TS EN ISO 12100-1

TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

TS EN ISO 12100-1 Mart 2007

ICS 01.040.13; 13.110

MAKİNALARDA GÜVENLİK - TEMEL KAVRAMLAR, TASARIM İÇİN GENEL PRENSİPLER BÖLÜM 1: TEMEL TERMİNOLOJİ, METODOLOJİ Safety of machinery - Basic concepts, general principles for design - Part 1: Basic terminology, methodology

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

−

Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

−

Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası) TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir. TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Ön söz −

Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 12100-1 (2003) standardı esas alınarak TSE Mühendislik Hizmetleri İhtisas Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 13 Mart 2007 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

−

Bu standardın kabulüyle, TS EN 292-1: 1996 ve TS ENV 1070: 1995 standardları iptal edilmiştir.

−

Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

İçindekiler Giriş................................................................................................................................................................. 1 1 Kapsam.................................................................................................................................................... 1 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar .......................................................................................... 1 3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................. 2 4 Makinalar tasarımlanırken göz önüne alınması gereken tehlikeler................................................... 7 4.1 Genel ..................................................................................................................................................... 7 4.2 Mekanik tehlikeler.................................................................................................................................. 7 4.3 Elektrik tehlikeleri .................................................................................................................................. 8 4.4 Isıl tehlikeler........................................................................................................................................... 8 4.5 Gürültüden kaynaklanan tehlikeler ........................................................................................................ 8 4.6 Titreşimden kaynaklanan tehlikeler ....................................................................................................... 8 4.7 Işımadan kaynaklanan tehlikeler ........................................................................................................... 8 4.8 Malzeme ve maddelerden kaynaklanan tehlikeler ................................................................................ 9 4.9 Makina tasarımında ergonomik prensiplerin ihmal edilmesinden kaynaklanan tehlikeler .................... 9 4.10 Kayma, tökezleme ve düşme tehlikeleri ............................................................................................. 9 4.11 Tehlike birleşimi .................................................................................................................................. 9 4.12 Makinanın kullanıldığı ortamdan kaynaklanan tehlikeler .................................................................... 9 5 Riskin azaltılması için strateji ............................................................................................................... 9 5.1 Genel önlemler ...................................................................................................................................... 9 5.2 Makinanın sınırlarına ilişkin teknik özellikler ....................................................................................... 10 5.3 Tehlikenin tanımlanması, risk tahmini ve riskin değerlendirmesi ........................................................ 10 5.4 Tehlikelerin ortadan kaldırılması veya koruyucu tedbirlerle riskin azaltılması .................................... 11 5.5 Risk azaltma hedeflerinin sağlanması................................................................................................. 12 Ek A (Bilgi için) Bir makinanın şematik gösterilişi................................................................................. 15 Ek ZA (Bilgi için) Atıf yapılan uluslar arası standardlar ile bu standardlara karşılık gelen Avrupa standardları........................................................................................................................ 31 Ek ZB (Bilgi için) Bu standardın AB Direktiflerinin temel gerekleri veya diğer hükümleriyle ilgili olan maddeleri ........................................................................................................................ 32 Kaynaklar...................................................................................................................................................... 33

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Makinalarda güvenlik - Temel kavramlar, tasarım için genel prensipler Bölüm 1: Temel terminoloji, metodoloji Giriş Bu standardın temel amacı, tasarımcılara, amaçlanan kullanımları için güvenli makinalar tasarlamalarını sağlamak üzere, kapsamlı bir çerçeve ve rehber oluşturmaktır. Bu standard, standard hazırlayanlar için bir strateji de sağlamaktadır. Makinalarda güvenlik kavramı, makinaların kullanım ömrü boyunca risk yeterince azaltılmış olarak, amaçlanan fonksiyonlarını yerine getirme özelliğini kapsar. Bu standard, aşağıdaki yapıya sahip standardlar serisininin temelini oluşturur: - A tipi standardlar (temel güvenlik standardları) tasarım için temel kavram ve prensipler ile bütün makinalara uygulanabilecek genel hususları verir. - B tipi standardlar (özel güvenlik standardları) geniş çapta makinalar da kullanılan bir güvenlik unsurunu veya bir tip korunmayı ele alır: -

B1 tipi standardlar belirli bir güvenlik unsuru (örneğin, güvenlik mesafeleri, yüzey sıcaklığı, gürültü), B2 tipi standardlar teknik koruma tedbirleri (örneğin, iki elle kumanda, ara kilitleme cihazları, basınca hassas cihazlar, mahfazalar) üzerinedir. - C tipi standardlar (makina güvenlik standardları) belirli bir makina veya makina grubunun ayrıntılı güvenlik şartlarını ele alır. Bu standard A tipi bir standarddır. C tipi bir standard, EN 12100 standard serisinin ikinci bölümünde yer alan bir ya da daha fazla hükümden veya B tipi standarddan sapmalar gösterdiği takdirde, bu C tipi standardaki hükümler önce gelir. Temel terminolojinin ve genel tasarım metotlarının tasarımcılara iletilmesi için bu standard, eğitim amaçlı kurs programlarına ve el kitaplarına dâhildâhil edilebilir. Bu standard hazırlanırken ISO/IEC Kılavuz 51 mümkün olduğu ölçüde göz önüne alınmıştır.

1

Kapsam

Bu standard makinalarda güvenliği elde etmek üzere kullanılan temel terminoloji ve metodolojiyi kapsar. Bu standardda yer alan hususlar, tasarımcılara yöneliktir. Bu standard evcil hayvanlara, eşyalara veya çevreye verilecek zararları dikkate almaz.

2

Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi hâlinde ilgili standardın en son baskısı kullanılır. EN, ISO, IEC vb. Adı No (İngilizce) EN ISO 12100-2 Safety of machinery - Basic concepts, general principles for design - Part 2: Technical principles 1)

TS No1)

Adı (Türkçe)

TS EN ISO 12100-2*

TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * işaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayınlanmış olan Türk Standardlarıdır. 1

ICS 01.040.13; 13.110

3

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Terimler ve tarifler

EN ISO 12100 serisi standardların amacı bakımından, aşağıda verilen terimler ve tarifler uygulanır.

3.1

Makinalar - Makina

Özellikle bir malzemenin işlenmesi, işleme tâbi tutulması, hareket ettirilmesi veya paketlenmesi gibi belirli bir uygulama için uygun bir makina tahrik düzeneği, kumanda ve güç devresi ile birlikte en az biri hareketli birbiri ile irtibatlı parçalar veya bileşenlerden oluşan sistem. “Makinalar” ve “makina” terimleri, aynı sonucu elde etmek için birlikte bütün hâlinde bir fonksiyonu yerine getirmek üzere düzenlenmiş ve kumanda edilen makina sistemini de kapsar. Not - Bir makinanın genel şematik gösterimi Ek A’da verilmektedir.

3.2

Güvenirlik (bir makinanın)

Bir makinanın veya bileşenlerinin veya donanımının, istenilen bir fonksiyonu belirli bir süre zarfında belirli şartlar altında, arızalanmadan yerine getirebilme özelliği.

3.3

Sürekli kullanım (bir makinanın)

Bir makinanın amaçlanan kullanım şartları altında fonksiyonunu yerine getirebilecek durumda tutulabilmesi veya belirtilen uygulamalara uyularak ve belirtilen vasıtaları kullanarak gerekli işlemlerinin (bakım) yapılması suretiyle fonksiyonlarını yerine getirebilecek duruma geri getirilebilme özelliği.

3.4

Kullanılabilirlik (bir makinanın)

Bir makinanın, diğerleri ile birlikte, fonksiyonunun/fonksiyonlarının kolayca anlaşılabilir olmasını sağlayan özellikleri veya karakteristiği sayesinde kolayca kullanılabilme özelliği.

3.5

Hasar

Fiziksel yaralama veya sağlığa verdiği zarar.

3.6

Tehlike

Muhtemel zarar kaynağı. Not 1- “Tehlike” terimi, kaynağının (örneğin, mekanik tehlikeler, elektrik tehlikeleri) veya oluşturabileceği muhtemel zararın (örneğin, elektrik çarpması tehlikesi, zehirleme tehlikesi, yangın tehlikesi) tanımlanması için sınırlandırılabilir. Not 2 - Bu tarifte öngörülen tehlike;

3.7

-

makinanın amaçlanan kullanımı sırasında sürekli mevcuttur (örneğin, hareketli elemanlardan kaynaklanan tehlikeler, kaynak sırasında elektrik arkı, sağlıksız duruş, gürültü yayılması, yüksek sıcaklık) veya

-

beklenmeyen bir şekilde meydana gelebilir (örneğin, patlama, istem dışı çalıştırma /beklenmeyen çalışma sonucunda ezme, kırılma sonucunda fırlatma, hızlanma veya yavaşlama sonucunda düşme).

İlgili tehlike

Makinaya özgü tehlike.

3.8

Önemli tehlike

Makinaya özgü olduğu belirlenmiş, risk değerlendirmesine göre tasarımcı tarafından ortadan kaldırılması veya azaltılması için özel işlem gerektiren tehlike.

3.9

Tehlikeli durum

Bir kişinin en az bir tehlikeye maruz kaldığı durum. Maruz kalma hemen veya belirli bir süre sonunda zararla sonuçlanabilir.

2

ICS 01.040.13; 13.110

3.10

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Tehlike bölgesi/Zarar bölgesi

Bir kişinin tehlikeye maruz kalabileceği makina dâhilinde veya çevresinde bulunan herhangi bir alan.

3.11

Risk

Zararın meydana gelme olasılığı ile zararın büyüklüğünün birleşimi.

3.12

Bakiye risk

Koruyucu tedbirler alındıktan sonra geriye kalan risk (Şekil 1) Not - Bu standard; - tasarımcı tarafından koruyucu tedbirler alındıktan sonraki bakiye risk ile - bütün koruyucu tedbirler yerine getirildikten sonraki bakiye riski birbirinden ayırmaktadır.

3.13

Risk değerlendirmesi

Risk analizi ve risk tahmininden oluşan toplam işlem.

3.14

Risk analizi

Makinanın sınırlarının belirtilmesi, tehlikelerin tanımlanması ve risk tahmininin birleşimi.

3.15

Risk tahmini

Zararın muhtemel büyüklüğü ve meydana gelme olasılığının tanımlanması.

3.16

Risk derecelendirmesi

Risk analizini temel alarak risk azaltma hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığının değerlendirilmesi.

3.17

Yeterli risk azaltma

Mevcut teknoloji düzeyi göz önüne alınarak en az yasal kurallara uygun olarak riskin azaltılması. Not - Riskin yeterli düzeyde azaltılıp azaltılmadığına ilişkin kriterler, Madde 5.5’te verilmektedir.

3.18

Koruyucu tedbir

Riskin azaltılması için amaçlanan; − tasarımcı tarafından uygulanan (güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler, teknik koruma tedbirleri, tamamlayıcı koruma tedbirleri, kullanım bilgileri ) ve − kullanıcı tarafından uygulanan (organizasyon: güvenli çalışma işlemleri, gözetim, çalışma izni verilmesi sistemleri; önlemler ve ilâve teknik koruma tedbirleri; kişisel koruyucu donanımların kullanılması, eğitim) tedbirler. Şekil 1’e bakınız.

3.19

Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler

Mahfaza veya koruyucu cihazlar kullanmadan makinanın tasarımını veya çalışma karakteristiklerini değiştirerek tehlikelerle ilgili riskleri azaltan veya tehlikeleri ortadan kaldıran koruyucu tedbirler. Not - EN ISO 12100-2 Madde 4’te güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler ile riskin azaltılması ele alınmaktadır.

3.20

Teknik koruma tedbirleri

Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler ile ortadan kaldırılamayan tehlikeler veya yeterince azaltılamayan risklerden kişileri korumak için koruyucu araçlar kullanılarak alınan koruyucu tedbirler. Not - EN ISO 12100-2 Madde 5’te teknik koruma tedbirleri ele alınmaktadır.

3.21

Kullanım bilgileri

Kullanıcıyı bilgilendirmek üzere ayrı ayrı veya bir arada kullanılan iletişim vasıtarından (örneğin, metinler, kelimeler, işaretler, semboller, şemalar) oluşan koruyucu tedbirler. Not - EN ISO 12100-2 Madde 6’da kullanım bilgileri ele alınmaktadır. 3

ICS 01.040.13; 13.110

3.22

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Makinanın amaçlanan kullanımı

Kullanma talimatlarında verilen bilgilere uygun olarak makinanın kullanımı.

3.23

Beklenebilir hatalı kullanım

Makinanın tasarımcı tarafından amaçlanmadığı şekilde, ancak kolayca tahmin edilebilecek, insanın tabiatından kaynaklanan beklenebilir hatalı kullanımı.

3.24

Teknik koruma tedbiri

Mahfaza veya koruyucu cihaz.

3.25

Mahfaza

Makinanın parçası olarak tasarımlanan koruma amaçlı fiziksel engel. Not 1 - Mahfaza; - tek başına (bu durumda, hareketli mahfaza ise “kapalı” konumda veya sabit mahfaza ise “yerine sıkıca sabitlendiği” takdirde etkilidir) veya - mahfazayı kilitleme düzeneği bulunan/bulunmayan bir ara kilitleme cihazı ile birlikte (bu durumda mahfazanın konumu ne olursa olsun koruma sağlanır) kullanılabilir. Not 2 - Tasarıma bağlı olarak mahfaza, örneğin, muhafaza, kapak, perde, kapı, mahfaza adlandırılabilir.

olarak

Not 3 - Mahfaza tipleri ve bunlara ilişkin kurallar için EN ISO 12100-2 Madde 5.3.2 ve ISO 14120’ye bakınız.

3.25.1 Sabit mahfaza Yalnızca alet kullanılarak veya bağlantı vasıtasına zarar verilerek açılabilecek veya yerinden çıkarılabilecek şekilde tutturulmuş mahfaza.

3.25.2 Hareketli mahfaza Alet kullanmadan açılabilen mahfaza.

3.25.3 Ayarlanabilir mahfaza Tümüyle ayarlanabilen veya ayarlanabilir parça/parçalar içeren sabit veya hareketli mahfaza. Belirli bir işlem sırasında ayarlar sabit kalır.

3.25.4 Ara kilitlemeli mahfaza Ara kilitleme cihazı ile bir arada bulunan kumanda sistemi ile birlikte aşağıdaki fonksiyonları yerine getiren mahfaza; - mahfaza ile engellenen tehlikeli makina fonksiyonları mahfaza kapanmadan çalışmaz. - tehlikeli makina fonksiyonları çalışırken mahfaza açıldığında durdurma komutu verilir. - mahfaza kapalıyken tehlikeli makina fonksiyonları faaldir. Mahfazanın kapanması tek başına tehlikeli makina fonksiyonlarını başlatmaz. Not - ISO 14119’da ayrıntılı hususlar verilmiştir.

3.25.5 Mahfaza kilitli ara kilitlemeli mahfaza Ara kilitleme cihazı ve mahfaza kilitleme düzeneği ile bir arada bulunan, makinanın kumanda sistemi ile birlikte aşağıdaki fonksiyonları yerine getiren mahfaza; - mahfaza ile engellenen tehlikeli makina fonksiyonları mahfaza kapanmadan ve kilitlenmeden çalışmaz. - mahfaza ile örtülen tehlikeli makina fonksiyonlarına ilişkin riskler ortadan kalkmadan mahfaza kapalı ve kilitli olarak kalır. - mahfaza kapalı ve kilitliyken tehlikeli makina fonksiyonları yerine getirilebilir. Mahfazanın kapanması ve kilitlenmesi tek başına tehlikeli makina fonksiyonlarını başlatmaz. Not - ISO 14119’da ayrıntılı hususlar verilmiştir.

3.25.6 Ara kilitlemeli başlatma fonksiyonlu mahfaza/ kumandalı mahfaza Ayrı başlatma komutu kullanmadan, kapalı konuma geldiğinde, tehlikeli fonksiyonların başlatılması için komutu veren özel bir çeşit ara kilitlemeli mahfaza. 4

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Not -

EN ISO 12100-2 Madde 5.3.2.5’te, kullanma şartlarına ilişkin ayrıntılı hususlar verilmektedir.

3.26

Koruyucu cihaz

Mahfaza dışında teknik koruma tedbirleri. Not - Koruyucu cihaz örnekleri Madde 3.26.1 ilâ Madde 3.26.9’da verilmektedir.

3.26.1 Ara kilitleme tertibatı, ara kilitleme Belirli şartlar altında tehlikeli makina fonksiyonlarının önlenmesi için mekanik, elektrik ile çalışan veya başka bir tipteki cihaz.

3.26.2 Onaylama cihazı Sürekli olarak tahrik edildiğinde makinanın fonksiyonunu yerine getirmesine müsaade eden çalıştırma kumandası ile bağlantılı kullanılan elle çalıştırılan ek cihaz. Not - IEC 60204-1 Madde 9.2.5.8’de onaylama cihazlarına ilişkin hususlar verilmektedir.

3.26.3 Basıldığı sürece çalışan kumanda cihazı Elle kumanda (tahrik mekanizması) harekete geçirildiği sürece tehlikeli makina fonksiyonlarını başlatan ve sürdüren kumanda cihazı.

3.26.4 İki el kumanda cihazı Tehlikeli makina fonksiyonunun başlatılması ve sürdürülmesi için iki elle aynı anda tahrik edilmesi gereken, bu suretle sadece makinayı kullanan kişiye koruma sağlayan kumanda cihazı. Not - ISO 13851 ayrıntılı hususları vermektedir.

3.26.5 Algılayıcı koruyucu donanım (SPE) Kişileri veya kişi organlarını algılayıp kumanda sistemine, algılanan kişinin riskinin azaltması için, uygun sinyali üreten donanım. Sinyal, kişi veya kişinin bir organı daha önceden belirlenen sınırın ilerisine geçtiğinde üretilir (Örneğin; tehlikeli bölgeye girildiğinde veya kişinin daha önceden tanımlanan bir bölgede olduğu algılandığında “olgunun algılanması” veya her iki durumda da)

3.26.6 Aktif optoelektronik koruyucu cihaz (AOPD) Algılama fonksiyonu, cihaz içerisinde üretilen optik ışımanın belirlenmiş algılama alanında bulunan saydam olmayan bir nesne ile kesintiye uğradığını algılayan optoelektronik yayma ve alma elemanları ile sağlanan cihaz.

3.26.7 Mekanik engelleme cihazı Kendi mukavemeti ile mekanizmaya mekanik engel oluşturan ve herhangi bir tehlikeli hareketi önleyebilen cihaz (örneğin, kama, mil, payanda, takoz).

3.26.8 Sınırlama cihazı Makinanın veya tehlikeli makina şartı/şartlarının tasarımla belirlenen sınırı aşmasını önleyen cihaz (örneğin, yer sınırı, basınç sınırı, moment yükü sınırı).

3.26.9 Sınırlayıcı hareket kumanda cihazı Her tahrikte makinanın kumanda sistemi ile birlikte makina elemanının sınırlı ölçüde hareketine müsaade eden kumanda cihazı.

3.27

Engelleme cihazı

Tehlikeli bölgeye erişimi tümüyle engellemeden, serbest erişimi engelleyerek bu bölgeye erişme olasılığını düşüren herhangi bir fiziksel engel (örneğin, alçak engel, korkuluk).

3.28

Güvenlik fonksiyonu

Arızalanması hâlinde anında riskin/risklerin artmasına neden olan makina fonksiyonu.

5

ICS 01.040.13; 13.110

3.29

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Beklenmeyen çalışma/istem dışı çalıştırma

Beklenilmesi nedeniyle tehlike yaratabilecek herhangi bir çalıştırma. Bu çalıştırma aşağıdaki nedenlerden olabilir, örneğin; - kumanda sistemi içerisindeki bir arızadan kaynaklanan veya dış etki nedeniyle çalıştırma komutu, - gereksiz bir hareket nedeniyle çalıştırma kumandası veya makinanın algılayıcıları ya da güç kontrol elemanları gibi diğer parçaların çalıştırma komutu üretmesi, - bir kesintiden sonra güç beslemesinin tekrar tesisi, - makinanın parçaları üzerindeki dış/iç etkiler (örneğin, yer çekimi, rüzgâr, içten patlamalı motorlarda kendiliğinden ateşlenme). Not - Otomatik çevrimin normal sırası içerisinde makinanın çalışmaya başlaması, amaçlanmamış bir çalışma olarak kabul edilemez, ancak kullanıcının bakış açısından beklenmedik olarak düşünülebilir. Bu durumda tehlikelerden korunma, için teknik koruma tedbirleri içerir (ISO 12100-2 Madde 5). [ISO 14118 Madde 3.2’den alınmıştır]

3.30

Tehlikeye yol açacak arıza

Riski artırabilecek makinanın veya güç beslemesinin herhangi bir arızası.

3.31

Kusur

Koruyucu bakım, diğer plânlı faaliyetler sırasında çalışmama veya dış kaynak eksikliğinden kaynaklanalar dışında bir öğenin gerekli fonksiyonunu yerine getirememesi durumu. Not 1 - Kusur o öğedeki bir arızanın sonucunda oluşur, ancak arızadan önce de var olabilir. Not 2 - Makinacılık alanında İngilizce “fault” terimi genelde IEV 191-05-01’de verilen tarife uygun şekilde kullanılırken, IEV’de yer alan ve bu anlamda kullanılan “panne” ve “Fehlzustand” yerine Fransızca “défaut” ve Almanca “Fehler” terimleri kullanılmaktadır. Not 3 - Uygulamada kusur (fault) ve arıza (failure) terimleri aynı anlamda kullanılmaktadır.

3.32

Arıza

Bir öğenin gerekli fonksiyonunu yerine getirme kabiliyetinin sona ermesi. Not 1 - Arızadan sonra o öğe kusurludur. Not 2 - Kusur bir durumdur, arıza bir olaydır. Not 3 - Yalnızca yazılımdan oluşan öğeler için tarif edilen kavram geçerli değildir. [IEV 191-04-01]

3.33

Aynı nedene bağlı arızalar

Farklı öğelerin, aynı olaya bağlı olarak, birbirlerinin arızasından bağımsız olarak arızalanması. Not - Aynı nedene bağlı arızlar ile aynı hata türüne ait arızalar birbiri ile karıştırılmamalıdır. [IEV 191-04-23]

3.34

Aynı hata türüne ait arızalar

Aynı hata türü ile karakterize edilen öğe arızaları. Not -

Aynı hata türüne ait arızalar aynı nedene bağlı arızalarla karıştırılmamalıdır. Aynı hata türüne ait arızalar farklı nedenlere bağlı olabilir.

[IEV 191-04-24]

3.35

Acil durum

Bir an önce sonlandırılması veya kaçınılması geren tehlikeli durum. 6

ICS 01.040.13; 13.110 Not -

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Acil durum aşağıdaki durumlarda olabilir:

- Makinanın normal çalışması sırasında (örneğin, insan etkileşiminden kaynaklan veya dış etkilerin sonucu olarak). - Makinanın arızalanması veya görev yapmamasının sonucunda.

3.36

Acil işlem

Acil durumun sonlandırılması veya acil durumdan kaçınılması için yapılacak bütün faaliyetler ve görevler.

3.37

Acil durdurma

- Tehlikeden kaçınmak veya tehlike anında insanlara veya makinalara ya da işlenen parçalara en az zararın verilmesi ve - İnsanın tek bir hamlesi ile başlatılabilmesi amaçlanan fonksiyon. Not -

ISO 13850’de ayrıntılı hususlar verilmektedir.

3.38

Emisyon değeri

Makinanın ürettiği emisyonları (örneğin, gürültü, titreşim, tehlikeli maddeler, ışıma) niteleyen sayısal değer. Not 1 - Emisyon değerleri makinanın özelliklerine ilişkin bilgilerin bir parçası olup risk değerlendirmesine temel alınmaktadır. Not 2 - Emisyon değeri, makina kullanılırken insanların maruz kaldığı kirlenmeyi niteleyen “maruz kalma değeri” ile karıştırılmalıdır. Maruz kalma değerleri kirletici değerleri kullanılarak tahmin edilebilir. Not 3 - Emisyon değerleri tercihen ölçülmeli ve ilgili belirsizlikler standard hale getirilmiş metotlar kullanılarak tayin edilmelidir (örneğin, benzer makinalar arasında karşılaştırmaya imkân verilmesi için).

3.39

Karşılaştırılabilir emisyon verileri

Karşılaştırma için toplanmış benzer makinaların kirlilik değerleri. Not - Gürültü karşılaştırılması için ISO 11689’a bakınız.

4 4.1

Makinalar tasarımlanırken göz önüne alınması gereken tehlikeler Genel

Bu maddenin amacı, incelenmekte olan makinanın doğurabileceği ilgili ve önemli tehlikelerin ve makinanın kullanılması amaçlanan çevreyle ilgili tehlikelerin belirlenmesinde tasarımcıya yardımcı olunması için temel tehlikelerin tariflerinin verilmesidir. Not -

Makinalarla ilgili muhtemel tehlike ve tehlikeli durumların daha ayrıntılı listesi için ISO 14121 Ek A’ya bakınız.

4.2

Mekanik tehlikeler

4.2.1 Makina, makina parçaları, makina yüzeyi, aletler, iş parçaları, yükler veya dışarı sarkan katı veya akışkan malzemeler ile ilgili mekanik tehlikeler aşağıda verilmektedir: - Ezmek, - Makaslamak, - Kesmek veya doğramak, - Dolaşmak, dolanmak, - İçine çekmek veya yakalamak, - Darbe, - Batmak veya delmek, - Sürtünmek veya aşındırmak, - Yüksek basınçlı sıvı püskürtmek (sıçrama tehlikesi).

7

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

4.2.2

Makina, makina parçaları (iş parçası tutma mekanizmaları dâhil), iş parçaları, yükler tarafından oluşturulan tehlikeler, diğer unsurlarla birlikte, aşağıdaki verilenlerle belirlenmektedir: - Şekil (kesici elemanlar, keskin köşeler, açılı parçalar, hareketsiz olsalar bile), - Elemanlar hareket hâlindeyken, ezme, kesme ve dolanmaya neden olabilecek göreceli yerler, - Devrilmeye karşı denge (kinetik enerjiyi dikkate alarak), - Kütle ve denge (yer çekimi etkisiyle hareket edebilecek elemanların potansiyel enerjileri), - Kütle ve hız (kontrollü veya kontrolsüz hareket esnasında elemanların kinetik enerjileri), - Hızlanma/yavaşlama, - Tehlikeli kırılmaya veya parçalanmaya neden olabilecek, yetersiz mekanik mukavemet, - Elâstik elemanların (yaylar) potansiyel enerjileri veya basınç altındaki gaz veya sıvılar veya hava boşluğu, - Çalışma ortamı.

4.3

Elektrik tehlikeleri

Bu tehlike elektrik çarpması veya yanma sonucunda yaralanmalara veya ölüme sebebiyet verebilir. Bu tehlikeler aşağıdakilerden kaynaklanabilir: -

-

İnsanların; − enerjili parçalara teması ile (normal çalışma esansında iletkenlere veya iletken parçalara temas edilmesi ile, doğrudan temas), − arıza durumunda enerjili hâle gelmiş parçalara temas ile (Özellikle yalıtım hatası sonucunda, dolaylı temas), Enerjili parçalara yaklaşma ile (özellikle yüksek gerilimin bulunduğu alanlarda), Muhtemel kullanım şartlarına uygun olmayan yalıtım nedeniyle, Elektrostatik olgular, insanların yüklü parçalara teması gibi, Isıl ışıma, Kısa devre veya aşırı yüklenme nedeniyle ergimiş parçaların veya kimyasal maddelerin sıçraması gibi olgular.

Ayrıca elektrik çarpmasından kaynaklanan panik nedeniyle, bu tehlike insanların düşmelerine (veya insanların nesneleri düşürmelerine) neden olabilir.

4.4

Isıl tehlikeler

Isıl tehlikeler aşağıdakiler ile sonuçlanabilir: - Aşırı derecede sıcak nesnelere veya malzemelere, ateşe temas veya patlama ve ısı kaynaklarından kaynaklanan ışıma nedeniyle yanmalar ve haşlanmalar. - Sıcak veya soğuk çalışma ortamından kaynaklanan sağlığa zarar verici etkiler.

4.5

Gürültüden kaynaklanan tehlikeler

Gürültü aşağıdakilere neden olabilir: - Kalıcı işitme kayıplarına, - Kulak çınlaması (tinnitus), - Yorgunluk, gerginlik, - Denge kaybı, bilinç kaybı gibi diğer etkiler, - Konuşma yeteneğinde veya ses sinyallerin algılanmasında zayıflama.

4.6

Titreşimden kaynaklanan tehlikeler

Titreşim bütün vücuda ( taşınabilir donanımın kullanılması), özellikle el ve kollarla (elle tutulan, elle idare edilen makinalar) iletilebilir. Çok şiddetli titreşimler (veya uzun vadeli az şiddetli titreşimler) ciddî rahatsızlıklara (bel rahatsızlıkları, belkemiği travmaları), bütün vücudun titreşiminden kaynaklanan huzursuzluğa ve damar rahatsızlıklarına (örneğin, el kol titreşimi nedeniyle, beyaz parmak hastalığı, nörolojik hastalıklar, kemik ve eklemlere ait hastalıklar gibi) neden olabilir.

4.7

Işımadan kaynaklanan tehlikeler

Hemen etkisi olabilen (örneğin, yanıklar) veya uzun vadeli etkileri olabilen (örneğin, genetik mutasyonlar) bu tehlikeler, birçok kaynaktan üretilebilir ve iyonlaştırıcı veya iyonlaştırıcı olmayan ışımadan kaynaklanabilir: - Elektromanyetik alanlar (örneğin, düşük frekanslarda, radyo frekanslarında, mikrodalga aralığında), - Kızıl ötesi ışınım, görünür ışık ve mor ötesi ışınım, - Lâzer ışıması, 8

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

- X ve γ ışımaları, - α, β ışımaları, elektron veya iyon ışıması, nötronlar.

4.8

Malzeme ve maddelerden kaynaklanan tehlikeler

Makinalar tarafından işlenen, kullanılan, üretilen ve sarf edilen malzeme ve maddeler ile makina imalinde kullanılan malzemeler çeşitli değişik tehlikelere neden olabilir. Örneğin; zararlı, zehirli, paslandırıcı, teratojenik, kanserojen, mutajenik, tahriş edici ve hassasiyet verici etkileri olan sıvı, gaz, sis, duman, tozların sindiriminden, deriye göze veya mukozaya temasından ve solunumundan kaynaklanan tehlikeler: - yangın veya patlama tehlikesi, - biyolojik (örneğin, mantar) ve mikrobiyolojik (viral veya bakteriyel) tehlikeler.

4.9 Makina tasarımında ergonomik prensiplerin ihmal edilmesinden kaynaklanan tehlikeler Makinaların insan özelliklerine ve kabiliyetine uygun üretilmemesi, aşağıdaki şekilde etkisini gösterebilir: - Sağlıksız duruş, gereğinden fazla ve tekrar gerektiren hareketlerden kaynaklanan fizyolojik etkiler (örneğin, kemik ve kasla ilgili rahatsızlıklar), - Makinanın amaçlanan kullanım sınırları içersinde çalıştırılması, gözetilmesi veya bakımından kaynaklanan zihinsel aşırı veya düşük yüklenmeler veya gerginlik gibi psikofizyolojik etkiler, - İnsan hataları.

4.10

Kayma, tökezleme ve düşme tehlikeleri

Zemin yüzeyinin ve erişim vasıtalarının ihmal edilmesi kayma, tökezleme veya düşmelere neden olabilir.

4.11

Tehlike birleşimi

Tek başına önemsiz görülebilecek bazı tehlikeler bir araya geldiklerinde, önemli tehlikelere eş değer olabilir.

4.12

Makinanın kullanıldığı ortamdan kaynaklanan tehlikeler

Makinalar tehlike oluşturabilecek ortam şartlarında ( örneğin, hava sıcaklığı, rüzgâr, kar, yıldırım) çalışmak üzere tasarımlandığında, bu tehlikeler hesaba katılmalıdır.

5 5.1

Riskin azaltılması için strateji Genel önlemler

5.1.1

Hiçbir güvenlik tedbiri alınmadığı takdirde makinada bulunan bir kusurun er veya geç, zarara neden olacağı kabul edilmelidir.

5.1.2

Koruyucu tedbirler tasarımcı ve kullanıcı tarafından alınan tedbirlerin birleşimidir (Şekil 1). Tasarım aşamasında dâhil edilen tedbirler, kullanıcı tarafından uygulanacak tedbirlere göre tercih edilir ve genelde daha etkilidirler.

5.1.3

Benzer makinalarda kullanıcıların elde ettiği tecrübeleri de dikkate alarak ve uygulanabildiği ölçüde, muhtemel kullanıcılarla bilgi alış verişinde bulunarak, tasarımcı aşağıdaki faaliyetleri verilen sıraya göre, gerçekleştirmelidir (Şekil 2): - Makinanın sınırları ve amaçlanan kullanımını belirtilmelidir (Madde 5.2). - Makinanın tehlikeleri ve ilişkili tehlikeli durumları belirtilmelidir ( Madde 4 ve Madde 5.3). - Her bir belirlenen tehlike ve tehlikeli durum için risk tahmini yapılmalıdır ( Madde 5.3). - Riski değerlendirmeli ve risk azaltılmasının gerekli olup olmadığının kararını verilmelidir (Madde 5.3). - Tehlike ortadan kaldırılmalı veya tehlikeye ilişkin riskler koruyucu tedbirlerle azaltılmalıdır (Madde 5.4 ve Madde 5.5). Yukarıda verilen ilk dört husus risk değerlendirmesi ile ilgili olup, bu konuda ayrıntılı bilgi ISO 14121’de bulunabilir.

9

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

5.1.4

Aşağıdaki dört faktör dikkate alındığında en yüksek risk azaltılması sağlanmış olacaktır. Yukarıda tarif edilen strateji Şekil 2’deki akış diyagramında gösterilmiştir. İşlem tekrarlamalı olup, riskin azaltılması için birbirini takip eden uygulamalar, mevcut teknolojinin en iyi şekilde kullanılmasıyla, sağlanabilir. Bu işlem yürütülürken, aşağıdaki sıra takip edilir: - Makinanın kullanım ömrü boyunca bütün aşamalarda makinanın güvenliği, - Makinanın fonksiyonunu yerine getirme özelliği, - Makinanın kullanılabilirliği, - Makinanın imal, işletim ve söküm maliyetleri. Not 1 - Bu prensiplerin ideal şekilde uygulanması, makinanın kullanımına, kaza ve sağlık kayıtlarına, mümkün olan risk azaltma tekniklerine, makinanın kullanımına ilişkin yasal çerçeveye ilişkin bilgilerin bilinmesini gerektirir. Not 2 - Belirli bir zamanda kabul edilebilir bir makina tasarımı, teknolojik gelişmeler daha az riskli eş değer makina tasarımlanmasına imkân verdiğinde, geçerliliğini kaybeder.

5.1.5

Makinanın güvenli işletimine devam edilmesi için, koruyucu tedbirlerin makinanın kolay kullanımına imkân vermesi ve makinanın amaçlanan kullanımını engellememesi önemlidir. Bu hususa uyulmaması makinadan en fazla şekilde yararlanılması için koruyucu tedbirlerin devre dışı bırakılmasına neden olabilir.

5.1.6

Standard hâle getirilmiş (veya diğer uygun) kirlilik ölçme metotları mevcutsa, bu metotlar, mevcut makinalar veya prototipleri ile birlikte, kirlilik değerlerinin ve mukayese edilebilir kirlilik verilerinin elde edilmesinde kullanılmalıdır. Bu husus tasarımcının aşağıdakileri yapmasını mümkün kılar: - Kirliklere ilişkin risklerin tahmin edilmesi, - Tasarım aşamasında uygulanan koruyucu tedbirlerin etkinliğinin değerlendirilmesi, - Potansiyel kullanıcılara teknik dokümanlarda kirlilik hakkında nicel bilgilerin sağlanması, - Kullanıcılara kullanım bilgilerinde kirlikler hakkında nicel bilgilerin sağlanması, Ölçülebilir parametrelerle ifade edilebilir kirlikler dışındaki diğer tehlikeler de benzer şekilde ele alınabilir.

5.2

Makinanın sınırlarına ilişkin teknik özellikler

Makinanın tasarımlanması, makinanın teknik özelliklerin sınırlandırılması ile başlar (ISO 14121 Madde 5): - Kullanım sınırları; − makinanın, çeşitli işletim modları dâhil, amaçlanan kullanımı, kullanım safhaları ve kullanıcılar için değişik müdahale işlemleri, − makinanın mümkün olabilecek hatalı kullanımı. - Yer sınırlamalar (örneğin, hareket aralığı, makinanın tesisi ve bakımı için yer ihtiyaçları, “kullanıcı-makina” ara yüzü, “makina-güç beslemesi” ara yüzü). - Zaman sınırlamaları: Amaçlanan kullanımını hesaba katarak makinanın ve/veya bazı bileşenlerin (örneğin aletler, aşınan parçalar, elektrik bileşenleri) öngörülebilen ömür kısıtlaması.

5.3

Tehlikenin tanımlanması, risk tahmini ve riskin değerlendirmesi

Makinanın doğurabileceği çeşitli tehlikelerin (artık tehlikeler ve beklenmedik şekilde oluşabilecek tehlikeler: Madde 3.6 ve Madde 4) tanımlanmasının ardından, tasarımcı her bir tehlike için, mümkün olduğu ölçüde nicel unsurları temel alarak, risk tahmini yapmalı, en sonunda risk derecelendirmesinin sonucuna göre riskin azaltılmasının (Madde 5.4) gerekli olup olmadığına karar vermelidir. Bu amaca yönelik olarak, tasarımcı değişik işletim modlarını ve müdahale işlemlerini hesaba katmalı, özellikle; a) Makinanın kullanım ömrü boyunca, aşağıda tarif edildiği şekilde, insan makina etkileşimi: 1) 2) 3) 4)

Yapı, Nakliye, montaj ve tesis, İşletmeye almak, Kullanım; − ayarlama, veri girişi/programlama veya işlem değiştirme, − çalıştırma, − temizleme, − kusur tesbiti, − bakım, 5) İşletimden kaldırmak, sökmek ve güvenlik söz konusu olduğu sürece bertaraf etmek

10

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

b) Makinanın muhtemel durumları; 1) Makina amaçlanan fonksiyonu yerine getiriyor (makina normal şekilde çalışıyor), 2) Aşağıdakiler dâhil çeşitli nedenlerden makina amaçlanan fonksiyonu yerine getiremiyor (arızalar); − işlenen malzeme veya iş parçasının özelliklerinde veya boyutlarındaki farklılıklar, − makinanın bir (veya daha fazla) bileşeni, parçası veya hizmet biriminin arızalanması, − dış bozucu etkiler (örneğin, sarsıntı, titreşim, elektromanyetik girişim), − tasarım hatası veya yetersizlik (örneğin, yazılım hataları), − makinanın güç beslemesindeki sorunlar, − ortam şartları (örneğin, hasar görmüş zemin yüzeyi), c) Kullanıcının bilinçsiz davranışları veya makinanın tahmin edilebilir kabul edilebilir hatalı kullanımı. Örneğin; − kullanıcının makinanın kontrolünü kaybetmesi (özellikle elle tutulan veya taşınabilir makinalarda), − makinanın kullanımı sırasında çalışmama, kaza veya arıza durumda kullanıcın anî tepkileri, − konsantrasyon eksikliğinden veya dikkatsizlikten kaynaklanan davranışlar, − görevi yürütürken “en kolayı” tercih etmekten kaynaklanan davranışlar, − bütün şartlar altında makinayı çalışır halde tutmaktan kaynaklanan baskı nedeniyle davranışlar, − belirli insan davranışları (örneğin, çocuklar, engelliler). Madde 5.4’te tarif edilen ve Şekil 2’de gösterilen risk azalmasının her üç aşamasından sonra, risk tahmini ve derecelendirmesi yapılmalıdır. Risk değerlendirmesi yapılırken, her belirlenen tehlikeden kaynaklanabilecek olması en muhtemel önemli zarar hesaba katılmalı, ancak meydana gelme olasılığı yüksek olmasa bile öngörülebilecek en büyük zarar da dikkate alınmalıdır.

5.4

Tehlikelerin ortadan kaldırılması veya koruyucu tedbirlerle riskin azaltılması

Bu hedefe tehlikelerin ortadan kaldırılması veya, ayrı ayrı ya da birlikte, riski belirleyen iki unsurun azaltılması ile ulaşılabilir: a) Ele alınan tehlikenin doğurabileceği zararın büyüklüğü, b) Zararın meydana gelme olasılığı. Bu hedefe ulaşmak için bütün koruyucu tedbirler aşağıda verilen sıraya (“3 basamaklı metot” olarak anılır) uygun olarak uygulanmalıdır (Şekil 1 ve Şekil 2): - Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler (ISO 12100-1, Madde 4),

-

Not - Riskin ortadan kaldırılabileceği, böylece teknik koruma tedbirlerine veya tamamlayıcı koruyucu tedbirlerine ihtiyaç duyulmayacak, tek aşama bu aşamadır. Teknik koruma tedbirleri ve mümkün olan tamamlayıcı koruyucu tedbirler (ISO 12100-2, Madde 5), Bakiye riskler hakkında kullanım bilgileri (ISO 12100-2, Madde 6).

Kullanım bilgileri, güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirlerin veya koruyucu vasıtaların ya da tamamlayıcı koruma tedbirlerinin doğru uygulanmasının yerine geçmemelidir. Her işletim modu ve müdahale işlemiyle ( Madde 5.3) ilgili yeterli seviyedeki koruyucu tedbir, kullanıcıların, teknik problemler olması durumunda, tehlikeli müdahalelerine engel olur.

11

ICS 01.040.13; 13.110

5.5

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Risk azaltma hedeflerinin sağlanması

Madde 5.4 ve Şekil 2’ye uygun yinelemeli risk azaltma işlemi, yeterli düzeyde risk azaltması sağlandığında ve uygulanabildiğinde, risk karşılaştırmasından tercih edilebilir sonuç elde edildiğinde, sonlandırılabilir (ISO 14121 Madde 8.3). Yeterli seviyede risk azaltılması, aşağıda verilen bütün sorulara olumlu cevap verilebildiğinde, başarılmış sayılabilir: - Bütün işletme şartları ve bütün müdahale işlemleri hesaba katıldı mı? - Madde 5.4’te verilen metot uygulandı mı? - Tehlikeler ortadan kaldırıldı veya tehlikelerden kaynaklanan risk uygulanabilir en alt seviyeye indirildi mi? - Alınan tedbirlerin yeni tehlikeler oluşturmadığı belli mi? - Kullanıcılar bakiye riskler hakkında yeterli şekilde bilgilendirilip uyarıldı mı? - Alınan koruyucu tedbirlerin kullanıcının çalışma şartları için bir tehlike oluşturmadığı belli mi? - Alınan koruyucu tedbirler kendi aralarında uyumlu mu? - Profesyonel/endüstriyel kullanım için tasarımlanan bir makinanın profesyonel/endüstriyel olmayan şartlarda kullanılmasından kaynaklanabilecek sonuçlara yeterli düzeyde önem verildi mi? - Alınan tedbirlerin makinanın performasını önemli ölçüde azaltmadığı belli mi?

12

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

1

Uygun kullanım bilgilerinin sağlanması riskin azaltılmasında tasarımcının katkısının bir parçasıdır, fakat söz konusu koruyucu tedbirler kullanıcı tarafından uygulandıkları takdirde etkilidir. 2 Kullanıcı girdisi ya genel olarak tasarımcının makinanın amaçlanan kullanımı için ilgili kullanıcılardan ya da belirli bir kullanıcıdan elde ettiği bilgilerdir. 3 Kullanıcı tarafından alınan farklı koruyucu tedbirler arasında bir önem sıralaması yoktur. Bu koruyucu tedbirler bu standardın kapsamı dışındadır. 4 Makinanın amaçlanan kullanımında öngörülmemiş özel işlem/işlemler için veya tasarımcı tarafından kontrol edilemeyen özel tesis şartları için gerekli koruyucu tedbirler. Şekil 1 – Tasarımcının bakış noktasından risk azaltma işlemi

13

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

değerlendirmesi

1

İlk defa soru sorulduğunda, bu soru başlangıç risk değerlendirmesinin sonucu ile cevaplandırılır. Şekil 2 – Risk azaltması için tekrarlamalı 3 basamaklı metodun şematik gösterilişi

14

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Ek A (Bilgi için) Bir makinanın şematik gösterilişi

Şekil A.1 – Bir makinanın şematik gösterilişi

15

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

EN ISO 12100’de kullanılan özel terim ve ifadelerin dört dilde dizini

Madde Türkçe

İngilizce

Almanca

Fransızca

Bölüm altçizgi: tariflere atıf kalın: önemli hükümler

A Acil durdurma (fonksiyon) Acil durdurma (fonksiyon)

Emergency stop (function)

Stillsetzen im Notfall (Funktion zum)

Arrêt d'urgence (fonction)

Madde 3.37

Emergency stop (function)

Stillsetzen im Notfall (Funktion zum)

Arrêt d'urgence (fonction)

Madde 4.11.1; Madde 4.11.8; Madde 5.1;

1 2

Acil durdurma cihazı

Emergency stop device

Einrichtung zum Stillsetzen im Notfall

Arrêt d'urgence (Dispositif d' -)

Madde 5.5.2; Madde 5.5.3; Madde 6.5.1.d Madde 4.11.1; Madde 4.11.8.c); Madde 5.5.2

Acil durdurma kumandası

Emergency stop control

Stellteil zum Stillsetzen im Notfall

Commande d'arrêt d'urgence

Madde 4.11.8.c; Madde 4.11.9; Madde 5.5.2

2

Acil durum

Emergency situation

Notfall

Situation d'urgence

Madde 3.35; Madde 3.36

1

Acil durum

Emergency situation

Notfall

Situation d'urgence

Madde 5.5.2; Madde 6.5.1.g

2

Acil müdahale

Emergency operation

Handlung im Notfall

Opération d'urgence

Madde 3.36

1

Açılı parça

Angular part

Spitzes Teil

Pièce de forme aiguë

Madde 4.2.2

1

Ağırlık merkezi

Centre of qravity

Masseschwerpunkt

Centre de gravité

Madde4.6

2

Aktif optoelektronik koruyucu cihaz

Active opto-electronic protective device

Aktive optoelektronische Schutzeinrichtung

Dispositif de protection opto-électronique actif Madde 3.26.6

1

Aktif optoelektronik koruyucu cihaz

Active opto-electronic protective device

Aktive optoelektronische Schutzeinrichtung

Dispositif de protection opto-électronique actif Madde 5.2.5.3; Madde 5.3.3

2

Algılayıcı

Sensor/ Meßfühler Sensor / Meßfühler

Capteur Capteur

Madde 3.29; Ek A

1

Algılayıcı

Sensor Sensor

Madde 4.11.7.2; Madde 4.13

2

Algılayıcı koruyucu donanım

Sensitive protective equipment

Sensitive Schutzeinrichtung

Équipement de protection sensible

Madde 3.26.5

1

Sensitive Schutzeinrichtung

Équipement de protection sensible

Madde 5.2.1; Madde 5.2.2.d; Madde 5.2.3.b;

2

Algılayıcı koruyucu donanım

Sensitive protective equipment

Ambalâjlama

Packaging

Verpackung

Emballage

Madde 6.2; Madde 6.5.1; Madde 6.5.3.d

2

Ara kilitleme cihazı (ara kilit)

Interlocking device (interlock)

Verriegelungseinrichtung (Verriegelung)

Verrouillage (Dispositif de -)

Giriş; Madde 5.3.2.5

2

Ara kilitleme tertibatı (ara kilit)

Interlocking device (interlock)

Verriegelungseinrichtung (Verriegelung)

Verrouillage (Dispositif de -)

Madde 5.2.5

Ara kilitlemeli başlatma fonksiyonlu mahfaza Interlocking guard with a start function (control Trennende Schutzeinrichtung mit (kumandalı mahfaza) guard) Startfunktion

1

Madde 3.25.6

1

Ara kilitlemeli başlatma fonksiyonlu mahfaza Interlocking guard with a start function (control Trennende Schutzeinrichtung mit Startfunktion Protecteur commandant la mise en marche (kumandalı mahfaza) guard)

Madde 5.2.3.f; Madde 5.3.2.5

2

Ara kilitlemeli mahfaza

Madde 3.25.4

1

Ara kilitlemeli mahfaza

16

Interlocking guard Interlocking guard

Verriegelte trennende Schutzeinrichtung Verriegelte trennende Schutzeinrichtung

Protecteur commandant la mise en marche

Giriş; Madde 3.25; Madde 3.25.4/.5; Madde 3.26.1

2

Protecteur avec dispositif de verrouillage Protecteur avec dispositif de verrouillage

Madde 5.2.1/.2/.3; Madde 5.2.5.3; Madde 5.3.2.3; Madde 5.5.6

2

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007 Madde 3.28 ; Madde 3.32; Madde 3.33; Madde

Arıza

Failure

Ausfall

Défaillance

Madde

1

Madde 4.11.1; Madde 4.11.6; Madde 4.11.7.1/.2; Madde 4.12; Madde 5.3.2.3.b; Madde5.3.2.5

2

Madde 3.12; Madde 5.4; Madde 5.5; Şekil 1

1 2 2

3.34; Madde 3.35;Madde

4.3;

5.3.b/.c Arıza

Failure

Ausfall

Défaillance

Bakiye risk

Residual risk

Restrisiko

Bakiye risk

Residual risk

Restrisiko

Risque résiduel Risque résiduel

Aşırı devir sayısı

Overspeed

Überdrehzahl

Survitesse

Madde 6.1.1 Madde 6.3

Aşırı yük (elektrik)

Overloading (Electrical -)

Überlast (Elektrische -)

Surcharge (électrique)

Madde 6.5.1.b

2

Aşırı yük (mekanik)

Overloading (Mechanical -)

Überlastung (Mechanische -)

Surcharge mécanique

Madde 5.2.7

2

Ayarlama

Setting

Einrichten / Einstellen

Réglage

Madde 5.3.a

1

Ayarlama

Setting

Einrichten / Einstellen

Réglage

Ayarlama noktası

Setting point

Einricht- / Einstellungspunkt

Réglage (Point de -)

Madde 4.8.6; Madde 4.10; Madde 4.11.9; Madde 4.11.10; Madde 4.15; Madde 5.2.4; Madde 5.3.2.5; Madde 5.5.6; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.d Madde 4.15

Ayarlanabilir mahfaza

Adjustable guard

Einstellbare trennende Schutzeinrichtung

Protecteur réglable

Madde 3.25.3

1

Ayarlanabilir mahfaza

Adjustable guard

Einstellbare trennende Schutzeinrichtung

Protecteur réglable

Madde 5.2.3c; Madde 5.3.2.4; Şekil 1

2

Aydınlatma

Lighting

Beleuchtung

Éclairage

Madde 4.8.6; Madde 5.2.1

2

Aynı hata türüne ait arızalar

Common mode failures

Gleichartige Ausfälle

Défaillances de mode commun

Madde 3.34

1

Aynı hata türüne ait arızalar

Common mode failures

Gleichartige Ausfälle

Défaillances de mode commun

Madde 4.12.3

2

Aynı nedene bağlı arızalar

Common cause failures

Ausfälle aufgrund gemeinsamer Ursache

Défaillances de cause commune

Madde 3.33

1

Aynı nedene bağlı arızalar

Common cause failures

Ausfälle aufgrund gemeinsamer Ursache

Défaillances de cause commune

Madde 4.12.3

2

Azaltılmış hız

Reduced speed

Verminderte Geschwindigkeit

Vitesse (réduite)

Madde 4.11.9

2

Bakım

Maintenance

Instandhaltung

Maintenance

Madde 3.3; Madde 3.31; Madde 4.9; Madde 5.2; Madde 5.3.a

1

Bakım

Maintenance

Instandhaltung

Maintenance

5.2.4; Madde 5.3.1; Madde 5.5.4; Madde

2 2

B Madde 4.8.6; Madde 4.11.9/.10; Madde 2

5.5.6; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.b/.e/.h Bakım noktası

Maintenance point

Wartungsstelle

Maintenance (Point de -)

Madde 4.15

2

Bakım personeli

Maintenance staff

Instandhaltungspersonal

Maintenance (Personnel de -)

Madde 4.11.12; Madde 6.5.1.e

2

Madde 3.26.3

1

Madde 4.11.8.b; Madde 4.11.9

2

Madde 5.2.2; Madde 5.2.5.1

2

Madde 4.10

2

Steuereinrichtung

Basıldığı sürece çalışan kumanda cihazı

Hold-to-run control device

Basıldığı sürece çalışan kumanda cihazı

Hold-to-run control device

Basınca duyarlı tabla

Pressure sensitive mat

Schaltmatte

Basıncın düşürülmesi

Depressurizing

Druckentlastung

mit

Rückstellung (Tippschalter) Steuereinrichtung

mit

Rückstellung (Tippschalter)

selbsttätiger Commande nécessitant une action maintenue selbsttätiger Commande nécessitant une action maintenue Tapis sensible cès (Prévention de 1' -) Mise à la pression atmosphérique

17

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI Gefährdung

Batma/delme tehlikesi

Stabbing / puncture hazard

Beklenmeyen çalışma/istem dışı çalıştırma

Unexpected / unintended start-up

Beklenmeyen çalışma/istem dışı çalıştırma Bertaraf etmek (makinanın)

durch

Durchstich

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007 /

Risque de perforation / piqûre

Madde 4.2.1

1

Unerwarteter / unbeabsichtigter Anlauf

Mise en marche inattendue / intempestive

Madde 3.6: Madde 3.29

1

Unexpected / unintended start-up

Unerwarteter / unbeabsichtigter Anlauf

Mise en marche inattendue / intempestive

Madde 4.11.1; Madde 5.3.2.5

2

Disposal (of a machine)

Entsorgung (einer Maschine)

Mise au rebut (d'une machine)

Madde 5.3.a

1

Bertaraf etmek (makinanın)

Disposal (of a machine)

Entsorgung (einer Maschine)

Mise au rebut (d'une machine)

Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.b/.f

2

Bir kişinin kurtulması veya kurtarılması

Rescue and escape (of a person)

Rettung und Befreiung (einer Person)

Sauvetage et dégagement (d'une personne)

Madde 5.5.3

2

Boşaltma (alma) / yükleme (besleme) işlemleri

Unloading operations

und Opérations de déchargement (évacuation)/ Madde 4.14 chargement (alimentation)

2

Bozucu etki/etkiler

Disturbance(s)

Störung(en)

Perturbation(s)

Madde 5.3.b

1

Bozucu etki/etkiler

Disturbance(s)

Störung(en)

Perturbation(s)

Madde 4.12.1/.3

2

Buhar, gaz

Vapour, gas Vapour, gas

Dampf, Gas Dampf, Gas

Vapeur, gaz Vapeur, gaz

Madde 4.8

1

Madde 5.3.2.1; Madde 6.5.1.c

2

Çalışamaz hale gelme (koruyucu cihazının)

Defeating (of a protective device)

Umgehen (einer Schutzeinrichtung)

Neutralisation (d'un dispositif de protection)

Madde 4.11.1; Madde 4.13; Madde 5.3.1; Madde 5.3.3

2

Çalışamaz hâle gelme (uyarı cihazının)

Defeating (of a warning device)

Umgehen (einer Warneinrichtung)

Neutralisation (d'undispositif d'avertissement) Madde 6.3

2

Çalışma ortamı

Work environment

Arbeitsumgebung

Environnement de travail

Madde 4.4

1

Çalışmama

Malfunction (malfunctioning)

Fehlfunktion

Dysfonctionnement

Madde 3.30; Madde 3.35; Madde 5.3.b/.c

1

Çalışmama

Malfunction (malfunctioning)

Fehlfunktion

Dysfonctionnement

Madde 4.12.1; Madde 5.2.1

2

Çıkıntı yapan parça

Protruding part

Vorstehendes Teil

Pièce saillante

Madde 4.2.1

2

Buhar, gaz

(removal)

/

Einstich

loading

(feeding) EnWBeladearbeit (EntnahmeBeschickungsarbeiten)

Ç

D

1

Darbe

Impact

Stoß

Choc

Madde 4.12.1

2

Darbe tehlikesi

Impact hazard

Risque de choc

Denge

Madde 4.2.1 Madde 4.2.2

1 1

Denge

Stability Stability

Gefährdung durch Stoß Standfestigkeit / Standsicherheit

Madde 4.6; Madde 5.2.6

2

Depolama (bir makinanın)

Madde 6.5.1.a

2

Standfestigkeit / Standsicherheit

Stabilité Stabilité

Storage (of a machine)

Lagerung (einer Maschine)

Stockage (d'une machine)

Dikkat Dikkat

WarningWaming

WarnhinweisWarnhinweis

Avertissement

Dil

Language

Sprache

Langue

6.4

2

Dil (talimat el kitabının)

Language (of the instruction handbook)

Sprache (der Betriebsanleitung)

Langue (de la notice d'instructions)

Madde 6.5.2.b

2

Index (de la notice d'instructions)

Madde 6.5.2.f

2

Stichwortverzeichnis

Madde 4.10; Madde 5.2.6/J; Madde 6.2; Madde 6.3; Madde 6.4; Madde 6.5.1.g; Madde 6.5.2

2

Dizin (talimat el kitabı)

Index (of the instruction handbook)

Doğrama tehlikesi

Severing hazard

Gefährdung durch Abschneiden

Risque de sectionnement

Madde 4.2.1

1

Doğrudan temas

Direct contact

Direktes Berühren

Contact direct

Madde 4.3

1

Dolaşma/dolanma tehlikesi

Entanglement hazard

Gefährdung durch Erfassen

Risque de happement

Madde 4.2.1, Madde 4.2.2

18

(in

der

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Dolaylı temas

Indirect contact

Indirekte Berührung

Contact indirect

Döner parçalarının azamiîdevir hızı

Maximum speed of rotating parts

Maximale Drehzahl rotierender Teile

Durdurma

Stopping

Stillsetzen

Mise à l'arrêt

Düşme tehlikesi

Falling hazard

Sturzgefährdung

Risque de chute (de personne)

Madde 3.11

1

Training Training

Ausbildung Ausbildung

Formation Formation

Giriş; Madde 3.18; Şekil 1

1

Eğitim

Giriş; Madde 6.1.1; Madde 6.5.1.d

2

Elektrik aşırı yükü

Electrical overloading

Überlastung (Elektrische)

Surcharge (électrique)

Madde 6.5.1.b

2

Elektrik çarpması

Electric shock

Elektrischer Schlag

Choc électrique

Madde 3.6; Madde 4.3

1

Elektrik çarpması

Electric shock

Elektrischer Schlag

Choc électrique

Madde 4.9

2

Elektrik donanımı

Electrical equipment

Elektrische Ausrüstung

Équipement électrique

Madde 4.4; Madde 4.9; Madde 6.4; Madde 6.5.1.c

2

Elektrik tehlikeleri

Electrical hazard

Elektrische Gefährdung

Risque électrique

Madde 3.6; Madde 4.3

1

Elektrik tehlikeleri (önleme)

Electrical hazard (Preventing -)

Verhütung elektrischer Gefährdung

Risque électrique (Prévention du -)

Madde 4.9

2

Elektromanyetik uyumluluk

Electromagnetic compatibility

Elektromagnetische Verträglichkeit

Compatibilité électromagnétique

Madde 4.11.11

2

Elle kumanda (fonksiyon)

Manual control (function)

Handsteuerung

Commande manuelle (fonction)

Madde 4.11.8

2

Partie active (de l'équipement électrique)

Madde 4.3

1

Fréquence maximale de rotation des parties tournantes

Madde 4.3

1

Madde 6.4.c

2

Madde 4.11.1/.3/.6; Madde 5.2.5.1; Madde 6.5.1.d

2

E Eğitim

Spannungsführendes Teil (der elektrischen

Enerjili parça (elektrik donanımı)

Live part (of electrical equipment )

Engel

Barrier

Ausrüstung) Sperre

Barrière

Madde 3.25; Madde 3.27

1

Engelleme cihazı

Impeding device

Abweisende Schutzeinrichtung (Barriere)

Dispositif dissuasif / déflecteur

Madde 3.27

1

Engelleme fazı

Muting phase

Sperrphase

Inhibition (Phase d')

Madde 5.2.5.2

2

Engelleme fazı

Muting phase

Sperrphase

Phase d'inhibition

Madde 5.2.5.2

2

Ergonomik prensip

Ergonomic principle

Ergonomischer Grundsatz

Ergonomique (Principe -)

Madde 4.9

1

Ergonomischer Grundsatz

Ergonomique (Principe -)

Madde 4.8; Madde 4.11.8; Madde 5.2.1

2

Madde 4.9

1

Ergonomik prensip

Ergonomic principle

Ergonomik prensiplerin ihmal edilmesinden

Hazards generated by neglecting ergonomic Gefährdung

oluşan tehlikeler Erişilebilirlik

principles Accessibility

Vernachlässigung ergonomischer Zugänglichkeit

le non-respect Accessibilité

Madde 4.2.1: Madde 4.7

2

Erişim kodu

Access code

Zugangscode

Code d'accès

Madde 4.11.10

2

Erişim vasıtaları

Access means

Zugänge

Moyens d'accès

Madde 4.10

1

Erişim vasıtaları

Access means

Zugänge

Madde 5.5.6

2

Erişimin engellenmesi

Prevention of access

Verhindern des Zugangs

Moyens d'accès Accès (Prévention de 1' -)

Madde 5.3.2.1

2

Erişimin kısıtlanması

Restriction of access

Zugangsbeschränkung

Accès (Restriction de 1' -)

Madde 4.11.9

2

Ezilme tehlikesi

Crushing hazard

Gefährdung durch Quetschen

Risque d'écrasement

Madde 4.2.1

1

durch

Phénomènes dangereux engendrés par des

principes

19

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

F G Gerginlik (insan)

Stress (human -) Stress (human -)

Stress Stress

Stress Stress

Madde 4.5; Madde 4.9

1

Gerginlik (insan)

Madde 4.8.1

2

Gerilme (mekanik)

Stress (Mechanical -)

Mechanische Beanspruchung

Contrainte mécanique

Madde 4.3.a; Madde 5.2.7

2

Gösterim

Display

Anzeige

Affichage

Ek A

1

Gösterim

Display

Anzeige

Affichage

Madde 4.8.1; Madde 4.8.8; Madde 4.11.1

2

Güç aktarma elemanı

Power transmission element

Energieübertragungselement

Élément de transmission

Ek A

1 1

Güç beslemesi Güç beslemesi Güç kontrol elemanı Gürültü

Power supply

Energieversorgung/Energiequelle

Alimentation en énergie (Source d'-)

Madde 3.29; Madde 3.30; Madde 5.2; Madde 5.3.b

Power supply

Energieversorgung/Energiequelle

Alimentation en énergie (Source d'-)

Madde 4.10; Madde 4.11.1/.2/.5; Madde 5.2.4; Madde 5.5.4;Madde 6.5.1.b

Power control element Noise

Leistungssteuerelement Lärm / Geräusch

Préactionneur Bruit

Madde 3.29; Ek A Madde 3.6; Madde 3.38; Madde 3.39; Madde 4.5

2 1 1

Madde 4.2.2; Madde 4.3.c; Madde 4.4.c); Madde 4.8.4; Madde 5.1; Madde 5.2.1; Madde

Gürültü

Noise

Lärm / Geräusch

Bruit

Gürültü

Noise

Geräusch (siehe Lärm)

Bruit

Gürültünden kaynaklanan tehlikeler

Hazards generated by noise

Gefährdung durch Lärm

Güvenirlik

Reliability

Zuverlässigkeit

Fiabilité

Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler

Inherently safe design measure

Inhärent sichere Konstruktion

Mesure de prévention intrinsèque

Madde 3.18; Madde 3.19; Madde 5.4

1

Güvenli tasarımdan kaynaklanan tedbirler

Inherently safe design measure

Inhärent sichere Konstruktion

Mesure de prévention intrinsèque

Madde 4; Madde 5.5.1

2

Güvenlik fonksiyonu

Safety function

Sicherheitsfunktion

Fonction de sécurité

Madde 3.28

1

Güvenlik fonksiyonu

Safety function

Sicherheitsfunktion

Fonction de sécurité

Madde 4.11.1/.6/.7; Madde 4.12/.14; Madde 5.2.5.2; Madde 5.3.3; Madde 6.5.1.e

2

Hareketli elemanlar/parçalar

Movable elements / parts

Bewegliche Elemente / Teile

Éléments mobiles

Madde 4.2.2

2

Hareketli mahfaza

Movable guard

Bewegliche trennende Schutzeinrichtung

Protecteur mobile

Madde 3.25; Madde 3.25.2; Madde 3.25.3

1

Movable guard

Bewegliche trennende Schutzeinrichtung

Protecteur mobile

Madde 5.3.2.3; Şekil 1

2

5.2.5.1; Madde 5.3.2.1;Madde 5.4.2; Madde

2

6.5.1.c Phénomènes dangereux engendrés par le bruit

Madde 4.5 Madde 4.3.c; Madde 4.8; Madde 4.12; Madde 4.13; Madde 5.2.5.3.a

1 2

H

Hareketli mahfaza

20

ICS 01.040.13; 13.110 Hareketli parça

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Operative part Operative part

Betriebsteil Betriebsteil

Partie operative Partie operative

Ek A

1

Hareketli parça

Madde 5.2.5.2.b

2

Hareketli parça

Working part

Arbeitsteil

Elément de travail

Ek A

1

Working part

Arbeitsteil

Élément de travail

Madde 4.11.2; Madde 5.2.1 (Şekil 1)

2

Haşlanma

Scald

Verbrühung

Brûlure (par un liquide chaud)

Madde 4.4

1

Hata (insan)

Error (Human)

Fehlverhalten (menschliches)

Erreur (humaine)

Madde 4.9

1

Hız

Speed

Geschwindigkeit

Vitesse

Madde 4.11.1; Madde 4.11.9; Madde 5.2.7; Madde 6.4.c

Hidrolik donanım

Hydraulic equipment

Hydraulische Ausrüstung

Équipement hydraulique

Madde 4.4; Madde 4.10

2

Isı

Heat

Hitze

Chaleur

Madde 4.4

1

Isı

Heat

Hitze

Chaleur

Madde 4.12.1;Madde 5.2.1

2

Isı kaynağı

Heat source

Wärmequelle

Isıl tehlikeler

Thermal hazard

Thermische Gefährdung

Chaleur (Source de -) Risque thermique

Madde 4.4 Madde 4.4

1 1

Işıma

Radiation

Strahlung

Rayonnement(s)

Madde 3.38; Madde 4.3/.4; Madde 4.7

1

Hareketli parça

I

Işıma

Radiation

Strahlung

Rayonnement(s)

Madde 4.2.2; Madde 4.3. c; Madde 5.2.1; Madde 5.2.5.1; Madde 5.3.2.1; Madde

2

5.4.5; Madde 6.5.1.b/.c Phénomènes dangereux engendrés par les

Işımadan kaynaklanan tehlikeler

Hazards generated by radiation

Gefährdung durch Strahlung

İçine çekme veya yakalama tehlikesi

Drawing-in / trapping hazard

Gefährdung durch Einziehen / Fangen

rayonnements Risque d'entraînement / d'emprisonnement

İçine çekme veya yakalama tehlikesi

Drawing-in / trapping hazard

Gefährdung durch Einziehen / Fangen

Risque d'entraînement / d'emprisonnement

İki el kumanda cihazı

Two-hand control device

Zweihandschaltung Zweihandschaltung

İki el kumanda cihazı

Two-hand control device

İlgili tehlike

Relevant hazard

İnsan davranışı İşaret İşaret

Madde 4.7

1

Madde 5.2.1

2

Madde 4.2.1

1

Commande bimanuelle (Dispositif de -)

Madde 3.26.4

1

Zweihandschaltung

Commande bimanuelle (Dispositif de -)

Madde 4.11.9; Madde 5.2.3.e

2

Relevante Gefährdung

Phénomène dangereux pertinent

Madde 3.7

1

Human behaviour

Menschliches Verhalten

Comportement humain

Madde 3.23; Madde 5.3.c

1

Signal

Signal

Signal

Madde 3.21; Madde 4.5

1

Signal

Signal

Signal

Madde 4.8.1; Madde 5.2.7; Madde

2

İşaretleme

Marking

Zeichen

Marquage

6.1/.2/.3; Madde 6.5.1.b Madde 6.4

İşaretlemeler

Markings

Kennzeichnungen

Inscriptions

Madde 6.4

2

İşlem değiştirme

Umrüsten Umrüsten

Processus de fabrication (Changement de -) Processus de fabrication (Changement de -)

Madde 5.3.a

1

İşlem değiştirme

Process changeover Process changeover

Madde 4.11.9; Madde 5.2.4; Madde 6.1.2

2

İşletim

Operation

Betrieb

Fonctionnement

Madde 5.3

1

İşletim modları

Operating modes

Betriebsarten

Modes de fonctionnement

Madde 5.2; Madde 5.3.c

1

Operating modes

Betriebsarten

Modes de fonctionnement

Madde 4.11.1; Madde 4.11.10; Madde 4.14;

İşletim modları

Madde 6.1.1; Madde 6.5.1.c)

2

2

21

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

İşletimden kaldırmak

De-commissioning

İşletimden kaldırmak

De-commissioning

İşletmeye almak

Commissioning

İşletmeye almak

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Außerbetriebnahme

Mise hors service

Madde 5.3.a

1

Außerbetriebnahme

Mise hors service

Madde 4.6; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.f

2

Inbetriebnahme

Mise en service

Madde 5.3.a

1

Commissioning

Inbetriebnahme

Mise en service

Madde 6.1.2: Madde 6.5.1.b

2

Kaçma ve kurtulma (kişi)

Escape and rescue (of a person)

Befreiung und Rettung (einer Person)

Dégagement et sauvetage (d'une personne)

Madde 5.5.3

2

Kaldırma donanımı

Lifting equipment

Hebevorrichtung

Levage (Équipement de -)

Madde 6.5.1.a

2

Kaldırma düzeni

Lifting gear

Hebezeug

Levage (Appareil de -)

Madde 5.5.5

2

Kapı

Door

Tür

Porte

Madde 3.25

1

Kaplama (malzemeler, vb.)

Containment (of materials, etc.)

,

J K

1

Kapselung / Fernhaltung (von Stoffen, usw.)

Rétention (de matériaux, etc.)

Madde 5.3.2.1

2

Kaplayarak uzak tutmak (depolanmış enerjiden) Containment (of stored energy)

Rückhaltung (von gespeicherter Energie)

Rétention (de l'énergie accumulée)

Madde 5.5.4c

2

Karşılaştırılabilir kirlilik verileri

Comparative emission data

Vergleichende Emissionsdaten

Données comparatives d'émission

Madde 3.39; Madde 5.1.6

1

Kayma tehlikesi

Slipping hazard

Gefährdung durch Ausrutschen

Risque de glissade

Madde 4.10

1

Kayma tehlikesi

Slipping hazard

Gefährdung durch Ausrutschen

Risque de glissade

Madde 5.5.6

2

Kenar (keskin)

Edge (sharp -)

Scharfe Kante

Arête vive

Madde 4.2.2

1

Kenar (keskin)

Edge (sharp -)

Scharfe Kante

Arête vive

Madde 4.2.1; Madde 5.3.2.6

2

Kesici eleman

Cutting element

Schneidelement

Élément coupant

Madde 4.2.2

1

Kesme / bölme tehlikesi;

Cutting / severing hazard

Gefährdung durch Schneiden

Risque de coupure

Madde 4.2.1

1

Kirlilik (emisyon) değeri

Emission value

Emissionswert

Valeur d'émission

Madde 3.38; Madde 3.39; Madde 5.1.6

1

Emission value

Emissionswert

Valeur d'émission

Madde 4.3c

2

Emissions

Emissionen

Émissions

Madde 3.6; Madde 3.38; Madde 3.39; Madde 5.1.6

1

Emissions

Emissionen

Émissions

Kirlilik (emisyon) değeri

Kirlilikler

Kirlilikler

Madde 4.2.2; Madde 5.1; Madde 5.2.1; Madde 5.2.5.1; Madde 5.2.7; Madde 5.3.2.1;

2

Madde 5.4; Madde 6.5.1.g Koruyucu cihaz Koruyucu cihaz

Protective device Protective device

Nicht trennende Schutzeinrichtung Nicht trennende Schutzeinrichtung

Dispositif de protection Dispositif de protection

Madde 3.19; Madde 3.24; Madde 3.26; Ek A

1

Madde 4.11.1/.9; Madde 4.13; Madde 5.1; Madde 5.2; Madde 5.3.1/.3; Madde 5.5.1;

2

Madde 6.1.1; Madde 6.5.1.C Koruyucu tedbir

Protective measure

Schutzmaßnahme

Mesure de prévention

Madde 3.12; Madde 3.18; Madde 3.19/.29/.31; Madde 5.1; Madde 5.3; Madde 5.4; Madde 5.5

Koruyucu tedbir

Protective measure

Schutzmaßnahme

Mesure de prévention

Müteaddit maddelerde

2

Kritik bileşen

Critical component

Kritisches Bauteil

Composant critique

Madde 4.13

2

Kullanıcı

Operator

Bediener (Bedienperson)

Opérateur

Madde 3.29; Madde 5.2; Madde 5.3.c; Madde 5.4; Madde 5.5

1

Kullanıcı

Operator

Bedienperson (Bediener)

Opérateur

Müteaddit maddede

2

22

1

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

Kullanıcı

User

Kullanıcı

User

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Benutzer

Utilisateur

Madde 3.18/.31; Madde 5.1.2/.3/.6; Madde 5.5; Şekil 1

1

Benutzer

Utilisateur

Madde 4.8.1; Madde 4.11.7.4; Madde 6.1/.2/.3

2

Interface "opérateur-machine"

Madde 5.2; Ek A

1

Schnittstelle "Bedienperson-Maschine" oder

Kullanıcı-makina ara yüzü

Operator-machine interface

Kullanılabilirlik (makinanın)

Usability (of a machine)

"Mensch-Maschine" Benutzerfreundlichkeit (einer Maschine)

Commodité d'emploi (d'une machine)

Madde 3.4; Madde 5.1.4; Madde 5.5

1

Kullanılabilirlik (makinanın)

Usability (of a machine)

Benutzerfreundlichkeit (einer Maschine)

Commodité d'emploi (d'une machine)

Madde 5.3.2.1

2

Kullanım (makinanın)

Use (of a machine)

Verwendung (einer Maschine)

Utilisation (d'une machine)

Kullanım bilgileri

Information for use

Benutzerinformation

Informations pour l'utilisation

Madde 3.18; Madde 3.21; Madde 5.1.6; Madde Madde 5.4

Kullanım bilgileri

Information for use

Benutzerinformation

Informations pour l'utilisation

Madde 4.1; Madde 5.5.1 ;Madde 6

2

Kumanda

Control

Steuerung

Commande

Madde 3.1

1

Kumanda cihazı

Control device

Steuereinrichtung, Steuerungseinrichtung

Appareil de commande

Kumanda cihazı

Control device

Steuereinrichtung, Steuerungseinrichtung

Appareil de commande

Kumanda modu

Control mode

Steuerungsart

Commande (Mode de -)

Ek A Madde 4.11.1; Madde 5.5.6 Madde 4.11.9

Kumanda modunun ayarlanması

Setting (Control mode for-)

Steuerungsart zum Einstellen

Réglage (Mode de commande pour le -)

Madde 4.11.9

2

Kumanda sistemi

Control system

Steuersystem / Steuerung

Commande (Système de -)

Ek A

1

Kumanda sistemi

Control system

Steuersystem / Steuerung

Commande (Système de -)

Madde 4.11; Madde 4.13

2

Défaut

Madde 3.31; Madde 3.32; Madde 3.34; Madde 4.3

1

Kusur

Fault

Fehler

Madde 5.1.5; Madde 5.2; Madde 5.3

1

(+ Müteaddit maddelerde)

Madde

1

1 Madde 4.11.8; Madde 5.2;

4.11.1;

2 2

Madde

4.11.6;

4.11.7.1/.2; Madde 4.11.9; Madde

Madde 4.11.12;

Kusur

Fault

Fehler

Défaut

Kusur tespiti

Fault finding

Fehlersuche

Défauts (Recherche de -)

Madde 5.3.a

1

Kusur tespiti

Fault finding

Fehlersuche

Défauts (Recherche de -)

Madde 4.11.12; Madde 5.2.4; Madde 6.1.2

2

Kusurun giderilmesi

Rectification (Fault -)

Fehlerbehebung

Dépannage

Madde 4.13

2

Mahfaza

Guard

Trennende Schutzeinrichtung

Protecteur

Mahfaza

Guard

Trennende Schutzeinrichtung

Protecteur

Madde 5.1/.2/.3; Madde 5.5.6; Madde 6.1.1;

2

Dispositif de blocage du protecteur

Madde 6.4.c; Madde 6.5.1.c Madde 3.25.5

1

Madde 4.12; Madde 5.2.4; Madde 5.2.5.2;

2

Madde 6.5.1.d/.e

L M Madde 3.19; Madde 3.24; Madde 3.25; Madde 3.26.1; Ek A

1

Madde 4.8.6; Madde 4.11.9; Madde 4.13;

Mahfaza kilitleme tertibatı

Guard locking device

Zuhalteeinrichtung

23

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Verriegelte trennende Schutzeinrichtung mit

Mahfaza kilitlemeli ara kilitlemeli mahfaza

Interlocking guard with guard locking

Mahfaza kilitlemeli ara kilitlemeli mahfaza

Interlocking guard with guard locking

Makaslama tehlikesi Makaslama tehlikesi

Shearing hazard Shearing hazard

Zuhaltung Gefährdung durch Scheren Gefährdung durch Scheren

Makina/makinalar

Machine / machinery

Makina sistemi Makina sistemi Makinanın amaçlanan kullanımı

Zuhaltung Verriegelte trennende Schutzeinrichtung mit

Protecteur avec dispositif d'interverrouillage

Madde 3.25.5:

1

Protecteur avec dispositif d'interverrouillage

Madde 5.2.2; Madde 5.2.3

2

Risque de cisaillement Risque de cisaillement Madde 4.2.1; Madde 4.2.2 Risque de cisaillement Madde 4.2.1; Madde 5.2.1; Madde 5.3.2.6

1

Maschine

Machine

Madde 3.1

1

Assembly of machines

Maschinenanlage

Ensemble de machines

Madde 3.1

1

Assembly of machines

Maschinenanlage

Ensemble de machines

Madde 4.11.1

2

Intended use of a machine

Bestimmungsgemäße Verwendung einer Maschine

Utilisation normale d'une machine

Madde 4.9; Madde 5.1.3; Madde 5.1.5; Madde

2

Giriş; Madde 3.3; Madde 3.6; Madde 3.22; 1

5.2 Makinanın amaçlanan kullanımı

Intended use of a machine

Bestimmungsgemäße

Verwendung

einer Maschine

Giriş; Madde 4.8.8; Madde 4.12.1; Madde Utilisation normale d'une machine

5.3.1; Madde 5.5.1; Madde 6.1.1; Madde

2

6.5.1.d

Makinanın güvenirliği

Reliability (of a machine)

Zuverlässigkeit (einer Maschine)

Fiabilité (d'une machine)

Madde 3.2

1

Makinanın ömür sınırı

Life limit of a machine

Lebensdauer einer Maschine

Durée de vie d'une machine

Madde 5.2

1

Makina-güç beslemesi ara yüzü

Machine-power supply interface

Schnittstelle "Maschine-Energieversorgung"

Interface "machine-sources d'énergie"

Madde 5.2

1

Malzeme

Material

Werkstoff / Material

Matériau

Material

Werkstoff

Matériau

Malzeme

Madde 3.1; Madde 4.2.1/.2; Madde 4.4; Madde 4.8; Madde 5.3.b Madde 4.2.1; Madde 4.3.b4.14; Madde 5.2.5.1; Madde 5.3.2.1/.6; Madde 5.5.6

1

2

Malzeme ve maddelerden kaynaklanan

Hazards generated by materials

Gefährdung durch Materialien

Phénomènes dangereux engendrés par des

tehlikeler Maruz kalma değeri

and substances Exposure value

und Substanzen

matériaux et des substances

Mekanik engelleme cihazı

Mechanical restraint device

Immissionswert Durch Formschluß Schutzeinrichtung

Mekanik tehlike

Mechanical hazard

Mechanische Gefährdung

Risque mécanique

Madde 4.2

1

Mekanik tehlike

Mechanical hazard

Mechanische Gefährdung

Risque mécanique

Madde 4.2.2; Madde 5.1

2

Merdiven

Stairs

Treppen

Escaliers

Madde 5.5.6

2

Mod seçici

Mode selector

Betriebsartenschalter

Sélecteur de mode

Madde 4.11.10

2

Muayene

Inspection

Inhärent sichere Konstruktion Inspektion

Mesure de prévention intrinsèque Inspection

Madde 4.11.10; Madde 4.12.3; Madde 6.5.1.e

2

Muayene (sıklığı)

Inspection (Frequency of -)

Inspektion (Häufigkeit der -)

Inspections (Périodicité des -)

Madde 6.4.c

2

Transport Transport

Transport Transport

Transport Transport

Madde 5.3

1

Nakliye

Madde 5.5.5; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.a

2

Nem

Moisture

Feuchte

Humidité

Madde 4.12.1; Madde 6.5.1.b

2

Valeur d'exposition wirkende Dispositif de retenue mécanique

Madde 4.8

1

Madde 3.38

1

Madde 3.26.7

1

N Nakliye

24

ICS 01.040.13; 13.110 Normal çalışma

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Normal operation Normal operation

Normaler Betrieb Normaler Betrieb

Fonctionnement normal Fonctionnement normal

Madde 3.35; Madde 4.3

1

Madde 5.2.1/.2/.3

2

Olgunun algılanması

Presence-sensing

Anwesenheitsmeldung

Détection de présence

Madde 3.26.5

1

Olgunun algılanması

Presence-sensing

Anwesenheitsmeldung

Détection de présence

Madde 5.2.5.1/.3

2

Onaylama cihazı

Enabling device

Zustimmungseinrichtung

Validation (Dispositif de -)

Madde 3.26.2

1

Onaylama cihazı

Enabling device

Zustimmungseinrichtung

Validation (Dispositif de -)

Madde 4.11.9

2

Madde 1; Madde 4.1; Madde 4.2.2; Madde

1

Normal çalışma

O

Ortam Ortam

Environment

Umwelt / Umgebung

Environnement

Environment

Umwelt / Umgebung

Environnement

4.4; Madde 4.12 Madde 1; Madde 4.7; Madde 4.12.1; Madde 5.2.1; Madde 5.2.5.2; Madde 5.3.1; Madde

2

6.5.1.b Ortam şartları

Environmental conditions

Ortamdan kaynaklanan gerginlik

Stress (Environmental -)

Otomatik izleme

Automatic monitoring

Umgebungseinflusse Umweltbeanspruchung Selbstüberwachung

/

automatische Überwachung

Conditions liées à l'environnement

Madde 4.12.1; Madde 5.2.5.2.a; Madde6.5.1.b

Contrainte d'environnement

Madde 4.12.1

2

Auto-surveillance

Madde 4.11.6; Madde 4.12.3; Madde 5.3.2.3/.5

2

2

Ö Ölçme metotları

Measurement methods

Messmethoden

Méthodes de mesurage

Madde 5.1.6

1

Önemli tehlike

Significant hazard

Signifikante Gefährdung

Phénomène dangereux significatif

Madde 3.7; Madde 3.8; Madde 4.1; Madde 4.11

1

Patlayıcı ortam

Explosive atmosphere

Explosionsgefährdete Atmosphäre

Atmosphère explosible

Madde 4.4; Madde 6.4.b

2

Piktogram

Pictogram

Piktogramm

Pictogramme

Madde 6.4

2

Plâtform

Platform

Bühne / Arbeitsbühne

Plate-forme

Madde 5.5.6

2

Pnömatik donanım

Pneumatic equipment

Pneumatische Ausrüstung

Equipement pneumatique

Madde 4.4; Madde 4.10

2

Pozitif mekanik etki

Positive mechanical action

Mechanisch zwangsläufige Wirkung

Action mécanique positive

Madde 4.5

2

Pozitif mod (bağlı)

Positive mode (Connected in the -)

Zwangsläufig (verbunden)

Mode positif (Liés suivant le -)

Madde 4.5

2

Programlama

Teaching (programming) Teaching (programming)

Teachen / Programmieren Teachen / Programmieren

Apprentissage (programmation)

Madde 5.3.a

1

Apprentissage (programmation)

Madde 4.11.9; Madde 5.2.4; Madde 6.1.2

2

Programmierbares

Système

elektronisches Steuersystem

programmable

Madde 4.11.7

2

P

Programlama Programlanabilir elektronik kumanda sistemi

Programmable electronic control system

de

commande

électronique

R Renk

Colour

Farbe

Couleur

Madde 6.4.c; Madde 6.5.2.a/.e

2

Risk

Risk

Risiko

Risque

Madde 3.11; Müteaddit maddelerde

1

Risk

Risk

Risiko

Risque

Müteaddit maddelerde

2

25

ICS 01.040.13; 13.110 Risk analizi

TÜRK STANDARDI Risk analysis

Risikoanalyse

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007 Analyse du risque

Madde 3.13; Madde 3.14

1 1 2

Risk azaltma

Risk reduction

Risikominderung

Réduction du risque

Madde 3.7; Madde 3.15; Madde 3.17; Madde 3.18; Madde 5

Risk azaltma

Risk reduction

Risikominderung

Réduction du risque

Madde 4.1; Madde 4.11.1

Madde 3.8; Madde 3.13; Madde 3.38; Madde Appréciation du risque Appréciation du risque 5.1.3

Risk değerlendirmesi

Risk assessment

Risikobeurteilung

1

Risk değerlendirmesi

Risk assessment

Risikobeurteilung

Madde 5.2.1; Madde 5.2.4; Madde 5.5.2

2

Risk derecelendirmesi

Risk evaluation

Risikobewertung

Évaluation du risque

Madde 3.13; Madde 3.16; Madde 5.3

1

Risk karşılaştırması

Risk comparison

Risikoverqleich

Comparaison des risques

Madde 5.3.c; Madde 5.5

1

Risk tahmini

Risk estimation

Risikoeinschätzung

Estimation du risque

Madde 3.15; Madde 5.3

1

Sabit mahfaza

Fixed guard

Feststehende trennende Schutzeinrichtung

Protecteur fixe

Madde 3.25.1

1

Sabit mahfaza

Fixed guard

Feststehende trennende Schutzeinrichtung

Protecteur fixe

Sağlığa verilen zarar

Damage to health

Gesundheitsschädigung

Atteinte à la santé

Madde 3.5

Sembol

Symbol

Symbol

Symbole

Madde 3.21; Madde 5.1; Madde 5.4

1

Sembol (talimat el kitabında)

Symbol (in the instruction handbook)

Symbol (in der Betriebsanleitung)

Symbole (dans la notice d'instructions)

Madde 6.5.2.a

2 1

S Madde 5.1; Madde 5.2.1; Madde 5.2.2.a; Madde 5.2.5.2.b; Madde 5.3.2.2

2

Sınır

Limit

Grenze

Limite

Madde 3.14; Madde 4.9; Madde 5.1.3; Madde 5.2

Sınırlama cihazı

Limiting device

Begrenzungseinrichtung

Limiteur (Dispositif-)

Madde 3.26.8

1

Madde 4.3.a; Madde 4.10; Madde 5.2.6; Madde 5.2.7

2

Sınırlama cihazı

Limiting device

Begrenzungseinrichtung

Limiteur (Dispositif-)

Sınırlı hareket kumanda cihazı

Limited movement control device

Schrittschaltung

Commande de marche par à-coups (Dispositif Madde 3.26.9 de -) Commande de marche par à-coups (Dispositif

Sınırlı hareket kumanda cihazı

Limited movement control device

Schrittschaltung

Siren

Siren

Sirene

Sirène

Madde 6.3

Söküm (makinanın)

Dismantling (of a machine)

Demontage / Abbau (einer Maschine)

Démontage (d'une machine)

Madde 5.1.4; Madde 5.3

1

Söküm (makinanın)

Dismantling (of a machine)

Demontage / Abbau (einer Maschine)

Démontage (d'une machine)

Madde 4.6; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.f

2

Statik elektrik

Static electricity

Statische Elektrizität

Électricité statique

Madde 4.12.1

2

Sürekli kullanım (makina)

Maintainability (of a machine)

Instandhaltbarkeit (einer Maschine)

Maintenabilité (d'une machine)

Madde 3.3

1

Sürekli kullanım (makina)

Maintainability (of a machine)

Instandhaltbarkeit (einer Maschine)

Maintenabilité (d'une machine)

Madde 4.7; Madde 4.11.12;

2

Sürtünme/aşınma tehlikesi

Friction / abrasion hazard

Gefährdung durch Reibung / Abrieb

Risque de frottement / d'abrasion

Madde 4.2.1

1

Tahmin edilebilir kabul edilebilir yanlış kullanım

Reasonably foreseeable misuse

Vernünftigerweise Fehlanwendung

vorhersehbare

Mauvais usage raisonnablement prévisible

Madde 3.23; Madde 5.2; Madde 5.3.c

1

Tahmin edilebilir kabul edilebilir yanlış kullanım

Reasonably foreseeable misuse

Vernünftigerweise Fehlanwendung

vorhersehbare Mauvais usage raisonnablement prévisible

Madde 5.5.1; Madde 6.1.1; Madde 6.5.1.d

2

de -)

Madde 4.11.9

1 2 2

T

26

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Tahrik edici (makinanın)

Actuator (Machine -)

Antriebselement

Actionneur

Madde 3.1; Ek A

1

Tahrik edici (makinanın)

Actuator (Machine -)

Antriebselement

Actionneur

Madde 4.4

2

Tahrik edici/ elle kumanda

Actuator / manual control

Stellteil

Organe de service

Madde 3.26.3; Ek A

1

Tahrik edici/ elle kumanda

Actuator / manual control

Stellteil

Organe de service

Madde 4.2.1; Madde 4.8.7; Madde 4.11.7.2; Madde 4.11.8;

2

Madde 5.5.2; Madde 6.5.1.d; Madde 6.5.2c Talaş

Chip

Span

Copeau

Madde 5.3.2.1

2

Talimat el kitabı

Instruction handbook

Betriebsanleitung

Notice d'instructions

Şekil 1

1

Talimat el kitabı

Instruction handbook

Betriebsanleitung

Notice d'instructions

Madde 6.2; Madde 6.5

2

Madde 4.11.8.c/.e

2

Madde 6.5.1/.2/.3

2

Talimat girişi sağlayan kollu kumanda aleti Teach pendant (portable control unit) (taşınabilir kumanda birimi)

Schwenkarmschalttafel

(Tragbare

Pendant d'apprentissage (dispositif

Tragbares

de commande portatif) Instructions

Talimatlar

Instructions

Steuereinheit Anweisungen

Tamamlayıcı koruyucu tedbirler

Complementary protective measures

Ergänzende Schutzmaßnahmen

Mesures de prévention complémentaires

Madde 3.18 ;Madde 5.4 ;Şekil 1 ;Şekil 2

1

Tamamlayıcı koruyucu tedbirler

Complementary protective measures

Ergänzende Schutzmaßnahmen

Mesures de prévention complémentaires

Madde 5.1; Madde 5.5

2

Tasarım (makinanın)

Design (of a machine)

Konstruktion (einer Maschine)

Conception (d'une machine)

Madde 5.1; Madde 5.4

1

Tasarım hatası

Design error

Konstruktionsfehler

Erreur de conception

Madde 5.3.b

1

Tasarımcı

Designer

Konstrukteur / Entwickler

Concepteur

Giriş; Madde 1;Madde 3.8/.12/.18/.23 ; Madde 4.1; Madde 5.1.27.3/6; Madde 5.3; Şekil 1

1

Tasarımcı

Designer

Konstrukteur / Entwickler

Concepteur

Taşıma

Handling

Handhabung

Manutention

Tragbare

Dispositif de commande portatif (pendant

Taşınabilir kumanda birimi sağlayan kollu kumanda aleti)

(talimat

girişi

Portable control unit (teach pendant)

/

Steuereinheit/Tragbares

Steuergerät

d'apprentissage)

Giriş; Madde 1; Madde 5.2.5.1; Madde 6.3; Madde 6.5.1.d Madde 4.6; Madde 4.7; Madde 4.14; Madde Madde 5.5.5; Madde 6.5.1:Madde 6.5.3

2 2

Madde 4.11.8.c); Madde 4.11.9

2

Tecrit ve enerjinin boşaltılması

Isolation and energy dissipation

Energietrennung und – ableitung

Consignation

Madde 4.11.1; Madde 4.10; Madde 5.2.4; Madde 5.5.4

2

Tehlike

Danger

Gefahr

Danger

Madde 6.4.c

2 1

Tehlike

Hazard

Gefährdung

Phénomène dangereux

Madde 3.6; Madde 3.11; Madde 3.14; Madde 3.15

Tehlike

Hazard

Gefährdung

Phénomène dangereux

Müteaddit maddede

2

Tehlike birleşimi

Hazard combination

Gefährdungskombination

Risques (Combinaison de -)

Madde 4.11

1

Tehlike bölgesi (zarar bölgesi)

Hazard zone (see also: danger zone)

Gefährdungsbereich (Gefahrbereich)

Zone dangereuse

Madde 3.10; Madde 3.26.5; Madde 3.27

1

Tehlike bölgesi (zarar bölgesi)

Hazard zone (see also: danger zone)

Gefährdungsbereich (Gefahrbereich)

Zone dangereuse

Tehlike bölgesine erişim (zarar bölgesine)

Access to a hazard zone (to a danger zone)

Zugang zu einem Gefährdungsbereich

Accès à une zone dangereuse

Tehlike bölgesine erişim (zarar bölgesine)

Access to a hazard zone (to a danger zone)

Zugang zu einem Gefährdungsbereich

Accès à une zone dangereuse

Madde 4.2.1; Madde 4.11.8.d; Madde 5.2; Madde 5.3.2.4/.5 Madde 3.27 Madde 4.11.9: Madde 4.15; Madde 5.1; Madde 5.2;Madde 5.5.6

2 1 2

27

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

Tehlikelere maruz kalma (sınırlandırma)

Exposure to hazards (Limiting -)

Gefährdungsexposition (Begrenzen der -)

Tehlikeli bozukluk

Hazardous malfunctioning

Gefährdung durch Fehlfunktion(en)

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007 Exposition

à

un

phénomène

dangereux (Limitation de l'exposition Dysfonctionnement dangereux

Madde 4.13; Madde 4.14; Madde 4.15

2

Madde 4.12.1

2 1

Tehlikeli durum

Hazardous situation

Gefährdungssituation / gefährdende Situation Situation dangereuse

Madde 3.9; Madde 3.35; Madde 4.1; Madde 5.1.3

Tehlikeli durum

Hazardous situation

Gefährdungssituation / gefährdende Situation Situation danqereuse

Madde 4.11.5; Madde 5.2.7

2

Tehlikeli maddeler

Hazardous substances

Gefahrstoffe / Gefährliche Stoffe

Substances dangereuses

Madde 3.38

1 2

Tehlikeli maddeler

Hazardous substances

Gefahrstoffe / Gefährliche Stoffe

Substances danqereuses

Madde 4.2.2; Madde 4.3.c; Madde 5.3.2.1; Madde 5.4.4

Tehlikenin tanımlanması

Hazard identification

Identifizierung der Gefährdungen

Identification des phénomènes dangereux

Madde 3.14; Madde 5.3

1

Tehlikeye maruz kalma

Exposure to hazard

Madde 3.9

1

Tehlikeye maruz kalma

Exposure to hazard

Gefährdungsexposition / Aussetzung einer Exposition à un phénomène dangereux Gefährdung

Madde 4.11.12; Madde 5.1

2

Tehlikeye yol açacak arıza

Failure to danger

Gefahrbringender Ausfall

Défaillance danqereuse

Madde 3.30

1

Giriş; Madde 3.18; Madde 3.20; Madde 3.24; Madde 5.4

1

Teknik koruma tedbiri Teknik koruma tedbiri Teknik koruma tedbirleri

Gefährdungsexposition / Aussetzung einer Gefährdung

Exposition à un phénomène dangereux

Safeguard

Schutzeinrichtung

Moyen de protection

Safeguard

Schutzeinrichtung

Moyen de protection

Giriş; Madde 4.14; Madde 5.1; Madde 5.2; Madde 5.3; 6.5.1.b/.d Madde 3.18; Madde 3.20; Madde 3.24

2

Safeguarding Safeguarding

Technische Schutzmaßnahmen Technische Schutzmaßnahmen

Protection Protection

Tekrar çalışma/çalıştırma

Restart / restarting

Wiederanlauf

Remise en marche

Madde 4.11.1; 4.11.65.5.2

Temel

Foundation

Fundament

Massif

Madde 4.6

2

Temizleme

Cleaning

Reinigung

Nettoyage

Madde 5.3.a

1

Temizleme

Cleaning

Reinigung

Nettoyage

Madde 4.11.9; Madde 5.2.4; Madde 6.1.2

2

Tesis (makina)

Installation (of the machine)

Aufbau / Einbau (der Maschine)

Installation (de la machine)

Madde 5.2; Madde 5.3

1

Tesis (makina)

Installation (of the machine)

Aufbau / Einbau (der Maschine)

Installation (de la machine)

Madde 4.6; Madde 6.1.2; Madde 6.5.1.b

2

Teşhis sistemi

Diagnostic system

Diagnosesystem

Diagnostic (Système de -)

Madde 4.11.12

2

Titreşim

Vibration

Vibrationen / Schwingungen

Vibrations Vibrations

Madde 3.38; Madde 4.6; Madde 5.3.b

1

Teknik koruma tedbirleri

Titreşim

Vibration

1

Madde 4.1; Madde 5 Madde

2 4.11.4;

Madde

2

Madde 4.2.2;Madde 4.3.c; Madde 4.6; Madde

Vibration(en) / Schwingungen

4.8.4; Madde 4.12.1; Madde 5.2.1; Madde

2

5.3.2.1; Madde 5.4.3; Madde 6.5.1/.b/.c Titreşim

Vibration

Schwingungen (siehe Vibration)

Titreşimden kaynaklanan tehlikeler

Hazards generated by vibration

Gefährdung durch Vibration

Toz

Dust

Staub

vibrations Poussière

Toz

Dust

Staub

Poussière

28

Vibrations Phénomènes dangereux engendrés par les

Madde 4.6

1

Madde 4.8

1

Madde 4.2.2; Madde 4.12.1; Madde

2

5.2.5.1; Madde 5.3.2.1; Madde 6.5.1.c

ICS 01.040.13; 13.110 Tökezleme/ tökezleme tehlikesi

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Trip / tripping hazard

Gefährdung durch Stolpern

Risque de perte d'équilibre / de trebuchement Madde 4.10

1

Uyarı

Warning

Warnhinweis

Avertissement

Ek A

1

Uyarı cihazı

Warning device

Warneinrichtung

Avertissement (Dispositif d1 -)

Madde 6.3

2

Uygulama aralığı

Range of applications

Anwendungsbereich

Utilisations prévues

Madde 6.5.1.c

2

Uygulama noktası

Application point

Anschlagpunkt

Point de préhension

Madde 6.5.1.a

2

V

V

Vana

Valve

Ventil

Distributeur

Madde 4.3.a; Madde 4.11.4

2

Lubrication Tripping (function)

Schmierung Annäherungsreaktion

Graissage Détection de franchissement d'une limite

Madde 4.15

2

Yaklaşma tepkisi (fonksiyon)

Madde 3.26.5

1

Yaklaşma tepkisi (fonksiyon)

Tripping (function)

Annäherungsreaktion

Détection de franchissement d'une limite

Madde 5.2.5.1/.3

2

Yaklaşmaya karşı koruma cihazı

Trip / tripping device

Schutzeinrichtung mit Annäherungsreaktion

Dispositif sensible

Madde 5.2.1

2

Yalıtım hatası

Insulation failure

Versagen der Isolierung

Isolement (Défaut d' -)

Madde 4.3

1

Yalıtım hatası

Insulation failure

Versagen der Isolierung

Isolement (Défaut d' -]_

Madde 4.12.1

2

Yanma

Burn

Verbrennung

Brûlure

Madde 4.3; Madde 4.4; Madde 4.7

1

Yapılış

Construction

Herstellung

Construction

Madde 5.3.a

1

Yapılış

Construction

Herstellung

Construction

Madde 4.3.a

2

Yasaklanmış kullanım

Prohibited usage

Verbotene Anwendung

Utilisation proscrite

Madde 6.5.1.c/.d

2

Yazılı uyarı

Written warning

Schriftlicher Warnhinweis

Avertissement écrit

Madde 6.4

2

Yazılım

Software Software

Logiciel Logiciel

Madde 3.32; Madde 5.3

1

Yazılım

Software Software

Madde 4.11.7.3/.4

2

Yazılıma erişim

Software (Access to the -)

Software (Zuqriff auf die -)

Logiciel (Accès au -)

Madde 4.11.7.4

2

Yedek

Redundancy

Redundanz

Redondance

Madde 4.12.2; Madde 4.12.3

2

Yer sınırlaması

Space limit

Räumliche Grenze

Limite dans l'espace

Madde 3.26.8; Madde 5.2

Yeterli risk azaltması

Adequate risk reduction

Entsprechende Risikominderung

Réduction adéquate du risque

Madde 3.17; Madde 5; Şekil 2

Yönlendirilmiş arıza mod bileşeni

Oriented failure mode component

Bauteil mit spezifiziertem Ausfallverhalten

Composant à défaillance orientée

Madde 4.12.2

2

Yük

Load

Last

Charge

Madde 3.26.8; Madde 4.2.1/.2

1

Charge

Madde 4.2.1; Madde 4.3; Madde 4.11.1/.5; Madde 5.2.6/.7

2

U

Y Yağlama

Yük

Load

Last

Yükleme (besleme)/boşaltma (ayırma) işlemleri

Loading (feeding) operations

Yüksek basınçlı sıvı sıçraması tehlikesi

High pressure fluid ejection hazard

Yürüme bölgesi Yürüyüş yolu

/

unloading

(removal) Be-/Entladearbeit Entnahmearbeiten)

(Beschickungs-

und Opérations de chargement (alimentation) / Madde 4.14 déchargement (évacuation)

Gefährdung durch Herausspritzen

Risque d'éjection de fluide sous

Walking area

von Flüssigkeiten Gangbereich

haute pression Surface de circulation

Walkways

Fußgängerwege / Laufstege

unter

hohem

Voie de circulation

12 1

2

Madde 4.2.1

1

Madde 5.5.6

2

Madde 5.5.6

2

29

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Z Zarar

Harm

Schaden

Dommage

Zarar bölgesi (tehlike bölgesi)

Danger zone (see also: hazard zone)

Gefährdungsbereich (Gefahrbereich)

Zone dangereuse

Zarar bölgesi (tehlike bölgesi)

Danger zone (see also: hazard zone)

Gefährdungsbereich (Gefahrbereich)

Zone dangereuse

30

Madde 3.5; Madde 3.6; Madde 3.11; Madde 3.15; Madde 5.1.1; Madde 5.3; Madde 5.4 Madde 3.10; Madde 3.26.5; Madde 3.27 Madde 4.2.1; Madde 4.11.8.d; Madde 5.2; Madde 5.3.2.4/.5

1 1 2

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Ek ZA (Bilgi için) Atıf yapılan uluslar arası standardlar ile bu standardlara karşılık gelen Avrupa standardları Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın en son baskısı kullanılır. Not - Uluslar arası standardda (mod) ile gösterilen değişiklikler yapıldığında, ilgili EN/HD uygulanır. Standard numarası

Yılı

Adı

EN/HD

ISO 12100-2

2003

Safety of machinery – Basic concepts, general principles for design – Part 2: Technical principles

EN ISO 10472-1 1997

Yıl

31

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Ek ZB (Bilgi için) Bu standardın AB Direktiflerinin temel gerekleri veya diğer hükümleriyle ilgili olan maddeleri Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği tarafından CEN’e verilen talimata göre hazırlanmış olup, EU Directive 98/79/EC2)’nin temel gereklerini destekler. Bu standardın maddelerine uygunluk, ilgili Direktif ve bunlarla ilgili EFTA mevzuatına uygunluğu temin eder. Uyarı: Diğer gerekler ve diğer AB Direktifleri bu standardın kapsamına giren mamule/mamullere uygulanabilir.

2)

TSE Notu: Bu direktif, T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından “Makina Emniyeti Yönetmeliği” adı altında yayımlanmıştır. 32

ICS 01.040.13; 13.110

TÜRK STANDARDI

TS EN ISO 12100-1/Mart 2007

Kaynaklar [1]

ISO/IEC Guide 51:1999, Safety aspects - Guidelines for their inclusion in standards.

[2]

ISO 11689, Acoustics - Procedure for the comparison of noise-emission data for machinery and equipment.

[3]

ISO 13850, Safety of machinery - Emergency stop - Principles for design.

[4]

ISO 13851, Safety of machinery - Two-hand control devices - Functional aspects and design principles.

[5]

ISO 14118: 2000, Safety of machinery - Prevention of unexpected start-up.

[6]

ISO 14119, Safety of machinery - Interlocking devices associated with guards — Principles for design and selection.

[7]

ISO 14120, Safety of machinery - Guards - General requirements for the design and construction of fixed and movable guards.

[8]

ISO 14121: 1999, Safety of machinery - Principles for risk assessment.

[9]

IEC 60204-1:1997, Safety of machinery - Electrical equipment of machines - Part 1: General requirements.

[10] IEC 61496-2, Safety of machinery - Electro-sensitive protective equipment - Part 2: Particular requirements for equipment using active opto-electronic protective devices (AOPDs). [11] IEV 191 see IEC 60050-191, International Electrotechnical Vocabulary - Chapter 191: Dependability and quality of service.

33