UMETNOST STAROG RIMA

UMETNOST STAROG RIMA Umetnost Starog Rima podrazumeva umetnička dela stvorena od IX veka p.n.e. do pada Zapadnog Rimskog carstva 476.godine.

Izvori rimske umetnosti U III veku p.n.e. Etrurski gradovi padaju pod vlast Rima koji preuzima i nastavlja da razvija Etrursku kulturu. U kasnijem periodu Rimljani šire grčku umetnost koja se širila preko brojnih grčkih kolonija na koje su živele na tlu današnje Italije. Kada su se prekinuli sukobi patricija i plebejaca 339. godine p.n.e., nastalo je društvo koje je počelo da shvata umetnost kao znak društvenog statusa. Za vreme Aleksandra Velikog (334.-323.g.p.n.e.) masovno se kopirao klasičan grčki stil. To se širilo trgovinom i ratovanjima i na taj način su u Rim stizala izuzetna umetnička dela. Neki naučnici su čak tvrdili da »rimski stil« i ne postoji, već da je to samo rimska tema grčkog stila.

Odlike rimske umetnosti U rimskoj umetnosti postoje dva perioda: • Klasična rimska umetnost (I vek p.n.e. do II vek n.e.), • Kasno-antička umetnost (III vek do V vek). Možda neko može da dovodi u pitanje samostalnost vajarstva i slkarstva Starog Rima, ali u arhitekturi su R imljani napravili stvaralački podvig koji poništava svaku sumnju u njenu genijalnost.

Urbanizacija Pre arhitekture, Rimljani su bili poznati kao građevinari. Iza njih su ostali brojni mostovi, brane, kanali popločane ulice i brojne građevine koje su bile rasejane po celom Rimskom carstvu. Prva ulica iz 312. godine p.n.e. Via Appia se protezala 300 km i spajala je Rim sa Capuom. Kasnije su Rimljani popločali preko 5 miliona km puteva i urbanizovali oko 1500 gradova. Rimski grad je nastajao unutar utvrđenja, a sve je bilo povezano ulicama koje su se sekle u sredini. Zatim se gradilo i oko zidina, a kasnije se uvodio vodovod i kanalizacija. Čuveni Rimski forum je osim ostalih javnih objekata imao i 2 reda prodavnica. Dok se nisu stvorili amfiteatri, gladijatorske igre su se održavale na forumima.

Arhitektura Razvoj arhitekture od samog početka odražava specifično rimski karakter. To se vidi po raznovrsnim tipovima rimskih hramova, bazilikarnog, kružnog i osmougaonog oblika, rimskim kućama i palatama, carskim palatama, amfiteatrima, hipodromima i termama. U neke carske palate su čak uveli i podno grejanje (Vespazijanova vila oko 100 km od Rima). Sve ove rimske konstrukcije izvedene su zahvaljujući jednom od najvećih dostignuća rimske civilizacije, a to je cement (oko IV veka p.n.e.).

Vajarstvo Počeci rimskog vajarstva se oslanjaju na etruščansku skulpturu ili su bili bukvalne kopije grčkih. Dok su Grci težili traženju i oblikovanju opšteg ljudskog lika, u rimskoj umetnosti je akcenat bio na pokazivanju pojedinačnog, karakterističnog. To se najbolje vidi u mnoštvu portreta rimskih građana. Jedinstveni su i rimski reljefi koji se pojavljuju na sarkofazima, trijumfalnim stubovima i slavolucima.

Slikarstvo Jedno od najznačajnijih dela je mozaik Bitka kod Issa sa likom Aleksandra Velikog i to je kopija helenističkog originala iz 315 godine p.n.e. Ova slika opet prikazuje strast Rimljana prema svemu što je poreklom iz Antičke Grčke. Mnoge bogate i one manje bogate kuće bile su ukrašene zidnim slikama (freskama). Prvo su pokazivale arhitektonske perspektive upotrebom mermernih ploča i dekorativnih stubova. Kasnije nestaje arhitektonski okvir, a slike postaju slikane sa velikom prirodnom uverljivošću. Portreti su bili veoma retki. Rimsko slikarstvo je u manjoj meri sačuvano u Rimu. Mnogo je više sačuvano u Pompejima i Herkulaneji koje su stradale u prirodnoj katastrofi vulkana Vezuv i na taj način bile »konzervirane« u pepelu.