Teoria 13 Ndertimi i Mjetit

NENI 72 1. Ciklomotorët, motomjetet dhe automjetet duhet të jenë të pajisura: a) sistem drejtimi; b) sistem frenimi; c) sistemin e sinjaleve pamore dhe ndriçuese; d) sistemin zhurmëmbytës dhe të shkarkimit, në qoftë se kanë motor me djegie të brendshme; e) sistemin e sinjalizimit zanor; f) sistemin e shikimit prapa; g) gomat ose sistemin ekuivalent me to. 2. Automjetet dhe motomjetet me peshë pa ngarkesë mbi 0.35 tonë, duhet të pajisen me sistemin e marsheve të lëvizjes prapa. 3. Automjetet duhet të pajisen edhe me: a) mekanizmin e qëndrimit (freni i dorës) dhe mekanizmin e mbrojtjes (bllokazhin) për mjetet që janë konstruktuar në mënyrë të tillë; b) sinjalin e lëvizshëm për të treguar rrezikun; c) treguesin kilometrik të dyllosur, sipas karakteristikave të përcaktuara në aktet në zbatim; d) kutinë e ndihmës së shpejtë. 4. Trolejbuset duhet të pajisen me sistemet dhe mekanizmat e treguar në pikat 1, 2 dhe 3, të përshtatura për mjete të këtij tipi. 5. Rimorkiot duhet të jenë të pajisura me sistemet e treguara në pikën 1, shkronjat "b", "c" dhe "g". Mjetet e afta për të tërhequr rimorkiot dhe vetë rimorkiot të jenë të pajisura me mekanizma të përshtatshëm për lidhje.

SHASIA DHE GABINA MEKANIZMI BJELL-MANIVEL MEKANIZMI SHPERNDARJES MOTORRI

SISTEMI LUBRIFIKIMIT SISTEMI FTOHJES SISTEMI USHQIMI

SISTEMI NDEZJES ORGANET E TRANSMETIMIT TE FUQISE SISTEMI I VARJES DHE SHUARJES SE LEKUNDJES

SISTEMI FRENIMIT SISTEMI DREJTIMIT SISTEMI ELEKTRIK SISTEMI NDRICIMIT DHE SINJALIZIMIT PAMOR E ZANOR

AUTOMJETI

MOTORI

A- Valvola e thithjes B- Kapaku testates C- Kolektori thithjes D- Testata

E- Kanalet e ujit ftohes F- Blloku cilindrave G- Sotokarteri H- Vaji lubrifikues I- Boshti me gunga J- Valvola e shkarkimit K- Kandela L- Kolektori zbrazjes M- Pistoni N- Bjella

1.

Procesi i thithjes

O- Qafat e bjellave në boshtin motorrik

2.

Procesi ngjeshjes

3.

Procesi djegies

4.

Procesi zbrazjes

P- Qafat e bankove në boshtin motorrik

MOTORRET ME NDEZJE TE DETYRUAR

MOTORRET ME VETENDEZJE

KOHET E PUNES NE MOTORRIN 4 KOHESH

KOHET E PUNES NE MOTORRIN W 4 KOHE

MOTORRI ME DY KOHE

MOTORRI ME DY KOHE

1 - Ngjeshja 2 - Djegia, zgjerimi, shkarkimi-thithja

MOTORRËT ROTATIVË

MOTORRET ME TURBINE

MEKANIZMI SHPERNDARJES

DIFEKTET DHE MIREMBAJTJA • Kercitje te valvulave – Demtim te kokes se pistonit – Rendiment te ulet – Ndotje te ambjentit

• Valvolat nuk mbyllin plotesisht dhomen e diegies – Ndotje te ambjentit

• Keputja e rripit te motorrrit – Nderrohet 30.000-90.000 km

• Kontroll i rripit te motorrit • Nderrimin e tij kur ploteson kohen e punes ose eshte i demtuar • Rregjistrimi i valvolave • Nderrim te boshtit me gunga kur eshte i konsumuar

MARMITA KATALITIKE

MOTORRINO

KORONE PINJON

DISTRIBUTORI

A- Fyrja ne distibutor e energjise B- Platinat C- Rregjistruesi

D- Nderpreresi E- Boshti me guga F- Kondesatori

SISTEMI

NDEZJES

DIFEKTET DHE MIREMBAJTJA • Platinat e konsumuara (shperndarje te keqe te rrymes). • Kandela te pa pastra ose te c’rregjistruara. • Telat percjelles te zhveshur dhe shkaktojne mase. • Ka rene bateria.

• Kontroll i kontakteve elektrike. • Kontroll te telave • Kontroll dhe zevendesim i kandeleve. • Karikimi baterise • Kontroll te siguresave

SISTEMI FTOHJES

SISTEMI FTOHJES

RAPORTET E UJIT ME ANTIFRIZEN

Pika e ngrirjes

Pika e vlimit

Uje i paster

50/50 C2H6O2 / Uje

70/30 C2H6O2 / Uje

0 C / 32 F

-37 C / -35 F

-55 C / -67 F

100 C / 212 F

106 C / 223 F

113 C / 235 F

C2H6O2 eshte

antifrize

DIFEKTET DHE MIREMBAJTJA • Rritet temperatura e lengut ftohes mbi vleren e lejuar. – Ndalet mjeti – Kontrollohet niveli i lengut ftohes – Termostati – Ventilatori – Tubot lidhes prej gome

• Lengu ftohes hidhet me motorr te ndezur • Kontrollohet dhe shetrngohet rripi i pompes se ujit • Nderrohet kur keputet ose eshte shume i demtuar • Per difekte me te renda cohet mjeti ne servise • Kur motorri eshte i nxehte nuk hapet menjehere kapaku i depozistes se lengut ftohes • Antifriza nderrohet cdo 2 vjet • Nuk perdoret uje ine vend te lengut ftohes

SISTEMI LUBRIFIKIMIT

DIFEKTET DHE MIREMBAJTJA • Nxehja e vajit- kur filtri vajit eshte i papaster ose sasia e vajt eshte nen nivel. • Nxjerr tym me ngjyre te kalter – renie te motorrit. • Pompa e vajit nuk funksionon – nuk kryhet lubrifikimi dhe digjet motorri. • Rrjedhje te vajit te motorrit. • Renie e presionit te vajit

• Nderrim i vajit dhe i filtrit. • Kontrolli i nivelit te vajit. • Per difekte me te renda mjeti dergohet ne servise

SISTEMI I USHQIMIT TË MOTORRËVE ME BENZINË KARBURATORI FILTËR AJRI KANDELA

KOLEKTORI THITHJES

MOTORRI

PISTONI

BOSHTI MOTORRIK

TREGUESI NIVELIT TË BENZINËS

FILTËR BENZINE POMPAÇIA

DEPOZITA

SISTEMI I USHQIMIT TË MOTORRAVE ME NAFTË INJEKTORI NAFTËS

PISTONI TREGUESI I NIVELIT TË KARBURANTIT

MOTORRI KOLLODOKU

POMPA E PRESIONIT TË LARTË NAFTËS

FILTRI NAFTËS

POMPA E PRESIONIT TË ULËT NAFTËS (POMPAÇIA)

DEPOZITA

DIFEKTET DHE MIREMBAJTJA •

Filtri i ajrit eshte i piset – – – –

•

Djegje jo e rregullt Konsum i madh i karburantit Ndotje e ambjentit Tym i zi ne motorret Diesel

Filtri ajrit eshte i bllokuar – Djegje jo e rregullt – Ndotje te ambjentit – Gufosje te motorrit (lagie te kandelave)

•

Paketa elektronike nuk funksionon ne rregull – Konsum te karburantit – Ndotje te ambjentit – Tym i zi ne motorret Diesel

•

Injektoret e papaster – Djegje jo e rregullt – Rendiment i ulet

•

Difekt i turbines – Djegje jo te mire te perzieries – Demtim te impiantit te shkarkimit te gazeve – Marrjen flake te motorrit

• Pastrimi ose nderrimi i filtrit te ajrit. • Nderrimi i filtrit te karburantit • Kontrolli i injektoreve • Kontrolli i pompes se presionit te larte

TRANSMETIMI FUQISE Rrotat

Motorri

Kambio Transmisioni kardanik

Friksioni

Kryqet e transmesionit

Diferenciali

FREKSIONI

FREKSIONI PJESËT PËRBËRSE TË FREKSIONIT FREKSIONI NË PUNË

KUTIA E SHPEJTESISE (KAMBIO) Akset e kamios Boshti dytesor

NGA MOTORRI

Leva e marsh.

Furcella

Per ne diferencial

Ingranazh marsh indietro

Boshti primar

Boshti ndihmes

Sinkronizatore

KUTIA E SHPEJTËSISË (KAMBIO)

KALIMI NE MARSHIN E PARE

KAMBJO AUTOMATIKE

KAMBJO AUTOMATIKE

AUTOMATIKE

MANUALE

RREZJA E BRENDSHME

KTHIMI I GOMAVE NGA DIFERENCIALI

QENDRA E KTHESES

KTHIMI I MJETIT

DIFERENCIALI NË PUNË

DIFERENCIALI NË PUNË - NË RRUGË TË DREJTË

DIFERENCIALI NË PUNË - NË KTHESË

AUTOMJETET ME RROTA TE PARA AKTIVE

DIFEKTET DHE MIREMBAJTJA • Volani eshte i fort. – Kutia e kthimit (grupi timonit) eshte me difekt – Gomat e para nuk kane presionin e duhur (jane te shfryra) – Levat dhe tirantet jane te deformuar

• Volanti dridhet – Jane konsumuar pjeset e sistemit te drejtimit – Sustat dhe amortizatoret e parenuk jane ne gjendje te mire – Ekojlibrimi i gomave te para nuk eshte ne rregull – Gomat e para jane te shfryra – Gomat e para kane deformime

• Shperndarja jo e mire e ngarkeses (efekti mbikthyes dhe nenkthyes)

• Kontroll te xhokove dhe anomalive te mekanizmit • Ekujlibrimin statik dhe dinamik te gomave • Kendet e montimit te rrotave • Presioni i ajrit ne goma

SISTEMI FRENIMIT

FRENAT ME DISQE PISTONÇINAT NOFLLA FRENI

ALKOLI MBERTHIMI I GOMES

MOCO E GOMES

FERROTAT

DISKU FRENIMIT

FRENA ME DISQE

FRENA ME DISK DHE ME TAMBURO

DIFEKTET DHE MIREMBAJTJA •

Mos funksionimi i frenave – – – –

•

Frenim i ç’ekujlibruar – – – –

•

Çarja e tubove Prezenca e ajrit ne sistem Ferrotat e lagura Mbinxehje te elementeve frenues Ferrota te lagura ose shume te konsumuara Pistoncina te bllokuara Tambure te ovalizuara Ngarkese e vendosur ne menyre te ç’rregullt

Frenat e ç’ejkulibruara shkaktojne – Spostime te mjetit gjate frenimit – Konsum jo uniform te gomave – Bllokim te njerit krah dhe rrotullim te mjetit

•

Frenimi jo i efekshem mund te shkaktohet – Çarja e tubove – Prezenca e ajrit ne sistem – Presion jo i rregullt i ajrit ne goma

• •

Mjeti dergohet menjehere ne sevis ne rast konstatimi te difekteve Kryhen mirembajtje periodike ne servise, ku kontrollohen – – – – –

Kapaciteti frenimit Ekujlibri i frenimit Korsa e pedalit Niveli i alkolit ne depozite Konsumi i ferrotave, disqeve dhe tambureve – Kontroll te frenit te sigurimit

ABS • Nuk lejon bllokim te gomave • Permireson qendrueshmerin ne frenim kur koefiçienti i ferkimit eshte i ndryshem ne goma • Kontroll te mire te mjetit gjate frenimit

ABS

ORGANET E SHUARJES SE LEKUNDJEVE

ORGANET E SHUARJES SE LEKUNDJEVE

ORGANET E SHUARJES SE LEKUNDJEVE • Prishje e amortizatorit – Paqendrueshmeri te mjetit ne kthese, ne kurrize rrugesh, gjate frenimit – Keputje te sustes – Konsum jo uniform te gomave – Komfortitet jo te mire

•

• •

Kontroll te amortizatoreve e sustave Zevendesim te amortizatoreve dhe sustave Kontroll te elementeve lidhes te amortizatoreve me rroten ose shasine.

KONTAKTI GOMËS ME RRUGËN

Normale

Fryre me presion me pak se vlera e lejuar

Fryre me presion me pak se vlera e lejuar

Normale

Mbifryre

NORMAT E LEJUARA TE KONSUMIT TE GOMAVE THELLESIA E LULES SE GOMES NE QARKULLIM PRANOHET

Automjetet, rimorkiot dhe filomjetet

Jo me e vogel se 1.60 mm

Motomjetet

Jo me e vogel se 1.00 mm

Ciklomotorat

Jo me e vogel se 0.50 mm

DIFEKTET DHE MIREMBAJTJA • Demtimi i gomave vjen – Goditje me cepa te mprehte (trotuare, gure, etj,) – Vjeterimi i tyre – Rregjistrim jo i mire i kendeve te rrotes (konvergjenca)

• Presioni i ajrit nuk eshte i njejte ne gomat e te njejtit aks – Rritet mundesia e rreshkitjes – Mjeti spostohet nga goma me pak e fryre

• Goma ka demtime anesore – mund te skopjoj • Nuk eshte e pershtatshme me tipin e mjetit – frenimi eshte i c’ekuilibruar • Kur eshte e konsumuar – Shpohet lehte – Mjeti rreshket ne kthesa – Rrisin distancen e frenimit

• Kontroll periodik i gomave – – – –

Presioni i ajrit Demtime fizike te jashteme Konsumi Kendet e rrotave