TS 6989 May¦-s 1989

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

TS 6989/Mayõs 1989

İÇİNDEKİLER 0 - KONU, TARİF, KAPSAM, AMAÇ, UYGULAMA ALANI....................................... 1 0.1 - KONU........................................................................................................................ 1 0.2 - TARİFLER................................................................................................................. 1 0.2.1 - Betonarme Silo .................................................................................................................... 1 0.2.2 - Tremi.................................................................................................................................... 1 0.2.3 - Homojenleştirme.................................................................................................................. 1

0.3 - KAPSAM ................................................................................................................... 1 0.4 - AMAÇ........................................................................................................................ 1 0.5 - UYGULAMA ALANI ................................................................................................... 1 0.6 - BİRİMLER ................................................................................................................. 1

1 - GENEL HESAP KURALLARI ............................................................................... 2 1.1 - BİR SİLOYU KARAKTERİZE EDEN VERİLER.......................................................... 2 1.1.1 - Enkesit Şekline Bağlõ Veriler ............................................................................................... 2 1.1.2 - Silolanan Malzemenin Üstten Sõnõrladõğõ Yüzeyin (Doldurma Yüzeyi) Şekline Bağlõ Veriler ........................................................................................................................................................ 3 1.1.3 - Taban Şekline Bağlõ Veriler ................................................................................................. 3

1.2 - SİLO TÜRÜ YAPILARA AİT GENEL FORMÜLLER................................................... 4 1.2.1 - Bu Standardda Verilen Formüllerin Kullanõm Alanõ ............................................................. 4 1.2.2 - Narinliğin Sõnõr Değeri ......................................................................................................... 4 1.2.3 - Hidrolik Yarõçapõn Sõnõr Değeri ............................................................................................ 4

1.3 - BOŞALTMA ŞEKİLLERİ ............................................................................................ 4 1.3.1 - Boşaltma Şeklinin Rolü........................................................................................................ 4 1.3.2 - Normal ve Özel Boşaltma.................................................................................................... 4 1.3.3 - Boşaltma Türüne Bağlõ Olarak Hidrolik Yarõçapõn Sõnõr Değeri .......................................... 6 1.3.4 - Boşaltma Türüne Göre Kullanõlacak Bağõntõlar ................................................................... 6

1.4 - SİLOLANAN MALZEMEYİ KARAKTERİZE EDEN DEĞERLER ................................ 7 1.4.1 - İlkeler ................................................................................................................................... 7 1.4.2 - Bazõ Temel Malzemeler İçin Kullanõlacak γ ve φ Değerleri.................................................. 7 1.4.3 - ρ Oranõnõn Belirlenmesi ....................................................................................................... 7

1.5 - SİLOLANAN MALZEMENİN SİLO TABAN VE CİDARLARINA UYGULADIĞI ETKİLERİN HESABI.......................................................................................................... 8

1.5.1 - Düşey Cidarlar Üzerindeki Etkiler........................................................................................ 8 1.5.2 - Yatay Düzlem Üzerinde Ortalama Düşey Etki..................................................................... 8 1.5.3 - Taban Düzleminde Ortalama Düşey Etki ............................................................................ 9 1.5.4 - Sõnõr Denge Durumlarõ ve λ Parametresinin Değeri............................................................ 9 1.5.5 - z0 Referans (Karşõlaştõrma) Yüksekliği ................................................................................ 9

2 - NORMAL BOŞALTMA YAPAN BİR SİLONUN TABAN VE CİDARLARINDAKİ KARAKTERİSTİK ETKİLERİN HESABI .................................................................. 10

2.1 - GENEL İLKELER .....................................................................................................10 2.1.1 - Karakteristik Etkilerin Niteliği ............................................................................................. 10 2.1.2 - Temel Değerler ve Davranõş Katsayõlarõ ........................................................................... 10 2.1.3 - Dikkate Alõnacak Durumlar ................................................................................................ 10 2.1.4 - Eksponansiyel Formül ve indirgenmiş Derinlik (x)............................................................. 12

2.2 - n, k, v ve T ETKİLERİNİN KARAKTERİSTİK DEĞERLERİNİ VEREN FORMÜLLER .........................................................................................................................................12 2.2.1 - n, t, v , ve T' nin Genel ifadeleri ........................................................................................ 12 2.2.2 - k n ve k v Davranõş Katsayõlarõnõn Değerleri....................................................................... 14

2.3 - BİR SİLONUN TABANINDAKİ ETKİLER ..................................................................15 2.3.1 - Tabanõn Yatay ve Düzlem Olmasõ Durumu....................................................................... 15 2.3.2 - Tabanõn Tremili Olmasõ Durumu ....................................................................................... 15

3 - ÖZEL BOŞALTMA VEYA HOMOJENLEŞTİRME SÜRECİNDEN DOĞAN ETKİLERİN DİKKATE ALINMASI ........................................................................... 15 3.1 - ÖZEL BOŞALTMADA DİKKATE ALINACAK DENGE DURUMLARI.........................15 3.1.1 - Birinci Denge Durumu ....................................................................................................... 15 3.1.2 - İkinci Denge Durumu ......................................................................................................... 16

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

TS 6989/Mayõs 1989

3.2 - GEOMETRİK OLARAK ÖZEL BOŞALTMA YAPAN SİLOLARDA OLUŞAN ETKİLER .........................................................................................................................................16 3.2.1 - İkinci Denge Durumu ve Bu Durumdan Dolayõ Cidarlar Ürerinde Oluşan Etkilerin Hesabõ ...................................................................................................................................................... 16 3.2.2 - Dikdörtgen Silolarda İkinci Denge Durumunun Dikkate Alõnmasõ ..................................... 16 3.2.3 - Yarõçapõ r Olan Bir Daire Siloda İkinci Denge Durumunun Dikkate Alõnmasõ ................... 16

3.3 - MEKANİK OLARAK ÖZEL BOŞALTMA YAPAN SİLOLARDA OLUŞAN ETKİLER ..17 3.3.1 - Dikkate Alõnacak Durum .................................................................................................... 17 3.3.2 - İkinci Denge Durumu ......................................................................................................... 17

3.4 - YAPISAL OLARAK ÖZEL BOŞALTMA YAPAN SİLOLARDA OLUŞAN ETKİLER....17 3.4.1 - Dikkate Alõnacak Durumlar ................................................................................................ 17 3.4.2 - İkinci Denge Durumu ......................................................................................................... 18

3.5 - HOMOJENLEŞTİRME SİLOLARI.............................................................................18 3.5.1 - Mekanik Model .................................................................................................................. 18

3.6 - HOMOJENLEŞTİRME SİLOLARINDA DİKKATE ALINACAK ETKİLER ...................18 3.6.1 - Dikkate Alõnacak Durumlar ................................................................................................ 18 3.6.2 - Etkilerin Hesabõ ................................................................................................................. 18

4 - BETONARME YAPILARA AİT ÖZEL KURALLAR ............................................ 18 4.1 - YAPININ HESAP İLKELERİ .....................................................................................18 4.2 - ETKİLER ..................................................................................................................19 4.2.1 - Yükler................................................................................................................................. 19 4.2.2 - Emniyet Gerilmesi Metoduna Göre Yük Kombinezonlarõ.................................................. 19 4.2.3 - Taşõma Gücüne Göre Yük Kombinezonlarõ....................................................................... 19

4.3 - KESİT ETKİLERİ ......................................................................................................20 4.3.1 - Düşey Cidarlarda Dikkate Alõnacak Kesit Etkileri .............................................................. 20

4.4 - EMNİYET GERİLMESİ METODUNA GÖRK HESAP................................................24 4.4.1 - Mukavemet Yönünden Emniyet Gerilmeleri ...................................................................... 24 4.4.2 - Çatlama Yönünden Emniyet Gerilmeleri ........................................................................... 25

4.5 - RÖTRE VE SICAKLIK ETKİLERİ .............................................................................26 4.6 - CİDAR YÜZLERİNİN FARKLI SICAKLIĞINDAN DOĞAN ETKİLER.........................26 4.6.1 - Sõcaklõk Değişiminin Hesabõ .............................................................................................. 27 4.6.2 - Sõcaklõk Değişiminden Doğan Moment ............................................................................. 27

4.7 - KONSTRÜKTİF TEDBİRLERDEN DOĞAN ETKİLER ..............................................28 4.7.1 - Düşey Doğrultuda Hücre Bağlantõlarõ................................................................................ 28 4.7.2 - Taban ile Yan Cidarlarõn Bağlantõlarõ ................................................................................ 28 4.7.3 - Temeller............................................................................................................................. 28

4.8 - TAŞIMA GÜCÜNE GÖRE HESAP ...........................................................................29 4.9 - MİNİMUM KONSTRÜKTİF TEDBİRLER ..................................................................29 4.9.1 - Genel bilgiler...................................................................................................................... 29 4.9.2 - Minimum Cidar Kalõnlõklarõ................................................................................................. 29 4.9.3 - Teçhizatlar ......................................................................................................................... 29

4.10 - YAPIM ....................................................................................................................30 4.10.1 - Genel Bilgiler ................................................................................................................... 30 4.10.2 - Kalõplar............................................................................................................................. 30 4.10.3 - Teçhizatõn Yerleştirilmesi................................................................................................. 30 4.10.4 - Betonun Yerine Konmasõ................................................................................................. 30

4.11 - KULLANIM .............................................................................................................30

EK - A....................................................................................................................... 31

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

TS 6989/Mayõs 1989

SEMBOLLER A As a B b bw C d E Ec er fck fctk fyk G H H

Te Ti t te,i U U’ V V* v

:Silo en kesit alanõ, yatay doğrultuda yivli cidar :Toplam çekme teçhizatõ alanõ :Dikdörtgen kesitin kõsa kenarõ :Sõvanmamõş beton cidarõ :Dikdörtgen kesitin uzun kenarõ :Kesit eni :Boyanmõş beton cidar :Faydalõ yükseklik :Deprem yükü veya deprem yükü etkisi :Sabit gerilme, veya çok uzun süreli bir yükleme durumunda betonun elastisite modülü :Rölatif dõşmerkezlik :Betonun karakteristik silindir basõnç mukavemeti :Betonun karakteristik çekme mukavemeti :Teçhizatõn karakteristik akma mukavemeti :Sabit yük veya yük etkisi :Boşaltma ağzõnõn derinliği, yatay toprak basõncõ :Cidar kalõnlõğõ, en kesit yüksekliği, taban düzleminin ortalama doldurma düzlemine göre derinliği :Doldurma kenarõnõn ortalama doldurma düzlemine olan uzaklõğõ :Eşdeğer yükseklik :Cidar dõş yüzünün õsõl direnci :Boşaltma ağzõ seviyesinden itibaren ölçülen yükseklik :Cidar iç yüzünün õsõl direnci :Beton kesitin atalet momenti :Isõl yoğunluk :Davranõş katsayõlarõ :Eğilme momenti :Kesitte yatay ve düşey doğrultudaki eğilme momentleri :Sõcaklõk farkõndan meydana gelen eğilme momenti :Eksenel normal kuvvet : Kes itte yatay ve düşey doğrultudaki eksenel normal kuvvetler :Silolanan malzeme etkisinin yatay bileşeni :n' nin temel değeri :Sõrasõyla birinci, ikinci ve üçüncü denge durumuna tekabül eden malzeme etkisinin yatay bileşenleri :Gaz basõncõ :Hareketli yük veya hareketli yük etkisi :Silolanan malzemenin silo cidarlarõna bileşke etkisi :Daire silonun yarõçapõ veya kenar sayõsõ dörtten fazla olan düzgün çokgen şeklindeki silonun içine çizilebilen en büyük çemberin yarõçapõ, aynõ merkezli iç içe iki daire halkasõndan oluşan silolarda dõş çemberin yarõçapõ (iç çemberin yarõçapõ r’ olmak üzere) :Hidrolik yarõçap :h yüksekliğindeki silo cidarõnõn birim genişlikli düşey bir şeridi üzerinde oluşan t etkilerinin bileşkesi; sõcaklõk değişmesi, mesnet çökmesi, rötre vb. etkileri :Silonun dõşõndaki hava sõcaklõğõ :Silolanan malzemenin sõcaklõğõ :Silolanan malzeme etkisinin düşey bileşeni :Cidarõn dõş ve iç yüzündeki sõcaklõklar :Silo enkesiti çevre uzunluğu :V çevresinin tamamõnõ içine alan ve U' nün hometetisi olan çevrenin uzunluğu :Boşaltma ağõzlarõ çevresinin taban üzerindeki izdüşümleri :Tremideki malzeme hacmi :Silolanan malzemenin, silonun yatay kesitinin birim yüzeyine uyguladõğõ ortalama düşey etki

v

:Taban düzlemindeki ortalama düşey etki (z=h için v= v )

h′ h" l/he hf l/hi l K Kn,v M Mh,v M∆t N Nh,v n no n1,2,3 P Q q r

rn T

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

vo

:v' nin temel değeri

vo

:

W x

:Rüzgar yükü veya rüzgar yükü etkisi :İndirgenmiş derinlik

x

:Taban düzlemine ait x değeri -x :1-e değeri

y

y z zo zT αt β γ γ′ δ λc η µ ρ ρr σc

σc σ ct σs

φ ω

v nin temel değeri

:Taban düzlemine ait y değeri :Ortalama doldurma düzleminden itibaren ölçülen derinlik :Referans yüksekliği :Geçiş derinliği :Betonun õsõl genleşme katsayõsõ :Silonanan malzemenin tabii şev açõsõ :Birim ağõrlõk :Homojenleştirme sonunda elde edilen eşdeğer sõvõnõn birim ağõrlõğõ :Silo cidarõ üzerindeki sürtünme açõsõ :Betonun õsõ iletkenlik katsayõsõ :Çatlama katsayõsõ :Çatlamanõn önemine bağlõ olarak seçilen bir katsayõ :tg δ / tg φ oranõ, teçhizat oranõ :Çatlak hesabõ için teçhizat oranõ :Betondaki gerilme :Betonun basõnç emniyet gerilmesi :Betonun bileşik eğilmede çekme emniyet gerilmesi :Teçhizat emniyet gerilmesi :İç sürtünme açõsõ :Mekanik teçhizat oranõ :Silo en kesitinin merkezine en uzak olan Vo boşaltma noktasõnõn

TS 6989/Mayõs 1989

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

TS 6989/Mayõs 1989

BETONARME SİLOLARIN HESAP, YAPIM VE KULLANIM KURALLARI 0 - KONU, TARİF, KAPSAM, AMAÇ, UYGULAMA ALANI 0.1 - KONU Bu standard, betonarme silolarõn hesap, yapõm ve kullanõm kurallarõna dairdir.

0.2 - TARİFLER 0.2.1 - Betonarme Silo Betonarme silo, kohezyonsuz taneli malzemelerin depolanmasõ amacõyla yapõlmõş, dörtgen, çokgen, daire kesitli tek veya bunlarõn bir araya gelmesiyle meydana gelen betonarme mühendislik yapõsõdõr. NOT - Bu standard metninde "Betonarme Silo" anlamõnda "Silo" deyimi de kullanõlmõştõr.

0.2.2 - Tremi Tremi silolanan malzemenin silodan boşaltõlmasõ için silo taban düzleminden itibaren meydana getirilmiş bulunan kesik koni veya kesik piramit vb. şeklindeki boşaltma ağõzlarõdõr.

0.2.3 - Homojenleştirme Homojenleştirme, silolanan malzemeyi homojen duruma getirmek için silo içine basõnçlõ hava verme işlemidir.

0.3 - KAPSAM Bu standard, cidarlarõ düşey, tabanlarõ tremili veya düz olan betonarme silolarõn hesap, yapõm ve kullanõm kurallarõnõ kapsar. Metal ve düşey doğrultuda rijitliği olmayan betonarme yatay elemanlardan oluşmuş silolar ile betonarme silolarda bulunan ekipmanõn hesap ve yapõm kurallarõnõ kapsamaz.

0.4 - AMAÇ Bu standard, silolanan malzemenin silo tabanõnda ve cidarlarõnda oluşturduğu kesit kuvvetlerini hesaplamakta kullanõlan bir metodu ve silolarõn yapõm ve projelendirilmesiyle betonarme elemanlarõn gerçekleştirilmesinde kullanõlan ilkeleri belirlemeyi amaçlar

0.5 - UYGULAMA ALANI Bu standard, silolarõn boyutlandõrõlmasõnõ karakterize eden geometrik parametreler ile boşaltma şekillerine uygulanõr. Madde 1.4.3 ve Madde 3'de verilen formüllerdeki azaltma ve artõrma katsayõlarõ, 1) silolardaki emniyet en az TS 500 'deki emniyete eşdeğer olacak şekilde verilmiş olup betonarme cidarlara ait özel kurallar çeşitli konstrüktif tedbirlerin tarif edilmesine ve çatlama şeklini dikkate alõnmasõna yöneliktir.

0.6 - BİRİMLER 1 kgf = 10 N varsayõmõyla SI-Alõşõlmõş sistem birim dönüşümleri Çizelge-1’de verilmiştir

1) Bu standard metninde atõf yapõlan Türk Standardlarõnõn numaralarõ metnin sonunda verilmiştir.

1

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

TS 6989/Mayõs 1989

ÇİZELGE - 1 SI-Alõşõlmõş Sistem Birim Dönüşümleri Cinsi

(SI) Sistemi

Newton Deka-newton Tekil yük Kilo-newton Eşit yayõlõ yük şiddeti Kilo-newton/metre Mukavemet veya gerilme Newton/mm2 Moment Kilo-newton.metre 1 kcal = 4186J ; 1 kcal / saat = 1,163 W

Sembolü N daN kN kN/m 2 N/mm KN.m

Geleneksel Sistem 0 ,10 kgf 1 ,00 kgf 100,00 kgf 100,00 kgf /m 2 10,00 kgf /cm 100,00 kgf. m

1 - GENEL HESAP KURALLARI 1.1 - BİR SİLOYU KARAKTERİZE EDEN VERİLER 1.1.1 - Enkesit Şekline Bağlõ Veriler A silo enkesit alanõnõ, U bu kesitin çevre uzunluğunu göstermek üzere silonun enkesitini karakterize eden temel parametre, rh = A / U formülüyle belirlenen hidrolik yarõçaptõr. Bazõ enkesitler için hidrolik yarõçapõn değerleri Çizelge-2'de verilmiştir. ÇİZELGE - 2 Hidrolik Yarõçap Değerleri Enkesit Şekli Daire kesitler (r dairenin yarõçapõ) Çokgen kesitler (r çokgenin içine çizilebilen en büyük dairenin yarõçapõ) Dikdörtgen kesitler (a ve b dikdörtgenin kenar uzunluklarõ) Merkezleri aynõ olan iki daire arasõndaki kesit (r’ küçük dairenin, r büyük dairenin yarõçapõ)

2

Hidrolik Yarõçap rh = r / 2 rh = r / 2

a⋅b 2(a + b ) r − r′ rh = 2 rh =

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

TS 6989/Mayõs 1989

1.1.2 - Silolanan Malzemenin Üstten Sõnõrladõğõ Yüzeyin (Doldurma Yüzeyi) Şekline Bağlõ Veriler Bu yüzey, doldurma kenarõ adõ verilen bir çizgi boyunca silo cidarõyla sõnõrlanõr (Şekil- 1) .

ŞEKİL 1 - Doldurma Yüzeyi Ve Doldurma Kenarõ Malzemenin kendi hacmini üstten sõnõrlayan bu doldurma yüzeyi yatay bir düzlemle (ortalama doldurma düzlemi) sõnõrlanõr. Bu ortalama doldurma düzlemi bu standardda z derinlik apsisinin orijini olarak dikkate alõnmaktadõr. Genellikle, doldurma kenarõnõn ortalama doldurma düzlemine olan uzaklõğõ h’ ile gösterilir. Doldurma yüzeyleri çoğu kez, dönel bir koni, düzgün bir piramit veya bir kum yõğõnõ şeklinde olup yatay düzlem ile β açõsõ yapar. Düzgün çokgen veya daire kesitler için;

h′ =

2 rh tgβ 3

Dikdörtgen kesitler için (b > a)

h′ =

a  a  3 − tgβ 12  b

dan hesaplanõr.

1.1.3 - Taban Şekline Bağlõ Veriler Silonun düşey cidarlarõnõn tremi ile birleştiği yatay düzlem (taban düzlemi) düz tabanlõ silolarda silonun tabanõndan geçen yatay bir kesitten ibarettir (Şekil-2a). Tremili silolarda taban düzlemi tremi başlangõcõndan geçen yatay düzlemdir (Şekil-2b). Taban düzleminin ortalama doldurma düzlemine göre derinliği h, boşaltma ağzõnõn derinliği ise H ile gösterilmektedir (Şekil-2).

3

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

TS 6989/Mayõs 1989

ŞEKİL 2 - Düz Tabanlõ Ve Tremili Silolarda Taban Düzlemi Taban düzlemine ait diğer özelikler Madde 1.3 ve Madde 2. 3 'de verilmiştir.

1.2 - SİLO TÜRÜ YAPILARA AİT GENEL FORMÜLLER 1.2.1 - Bu Standardda Verilen Formüllerin Kullanõm Alanõ Madde 1.5, Madde 2 ve Madde 3'de verilen formüller ancak narinliği (H/rh) belirli bir değerden büyük ve hidrolik yarõçapõ belirli bir değerden küçük olan silo türü yapõlar için kullanõlõr.

1.2.2 - Narinliğin Sõnõr Değeri Madde 2 ve Madde 3 'deki formüllerin uygulanabilmesi için narinliğin sõnõr değeri H/rh ≥ 3,5 olmalõdõr.

1.2.3 - Hidrolik Yarõçapõn Sõnõr Değeri Bu değer silonun boşaltma şekline göre 6 m veya 12,50 m olarak sõnõrlandõrõlõr (Madde 1.3.2, Madde 1.3.3).

1.3 - BOŞALTMA ŞEKİLLERİ 1.3.1 - Boşaltma Şeklinin Rolü Boşaltma şekli cidarlar üzerindeki etkilerin değerini derinliğe bağlõ olarak değiştirir. Boşaltma şekilleri aşağõda verilmiştir; - Normal boşaltma (Madde 1.3.2.1), - Geometrik olarak özel boşaltma (Madde 1.3.2.2), - Mekanik olarak özel boşaltma (Madde 1.3.2.3), - Yapõsal olarak özel boşaltma (Madde 1.3.2.4).

1.3.2 - Normal ve Özel Boşaltma 1.3.2.1 - Normal Boşaltma Aşağõdaki üç şartõ sağlayan boşaltma şekli, normal boşaltmadõr. 1) Silolanan malzemenin boşaltmadaki akõşõ, hava püskürtmeden, sadece kendi ağõrlõğõ ile sağlanõyorsa, 2) Silonun içinde hiç bir donanõm ve özellikle Madde 1.3.2.4 belirtilen hususlarõn hiçbiri bulunmuyorsa, 3) Boşaltma ağzõ veya ağõzlarõ tabanda bulunuyor ve Madde 1.3.2.2'de belirtilen ≤ 0,4 ise (Şekil3) Yukarõda belirtilen üç şarttan en az biri sağlanmõyorsa Madde 1.3.2.2, Madde 1.3.2.3, Madde 1.3.2.4’de belirtilen boşaltma türlerinden biri söz konusudur.

4

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

TS 6989/Mayõs 1989

1.3.2.2 - Geometrik Olarak özel Boşaltma 1.3.2.2.1 - Normal boşaltma içinde belirtilen ilk iki şart sağlanõyor ( sağlanmõyorsa siloda geometrik olarak özel boşaltma söz konusudur (Şekil- 3).

> 0,4) üçüncü şart

1.3.2.2.2 - Rölatif Koordinat ( ) Bir silonun taban seviyesindeki yatay kesiti dikkate alõndõğõnda, bu kesitin çevresi U, ağõrlõk merkezi O ve boşaltma ağõzlarõnõn çevresinin bu taban üzerindeki izdüşümleri V, bu V çevrelerinin tamamõnõ içine alan ve U' nun hometetisi olan çevrenin uzunluğu U' olmak üzere; = U' / U formülüyle hesaplanõr. Bu oranõ dõşmerkezliği en büyük boşaltma noktasõnõn rölatif koordinatõdõr. Şekil-3'de verilen altõ şekilden herbiri geometrik olarak özel boşaltma durumunu göstermektedir. Dõş merkez boşaltmanõn da bir özel boşaltma şekli olduğu görülmektedir. Bundan başka, özellikle çok ağõzdan veya bir tek geniş ağõzdan sağlanan özel boşaltmalar da mevcuttur. Bazõ düz tabanlõ silolarda, betonarme taban plağõ üzerinde fazla miktarda boşaltma yapabilen büyük bir delik bulunabilir (Şekil-3c). Bazen bu deliğe boşaltma ağzõ geometrik olarak normal olan metal trendler de takõlmaktadõr. Bu durumda plaktaki delik, boşaltma ağzõ olarak dikkate alõnarak sadece basõnç artõşõ ile ilgili olan Madde 3.2.1 uygulanõr, Madde 3.2.2 ve Madde 3.2.3 uygulanmaz.

ŞEKİL 3 - Geometrik Özel Boşaltma Durumlarõ

5

ICS 65.040.20

TÜRK STANDARDI

TS 6989/Mayõs 1989

1.3.2.3 - Mekanik Olarak Özel Boşaltma Silolanan malzemenin boşaltõlmasõ, gerek tabandaki gerekse tabana yakõn seviyede düşey cidarlardan ve basõnçlõ hava püskürtülmesiyle yapõlõyorsa bu boşaltma mekanik olarak özel boşaltmadõr. Diğer taraftan silonun içinde hava püskürtme tüpünden başka Madde 1.3. 2. 4’ de belirtilen bir iç tertibat da bulunmamalõdõr. Madde 3. 5 'de verilen homojenleştirme silolarõ ile mekanik olarak özel boşaltma yapan silolar arasõndaki fark da Madde 3.3'de verilmiştir. 1.3.2.4 - Yapõsal olarak Özel Boşaltma Silolanan malzemenin boşaltõlmasõ silonun içerisinde bulunan sabit veya hareketli bir tertibat yardõmõyla sağlanõyorsa bu boşaltma yapõsal olarak özel boşaltmadõr. Örneğin; a) Silolanan malzemenin boşaltõlmasõ, silonun içindeki, her seviyede delikleri bulunan bir boşaltma bacasõ ile yapõlmaktadõr (Madde 3.3). b) Silolanan malzemenin boşaltõlmasõ, taban üzerinde bulunan ve malzemenin kütle halinde harekete geçmesini engelleyecek şekilde yapõlmõş çok küçük debi veren delikler sayesinde yapõlmakta ve silolanan malzemenin üst yüzeyini düzleyen bir alet ihtiva etmektedir (Madde 3.3). c) Silindirik silonun iç yüzeyinde düşey cidarlardan içe doğru uzanan plak ya da kiriş şeklinde çõkmalar bulunmaktadõr (Madde 1.3.4.3).

1.3.3 - Boşaltma Türüne Bağlõ Olarak Hidrolik Yarõçapõn Sõnõr Değeri 1.3.3.1 - Hidrolik Yarõçapõn 6 m İle Sõnõrlandõrõlmasõ Durumu Madde 1.2 'de belirtilen hidrolik yarõçapõn sõnõr değeri, aşağõdaki durumlar için 6 m olarak tespit edilmiştir. - Normal, mekanik olarak özel ve geometrik olarak özel olan bütün boşaltmalar, - Silolanan malzemenin sadece tahõl olduğu ve boşaltmanõn Madde 1.3. 2. 4 'de belirtildiği gibi her seviyede delikleri bulunan merkezi bir boşaltma bacasõyla yapõldõğõ yapõsal olarak özel boşaltmalar. 1.3.3.2 - Hidrolik Yarõçapõn 12,50 m İle Sõnõrlandõrõlmasõ Durumu Madde 1.2 'de belirtilen hidrolik yarõçapõn sõnõr değeri, aşağõdaki durumlar için 12,50 m olarak tespit edilmiştir. - Madde 1.3.2.4 'de belirtilen yapõsal olarak özel boşaltma olmasõ, - Silolanan malzemenin şeker olmasõ, - H/rh