Ugovor o Forfetingu

Ugovor o forfetingu

Sadržaj

I Uvod

II Ugovor o forfetingu 2.1.Savremeni institut finansiranja Ugovor o forfetingu je tvorevina autonomnog prava i, još uvijek, u velikom broju zemalja (uključujući i našu), nije regulisan nacionalnim propisima. Zbog toga se za ugovor o forfetingu kaže da je neimenovani ugovor. Osim ove karakteristike, ugovor o forfetingu je i formalni ugovor (obavezna pismena forma), teretni ugovor, formularni ugovor (po tehnici zaključivanja), aleatorni ugovor (forfeter preuzima rizik naplate potraživanja od trećeg lica, bez prava na regres u slučaju nemogunosti naplate) i mješoviti ugovor. Za ovaj ugovor se kaže da je mješovit zato što sadrži elemente nekih drugih ugovora, kao što su ugovor o kreditu ili ugovor o eskontnom kreditu. Za ovaj ugovor se kaže da je mješovit zato što sadrži elemente nekih drugih ugovora, kao što su ugovor o kreditu ili ugovor o eskontnom kreditu. Ugovor o forfetiranju proizvodi pravno dejstvo samo između lica koja u njemu učestvuju (inter partes): -domaćeg izvoznika (prodavca - proizvođača - komintenta) koji ustupa svoje potraživanje i -banke (forfetera) koja od svog kometenta (domaćeg izvoznika) kupuje nedospjelo novčano potraživanje uz određeni diskont koji tereti komintenta i uz odricanje prava na regres, u slučaju nemogućnosti naplate od trećeg lica. Pravni odnosi između ostalih učesnika u poslu forfetiranja regulišu se drugim ugovorima: -ugovorom o kupovini i prodaji robe između domaćeg izvoznika odnosno prodavca – proizvođača i inostranog uvoznika ili -u neposrednom pravnom odnosu između inostranog uvoznika i njegove poslovne banke, koja po njegovom nalogu obavlja bankarske poslove u vezi sa forfetingom. 2.2.Način obavljanja poslova forfetera Otkup potraživanja od domaćeg izvoznika u poslu forfetinga, forfeter može obaviti na jedan od navedenih načina: -zaključenjem ugovora o cesiji,

-otkupom mjeničnog potraživanja kao i -prenosom dokumentarnog akreditiva sa izvoznika na banku forfetera i to prije roka dospjelosti. Najčešći način prenosa potraživanja u poslu forfetiranja je otkup mjeničnog potraživanja. Važno je naglasiti da u zemljama ženevskog mjeničnog sistema, 1 kod trasirane mjenice nije dozvoljeno da trasans unese klauzulu „bez regresa“ 2 što je glavna odlika forfetiranja. Zato se u ovim zemljama može otkupljivati mjenično potraživanja u poslu forfetiranja korištenjem sopstvenih mjenica, kod kojih je dozvoljeno unošenje klauzule „bez regresa“ sa mjeničnim dejstvom, kako prema trasantu, tako i indosantima. Kod mjenica u angloameričkom pravu također je dozvoljeno unošenje klauzule „bez protesta“. Značaj ovog instrumenta je višestruk. Posmatrano iz ugla izvoznika, prednosti forfetiranja su sljedeće: -on odmah naplaćuje svoje potraživanje velike vrijednosti, čine značajno ubrzava obrt angažovanog kapitala, -otklanja rizik gubitka zbog smanjene likvidnosti, ali i tržišne razlike – rizik kamatne stope i valutni rizik, odnosno -otklanja i druge razlike kao što su politički rizik, rizik transfera ili rizik naplate potraživanja, -što mu sve zajedno daje poziciju sa koje može da bude daleko konkurentniji sa svojom ponudom na tržištu. Pogodnosti za uvoznika evidentiraju se kao daleko jednostavniji transfer novih i skupih tehnologija iz razvijenih zemalja, što je bitna pretpostavka za razvoj domaće tehnologije. 2.3.Karakteristike forfetinga Karakteristike forfetinga su sljedeće:

1 Kome pripada i naša zemlja. 2 Engl.without recourse.

• Forfetiranje je oblik finansiranja izvoznih kredita, koji se realizuju prodajom izvoznog potraživanja banci ili specijalizovanoj instituciji, uz dobitak fiksnog iznosa, a na osnovu prezentiranja dokumenata kojima uvoznik garantuje otplatu duga. • Izvoznik koji je prodao robu stranom kupcu na kredit, stiče gotovinu, uz određeno umanjenje. • Ovaj je posao sličan eskontu menica kod komercijalnih banaka, njega karakterišu: duži rokovi otplate i do 7 godina i prenos celokupnog rizika dužnikove obaveze na forfetera, odnosno banku ili drugu instituciju, koja postaje novi poverilac. • Forfeter mora pažljivo da oceni kreditnu sposobnost uvoznika, a za svoje obezbeđenje uobičajeno je da zahteva i garanciju prvoklasne banke, sto povlači troškove bankarske provizije. • Pošto se forfetiranje najčešće ugovara pre zaključenja izvoznog posla, to se trošak forfetiranja uključuje u prodajnu cenu izvezene robe • Operaciju forfetinga plaća uvoznik ili najčešće krajnji potrošač. • Ovako čak i nelikvidne organizacije mogu da izvoze na kredit, jer se ne ispituje njihova kreditna sposobnost, već bonitet vrednosnih papira uvoznika. • Na osnovu forfeting operacija formirano je tzv. sekundarno tržište HOV, na koje forfeteri iznose otkupljene menice, akceptirane od strane uvoznika radi dalje preprodaje. • Najveći deo forfeting operacija se obavlja u Londonu, gde u ovom poslu operiše oko 300 banaka od kojih su mnoge osnovale i svoje specijalizovane „Co.“ za forfeting. • Faktoring predstavlja prenos, tj. cesiju izvoznikovih potraživanja na „Co.“ koje avansiraju sredstva (čak i do 90% vrednosti izvoza) prilikom izvoza robe relativno manje vrednosti ili pojedinih isporuka. Na taj način se izvoznik kratkoročno kreditira, a preostali iznos daje mu se na raspolaganje kada kupac primi robu, uz odbitak kamate i provizije

III Zaključak

IV Literatura

1. Matić, V., Savremeni instrumenti finansiranja - forfeting, Časopis Pravni vijesnik, Zagreb, 2012.