Tse en 13501-1

 

TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

 

TS EN 13501-1  Aralık 2003

ICS 13.220.50: 91.100.99  

 YAPI MAMULLER İ VE YAPI ELEMANLARI – YANGIN SINIFLANDIRMASI – BÖLÜM 1: YANGIN KAR ŞISINDAKİ  DAVRANIŞ DENEYLERİNDEN ELDE EDİLEN VERİLER KULLANILARAK SINIFLANDIRMA Fire classification of construction products and building elements – Part 1: Classification using test data from reaction to fire tests

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA  

 

− 

Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış  olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişşme ve değ geli değişikliklere uydurulmas uydurulması mümkün olduğ olduğundan ilgililerin yayınlar ı izlemelerini ve standardın uygulanmas ında kar şılaş laştıklar ı aksaklıklar ı Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− 

Bu standardı olu  oluşşturan Hazırlık Grubu üyesi değ değerli uzmanlar ın emeklerini; tasar ılar üzerinde görüş görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı  olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluş kurulu şlar ı  ile kiş kişilerin değ değerli katkılar ını  ı

şükranla anar z.

Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluş kuruluşlar ın sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlar ına uygun olarak kurmalar ı durumunda TSE taraf ından verilen belgedir.

Türk Standardlar ına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğ konulduğu mallar ın veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun ğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardlar ı  Enstitüsü’nün olduğ oldu garantisi altında olduğ olduğunu ifade eder.

TSEK  Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası) TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğ konulduğu mallar ın veya hizmetin henüz Türk Standardı  olmadığından ilgili milletlerarası  veya diğ diğer ülkelerin standardlar ına veya Enstitü taraf ından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğ olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ç ıktığında Türk Standardlar ı Enstitüsü’nün garantisi altında olduğ olduğunu ifade eder.

DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı  tek baş başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standard ına uygun ğine dair üreticinin beyanını  ifade eder. Türk Standardlar ı  Enstitüsü taraf ından herhangi bir üretildiğ üretildi garanti söz konusu değildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni ş bilgi Enstitümüzden sağ  sağ lanabilir. lanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

 

 

ICS 13.220.50; 13.220.50; 91.100.99

TÜRK STANDARDI

TS EN 13501-1/Aralık 2003

Ön söz − 

Bu standard, CEN taraf ından kabul edilen EN 13501-1 (2002) standardı esas alınarak, TSE Petrokimya Hazırlık Grubu’nca hazırlanmış  ve TSE Teknik Kurulu’nun 23 Aralık 2003 tarihli toplantısında Türk Standard ı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiş verilmiştir.

− 

Bu doküman, doküman, Avrupa Birli Birliğ ği ve Avrupa Serbest Ticaret Örgütü (European Free Trade Association), CEN’in belirlediğ belirlediği ilkelere göre AB Direktiflerini desteklemek amac amacıyla hazırlanmıştır.

− 

AB Direktifleriyle ilgili olarak, bu dokümanın aslî bir eki olan EK A’ya bakınız.

− 

Yangın deneylerine kar şı  performans özelliklerini içeren teknik dokümanlar ı  (standardlar ı) hazırlayan CEN, CENELEC ve EOTA’nın komiteleri, bu standardda verilen yangın kar şısındaki davranış  sınıflar ına atıf yapmak zorundadırlar. Bu amaçla, herhangi bir deney yöntemine atıf yapamazlar.

EN 13501 seri standardı, “Yapı mamulleri ve yapı elemanlar ı - Yangın sınıflandırması” genel baş başlığı altında; Bölüm 1: Yangın kar şısındaki davranış deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma Bölüm 2: Classification using data from fire resistance tests (excluding ventilation services) Bölüm 3: Classification using data from fire resistance tests on components of normal service installations (other than smoke control systems) Bölüm 4: Classification using data from fire resistance testson componen components ts of smoke control systems Bölüm 5: Classification using data from external fire exposure to roof tests standardlar ından oluş oluşmaktadır.

 

ICS 13.220.50; 13.220.50; 91.100.99

TÜRK STANDARDI

TS EN 13501-1/Aralık 2003

İçindekiler Giriş ....................................................................................................................................................................1  1  Kapsam.......................................................................................................................................................1  2  Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar.............................................................................................2 dokümanlar .............................................................................................2  3  Terimler, tarifler ve semboller..................................................................................................................2  3.1  Terimler ve tarifler ........................................................................................... ............................................................................................................................... .................................... 2  3.2  Semboller ve kısaltmalar..................................................................................................................... 5  4   Yangın kar şısındaki performans sınıflar ı ................................................................................................5  5  Deney yöntemleri ......................................................................................................................................5 ......................................................................................................................................5  5.1  Yanmazlık deneyi deneyi (EN ISO 1182) ....................................................................................................... ....................................................................................................... 5  5.2  Kalorifik potansiyel potansiyel deneyi (EN ISO ISO 1716).......................................................................................... 6  5.3  Tek alev baş başlığıyla deney (EN 13823) 13823)................................................................................................ ................................................................................................ 6  5.4  Tutu Tutuşşabilirlik deneyi deneyi (EN ISO 11925-2)............................................................................................... 11925-2)............................................................................................... 6  ğıyla yanma davranışlar ının tayini 5.5  Yer döş döşemelerinin bir radyant ısı kayna  kaynağ tayini (EN ISO 9239-1)............ 9239-1)............ 6  6  Deneyler ve deney numunelerinin hazırlanması prensipleri ................................................................6  6.1  Numune hazırlama için genel kurallar................................................................................................. kurallar................................................................................................. 6  6.2  Yanmazlık ve kalorifik kalorifik potansiyel potansiyel deneyleri deneyleri için özel kurallar kurallar ............................................................. 6  6.3  Tek alev baş başlığıyla deney, tutuş tutuşabilirlik deneyi ve bir radyant ısı  kaynağ kaynağı  kullanılarak yer dö döşşemelerinin yanma davranışlar ının tayini deneyleri deneyleri için özel kurallar kurallar ........................................................ 6  7  Sınıflandırma için deney sayısı ................................................................................................................7  8   Yer döşemeleri hariç, yapı mam  mamullerinin ullerinin deneyleri ...............................................................................8  8.1  Sınıf E.................................................................................................................................................. E.................................................................................................................................................. 8  8.2  Sınıf D, Sınıf C, Sınıf B ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... 8 8.3  Sınıf A2, Sınıf A1................................................................................................................................. A1................................................................................................................................. 8   8.4  Duman oluş oluşturma için s1, s2, s3 ilâve s ınıflar ı................................................................................ .................................................................................... .... 9  8.5  Yanma damlalar ı/tanecikleri için d0, d1, d2 ilâve s ınıflar ı ................................................................... 9  9   Yer döşemeleri için deneyler (Çizelge 2’ye bak ınız) ..............................................................................9  9.1  Sınıf Eff ............................................................................ ............................................................................................................................................... ..................................................................... 9  9.2  Sınıf Dff , Sınıf Cff , Sınıf Bff  ....................................................................................... ................................................................................................................... ............................ 9  9.3  Sınıf A2ff , Sınıf A1ff ..................................................................................... .............................................................................................................................. ......................................... 9  9.4  Duman oluş oluşturma için s1, s2 ilâve s ınıflar ı ...................................................................................... ......................................................................................... ... 9  10   Yer döşemeleri hariç, yapı mamullerinin sınıflandırma kriterleri....................................................10  10.1  Genel ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 10  10.2  Sınıf F ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 10  10.3  Sınıf E ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 10  10.4  Sınıf D ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 10  10.5  Sınıf C ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 11  10.6  Sınıf B ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ 11  10.7  Sınıf A2 ....................................................................................... .......................................................................................................................................... ................................................... 11  10.8  Sınıf A1 ....................................................................................... .......................................................................................................................................... ................................................... 12  10.9  Duman oluş oluşumu için s1, s2, s3 ilâve s ınıflar ı ................................................................................ 13  10.10  Yanma damlamalar ı ve/veya tanecikleri için d0, d1, d2 ilâve sınıflar ı ........................................... 14  11   Yer döşemelerinin sınıflandırma kriterleri (Çizelge 2’ye bakınız) ...................................................14  11.1  Genel ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 14  11.2  Sınıf Fff ........................................................................................ ........................................................................................................................................... ................................................... 14  11.3  Sınıf Eff ........................................................................................ ........................................................................................................................................... ................................................... 14  11.4  Sınıf Dff  ...................................................................................... .......................................................................................................................................... .................................................... 15  11.5  Sınıf Cff  ...................................................................................... .......................................................................................................................................... .................................................... 15  11.6  Sınıf Bff ........................................................................................ ........................................................................................................................................... ................................................... 15  11.7  Sınıf A2ff ..................................................................................... ......................................................................................................................................... .................................................... 15  11.8  Sınıf A1ff ..................................................................................... ......................................................................................................................................... .................................................... 16  11.9  Duman oluş oluşturma için s1, s2 ilâve s ınıflar ı .................................................................................... 17  12  Sınıflandırmanın gösterilmesi ............................................................................................................17 ............................................................................................................17  12.1  12.2 

Yapı mamulleri, yer döş döşemeleri hariç ............................................................................................ 17 Yer döş döşemeleri .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. 18  

 

ICS 13.220.50; 13.220.50; 91.100.99

TÜRK STANDARDI

TS EN 13501-1/Aralık 2003

13  Sınıflandırmanın uygulanması............................................................................................................18  14  Sınıflandırma raporu...................................................................................... raporu............................................................................................................................18 ......................................18  14.1  Genel ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. 18  14.2  Kapsam ve biçim ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... 19  Ek A (Bilgi için) Yapı mamullerinin yangın kar şısındaki davranışlar ını sınıflandırmakla ilgili 89/106/EEC sayılı Komisyon Direktifi’ni tamamlayan 8 Şubat 2000 tarihli Komisyon Karar ı’nın uygulanması için temel bilgiler.......................................................................22  Ek B Yangın sınıflandırması raporu.............................................................................................................27  Kaynaklar.........................................................................................................................................................31 

 

ICS 13.220.50; 13.220.50; 91.100.99

TÜRK STANDARDI

TS EN 13501-1/Aralık 2003

 Yapı mamulleri ve yapı elemanlar ı - Yangın sınıflandırması  Bölüm 1: Yangın kar şısındaki davranış deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma Giriş  Bu standardın hazırlanmasının amacı, yapı  mamullerinin sınıflandır ılabilmesiyle ilgili bir harmonize iş i şlem belirlemektir.

alev

kar şısındaki

davranışlar ının

Bu standard, ayr ıntılar ı “Interpretative Document Number 2: Safety in case of fire (QJ C62 Vol.37” de verilen ve “AB Construction Products Directive (89/106/EEC)”de belirtilen ikinci temel şartlarla uyumludur. Komisyon karar ıyla ilgili Ek A’da gerekli bilgiler verilmiş verilmiştir.  Avrupa Birliğ Birliği, deneylere tâbi tutulmaksızın belirli şartlar altında Sınıf A1 olarak dikkate alınan mamulleri kapsayan bir liste oluş oluşturmu turmuşştur. Bununla ilgili bilgi, 4 Ekim 1996 tarihli Komisyon Karar ı’nda, Karar 96/603/EEC’deki 96/603/EEC’d eki “yangına katkıda bulunmaz” (no contribution to fire) şartına uygun Sınıf A1 ve Sınıf A1ff ’yi kapsayan liste halinde verilmiş verilmiştir. Bu seri standardın 2., 3. ve 4. bölümleri, yangına dayanım deneylerinden elde edilen sonuçlar ın sınıflandır ılmasıyla ilgilidir. Bölüm 5 ise, çat ılar için haricî aleve maruz b ırakma deneylerinden elde edilen sonuçlar ın sınıflandır ılmasını kapsamaktadır. Çizelge 2’deş verilen deneyler ve kriterlere dayalı olarak bir sınıflandırma yapmak uygun Not - Çizelge ğil ise,1 ve de değ belirlenen bir iş i lemin kapsamına uygun olarak bir veya iki senaryo (kabul edilen tehlike senaryosunu temsil edecek düzeyde deneyler) oluş oluşturulabilir. Bu iş işlem, CEN/CENELEC ve EOTA’da yapılacak tartışmalara ve Komisyon ile üye ülkeler arasındaki anlaş anlaşmalara bağ bağlı olarak, daha sonra hazırlanacak olan Avrupa standardlar ında veya Komisyon kararlar ında ele alınacaktır.

1

Kapsam

Bu standard, yapı  elemanlar ıyla birleş birleşik olarak olarak kullanılan mamuller de dahil olmak üzere bütün yap ı  ş mamullerinin alev kar  ısındaki davranışlar ını kapsar. Mamuller, son kullanım şekillerine göre dikkate alınır. Bu standardda, yapı mamulleri iki grup halinde dikkate alınmıştır. -  - 

Yapı mamulleri, yer döş döşemeleri hariç Yer dö döşşemeleri.

Not - Bazı  mamul gruplar ına uygulamak için incelemeler halen devam etmektedir ve gerektiğ gerekti ğinde bu konudaki bilgiler bu standarda st andarda eklenecektir. eklenecektir.

1

 

ICS 13.220.50; 13.220.50; 91.100.99

2

TÜRK STANDARDI

TS EN 13501-1/Aralık 2003

Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğ diğer standard ve/veya dokümanlara dokümanlara at ıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş belirtilmiş  ve aşağıda liste halinde verilmiş verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması  şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin -belirtilmemesi halinde en son bask ısı  kullanılır.

EN, ISO, IEC vb No EN ISO 1182 EN ISO 1716:1998 EN ISO 92391 EN ISO 11925-2

EN 13238

EN 13823

EN ISO 13943

3

Adı  (İngilizce) Reaction to fire tests for building products - Non-combustibility test (ISO 1182:2002) Reaction to fire tests for building products - Determination of the heat of combustion (ISO 1716:2002) Reaction to fire tests for floorings Part 1: Determination of the burning behaviour using a radiant heat source (ISO 9239-1:2002) 9239-1:2002) Reaction to fire tests - Ignitability of building products subjected to direct impingement impingem ent of flame - Part 2: Singleflame source test (ISO 119252:2002) Reaction to fire tests for building products - Conditioning procedures procedures and general rules for selection of substrates Reaction to fire tests for building products - Building products excluding floorings exposed to the thermal attack by a single burning item Fire safety - Vocabulary (ISO 13943:1999)

TS No1)  TS 1912 TS 1913:1975

Adı  (Türkçe) Yapı malzemeleri için yanmazlık deney metodu Yapı malzemeleri - Is ı de  değ ğeri tayini

-

-

-

-

-

-

-

-

TS EN ISO 13943

Yangın Güvenliğ Güvenliği - Terimler Ve Tarifleri

Terimler, tarifler ve semboller

3.1 Terimler ve tarifler Bu standardın amaçlar ı bakımından aş aşağıdaki tarifler uygulanır.  A şağıda parantez verilen tariflerin bazılar şı tir. EN ISO 13943’te verilen tariflerle aynıdır. Bu durum, tariflerin Not -  Aş sonunda içinde belirtilmiş belirtilmi

3.1.1 Mamul Özellikleri bilinmesi gereken malzeme, eleman veya bile bileşşen.

3.1.2 Malzeme İçindeki bağ bağlayıcı veya polimerlerin yeknesak olarak dağ dağıldığı metal, taş taş, kereste, beton, mineral yün gibi tek bileşşen esaslı madde veya bileş bile bileşenlerin yeknesak olarak dağ dağıldığı kar ışım.

3.1.3 Homojen mamul ğu ve bileş Her yerindeki yoğ yoğunlu unluğ bileşimi aynı olan, tek bir malzemeden ibaret mamul. mamul.

3.1.4 Homojen olmayan mamul Homojen bir mamulün sahip olduğ olduğu özelliklere yeterli derecede sahip olmayan mamul. Homojen olmayan bir mamul bir veya daha fazla bileş bile şenden oluş oluşabilir ve ana ve/veya tali bileş bile şen olabilir.

1) TSE Notu: Atıf yapılan standardlar ın TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmi verilmişştir. 2

 

ICS 13.220.50; 13.220.50; 91.100.99

TÜRK STANDARDI

TS EN 13501-1/Aralık 2003

3.1.5 Ana bileşen Önemli oranda homojen olmayan bir mamul içeren malzeme. Birim alan kütlesi ≥1,0 kg/m2 veya kalınlığı ≥ 1,0 mm olan bir astar ana bileş bileşen olarak dikkate alınır.

3.1.6 Tali bileşen Önemli oranda homojen olmayan bir mamul içermeyen madde. Birim alan kütlesi