TS 4822 ,Ultrasonic Testing of Metals

..' . '-t."

,.

, $" :..~:~ '" , h

c. o"\.,

S T.,A N D A R D L A R I .:...... '" . "

"

.

"

' .':, t

.

~.

"

Ek DckOma., D'::h!m:' ,

. \." ........

. '~.'."

!

;::' ~

, :t_~~"'::~: ':~.,< . ~.'. "

,.' ':..

'~.:

..

;.~.,,'

,. .(f.

41Z,1r

: 'IS :

"Iak- ~w~/fIt,f"

2.

"

\").:. ..04.:\......

.".'

",

. " "

".

'.

.:~~.. ~.~:. .-

"

'.' . .'. .

,.

-

",:II?' ,:;, " ,

TS

1 ,"

,

o

'.

"

~

,

.

,

.' . . .

...~.

i.~

"

, .,.

..

. I

..

\

.,

I."

,

METALLERIN

TAHRIBf\TSIZ

..

'

..~..

':-i

UDK 620~~79.1621669

MUAYENE

METOTLARI

ULTRASONIK MUAYENESI-DARBE-YANIa

-

'.'

.

...'....

..;::~.~ . . !...: ..,

.

blETODU ILE

, ,. ~~..

NON-DESTRUCTIVE TESTING METHODS ULTRASONIC TESTING OF METALS BY THE PULSE ECHO TECHNIQUE

,"

..

,

" "

,. 1..

"

,. J'

,

u.:.,:4 .",.:.,:~~~.

._._---

--- ---

1

__~_._

__

_ __/

_ U

...

h

Bu standard, Turk Slandardlar~ Enstltusu'nun Ketafurjf-Hazlrl~k Grubu'nca kurulan :i.lgiliTeknik Komite larahndan hazlrlanml~ ve Grupta son ~ekli verildikten sonra, TSE Teknik Kuru1u'nun 7.5 Nisan 1986 tarihli toptanl~slnda kabul edi1erek yaYlmlna

kat"a"r veri.1lt\i~l.ir.

Bu slandard1.n hazu'lanmas1.nda, ulusal ihliyac; ve i1l1kanlarJ.m1.z on p1anda olmak uzere, uluslararas1. sl.andardlar va akonomik ili~kilcri.miz bulunan yabancl ulkelerin standardtanndaki caaslar da gozonunde butundurularak; yarlir gorolen hallet"de, olabilen yaklnl1.k ve bonzf)rliklf)t'lnsaglanmaslm1 vc bu esaslarln, u lkemiz

:iart.lar1. i 10 bagda:it U"1 1mas 1.na c;alt:i1.1ml~L

I ['.

Call~malarda, bilimscl kurulu~lar, uretici, yap1.mc~, satlc~ vc tuketici durumundaki konunun ilgtlileri ile gerekli i~birliil yapllml~ va hazlrlanan tasarl, son bic;imini almadan once, 82 ycre gonderi.1erek goru~leri al1nml~Llr. BugunkU teknik ve uygulamaya dayan1.1arak hazlrlanm1.~ alan bu standardln, zamanla ortaya C;lkacak geli~me va degi~ikliklcre uydurulmasl mumkUn bulundugundan; rastladlklarl ilgililerio yaYlolarlmtZl izJ.emelerini va slandardlo uygulanmaslnda aksakllklarl Enstitumuze iletmelerini rica ederiz. Bu standardl olu~turan Haztrltk Grubu ve Teknik Komile uyesi degerli uzmanlarln emeklerini; tasarl1ar uzerinde &oru~lerini bildirmek suretiyle yardlmcl olan bilim, kamu ve ozel sektor kurulu~larl ile ki~ilerin degerli katkl1arlnl ~ukranla anarlZ.

TURK STANDARDLARININ YAYIN HAKI..ARI SAKI.IDIR. I

"

TURK STANDARDLARINA UYGUN KADDE VE MAKULLER OZERiNE TURK STANDARDT.ARI ENSTtTUSU'NDEN TALtMATINA GORE tZtN ALKAK

. Standardla~t

~ART!

u"l1.1aJconusunda

tLK

~

~ah~n.li~!\"!"~

KARKASI KONULAB1LtR.

~i:~S.i_ .~ns.t i I:.umuzdansaglanabil ir.

- ---

-

UDK 620.179.162:669

TURK STANDARDLARI

~

TS 4822/Risan

c t N D E K t L E R

0.1

KONU

1

0.2

TARtp'LER

1

0.2.1 0.2.2 0.2.3 0.2.4 0.2.5 0.2.6 0.2.7 0.2.8 0.2.9 0.2.10 0.2.11 0.2.12 0.2.13 0.2.14 0.2.15 0.2.16 0.2.17 0.2.18 0.2.19. 0.2.20 0.2.21 0.2.22 0.2.23 0.2.24 0.2.25 0.2.26 0.2.27 0.2.28 0.2.29 0.2.30 0.2.31 0.2.32 0.2.33 0.2.34 0.2.35 0.2.36 0.2.37 0.2.38 0.2.39 0.2.40 0..2.41 0.2.42 0.2.43 0.2.44 0.2;45 0.2.46 0.2.47

Ultrasonik Dalg~ Muayene Fr~kans1

Darbe Darbc Geni~tigj Bast1.rma Kazanty

Zaman

(t;}(seni

Muay-ene

Ara ll.g1.

"

Buyijtme Dogrusall1.gl A..Alam. Zaman Eksenlnin Cozme Gucu Saglrla~ma Taban Bloku Temas SlV1S1

oW

Dogru~all1.i1

Bolge

: Prob Ses Demeli C1.kl~ Noklasl Klrllma Aty.1Sl. Darbe Yankl Metodu Normal Problarla Muuyene Metodu Atyll1.Problarla MuaYDnc Metodu

Yankl Taban YanklsL Stnlr

Yank1.st

I

Artlk Yank.t Yan Duvar YanklSt Gccikmi~ Yankl Yuzey YanklS1.

Cimen Yankl

Yuksck

lig i

Hala YanklS1. Sahte Yank1 Ultrasonigc Duyarl1. Dolge Uttrasonik Demel Yolu U?akllgl Ultrasonik Hala AraytC1Sl PerCormans

Prob Atylh Prob Normal Prob Transdiiser Kristal Dogrudan Temas Muayenesi Dald1rma Muaycnesi Boyuna Dalga Enine Dalga Duzlem Datga Cift Krislalli Prob

1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

I, 4 4 4 4 4 4 4 I, " "

" IJ . I -

1986

.

.'--.

TURK STANDARDLARI

tlDK 620.179.162:669

TS 4822/Nisan

5 5 5 5

0.2.48 0.2.49 0.2.50 0.2.51

Su Kolonuyla Bi~le~tit~e Yuzey Dalgasl Sekme Hesafesi Teker Tipi P~ob

0.3

KAPSAM

5

0.4

UYGUf.AMA ALANl

5

1

KURALLAR

5

1.1

CiHAZ

5

1.1.1 1.1.2 1.1.2.1 1.1.2.2

Ull~asonik

Hata

Metodu

5 7 7

Aray~c1s1

P~ob Genel

1.1.3

Prob Tiplc~i~ Transduserlerin Gosteri U~lcri Prob Performamn Nonnal Probla~ AC;J.l1. Prob1ar KapJ. Arac1

1.2

stSTEHIN

1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5

Cenel

1.1.2.3 1.1.2.3.1 1.1.2.3.2

Gunluk

BAKIM VI'.:

1986

BoyutlarJ. ve

7 9 9 9 9

11

KON'1'ROI..U

]1 11 12 12 12

Kontrolla~

Kontt'oJ

Oze1 Kontr01 Ooarmj'l va Ku llanmaIu8 I

13

1.3

STANDARD

1.3.1 1.3.2 1.3.2.1 1.3.2.2 1.3.2.3 1.3.2.4 1.3.2.5 1.3.3

Genel

13

Standard '1'c:;L Bloklar1n10 AronCl ve Tipled G Tipi Standord Test H10iu Nl Tipi Standard Test B10gu Al Tipi SLandard '1'esL Hlo~J A2 Tipi Standard Test Bloiu A3 '1'ipi Standard TesL B10iu Referans B1ok1ar1n1n Yaplm1nda Dikkal Rdilecck Hususlar

13

1.4

HUAYRNE

30

1.4.1 1.4.2 1.4.3 1.4.4 1.4.5 1.4.6 1.4.7 1.4.8 1.4.9 1.4.10

'1'I:

0.2.26

.,r-.',"

"

."

V~.katOd.';I; . .,' . :.1\.,:;, . '. ( .'

ve enine dalga ile muayene metotlarlnda

yiizey da1ga

~.

I

muayene parc;aslnln siirekli olmayan tiipii ekram.nda gozlenen slnyaldir."',,-,

~~;..:.~

lDUayene'.yiizeYin:~>:~~~:~.~)tV:~~~4.1.'

'0.2.23 - Taban Yank1s1 (Arka Cidar YanklS1.) Taban yankls1, muayene'parc;asLnLn arka yUzeyinden yansltl1an .

':':~":~"

- Cimen'

J

.

Cimen,-muayeneparc;as1nln ic;indekibir~ok kiiC;iik yiizeytabakalarlndan ge1en yank1d1.~. Bundan dolaY1 i~inde hata yank1St yoktur. O. 2 .30. -

Yankl ekran

0.2.31

Yank1

'Yiiksekl ii1 .

yiiksekligi, ekrandakiyank1 goriint.iisiiniin yiiksekligidir. olc;eginin yiizdesiy1c veya dB (desibel) i1e betirtilir.

Yankl

yiiksokligi

- Hata YankrSt.

Hata yankls1, muayene parc;aslnln i~ yap1.st.ndaveya yUzayindcki halan1.n sebep oldugu veya buna benzer bir davran1.~ gosteren ult.rasonik bir sUreksizligin sebep oldugu yankldlr.

UDK 620.179.162:669

TURK

STANDARDLARI

TS 4822/Nisan

1986

0.2.35 - Ult~asonik Hata A~aYlclsl Ult~asonik hata araY1C1Sl, ultrasonik darbeyi gonderen ve alan, bir prob, yankllarl gosteren bi~ katod l~lnl tupuvb. eIekt~ikle call~an parcalarln tamamldlr. , NOT - Metinde bundan boyle "ultrasonik hata araYlclsl" ifadesi kul1anl1ml~t1r.

araYlclsl"

deyimi

yerine

"hata

0.2.36 - Performans Performans, A-alanl gorilntusuveren hata araY1C1Slnln hata araYlcl govdesi, prob kablosu, prob vs. parcala~lnln tamamlnln performansldlr. 0.2.37 - P~ob Prob, genellikle bir veya birkac ult~asonik kristalli ve ultrasonik dalgalarln ureticisi ve/veya allcls1 gibi i9 goren elektro-mekanik bir a~actlr. 0.2.38 - AClll Pro~ AClll prob, uzerine konuldugu yUzeye, 0 noktadaki teget duzleminin normali ile herhangi bir aCl yapacak ~ekilde (0° ve 90° haric) ultrasonik ses dalgasl yayan temas probudur.

bir

.

0.2.39 - Normal Prob Normal prob, temas yUzeyine,90° Iik dalgalar gonderen bir probdur. 0.2.40 f i

- Donu~turilcu

(Transduser)

Transduser, elektrik enerjisini akustik enerjiye; akustik enerjisine donu~turen elektro--akustik bir gerectir. 0.2.41

enerjiyi

de elekt~ik

- Kristal

Kristal,

bir probun

icindeki

piezo

elektrik

bir

elemandlr.

0.2.42 - Dogrud~n Temas Muayenesi Dogrudan temas muayenesi, p~obun malzeme ile minimum dogrudan temaslnln saglandlgl muayene metodudur.

temas

SlV1S1

kullanllarak

0.2.43 - Daldlrma Muayenesi Daldlrma muayenesi, muayene edilen parcanln ve probun su veya ba9ka bir SlVl dolu bir kaba daldl~llmaslyla yapllan bi~ ultrasonik muayene metodudur. 0.2.44 - Boyuna Dalga Boyuna dalga, malzeme icindeki parcaclklarln hareketinin dalganln yonuyle a10l oldugu dalgadlr. 0.2.45 - Enine Dalga Enine dalga, malzeme dik oldugu dalgadlr.

icindeki

her noktadaki

parcaclg1n,hareketinin

yaY1lma

yonune

0.2.46 - Duzlem Dalga Duzlem dalga, ince bi~ levhan1n icinde yaY1lan ve sadece belli bir, frekans levha kal1nllg1 ve aClda olu9an bir dalgad1~. 0.2.47

- Cift K~istalli

Prob

Cift kristalli prob, icinde birisi ayr1 kristal bulunduran probdur. NOT - Bu p~oblar

T.-R veya

allc1

S-E p~oblar

digeri

olarak

- 4 I',

ise ve~ici

olarak

da adlandlrll1rlar.

hareket

eden

iki

.

- ------

YDK

TURK

620.179.162:669

0.2.48

- Su Kolonuyla

Bir1e~Lirme

STANDARDLART

TS 4822/Nisan

1986

Mclodu

Su kolonuyla birle~lirme metodu, pr.ob ve malzeme yiizeyleri bir su tabakasl veya su jetl ilo birle~tirilip dogrudan temas olmaks1z1n prob ta~lYLc1s1nln malzAme uzerinde mahemenin ~ekJine gore haC'eket ettirilerek yap11an bi.C'ince1eme ~eklidir.

0.2.49 - Yuzey Dalgas! Yuzey dalgas! bir malzemcnin yiizcyindeyaY11an ullC'asonik dalgadlt". 0.2.50 - Sekme Mesafesi Sekme mesafcsi, a~111 problarla muayene melodunda ses demetinin malzemeye girdigi noktadan ilk yanslma noktasl aC'as1ndaki,muayene yuzeyi uzerindcn ol~ulen mesafedir. 0.2.51 - Teker Tipi Prob Teker tipi prob, i~inde SlV1 bulunan bir tekerin donerkcn temasla oldugu alan vasllaslyla ses demeti i1e muayenc par~aSlnl birle~tiC'An bir ultrasonik ara~llr.

0.3,'- KAPSAH

8

,

(.

Bu standard, meta ller"in i\- yapllrH"J.nda veya yuzeylcrindc bu lunan u Ltt"asonik demote kar~l duyarslz alanl darbe-yankl mcloduyla ara~tlran ve bu alanln buyiikluk derecesini degerlendiren muayene mctodunu kapsar. 0.4 - UYGULAHA Bu standard.

ALANI

Huayene edilecek mamul veya yar1 mAmulun ultrasonik muayeneye labi tutulmasl istendiginde. - Diger "eneylerle birlikle. ultrasonik muayene sonu~larlnln birle~tiri1mesi istendiginde, uygulanlr. -

.

1

-

KURALLAR

1.1 - ctHAZ .' UltC'asonik muyanede kuUarnlan

ultt'asonik cihazlar a~aglda belirttlen ozelikleC'de.

o.J.mal1.dlr~

1.1.1

.

- UltC'asonik Hala

AraY1C1.Sl

1.1.1.1 - Hata araY1C1Sln1.n peC'formansl, fC'ekansl, goslcC'gc metodu, markaslna lipine vb. gore degi~ir. Kullanll1~ta 1.1.1.2 Prob

hala

araYIC1Stnln

clekLrik

ve mekanik

ozellikleri

pt'obu

gozonune

vb.

altnmalldlr.

- PeC'fot~ans

kablosu

1.1.1.2.1

ve prob

- Kalod

degi~tirildiginde

I~lnt Tupu

hata

aC'aY1CtSlnln

genel

perfoC'mansl degi~ir.

ve Taksi.matland1.rma

Katod l.~1.nJ. lupundeki gorunti.inet vc kolayca gorunuC' olmahd1r. ust ucunun kolayl1.kla gori.inurolmas1. gerekir.

07.elJ.ikle yankln1n

Ekran, hem dikey hom de zaman ekseninde e~i t at'altklarla Laksimallandtrllmt!? olmal1.dtr. Yankt ~jksekligi, dikoy eksen boyunca % olarak. yank1nln yeri de zaman ekscni boyunca. kolayltkla okunabi1!11p.lidir. 1. 1. 1. 2 .2

-

Huayene

J.o'rekans l

Hata araY1c1s1nda kullantlan muayenc ft'ckansl (MHz) a~ag I.dakilerden Pat"anlez i~indcki dcgerlet" mecburi olmadlk~a kullrmtlmamalldlr. 0,4, (0.5). 1.2. (2.25), (3). (4). 5,(6), 10. (15) .. 5 -

se~ilmelidit".

/

YDK ,. >,

620.179.162:669

!URK

1.1.1.?.3 - Hat.a AraY1.c1.s1.ntn Hassasiyot.l Hata araY1.c1.s1.n1.n hafJsasiyeli. Ek-.D ya gore olmaltdlr. A~1.l1 prob met.odu kullan1.ld1.g1nda. hassasiyeti. 1.1.1.2.4 Biiyiitmenin

TS 4822/Nisan

STANDARDLARI

hat.a araY1.CtS1.nl.nhassm-:iyeti

1986

ol~iilmeli ve loleranslart i~inde (Ek-E de belirtilen) a~111 probun olarak

ab.nabi lir.

Dogt~sall1.g1 va Saglrla~ma Ozellikleri dogt~sat11g1 F.k-A ya gore ol~iilmeli ve kullanma amaC1na uygun 01ma11d1r.

- Buyiillmenin

Kadde 0.4 iin 1. paragraf1nda belirtilen ama~ i~in, tercihan 1. veya 2. s1~tf kullan1.1mal1.d1.r. Sag1rla~ma ozellik1eri'.sag1rla~may1. kald1.racak ~ekilde olmalldlr.

miimkiinoldugu

kadar

h1z11

bir ~ekilde

ortadan

1.1.1.2.5 - Zaman Ekseni Zaman ,-ekseninindogrusalJ 191 Ek-.Bye gore ol~iilmeli ve bu deger To2 den fazla ~ 01mamahd1r. KaLod l!i1.n1 tupijndaki ?:amanekseninin durulI1uekrana gore uygun bir durumda ayarlanabilmelidir.

.

1.1.1.2.6 - Cozme Gucii Normal problarla muayene meto~u i~in ~ozme giiciiEk-C ye gore ol~iilmeli ve cozme giiciimuayene frekanS1n1.n 2 KHz veya daha yiiksek oldugu durumlarda, en az B sln1f1nda 01mal1.d1r. AC1l1 problar1a muayene metodunda ise cozme gucu Ek-E ye gore olculmeli ve ku11anma amaC1.na uygun olan uygulanma11d1r. Kullanma amaC1t\a gore. coziiciiluk darbe geni~liginin ayarlanmas1y1a buyiik miktarda degi~ir. Darbe geni~l.igintn ayarlanmastnda cozuculiik vo hassasiyotin genel1ikle Z1t etkiler yapacag1 gozonune atl.narak. hassasiyeL ve cozucu1iik beraberce kaydedilmelidir. 1~1.1.2.7 - Denge Hata araY1c1S1.. s1cakttk. elekLriksol guruttii vb. gibi. cevre ~artlar1. dengeli oldugunda ve etektrik gU~ kaynagl gorilimindeki degi~meler onlendiginde dengeli davran1r. Cevre slcakl1g1. standard cevre s1cak11g1ndan (200C) ~ 200C saptlg1nda. s1cakl1ktaki denge, hassasiyetin (dB) ve ekrandaki bUyUk1ugun (To) yatay eksen ve du~ey eksenin degi.~Liri]mesiy1e bel~rt.ilir.

Guc gerilimi icin denge. hassasiyeL degivim1erinde ~ 3 dB 0lmal1. cal1~ma geriliminin --%15 den +To10 a kadarki gerilim ayarlamalanyla yatay eksen ve dii~ey eksendeki kaymalar To3 u gecmeme1idir. Bu performans saglanamad1g1nda, harici bir dengeleme

cihazl

.

ku11anllma11dlr.

1.1.1.2.8 - ZaYlflatlCt Cihaz1n kendi i~inde (dahili.)veya d1~ardan tak1.lan (hariei) tip1erden oldugunda, zaYlflat1C1.. her kademede 2dB veya daha az zaYl.flatmayapabilmelive ?:aY1flatma t.op1am1., en az 50 dB otmal1.d1.r.ZaYl [labct hassasiyel olarak da tarif edilebilir. ZaY1.flatma gene1likle diigmesaat yonune cevri l.diginde yap111r. . Harici

zaY1.flatlc1 kullanl1d1gtnda,

belirti1en bir prob kab10su ve probla bir1ikte ara11g1nda. hariei zaY1f1at1.Cl devreye

ve yine belirtilon gii~ kaynag1. gcri1imi giL~elidir.

1.1.1.2.9 - Uzakl1ga Bagll O]arak Yukseklik AyartamaSl Hata araY1C1.S1t\lnuzakllk vb. nedenlerle hata arama kabitiyetinin ?:aY1.flat1.1maslyla ayar1ama ara11gt ve egimi degerlerinin gerektirdigi kadar uzakllga bagl1 olarak yijkseklik ayarlamaSl yapabiJmcsi tercih edilir.

- 6 -

----.--

---------.

YDK 620.179.162:669

---_.--..--

=

TURK

=7

----

~==.-__

STANDARDLARI

-

-

~-----

TS 4822/Nisan

1986

1.1.1.2.10 Darbe Tekrar ~rekansl Hala aramada. muayene hassasiyeti ve 'frekansl degi~ebilir cih~r kullanlldlglnda. darbe tekrar frekansln~n degi~tirilmesinin hic bir etkisinin olmamaSl tercih edilir.

-

1.1.1.2.11 Ayar Dugmesi Hata araY1C1Slnln kolay call~llrl.labilmesi amac1yla a~aglda belirLilenlcr icin ayar dugmesi veya acma-.kapama dugmesl cihaz uzerinc yerle~lirilmi~ dUt~mda olmalt veya cihaz bunlarl otomatik olarak kendi kendine yapabilmelidir.

Darbe ayar1..

-

Darbe

geni~ligi.

Muayene ..

arallg~.

Kazanc. Bastlrma. Kuayene frekansl. Zaman gostergesl. Yatay eksen ayarlama. DU~ey eksen ayarlama. Darbe tekrar frekans1.. Tarama hlZ1. ayarlama. . Dalga ~ekli. Netlik ayarlama, Yardlmcl netlik ayarlama.

... ...' .

GuC

.geri limi

.

Skala aydlnlatmasl, GuC dugmesi, Tek veya cift prob metodu

1. 1. 2

ile call~ma

dugmesi.

- Prob "

1.1.2.1

-

I

Genel

Genel olarak kullantlan problar. normal ve aCll1 problard1r. Ozcl amaclaria kullanllan yUzeysel dalga. duzlem dalga problarlyia lens1i problar aksi belirtilmedikce bu standard kapsaml d1~lndadlr.

8

NOt~al problar. muayene frekanslarl va transduserlerlnin buyuklukleri ve malzemeleriyle; aClll problar ise bunlara ilavelen bir de du~uk karbonlu celik1erdeki k~llma aCtlarlyla tanJmlanlrlar. Probuo performansl. 'esas olarak lransduserinin sonumlenmesi ve elektro-akuslik cevirim verimine gore belirlenir. Buntar da transduserin malzemesi. bUyUklugu; lransdus~rin a~k~~lndaki sonum bioku vb. taraflndan beIirlendiginde. prob performanslnln.dengeli tutulabilmesi icin prob parcalarlnln ve malzemesinin see imine ve montaj1na ozellikle dikkat edilmelidir.

1.1.'2.2 -

Prob Tipleri. Transduserlerin 80yutlarl ve GosLerili~leri

-

1.1.2.2.1 Prob Tipleri Prob lipleri. Cizelg~-l de verilmieLir. Probun icin bobin ve direnc gibi clcktriksel parcalar

hata arama kabiliyetini proba takllabilir.

../

,

(~r ".

7.:

artlrmak

---

-

----

1 " TURK

UDK 620.179.162:669

'-:i', , CtZELGE-1

Prob

Tip

STANDARDLARI

TS 4822/Nisan

tert

1986

-

Kul1an1lan Ketot.IUYRUlarnaSekli.

Kul1an11acak ~rob Tipi standard I-C1plak kuvart.z 1- koruyucu I -'Red kti rrne malzerne ti 'l'emas

Dogrudan

Norma1 Probla Muayene Ket.odu

I

Cifl

K1srni dald1rrn8 Dald1t~a Diiet'leri Dogrudan

t.abakas1 ile tabakas1.z

Teker t.ipi problar Sabit. aC1 h Deiiseb;lir aC1.11 cift krista Hi

tamas

Probla

KLsmi

Kuayenf!

Ketodu

-

1.1.2.2.2.1 ,Transduser Parantez CtZELGE-2

,

'

- Normal datresel

Problar otmall

ic;indeki degerler Normal

ProblarJn

Olculer I

1

" 1

I

Frekans (MHz) 0.5 max

1 2-3

ve ~nma

c;apl Cizelge-2

mecburi

01madLkc;a'kullan11ma~a11dlr.

Transduser

de verilenlere

uygun

Boyutlar1

rnm'dir.

Anma Cap1.

" 1

30 50 20 30 40 10 20 (25) 301 5 10 20 (30)1 I

IS.

rIO, (20) ~~

1

1.1.2.2.2.2 - AC;11L Problar Transduser kare kesit.li olmalL 01rna11d1r. ic;indeki degerler

~ ve

mecburi

anma

olc;u1eri Cizelge-3

de verilenlere

01mad1kc;a kullanllmamal1d1r.'

CtZELGE-3 AC;Ll1Problartn TransduserBoyutlarL Oleuler K1r1lrna

I I

I

I

I

I

01mal1.d1r.

I

4-5 10

Parantez

8

Transduser Boyutlarl

./ 1

Sabil aC;111 Degi~ebilir aC;1.11

Digerleri

','

1.1.2.2.2

mal~erneli

Geciktirrnema1zernesiz Film Film

-

Ac;111

Gecikt.il~e

kristallil

Frekans (MHz)

1

2-3 4-5

Ac;ls11 1(35°)

I

I I

I

1

1

L

I

1

450

1

60°

1

I

I

mm'di.r. I

700

I

I

1

(800)

I

20x20. (28x28)

I

I 1

(7x]) L-10xlO. (14x14). 20x20

1

(5x5). (7x]). 10x10. (14x14)

I

.0 8 -

uygun

TURK

UDK 620.179.162:669

1.1.2.2.3 - probun Gosteri1i~i

STANDARDLARI

TS 4822/Nisan

1986

.

Prob1arln gostari1i~i. Cize1ge-4 e uygun olma1l. bu bilgi1er probun kolayca gOrUnecek bir yerine ko1ayca okunabi1ir bir $ekilde yaz11ma1ldlr. A~11i prob1arda. prob ses demeti ~tkl~ noktastnl ko1ayca okumak i~in a~111 probun her iki taraflna. e~it ara1lk1ar1a ol~ek1endirme yaptlma1tdlr. ctZELGE-4 tsaret

probun'Gosteri1i~i SlraSl

1 2

I

3

Transduserin

I

I

BUyUklugu

I

I

I

I

I

I

I

yazll1r. IDort kO$e kesitli kristallerde; Yukseklik x Genislik. mm olarak INormal : N IA~th : A IBoyuna Dalga A~111 : LA IYuzey Dalgasl : S IDegi~ebilir A~ll1 : VA

I

I

IDa1dlrma

I

I I

1

4

ITip I

I

I I

I I ---

-

5

I

IKlrl1ma

I

I

I

I

akustik

AlS1

: I

.

ITeker : W ICift Kristalli : D ek1enir. lEt Ka1ln11Rl Bo1umU tcin : T eklenir. IAz karbonlu ~e1ik1erdeki klf11ma a~lS1. derece lolarak. Aluminyumdaki klrl1ma a~lS1 oldugunda IAL ek1enir.

beraberinda data yapraklar1 uzakllk-kazan~-buyUkluk diyagramlarl olmall

lier probun

l

Tip ve Sembo1 ISaYlsa1 deger. ~iz olarak IKuvarz : Q ILityum Su1fat : L IBaryum Titanat : B IKur$un Zirkonat Titanat : Z IPiezoelektrik Seramik1er (B ve ~ haric) : C ~Dairese1 Krista1lerde : Cap. mm olarak ICift kristal1ilerde bolunmeden onceki boyut

ve fiziksel ozel1ikleri beIirtiImi~ olmalldlr.

tlRNEK 1

5 Q 20 N : 5 MHz. Kuvartz transduser. 20 rom ~aplnda. nOt~al prob

tlRNEK 2 - 2 Z 10xi0 A 70 : 2 MHz, Kur$un zirkonat titanat transduser. yUksek1ik x geni~lik = lOxlO rom a~tll prob, klrllma a~lSl 700

1.1.2.3 1.1.2.3.1

-

Prob Performansl

-

Normal

problar

Probun hassasiyeti Ek-D yet ~ozuculugu Ek-C ye gore olculur va kullanma amaClna uygun prob secilir.

-

1.1.2.3.2 ACll1 Pr.obun hassasiyeti

1.1.3

-

Problar Ek..E ye gore

olculur

ve kullanma

Kap1 AraCl

- 9 -

amaClna

uygun

prob

se~ilir.

TURK

UDK 620.179.162:669

STANDARDLARI

TS 4822/Nisan

1986

1. 1.3.1 - Genal Kapl araCl, hata nraYlc~s1 i1e birliktc kul1an111r. Katod ~~tnl tupu bir monitere baglan1r ve katod t~1n1 Lupunun yalay ekseninde "ks?1." olarak adlandlrl1an bir gozetleme araltg1 se~ilir. Kapt ayarlandtktan sonra elckLriksel olarak sadece bu arallktaki yankl1ar se~ilir. Bu arallklaki yanklnln yiiksekliii, enceden ayarlanan seviyenin ustunde mi, yoksa alttnda ml olduguna kap1 RraCl karar vcrir (katod 1~lnl tupunun du~ey ekscnindc) vc bir scs, 1~tk vb. ile alarm verir veya a~ma kapama yapar veya d1.~ardaki bi.r at'aCl kontro1 iein yankl yiiksekliiini kaydeder veya ara~t1rma sinyal~ taraftndan verilen ara~ttrllan degerleri kaydeder. KaYlt cihazt, kapl olarak kaydetmekLe metodunun, muayene durumlarda siirckli 1,1.3.2

- Kapl

,.",;",1.1.3.2.1 .,.

- Ti

araCl taraflndan veri len veri leri vcya aema- kapamaYl, siirekli kullan1.1~r. Bu Rra~lar, muayene par~aS1nln, hata arama frekans~nln, muayene hassasiyetinin, vb.lerini,n sabit ka1dlgl ve aral~kll hata aramalarda kullanll1r.'

Aract

p

'-I..'

~l.:';lCapl

ara~larl,

.~~:~ Hata araYlcls1nln ~I~;~'Hata araylcls1na ~:~:':"':'Hata araylclslna

ieine bir unite olarak yerle~tirilmi~, bir fi~ aracl11g1yla yerle~tirilmi~, dl~~ndan baglanan,

~ij~k uzere 3 tipe ayrtllr. N?~:, ri:i.3.2.2 - Kap1 SaYlsl veya birkac kap1 vardtr. Birden eok kaplnln' ~Hata arama sistcmine bagll olarak bir 'JNlundugu durumlarda, kap1lar birinci kapt, ikinci kap1 vs. olarak adiandlrlllr. ":.~

-......-...

'lh'.3.2.3 - Kaplnln Ba~lang1~ NoktaS1. .iiin1n fonksiyonlarlnln ba~lad1.g1 noktadtr. :~~~Sl, }..~

"Ba~langlC

noktasl"

Kapl

ayarlanacai1

zaman,

ba~lang1.~

diigmeaiyl~'ayarlanlr.

~ ~

'~.3 ,.2:4-- Kapl Goni~ligi 'jhu.n, 'fonksiyonlartnl devam et.l.irdigi arallktlr. ~i,ligi, uKapl geni~ligi" diigmesiyle ayarlantr. -~~.

Kap1

ayarlanac.ag1

zaman,

kap1

.

- 10 .

r

"..~'Ii~."""""'"

, r''

, ;t " -,,',50 mrn

:s100mm 50mm >50 m m 'OOm m 50mm

Si

-

0,23 0,25

-

0,20 0/22

Max 0,35

0,18

Max 0,35

P Max

Mn

.

man 25xC

5 Max

0,040 0,000

0.6-1.200,040 0,040

16

.:>16 40

.

25

man 24

II

II

mlO

kgf/mm

:;>40

.

mln 22 II

>5 16

5 mm 23

4152

.

Et kalanltgl

mln 18

"

/I

I

'e:: ~ x

.,.

Kopma uzamasl

CI' N o

mm >16 50

>40

mln 22

man 24

II

It

I-' ..... \C I-' CI' N CI' CI'

..0

II I

Max '.40

0,040 0,0'0

I'

"

h

"

/I

"

I

"

I I~ e::: I~ 1m' ,r-i > 2i o > \::tJ o .... ~ H I

r;a

w .

Gizelge 1511

g"un

devaml ,

'1lem ozerlklr'l

-.

I yapl ir me

grmu

Ostenit olmama

p

II

.

tavi

Egmc acrisl

..

Normallet

..,

Egme

II

tone buyuklugu 7' den kueuk . "

II

180.

'"

deneyi

Mandel apl

Dene sleak

191

1,OxMalzeme et leal10119I

I I

Charpy vurma deneY'1

O.C'

O.C

il 1.

-

L

min

I~ N ..... :z: 1"" 111 ~ :3

2.8 man

4.8

I

I-' ..0 co CI'

---,""-->

YDK

TURK

620.179.162:669

--

1.3.2.2.1.1

Malzl-)me

STANDARDLARI

TS 4822/Nisan

1986

Kont~olu

Ma1zemenin biitiinyiizeyi Lek L-H";.}ftan 5 Mh:t: frekans ve 20 111m~apl1. probla su kolonuyla birle~llrme metodu kullan1larak ultrasonik normal problarla muayenesi yapl.hr ve muayene sonunda Maddn 1.3.2.1 de be]irLilen STBhGV2 standard test. blogunun yank1. yiikseklig inin 11" iinden biiyiikhata yank1S1. got'i.ilmemclidir. Malzemenin butun yiizeyi __~ (6S) te i~lend.iginde 5 MHz ve 20 mm c;apl1 probla dogrudan Lemas metodu ku 11anJ lar."akultrasonik normal problarJ a muayenesi yapl.lll" ve muayene sonunda Madde t.3. 2.1 de bel il"Lilen STH- GV2 sLanda~d tesL blogunun yank1 yiiksnkligini.n tI', iinden buyuk hata yankJ.sl godHml-)melidir. 1.3.2.2.2 - Ri~lm ve Boyutla~ SLandard LesL blogunun bic;im va bnyuLla~L SekLI-3 de verllmi~Lir.

100

.

(~

"

'- ' ,

C) C)

...

(

~I

1.3.2.2.3

-

1.3.2.2.3.1 Muayene i~in

.

Muayene

UlLrasonik

- Cihazlar a~ag1daki

Ultrasonik hata ZaY1.flat1c1,

cihazlar

ku1.lanJ

11e-.

ae-aY1.C1S~,

P~ob,

5 Mhz frekansl1

20 nuu

Temas S1V1.S1., Muayene ic;in referans 1.3.2.2.4

-

Muayene

c;apl1

meLodu

i~in

kuvae-tz

50Q20I)

blok.

Mf)l.odu ve

Muayene metodu ve :?al"Uarl

(dald1.rma

~art lar J

a:?agldaki

g ibi

olma hd1.l".

Muayene frckAnsl 5 MHz, Ayar1ama derecesi darbe geni~ligi mumkun oldugunca dar olmall ve bast.lrma "0" veya "OFF" due-umuna getir1 I.me1i ve refee-ans blogun standard deJiginden gelen yankl.yiiksekligi ekran ol~.eginhl %.~O sine gelecek ~eki.lde hassasiyeL aya~lanma11dlr.

.. 20 -.

TURK

UDK 620.179.162:669

S'rANDARDLART

TS 4822/Nisan

1986

(51~me Metodu Test blogunun standard deliginden va referans blogun standard deliginden gelen yankI.yukse1clil~~~~~~,:}:~:i':"i~\~."". . ['1fv.{~M;~~~h":,i),1' ~,'(:1,,(";" ," ."

'.

,

araY1C1S1,

- AC11I, pr~b. icin

- Huayene

"

,:,:.,>:~:"..:,:

'~.'.~.~.-!

cihaziar

- Tamas S1V1Sl.. makina

"

,

Cihaziari

-

hata

,:

2 veya 2.25 MHz, 70 C (~rnek 5 KHz. 45°C (~rnek

,

I'~A:~,:' ,\~af~' (j~ v,>:'

':

.0;. . ,.'

Kuayen~"..,'"

- AC111 prob,

~k;;. ~y:;

~

;"

'4.1 Huayene ic in -'a~ai1daki

~~~~t~.~.~;,> '- Ul tras.dnik 9'$J;;~:'./'-',:~, ZaY1flat1c1,

l,mf'"",

'.'

- ~ltr~son1k

".:.:~:: ','. . . 'li5,~~::::~(,:,:i

:"

:,.. .

bo y - I,1 5' :,,', 'C' ,

:'1,~i/';]dan_boYa

;t~t~:c:.>::._

8

+0,03

;W~:~~S~':I,'_I,,5x 4 11. ~, ". . --',...,

5

-0.01

~.,

F:;,~:c" '"",

',\-f",': ."

........

.

26 -

"'\6~.':ir\!/j?lti~~~'i:\I.I;>.iL(':;";,!;k';;\,,::,:,\,,{i'" '~, :,'-~:'{__~~.' ,y(~: ,

"~i~.fu~~ii:i}A;;i}if,~1?'J.~~6~{;~~~!it~;i;~~;~W< -:1.3.2.5.2..2 - 5 HHz', 450 a~111 bir a~111 prob kullan11arak, STB-A2 test blogunun -~ii~~t';lmm x 1 mm lik deliii iki seme mesaf~sind~ denenir. ve yank1 yiiksekliii ~5 e :::~~.~.:,.:.ayarlan1r. Bu ayar derecesi,nde delik bir .seme mesafesinde denenir ve katod 1~1n1 .~.~?,;,U. .,. tUpilnde yank1 yiiksekligi i,aretlenerek" ~ekil-7 de gorulduiti gibi bir ~izgi ~izilir.

.. :.,1:>,.,

','

.

Ultrasonik

'.'

hata

'.

araY1c1s1n1n

.

10 dB ar~1r1i1r ve biitunyfizey ~ ~eki1-7 de gorGlen kritik goriilmemelid'ir.' .. .

hassasiyoti

(12S'e) iflenmi,ust yfizeydentaranir~ Bu'durumda ~izgiyi

a~an..hi~bir I .

hata

yank1s1

I

,

......

10

0

100

50

I

ri 'de Cilz91 \I

\

SO

I\.

-

\

I

0;UI"

~EKtL 7

'0'

30

20

1\

./.

-'"1 '".

...

I

II "' 2S

AI'ko yuuy

- Kritik

Cizginin RIde Ediii~i

- 27 -

.

-

"

.~ - -------_.--

TURK

UDK 620.179.162:669

TS 4822/Nisan

STANDARDLARI

1986

/

P ~~.

Bundan sonra, butun yUzeyin,kenarlardan 5 KHz, _20 mm lik probla, dogrudan temas

l~

metodu kullan11arak ultrasonik nor~l

problarla muayenesi yapL11r. Bu durumda

J~~" STB-GV2 test blogunun yank1 yUksckliginin 1/4 unu a~an hata yank1s~ goru1memelidir. 1.3.2.5.3 - Bi~im ve 80yutlar Standard

test btogunun

bi~im

,

v'6~oyutlar1

~ekil-.8 e uygun

olmal1dlr.

.OI1:ul.,.mm'di,.. II'

o

o +I "! II' ...

8 ..t.

05'1 .z+I.Z-

35.6

I

,

~EKtL ~i:,:.

."

~ - Bi~im'~e Boyut1ar (STB-A3)

..

,

~0 ~4 ve ~8 rom 1ik deliklerin tolerans1 ~ 0,05 mm, diger belirtilmeyen tolerans1ar (;~+ 0,1 rom, yUzeylerin belirtilmeyan purijzlukleri ise ~ (12 S) olarak a11n1r.

~~~

.'

"L:~

3

.

':?);'..":

.

2 5 .

.

Ultrasonik Huayene

4

~.

~1;3.2.S.4.1 - Muayene eihazlar1 '.:}fuayene i~in a~agl.daki cihazlar .~'.'~\.:'21{:~

J/:~ ~itr;"asonik

. .5 MHz JOoe (~rnek ..'t.;,; .,-. . '.f1(;;::~ 'Temas SlV1Sl., makina yag1, '

"

!:(~i-.:':~,,:AC;1~1 pr?b. i~in denge ',./-Huayene 1C;ln referans

th

ag1rhg1, blok.

'.

1:\.~.,l.3.2.5.4.2

_. Muayene

\~t:;.:~:;... HU8yene~artlar1 Muayene

tt~~ Ayarlama }:: ...:..::. oldugunca

~arllar1 ve Muayene Melodu

ve muayene

'-'"'I';'"..

"1:~"':-

2 Z 10xl0 A lIS) 2 Z 10xl0 A 70) 5 Z 10xl0 A 70)

Frekans1

:

Derecesi dar

metodu

al1agl.daki"

g ibi

° Ima hd 1.r.

2 ve 2,25 MHz ve 5 KHz, : Hassasiyel mumkun olduguncayuksek, darbe genil111gi

olmahdlr. - 28 -

mumkun

8

. _..'

"

TURK

UDK 620.179.162:669

STANDARDLARI

TS 4822/Nisan

1986

Prob Ses Demeti CLkl~ Noktasln1n Dogruluk Kuayenesi : Prob ileri geri hareket eU.lrlletOekR ~O Uk kavisli yiizeyinen buyuk yankl yiiksekllgl veren tiolcta'-'.,y'. bulunur ve bu durumda prob durdurulur. Prob ses demetl C;lk1~noktaS1yla R 50'hk kavisli kavisii

.'<

. :

yiizeyin markezi arasLndaki sapma c;elik bir cetvel ile olc;ulur. R 50' Ilk yiizeyin merkezinin on taraf1 art1, arka taraf1 lse eksi ile gosterilerek,

sapma +a mm veya -a mm olarak kaydedilir.

.

- Klr1Ima AC;ls1Q1n Dogruluk Huayenesi : 450 ve 700 ilk k1r11ma aC;11arl~ln ~izgileri 450 ve 700 ilk probtarta olc;ulur. Prob olc;me C;izgisinin bulundugu yer uzerlnde iIerl-geri hareket cttlrilir, yankl yiiksekliginin en buyiik oldugu yer bulunur~ bu dU~Jmda prob ses derneti C;lkl~ noktaslyia standard test blogunun C;izglsi aras1ndaki sapma 0,2° dogrulukia olc;uIur. tllc;meC;izgisi slflr noktasl ai~narak ve buyiik aC;llar artl, kuc;uk aC;llar isa eksi i1e gosterilerek sapma +O,b

veya -O,b olarak kaydedilir." " I

-~4

'

mmax A

rom Iik yiiksek liSi

Deligin YankL Yuksekligini~ Dogruluk Huayenesi : Referans blo~un

t.50 ye ayarlanlr, standard. test blogunun olc;ulen yankl yiiksekligi t.50 ye zaYlflatlcl Ue, ayarlanir';'ve ,bu"d!-lrumdaki etB.degeri kaydedilir v?olc;me ~k~~e~eli oll1,rak yaP:lt,1~.:4S0 .1~k.~~r,:1.~ma "~~ii!J1 ~C;~tl. de1~gin yankl

. --:.

yankl

I" -~

Ii~:~1"'!

yuk~ekligl

ikl

sekme

mesafesinde,'

700lik

'klt"llina

aC;1s1

iC;111 .ise blr se1ane

:;>.;:m~safesinde', o,lc;ulur o'"Y;ankl yii~~ek1ig.l;~O~~. ;.dBr4~,g~.lU~(:O~#11.d1r. ~;~~~;.:..:: ~'~iH+":::" tlIc;roe SaY181 ': ".Huayene: ,ic;in t"eferans )!!:.;~~~~~~~4 .';'~es't':.1?,loki~~1~,ln

":

i};//::;.

uz~:inde

y,~}:,

_;':::1..'3~;2~5.5 - t~aretleme kontroiden

.'

,";::~::';

'.,

behrienen

"

1 mm

... .

.,.;:';:t!y~~~~."ve

:...,.,'.:;

".~...,.

.;;;'~~'KJ.r11maaC;lsL:.to,60 . ".:.r?~£~4 romx 4 mm lik deligin yank1.yiiksekligi .:t

.

'. ". "

1;l,

...>:..~...l.~.:..I

.

.t

:'.,

:: ':~~:...~

620.179.162:669

E2.3.2 - Gosteri1i~ Cozilcillilk Z (dB) ile

TURK

STANDARDLARI

TS 4822/Nisan

1986

gosterilir. t

KaYlt yaptltrken, a~aildaki maddeler de belirtilmelidir. Hata araY1C1Slntn ad1 ve seri numaraSt, Probun tipi ve seri numaC'8St, Transdilserin malzemesi ve bilyilkliliil, K1C']1ma ar;lSl.,

Muayene ,

\

~. !

t. I I? :

Darbe

J L ~J:

i.~ 1 ig i ,

Hassasiyet olr;eklendirmcsi, Bastlrma, Darbe ayart, Yanklnln standard yUksekligi, Deneyi etkileyebilecek hususlar

vb.

.

II

.~.

.,

fl'.)kanSl,

gen

E2.4

E2.4.1

-

()lil Bo1ge (Hr;me Metodu

-

E2.4.1.1 Zaman Ekseninin Ayarlanmasl Hata araYlclslnln zaman ekseni 125 nw muayene a~agldaki gibi yaplltr:

arallglna

gore

ayarlantr.

t~lem

(a) da gorilldiliil gibi. normal prob kullantlarak Al test blogunun 91 rom ve B2 yankllarl ekran ol~eginin zaman ekseninin 20 ve 40 olan yerlerine ~akl~tlrlllr. Bu noktalar enine dalganln 50 rom va 100 rom lik degerlerine kar~lllk geliC'. ~ekil-E5

lik yerinden allnan Bl

o

o ... f"\

10

20

30

40

50

'I.

SO

"'r

~EK!L

E5

S,

2

- Zaman Ekseninin

_. 60 -

Ay~C'1anmast

.

.

"

;

I

I

~

TURK

UDK 620.179.162:669

STANDARDLARI

TS 4822/Nisan

1986

Sonra prob degi~tlrilir ve aClll prob kullanllmaya ba~lan1r. ~ekil-E5 (b) de goruldugu gibi R 100 lik datrenin'merkez Cizgisiyle, pC"ob ses demeti pkl!i noktaslnln cakl!iacagl ,ekilde prob.yerle,tirilir, ,darbe dugmesiyle oynanaC"ak ya da zaman eksenini uzallLp k1sallarak R 100 ilk daireden gelen yanklnln yiikselme noklasl, Hadde E2.1 de verilen metol ile, zaman ekseninde 40 noktas1na getirilir. Bu anda ekran oiceginin 0 noklasl degme noklas1dlr. 7-'~-

(2)

.,.

o .

: ~'.

.

a

l~"

so

30

20

10 .Ii

',.,.

,.. "

j

.,

..

;

I

;

.\;

so",.

'i '.... "'.\1:.i \ ('.,' I.: .. ,. I

"

..-

(.

;-,

i

' ,; , ., \. ,\"':

\

J

..

0 -

..

.. ,

"

~EK:tL E5

l

..".;.

II i l'i .. ';,

\ :;

1,'0' L1

'.:-:..,.

- Darbe Geni'iligi COzUciiliigiinHadde E2.3 de verilen oleme rnetoduYla ve A2 test blogu kullanllarak 'oleiimU yap11dlglnda; hata araYlc1s1n1n darbe genili1igi, A ve B ozeliklerinden gelen yankl1arln, en az 3 dB i1e CozUldUgUnde mumkun o1dugunca genili secilir vc bu anda ~ozUciiliigiindegeri zaY1flat1cldan okunur.

I.

E2 .5.2

)i

.'

- cHerne Metodu

r ,',.... \' '~", t": I,

\

E2.5.2.1 - Al Hassasiyeti Al test b10gu kul1anl1arak, prob ses demeti C1k1~ noktaS1.nln Hadde E2.1 de verilcn olcrne rnetoduna gore, R 100 liik daireden ge1en yank1 yiiksekliginin ekran 01ceginin ~50 si olana kadar zaY1.flallc1 ayar1anlr (~ekil-E7). Zaytflal1.c1.n1n bu durumda okunan degeriyle Hadde E2.5.1.2 de okunan deger1eri arastndaki fark bu1unur ve bu fark A1 hassasiyeti olarak a11111.r.

.

o

i i,''': ) '.

.

~EK1L

E7

-

Al Hassasiyetinin

- 62 -

Yerinin

Olciimu-

UDK 620.179.162:669

TURK

TS 4822/Nisan

STANDARDLARI

1986

E2.5.2.2 - A2 Hassasiyeti A2 test blogu kullan11arak, ~ekil-E8 de gOrUldugu gibi, ~ 1,5 rom lik delik tek kayma,ile hedoflenerek, yankl yijksekligi ekran oiceginin ,~O si oluncaya kadar zaYlflatlcl ayarlan~r. ZaYlflallc1nln bu durumda okunan degeriyle Kadde E2.5.1.2 de okunan degerleri araslndaki fark bulunur ve bu fark A2 hassasiyeti olarak a1101r.

.

s61

bOJdan boya delik

-

D

..

)

I

~EKtL E8 E2.5.3

0

(

.

0

-

.

A2 Hassasiyetinin Yerinin ~lcumU

- Gosterili~

Kadde E2.5.2.1 ve Madde E2.5.2.2'ye uygun olarak oicuien Al ve A2 hassasiyetleri dB ile belirlenir ve bunlar hassasiyelin go~terili~inde kullanlilr. KaYlt yaplllrken, a~agldaki bilgiler de belirlilrnelidir. Hata araY1C1S1nln adl va seri nurnaraS1, Probun tipi ve seri numaraS1, TransdUserin rnalzernesi ve buyijklugu, Klrllrna aC1Sl, Huayene frekans1, Hassasiyetin Dar-be ayar~,

standard

yeri

(Kadde

E2.S.1.2

CozUculuk (Madde E2.5.1.3), Deneyi etkileyebilecek hususlar vb.

I.

_. 63 -

deki

elektrik

gUrUllusunuo

yuksekligi),

TURK

UDK 620.179.162:669

BAZI

unsound

"

STANDARDLARI

area

ult.rasonic wave test frequency

ultrasonik ses demetine kar~l duyarslz alan (hata gozlenebi.len bolge) Ultrasonik dalga muayene frekansl

pulse

darbe darbe geni~ligi bastt,rma kazan~ hassasiyet olceklondirmesi

gain

" '~".'.'~'ensitivity . ";.

~

lI::'

,'time full

graduation

base scale

linearity

of time

tam skala zaman ekseni buyijltme dogrusalllg1

base

'of am~lification . .'

. Ilnear~ty

zaman ekseni

{~

.

.:' \'. A-scope

.",

A alanl

.

of tiJlle base power

>,"rt!sol~~Tig'.

;','

'.'

wedge :},~.":'.'{',:i' , coup lant'" .\

saglrla~

,

)

'

oW bolge prob ses demeti Clkl~ noktasl klrllma aClsl darbe yankl metodu ile muayene metodu normal problarla muayene metodu aClll problarla muayene metodu yankl taban yanklsl, arka cidar yanklsl S.lnlr yanklsl duzlem dalga ile muayene metodu yijzey dalgasl ile muayene metodu enine dalga ile muayene metodu artlk yankl zaYlflatma darbe tekrar frekansl yan duvar yankls1 gecikmi~ yankl yUzey yankls1 daldlrmB metodu

echo

'

.

taban blogu tamas SlV1S1

.

dead zon:~' probe index angle of 'refraction pulse-echo technique normal beam technique' angle beam technique bottom

"

zaman ekseni dogrusalllg1 COZffiegucu. COzUmleme kabiliyeti

"

" quench,~~g"

t.

1986

BU STANDARDIN HAZrRr~NHASINDA KAR~ILA~ILAN tNGiLtZCE DEYtMLER tCtN KULLANlLAN TURKCE KAR~lLIKLAR

pulse width . reje'ction ,:.

TS 4822/Nisan

echo

boundary echo plate wave technique surface wave technique transverse wave techn ique

residual echo att.enuation

pulse repetition side wall echo delayed echo surface echo immersion method

frequency

grass

beam path distance propogation time transmitted pulse testing object.

crimen yankl yijksekligi hata yank.lSl sahte yankl ultrasonik olarak duyarll bolge yanklsl gozlenmeycn b61ge) ultrasonik demet yolu uzakllgl yaYllma :t:amanl gonderilen darbe muayene parc;aSl

flaw

hata

echo height flaw echo spurious echo ultrasonically

sound

area

.. I -

(hata

TS 4822/Nisan

TURK STANDARDLARI

1986

I: , , ,;., 'r',i;

cozuculiik

r~.solution

graduation stability distance amplitude pulse tuning efficiency direct contact variable angle gate device

olceklendlrme dengelilik, kararllllk uzakllga bagll olarak yiikscklik ayarlamasl darbe ayar1

compensation

verim dogrudan temas degi~ebilir aCll1 kapl aract

probe

prob

gate

kapl

starting point output terminals flat bottom hole side wall

ba~langlC noktasl Clkl~ uclarl (terminalleri) duz tabanll delik ';randuva r duyarl1k dogrudan temas metodu ayarlama derecesi allcllJ.k hassasiyeti

precision method of direct

contact

adjusted degree receiving sensitivity

I

,

.

" \ "

"

-

---

II -