Usuwanie mory wedlug Dana Margulisa

Rozdzia³ 15.

Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory Za ka¿dym razem, gdy podczas drukowania na³o¿one zostan¹ dwa wzory, mo¿e wyst¹piæ dziwnie wygl¹daj¹ca interferencja. Najczêœciej dzieje siê tak w przypadku rastrowanych orygina³ów, a czasami w przypadku obiektów ze wzorem. Zazwyczaj mo¿emy tego unikn¹æ, pamiêtaj¹c o dwóch s³owach — trzydzieœci stopni.

aj¹c do czynienia z tak du¿¹ mor¹ jak ta widoczna na prawym zdjêciu rysunku 15.1, chcia³oby siê znaleŸæ jak¹œ magiczn¹ receptê. To paskudztwo reprezentuje problem, z którym mamy od czasu do czasu do czynienia — reprodukcj¹ rastrowanych orygina³ów. Wiele osób zaleca stosowanie ró¿nego rodzaju magicznych recept. Wiêkszoœæ z nich siê nie sprawdza. Czy wiesz, co zrobi³em, aby skorygowaæ ten plik i uzyskaæ tak znacz¹c¹ poprawê, jak¹ widaæ na lewym zdjêciu? Nic. Nie zrobi³em zupe³nie nic. Te dwa zdjêcia s¹ dok³adnie takie same. Zosta³y wydrukowane na podstawie tego samego pliku i s¹ w taki sam sposób wykadrowane. Jak na dwa identyczne zdjêcia, mamy tu dosyæ znacz¹c¹ ró¿nicê w jakoœci druku. Wskazuje ona, ¿e rastrowane orygina³y reprezentuj¹ pewne szczególne problemy, z których wiele mo¿na rozwi¹zaæ pamiêtaj¹c o dwóch s³owach — trzydzieœci stopni. I to one s¹ prawdziw¹ magiczn¹ recept¹. Zanim zaczniemy omawiaæ problem usuwania mory, powinniœmy najpierw bli¿ej przyjrzeæ siê, czego on tak naprawdê dotyczy. Je¿eli ograniczymy siê na razie do czarno-bia³ych zdjêæ, prawid³owa reprodukcja bêdzie zale¿a³a od uzyskania pe³nego zakresu tonów: czerni, bieli, ciemnych szaroœci, jasnych szaroœci i tonów œrednich. Niestety, na maszynie drukarskiej nie mamy do dyspozycji szarej farby. Dysponujemy jedynie czarn¹ farb¹ i bia³ym papierem.

312

Musimy wiêc trochê pooszukiwaæ. Nak³adaj¹c niewielkie iloœci czarnej farby i zarazem pokazuj¹c pewn¹ iloœæ bia³ego papieru, mo¿emy oszukaæ odbiorcê, wmawiaj¹c w niego, ¿e widzi kolor szary. Jest kilka metod osi¹gniêcia tego celu. Mo¿na to zrobiæ za pomoc¹ losowo rozmieszczonych punktów. Je¿eli zechcemy, aby te punkty by³y widoczne, nazwiemy rezultat mezzotint¹. Je¿eli punkty s¹ zbyt ma³e, aby mo¿na je by³o ³atwo zobaczyæ, nazwiemy to rastrem stochastycznym. Jednak w bran¿y drukarskiej w przewa¿aj¹cej mierze stosuje siê nak³adanie farby w postaci regularnego wzoru, który staje siê jaœniejszy lub ciemniejszy, aby odzwierciedliæ ró¿ne odcienie szaroœci. Obecnie ten wzór sk³ada siê prawie zawsze z punktów, które ró¿ni¹ siê wielkoœci¹, ale znajduj¹ siê w tej samej odleg³oœci od siebie. Taki wzór nazywa siê rastrem; a liczba punktów na cal okreœla gêstoœæ rastra lub jego liniaturê. Im wiêksza gêstoœæ rastra, tym lepsza jakoœæ druku: zdjêcie Madeleine Albright zosta³o wydrukowane rastrem o gêstoœci 64 punktów na cal, nadaj¹cym siê bardziej do gazety ni¿ do ksi¹¿ki. (W tej ksi¹¿ce normalna gêstoœæ rastra to 133 DPI.) Wzór punktów rastra jest znacznie bardziej widoczny, gdy linie rastra znajduj¹ siê dok³adnie w pionie lub w poziomie w stosunku do strony. Dlatego zazwyczaj drukuje siê je pod pewnym k¹tem. Wartoœæ tego k¹ta nie ma najmniejszego znaczenia, dopóki nie zaczynamy nak³adaæ na siebie wiêkszej iloœci

Rozdzia³ 15. Rysunek 15.1. Na lewym zdjêciu nie ma mory, widocznej na prawej fotografii. Gdzie tkwi sekret tak du¿ej  poprawy wygl¹du zdjêcia?

farb, lub dopóki nie spróbujemy wydrukowaæ ponownie ju¿ zrastrowanego orygina³u.

Rozwi¹zaniem jest trzydzieœci stopni Wiêkszoœæ z nas mniej wiêcej orientuje siê, ¿e cyjan, magenta, ¿ó³ty i czarny drukowane s¹ pod czterema ró¿nymi k¹tami rastra. Zwykle to, czy wiemy, jakie s¹ te k¹ty, czy nie, nie ma najmniejszego znaczenia. Je¿eli jednak zamierzamy pracowaæ z rastrowanymi orygina³ami, zrozumienie teorii drukowania rastrów pod k¹tem staje siê bardzo wa¿ne. Za ka¿dym razem, gdy na³o¿ymy na siebie dwa regularne wzory, pojawi siê jakiœ rodzaj interferencji lub mory. Mora mo¿e byæ zarówno bardzo wyraŸna, jak w przypadku prawego zdjêcia na rysunku 15.1, jak i prawie niezauwa¿alna. Oczywiœcie wolimy tê drug¹ ewentualnoœæ. Gdybyœmy wydrukowali wszystkie kolory CMYK rastrami pod

Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory

tym samym k¹tem, to mamy gwarancjê, ¿e wyst¹pi pierwszy przypadek. W kolorze drukuje siê ju¿ na tyle d³ugo, ¿e przeprowadzono wiele eksperymentów. Do tego czasu drukarze nauczyli siê, ¿e chocia¿ sprawdza siê wiele kombinacji k¹tów rastra, najbardziej pewne rezultaty otrzymuje siê, gdy s¹ one drukowane w odleg³oœci 30 stopni. Sposób opisywania k¹tów w Photoshopie jest taki, ¿e pionowa linia ma 0 stopni, a pozioma 90 stopni. Je¿eli siê chwilê nad tym zastanowisz, zdasz sobie sprawê, ¿e w odleg³oœci 30 stopni mog¹ byæ tylko trzy farby. Je¿eli farba jest drukowana rastrem pod k¹tem 90 stopni (czyli linie punktów rastra s¹ poziome), to bêdzie te¿ drukowana pod k¹tem 0 stopni, poniewa¿ linie punktów rastra bêd¹ te¿ pionowe. Moglibyœmy wiêc wydrukowaæ drug¹ farbê pod k¹tem 30 stopni i trzeci¹ pod k¹tem 60 stopni, ale musimy jeszcze znaleŸæ miejsce dla czwartej farby.

313

Na szczêœcie, ¿ó³ta farba jest o tyle jaœniejsza od pozosta³ych, ¿e nie ma zbytniego znaczenia, pod jakim k¹tem zostanie wydrukowana. (Z braku lepszego rozwi¹zania, zwykle drukuje siê j¹ pod k¹tem 0 stopni, czyli w tej samej orientacji, co strona). Poniewa¿ cyjan, magenta i czarny powinny byæ w odleg³oœci 30 stopni, jesteœmy w domu. Zwykle magentê drukuje siê pod k¹tem 75 stopni, czarny 45 stopni, a cyjan 15 stopni. Jednak najwa¿niejsze s¹ nie konkretne liczby, ale ich wzajemna odleg³oœæ od siebie, czyli 30 stopni. Teraz wracamy do sekretarz Albright. Orygina³ zosta³ umieszczony w gazecie, która zosta³a wydrukowana farbami pod podanymi wy¿ej k¹tami. To znaczy, ¿e czarny zosta³ wydrukowany pod k¹tem 45 stopni. Mój skaner zarejestrowa³ ten raster, ale poniewa¿ mog³em nie umieœciæ orygina³u w skanerze zbyt dok³adnie, bêdzie siê on znajdowa³ gdzieœ pomiêdzy 43 a 47 stopni. Na ten raster na³o¿y³ siê raster u¿yty do wydrukowania tej ksi¹¿ki, który równie¿ jest pod k¹tem 45 stopni. Dlatego w³aœnie prawe zdjêcie wygl¹da tak fatalnie. Zdjêcie lewe jest o wiele lepsze, poniewa¿ zamiast dwóch rastrów w okolicy 45 stopni mamy jeden pod k¹tem 45 stopni i drugi pod k¹tem 30 stopni, czyli w odleg³oœci 15 stopni. K¹t rastra w ksi¹¿ce siê nie zmieni³. K¹t rastra zdjêcia — tak. Po tej demonstracji mo¿esz dojœæ do wniosku, ¿e je¿eli masz do czynienia z czarnobia³ymi zrastrowanymi orygina³ami, mo¿esz znacz¹co poprawiæ ich jakoœæ, obracaj¹c je na stronie o 30 stopni. Niestety, ta metoda nie jest zbyt praktyczna. Widz¹c, jak æma próbuje spaliæ siê w p³omieniu œwiecy, karaluch Archy zapyta³: „dlaczego, ch³opaki, to robicie / poniewa¿ zwykle w³aœnie to robi¹ æmy, czy co / ...czy nie macie w³asnego rozumu [?]”

314

Rysunek 15.2. Dwustopniowa metoda zapisywania k¹ta rastra w pliku Photoshopa: w tle okno dialogowe Halftone Screens, z przodu okno dialogowe zapisu pliku w formacie EPS

Jest to bardzo m¹dry fragment. Zwykle rzeczywiœcie drukuje siê czarny kolor rastrem pod k¹tem 45°. Ale góra nie musi przychodziæ do Mahometa. Je¿eli raster orygina³u i raster druku s¹ pod tym samym k¹tem, a ty nie mo¿esz obróciæ oryginalnego zdjêcia, obróæ raster druku. Je¿eli zapiszemy zdjêcie w formacie EPS zamiast, jak zwykle, w formacie TIFF, mo¿emy wybraæ wartoœci k¹ta i liniaturê rastra, które nadpisz¹ domyœlne ustawienia naœwietlarki. Je¿eli chcemy, aby zdjêcie Albright by³o pionowe i chcemy unikn¹æ mory, wszystko, co musimy zrobiæ, sprowadza siê do ustawienia k¹ta rastra dla czarnej farby na 15 lub 75 stopni, poniewa¿ obie liczby s¹ w magicznej odleg³oœci 30 stopni od rastra oryginalnego zdjêcia. Ta metoda osadzania w pliku k¹ta rastra zosta³a pokazana na rysunku 15.2. Pierwszym krokiem jest wybranie polecenia File: Page Setup>Screens (Plik: Ustawienia strony >Raster) i wpisanie k¹ta rastra, którego chcemy u¿yæ. Nastêpnie, podczas zapisywania pliku, wybieramy jako format Photoshop EPS. Pojawi siê wtedy drugie okno dialogowe. Zmiana k¹ta i liniatury rastra mo¿e byæ katastrofalna w skutkach. Tego typu niebezpieczeñstwo powstaje wtedy, gdy ty lub ktokolwiek inny bêdzie chcia³ za jakiœ czas u¿yæ tego zdjêcia do innych celów. Photoshop nie

Rozdzia³ 15.

zawiera ¿adnych mechanizmów ostrzegaj¹cych o tym, ¿e plik ma osadzone informacje na temat rastra. Dlatego powinieneœ samemu siê zabezpieczyæ. Nazwij plik albright.mójraster lub w jakikolwiek inny sposób zaznacz, o co chodzi. Tego typu praktyka oszczêdzi wiele pracy lokalnej policji, poniewa¿ nie bêdzie ona musia³a dochodziæ, który z kolejnych u¿ytkowników pliku dokona³ na tobie morderstwa. Wybieraj¹c w PageMakerze 6.5 polecenie File: Print>Color Options (Plik: Drukuj>Kolor), równie¿ bêdziesz móg³ zmieniæ k¹t i liniaturê rastra, ale bez niebezpiecznego osadzania tych informacji w pliku zdjêcia. Menu drukowania programu QuarkXPress 4 tak¿e ma tego typu mo¿liwoœci, ale jego wczeœniejsze wersje — nie.

Osadzanie informacji na temat rastra W przypadku czarno-bia³ych zdjêæ mo¿emy bez obaw osadzaæ informacje na temat rastra, które zminimalizuj¹ morê. Ale w przypadku kolorowych zdjêæ ryzyko jest ju¿ znacznie wiêksze, wiêc mog¹ sobie na to pozwoliæ tylko eksperci. W przypadku czarnobia³ych fotografii nie stanie siê nic z³ego, je¿eli zmienimy k¹t rastra na 15 lub 75 stopni; s¹ to optymalne wartoœci dla orygina³u drukowanego rastrem pod k¹tem 45 stopni. Podczas modyfikowania tych wartoœci powinniœmy tak¿e pomyœleæ o gêstoœci rastra, poniewa¿ jest to kolejny przypadek, gdy rastrowane orygina³y powinny byæ traktowane w zupe³nie inny sposób ni¿ zwykle. Zdjêcie A prezydenta Clintona na rysunku 15.3 pokazuje, dlaczego nie powinniœmy siê zbytnio upieraæ przy niszczeniu ka¿dego punktu rastra. Chocia¿ jest to nieskorygowane, zeskanowane zdjêcie rastrowanego orygina³u i chocia¿ nie modyfikowa³em k¹tów rastra, mora jest ledwo widoczna. Zosta³o ono zeskanowane z tej samej gazety, co zdjêcie Albright.

Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory

Jedyna ró¿nica polega na tym, ¿e zdjêcie Albrigth zosta³o wydrukowane rastrem 65 DPI, czyli takim samym jak orygina³, a w przypadku fotografii Clintona zwiêkszy³em gêstoœæ rastra do standardowych dla tej ksi¹¿ki 133 DPI. Im rzadszy raster, tym gorsza mora. Im gêstszy raster, tym mora bêdzie mniej widoczna. Z drugiej strony, im mniejsze punkty rastra, tym trudniej kontrolowaæ je na maszynie drukarskiej. Je¿eli drukarz nie potrafi utrzymaæ jednolitego rastra, zdjêcie zacznie wygl¹daæ nieostro. Zwykle jest to niepo¿¹dane, ale w przypadku rastrowanych orygina³ów — wrêcz przeciwnie. Zwykle powinniœmy ufaæ drukarzowi w sprawie maksymalnej gêstoœci rastra — ale nie wtedy, gdy walczymy z mor¹. Wiêkszoœæ czasopism zaleca na przyk³ad stosowanie rastra o gêstoœci 133 linii na cal. Je¿eli jednak masz do czynienia z rastrowanym, czarno-bia³ym orygina³em, zalecam, abyœ zdefiniowa³ raster o gêstoœci 150 linii i pod k¹tem 15 zamiast 45 stopni. Na rysunku 15.3 widaæ interesuj¹cy test tego zalecenia. Jedno ze zdjêæ Clintona (wersja B) ma zdefiniowany raster o gêstoœci 200 DPI. Gdyby dowiedzia³ siê o tym drukarz tej ksi¹¿ki, prawdopodobnie dosta³by ataku serca. Maszyna drukuj¹ca na papierze z roli, u¿yta do druku tej ksi¹¿ki, jak widaæ wcale siê tym nie przejê³a, chocia¿ nawet najlepsze maszyny arkuszowe, drukuj¹ce na najwy¿szej jakoœci papierze, maj¹ problemy z 200liniowym rastrem. Podobny przyk³ad zosta³ pokazany w rozdziale 14., ale tam (rysunek 14.1) u¿y³em drobnego rastra do niezrastrowanego, kolorowego orygina³u. Tamto zdjêcie nie wygl¹da dobrze. Tutaj mia³em kilka powodów, aby tak zrobiæ. Zestaw zdjêæ pokazanych na rysunku 15.3 zosta³ wydrukowany w czterech ró¿nych czasopismach — zapobieganie powstawaniu mory jest jednym z g³ównych problemów osób zajmuj¹cych siê drukiem na ca³ym œwiecie. W oryginalnym artykule, który

315

towarzyszy³ tym zdjêciom, przewidywa³em, ¿e zdjêcie B bêdzie mia³o najwiêksze szanse bycia najlepszym. Rezultaty by³y nastêpuj¹ce: zdjêcie B by³o lepsze w trzech z tych czterech czasopism, dobrze te¿ wygl¹da³o w ka¿dym z dotychczasowych wydañ tej ksi¹¿ki.

Ponownie trzydzieœci stopni Oprócz k¹ta rastra orygina³u i k¹ta rastra otrzymywanego z naœwietlarki jest jeszcze jeden k¹t, który musimy wzi¹æ pod uwagê — k¹t skanowania. Skanery pobieraj¹ próbki obrazu poziomo lub — aby zachowaæ zgodnoœæ z poprzednio stosowan¹ terminologi¹ — pod k¹tem 90 stopni. Nie s¹ one wyj¹tkiem od regu³y 30 stopni. Nieuwa¿ne w³o¿enie rastrowanego orygina³u do skanera, jak to zrobi³em ze zdjêciem Albrigh, jest wysoce nieodpowiednie. Aby otrzymaæ jak najlepsz¹ reprodukcjê, orygina³ równie¿ musi zostaæ zeskanowany pod odpowiednim k¹tem. Je¿eli u³o¿ymy orygina³ równo w skanerze, pomiêdzy k¹tem skanowania i k¹tem rastra orygina³u powstanie nie do zaakceptowania k¹t o wielkoœci 45 stopni. Dlatego musimy umieœciæ orygina³ pod k¹tem 15 stopni. Czy obrócimy go zgodnie, czy niezgodnie z ruchem wskazówek zegara, nie ma w przypadku czarno-bia³ych zdjêæ znaczenia — bez wzglêdu na sposób, k¹t skanowania w stosunku do rastra bêdzie wynosi³ 30 stopni, czyli dok³adnie tyle, ile chcemy. Umieszczenie orygina³u w skanerze pod k¹tem jest jedn¹ z bardziej popularnych magicznych recept oferowanych przez ró¿nego rodzaju autorytety, z których wiêkszoœæ zaleca stosowanie metody prób i b³êdów. Je¿eli orygina³ jest tak z³y jak w tym przypadku, to, muszê tak¿e siê z tym zgodziæ, umieszczenie go pod jakimkolwiek k¹tem nie mo¿e ju¿ spowodowaæ dalszego pogorszenia jakoœci. Ale dlaczego wybieraæ dowolny k¹t, gdy regu³a 30 stopni mówi, ¿e jeden k¹t jest lepszy od innych?

316

Zamiast umieszczaæ orygina³ w skanerze pod k¹tem wybranym przez Opatrznoœæ, umieœæ go, poniewa¿ wiesz, co robiæ, pod k¹tem 15 stopni.

Rozdzia³ 15.

Wszystkie te manipulacje z k¹tem i gêstoœci¹ rastra rozwi¹¿¹ wiêkszoœæ twoich problemów z rastrowanymi czarno-bia³ymi orygina³ami. Dziêki tym prostym czynnoœciom mo¿esz osi¹gn¹æ wystarczaj¹c¹ jakoœæ rastrowanego orygina³u. Je¿eli tak, nie musisz czytaæ dalej. Reszta tego rozdzia³u jest dla osób, którzy maj¹ du¿o czasu i chc¹ go poœwiêciæ na uzyskanie nie tylko dobrze wygl¹daj¹cego zdjêcia, ale takiego, które bêdzie wygl¹da³o najlepiej, jak tylko siê da.

Punkty — regu³y i wyj¹tki Jakakolwiek próba dalszego poprawienia jakoœci musi zacz¹æ siê od uœwiadomienia sobie faktu, ¿e wystêpuj¹ce w pliku kropki rastra to kij, który ma dwa koñce. Z jednej strony, ich obecnoœæ powstrzymuje nas przed próbami dodania do zdjêcia kontrastu, poniewa¿ mog³aby

A

B

Rysunek 15.3. Ró¿ne podejœcia do rastrowanego orygina³u. A: nieskorygowane, zeskanowane zdjêcie. B: ten sam plik z osadzonym 200-liniowym rastrem. C: To samo zdjêcie zeskanowane i skorygowane za pomoc¹ metod opisanych w tym rozdziale. D: ten sam plik ze 150-liniowym rastrem pod k¹tem 15 stopni. E: zdjêcie z automatycznie skorygowanym zakresem tonalnym i rastrem usuniêtym programowo

C

Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory

powstaæ mora. Z drugiej strony, to w³aœnie te rastry przechowuj¹ wszystkie szczegó³y. Nie musimy wiêc ich eliminowaæ, wystarczy je nieco stonowaæ przy jednoczesnym powiêkszeniu ogólnego zakresu tonalnego zdjêcia. To, na ile mo¿emy os³abiæ punkty rastra, zale¿y od konkretnego zdjêcia. Podam ci receptê, która zwykle siê sprawdza, ale w niektórych przypadkach bêdziesz musia³ j¹ zmodyfikowaæ. Zanim to jednak zrobiê, oto kilka ogólnych zasad. n Zawsze skanuj rastrowane orygina³y z najwy¿sz¹ mo¿liw¹ rozdzielczoœci¹, a nastêpnie zastosuj ponowne próbkowanie w dó³. Bardzo du¿a rozdzielczoœæ skanowania jest zwykle niekorzystna, poniewa¿ powoduje, ¿e zdjêcie staje siê nieostre. Je¿eli jednak orygina³ ma raster, to zmniejszenie jego ostroœci jest w³aœnie tym, czego potrzebujemy. n Naucz siê rozpoznawaæ k¹ty rastra orygina³u. Wymaga to nieco praktyki, szczególnie w przypadku kolorowych zdjêæ. Przyjrzyj siê orygina³owi przez lupê i wyobraŸ sobie prostok¹t lub literê L, jak pokazuje to rysunek 15.5. Obracaj j¹, a¿ zrówna siê z li-

D

317

niami punktów rastra, a dowiesz siê, pod jakim jest on k¹tem. Poza kilkoma wyj¹tkami przekonasz siê, ¿e czarny jest pod k¹tem 45 stopni, a cyjan i magenta, odpowiednio, 15 i 75 stopni. Jednak nie zawsze tak bêdzie, szczególnie w przypadku publikacji starszych oraz drukowanych w Europie. Gdy sprawdzisz ju¿ k¹t, u¿yj regu³y trzydziestu stopni zarówno do skanowania, jak i rastrowania. n Zrób sobie szablon z narysowan¹ lini¹ pod k¹tem 15 stopni. Jasne, ¿e nigdy ci siê nie uda umieœciæ materia³u w skanerze pod idealnym k¹tem, ale po co siê myliæ a¿ o piêæ stopni? n Nie wyostrzaj zdjêcia. Ca³y problem z rastrowanymi orygina³ami polega na tym, ¿e s¹ one zbyt ostre. Zwykle chcemy je do pewnego stopnia rozmyæ. Jednak czasami bêdziemy chcieli je po takiej operacji wyostrzyæ w niektórych miejscach. Na przyk³ad oczy lub bi¿uteria po rozmyciu zdjêcia przestan¹ siê b³yszczeæ. Powinniœmy wiêc to naprawiæ, ale za pomoc¹ narzêdzia, a nie filtru. Je¿eli zbytnio rozmyjemy zdjêcie, wyostrzenie bêdzie niewielk¹ os³od¹ tej gorzkiej pigu³ki.

E

318

Rozdzia³ 15.

n Nie u¿ywaj programów automatycz-

nie usuwaj¹cych raster, dostêpnych na przyk³ad w oprogramowaniu do twojego skanera. Niektóre z nich s¹ ca³kiem niez³e (zdjêcie E na rysunku 15.3), ale ¿aden nie mo¿e równaæ siê z odpowiedni¹ ingerencj¹ cz³owieka. Istnieje kilka dobrych algorytmów usuwaj¹cych ziarno filmu, ale gdy farba trafia na papier, pojawia siê tak wiele ró¿nego rodzaju czynników, ¿e automatyczna metoda usuwania rastra mo¿e byæ co najwy¿ej przeciêtna. A teraz recepta. Po pierwsze, wróæ do zdjêcia Albright i przekonaj sam siebie, ¿e widoczna tam mora nie jest taka z³a, jak na pocz¹tku myœla³eœ. Bi¿uteria wygl¹da dobrze taka, jaka jest. Jej ciemna suknia i t³o zdjêcia równie¿ s¹, mniej lub bardziej, do zaakceptowania. Naprawdê okropna mora wystêpuje tylko na twarzy. To bardzo typowe. W³aœnie œrodkowym zakresem zdjêcia musimy siê przejmowaæ, a nie jego dwoma koñcami. Po drugie, podziel sobie w myœlach to zdjêcie na dwie czêœci. Z jednej strony punkty,

które zawieraj¹ szczegó³y, z drugiej — bia³y obszar pomiêdzy nimi, który szczegó³ów nie zawiera. Musimy zdecydowanie zredukowaæ ró¿nicê pomiêdzy tymi dwoma obszarami, ale czy mamy traktowaæ te dwie zupe³nie ró¿ne rzeczy jako jedn¹ ca³oœæ, czy na dwa ró¿ne sposoby? Maj¹c to wszystko na uwadze, mo¿esz przeœledziæ to, co sta³o siê na rysunku 15.4. n WeŸ w³aœciwie zwymiarowane i obrócone, zeskanowane zdjêcie, a nastêpnie zwiêksz wed³ug uznania jego kontrast, ignoruj¹c fakt, ¿e oznacza to jeszcze wyraŸniejsze punkty rastra. n Z takiego zdjêcia wykonaj dwie kopie, które bêdê nazywa³ kopi¹ X i kopi¹ Y, by nie myli³y siê nam z wersjami obrazka pokazanymi na rysunku 15.4. n PrzejdŸ do kopii X. Zastosuj filtr Gaussian blur (Rozmyj gaussowsko) z parametrem Radius (Promieñ) ustawionym na 1,0. W ten sposób, tak jak chcieliœmy, zostanie wype³niony bia³y obszar. Równoczeœnie, bardzo

Rysunek 15.4. Os³abienie punktów rastra najlepiej wykonaæ w dwóch oddzielnych krokach, wp³ywaj¹cych osobno na œwiat³a i osobno na cienie. A: powiêkszony fragment zdjêcia A na rysunku 15.3 ze zwiêkszonym kontrastem. B: rezultat u¿ycia filtru Gaussian blur na pierwszej kopii wersji A. C: rozmyta wersja B na³o¿ona w trybie Darken na wersjê A. D: rezultat dzia³ania filtru Dust & Scratches na drugiej, przyciemnionej kopii wersji A. E: wersja D na³o¿ona w trybie Lighten na wersjê C

A

B

C

D

E

Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory

ucierpia³y na tym punkty rastra, czego nie chcieliœmy, ale tym siê nie martw. Uzyskujemy obrazek w wersji B. n Wróæ do orygina³u. Poleceniem Image: Apply Image (Obrazek: Nadaj obrazek) na³ó¿ kopiê X w trybie Darken (Ciemniej). W ten sposób w ogóle nie wp³yniemy na punkty rastra, które na nak³adanej kopii s¹ jaœniejsze ni¿ w oryginale. n Wyrzuæ kopiê X i przejdŸ do kopii Y. Zastosuj krzyw¹, która ustawi minimum œwiate³ na 20K. n Dla œwie¿o przyciemnionej kopii Y zastosuj filtr Dust & Scratches (Kurz i rysy) z parametrem Radius (Promieñ) 1,0. Filtr ten sprawi, ¿e punkty stan¹ siê mniej wydatne, ale mniej wiêcej zachowa zajmowany przez nie obszar — poza najjaœniejszymi punktami, które przejd¹ do historii. Uzyskujemy w ten sposób obrazek w wersji D. n Wróæ do orygina³u. Na³ó¿ zmodyfikowan¹ kopiê Y, tym razem w trybie Lighten (Jaœniej). Teraz wczeœniejszy cel przyciemnienia kopii B staje siê jasny. Najjaœniejsza jedna pi¹ta orygina³u pozostanie niezmieniona — zagwarantowaliœmy sobie, ¿e kopia Y jest w tym obszarze ciemniejsza. Najwiêksze zmiany bêd¹ widoczne w tonach œrednich. Kopia X przywróci³a t³o, a kopia Y st³umi³a punkty rastra, nie usuwaj¹c ich do koñca. n Je¿eli oka¿e siê to wykonalne, ponownie zwiêksz kontrast. Gdy mo¿esz przed pos³aniem pracy do druku wykonaæ odbitkê próbn¹, dosyæ ostro¿nie stosuj powy¿sz¹ receptê. Znacznie ³atwiej usun¹æ morê w drugim podejœciu ni¿ przywróciæ szczegó³y. Rysunek 15.5. Znalezienie k¹ta rastra mo¿e byæ trudne, szczególnie w przypadku kolorowych zdjêæ. Poni¿ej: powiêkszony fragment zeskanowanego zdjêcia. Powy¿ej: cyfrowe zdjêcie z na³o¿onym idealnym rastrem. Je¿eli chcesz na przyk³ad znaleŸæ k¹t cyjanu, wyobraŸ sobie literê L i obracaj j¹, a¿ linie rastra cyjanu bêd¹ przebiega³y wzd³u¿ litery. Wstawki: dwa kana³y cyjanu pokazuj¹, jak wiele szczegó³ów traci siê po wydrukowaniu i ponownym zeskanowaniu zdjêcia

319

320

Stare, dobre czasy Skoro 200-liniowy raster, o którym wiemy, ¿e jest niedorzecznoœci¹, daje zadowalaj¹ce rezultaty, to jest to mocny argument za u¿yciem rastra 150 lub 175. Jest to ca³kowicie bezpieczna technika dla czarno-bia³ych zdjêæ i trochê mniej bezpieczna dla kolorowych. Rastrowane, kolorowe orygina³y s¹ prostsze do obróbki — w tym sensie, ¿e punkty rastra nie s¹ takie wyraŸne — ale równie¿ trudniejsze, poniewa¿ musimy poœwiêciæ du¿o czasu na rozwi¹zanie problemów zwi¹zanych z pojawianiem siê niew³aœciwych kolorów. Era Photoshopa daje nam tyle korzyœci w porównaniu do tradycyjnych metod, ¿e têsknota do dobrych, starych czasów wydaje siê nieuzasadniona. Lecz nie w tym przypadku Nasi poprzednicy mogli jeszcze raz sfotoRysunek 15.6. Wszêdzie tam, gdzie bêd¹ na siebie nachodziæ ró¿ne wzory, mo¿liwe jest powstanie mory

Rozdzia³ 15.

grafowaæ rastrowany orygina³ i wykonaæ jego retusz. Rezultat móg³ byæ nastêpnie naœwietlony na finalnej kliszy. Innymi s³owy, mogli oni pozostawiæ raster orygina³u jako raster ostateczny. My, w œwiecie PostScriptu, nie mamy, niestety, tego typu mo¿liwoœci i zawsze musimy ponownie rastrowaæ orygina³ po umieszczeniu go na naszych stronach. Metoda fotograficzna nie sprawdza siê jednak, je¿eli raster oryginalny zdecydowanie ró¿ni siê od po¿¹danego, tak jak w przypadku zdjêcia Clintona, które oryginalnie mia³o raster 65 DPI i musia³o zostaæ dopasowane do pozosta³ych zdjêæ, które maj¹ raster 133 DPI. W takim przypadku tradycyjna metoda, przy u¿yciu bardzo drogiego sprzêtu, polega³a na sfotografowaniu orygina³u z jak najwy¿sz¹ rozdzielczoœci¹, co mo¿emy do pewnego stopnia wykonaæ równie¿ na naszych skanerach biurowych, ale sfotografowaniu trochê nieostro, czego ju¿ na skanerach biurowych zrobiæ nie mo¿emy. Nasze efekty pracy nigdy nie bêd¹ mia³y takiej jakoœci, jak gdybyœmy pracowali od pocz¹tku z niezrastrowanym orygina³em, to prawda. Ale czy mog¹ mieæ akceptowaln¹ jakoœæ? Myœlê, ¿e tak. Pamiêtaj, ¿e seria zdjêæ Clintona jest tej samej wielkoœci co orygina³ i zosta³a wykonana z orygina³u, który by³ wydrukowany w gazecie rastrem 65 DPI. Dlatego efekt jest taki, jaki jest. Jednak czy skorygowana wersja jest naprawdê a¿ tak z³a? Mi³o by by³o, gdybyœmy nigdy nie musieli pracowaæ z rastrowanymi orygina³ami, jednak czasami nie da siê tego unikn¹æ. Oryginalne fotografie gubi¹ siê lub zostaj¹ zniszczone; zdjêcia historyczne dostêpne s¹ tylko w formie drukowanej itd. Mi³o by

Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory

321

równie¿ by³o, gdybyœmy mieli do dyspozycji kilka wysokiej jakoœci narzêdzi z przesz³oœci, ale i tak mo¿emy sobie z tym poradziæ.

Wzór na oszustwo Wystêpowanie mory nie ogranicza siê do sytuacji, gdy mamy do czynienia ze zrastrowanym orygina³em. Za ka¿dym razem, gdy zostan¹ na³o¿one dwa (lub wiêcej) wzory, mog¹ (ale nie musz¹) pojawiæ siê dziwne rzeczy — patrz rysunek 15.6. Rezultaty na³o¿enia s¹ ciekawe, ale nie tego oczekujemy na wydruku. My, osoby zajmuj¹ce siê drukiem, jesteœmy szczególnie nara¿eni na te niepo¿¹dane wzory interferencji, poniewa¿ podczas reprodukcji naszej pracy sami nak³adamy wzór, w postaci rzêdów ma³ych, równo rozmieszczonych punktów, znanych równie¿ jako linie rastra. Je¿eli jakiœ rodzaj wzoru wystêpuje równie¿ na oryginalnym zdjêciu, na przyk³ad taki jak na koszuli w paski, widocznej na rysunku 15.7, to na wydruku mo¿e pojawiæ siê coœ paskudnego. Jednak mo¿emy mieæ tu tak¿e do czynienia z innym potencjalnym winowajc¹. Jak widaæ na powiêkszonym fragmencie kana³u cyjanu, mora jest w tym przypadku integraln¹ czêœci¹ zdjêcia i pochodzi od skanera. Nawet raster stochastyczny, który nie ma regularnego wzoru, nic tu nie pomo¿e.

Rysunek 15.7. Koszule w paski s¹ bardzo czêst¹ przyczyn¹ wystêpowania mory, co widaæ na oryginale na górze. Z regu³y win¹ za to — zupe³nie nies³usznie — obarcza siê raster. Jak widaæ na powiêkszonym fragmencie kana³u cyjanu, mora wystêpuje na samym zdjêciu, a powsta³a w procesie skanowania

322

Matematyczny opis zjawiska mory jest dosyæ z³o¿ony. Ale dla naszych celów mo¿emy go uproœciæ. Przypomnij sobie rzeczy, które mówi³em na temat czarno-bia³ych zdjêæ. Zak³adaj¹c, ¿e mamy dwa prostoliniowe wzory, najlepiej rozmieœciæ je w odleg³oœci 30 lub 60 stopni. Najgorsze rezultaty otrzymamy, gdy bêd¹ rozmieszczone pod tym samym k¹tem, czyli w odleg³oœci 0 lub — co na jedno wychodzi — 90 stopni. Pionowe paski na koszuli umieszczone s¹ pod k¹tem 0 stopni. Fatalnie, poniewa¿ skaner pracuje pod k¹tem 90 stopni, pozostawiaj¹c zabójcz¹ — 90-stopniow¹ — ró¿nicê. Je¿eli nie wierzysz, ¿e to jest przyczyn¹ problemu, spójrz na rêkawy. Sprawdzi³em, s¹ pod k¹tem 126 stopni, czyli w bardzo

Rozdzia³ 15.

korzystnej odleg³oœci 36 stopni od k¹ta pracy skanera, i, niespodzianka, nie ma na nich mory! Wynika z tego, ¿e koszule w paski powoduj¹ morê tylko wtedy, gdy operator skanera zasn¹³. W tym przypadku wszystko, co trzeba zrobiæ, aby pozbyæ siê mory, to obróciæ orygina³ przed zeskanowaniem o 30 stopni, z zamiarem przywrócenia póŸniej pionowego po³o¿enia w Photoshopie. Gdy u¿ywamy tego k¹ta, paski koszuli bêd¹ w odleg³oœci –60 stopni, a paski na rêkawie w odleg³oœci 66 stopni od k¹ta pracy skanera, czyli obie odleg³oœci bêd¹ prawie idealne. Na kolorowych zdjêciach mo¿na trochê ³atwiej, a jednoczeœnie trochê trudniej, pozbyæ siê rastra ni¿ na zdjêciach czarno-bia³ych. £atwiej, poniewa¿ mora nie wystêpuje zazwyczaj we wszystkich kana³ach. Trudniej, poniewa¿ nawet wówczas, gdy tylko jeden lub dwa kana³y maj¹ wyraŸn¹ morê, to ucierpi na tym jakoœæ zdjêcia, chocia¿ sama mora mo¿e byæ trudno dostrzegalna w obrazie ogl¹danym w ca³oœci. Usuwanie mory jest te¿ w obu przypadkach bardzo podobne, poniewa¿ w dalszym ci¹gu obowi¹zuje reRysunek 15.8. Na górze z lewej: oryginalny plik cyfrowy w takiej postaci, w jakiej zosta³ wydrukowany w czasopiœmie. Na dole z lewej: wydrukowane zdjêcie zosta³o zeskanowane i obrobione w zwyk³y sposób, tak jakbyœmy pracowali ze zwyczajn¹ fotografi¹, a nie rastrowanym orygina³em. Na dole z prawej: wydrukowane zdjêcie zeskanowane z zastosowaniem oprogramowania do automatycznego usuwania rastra. Na górze z prawej: reprodukcja wydrukowanego zdjêcia wykonana zgodnie z zasadami omówionymi w tym rozdziale

Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory

gu³a trzydziestu stopni, poniewa¿ chodzi nam o os³abienie punktów rastra, a nie ich usuniêcie, i poniewa¿ odpowiednio postêpuj¹c, mo¿na uzyskaæ znacznie lepsze efekty od tych otrzymywanych przez automatyczne programy do usuwania mory. Aby to zilustrowaæ, na rysunku 15.8 bêdê pracowa³ nad zdjêciem, którego u¿y³em do ilustracji artyku³u w czasopiœmie. Oczywiœcie mam oryginalny plik, który zosta³ pokazany dla porównania. Ka¿de zdjêcie z liter¹ B w prawym górnym rogu zosta³o zeskanowane z czasopisma. Na zdjêciu koszuli widaæ morê wynikaj¹c¹ z wzoru znajduj¹cego siê na koszuli i niemaj¹cego nic wspólnego z procesem druku. Na twarzy kobiety w³aœciwie nigdzie nie ma takiego wzoru, ale fakt, ¿e zdjêcie zosta³o wczeœniej wydrukowane, sprawia, ¿e ma ono nie jeden, lecz cztery wzory — po jednym w ka¿dym kanale CMYK. Musimy je wiêc zniwelowaæ podczas ponownego drukowania, a w szczególnoœci podczas skanowania.

Nieistotny ¿ó³ty Zdjêcie na rysunku 15.9 ma morê, chocia¿ nie zosta³o zeskanowane z rastrowanego orygina³u — jest to ten sam oryginalny plik, który widaæ równie¿ na rysunku 15.8, ale coœ dziwnego sta³o siê na nim z rastrami. Zamieni³em w nim k¹ty rastra magenty i ¿ó³tego. Nie zrobi³em tego jednak po to, aby ci udowodniæ, ¿e dowolnie wybrane k¹ty rastra siê nie sprawdzaj¹, lecz jedynie po to, abyœ siê przekona³, ¿e nie musisz zbytnio przejmowaæ siê ¿ó³t¹ farb¹. Przypominam: tylko trzy kolory farby mog¹ znajdowaæ siê w odleg³oœci 30 stopni od siebie. Wybieramy wiêc trzy kolory, które s¹ najciemniejsze: cyjan, magentê i czarny. Pozostaje nam ¿ó³ty. Zwykle upycha siê go pomiêdzy magentê i cyjan w odleg³oœci 15 stopni od ka¿dego z nich i 45 stopni od czarnego, ale tak naprawdê k¹t ¿ó³tej farby nie ma ¿adnego znaczenia.

323

Je¿eli w to nie wierzysz, przyjrzyj siê bli¿ej zdjêciu z zamienionymi k¹tami rastra. Czy potrafisz wyjaœniæ, dlaczego widaæ na nim morê w tle i na w³osach, a znacznie mniej jej mamy na twarzy? Raster magenty nie znajduje siê w odleg³oœci 30 stopni od niczego, ale k¹t jest wa¿ny tylko wtedy, gdy jest coœ, z czym mo¿e powstaæ konflikt. To w³aœnie dzieje siê w tle, gdzie mamy sporo cyjanu i czarnego. Jednak twarz jest niemal wy³¹cznie w kolorze magenty i ¿ó³tego, a ¿ó³ty nie jest wystarczaj¹co silny, aby spowodowaæ morê. Je¿eli mamy do czynienia z normalnymi k¹tami rastra: 15 procent dla cyjanu, 45 procent dla czarnego, 75 procent dla magenty, 0 procent dla ¿ó³tego, i umieœcimy orygina³ w skanerze pod normalnym k¹tem 90 stopni, ¿aden raster nie bêdzie w odleg³oœci 30 stopni od k¹ta pracy skanera. Musimy wiêc umieœciæ orygina³ w skanerze pod k¹tem. Jednak jaki powinien byæ to k¹t, pozostaje spraw¹ dyskusyjn¹. Z tych samych powodów, dla których tylko trzy farby mog¹ znajdowaæ siê w odleg³oœci 30 stopni od siebie, tylko dwie mog¹ znajdowaæ siê w odleg³oœci 30 stopni od k¹ta skanowania. Musimy wiêc podj¹æ jak¹œ decyzjê. Zwykle najlepszym k¹tem skanowania dla rastrowanych orygina³ów jest k¹t 45

Rysunek 15.9. Oryginalny plik cyfrowy wydrukowany z odwróconymi k¹tami rastra magenty i ¿ó³tego (zwróæ uwagê na wystêpuj¹ce ró¿nice w kolorach tego zdjêcia i orygina³u, mimo ¿e oba pliki s¹ identyczne!)

324

stopni, bêd¹cy w odleg³oœci 30 stopni zarówno od magenty, jak i cyjanu. W tym przypadku, niestety, czarny i ¿ó³ty bêd¹ pod stosunkowo niekorzystnymi k¹tami skanowania. Jak wa¿ny jest tego typu wybór, widaæ jasno na rysunku 15.10. To zdjêcie zosta³o zeskanowane pod k¹tem 45 stopni i przywrócone do pionu w Photoshopie. Widaæ na nim, w du¿ym powiêkszeniu, kana³y RGB. Czerwony i zielony kana³ zosta³ ukszta³towany przez, odpowiednio, cyjan i magentê orygina³u. Czy widzisz charakterystyczny 15-stopniowy k¹t rastra na kanale czerwonym i 75-stopniowy na zielonym? Struktura punktów jest zwarta i dobrze zdefiniowana. Porównaj j¹ z kana³em niebieskim, który bazuje na ¿ó³tej farbie orygina³u. Uderzaj¹ca mora! Faktycznie, jak wynika z obliczeñ, ¿ó³ty kolor, który pierwotnie by³ pod k¹tem 0 stopni, zosta³ obrócony i znalaz³ siê pod k¹tem 45 stopni, co nie jest zbyt korzystne. W tym kanale jakoœæ ucierpia³a najbardziej, ale wolimy mieæ dobry cyjan i magentê ni¿ dobry ¿ó³ty. Mo¿emy sobie poradziæ ze zdjêciami zawieraj¹cymi s³aby ¿ó³ty, co za chwilê zademonstrujê. Jednak gdybyœmy w ogóle nie zmienili k¹ta skanowania, wszystkie kana³y wygl¹da³yby tak jak kana³ niebieski na rysunku 15.10 i mielibyœmy jeden wielki problem.

Rozdzielczoœæ i inne rozdzielczoœci Maj¹c ju¿ za sob¹ odrobinê teorii matematycznej, spróbujmy najpierw poradziæ sobie jakoœ z fataln¹ jakoœci¹ rastrowanego kolorowego zdjêcia. Na rysunku 15.8 widzimy, ¿e zarówno wygl¹d zwyczajnie zeskanowanego i niekorygowanego zdjêcia, jak i zdjêcia po automatycznym usuniêciu rastra, jest nie do zaakceptowania. Oba maj¹ zbyt wiele problemów do naprawienia. Pierwsze ma prawie wszêdzie pocz¹tkowe stadium mory, a do drugiego zastosowano m³ot kowalski, który zniszczy³ wszystkie szczegó³y.

Rozdzia³ 15.

Za³ó¿my te¿, ¿e nie chcemy spêdziæ nad tym zdjêciem ca³ego dnia. Maj¹c nieograniczony czas, mo¿na zrekonstruowaæ prawie wszystko. Wreszcie, pozwól sobie przypomnieæ, ¿e punkty rastra tworz¹ce to zdjêcie to byæ mo¿e niezbyt wiele, ale to wszystko, co mamy do zachowania szczegó³ów. Nie mo¿emy wiêc sobie pozwoliæ na ich zniszczenie. Czyli ¿adnego wielokrotnego ponownego próbkowania, ¿adnego rozmywania i ponownego wyostrzania, ¿adnego dodatkowego szumu i ¿adnych innych m³otów kowalskich. Zamiast tego mo¿esz spróbowaæ innych metod. n Zeskanuj zdjêcie z maksymaln¹ rozdzielczoœci¹ i pod odpowiednim k¹tem. Wysoka rozdzielczoœæ zmiêkczy zdjêcie. Powinieneœ oczywiœcie wykonaæ tak¿e ponowne próbkowanie w dó³ do odpowiedniej rozdzielczoœci (w rozdziale 14. znajdziesz wskazówki). Odpowiedni k¹t pozwoli nam utrzymaæ kontrolê nad mor¹. Dla czarnobia³ych zdjêæ w³aœciwym k¹tem skanowania jest 15 lub –15 stopni; w przypadku koloru zwykle najlepsze jest skanowanie pod k¹tem 45 stopni. Poœwiêcamy wtedy trochê szczegó³ów w kanale czarnym na rzecz lepszej magenty i cyjanu. W przypadku bardzo ciemnych zdjêæ lepiej mo¿e siê sprawdziæ skanowanie pod k¹tem –15 stopni, które pogorszy jakoœæ magenty, lub 15 stopni, które obni¿y jakoœæ cyjanu. Na rysunku 15.11 w formie graficznej zosta³y przedstawione ró¿ne mo¿liwoœci wyboru. n Skonwertuj zdjêcie do LAB-u i rozmyj kana³y A i B. Jest to decyduj¹cy krok. W systemie LAB kolor jest niezale¿ny od kontrastu, a kana³y A i B definiuj¹ tylko kolor. Rozmycie kana³ów A i B eliminuje du¿e obszary przejœcia pomiêdzy kolorami, spowodowane struktur¹ rastra, bez niszczenia szczegó³ów zdjêcia. Zobacz, o ile lepszy jest kana³ niebieskiego po rozmyciu i ponownej konwersji do RGB. Wybierz tak¹ wartoœæ filtru Gaussian blur (Rozmyj gaussowsko), która usunie

Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory

325

Rysunek 15.10. K¹t skanowania ma decyduj¹ce znaczenia podczas pracy z rastrowanymi orygina³ami. W wiêkszoœci przypadków optymalny bêdzie k¹t 45stopni. Uzyskamy wtedy najlepszy z mo¿liwych wygl¹d punktów rastra magenty i cyjanu. Powy¿ej: w du¿ym powiêkszeniu kana³y czerwonego i zielonego zdjêcia zeskanowanego pod k¹tem 45stopni. Zwróæ uwagê na doskona³¹ strukturê punktów rastra w kanale czerwonym, bazuj¹cym na cyjanie, i kanale zielonym, bazuj¹cym na magencie. Poni¿ej z lewej: w kanale niebieskiego widoczna jest dosyæ wyraŸna mora. Wynika ona z tego, ¿e kana³ niebieski bazuje na ¿ó³tym, a 45 stopni nie jest zbyt korzystnym k¹tem skanowania dla ¿ó³tego. Gdybyœmy nie zeskanowali tego zdjêcia pod k¹tem, równie¿ kana³ czerwony i zielony wygl¹da³yby tak jak kana³ niebieski. Poni¿ej z prawej: ten sam niebieski kana³ po tymczasowej konwersji do przestrzeni LAB i rozmyciu kana³ów A i B

widoczny wzór rastra z kana³u. Nie powinieneœ mieæ z tym wiêkszego problemu. Wielkoœæ rozmycia powinna byæ zwykle wiêksza w kanale B ni¿ w kanale A. W tym przypadku u¿y³em promienia (radius) o wielkoœci 1,4 dla A i 2,0 dla B. Ze wzglêdu na koniecznoœæ u¿ycia dwóch wielkoœci promienia nie mo¿emy tego wykonaæ w RGB lub CMYK i za pomoc¹ trybu Color, dostêpnego w oknie

dialogowym polecenia Fade (Zanik), ograniczyæ stosowanie filtru do przestrzeni LAB. n Utwórz czarny kana³. Zrób kopiê dokumentu LAB, w takiej postaci, w jakiej jest w tej chwili, i wykonaj konwersjê do CMYK. Je¿eli chcesz, mo¿esz usun¹æ kana³y CMY — ta wersja dokumentu jest przydatna tylko do kana³u czarnego. Chcemy zachowaæ w czarnym kanale jak najwiêcej szczegó³ów,

326

Rozdzia³ 15.

a nastêpny krok os³abi czêœæ wzoru rastra w pozosta³ych kana³ach. Poniewa¿ czarny jest konstrukcj¹, na której opiera siê drukowane zdjêcie, chcemy, aby mia³ jak najwiêcej oryginalnych szczegó³ów. n Zredukuj wzór rastra w kanale L. PrzejdŸ do oryginalnego dokumentu LAB, otwórz kana³ L i usuñ wzór rastra dok³adnie w ten sam sposób, w jaki robi³eœ to na czarno-bia³ym zdjêciu, korzystaj¹c z recepty opisanej podczas Rysunek 15.11. Poni¿szy rysunek pokazuje omawiania zdjêcia Clintona na rysunku 15.3. konwencjonalne k¹ty rastra dla czterech n Skoryguj kolory i wykonaj konwersjê. kolorów farb i proponuje kilka k¹tów Od ciebie zale¿y, jak daleko siê tu posuniesz, skanowania. Jednak nie ka¿da naœwietlarka ale je¿eli jesteœ w stanie ustawiæ w systemie u¿ywa dok³adnie tych k¹tów. W ka¿dym programie umo¿liwiaj¹cym wczytywanie plików LAB zakres zdjêcia u¿ywaj¹c kana³u L, to jest opisu PostScriptu (PPD) mo¿emy przeczytaæ, to najlepsza metoda dla rastrowanych oryginaco konkretna naœwietlarka potrafi zrobiæ. Powy¿ej ³ów. Wszystkie ponownie zrastrowane wersje okno dialogowe programu QuarkXPress 4, gdzie, w przeciwieñstwie do poprzednich wersji, zdjêcia na rysunku 15.8 maj¹ mniej lub bardziej mo¿na zmieniæ domyœlne k¹ty rastra widoczne wypalenia. Korekcja kana³u L nie grozi przynajmniej ich wzmocnieniem. n Zast¹p czarny kana³. Poniewa¿ o w ostatnich dwóch krokach spo–15 genty o 1 ma 5 a r wodowaliœmy niewielkie ia t as K¹t r owan K¹t r astra skan æ o O d zniszczenia, zast¹p nowy d c i powie yjanu jê n wied ch zd dni d Odpo rno-bia³y raster o c kana³ czarnego kana³em wys zarno k cza ych -bia³y anowania nia z a raj¹c a c w w ie h o ie w generowanym wczeœniej. zd raj¹c an za Odpo ych r jêæ do sk ch zdjêæ aster wied y iedni w n Spytaj, gdzie szczey w t o o r n n p e c i lo iemn do sk Od ag ko y nych em m gó³y nie s¹ konieczne? ze s³ ch koloro anowania ciem ym kana³ abym w ab kana ych zdjêæ ze s³ W wiêkszej iloœci miejsc ³em c yjanu ni¿ móg³byœ przypuszczaæ. W przypadku tego zdjêcia chcemy

90o K¹t rastra ¿ó³tego Okropny do skanowania jakichkolwiek zdjêæ zawieraj¹cych raster No K¹ rm t ra 4 5o st al k za ol ny k ra c wi oro ¹ z er w t s arn aj yc ka ¹c h n ego yc zd ow h jê a ra æ ni a st er

Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory

zachowaæ szczegó³y na w³osach, oczach, brwiach, powiekach, kolczykach i ubraniu. Ale jest to tylko niewielka czêœæ zdjêcia. Je¿eli skóra i t³o, zajmuj¹ce wiêksz¹ czêœæ zdjêcia, w jakiœ sposób stan¹ siê bardziej miêkkie, to bêdzie to jak najbardziej korzystne. W zwi¹zku z tym, je¿eli lubisz korzystaæ z masek, utwórz kopiê zdjêcia i j¹ rozmyj. Nastêpnie po³¹cz obie wersje, maskuj¹c czêœci orygina³u zawieraj¹ce najistotniejsze szczegó³y. Je¿eli nie zbyt odpowiada ci ta metoda, rozmyj twarz narzêdziem Blur (Rozmycie). Jednak, moim zdaniem, najlepszym sposobem jest umieszczenie orygina³u jako dodatkowej warstwy powy¿ej rozmytej wersji. Nastêpnie poleceniem Layer: Add Layer Mask>Reveal All (Warstwa: Dodaj maskê warstwy>Odkryj wszystko) zdefiniuj maskê, na której bêdziesz móg³ narzêdziem Airbrush (Aerograf) dok³adnie zdefiniowaæ, które obszary maj¹ byæ rozmyte. Je¿eli siê dobrze przyjrzysz skorygowanemu zdjêciu na rysunku 15.8, bêdziesz móg³ dostrzec na w³osach, które potrzebuj¹ wiêcej szczegó³ów, ziarnist¹ strukturê. Twarz kobiety, która ich nie potrzebuje, jest g³adka. n Pomyœl o zmodyfikowaniu k¹tów rastra. Jak ju¿ wiemy, na czarno-bia³ym zdjêciu jest prawie pewne, ¿e raster znajduje siê pod k¹tem 45 stopni. Dlatego nieomal automatycznie zmieniamy k¹t rastra wyjœciowego na 15 stopni lub 75 stopni, dziêki czemu otrzymujemy magiczn¹ ró¿nicê 30 stopni. Tego typu argumenty maj¹ równie¿ zastosowanie (chocia¿ w mniejszym stopniu) do kolorowych zdjêæ. W przypadku zdjêcia zawieraj¹cego wiele szczegó³ów lub kolorów neutralnych op³aca siê na przyk³ad tak zmodyfikowaæ wyjœciowy raster cyjanu, aby by³ pod innym k¹tem ni¿ raster cyjanu w oryginale. Jednak w przypadku takich zdjêæ jak to, gdzie nie mamy zbyt du¿ych problemów z mor¹, nie polecam tego.

327

Samospe³niaj¹ca siê przepowiednia Obecnie moje twierdzenie, ¿e prawid³owe k¹ty to 15, 30 i 90 stopni nie jest zbyt precyzyjne. Ka¿da naœwietlarka ma inn¹ charakterystykê i producenci proponuj¹ niewielkie odstêpstwa nie tylko w k¹cie, ale równie¿ w gêstoœci rastra. Na przyk³ad naœwietlarka, na której wypuszcza³em orygina³ zdjêcia na rysunku 15.8, naœwietli³a raster cyjanu pod k¹tem 18,43, a nie 15 stopni, z gêstoœci¹ 126,5 linii na cal, a nie 133, jak zalecaj¹ czasopisma. Czarny zosta³ naœwietlony pod normalnym k¹tem 45 stopni, ale z gêstoœci¹ 141,42 DPI. Je¿eli odczuwasz potrzebê zamiany k¹tów rastra, proponujê zamianê jedynie magenty i cyjanu, co bêdzie proste i efektywne. Je¿eli jesteœ ambitny, w kilku przypadkach dobre rezultaty przynios¹ bardziej zdecydowane posuniêcia. To prawda, ¿e w idealnym œwiecie nigdy nie musielibyœmy pracowaæ z rastrowanymi orygina³ami, modyfikowaæ, przygotowywaæ do druku zdjêcia o indeksowanych kolorach, u¿ytego na stronie WWW, przywracaæ œwietnoœci dziewiêtnastowiecznej fotografii czy tworzyæ wielkoformatowego plakatu z 2-megabajtowego pliku. Jednak obecnie coraz czêœciej jesteœmy proszeni o wykonanie tego typu prac. Wiele osób zapewnia nas, ¿e nie mo¿na osi¹gn¹æ zadowalaj¹cych rezultatów z tego typu orygina³ów. Jednak to oni sami sprawiaj¹, ¿e ich przepowiednie siê sprawdzaj¹. Najpierw skanuj¹ zdjêcie pod nieodpowiednim k¹tem, nastêpnie usuwaj¹ wszystkie punkty rastra i stosuj¹ filtr wyostrzaj¹cy. Na zakoñczenie otrzymuj¹ zupe³ny chaos, drukuj¹c z³ym k¹tem rastra. Punkty rastra s¹ twoim przyjacielem. Stan¹ siê wrogiem tylko wtedy, gdy pozwolisz im utworzyæ morê. Zapamiêtaj magiczne s³owa — trzydzieœci stopni — a nic takiego siê nie stanie.

328

Rozdzia³ 15.

Œci¹ga Nowy k¹t widzenia na usuwanie mory

4 Za ka¿dym razem, gdy zostan¹ na siebie na³o¿one dwa regularne wzory, powstanie

pewien rodzaj interferencji. Jest ona zupe³nie nieprzewidywalna. Czasami mo¿e byæ niezauwa¿alna, a czasami powodowaæ bardzo wyraŸn¹ morê.

4 Gdy drukujemy cokolwiek zawieraj¹cego poœrednie tony, wprowadzamy wzór z³o¿ony z punktów rastra. Gdy skanujemy wydrukowane zdjêcie i próbujemy je ponownie wydrukowaæ, wprowadzamy drugi wzór na ju¿ istniej¹cy na zdjêciu i powstanie mory staje siê bardzo prawdopodobne.

4 Wzory s¹ znacznie mniej zauwa¿alne, je¿eli s¹ drukowane od siebie w odleg³oœci

30 stopni. Ta regu³a odnosi siê zarówno do wzoru pasków na koszuli, jak i rzêdów punktów rastra.

4 Je¿eli wydrukujemy czarno-bia³e, zrastrowane orygina³y bez ¿adnej modyfikacji,

powstanie mora uzyskana przez na³o¿enie dwóch rastrów pod k¹tem 45 stopni, który jest typowym k¹tem rastra czarnego.

4 Photoshop, QuarkXPress4 i PageMaker umo¿liwiaj¹ modyfikacjê domyœlnych k¹tów

rastra. W przypadku rastrowanych czarno-bia³ych orygina³ów powinniœmy zdefiniowaæ nowy k¹t rastra na 15 lub 75 stopni, aby by³ on w odleg³oœci 30 stopni od rastra, który jest czêœci¹ oryginalnego zdjêcia.

4 Zwykle farby cyjanu, magenty i czarnego drukowane s¹ w odleg³oœci 30 stopni

od siebie. W takim przypadku nie ma ju¿ miejsca na umieszczenie w tej samej odleg³oœci czwartej farby. Ale nie ma to znaczenia, poniewa¿ ¿ó³ta farba jest zbyt s³aba, aby spowodowaæ morê.

4 Regu³a trzydziestu stopni odnosi siê tak¿e do skanowania. Orygina³ powinien byæ

umieszczony pod k¹tem 30 stopni w stosunku do k¹tów rastra najwa¿niejszych farb. Orygina³y zawieraj¹ce raster lub inny regularny wzór nigdy nie powinny byæ umieszczane w skanerze pod k¹tem prostym. Po zeskanowaniu, mo¿esz w Photoshopie przywróciæ pionowe po³o¿enie zdjêcia.

4 Podczas korekty rastrowanych orygina³ów naszym celem jest os³abienie punktów

rastra, a nie ich wyeliminowanie. Te punkty zawieraj¹ szczegó³y. Je¿eli nie jesteœ ju¿ w stanie zobaczyæ punktów, to zdjêcie jest zbyt miêkkie. Aby otrzymaæ jak najlepsze rezultaty, potraktuj plik jak dwa oddzielne zdjêcia: jedno zawieraj¹ce punkty i jedno zawieraj¹ce puste obszary pomiêdzy nimi.

4 Nie stosuj filtru wyostrzaj¹cego do ca³ego zdjêcia zawieraj¹cego raster. Je¿eli zdjêcie tego wymaga, prawdopodobnie zbyt mocno je wczeœniej rozmy³eœ, aby pozbyæ siê punktów rastra. Je¿eli trzeba, mo¿esz u¿yæ narzêdzia do wyostrzania, aby wyostrzyæ tylko niektóre obszary zdjêcia, na przyk³ad oczy.