ένα σημείο. Προσπαθήστε να μην ανοιγοκλείνετε

πέναντι σε συγγενείς και φίλους. Παρόλο που μπορεί να εμφανίζετε

τα μάτια καθώς κοιτάζετε το σημείο αυτό. Περιμένετε για λίγο, μέχρι

έλλειψη αυτοπεποίθησης στους περισσότερους τομείς της ζωής σας,

να αρχίσει να θολώνει η όρασή σας, και τότε κλείστε απαλά τα μάτια,

είναι χρήσιμο να εντοπίσετε τους πιο σημαντικούς. Ποιος τομέας της ζωής σας νομίζετε ότι θα επηρεαζόταν θετικότερα από την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής σας; Είναι απόλυτα θεμιτό να ξεκινήσετε την προσπάθειά σας από ένα μόνο τομέα, επειδή, αν καταφέρετε να τονώσετε την αυτοπεποίθησή σας σ' αυτόν, το αντίκτυπο θα είναι αισθητό και στους άλλους. Επομένως, θα μπορούσατε να επιλέξετε εσείς με ποιον τομέα θέλετε να ασχοληθείτε.

αναπνεύστε βαθιά και αρχίστε να συγκεντρώνεστε στο πώς κάθεστε στην καρέκλα. Συνειδητοποιήστε σε ποια θέση βρίσκεται το κεφάλι, η πλάτη, τα χέρια, οι μηροί και τα πόδια σας. Πάρτε μια βαθιά αναπνοή. Τώρα αρχίστε να σφίγγετε τους μυς των ποδιών σας· κρατήστε τους σφιγμένους για μια στιγμή και χαλαρώστε τους. Ενώ το κάνετε, φανταστείτε τους μυς στα πόδια σας να σφίγγονται και μετά να χαλαρώνουν. Έπειτα αρχίστε να κάνετε το ίδιο με τους μηρούς, την κοι-

Μ

ΒΕΡΑ ΠΑΪΦΕΡ

Λιά και ίο σιήθος, τους βραχίονες και ία χέρια σας και, τελικά, σφίξτε και χαλαρώστε ιους μυς των ώμων και του προσώπου, χωρίς να ξεχνάτε να βλέπετε νοερά τους μυς σας να σφίγγονται και να χαλαρώνουν. Αφού ολοκληρώσετε αυτή τη φάση, πάρτε μια βαθιά εισπνοή και για λίγες στιγμές φανταστείτε ότι ολόκληρο το σώμα σας είναι τόσο νωθρό και χαλαρό, ώστε νιώθετε σαν πάνινη κούκλα, χωρίς καμιά ενεργητικότητα. Για να ελέγξετε αν έχετε χαλαρώσει, ανασηκώστε λίγο το ένα σας χέρι πάνω από το μηρό σας και έπειτα αφήστε το πάλι να πέσει βαριά, έχοντας την αίσθηση ότι αυξάνετε το βαθμό χαλάρωσής σας. Στη συνέχεια, επαναλάβετε το ίδιο με το άλλο χέρι, με την ίδια αίσθηση. Τώρα εστιάστε την προσοχή σας στην κοιλιακή χώρα και νιώστε το μέρος αυτό να γίνεται όλο και πιο ζεστό, όλο και πιο χαλαρό, ενώ η γαλήνη απλώνεται σε όλο σας το σώμα και την ψυχή. 'Οταν αισθανθείτε έτοιμοι, σφίξιε συγχρόνως όλους σας τους μυς και, αφήνοντάς τους να χαλαρώσουν, ανοίξτε πάλι τα μάτια. Ολόκληρη η άσκηση δεν χρειάζεται να κρατήσει πάνω από πέντε λεπτά και είναι πολύ αποτελεσματική. Κάντε τη δύο φορές τη μέρα για μερικές βδομάδες και θα μπορείτε να φτάσετε σε μια ευχάριστη κατάσταση χαλάρωσης σε ακόμα λιγότερο χρόνο, κλείνοντας τα μάτια, εισπνέοντας βαθιά, σηκώνοντας λίγο τα χέρια και αφήνοντάς τα να πέσουν χαλαρά στα πόδια σας.

ΠΩ! ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ! ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

κολουθήσει το ματς στην τηλεόραση. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις ο ένας σύντροφος αισθάνεται «ριγμένος». Με τα παραπάνω δεν εννοώ ότι δεν πρέπει να γίνονται υποχωρήσεις σε μια σχέση, έχει όμως μεγάλη σημασία να είναι αμοιβαίες. Για να είναι ευτυχείς και ικανοποιημένοι και οι δυο, θα πρέπει να μπορούν να εκφράζουν αυτό που θέλουν. Αν δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό, η σχέση μεταβάλλεται σ' ένα δύσκολο παιχνίδι στο οποίο πρέπει ο ένας να μαντεύει τι πραγματικά θέλει ο άλλος, ενώ συγχρόνως αναρωτιέται γιατί είναι πάλι κακόκεφος. Ό π ω ς μου εξήγησε η Σίλβια σε μια συνεδρία: «Απλώς δεν είχα συνηθίσει να σκέφτομαι τι ήθελα πραγματικά. Ο τρόπος που μεγάλωσα με έκανε να βάζω τον εαυτό μου τελευταίο και η πρώτη μου έγνοια ήταν να ακούω τι θέλουν οι άλλοι, ιδίως οι άντρες. Έτσι, όταν με ρωτούσε ο άντρας μου τι ήθελα να κάνουμε, δεν μπορούσα να του πω. Δεν ήμουν βέβαιη για το τι ήθελα, αλλά κι όταν ήμουν, δεν τολμούσα να του πω. Αντίθετα, άρχιζα να αναρωτιέμαι τι, άραγε, να ήθελε εκείνος να κάνουμε. Νομίζω ότι πάντοτε έλεγα αυτό που νόμιζα πως ήθελε να ακούσει. Αλλά έπειτα ένιωθα μνησικακία εναντίον του». Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ψευδο-διαπραγμάτευσης μεταξύ των συντρόφων. Ο άντρας, για παράδειγμα, λέει στη γυναίκα του να προτείνει τι θα ήθελε να κάνουν ένα Σαββατοκύριακο και παίρνει μια απάντηση που εκείνος υποθέτει ότι βασίζεται στις ανάγκες και τις επιθυμίες της. Στη συνέχεια, πραγματοποιεί την επι-

Τρίτο βήμα: Εκφράστε καθαρά τις επιθυμίες σας Πολλές σχ,έσεις φθείρονται ή διαλύονται εξαιτίας τού ότι ο ένας ή και οι δύο σύντροφοι δεν εκφράζουν ανοιχτά τις ανάγκες τους, επειδή δεν μπορούν ή δεν θέλουν να το κάνουν. Εκείνος, λόγου χάρη, προτείνει να πάνε στη θεία του το Σαββατοκύριακο κι εκείνη δέχεται, παρόλο που θα ήθελε να μείνουν για λίγο μόνοι οι δυο τους. Εκείνη κανονίζει να πάνε στο θέατρο, ενώ εκείνος θα προτιμούσε να παρα-

θυμία «της» και, τελικά, δεν καταλαβαίνει γιατί η γυναίκα του είναι κακόκεφη. Αν στα παραπάνω αναγνωρίζετε κάτι από τον εαυτό σας, σκεφτείτε τα εξής: α) Ο σύντροφος σας δεν μπορεί να διαβάσει τη σκέψη σας. Μπορεί να πιστεύετε ότι θα έπρεπε πια να ξέρει τι θέλετε και σας ενοχλεί το ότι εξακολουθεί να σας ρωτάει. Αλλά, για σκεφτείτε, δεν είναι στα υπέρ του ότι δεν συμπεραίνει αυτομάτως πως εσείς επιθυ-

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠ1ΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

μείτε πάντα το ίδιο πράγμα; Είναι σίγουρα πολύ ευγενικό να ρωτάς

πράγματα, ώστε να αφιερώνετε επαρκή χρόνο στον εαυτό σας, θα

τον άλλο τι ακριβώς θέλει.

αισθανθείτε ευτυχέστερη και πιο χαλαρή απέναντι στις υποχρεώσεις

πηπ

Αντίθετα ίσως απ' ό,τι νομίζετε, αυτό που θέλετε δεν είναι πάντα

σας προς τη μητέρα σας. Όταν είστε δυστυχισμένη, δεν βοηθάτε κα-

προφανές για τους άλλους. Μην τον αναγκάζετε να μαντεύει. Πείτε

ν έ ν α ν γι' αυτό βεβαιωθείτε ότι ικανοποιείτε τις ανάγκες και τις επι-

του τι θέλετε.

θυμίες σας.

β) Οι ανάγκες σας είναι εξίσου σημαντικές όσο και οποιουδήπο-

γ) Δεν μπορείτε να τους ευχαριστήσετε όλους, συχνά όμως εκ-

τε άλλου. Είναι σφάλμα να πιστεύετε ότι οι ανάγκες ορισμένων αν-

θέτετε την υγεία σας σε κίνδυνο στην προσπάθειά σας να το πετύχε-

θρώπων (των αντρών, των γονιών, των αρρώστων) είναι πιο σημα-

τε. Αντίθετα προς αυτό που πιθανώς σας έχει διδάξει η μητέρα σας,

ντικές από τις δικές σας. Αν, για παράδειγμα, φροντίζετε τη μητέρα

ο προορισμός σας στη ζωή δεν είναι να ευχαριστείτε τους άλλους.

σας που πάσχει από χρόνια αναπηρία, τότε αυτομάτως νομίζετε, ό-

Το να ικανοποιείτε τους άλλους είναι μια δύσκολη υπόθεση, αφού,

πως και πολλές άλλες γυναίκες, ότι οι ανάγκες της μητέρας σας

ουσιαστικά, δεν ξέρετε αν το κάνετε σωστά. Για παράδειγμα, εσείς

προηγούνται επειδή είναι άρρωστη και είναι μητέρα σας. Έτσι, δεν

προτείνετε να πάτε να παρακολουθήσετε έναν ποδοσφαιρικό αγώ-

βγαίνετε για να τη φροντίζετε, της ψωνίζετε, της μαγειρεύετε και της

να, για να τον ευχαριστήσετε, κι εκείνος δέχεται για να μη σας χαλά-

καθαρίζετε το σπίτι, σταματήσατε να παρακολουθείτε τα σεμινάρια

σει το χατίρι, ενώ, στην πραγματικότητα, σιχαίνεται το ποδόσφαιρο.

που τόσο σας ενδιέφεραν και παραμελείτε συστηματικά τους φίλους

Έτσι κι οι δυο σας σφίγγετε τα δόντια και περνάτε ένα απόγευμα στο

σας. Τα πράγματα εξελίσσονται καλά για ένα διάστημα, αλλά αργό-

γήπεδο, παριστάνοντας ότι περνάτε ωραία. Δεν είναι γελοίο αυτό;

τερα αρχίζετε να νιώθετε μνησικακία απέναντι της. Όλοι οι άλλοι

Σίγουρα είναι.

βγαίνουν έξω και διασκεδάζουν, ενώ εσείς κλείνεστε μέσα, γιατί αυ-

Επομένως, μη λέτε «ναι» όταν εννοείτε «όχι», απλώς και μόνο

τό σας επιβάλλει η αίσθηση του καθήκοντος απέναντι στη μητέρα

για να ευχαριστήσετε κάποιον. Ίσως νομίζετε ότι του κάνετε τη χά-

σας. Όταν βγαίνετε, έχετε ενοχές που την παραμελείτε και, όταν

ρη, ενώ το μόνο που κάνετε είναι να μπερδεύετε τα πράγματα. Αυτό

κλείνεστε μέσα εξαιτίας της, θυμώνετε που η αρρώστια της σας ανα-

δεν ισχύει μόνο για τις προσωπικές, αλλά και για τις επαγγελματικές

γκάζει να απομονώνεστε. Αυτή η κατάσταση δεν είναι καλή ούτε για σας ούτε για τη μητέρα σας, που διαισθάνεται τα αρνητικά σας συναισθήματα - δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το να έχεις την ανάγκη κάποιου που σε Βοηθάει με το ζόρι. Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλίσε-

σας σχέσεις. Δεν υπάρχει λόγος να σκοτώνεστε για να ικανοποιήσετε τον προϊστάμενο σας, επειδή, στο τέλος, θα το πληρώσετε με εξάντληση ή ακόμα και με αρρώστια. Το πράγμα καταλήγει και πάλι στο θέμα της ευθύνης που έχετε απέναντι στον εαυτό σας και στην ψυχοσωματική σας υγεία. Αν δεν διευθύνετε εσείς η ίδια τη ζωή σας, θα το κάνει κάποιος άλλος για λογα-

τε μια ισορροπία μεταξύ των δικών σας και των δικών της αναγκών.

ριασμό σας και θα πρέπει να είστε ευχαριστημένη με αυτά που παίρνε-

Έχετε υποχρεώσεις όχι μόνο απέναντι στη μητέρα σας αλλά και α-

τε, αντί να παίρνετε αυτά που θα σας ευχαριστούσαν. Μπορείτε να α-

πέναντι στον εαυτό σας. Αν δεν φροντίσετε εσείς για τα συμφέροντα

σκείτε μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στη ζωή σας απ' όσο νομίζετε.

και τις ανάγκες σας, δεν θα το κάνει κανείς. Αν οργανώσετε έτσι τα

Μ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

ΒΕΡΑ ΠΑίΦΕΡ

Τέταρτο βήμα: Ξεκινήστε με μικρά βήματα

ΑΠΟΚΤΗΣΤΕ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

Ξεκινήστε με κάτι εύκολο όταν επιχειρείτε να ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή σας. Ακόμα και η πιο ανεπαίσθητη αλλαγή δεν παύει να είναι αλλαγή και μερικε'ς μικρε'ς αλλαγε'ς συνιστούν κι αυτε'ς πρόοδο, όπως συμβαίνει και με μια μεγάλη αλλαγή.

χετε την τάση να βλέπετε τις μαύρες της πλευρές με μεγεθυντικό φα-

Η ζωή έχει τα πάνω και τα κάτω της και αυτή τη στιγμή μπορεί να έκό, παραβλέποντας, έτσι, το γεγονός ότι οι καλές πλευρές εξακο-

Έχουμε την τάση να υποτιμάμε τα μικρά βήματα βελτίωσης, να πιστεύουμε ότι δεν μετράνε. Μπορεί να έχετε επιστρατεύσει όλο σας το κουράγιο για να ανταλλάξετε δυο λόγια με τον καινούργιο σας γείτονα, αλλά δεν το θεωρείτε και τόσο σπουδαίο, αφού ο καθένας θα μπορούσε να το κάνει, και πιθανώς πολύ καλύτερα από εσάς.

λουθούν να υπάρχουν. Θα μπορέσετε να τις ξαναδείτε αν μετακινή-

Ωστόσο, μην ξεχνάτε ότι τώρα μόλις αρχίζετε να αποκτάτε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας. Είναι σαν να κουβαλάτε στην πλάτη μια αόρατη πινακίδα μ' ένα μεγάλο Ν. Γι* αυτό προσπαθήστε να είστε καλή με τον εαυτό σας, αναγνωρίστε τις προσπάθειές σας και θα βελτιωθείτε στην πορεία.

τεύθυνση, εκείνη της αρνητικής πλευράς της ζωής. Ακόμα και οι άλ-

Το να λειτουργείτε διαφορετικά και πιο αποφασιστικά απ' ό,τι

Αν αληθεύει πως υπάρχουν καλά και κακά πράγματα σ' αυτή τη ζωή,

σετε λίγο το φακό σας. 'Οταν είμαστε δυστυχισμένοι, όλα γύρω μας φαίνονται σκεπασμένα μ' ένα πέπλο κατήφειας και μελαγχολίας. Είναι σαν να φοράμε παρωπίδες, που μας επιτρέπουν να βλέπουμε μόνο προς μία καλοι επιβάτες στο λεωφορείο μάς φαίνονται πιο άσχημοι... Πρώτο βήμα: Στρέψτε το βλέμμα σας προς τη θετική πλευρά των πραγμάτων

στο παρελθόν μπορεί να σας φαίνεται παράξενο στην αρχή. Μπορεί

αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να επιλέξετε σε ποια κατηγορία θέλετε να

να μη σας φαίνεται σωστό να λέτε τη γνώμη σας, όταν άλλοτε το απο-

επικεντρώσετε την προσοχή σας. Για την ώρα, το μυαλό σας είναι γε-

φεύγατε, να συμμετέχετε σε εκδηλώσεις από τις οποίες άλλοτε κρα-

μάτο από αναμνήσεις και σκέψεις από την προηγούμενη σχέση σας.

τιόσασταν σε απόσταση, ή να λέτε «όχι» σε περιπτώσεις που άλλοτε

Είστε θλιμμένη και νιώθετε αξιολύπητη.

θα λέγατε «ναι». Είναι σαν να προσπαθείτε να γράψετε απ' τη μια

Έτσι, καθώς κάθεστε καμπουριασμένη μπροστά στην τηλεόρα-

στιγμή στην άλλη με το άλλο σας χέρι. Νιώθετε αδέξια, είστε πολύ

ση κοιτάζοντας κατηφής την οθόνη, αφήνετε τον εαυτό σας να βυθί-

αργή και ο γραφικός σας χαρακτήρας δεν είναι τόσο ευανάγνωστος

ζεται σε δυσάρεστες σκέψεις. Για αλλαγή σας προτείνω το παρακάτω

όσο θα ήταν αν γράφατε με το «καλό» σας χέρι. Αν όμως επιμένατε

πείραμα. Διατυπώστε σε μικρές προτάσεις τα αρνητικά σας συναισθήματα

στην εξάσκηση, σίγουρα θα τα καταφέρνατε καλύτερα. Το ίδιο ισχύει και για άλλους τομείς της ζωής. Αν κυνηγάτε το στόχο σας, όποιος κι αν είναι αυτός, δεν μπορεί να αποτύχετε. Έτσι

και στο τέλος κάθε φράσης προσθέστε «αλλά ευτυχώς...». Ας δώσουμε μερικά παραδείγματα: «Νιώθω πολύ μόνη χωρίς τον Ρίτσαρντ, αλλά, ευτυχώς, είμαι κα-

μάθατε να στέκεστε και να περπατάτε όταν ήσασταν μωρό, έτσι μάθατε αργότερα να διαβάζετε και να γράφετε. Αφού το κάνατε άλλοτε,

λεσμένη σ' ένα πάρτι αύριο». «Νιώθω πως με απέρριψε αφού με εγκατέλειψε για μια άλλη,

μπορείτε να το κάνετε και τώρα!

αλλά, ευτυχώς, έχω καλούς φίλους».

8°

ΠΜ

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

«Νιώθω πολύ θυμωμένη με τον εαυτό μου, που αφέθηκα απα-

διαδικασία τουλάχιστον πέντε φορές από την αρχή ως το τέλος, σαν

θής τόσο καιρό σε μια καταστροφική σχέση, αλλά, ευτυχώς, μπορώ

να βλέπετε μια παλιά ταινία. Αν αυτό που σας θλίβει είναι η μοναξιά

τώρα να αρχίσω την προσπάθεια για να ενισχύσω την αυτοπεποίθη-

και το κενό, ζήστε αυτή την πλευρά της ζωής σας με κάθε λεπτομέ-

σή μου».

ρεια. Σκεφτείτε τα γκρίζα σας μαλλιά, ότι γερνάτε και κανείς δεν εν-

Έπειτα, αρχίστε να εφαρμόζετε σιην πράξη τα «ευτυχώς» στοι-

διαφέρεται για σας, καθώς τριγυρνάτε όλη μέρα μόνη κι έρημη μέσα

χεία της ζωής σας. Σηκώσιε το τηλέφωνο και τηλεφωνήστε σ' εκεί-

στο σπίτι με τη ρόμπα σας, έχοντας χάσει όλους τους φίλους σας, ότι

νους τους καλούς φίλους που σας είχαν καλέσει σε πάρτι και πείτε

έχετε γίνει βαρετή και όλα τα βαριέστε και ότι θα πεθάνετε γεροντο-

τους ότι δέχεστε την πρόσκληση (εφόσον, Βέβαια, η ώρα είναι κατάλ-

κόρη (προσπαθήστε να μη γελάσετε όταν τα σκέφτεστε αυτά). Όταν

ληλη). Αρχίστε να σκέφτεστε τι θα φορέσετε στο πάρτι και ποιους θα

φτάσετε στη μέση αυτής της διαδικασίας των υπερβολικών σκέψεων,

συναντήσετε εκεί. Αγοράστε μερικές εφημερίδες και ψάξτε για εν-

θα παρατηρήσετε ότι πολλές από αυτές είναι εντελώς ανόητες.

διαφέρουσες σπουδές, εκδρομές, δουλειές, κάτι που τώρα μπορείτε να κάνετε μια και έχετε, ευτυχώς, περισσότερο ελεύθερο χρόνο.

Όταν ασχολείστε με τις θλιβερές σας σκέψεις σε καθορισμένη ώρα κάθε μέρα για ένα χρονικό διάστημα, τελικά έχετε να κάνετε μ' ένα είδος ρουτίνας, ενώ, καθώς συνηθίζετε να σκέφτεστε συστηματι-

Δεύτερο βήμα: Περιορίστε τις αρνητικές σκέψεις σε καθορισμένες στιγμές Αρχίστε να ελέγχετε τις σκέψεις σας. Θα ήθελα να σας προειδοποιή-

κά όλα εκείνα τα δυσάρεστα γεγονότα που σας προκαλούν απελπισία, στο τέλος αρχίζετε να τα βαριέστε και αυτό είναι που, τελικά, τα κάνει να χάνουν τη συναισθηματική τους δύναμη.

σω για κάτι: είναι ανώφελο να προσπαθείτε να διώξετε τελείως τις κακές σκέψεις από το μυαλό σας. Ό σ ο προσπαθείτε να τις διώξετε, τόσο θα σας καταδιώκουν.

ΓΙΝΕΤΕ ΚΥΡΙΑ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΣΑΣ

Ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσετε τις δυσάρεστες σκέψεις είναι να τις περιορίζετε σε ορισμένες ώρες της μέρας. Έτσι, για παρά-

Το να γίνετε κυρία του εαυτού σας δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι θα

δειγμα, μπορείτε να αποφασίσετε ότι θα στενοχωριέστε τέσσερις φο-

ανεβαίνετε στο δέκατο όροφο ενός ουρανοξύστη, όπου έχετε το γρα-

ρές τη μέρα για την αναγκαστική μοναξιά σας: στις 9 το πρωί, στις

φείο σας, άψογα ντυμένη, με το δερμάτινο χαρτοφύλακα στο χέρι.

12.30 το μεσημέρι, στις 4 και στις 6 το απόγευμα. Όταν συλλαμβάνετε

Το να γίνετε κυρία του εαυτού σας σημαίνει ότι μπορείτε να φροντί-

τον εαυτό σας να ανακαλεί αναμνήσεις που σας αναστατώνουν, στα-

σετε τον εαυτό σας, πράγμα που αποτελεί βασική ικανότητα αν θέλε-

ματήστε τες και πείτε του ότι θα τις ξανασκεφτείτε την προκαθορισμέ-

τε να συγκαταλέγεστε στους ενήλικους. Ως ώριμη ενήλικη γυναίκα,

νη ώρα. Όταν φτάσει η στιγμή, κάντε το σωστά. Σταματήστε οτιδήπο-

θα είστε σε θέση να χειρίζεστε τα συναισθήματά σας εποικοδομητικά

τε κάνετε, ακουμπήστε την πλάτη στο κάθισμα και αρχίστε να θλίβε-

ως επί το πλείστον (κανείς δεν είναι τέλειος) και θα φροντίζετε να ε-

στε για τα καλά. Αν αυτό που έρχεται και ξανάρχεται στο μυαλό σας

ξασφαλίζετε τα βασικότερα εφόδια στη ζωή. Θα έχετε μάθει να δια-

είναι μια δυσάρεστη ανάμνηση, ξαναζήστε την με κάθε λεπτομέρεια.

κρίνετε καθαρά τι είναι σημαντικό για σας και τι δεν είναι. Δεν ζούμε

Βεβαιωθείτε ότι θυμάστε το καθετί που συνέβη τότε- επαναλάβετε τη

αιώνια, γι' αυτό πρέπει να επιλέγουμε τι θέλουμε να κάνουμε στη

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

ζωή μας, ενώ οι επιλογές μας πρέπει να είναι στα μέτρα των προσωπικών μας αναγκών και να μην πληγώνουν τους άλλους.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

Έχετε ευθύνες απέναντι στον εαυτό σας και πρέπει να φροντίσετε να κάνετε το καλύτερο δυνατό γι' αυτόν. Ό π ω ς ήδη αναφέρθηκε,

Οι περισσότερες γυναίκες είναι πολύ ικανές να φροντίζουν τους

δεν είναι λύση να περιορίσετε τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις σας,

άλλους και τα συμφέροντά τους, όχι όμως τόσο ικανές να φροντί-

αλλά, εφόσον μπορείτε να διατηρείτε ανοιχτή μια μελλοντική προο-

σουν τον εαυτό τους και το προσωπικό τους συμφέρον. Κι όμως,

πτική, είναι δυνατόν να απολαμβάνετε τη δεύτερή σας επιλογή, είτε

πρέπει να ζήσετε τη δική σας ζωή. Ό σ ο κι αν έχετε μετανιώσει, δεν

αυτή αφορά στη δουλειά, στη σχέση σας ή σ' ένα χόμπι. Εφόσον έ-

μπορείτε να αναπληρώσετε όσα έχετε χάσει, όταν, ξαφνικά, ανακα-

χετε επίγνωση ότι αυτό δεν είναι ό,τι πραγματικά επιθυμείτε, είναι

λύψετε ότι είστε εξήντα χρόνων και συνειδητοποιείτε ότι δεν έχετε

δυνατόν να περνάτε καλά, ενώ εξακολουθείτε να αναζητάτε τη σω-

ζήσει τη ζωή που θα θέλατε. Μην αφήσετε τη ζωή σας να κυλήσει

στή εργασία, σχέση ή χόμπι. Αυτό που τονίζουμε εδώ είναι ότι δεν

μόνο με όνειρα για το τι θα θέλατε να κάνετε στο μέλλον. Τώρα είναι

πρέπει να σταματάτε την αναζήτηση. Όταν βρείτε αυτό που θα ικα-

η στιγμή να αρχίσετε να πραγματοποιείτε τα όνειρά σας.

νοποιεί τις απώτερες φιλοδοξίες σας, θα το καταλάβετε, επειδή τότε

Πρώτο βήμα: Πάρτε στα σοβαρά τον εαυτό σας, αλλά με αίσθηση του χιούμορ

για μια ζωή.

Έ χ ω ήδη αναφέρει ότι είναι σημαντικό να έχετε επίγνωση των επι-

Δεύτερο βήμα: Να είστε ευέλικτη

θυμιών και των αναγκών σας και ότι θα πρέπει να φροντίσετε να ικα-

Οι κανόνες δεν είναι ποτέ τελείως απαράβατοι. Υπάρχει πάντοτε το

νοποιείτε τις βαθύτερες ανάγκες σας, ενημερώνοντας τους άλλους

περιθώριο για κάποιους μικρούς ελιγμούς.

θα νιώθετε καλά, και όχι μόνο για τις δυο πρώτες βδομάδες, αλλά

με ευγενικό αλλά σταθερό τρόπο για το πώς θέλετε να σας συμπεριφέρονται.

Από τη μια, υπάρχουν οι κοινωνικοί κανόνες, που είμαστε υποχρεωμένοι να τηρούμε, για να μπορούμε να ζούμε με τους συναν-

Επιπλέον, πρέπει να ενδιαφερθείτε για την ολοκλήρωσή σας ως

θρώπους μας σε σχετική αρμονία, και αυτό είναι σωστό. Από την άλ-

ατόμου, αναλαμβάνοντας νέες ευθύνες και διευρύνοντας τους ορί-

λη, έχουμε τους κανόνες που αφορούν στην προσωπική μας ζωή, η

ζοντές σας. Καθώς συμπληρώνετε τις ελλείψεις σας και βελτιώνεστε

τήρηση των οποίων επιδέχεται μεγαλύτερη ευελιξία. Τις πιο πολλές

γενικότερα, θα παρατηρήσετε πόσο καλά νιώθετε με τον εαυτό σας

φορές έχουμε περισσότερες εναλλακτικές δυνατότητες απ' όσες νο-

και, πάνω απ' όλα, πόσο καλύτερα ελέγχετε αυτά που σας συμβαί-

μίζουμε και μόνο η τεμπελιά ή ο φόβος για το «τι θα πουν οι γείτο-

νουν.

νες» είναι που μας εμποδίζουν να προσαρμόσουμε τους γενικούς

Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι πρέπει να χάσετε την αίσθηση του

κανόνες στις δικές μας προδιαγραφές.

χιούμορ. Το ότι αγωνίζεστε να γίνετε κυρία του εαυτού σας δεν πρέ-

Το ότι όταν είναι κανείς μόνος, είναι και δυστυχισμένος εμφανί-

πει να σας μετατρέψει σε μια εργασιομανή που δουλεύει ακατάπαυ-

ζεται μάλλον ως γενικός κανόνας. Ωστόσο, πρόκειται για μια στρε-

στα και δεν βγαίνει ποτέ. Υπάρχουν ένα σωρό ασχολίες που μπο-

βλή αντίληψη της πραγματικότητας, όπως είναι και η άποψη ότι ένας

ρούν να συντελέσουν στην πρόοδο σας, στην ιδιωτική ή την επαγ-

γάμος είναι ελλιπής όταν δεν υπάρχουν παιδιά ή ότι μια σχέση απο-

γελματική σας ζωή, ή και στα δύο.

τελεί εγγύηση κατά της μοναξιάς. Ό π ω ς υπάρχουν αναρίθμητα πα-

ΒΕΡΑ ΠΑΙΦΕΡ

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ $1

ραδείγματα που επιβεβαιώνουν αυτούς τους κανόνες, μπορούμε να

δάσουν. Θα είναι, βέβαια, δύσκολο να συγκεντρωθείτε στο θεατρικό

αναφέρουμε άλλες τόσες περιπτώσεις που τους αναιρούν. Έτσι, ερ-

έργο που παρακολουθείτε, θα υπάρξουν όμως στιγμές που θα α-

χόμαστε και πάλι σ' αυτό που τονίσαμε στην αρχή: πρέπει να εξα-

πορροφηθείτε από την παράσταση. Με αυτό τον τρόπο θα απασχο-

σφαλίσετε μια καλή επαφή με τον εαυτό σας, για να είστε σε θέση να

λήσετε τη σκέψη σας με άλλα πράγματα, εκτός από τη διαλυμένη

αποφασίσετε τι ακριβώς θέλετε να κάνετε τη δεδομένη στιγμή. Και

σας σχέση. Η σκέψη σας, φυσικά, θα αρχίσει κάποιες στιγμές να τα-

μην ξεχνάτε ότι έχετε το δικαίωμα να αλλάξετε γνώμη, χωρίς να εί-

ξιδεύει αλλού, ενώ παρακολουθείτε το μάθημα των ιταλικών, αλλά

στε υποχρεωμένη να λογοδοτήσετε γι' αυτό. 'Οταν έχετε χτυπήσει το

θα διαπιστώσετε ότι μεσολαβούν και διαστήματα που σας απορροφά

κεφάλι σας στον τοίχο αρκετές φορές, είναι λογικό να αλλάξετε κα-

αυτό που κάνετε. Όταν είστε προσηλωμένη σε κάτι, δεν μπορείτε να

τεύθυνση πορείας. Αυτό δεν σημαίνει έλλειψη συνέπειας- αντίθετα,

σκέφτεστε κάτι άλλο. Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος σας, προς το

δείχνει αυτοσεβασμό και κοινή λογική.

παρόν τουλάχιστον. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να την ξοδεύετε αναμασώντας γεγο-

Τρίτο βήμα: Να περνάτε καλά!

νότα που ανήκουν πια στο παρελθόν. Μην πέσετε σ' αυτή την παγί-

Καθώς περνούν οι μέρες μετά το χωρισμό, θα παρατηρήσετε ότι ο

δα. Φροντίστε να περνάτε όσο μπορείτε καλύτερα. Ακόμα κι αν πότε

πόνος αρχίζει να μαλακώνει και να φθίνει, ενώ τα γεγονότα της κα-

πότε σας βασανίζουν οι αναμνήσεις σας, αυτός είναι, γενικά, ο κα-

θημερινής ζωής απορροφούν και πάλι τη σκέψη σας. Ό σ ο τραυμα-

λύτερος τρόπος για να βγείτε από την άβυσσο της απελπισίας.

τικός και αν ήταν ο χωρισμός, ο χρόνος αποτελεί εγγύηση ότι η θλί-

Είστε ένας ξεχωριστός άνθρωπος και σας αξίζει η ευτυχία. Σκε-

ψη βαθμιαία θα σβήσει. Δεν μπορεί κανείς να προβλέψει πόσο χρό-

φτείτε όλες τις καλές στιγμές που σας περιμένουν, αναλογιστείτε με

νο θα χρειαστείτε για να ξεπεράσετε το πρόβλημα. Το μόνο σίγουρο

ποιον τρόπο θα εξασφαλίσετε για τον εαυτό σας μια καλύτερη ζωή

είναι ότι θα το ξεπεράσετε. Η ένταση του πόνου δεν μπορεί να μείνει

και αξιοποιήστε τα συμπεράσματά σας τώρα. Μπορείτε να διαλέξετε

ίδια στο πέρασμα των χρόνων. Βέβαια, οι εμπειρίες από τη σχέση

μεταξύ αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας. Η αισιοδοξία γεννά την ευτυ-

και ο τρόπος που αυτή τελείωσε θα αποτελέσουν ένα μέρος της προ-

χία, η απαισιοδοξία τη δυστυχία. Εσείς τι προτιμάτε;

σωπικής σας ιστορίας. Μπορεί κάτι να μάθατε από αυτή την εμπειρία και η γνώση αυτή ίσως σας έχει κάνει καλύτερο και γνωστικότερο άτομο. Τι θα κάνετε λοιπόν, ενώ περιμένετε να μετριαστεί ο ψυχικός σας πόνος; Ό π ω ς συμβαίνει με τις περισσότερες καταστάσεις στη ζωή, έχετε κι εδώ δύο εναλλακτικές λύσεις: να αφεθείτε στα αρνητικά σας συναισθήματα και να τα αφήσετε να σας καταρρακώσουν, ή να αποφασίσετε ότι θέλετε να αξιοποιήσετε αυτό το μεσοδιάστημα της ψυχικής αναστάτωσης και να αναζητήσετε ασχολίες που θα σας αποσπάσουν την προσοχή από τη δυστυχία σας και θα σας διασκε-

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ

Συμπέρασμα

Οι σχέσεις δημιουργούνται, αναπτύσσονται και συχνά διαλύονται έπειτα από λίγο καιρό. Αλλά ακόμα κι αν διατηρούνται, απαιτούν προσπάθειες και από τις δύο πλευρές, συμβιβασμούς και ικανότητα επικοινωνίας. Όταν μια σχέση φτάσει στο τέλος της, δεν σημαίνει πως ήταν η τελευταία σας ευκαιρία. Ακόμα κι αν είστε εβδομήντα πέντε χρόνων, υπάρχει πάντοτε κάποιος που σας περιμένει εκεί απ' όπου ξεπρόβαλε και ο προηγούμενος! Καθώς αναπτυσσόμαστε και αποκτούμε εμπειρίες, μας είναι πιο εύκολο να καταλάβουμε τι χρειαζόμαστε και τι επιθυμούμε. Αυτό κάποτε μπορεί να σημαίνει πως είμαστε σε θέση να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να αφήσουμε το σύντροφο μας και να αναζητήσουμε κάποιον άλλο, που να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες μας. Αυτό ισχύει και για τα δύο φύλα. Τα περισσότερα θέματα που θίγονται σ' αυτό το βιβλίο ισχύουν και για τους άντρες, παρόλο που η ψυχική τους δομή φαίνεται να διαφέρει σε πολλά σημεία από αυτή των γυναικών. 0 χωρισμός είναι πάντα δύσκολος και για τις δύο πλευρές, με διαφορετικό όμως τρόπο για την καθεμία. Είναι σημαντικό να μη δεχτούμε την αυταπάτη ότι είμαστε απελπιστικά αδύναμοι μπροστά στις κακοτυχίες. Μπορείτε να κάνετε ένα σωρό πράγματα για να ξεπεράσετε ένα χωρισμό και να χρησιμοποιήσετε τη γνώση που αποκτήσα-

τε με θειικό και εποικοδομητικό τρόπο. Γιατί δεν θα έχετε μάθει απλώς πολλά για τον εαυτό σας, αλλά θα βγείτε από αυτή την εμπειρία πιο σοφοί και ευτυχισμένοι- και αυτό θα σας βοηθήσει στη δημιουργία της νέας σας σχέσης που σας περιμένει στη γωνία!

Δυο λόγια για τι\ συγγραφέα ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΠΩΛΧΟΚ ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕ1Σ ΕΝΑ ΧΩΡΙΣΜΟ ΣΕ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΙΟΥΛΙΑΣ ΤΕΤΤΕΡΗ ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΗΘΗΚΕ ΜΕ 501Λ/ΕΝΙΚ, ΟΡΤΙΜΑ & Ο Ο ϋ ΰΙΕ5 ΚΑΙ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΣΤΟ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΕΚΔΟ ΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ. ΤΗ ΜΑ ΚΕΤΑ ΤΟΥ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΕ Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΓΓΕΛΑ ΚΗΣ, ΤΑ ΦΙΛΜ ΕΓΙΝΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ .ΑΡΤΥΠΟΣ Ε Π Ε» ΚΑΙ ΤΟ

Η Βέρα Πάιφερ γεννήθηκε ίο 1953 στη Δυτική Γερμανία και εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο το 1982. Έπειτα από πανεπιστημιακές σπουδές στην ψυχολογία, άρχισε να ενδιαφέρεται για την υπνοθεραπεία, στην οποία και ειδικεΰθηκε στη Διεθνή Ένωση Υπνοαναλυτών και στο Κολέγιο Υπνοθεραπείας ΑΐΚίηδοη-ΒβΙΙ. Σήμερα εργάζεται ιδιωτικά ως υπνοθεραπεύτρια-ψυχαναλύτρια στο δυτικό Λονδίνο. Διδάσκει επίσης μεθόδους αντιμετώπισης του άγχους στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Λονδίνου, ενώ συγχρόνως οργανώνει σεμινάρια και διευθύνει εργαστήρια για την καλλιέργεια της θετικής σκέψης.

ΜΟΝΤΑΖ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΘΗ ΔΗΜΑΚΟ. Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΥΠΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟ ΚΛΑΔΗ ΣΕ3.000ΑΝΤΙ ΤΥΠΑ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗ «θ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ Π. ΡΟΔΟΠΟΥΛΟΣ Ο.Ε.. ΤΟ ΝΟΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 2001 ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ