Tomislav Ivanek - Seminarski Rad

Sveučilište u Zagrebu Fakultet strojarstva i brodogradnje Katedra za zavarene konstrukcije

SEMINARSKI RA

GENERIRANJE OPTIMIRANE ROBOTSKE PUTANJE ZA POSTUPKE TOPLINSKOG PRSKANJA I NANOŠENJA VISKOKOKVALITENIH PREVLAKA NA ZAKRIVLJENE POVRŠINE

Nositelj kolegija: prof. dr. sc. Zoran Kožuh  Tomislav  Tomislav Ivanek Asistent: dr. dr. sc. Zlatko Zlatko Glogovi !!"#$%&'(! " ) *I + ZA,K-N

Zagreb! "#$%&

SADRŽAJ SAR'A(

I

)*)IS S+IKA $& ,-* "&

$

%

% %&

II

$

%

%&"& *.is zaštitni/ .linova 0 %&"&$& Argon 1Ar20 %&"&"& 3elij 13e2 0 %&"&%& ,gljikov dioksid 14* "2 0 %&"&5& Kisik 1*"2 6 %&%& )ri7jena zaštitni/ .linova %&%&$& Argon

8

%&%&"& 3elij

9

8

%&%&%& ,gljikov dioksid 9 5& ZAK+(,:AK Za/vala

;

;

0& +Ie .ri če7u .ločice stisnu 7ikroizbočine .odloge! što uvjetuje .rianjanje .revlaka tzv& sidrenje7& aljnji7 .rskanje7 ka.ljice udaraju na .oluskrutnute .ločice .rianjaju=i uz nji/ djelo7ično zavarivanje7! djelo7ično sidrenje7 @"& *čito je da se .rskanje7 7ogu dobiti .revlake koje čvrsto .rianjaju sa7o ako je .odloga 7ikro/ra.ava što se obično .osti>e .ri7jereno7  .redobrado7 kao što je n.r& tokarenje! glodanje i brušenje& $

Slika $& S/e7atski .rikaz .revlačenja vru=i7 .rskanje7

)rskanje7 se 7ogu nanositi .raktički svi 7etali i legure! .a i 7nogi ne7etali& Dudu=i da se  .rito7 .odloge obično zagriju sa7o na 0# do "## 4! .ostu.ak je .ogodan i za 7etalizaciju 7aterijala s visoki7 talište7! i oni/ koji se lako tale ili su za.aljivi& Najčeš=i 7aterijali koji se  .revlače ovo7 7etodo7 su čelik! lijevano >eljezo! titan i titanove legure! alu7inij i alu7inijske legure! nikal i 7aterijali na bazi bakra i kobalta& ebljina .revlake 7o>e iznositi od "# 7ikro7etara do nekoliko 7ili7etara! zavisno o vrsti .rocesa i 7aterijala .revlake! što rezultira široko7 .ri7jeno7&

3. POSTUPCI VRUĆEG PRSKANJA Nakon izbora .revlake treba naravno! odabrati i .ostu.ak nanošenja! .ri če7u su 7jerodavni Bunkcionalni i ekono7ski činioci te oblik! odnosno veličina objekta i 7aterijal koji se .revlači& Zbog brojni/ utjecajni/ .ara7etara! .ri7jena svakog .ostu.ka u konkretno7 slučaju i7a .rednosti i nedostatke! .a =e7o s.o7enuti najva>nije&

3.1. PLAMENO PRSKANJE )la7eno .rskanje 7o>e se .rovoditi u.otrebo7 >ice ili .raška& )ostu.ko7 .rskanja  .la7eno7 i >ico7 .osti>e se debljina sloja od #!$ do #!0 77& 'ica kao dodatni 7aterijal dovodi se kontinuirano u .la7enik gdje se tali& obivene čestice rastaljenog 7etala u ko7.ri7irano7 zraku nanose se na osnovni 7aterijal& )riliko7 nanošenja udaljenost iz7e?u "

vr/a .ištolja i obra?ivanog .red7eta iznosi iz7e?u $## i "0# 77! kod ve=eg raz7aka ka.ljice bi se skru=ivale u letu! a kod 7anjeg raz7aka .odloga bi se .regrijavala i ka.ljice bi se cijedile niz .ovršinu&

Slika "& S/e7atski .rikaz .rskanja .la7eno7

3.2. ELEKTROLUČNO PRSKANJE Kod .ostu.aka .rskanja električni7 luko7 i >ico7! električni luk odr>ava se iz7e?u dvije kontinuirane >ice 1dodatni 7aterijal2 koje se dovode& 'ičane elektrode .rivode se .ištolju  .o7o=u elektro7otora a na izlazu se saviju kako bi se sučelile .od kuto7 iz7e?u %0 i 6#& Krajevi >ice se rastale zbog visoke to.line električnog luka! nastale čestice taline se 7lazo7 zraka ubrzavaju i dovode na osnovni 7aterijal& ebljina nanesenog sloja ovi7 .ostu.ko7 iznosi

#!0 do 0 77 a  .onekad i više&

Slika %& S/e7atski .rikaz elektrolučnog .rskanja $ G us7jeravanje čeljusti! " G .ritiskivači! %

% G dovod eletrične struje! 5 G elektrodna >ica! 0 G Sa.nica za zrak! 6 G električni luk 

3.3. PRSKANJE POMOĆU PLAZME -isoka energija i gusto=a čine .laz7u jedni7 od naj.o.ularniji/ .ostu.aka vru=eg .rskanja& Električni luk us.ostavlja se iz7e?u volBra7ove elektrode 1katoda2 i bakrene elektrode 1anoda2! koja je šu.lja i /ladi se vodo7& , izlaznu bakrenu 7laznicu uvodi se s7jesa .raška i nosivog .lina 1zrak! dušik! argon!&&&2& )laz7a u dodiru sa drugi7 tvari7a .renosi na nji/ svoju gole7u

energiju

 .ri če7u se

zrnca

veličine "#

do $##

H7 naglo

rastale i

us7jere se

na

 .ovršinu

osnovnog

7aterijala&

ebljina

nanesenog

sloja

iznosi #!$

do $!0

77&

Slika 5& S/e7atski .rikaz .rskanja .o7o=u .laz7e

4. VRUĆE PRSKANJE ZAKRIVLJENIH POVRŠINA o sada vru=i7 .rskanje7 obra?ivale su se ravne ili si7etrične .ovršine! no danas sve više se koriste za obradu vrlo ko7.leksni/ i za/tjevni/ .ovršina! što za/tijeva u.orabu više osni/ na.redni/ robotski/ sustava& , to7 .rocesu treba voditi računa o takozvani7 kine7atički7

5

 .ara7etri7a koji uključuju .ara7etre sa7og .rocesa! a kontrolirani su gibanje7 robota&