Utaagui shahmal tulsh tusul.pdf

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” ТӨСЛИЙН АГУУЛГА НЭГ. ТАНИЛЦУУЛГА. 1.1 Төслийн товч танилцуулга 1.2 Төслийн зорилго 1.3 Төслийн үндэслэл 1.4 Төсөл хэрэгжих боломжийн судалгаа ХОЁР. СУДАЛГААНЫ ХЭСЭГ ЗАХ ЗЭЭЛИЙН СУДАЛГАА

2.1.

2.1.1. Салбарын судалгаа 2.1.2. Зах зээлийн багтаамж 2.1.3. Хэрэглэгчдийн судалгаа 2.1.4. Өрсөлдөгчийн судалгаа МАРКЕТИНГИЙН СУДАЛГАА

2.2.

2.2.1. SWOT шинжилгээ 2.2.2. Борлуулалтын тактик 2.2.3. Зар сурталчилгаа ГУРАВ. ТЕХНИК, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮНДЭСЛЭЛ 3.1 Тоног төхөөрөмжийн судалгаа 3.2 Технологийн бүдүүвч 3.3 Төслийн хөрөнгө оруулалтын тооцоо 3.4 Төслийн үр ашгийн тооцоо 3.5 Зээл төлөлтийн хүснэгт

1.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” НЭГ. ТАНИЛЦУУЛГА 1.1 ТӨСЛИЙН ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛГА Үйлдвэрлэлийн нэр: Утаагүй шахмал түлш Үйлдвэрийн зорилго: Уг төсөл нь түлшний шинэ хэрэглээг бий болгосноор агаарын бохирдлыг багасгаж, үүнээс учирсан нийгмийн олон хүнд асуудлуудыг шийдэх, улс нийгмийн эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэх, экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалах зорилготой. Хүчин чадал: Жилд 5000 тонн Үйлдвэрийн байршил:Дорноговь аймгийн Айраг суманд Ажиллах хүчний тоо: 10 хүн Төслийн хөрөнгө оруулалтын зардал: Нийт хөрөнгө оруулалт 30000000 / гучин сая / төгрөг үүнээс Зээлийн хөрөнгөөр 25000000 /хорин таван сая/ төгрөг Өөрийн хөрөнгөөр 5000000 /таван сая/ төгрөг

2.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” 1.2

ТӨСЛИЙН ЗОРИЛГО Уг төсөл нь түлшний шинэ хэрэглээг бий болгосноор агаарын бохирдлыг багасгаж,

үүнээс учирсан нийгмийн олон хүнд асуудлуудыг шийдэх, улс нийгмийн эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэх, экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалах зорилготой. 1.3

ТӨСЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛ Дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлт, хүлэмжийн хий, азоны давхаргын цооролтын

аюулаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх тухай 1987 оны 9 – р сарын 16 нд батлагдсан Монреалын протокол, 1997 оны 12 – р сарын 10 нд батлагдсан Киотогын протоколд Монгол улс нэгдэн орсон ба энэ протокол 2005 оны 2 сарын 16 –с албан ѐсоор хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд манай улс протоколд тусгагдсаны дагуу хүлэмжийн хийн ялгаралтаа бууруулах үүрэг хүлээх болсон билээ. Мөн

Дэлхийн хэмжээнд олборлож буй нүүрснийхээ 20 – аас дээш хувийг

боловсруулж 1 тэрбум гаруй тонн шахмал түлшийг үйлдвэрлэн ашиглаж байна. Энэ технологийн судалгааны ажлын цар хүрээ, тоног төхөөрөмж ба шахмал түлш үйлдвэрлэлтээр дэлхийд Герман улс тэргүүлж Англи, Япон, Франц, Бельги, ОХУ, Польш, Чех, Энэтхэг зэрэг олон оронд эрчимтэй хөгжиж Азийн болон бусад улс оронд шахмал түлш үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхэд ихээхэн анхаарал тавьж байна. Англид 1тн утаагүй шахмал түлш 108 фунт стерлинг буюу 180 мян.төг, Солонгост утаа багатай шахмал түлш 1тн нь 70 мянган вонн буюу 70 мян.төг, Хятадад утаа багатай шахмал түлш 390 – 460 юань буюу 55 – 65 мян.төг байна. 21 – р зууны тогтвортой хөгжлийн стратегийн бодлого нь улс орны эдийн засгийн өсөлт, хөгжлийг хангахад чиглэгдэх ѐстой. Аливаа улс орны эдийн засгийн хөгжилд түлш эрчим хүчний салбарын гүйцэтгэх үүрэг асар их төдийгүй, манай орны хувьд техник технологийн дэвшил өдрөөс өдөрт хурдацтайгаар хөгжиж байгаа энэ үед нүүрсний бүтээгдэхүүний хэрэглээ ч мөн адил нэмэгдэх хандлагатай байна. Үүнээс үзэхэд тус салбарын өмнө тулгамдсан хүндрэлтэй асуудлыг шийдвэрлэх зөв оновчтой бодлого явуулах асуудал туйлын чухал болж байна. Нүүрсийг иж бүрэн боловсруулж, хэрэглээг нь өргөтгөх стратеги зорилт нь дараах зүйлээс урган гарч байна. Үүнд : 

Манай улсын түлш эрчим хүчний балансад нүүрс 90 орчим хувийг эзэлж байна



Дизель түлш бензинийн хэрэгцээг 100% импортоор хангадаг



Нүүрсийг зөвхөн дотоодын хэрэгцээний цахилгаан дулааны болон гэр ахуйн хэрэгцээнд зарцуулдаг

3.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” Дээрхээс дүгнэвэл нүүрсийг зайлшгүй боловсруулах шаардлагатай нь харагдаж байна. -

Насанд хүрэгчдийн амьсгалын замын өвчлөл улсын дундажаас 1.8 дахин,

бага насны хүүхдийнх 3 дахин их байна. -

Нийт хүүхдүүдийн 75 хувьд нь амьсгалын замын өвчний ямар нэг шинж

тэмдэг илэрч байна. -

Монгол улс нэг хүнд ногдох нүүрс хүчлийн давхар эслийн ялгаралтын

хэмжээгээг азид дээгүүрт ордог. Дээрх бүгдээс үзэхэд дэлхийн улс орны хэмжээнд ч нүүрсний боловсруулалтын асуудал улс орны хөгжлийн гол хүчин зүйл болоод зогсохгүй эрүүл мэндийн хүрээндч чухлаар тавигдаж байна. Тиймдээч манай улс энэ салбарт өөрт байгаа нөөц бололцоог ашиглаж хөгжүүлэх нь зайлшгүй юм. Нөгөө талаас шахмал түлш нь нүүрстэй харьцуулахад эдийн засгийн хувьд хэмнэлттэй мөн эрүүл мэнд байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүй бүтээгдэхүүн юм. ХОЁР. СУДАЛГААНЫ ХЭСЭГ 2.1

ЗАХ ЗЭЭЛИЙН СУДАЛГАА

2.1.1 Салбарын судалгаа Монгол улсын хувьд кокс химийн үйлдвэр буюу сонгодог, утаагүй шахмал түлшний үйлдвэр зөвхөн судалгаа шинжилгээний ажлын хүрээнд хийгдэж байснаас бус хэрэгжүүлсэн туршлага байхгүй бөгөөд Монголын хувьд энэ нь шинэ салбар юм. Түлш нийлүүлдэг гэдэг утгаар нь нүүрсний уурхайн салбарт хамааруулж болох юм. Салбарын танилцуулга, түлш эрчим хүчний өнөөгийн байдал № Орд газрын Чийглэг

Үнслэг

нэр

Дэгдэмхий

Хүхэр

бодис Wr,%

Дулаан

Нүүрс

гаргах

–

чадвар

төрөл

Ar,%

Vdaf,%

Sr,%

МДж/кг

Нягт

ний Кг/м3

I. Эдийн засгийн төвийн муж 1. Алаг тогоо

3,47

27,87

31,95

1,31

20,90

ГД

1340

2. Багануур

30,80

12,30

45,60

0,36

14,40

Б2

1290

3. Баянтээг

16,60

22,60

51,90

1,01

18,10

Д

1400

4. Гурван тэс

12,30

20,72

27,74

0,87

27,60

ГЭК

1300

5. Жаргалант

16,82

18,50

33,20

1,39

21,8

Д

1320

6. Их хэт

35,40

13,30

48,80

0,40

11,30

Б2

1400

7. Могойн гол

16,50

18,00

34,60

0,90

22,0

Ж

4.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” 8. Таван толгой

8,54

21,20

25,00

0,69

21,30

ОС,К,

1400

КЭЖ 9. Түшлэг уул

Д

1500

10,46

Б2

1310

0,31

13,00

Б2

43,44

1,42

13,70

13,00

25,00

1,50

30,49

20,90

45,50

0,65

7,31

14,89

50,63

– 9,50

27,17

10. Тэвшийн говь 11. Төгрөг нуур 12. өвөр

1260

чулуут 13. Улаан – овоо

13,40

11,20

46,00

0,29

17,90

Д

14. өвдөг худаг

37,05

23,20

2,80

2,80

11,70

Б2

15. Хамарын

22,82

25,10

32,30

1,70

16. Хотгор

11,69

30,61

41,05

1,77

17. Хотын

8,72

15,40

44,64

– 9,95

16,90

48,50

1,59

22,75

50,80

0,70

1270

ГЖ

1230

ГД

1480

хурал 19,60

Д

хонхор 18. Цагаан

24,20

1400

овоо 19. Цайдам нуур

17,30

Б3

– 1280

кам 20. Цогтын гол

17,30

18,50

44,70

1,00

21,20

БЗ – Д

1200

21. Шарын гол

18,00

20,00

41,00

0,60

17,20

Б2

1300

Г

1200

22. Шивээ – овоо 23. Эгийн гол

2,39

16,34

29,82

0,56

24,00

Манай орны түлш эрчим хүчний үндсэн нөөц нь нүүрс бөгөөд энэ нь ойрын ирээдүйд дулаан, цахилгааны эрчим хүчний үндсэн эх үүсвэр хэвээр байх хандлагатай байна. Өнөөдөр манай улс цахилгаан дулааны эрчим хүчний үйлдэвэрлэл, уул уурхай, тээвэр холбоо, хөдөө аж ахуй, барилгын салбарт хэрэглэж байгаа эрчим хүчний анхдагч эх үүсвэрүүдийн нийт тэнцлийн 64% – г нүүрс, 32% – ийг шингэн түлш, 4% – ийг мод, аргал сэргээгдэх эрчим хүч тус тус эзэлж байна. Харин улсын хэмжээнд үйлдвэрлэж байгаа цахилгаан, дулааны эрчим хүчний 93% – ийг нүүрснээс, 6,7% – ийг шингэн түлшнээс, 0,3% – ийг сэргээгдэх эрчим хүчнээс тус тус үйлдвэрлэдэг. Иймд түлш эрчим хүчний гол нөөцийг зохистой ашиглах, хэмнэлттэй зарцуулах асуудал

юуны өмнө

нүүрсийг ашигтай, зохистой, экологийн хувьд аль болох сөрөг нөлөөгүй аргаар ашиглахад чиглэгдэх ѐстой. Манай улс жил тутам 5 сая тонн нүүрс олборлон хэрэглэж байгаагийн 5.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” 84% – ийг дулааны цахилгаан станцууд болон халаалтын уурын зууханд , үлдэх 16% – ийг айл өрх ба нийгэм ахуйн бусад хэрэглэгчид ашиглаж байна. Манай улсын нүүрсний геологийн нийт нөөц 150 тэрбум тонн бөгөөд 20 гаруй тэрбум тонн нүүрсний нөөцийг урьдчилан болон нарийвчилсан хайгуулын үр дүнгээр тодорхойлсон. Одоогоор 200 гаруй нүүрсний орд газар илрээд байгаагийн 50 орд газарт геологийн хайгуул хийгджээ. 32 орд газарт нүүрс олборлолт хийгдэж, төрийн өмчийн оролцоотой 19 уурхайгаас бусад нь хувийн өмчид тулгуурлан ажиллаж байна. Салбарын хэмжээ ба өсөлт Хотын түлшний хэрэгцээг хангадаг гол уурхайнуудад -

Багануур

-

Налайх

-

Алаг тогоо

-

Элбэг

-

Шивээ овоо ордог бол Дорноговь аймгийн Айраг сумын хувьд түлш эрчим хүчний хэрэгцээг Шивээовоо болон Хашаатын нүүрсний уурхайгаас хэрэгцээгээ хангадаг байна.

Уурхайнуудын хотод нийлүүлдэг нүүрсний хэмжээ, (масс болон мөнгөн дүнгээр) ДЦС Гэр хорооллын хэрэглэгчид хүрдэг байна. Өсөлтөнд нөлөөлөх хүчин зүйлс Тухайн салбарын өсөлтөнд нөлөөлөх олон хүчин зүйлс байдаг ба тэдгээрийг дам болон шууд нөлөөтэй гэж хуваан үзэж болно. Эдгээр хүчин зүйлс нь манай бизнест эерэгээр ч сөргөөр ч нөлөөлөх талтай юм. Иймд эдгээр хүчин зүйлсийн нөлөөллийн чиглэлийг харгалзан, бизнесээ тулгарч болзошгүй асуудлаас урьдчилан сэргийлэх эсвэл орчныхоо боломжийг ашиглан хөгжүүлэх бололцоотой. -

Байгаль орчин, экологийн асуудал, үүнтэй холбоотой төрийн бодлого

-

Эдийн засгийн болон соёлын хүчин зүйл

Улирлын нөлөөлөл Эрс тэс уур амьсгал, жилийн дөрвөн улиралтай манай орны хувьд айл өрхийн түлшний хэрэглээнд улиралын нөлөө зайлшгүй гарч ирдэг. Зуух пийшинг гэрээ дулаацуулах, хоол хийх давхар зорилгоор ашигладаг онцлогтой бөгөөд хэрэглэж буй түлшний ихэнхи хэсгийг дулаан үүсгэхэд зарцуулдаг. Намар, хавар, өвлийн хүйтэн сэрүүн улирлуудад түлшний хэрэглээ нь эрс нэмэгддэг. Зуны улиралд зөвхөн хоол хийх 6.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” зорилгоор галладаг ба удаан асдаг, илчлэг болоод үнэ өндөр зэрэг шалтгаанаар нүүрсийг хэрэглэдэггүй, мод болон бусад хөнгөн чанарын түлшийг хэрэглэдэг. Намар 10 – 11 –р саруудад өвлийнхөө нүүрс, түлшийг бөөнөөр бэлтгэдэг тул нүүрс болоод түлшний эрэлт оргил үедээ хүрнэ. Айл өрхийн нүүрсний хэрэгцээг хангадаг төрөлжсөн захууд 4 сараас хаагдаж 11 – р сараас үйл ажиллагаагаа явуулж эхлэдэг. Нүүрсний ченжүүдийн дунд явуулсан судалгаанд 11 сараас 3 – сар хүртэл нүүрсний эрэлт, тогтвортой байдаг гэсэн байна. 11 – 12 р саруудад худалдан авалт харьцангуй их, 4 – р сараас багасаж 4 – сарын сүүлчээр бүрэн зогсдог байна. Салбарын амьдралын мөчлөг Салбарын амьдралын мөчлөгийг доорхи шалгууруудаар тодорхойлов. -

Өсөлтын хурд

– жигд бус

-

Зах зээлийн хувь хэмжээ

– төвлөрөл бага голдуу жижиг дунд аж

ахуйнууд үйл ажиллагаа явуулдаг -

Бүтээгдэхүүний нэр төрөл

– нэмэгдэх хандлагатай

-

Санхүүгийн үзүүлэлтүүд

–

-

Зах зээлийн хувь хэмжээний тогтворжилт

-

Зах зээлд нэвтрэх боломж

–

– боломжтой зэрэг нь тухайн салбар

төлөвшилтийнхөө үед явж байгааг илтгэж байна. 2.1.2 Зах зээлийн багтаамж Манай үйлдвэр нь Монгол улсын хувьд шинээр орж ирж буй шахмал түлшний зөв хэрэглээ бий болгох, байгаль орчин, хүн ардын эрүүл мэнд, нийгэм эдийн засгийн ач холбогдол, нүүрсээс ялгарах олон давуу талуудыг хүмүүст бүрэн таниулах, өөрийн гэсэн зах зээл бий болгон амьдралд нэвтрүүлэх зорилго тавин ажиллах болно. Түлшний зах зээл дээр үндсэн 3 хэрэглэгч байдаг. 1. Дулааны цахилгаан станц 2. Бага, дунд оврын халаалтын зуух 3. Гэр хорооллын айл өрхүүд Манай үйлдвэрийн үндсэн хэрэглэгчид нь гэр хороолын айл өрхүүд болно. Дорноговь аймаг болон бидний бүтээгдэхүүнээ хүргэх аймаг сумуудын хувьд нэг айл жилд дунджаар 5 – 7 тонн нүүрс хэрэглэдэг ба үүний зардал нь 130000 – 200000 төг болж байна. Орон нутгийн хэмжээнд 37 мянган өрх айл 485 – 582 мян.тн гаруй түүхий нүүрсийг нэг жилд хэрэглэнэ гэвэл 8245 – 9894 сая төгрөгийн зардал гарч байна. /”Гэрийн зуух” төслийн судалгааны мэдээг үндэслэн тооцов/ 7.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” 2003 онд авсан Байгаль орчны яам, Дэлхийн банкны санхүүжилттэй “Гэрийн зуух” төслийн судалгааны дүнгээс үзэхэд: Гэр хорооллын айл өрхийн жилийн дундаж орлого: 360000 – 840000 төг, Түлшний зардалд өрхийн орлогын 38 – 16%, 60 – 25% – ийг зарцуулж байна. Эдгээр хэрэглэгчидийн агаар мандалд хаяж байгаа бохирдуулагч бодисын хэмжээг Хүснэгт 2.1. үзүүлэв. Хүснэгт 2.1. №

Агаар бохирдуулагч

Хэмжих нэгж

бодисын нэр

Агаар бохирдуулагч эх үүсвэр Хотын 3 450 халаалтын 85000 ДЦСтанц

зуух

гэрийн

1

Хүлэмжийн хий СО2

тн.жил

–

240358

578384.0 зуух

2 3 4 5 6

Нүүрстөрөгчийн исэл СО Хурийн – ангидрид S02 Азотын исэл NОх Дэгдэмхий үнс Хаягдал үнс

тн/жил тн/жил тн/жил тн/жил тн/жил

15968.6 19822.2 35781.1 33344.7 600000

3382.9 2539.5 – 6507.2 110000

100352.4 291890 9505.1 3095.7 15500

Хүснэгт №2 – оос харахад хотын агаарын бохирдол нь бага нүүрс шатаадаг боловч их утаа гаргадаг халаалтын уурын зуух ба айл өрхийн гэрийн зуухнаас гарч байгаа хорт хийнүүдээс үүсэж байна. Уг төслийн хүрээнд хийсэн судалгааны дүнгээс үзэхэд нийт айл өрхийн 40 хувь нүүрсээ бөөнөөр авдаг бөгөөд бөөнөөр авдаг айлуудын 60 орчим хувь нь 11 – р сард, 20 орчим хувь нь 12 – р сард үлдсэн хувийг бусад саруудад татаж авдаг байна. Жижиглэнгээр авдаг хэрэглэгчидийн хувьд гол саад болж байгаа хүчин зүйл нь амьжиргааны түвшинтэй холбоотойгоор бөөнөөр авах боломжгүй байдаг. Энэ нь түлшний жижиглэнгийн худалдаа хөгжих үндэс нь болсон байна. Зун намарын улиралд нүүрсний үнэ хямдрах тул шахмал түлшний хуримтлал ихсэж, үнэ буурна. Энэ үеэр хэрэглэгчид бөөнөөр хямд авах боломжтой болно. 2.1.3 Хэрэглэгчдийн судалгаа Дорноговь аймгийн Айраг, Даланжаргалан, Иххэт, Борөндөр сумуудын хувьд 2800 өрх байдаг гэсэн судалгаа байна. Эдгээр өрх нь жилд дунджаар 14000 тонн нүүрс хэрэглэдэг. Тиймээс манай үйлдвэрийн зүгээс жилд 5000 тонн шахмал түлшээр хангах боломжтой. Мөн 3 тонн шахмал түлш нь 5 тонн нүүрстэй тэнцдэг бөгөөд үнэ нүүрсний өртгөөс доогуур байдаг. 2.1.4 Өрсөлдөгчийн судалгаа Хүснэгт. 2.3.

8.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” №

Үзүүлэлт

“Гурван

гол

– “Шахмал түлш” Мөнхийн

комо” ХХК

ХХК

Оргил

1.

Технологи

Солонгос

Хятад

Орос

2.

Утааны байдал

Хагас утаатай

Хагас утаатай

Х/утаатай

3.

Айл өрхийн хэдэн хувийг 16000 айл өрх, 16%

3200 айл өрх, 3.2%

1500

өрх, 1,5%

хангах Шахмал түлшний бат Амархан

Шахмал

бутарна, Амархан бутарна,

усанд

бөх, ус даах чадвар

4.

айл

нороход усанд

–

нороход

задарна

задарна

түлшний ~= 3500

~= 3500

~= 3700

2.5 – 3.0 тонн

4,0 тн

40.0 мян.төг

66,0 мян.төг

илчлэг, ккал/кг 5.

Нэг

өвлийн 2.5 – 3.0 тонн

айлын

хэрэгцээнд

хэрэглэх

шахмал 6.

1 тн шахмал түлшний 60.0 мян.төг нэг

өвлийн 150.0 – 180.0 мян 100.0 – 120.0 мян.

айлын

шахмал төгрөг

хэрэгцэний

төгрөг

түлш худалдан авах үнэ 7.

Шинээр

болох 30 хүн

13 хүн

түлэх Тусгай зориулалтын

Ердийн

зарим Ердийн зуух

зуухны

галын

бий

22 хүн

ажлын байрны тоо 8.

Шахмал

түлш

зуух

хотол багаддаг. 9.

Шахмал ноцоох байдал

Тусгай

асаагч Модоор ноцооно

хэрэгтэй 10.

ноцоогч

үйл Улиралын

Үйлдвэрийн

Ердийн

Улиралын

Улиралын

Байхгүй

Байхгүй

ажиллагаа 11.

Үйлдвэрийн

дагалдан Байхгүй

гарах

завсарын

бүтээгдэхүүн 12.

Хөрөнгө

оруулалтаа 2 жил

2 жил

нөхөх хугацаа 13.

Үйлдвэрийн

2400 сая төгрөг

бүтээгдэхүүний

9.

320 сая төгрөг

42254,17

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” борлуулалтын

жилийн

орлого Утаа багатай шахмал түлш ердийн нүүрсийг шар шавар, шохой зэрэг (15%) холбогч материалтай хольж зуурмаг болгон нам даралтын шахалтаар хийсэн түлш юм. МАРКЕТИНГИЙН СУДАЛГАА

2.2.

Хэрэглэгчийн судалгаан дээр үндэслэн бүтээгдэхүүний борлуулалтыг урамшуулах дараах арга хэмжээнүүдийг авч болно. Манай бүтээгдэхүүний хувьд ердийн шахмал түлш болоод нүүрстэй харчцуулахад үнс гарахгүй, бутарахгүй, задарахгүй, утаагүй, хурдан асдаг бөгөөд 1,5 – 2 дахин өндөр илчлэгтэй боловч нүүрстэй ижилхэн үнээр зарагдах тул эдгээр давуу талтайг хэрэглэгчидэд ойлгуулсан тохиолдолд борлуулалт өндөр байх нь судалгааны дүнгээс харагдсан. Судалгаанд оролцогчид ийм түлш гарвал 100% – мэдээж хэрэглэнэ гэж хариулсан юм. Зах зээлд нэвтрүүлэхдээ бүтээгдэхүүний өөрийн гэсэн онцлог, чанар зэргийг багтаасан эмбелем, брэндийн тэмдэгтэй имижтэй байлгах. Үнэ, тариф: 1 ширхэг утаагүй шахмал түлш нь 500 грамм 1 ширхэг утаагүй шахмал түлшний өөрийн өртөг 20 төгрөг 1тн шахмал түлш нь 25000 төгрөг 3 тонн нь 5 тонн энгийн нүүрстэй тэнцэнэ. 2.2.1 SWOT шинжилгээ Давуу тал : -

Утаа тортог ялгаруулалт байхгүй учир агаарын бохирдол, эрүүл мэндийн асуудалд эерэгээр нөлөөлнө.

-

Бүрэн шаталт явагдаж, илчлэг нь нүүрснээс 2 – 2,5 дахин их, шаталт нь 7 – 10 цаг үргэлжилж, дулаанаа удаан хадгална.

-

Нүүрснээс 2 дахин бага хэрэглэгдэх бөгөөд шахмал түлш 2,5 – 3 тн хэрэглэх бөгөөд үнийн хувьд ойролцоо байна.

-

Нүүрс хэрэглэдэггүй дулааны, улиралд мод тулэхээс шахмал түлш хэрэглэх нь эдийн засгийн хувьд ашигтай. 1кг шахмал 4кг модтой тэнцэнэ.

-

Дулааны улиралд орой сэрүүн үед амралт сувилалын газар болон зуслангийн байшинд хэрэглэхэд нэн тохиромжтой.

-

Шатаж дууссаны дараа үнс үлдэхгүй, /2% үнс/ тоос бужигнахгүй.

-

Хаягдал, хог гарахгүй, 10.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” -

Үнэ хямд

-

Хөө тортог байхгүй учир орчноо бохирдуулахгүй маш цэвэрхэн

-

Түүхий эд буюу нүүрс, төмөр зам, дэд бүтцэд ойр

Сул тал: -

Зуухандаа хэмжээг нь тохируулж хийхгүй тохиолдолд зуух хэт хална /хайлах хүртэл/.

-

Үндсэн хэрэглээ нь хүйтэн сэрүүний улиралд

-

Асаагч шаардлагатай байдаг. /Тусгай зориулалтын байх албагүй/

-

Борлуулалт улиралын чанартай

-

Үйлдвэрлэл зорилтот зах зээл буюу үндсэн хэрэглэгч нараас хол

Боломж: -

Хэлбэр, хэмжээг нь захиалгын дагуу өөрчлөх, савлах

-

Зах зээлийн 20% – г хангаж буй нь цаашид нэмэгдүүлэх

-

Үйлдвэрлэлтийг нэмэгдүүлэх боломжтой

-

Борлуулалтын суваг хэрэглэгчдэд хамгийн ойр

-

Томоохон хэмжээний захиалагчтай болох

-

Экспортлох /брикет болон дайвар бүтээгдэхүүн/

-

Үйлдвэрлэлийн

цахилгааны хэрэгцээнээс гадна бусад

газарт

худалдаалах

цахилгааныг дотоод эх үүсвэрээс хангах -

Зун намрын улиралд бүтээгдэхүүний үнийг эрс бууруулах боломжтой.

Аюул, занал: -

Шинэ хэрэглээг нэвтрүүлэх

-

Айл өрхийн нүүрсний хэрэглээний ахуйн соѐл, хэвшил болсон сэтгэлгээ

-

Тээвэрлэж хураах явцад хагарч, эвдрэх

-

Тоног төхөөрөмжийн найдвартай ажиллагаа

-

Салбарын өрсөлдөгчид нэмэгдэх, тэдний нөлөөлөл хүчтэй болох

2.2.2 Борлуулалтын тактик

-

Өөрсдийн худалдааны төвийг гэр хороололд үйлчилгээний газар дэлгүүр болон гудамны түлш нүүрс худалдаалдаг газруудад байгуулж шахмал түлшийг хамгийн тохиромжтой хэмжээгээр жижиглэн савалж хямд үнээр хэрэглэгчиддээ ойрхон хүргэх борлуулалтын сувгийг байгуулах. 11.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” -

Шаардлага хангахуйц жижиг дэлгүүр, мухлагуудад гэрээгээр тогтмол нийлүүлж борлуулах,

-

Нэг удаагийн худалдан авалтаар их хэмжээгээр худалдаж авбал өөрийн унаагаар хүргэж өгөх, захиалгаар, болон дуудлагаар үйлчлэх зэргээр урамшуулна.

-

Реклам сурталчилгааны цогц бодлогыг боловсруулан хэрэгжүүлэх

Нөгөө талаар орчноо бохирдуулахгүй цэвэрхэн, өнгө үзэмжтэй, соѐлтой үйлчилгээ үзүүлэх тул үүгээрээ хүмүүсийг татах юм. 2.2.3 Зар сурталчилгаа Утаагүй шахмал түлш анх удаа хэрэглээнд нэвтэрч буй шинэ зүйл учир эхний жилд зар сурталчилгаанд зарцуулах хөрөнгийн хэмжээг нийт 500000 төгрөгийг төсөвлөсөн болно. Зар сурталчилгааг дараах мэдээллийн хэрэгслүүдийг ашиглан явуулна. Үүнд: 

Зурагт



Радио



Сонин, хэвлэл

Зурагт болон радиогоор явуулах сурталчилгаа нь ижил байхаар тооцож байна. Учир нь дүрс ба авианы хослосон нөлөөлөл хүний тархинд тогтвортой санамжийг бий болгодог. Зурагт, радиогоор явуулах зар нь утаагүй түлшний хэрэгцээ шаардлага, хэрэглээний соѐл, бүтээгдэхүүний чанарыг сурталчилна. Сонин хэвлэл дээр гарах сурталчилгаа нь бүтээгдэхүүний чанар, нэр төрөл, ач xолбогдолыг танилцуулах зорилготой байна. ГУРАВ. ТЕХНИК, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮНДЭСЛЭЛ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ ЭРХЛЭХ БОЛОМЖИТ ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН СУДАЛГАА 3.1.1 Үйлдвэрлэл эрхлэх боломжит Тоног төхөөрөмжийн судалгаа Тоног төхөөрөмжийн нэр: Холигч машин

12.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” № Үзүүлэлтүүд

Хэмжээ

1

Марк

DJ 565

2

Барбааны хэмжээ

565мм

3

Барбааны өргөн

80см

4

Цахилгаан хөдөлгүүр 28 кватт

5

Хүчин чадал

9 – 13 тн.цаг

6

Үйлдвэрлэсэн улс

ОХУ

7

Үнэ

4045500төгрөг

http://fis.ru/files/7923300.jpg Бутлагч машин

№ Үзүүлэлтүүд

Хэмжээ

1

Марк

DZ 3.65

2

Урт өргөн

2.5метр

3

Өндөр

1.7 метр

4

Цахилгаан

16 – 24 кватт

хөдөлгүүр 5

Хүчин чадал

12 – 17 тн.цаг

6

Үйлдвэрлэсэн

ОХУ

улс 7 -

Үнэ

9405000төгрөг

Өндгөн түлш үйлдвэрлэгч машин

13.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл”

Дамжуулагч

-

Нүүрсний уут тус улсад бол 70 төгрөгөөр хийгдэж гардаг юм байна

Ачигч буулгагч машин

3.2

Техникийн бүдүүвч

14.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл”

Зураг1. Шахмал түлш үйлдвэрлэх, нүүрсийг боловсруулах технологийн бүдүүвч

3.3

Хөрөнгө оруулалтын тооцоо Төгрөгөөр 15.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” №

Хөрөнгийн жагсаалт

Өөрийн хөрөнгөөр

Зээлийн хөрөнгөөр

1

Компьютер

1000000

2

Ширээ,сандал

800000

3

Трактор

3000000

4

Автосамосвал

2500000

5

Тэргэнцэр

6

Брикетлэгч комплекс төхөөрөмж

19500000

Бутлагч

9405000

Холигч

4045500

Дамжуулагч

2549500

Хэвлэгч

3500000

300000

Хөрөнгө оруулалтын дүн

2100000

11

Ачиж тээвэрлэх зардал

150000

12

Угсарч суурилуулах зардал

200000

13

Гааль, худалдааны татвар

1250000

14

Цахилгаан хангамжийн шийдэлд

800000

Хөрөнгийн нэмэгдэл дүн

2900000

Нийт хөрөнгө оруулалтын дүн

5000000

Төслийн нийт хөрөнгө оруулалт

25000000

25000000 30000000

Жилийн борлуулалтын орлогын тооцоо Бүтээгдэхүүний

Хэмжих нэгж

төрөл Утаагүй шахмал

Төг.тн

Нэгж үнэ

Үйлдвэрлэл

Нийт дүн

Мян.төг

Тн

Мян.төг

12000

5000

60000000

түлш Нийт

Мян.төг

60000000

борлуулалтын орлого

16.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” Жилийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн төлөвлөгөө мян.тн Сараар

1

2

3

4

5

6

7

Утаагүй

630

630

620

300

200

100

150

8 200

9

10

11

12

Дүн

310

600

630

630

5000

шахмал түлш Борлуулалтын прогноз Онууд

Утаагүй шахмал түлш Тонн

Мян.төг

600

12000

7200000

2010

5000

12000

60000000

2011

6000

12000

72000000

2012

8000

12000

96000000

2013

8000

12000

96000000 331200000

3.3.1 Зардлын тооцоо 3.3.1.1 Шууд зардал Шаардагдах түүхий эд, материалын зардал Нэгжийн Нэр төрөл

үнэ мян.төг

1.

Түүхий

Нийт хэрэгцээ

Нийт үнэ мян.төг

эд 11000

5.64

62040

эд 7000

1.36

9520

Шатах тослох 1350

300

405000

нүүрс 2.

Түүхий шавар

3

Мян.төг

2009

Нийт төслийн дүн

Д/д

Нийт борлуулалт

материал Нийт зардал

476560

17.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” Орон тоо хөдөлмөрийн хөлсний тооцоо

№

Хүний Сарын

Орон тоо

тоо

мян.төг

цалин

Сарын

Жилийн

цалингийн

сан цалингийн

мян.төг

мян.төг

1

Төслийн удирдагч

1

200000

200000

2400000

2

Цехийн дарга

1

200000

200000

2400000

3

Нягтлан

1

200000

200000

2400000

4

Цехийн ажилчид

3

180000

540000

6480000

5

Жолооч

2

180000

360000

4320000

10

15600000

Хөдөлмөрийн зардал Д/д

Үзүүлэлт

Х/н

Хувь хэмжээ

Нийт дүн(мян.төг)

1

Шагнал урамшуулал

мян.төг

2.

Нийгмийн

ба

мэндийн

даатгалын

эрүүл мян.төг

3%

468000

13%

2028000

шимтгэл .

2496000

Эрчим хүчний зардал №

Тоног төхөөрөмж

Тоо

Суурилсан квт.цаг

чадал Нийт

Жилийн

цахилгааны

зардал,

хэрэглээ

мян.төг

квт.цаг 1

Гэрэлтүүлэг

2

Брикетийн хэрэглээний

5 цехийн

1

1300

96450

20.4

63232

1289933

эрчим

хүч 3

Бусад хэрэглээ

665216

Нийт дүн

2051599

Үндсэн хөрөнгийн элэгдлийн зардал 18.

сан

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” Д/д

Ангилал

Нийт

дүн Жилийн

(мян.төг)

элэгдэл Элгэдлийн дүн

хоргодлын шимтгэлийн норм%

Машин тоног төхөөрөмж, багаж , тээврийн хэрэгсэл 1.

Трактор

3000000

5%

150000

2.

Автосамосвал

2500000

5%

125000

3

Тэргэнцэр

300000

5%

15000

4

Брикетлэгч

19500000

5%

975000

комплекс төхөөрөмж Дүн

1265000

Эд хогшил тавилга хэрэгсэл 1.

Офисын

800000

5%

40000

1000000

5%

50000

зориулалттай сандал ширээ 2.

Компьютер

90000

Дүн Нийт дүн

1355000

Сав баглаа боодлын зардал Д/д

Нэр төрөл

Хэмжих

Тоо

Нор

Нийт

Нэгжийн

Нийт

нэгж

хэмжээ

м

хэрэгцээ

үнэ(төг)

үнийн дүн (мян.төг)

1.

Шохойтой

Ш

320

70

22400

цаасан уут Дүн

22400

Түрээсийн зардал № Нэр төрөл 1

Түрээсийн зардал

Сараар

Жилээр

125000

1500000

Дүн

1500000

19.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” Борлуулалтын зардал № Борлуулалт хийх Эргэлтийн газар

нийт урт

Тослох

Тослох

Эргэлтийн

материалын

материалын

тоо

хэмжээ литр

нэгжийн үнэ

Жилээр

1

Айраг сум

40 км

16

1350

3

64800

2

Даланжаргалан

40 км

16

1350

2

43200

3

Бор өндөр

178 км

71,2

1350

2

192240

Нийт

300240

Зар сурталчилгааны зардал №

Нэр төрөл Зар

Жилд,

Улиралд

мян.төг

сурталчилгааны 125000

500000

зардал Дүн

500000

3.3.1.2 Шууд бус зардал №

Зардлын нэр

Зардлын хэмжээ

Зардлын

Сард

жилд

1

Харилцаа холбооны зардал

50000

300000

2

Унааны зардал

80000

960000

3

Компьютер техникийн үйлчилгээ

4000

48000

4

Бичиг хэргийн зардал

11200

134400

Хөдөлмөр хамгааллын зардал

21667

260004

Дүн

1702404

Нийт зардлын товчоо Зардлын ангилал

Зардлын төрөл Шаардагдах

Жилд түүхий

эд, 487560

материалын зардал Хөдөлмөрийн хөлсний тооцоо

15600000

Хөдөлмөрийн зардал

2496000

Эрчим хүчний зардал

2051599

20.

хэмжээ

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” Шууд зардал

Үндсэн

хөрөнгийн

элэгдлийн 1355000

зардал

Шууд бус зардал

Сав баглаа боодлын зардал

22400

Түрээсийн зардал

1500000

Борлуулалтын зардал

300240

Зар сурталчилгааны зардал

500000

Шууд зардлын дүн

24312799

Харилцаа холбооны зардал

300000

Унааны зардал

960000

Компьютер техникийн үйлчилгээ

48000

Бичиг хэргийн зардал

134400

Хөдөлмөр хамгааллын зардал

260004

Хүүгийн зардал

250000

Шууд бус зардлын дүн

1952404

Нийт зардал

26265203

Бүтээгдэхүүний өөрийн өртөг 26265203ч5000=5253 3.4 Санхүүгийн үр ашгийн тооцоо Төслийн жилийн эдийн засгийн үр ашгийн тооцоо Бүтээгдэхүүний төрөл Нийт дүн сая.төг Утаагүй шахмал түлш 60000000 Нийт борлуулалтын орлого 60000000 Үйлдвэрлэлийн зардал Шаардагдах түүхий эд, материалын 487560 зардал Хөдөлмөрийн хөлсний тооцоо

15600000

Хөдөлмөрийн зардал

2496000

Эрчим хүчний зардал

2051599

21.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” Үндсэн

хөрөнгийн

элэгдлийн 1355000

зардал Сав баглаа боодлын зардал

22400

Түрээсийн зардал

1500000

Борлуулалтын зардал

300240

Зар сурталчилгааны зардал

500000

Харилцаа холбооны зардал

300000

Унааны зардал

960000

Компьютер техникийн үйлчилгээ

48000

Бичиг хэргийн зардал

134400

Хөдөлмөр хамгааллын зардал

260004

Зээлийн хүүгийн зардал 1%

250000

Нийт үйлдвэрлэлийн зардал

26265203

НӨАТ

6000000

Усны төлбөр Газар ашигласны төлбөр 3га*8000 Татвар ногдох орлого Орлогын албан татвар Цэвэр ашиг

150000 24000 20091203 2009120 18082083

3.5 Хөрөнгө оруулалтын зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь Он

2010он

Сарууд

Зээлийн

Үндсэн

Зээлийн хүү

Сард төлөх

үндсэн

зээлийн

нийт зээл

төлбөр

үлдэгдэл

төлөлт

1

750000

24250000

250000

1000000

2

750000

23500000

242500

992500

3

750000

22750000

235000

985000

4

750000

22000000

227500

977500

5

750000

21250000

220000

970000

6

750000

20500000

212500

962500

7

750000

19750000

205000

955000

8

750000

19000000

197500

947500

22.

“Утаагүй шахмал түлшний үйлдвэрийн төсөл” 9

750000

18250000

190000

940000

10

750000

17500000

182500

932500

11

750000

16750000

175000

925000

12

750000

16000000

167500

917500

2505000

11505000

Хэсгийн дүн

2011он

1

750000

15250000

160000

910000

2

750000

14500000

152500

902500

3

750000

13750000

145000

895000

4

750000

13000000

137500

887500

5

750000

12250000

130000

880000

6

750000

11500000

122500

872500

7

750000

10750000

115000

865000

8

750000

10000000

107500

857500

9

750000

9250000

100000

850000

10

750000

8500000

92500

842500

11

750000

7750000

85000

835000

12

750000

7000000

77500

827500

1425000

10425000

Хэсгийн дүн

2012он

9000000

9000000

1

750000

6250000

70000

820000

2

750000

5500000

62500

812500

3

750000

4750000

55000

805000

4

750000

4000000

47500

797500

5

750000

3250000

40000

790000

6

750000

2500000

32500

782500

7

750000

1750000

25000

775000

8

750000

1000000

17500

767500

9

750000

250000

10000

760000

10

250000

0

2500

252500

7000000

362500

7362500

25000000

4292500

29292500

11 12 Хэсгийн дүн

23.