Telugu Medium 27-5-13(1)

November 16, 2016 | Author: J Nagaraju Jnagaraju J | Category: N/A

Share Embed Donate

Report this link

Short Description

geography...

Description

1. భారత దేశము – భౌతిక అమరిక – ఉనికి మరియు క్షేతీ ీ య అమరిక

1. sû¹±µhµlÉ¶¥AhÐ G¶¢Àîfº ¶ª±¼¶¬lµÀç Sµv lÉ¥¹vÀ Iné? C£ J£? sû¹±µhµlÉ¶¥AhÐ G¶¢Àîfº ¶ª±¼¶¬lµÀç Sµv lÉ¥¹vÀ JfµÀ. C£ 1. q¸Oº«¸å´m 2. D¶pûÙn«¸å´m 3. ËVÇm¸ 4. Êmq¸v³ 5. sûµÃd¹´m 6. ¶¢À±ÀµÀm¸î±³ 7. sAS¸ôlÉ´¥.

lµ°ºg¸±µè SÐyµ¶¢ÀÀ

¶ ¢ Ã xç¶¢ÁvÀ

q ¸ A s ´m l¿£

¶ ¢ Àm¸é±µ À » ª A lûµÃ ¥¹P

§ ñ vAOµ

S¿ñnV³ ±ÉP

1. sû¹±µhµlÉ¶¥A Ghµå±¸±µè SÐyµ¶¢ÀÀvÑ OµvlµÀ. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥A ¶¢ÀlûµïS¸ qÒ±ÀÉÀ C°¸A¶¥A Oµ±µÖd±ÉP. 3. ¶pñ¶pAVµ¶pÁ ËÈpOµ¶pÁýê Cn dºsÇd³ ¶mÀ CAd¹±µÀ. 4. sû¹±µhµlÉ¶¥ £¾ªå±µäA 32, 87, 263 Vµlµ±µ¶pÁ OºvÑ¤Àd±µÀô. 5. £¾ªå±µäA lµÅ©¸àþï ¶pñ¶pAVµAvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A Jfµ¶¢ «¸æ¶mAvÑ OµvlµÀ. (±µ©¸ï, OÇ¶mf¸, ËVÇm¸, CÈ¢À±¼O¸, sÇñZv³, DÊªàòw±ÀµÃ) 6. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ 28 ±¸©¸àòvÀ, 7 OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAh¸vÀ Oµv¶¢Á. 7. lÉ¶¥AvÑ È¢ÀÀlµd C±µÀg¸Vµv³¶pñlÉ´¥ vÑ¶mÃ, W¶¢±µS¸ SµÀY±¸h³ vÑ¶mÃ ¶ªÃ±Ðïlµ±ÀµÀA C¶¢ÁhµÀAl¼. 8. C±µÀg¸Vµv³ ¶pñlÉ´¥OµÀ SµÀY±¸h³OµÀ O¸vAvÑ hÉf¸ 2 SµAdvÀ. 9. S¿ñnV³ vAfµ´m ¶mSµ±µ ¶ª¤À¶pAvÑ GAl¼. 10. sû¹±µhµ q¸ñ¶¢ÃgºOµ O¸v ±ÉP¹A¶¥A 82 ½° hµÃ±µÀê ±ÉP¹A¶¥A. (Cv¶®s¹l³, DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ vÑn O¸Oºm¸fµ ¤ÀlµÀS¸ qÒhµÀAl¼) 11. S¿ñnV³ O¸v¹nOº, sû¹±µhµ q¸ñ¶¢ÃgºOµ O¸v¹nOº hÉf¸ +5 SµAdv 30 n£À©¸vÀ. 12. S¿ñnV³ vÑ ¶ª¶¢À±ÀµÀA Glµ±ÀµÀA 10 SµAdËvÇhÉ, EAfº±ÀµÃvÑ ¶ª¶¢À±ÀµÀA «¸±ÀµÀAhµñA SµA.3.30 n£À©¸vÀ. 13. q¸Oº«¸å´mhÐ ¶ª±¼¶¬lµÀç¶mÀ ¶pAVµÀOÍ¶mé ±¸©¸àòvÀ SµÀY±¸h³, ±¸Y«¸æ´m, ¶pAY¹s³, Y¶¢ÀÃî O¸§î±³. 14. sû¹±µhµ lÉ¶¥A, ËVÇm¸v ¶¢Àlûµï £sûµY¶m ±ÉP¶mÀ È¢ÀO³ È¢Ã¶¬´m ±ÉP CAd¹±µÀ. 15. »¬¶¢Ãv±ÀµÀ ¶p±µöhµ ±¸YïA Cn Êmq¸v³ ¶mÀ »pvÀ«¸å±µÀ. 16. sû¹±µhµlÉ¥¹né, §ñvAOµ¶mÀ q¸O³ Yv ¶ªAlû¼, ¶¢Àm¸é±³ »ªAlûµÀ ¥¹P Ê¢±µÀVÉ¶ªÀå¶mé£. 17. sû¹±µhµ lÉ¶¥AhÐ qÏfµËÈ¢¶m ¶ª±¼¶¬lµÀç Sµv lÉ¶¥A sAS¸ôlÉ´¥ (4906 Oº. ¤À.) 18. DAlûµñ¶pñlÉ´¥ j±µ ±ÉPqÏfµ¶¢Á 972 Oº.¤À. 19. sû¹±µhµlÉ¶¥¶pÁ sûµÃ¶ª±¼¶¬lµÀç qÏfµ¶¢Á 15,200 Oº. ¤À. 20. sû¹±µhµlÉ¶¥¶pÁ j±µ±ÉP qÏfµ¶¢Á 6,100 Oº.¤À. 21. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Èplµç ±¸¶¨àòA ±¸Y«¸æ´m, W¶mé ±¸¶¨àòA SÐ¢¸. 22. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Èplµç OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAhµA CAfµ¶¢Ã´m nOÐs¹±³ l¿¶¢ÁvÀ, W¶mé OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAhµA v°µl¿¶¢ÁvÀ. 23. CAfµ¶¢Ã´m nOÐs¹±³ l¿¶¢ÁvÀ sAS¸y¹ P¹hµAvÑ Oµv¶¢Á. 24. v°µl¿¶¢ÁvÀ C±Ét±ÀµÃ ¶ª¶¢ÀÀlµñ¶¢ÀÀvÑ Oµv¶¢Á. 25. v°µl¿¶¢ÁvOµÀ ¶ª¤À¶p¶¢ÀÀvÑ G¶mé l¿£ q¸As´m l¿£. 26. v°µl¿¶¢ÁvOµÀ ¶ª¤À¶p¶¢ÀÀvÑ G¶mélÉ¶¥A ¶¢Ãxç¶¢ÁvÀ. 27. sûµÃ¶¢Àlûµï±ÉPOµÀ lµSµØ±µS¸ ¶¢Á¶mé sû¹±µhµlÉ¶¥¶pÁ l¿£ SÉñd³ nOÐs¹±³ l¿£ 28. sû¹±µhµ lÉ¶¥A ¶¢ÀlûµïS¸ qÒ¶¢Á ±ÉP 23 1/2° Ghµå±µ C°¸A¶¥A Oµ±µÖd ±ÉP. 29. ¶¢ÀÃfµÀ ¶ª¶¢ÀÀl¸ñv Oµv±ÀÀOµ Sµv ±¸¶¨àòA hµ£Àyµm¸fµÀ. 30. sû¹±µhµlÉ¥¹nOº lµ°ºg¶pÁ OÍ¶m hµ£Àyµm¸fµÀ vÑn Oµm¸ïOµÀ¶¢Ã±¼. 31. SÐ¢¸ ±¸¶¨àò ±¸Ylû¸n q¸m¸Z. 32. m¸S¸v¹Af³ ±¸Ylû¸n OÐ»¬¶¢Ã. 33. C±µÀg¸Vµv ¶pñlÉ´¥ ±¸Ylû¸n Fd¹¶mSµ±³. 34. Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥ ±¸Ylû¸n vOÐé. 35. »¬¶¢ÃVµv³ ¶pñlÉ´¥ ±¸¶¨àò±¸Ylû¸n »ª¶¢Ãô. 36. sû¹±µhµlÉ¥¹nOº EAfº±ÀµÃ C¶mÀÊp±µÀ ±¸¶¢d¹nOº O¸±µgËÈ¢À¶m ¶ml¼ »ªAlûµÀ ¶ml¼ (INDUS) 37. IST : Indian Standard Time - sû¹±µhµ q¸ñ¶¢ÃgºOµ O¸v¶¢ÀÀ. 38. sû¹±µhµlÉ¶¥ £¦¶¨à v°µgA tû¶méhµöAvÑ JOµhµöA.

Ghµå±¸±µè SÐyµ¶¢ÀÀ

vAfµ´m ¶mSµ±µA

ఉత్త ర఺ర్థ గోళము

దక్షిణార్థ గోళము

1

2. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ J, J ±¸©¸àòvÀ q¸Oº«¸å´m hÐ ¶ª±¼¶¬lµÀç¶mÀ ¶pAVµÀOµÀAdÀm¸é±ÀÀ? Y. q¸Oº«¸å´m hÐ ¢¸±ÀµÀÀ¶¢ïAS¸ ¶ª±¼¶¬lµÀç¶mÀ ¶pAVµÀOµÀAdÀ¶mé 2±¸©¸àòvÀ 4. C£ 1. Y¶¢ÀÃî O¸§î±³ 2. ¶pAY¹s³ 3. ±¸Y«¸æ´m 4. SµÀY±¸h³.

±¸Y«¸å´m SµÀY±¸h³

tû¶méhµöAvÑ JOµhµöA OÐ«¸å q¸ñAhµAS¸ Sµv ±¸©¸àòvÀ SµÀY±¸h³ L±¼« ¸ù

4. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ OÐ«¸å q¸ñAhµA Sµv ±¸©¸àòvÇné ? C£ J£ ? 1. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ 6100 Oº.¤À. qÏfµ¶¢Á Sµv ¶ª¶¢ÀÀlµñ j±µA OµvlµÀ. 2. F j±¸né D¶mÀOÍn hÍ£Àîl¼ ±¸©¸àòvÀm¸é±ÀÀ. 3. hµÃ±µÀê OÐ«¸å ±¸©¸àòvÀ : 1. ¶p¦Û¶¢À sÇAS¸v³ 2. L±¼«¸ù 3. DAlûµñ¶pñlÉ´¥ 4. hµ£Àyµm¸fµÀ. 4. ¶p¦Û¶¢À OÐ«¸å ±¸©¸àòvÀ : బంగ఺ఱా 1. OÉ±µyµ 2. Oµ±¸ädOµ 3. SÐ¢¸ 4. ¶¢À¶®±¸¶¨àò ఖాత్ం 5. SµÀY±¸h³ భార్త్దేశం ఎల్ల ల్ు 5. sû¹±µhµlÉ¥¹nOº D Êp±µÀ Iv¹ ¶¢WÛAl¼? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥A C¶mÀ Êp±µÀ ±¸¶¢f¸nOº Sµv O¸±µgA 1. ¶pÁ¹±µö¶¢ÀÀ sû¹±µhµ lÉ¥¹né sûµ±µhµÀfµÀ CÊm ±¸YÂ ¶p±¼q¸wAV¸fµÀ. 2. sûµ±µhµÀn Êp±µÀ ¤ÀlµÀS¸ ¶¢À¶m lÉ¥¹nOº sû¹±µhµlÉ¶¥A Cn Êp±µÀ ¶¢WÛAl¼. 3. sû¹±µhµlÉ¥¹nOº EAfº±ÀµÃ C¶mÀÊp±µÀ ±¸¶¢d¹nOº O¸±µgËÈ¢À¶m ¶ml¼ »ªAlûµÀ ¶ml¼ (INDUS) 4. »ªAlûµÀ ¶ml¼ È¢Asfº n¶¢»ªAVÉ ¶pñYv¶mÀ EAfÐ±ÀÀvÀ Cn S¿ñOµÀvÀ Êp±ÍÖm¸é±µÀ. 5. EAfÐ±ÀÀv n¢¸¶ª q¸ñAhµA O¸sdºà EAfº±ÀµÃ Cn Êp±µÀ ¶¢WÛAl¼.

8. sû¹±µhµ ¶ª±¼¶¬lµÀç vÑn Wdà W¶¢±¼ ¶pñlÉ¥¹vÉ£? Y. sû¹±µhµ ¶ª±¼¶¬lµÀç vÑn Wdà W¶¢±¼ ¶pñlÉ¥¹vÀ: 1. sû¹±µhµlÉ¥¹nOº hµÃ±µÀê¶m C±µÀg¸Vµv³ ¶pñlÉ´¥ vÑn lµdàËÈ¢À¶m Cfµ¶¢ÁvÀ. 2. ¶p¦Û¶¢Ã¶m SµÀY±¸h³ vÑn ±¸g³ D´pû OµV³. 3. Ghµå±¸¶m Y¶¢ÀÃî O¸§î±³ vÑn »¬¶¢Ãv±ÀµÀ ¶p±µöhµ¶¢ÀÀvÀ. 4. lµ°ºg¸¶m hµ£Àyµm¸fµÀ vÑn Oµm¸ïOµÀ¶¢Ã±¼.

¶¢ À¶®±¸¶¨ àò

DAlûµñ¶pñl´¥ É

SÐ¢¸

Oµ±¸ädOµ

È¢ÀO³ È¢Ã¶¬´m ±ÉP

SµÀY±¸h³

C±µÀg¸Vµv³¶pñlÉ´¥

O µ m ¸ïOµÀ¶¢ Ã±¼.

S É ñ d³ nOÐs¹±³

37° 6’ Ghµå±µ C°¸A¶¥A

È¢ÀO³ È¢Ã¶¬´m ±ÉP

82 ½ ° hµÃ±µÀê ±ÉP¹A¶¥A

68° 7’ hµÃ±µÀê ±ÉP¹A¶¥A

6. È¢ÀO³ È¢Ã¶¬´m ±ÉP C¶mS¸Êm£À? Y. È¢ÀO³ È¢Ã¶¬´m ±ÉP 1. sû¹±µhµ lÉ¶¥A, ËVÇm¸v¶mÀ £sûµZAVÉ ¶ª±¼¶¬lµÀç ±ÉPÊm È¢ÀO³ È¢Ã¶¬´m ±ÉP CAlµÀ±µÀ. 2. sûµÃd¹´m OµÀ hµÃ±µÀê¶m »¬¶¢Ãv±ÀµÃv ¶¥ÅASµsû¹SµAvÑ F ¶ª±¼¶¬lµÀç ±ÉP OµvlµÀ. 7. sû¹±µhµlÉ¶¥ GnOºn hÇvÀ¶pÁ¶¢ÀÀ Y. sû¹±µhµlÉ¶¥ GnOº: 1. sû¹±µhµ lÉ¶¥A 8° 4’ – 37° 6’ Ghµå±µ C°¸A¥¹v ¶¢Àlûµï¶mÀ, 2. 68° 7’ – 97° 25’ hµÃ±µÀê ±ÉP¹A¥¹v ¶¢Àlûµï¶mÀ OµvlµÀ 3. sû¹±µhµ lÉ¶¥ £¾ªå±µäA 3.28 £À.Vµ.Oº.¤À.

¶p¦Û¶¢À sÇA S¸v³

97° 25’ hµÃ±µÀê ±ÉP¹A¶¥A

3. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ tû¶méhµöAvÑ JOµhµöA Oµvlµn IdÀô VÇ¶pêSµv¶¢Á? Y. tû¶méhµöAvÑ JOµhµöA: sûÔiOµ, «¸A»TOµ, «¸A¶ªÖýÅiOµ h¸±µhµ¶¢ÃïvÀ Sµv sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ tû¶méhµöAvÑ JOµhµöA, JOµhµöAvÑ tû¶méhµöA Oµ¶msfµÀhµÀAl¼. £tû¶mé sûÔSÐzOµ ¶p±¼»ªæhµÀvÀ: sû¹±µhµlÉ¶¥A ±µOµ±µO¸v sûµÃ¶ªö±µÃq¸v¶mÀ, ££lûµ sûÔiOµ ¶p±¼»ªæhµÀv¶mÀ OµwS¼ GAl¼. O¸¶¢Á¶m G¶pPAfµAS¸ »pvÀ¶¢sfµÀhµÀ¶mél¼. ¢¸h¸¶¢±µg »ªæiSµhµÀvÀ: sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ C±ÀµÀ¶m ±ÉP, G¶p C±ÀµÀ¶m ±ÉP §hÐ¶¨ä»ªæhµÀvÀ Sµv¶¢Á. ¶¢Àh¸vÀ: »¬AlµÃ, ¶¢À¶¬¶¢Àîl¿±ÀµÀ, ËOÇþñ¶ªå¶¢, sÔlµè, ËYÇ¶m, »ªOµÀÖ È¢ÀÀlµvSµÀ ¶¢Àh¸vÀ G¶mé¶pêdºO½ CAlµ±¼ ¶¢Àlûµï «Òlµ±µ sû¹¶¢A GAl¼. «¸A»TOµ ¶p±¼»ªæhµÀvÀ: ££lûµ Y¹hµÀvÀ, hÇSµvÀ, OµÀv¹vÀ, sû¹¶¨vÀ, DV¸±¸vÀ, Cv¢¸dÀô Gm¸é±ÀÀ. C±ÀÀ¶m¶pêdºO½ CnéAdºvÑ¶mÃ ¶¢À¶mA JOµh¸öné VµÃfµSµv¶¢ÀÀ. «¸A¶ªÖýÅiOµ ËÈ¢£lûµï¶¢ÀÀ: lÉ¶¥AvÑ «¸A¶ªÖýÅiOµ tû¶méhµöA GAl¼. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ D±µï, lµñ£fµ ¶ªA¶ªÖýÅhµÀvÀ Oµv¶¢Á. sû¹±µhµlÉ¶¥A CÊmOµ Y¹hµÀv, ¶¢Àh¸v ¶pñsû¹¢¸nOº SµÀË±ÇAl¼. È¢ÀÀhµåA ¤Àlµ sû¹±µhµlÉ¥¹né LOµ sûÔSÐzOµ JOµhµöA Sµv lÉ¶¥AS¸ SµÀ±¼åAVµ¶¢VµÀÛ.

Y¶¢ÀÃî O¸§î±³ ¶pAY¹s³

8° 4’ Ghµå±µ C°¸A¶¥A

Y¶¢ ÀÃî O¸§î±³ vÑn »¬ ¶¢ Ãv±ÀµÃ p ¶ ±µö hµ¶¢ ÀÀvÀ

C±µÀg¸Vµv ³ ¶p ñlÉ´¥ vÑn lµd àËÈ¢ À¶m Cfµ¶¢ ÁvÀ.

SµÀY±¸h³ vÑn ±¸g³ D´p û OµV ³

sû¹±µhµ ¶ª±¼¶¬lµÀç vÑn Wdà W¶¢±¼ ¶pñlÉ¥¹vÀ

2 hµ£Àyµm ¸fµÀ vÑn Oµm ¸ïOµÀ¶¢ Ã±¼

9. G¶p PAfµ¶¢À¶mS¸Êm£À? sû¹±µhµlÉ¥¹né G¶pPAfµA Cn IAlµÀOµÀ »pvÀ«¸å±µÀ? PAfµA : sûÔSÐzOµ ËÈ¢£lûµïA, ££lûµ ±µO¸v §hÐ¶¨ä»ªæhµÀvÀ, CÊmOµ sû¹¶¨vÀ, CÊmOµ¶¢Àh¸vÀ, Clû¼Oµ Ym¸sû¹ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ «¸A¶ªÖýÅiOµ ËÈ¢£lûµïA Sµv £¥¹v sûµÃsû¹S¸né PAfµ¶¢ÀÀ CAd¹±µÀ. G¶pPAfµA: PAf¸nOº ¶¢ÁAfµ¶¢v»ª¶m v°µg¸voé OµwS¼ G¶mé sûµÃsû¹S¸né G¶pPAfµA CAd¹±µÀ. Gl¸: sû¹±µhµlÉ¶¥A.

భార్త్ ఉపఖండం

sû¹±µhµlÉ¶¥A G¶pPAfµAS¸ »pvÀ¶¢sfµÀdOµÀ Sµv O¸±µg¸vÀ: 1) sûÔSÐzOµ ËÈ¢£lûµïA: Ghµå±¸¶m »¬¶¢Ãv±ÀµÀ ¶p±µöh¸vÀ, ¶¢ÀlûµïvÑ SµAS¸-»ªAlûµÃ ËÈ¢Àl¸¶mA, ¶p¦Û¶¢Ã¶m k¸±³ If¸±¼, ¾peµsûµÃ¶¢ÀÀvÀ, j±µËÈ¢Àl¸m¸v ¶¢Adº ±µOµ±µO¸v sûµÃ¶ªö±µÃq¸vhÐ sû¹±µhµlÉ¶¥A sûÔSÐzOµ ËÈ¢£lû¸ïné OµwS¼ GAl¼. 2) ££lûµ ±µO¸v §hÐ¶¨ä»ªæhµÀvÀ : Ghµå±µ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ G¶p C±ÀµÀ¶m±ÉP¹ §hÐ¶¨ä»ªæi, lµ°ºg sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ D±ÀµÀ¶m±ÉP¹ §hÐ¶¨ä»ªæi OµvlµÀ. 3) CÊmOµ ¶¢Àh¸vÀ: sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ »¬AlµÃ, ¶¢ÀÀ»ªôA, ËOÇþñ¶ªå¶¢, ËYÇ¶m, sÔlµè, ¦OµÀÖ ¶¢Adº CÊmOµ ¶¢Àh¸vÀ Oµv¶¢Á. 4) CÊmOµ sû¹¶¨vÀ : sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ »¬Al¿, hÇvÀSµÀ, ¶¢Àyµ±ÀµÃyµA, hµ£ÀyµA, Oµ¶méfµA ¶¢Adº CÊmOµ sû¹¶¨vÀ ¶¢Ãd¹ôfÉ¢¸±µÀ Oµv±µÀ. 5) Clû¼Oµ Ym¸sû¹ : sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ 121 OÐdô Ym¸sû¹ OµvlµÀ. ¶pñ¶pAVµAvÑ Ym¸sû¹vÑ 2¶¢«¸æ¶mA. 6) «¸A¶ªÖýÅiOµ ËÈ¢£lûµïA: sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ CÊmOµ Y¹hµÀvÀ, hÇSµvÀ, ¶ªA¶ªÖýÅhµÀvÀ Oµv¶¢Á. 7) £tû¶mé «¸A»TOµ ¶p±¼»ªæhµÀvÀ : sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ CÊmOµ DV¸±¸vÀ, «¸A¶pñl¸±ÀµÃvÀ Oµv¶¢Á. 8) ¶¢ÀÅiåOµvÀ : lÉ¶¥¶¢ÀÀ ¶mAlµÀ LAfµÀñ, ¶mvô±ÉSµfº, I±µñ, v¹dË±Çd³ ¶¢Adº ¶¢ÀÅiåOµvÀm¸é±ÀÀ. 9) £¥¹vËÈ¢À¶m sûµÃsû¹SµA : sû¹±µhµlÉ¶¥ ËÈ¢¥¹vïA 3.28 £À.Vµ.Oº.¤À. ¶pñ¶pAVµAvÑn ÈplµçlÉ¥¹vvÑ Jfµ¶¢ «¸æ¶mAvÑ OµvlµÀ. ËÈp £lûµAS¸ sû¹±µhµlÉ¶¥A PAf¸nOº GAfµ¶¢v»ª¶m v°µg¸voé OµwS¼¶¢ÁAl¼. O¸¶¢Á¶m sû¹±µhµlÉ¥¹né G¶pPAfµA Cn »pvÀ«¸å±µÀ. 10. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑn l¿¶¢Áv ¶ª¶¢ÀÀl¸±ÀµÃvÀ, ¢¸dº £¶ªå±µg, £¾ªå±µäA SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑn l¿¶¢Áv ¶ª¶¢ÀÀl¸±ÀµÃvÀ-£¶¢±µg 1. sû¹±µhµ lÉ¥¹nOº sAS¸y¹P¹hµAvÑ, C±Ét±ÀµÃ ¶ª¶¢ÀÀlµñAvÑ 247 l¿¶¢ÁvÀ Oµv¶¢Á. 2. sAS¸y¹P¹hµAvÑ CAfµ¶¢Ã´m nOÐs¹±³ l¿¶¢ÁvÀ Oµv¶¢Á. 3. C±Ét±ÀµÃ ¶ª¶¢ÀÀlµñAvÑ v°µl¿¶¢ÁvÀ Oµv¶¢Á. 4. CAfµ¶¢Ã´m nOÐs¹±³ l¿¶¢ÁvÀ CS¼é ¶p±µöhµ ¦vvÀ, ¶ªÀ¶mé¶pÁ±¸±ÀÀvhÐ J±µêfº¶m£. 5. CAfµ¶¢Ã´m nOÐs¹±³ l¿¶¢ÁvÀ 10°- 14° Ghµå±µ C°¸A¥¹v ¶¢Àlûµï Oµv¶¢Á. 6. v°µl¿¶¢ÁvÀ ¶pSµfµ¶pÁ l¿¶¢ÁvÀ. 7. v°µl¿¶¢ÁvÀ 8°- 11° Ghµå±µ C°¸A¥¹v ¶¢Àlûµï Oµv¶¢Á. 8. v°µl¿¶¢Áv VµÀdÃà j±¸AVµv tûiåOµvÀ Oµv¶¢Á. 9. sû¹±µhµ lÉ¥¹nOº §ñvAOµOµÀ ¶¢Àlûµï q¸As´m l¿£ OµvlµÀ.

Clû¼Oµ Ym¸sû¹

v°µl¿¶¢ ÁvÀ

ా

ర్

ి ల

రఖ

గరీనిచ్ గర్ం ¶p¦Û¶¢À sÇAS¸v³

3

- ర్యజధాని - ఢిల్లా - చండీఘర్ - ఫోర్్ బాయిర్ - కవయతిత - సిల్వవస్థ - డాభన్ - పాండిచ్చిరి

- రాజధానులు

కేంద్ర పాలిత ప్రేంతాలు

కేంద్ర పాలిత్ ప్రంతాలుఢిల్లా చండిఘర్ అండమాన్ నిక్నబార్ లక్షద్వవప్ దాద్రా, నాగర్ హవేలి డాభన్, డయ్యా పాండిచ్చిరి, యానాం

శ్రీనగర్, జమ్మూ సిమాా చండీఘర్ చండీఘర్ డెహ్రా డూన్ జైపూర్ భోపాల్ లక్నో పాట్నో ర్యంచి మంబై గంధీ నగర్ ఩నాజి బంగుళూరు హైదర్యబాదు చెన్నో తిరువనంత్ పుయం గంగ్ టక్ ఈట్ననగర్ దిస్ పూర్ షిల్ాంగ్ క్నహిమా క్నల్ కతా భువనేశ్వర్ ర్యమపూర్ ఇంఫాల్ ఐజావల్ అగయతల

రాజధానులు

జమ్మూ కాశ్మూర్ హిమాచల్ ప్రదేశ్ ఩ంజాబ్ హర్యానా ఉత్తర్యంచల్ ర్యజస్థాన్ భధా ప్రదేశ్ ఉత్తయ ప్రదేశ్ బీహార్ జాయఖండ్ భహార్యష్ట్ర గుజర్యత్ గోవా కర్యాటక ఆంధ్ర ప్రదేశ్ త్మిళ నాడు కేయళ సిక్కం అరుణాచల్ ప్రదేశ్ అస్థసం మేఘాలయా నాగల్ండ్ ఩శ్చిభ బంగల్ ఒరిస్థస చత్తతస్ ఘర్ భణి పూర్ మిజోర్యం త్రిపుయ

రాష్ట్రాలు

దాదా , ాగ హల

ామ , డ

గు ర఺

గోల఺

ర఺

థ఺

పం

ర఺

మ

ం ఘ

మ

త్

ర఺ష

ి ల

మ

఺ం ి ే ర

పదే

ఉత్త ర్ పదే

ఉత్త ర఺ం

ళ ాడ

఺

ర ఺

ర్ం

ప

వ఻

ం

మ బంగ఺

ప ర్

ర్ ణా

ర఺ం

మణ ప

ాగ఺ల్ాం

పదే

భాయత్దేశ్ం – ర్యష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత్ ప్రంతాలు వాటి ర్యజధానులు

4

2. భారతదేశం – భౌతిక రూపురేఖలు – నిమ్నోనోతాలు, ఩రీవాహం

గోదావరి నది 1. dÇk¼´ª ¶ª¶¢ÀÀlµñ q¸ñAhµA ¶ªA¾pfµm¸nOº SµÀË±Ç ¶¢ÀÀfµÀhµvÀ¶pfº »¬¶¢Ãv±ÀµÀ ¶p±µöh¸vÀS¸ ¶¢Ã±¸±ÀÀ. 2. »¬¶¢Ãv±ÀµÃvÀ ¶pñ¶pAVµ¶¢ÀÀvÑ Ci hµ±µÀg ¶¢ÀÀfµÀhµ ¶p±µöh¸vÀ. 3. »¬¶¢Ãv±ÀµÃv qÏfµ¶¢Á 2400 Oº. ¤À. ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ËÈ¢¥¹vïA 5 v°µv Vµ. Oº. ¤À. 4. ChµÀï¶méhµ »¬¶¢Ãv±ÀµÃv¶mÀ »¬¶¢Ãl¼ñ Cn OµÃf¸ CAd¹±µÀ. l¿n ¶ª±¸¶ª±¼ IhµÀå 6100 ¤À. 5. »¬¶¢Ãl¼ñOº lµ°ºgAS¸ G¶mé ¶p±µöhµÊ¥ñgº »¬¶¢ÃVµv³. 6. ¶pñ¶pAVµAvÑ IÌhÇýå¶m ¶p±µöhµ ¦P±µA I¶¢±Ç´ªà (8848 ¤À) 7. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn ¶p±µöh¸vvÑ IÌhÇýå¶m ¦P±µA OÇ2 ¦P±µA. l¿n IhµÀå 8611 ¤À. 8. OÇ2 ¦P±µA O¸±¸OÐ±µA Ê¥ñgºvÑ GAl¼. 9. £À»¨îOÍAfµvÀ Sµv ±¸¶¨àòA C±µÀg¸Vµv ¶pñlÉ´¥. ¦¢¸wO³ Ê¥ñgºn EVµÛd £À»¨î OÍAfµvÀ Cn CAd¹±µÀ. ఎవరెస్్ శ్చఖయం - 8848 మీ. 10. q¸¤À±µÀ ¾peµsûµÃ£À d¹ñ´mù »¬¶¢Ãv±ÀµÀ ¶¢ÀAfµvAvÑ GAl¼. 11. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Sµv Ci¶pÁ±¸hµ¶m ¶¢ÀÀfµÀhµ ¶p±µöh¸vÀ D±¸¶¢z ¶p±µöh¸vÀ.(±¸Y«¸æ´m) 12. D±¸¶¢z ¶p±µöh¸vvÑ IÌhÇýå¶m ¦P±µA ¶¢ÀÔAd³ CsÃ 13. sû¹±µhµ lÉ¥¹né Ghµå±µ, lµ°ºg¸vÀS¸ £sûµZAVÉ ¶p±µöh¸vÀ £Alûµï, «¸hµÃê±¸ ¶p±µöh¸vÀ. 14. O¸¾pû, d½ hÐdvOµÀ ovS¼±µÀvÀ ¶pñ»ªl¼è VÇAl¼¶m£. 15. ovS¼±¼ OÍAfµvvÑ IhÇå¶m ¦P±µA lÍfµsÇdà (2637¤À). ప మ ఽమల్ు / స దర పర్వత్ముల్ు 16. sû¹±µhµ l¿ö¶pOµvê¶¢ÀÀ ¶mAlµÀ IÌhÇýå¶m ¶p±µöhµ ¦P±µA Cm¸é¶¢ÀËvÇ OÍAfµvvÑn CËÈm¶¢ÀÀl¼. (2695 ¤À) 17. q¸¤À±µÀ ¾peµsûµÃ£À d¹ñ´mù »¬¶¢Ãv±ÀµÃvvÑ OµvlµÀ. 18. ¦¢¸wO³ OÍAfµv q¸l¸v È¢Asfº £¶ª¶mOµ±µñ DO¸±µAvÑ SµÀvOµ ±¸yµõhÐ OµÃfº¶m ¶ªWÜlµñ ¶¢ÀAfµv¹né sû¹s±³ CAlµÀ±µÀ. 19. dÇ±¸±ÀÀ C¶mS¸ Whµåfº q¸ñAhµA. టెథిస్ 20. q¸ñX¶m LAfµw ËÈ¢Àl¸¶mA/¶pÁ±¸hµ¶m LAfµÀñ ¶¢Àdºàn sûµASµ±³ CAd¹±µÀ. సమద్రం 21. ¶m¤¶m/ ¶mÃhµ¶m LAfµw ËÈ¢Àl¸m¸né P¹lµ±³ CAd¹±µÀ. 22. Vµ¶¢ÁfµÀ, v¶¢g½±ÀµÀ sûµÃsû¹S¸v¶mÀ ±É vÉl¸ Oµv¹ô±³ Cn CAd¹±µÀ. 23. »ªAlûµÃ¶ml¼ Y¶mî «¸æ¶mA dºsÇd³ vÑn ¶¢Ã¶m¶ª ¶ª±Ð¶¢±µA. 24. CvOµ¶mAlµ, sû¹S¿±µk¼ Èªv±ÀÉÀyµÀõ lÉ¶¢¶pñ±ÀµÃSµ ¶¢lµç Oµw»ª SµAS¸ ¶ml¼ J±µêfµÀhµÀAl¼. 25. SµAS¸¶ml¼ Y¶mî «¸æ¶mA »¬¶¢Ãv±ÀµÃvvÑn SµµASÐiñ. (2525 Oº. ¤À.) 26. sAS¸ôlÉ´¥vÑ SµAS¸¶ml¼n ¶pl¸î¶ml¼ Cn »pvÀ«¸å±µÀ. K2 శ్చఖయం – కార్యక్నయం శ్రేణి 27. ¶¢Ã¶m¶ª ¶ª±Ð¶¢±µA ¶¢lµç Ynî¶ªÀå¶mé ¶ml¼ sñ¶¬î¶pÁh¸ñ¶ml¼. (2580 Oº. ¤À.) 28. SÐl¸¶¢±¼ ¶ml¼ Y¶mî «¸æ¶mA ¶¢À¶®±¸¶¨àòvÑn ¶p¦Û¶¢À Oµ¶mÀ¶¢ÀvvÑn m¸»ªO³ vÉl¸ m¸»ªO¸hµñ±ÀµÀAsOµA. 29. sû¹±µhµ l¿ö¶pOµvêAvÑ Èplµç¶ml¼ SÐl¸¶¢±¼¶ml¼. (1450 Oº. ¤À) 30. l¿ö¶pOµvêAvÑ ±ÇAfµ¶¢ Èplµç ¶ml¼ OµÅ©¸ä ¶ml¼. (1296 Oº. ¤À) 31. OµÅ©¸ä¶ml¼ Y¶mî «¸æ¶mA ¶¢À¶®±¸¶¨àòvÑn ¶¢À¶®svÉ¶¥ö±µA. 32. ¶¢À¶®¶ml¼ Y¶mî¶ªævA ¶¢Àlûµï ¶pñlÉ´¥ vÑn s¶ªå±³ OÍAfµvÀ. 33. ¶¢Ãv¹ö lµOµÖ¶mÀ ¾peµsûµÃ¶¢ÀÀv¶mÀ Ê¢±µÀ VÉ±ÀµÀÀ¶ml¼ ¶m±µîl¸¶ml¼. 34. ¶pSµÀvÀ vÑ±ÀµÀvÑ ¶pñ¶¢»¬AVÉ ¶ml¼ ¶m±µîl¸ ¶ml¼. 35. ¶m±µîl¸¶ml¼ Y¶mî«¸æ¶mA ¶¢Àlûµï ¶pñlÉ´¥ vÑn C¶¢À±³ OµAdO³. 36. O¸Ê¢±¼ ¶ml¼ Y¶mî«¸æ¶mA Oµ±¸ädOµ vÑn sñ¶¬îS¼±¼ OÍAfµvÀ. 37. »¬¶¢Ãv±ÀµÃ ¶mlµÀvÀ SµAS¸, sñ¶¬î¶pÁh¸ñ, »ªAlûµÀ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ±ÀµÀ¶¢ÀÀ¶m. కృష్ట్రా నది 38. ¶p¦Û¶¢ÀAS¸ ¶pñ¶¢»¬AVµÀ ¶mlµÀvÀ ¶m±µîl¸ ¶ml¼, hµ¶pi ¶ml¼. 39. ¶pñ¶pAVµAvÑ IÌhÇýå¶m ¾peµsûµÃ£À q¸¤À±³ ¾peµsûµÃ£À. 40. ¶p¦Û¶¢À Oµ¶mÀ¶¢ÀvOµÀ Sµv ¶¢À±ÍOµ Êp±µÀ ¶ª¶®ïlµÀñvÀ. 41. sû¹±µhµlÉ¶¥¶pÁ SÍ¶pê If¸±¼ k¸±³ If¸±¼ (2 v°µv Vµ. Oº. ¤À.) 42. «¸hµÃê±µ ¶p±µöhµ Ê¥ñgºvÑ IÌhÇýå¶m q¸ñAhµA ¶¢Àlûµï ¶pñlÉ´¥ vÑn ¶pAV³ ¶¢À±¼.

5

¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn ¶pñlû¸¶mËÈ¢À¶m sûµÃ¶ªö±µÃq¸v¶mÀ hÇvÀ¶pÁ¶¢ÀÀ Y. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ m¸vÀSµÀ ¶pñlû¸¶mËÈ¢À¶m sûµÃ¶ªö±µÃq¸vÀ Oµv¶¢Á. C£ 1. »¬¶¢Ãv±ÀµÃ ¶p±µöhµ¶¢ÀÀvÀ. 2. SµAS¸ »ªAlûµÃ ËÈ¢Àl¸¶mA. 3. l¿ö¶pOµvê ¾peµsûµÃ£À. 4. j±µ ËÈ¢Àl¸m¸vÀ. 2. »¬¶¢Ãv±ÀµÃvvÑn ¶pñlû¸¶mËÈ¢À¶m ¦P±¸v¶mÀ hÇvÀ¶pÁ¶¢ÀÀ Y. »¬¶¢Ãv±ÀµÃvvÑn ¶pñlû¸¶mËÈ¢À¶m ¦P±¸vÀ 1. I¶¢±Ç¶ªÀà ¦P±µA. 5. ¶mAl¸ lÉ£ ¦P±µA. 8. C¶mé¶pÁ¹±µä ¦P±µA. 2. OÇ2 ¦P±µA. 6. ¶¢ÀO¸vÀ ¦P±µA. 9. lûµ¶¢yµS¼±¼ ¦P±µA. 3. ¶¢À¶m¶ªÃô 7. VÐ-M-±ÀµÀÀ 10. ¶mAl¸ lÉ£ 4. ¶mASµ ¶pñsû¹h³

sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn ¶pñlû¸¶mËÈ¢À¶m sûµÃ¶ªö±µÃq¸vÀ

3. sÅ¶¬h³ ËÈ¢Àl¸¶m¶¢ÀÀ vÑn JÊ¢n ±ÇAfµÀ ¶pñlû¸¶m ¶ml¿ ¶¢ï¶¢¶ªæv¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y sÅ¶¬h³ ËÈ¢Àl¸¶m¶¢ÀÀ vÑn ¶pñlû¸¶m ¶ml¿ ¶¢ï¶¢¶ªævÀ: 1.»ªAlûµÃ ¶ml¼. 2. SµAS¸¶ml¼. 3. sñ¶¬î¶pÁh¸ñ ¶ml¼. 4. fµÃ´m CAdÉ J£Àdº? Gl¸¶¬±µgw¶¢ÀÀî? Y. »¬¶¢ÃVµv³ ¶p±µöh¸vOµÀ, ¦¢¸wO³ OÍAfµvOµÀ ¶¢Àlûµï ¶ª¶mén ¶ª¶¢Àhµv sûµÃhµvA Sµv ËlÇ±µÙþï vÑ±ÀµÀv¶mÀ fµÃ´mvÀ CAd¹±µÀ. Gl¸¶¬±µg: 1. fÇ¶®ñfµÃ´m.(Ghµå±¸PAf³) 2. q¸d½ôfµÃ´m. (Ghµå±¸PAf³) 3. OÐd½ôfµÃ´m. (Y¶¢ÀÃî – O¸§î±³) 5. Oµ¶mÀ¶¢À CAdÉ J£Àdº? Gl¸¶¬±µgw¶¢ÀÀî? Y. »¬¶¢Ãv±ÀµÀ ¶p±µöh¸vvÑ ±¸OµqÒOµvOµÀ ¤v±ÀÉÀï ¶ª¶¬Y¶¢Ã±¸Øv¶mÀ Oµ¶mÀ¶¢ÀvÀ CAlµÀ±µÀ. Gl¸¶¬±µg: 1. ËOÇs±³. 2. sÑv¹´m. 3. m¸hµÃv¹. 4. »¨»pÖv¹. l¿ö¶pOµvê ¾peµsûµÃ£ÀvÑn ¶pñlû¸¶m ¶ml¿¶¢ï¶¢¶ªæv¶mÀ Êp±ÍÖ¶mAfº. 6. l¿ö¶pOµvê ¾peµsûµÃ£ÀvÑ ¶pñlû¸¶m ¶ml¿¶¢ï¶¢¶ªævÀ: I. hµÃ±µÀêS¸ ¶pñ¶¢»¬AVÉ ¶mlµÀvÀ: 1. SÐl¸¶¢±¼ ¶ml¼. 2. OµÅ©¸ä ¶ml¼. 3. O¸Ê¢±¼ ¶ml¼. II. ¶p¦Û¶¢ÀAS¸ ¶pñ¶¢»¬AVÉ ¶mlµÀvÀ: 1. ¶m±µîl¸ ¶ml¼. 2. hµ¶pi ¶ml¼. 3. ¶¢À»¬ ¶ml¼. 4. ¶ªs±µîi ¶ml¼. 7. l¿ö¶pOµvê ¾peµsûµÃ£À n±¼îj±ÀµÀ v°µg¸vÀ Êp±ÍÖ¶mAfº. 1. 16v°µv Vµlµ±µ¶pÁ OºvÑ¤Àd±µô ËÈ¢¥¹vïAhÐ l¿ö¶pOµvê ¾peµsûµÃ£À Ci Èplµç ËÈm¶ª±¼ØOµ sûµÃ¶ªö±µÃ¶pAS¸ GAl¼. 2. El¼ Oµñ¶¢À ±µ»¬hµ iñsûµÀY¹O¸±µAvÑ GAl¼. 3. El¼ hµÃ±µÀê l¼¶¥ ËÈ¢¶pÁOµÀ OÍl¼çS¸ ¢¸w GAl¼. 4. ¶ª¶¢ÀÀlµñ ¶¢Àd¹ànOº 600 ¤Àd±µô ¶mÀAfº 900 ¤Àd±µô IhµÀåvÑ GAl¼. 5. SµAS¸ - »ªAlûµÃ ËÈ¢Àl¸m¸nOº lµ°ºgAS¸ GAl¼. 6. El¼ Oµe¼¶m v¹¢¸ lµñ¶¢ n±¼îhµ sûµÃ¶ªö±µÃ¶pA. 7. El¼ SÐAf¸öm¸ sûµÃ£ÀvÑ GAfÉl¼. 8. r¸ñAO³ OÉAtñ±ÀµÀ´m O¸vAvÑ ¶pÁ±¸hµ¶m ¶ªëdºOµ ¦vvhÐ OµÃfº¶m F ¾peµsûµÃ£À ¶ª¶¢ÀÀlµñ ¶¢ÀdàA ¶mÀAfº ËÈpOº ÈmdàsfºAl¼.

6

8. »¬¶¢Ãv±ÀµÃv q¸ñ¶¢ÀÀP¹ïné ¶¢±¼äAVµAfº. »¬¶¢Ãv±ÀµÃv q¸ñ¶¢ÀÀPïhµ: 1. Èpdàn SÐfµ : »¬¶¢Ãv±ÀµÃvÀ sû¹±µhµ lÉ¥¹nOº Ghµå±µ l¼OµÀÖvÑ Èpdàn SÐfµ ¶¢vÉ Oµv¶¢Á. 2. qÏfµËÈ¢¶m£ : »¬¶¢Ãv±ÀµÃv qÏfµ¶¢Á 2400 Oº.¤À. 3. IÌhÇýå¶m£ : »¬¶¢Ãv±ÀµÃvÀ ¶pñ¶pAVµAvÑÊm IÌhÇýå¶m ¶¢ÀÀfµÀhµ ¶p±µöh¸vÀ. 4. VµwS¸vÀv ¶mÀAfº ±µ°µg: §h¸O¸vAvÑ ¶¢Àlûµï D»ª±ÀµÃ ¶mÀAfº ¤VÉ VµwS¸vÀv¶mÀ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑOº ±¸OµÀAf¸ CfµâS¼¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 5. ¶¢±µøq¸hµA : Ê¢¶ª£O¸vAvÑ ËÈ¢Àl¸m¸vvÑ ¶¢±µøA OµÀ±µ¶¢f¸nOº »¬¶¢Ãv±ÀµÃvÀ G¶p±ÀÇÃSµ¶pfµÀhµÀm¸é±ÀÀ. 6. a¶¢¶mlµÀvOµÀ Y¶mî«¸æ¶mA: »¬¶¢Ãv±ÀµÃvÀ SµAS¸, »ªAlûµÀ, sñ¶¬î¶pÁh¸ñ ¶¢Adº a¶¢¶mlµÀvOµÀ Y¶mî«¸æ¶mA. 7. £mÐlµ¶p±µïd¶m: CAlµËÈ¢À¶m vÑ±ÀµÀvÀ, Ê¢¶ª£ £fµÀlµÀvhÐ ±ÀµÃiñOµÀv¶mÀ DOµ±¼ø¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 8. Cd¤ ¶ªA¶plµ: »¬¶¢Ãv±ÀµÀvvÑ £vÀËÈ¢¶m CËvÇþë´m Cfµ¶¢ÁvÀ Oµv¶¢Á. 9. N¶¨lûµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À: »¬¶¢Ãv±ÀµÀvvÑ vtûAVÉ ¶¢ÀÃwOµv l¸ö±¸ N¶¨lûµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµÀhµÀ¶mél¼. 10. PnY ¶ªA¶plµ: ±¸S¼, ¾ª¶ªA, ZAOµÀ, nOÇv³, sAS¸±µÀ, È¢Afº ¶¢Adº PnY¹vÀ vtûAVµÀVµÀ¶mé£. 11. ¶ª¶¬Y ¶¢Ã±¸ØvÀ: ËOÇs±µÀ, sÑv¹´m, »¨»pÖv¹ Oµ¶mÀ¶¢ÀvÀ ¶ª¶¬Y ¶¢Ã±¸ØvÀS¸ ¶¢ÁAfº ¢¸gºYï Ctû¶¢Ål¼çOº G¶p±ÀÇÃSµ¶pfµÀVµÀ¶mé£. 12. ¶p±µöh¸±Ð¶¬g: E£ ¶p±µöh¸±Ð¶¬Àv Ctûv¹¶¨¶mÀ j±µÀÛhµÀ¶mé£. 13. Yv£lµÀïVµÜOºå: »¬¶¢Ãv±ÀµÃvÀ Yv £lµÀïVµÜOºån Ghµêiå VÉ±ÀµÀf¸nOº C¶mÀOµÃvAS¸ G¶mé£. 9. hµÃ±µÀê, ¶p¦Û¶¢À Oµ¶mÀ¶¢Àv ±ÀÇÀÀOµÖ ËÈm¶ª±¼ØOµ ¶ªö±µÃ¶pAvÑ Sµv ¶¢ïh¸ï«¸v¶mÀ hÇv¶pAfº. ¶p¦Û¶¢À Oµ¶mÀ¶¢ÀvÀ: 1. E£ P¹AlÉ´¨ ¶mÀAl¼ q¸ñ±µAsûµËÈ¢À Oµm¸ïOµÀ¶¢Ã±¼ ¶¢±µOµÀ £¶ªå±¼AW Gm¸é±ÀÀ. 2. E£ C£WÜ¶méËÈ¢À¶m£ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ lûµÅfµËÈ¢À¶m£. 3. E£ Oµe¼¶mËÈ¢À¶m ¶ªæv¹OµÅi OµwS¼ Gm¸é±ÀÀ. 4. E£ lµdàËÈ¢À¶m Cfµ¶¢Áv¶mÀ OµwS¼ Gm¸é±ÀÀ. 5. F Oµ¶mÀ¶¢ÀvvÑ SÐl¸¶¢±¼, OµÅ©¸ä ¶mlµÀvÀ Ynî¶ªÀåm¸é±ÀÀ. fÇ¶®ñfµÃ ´m. hµÃ±µÀê Oµ¶mÀ¶¢ÀvÀ: 1. E£ sûµÀ¶¢Êm¶¥ö±³ ¶mÀAfº ovS¼±¼ ¶p±µöh¸v ¶¢±µOµÀ ¢¸ï»pAW Gm¸é±ÀÀ. 2. E£ £WÜ¶méËÈ¢À¶m£ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ lûµÅfµËÈ¢À¶m£ O¸¶¢Á. 3. ¤dº n±¸îgAvÑ JOµhµöA vÉlµÀ. 4. hµÃ±µÀê Oµ¶mÀ¶¢ÀvvÑ lµdàËÈ¢À¶m Cfµ¶¢ÁvÀ vÉ¶¢Á. 5. F Oµ¶mÀ¶¢ÀvÀ ¶mlµÀvVÉ PAfºAVµ sfµÀhµÀm¸é±ÀÀ. 10. hµÃ±µÀêj±µ ËÈ¢Àl¸m¸nOº, ¶p¦Û¶¢À j±µËÈ¢Àl¸m¸nOº ¶¢ÀlûµïSµv hÉf¸vÉ£? Y. sû¹±µlÉ¶¥AvÑn j±µËÈ¢Àl¸m¸vÀ: sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn j±µËÈ¢Àl¸m¸v¶mÀ ±ÇAfµÀ sû¹S¸vÀS¸ £sûµZAVµ¶¢VµÀÛ. C£. 1. hµÃ±µÀê j±µËÈ¢Àl¸¶mA. 2. ¶p¦Û¶¢À j±µËÈ¢Àl¸¶mA. hµÃ±µÀêj±µËÈ¢Àl¸¶mA

¶p¦Û¶¢À j±µ ËÈ¢Àl¸¶mA

1. El¼ sAS¸y¹P¹h¸nOº, hµÃ±µÀêOµ¶mÀ¶¢ÀvOº ¶¢Àlûµï OµvlµÀ. 2. El¼ ¶p¦Û¶¢À sÇAS¸vÀ ¶mÀAfº Oµm¸ïOµÀ¶¢Ã±¼ ¶¢±µOµÀ £¶ªå±¼AW GAl¼. 3. El¼ sÇAS¸vÀ , GhµÖy³, ¶ª±¸Ö±³, OÐ±µ¶¢ÃAfµv³ j±µ¶¢Àn m¸vÀSµÀ sû¹S¸vÀ. 4. F ËÈ¢Àl¸¶mA È¢fµvÀêS¸ GAl¼. 5. F ËÈ¢Àl¸m¸v È¢fµvÀê 100 ¶mÀAfº 150 Oº.¤À. 6. OµÅ©¸ä, SÐl¸¶¢±¼, Èpm¸é, ¶¢À¶®¶mlµÀvÀ ¶pñ¶¢»¬¶ªÀå¶méAlµÀ¶¢vô E£ «¸±µ¶¢AhµËÈ¢À¶m sûµÃ¶¢ÀÀËvÇm¸±ÀÀ. 7. EVµÛd D¶®±µ¶pAdvÀ s¹S¸ ¶pAfµÀ¶mÀ. 8. Wv¹Ö , OÍvÉô±µÀ, ¶pÁwO¸d³ ¶ª±µ¶ªÀùvÀ Oµv¶¢Á. 9. ¶mlµÀv Ê¢SµA hµOµÀÖ¶¢. 10. Yvq¸h¸vÀ vÉ¶¢Á. 11. F q¸ñAhµAvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA ¶pñlû¸¶m¶¢Åiå. 12. F q¸ñAhµAvÑ fÇv¹àvÀ Oµv¶¢Á.

1. El¼ C±Ét±ÀµÃ ¶ª¶¢ÀÀlµñ¶¢ÀÀ¶mOµÀ, ¶p¦Û¶¢À Oµ¶mÀ¶¢ÀvOµÀ ¶¢Àlûµï¶m OµvlµÀ. 2. SµÀY±¸h³ vÑn ±¸g³ D´pû OµV³ ¶mÀAW Oµm¸ïOµÀ¶¢Ã±¼ ¶¢±µOµÀ OµvlµÀ. 3. El¼ SµÀY±¸h³, OÍAOµg³, OÇ¶m±¸, ¶¢Àvs¹±³ j±µ¶¢Àn m¸vÀSµÀ sû¹S¸vÀ. 4. El¼ ¶ª¶méS¸ OÍAfµvhÐ OµÃfº±ÀµÀÀ¶mél¼. 5. F ËÈ¢Àl¸m¸v È¢fµvÀê 50 ¶mÀAfº 80 Oº. ¤À. 6. ¶m±µîl¸, hµ¶pi, ¶¢À¾¬, ¶ªs±µîi ¶¢Adº ¶mlµÀvÀ ¶pñ¶¢»¬AW¶mAlµÀ ¶¢vô E£ «¸±µ¶¢AhµËÈ¢À¶m sûµÃ¶¢ÀÀËvÇm¸±ÀÀ. 7. EVµÛd ¢¸gºYï ¶pAdvÀ s¹S¸ ¶pAfµÀ¶mÀ. 8. EOµÖfµ IdÀ¶¢Adº ¶ª±µ¶ªÀùvÀ J±µêfµvÉlµÀ. 9. ¶mlµÀv Ê¢SµA IOµÀÖ¶¢. 10. Yvq¸h¸vÀ Oµv¶¢Á. 11. F q¸ñAhµAvÑ VÉ¶pvÀ ¶pdÀàd ¶pñlû¸¶m¶¢Åiå. 12. F q¸ñAhµAvÑ fÇv¹àvÀ vÉ¶¢Á.

7

3. శీతోష్ ణ స్థ ి తి

j¶¢ñËÈ¢À¶m Oµ±µÀ¶¢Á

1. Monsoon C¶mÀ¶plµA ¶¢ÀÔ¶ª´¢À C¶mÀ C±µtO³ ¶plµA ¶mÀAfº ¶¢WÛAl¼. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ G¶¨ä¶¢ÀAfµv sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m §hÐ¶¨ä»ªæi SµvlµÀ. 3. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Ê¢±Éö±µÀ §hÐ¶¨ä»ªæhµÀvÀ GAfµÀdOµÀ Sµv O¸±µgA ËÈ¢¥¹vïA, C°¸A¥¹vvÑ hÉf¸vÀ. 4. lÉ¶¥ CAhµ±¸íSµAvÑn §hÐ¶¨ä»ªæin PAf¸Ahµ±µØhµ §hÐ¶¨ä»ªæi CAd¹±µÀ. 5. fûºxôvÑ PAf¸Ahµ±µØhµ §hÐ¶¨ä»ªæi SµvlµÀ. 6. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ hµOµÀÖ¶¢ ¶¢±µøq¸hµA ¶mÈ¢Ãlµ±ÀÉÀï q¸ñAhµA ±¸Y«¸æ´m vÑn ËYÇ¶ªxî±³. (12 ÈªA. ¤À.) 7. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ IOµÀÖ¶¢ ¶¢±µøq¸hµA ¶mÈ¢Ãlµ±ÀÉÀï q¸ñAhµA Ê¢À¶T¹v±ÀµÃvÑn ¶¢Ã»ª´m ±¸A (1141 ÈªA.¤À.) 8. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Chµïvê G©ÒäSµñhµ Y¶¢ÀÃî O¸§î±³ vÑn f¸ñ´ª ¶¢lµç ¶mÈ¢ÃËlÇAl¼ (-40°c) 9. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Chµïlû¼Oµ G©ÒäSµñhµ ±¸Y«¸æ´m vÑn ËYÇ¶ªxî±³ ¶¢lµç ¶mÈ¢ÃËlÇAl¼(50°c) 10. ËÈm±µÀj sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m O¸vA YÄ´m ¶mÀAfº ÈªÈpàAs±µÀ ¶¢±µOµÀ. 11. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ËÈmsÀÀi sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸v ¶¢vô Clû¼Oµ ¶¢±µøq¸hµA ¶ªAsûµ£¶ªÀåAl¼. 12. sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸±µAsûµA È¢ÀÀlµd OÉ±µyµ j±µAvÑ q¸ñ±µAsûµ¶¢À¶¢ÁhµÀAl¼. 13. SµÀY±¸h³ j±µ ±ÉP¶mÀ Oµl¼±ÀµÀ¢¸±³ / SµÀY±¸h³ j±µA Cn CAd¹±µÀ. 14. ¶¢À¶®±¸¶¨àò, SÐ¢¸ j±µ ±ÉP¶mÀ OÍAOµg³ j±µA Cn CAd¹±µÀ. 15. Oµ±¸ädOµ j±µ ±ÉP¶mÀ OÇ¶m±¸ j±µA Cn CAd¹±µÀ. 16. OÉ±µyµ j±µ ±ÉP¶mÀ ¶¢Àvs¹±µÀ j±µA Cn CAd¹±µÀ. 17. hµ£Àyµm¸fµÀ j±µ ±ÉP¶mÀ OÐ±µ¶¢ÃAfµv³ j±µA Cn CAd¹±µÀ. 18. DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ j±µ ±ÉP¶mÀ ¶ª±¸Ö±µÀ j±µA Cn CAd¹±µÀ. 19. Lfº¥¹ j±µ ±ÉP¶mÀ GhµÖv³ j±µA Cn CAd¹±µÀ. 20. ¶p¦Û¶¢À sÇAS¸v³ j±µ ±ÉP¶mÀ ¶¢ASµ / sÇAS¸v³ j±µA Cn CAd¹±µÀ. 21. ËÈm±µÀi sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸v ¶¢v¶m ¶¢Àvs¹±µÀ / OÉ±µyµ j±µAvÑ IOµÀÖ¶¢S¸ ¶¢±µøA OµÀ±µÀ¶ªÀåAl¼. 22. F¥¹¶mï/i±ÐSµ¶¢À¶m sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m O¸vAvÑ VµOµñ¢¸h¸vÀ/hµÀr¸¶mÀvÀ ¶¢«¸å±ÀÀ. 23. F¥¹¶mï sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸v ¶¢v¶m ¶¢±µøA qÏAlÉ j±µA ËÈm±µÀi OÐ±µ¶¢ÀAfµv³ j±µA /hµ£Àyµm¸fµÀ j±µA. sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸vÀ 24. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ hµÀr¸¶mÀvÀ ¶ªAsûµ£AVÉ O¸vA i±ÐSµ¶¢À¶m sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m O¸vA vÉl¸ F¥¹¶mï sÀÀhµÀ ¶p¶¢¶m O¸vA COÐàs±µÀ - ¶m¶¢As±µÀ. 25. §h¸O¸v ¶pAd sÀÀhµÀ¶¢Á¶mÀ ±µu CAd¹±µÀ. C¶pÁýêfµÀ SÐlûµÀ¶¢À ¶pAfµÀhµÀAl¼. 26. Oµ±µÀ¶¢ÁvÀ CAdÉ ¶ª±¼¶pfº¶mAhµ ¶¢±µøA OµÀ±µ¶¢OµqÒ¶¢fµA. 27. lÉ¶¥AvÑ Oµ±µÀ¶¢ÁOµÀ SµÀ±µ±ÀÉÀï Zv¹ôvÀ 13 ±¸©¸àòvvÑn 72Zv¹ôvÀ. 28. j¶¢ñËÈ¢À¶m Oµ±µÀ¶¢Á sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ 1987 ¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ ¶¢WÛAl¼. 29. Y¹j±ÀµÀ ¶¢±µlµ n±ÀµÀAhµñg¸ O¸±µïOµñ¶¢ÀA ¶pñÊ¢¶¥Èpdºà¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1954. Oµ±µÀ¶¢Á 30. j¶¢ñAS¸ ¶¢±µlµvÀ ¶ªAsûµ£AVÉ q¸ñAhµA sñ¶¬î¶pÁh¸ñ vÑ±ÀµÀ. 31. Oµ±µÀ¶¢Á ¶pñsû¹¢¸nOº hµ±µVµÀS¸ SµÀ±µ±ÀÉÀï ±¸©¸àòvÀ ±¸Y«¸æ´m, DAlûµñ ¶pñlÉ´¥, u¶®±³, ¶¢À¶®±¸¶¨àò, ¶¢Àlûµï ¶pñlÉ´¥, Lfº¥¹. 32. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ ¶¥À¶¨Ö §hÐ¶¨ä»ªæi Sµv q¸ñAhµA ±¸Y«¸æ´m. 33. OÍÈpê´m, k¸±³é ËkÇþöd³ C¶mÀ ¥¹¶ªåòYÂßvÀ §hÐ¶¨ä»ªæin ¶¢±¿ØOµ±¼AV¸±µÀ. 34. k¸±³é ËkÇþöd³ Yv¶ªAhµÀv¶m sû¹¶¢¶m Dlû¸±µAS¸ §hÐ¶¨ä»ªæin ¶¢±¿ØOµ±¼AVÇ¶mÀ. 35. OÍÈpê´m C¶mÀ ¥¹¶ªåòÊ¢hµå Èmv¶ª±¼ G©ÒäSµñhµ, ¶¢±µøq¸hµ £vÀ¶¢v Dlû¸±µAS¸ §hÐ¶¨ä»ªæin ¶¢±¿ØOµ±¼AVÇ¶mÀ. 36. DPAP : Drought Prone Area Programme Oµ±µÀ¶¢ÁOµÀ SµÀ±µ±ÀÉÀï q¸ñAh¸v ¶pñg¸zOµ. 37. NFCP : National Flood Control Programme Y¹j±ÀµÀ ¶¢±µlµ n±ÀµÀAhµñg¸ O¸±µïOµñ¶¢À¶¢ÀÀ. కరువు

కరువు

8

¶pñ¶¥évÀ Y¢¸sÀvÀ 1. sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m¶¢ÀÀ C¶mS¸Êm£À? Y sû¹±µhµ G¶pPAfµA, »¬AlµÃ¶¢À¶®¶ª¶¢ÀÀl¸ñv ¶¢Àlûµï sÀÀhµÀ¶¢Áv¶mÀ C¶mÀ¶ª±¼AW ¶p¶¢m¸vÀ ¤±ÀµÀf¸né, È¢¶mÀOµOµÀ ¶¢À±µvf¸né sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m¶¢ÀÀ CAd¹±µÀ. 2. sÀÀhµÀ ¶p¶¢m¸±µAsûµA CAdÉ J£Àdº ? Y. Ê¢¶ª£O¸vA hµ±µÀ¢¸hµ G±µÀ¶¢ÀÀvÀ, È¢À±µÀ¶pÁvhÐ OµÃfº¶m COµ«¸îhµÀå ¶¢±¸øSµ¶¢Àm¸Êmé sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸±µAsûµA CAlµÀ±µÀ. 3. Oµ±µÀ¶¢Á CAdÉ J£Àdº? j¶¢ñËÈ¢À¶m Oµ±µÀ¶¢Á CAdÉ J£Àdº? Oµ±µÀ¶¢Á : «¸¶¢Ã¶mï ¶¢±µøq¸hµAvÑ 75 ¥¹hµA Oµm¸é hµOµÀÖ¶¢ ¶¢±µøq¸hµA¶ªAsûµ£AVÉ »ªæin “Oµ±µÀ¶¢Á” CAd¹±µÀ. j¶¢ñËÈ¢À¶m Oµ±µÀ¶¢Á : «¸¶¢Ã¶mï ¶¢±µøq¸hµAvÑ 50 ¥¹hµA Oµm¸é hµOµÀÖ¶¢ ¶¢±µøq¸hµA ¶ªAsûµ£AVÉ »ªæin “j¶¢ñËÈ¢À¶m Oµ±µÀ¶¢Á” CAd¹±µÀ. 4. sû¹±µhµlÉ¶¥¶¢ÀÀvÑ Iné O¸v¹vÀ Gm¸é±ÀÀ? C£ I£? Y sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ m¸vÀSµÀ O¸v¹vÀ Gm¸é±ÀÀ. C£ 1. §h¸O¸vA (fºÈªAs±µÀ ¶mÀAfº »pûsñ¶¢±¼ ¶¢±µOµÀ). 2. Ê¢¶ª£O¸vA (¶¢Ã±¼Û ¶mÀAfº Ê¢À ¶¢±µOµÀ). 3. ËÈm±µÀi sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m O¸vA (YÄ´m ¶mÀAfº DSµ´ªà ¶¢±µOµÀ). 4. F¥¹¶mï sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m O¸vA (Èª¶pàAs±³ ¶mÀAfº ¶m¶¢As±³ ¶¢±µOµÀ).

sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m¶¢ÀÀ

sÀÀhµÀ ¶p¶¢m¸±µAsûµA

5. §hÐ¶¨ä»ªæi ¶¢±¿ØOµ±µgvÑ C¶mÀ¶ª±¼AVÉ ±ÇAfµÀ ¶¢ÀÀPïËÈ¢À¶m ¶plµèhµÀvÉ£? Y. §hÐ¶¨ä»ªæi ¶¢±¿ØOµ±µgvÑ C¶mÀ¶ª±¼AVÉ ±ÇAfµÀ ¶¢ÀÀPïËÈ¢À¶m ¶plµèhµÀvÀ 1. OÍÈpê´m Èmv¶ª±¼ G©ÒäSµñhµ, ¶¢±µøq¸hµ £vÀ¶¢vÀ Dlû¸±µAS¸ OÍÈpê´m §hÐ¶¨ä»ªæin ¶¢±¿ØOµ±¼AVÇ¶mÀ. 2. k¸±³éËkÇöd³ Yv¶ªAhµÀv¶m sû¹¶¢¶m Dlû¸±µAS¸ k¸±³éËkÇöd³ §hÐ¶¨ä»ªæin ¶¢±¿ØOµ±¼AVÇ¶mÀ. 6. ¶ª¶¢ÀÀlµñ ¶pñsû¹¶¢ §hÐ¶¨ä »ªæiOº, PAf¸Ahµ±µØhµ §hÐ¶¨ä »ªæiOº Sµv ¶¢ïh¸ï«¸vÀ J£? Y. ¶ª¶¢ÀÀlµñ ¶pñsû¹¶¢ §hÐ¶¨ä »ªæi: 1. ¶ª¶¢ÀÀlµñ j±µA È¢Asfº G¶mé §hÐ¶¨ä »ªæin ¶ª¶¢ÀÀlµñ ¶pñsû¹¶¢ §hÐ¶¨ä »ªæi CAd¹±µÀ. 2. EOµÖfµ Ê¢¶ª£, §h¸O¸v¹vAlµÀ G©ÒäSµñh¸ sûÉl¸vÀ CAhµS¸ GAfµ¶¢Á. 3. £¥¹P ¶pdàgA ¶mAlµÀ Ê¢¶ª£vÑ ¶pSµdº G©ÒäSµñhµ 35°c £ÀAVµlµÀ. 4. §h¸O¸vAvÑ OµÃf¸ ¶ª¶¢ÀÀlµñ ¶pñsû¹¶¢A ¶¢vô CAhµS¸ Vµw GAfµlµÀ. 5. EVµÛd ¶ª±¸¶ª±¼ 30°c G©ÒäSµñhµ GAdÀAl¼. PAf¸Ahµ±µØhµ §hÐ¶¨ä »ªæi: 1. PAf¸Ahµ±µØhµ q¸ñAhµA ¶ª¶¢ÀÀlµñ j±¸nOº lµÃ±µAS¸ lÉ¶¥¶pÁ vÑhµdÀà q¸ñAhµAvÑ GAdÀAl¼. 2. F q¸ñAhµAvÑ G©ÒäSµñh¸ sûÉl¸vÀ Clû¼OµAS¸ GAd¹±ÀÀ. 3. PAf¸Ahµ±µØhµ q¸ñAhµAvÑ G¶mé fûºxô Ê¢¶ª£ G©ÒäSµñhµ 40°c ¶mÀAfº 45°c GAdÀAl¼. 4. §h¸O¸vAvÑ G©ÒäSµñhµ s¹S¸ hµS¼ØqÒ±ÀÀ, Ci VµwS¸ GAdÀAl¼.

f¸ñ´ª (J&K)

అత్ాధిక, అత్ాలప ఉష్ణాగ్రత్లు నమోదైన ప్రంతాలు

కొప్పపన్

థార్ో థ్నవట్

O¸§î±³ vÑn f¸ñ´ ª

ËY Ç¶ªxî±³ ±¸Y«¸æ´m

¶¢Ã»ª´m ±¸A

కరువులు

వయదలు

9 వర్దల్ు

7. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶¢±µøq¸hµ ¶ª¶¢À¶ªïvÀ SµÃ±¼Û £¶¢±¼AVµAfº. Y. 1. sû¹±µhµ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸vËÈp Dlû¸±µ¶pfº¶ml¼. 2. ¶¢±µøq¸hµ £¶ªå±µgvÑ Cn¦Ûi ¶¢À±¼±ÀµÀÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ Oµv¶¢Á. 3. El¼ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃtû¶¢Ål¼èOº C¶¢±ÐlûµAS¸ GAdÀAl¼. 4. CAlµÀOÉ sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃné “sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸vhÐ YÄlµA” Cn CAd¹±µÀ. 5. Clû¼Oµ ¶¢±¸øv ¶¢vô ¶¢±µlµvÀ ¶ªAsûµ£¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 6. Chµïvê ¶¢±¸øv ¶¢vô Oµ±µÀ¶¢Á ¶p±¼»ªæhµÀvÀ ¶ªAsûµ£¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 7. ¶¢±µlµvÀ, Oµ±µÀ¶¢ÁvÀ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶ª±µö «¸lû¸±µgAS¸ ¶¢Ã±¸±ÀÀ. 8. O¸¶¢Á¶m sû¹±µhµlÉ¶¥ D±¼æO¸tû¶¢Ål¼èËÈp ¶¢±µøq¸hµ ¶ª¶¢À¶ªïvÀ ¶¢ïi±ÉOµ ¶pñsû¹¢¸né VµÃ¶pÁhµÀm¸é±ÀÀ.

±¸Y«¸æ´m vÑn ËYÇ¶ªxî±³.

8. k¸±³éËkÇþöd³ ±ÀÇÀÀOµÖ sû¹±µhµlÉ¶¥ §hÐ¶¨ä»ªæi q¸ñAhµ¶¢ÀÀv ¶¢±¿ØOµ±µg¶mÀ £¶¢±¼A¶pÁ¶¢ÀÀ. Y. k¸±³é ËkÇþöd³ Yv¶¢¶m±µÀv vsûµïhµ Dlû¸±µAS¸ sû¹±µhµlÉ¶¥ §hÐ¶¨ä»ªæin D±µÀ sû¹S¸vÀS¸ ¶¢±¿ØOµ±¼AVÇ¶mÀ. C£ 1. Ci D±µæò q¸ñAhµA. 2. D±µæò q¸ñAhµA. 3. hÉ¶¢À G¶p D±µæò q¸ñAhµA. 4. ¶¥À¶¨Ö G¶p D±µæò q¸ñAhµA. 5. G¶p ¶¥À¶¨Ö q¸ñAhµA. 6. ¶¥À¶¨Ö q¸ñAhµA.

ఋతు఩వనాలు

9. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m £lû¸m¸né £¶¢±¼AVµAfº. Y. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ±ÇAfµÀ ±µO¸v sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m £lû¸m¸vÀm¸é±ÀÀ. C£ 1. ËÈm±µÀi sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m £lû¸¶mA (YÄ´m ¶mÀAfº ÈªÈpàAs±µÀ ¶¢±µOµÀ) 2. F¥¹¶mï sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m £lû¸¶mA (ÈªÈpàAs±µÀ ¶mÀAfº fºÈªAs±µÀ ¶¢±µOµÀ)

వయదలు

1. ËÈm±µÀi sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m £lû¸¶mA:1. Ê¢¶ª£O¸vAvÑ G©ÒäSµñhµv ¶¢vô ¢¸±ÀµÀÀ¶¢ï, hµÃ±µÀê SµAS¸ ËÈ¢Àl¸m¸vvÑ J±µêfº¶m Cvê¾pfµ¶m q¸ñAh¸né VÉ±µÀOÍ¶mÀdOµÀ »¬AlµÃ¶¢À¶® ¶ª¶¢ÀÀlµñA ¶mÀAfº ¶p¶¢m¸vÀ ËÈm±µÀi l¼¶¥S¸ ¤«¸å±ÀÀ. 2. E£ ¶¢Àvs¹±µÀ, OÍAOµg³, ¶p¦Û¶¢À SµÀY±¸h³ j±¸vÀ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ F¥¹¶mï ±¸©¸àòvOµÀ Chµïlû¼Oµ ¶¢±¸øvn«¸å±ÀÀ. 2. F¥¹¶mï sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m £lû¸¶mA:1. ËÈm±µÀi sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸v GlµÅi hµS¼Ø C£ È¢¶mÀOµOµÀ ¶¢Àzõ SµAS¸ ËÈ¢Àl¸¶mA ¶mÀAfº sAS¸y¹P¹hµAvÑnOº ¶pñÊ¢¦«¸å±ÀÀ. 2. ¤dº ¶¢vô hµ£Àyµm¸fµÀ, OÐ«¸å DAlû¸ñ, Lfº¥¹ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ Oµ±¸ädOµ ±¸©¸àòvÀ ¶¢±µøA qÏAlµÀh¸±ÀÀ.

Ê¢À¶T¹v±ÀµÃvÑn ¶¢Ã»ª´m ±¸A

¶¥À¶¨Ö q¸ñAhµA G¶p ¶¥À¶¨Ö q¸ñAhµA

hÉ¶¢À G¶p D±µæò q¸ñAhµA

D±µæò q¸ñAhµA

Ci D±µæò q¸ñAhµA

10

4. సహజ ఉద్భిజ జ సం఩ద 1. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ Cfµ¶¢ÁvVÉ DOµñ£ÀAVµsfº¶m sûµÃ£¾ªå±µäA ¥¹hµA 20.55 ¥¹hµA. (6,75,538 Vµ.Oº.¤À.) 2. D¶¢±µg ¶ª¶¢ÀhÓvïA O¸q¸fµd¹nOº lÉ¶¥AvÑ Cfµ¶¢ÁvÀ 33 ¥¹hµA GAf¸w. 3. Cd¤sûµÃ£À Chµïlû¼OµAS¸ Sµv ±¸¶¨àòA ¶¢Àlûµï¶pñlÉ´¥.(77,265 Vµ. Oº. ¤À.) 4. sû¹±µhµlÉ¶¥¶¢ÀÀvÑ Cfµ¶¢ÁvÀ ChµïvêAS¸ Sµv ±¸¶¨àò¶¢ÀÀ ¶¬±¸ïm¸.(1,754 Vµ. Oº. ¤À.) 5. ±¸¶¨àò ËÈ¢¥¹vïAvÑ Clû¼Oµsû¹SµA Cfµ¶¢ÁvÀ Sµv ±¸¶¨àòA C±µÀg¸Vµv ¶pñlÉ´¥.(62.1%) 6. ±¸¶¨àò ËÈ¢¥¹vïAvÑ hµOµÀÖ¶¢ sû¹SµA Cfµ¶¢ÁvÀ Sµv ±¸¶¨àòA ¶¬±¸ïm¸.(3.8%) 7. qÒdÀ q¸dÀvOµÀ SµÀ±µ±ÀÉÀï G¶pÁýêodº, ¶¢ÀAW odº j±µ q¸ñAh¸vvÑ ¶ªÀAlµ±µ / ¶¢Àfµ Cfµ¶¢ÁvÀ Gm¸é±ÀÀ. 8. ¶¢Àfµ Cfµ¶¢ÁvOµÀ Sµv ¶¢À±ÍOµ Êp±µÀ ¶ªÀAlµ±µ ¶¢m¸vÀ (¶ªÀAlµ±¼ ¶¢Å°¸vÀ) 9. ¶ªÀAlµ±¼ ¶¢Å°¸vÀ Êp±µÀ ¤ÀlµÊm ¶ªÀAlµ±µ¶¢m¸vÀ CÊm Êp±µÀ ¶¢WÛAl¼. 10. ¶ªÀAlµ±µ¶¢m¸vÀ Sµv ±¸¶¨àòA ¶p¦Û¶¢À sÇAS¸v³. 11. VµAlµ¶m¶¢ÀÀ, ¶¢ÀAW SµAlûµA, ±ÐY³¶¢Áf³ Oµ±¸ädOµ Cfµ¶¢ÁvvÑ Oµv¶¢Á. 12. G¶¨ä¶¢ÀAfµv ¶¢ÀÀyµõY¹i Cfµ¶¢ÁvÀ ¶p¦Û¶¢ÀOµ¶mÀ¶¢ÀvvÑ Oµv¶¢Á. 13. Ë±ÇvÉö ¾ªô¶p±µô hµ±ÀµÃ±¿Oº G¶p±ÀÇÃSµ¶pfÉ Cfµ¶¢ÁvÀ DËvÇþë´m Cfµ¶¢ÁvÀ. 14. DËvÇþë´m ¶¢Å°¸vÀ »¬¶¢Ãv±ÀµÃ ¶p±µöhµ q¸ñAh¸vvÑ Oµv¶¢Á. 15. ËÈpû´m VÇdÀô Èp±¼SÉ q¸ñAhµA »¬¶¢Ãv±ÀµÃvÀ. 16. G¶¨ä ¶¢ÀAfµv ¶¢ÀÀyµõY¹i Cfµ¶¢ÁvÀ ±¸Y«¸æ´m vÑ Oµv¶¢Á. 17. D±¼æOµ ¶p±µAS¸ ChµïAhµ £vÀËÈ¢¶m Cfµ¶¢ÁvÀ G¶¨ä¶¢ÀAfµv ¶¥À¶¨Ö DOµÀ±¸vÀÛ Cfµ¶¢ÁvÀ. 18. uf½v hµ±ÀµÃ±¿Oº G¶p±ÀÇÃS¼AVÉ DOµÀ OÇAlµÀ DOµÀ. 19. ¶ª¶¬Y ±µsì±µÀ ¶¢Å°¸vÀ ÈpA¶pOµA OÉ±µyµ ±¸¶¨àòAvÑ IOµÀÖ¶¢S¸ ¶¢ÁAl¼. 20. Cd¤ Dlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ CS¼ØÈpdÇàvÀ, O¸S¼hµA ¶p±¼¶¥ñ¶¢À, O½ñf¸ ¶p±¼Oµ±¸vÀ, vOµÖ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À, hÉÈm ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 21. sû¹±µhµ Cd¤ q¸ñAhµ ¶ªSµdÀ OµAdÉ IOµÀÖ¶¢S¸ Sµv ±¸©¸àòvÀ 13. 22. ¶¢ÀAWSµAlûµA, dÉOµÀ VÇdÀô Èp±¼SÉ Cfµ¶¢ÁvÀ G¶¨ä ¶¢ÀAfµv hÉ¶¢ÀhÐ OµÃfº¶m DOµÀ±¸vÀÛ Cfµ¶¢ÁvÀ. 23. m¸¶¢vÀ, Êp¶p±µÀ(¶mÃï´ª »pñAd³) hµ±ÀµÃ±¿Oº G¶p±ÀÇÃSµ¶pfÉ ¶¢Å°µA ¶¢Àfµ vÉOµ iyµõ ¶¢Å°µA. 24. NRSA C¶mS¸ National Remote Sensing Agency. 25. Y¹j±ÀµÀ Cd¤ £lû¸m¸né 1952¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ ¶pñÊ¢¶¥ Èpd¹à±µÀ.

ఆల్వనైన్ అడవులు

¶¢Àfµ Cfµ¶¢ÁvÀ

¶ªÀAlµ±¼ ¶¢Å°¸vÀ

ఆల్వనైన్ అడవులు

¶pñ¶¥évÀ- Y¢¸sÀvÀ. 1. Cd¤ Dlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ OÍnéAdºn Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y. Cd¤ Dlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ 1. O¸S¼hµA ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 6. CS¼ØÈpdÇàv ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 2. uf½v ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 7. N¶¨lû¸v ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 3. O½ñf¸ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 8. vOµÖ, Oµv¶p ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 4. ¶ªsÀìv ¶p±¼¶¥ñ¶¢À 9. hÉÈm ¶p±¼¶¥ñ¶¢À 5. ±µsì±µÀ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 10. ËÈpþô¶¢Áf³ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À.

G¶¨ä¶¢ÀAfµv ¶¥À¶¨Ö DOµÀ±¸vÀÛ Cfµ¶¢ÁvÀ

C ± µÀg¸Vµv ¶pñlÉ´ ¥

¶¢ Àlûµï ¶pñlû´É ¥

రోజ్ వుడ్

G¶¨ä ¶¢ÀAfµv hÉ¶¢ÀhÐ OµÃfº¶m DOµÀ±¸vÀÛ Cfµ¶¢ÁvÀ

¶p ¦Û ¶¢À s ÇA S¸v ³

చందనమ

KS

11

2. DOµÀ±¸vÀÛ Cfµ¶¢ÁvvÑ vtûAVÉ £vÀËÈ¢¶m GhµêhµÀåv¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y. DOµÀ±¸vÀÛ Cfµ¶¢ÁvvÑ vtûAVÉ £vÀËÈ¢¶m GhµêhµÀåvÀ 1. SµÀS¼ØvA. 4. dÉOµÀ. 7.¶¢ÀAWSµAlûµA. 10. ZSµÀ±µÀô 2. ±ÐY³¶¢Áf³. 5. IsÑo. 8. ¾¨¶¨´¢À 11. ¶¢À¶¬À¢¸ 3. ËPÇ±³ 6. vOµÖ 9. ±µsì±µÀ 12. ±ÇZ¶mÀô

కందు ఆకు – బీడీల త్యారీలో ఉ఩యోగిస్థతరు

3. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Cfµ¶¢Áv¶mÀ Ctû¶¢Ål¼è ¶p±µVµ¶¢v»ª¶m D¶¢¶¥ïOµhµ J£Àdº? Y. 1. ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvOµÀ C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m ¶¢ÀÀfº ¶ª±µÀOµÀv¶mÀ CAl¼AVµÀdOµÀ. 2. ¢¸h¸¶¢±µg O¸vÀ©¸ïné n¢¸±¼AVµÀdOµÀ. 3. ¶¢±µøq¸h¸né ÈpAW odº OÍ±µhµ¶mÀ hµS¼ØAVµÀdOµÀ. 4. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ¶pn¶¢ÀÀdô hµ±ÀµÃ±µÀVÉ±ÀµÀÀdOµÀ. 5. ¢¸gºYï £vÀ¶¢Sµv Oµv¶p GhµêhµÀåv¶mÀ qÏAlµÀdOµÀ. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Cfµ¶¢Áv¶mÀ Ctû¶¢Ål¼è ¶p±µVµ¶¢v»ª¶m D¶¢¶¥ïOµhµ OµvlµÀ. 4. Cfµ¶¢Áv £¶ªå±µg ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¢¸dº D±¼æOµ q¸ñlû¸¶mïhµ¶mÀ £¶¢±¼A¶pÁ¶¢ÀÀ? Cfµ¶¢Áv £¶ªå±µg: 1. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ 680 v°µv È¬O¸à±µô Cd¤ sûµÃ£À ¶¢ÁAl¼. 2. El¼ sû¹±µhµ £¾ªå±µäAvÑ 20.55 ¥¹hµA. 3. £¾ªå±µä¶p±µAS¸ Cfµ¶¢ÁvÀ ¶¢Àlûµï¶pñlÉ´¥ vÑ IOµÀÖ¶¢S¸ Oµv¶¢Á. 4. £¾ªå±µä¶p±µAS¸ Cfµ¶¢ÁvÀ ¶¬±¸ïm¸vÑ hµOµÀÖ¶¢S¸ Oµv¶¢Á. 5. ËÈ¢¥¹vï¶p±µAS¸ C±µÀg¸Vµv³ ¶pñlÉ´¥vÑ Cfµ¶¢ÁvÀ IOµÀÖ¶¢S¸ Oµv¶¢Á. వంట చెయకు 6. ËÈ¢¥¹vï¶p±µAS¸ OµÃf¸ ¶¬±¸ïm¸vÑ Cfµ¶¢ÁvÀ hµOµÀÖ¶¢S¸ Oµv¶¢Á. D±¼æOµ q¸ñlû¸¶mïhµ: 1. Y¹j±ÀµÀ ¶ªA¶plµ: £vÀËÈ¢¶m Oµv¶p, OÍ±ÀµÀï «¸¶¢ÃS¼ñ, ¶¢Ad VÇ±µÀOµÀ ±µÃ¶pAvÑ Cfµ¶¢ÁvÀ Dl¸±ÀµÃné CAl¼¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 2. SµÅ¶®¶¢¶ª±¸vÀ: SµÅ¶¬ n±¸îgA, ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA, ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ, ±µ¢¸g¸ È¢ÀÀlµvSµÀ ±µAS¸vOµÀ O¸¶¢v»ª¶m Oµv¶p¶mÀ Cfµ¶¢ÁvÀ CAl¼¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 3. ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvOµÀ ¶¢ÀÀfº ¶pl¸±¸ævÀ: ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvOµÀ O¸¶¢v»ª¶m vOµÖ, ±µsì±µÀ, ZSµÀ±µÀ, È¢lµÀ±µÀv¶mÀ CAl¼¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 4. ¶p¶¥ÀS¸ñ¶ªA : ¶p¶¥À¶¢ÁvOµÀ O¸¶¢v»ª¶m D¶®±µA, Sµfºâ vtû¶ªÀå¶mél¼. 5. ¢¸gºYïGhµêhµÀåvÀ: ±ÐY³¶¢Áf³, ¶¢ÀAWSµAlûµA, Oµv¶p, Oµ±µñSµÀYÂÝ ¶¢Adº £vÀËÈ¢¶m GhµêhµÀåv¶mÀ CAl¼«¸å±ÀÀ. 6. N¶¨lûµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À: Cfµ¶¢ÁvvÑ vtûAVÉ N¶¨lû¸v ¶¢v¶m N¶¨lûµ¶p±¼¶¥ñ¶¢À Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµÀhµÀ¶mél¼. 7. £lÉ§¶¢Ã±µOµ lµñ¶¢ïA : Cd¤ GhµêhµÀåv ISµÀ¶¢Ài l¸ö±¸ £lÉ§¶¢Ã±µOµ lµñ¶¢ïA vtû¶ªÀå¶mél¼.

యఫబరు వృక్షాలు

G¶¨ä ¶¢ÀAfµv hÉ¶¢ÀhÐ OµÃfº¶m DOµÀ±¸vÀÛ Cfµ¶¢ÁvÀ

SµÀS¼ØvA

బీడీల త్యారీ

అగిగ పేటె్ల ఩రిశ్రభ

గృహో఩కయణాలు

తేన్

ఔషదాలు

సబ్బబలు

కాగిత్ం ఩రిశ్రభ

లకక

ప్పనా వుడ్

12

ి కలు 5. మృతి

¶ p ±µöhµ

¶ ¢ ÀÅiåOµvÀ 1. ¶¬Ãï¶¢À´ª C¶mS¸ OµÀzõ¶m a¶¢ ¶ªAsAlûµ ¶plû¸±¸ævÀ. 2. È¢Àhµån ±ÉgÀ±ÀµÀÀhµ C¶¢°Éq¸vÀ n°É»pAVµsfµÀd ¶¢vô LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµvÀ I±µêfµh¸±ÀÀ. If¸±¼ 3. ¶pAY¹s³ ¶mÀAfº C«¸ùA ¶¢±µOµÀ Sµv SµAS¸,»ªAlûµÃ ËÈ¢Àl¸¶mAvÑ LAfµÀñ ¶ ¢ ÀÅiåOµvÀ ¶ ¢ ÀÅiåOµvÀ LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµvÀ Oµv¶¢Á. 4. LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµvvÑ ¶ªÀ¶mé¶pÁ ±¸±ÀÀ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ qÏd¹´¨ ¶ª¶¢ÀÅl¼èS¸ GAd¹±ÀÀ. ¶ m vô±ÉSµfº ¶ ¢ ÀÅiåOµvÀ 5. LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµvvÑ ËÈmdÑñY´m ¶¢À±¼±ÀµÀÀ a¶¢ ¶ªAsAlûµ ¶pl¸±¸ævÀ hµOµÀÖ¶¢S¸ GAd¹±ÀÀ. 6. ËÈmdÑñY´m I±µÀ¶¢ÁvÀ IOµÀÖ¶¢S¸ ¢¸f¸wù¶m ¶¢ÀÅiåOµ LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµ. 7. q¸ñX¶m LAfµw ËÈ¢Àl¸¶mA/¶pÁ±¸hµ¶m LAfµÀñ ¶¢Àdºàn sûµASµ±³ CAd¹±µÀ. 8. ¶m¤¶m LAfµw ËÈ¢Àl¸m¸né P¹lµ±³ CAd¹±µÀ. 9. ¶mvô±ÉSµfº ÊmvvÀ sAOµ¶¢Àdºàn OµwS¼ hÉ¶¢À¶mÀ IOµÀÖ¶¢ O¸vA nvöVÉ¶ªÀOµÀAd¹±ÀÀ. Cm¸±µèò ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃnOº C¶mÀOµÃvA E¶ªÀOµl¼sìvÀ 10. ¶mvô±ÉSµfº ¶¢ÀÅiåOµv¶mÀ G¶¨ä¶¢ÀAfµv VÇ±ÐéYÇ´¢ÀvÀ Cn »pvÀ«¸å±µÀ. 11. v¹¢¸, o´ª, S¸ñËÈmdÀ ¦vvËÈp J±µêfº¶m ¶¢ÀÅiåOµ ¶mvô±ÉSµfº ¶¢ÀÅiåOµ. 12. lµOµÖ¶mÀ v¹¢¸ ¶mAlµÀ Sµv ÊmvvÀ ¶mvô±ÉSµfº ÊmvvÀ. 13. ¶mvô±ÉSµfº ÊmvvÑô E¶mÀ¶p ¶pl¸±µæA GAfµÀd ¶¢vô ¶mvôS¸ GAd¹±ÀÀ. 14. ¶mvô±ÉSµfº ÊmvvÀ ¶pñiå, ¶mÃÈm S¼AYvÀ, W±µÀ lû¸m¸ïvÀ, VÇ±µOµÀ, qÏS¸OµÀ ¶pAdvOµÀ ¶pñ»ªl¼è. 15. ¾pûñ O¸±ÍìÊmdÀô vÑ»pAW GAfÉ ÊmvvÀ I±µñÊmvvÀ. 16. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Chµïlû¼Oµ q¸ñAh¸né DOµñ£ÀAW¶m ¶¢ÀÅiåOµvÀ I±µñ ¶¢ÀÅiåOµvÀ. (29.08%) 17. ¶ªëdºO¸O¸±µ ±µÃq¸Ahµ±µ ¦vvÀ ËÈ¥lû¼vïA VÇAl¼ I±µñ¶¢ÀÅiåOµvÀ J±µêf¸â±ÀÀ. 18. «¸lû¸±µgAS¸ ¶p±¼gi VÇAlµn ¶¢ÀÅiåOµvÀ ¶p±µöhµ ¶¢ÀÅiåOµvÀ. 19. »ªwO¸ C¶mÀ ¶pl¸±µæ¶¢ÀÀ £°¸yµ¶mA ¶¢v¶m v¹dË±ÇdÀ ¶¢ÀÅiåOµvÀ J±µêfµÀh¸±ÀÀ. 20. v¹dË±ÇdÀ ÊmvvÀ hÉ±ÀµÃOµÀ, O¸¾pû, ±µsì±µÀ, OÍsì±¼ ¶pAdvOµÀ ¶pñ»ªl¼è. నలా రేగడి నేలలు 21. If¸±¼ E¶ªÀOµ ¶¢ÀÅiåOµvvÑ s¹±¿ô, SÐlûµÀ¶¢À, W±µÀ lû¸m¸ïvÀ ¶pAfµÀ¶mÀ. 22. VµAsv³ ¶ml¿ q¸ñAhµAvÑ C¶¢m¸zO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA Y±µÀSµÀVµÀ¶mél¼. ఎర్ర నేలలు 23. S¼±¼Y¶m ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃné £«¸å¶p¶m ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ¶¢ÀÀ vÉl¸ qÒfµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ¶¢ÀÀ CAd¹±µÀ. 24. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀ O¸±µO¸vÀ ¶pñ¢¸¶¬ YvA, S¸w, ¶¢Ã¶m¶¢ÁvÀ. 25. DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ ¶mAlµÀ Y±¼SÉ ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA ¶¢AOµ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA. 26. E¶ªÀOµl¼sìvÀ ¶p¶¢¶m Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA ¶¢vô J±µêfµh¸±ÀÀ. 27. ¶¢ÀÅiåO¸ ¶ªA±µ°µg¸ ¶plµèhµÀvÀ O¸AdÃ±³ sAfºAS³, C¶¢m¸zOµvOµÀ OµdàvÀ, ¶pû±Ðñ±ÀÀAS³, VÇO³f¸´¢ÀvÀ n±¼îAVµÀd. ల్టరైటు నేలలు 28. C¶¢m¸zO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA ±ÀµÀ¶¢ÀÀm¸, VµAsv³, ¶¢À»¬ ¶ml¿ ¶p±¿¢¸¶¬Oµ q¸ñAhµAvÑ IOµÀÖ¶¢. 29. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀ ¶pñOºñ±ÀµÀ l¸ö±¸ Jd¹ ¶ªSµdÀ¶m ¶pñi È¬O¸à±µÀOµÀ OÍdÀàOµÀ qÒ±ÀÉÀ ¶¢ÀÅiåOµvÀ 16.4 d¶mÀévÀ. పశనల్ు – ల఺బుల్ు 1. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ Iné ±µO¸v ¶¢ÀÅiåOµvÀ Oµv¶¢Á. Y. sû¹±µhµ lÉ¶¥A - ¶¢ÀÅiåOµvÀ sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ D±µÀ ±µO¸v ¶¢ÀÅiåOµvÀ Oµv¶¢Á. C£ 1. LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµvÀ. 2. ¶mvô±ÉSµfº ¶¢ÀÅiåOµvÀ. ఫంక భటి్ 3. I±µñ ¶¢ÀÅiåOµvÀ. 4. v¹dË±ÇdÀ ¶¢ÀÅiåOµvÀ. 5. ¶p±µöhµ ¶¢ÀÅiåOµvÀ. 6. If¸±¼ ¶¢ÀÅiåOµvÀ. 2. LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµv v°µg¸vÉ£? Y. LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµv v°µg¸vÀ: 1. LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµvÀ ¶ml¿ n°Éq¸v ¶¢vô J±µêfµÀh¸±ÀÀ. 2. E£ «¸±µ¶¢AhµËÈ¢À¶m£. ఩యవత్ నేలలు 3. ¶ª¶mén, È¢Àhµådº ¶¢ÀÅiåOµvÀ. ఒండ్రు నేలలు 4. EAlµÀvÑ ¶ªÀ¶mé¶pÁ ±¸±ÀÀ, qÏd¹´¨ ¶ª¶¢ÀÅl¼èS¸ GAd¹±ÀÀ. 5. LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµvvÑ ¶mhµñYn, a¶¢ ¶ªAsAlûµ ¶pl¸±¸ævÀ hµOµÀÖ¶¢S¸ GAd¹±ÀÀ. 6. LAfµÀñ ¶¢ÀÅiåOµvvÑ ¶¢±¼ s¹S¸ ¶pAfµÀhµÀAl¼.

13

3. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA C¶mS¸ Êm£À? Y. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA: ¶pñ¢¸¶¬ YvA, S¸w, ¶¢Ã¶m¶¢ÁvÀ, YAhµÀ¶¢ÁvÀ ¶¢Adº ¶ª¶¬Y O¸±µO¸v ¶¢vô È¢Àhµån «¸±µ¶¢AhµËÈ¢À¶m ¶¢ÀÅiåOµ ËÈpqÏ±µ OÍdÀàOµÀqÒ¶¢f¸né ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA Cn CAd¹±µÀ. 4. ¶pd Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA C¶mS¸Êm£À ? Y. ¶pd Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA: OµÀAfµqÒhµ ¶¢±¸øvOµÀ, ¶¬e¸hµÀå ¶¢±µlµvOµÀ ¶¢ÀÅiåOµv ËÈp qÏ±µvÀ OÍdÀàOÍn qÒ¶¢f¸né ¶pd Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA Cn CAd¹±µÀ.

5. ¶¢AOµ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA C¶mS¸Êm£À ? Y. ¶¢AOµ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA: ¶pd Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA Cv¹SÉ OÍ¶m«¸S¼hÉ ¶¢ÀÅiåOµvÑô VÉiÊ¢yµõ DO¸±µAvÑ S¸fµÀvÀ J±µêfµh¸±ÀÀ. l¿nÊm ¶¢AOµ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA Cn CAd¹±µÀ. 6. C¶¢m¸zO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA C¶mS¸Êm£À ? Y. C¶¢m¸zO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA: Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA Cv¹SÉ OÍ¶m«¸S¼hÉ ¶¢AOµvÀ vÑËhÇ ÈplµçËÈ¢ C¶¢m¸zOµvÀ J±µêfµÀ¶mÀ. l¿nÊm C¶¢m¸zO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA Cn CAd¹±µÀ. 7. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA ¶¢Ã¶m¶¢ n±¼îhµ ¶¢ÀÀ¶pÁýê Cn IdÀô VÇ¶pêSµv¶¢Á? Y. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA ¶¢Ã¶m¶¢ n±¼îhµ ¶¢ÀÀ¶pÁýê: 1. ¶p¶¥À¶¢Áv¶mÀ Ê¢À¶pÁd. 2. Cfµ¶¢Áv¶mÀ ¶m±¼Oº Ê¢±ÀµÀÀd. 3. hµ¶pÁýêfµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ¶plµèhµÀvÀ C¶¢vAtûAVµÀd. 4. S¼±¼Y¶m £«¸å¶p¶m ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA. 5. ¶¢m¸v¶mÀ n±µÃîwAVµÀd. ¶p¶¥À¶¢Áv¶mÀ Ê¢À¶pÁd 6. OÍAfµq¸ñAh¸vvÑ ±Ðfµô¶mÀ n±¼îAVµÀd. ËÈp O¸±µg¸v¶¢vô ¶¢ÀÅiåO¸Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA ¶¢Ã¶m¶¢n±¼îhµ ¶¢ÀÀ¶pÁýê Cn VÇ¶pê¶¢VµÀÛ. 8. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÃné IdÀô C±¼Oµdà¶¢VµÀÛ¶mÀ? vÉl¸ ¶¢ÀÀPïËÈ¢À¶m ¶¢ÀÅiåO¸ ¶ªA±µ°µg¸ ¶plµèhµÀvÉ¢Ð Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ?

Y. ¶¢ÀÀPïËÈ¢À¶m ¶¢ÀÅiåO¸ ¶ªA±µ°µg¸ ¶plµèhµÀvÀ 1. O¸AdÃ±µÀ sAfºAS³. 2. Ê¢l¼Oµv¶mÀ n±¼îAVµÀd. 3. C¶¢m¸zOµvOµÀ OµdàvÀ OµdÀàd. 4. ¶pû±Ðñ±ÀÀAS³. 5. ¶ª¶mén qÏfµËÈ¢¶m sûµÃsû¹S¸vÑô ¶pAdvÀ ¶pAfºAVµÀd. 6. ndñ¢¸vÀvÑ Sµfºân ÈpAVµÀd. 7. VÇO³f¸´¢ÀvÀ n±¼îAVµÀd. 8. Cfµ¶¢Áv¶mÀ ÈpAVµÀd. 9. ¶p¶¥À¶¢Áv¶mÀ Ê¢À¶pf¸né n±ÀµÀAiñAVµÀd.

SµAS¸,»ªAlûµÃ ËÈ¢Àl¸¶mA

VµAsv³ ¶ml¼

¶pd Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA

¶¢AOµ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA

O¸AdÃ±µÀ sAfºAS³ C¶¢m¸zO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA

Ê¢l¼OµvÀ

9. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA C¶mS¸Êm£À? ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀ O¸±µO¸vÉ£? Y. ¶pñ¢¸¶¬ YvA, S¸w, ¶¢Ã¶m¶¢ÁvÀ, YAhµÀ¶¢ÁvÀ ¶¢Adº ¶ª¶¬Y O¸±µO¸v ¶¢vô È¢Àhµån «¸±µ¶¢AhµËÈ¢À¶m ¶¢ÀÅiåOµ ËÈpqÏ±µ OÍdÀàOµÀqÒ¶¢f¸né ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA Cn CAd¹±µÀ. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀ O¸±µO¸vÀ: 1. £¶p±¿hµAS¸ ¶¢±µøA OµÀ±µ¶¢fµA. 2. j¶¢ñAS¸ S¸vÀvÀ ¤±ÀµÀfµA. 3. ¶p¶¥À¶¢ÁvÀ Ê¢À±ÀµÀÀd, ¶¢m¸v¶mÀ n±µÃîwAVµÀd. 4. qÒfµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA. 5. ¶¢Ã¶m¶¢ÁvÀ VÉÊª sûµÃ hµñ¶¢öO¸vÀ. 6. OÍAfµ q¸ñAh¸vÑô ±Ðfµô¶mÀ n±¼îAVµfµA. O¸AdÃ±³ sAfºAS³ 7. sûµÃ«¸±µ¶p±¼±µ°µg ¶plµèhµÀv SµÀ±¼AW ¶pñYvOº hÇw±ÀµÀOµqÒ¶¢fµA. 8. sûµÃ ¶ªAq¸h¸vÀ. 9. COµ«¸îhµÀåS¸ ¶¢±µlµvÀ ±¸¶¢fµA.

VÇO³f¸´¢À ¶pû±Ðñ±ÀÀAS³

OÍAfµ q¸ñAh¸vÑô ±Ðfµô¶mÀ n±¼îAVµfµA

14

6. జనాభా 1. sû¹±µhµlÉ¶¥A £¾ªå±µäAvÑ ¶pñ¶pAVµAvÑ Jfµ¶¢ «¸æm¸né DOµñ£ÀAW GAl¼. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥A Ym¸sû¹vÑ ¶pñ¶pAVµAvÑ ±ÇAfµ¶¢ «¸æm¸né DOµñ£ÀAW GAl¼. È¢ÀÀlµdº «¸æ¶mA – ËVÇm¸. 3. 2001 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA sû¹±µhµlÉ¶¥ Ym¸sû¹ 121,01,93,422. 4. 2001 vÇOµÖv ¶pñO¸±µA ¶pñ¶pAVµ Ym¸sû¹vÑ sû¹±µhµ Ym¸sû¹ 16.7 ¥¹hµA (2011 vÇOµÖv ¶pñO¸±µA 17.5 ¥¹hµA) 5. sû¹±µhµ lÉ¶¥ S¸ñ¤Àg Ym¸sû¹ ¥¹hµA 72.22 ¥¹hµA (¶pdàg Ym¸sû¹ 27.78 ¥¹hµA) 6. ¶mSµ±¿Oµ±µgvÑ DAlûµñ¶pñlÉ´¥ «¸æ¶mA 5. 7. IOµÀÖ¶¢ ¶mSµ±µ Ym¸sû¹ Sµv ±¸¶¨àòA ¶¢À¶®±¸¶¨àò. 8. hµOµÀÖ¶¢ ¶mSµ±µ Ym¸sû¹ Sµv ±¸¶¨àòA »¬¶¢ÃVµv³ ¶pñlÉ´¥. 9. IOµÀÖ¶¢ ¶mSµ±µ Ym¸sû¹ Sµv OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAhµA ¶mÃïfûºxô 10. hµOµÀÖ¶¢ ¶mSµ±µ Ym¸sû¹ Sµv OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAhµA l¸l¸ñ¶mSµ±³ ¶¬Ê¢w. 11. S¸ñ¤Àg Ym¸sû¹ Clû¼OµAS¸ Sµv ±¸¶¨àòA »¬¶¢ÃVµv ¶pñlÉ´¥. 12. IOµÀÖ¶¢ Ym¸sû¹ Sµv ±¸©¸àòvÀ ¶¢±µÀ¶ªS¸ Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥, ¶¢À¶®±¸¶¨àò, u¶®±³, ¶p¦Û¶¢À sÇAS¸v³, DAlûµñ ¶pñlÉ´¥, hµ£Àyµm¸fµÀ. 13. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ IOµÀÖ¶¢ Ym¸sû¹Sµv ±¸¶¨àòA Ghµå±µ¶pñlÉ´¥. 14. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ hµOµÀÖ¶¢ Ym¸sû¹ Sµv ±¸¶¨àòA »ªOºÖA. 15. Clû¼Oµ Ym¸sû¹ Sµv OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAhµA fûºxô. 16. Cvê Ym¸sû¹ Sµv OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAhµA v°µl¿¶¢ÁvÀ. 17. Clû¼Oµ ¾ªåò ¶pÁ±µÀ¶¨ n¶¨êiå Sµv ±¸¶¨àòA OÉ±µyµ. 18. Cvê ¾ªåò ¶pÁ±µÀ¶¨ n¶¨êiå Sµv ±¸¶¨àòA ¶¬±¸ïm¸. 19. Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀlµv ±ÉdÀ IOµÀÖ¶¢S¸ Sµv ±¸¶¨àòA m¸S¸v¹Af³. 20. Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀlµv ±ÉdÀ hµOµÀÖ¶¢S¸ Sµv ±¸¶¨àòA OÉ±µyµ. 21. ¶mSµ±µ Ym¸sû¹ Èp±µSµf¸né ¶mSµ±¿Oµ±µg CAd¹±µÀ. 22. Y¶m«¸Alµñhµ CAdÉ Vµlµ±µ¶pÁ OºvÑ¤Àd±µÀvÑ n¶¢»ªAVÉ Ym¸sû¹.(2001 - 382) 23. IOµÀÖ¶¢ Y¶m«¸Alµñhµ Sµv ±¸¶¨àòA u¶®±³ (u¶®±³ Y¶m«¸Alµñhµ 1102). 24. hµOµÀÖ¶¢ Y¶m«¸Alµñhµ Sµv ±¸¶¨àòA C±µÀg¸Vµv ¶pñlÉ´¥. (C±µÀg¸Vµv ¶pñlÉ´¥ Y¶m«¸Alµñhµ 17). 25. Chµïlû¼Oµ Y¶m«¸Alµñhµ Sµv OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAhµA fûºxô (fûºxô Y¶m«¸Alµñhµ 9340). 26. Chµïvê Y¶m«¸Alµñhµ Sµv OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAhµA CAfµ¶¢Ã´m nOÐs¹±³ l¿¶¢ÁvÀ (CAfµ¶¢Ã´m nOÐs¹±³ l¿¶¢Áv Y¶m«¸Alµñhµ 46). 27. OµÀdÀAs n±ÀµÀAhµñg q¸dºÊªå Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀlµv¶mÀ C±¼Oµdà¶¢VµÀÛ. 28. 2011 ¶pñO¸±µA sû¹±µhµ lÉ¶¥ C°µ±¸¶ªïhµ 74.04% 29. 2011 ¶pñO¸±µA DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ C°µ±¸¶ªïhµ 67.66%

అధిక జనాభా

అధిక జనాభా

అధిక జననాలు

గ్రామీణ జనాభా

నగరీకయణ

15

KS

1. Y¶m«¸Alµñhµ C¶mS¸Êm£À? sû¹±µhµlÉ¶¥ Y¶m«¸Alµñhµ IAhµ? Y. 1. ¶ªSµdÀ¶m LOµ Vµlµ±µ¶pÁ OºvÑ¤Àd±µÀ £¾ªå±µäAvÑ n¶¢»ªAVÉ Ym¸sû¹¶mÀ Y¶m«¸Alµñhµ CAd¹±µÀ. 2011 ¶pñO¸±µA sû¹±µhµlÉ¶¥ Y¶m «¸Alµñhµ 382.

2. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀlµvOµÀ Sµv O¸±µg¸vÀ J£? sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Clû¼Oµ Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀlµvOµÀ Sµv O¸±µg¸vÀ: 1. Oµ±µÀ¶¢Á O¸dO¸v¶mÀ n±µÃîwAW, Y¶m ¶m©¸àné n±Ðlû¼AVµfµA Y±¼S¼Al¼. 2. ËÈ¢lµï £Y¹ß¶mA l¸ö±¸ CAdÀ ¢¸ïlûµÀv¶mÀ n±µÃîwAWm¸±µÀ. 3. Èp±¼S¼¶m Gq¸lû¼ C¶¢O¸¥¹vÀ. 4. ¶¢À±µg¸v ±ÉdÀ OµAdÉ Y¶mm¸v ±ÉdÀ IOµÀÖ¶¢S¸ GAfµfµA. 5. n±µ°µ±¸¶ªïhµ ¶¢v¶m OµÀdÀAs n±ÀµÀAhµñg ¶plµèhµÀv¶mÀ q¸dºAVµOµ qÒ¶¢Ád. 6. ¶¢ÀSµ ¶ªAh¸¶mA OÐ¶ªA n±¿°ºAVµfµA. 7. s¹vï £¢¸¶®vÀ Y±µSµfµA. 8. D¶mOµdàvÀ n±¼îAVµAfµA l¸ö±¸ ¶¢±µlµv ¶¢v¶m OµwSÉ q¸ñg ¶m©¸àné n¢¸±¼AVµAfµA Y±¼S¼Al¼. 9. ¶ªAh¸¶mA sûµSµ¶¢AhµÀfºWÛ¶m ¶¢±µAS¸ sû¹£AVµfµA. 10. ¶ªAh¸m¸nOº ¶¢Àlûµï IOµÀÖ¶¢ ¶¢ï¶¢lû¼ vÉOµqÒ¶¢fµA. 11. ¶ªÀ±µ°ºhµËÈ¢À¶m ¶pñ¶ª¶¢ ¶plµèhµÀvÀ CAlµÀs¹dÀvÑOº ±¸¶¢fµA. 12. ËÈp O¸±µg¸v¶¢vô sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 3. Ym¸sû¹ £«Òêd¶mA/ Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀlµv ¶¢vô OµwSÉ ¶ª¶¢À¶ªïvÉ£? Ym¸sû¹ £«Òëd¶mA 1. hµOµÀÖ¶¢ O¸vAvÑ Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀlµv IOµÀÖ¶¢S¸ GAdÉ l¸nn „Ym¸sû¹ £«Òëd¶m¶¢ÀÀ‟ Cn CAd¹±µÀ. 2. 1951 ¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥ Ym¸sû¹ 36.1 OÐdÀô. 3. ¶pñ¶ªÀåhµ sû¹±µhµlÉ¶¥ Ym¸sû¹ 121 OÐdÀô. 4. ¶p±¼£Àhµ Ym¸sû¹ ¶¢¶m±µÀ C±ÀÀhÉ Clû¼Oµ Ym¸sû¹ «¸¶¢ÃZOµ sû¹±µA. Ym¸sû¹ £«Òëd¶mA ¶¢vô OµwSÉ ¶ª¶¢À¶ªïvÀ I. «¸A»TOµ ¶ª¶¢À¶ªïvÀ : 1. n±µ°µ±¸¶ªïhµ Èp±¼SµÀhµÀAl¼. 2. ËÈ¢lµï «ÕOµ±¸ïvÀ OµwêAVµvÉ¶¢ÀÀ. 3. ¶¢ÀÀ±¼Oº¢¸fµvÀ Èp±µÀSµÀh¸±ÀÀ. 4. SµÅ¶¬¶¢¶ªhµÀvÀ hµSµÀØh¸±ÀÀ. 5. D¶®±µ ¶ª¶¢À¶ªï Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. II. D±¼æOµ ¶ª¶¢À¶ªïvÀ : 1. a¶¢¶m ¶pñ¶¢Ãg «¸æ±ÀÀ hµSµÀØhµÀAl¼. 2. ¶¥Oºå ¶ª¶¢À¶ªï Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. Êplµ±¼OµA 3. n±µÀlÐïSµA Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 4. Êplµ±¼OµA Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. III. ¶p±¸ï¶¢±µg ¶ª¶¢À¶ªïvÀ : 1. sûµÃ £n±ÀÇÃSµA Èp±¼S¼ sûµÃ ¶ª¶¢À¶ªï Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 2. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA Èp±µÀSµÀ¶mÀ. 3. Yv ¶ª¶¢À¶ªï Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 4. YAhµÀY¹vA Oµ¶mÀ¶¢À±µÀSµÀ C¶¢ÁhµÀAl¼. 5. ¶¢Å°µ ¶ªA¶plµ hµ±¼S¼qÒ±ÀÀ ¶p±¸ï¶¢±µg ¶ª¶¢ÀhÓvïA lÇsìiAdÀAl¼. IV. ¢¸h¸¶¢±µg ¶ª¶¢À¶ªïvÀ : 1. ¶mSµ±¿Oµ±µg Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 2. q¸±¼¥¹ñ£ÀO½Oµ±µg Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 3. ¢¸h¸¶¢±µg O¸vÀ¶¨ïA Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 4. YvO¸vÀ¶¨ïA Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 5. ¶¥sèO¸vÀ¶¨ïA Èp±µÀSµÀhµÀAl¼.

q¸±¼¥¹ñ£ÀO½Oµ±µg

ు

ంబ ని

ంత్ణ

Oµ±µÀ¶¢Á O¸dO¸v¶mÀ n±µÃîwAWm¸±µÀ

¶ªÀ±µ°ºhµËÈ¢À¶m ¶pñ¶ª¶¢ ¶plµèhµÀvÀ

s¹vï £¢¸¶®vÀ

¶¢ÀSµ ¶ªAh¸¶mA OÐ¶ªA n±¿°ºAVµfµA 0

¶¥Oºå ¶ª¶¢À¶ªï

16

4. Ym¸sû¹ n±ÀµÀAhµñg ¶¢Ã±¸ØvÉ£? Y. Ym¸sû¹ n±ÀµÀAhµñg ¶¢Ã±¸ØvÀ 1. Ym¸sû¹ £«Òëd¶mA ¶pñ¶¢Ãlµ¶¢Àn ¶pñYvOµÀ hÇw±ÀµÀYÉ±ÀµÃw. 2. Y¶mm¸v ±ÉdÀ¶mÀ n±ÀµÀAiñAV¸w. 3. ¶p±¼£Àhµ OµÀdÀAs¹né qÒñhµù»¬AV¸w. 4. C°µ±¸¶ªïhµ¶mÀ ÈpAV¸w. 5. OµÀdÀAs n±ÀµÀAhµñg¶mÀ CAlµ±µÃ q¸dºAV¸w. 6. ¶pÁhµñ ¶ªAh¸¶mA OÐ¶ªA n±¿°ºAVµ±¸lµÀ. 7. s¹vï £¢¸¶®v¶mÀ n±ÀµÀAiñAV¸w. 8. ¶¢ÀÃfûµ ¶m¶¢ÀîO¸v¶mÀ ¶¢l¼wÈpd¹àw. 9. ¶ªAh¸m¸nOº ¶¢Àlûµï CAhµ±µA q¸dºAV¸w. 10. „LOµ±µÀ ¶¢ÀÀlµÀç, CAhµOµÀ £ÀAW ¶¢lµÀç‟ CÊm nm¸l¸né C¶¢ÀvÀ VÉ±ÀµÃw.

¢¸h¸¶¢±µg O¸vÀ¶¨ïA Èp±µÀSµÀhµÀAl¼

„LOµ±µÀ ¶¢ÀÀlµÀç, CAhµOµÀ £ÀAW ¶¢lµÀç‟

YvO¸vÀ¶¨ïA Èp±µÀSµÀhµÀAl¼

Yv ¶ª¶¢À¶ªï Èp±µÀSµÀhµÀAl¼

¶¢ÀÀ±¼Oº¢¸fµvÀ Èp±µÀSµÀh¸±ÀÀ £lµï C¶¢O¸¥¹vÀ hµSµÀØh¸±ÀÀ ¶p±¼£Àhµ OµÀdÀAsA

¶p±¼£Àhµ OµÀdÀAsA

భారతదేశం - జనాభా వివరములు వ. సం.

అంశం

1991

2001

2011

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

భాయత్ జనాభా అక్షర్యసాత్ పురుషుల అక్షర్యసాత్ స్త్రీల అక్షర్యసాత్ అత్ాధిక అక్షర్యసాత్ - కేయళ అత్ాలప అక్షర్యసాత్ – బీహార్ స్త్రీ పురుష నిషపతిత జనస్థంద్రత్ జనాభా ప్పరుగుదల రేటు ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనాభా ఆంధ్ర ప్రదేశ్ అక్షర్యసాత్ ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనస్థంద్రత్ ఆంధ్ర ప్రదేశ్ స్త్రీ పురుష నిషపతిత

84.39 క్నటుా 52.11 64.13 39.29 90.00 38.48 927 273 +23.85 % 6.63 క్నటుా 44.09 % 242 972

102.7 క్నటుా 65.38 75.85 54.16 90.92 47.53 933 324 +21.34 % 7.57 క్నటుా 61.11 % 275 978

121.0 క్నటుా 74.04% 82.14% 65.46% 93.91% 63.82% 940 382 +17.64 % 8.46 క్నటుా 67.77 % 308 992

17

ి 7. నీటి పారుదల మరియు విద్యుచ్ఛకి 1. sû¹±µhµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæOµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA È¢¶mÀé¶¢ÀÀOµ ¶¢Adºl¼. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ odº q¸±µÀlµv ¶¢¶ªhµÀvÀ ¶¢ÀÃfµÀ ±µO¸vÀ. C£ 1.s¹¶¢ÁvÀ (44%), 2.O¸vÀ¶¢vÀ (36%), 3.VÇ±µÀ¶¢ÁvÀ (20%). 3. odº q¸±µÀlµv «ÕOµ±¸ïvvÑ s¹¶¢ÁvÀ ¶pñkµ¶¢À «¸æ¶mAvÑ Sµv¶¢Á. 4. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ VÇ±µÀ¶¢ÁvÀ IOµÀÖ¶¢S¸ Sµv q¸ñAhµA lµOµÖ´m ¾peµsûµÃ£À. 5. VÇ±µÀ¶¢ÁvÀ IOµÀÖ¶¢S¸ Sµv ±¸¶¨àòA DAlûµñ¶pñlÉ´¥ . 6. O¸vÀ¶¢vÀ, s¹¶¢ÁvÀ l¸ö±¸ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA IOµÀÖ¶¢S¸ Y±¼SÉ ±¸¶¨àòA Ghµå±µ¶pñlÉ´¥. 7. odºq¸±µÀlµv «¸Alµñhµ Clû¼OµAS¸ Sµv ±¸¶¨àò¶¢ÀÀ ¶pAY¹s³. 8. odºq¸±µÀlµv «¸Alµñhµ hµOµÀÖ¶¢S¸ Sµv ±¸¶¨àòA £ÀYÑ±¸A. 9. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ 1204 È¢ÀS¸ ¢¸dô £lµÀïh³ Ghµêiå VÉÊª Ci Èplµç ¶pkµOµA sû¹O¸ñ¶mASµv³. 10. Yv £lµÀïVµÜOºån hÇvôsÎSµÀØ Cn OµÃf¸ CAd¹±µÀ. 11. OÐ»ª ¶pkµOµA ±ÀÇÀÀOµÖ ¶pñ±ÀÇÃYm¸v¶mÀ Êmq¸v³, EAfº±ÀµÃ lÉ¥¹vÀ qÏAlµÀhµÀm¸é±ÀÀ. 12. CADP : Command Area Development Programme Oµ¶¢ÃAf³ J±¼±ÀµÃ fÇ¶¢v´pÈ¢ÀAd³ qÒñS¸ñ´¢À. 13. DVC : Damodar Valley Corporation – l¸È¢Ãlµ±³ ¢¸ïx O¸±Ðê±É¶¨´m 14. KWH : Kilo Watt Hour - OºvÑ ¢¸d³ C¶¢±³. ¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. a¶¢O¸vÀ¶¢OµÀ, ¶¢±µlµO¸vÀ¶¢OµÀ Sµv hÉf¸ J£Àdº? Y. a¶¢O¸vÀ¶¢vÀ: 1. ¶ªA¶¢hµù±µA qÏfµ¶¢Ám¸ o±µÀ ¶pñ¶¢»¬AVÉ ¤vÀ¶mé O¸vÀ¶¢v¶mÀ a¶¢O¸vÀ¶¢vÀ CAd¹±µÀ. 2. a¶¢O¸vÀ¶¢vÀ Ê¢¶ª£vÑ IAfºqÒ¶¢Á. 3. a¶¢O¸vÀ¶¢vÀ IOµÀÖ¶¢ odº ¶p±¼¶¢ÃgA OµwS¼ GAd¹±ÀÀ. 4. a¶¢O¸vÀ¶¢vÀ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Ghµå±µ ËÈ¢Àl¸¶m q¸ñAhµAvÑ IOµÀÖ¶¢S¸ Oµv¶¢Á. ¶¢±µlµ O¸vÀ¶¢vÀ: ¶¢±µøO¸vAvÑn ¶¢±µlµ odºËÈp Dlû¸±µ¶pfº GAfÉ O¸vÀ¶¢v¶mÀ ¶¢±µlµ O¸vÀ¶¢vÀ CAd¹±µÀ. ¶¢±µlµvÀ hµS¼Ø¶m¶pÁýêfµÀ O¸vÀ¶¢vÑ odº ¶¢ÀdàA OµÃf¸ hµS¼ØqÒ±ÀÀ IAfºqÒh¸±ÀÀ. 2. «¸lû¸±µg s¹£Oº, SÍdà¶pÁ s¹£Oº Sµv hÉf¸ J£Àdº? Y. «¸lû¸±µg s¹£: 1. «¸lû¸±µg s¹¶¢ÁvÀ hµOµÀÖ¶¢ vÑhµÀ GAd¹±ÀÀ. 2. hµOµÀÖ¶¢ q¸ñAh¸nOº odº ¶¢¶ªin CAl¼«¸å±ÀÀ. SÍdà¶pÁ s¹£ 1. SÍdà¶pÁ s¹¶¢ÁvÀ IOµÀÖ¶¢ vÑhµÀ ¶mÀAfº odºn jÊªAlµÀOµÀ G¶p±ÀÇÃSµ ¶pfµÀh¸±ÀÀ. 2. IOµÀÖ¶¢ q¸ñAh¸nOº odº ¶¢¶ªin CAl¼«¸å±ÀÀ. SÍdà¶pÁ s¹£

3. Yv£lµÀïVµÛOºåOº C¶mÀOµÃwAVÉ ¶p±¼»ªæhµÀvÉ£? Y. 1. Ê¢¶ª£vÑ IAfºqÒn a¶¢¶mlµÀv ¶pñ¢¸¶®vÀ. 2. Èplµç Yv¹¶¥±ÀµÃvÀ. 3. IÌhÇýå¶m ¶pñlÉ¥¹v¶mÀAfº o±µÀ Y¹vÀ¢¸±µÀd. 4. ¶Tosûµ£AVµn ¶ml¿ Yv¹vÀ.

lµOµÖ´m ¾peµsûµÃ£À

స్థధాయణ బావి కాలువ

చెరువు

ల్ విదఽ

ఫహుళాదాక స్థథక ఩థకం

s¶¬Ày¹±µæ «¸lûµOµ ¶pkµOµ¶¢ÀÀ Êp±µÀ

±¸¶¨àòA

¶ml¼

vtçqÏAlµÀ ±¸©¸àòvÀ

1. sû¹O¸ñ¶mASµv³ 2. t±ÀµÃ´ª 2. m¸S¸±µÀÝ¶m «¸Sµ±³ 3. ¾¬±¸OµÀf³ 4. OÐ»ª 5. l¸È¢Ãlµ±³ 6. hµÀASµsûµl¸ñ 8. VµAsv³ 9. SµAfµO³ 10. ±¸´¢À SµAS¸

»¬¶¢ÃVµv³ ¶pñlÉ´¥ ¶pAY¹s³ DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ L±¼«¸ù u¶®±³ u¶®±³ Oµ±¸ädOµ ¶¢Àlûµï ¶pñlÉ´¥ u¶®±³ Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥

¶ªdÇôY³ ¶ml¼ t±ÀµÃ´ª OµÅ©¸ä ¶ml¼ ¶¢À¶®¶ml¼ OÐ»ª¶ml¼ l¸È¢Ãlµ±³ ¶ml¼ hµÀASµsûµl¸ñ ¶ml¼ VµAsv³ SµAfµO³ ±¸´¢ÀSµAS¸

¶pAY¹s³, ¶¬±¸ïm¸, ±¸Y«¸æ´m ¶¬±¸ïm¸, ±¸Y«¸æ´m DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ L±¼«¸ù sû¹±µhµ lÉ¶¥A, Êmq¸v³ u¶®±³, ¶p¦Û¶¢À sÇAS¸v³ DAlûµñ ¶pñlÉ´¥, Oµ±¸ädOµ ±¸Y«¸æ´m, ¶¢Àlûµï ¶pñlÉ´¥ u¶®±³, Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥, Êmq¸v³ Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥

18

4. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ odº q¸±µÀlµv¶mÀ Ctû¶¢Ål¼è ¶p±µVµ¶¢v»ª¶m C¶¢¶ª±µA J£Àdº? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ odºq¸±µÀlµv D¶¢¶¥ïOµhµ 1. ¶ª±¼¶pfº¶mAhµ ¶¢±µøq¸hµA vÉOµqÒ¶¢dA. 2. Cn¦Ûhµ ¶¢±µøq¸hµA. 3. ¶pAdvOµÀ ¶pÁ¹±¼åS¸ odº ¶ª±µ¶pû±¸ OµwêAVµÀdOµÀ. 4. ¶¢±µøA OÍné sÀÀhµÀ¶¢ÁvOµÀ ¶¢ÃhµñÊ¢À ¶p±¼£Àhµ¶¢À¶¢fµA ¶¢v¶m. 5. Oµ±µÀ¶¢Á O¸dO¸v ¶mÀAW ±µ°ºAVµÀOÐ¶¢fµA OÍ±µOµÀ. 6. CÊmOµ ¶pAdvÀ ¶pAfºAVµÀd l¸ö±¸ ¶¢ï¶¢«¸±ÀÇÃhµêiån Clû¼OµA VÉ±ÀµÀdA OÍ±µOµÀ. 7. Ê¢ÀËvÇ¶m ¶pAdv ¶m¶¢ÀÃm¸¶mÀ C¶¢ÀvÀ¶p±µVµdA OÍ±µOµÀ. 8. ¶ªAOµ±µY¹i ¶pAdv ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃné qÒñhµù»¬AVµdA OÍ±µOµÀ. 9. ufµÀ sûµÃ¶¢ÀÀv¶mÀ ¶ª¶¢À±µæ¶¢hµAS¸ G¶p±ÀÇÃSµAvÑOº hÉ¶¢fµA OÍ±µOµÀ. 10. Èp±µÀSµÀhµÀ¶mé Ym¸sû¹OµÀ C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m D¶®±µlû¸m¸ïv¶mÀ Ghµêiå VÉ±ÀµÀfµA OÍ±µOµÀ. 11. ËÈp O¸±µg¸v ¶¢vô sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ odºq¸±µÀlµv¶mÀ Ctû¶¢Ål¼è ¶p±µVµ¶¢v»ª¶m D¶¢¶¥ïOµhµ IAËhÇm¸ GAl¼.

s û ¹ O¸ñ¶mASµ v³

OÐ» ª l ¸È ¢Ãlµ±³ ¾ ¬ ±¸OµÀ f³

m¸S¸±µÀ Ý¶m «¸Sµ±³

t ± ÀµÃ´ª

5. s¶¬Ày¹±µæ «¸lûµOµ ¶pkµOµ¶¢ÀÀ CAdÉ J£Àdº? l¸n D¶¥±ÀµÃvÀ J£? Y. s¶¬Ày¹±µæ «¸lûµOµ ¶pkµOµ¶¢ÀÀ CÊmOµ ¶pñ±ÀÇÃYm¸v¶mÀ D¦AW n±¼îAW¶m ¶pkµO¸v¶mÀ s¶¬Ày¹±µæ «¸lûµOµ ¶pkµOµ¶¢ÀÀ CAd¹±µÀ. s¶¬Ày¹±µæ «¸lûµOµ ¶pkµO¸v D¶¥±ÀµÃvÀ 1. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ Ctû¶¢Ål¼è : ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ sûµÃ£ÀOº odº q¸±µÀlµv ¶¢¶ªhµÀv¶mÀ OµvSµYÉ±ÀµÀfµA. 2. ¶¢±µlµv¶mÀ n±Ðlû¼AVµÀd: ¶ml¿ ¶pñ¢¸¶®v¶mÀ n±ÀµÀAiñAVµÀd l¸ö±¸ ¶¢±µlµv¶mÀ n±Ðlû¼AVµ¶¢VµÀÛ¶mÀ. 3. ¶¢ÀÅiåO¸ ¶p±¼±µ°µg: ¶¢±µlµv¶mÀ n±ÀµÀAiñAVµÀd l¸ö±¸ ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÃné n±Ðlû¼AVµ¶¢VµÀÛ¶mÀ. 4. Yv £lµÀïVµÛOºå : FYv¹¶¥±ÀµÃvvÑn odº l¸ö±¸ Yv £lµÀïVµÛOºån Clû¼OµAS¸ Ghµêiå VÉ±ÀµÀ¶¢VµÀÛ. 5. Yv ±µ¢¸g¸: F ¶plûµO¸v l¸ö±¸ J±µêfµÀ Yv¹¶¥±ÀµÃvÀ, O¸vÀ¶¢vÀ Yv ±µ¢¸g¸OµÀ G¶p±ÀÇÃSµ¶pfµh¸±ÀÀ. 6. VÉ¶pv Ghµêiå: F ¶pkµO¸v l¸ö±¸ VÉ¶pv Ghµêiån Clû¼OµA VÉ±ÀµÀ¶¢VµÀÛ¶mÀ. 7. Cfµ¶¢Áv ÈpA¶pOµA : q¸ñYÇOµÀàOµÀ VµÀdÃà Sµv q¸ñAhµAvÑ Cfµ¶¢Áv¶mÀ ÈpAVµ¶¢VµÀÛ. 8. £mÐlµ ¶p±µïd¶m : F ¶pkµO¸vÀ ¶p±¸ïdOµÀv¶mÀ DOµ±¼ø«¸å±ÀÀ. 9. ¶¢ÀAW odº ¶ª±µ¶pû±¸: F ¶pkµO¸vÀ ¶pñYvOµÀ h¸ñSµÀodºn CAl¼«¸å±ÀÀ. 6. sû¹±¿, ¶¢Àlûµï, W¶méhµ±µ¶® odº q¸±µÀlµv ¶pkµO¸v ¶¢Àlûµï Sµv sûÉlµÊ¢À£À? Y. I. sû¹±¿ odº q¸±µÀlµv ¶pkµO¸vÀ: 1. 10000 È¬O¸à±µÀô OµAdÉ IOµÀÖ¶¢S¸ «¸SµÀsûµÃ£À GAdÀAl¼. 2. E£ ¶mlµÀvËÈp n±¼îAVµsfµÀh¸±ÀÀ. 3. E£ l¿±µÙ O¸vAvÑ ¶pûwh¸né«¸å±ÀÀ. 4. E£ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ 158 Oµv¶¢Á. II. ¶¢Àlûµï hµ±µ¶® odº q¸±µÀlµv ¶pkµO¸vÀ: 1. 2000 ¶mÀAfº 10000 È¬O¸à±µô «¸SµÀsûµÃ£À GAdÀAl¼. 2. E£ G¶p¶mlµÀvËÈp n±¼îAVµsfµÀh¸±ÀÀ. 3. E£ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ 226 Oµv¶¢Á. 4. ¤dºn ±¸¶¨àò ¶pñsûµÀh¸övÀ n±µö»¬«¸å±ÀÀ. III. W¶méhµ±µ¶® odº q¸±µÀlµv ¶pkµO¸vÀ: 1. 2000 È¬O¸à±µô OµAdÉ hµOµÀÖ¶¢ «¸SµÀsûµÃ£À GAdÀAl¼. 2. E£ VÇ±µÀ¶¢ÁvÀ, s¹¶¢ÁvÀ È¢ÀÀlµvSµÀ¶m£. 3. E£ hµOµÀÖ¶¢ O¸vAvÑ ¶pûwh¸né«¸å±ÀÀ.

KS

± ¸´ ¢À SµA S¸

Sµ A fµ O³

V µ A sv³

h µ À ASµsû µl¸ñ

జల విదుాదుత్పతిత కేంద్రం

sû¹±¿ odº q¸±µÀlµv ¶pkµO¸vÀ:

¶¢Àlûµï hµ±µ¶® odº q¸±µÀlµv ¶pkµO¸vÀ

W¶méhµ±µ¶® odº q¸±µÀlµv ¶pkµO¸vÀ

19

7. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑn ¶pñlû¸¶mËÈ¢À¶m s¶¬Ày¹±µæ «¸lûµOµ ¶pkµOµ¶¢ÀÀvÀ OÍnéAdºn hÇvÀ¶pÁ¶¢ÀÀ.

sû¹O¸ñ¶mASµv³ ¶plûµOµA

sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑn ¶pñlû¸¶mËÈ¢À¶m s¶¬Ày¹±µæ «¸lûµOµ ¶pkµOµ¶¢ÀÀvÀ I. sû¹O¸ñ¶mASµv³ ¶pkµOµA: 1. l¿nn »¬¶¢ÃVµv³ ¶pñlÉ´¥ vÑn ¶ªdÇôY³ ¶ml¼ËÈp n±¼îAV¸±µÀ. 2. ¶pAY¹s³, ¶¬±¸ïm¸, ±¸Y«¸æ´m ±¸©¸àòv G¶¢Àîfº ¶pkµOµA. 3. odº q¸±µÀlµv, Yv £lµÀïVµÜOºå l¿n ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA. m¸S¸±µÀÝ¶m «¸Sµ±³ ¶pkµOµA

II. m¸S¸±µÀÝ¶m «¸Sµ±³ ¶pkµOµA: 1. DAlûµñ¶pñlÉ´¥vÑ ¶mvÎØAfµ Zv¹ôvÑn ¶mAl¼OÍAfµ ¶¢lµç OµÅ©¸ä ¶ml¼ËÈp l¿nn n±¼îAV¸±µÀ. 2. odº q¸±µÀlµv, Yv £lµÀïVµÜOºå l¿n ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA. III. ¾¬±¸OµÀf³ ¶pkµOµA: 1. L±¼«¸ùvÑn ¶ªAsv³ ¶pÁ¹±³ ¶¢lµç ¶¢À¶®¶ml¼ËÈp l¿nn n±¼îAV¸±µÀ. 2. ¶¢±µlµv n±ÀµÀAhµñg, odº q¸±µÀlµv, Yv £lµÀïVµÜOºå l¿n ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA. IV. OÐ»ª ¶pkµOµA: 1. u¶®±³ ¶ª±¼¶¬lµÀçvÑ OÐ»ª¶ml¼ËÈp l¿nn n±¼îAV¸±µÀ. 2. El¼ CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¶pkµOµA. 3. sû¹±µhµ lÉ¶¥A ¶¢À±¼±ÀµÀÀ Êmq¸v³ lÉ¥¹vÀ F ¶pkµOµA l¸ö±¸ v¹sûµA qÏAlµÀhµÀm¸é±ÀÀ. 4. l¿nn OÉAlµñ ¶pñsûµÀhµöA n±µö»¬¶ªÀå¶mél¼. 5. odº q¸±µÀlµv, Yv £lµÀïVµÜOºå l¿n ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA. V. l¸È¢Ãlµ±³ vÑ±ÀµÀ ¶pkµOµA: 1. Y¹±µ×Af³ vÑn l¸È¢Ãlµ±³ ¶ml¼ G¶p¶mlµÀvËÈp CÊmOµ D¶mOµdàvÀ n±¼îAV¸±µÀ. 2. l¿nn l¸È¢Ãlµ±³ ¶ml¿vÑ±ÀµÀ Clû¼O¸±µ ¶ªA¶ªæ (D.V.C) n±µö»¬¶ªÀå¶mél¼. 3. ¶¢±µlµv n±ÀµÀAhµñg, odº q¸±µÀlµv, Yv £lµÀïVµÜOºå, mÓO¸±ÀµÃgA l¿n ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA.

¾¬±¸OµÀf³ ¶pkµOµA

OÐ»ª ¶pkµOµA

l¸È¢Ãlµ±³ vÑ±ÀµÀ ¶pkµOµA

VI. hµÀASµsûµl¸ñ ¶pkµOµA: 1. Oµ±¸ädOµ vÑn sy¹õ±¼ Zv¹ôvÑ ¶¢Àv¹ô¶pÁ¹±³ ¶¢lµç hµÀASµsûµl¸ñ ¶ml¼ËÈp l¿nn n±¼îAV¸±µÀ. 2. Oµ±¸ädOµ, DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ ±¸©¸àòv G¶¢Àîfº ¶pkµOµA. 3. odº q¸±µÀlµv, Yv £lµÀïVµÜOºå l¿n ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA. hµÀASµsûµl¸ñ ¶pkµOµA

VII. t±ÀµÃ´ª ¶pkµOµA: 1. El¼ t±ÀµÃ´ª Yv¹v¶mÀ ¶ªdÇôY³ Yv¹vhÐ OµvÀ¶pÁhµÀAl¼. 2. ¶pAY¹s³, ¶¬±¸ïm¸, ±¸Y«¸æ´m ±¸©¸àòv G¶¢Àîfº ¶pkµOµA. 3. odº q¸±µÀlµv, Yv £lµÀïVµÜOºå l¿n ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA. VIII. VµAsv³ ¶pkµOµA: 1. VµAsv³ ¶ml¼ËÈp l¿nn n±¼îAV¸±µÀ. 2. ±¸Y«¸æ´m, ¶¢Àlûµï ¶pñlÉ´¥ ±¸©¸àòv G¶¢Àîfº ¶pkµOµA. 3. odº q¸±µÀlµv, Yv £lµÀïVµÜOºå l¿n ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA.

IX. SµAfµO³ ¶pkµOµA: 1. u¶®±³vÑn SµAfµO³ ¶ml¼ËÈp l¿nn n±¼îAV¸±µÀ. 2. u¶®±³, Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥ ±¸©¸àòv G¶¢Àîfº ¶pkµOµA. 3. odº q¸±µÀlµv, Yv £lµÀïVµÜOºå l¿n ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA. 4. Êmq¸v³ OµÃf¸ vtç qÏAlµÀhµÀ¶mél¼.

SµAfµO³ ¶pkµOµA

t±ÀµÃ´ª ¶pkµOµA

±¸´¢À SµAS¸ ¶pkµOµA

X. ±¸´¢À SµAS¸ ¶pkµOµA: 1. Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥vÑ ±¸´¢ÀSµAS¸ ¶ml¼ËÈp l¿nn n±¼îAV¸±µÀ. 2. Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥ ±¸¶¨àòA F ¶pkµOµA l¸ö±¸ vtç qÏAlµÀhµÀ¶mél¼.

VµAsv³ ¶pkµOµA

20

8. వ్ువ్సాయం 1. D¶®±µ lû¸m¸ïv Ghµêiån ÈpAVµf¸nOº GlÉç¦AW¶m ¶mÃhµ¶m ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ¶plµèin ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A CAd¹±µÀ. 2. YÄ´m ¶mÀAfº COÐàs±³ ¶¢±µOµÀ Sµv ¶pAdO¸v¹né P±¿´pû CAd¹±µÀ. 3. ¶m¶¢As±µÀ ¶mÀAfº ¶¢Ã±¼Û ¶¢±µOµÀ Sµv ¶pAdO¸v¹né ±µu CAd¹±µÀ. 4. Ê¢¶ª£ ¶pAd O¸v¹né Y±ÀµÃl³ CAd¹±µÀ. 5. ¶mvô±ÉSµfº ÊmvvÀ ¶pñiå ¶pAdOµÀ C¶mÀOµÃvA. 6. ¶ª¶¬Y ±µsì±µÀ ¶¢Å°¸vÀ ÈpA¶pOµA OÉ±µyµ ±¸¶¨àòAvÑ IOµÀÖ¶¢S¸ ¶¢ÁAl¼. 7. Ê¥öhµ £¶pô¶¢A CAdÉ ££lûµ ¶pkµO¸v l¸ö±¸ q¸v Ghµêiån ÈpAVµfµA. 8. D¶p±É¶¨´m ¶pûôf³ q¸ñYÇOµÀà ¶¢vô q¸v Ghµêiå Sµgo±ÀµÀAS¸ Èp±¼S¼Al¼. 9. D¶p±É¶¨´m ¶pûôf³ q¸ñYÇO³à q¸ñ±µAsûµËÈ¢À¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1970. 10. ¶pñ¶pAVµ q¸v GhµêiåvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A 2 ¶¢ «¸æ¶mAvÑ GAl¼. 11. ¶¢±¼ ¶pAd¶mÀ IOµÀÖ¶¢S¸ ¶pAfºAVµÀ ±¸¶¨àòA ¶p¦Û¶¢ÀsÇAS¸v³. 12. sû¹±µhµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæOµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA È¢¶mÀé¶¢ÀÀOµ ¶¢Adºl¼. 13. Y¹j±ÀµÃl¸±ÀµÀAvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µASµA ¢¸d¹ 30%. 14. Y¶mÀ¶¢ÀÀ GhµêiåvÑ ¶pñkµ¶¢À «¸æ¶mAvÑ Sµv ±¸¶¨àòA ¶p¦Û¶¢À sÇAS¸v³. 15. hÉ±ÀµÃOµÀ ¶pAdOµÀ È¢VµÛdº hÉ¶¢ÀhÐ OµÃfº¶m G¶¨ä¶¢ÀAfµv §hÐ¶¨ä»ªæi O¸¢¸w 16. O¸¾pû ¶pAdOµÀ È¢VµÛdº D±µæò G¶¨ä¶¢ÀAfµv §hÐ¶¨ä»ªæi C¶¢¶ª±µA. 17. ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A ¶pñlû¸¶m GlÉç¶¥ïA D¶®±µ lû¸m¸ïv Ghµêiån ÈpAVµfµA. 18. ow £¶pô¶¢A CAdÉ ££lûµ ¶pkµO¸v l¸ö±¸ VÉ¶pv Ghµêiån ÈpAVµfµA. 19. YÎ¶mé, ±¸S¼, È¢ÀÀOµÖYÎ¶mé, ¶ªYÝýv¶mÀ W±µÀ lû¸m¸ïvÀ CAd¹±µÀ. 20. qÏS¸OµÀ GhµêiåvÑ ¶pñkµ¶¢À«¸æ¶mAvÑ Sµv ±¸¶¨àòA DAlûµñ ¶pñlÉ´¥. 21. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀAvÑ Clû¼Oµ ¢¸d¹ Gh¸êl¼hµ ¶¢¶ªÀå¶¢ÁvÀ DOµñ£À¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 22. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn ¶ªSµdÀ sûµÃOµ¶¢ÀhµA 1.7 È¬O¸à±µÀô. 23. hÉ±ÀµÃOµÀ ¶pAdvÑ ¶pñkµ¶¢À «¸æ¶mAvÑ Sµv lÉ¶¥A sû¹±µhµlÉ¶¥A. 24. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ IOµÀÖ¶¢S¸ VÉ¶pvÀ ÊªOµ±¼AVÉ j±µA ¶p¦Û¶¢À j±µA. 25. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ DlûµÀoOµ±µg C¶mS¸ £¶ªåýÅhµ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA vÉl¸ ¶ªAOµ±µ Y¹i ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA. 26. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA ¶pñlû¸¶mAS¸ D¶®±µ ¶pAdv ¶m¶¢ÀÃm¸. 27. fÇv¹àvÀ, ¶ml¿vÑ±ÀµÀvvÑ IOµÀÖ¶¢S¸ ¶pAfÉ ¶pAd ¶¢±¼. 28. S¼±¼Y¶m ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃné qÒfµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA vÉl¸ £«¸å¶pm¸ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA Cn OµÃf¸ CAd¹±µÀ. 29. ¶pAdv CAhµ±µ sû¹SµAvÑ ¶pAfºAVÉ ¶pAdv¶mÀ CAhµ±µ ¶pAdvÀ Cn CAd¹±µÀ. Gl¸: ¶p¶pÁýê l¼¶mÀ¶ªÀvÀ. 30. VÇ±µOµÀ G¶¨ä ¶¢ÀAfµv ¶pAd ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¢¸gºYï ¶pAd. 31. G¶pÁýê Oµ±ÀµÀïvvÑ VÉ¶pvÀ ¶pdÀàd ¶ml¿¶¢ÀÀP l¸ö±¸v ¶¢ÀhµùþïSµñ¶¬gAvÑ LOµ sû¹SµA. 32. ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A ¶piå ¶pAd l¼SµÀsfºn ÈpAVµvÉlµÀ. 33. NDDB: National Dairy Development Board Y¹j±ÀµÀ ËfÇ±¿ Ctû¶¢Ål¼è sÑ±µÀâ. 34. SFDA : Small Farmers Development Agency W¶méË±ÇhµÀv Ctû¶¢Ål¼è ¶ªA¶ªæ. 35. MFALS : Marginal Farmers & Agricultural Labourers Scheme Gq¸Ahµ Ë±ÇhµÀv, ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ OµÃxv Ctû¶¢Ål¼è ¶ªA¶ªæ. 36. ¶¢±¼ P±¿´pû O¸v¶pÁ ¶pAd. SÐlûµÀ¶¢À ±µu O¸v¶pÁ ¶pAd. ¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶pñlû¸¶m ¶pAd sÀÀhµÀ¶¢ÁvÀ J£? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn ¶pñlû¸¶m ¶pAd sÀÀhµÀ¶¢ÁvÀ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶pñlû¸¶m ¶pAd sÀÀhµÀ¶¢ÁvÀ ¶¢ÀÃfµÀ. C£ 1. P±¿´pû - YÄ´m ¶mÀAfº COÐàs±³ ¶¢±µOµÀ- ËÈm±µÀj sÀÀhµÀ ¶p¶¢¶m O¸vA - ¶¢±¼. 2. ±µu - ¶m¶¢As±³ ¶mÀAfº ¶¢Ã±¼Û - §h¸O¸v¶pÁ ¶pAd sÀÀhµÀ¶¢Á - SÐlûµÀ¶¢À. 3. Y±ÀµÃl³ - J»pñv³ ¶mÀAfº YÄ´m - Ê¢¶ª£ ¶pAd sÀÀhµÀ¶¢Á - qÏñlµÀçi±µÀSµÀfµÀ.

¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA

q¸vÀ

£¶ªåýÅhµ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA

¶piå

వరి

గోధుభ

ప్రొదుు తిరుగుడు

21

KS

2. D¶®±µ ¶pAdvÀ C¶mS¸Êm£À? Gl¸¶¬±µgn¶¢ÀÀî. hµÅg lû¸m¸ïvÀ, W±µÀ lû¸m¸ïvÀ, ¶p¶pÁýê l¼¶mÀ¶ªÀv¶mÀ D¶®±µ ¶pAdvÀ CAd¹±µÀ. 1. hµÅg lû¸m¸ïvÀ : ¶¢±¼, SÐlûµÀ¶¢À, s¹±¿ô, ±ÀµÀ¶¢vÀ. 2. W±µÀ lû¸m¸ïvÀ : YÎ¶mé, ¶ªYÝ, È¢ÀÀOµÖYÎ¶mé, ±¸S¼. 3. ¶p¶pÁýê l¼¶mÀ¶ªÀvÀ : OµAl¼ ¶p¶pÁýê, Gl¼ç¶p¶pÁýê, Èp¶ª±µ ¶p¶pÁýê, È¥¶mSµ ¶p¶pÁýê, Gv¶¢vÀ. 3. ¢¸ïq¸±µ ¶pAdvÀ vÉOµ ¢¸gºYï ¶pAdvÀ C¶mS¸Êm£À? Gl¸¶¬±µg n¶¢ÀÀî. a¶¢m¸nOº O¸Oµ Clû¼Oµ v¹sû¹±µÝ¶m OÐ¶ªA ¶pAfºAVÉ ¶pAdv¶mÀ ¢¸gºYï ¶pAdvÀ Cn CAd¹±µÀ. E£ 3 ±µO¸vÀ. C£ 1. m¸±µ ¶pAdvÀ - ¶pñiå, Y¶mÀ¶¢ÀÀ. 2. hÐd ¶pAdvÀ - d½, O¸¾pû, VÇ±µOµÀ, ±µsì±µÀ. 3. ¶¢ÀhµÀå¶mÀ OµwØAVÉ ¶pAdvÀ - qÏS¸OµÀ. 4. ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A C¶mS¸Êm£À? l¸n GlÉç¥¹vÀ J£? Y. ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A 1. D¶®±µ lû¸m¸ïv Ghµêiån ÈpAVµf¸nOº GlÉç¦AW¶m ¶mÃhµ¶m ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ¶plµçhµÀv¶mÀ ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A CAd¹±µÀ. 2. 1960 ¶¢Àlûµï ¶¥OµAvÑ ¶mÃhµ¶m «¸AOÉiOµ ¶plµèhµÀvÀ, È¢À±µÀËSÇ¶m odº n±µö¶¬g ¶plµèhµÀvÀ È¢ÀÀlµvSµÀ ¢¸dºhÐ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µASµAvÑ D¶®±µ ¶pAdv Gh¸êlµOµhµ Èp±¼S¼Al¼. 3. F O¸v¹né ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢AS¸ ¶¢ï¶¢¶¬±¼«¸å±µÀ. l¸n GlÉç¥¹vÀ: 1. D¶®±µ OÍ±µhµ¶mÀ j±µÛfµA. 2. qÕ»¨àO¸¶®±µ vÑq¸né Clû¼Sµ£ÀAVµfµA. 3. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ¶¢¶m±µÀv¶mÀ ¶ª¶¢À±µæ¶¢AhµAS¸ £n±ÀÇÃS¼AVµfµA. 4. a¶¢¶m ¶pñ¶¢Ãg¸né ÈpAVµfµA. 5. S¸ñ¤Àg q¸ñAhµ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ Êplµ±¼O¸né hÍvS¼AVµfµA. 6. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µASµAvÑ ¶ªÃæv¶¢Ã±µÀêvÀ j¶ªÀOµÀ±¸¶¢fµA. 7. lÉ¶¥ ¶ªA¶pÁ¹±¸ätû¶¢Ål¼èOº lÐ¶¬lµA VÉ±ÀµÀfµA. 5. Ê¥öhµ £¶pô¶¢A CAdÉ J£Àdº? 1. q¸v Ghµêiån ÈpAVµf¸nOº GlÉç¦AW¶m ¶pkµOµÊ¢À Ê¥öhµ £¶pô¶¢A. 2. l¿nÊm D¶p±É¶¨´m ¶pûôf³ q¸ñYÇOµÀà Cn CAd¹±µÀ. 3. l¿nn 1970vÑ q¸ñ±µAtûAWm¸±µÀ.

భాయత్దేశ్ంలో హరిత్ వి఩ావ పితాభహుదు M. S. స్థవమినాథన్

భాయత్దేశ్ంలో శ్వవత్ వి఩ావ పితాభహుదు వరీగస్ కురిమన్

6. ow £¶pô¶¢A CAdÉ J£Àdº? Y. VÉ¶pv Ghµêiån ÈpAVµf¸nOº GlÉç¦AW¶m ¶pkµOµÊ¢À ow £¶pô¶¢A. 7. YAhµÀ ¶ªA¶plµ C¶mS¸Êm£À ? Y. SÉlÇvÀ, D¶¢ÁvÀ, SÍ±ÇñvÀ, Ê¢ÀOµvÀ, SµÀ±¸ñvÀ, LAdÇvÀ, OÐyµÀô È¢ÀÀlµvÀSµÀ ¢¸dºn YAhµÀ¶ªA¶plµ CAd¹±µÀ. 7. ¶ª¶¢ÀÀlµñAvÑ VÉ¶pvÀ ¶pdÀàd ¶p¦Û¶¢À j±µAvÑIAlµÀVÉhµ IOµÀÖ¶¢S¸ Y±µÀSµÀhµÀ¶mél¼? 1. ¶p¦Û¶¢À j±µA £¥¹vAS¸ GAdÀAl¼. 2. F q¸ñAhµ¶pÁ odºvÑ r¸ÊªêdÀ, ËÈmdÉñdÀ IOµÀÖ¶¢. 3. CAlµÀ¶¢vô ¶p¦Û¶¢À j±µAvÑ VÉ¶pvÀ s¹S¸ Èp±µÀSµÀh¸±ÀÀ. 4. ¶ª¶¢ÀÀlµñAvÑ VÉ¶pvÀ ¶pdÀàd ¶p¦Û¶¢À j±µAvÑ 75% Y±µÀSµÀhµÀ¶mél¼.

±É´p ¾ªf³

22 జనుమ

8. sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ v°µg¸v¶mÀ £¶¢±¼AVµAfº? Y. sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ v°µg¸vÀ 1. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶¢ÀÃfµÀ ¶pñlû¸¶m ¶pAd sÀÀhµÀ¶¢ÁvÀ Oµv¶¢Á. C£ 1. P±¿´pû, 2. ±µu, 3. Y±ÀµÃl³. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn ¶pAdvÀ ±ÇAfµÀ ±µO¸vÀS¸ Oµv¶¢Á. C£ 1. D¶®±µ ¶pAdvÀ, 2. ¢¸gºYï ¶pAdvÀ. 3. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA ¶pÁ¹±¼åS¸ ¶¢±¸ølû¸±µA. 4. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸vËÈp Dlû¸±µ¶pfº GAl¼. 5. Êªlµï¶pÁ sûµÃ£ÀvÑ 33% sûµÃ£ÀOº ¶¢ÃhµñÊ¢À odºq¸±µÀlµv «ÕOµ±µïA GAl¼. 6. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ sûµÃOµ¶¢Àh¸vÀ W¶mé£. ¶ªSµdÀ sûµÃOµ¶¢ÀhµA 1.7 È¬O¸à±µÀô ¶¢ÃhµñÊ¢À. 7. Clû¼Oµ Ym¸sû¹ ¶¢vô ±ÇAfµÀ vÉOµ ¶¢ÀÃfµÀ ¶pAdvÀ ¶pAfº¶ªÀåm¸é±µÀ. 8. hÉ±ÀµÃOµÀ, ±µsì±µÀ, O¸¾pû ¶¢Adº hÐd ¶pAdv¶mÀ ¶pAfº¶ªÀåm¸é±µÀ. 9. ¶pñiå, qÏS¸OµÀ, Y¶mÀ¶¢ÀÀ ¶¢Adº ¶mSµlµÀ ¶pAdv¶mÀ ¶pAfº¶ªÀåm¸é±µÀ. 10. DlûµÀnOµ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA OµÃf¸ C¶¢ÀvÀvÑ GAl¼. 11. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ Ghµêiå «¸¶¢À±µæþïA hµOµÀÖ¶¢. 12. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀAËÈp Dlû¸±µ¶pfº¶m ¢¸±µÀ IOµÀÖ¶¢. 13. ±ÀµÀAh¸ñv G¶p±ÀÇÃSµA hµOµÀÖ¶¢. 14. ¶ªA¶¢hµù±µA qÏfµ¶¢Ám¸ ¶pAdvÀ ¶pAfºAVµd¹nOº ¶p±¼»ªæhµÀvÀ C¶mÀOµÃvAS¸ vÉ¶¢Á. 9. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ q¸ñ¶¢ÀÀPïhµ¶mÀ ¶¢±¼äAVµÀ¶¢ÀÀ. Y. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ q¸ñ¶¢ÀÀPïhµ 1. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶¢ÀÃfºAd ±ÇAfµÀ ¶¢AhµÀv ¶¢ÀAl¼Oº ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA ¶pñlû¸¶m¶¢Åiå. 2. S¸ñ¶¢ÃvvÑ 75% ¶¢ÀAl¼Oº ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀÊ¢À ¶pñlû¸¶m Dl¸±ÀµÀ ¶¢Ã±µØA. 3. Y¹j±ÀµÃl¸±ÀµÃnOº ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀÊ¢À ¶¢ÀÃv¹lû¸±µA. 4. Y¹j±ÀµÃl¸±ÀµÀAvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µASµA ¢¸d¹ 30%. 5. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA ¶pñlû¸¶mAS¸ sÀÀhµÀ¶p¶¢m¸vËÈp Dlû¸±µ¶pfº GAl¼. 6. D¶®±µÊ¢À O¸Oµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvOµÀ ¶¢ÀÀfº¶pl¸±¸æv¶mÀ OµÃf¸ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀÊ¢À CAl¼¶ªÀå¶mél¼. 7. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA l¸ö±¸ £lÉ§¶¢Ã±µOµ lµñ¶¢ïA OµÃf¸ vtû«ÒåAl¼. 8. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA sû¹±µj±ÀµÀÀv ¶pñlû¸¶m ¶¢ÅhÉå O¸Oµ sû¹±µj±ÀµÀÀv a¶¢¶m ¶ªA¶ªÖýÅi OµÃf¸. 10. sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA IlµÀ±ÍÖAdÀ¶mé ¶ª¶¢À¶ªïvÉ£? sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA IlµÀ±ÍÖAdÀ¶mé ¶ª¶¢À¶ªïvÀ 1. Cn¦Ûhµ ¶¢±µøq¸hµA. 2. ¶¢ÀÅiåO¸ Oµñ¶¢À°µ±ÀµÀA. 3. W¶mé sûµÃOµ¶¢Àh¸vÀ. 4. £«¸å¶pm¸ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA. 5. n±µ°µ±¸¶ªÀïËvÇ¶m Ë±ÇhµÀvÀ. 6. I±µÀ¶¢Áwé hµS¼¶m £lûµAS¸ ¢¸fµOµqÒ¶¢dA. 7. ±ÀµÃAjñOµ±µg Y±µOµqÒ¶¢dA. 8. odº q¸±µÀlµv ¶¢¶ªhµÀv OÍ±µhµ. 9. ÈpdÀàsfº OÍ±µhµ. 10. ¶ªË±Ç¶m ¶¢Ã±ÇÖd³ ¶¢ï¶¢¶ªæ vÉOµqÒ¶¢dA.

కంది఩పుప

మిన ఩పుప(ఉదిు఩పుప)

యఫబరు

కాఫీ

బారీా

జొనో

సజజ

మొకక జొనో

ప్పసయ ఩పుప

పామోలిన్

23

9. ఖనిజ వ్నరులు 1. È¬¶¢ÀËdÇd³, ¶¢ÃSµéËdÇd³ ¦vvvÑ E¶mÀ¶plû¸hµÀ n°Éq¸vÀm¸é±ÀÀ. 2. IOµÀÖ¶¢S¸ E¶mÀ¶p lû¸hµÀ n°Éq¸vÀ Sµv ¦vvÀ D±ÇÖ±ÀÀ´m ¦vvÀ. 3. ¶¢À¶mlÉ¶¥A¶mÀAW E¶mÀ¶¢ÀÀ IOµÀÖ¶¢S¸ Yq¸´m OµÀ ISµÀ¶¢Ài C¶¢ÁhÐAl¼. 4. Lfº«¸ vÑn ¶¢À±ÀµÀÃ±³sûµAY³vÑ E¶mÀ¶¢ÀÀ, ¶¢ÃASµo¶ªÀ vtû¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 5. DAlûµñ¶pñlÉ´¥vÑ E¶mÀ¶p n°Éq¸vÀ P¶¢ÀîA Zv¹ôvÑ Gm¸é±ÀÀ. 6. ¶ªÀ¶mé¶pÁ±¸±ÀÀ »ªÈ¢ÀAdÀ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀOµÀ C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m ¶¢ÀÀfº¶pl¸±µæA. 7. »ªÈ¢ÀAdÀ, I±µÀ¶¢Áv ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÑ G¶p±ÀÇÃS¼AVµÀ PnY¶¢ÀÀ Z¶pùA. 8. YöwAVÉS¸ï´ª ¶¢ÃAdºv³ù hµ±ÀµÃ±¿vÑ ¾ª¶ªA ¶mÀ G¶p±ÀÇÃS¼«¸å±µÀ. 9. ¾ª¶ªA, Z¶pùA, ZAOµÀ¶mÀ IOµÀÖ¶¢S¸ Ghµêiå VÉÊª ±¸¶¨àòA ±¸Y«¸æ´m. 10. wËSÇþéd³ ±µOµ¶pÁ sÎSµÀØ °ÉhµñA hµ£Àyµm¸fµÀvÑn ËÈmÊ¢w vÑ ¶¢ÁAl¼. 11. ¶¢Y¹ñvÀ Clû¼OµAS¸ Ghµêiå VÉ±ÀµÀÀ ±¸¶¨àòA ¶¢Àlûµï¶pñlÉ´¥. 12. ¶¢ÃASµo¶ªÀ GhµêiåvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A ¶pñ¶pAVµAvÑ 3¶¢ «¸æ¶mAvÑ OµvlµÀ. 13. uôWAS³ qÕfµ±³ hµ±ÀµÃ±¿Oº G¶p±ÀÇÃS¼AVÉ PnY¶¢ÀÀ ¶¢ÃASµo¶ªÀ. 14. sAS¸±¸né IOµÀÖ¶¢S¸ Ghµêiå VÉÊª ±¸¶¨àòA Oµ±¸ädOµ (OÐv¹±³ Sµ¶mÀvÀ). 15. £lµÀïh³, IvO¸àònO³ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvOµÀ CsñOµA(ËÈ¢ÀO¸) hµ¶pên¶ª±¼S¸ O¸¢¸w. 16. CsûµñOµA GhµêiåvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A ¶pñkµ¶¢À «¸æ¶mAvÑ OµvlµÀ. 17. ÈmvÃô±µÀZv¹ôvÑ vtûAVµÀ PnYA ËÈ¢ÀO¸. 18. ¶±b±¼±ÀµÃ Sµ¶mÀvÑô vtûAVµÀ PnYA sÎSµÀØ 19. EAlûµ¶m ¶¥Oºån IOµÀÖ¶¢S¸ Ghµêiå VÉ¶ªÀå¶mé PnYA ÊmvsÎSµÀØ. 20. sÎSµÀØ, s¹ËOÇþùd³ GhµêiåvÑ u¶®±³ ¶pñkµ¶¢À «¸æ¶mAvÑ SµvlµÀ. 21. CvÃï£Àn±ÀµÀA ¶¢ÀÀfº PnY¶¢ÀÀ s¹ËOÇþùd³. 22. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ±¸S¼ Ghµêiå V¸v¹ hµOµÀÖ¶¢S¸ ¶¢ÁAl¼. 23. C¶¢°É¶p ¦vvOµÀ Gl¸¶¬±µg ÈpdÑñw±ÀµÀA. 24. ¶p¦Û¶¢Àj±µA vÑn ¶¢ÀÀPï ÈpdÑñw±ÀµÀA Ghµêiå q¸ñAhµA sÎAs¹±ÀÀËÈ¬. 25. sÎAs¹±ÀÀËÈ¬ ¶mAlµÀ vtûAVµÀ PnYA ÈpdÑñw±ÀµÀA. 26. ¶¢À¶mlÉ¶¥A IOµÀÖ¶¢S¸ l¼SµÀ¶¢Ài VÉ¶ªÀOµÀAdÀ¶mé ¶¢¶ªÀå¶¢Á ÈpdÑñw±ÀµÀA. 27. È¢Afº GhµêiåvÑ ±¸Y«¸æ´m ¶pñkµ¶¢À «¸æ¶mAvÑ SµvlµÀ. 28. £lµÀïh³ svÀìv »pûvÈ¢ÀAdô hµ±ÀµÃ±¿vÑ G¶p±ÀÇÃS¼AVµÀ PnY¶¢ÀÀ dAS³¶ªà´m. 29. lÉ¶¥AvÑn ¶¢ÀÀPïËÈ¢À¶m PnY Ê¢ÀPv »¬¶¢Ãv±ÀµÀ q¸ñAhµA. 30. sÇË±Çd½´ª GhµêiåvÑ ¶pñkµ¶¢À«¸æ¶mAvÑ Sµv ±¸¶¨àò¶¢ÀÀ DAlûµñ ¶pñlÉ´¥. 31. wËSÇþéd³ GhµêiåvÑ ¶pñkµ¶¢À«¸æ¶mAvÑ Sµv ±¸¶¨àò¶¢ÀÀ hµ£Àyµm¸fµÀ. 32. IREDAL :Indian Renewable Energy Development Authority Limited sû¹±µhµ ¶pñi«¸æ¶pOµ ±ÀÇÃSµï¶¥Oºå Ctû¶¢Ålû¼è ¶ªA¶ªæ. 33. sû¹±µhµ ¶pñi«¸æ¶pOµ ±ÀÇÃSµï¶¥Oºå Ctû¶¢Ålû¼è ¶ªA¶ªæ¶mÀ J±¸êdÀ VÉ»ª¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1987. 34. sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv¶mÀ IOµÀÖ¶¢S¸ l¼SµÀ¶¢Ài VÉ¶ªÀOµÀÊm lÉ¶¥A USA (CÈ¢À±¼O¸). 35. LOµ PnYA O¸o vÉl¸ OÍné PnY¹vÀ O¸o IOµÀÖ¶¢S¸ vtûAVÉ £¥¹vËÈ¢À¶m sûÔSÐzOµ q¸ñAh¸v¶mÀ PnY Ê¢ÀPv Cn CAd¹±µÀ.

PnY ¶¢¶m±µÀvÀ

యురేనిమం

లబంచేû రాష్ట్రం

ఖనిజం

గని పేరు

ఫంగయం

క్నల్ర్

వజ్రాలు

఩నాో

భధా ప్రదేశ్

అభ్రకం

న్ల్లారు

ఆంధ్ర ప్రదేశ్

ఇనుమ

భయ్యర్ బంజ్

ఒరిస్థస

మాంగనీసు

భయ్యర్ బంజ్

ఒరిస్థస

సహజ వాయువు

కాంబే

గుజర్యత్

ప్పట్రోలిమం

బంబాయి హై

భహార్యష్ట్ర

బగుగ

ఝరియా

బీహార్

కర్యాటక

థోరిమం

మోనజైట్

24

1. PnY¹vÀ Iné ±µO¸vÀS¸ ¶¢±¿ØOµ±¼A¶psf¸â±ÀÀ? C£ J£? Y. PnY¹vÀ - ¶¢±¿ØOµ±µg PnY¹vÀ m¸vÀSµÀ ±µO¸vÀS¸ ¶¢±¿ØOµ±¼A¶psf¸â±ÀÀ. 1. vÑ¶¬ PnY¹vÀ. 2. CvÑ¶¬ PnY¹vÀ. 3. EAlûµ¶m PnY¹vÀ. 4. CgÀ PnY¹vÀ.

ఫంగయం

2. vÑ¶¬ PnY¹v¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y. vÑ¶¬ PnY¹vÀ : 1. E¶mÀ¶¢ÀÀ. 2. ¶¢ÃASµo¶ªÀ. 3. బాక్సైట్ 4. రాగి 5. సీసం

వండి బాకనసట్

3. CvÑ¶¬ PnY¹v¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y. CvÑ¶¬ PnY¹vÀ 1. ¶ªÀ¶mé¶pÁ ±¸±ÀÀ. 2. ¶¢ÀÀSµÀØ ±¸±ÀÀ. 3. Z¶pùA 4. ±¸im¸±µ

5. CgÀ¶¥Oºå PnY¹v¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y. CgÀ¶¥Oºå PnY¹vÀ : 1. ±ÀµÀÀ±Én±ÀµÀA. 2. kÐ±¼±ÀµÀA. 3. È¢Ã¶mËYÇd³. 4. dºd¹n±ÀµÀA. 6. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ Sµv ¶¢ÀÀPï PnY Ê¢ÀPvv¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y.sû¹±µhµ lÉ¶¥A - ¶¢ÀÀPï PnY Ê¢ÀPvvÀ 1. l¸È¢Ãlµ±³ vÑ±ÀµÀ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ: sÎSµÀØ, E¶mÀ¶¢ÀÀ, ¶¢ÃASµo¶ªÀ, CsûµñOµA. 2. ¶¢Àlûµï sû¹±µhµlÉ¶¥A: ¶¢ÃASµo¶ªÀ, sÎSµÀØ, s¹ËOÇþùd³. 3. lµOµÖ´m q¸ñAhµ¶¢ÀÀ: sÇË±Çdº´ª, DÈªì«¸à´ª, fÐvËÈ¢Àd³. 4. Oµ±¸ädOµ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ: sAS¸±µ¶¢ÀÀ, O¸ö±³àþÝ, »ªwO¸. 5. hµ£Àyµm¸fµÀ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ: ËVÇm¸OÉô, s¹ËOÇþùd³, E¶mÀ¶plû¸hµÀ¶¢Á. 6. OÉ±µyµ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ : S¸ñËÈpûd³, s¹ËOÇþùd³. 7. ¶¢Àlûµï ±¸Y«¸æ´m, SµÀY±¸h³ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ : ±¸S¼, ¾ª¶ªA, ZAOµÀ, È¢Afº, ±ÀµÀÀ±Én±ÀµÀA. 8. »¬¶¢Ãv±ÀµÀ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ: DAdºÈ¢ÀÀn, nOÇv³, OÐs¹v³à, dAS³¶ªà´m

బగుగ

4. EAlûµ¶m PnY¹v¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y. EAlûµ¶m PnY¹vÀ : 1. ÊmvsÎSµÀØ. 2. wËSÇþéd³. 3. ÈpdÑñw±ÀµÀA. 4. ¶ª¶¬Y ¢¸±ÀµÀÀ¶¢Á.

టిట్ననిమం

లిగ్నోట్

సీసమ

జింకు

అభ్రకమ

క్రోమిమం ర్యగి

25

టంగ్ స్న్

7. vsûµïhµ Dlû¸±µAS¸ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn PnY¹v¶mÀ ¶¢±¿ØOµ±¼AVµÀ¶¢ÀÀ. Y. vsûµïhµ Dlû¸±µAS¸ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn PnY¹vÀ vsûµïhµ Dlû¸±µAS¸ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn PnY¹vÀ ¶¢ÀÃfµÀ ±µO¸vÀ. C£ 1. lÉ¶¥AvÑ G¶p±ÀÇÃS¼AWm¸ ISµÀ¶¢Ài VÉ±ÀµÀd¹nOº £ÀSµÀvÀ PnY¹vÀ: E¶mÀ¶¢ÀÀ, CsûµñOµA, ¶¢ÃASµo¶ªÀ, S¸ñËÈmdÀ. 2. lÉ¶¥AvÑ ¶ªö±ÀµÀA ¶ª¶¢ÀÅl¼èOº ¶ª±¼¶pfµÀ PnY¹vÀ: sÎSµÀØ, Z¶pùA, sÇË±Çd½´ª, CvÃï£Àn±ÀµÀA. 3. lÉ¶¥AvÑ OÍ±µhµS¸ GAfº l¼SµÀ¶¢Ài VÉ¶ªÀOµÀÊm PnY¹vÀ: ÈpdÑñw±ÀµÀA, ±¸S¼, ¾ª¶ªA, È¢Afº, q¸lµ±µ¶ªA.

q¸lµ±µ¶ªA

8. PnY¹v q¸ñ¶¢ÀÀPïhµ¶mÀ £¶¢±¼A¶pÁ¶¢ÀÀ. Y. 1. PnY¹vÀ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ ±µAS¸nOº ¶¢ÀÀfº ¶pl¸±¸ævÀ. 2. ±µ¢¸g¸ Ctû¶¢Ål¼èOº EAlûµ¶m PnY¹vÀ C¶¢¶ª±µA. 3. ¶pñOµÅivÑ vtûAVÉ PnY¹vÀ ¶pñYvOµÀ a¶¢mÐq¸lû¼n Oµwê¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 4. £ÀSµÀvÀ PnY¹v ISµÀ¶¢Ài l¸ö±¸ £lÉ§ ¶¢Ã±µOµ lµñ¶¢ïA vtû¶ªÀå¶mél¼.

సునోపు ర్యయి

9. PnY¹v £¶ªå±µgvÑ ¶ªê¶¨àËÈ¢À¶m v°µg¸v¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ. Y. 1. PnY¹v £¶ªå±µg ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ C¶ª¶¢Ã¶mAS¸ GAl¼. 2. l¿ö¶pOµvê q¸ñAhµAvÑ vÑ¶¬, CvÑ¶¬ PnY¹vÀ IOµÀÖ¶¢. 3. sÎSµÀØ °Éh¸ñvoé ¶ml¿vÑ±ÀµÀvvÑ Gm¸é±ÀÀ. 4. ÈpdÑñw±ÀµÀA n°Éq¸vÀ C«ÒA, SµÀY±¸h³vvÑ IOµÀÖ¶¢. 5. E¶mÀ¶¢ÀÀ n°Éq¸vÀ u¶®±³, Lfº«¸ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¶¢Àlûµï ¶pñlÉ´¥ vvÑ IOµÀÖ¶¢. 6. Ghµå±µ sû¹±µhµlÉ¶¥ £¥¹v ËÈ¢Àl¸m¸vvÑ D±¼æOµAS¸ £vÀËÈ¢¶m PnY¹vÀ vÉ¶¢Á. ఩ ి నం- రాష్ ్ రం ీ థమ సా

ఇనుము మాంగనీసు స ైటు బాక్ రాగి సీసము, జాంకు క్ర ో స మృ టు బాంగారాం వాండి టాంగ్ స ట న్ తగరము అభ్ ో కము సున్నపురామ౉ జప్ైాం స టు అప్ట ముగ్గ ు రామ౉ ఆసృెస్ట ట స్ గా ో స ఫ ట్ స ట్ కయన స ట్ మగనసృ స ట్ సిల్ల ి మన స ట్ సి ట యట డోలమృ స ట్ వజ్ర ో లు ఉప్పు బైగ్గ ు స నట్ ల్లగ్ పెట్ర ో ల్లయాం సహజ వాయువు యురేనియాం థోరియాం స టు మెన్జ

జ్రర ఖ ాండ్ ఒడిస్ట జ్రర ఖ ాండ్ జ్రర ఖ ాండ్ రాజస్ట ా న్ ఒడిస్ట కరా ా టక రాజస్ట ా న్ రాజస్ట ా న్ బీహార్ బీహార్ ఆాంధ్ ో ప్ ో దేశ్ రాజస్ట ా న్ జ్రర ఖ ాండ్ ఆాంధ్ ో ప్ ో దేశ్ జ్రర ఖ ాండ్ ఆాంధ్ ో ప్ ో దేశ్ జ్రర ఖ ాండ్ తమిళనాడు మౄఘాలయ రాజస్ట ా న్ ఒడిస్ట మధ్య ప్ ో దేశ్ గ్గజరాత్ జ్రర ఖ ాండ్ తమిళనాడు అసాం గ్గజరాత్ జ్రర ఖ ాండ్ తమిళనాడు కేరళ

మగుగర్యయి

జి఩సం ఎ఩టైట్

కమనైట్

ఖనిజము

ఆస్బబస్థ్స్ గ్రాఫైట్

మాగోసైట్

మడిచమరు

డోలమైట్

26

10. ఩రిశ ీ మలు 1. ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ 3 ±µO¸vÀ. C£ ¶¢ï¶¢«¸lû¸±µ, PnY¹lû¸±µ, Cd¤ Dlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ. 2. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ ¶¢«¸åòvÀ, ¶pAVµl¸±µ, qÏS¸OµÀ, ±µsì±µÀ, hÐyµÀõ, q¸fº ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 3. PnY¹lû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ E¶mÀ¶¢ÀÀ-GOµÀÖ, »ªÈ¢ÀAdÀ, ÈpdÑñ ±µ«¸±ÀµÀm¸vÀ, £lµÀïh³ G¶pOµ±µg¸v ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ. 4. Cd¤ Dlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ CS¼ØÈpdÇàvÀ, O¸S¼hµA ¶p±¼¶¥ñ¶¢À, O½ñf¸ ¶p±¼Oµ±¸vÀ, vOµÖ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À, hÉÈm ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 5. ¶¢¶ªåò ¶p±¼¶¥ñ¶¢À OÉAl¿ñOµÅhµËÈ¢À¶m q¸ñAhµA ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ, C¶¬¶¢Àîl¸s¹lµÀ. 6. ±¸Y¶¢ÀAfºñvÑ A.P. O¸S¼hµA£ÀvÀô OµvlµÀ. 7. »ªÈ¢ÀAdÀ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀOµÀ O¸¢¸wù¶m ¶¢ÀÀfº¶pl¸±¸ævÀ ¶ªÀ¶mé¶pÁ±¸±ÀÀ, fÐvËÈ¢ÀdÀ, Z¶pùA, ËVÇm¸ ¶¢Àdºà, sÎSµÀØ. 8. E¶mÀ¶¢ÀÀ GOµÀÖ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀOµÀ O¸¶¢v»ª¶m ¶¢ÀÀfº ¶pl¸±¸ævÀ E¶mÀ¶¢ÀÀ, ¶¢ÃASµo¶ªÀ, OÐñËÈ¢ÀdÀ, OÐOºAS³ sÎSµÀØ, ¶ªÀ¶mé¶pÁ±¸±ÀÀ. 9. »ªÈ¢ÀAdÀ, I±µÀ¶¢Áv ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÑ G¶p±ÀÇÃS¼AVµÀ PnY¶¢ÀÀ Z¶pùA. 10. 1904 vÑ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ È¢ÀÀlµdº »ªÈ¢ÀAdÀ Oµ±¸îS¸±µA VÇËÈmþé vÑ «¸æ»pAV¸±µÀ. 11. ¶ªÀ¶mé¶pÁ±¸±ÀÀ »ªÈ¢ÀAdÀ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀOµÀ C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m ¶¢ÀÀfº¶pl¸±µæA. 12. uôWAS³ qÕfµ±³ hµ±ÀµÃ±¿Oº G¶p±ÀÇÃS¼AVÉ PnY¶¢ÀÀ ¶¢ÃASµo¶ªÀ. 13. ¶¢¶ªåò¶p±¼¶¥ñ¶¢À OÉAl¿ñOµÅhµËÈ¢À¶m q¸ñAhµA ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ, C¶¬îl¸s¹l³. 14. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ È¢ÀÀlµdº ¶mÃvÀ £ÀvÀô OÐv³Oµh¸vÑ 1818 vÑ «¸æ»pAWm¸±µÀ. 15. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ È¢ÀÀlµdº E¶mÀ¶¢ÀÀ-GOµÀÖ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À YAÈ¨f³ ¶pÁ¹±³ vÑ 1907 vÑ «¸æ»pAWm¸±µÀ. 16. Y±µîo ¶ª¶®±ÀµÀAhÐ ±µÃ±ÇÖv¹ E¶mÀ¶¢ÀÀ-GOµÀÖ Oµ±¸îS¸±µA (L±¼«¸ùvÑ) 1959 ¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ «¸æ»pAV¸±µÀ. 17. ¶p¦Û¶¢ÀsÇAS¸v³vÑn lµÀ±¸Ø¶pÁ¹±³ E¶mÀ¶¢ÀÀ GOµÀÖ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À¶mÀ EAS¸ôAf³ ¶ª¶®±ÀµÀAhÐ 1959¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ «¸æ»pAV¸±µÀ. 18. Vûµjå´ª¶T±³³vÑn tûv¹±À³À E¶mÀ¶¢ÀÀ GOµÀÖ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À¶mÀ ±µ©¸ï ¶ª¶®±ÀµÀAhÐ 1959¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ «¸æ»pAV¸±µÀ. 19. Y¹±µ×Af³vÑn sÎO¸±Ð E¶mÀ¶¢ÀÀ GOµÀÖ Oµ±¸îS¸±µA¶mÀ ±µ©¸ï ¶ª¶¬O¸±µAhÐ 1964 vÑ «¸æ»pAV¸±µÀ. 20. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Èplµç ¶mÃÈm¶¥Àl¼è Oµ±¸îS¸±µA ¶¢ÀlûµÀ±µ (U.P.)vÑ SµvlµÀ. 21. C«ÒA vÑn ¶mÃ´m¶¢Ài CÊml¼ LOµ Vµ¶¢ÀÀ±µÀ ¶¥Àl¼è Oµ±¸îS¸±µA. 22. VûÐd¹m¸Sµ¶pÁ¹±³ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµq¸ñAh¸né ¶p¦Û¶¢À Y±µîovÑn ±µÃ±³hÐ qÒvÀ«¸å±µÀ 23. ¦vÀÖ (¶pdÀà) ¶p±¼¶¥ñ¶¢À Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m ±¸¶¨àòA Oµ±¸ädOµ. 24. »¬AlµÃ«¸æ´m »¨´p ±ÀµÃ±³â mÓO¸ n±¸îg OÉAlµñA £¥¹P ¶pdàgAvÑ OµvlµÀ. 25. S¸±Çâ´m±¿V³ »¨´p tvâ±³ù CAf³ EAYo±³ù w£ÀdÇf³ mÓO¸ n±¸îg OÉAlµñA OÐv³Oµh¸vÑ OµvlµÀ. 26. OÍWÛ´m »¨´p±ÀµÃ±³â mÓO¸ n±¸îg OÉAlµñA OÍWÛ´m vÑ OµvlµÀ. 27. ¶¢ÀYS¸´¢ f¸O³ mÓO¸ n±¸îg OÉAlµñA ¶¢ÀÀAËsÇ vÑ OµvlµÀ. 28. TISCO : Tata Iron And Steel Company h¸h¸ E¶mÀ¶¢ÀÀ GOµÀÖ Oµ±¸îS¸±µ¶¢ÀÀ. 29. IISCO : Indian Iron And Steel Company sû¹±µhµ E¶mÀ¶¢ÀÀ GOµÀÖ Oµ±¸îS¸±µ¶¢ÀÀ. 30. SEZ : Special Economic Zone ¶pñhÉïOµ D±¼æOµ ¶¢ÀAfµw.

CS¼ØÈpdàv ¶p±¼¶¥ñ¶¢À

సిమంట్ ఩రిశ్రభ

ా ె శుదరి పరశీమ

పొగకు

27

1. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ J£? Y. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ : 1. ¶¢«¸åòvÀ. 2. ¶pAVµl¸±µ 3. qÏS¸OµÀ 4. ±µsì±µÀ 5. hÐyµÀõ 6. q¸fº ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 2. PnY¹lû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ J£? Y. PnY¹lû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ 1. E¶mÀ¶¢ÀÀ-GOµÀÖ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 2. »ªÈ¢ÀAdÀ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 3. ÈpdÑñ ±µ«¸±ÀµÀm¸v ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 4. £lµÀïh³ G¶pOµ±µg¸v ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 3. Cd¤ Dlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ J£? Y. Cd¤ Dlû¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ 1. CS¼ØÈpdàv ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 2. O¸S¼hµA ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 3. O½ñf¸ ¶p±¼Oµ±¸v ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 4. vOµÖ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 5. hÉÈm ¶p±¼¶¥ñ¶¢À.

బంబాయి హై

బీడీ ఩రిశ్రభ

»ªÈ¢ÀAdÀ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À

఩రిశ్రభలు

నూన్ శుదిి కర్యూగయం

4. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµA CAdÉ J£Àdº? Y. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµA : LOÉ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À sû¹±¿S¸S¸n, CÊmOµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ IOµÀÖ¶¢S¸ S¸o J±¸êdÀ VÉ±ÀµÀsfº¶m q¸ñAh¸né q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµA CAd¹±µÀ. 5. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn ¶pñlû¸¶m q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAh¸vÉ£? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥A - ¶pñlû¸¶m q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAh¸vÀ sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ ¶pñlû¸¶mAS¸ D±µÀ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAh¸vÀ Oµv¶¢Á. C£ 1. ¶¬ÀS¿ô q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ. 2. ¶¢ÀÀAËsÇ-¶pÁ¹m¸ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ. 3. C¶¬îl¸s¹lµÀ-s±Ðf¸ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ. 4. ¶¢ÀlûµÀË±Ç-OÐ±ÀµÀAshµÃå±µÀ-sÇASµÀyµÃ±µÀ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ. 5. VÐd¹ m¸Sµ¶pÁ¹±³ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ. 6. ¶¢ÀlûµÀ±µ-fûºxô-CAs¹v¹ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµ¶¢ÀÀ. 6. ¶pñlû¸¶m mÓO¸ n±¸îg OÉAl¸ñvÉ£? Y. ¶pñlû¸¶m mÓO¸ n±¸îg OÉAl¸ñvÀ: 4. C£ 1. »¬AlµÃ«¸æ´m »¨´p ±ÀµÃ±³â : £¥¹P ¶pdéA. 2. S¸±Çâ´m ±¿V³ »¨´p tvâ±³ù CAf³ EAYo±³ù w£ÀdÇf³ : OÐv³Oµh¸. 3. OÍWÛ´m »¨´p ±ÀµÃ±³â : OÍWÛ´m. 4. ¶¢ÀYS¸´¢ f¸O³ : ¶¢ÀÀAËsÇ.

q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ q¸ñAhµA

S¸±Çâ´m ±¿V³ »¨´p tvâ±³ù CAf³ EAYo±³ù w£ÀdÇf³

¶¢ÀYS¸´¢ f¸O³ » AlµÃ«¸æ´m ¬ »¨p ´ ±ÀµÃ±³â

OÍWÛ´m ¨ » ´p ±ÀµÃ±³â

¶pñlû¸¶m mÓO¸ n±¸îg OÉAl¸ñvÀ

28

7. ¶pAVµl¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À «¸æ¶p¶m VÇ±µOµÀ ¶pAfÉ q¸ñAh¸v ¶ª¤À¶pAvÑÊm ¶p±¼£ÀhµËÈ¢ÀAl¼. IAlµÀVÉhµ? Y. 1. ¶pAVµl¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À VÇ±µOµÀËÈp Dlû¸±µ¶pfº GAl¼. 2. VÇ±µOµÀ¶mÀ ¶m±¼Oº¶m È¢AdÊm r¸ïOµà±¿Oº VÉ±¸Ûw. 3. Dv¶ªïËÈ¢ÀhÉ VÇ±µOµÀvÑn ¶ªÀOÐñY³ hµS¼Ø qÒhµÀAl¼. 4. ¶ªÀOÐñY³ hµS¼ØhÉ ¶pAVµl¸±µ l¼SµÀsfº hµS¼ØqÒhµÀAl¼. 5. CAlµÀ¶¢vô ¶pAVµl¸±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À «¸æ¶p¶m VÇ±µOµÀ ¶pAfÉ q¸ñAh¸v ¶ª¤À¶pAvÑÊm ¶p±¼£ÀhµËÈ¢ÀAl¼. 8. mÓO¸n±¸îg ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀOµÀ C¶mÀOµÃvËÈ¢À¶m ¶p±¼»ªæhµÀvÀ J£? Y. mÓO¸n±¸îg ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀOµÀ C¶mÀOµÃvËÈ¢À¶m ¶p±¼»ªæhµÀvÀ 1. vÑËhÇ¶m ¶ª¶¢ÀÀlµñ q¸ñAhµA. 2. ¶ª¤À¶pAvÑ £¥¹vËÈ¢À¶m ¶pñlÉ¶¥A. 3. ¶¢ÀÀfº ¶pl¸±¸ævÀ vtûAVÉ ¶pñlÉ¶¥A. 4. n¶pÁgÀËvÇ¶m, VÓOµS¸ vtûAVÉ ¥¹ñ£ÀOµÀv vsûµïhµ.

mÓO¸n±¸îg ¶p±¼¶¥ñ¶¢À

చమరు శుడిి 9. ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ, C¶¬¶¢Àîl¸s¹l³ ¶p±¼¶ª±¸vvÑ ¶mÃvÀ ¶¢¶ªåò¶p±¼¶¥ñ¶¢À Ctû¶¢Ål¼è కర్యూగయమ VÇAlµÀdOµÀ C¶mÀOµÃv ¶p±¼»ªæhµÀvÉ£? Y. ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ, C¶¬¶¢Àîl¸s¹l³ ¶p±¼¶ª±¸vvÑ ¶mÃvÀ ¶¢¶ªåò¶p±¼¶¥ñ¶¢À Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµÀdOµÀ C¶mÀOµÃv ¶p±¼»ªæhµÀvÀ: 1. ¶¢ÀÀfº¶pñiå vsûµïhµ: F q¸ñAhµA ¶mvô±ÉSµfº Êmvv¶mÀ OµwS¼GAl¼. CAlµÀ¶¢v¶m Fq¸ñAhµAvÑ ¶¢ÀÀfº ¶pñiå s¹S¸ vtû¶ªÀå¶mél¼. 2. ±µ¢¸g¸ «ÕOµ±¸ïv Ctû¶¢Ål¼è: F q¸ñAhµAvÑ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m ±µ¢¸g¸ «ÕOµ±¸ïvÀ Oµv¶¢Á. 3. Mfµ±É¶¢Áv Ctû¶¢Ål¼è: ¶¢«¸åòv¶mÀ ISµÀ¶¢Ài, l¼SµÀ¶¢Ài VÉ¶ªÀOÐ¶¢f¸nOº, ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ, O¸Af¸ô Mfµ±É¶¢ÁvÀ C¶mÀOµÃvAS¸ ¶¢Á¶mé£. వస్త్ర ఩రిశ్రభ 4. C¶mÀOµÃvËÈ¢À¶m ¢¸h¸¶¢±µgA: ¶mÃvÀ qÒSµÀvÀ hÇS¼qÒOµÀAf¸ £fº£fºS¸ ±¸¶¢f¸nOº hÉ¶¢ÀhÐ OµÃfº¶m ¢¸h¸¶¢±µgA EOµÖfµ OµvlµÀ. 5. C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m £lµÀïh³ vtûAVµÀd: lµSµØ±µvÑn £lµÀïh³ OÉAl¸ñv ¶mÀAfº ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvOµÀ C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m £lµÀïh³ అహభూదాబాద్ vtû¶ªÀå¶mél¼. 6. ÈpdÀàsfº ¶ª¶¢ÀOµÃ±µÀd: గుజర్యత్ EOµÖfº s¹ïAOµÀvÀ ÈpdÀàsfºn ¶ª¶¢ÀOµÃ±µÀ¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 7. ËÈm¶pÁgïASµv ¥¹ñ£ÀOµÀv vsûµïhµ: భహార్యష్ట్ర F q¸ñAhµAvÑ VÓËOÇ¶m, ËÈm¶pÁgïA Sµv, ËÈm¶pÁgïA vÉn ¥¹ñ£ÀOµÀvÀ vtû¶ªÀåm¸é±µÀ. మంబై 8. ¶¢Ã±ÇÖd³ ¶ªlµÀq¸±ÀµÀA: ISµÀ¶¢Ài, l¼SµÀ¶¢ÀhµÀvOµÀ Mfµ±É¶¢Á «ÕOµ±µïA, q¸¥¹Ûhµï lÉ¥¹vvÑ £¶ªåýÅhµËÈ¢À¶m ¶¢Ã±ÇÖd³vÀ EVµÛdº ¶¢¶ªåò ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀOµÀ C¶mÀOµÃvAS¸ ¶¢Á¶mél¼.

29

11. రవాణా మరియు సమాచార సాధనాలు 1. s¹ñf³SÉZ Ë±ÇvÀ¶pd¹àv ¶¢ÀlûµïlµÃ±µA 1.69 ¤À/169 ÈªAd½ ¤Àd±µÀô. 2. È¢ÀÀlµdº Ë±ÇvÀ ¶¢Ã±µØA (34 OºvÑ¤Àd±µÀô) ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ 1853 vÑ fµvÔú»ª O¸vAvÑ ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ ¶mÀAfº k¸m¸ ¶¢±µOµÀ Ê¢±ÀµÀsfºAl¼. 3. hµÃ±µÀê ¶¢À±¼±ÀµÀÀ DSÉé±ÀµÀ Ë±ÇvÉö ¶¢ÀAfµv ¶pñlû¸¶m OÉAlµñA OµvOµh¸å. 4. lµ°ºg Ë±ÇvÉö ¶¢ÀAfµvA ¶ pñlû¸¶m OÉAlµñA VÇËÈmþé. 5. lµ°ºg - ¶¢Àlûµï Ë±ÇvÉö ¶¢ÀAfµv ¶pñlû¸¶m OÉAlµñA »ªOºAl¸ñs¹l³. 6. ¶p¦Û¶¢À Ë±ÇvÉö ¶¢ÀAfµv ¶pñlû¸¶m OÉAlµñA ¶¢ÀÀAËsÇ. 7. Ghµå±µ Ë±ÇvÉö ¶¢ÀAfµv ¶pñlû¸¶m OÉAlµñA ¶mÃïfûºxô. 8. F¥¹¶mï Ë±ÇvÉö ¶¢ÀAfµv ¶pñlû¸¶m OÉAlµñA SÐ±µP³ ¶pÁ¹±³. 9. F¥¹¶mï ¶ª±¼¶¬lµÀç Ë±ÇvÉö ¶¢ÀAfµv ¶pñlû¸¶m OÉAlµñA ¶¢ÃwS¸´¢ (C«¸ùA) 10. Ë±ÇvÀ ¶¢À±¸ØvÀ vÉn ±¸©¸àòvÀ Ê¢À¶T¹v±ÀµÀ, »ªOºÖA. 11. sû¹±µhµ Ë±ÇvÉöv ¶¢ÀÀAlµÀ¶mé ¶ª¢¸yµÀõ 1. £lµÀïl¿çOµ±µg, 2. SÉY³ ¶¢Ã±¼êfº. 12. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ qÏfµËÈ¢¶m Y¹j±ÀµÀ ±µ¶¬l¸±¼ 7 ¶¢ ¶mAs±µÀ. (2325 Oº. ¤À.) 13. ¶ª±¼¶¬lµÀç ±µ¶¬l¸±µÀv Ctû¶¢Ål¼ç ¶ªA¶ªæ 1960 ¶ªA.vÑ «¸æ»pAV¸±µÀ. 14. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ ±ÐfµÀô IOµÀÖ¶¢ vÉl¸ ±µ¶¬l¸±¼ ¶¢Ã±¸Øv «¸Alµñhµ IOµÀÖ¶¢S¸ Sµv ±¸¶¨àòA ¶¢À¶®±¸¶¨àò. 15. ¶pñ¶pAVµAvÑ IÌhÇýå¶m ±ÐfµÀâ sû¹±µh³vÑ »¬¶¢ÃVµv³ ¶pñlÉ´¥ vÑn ¶¢Àm¸w ¶mÀAfº Y¶¢ÀÃî O¸§î±³ vÑn vÇ´¬ ¶¢±µOµÀ OµvlµÀ. 16. lµ°ºg sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ sOºAS³ ¶®´¢À O¸vÀ¶¢¶mÀ Yv±µ¢¸g¸ ¶¢Ã±µØAS¸ G¶p±ÀÇÃS¼«¸å±µÀ. 17. sOºAS³¶®A O¸vÀ¶¢ DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ - hµ£Àyµm¸fµÀ ±¸©¸àòv ¶¢Àlûµï GAl¼. 18. È¢¶mÀOµ Yv¹vÀ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ v¹SµÃ¶mÀô OÉ±µyµ ±¸¶¨àòAvÑ Gm¸é±ÀÀ. 19. lÉ§±ÀµÀ £¶¢Ãm¸v¶mÀ ¶mfµÀ¶pÁ ¶ªA¶ªæ EAfº±ÀµÀ´m I±ÀÀ±³ ËvÇ´mù. 20. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ £¶¢Ãm¸v¶mÀ ¶mfºÊp ¶ªA¶ªæ I±ÀÀ±³ EAfº±ÀµÃ w£ÀdÇf³. 21. ¶pñ¶pAVµAvÑ IOµÀÖ¶¢ hµq¸v¹ O¸±¸ïv±ÀµÃvÀ sû¹±µhµlÉ¶¥¶¢ÀÀvÑ Oµv¶¢Á. 22. È¢ÀdÑñ Vû¸¶mv³ sû¹±µhµlÉ¶¥A vÑn D±µÀ ¶pñlû¸¶m È¢ÀdÑñ q¸wd´m ¶mSµ±¸v¶mÀ Oµv¶pf¸nOº GlÉç¦AW¶ml¼. 23. ±¸Ylû¸n Vû¸¶mv³ ¶mÃïfûºxôn Cné ±¸Ylû¸¶mÀvhÐ Oµv¶pf¸nOº GlÉç¦AW¶ml¼. 24. S¿ñ´m Vû¸Èmv³ «¸ænOµ Ghµå±¸v sd¹öf¸ OÍ±µOµÀ ¶pñÊ¢¶¥ Èpd¹à±µÀ. 25. tZÈm´ª Vû¸¶mv³³ »p´mOÐf³ Ê¢»ª¶m ¢¸ïq¸±µ Ghµå±¸v OÍ±µOµÀ¶pñÊ¢¶¥Èpd¹à±µÀ. 26. G¶pSµñ¶¬ Vû¸¶mv³ ¶¢Àn±ÀµÃ±µâ±³v sd¹öf¸ Ê¢Sµ¶¢AhµA VÉ±ÀµÀf¸nOº GlÉç¦AW¶ml¼. 27. IvO¸àònO³ È¢À±ÀÀv³/ F- È¢À±ÀÀv³ DlûµÀnOµ ¶ª¶¢ÃV¸±µ «ÕOµ±µïA. 28. 1994 dÇxOµ¶¢ÀÃïnOÉ¶¨´m £lû¸¶mA ËÈpþñÊ¢dÀ ÈpdÀàsfºn ¶pñiq¸l¼AWAl¼. 29. IAAI : International Airport Authority of India sû¹±µhµ CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ £¶¢Ãm¸¶¥ñ±ÀµÃv Ctû¶¢Ål¼è ¶ªA¶ªæ. 30 TRAI : Telecom Regulatory Authority of India sû¹±µhµ dÇwO¸A ±ÇSµÀïvÉd±¿ ¶ªA¶ªæ. 31. PIN CODE:Postal index number code వైర్ ల్వస్ qÒ¶ªàv³ EAfÇO³ù ¶mAs±³ OÐf³. ¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. ££lûµ ±µ¢¸g¸ «¸lûµm¸v¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y. ±µ¢¸g¸ «¸lûµm¸vÀ: ±µ¢¸g¸ «¸lûµm¸vÀ m¸vÀSµÀ ±µO¸vÀ. C£. 1. ±ÐfµÀâ ¶¢Ã±¸ØvÀ. 2. Ë±ÇvÀ ¶¢Ã±¸ØvÀ. 3. Yv ¶¢Ã±¸ØvÀ. 4. ¢¸±ÀµÀÀ ¶¢Ã±¸ØvÀ.

బ్రాడ్ గేజి

s O ºA S³ ¶®´¢À O ¸ v À¶¢

ఈ మయిల్

ఫాక్స

త్ంతి త్పాల్

ఇంటరెోట్

టెలి ఫోన్

మంబాయి థానే ల మధ్య 16 April 1853 ప్రారంభంచిన మొదటి పాసంజర్ రైలు (Original Photo)

30

Narrow gauge

Meter gauge

2. sû¹±µhµ Ë±ÇvÉövÀ IlµÀ±ÍÖAdÀ¶mé ¶ª¢¸yµÀõ J£? Y. sû¹±µhµ Ë±ÇvÉövÀ IlµÀ±ÍÖAdÀ¶mé ¶ª¢¸yµÀõ sû¹±µhµ Ë±ÇvÉövÀ IlµÀ±ÍÖAdÀ¶mé ¶ª¢¸yµÀõ ¶pñlû¸¶mAS¸ ±ÇAfµÀ. C£ 1. £lµÀïl¿Oµ±µg. 2. SÉY³ ¶¢Ã±¼êfº. 3. Ë±ÇvÀ ¶¢Ã±¸Øv n±¸îg¸nOº C¶mÀOµÃv CA¥¹vÀ J£? Y. Ë±ÇvÀ ¶¢Ã±¸Øv n±¸îg¸nOº C¶mÀOµÃv CA¥¹vÀ 1. ¶ª¶¢Àhµv ¶ªæv¹OµÅi. 2. Clû¼Oµ Y¶m«¸Alµñhµ. 3. ¢¸gºYï OÉAl¸ñvÀ. 4. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ, PnY, q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ Ghµêiå OÉAl¸ñvÀ. 4. ££lûµ ¶pñ«¸±µ «¸lûµm¸v¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y. ¶pñ«¸±µ «¸lûµm¸vÀ 1. hµq¸v¹. 2. dÇwS¸ñ´pû. 3. dÇwrÒ´m. డల్హౌసీ 4. ËÈ¢±³vÇ´ª. 5. r¸ïO³ù. 6. F-È¢À±ÀÀv³. 7. EAd±Çéd³ È¢ÀÀlµËvÇ¶m£ ¶¢ÀÀPïËÈ¢À¶m ¶pñ«¸±µ «¸lûµm¸vÀ. 5. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ £¶¢Ãm¸¶¥ñ±ÀµÃvÀ J£? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ £¶¢Ãm¸¶¥ñ±ÀµÃvÀ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ £¶¢Ãm¸¶¥ñ±ÀµÃvÀ ¶pñlû¸¶mAS¸ D±µÀ. 1. ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ. ముంబ 2. OµvOµh¸å 3. fû½xô. 4. VÇËÈmþé 5. i±µÀ¶¢¶mAhµ ¶pÁ±µA 6. ËÈ¬lµ±¸s¹lµÀ 6. ±ÐfµÀâ ±µ¢¸g¸ ¶¢vô OµvÀSµÀ ¶pñ±ÀÇÃYm¸vÉ£? vÉl¸ Ë±ÇvÉövhÐ qÒwÊªå ±ÐfµÀâ ±µ¢¸g¸ IAlµÀ¶¢vô È¢À±µÀËSÇ¶ml¼? Y) ±ÐfµÀâ ±µ¢¸g¸ ¶¢ï¶¢¶ªæ ¶¢vô OµvÀSµÀ ¶pñ±ÀÇÃYm¸vÀ: 1. n±µö¶¬g ¶ªÀvsûµA : ±ÐfµÀâ ±µ¢¸g¸ n±µö¶¬g Ë±ÇvÀ ¶¢Ã±¸Øv n±µö¶¬g Oµm¸é ¶ªÀvsûµA. 2. ÈpdÀàsfº hµOµÀÖ¶¢: ±ÐfµÀô n±¸îg P±µÀÛ hµOµÀÖ¶¢. 3. ¶ªövê lµÃ±¸vOµÀ C¶mÀOµÃvA: ±ÐfµÀâ ±µ¢¸g¸ ¶ªövê lµÃ±µ ¶pñ±ÀµÃg¸vOµÀ C¶mÀOµÃvA. 4. ¶¢Ã±µÀ¶¢ÀÃv q¸ñAhµA ±µ¢¸g¸OµÀ C¶mÀOµÃvA: ¶¢Ã±µÀ¶¢ÀÃv q¸ñAh¸v ¶mÀAfº ±µ¢¸g¸ VÉ±ÀµÀÀdOµÀ ±ÐfµÀâ ±µ¢¸g¸ C¶mÀOµÃvËÈ¢À¶ml¼. 5. OÍAfµ q¸ñAh¸v¶mAlµÀ Clû¼Oµ q¸ñlû¸¶mïhµ: IÌhÇýå¶m ¶p±µöhµ q¸ñAh¸vvÑ ±ÐfµÀç l¸ö±¸ ¶¢ÃhµñÊ¢À ±µ¢¸g¸ VÉ±ÀµÀSµvA. 6. hµö±µS¸ VÇfºqÒ±ÀÉÀ ¶pl¸±¸æv ±µ¢¸g¸OµÀ C¶mÀOµÃvA: hµö±µS¸ VÉfºqÒ±ÀÉÀ ¶ª±µÀOµÀv¶mÀ È¢AdÊm ¶¢Ã±ÇÖdôOµÀ hµ±µwAVµf¸nOº ±ÐfµÀâ ¶¢Ã±¸ØvÀ IAhÐ G¶p±ÀÇÃSµ¶pfµh¸±ÀÀ. 7. ¶pñsûµÀhµö, ËÈpþñÊ¢d³ sû¹Sµ«¸ö¶¢ÀïA: Ë±ÇvÀ ¶¢Ã±¸Øv ¶¢Ãl¼±¼ O¸Oµ ±Ðfµô¶mÀ ¶pñsûµÀhµö, ËÈpþñÊ¢d³ ¶ªA¶ªævÀ qÒd¹qÒd½S¸ n±µö»¬AVµ¶¢VµÀÛ. 8. Gq¸lû¼ C¶¢O¸¥¹vÀ IOµÀÖ¶¢: ±ÐfµÀâ ±µ¢¸g¸ n±¸îgA ¶mAlµÀ, n±µö¶¬g ±ÀµÀAlµÀ Gq¸lû¼ C¶¢O¸¥¹vÀ IOµÀÖ¶¢. 9. ±µ¢¸g¸vÑ Ê¢SµA: ¶ª±µÀOµÀv ±µ¢¸g¸OµÀ V¸v¹ Ê¢SµAS¸¶mÀ, C¶mÀOµÃvAS¸¶mÀ ¶¢ÁAdÀAl¼. 10. EAdº ¶mÀAfº qÏv¹vOµÀ, qÏv¹v ¶mÀAfº EAdºOº ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ GhµêhµÀåvÀ hµ±µwAVµf¸nOº C¶mÀOµÃvAS¸ ¶¢ÁAdÀAl¼. 11. ¤dº l¸ö±¸ vÇOµÖvÉ¶mné ¶pdàg¸v¶mÀ, S¸ñ¶¢Ãv¶mÀ, r¸ïOµà±¿v¶mÀ Oµv¶p¶¢VµÀÛ.

sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ £¶¢Ãm¸¶¥ñ±ÀµÃvÀ ా

ి ల

ా

శదర఺బాదఽ

న ె

ర్ వ ంత్ ప ర్ం

వనుక జల్లు/ ల్గూనుా

గ్రాభ ఩ంచామత్త రోడుి

31

7. ±µ¢¸g¸ ¶pñ«¸±µ«¸lûµm¸vÀ LOµ lÉ¶¥ a¶¢m¸fµÀvÀ Cn IAlµÀVÉ »pvÀ¶¢sfµÀhµÀm¸é±ÀÀ? ±µ¢¸g¸ ¶pñ«¸±µ«¸lûµm¸vÀ - lÉ¶¥ a¶¢m¸fµÀvÀ 1. ±µ¢¸g¸ ¶¢ï¶¢¶ªæ ¶¢vô lÉ¶¥AvÑ «¸A¶ªÖýÅiOµ ¶ªËÈ¢ÀOµïhµ «¸lû¼AVµsfµÀ¶mÀ. 2. «¸A»TOµ, D±¼æO¸tû¶¢Ål¼è «¸lûµï¶¢À¶¢Áh¸±ÀÀ. 3. ££lûµ q¸ñAh¸v ¶pñYv ¶¢Àlûµï ¶ª¶¬O¸±µA ÈpAqÏAlµÀ¶mÀ. 4. D¶®±µ lû¸m¸ïvÀ, Ehµ±µ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv¶mÀ Ghµêiå OÉAl¸ñv¶mÀAfº ¶pA»pg½ VÉÊªAlµÀOµÀ lÐ¶¬lµA VÉ«¸å±ÀÀ. 5. PnY¹vÀ, ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ Ctû¶¢Ål¼èOº ±µ¢¸g¸ hÐfµêfµÀhµÀAl¼. 6. lÉ§±ÀµÀ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ £lÉÉ§ ¢¸gºY¹ïné ÈpAqÏAl¼¶ªÀåAl¼. 7. ¶mSµ±¸vÀ, ¶pdàg¸vÀ D£±¸í¢¸nOº, Èp±µÀSµÀlµvOµÀ ¶ª¶¬Oµ±¼«¸å±ÀÀ. 8. ËlÇ¶mAl¼¶m ±¸OµqÒOµv¶mÀ «¸S¼AVµf¸nOº hÐfµêfµÀh¸±ÀÀ. 9. ¶pñOµÅi ËÈ¢¶p±¿h¸ïvvÑ ±µ¢¸g¸ «¸lûµm¸vÀ hµ¶pên¶ª±¼. 10. lÉ¶¥ ¶¢À¶mÀSµfµOµÀ ¶¢ÀAW ±µ¢¸g¸ «¸lûµm¸vÀ hµ¶pên¶ª±¼. 11. O¸¶¢Á¶m ±µ¢¸g¸ ¶pñ«¸±µ«¸lûµm¸vÀ LOµ lÉ¶¥ a¶¢m¸fµÀvÀ Cn »pvÀ¶¢sfµÀhµÀm¸é±ÀÀ.

ర్హదార

ర఺ష ర్హదార

జిల్ాల రోడల

రైల్వే మేండలేం – ప్రధాన పరిపాలనా కేంద్రాలు ప్ర ధాన ప్రిపాలనా కంద్రం క్నల్ కతా మంబై (చరిి గేట్) ఢిల్లా చెన్నో ఉత్త ర్ - ి ల ల఺ ువ మంబై (విక్న్రియా టెరిూనల్) ప హాజీపూర్ ఉత్త ర్ మ త్ ర్ ల్ బాదఽ జఫల్ పూర్ ప మమ - బ ప అలహాబాదు త్ ర్ త ఺ - ువ శవ సిక్ంద్రాబాదు ప మ - ముంబ ( ర గ ) క్నల్ కతా మ - ముంబ (VT) దక్షిణ మ - వ఻ ందాబాదఽ బంగుళూరు జైపూర్ గోయఖ్ పూర్ ెర్ - బంగుళ ర్ దక్షిణ ెన భువనేశ్వర్ మాలిగవ్

ళ఺

- గోర్ ప

రైల్వే మండలం తూరుప ఩శ్చిభ ఉత్తయ దక్షిణ భధా తూరుప భధా ఩శ్చిభ భధా ఉత్తయ భధా దక్షిణ భధా ఆగేోమ నైరుతి వాయువా ఈశానా తూరుప క్నస్థత ఈశానా సరిహదుు

జాతీయ రహదారులు

నండి - వరకు శ్రీనగర్ - ఢిల్లా ఢిల్లా - క్నల్ కతా ఆగ్రా - మంబై మంబై - చెన్నో చెన్నో - క్నల్ కతా క్నల్ కతా - మంబై వాయణాశ్చ - కనాాకుమారి ఢిల్లా - మంబై మంబై - విజమవాడ

త్ ర్ గన -

ా

ా

ర్హదార్ ల్ు

N.H.1

రహదారి నం. 1 వ నం. జా. యహదారి 2 వ నం. జా. యహదారి 3 వ నం. జా. యహదారి 4 వ నం. జా. యహదారి 5 వ నం. జా. యహదారి 6 వ నం. జా. యహదారి 7 వ నం. జా. యహదారి 8 వ నం. జా. యహదారి 9 వ నం. జా. యహదారి

మ ప

N.H.1

N.H.9

N.H.4

32

KS

12. దరశనీయ ఩ ీ దేశాలు 1. ¶¢ÀÃ¾ª ¶ml¼ ËÈ¬lµ±¸s¹l³ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ »ªOºAl¸ñs¹l³v ¶¢Àlûµï ¶pñ¶¢»¬¶ªÃå GAl¼. 2. lµ°ºg sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ChµïAhµ ¶pñ»ªl¼è VÇAl¼¶m ±ÀµÃh¸ñ¶ªævA i±µÀ¶pi. 3. ¶mÃïfûºxô ±ÀµÀ¶¢ÀÀm¸ ¶ml¼ LfµÀâ¶m GAl¼. 4. £¶¥öm¸Sµ±¼Oµ ¶mSµ±µA fûºxô. 5. £¶¥öm¸Sµ±¼Oµ ¶pdàgA »ª¶¢Ãô. 6. £¶®±µ ¶ªæv¹vÑô sûµÃvÑOµ ¶ªö±µØAS¸ ¶pñ»ªl¼è VÇAl¼¶m ¶mSµ±µA §ñ¶mSµ±³. 7. ¶¢À¶m±¸¶¨àòAvÑ "EOºñ«¸d³" Sµv ¶mSµ±µA ËÈ¬lµ±¸s¹l³. 8. i±µÀ¶pi ¶pÁgï°ÉhµñA Ê¥©¸Vµv OÍAfµvvÑ GAl¼. 9. ±¸Y«¸æ´m ±¸¶¨àòAvÑn D±¸¶¢z ¶p±µöh¸vËÈp ¶¢ÀÔAd³ CsÃËÈp l¼v¹ö±¸ ËYÇ¶m lÉ¢¸v±ÀµÃvÀ Oµv¶¢Á. 10. »ª¶¢Ãô »¬¶¢ÃVµv³ ¶pñlÉ´¥ ±¸¶¨àò ±¸Ylû¸n. 11. hµ£Àyµm¸fµÀvÑ ovS¼±¼ ¶p±µöh¸vvÑn Hd½n GlµOµ¶¢ÀAfµvA Cn OµÃf¸ CAd¹±µÀ. 12. ¢¸±µg¸¦ SµAS¸ ¶ml¼ LfµÀâ¶m OµvlµÀ. 13. CsÃ OÍAfµvvÑ IÌhÇýå¶m ¦P±µA SµÀ±µÀ¦P±³. 14. ISRO : Indian Space Research Organisation sû¹±µhµ CAhµ±¼°µ ¶p±¼¥Ñlûµm¸ ¶ªA¶ªæ. ¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn lµ±µ÷o±ÀµÀ ¶pñlÉ¥¹vÀ J£? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑn lµ±µ÷o±ÀµÀ ¶pñlÉ¥¹vÀ 1. ËÈ¬lµ±¸s¹lµÀ 6. §ñ¶mSµ±³ 2. i±µÀ¶pi 7. ¢¸±µg¸¦ 3. sÇASµÀyµÃ±µÀ 8. ¶¢ÀÔAd³ CsÃ 4. fûºxô 9. »ª¶¢Ãô 5. Hd½ 2. ËÈ¬lµ±¸s¹lµÀ ±ÀÇÀÀOµÖ V¸±¼hµñOµ q¸ñ¶¢ÀÀPïhµ¶mÀ hÇvêAfº? Y. ËÈ¬lµ±¸s¹lµÀ ±ÀÇÀÀOµÖ V¸±¼hµñOµ q¸ñ¶¢ÀÀPïhµ 1. DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ ±¸¶¨àò ±¸Ylû¸n ËÈ¬lµ±¸s¹lµÀ. 2. V¸±¼hµñOµ q¸ñ¶¢ÀÀPïhµ Sµv ¶mS¸±¸vÑô ËÈ¬lµ±¸s¹l³ LOµdº. 3. ËÈ¬lµ±¸s¹l³ ¶pñ¶¢ÀÀP £l¸ï, «¸A¶ªÖýÅiOµ OÉAlµñA. 4. SÐvÎÖAfµ OÐd¶mÀ OµÀhµÀs³ ©¸¾¬vÀ n±¼îAV¸±µÀ. 5. £Àm¸±µÀô, ¶¢À¾ªlµÀvÀ, sûµ¶¢AhµÀvÀ CÊmOµA Oµv¶¢Á. 6. «¸v¹±³ YAS³ ¶¢ÀÃïZ±ÀµÀA, d¹AO³ sAf³, t±¸ô ¶¢ÀAl¼±³ ¶¢Adº lµ±µ÷o±ÀµÀ ¶pñlÉ¥¹vÀ Oµv¶¢Á. 7. CÈªAuô sûµ¶¢¶mA, ±¸È¢Ãa »pûv³î »ªd½ Oµv¶¢Á. 8. lµ°ºg ¶¢Àlûµï Ë±ÇvÉö ¶pñlû¸¶m O¸±¸ïv±ÀµÀA OµÃf¸ OµvlµÀ. 9. ËÈ¬lµ±¸s¹lµÀ, »ªOºAl¸ñs¹lµÀv ¶¢Àlûµï ¶¢ÀÃ¾ª ¶ml¼ ¶pñ¶¢»¬¶ªÀå¶mél¼. 10. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ £¶¢Ãm¸¶¥ñ±ÀµÀA ¶¥A©¸s¹l³ vÑ OµvlµÀ. 11. G«¸în±ÀµÃ £¶¥ö£l¸ïv±ÀµÀA OµvlµÀ. 12. BHEL, HMT ¶¢Adº CÊmOµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ OµÃf¸ Oµv¶¢Á. 3. §ñ¶mSµ±³ ¶ª¶¬Y «ÕAlµ±¸ïvÉ£? Y. §ñ¶mSµ±³ ¶ª¶¬Y «ÕAlµ±¸ïvÀ 1. §ñ¶mSµ±³ Y¶¢ÀÃî - O¸§î±³ ±¸¶¨àò Ê¢¶ª£ ±¸Ylû¸n. 2. El¼ avA ¶ml¼ LfµÀâ¶m GAl¼. 3. EVµÛd CAlµËÈ¢À¶m O¸§î±³ vÑ±ÀµÀ OµvlµÀ. 4. £v¹¶ª¶¢AhµËÈ¢À¶m OµÀd½±¸vÀ Oµv¶¢Á. 5. CAlµËÈ¢À¶m ¶ml¼ SµdÀô. 6. ¶ªÀAlµ±µËÈ¢À¶m ¶p±µöh¸vÀ. 7. DOµ±µøg½ËÈ¢À¶m lµÅ¥¹ïvÀ. 8. ¶p±µöh¸±Ð¶¬gOµÀ, ÊªÖdºAS³OµÀ C¶¢O¸¥¹vÀm¸é±ÀÀ. 9. §ñ¶mSµ±³¶mÀ ¶pñ¶pAVµAvÑn £¶®±µ ¶ªæv¹vvÑ sûµÃvÑOµ ¶ªö±µØAS¸ Êp±ÍÖAd¹±µÀ. 10. WhµñËÈ¢À¶m SµÅ¶¬ ¶ª¶¢ÀÀl¸±ÀµÃvÀ Oµv¶¢Á. 11. EVµÛd CAlµËÈ¢À¶m O¸vÀ¶¢vÀ Oµv¶¢Á. 12. l¸v³ ¶ª±µ¶ªÀù, rÒôdºAS³ S¸±Çâ´mù, È¢ÀÀ¶Tv³ S¸±Çâ´mùvÀ ¶pñhÉïOµ DOµ±µøgvÀ.

ీ గ వ఻మల ా ి ల మం

బ

lµ±µ÷o±ÀµÀ ¶pñlÉ¥¹vÀ ల఺ర్ణా

శదర఺బా ర్ ప బంగుళ ర్

తిరుభల

హైటెక్ సిటి

చారిూనార్

గోల్కండ క్నట

SµÀ±µÀ¦P±³

CAlµËÈ¢À¶m O¸§î±³ vÑ±ÀµÀ

33

13. ఓడరేవులు మరియు ఩ట్ ్ ణాలు 1. sû¹±µhµlÉ¶¥A j±µ q¸ñAhµAvÑ 12 ¶pñlû¸¶m, 139 W¶mé Mfµ±É¶¢ÁvÀ Oµv¶¢Á. hµÃ±µÀê¶m 6, ¶p¦Û¶¢Ã¶m 6 Oµv¶¢Á. 2. hµÃ±µÀê j±µAvÑn Mfµ±É¶¢ÁvÀ OµvOµh¸å, ¶®wç±ÀµÃ, q¸±¸l¿´p, £¥¹P ¶pdàgA, VÇËÈmþé, dÀïdºOÐ±¼´m. 3. ¶p¦Û¶¢À j±µAvÑn Mfµ±É¶¢ÁvÀ OÍWÛ´m, ¶¢ÀASµÀyµÃ±³, ¶¢Ã±µîSÐ¢¸, ¶¢ÀÀAËsÇ, ¶m¶¢Êª¶¢, O¸Af¸ô. 4. ¶ª¶¬Y mÓO¸¶¥ñ±ÀµÃvÀ ¶p¦Û¶¢À j±µAvÑ IOµÀÖ¶¢. 5. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ Èplµç Mfµ±É¶¢Á ¶¢ÀÀAËsÇ. 6. sû¹±µhµ £lÉ§ ¢¸gºYïAvÑ m¸vØ¶¢ (1/4) ¶¢AhµÀ చెన్నో ఓడరేవు ¢¸ïq¸±µA n±µö»¬AVÉ Mfµ±É¶¢Á ¶¢ÀÀAËsÇ. 7. OÍAOµg j±µAvÑn Mfµ±É¶¢Á ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ. 8. ±ÇAfµ¶¢ Èplµç Mfµ±É¶¢Á VÇËÈmþé. 9. VÇËÈmþé ±É¶¢Á¶mÀ n±¼îAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1859 10. OµÅiñ¶¢À Mfµ±É¶¢Á VÇËÈmþé. 11. hµÃ±µÀêj±µAvÑ CiÈplµç Mfµ±É¶¢Á VÇËÈmþé 12. OÐ±µ¶¢ÀAfµv³ j±µAvÑn Mfµ±É¶¢Á £¥¹P¶pdàgA. 13. f¸wë´m mÐ´ª OÍAfµv ¶¢vô ±µ°µg qÏAlÉ Mfµ±É¶¢Á £¥¹P¶pdàgA. 14. ¶ml¿ Dlû¸±µ Mfµ±É¶¢Á OµvOµh¸å. OµvOµh¸å Mfµ±É¶¢Á ¶¬ÀS¿ô¶ml¼ËÈp OµvlµÀ. 15. S¸±Çâ´m ±¿V³ OµvOµh¸åvÑn mÓO¸ n±¸îg OÉAlµñA. 16. q¸ñO³ ¶p¦Û¶¢À ¢¸gºYï ±µ¶¬l¸±¼vÑ Sµv Mfµ±É¶¢Á OÍWÛ´m. 17. ¶¢Àvs¹±µÀ j±µAvÑn ¶pñlû¸¶m Mfµ±É¶¢Á OÍWÛ´m. 18. O½ö´m D´pû C±Ét±ÀµÃ Cn J Mfµ±É¶¢Á¶mÀ »pvÀ«¸å±µÀ OÍWÛ´m. 19. L±¼«¸ù ±¸¶¨àòAvÑ q¸±¸l¿´p Mfµ±É¶¢Á OµvlµÀ. 20. ¶pñlû¸¶m Mfµ±É¶¢Áv¶mÀ OÉAlµñ ¶pñsûµÀhµöA Ê¢ÀY±³ qÒ±³à dñ´ªà ±ÀµÃO³à l¸ö±¸ n±µö»¬«ÒåAl¼. ¶pñ¶¥évÀ - Y¢¸sÀvÀ 1. mÓO¸¶¥ñ±ÀµÃnOº, Mfµ±É¶¢ÁOº Sµv sûÉlµÊ¢À£À? Y. mÓO¸¶¥ñ±ÀµÀA 1. mÓOµvÀ DSµf¸nOº ¶¢ÃhµñÊ¢À ¤vÀ Sµv l¸nn mÓO¸¶¥ñ±ÀµÀA CAd¹±µÀ. 2. ISµÀ¶¢Ài, l¼SµÀ¶¢Ài «ÕOµ±¸ïvOµÀ EVµÛd ¤vÀ GAfµlµÀ. 3. j±µ XwOµ, ¶ml¿ ¶¢ÀÀP l¸ö±µA vÉl¸ sûµÃsû¹SµA vÑnOº VÍVµÀÛOÍn ¶¢WÛ¶m ¶ª¶¢ÀÀlµñAvÑ mÓO¸¶¥ñ±ÀµÀA J±µêfµÀ¶mÀ. Mfµ±É¶¢Á 1. sûµÃsû¹SµA ¶mÀAfº ¶ª¶¢ÀÀl¸ñné OµwÊp ¶¢ÀÀP l¸ö±¸né Mfµ±É¶¢Á CAd¹±µÀ. 2. l¿nvÑ ISµÀ¶¢Ài, l¼SµÀ¶¢ÀhµÀvOµÀ ¤vÀ GAdÀAl¼. హాలిుయా ఓడరేవు 2. OµvOµh¸å Mfµ±É¶¢Á IlµÀ±ÍÖAdÀ¶mé ¶ª¶¢À¶ªïvÉ£? Y. OµvOµh¸å Mfµ±É¶¢Á IlµÀ±ÍÖAdÀ¶mé ¶ª¶¢À¶ªïvÀ 1. OµvOµh¸å Mfµ±É¶¢Á ¶ml¿ Dlû¸±µ Mfµ±É¶¢Á. 2. ¶pÁ¹fºOµ ¶ª¶¢À¶ªï IOµÀÖ¶¢. 3. Ê¢¶ª£vÑ vÑhµÀ hµOµÀÖ¶¢S¸ GAdÀAl¼. 4. mÓOµvÀ ÊªöVµÜS¸ i±¼SÉ ¤vÀAfµlµÀ. 3. ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ Mfµ±É¶¢Á lÉ¶¥AvÑ Ci Èplµç Mfµ±É¶¢Á O¸¶¢f¸nOº J J CA¥¹vÀ hÐfµêfµÀhµÀm¸±ÀÀ? ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ Ci Èplµç Mfµ±É¶¢Á O¸¶¢f¸nOº hÐfµêfº¶m CA¥¹vÀ 1. ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ Mfµ±É¶¢Á ¶pfµ¶¢Àdº j±µAvÑ ¶¢ÀlûµïvÑ OµvlµÀ . టుాటుక్నరిన్ ఓడరేవు 2. ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ Mfµ±É¶¢Á vÑËhÇ¶ml¼. 3. El¼ ¶ª¶¬Y Mfµ±É¶¢Á . 4. EVµÛd ±µ¢¸g¸ ¶¢ï¶¢¶ªæ Ctû¶¢Ålû¼è VÇAl¼ GAl¼. 5. ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ OµÃf¸ Oµv¶¢Á. 6. ISµÀ¶¢ÀhµÀvÀ, l¼SµÀ¶¢ÀhµÀvOµÀ C¶mÀOµÃvËÈ¢À¶ml¼. 7. lÉ¶¥AvÑn Cné q¸ñAh¸vhÐ ±µ¢¸g¸ «ÕOµ±¸ïvÀm¸é±ÀÀ. 8. «¸±µ¶¢AhµËÈ¢À¶m ÊmvvÀ ¶¢vô ¶pAdvÀ s¹S¸ ¶pAfµÀh¸±ÀÀ. 9. K±Ðq¸, Ghµå±µ CÈ¢À±¼O¸vOµÀ lµSµØ±µS¸ OµvlµÀ. 10. CAlµÀ¶¢vô ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ Mfµ±É¶¢Á lÉ¶¥AvÑ Ci Èplµç Mfµ±É¶¢Á C±ÀÀ¶ml¼.

mÓO¸¶¥ñ±ÀµÀA

లైట్ హౌస్

కనేవమర్ బల్్ పార్యద్వప్ ఓడరేవు

కొచిిన్ ఓడరేవు

మాయూగోవా ఓడరేవు

మంబై ఓడరేవు

విశాఖ ఓడరేవు

34

14. అంతరా జ తీయ వాుపారం 1. ¶¢À¶mlÉ¶¥A IOµÀÖ¶¢S¸ l¼SµÀ¶¢Ài VÉ¶ªÀOµÀAdÀ¶mé ¶¢¶ªÀå¶¢Á ÈpdÑñw±ÀµÀA. 2. ¶¢À¶m lÉ¶¥ ISµÀ¶¢ÀhµÀvvÑ ¶¢ÀÀPïËÈ¢À¶m£ Gh¸êl¼hµ ¶¢¶ªÀå¶¢ÁvÀ ¶ª¶¢ÀÀl¸±ÀµÀ¶¢ÀÀ (75.5%) 3. D»ª±ÀµÃvÑ IOµÀÖ¶¢S¸ ISµÀ¶¢ÀhµÀvÀ Y±µÀSµÀhµÀ¶mé ¶¢ÀÀPï lÉ¶¥¶¢ÀÀvÀ ¶®AO¸AS³, »ªASµ¶pÁ¹±³, k¸±ÀÀv¹Af³. 4. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ GhµêhµÀåv l¼SµÀ¶¢ÀhµÀv ¶p±¼¶¢ÃgA hµOµÀÖ¶¢. 5. LOµlÉ¶¥A ¶pñ¶pAVµ lÉ¥¹vhÐ ISµÀ¶¢ÀhµÀvÀ, l¼SµÀ¶¢ÀhµÀvÀ Y±µ¶pfµÊ¢À CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¢¸ïq¸±µA. 6. LOµ lÉ¶¥ ISµÀ¶¢Ài, l¼SµÀ¶¢ÀhµÀv¶mÀ £lÉ§ ¢¸gºYïA CAd¹±µÀ. 7. sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv¶mÀ l¼SµÀ¶¢Ài VÉ¶ªÀOÍAdÀ¶mé lÉ¥¹vvÑ ±ÇAfµ¶¢ «¸æ¶mAvÑ G¶mé lÉ¶¥A Yq¸´m. 8. D»ª±ÀµÃvÑ sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv¶mÀ l¼SµÀ¶¢Ài VÉ¶ªÀOÍAdÀ¶mé lÉ¥¹vvÑ È¢ÀÀlµdº «¸æ¶mAvÑ G¶mé lÉ¶¥A Yq¸´m. 9. sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv¶mÀ IOµÀÖ¶¢S¸ l¼SµÀ¶¢Ài VÉ¶ªÀOµÀÊm lÉ¶¥A USA (CÈ¢À±¼O¸). 10. £lÉ¶¥ ¢¸ïq¸±µAvÑ ISµÀ¶¢ÀhµÀvÀ, l¼SµÀ¶¢ÀhµÀvÀ ±ÇAfµÃ ¶¢ÁAd¹±ÀÀ. 11. È¢ÀÀhµåA l¼SµÀ¶¢ÀhµÀv £vÀ¶¢vÑ ÈpdÑñw±ÀµÀA £vÀ¶¢ 24.7 ¥¹hµA 12. OPEC: Organisation of Petroleum Exporting Countries ÈpdÑñw±ÀµÀA ISµÀ¶¢Ài VÉÊª lÉ¥¹v ¶ª¶¢ÃPï. ¶pñ¶¥évÀ - Y¢¸sÀvÀ 1. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¢¸ïq¸±µA CAdÉ J£Àdº? Y. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¢¸ïq¸±µA : LOµlÉ¶¥A ¶pñ¶pAVµ lÉ¥¹vhÐ ISµÀ¶¢ÀhµÀvÀ, l¼SµÀ¶¢ÀhµÀvÀ Y±µ¶pfµÊ¢À CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¢¸ïq¸±µA. 2. £lÉ§ ¢¸gºYï ¶ª±µz CAdÉ J£Àdº? Y. £lÉ§ ¢¸gºYï ¶ª±µz ISµÀ¶¢ÀhµÀv Sµ¶¢Ãïv¶mÀ, l¼SµÀ¶¢ÀhµÀv D±µAsû¹né hÇwÊpl¼ £lÉ§ ¢¸gºYï ¶ª±µz. 3. sû¹±µhµlÉ¶¥ ISµÀ¶¢ÀhµÀvÀ J£? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥ ISµÀ¶¢ÀhµÀvÀ 1. E¶mÀ¶¢ÀÀ. 2. ¶pñiå. 3. qÏS¸OµÀ. 4. ¶±µh¸évÀ. 5. Dsûµ±µg¸vÀ. 6. ±Çf½Ê¢Àf³ lµÀ¶ªÀåvÀ. 7. N¶¨l¸vÀ. 8. hÐyµÀõ. 4. sû¹±µhµlÉ¶¥ l¼SµÀ¶¢ÀhµÀvÀ J£? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥ l¼SµÀ¶¢ÀhµÀvÀ 1. ÈpdÑñw±ÀµÀA. 2. ±ÀµÀAh¸ñvÀ. 3. I±µÀ¶¢ÁvÀ. 4. O¸S¼hµA. 5. D¶®±µ GhµêhµÀåvÀ.

జపాన్

»ªASµ¶pÁ¹±³

Organisation of Petroleum Exporting Countries

CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¢¸ïq¸±µA

¶pñiå

CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¢¸ïq¸±µA

మతాాలు ప్పట్రోలిమం

5. £lÉ§ ¢¸gºYïA CAdÉ J£Àdº? Cl¼ IAlµÀOµÀ hµ¶pên¶ª±¼? £lÉ§ ¢¸gºYïA - hµ¶pên¶ª±¼ 1. LOµ lÉ¶¥A Ehµ±µ lÉ¥¹vhÐ VÉÊª ISµÀ¶¢ÀhµÀvÀ, l¼SµÀ¶¢ÀhµÀv¶mÀ £lÉ§ ¢¸gºYïACAd¹±µÀ. 2. l¿nÊm CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¢¸ïq¸±µA Cn CAd¹±µÀ. 3. J lÉ¶¥A C±ÀÀm¸ GhµêiåvÑ ¶ªö±ÀµÀA ¶ª¶¢ÀÅl¼è OµwS¼ GAfµlµÀ. 4. ¶ª¶¬Y ¶¢¶m±µÀvÀ vsûµïhµ Ê¢±Éö±µÀS¸ GAdÀAl¼. 5. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ GhµêhµÀåvÀ LOÉ £lûµAS¸ GAfµ¶¢Á. 6. £ÀSµÀvÀ GhµêhµÀåv¶mÀ ISµÀ¶¢Ài VÉ±ÀµÃw. 7. C¶¢¶ª±µ¶¢ÀSµÀ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv¶mÀ l¼SµÀ¶¢Ài VÉ¶ªÀOÐ¢¸w. 8. O¸¶¢Á¶m ¶pñi lÉ¥¹nOº £lÉ§ ¢¸gºYïA hµ¶pên¶ª±¼.

ఎగుభతులు - దిగుభతులు

35

28

నూాఢిల్లాలోని జంత్ర్ భంత్ర్ నక్షత్రశాల

హజర్య ర్యభస్థవమి ఆలమం

విఠల స్థవమి ఆలమం

Germany

Alsace and Lorene

France బాాటిల్ ఆఫ్ నేషన్స–ల్లప్ జిగ్ యుదిం 1813

జయూనీలోని ఆల్వసస్ ల్రెయిన్

చరిత్ర

కుతుబ్ మినార్

న్లసన్ – బ్రిటీష్ నావికాదళాధి఩తి

ల్లయీ బాాంక్-఩ని హకుక సూత్రం

నలందా బౌది విశ్వవిదాాలమం

ఇండియా గేట్ - నూాఢిల్లా

ర్ణ ఽ

కొసుసత్ - హంగరి

పీటర్ ది గ్రేట్ - యష్ట్రా

త్ం

పోప్ ఩మస్ VII

విక్ర్ ఎమాూనూాల్ -3 ఐకా ఇటల్ల చక్రవరిత

1. జాత్తమవాద ఉదామాలు

1. È¢ÀÀlµdº È mqÒw±ÀµÀ´m 1769, DSµ´ªà 15 ¶¢ hÉl¼¶m OÐ±¼ùO¸ l¿£ vÑn CY¹»¨±ÀÇÃvÑ YnîAVÇ¶mÀ. 2. ÈmqÒw±ÀµÀ´m-1 ¶mÀ ¶pñsû¹£hµA VÉ»ª¶m hµhµöÊ¢hµå ±µÃ«Ò. 3. Ë±Ç´m ¶ª¶¢ÃPï¶mÀ J±¸êdÀ VÉ»ª¶ml¼ ÈmqÒw±ÀµÀ´m-1. 4. EAS¸ôAfµÀ¶mÀ ¶p±Ð°µAS¸ MfºAVµf¸nOº ÈmqÒw±ÀµÀ´m-1 PAf¸hµ±µ ¶¢ï¶¢¶ªæ ¶mÀ ¶pñÊ¢¶¥ ÈpdÇà¶mÀ. 5. x´p ZS³ ±ÀµÀÀl¸èné s¹ïdºv³ D´pû Êm¶¨´mù (1813)S¸ Êp±ÍÖm¸é±µÀ. 6. x´pZS³ ±ÀµÀÀlµèAvÑ Md£À hµ±¸öhµ ÈmqÒw±ÀµÀ´m¶mÀ Iv¹ì l¿£Oº ¶pAq¸±µÀ. 7. ¢¸d±µÃô ±ÀµÀÀlµè¶¢ÀÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1815. OÐ±¼ùO¸ -CY¹»¨±ÀÇÃ 8. ÈmqÒw±ÀµÀ´m DP±¼«¸±¼S¸ Mfº¶m ±ÀµÀÀlµèA ¢¸d±µÃô. 9. D»ªàò±ÀµÃ ±¸Ylû¸n £±ÀµÀm¸é. 10. £±ÀµÀm¸é ¶¢À¶®¶ªsûµ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1815. l¿nOº Oµoö¶m±³ £Àdà±³ nV³. 11. t«¸î±³ ¶pñ©¸ï OµÀ 1862vÑ ¶pñlû¸¶m ¶¢ÀAiñ C±ÀÀm¸fµÀ. 12. t«¸î±³ £lû¸¶mA OµÃñ±µËÈ¢À¶m sv¶pñ±ÀÇÃSµA - Blood and iron policy. 13. OÓAd³ Oµ¶¢Á¹±³ hµ¶m Ctûq¸ñ±ÀµÃv¶mÀ ±¼«¸±¼Ý È¢ÀAdÑ ¶piñOµ l¸ö±¸ È¢vôfºAV¸fµÀ. El¼ LOµ ±¸YO½±ÀµÀ ¢¸±¸å ¶piñOµ. 14. O¸±³ô¶¢Ã±³Öù «¸¶¢Àï¢¸l¸nOº DlµÀïfµÀ. ÈmqÒw±ÀµÀ´m- 1 ±µÃ«Ò 15. “Vµ±¼hµñ CAdÉ ¶¢±µØ qÒ±¸d¹nOº VÇAl¼¶m ±¼O¸±µÀâ hµ¶pê ¶¢À±É£À Location of O¸lµÀ" C¶mél¼ O¸±³ô ¶¢Ã±³Öþù St. Helena in Atlantic 16. l¸´ª O¸»pdv³, Oµ¶¢ÀÃïn´ªà ¶¢ÃïnÈpû«Òà SµñAk¸v ±µVµ±ÀÀhµ O¸±³ô ¶¢Ã±³Öù. ocean 17. ¶pñkµ¶¢À EAd±Éé¶¨¶mv³ (1864)¶mÀ J±¸êdÀ VÉ»ª¶m ¶pñlÉ¶¥¶¢ÀÀ vAfµ´m. 18. l¼öj±ÀµÀ EAd±Éé¶¨¶mv³ (1889)¶mÀ J±¸êdÀ VÉ»ª¶m ¶pñlÉ¶¥¶¢ÀÀ vAfµ´m. 19. hµÅj±ÀµÀ EAd±Éé¶¨¶mv³ (1919)¶mÀ J±¸êdÀ VÉ»ª¶m ¶pñlÉ¶¥¶¢ÀÀ ¶¢Ã«ÒÖ. 20. ÈpûñAV³ £¶pô¶¢¶¢ÀÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1789. వెయం శ ా 21. ¶plµ¶¢ V¸±Çô´ª O¸vAvÑ q¸ñ¶mÀùvÑ 1830 £¶pô¶¢A VÇv±ÉS¼Al¼. 22. ¶plµ¶¢ V¸±Çô´ª ¶plû¸¶m ¶¢ÀAiñ qÒwSµé»ª. »pñ¶mÀù fÇ. 23. k¿±³ù ¶ªA¶ªÖ±µgv q¸±¿àOº VÇAl¼¶m ±¸YO½±ÀµÀ m¸±ÀµÀOµÀfµÀ. 24. vÃ±ÀÀ »pûw´p hµ¶m¶mÀ h¸¶mÀ ¶pñYv ±¸YÂS¸ ¶pñOµdºAVµÀOµÀm¸éfµÀ. 25. 1848 ÈpñAV³ £¶pô¶¢¶¢ÀÀ vÃ±ÀÀ »pûw´p O¸vAvÑ Y±¼S¼Al¼. 26. vÃ±ÀÃ »pûw´pOµÀ ¶¢ÀAiñS¸ GAfº C£oi l¸ö±¸ ¶pñsûµÀh¸öné ¶mfº»p¶ml¼ SµÀ±ÀÀYÑd³. 27. r¸ñAOÐ-¶pñ¶¨ï´m ±ÀµÀÀlµèA r¸ñAO³ ¶pû±³à ¶ªAlû¼hÐ ¶¢ÀÀS¼»ª¶ml¼. 28. KOµï Y±µîo È¢ÀÀlµdº VµOµñ¶¢±¼å £w±ÀµÀA 1. 29. ±ÀµÀAS³ Edx «¸æ¶pOµÀfµÀ YÑÈª´pû ¶¢ÃZo. Oµ¶¢Á¹±³ ¢¸±¸å ¶piñOµ ±¼«¸±¼ÝÈ¢ÀAdÑ 30. Edx Y¹i »phµ Cn ¶¢ÃZon »pvÀ«¸å±µÀ. 31. S¸±¼s¹wâ Dlû¿¶mAvÑn ËÈmm¸ïnOº Sµv Êp±µÀ ±Çf³ ¶¨±³àù . 32. KOµï EdxOº È¢ÀÀlµdº VµOµñ¶p±¼å £Oµà±³ E¶¢Ãî¶mÀï±ÀÉÀv³ 2 33. ¶pn ¶¬OµÀÖ ¶ªÃh¸ñné ¶pñiq¸l¼AW¶ml¼ vÃ±ÀÀs¹ôAO³. 34. OÍ¶ªÀùh³ m¸±ÀµÀOµhµöAvÑ ¶¬ASµ±¼ ¶pñYvÀ i±µÀSµÀs¹dÀ VÉ¥¹±µÀ. 35. Èpûñfµ±¼O³ £w±ÀµÀ´¢À Y±µîo lÉ¶¥¶ªÀæfµÀ. 36. E«¸sÇv¹ô Èªê±ÀÀ´m lÉ¶¥q¸vOµÀ±¸vÀ. విలిమం 1 37. V¸±Çô´ª Dv³s±³à «¸±¿ân±ÀµÃ lÉ¶¥±¸YÂ. £Àdà±³ nV³ 38. q¸±¼´ª Oµ¶¢ÀÃï´m J±¸êdÀ VÉ»ª¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1871. ¶pñ¶¥évÀ - Y¢¸sÀvÀ 1. PAf¸Ahµ±µ ¶¢ï¶¢¶ªæ C¶mS¸ Êm£À? Y. PAf¸Ahµ±µ ¶¢ï¶¢¶ªæ 1. EAS¸ôAfµÀ¶mÀ ¶p±Ð°µ ±ÀµÀÀlµèAvÑ MfºAVµf¸nOº ÈmqÒw±ÀµÀ´m-1 ¶pñÊ¢¶¥ Èpdºà¶m ¶ ¢ï¶¢¶ªæ. El¼ ÈmqÒw±ÀµÀ´m-1 ¾ªö±ÀµÀ ¶phµm¸nOº O¸±µgËÈ¢ÀAl¼. 2. ±ÀµÀÃ±µ´p ¶mAlµÀ ÈmqÒw±ÀµÀ´m Dlû¼¶phµïA G¶mé ±¸Y¹ïv Mfµ±É¶¢Áv vÑnOº tñd½´¨ mÓOµv ±¸Oµ qÒOµv¶mÀ nÊ¨lû¼AV¸vn sv¶¢AhµA VÉ¥¹fµÀ. l¿nÊm PAf¸Ahµ±µ ¶¢ï¶¢¶ªæ CAd¹±µÀ. 2. “s¹ïdºv³ D´pû Êm¶¨´mù'' C¶mS¸Êm£À? Y. s¹ïdºv³ D´pû Êm¶¨´mù 1. È¢ÀÀlµdº ÈmqÒw±ÀµÀ´mOµÀ, m¸vØ¶¢ OµÃd£ÀvÑn £Àhµñ ±¸Y¹ïvOµÀ 1813 COÐàs±µÀvÑ ¶¢ÀÃfµÀ ±ÐYÂv q¸dÀ x´pZS³vÑ Y±¼S¼¶m n¶¥Û±ÀµÃhµîOµ ±ÀµÀÀl¸èné “s¹ïdºv³ D´pû Êm¶¨´mù” Cn CAd¹±µÀ. 2. F ±ÀµÀÀlµèAvÑ ÈmqÒw±ÀµÀ´m MfºA¶psfº Iv¹ì l¿£Oº ¶pA¶psfºm¸fµÀ.

ఫ్రెడరిక్ విలిమం - జయూనీ

చారెాస్ ఆల్వబర్్

37

3. “£±ÀµÀm¸é ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥A” ¶¢Ã±µØlµ±µ÷Oµ ¶ªÃh¸ñvÀ J£ ? Y. 1815 vÑ ¢¸d±µÃô ±ÀµÀÀlµèAvÑ ÈmqÒw±ÀµÀ´m Md£À C¶mAhµ±µA D»ªàò±ÀµÃ ±¸Ylû¸n £±ÀµÀm¸évÑ K±Ðq¸ ¶pÁ¶m±µö¶¢¾ªæOµ±µgOµÀ LOµ ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥A Y±¼S¼¶ml¼. l¿nÊm “£±ÀµÀm¸é ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥A” Cn CAd¹±µÀ. £±ÀµÀm¸é ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥ ¶¢Ã±µØlµ±µ÷Oµ ¶ªÃh¸ñvÀ 1. ¥¹Ai ¶pÁ¶m±µÀlµèg - ¥¹¶ª¶mslµèhµ. 2. Clû¼O¸±µ ¶ª¶¢ÀhÓvïA. 3. ±ÀµÀÀlµè ¶m¶¨à¶p±¼¶®±µA. £±ÀµÀm¸é ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥A 4. s¶¬À¶¢Ãm¸vÀ - ¦°µvÀ 4. O¸±Íì¶m±¿ C¶mS¸Êm£À? Y. O¸±Íì¶m±¿ 1. EdxvÑ Êm¶pÁv³ù ¶mAlµÀ sÎSµÀØ Sµn O¸±¼îOµÀvVÉ q¸ñ±µAsûµËÈ¢À¶m ±µ¶¬¶ªï £¶pô¶¢ ¶ªA¶T¶¢ÀÀ¶mÀ O¸±Íì¶m±¿ CAd¹±µÀ. 2. £lÉ§ n±ÀµÀAhµñg ¶mÀAfº Edxn £¶¢ÀÀOºå VÉ±ÀµÀfµÊ¢À O¸±Íì¶m±¿ ¶pñlû¸¶m v°µïA. 5. “±Çf³ ¶¨±³àþù'' C¶mS¸ Êm£À? Y. ±Çf³ ¶¨±³àþù 1. Edx JO½Oµ±µg OÐ¶ªA S¸±¼s¹xâVÉ J±µê±µVµsfº¶m ËÈªnOµ lµy¹né “±Çf³ ¶¨±³àþù'' CAd¹±µÀ. కవూర్ 2. 1860vÑ 1000 ¶¢ÀAl¼ ËÈªnOµÀvhÐ »ª»ªx ¶mAlµÀ S¸±¿s¹xâ l¿nn «¸æ»pAVÇ¶mÀ. 3. Edx JO½Oµ±µg ¶¢ÀÃfµ¶¢ lµ¶¥OµÀ EhµfÉ O¸±µOµÀfµÀ. 4. ±Çf³ ¶¨±³àþù »ª»ªx, Êm¶pÁv³ù¶mÀ «¸ölû¿¶mA VÉ¶ªÀOµÀn KOµï EdxvÑ £x¶mA VÉ«¸±µÀ. 6. Edx JO½Oµ±µgvÑn lµ¶¥v¶mÀ £¶¢±¼AVµAfº. / «¸±¿ân±ÀµÃ m¸±ÀµÀOµhµöAvÑ Edx JO½Oµ±µg Iv¹ Y±¼S¼Al¼? 1. Edx 19¶¢ ¶¥h¸sçA ¶¢±µOµÀ CÊmOµ ±¸YO½±ÀµÀ ±ÀµÀÃndÀôS¸ GAfÉl¼. 2. ÈmqÒw±ÀµÀ´m ¶ªA¶ªÖ±µgv ¶¢vô Y¹j±ÀµÀ sû¹¶¢¶mv¶mÀ qÏAl¼¶m Edx ¶pñYv D¶¥v¶mÀ £±ÀµÀm¸é ¶¢À¶®¶ªsûµ ¶¢¶¢ÀÀî VÉ»ªAl¼. 3. Edx JO½Oµ±µgOµÀ S¸±¼s¹xâ, ¶¢ÃZn, Oµ¶¢Á¹±³, £Oµà±³ I¶¢Ãî¶mÃïv³ 2 OµÅ»¨ VÉ»ªm¸±µÀ గరీబాల్లి 4. Edx JO½Oµ±µgvÑ KlµÀ lµ¶¥vÀ Oµv¶¢Á. 5. È¢ÀÀlµdº lµ¶¥ : Oµ¶¢Á¹±³ ¶¢ÀÃfµ¶¢ ÈmqÒw±ÀµÀ´m ¶ª¶®±ÀµÀAhÐ D»ªàò±ÀµÃ¶mÀ MfºAW v¹As¹±¿ân DOµñ£ÀAV¸fµÀ. 6. ±ÇAfµ¶¢ lµ¶¥ : q¸±¸î, È¢Ãfºm¸, dÀ¶ªÖovvÑ ¶pñY¹tûq¸ñ±ÀµÀ ÊªOµ±µg l¸ö±¸ «¸ölû¿¶mA VÉ¶ªÀOµÀm¸éfµÀ. 7. ¶¢ÀÃfµ¶¢ lµ¶¥ : S¸±¼s¹wâ »ª»ªx, Êm¶pÁv³ùv¶mÀ «¸ölû¿¶mA VÉ¶ªÀOµÀn EdxvÑ Oµwq¸fµÀ. 8. m¸vØ¶¢ lµ¶¥ : ¶pñ©¸ï Dlû¿¶mAvÑn È¢o»¨±ÀµÃ¶mÀ t«¸î±³Ö DOµñ£ÀAW EdxOº EV¸ÛfµÀ. మాజిని 9. Klµ¶¢ lµ¶¥ : W¶¢±µS¸ £Oµà±³ I¶¢Ãî¶mÃïv³ 2 ±Ð´¢À¶mÀ «¸ölû¿¶mA VÉ¶ªÀOµÀm¸éfµÀ. 10. F £lûµAS¸ «¸±¿ân±ÀµÃ m¸±ÀµÀOµhµöAvÑ Edx JO½Oµ±µg Y±¼S¼Al¼. 7. Y±µîo JO½Oµ±µgvÑ t«¸î±³Ö q¸hµñ¶mÀ £¶¢±¼AVµAfº. Y. Y±µîo JO½Oµ±µgvÑ t«¸î±³Ö q¸hµñ 1. 19 ¶¢ ¶¥h¸sçA ¶¢±µOµÀ Y±µîo 360 ±¸Y¹ïv ¶ªÊ¢Àîyµ¶mAS¸ GAfÉl¼. 2. t«¸î±³Ö Y±µîo JO½Oµ±µg VÉ±ÀµÃvn n¶¥Û±ÀÀAVµÀOµÀm¸éfµÀ. 3. t«¸î±³ÖOµÀ n±µAOµÀ¶¥ q¸v¶m ¶pdô ¶m¶¢ÀîOµA GAfÉl¼. 4. 1851vÑ t«¸î±³Ö Y±µîo £lÉ¥¹ASµ ¥¹PvÑ ¶pñÊ¢¦AWm¸fµÀ. విక్ర్ ఎమాూనూాల్ 2 5. 1862vÑ ¶pñ©¸ï ¶pñlû¸n C±ÀÀm¸fµÀ. 6. t«¸î±³Ö £lû¸¶mA OµÃñ±µËÈ¢À¶m sv ¶pñ±ÀÇÃSµA. 7. ¶¢ÀÃfµÀ ±ÀµÀÀl¸èvhÐ 6 ¶ªA¶¢hµù±¸v O¸vAvÑ Y±µîo JO½Oµ±µg ¶pÁ¹±¼åVÉ¥¹fµÀ. 8. fÇm¸î±³ÖhÐ ±ÀµÀÀlµèA : D»ªàò±ÀµÃ ¶ª¶®±ÀµÀAhÐ fÇm¸î±³Ö¶mÀ MfºAW ¶¬Ñv³ Êªà´m ¶mÀ Y±µîovÑ KOµïA VÉ¥¹fµÀ. 9. D»ªàò±ÀµÃhÐ ±ÀµÀÀlµèA : Edx ¶ª¶®±ÀµÀAhÐ D»ªàò±ÀµÃ¶mÀ MfºAW ÈªôþÖ´ª£S³, ¶¬ÎmÐ¶¢±³v¶mÀ Y±µîovÑ KOµïA VÉ¥¹fµÀ. 10. r¸ñ´mùhÐ ±ÀµÀÀlµèA : 1870vÑ r¸ñAOÐ ¶pñ©¸ï ±ÀµÀÀlµèAvÑ r¸ñ´mù¶mÀ MfºAV¸fµÀ. r¸ñAO³¶pû±³à ¶ªAlû¼¶¢vô DvÉù´ª, vÎ±Ç±ÀÀ´mvÀ ¶pñ©¸ïOµÀ vtûAV¸±ÀÀ. 11. F £lûµAS¸ 1871 m¸dºOº Y±µîo JO½Oµ±µg ¶pÁ¹±¼å C±ÀÀ¶ml¼. బిస్థూర్క 12. KOµï Y±µîoOº VµOµñ¶¢±¼åS¸ £w±ÀµÀA 1 n±ÀµÀ£ÀAVµsfºm¸fµÀ.

38

8. “±ÀµÀAS³ Edx'' CAdÉ J£Àdº? Y. ±ÀµÀAS³ Edx 1. 1830vÑ YÑÈª´pû ¶¢ÃZn “±ÀµÀAS³ Edx'' CÊm £¶pûô¶¢ ¶ªA¶T¹né J±¸êdÀ VÉ«¸fµÀ. 2. 40 ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀvÑ¶pÁ ¶¢±ÀµÀ¶ªÀù¶mé ±ÀµÀÀ¶¢OµÀvOµÀ ¶¢ÃhµñÊ¢À ¶ªsûµïhµöA OµwêAVµsfºAl¼. 3. lÉ¶¥sûµOºå Sµv Ê¢v¹l¼ ¶¢ÀAl¼ ±ÀµÀÀ¶¢OµÀvÀ Gh¸ù¶¬AhÐ F ¶ªA¶TAvÑ VÉ±¸±µÀ. 4. KOµï Edx OÐ¶ª¶¢ÀÀ “±ÀµÀAS³ Edx '' £¶pô¢¸nOº ¶pñYv¶mÀ ¶ª¶mélµÀèv¶mÀ VÉ»ªAl¼.

ఎర్ీ ొ ఺ ల్ దళం - గ఺రబా ి

qÒwSµé»ª. »pñ¶mÀù fÇ

¶plµ¶¢ Vû¸±Çô´ª

కార్ా మార్క్

9. «¸¶¢Àï¢¸lµ sû¹¢¸vÀ ±µWAW ÈpAqÏAl¼VµÀdvÑ VµÀ ±µÀËOÇ¶m q¸hµñ ¶¢»¬AW¶m Ê¢Àlû¸¶¢ÁvÀ I¶¢±µÀ? Y. «¸¶¢Àï¢¸lµ sû¹¢¸vÀ - VµÀ±µÀËOÇ¶m Ê¢Àlû¸¶¢ÁvÀ 1. O¸±µv³ ¶¢Ã±³Öù. 2. vÃ±ÀÃ s¹ôAO³. 3. Èª±ÀÀAd³ ËÈª¶¢À´m. 4. ±¸s±³à LÈ¢´m. 10. O¸±³ô ¶¢Ã±³Öþù SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. O¸±³ô ¶¢Ã±³Öþù ±µVµ¶mvÀ J£? Y. O¸±³ô ¶¢Ã±³Öþù 1. O¸±³ô¶¢Ã±³Öù «¸¶¢Àï¢¸l¸nOº DlµÀïfµÀ. 2. O¸±³ô¶¢Ã±³Öù ¶pñ¶pAVµ ¥¹ñ£ÀOµÀv¶mÀ JOµA VÉ±ÀµÀÀdOµÀ vAfµ´mvÑ 1864vÑ ¶pñkµ¶¢À EAd±Éé¶¨¶mv³¶mÀ J±¸êdÀ VÉ¥¹fµÀ. 3. Ghµêiå «¸lûµm¸vvÑ, ¶pA»pg½ £lû¸¶mAvÑ ¥¹ñ£ÀOµ ±ÀµÃY¶¢Ã¶mïA GAf¸vn O¸±³ô ¶¢Ã±³Öþù D¦AV¸fµÀ. 4. ¥¹ñ£ÀOµ lÐ»pf½ ¶pûwhµAS¸ ¶¢±µØ qÒ±¸dA hµ¶pêlµn, «¸¶¢ÃZOµ £¶pô¶¢A hµ±µÀ¢¸hµ ¥¹ñ£ÀOµ n±ÀµÀAhµÅhµöA ¶¢¶ªÀåAlµn Êp±ÍÖm¸éfµÀ. O¸±³ô¶¢Ã±³Öù ±µVµ¶mvÀ దాస్ కమ్మానిస్్ మాానిఫెస్ట్ 1. Oµ¶¢ÀÃïn´ªà ¶¢ÃïnÈpû«Òà కాపిటల్ 2. l¸´ª O¸»pdv³ 11. “¶pñkµ¶¢À EAd±Éé¶¨¶mv³'' C¶mS¸Êm£À? Y. ¶pñkµ¶¢À EAd±Éé¶¨¶mv³ 1. O¸±³ô¶¢Ã±³Öù ¶pñ¶pAVµ ¥¹ñ£ÀOµÀv¶mÀ JOµA VÉ±ÀµÀÀdOµÀ vAfµ´mvÑ ¶pñkµ¶¢À EAd±Éé¶¨¶mv³ ¶mÀ J±¸êdÀ VÉ¥¹fµÀ. 2. O¸±³ô¶¢Ã±³Öù 1864 vÑ l¿nn J±¸êdÀ VÉ¥¹fµÀ. 3. CÊmOµ ±ÀµÀÃ±µ´p lÉ¥¹v ¥¹ñ£ÀOµÀvÀ ¶®YË±Çm¸±µÀ. 4. ¶pñ¶pAVµ¶¢ÀAh¸ «¸¶¢Àï¢¸lµ »ªl¸èAh¸v¶mÀ ¶pñV¸±µA VÉ±ÀµÃvn n±µä±ÀÀAV¸±µÀ. 5. C±¸VµOµ ¶¥OµÀåv ¶¢vô ¶pñkµ¶¢À EAd±Éé¶¨¶mv³ £¶pûvËÈ¢À¶ml¼. ¶pñkµ¶¢À EAd±Éé¶¨¶mv³ 12. ¶ªA¶ªÖ±µg £AlµÀvÀ C¶mS¸Êm£À? Y. r¸ñ´mùvÑ vÃ±ÀÃ »pûw´p q¸v¶m ¶mVµÛn ¶pñYvÀ LOµ VÐd ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥¶¢À¶¢ÁdOµÀ J±¸êdÀ VÉ±ÀµÀsfº¶m £AlµÀv¶mÀ ¶ªA¶ªÖ±µg £AlµÀvÀ Cn CAd¹±µÀ. 13. r¸ñ¶mÀùvÑ 1830 i±µÀSµÀs¹dÀOµÀ ¶plµ¶¢ Vû¸±Çô´ª IAhµ¶¢±µOµÀ s¹lµÀïfµÀ? ¶plµ¶¢ Vû¸±Çô´m s¹lûµïhµ: 1. ¶plµ¶¢ Vû¸±Çô´ª 18¶¢ vÃ±ÀÃ hµ±¸öhµ r¸ñ´mù »ªA¶®¶ªm¸né Clû¼»¨àAVµfµAhÐ ¶p±¼»ªæhµÀvÀ l¼SµY¹±¸±ÀÀ. 2. ¶plµ¶¢ Vû¸±Çô´ª ¶pñjO¸±µ ¶ªösû¹¶¢A Oµv¢¸fµÀ. 3. q¸hµ ¶¢ï¶¢¶ªæ¶mÀ SµdºàS¸ ¶ª¶¢À±¼æAVÉ¢¸fµÀ. 4. ¶piñO¸ «¸öhµAh¸ñþïné ±µlµÀçVÉ¥¹fµÀ. 5. r¸ñ´mùOµÀ i±¼S¼ ¶¢WÛ¶m OµÀx¶mÀv, ¶pñsûµÀ¶¢Áv D¶ªÀåv¶mÀ ¶pÁ¶m±µÀlµç±¼AV¸fµÀ. 6. ¶pñYvOµÀ ±µ°µg OµwêAVÉ Êm¶¨¶mv³ S¸±³âù¶mÀ ±µlµÀçVÉ¥¹fµÀ. 7. q¸±µôÈ¢ÀAdÀ C¶mÀ¶¢Ài vÉOµÀAf¸ j¶¢ñ±¸Vµ±¼Oµ ¢¸l¼ qÒwSµé»ª. »pñ¶mÀù fÇ ¶mÀ ¶pñlû¸¶m¶¢ÀAiñS¸ n±ÀµÀ£ÀAV¸fµÀ. 8. qÒwSµé»ª. »pñ¶mÀù fÇ LOµ C±¸VµOµ ¢¸l¼. 9. q¸±µôÈ¢ÀAdÀ O¸v¶p±¼£Àin 4 CA¥¹v V¸±µà±µÀ l¸ö±¸ hµS¼ØAV¸fµÀ. 10. r¸ñ¶mÀùvÑ CAlµÀ¶¢vô 1830¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ i±µÀSµÀs¹dÀ VÇv±ÉS¼Al¼.

39

14. I´¢Àù dÇwS¸ñ´¢À SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. I´¢Àù dÇwS¸ñ´¢À 1. 1863vÑ Èªê±ÀÀ´m q¸vOµÀ±¸vÀ E¶ªsÇv¹ô. 2. E¶ªsÇv¹ô q¸v¶mhÐ ¶pñYvÀ £»ªS¼ qÒ±ÀµÃ±µÀ. 3. w±ÀÇÃqÒv³â¶mÀ ±¸YÂS¸ D¶®önAV¸±µÀ. 4. ¶pñ©¸ï ±ÀµÀÀ¶¢±¸YÂ Èªê±ÀÀ´m »ªA¶¬¶ª¶mA Clû¼»¨àAVµfµA ¶¢ÀÃfµ¶¢ ÈmqÒw±ÀµÀ´mOµÀ ¶mVµÛvÉlµÀ. 5. Èªê±ÀÀ´m ¢¸±µ¶ªhµö hµS¸l¸vÑ YÑOµïA VÉ¶ªÀOÐ¶¢lµçn E¶ªsÇv¹ô ¢¸S¸è¶mA VÉ±ÀµÃvn È¢ÀÀlµdº £w±ÀµÀA¶mÀ OÐ±¸fµÀ. 6. C±ÀÀhÉ ¶pñ©¸ï±¸YÂ È¢ÀÀlµdº £w±ÀµÀA, ¶¢ÀÃfµ¶¢ ÈmqÒw±ÀµÀ´m OÐ±¼Oµ¶mÀ i±µ¶ªÖ±¼AWm¸fµÀ. 7. F £¶¨±ÀµÃné sÇ±¼ô´mvÑ G¶mé t«¸î±³ÖOµÀ „I´¢Àù ¶mSµ±µA‟ ¶mÀAfº dÇwS¸ñA l¸ö±¸ ¶ªAlÉ¥¹né ¶pAq¸fµÀ. 8. t«¸î±³Ö l¿nn r¸ñ¶mÀù, Y±µîo ¶pñYv ¶¢Àlûµï lÉö¶Ä Èp±¼SÉv¹ C¶mö±ÀÀAV¸fµÀ. 15. r¸ñ¶mÀùvÑ 1848 i±µÀSµÀs¹dÀ VÇv±ÉSµf¸nOº O¸±µg¸vÀ ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ? Y. r¸ñ¶mÀùvÑ 1848 i±µÀSµÀs¹dÀ VÇv±ÉSµf¸nOº O¸±µg¸vÀ I. vÃ±ÀÀ »pûw´p s¹lûµïhµ: I´¢Àù 1. r¸ñ´mù VµOµñ¶¢±¼å vÃ±ÀÀ»pûw´p sv¾¬¶mÀfµÀ. 2. ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ Ctû¶¢Ål¼è VÉ±ÀµÃvn ISµÀ¶¢ hµ±µSµi ¢¸±¼n Dlµ±¼AV¸fµÀ. dÇwS¸ñ´¢À 3. CAlµÀ¶¢vô ¶ª¶¢ÃYAvÑn Ehµ±µ ¶¢±¸Øv¢¸±µÀ ¶¢ïi±ÉOµÀv±ÀµÃï±µÀ. (original) II. ±¼¶ptôOµ´mvvÑ C¶ªAhµÅ»på: 1. r¸ñ¶mÀù¶mÀ SµghµAhµñ lÉ¶¥A VÉ±ÀµÃvÊml¼ ±¼¶ptôOµ¶mô v°µïA. 2. l¿n¶¢vô ¤±µÀ n±µAhµ±µA ±¸Y±¼O¸né hÍvS¼AVµf¸nOº ¶pñ±ÀµÀiéAV¸±µÀ. III. ¶ªA¶ªÖ±µg q¸±¿à: 1. k¿±³ù ¶ªA¶ªÖ±µg q¸±¿à m¸±ÀµÀOµÀfµÀ. 2. ±¸Y¹ïlû¼O¸±¸né ¶p±¼£ÀhµA VÉ±ÀµÃvn fº¶¢ÃAf³ VÉ«¸fµÀ. IV. SµÀ±ÀÀYÑd³ s¹lûµïhµ: 1. vÃ±ÀÀ »pûw´p ¶pñlû¸n SµÀ±ÀÀYÑd³. 2. EhµfµÀ C£oi ¶¢Ã±¸Øv l¸ö±¸ ¶pñsûµÀh¸öné ¶mfºq¸fµÀ. V. O¸±¼îOµ¶ªA¶T¹vÀ : 1. ¥¹ñ£ÀOµ ¶ªA°É¶¢À Vµ±µïv¶mÀ C¶¢ÀvÀ VÉ±ÀµÀfµAvÑ vÃ±ÀÀ »pûw´p £¶pûv¶¢À±ÀµÃïfµÀ. 2. O¸±¼îOµÀvOµÀ lµÃ±µA C±ÀÀm¸fµÀ. VI. «¸¶¢Àï¢¸lµ q¸±¿à: 1. ¶pñsûµÀhµö £lû¸m¸vÀ ¶mVµÛn ¢¸±µÀ «¸¶¢Àï¢¸lµ q¸±¿àn «¸æ»pAV¸±µÀ. 2. ¶pn OµwêAVµ¶¢Àn, ÈpdÀàsfºl¸±µÀv¶mÀ hÍvS¼AVµ¶¢Àn ¤±µÀ OÐ±¸±µÀ. VII.hµ°µg O¸±µgA: 1. C¶ªAhµÅ»påOº vÑËÈm¶m ¢¸±µÀ ¶ªA¶ªÖ±µg £AlµÀvÀ n±µö»¬AV¸±µÀ. 2. ¶ªA¶ªÖ±µg £AlµÀvÀ VÇfµSÍdàf¸nOº ¶pñsûµÀhµöA ËÈªm¸ïné ¶pA»pAl¼. 3. ËÈª¶mïA O¸vÀêvÀ Y±¼»pAl¼. 4. l¸fºvÑ ¶¢À±µgºAW¶m¢¸±¼ ¶¢ÀÅhµlÉ¶®v¶mÀ H±ÉS¼A¶pÁS¸ j¶ªÀOµÀÈ¢y¹õ±µÀ. 5. ËÈª¶mïA OµÃf¸ £¶pô¶¢O¸±µÀvhÐ VÉhµÀvÀ Oµw»pAl¼. 6. l¿AhÐ 1848 i±µÀSµÀs¹dÀ VÇv±ÉS¼Al¼. 16. q¸±¼´ª Oµ¶¢ÀÃï´m SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. Y. q¸±¼´ª Oµ¶¢ÀÃï´m 1. vÃ±ÀÃ »pûw´p hµ±¸öhµ r¸ñ´mùvÑ ±¼¶ptôO³ J±µêfº¶ml¼. 2. ¶¢ÀÃfµ¶¢ ÈmqÒw±ÀµÀ´m 1852vÑ VµOµñ¶¢±¼åS¸ ¶pñOµdºAVµÀOÍm¸éfµÀ. Communist International 3. ¶¢ÀÃfµ¶¢ ÈmqÒw±ÀµÀ´m £lÉ¥¹ASµ £lû¸¶mAvÑ £¶pûvËÈ¢Àm¸fµÀ. 4. ÈpûñAW D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ lÇsìiAl¼. 5. n±µÀlÐïSµA Èp±¼S¼Al¼. 6. r¸ñ´mù ¶pñYvÀ «¸¶¢Àï¢¸lµA ËÈ¢¶pÁ DOµ±¼øhµÀËvÇm¸±µÀ. 7. 1871 vÑ q¸±¼´ª Oµ¶¢ÀÃï´m J±µêfº¶ml¼. 8. q¸±¼´ª Oµ¶¢ÀÃï´m 1871 vÑÊm CAhµA C±ÀÀ¶ml¼.

w±ÀÇÃqÒv³â

vÃ±ÀÀ »pûw´p

SµÀ±ÀÀYÑd³

40

2. స్థమ్రాజావాదం

1. ÈpdÀàsfº l¸±¿ £lû¸¶mAvÑn ChµÀï¶méhµ lµ¶¥¶mÀ «¸¶¢ÃñYï¢¸lµA CAd¹±µÀ. 2. “«¸¶¢ÃñYï¢¸lµA ÈpdÀàsfº l¸±¼ £lû¸m¸nOº ChµÀï¶méhµ lµ¶¥” C¶mél¼ vÇn´m . 3. «¸¶¢ÃñYï¢¸l¸nOº ¶¢ÀÀPïËÈ¢À¶m O¸±µgA q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ £¶pô¶¢A. 4. ¶¢v¶ªv J±¸êdÀvÑ CSµñS¸£À lÉ¶¥A EAS¸ôAf³. 5. XOµdº PAfµAS¸ »pv¶¢sfºAl¼ D»pûñO¸. 6. D»pûñO¸¶mÀ CÊmö»ÄW¶ml¼ w£AS³ ¶ªà´m. న్దర్యాండ్ 7. 1840 vÑ D»pûñO¸¶mÀ CÊmö»ÄW¶m È¢ÀÀlµdº ¶¢ïOºå w£AS³ ¶ªà´m. 8. O¸ASÐ¶mÀ D£¶¨Ö±¼AW¶m ¢¸±µÀ O¸È¢À±µÃ´m. 9. O¸ASÐ «¸±µösûÔ¶¢ÀÀfµn t±µÀlµÀ ¶¢»¬AW¶ml¼ w±ÀÇÃqÒv³â 2. 10. lµ°ºg¸»pûñO¸vÑ »ªæ±µ¶pfº¶m fµWÛ ¢¸±¼n sÑ±ÀµÀ±³ù CAd¹±µÀ. 11. EAfÐÊm»¨±ÀµÃËÈp hµÀl¼ n±ÀµÀAhµñg «¸lû¼AW¶m lÉ¶¥¶¢ÀÀ fµV³/¶®vAf³/Èmlµ±¸ôAf³. 12. EAfÐÊm»¨±ÀµÃ¶mÀ ¶¢v¶ª ±¸YïAS¸ VÉ¶ªÀOÍ¶mé¢¸±µÀ fµWÛ¢¸±µÀ. Egypt 13. sÇwÝ±ÀµÀA ±¸YÂ ±ÇAfµ¶¢ w±ÀÇÃqÒv³â. 14. Ct¾ªn±ÀµÃ ¶pñ¶ªÀåhµ Êp±µÀ Ek¼±ÀÇÃ»p±ÀµÃ. 15. lµ°ºg ±Íf½»¨±ÀµÃ ¶pñ¶ªÀåhµ Êp±µÀ ZAs¹sÉö. 16. Ghµå±µ ±Íf½»¨±ÀµÃ ¶pñ¶ªÀåhµ Êp±µÀ Y¹At±ÀµÃ. 17. E«¸î±ÀÀv³ q¸©¸ ¶ªÃ±ÀµÀY³ O¸vÀ¶¢ ¢¸d¹v¶mÀ EAS¸ôAfµÀOµÀ C£ÀîÊ¢Èª¶mÀ. 18. sû¹±µhµlÉ¥¹nOº È¢ÀÀlµdS¸ ¶¢WÛ¶m ±ÀµÀÃ±Ð»p±ÀµÀ´mvÀ qÒ±µÀÛS¿¶ªÀ ¢¸±µÀ. 19. Cq¸±¿æf³ C¶mS¸ lµ°ºg¸»pûñO¸vÑ DASÉô±ÀµÀÀvÀ C¶mÀ¶ª±¼AW¶m Y¹i È¢w£lû¸¶mA vÉl¸ Y¹i £¶¢°µhµ. 20. È¢¶mÀOµsfº¶m ¶pñYvOµÀ m¸Sµ±¼Oµhµ Êm±µêf¸né Ê¥öhµ Y¹i sû¹lµïhµ CAd¹±µÀ. 21. Nd³ v¹Afµ±³ù OµÀ m¸±ÀµÀOµÀfµÀ »ª»ªv³ ±Ðf³ù 22. q¸ô¾ª ±ÀµÀÀlûµèA Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1757. 23. sO¸ù±³ ±ÀµÀÀlµèA Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1764. 24. ¶mvô¶¢ÀAlµÀ ±ÀµÀÀlµèA EAS¸ôAf³, ËVÇm¸ lÉ¥¹vOµÀ ¶¢Àlûµï Y±¼S¼Al¼. 25. È¢ÀÀlµdº ¶mvô¶¢ÀAlµÀ ±ÀµÀÀlµèA Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1839-42. 26. È±ÇAfµ¶¢ ¶mvô¶¢ÀAlµÀ ±ÀµÀÀlµèA Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1857-58. 27. d¹ñ´mù¢¸v³vÑ »ªæ±µ¶pfº¶m DASÉô±ÀµÀÀv¶mÀ Nd³ v¹Afµ±³ù Cn CAd¹±µÀ. 28. d¹ñ´mù¢¸v³¶mÀ tñdº´¨ ¢¸±µÀ Y±ÀÀAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1879. 29. ËVÇm¸ËÈp Yq¸´m l¸fº VÉ»ª¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1894-95. ¶pñ¶¥évÀ- Y¢¸sÀvÀ 1. «¸¶¢ÃñYï ¢¸lµA C¶mS¸Êm£À? Y. «¸¶¢ÃñYï ¢¸lµA 1. ¶¢v¶ª±¸Yï £¶ªå±µgvÑ J±µêfº¶m ¶¥hµÀñh¸öné “«¸¶¢ÃñYï¢¸lµA'' CAd¹±µÀ. 2. ±ÀµÀÃ±µ´p lÉ¥¹vOµÀ ¶¢ÀÀfº ¶pl¸±¸ævÀ, ¶¢Ã±ÇÖdÀô C¶¢¶ª±µ¶¢À±ÀµÃï±ÀÀ. 3. ¶pñ¶pAVµ lÉ¥¹vÑô ¶¢v¶ªvÀ «¸æ»pAVµlµwV¸±µÀ. 4. CAlµÀ¶¢vô ±ÀµÀÃ±µ´p lÉ¥¹vÀ ¶¢v¶ªv «¸æ¶p¶mvÑ ¶¥hµÀñh¸öné ÈpAVµÀOÍm¸é±ÀÀ.

vÇn´m

w£AS³ ¶ªà´m

కామరూన్

w±ÀÇÃqÒv³â 2

E«¸î±ÀÀv³ q¸©¸ 2. ±ÀµÀÃ±Ð»p±ÀµÀ´mv¶mÀ DOµ±¼øAW¶m EAfÐÊm»¨±ÀµÃ ¶¢¶m±µÀvÀ J£? 1. Y¹¢¸, ¶ªÀ¶¢Àh¸ñ, s¹w, ¶ªÀv¹È¢»ª, O¸w¶¢ÀAhµ´m l¿ö¶p¶ª¶¢ÀÀl¸±ÀµÀÊ¢À EAfÐÊm»¨±ÀµÃ. 2. ¶ªA¶p¶méËÈ¢À¶m q¸ñAh¸vvÑ EAfÐÊm»¨±ÀµÃ LOµdº. 3. ¶ªÀSµAlûµ lµñ¢¸ïv ¶¢±µåOµA ±ÀµÀÃ±Ð»p±ÀµÀ´mv¶mÀ DOµ±¼øAWAl¼. ±ÀµÀÃ±Ð»p±ÀµÀ´mv¶mÀ DOµ±¼øAW¶m EAfÐÊm»¨±ÀµÃ ¶¢¶m±µÀvÀ: 1. ¶pAVµl¸±µ. 2. O¸¾pû 3. ±µsì±µÀ 4. ±Ð´p ËÈpûs±µÀ 5. q¸¶¢Ãw´m ¶mÃÈm 6. Vµ¶¢ÀÀ±µÀ ఆఫ్రికా జాంబియా 7. hµSµ±µA 8. s¹ËOÇþùd³. జింబాబేవ

»ª»ªv³ ±Ðf³ù ఇండోనేషియా

41

3. «¸¶¢ÃñYï¢¸lµ ±µÃq¸vÀ, ¶plµçhµÀvÀ J£Àdº? Y. «¸¶¢ÃñYï¢¸lµ ±µÃq¸vÀ : «¸¶¢ÃñYï ¢¸lµ ±µÃq¸vÀ ¶pñlû¸¶mAS¸ ¶¢ÀÃfµÀ. C£ I. D±¼æOµ lÐ»pf½ : sv¶¢AhµAS¸ ±ÀµÀÃ±µ´p lÉ¥¹vÀ D»ª±ÀµÃ, D»pûñO¸ lÉ¥¹v¶mÀ DOµñ£ÀAVµÀOÐ¶¢fµA Ev¹AdºlÉ. II. Dlµ±µ÷ lûÐ±µgº : ¶¢v¶ª ±¸Y¹ïvÀ È¢¶mÀOµsfº Gm¸é±ÀµÀn, m¸Sµ±¼Oµhµ Êm±µêfµA ¢¸±¼ Oµ±µå¶¢ïA Cn hÇv¶pfµA. III. «¸A¶ªÖýÅiOµ Dlû¼Oµïhµ : «¸A¶ªÖýÅiOµAS¸ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m hµ¶¢À m¸Sµ±¼Oµhµ¶mÀ ¶¢v¶ª ±¸Y¹ïvvÑ ¶pñÊ¢¶¥ ÈpdàfµA. «¸¶¢ÃñYï¢¸lµ ¶plµçhµÀvÀ : 1. ¥¹Ai ±ÀµÀÀhµAS¸ «¸¶¢ÃñY¹ïné £¶ªå±¼A¶pVÉ±ÀµÀfµA. 2. ËÈªnOµ ¶¥Oºå l¸ö±¸ «¸¶¢ÃñY¹ïné £¶ªå±¼A¶pVÉ±ÀµÀfµA. 3. D±¼æOµ ¶p±µAS¸, vAV¸vÀ E¶¢öfµA l¸ö±¸ «¸¶¢ÃñY¹ïné £¶ªå±¼A¶pVÉ±ÀµÀfµA. 4. L¶pêAl¸vÀ, ¶ªAlûµÀvÀ l¸ö±¸ «¸¶¢ÃñY¹ïné £¶ªå±¼A¶pVÉ±ÀµÀfµA. 5. lÓhµï £lû¸m¸v l¸ö±¸ «¸¶¢ÃñY¹ïné £¶ªå±¼A¶pVÉ±ÀµÀfµA. 4. ¶¢v¶ªvÀ J±¸êdÀOµÀ/«¸¶¢ÃñYï¢¸lµA hµvÇhµåd¹nOº Sµv O¸±µg¸vÉ£? «¸¶¢ÃñYï¢¸lµA: ¶¢v¶ª ±¸Yï £¶ªå±µgvÑ J±µêfº¶m ¶¥hµÀñh¸öné „«¸¶¢ÃñYï¢¸lµA‟ CAd¹±µÀ. «¸¶¢ÃñYï¢¸lµA hµvÇhµåf¸nOº Sµv O¸±µg¸vÀ : I. ¶¢ÀÀfº ¶pl¸±¸æv CÊmö¶¨g : ±ÀµÀÃ±µ´pvÑn ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvOµÀ ¶¢ÀÀfº¶pl¸±¸ævÀ C¶¢¶ª±µ¶¢À±ÀµÃï±ÀÀ. C£ D»ª±ÀµÃ, D»pûñO¸vvÑ vtûAVÉ£. CAlµÀ¶¢vô ¶¢v¶ª ±¸Y¹ïv OÍ±µOµÀ «¸¶¢ÃñYï¢¸lµA hµvÇiåAl¼. II. ¶¢Ã±ÇÖdô OÐ¶ªA CÊmö¶¨g : ±ÀµÀÃ±µ´p lÉ¥¹vvÑ Clû¼Oµ ¶¢¶ªÀå Ghµêiå VÉÊª¢¸±µÀ. £ÀSµÀvÀ Ghµêiå C¶¢ÀîOµA OÐ¶ªA ¶¢Ã±ÇÖdÀô C¶¢¶ª±µ¶¢À±ÀµÃï±ÀÀ. III. ±¸YO½±ÀµÀ O¸±µg¸vÀ: ±ÀµÀÃ±µ´p lÉ¥¹vOµÀ mÓO¸ «¸æ¶¢±¸vÀ, EAlûµ¶mA ¶ª¶¢ÀOµÃ±ÉÛ q¸ñAh¸vÀ C¶¢¶ª±µ¶¢À±ÀµÃï±ÀÀ. ¶¢v¶ª ±¸Y¹ïvÀ ËÈªnOµ «¸æ¶¢±¸vÀS¸ G¶p±ÀÇÃSµ¶pfÉ£. IV. Y¹iSÓ±µ¶¢A: Edx, Y±µîovÀ ¶¢v¶ªv ¶¢vôhµ¶¢À Y¹i SÓ±µ¶¢A Èp±µÀSµÀhµÀAlµn sû¹£AV¸±ÀÀ. V. Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀlµv: Ym¸sû¹ Èp±¼S¼ ¶pñYvÀ GlÐïS¸v OÐ¶ªA ±ÀµÀÃ±µ´p ¶mÀAfº ¶¢v¶ª È¢y¹õ±µÀ. VI. ËOÇþñ¶ªå¶¢ ¶¢Àhµ ¢¸ï»på: ËOÇþñ¶ªå¶¢ ¶¢Àh¸né ¶pñ¶pAVµ ¢¸ï¶påA VÉ±ÀµÃvÊm OÐ±¼Oµ OµÃf¸ O¸±µgËÈ¢ÀAl¼. VII. ÈpdÀàsfµÀvÀ: K±Ðq¸vÑn ÈpdÀàsfºl¸±µÀv v¹sû¹v OÐ¶ªA ¶¢v¶ªvÀ C¶¢¶ª±µ¶¢À±ÀµÃï±ÀÀ. 5. Ê¥öhµ Y¹i s¹lûµïhµ C¶mS¸Êm£À? Y. 1. È¢¶mÀOµsfº¶m D»ª±ÀµÃ, D»pûñO¸ ¶pñYvOµÀ m¸Sµ±¼Oµhµ Êm±µêfµA Ê¥öhµ Y¹j±ÀµÀÀv s¹lûµïhµ Cn ±ÀµÀÃ±µ´p lÉ¥¹vÀ sû¹£AV¸±ÀÀ. 2. «¸¶¢ÃñYï ¢¸lµ ±¸Y¹ïvÀ hµ¶¢À ¶¢v¶ªv lÐ»pf½ £lû¸m¸né Oµ»pê ¶pÁVµÀÛOÐ¶¢f¸nOº Ê¥öhµ Y¹i s¹lûµïhµ CÊm «¸OµÀ¶mÀ ¶pñV¸±µA VÉ¶ªÀOµÀm¸é±ÀÀ. 6. ¶mvô¶¢ÀAlµÀ ±ÀµÀÀl¸èné SµÃ±¼Û £¶¢±¼AVµAfº? Y. ¶mvô¶¢ÀAlµÀ ±ÀµÀÀlµèA 1. 18¶¢ ¶¥h¸sçAvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶mvô¶¢ÀAlµÀ s¹S¸ ¶pAfÉl¼. 2. tñd½´¨ ¢¸±µÀ ¶mvô¶¢ÀAlµÀ¶mÀ ËVÇm¸OµÀ lÍASµhµ¶mAS¸ ±µ¢¸g¸ VÉ»ª CÊ¢Àî¢¸±µÀ. 3. ¶pñY¹±ÐSµïA lµÅ©¸àþï ¶mvô¶¢ÀAlµÀ l¼SµÀ¶¢Àin ËVÇm¸ nÊ¨lû¼WAl¼. 4. 1837vÑ ËVÇm¸ COµñ¶¢ÀAS¸ ±µ¢¸g¸ C¶¢ÁhµÀ¶mé ¶mvô¶¢ÀAlµÀ¶mÀ m¸¶¥¶mA VÉ»ªAl¼. 5. l¿n ¶pûwhµAS¸ 1839-42, 1857-58vvÑ ËVÇm¸, EAS¸ôAf³v ¶¢Àlûµï ±ÀµÀÀl¸èvÀ Y±¼S¸±ÀÀ. 6. ±ÇAfµ¶¢ ¶mvô¶¢ÀAlµÀ ±ÀµÀÀlµèAvÑ ËVÇm¸ Mfº qÒ±ÀÀAl¼. 7. ËVÇm¸ hµ¶pên¶ª±¼S¸ EAS¸ôAfµÀhÐ dº±ÀµÃAdºù±ÀµÃ´m ¶ªAlû¼ VÉ¶ªÀOµÀAl¼. 8. F ¶ªAlû¼ ¶pñO¸±µA ËVÇm¸ ¶mvô¶¢ÀAlµÀ ¶¢±µåO¸né SµÀ±¼åAVµ¶¢v»ª ¶¢WÛAl¼.

Dlµ±µ÷ lÐ±µgº

హింస్థయుత్ మార్యగలు

ËÈªnOµ ¶¥Oºå l¸ö±¸ «¸¶¢ÃñY¹ïné £¶ªå±¼A¶pYÉ¶ªÀOÐ¶¢fµA.

థాభస్ మోర్

¶mvô¶¢ÀAlµÀ

¶mvô¶¢ÀAlµÀ ±ÀµÀÀlµèA

42

3. సభకాల్లన ప్ర఩ంచం

1. K±Ðq¸vÑ Clû¼O¸±µ ¶ª¶¢ÀhÓv¹ïné ¶¢Ã±¼Û¶m lÉ¥¹vÀ Edx, Y±µîo. 2. s¹vÖ´m ±¸Y¹ïlû¼¶pi d±¿Ö ¶ªÀv¹å´m. 3. lµöAlµ OµÃd£ÀvÑn lÉ¥¹vÀ C»ªàò±ÀµÃ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¶¬ASµ±¿. 4. ËhÇþñq¸°ºOµ ¶ªAlû¼vÑn lÉ¥¹vÀ D»ªàò±ÀµÃ, ¶¬ASµ±¿, Edx. 5. ËhÇþñq¸°ºOµ OµÃd£ÀvÑn lÉ¥¹vÀ EAS¸ôAfµÀ, ±µ©¸ï, r¸ñ´mù. 6. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº ¶pñlû¸¶m O¸±µOµÀfµÀ ËOÇY±³ £w±ÀµÀA 2. 7. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµè ¶ª¶¢À±ÀµÀAvÑ Y±µîo VµOµñ¶¢±¼å ËOÇY±³ £w±ÀµÀA 2. 8. D»ªàò±ÀµÃ ±¸Y±¼Oµ ¢¸±µ¶ªÀfµÀ Èpû±¼âm¸Af³. 9. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº hµ°µg O¸±µgA D»ªàò±ÀµÃ ±¸OµÀ¶¢Ã±µÀfµÀ Èpû±¼âm¸Af³, Chµn sû¹±µï «Ò»pû±ÀµÃv ¶¬hµï. 10. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèO¸vA 1914 DSµ´ªà ¶mÀAfº 1918 ¶m¶¢As±³ ¶¢±µOµÀ. 11. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèAvÑ Dv¶ªïAS¸ VÉ±¼¶m lÉ¶¥A CÈ¢À±¼O¸ (USA). 12. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA ¶mÀAfº £±µ£ÀAVµÀOµÀ¶mé lÉ¶¥A ±µ©¸ï. 13. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµè O¸vAvÑ CÈ¢À±¼O¸ Clûµï°µÀfµÀ GfÐñ£vù´m. 14. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸è¶mAhµ±µA Y±¼S¼¶m ¶ªAlû¼ ¶¢±³Èª±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼. 15. ¶¢±³Èª±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼ YÄ´m 28, 1919 ¶ªA.vÑ Y±¼S¼Al¼. 16. ¶¢±³Èª±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼ £Àhµñ ±¸Y¹ïvOµÃ, Y±µîo Oº ¶¢Àlûµï Y±¼S¼Al¼. 17. m¸m¸Y¹i ¶ª£Àin «¸á»pAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀ 1920. 18. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài ±µÃ¶p¦wê GfÐñ£vù´m. 19. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài ¶pñlû¸¶m O¸±¸ïv±ÀµÀA Sµv ¶mSµ±µA »ªödÝ±¸ôAf³ vÑn YÇo¢¸. 20. ¶¢ÀvÉ±¼±ÀµÃ ¢¸ïlû¼ n¢¸±µgOµÀ OµÅ»¨ VÉ»ª¶ml¼ m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài. 21. ±µ©¸ï VµOµñ¶¢±¼ån Y¹±³ CAd¹±µÀ. 22. 1894vÑ £lûµöA¶ª¢¸lµÀvÀ Y¹±³ CvÇS¸ÝAfµ±³ 3 ¶mÀ ¶¬hµïVÉ¥¹±µÀ. 23. »ªA¶®¶ªm¸né ¶¢lµwÈpdºà¶m Y¹±³vvÑ W¶¢±¼ Y¹±³ nOÐv´ª 2. 24. ±µ©¸ï¶mÀ ¶p±¼q¸wAW¶m W¶¢±¼ Y¹±³ VµOµñ¶¢±¼å nOÐv´ª 2. 25. ±µ©¸ï q¸±µôÈ¢ÀAdÀ¶mÀ fµÃï¶¢Ã CAd¹±µÀ. 26. OÇ±µ´m ¾ªÖ hµö±¼hµËÈ¢À¶m, SÓ±µ¶¢ ¶pñlµËÈ¢À¶m ¶p±¼©¸Ö±µA OÐ¶ªA ±µ©¸ï ±ÀµÀÀl¸èné OÍ¶m«¸S¼¶ªÀåAlµn ¶pñV¸±µA VÉ«¸fµÀ. 27. OÇ±µ´m¾ªÖ È¢Ànø£O³ q¸±¿àn «¸æ»pAVÇ¶mÀ. 28. vÇn´m sÑwø£O³ q¸±¿àn «¸æ»pAVÇ¶mÀ. 29. vÇn´m ¶pÁ¹±¼å Êp±µÀ ¢¸ôl¼£À±³ EwôV³ Gw±ÀµÀmÐ´¢. 30. «Ò»¨±ÀµÀv³ fÇÈ¢ÃO¸ñdºO³ q¸±¿à ¢¸±¸å ¶piñOµ E´ª O¸ñ. 31. vÇn´m E´ª O¸ñ C¶mÀ ¢¸±¸å ¶piñOµOµÀ ¶ªAq¸lµOµhµöA ¶¢»¬AVÇ¶mÀ. న్పోలిమన్ - 3 32. ±µ©¸ï¶mÀ DlûµÀoOµ±¼AVµf¸nOº ¶pñ±ÀµÀiéAW¶ml¼ ¾pd±³ l¼ SÉñd³. 33. ±µ©¸ï Vµ±¼hµñvÑ ±µOµå»ªOµåËÈ¢À¶m Dl¼¢¸±µA 1905 Y¶m¶¢±¼ 9. 34. ±µ´ª¶pÁdº´m ¶mÀ Clûµ¶¢À ¶ªm¸ï»ª Cn CAd¹±µÀ. 35. ±µ©¸ïvÑ ¶pñg¸zOµv¶mÀ q¸ñ±µAtûAW¶ml¼ «¸àw´m. 36. Yq¸´m VÉivÑ ±µ©¸ï MfºqÒ±ÀÀ¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1905. 37. ±µ©¸ïvÑ sÑwø£O³ £¶pô¶¢A Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1917. CAlµÀ¶¢vô ±µ©¸ï È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA¶mÀAfº £±µ£ÀAVµÀOµÀAl¼. 38. USSR C¶mS¸ Union of Socialist Soviet Republic ±ÀµÀÃn±ÀµÀ´m D´pû «Ò¶¨w´ªà «Ò£±ÀµÀd³ ±¼¶ptôO³. 39. »ªO³¶¢Ãï´m D´pû ±ÀµÀÃ±µ´p Cn d±¿Ö lÉ¥¹nOº Êp±µÀ OµvlµÀ. 40. ±µ£ C¶ªå£ÀAVµn «¸¶¢ÃñYïA EAS¸ôAf³. 41. 1931vÑ Yq¸´m ¶¢ÀAVµÃ±¼±ÀµÃ ËÈp l¸fº VÉ»ª¶ml¼. 42. Èª¶¢±³ù ¶ªAlû¼ d±¿ÖOº £Àhµñ ±¸Y¹ïvOµÀ ¶¢Àlûµï Y±¼S¼Al¼.

ËOÇY±³ £w±ÀµÀA 2

Èpû±¼çm¸Af³

GfÐñ£vù´m

అల్వగజండర్ 3

నిక్నలస్ 2 (యష్ట్రా)

అల్వగజండర్ 2 (యష్ట్రా)

య్యయప్ ఆఫ్రికా ఆసియా

ఇస్ క్రా వార్యత ఩త్రిక

43

పశనల్ు -

ల఺బుల్ు

1.s¹vÖ´m ¶ª¶¢À¶ªï C¶mS¸Êm£À? 1. S¿ñ´ª VµÀdÃà G¶mé q¸ñAh¸v¶mÀ s¹vÖ´m l¿ö¶pOµvêA CAd¹±µÀ. 2. EAlµÀvÑ sÑ»ªé±ÀµÃ, Èª±¼ì±ÀµÃ, ±µÀÊ¢Àn±ÀµÃ, DvÉìn±ÀµÃ ¶¢ÃAdÇoSÐñ vÀ Oµv¶¢Á. 3. s¹vÖ´m ±¸Y¹ïvÀ d±¿Ö ¶ªÀv¹å¶mÀ Dlû¿¶mAvÑ GAfÉ£. 4. ¶¢ÀÀ»ªôA ±¸YÂ Dlû¿¶mAvÑ GAfµdA ËOÇþñ¶ªå¶¢ÁvOµÀ ¶mVµÛvÉlµÀ. 5. ËOÇþñ¶ªå¶¢ÁvÀ i±µÀSµÀs¹dÀ ¶¢v¶m ¶¢À¶¬¶¢Àîl¿±ÀµÀÀv q¸v¶m C¶ªå¶¢ï¶ªå ¶¢À±ÀÀ¶ml¼. 6. ¶¥Oºå¶¢AhµËÈ¢À¶m ±ÀµÀÃ±µ´p ±¸Y¹ïvÀ s¹vÖ´m q¸ñAhµAËÈp ClµÀ¶pÁ¶mOµÀ ¶pñ±ÀµÀiéAV¸±ÀÀ. 7. ±µ©¸ï CQv «¸ô´¢ Glµï¶¢ÀA l¸ö±¸ s¹vÖ´mvÑ Glµï¶¢À O¸±µÀvOµÀ ¶ª¶¬Oµ±¼AWAl¼. 8. W¶¢±µOµÀ Èª±µYÇ¢ÍvÑ Y±¼S¼¶m Èpû±¼âm¸Af³ ¶¬hµï È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº l¸±¼j»ªAl¼.

బాల్

దవప ల్ ం

3. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº hµ°µg O¸±µg¶¢ÀÀ J£À? Y. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº hµ°µg O¸±µg¶¢ÀÀ 1. D»ªàò±ÀµÃ ±¸OµÀ¶¢Ã±µÀfµÀ Èp±¼âm¸Af³. Èp±¼âm¸Af³ ¶ªj¶¢Àgº «Ò»pû±ÀµÃ. 2. sÑ»ªé±ÀµÃ ±¸Ylû¸n ¶ª±µ±ÀÇÃ¢Ð vÑ LOµ sÑ»ªé±ÀµÀ´m Èª±³ì ¤±¼n 1914 YÄ´m 28¶m ¶¬hµï VÉ¥¹fµÀ. 3. F ¶¬hµïOµÀ O¸±µgA Èª±¼ì±ÀµÃÊm Cn Èª±¼ì±ÀµÃËÈp D»ªàò±ÀµÃ ±ÀµÀÀlµèA ¶pñOµdºAVÇ¶mÀ. 4. F £lûµAS¸ È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA q¸ñ±µAsûµËÈ¢ÀAl¼.

స్టఫియా

Èp±¼âm¸Af³

2. lµÀ±¸Oµñ¶¢Àg ¶pÁ¹±¼hµ Y¹j±ÀµÀ ¢¸lµA C¶mS¸Êm£À? È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº Cl¼ IAhµ ¶¢±µOµÀ O¸±µgA? Y. 1. Y±µîo, Edxv JO½Oµ±µgv ¶¢vô ±ÀµÀÃ±µ´p ¶mAlµÀ Clû¼O¸±µ ËhÇþñq¸°ºOµ ¶ªAlû¼ - ËhÇþñq¸°ºOµ OµÃd£À ¶ª¶¢ÀhÓvïA lÇsìiAl¼. 2. Y±µîovÑ Y¹hµï¶¬AO¸±µA Èp±¼S¼, EAS¸ôAf³hÐ ¶ªAsAlû¸vÀ VÇfºqÒ±ÀµÃ±ÀÀ. 3. ±ÇAfµÀ lÉ¥¹vÀ ¶pñ¶pAVµAËÈp Dlû¼¶phµïA ÈmvOÍv¹êvn VµÃ«¸±ÀÀ. 4. F ±ÇAfµÀ lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï D±ÀµÀÀlûµ qÒd½ J±µêfºAl¼. 5. Y±µîo mÓO¸lµy¹né ÈpAVµÀOÐ¶¢fµA EAS¸ôAfµÀ¶mÀ C¥¹AiOº SµÀ±¼VÉ»ªAl¼. 6. lµÀ±¸Oµñ¶¢Àg ¶pÁ¹±¼hµ Y¹j±ÀµÀ ¢¸lµA ¶¢vô s¹vÖ´m vÑ OµvÑôv q¸ñAh¸vÀ J±µêf¸â±ÀÀ. 7. Y±µî´m VµOµñ¶¢±¼å ±ÇAfµ¶¢ ËOÇY±³ £w±ÀµÀA ¶pñ¶pAV¸lû¼¶phµïA OÐ¶ªA VÉ»ª¶m ¶pñOµd¶m ±ÀµÀÃ±µ´p lÉ¥¹vOµÀ DAlÐyµ¶m OµwS¼AWAl¼. 8. CvÉù´ª, vÎ±Ç±ÀÀ´m q¸ñAh¸v¶mÀ OÐvÑê±ÀÀ¶m r¸ñ´mù ¶pñjO¸±µA j±µÀÛOÐ¶¢fµA OÐ¶ªA IlµÀ±µÀ VµÃ«ÒåAl¼. 9. D£lûµAS¸ ±ÀµÀÃ±µ´p È¢ÀÀhµåA È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº ¶¢ÀÀAlµÀ n¶pÁýêv OµÀA¶pdºv¹ GAl¼.

ప్పరిానాండ్ హత్ా - దృశ్ాం

4. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµè ¶pûwh¸vÉ£? Y) È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµè ¶pûwh¸vÀ: 1. ±ÀµÀÀl¸ènOº O¸±µOµÀËfÇ¶m Y±µî´m VµOµñ¶¢±¼å ËOÇY±³ £w±ÀµÀA-2 ¶®vÇAf³ OµÀ q¸±¼qÒ±ÀµÃfµÀ. 2. Y±µîovÑ ±¼¶ptôO³¶mÀ J±¸êdÀ VÉ«¸±µÀ. 3. ¶®vÇAf³, fÇm¸î±³Ö, sÇwÝ±ÀµÀA, ¶¬ASµ±¿ ¶ªöhµAhµñ lÉ¥¹vÀS¸ C¶¢hµ±¼AV¸±ÀÀ. 4. ¶ª¶¢À¶ªïv ¶p±¼©¸Ö±¸nOº q¸ï±¼´ªvÑ ¥¹Ai ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥¶¢ÀÀ J±¸êdÀ VÉ»ªm¸±µÀ. 5. F ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥AvÑ £YÉhµ ±¸Y¹ïvÀ ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥ËÈ¢Àm¸±ÀÀ. 6. ¶¢Ã¶m¶¢ Vµ±¼hµñvÑ Oµn£n I±µÀSµn D»ªå¶m¶¨àA Y±¼S¼Al¼. q¸ñg¶m¶¨àA Y±¼S¼Al¼. 7. OÐdº ¶¢ÀAl¼ ¶¢À±µgºAV¸±µÀ. 8. LOµ OÐdº 50 v°µv ¶¢ÀAl¼ S¸±ÀµÃv q¸ËvÇm¸±µÀ. 60 v°µv ¶¢ÀAl¼ Oµ¶msfµvÉlµÀ. 9. D±¼æOµ ¶¢¶m±µÀvÀ P¹¡ C±ÀÀm¸±ÀÀ. 10. ¶pñ¶pAVµ ¢¸ïq¸±µA lÇsìi¶mél¼. 11. ±ÀµÀÀlµè n¢¸±µgOµÀ m¸m¸Y¹i ¶ª£Àin J±¸êdÀ VÉ«¸±µÀ.

44 గవ్రిలోా ప్రినిసప్ ప్పరిానాండ్ స్టఫియాలను హత్ాచ్చసినది

5. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸çnOº Sµv O¸±µg¸vÉ£? Y) È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸çnOº Sµv O¸±µg¸vÀ: I. lµÀ±¸Oµñ¶¢Àg ¶pÁ¹±µöOµ Y¹j±ÀµÀ sû¹¶¢A: Y±µîo ±ÀÇÀÀOµÖ Y¹j±ÀµÀh¸ sû¹¶¢A Y¹i C¶¬AO¸±µAS¸ ¶¢Ã±¼Al¼. El¼ ±ÀµÀÃ±µ´p vÑn ±ÇAfµÀ OµÃd¶¢ÀÀv ¶¢Àlûµï ËÈ¢±¸né ÈpAWAl¼. II. «¸¶¢ÃñYï¢¸lµA: ¶¢v¶ª ±¸Yï £¶ªå±µgvÑ J±µêfº¶m ¶¥hµÀñh¸öné «¸¶¢ÃñYï¢¸lµA CAd¹±µÀ. F «¸¶¢ÃñYï¢¸lµA OµÃf¸ È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº O¸±µgËÈ¢ÀAl¼. III. ±µ¶¬¶ªï OµÃd¶¢ÀÀvÀ-L¶pêAl¸vÀ: ±ÀµÀÃ±µ´p vÑ ¶p±µ¶ªê±µ £±Ðlûµsû¹¢¸vÀ Sµv ±ÇAfµÀ ¶¢±¸ØvÀAfÉ£. C£: 1. ËhÇþñq¸°ºOµ LfµAsfºOµ. 2. iñ±¸Yï ¶ªAlû¼. IV. ËÈªnOµ¢¸lµA: r¸ñ´mù, Y±µîovÀ hµ¶¢À ËÈªnOµ sv¹né ÈpAVµÀOµÀm¸é±ÀÀ. tñd´m hÐ ¶ª¶¢Ã¶mAS¸ mÓO¸lµy¹né Y±µîo n±¼îAWAl¼. V. D±¼æOµ O¸±µg¸vÀ: Y±µîo 20¶ªA.vvÑ Ctû¶¢Ål¼è «¸lû¼AWAl¼. El¼ tñd´mOµÀ ¶mVµÛvÉlµÀ. £lÉ§ ¶¢Ã±ÇÖdô £¶¨±ÀµÀAvÑ Y±µîo , r¸ñ´mù lÉ¥¹vOµÀ hµS¸l¸ J±µêfºAl¼. VI. ÈpûñAW ¶pñjO¸±ÉVµÜ: 1870 ¶ªA.vÑ r¸ñAOÐ-¶pñ©¸ï ±ÀµÀÀlµèA ¶¢v¶m h¸¶mÀ qÒSÍdÀàOµÀ¶mé q¸ñAh¸v¶mÀ i±¼S¼ qÏAlµd¹nOº r¸ñ´mù »ªlµèAS¸ ¶¢ÁAl¼. VII. s¹vÖ´m ±¸YO½±ÀµÃvÀ: S¿ñ´ª VµÀdÃà G¶mé q¸ñAh¸v¶mÀ s¹vÖ´m l¿ö¶pOµvêA CAd¹±µÀ. EAlµÀvÑ sÑ»ªé±ÀµÃ, Èª±¼ì±ÀµÃ, ±µÀÊ¢Àn±ÀµÃ, DvÉìn±ÀµÃvÀ Oµv¶¢Á. s¹vÖ´m d±¿Ö ¶ªÀv¹å¶mÀ Dlû¿¶mAvÑ GAfÉl¼. ¶¢ÀÀ»ªôA ±¸YÂ Dlû¿¶mAvÑ GAfµdA ËOÇþñ¶ªå¶¢ÁvOµÀ ¶mVµÛvÉlµÀ. VIII. ¢¸±¸å ¶piñOµv lµÀ¶¨êòV¸±µA: ±ÀµÀÃ±µ´p vÑn ¢¸±¸å ¶piñOµvoé C¶ªh¸ïv¶mÀ ¶pñVµÀ±¼AW È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸çnOº O¸±µgËÈ¢Àm¸±ÀÀ. IX. Y±µîo sû¹lµïhµ : ¶pñ¶pAVµ ¶¥OºåS¸ Y±µîo C¶¢hµ±¼¶ªÀåAlµn ËOÇY±³ £w±ÀµÀA2 ¶pñOµdºAV¸fµÀ. X. hµ°µg O¸±µgA : D»ªàò±ÀµÃ ±¸OµÀ¶¢Ã±µÀfµÀ Èpû±¼âm¸Af³. Chµn ¶ªj¶¢Àgº «Ò»pû±ÀµÃ. ¤±¼n Èª±µ±ÀÇÀ¢ÐvÑ LOµ sÑ»ªé±ÀµÀ´m Èª±³ì ¶¬hµï VÉÈª¶mÀ. D»ªàò±ÀµÃ F ¶¬hµïOµÀ O¸±µgA Èª±¼ì±ÀµÃÊm Cn ±ÀµÀÀlµèA ¶pñOµdºAVÇ¶mÀ.

ËÈªnOµ¢¸lµA

కైజర్ విలిమం 2

పారిశ్రామికీకయణ

మ౅దటి ప్ ధ ాం (Original Photos) ో ప్ాంచ యుద

45

¶¢±Çù±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼n hÇwÊp ¶phµñA

¶¢±Çù±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼

6. ¶¢±Çù±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼ ¶¨±µhµÀvÀ J£Àdº? Y. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA hµ±¸öhµ Y±µîoOº ¶¢À±¼±ÀµÀÀ SÇwW¶m lÉ¥¹vOµÀ ¶¢Àlûµï 1919 vÑ ¶¢±Çù±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼ Y±¼S¼Al¼. ¶¢±Çù±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼ ¶¨±µhµÀvÀ I. q¸ñlÉ¦Oµ J±¸êdÀô. 1. Y±µîo ±ÀÇÀÀOµÖ CvÇù´ª-vÑ±Çñ±ÀÀ´m q¸ñAh¸v¶mÀ r¸ñ´mùOµÀ C¶pêS¼AWAl¼. 2. «¸±³ sÎSµÀØ Sµ¶mÀv¶mÀ r¸ñ´mùOµÀ 15 ¶ªA¶¢hµù±¸vÀ EWÛÊ¢«¸±µÀ. 3. ÈªôþÖ´¨£S³¶mÀ fÇm¸î±³ÖOµÀ EWÛÊ¢»ªAl¼. 4. f¸AZAS³ Mfµ±É¶¢Á¶mÀ m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài Dlû¿¶mAvÑ GAWAl¼. II. ËÈªnOµ¶p±µËÈ¢À¶m nsAlûµ¶mvÀ. 1. Y±µîo ËÈªnOµsvA v°µOµÀ hµS¼ØAVµsfºAl¼. 2. Y±µîoOº Yv¹Ahµ±¸Ø¶¢ÀÀvÀ GAfµ±¸lµÀ. 3. Y±µîo n±µìAlûµ ËÈªnOµ ¶plµèi ±µlµÀç VÉ±ÀµÀsfºAl¼. III. D±¼æOµ¶p±µËÈ¢À¶m nsAlûµ¶mvÀ. 1. Y±µîo ¶m¶¨à¶p±¼¶®±µAS¸ 660 OÐdô qÕAfµÀô 30 ¢¸±ÀÀl¸vvÑ VÇwôAV¸w. 2. 15 ¶ªA¶¢hµù±¸v q¸dÀ sÎSµÀØ Sµ¶mÀv¶mÀ ¶¢lµÀvÀOÐ¶¢v»ª ¶¢WÛAl¼. 3. ¶ªAlû¼ ¶¨±µhµÀvÀ C¶¢ÀvÀ VÉÊªAhµ ¶¢±µOµÀ £Àhµñ±¸Y¹ïv ËÈªm¸ïvÀ Y±µîo vÑn Ë±Ç´mvÑ±ÀµÀ Ifµ¶¢À SµdÀà¶mÀ DOµñ£ÀAVµÀOÍm¸é±ÀÀ. 7. vÇn´m SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. Y. vÇn´m 1. vÇn´m ¶pÁ¹±¼å Êp±µÀ ¢¸ôl¼£À±³ EwôV³ Gw±ÀµÀmÐ´¢. 2. vÇn´mOµÀ s¹vïA ¶mÀAfÉ £¶pô¶¢ sû¹¢¸vÀ GAfÉ£. 3. vÇn´m E´ªO¸ñ CÊm ¶piñOµOµÀ ¶ªAq¸lµOµhµöA ¶¢»¬AV¸fµÀ. 4. vÇn´m sÑwø£O³ q¸±¿àn «¸æ»pAWm¸fµÀ. 5. 1917vÑ ±µ©¸ï ¶mAlµÀ sÑwø£O³ £¶pô¢¸nOº m¸±ÀµÀOµhµöA ¶¢»¬AWm¸fµÀ.

vÇn´m

8. 1905 ±µ©¸ï £¶pô¢¸nOº Sµv O¸±µg¸vÉ£? 1905 ±µ©¸ï £¶pô¢¸nOº Sµv O¸±µg¸vÀ: I. C£oi¶¢À±ÀµÀËÈ¢À¶m ¶pñsûµÀhµöA: Y¹±³, ¶¢ÀÀP¶ªÀåi VÉÊª¢¸yµô VÉhµÀvÑô ¶pfºqÒ±ÀµÃfµÀ. ¤±µÀ hµ¶¢À OÐ±¼Oµv¶mÀ j±µÀÛOÐ¶¢d¹nOº Y¹±³ VÉhµ COµñ¶¢À ¶p¶mÀwé VÉ±ÀÀAVÉ¢¸±µÀ. II. ¶ª¶¢ÃYAvÑ C¶ªAhµÅ»på: OµÀx¶mÀvÀ, ¶pÁ±Ð»¬hµÀvÀ ¶pñhÉïOµËÈ¢À¶m Clû¼O¸±¸vÀ VÇv¹±ÀÀAVÉ¢¸±µÀ. CAlµÀ¶¢vô ¶pñYv DSµñ¶®nOº vÑ¶m±ÀµÃï±µÀ. III. Y¹±³ E©¸à±ÀÀ©¸àvÀ: Y¹±³ OµÀ s¹n¶ªËvÇ¶m ±µ¶¨ï´m ËÈªnOµÀvÀ ¶pñYv ¶pdô n±µç±ÀµÀS¸ ¶pñ¶¢±¼åAVÉ¢¸±µÀ. CAlµÀ¶¢vô ±µ¶¨ï´m ËÈª¶mïA ¶pñYv DSµñ¶®nOº SµÀË±ÇAl¼. IV. ±µ´ª¶pÁdº´m ¶pñsû¹¶¢A: ±µ´ª¶pÁdº´m LOµ Clûµ¶¢À ¶ªm¸ï»ª. ±¸gºOº ChµfµÀ ¶¢Ã±µØlµ±µ÷OµÀfµ±ÀµÃïfµÀ. ¤±¼lµç±µÃ nOÐv´ª 2 VÉhµ OµÃñ±µËÈ¢À¶m ¶p¶mÀvÀ VÉ±ÀÀAV¸±µÀ. V. nOÐv´ª 2 q¸vm¸ ¶ªÃhµñA: ±ÇAfµ¶¢ nOÐv´ª n±µAOµÀ¶¥ q¸vm¸ ¶ªÃhµñÊ¢À hµ¶m lûÉï±ÀµÀ¶¢Àn ¶pñOµdºAW ¶ªA¶ªÖ±µgv¶mÀ D¦AW¶m ¶pñYv D¶¥v¶mÀ ¶¢¶¢ÀÀîVÉ«¸fµÀ. VI. ±¸YO½±ÀµÀ q¸±¿àv G¶¢Àîfº v°µïA: Y¹±³ q¸v¶m¶mÀ CAhµÈ¢ÀÀAl¼AfµÊ¢À ±µ©¸ïvÑ ±¸YO½±ÀµÀ q¸±¿àvnédº v°µïA. VII. ¶pñsûµÀhµö sû¹¶¨ : nOÐv´ª 2 ±µ©¸ïvÑ Cné Y¹hµÀvOµÀ ±µ¶¨ï´m sû¹¶¨¶mÀ hµ¶pên¶ª±¼ VÉ¥¹fµÀ. ¶pñYv nhµï a£hµAvÑ ±µ¶¨ï´m ¶ªA¶ªÖýÅin C¶¢vAtûAV¸vn sv¶¢Ahµ Èpd¹àfµÀ. VIII. Yq¸´m VÉivÑ ±µ©¸ï Md£À: W¶mé lÉ¶¥ËÈ¢À¶m Yq¸´m VÉivÑ ±µ©¸ï 1905 vÑ MfºqÒ±ÀÀAl¼. ±µ©¸ï ¶pñYvÀ l¸nn C¶¢¶¢Ã¶mAS¸ sû¹£AV¸±µÀ. CAlµÀ¶¢vô 1905vÑ ±µ©¸ïvÑ £¶pô¶¢A q¸ñ±µAsûµËÈ¢ÀAl¼.

±µ´ª¶pÁdº´m

OÇ±µ´m¾ªÖ

యష్ట్రా

జపాన్

46 9th January,1905 యకత సికతమైన ఆదివాయం

4. రెండో ప్ర఩ంచయుదిం వయకూ ప్ర఩ంచం

1. ¶pñ¶pAVµ ¢¸ï¶påAS¸ "D±¼æOµ¶¢ÃAlûµïA" J±µêfº¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1929. 2. r¸»ª¶ªÀà q¸±¿àn «¸æ»pAW¶ml¼ ¶¢ÀÀ«Òùwn. 3. r¸»ª¶ªÀàv ±ÀµÀÃnr¸±µ¶¢ÀÀ ¶mvôVÍO¸ÖvÀ. 4. ¶¢ÀÀ«Òùwn n±µö»¬AW¶m ¢¸±¸å¶piñOµ Ev³ qÏqÒvÑ fº Ed¹w±ÀµÃ. 5. Y±µî´m q¸±µôÈ¢ÀAdÀvÑn l¼SµÀ¶¢ ¶ªsûµ¶mÀ ±¿V³ «¸àS³ CAd¹±µÀ. "D±¼æOµ¶¢ÃAlûµïA" 6. m¸aq¸±¿à «¸æ¶pOµÀfµÀ »¬dô±³. 7. ËÈm»¨ hµhµöÊ¢hµå sÑlûµ¶mv ¶¢vô »¬dô±³ DOµ±¼øhµÀfµ±ÀµÃïfµÀ. 8. “È¢À±ÀÀ´m O¸A´pû' SµñAkµ ±µVµ±ÀÀhµ »¬dô±³. 9. m¸a q¸±¿àOº Ê¢lµA ¶¢Adºl¼ È¢À±ÀÀ´m O¸A´pû. 10. C°µ ±¸Y¹ïvÀ Y±µîo, Edx, Yq¸´m. 11. 1939vÑ »¬dô±³ qÒvAf³ËÈp l¸fº VÉ±ÀµÀdAhÐ ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA q¸ñ±µAsûµËÈ¢ÀAl¼. m¸aq¸±¿à W¶¬éA – ¶ªö»ªåO³ 12. v¹Af³ xY³ tvÀô l¸ö±¸ CÈ¢À±¼O¸ EAS¸ôAfµÀOµÀ Cné £lû¸v ¶ª¶®±ÀµÀA VÉ±ÀµÀf¸nOº CAS¿Oµ±¼AWAl¼. 13. MÈp´m fÐ±³ q¸v¾ªn CÈ¢À±¼O¸ ¶pñiq¸l¼AVÇ¶mÀ. 14. CÈ¢À±¼O¸ Mfµ±É¶¢Á Èp±µv³ ¶®±µì±³ËÈp Yq¸´m l¸fº VÉ»ªAl¼. 15. Cd¹ôAdºO³ V¸±µà±³ ¶pñO¸±µA £Àhµñ±¸Y¹ïv hµ±µ¶pÁ¶m CÈ¢À±¼O¸ ±ÀµÀÀlµèAvÑ VÉ±ºAl¼. v¹dº´m 16. lµ°ºg¸»pûñO¸vÑn Y¹i £¶¢°µhµ¶mÀ Cq¸±¿æf³ Cn CAd¹±µÀ. CÈ¢À±¼O¸ 17. ËÈm±µÀi D»pûñO¸ ¶pñ¶ªÀåhµ Êp±µÀ ¶m¤Àt±ÀµÃ. 18. Ghµå±µ ±Íf½»¨±ÀµÃ ¶pñ¶ªÀåhµÊp±µÀ Y¹At±ÀµÃ. 19. lµ°ºg ±Íf½»¨±ÀµÃ ¶pñ¶ªÀåhµÊp±µÀ ZAs¹sÉö. 20. ±¸s±³à ¶¢ÀÀS¸sÉ ZAs¹sÉö lÉ¥¹nOº 1980vÑ È¢ÀÀlµdº Clûµï°µÀvÀ C±ÀÀm¸fµÀ. 21. sÇñZv³ qÒ±µÀÛSµv³ lÉ¥¹nOº ¶¢v¶ª ±¸YïAS¸ GAfÉl¼. 22. f¸´m ÈpfÐñ sÇñZv³ lÉ¥¹nOº «¸öhµAhµñïA «¸lû¼AVÇ¶mÀ. 23. CQv D»ª±ÀµÃ¢¸lµA¶mÀ Yq¸´m lÉ¶¥A ¶pñiq¸l¼AVÇ¶mÀ. 24. OÍ£ÀAS³dAS³ q¸±¿àn «¸æ»pAW¶ml¼ ¶ª´m ±ÀÇÀd³ Êª´m . 25. VÓ-I´m-ËvÇ ËVÇm¸ lÉ¶¥¶ªÀåfµÀ. 26. EAfÐÊm»¨±ÀµÃ Y¹j±ÀÇÃlµï¶¢À m¸±ÀµÀOµÀfµÀ ¶ªÀOµ±Ðé. r¸»ªYA q¸±¿à W¶¬éA “Oµf½âv Oµdà” 27. ËÈª¶¢À´m sÎx¶¢±³ v¹dº´m CÈ¢À±¼O¸ (È¢nYÂv¹, OÍvAt±ÀµÃ) «¸öhµAhµñï¶¢ÀÀOµÀ OµÅ»¨ VÉÈª¶mÀ. 28. r¸lµ±³ »¬f¸vÑô, r¸lµ±³ È¢Ã±¼x´ª È¢ÀOºùOÐ «¸öhµAh¸ñïnOº OµÅ»¨ VÉ¥¹±µÀ. 29. ¶¢ÀÀ«¸år¸ OÇ¶¢Ãv³ q¸©¸ d±¿Ön DlûµÀoOµ±¼AVÇ¶mÀ. 30. dÃñ¶¢À´m »ªl¸èAhµA l¸ö±¸ ¶ª¶®±ÀµÀA qÏAl¼¶m lÉ¥¹vÀ S¿ñ¶ªÀ, d±¿Ö. 31. ±µ©¸ïvÑ ¶pñg¸zOµv¶mÀ q¸ñ±µAtûAW¶ml¼ «¸àw´m. 32. 16¶¢¶¥h¸sçAvÑ v¹dº´m CÈ¢À±¼O¸vÑn ±¼¶ptôO³v ¶ªAPï 26. ¶ª´m ±ÀÇÀd³ Êª´m 33. EAfÐÊm»¨±ÀµÃ 1950 ¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ KOµï±¸Yï ¶ª£ÀivÑ VÉ±¼Al¼. కొమిూంగ్ ట్నంగ్ పారీ్ పశనల్ు – ల఺బుల్ు 1. r¸»ªYA CÊm¶plµA J¶plµA ¶mÀAfº ¶pÁdºàAl¼? r¸»ªYA C±µæA J£Àdº? Y. r¸»ªYA - C±µæ £¶¢±µg 1. r¸»ªYA CÊm¶plµA „r¸»ª±ÀÇÃ‟ CÊm ±Ð¶¢À´m ¶plµA ¶mÀAfº ¶pÁdºàAl¼. 2. r¸»ª±ÀÇÃ CAdÉ “Oµf½âv Oµdà” Cn C±µæA. 3. KOµï¶¢ÀhµïAhÐ ¶pn VÉ±ÀµÃvn l¿n C±µèA. 2. “r¸»ªY´¢À'' »ªl¸èAh¸v¶mÀ ¢¸ñ±ÀµÀAfº ? Y. r¸»ªY´¢À »ªl¸èAh¸vÀ 1. r¸»ªY´¢À ¶pñY¹«¸ö¶¢Ãïné ¶¢ïi±ÉOºAWAl¼. 2. «¸¶¢Àï¢¸l¸né ¶¢ïi±ÉOºAWAl¼. 3. lÉ¶¥¶pñ±ÀÇÃYm¸vOµÀ q¸ñlû¸¶mïhµ EWÛAl¼. 4. O¸±¼îOµÀv ¶ªÈ¢Àî¶mÀ nÊ¨lû¼AWAl¼. 5. Clû¼O¸±µA n±ÀµÀAhµ VÉhµÀvÑô GAV¸v¶mél¼. న్లసన్ భండేల్ 6. lÉ¥¹nOº LOÉ q¸±¿à GAf¸vÊml¼ r¸»ªY´¢À »ªl¸èAhµA. 7. r¸»ª¶ªÀàvÀ hµ¶¢À Y¹in ¶pñ¶pAVµAvÑÊm Ghµå¶¢À Y¹i Cn ¶m¶¢Ãî±µÀ. 8. ¤±¼Oº ¥¹Ai ¶pdô £¥¹ö¶ªAvÉlµÀ. 9. “¾ªåòvOµÀ ¶pñ¶ª¶¢A Iv¹SÐ lÉ¥¹nOº ±ÀµÀÀlµèA Cv¹Sµ” Cn ¤±µÀ Êp±ÐÖm¸é±µÀ.

Dag Hammarskjold

47 F.D. రూజ్వవల్్

3. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài £Y±ÀµÃvÀ, ËÈ¢¶pûv¹ïvÀ SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. Y. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài 1. m¸m¸Y¹i ¶ª£Àin 1920vÑ «¸æ»pAWm¸±µÀ. 2. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài «¸æ¶p¶mOµÀ OµÅ»¨ VÉ»ª¶m ¢¸±µÀ GfÐñ£vù´m. 3. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài O¸±¸ïv±ÀµÀA YÇo¢¸vÑ GAfÉl¼. 4. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài ¶pñ¶pAVµ ¥¹Ai, CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¶ª¶¬O¸±µA, n±¸±ÀµÀÀlû¿Oµ±µg OÍ±µOµÀ «¸æ»pAVµsfºAl¼. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài £Y±ÀµÃvÀ నానాజాతి సమితి 1. ¶ªsûµïlÉ¥¹v ¶¢Àlûµï W¶mé W¶mé £¢¸l¸v¶mÀ ¶p±¼¶¨Ö±¼AVµ SµwS¼Al¼. చిహోం 2. ¾ªöfµ´m, »pû´mv¹Af³v ¶¢Àlûµï Sµv CvAf³ l¿£ £¢¸l¸né ¶p±¼¶¨Ö±¼AWAl¼. 3. E±¸O³ ¶ª¶¢À¶ªïËÈp d±¿Ö, tñd´mv ¶¢Àlûµï £¢¸l¸né ¶p±¼¶¨Ö±¼AVµ SµwS¼Al¼. 4. S¿ñ´ª, d±¿Öv ¶¢Àlûµï ¶ª±¼¶¬lµÀç £¢¸l¸né ¶p±¼¶¨Ö±¼AVµ SµwS¼Al¼. «¸¶¢ÃZOµ ¶p±µËÈ¢À¶m OµÅ»¨: 1. ¶mvô¶¢ÀAlµÀ lÍASµ ±µ¢¸g¸¶mÀ C±¼OµdàSµwS¼Al¼. 2. s¹n¶ªh¸önOº, È¢dºàV¸Oº±¿Oº ¶¢ïi±ÉOµAS¸ qÒ±¸d¹né «¸S¼AWAl¼. 3. ¾ªñv, »pvôv COµñ¶¢À ±µ¢¸g¸¶mÀ C±¼Oµdà SµwS¼Al¼. 4. ¶pñYv a¶¢¶m ¶pñ¶¢Ãg «¸æ±ÀÀn ÈpAVµf¸nOº OµÅ»¨ VÉ»ªAl¼. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài ËÈp¶pûv¹ïvÀ 1. wkµÀÊ¢n±ÀµÃ ¶¢ÀÊ¢Àîv³ ±É¶¢Á DOµñ¶¢Àg¶mÀ D¶pvÉOµqÒ±ÀÀAl¼. 2. n±¸±ÀµÀÀlû¿Oµ±µgvÑ £Y±ÀµÀA «¸lû¼AVµvÉOµ qÒ±ÀÀAl¼. 3. ±ÀµÀÀl¸èv¶mÀ, lµÀ±¸Oµñ¶¢Àgv¶mÀ D¶pvÉOµ qÒ±ÀÀAl¼. నానాజాతి సమితి మొదటి సమావేశ్ం-1920 4. 1931vÑ Yq¸´m ¶¢ÀAVµÃ±¼±ÀµÃËÈp lµAfÇiå¶m¶pÁýêfµÀ J¤À VÉ±ÀµÀvÉOµ qÒ±ÀÀAl¼. 5. ¶¢ÀÀ«Òùwo Ct¾ªn±ÀµÃ, »¬dô±³ qÒvAf³ lµAfµ±ÀµÃhµñv¶mÀ D¶pvÉOµqÒ±ÀÀAl¼. 4. «¸ên´¨ CAhµ±µÀïlµèA SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. Y. «¸ên´¨ CAhµ±µÀïlµèA 1. Èªê±ÀÀ´mvÑ 1931vÑ J±µêfº¶m ¶pñsûµÀhµöA Oµ¶¢ÀÃïnYA ËÈ¢¶pÁ DOµ±¼øhµËÈ¢À¶ml¼. 2. l¿nn r¸ñAOÐ ¶pÁ¹±¼åS¸ ¶¢ïi±ÉOºAWm¸fµÀ. 3. r¸ñAOÐOµÀ »¬dô±³, ¶¢ÀÀ«ÒùwovÀ ¶ª¶®±ÀµÀA VÉ«¸±µÀ. 4. Oµ¶¢ÀÃïn¶¨ÀàvOµÀ ±µ©¸ï ¶ª¶®±ÀµÀA VÉ»ªAl¼. 5. F CAhµ±µÀïlµèAvÑ r¸ñAOÐ £Y±ÀµÀA «¸lû¼AV¸fµÀ. 6. «¸ên´¨ CAhµ±µÀïl¸èÊmé ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº fÇñ´ª ±¼¶®±µùv³S¸ Êp±ÍÖAd¹±µÀ.

మక్సక్న స్థవత్ంత్రాం క్నసం పోర్యడిన

r¸lµ±³ »¬f¸vÑô

మక్సక్న స్థవత్ంత్రాం క్నసం పోర్యడిన r¸lµ±³ È¢Ã±¼x´ª

రూజ్ వల్్ signs the Lend-Lease bill to give aid to Britain and China (1941)

చౌ ఎన్ లై - చైనా

రీచ్ స్థ్గ్ బవనమ - జయూనీ

Dr. అల్ల సస్టో అమిద్ జొజో

మస్టసలిని - హిటార్

48

మస్టసలిని హిటార్

రెండవ ప్ర఩ంచ యుదిం

నైషి

5. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº Sµv O¸±µg¸vÉ£? Y. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº Sµv O¸±µg¸vÀ: I. ¶¢±³¶ª±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼vÑn C¶ª¶¢Ã¶mOµ±µËÈ¢À¶m ¶¨±µhµÀvÀ: 1. ¶¢±³¶ª±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼ ¶¨±µhµÀv ¶¢vô Y±µîo hµ¶m Sµhµ ËÈ¢sûµ¢¸né, ¶ªA¶plµ¶mÀ OÐvÑê±ÀÀAl¼. 2. D±¼æOµAS¸¶mÃ, ËÈªnOµAS¸¶mÃ Y±µîo sv¾¬¶m ¶pfºAl¼. II. lµÀ±¸Oµñ¶¢Àg ¶pÁ¹±µöOµËÈ¢À¶m Y¹j±ÀµÀ¢¸l¸vÀ: 1. ¶¢±³¶ª±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼ £lû¼AW¶m ¶¨±µhµÀvÀ lµÀ±¸Oµñ¶¢Àg ¶pÁ¹±µöOµËÈ¢À¶m Y¹j±ÀµÀ ¢¸l¸né ±ÉOÇiåAV¸±ÀÀ. 2. ¶¢ÀÀ«Òùwn, »¬dô±³, «¸àw´m, ¶pñ¶pAV¸lû¼¶phµïA OÐ¶ªA ¶pñ±ÀµÀiéAV¸±µÀ. III. »ªl¸èAhµ¶p±µËÈ¢À¶m £sûÉl¸vÀ: 1. ¶pñY¹«¸ö¶¢Àï, n±ÀµÀAhµÅhµö ¶¢À±¼±ÀµÀÀ Oµ¶¢ÀÃïn¶ªÀà lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï »ªl¸èAhµ¶p±µËÈ¢À¶m £sûÉl¸vÀ Oµv¶¢Á. IV. Èp±µÀSµÀhµÀ¶mé «¸¶¢ÃñYï¢¸lµA : hµ¶¢À Y¹i SÓ±µ¢¸né ÈpAVµÀOÐ¶¢d¹nOº m¸a Y±µîo. r¸»ª¶ªÀà Edx, Yq¸´mvÀ «¸¶¢ÃñYï¢¸lµ £¶ªå±µgOµÀ ¶pÁ¹¶mÀOÍm¸é±ÀÀ. V. ËÈªnOµ ¶ªm¸é¶®vÀ: 1. ¶¢±µù¶ª±ÀÀv³ù ¶ªAlû¼¶¨±µhµÀvOµÀ ¶pñjO¸±µA j±µÀÛOÐ¶¢d¹nOº Y±µîo n±µíAlûµ ËÈªnOµ ¦°µg¶mÀ ¶pñÊ¢¶¥ ÈpdºàAl¼. 2. hµ¶¢À¶mÀ O¸q¸fµÀOÐ¶¢d¹nOº ¶pñi lÉ¶¥A hµ¶m ËÈªm¸ïné ÈpAVµÀOµÀm¸é±ÀÀ. VI. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài ËÈ¢¶pûvïA : 1. m¸m¸Y¹i ¶ª£Ài ££lûµ lÉ¥¹v lµÀ±¸Oµñ¶¢Àgv¶mÀ C±¼OµdàvÉOµqÒ±ÀÀAl¼. 2. D±ÀµÀÀlûµ qÒd½n n¢¸±¼AVµOµqÒ±ÀÀAl¼. VII. ±ÀµÀÀl¸ènOº hµ°µg O¸±µgA : 1. Y±µîon ±ÇAfµÀS¸ XvÉÛ qÒw´¨ O¸±¼f¸±³¶mÀ hÍvS¼AV¸vÊm »¬dô±³ OÐ±¸fµÀ. 2. »¬dô±³ OÐ±¼Oµ¶mÀ qÒvAf³ i±µ¶ªÖ±¼AWAl¼. 3. CAlµÀ¶¢vô 1939 ÈªÈpàAs±³ 1 ¶¢hÉl¼ »¬dô±³ qÒvÇAf³ËÈp l¸fº VÉ«¸fµÀ. 4. ElÉ ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº hµ°µg O¸±µgA. 5. F £lûµAS¸ ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA q¸ñ±µAsûµËÈ¢ÀAl¼. 6. ±ÇAfÐ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµçAvÑOº CÈ¢À±¼O¸ ¶pñÊ¢¦AVµd¹nOº Sµv O¸±µg¸vÉ£? Y. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµçAvÑOº CÈ¢À±¼O¸ ¶pñÊ¢¦AVµf¸nOº Sµv O¸±µg¸vÀ 1. »¬dô±³ lµÀ±¸Oµñ¶¢ÀgvÀ ¶pñ¶pAV¸nOº ¶pñ¶¢ÃlµOµ±µA Cn CÈ¢À±¼O¸ sû¹£AWAl¼. 2 Yq¸´m ¶mÀAfº ¶pñ¶¢Ãl¸né CÈ¢À±¼O¸ IlµÀ±ÐÖ¶¢v»ª ¶¢WÛAl¼. 3. CÈ¢À±¼O¸ mÓO¸ «¸æ¶¢±µËÈ¢À¶m Èp±µv³ ¶®±µì±³ ËÈp Yq¸´m s¹AsÀvÀ Ê¢»ªAl¼. 4. CAlµÀ¶¢vô CÈ¢À±¼O¸ ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ±ÀµÀÀlµçAvÑOº ¶pñÊ¢¦AWAl¼. 7. ±ÇAfÐ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ènOº ¶ªAsAlû¼AW¶m ±¸YO½±ÀµÀ, D±¼æOµ ¶p±¼g¸¶¢ÃvÉ£Àdº? Y. ±¸YO½±ÀµÀ ¶p±¼g¸¶¢ÃvÀ:1. ¶pñ¶pAVµAvÑ EAS¸ôAfµÀ m¸±ÀµÀOµh¸önOº hÇ±µ¶pfºAl¼. 2. CÈ¢À±¼O¸, ±µ©¸ïvÀ CSµñlÉ¥¹vÀS¸ ±µÃqÏAl¼m¸±ÀÀ. 3. D»ª±ÀµÃËÈp ±ÀµÀÃ±µ´p Dlû¼¶phµïA hÍvS¼qÒ±ÀÀAl¼. 4. ÈpûñAW, qÒ±µÀÛS¿¶ªÀ, fµWÛ ¢¸±µÀ hµ¶¢À ¶¢v¶ªv¶mÀ OÐvÑê±ÀÀm¸±µÀ. D±¼æOµ ¶p±¼g¸¶¢ÃvÀ:1. nh¸ï¶¢¶ª±µ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv OÍ±µhµ J±µêfº¶ml¼. 2. Cq¸±µËÈ¢À¶m q¸ñg ¶m¶¨àA, D»ªæ ¶m¶¨àA Y±¼S¼Al¼. 3. EAS¸ôAfµÀ l¸l¸¶pÁ 2000 OÐdÀô ¶m¶¨àqÒ±ÀÀAl¼. 4. ±µ©¸ï hµ¶m Y¹j±ÀµÃl¸±ÀµÀAvÑ 1/4 ¶¢AhµÀ ¶m¶¨àqÒ±ÀÀAl¼. ఇల్ పొపొలోడి ఇట్నలియా

మస్టసలిని అత్ని భాయా భృత్ దేహాలు - 1945

49 హిటార్ యచన మైన్ కాంఫ్

హిటార్ భృత్ దేహం - 1945

8. lµ°ºg¸»pûñO¸vÑ Y¹i £¶¢°µhµ¶mÀ SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ / Cq¸±¿æf³ C¶mS¸Êm£À ? Y. lµ°ºg¸»pûñO¸vÑ Y¹i £¶¢°µhµ 1. lµ°ºg¸»pûñO¸vÑ Ê¥öhµ Y¹i ¢¸±µÀ C¶mÀ¶ª±¼AW¶m Y¹i £¶¢°µhµ¶mÀ Cq¸±¿æf³ CAd¹±µÀ. ¶mvôY¹i ¢¸±¼n hµOµÀÖ¶¢S¸ VµÃÊª¢¸±µÀ. 2. «¸¶¢ÀÀl¸±ÀµÀOµ q¸ñAhµ Vµdà ¶pñO¸±µA lµ°ºg¸»pûñO¸vÑ ¶pñYv¶mÀ ¶¢ÀÃfµÀ ¶¢±¸ØvÀS¸ £sûµZAWm¸±µÀ. 3. ¶mvô¢¸±¼Oº, hÇvô ¢¸±¼Oº Md±µÀ w¶ªÀàvÀ Ê¢±µÀ Ê¢±µÀS¸ యష్ట్రా, అమరికాల భధా ఆయుధ పోటీ hµ±ÀµÃ±µÀVÉ«¸±µÀ. 4. 1960vÑ VÉ±ÀµÀsfº¶m q¸´ª v¹ VµdàA ¶ ¢v¶m ¶pñi D»pûñOµ´m EAdº పోలిష్ కారిడార్ ¶mÀAfº s±ÀµÀdOµÀ ¶¢VÉÛd¶pÁýêfµÀ SµÀ±¼åA¶pÁ O¸±µÀâ È¢Ad GAf¸w. 5. Y¹i £¶¢°µhµOµÀ ¶¢ïi±ÉPAS¸ Èmvù´m ¶¢ÀAfÉv¹ qÒ±¸fÇ¶mÀ. 6. 1994vÑ Èmvù´m ¶¢ÀAfÉv¹ lµ°ºg¸»pûñO¸ Clûµï°µÀËfÇm¸fµÀ. 9. SWAPO («¸öqÒ) C¶mS¸Êm£À ? Y. SWAPO C¶mS¸: South West African Peoples’ Organisation «Õh³ È¢´ªà D»pûñOµ´m ¾p¶pÁv³ù D±µØËÈmYÉ¶¨´m. 2. El¼ ËÈm±µÀi D»pûñO¸ «¸öhµAhµñþïA OÐ¶ªA qÒ±¸fº¶m ËÈªnOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ. 3. ËÈm±µÀi D»pûñO¸ ¶mÀAW lµ°ºg¸»pûñO¸ ¶pñsûµÀh¸öné hÍvS¼AVµÀdOµÀ l¿nn J±¸êdÀ VÉ«¸±µÀ. 4. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài ¶ª¶¬O¸±µAhÐ lµ°ºg¸»pûñO¸¶mÀAfº ËÈm±µÀi D»pûñO¸ «¸öhµAhµñþïA qÏAl¼Al¼. 5. ¶pñ¶ªÀåhµA ËÈm±µÀi D»pûñO¸¶mÀ ¶m¤Àt±ÀµÃ Cn »pvÀ¶ªÀåm¸é±µÀ. 10. £Àa ¶pÁ¶m±µÀlµèg C¶mS¸Êm£À ? Y. £Àa ¶pÁ¶m±µÀlµèg 1. Yq¸´mvÑ sûµÃ«¸ö¶¢ÀÀv ©ÒSµÀÊmd³ q¸v¶m ±µlµÀç VÉ»ª VµOµñ¶¢±¼å Clû¼O¸±¸né ¶pÁ¶m±µÀlµè±¼AVµfµËÈ¢À¶ml¼. 2. l¿nÊm £Àa ¶pÁ¶m±µÀlµè±µg CAd¹±µÀ. 3. l¿n hµ±¸öhµ Yq¸´m Cné ±µAS¸vvÑ¶mÃ Ê¢SµAS¸ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼Al¼. 11. ¶¢ÀÀ«¸år¸ OÇ¶¢Ãv³ q¸©¸ SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ? Y. ¶¢ÀÀ«¸år¸ OÇ¶¢Ãv³ q¸©¸ 1. ¶¢ÀÀ«¸år¸ OÇ¶¢Ãv³ q¸©¸ d±¿ÖOº 1923vÑ Clûµï°µÀËfÇm¸fµÀ. 2. d±¿Ön DlûµÀoOµ±¼AVµf¸nOº ¶pñ±ÀµÀiéAWm¸fµÀ. 3. ¶¢ÀÀ«¸år¸ OÇ¶¢Ãv³ q¸©¸ „d±¿Ö Y¹i»phµ‟ (Cd¹d±³Ö) S¸ »pvÀ¶¢sf¸âfµÀ. 4. Ehµ¶mÀ ±ÀµÀAS³ d±³Öþù q¸±¿àvÑ VÉ±¸fµÀ. 5. ¶p±µl¸¶plµèin ¶¢ÃnêAW ¾ªåò £lµï¶mÀ qÒñhµù»¬AV¸fµÀ. 5. K±Ðq¸ ¶ªAP¹ï £lû¸m¸né, lµ¥¹A¶¥ ¶plµèin d±¿ÖvÑ ¶pñÊ¢¶¥ Èpd¹àfµÀ.

±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèO¸vA m¸dº tñdº´¨ ¶pñlû¸n Vµ±¼Ûv³

d±¿Ön DlûµÀoOµ±¼AW¶m ¶¢ÀÀ¶ªår¸ OÇ¶¢Ãv³ q¸©¸

హిరోషిమా - అణుబాంబ్బ

SWAPO

జపాన్

మిజీ చక్రవరిత

¾p¶pÁv³ù ±¼¶ptôO³ D´pû ËVÇm¸ «¸æ¶pOµÀfµÀ ¶¢Ã¢Ð-dÉù-dÀAS³

±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ±ÀµÀÀlµèAvÑ £Àhµñ¶p°¸v ËÈªnOº Oµ¶¢ÃAfµ±³ K¶ª´m ¶¬Ñ¶¢±³

50

5. రెండో ప్ర఩ంచయుదిం త్ర్యవత్ ప్ర఩ంచం 1. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèO¸vA m¸dº tñdº´¨ ¶pñlû¸n £´m¶ªà´m Vµ±¼Ûv³. 2. dÃñ¶¢À´m »ªl¸èAhµA l¸ö±¸ ¶ª¶®±ÀµÀA qÏAl¼¶m lÉ¥¹vÀ S¿ñ¶ªÀ, d±¿Ö. 3. ¶¢Ã±µøv³ ¶pñg¸zOµ LOµ D±¼èOµ ¶pñg¸zOµ. 4. ±ÀµÀÃ±µ´p vÑ Oµ¶¢ÀÃïnYA ¢¸ï»pån C±¼Oµdàf¸nOº CÈ¢À±¼O¸ ±µÃqÏAl¼AW¶m O¸±µïOµñ¶¢ÀA ¶¢Ã±µøv³ ¶pñg¸zOµ. 5. ¶¢Ã±µøv³ ¶pñg¸zOµOµÀ ¶pñiVµ±µïS¸ q¸ñ±µAtûAVµsfº¶ml¼ ¶¢ÃvÑå´¢ ¶pñg¸zOµ. 6. sñÈªùv³ù ¶ªAlû¼ Y±¼S¼¶m ¶ªA. 1948. 7. ±µ©¸ï £lÉ¥¹ASµ ¥¹P¹ ¶¢ÀAiñ ¶¢ÃvÑå´¢. 8. ¢¸±¸ù ¶ªAlû¼n n±µö»¬AW¶m lÉ¶¥A ±µ©¸ï. 9 s¹AfµÀAS³ ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥A Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1955. 10. Cx¶m Glµï¶¢À ±µÃ¶p¦wê Y¶¢¶¬±³ v¹v³ Èm¶¬Ãñ. 11. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA hµ±¸öhµ hµÅj±ÀµÀ OµÃd£ÀS¸ J±µêfµâ lÉ¥¹vÀ Cx¶m lÉ¥¹vÀ. 12. ¶ªÃ±ÀµÀY³ O¸vÀ¶¢ ¢¸d¹v¶mÀ EAS¸ôAfµÀOµÀ C£Àî¶ml¼ E«¸î±ÀÀv³ q¸©¸. 13. ¶ªÃ±ÀµÀY³ O¸vÀ¶¢¶mÀ Y¹j±ÀµÀA VÉ»ª¶m FZ¶pÁýà Clûµï°µÀfµÀ CsÀçv³ m¸Y±³. 14. "¶mÃïf½v³ £lû¸m¸éné" ¶pñÊ¢¶¥ Èpdºà¶m CÈ¢À±¼O¸ Clûµï°µÀfµÀ ±µÃY³ È¢v³à. 15. ¶¢Ã¢Ð-dÉù-dÀAS³ m¸±ÀµÀOµhµöAvÑ ¾p¶pÁv³ù ±¼¶ptôO³ D´pû ËVÇm¸ C¶¢hµ±¼AWAl¼. 16. O¸ASÐ «¸öhµAhµñïA qÏAl¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1960 YÄ´m 30. 17. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ±ÀµÀÀlµèAvÑ £Àhµñ¶p°¸v ËÈªm¸ïnOº m¸±ÀµÀOµÀfµÀ K¶ª´m ¶¬Ñ¶¢±³. 18. O¸§î±³ ¶ª¶¢À¶ªï sû¹±µh³, q¸Oº«¸å´m v ¶¢Àlûµï OµvlµÀ. 19. ¶¢Ã±µøv³ dºdÑ ±ÀµÀÀSÐ«Òô£±ÀµÃOµÀ Clûµï°µÀfµÀ. 20. CÈ¢À±¼O¸¶mÀ ¶ªAlµ±¼÷AW¶m È¢ÀÀlµdº ±µ©¸ï q¸vOµÀfµÀ nOºh¸OµÅÊ¥Û´¢. 21. Cd¹ôAdºO³ V¸±µà±³ ËÈp ¶ªAhµOµA VÉ»ª¶m¢¸±µÀ ±µÃY³ È¢v³à - Vµ±¼Ûv³. 22. ¶pñVµÜ¶mé ±ÀµÀÀlµèA USA (CÈ¢À±¼O¸) & USSR (±µ©¸ï)v ¶¢Àlûµï ÈmvOÍ¶mél¼. 23. C±µsÀìvOµÀ ±ÀµÀÃlµÀv OµÀ ¶¢Àlûµï J±µêfº¶m ¶ª¶¢ÀÊªï q¸v¾ªåm¸ ¶ª¶¢À¶ªï. 24. q¸v¾ªåm¸ ¶ª¶¢À¶ªï ¶p±¼©¸Ö±µAS¸ J±µêfº¶m OÍhµålÉ¶¥A EY¹ñ±ÀÀv³. 25. NATO C¶mS¸ m¸±³å Cd¹ôAdºO³ d½ñd½ D±µØËÈmYÉ¶¨´m (1949 J»pñv³ 4). 26. NNPT C¶mS¸ Nuclear Non-Proliferation Treaty Cgö¶ªåò ¢¸ï»på n±ÐlûµOµ L¶pêAlµA. 27. PLO C¶mS¸ Palestine Liberation Organisation q¸v¾ªåm¸ ws±É¶¨´m D±µØËÈmYÉ¶¨´m. 28. PLA C¶mS¸ Peoples’ Liberation Army - ¾p¶pÁv³ù ws±É¶¨´m D±¿î. 29. NAM C¶mS¸ Non-Alignment Movement - CxmÐlµï¶¢À¶¢ÀÀ.

S¿ñ¶ªÀ

d±¿Ö

"¶mÃïf½v³ £lû¸m¸éné" ¶pñÊ¢¶¥ Èpdºà¶m CÈ¢À±¼O¸ Clûµï°µÀfµÀ ±µÃYÂÈ¢v³à

O¸ASÐ

CÈ¢À±¼O¸

¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. ¶pñVµÜ¶mé ±ÀµÀÀlµèA C¶mS¸Êm£À ? Y. 1. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA hµ±¸öhµ CÈ¢À±¼O¸, ±µ©¸ï ±¸Yï OµÃd¶¢ÀÀv ¶¢Àlûµï »ªl¸èAhµ¶p±µËÈ¢À¶m £sûÉl¸v ¶¢vô ±ÀµÀÀlµè ¢¸h¸¶¢±µgÊ¢À±µêfºAl¼. 2. F ±ÇAfµÀ OµÃd¶¢ÀÀv ¶¢Àlûµï J±µêfº¶m Gl¼ñOµå ¢¸h¸¶¢±µg¸né „¶pñVµÜ¶mé ±ÀµÀÀlµèA‟ CAd¹±µÀ.

±µ©¸ï

2. NATO ¶mÀ SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. Y. 1. NATO C¶mS¸ m¸±³å Cd¹ôAdºO³ d½ñd½ D±µØËÈmYÉ¶¨´m. 2. El¼ ±µ©¸ïOµÀ ¶¢ïi±ÉOµAS¸ 1949 J»pñv³ 4 ¶¢hÉl¿¶m J±¸êd±ÀÀAl¼. 3. CÈ¢À±¼O¸, OÇ¶mf¸, r¸ñ´mù, Edx, EAS¸ôAf³, S¿ñ´ª, d±¿ÖvÀ ¶pñlû¸¶m ¶ªsûµÀïvÀ. 4. £lÉ§ lµÀ±¸Oµñ¶¢ÀgvOµÀ ¶¢ïi±ÉOµAS¸ qÒ±¸f¸vn n±µä±ÀÀAV¸±µÀ. NNPT

51

3. dÃñ¶¢À´m »ªl¸èAhµA¶mÀ SµÃ±¼Û ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ? 1. S¿ñ¶ªÀ, d±¿ÖvvÑ Oµ¶¢ÀÃïnYA ¢¸ï»pån C±¼Oµdàf¸nOº ±µÃqÏAl¼AW¶m ¶pñg¸zOµ El¼. dÃñ¶¢À´m 2. l¿nn CÈ¢À±¼O¸ Clûµï°µÀfµÀ dÃñ¶¢À´m ¶pñiq¸l¼AWm¸fµÀ. 3. dÃñ¶¢À´m »ªl¸èAhµA l¸ö±¸ ËÈªnOµ, D±¼æOµ ¶ª¶®±ÀµÃné S¿ñ¶ªÀ, d±¿Ö lÉ¥¹vÀ qÏAl¸±ÀÀ. 4. ¶¢Ã±µøv³ ¶pñg¸zOµ¶mÀ SµÃ±¼Û ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ? Y. 1. dÃñ¶¢À´m »ªl¸èAh¸nOº qÏfºS¼AÊp ¶¢Ã±µøv³ ¶pñg¸zOµ. 2. CÈ¢À±¼O¸ O¸±µïlµ±¼÷ “¶¢Ã±µøv³'' F ¶pñg¸zOµ¶mÀ ±µÃqÏAl¼AV¸fµÀ. 3. ±µ©¸ï F ¶pñg¸zOµ¶mÀ ¶¢ïi±ÉOºAWAl¼. ¶¢Ã±µøv³ ¶pñg¸zOµ v°¸ïvÀ: 1. ±ÀµÀÃ±µ´pvÑ “Oµ¶¢ÀÃïnYA'' ¢¸ï»pån n¢¸±¼AVµÀd. 2. ±ÀµÀÃ±µ´p¶mÀ D±¼æOµAS¸ ¶pÁ¶m±¼é±¼îAVµfµA. 5. ¶¢ÃvÑå´¢ ¶pñg¸zOµvÑn ¶¢ÀÀP¹ïA¥¹vÉ£? Y. 1. ¶¢ÃvÑå´¢ ¶pñg¸zOµ¶mÀ ±µ©¸ï £lÉ¥¹ASµ ¶¢ÀAiñ ¶¢ÃvÑå´¢ ¶pñiq¸l¼AVÇ¶mÀ. 2. ±µ©¸ï, svÉØ±¼±ÀµÃ, qÒvÇAf³, ±µÀÊ¢Àn±ÀµÃ EAlµÀvÑ ¶ªsûµÀïvÀ. 3. ¶¢Ã±µøv³ ¶pñg¸zOµOµÀ ¶pñiVµ±µïS¸ ±µ©¸ï ¶¢ÃvÑå´¢ ¶pñg¸zOµ¶mÀ ¶pñiq¸l¼AVÇ¶mÀ. 4. F ¶pñg¸zOµ Oµ¶¢ÀÃïnYA ¢¸ï»påOº, Oµ¶¢ÀÃïn´ªà lÉ¥¹v sûµlµñhµOµÀ GlÉç¦AVµsfº¶ml¼. 6. Cx¶m £lû¸¶mA C¶mS¸Êm£À? 1. CÈ¢À±¼O¸ Dlû¼¶phµïAvÑn ÈpdÀàsfºl¸±¿ OµÃd£ÀvÑ S¸o, ±µ©¸ï Dlû¼¶phµïAvÑn «¸¶¢Àï¢¸lµ OµÃd£ÀvÑ S¸oVÉ±µOµÀAf¸ ¶ªöhµAhµñ £lÉ¥¹ASµ £lû¸m¸né OµwØ±ÀµÀÀAfµÀd±ÀÉÀ “Cx¶m £l¸¶mA”. 2. El¼ sû¹±µhµ £lÉ¥¹ASµ £lû¸¶mA. 3. Cx¶m Glµï¶¢À ±µÃ¶p¦vÀêvÀ Y¶¢¶¬±³ v¹v³ Èm¶¬Ãñ (sû¹±µh³), m¸Y±³ (FZ´pà), ¶ªÀOµ±Ðé (EAfÐÊm»¨±ÀµÃ). 4. hµÅj±ÀµÀ ¶¥OºåS¸ D£±µí£AW¶m Cx¶m lÉ¥¹vÀ ±ÀµÀÀlµè n¢¸±µgOµÀ, ¶pñ¶pAVµ ¥¹AiOº OµÅ»¨ VÉ¶ªÀåm¸é±ÀÀ. 7. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµçA hµ±µÀ¢¸hµ ËÈªnOµ OµÃd¶¢ÀÀvÀ J £lûµAS¸ J±µêf¸â±ÀÇÃ £¶¢±¼AVµAfº? Y) ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµçA hµ±µÀ¢¸hµ ËÈªnOµ OµÃd¶¢ÀÀvÀ J±¸êdÀ: 1. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA hµ±µÀ¢¸hµ ÈpdÀàsfºl¸±¿ £lû¸m¸nOº CÈ¢À±¼O¸ m¸±ÀµÀOµhµöA ¶¢»¬AWAl¼. 2. Oµ¶¢ÀÃïnY¹nOº ±µ©¸ï m¸±ÀµÀOµhµöA ¶¢»¬AWAl¼. 3. ±µ©¸ï hµÃ±µÀê ±ÀµÀÃ±µ´pvÑ OµÃd£Àn J±µê±µVµÀOÐ¶¢dA q¸ñ±µAtûAWAl¼. 4. Oµ¶¢ÀÃïnYA ¢¸ï»pån ¶¢ïi±ÉOºAVµd¹nOº CÈ¢À±¼O¸ ¶¢À±Ð ËÈªnOµ OµÃd£Àn J±µê±µWAl¼. 5. D £lûµAS¸ ¶pñ¶pAVµAvÑ ±ÇAfµÀ £±µÀlµè OµÃd¶¢ÀÀvÀS¸ J±µêf¸â±ÀÀ. 6. ±µ©¸ï OµÃd£Àn ¢¸±¸ù OµÃd£À Cn CAd¹±µÀ. 7. CÈ¢À±¼O¸ J±µê±µW¶m OµÃd£Àn m¸dÑ Cn CAd¹±µÀ. 8. F ±ÇAfµÀ OµÃd¶¢ÀÀvÀ Gl¼ñOµå ¢¸h¸¶¢±µg¸né ¶ªê»¨àAV¸±ÀÀ. 9. F Gl¼ñOµåhµ ¶p±¼»ªæiÊm „¶pñVµÜ¶mé ±ÀµÀÀlµèA‟ Cn OµÃf¸ CAd¹±µÀ.

1955 నాటి బాండుంగ్ సమావేశ్ం

NATO C¶mS¸ m¸±³å Cd¹ôAdºO³ d½ñd½ D±µØËÈmYÉ¶¨´m

¶¢Ã±µøv³ - ¶¢Ã±µøv³ ¶pñg¸zOµ ±µÃ¶pOµ±µå

±µ©¸ï £lÉ¥¹ASµ ¥¹P¹ ¶¢ÀAiñ ¶¢ÃvÑå´¢

Cx¶m Glµï¶¢À ±µÃ¶p¦wê Y¶¢¶¬±³ v¹v³ Èm¶¬Ãñ

¶ªÃ±ÀµÃY³ O¸vÀ¶¢¶mÀ Y¹j±ÀµÀA VÉ»ª¶m FZ¶pÁýà Clûµï°µÀfµÀ CsÀçv³ m¸Y±³

¶ªÀOµ±Ðé EAfÐÊm»¨±ÀµÃ Y¹j±ÀÇÃlµï¶¢À m¸±ÀµÀOµÀfµÀ

52

8. q¸v¾ªåm¸ ¶ª¶¢À¶ªï C¶mS¸Êm£À? 1. tñd´m Dlû¿¶mAvÑ Sµv q¸v¾ªåm¸vÑ ±ÀµÀÃlµÀvÀ, C±µsÀìvÀ GAfÉ¢¸±µÀ. 2. ±ÀµÀÃlµÀvOµÀ, C±µsÀìvOµÀ ¶¢Àlûµï ¶¥hµÅhµöA GAfÉl¼. 3. q¸v¾ªåm¸ ¶ª¶¢À¶ªï¶mÀ tñd´m UNO ¶¢ÀÀAlµÀAWAl¼. 4. UNO q¸v¾ªåm¸¶mÀ ±ÀµÀÃlµÀ, C±µs³ q¸ñAh¸vÀS¸ £sûµZAV¸vn »ªr¸±µ¶ªÀ VÉ»ªAl¼. 5. UNO ±ÀµÀÃlµÀvOµÀ ¶pñhÉïOµ EY¹ñ±ÀÇÀv³ ±¸Y¹ïné J±µê±µWAl¼. 6. ¶pûwhµAS¸ C±µs³ xS³ EY¹ñ±ÀÇÀv³ ËÈp ±ÀµÀÀl¸èné ¶pñOµdºAWAl¼. 7. C±ÀÀm¸ E¶pêdºO½ F±ÇAfµÀ lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï ¶T±µøgvÀ Y±µÀSµÀhµÃÊm Gm¸é±ÀÀ.

qÒvÇAf³ svÉØ±¼±ÀµÃ

9. O¸§î±³ ¶ª¶¢À¶ªï C¶mS¸Êm£À? 1. sû¹±µhµlÉ¥¹nOº 1947vÑ «¸öhµAhµñþïA vtûAWAl¼. 2. 1947vÑÊm sû¹±µh³, q¸Oº«¸å´mvÀ ¶¢Àhµ q¸ñi¶pl¼OµËÈp £fºqÒ±ÀµÃ±ÀÀ. 3. Y¶¢ÀÃî O¸§î±³¶mÀ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Oµvq¸vn O¸§î±³ ±¸YÂ OÐ±¸±µÀ. 4. O¸o O¸§î±³ q¸Oº«¸å´mvÑ sû¹Sµ¶¢Àn q¸Oº«¸å´m £¢¸l¸né ¶ªÅ»¨àAWAl¼. 5. F ¶ª¶¢À¶ªï ¶¢vô 1948, 1965 vvÑ sû¹±µh³ q¸Oº«¸å´m ±ÀµÀÀlµèA Y±¼S¼Al¼. 6. F£¢¸l¸né UNO ¶¢ÀÀAlµÀ GAW¶m¶pêdºO½ E¶pêdºO½ ¶ª¶¢À»ªqÒvÉlµÀ.

EY¹ñ±ÀÇÀv³

q¸v¾ªåm¸ ws±É¶¨´m D±µØËÈmYÉ¶¨´m

పాక్ ఆక్రమిత్ కాశ్మూర్

చైనా ఆక్రమిత్ కాశ్మూర్

Y¶¢ÀÃî O¸§î±³

f¸´m ÈpfÐñ

10. ¶ªÃ±ÀµÀY³ O¸vÀ¶¢ ¶ªA°ÐsûµA SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. 1. 1956vÑ FZ¶pÁýà Clûµï°µÀfµÀ m¸Y±³ ¶ªÃ±ÀµÀY³ O¸vÀ¶¢¶mÀ Y¹j±ÀµÀA VÉ«¸fµÀ. 2. CAlµÀ¶¢vô EAS¸ôAfµÀ FZ¶pÁýàËÈp ±ÀµÀÀlµèA ¶pñOµdºAWAl¼. 3. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài YÑOµïA VÉ¶ªÀOµÀn ±ÀµÀÀl¸èné n¢¸±¼AVµSµwS¼Al¼. 4. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài ¶ªÃ±ÀµÀY³ O¸vÀ¶¢¶mÀ CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ±µ¶¬l¸±¼S¸ VÉ±ÀµÀSµwS¼Al¼. 11. ¥¹Ai ¶p±¼±µ°µgvÑ KOµï±¸Yï¶ª£Ài q¸hµñ/ K.±¸.¶ª.«¸lû¼AW¶m £Y±ÀµÃvÉ£? Y) ¶pñ¶pAVµ ¥¹Ai ¶p±¼±µ°µgvÑ KOµï±¸Yï¶ª£Ài q¸hµñ: 1. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï ±ÀµÀÀl¸èv¶mÀ n¢¸±¼AVµSµwS¼Al¼. 2. fµV³ ¢¸±¼ ¶mÀAW EAfÐÊm»¨±ÀµÃOµÀ «¸öhµAhµñïA ¶ªAq¸l¼AW ÈpdºàAl¼. 3. C±µsÀìvOµÀ, ±ÀµÀÃlµÀvOµÀ ¶¢Àlûµï Sµv q¸v¾ªåm¸ £¢¸l¸né ¶p±¼¶¨Ö±¼AWAl¼. 4. ±ÀµÀÃlµÀv OÐ¶ªA ¶pñhÉïOµAS¸ EY¹ñ±ÀÇÀv³¶mÀ J±µê±µWAl¼. 5. lµ°ºg OÍ±¼±ÀµÃ ¤Àlµ Ghµå±µ OÍ±¼±ÀµÃ lµÀ±¸Oµñ¶¢Àg¶mÀ nw»pÊ¢»ªAl¼. 6. ¶ªÃ±ÀµÀY³ O¸vÀ¶¢ £¶¨±ÀµÀAvÑ EAS¸ôAfµÀOµÀ, FZ¶pÁýàOµÀ ¶¢Àlûµï J±µêfº¶m ±ÀµÀÀl¸èné n¢¸±¼AWAl¼. 7. O¸§î±µÀ £¶¨±ÀµÀAvÑ sû¹±µh³-q¸O³v ¶¢Àlûµï ±ÀµÀÀl¸èné n¢¸±¼AVµÀdOµÀ ¶pñ±ÀµÀiéAWAl¼. 8. S¿ñ´ª, d±¿Öv ¶¢Àlûµï J±µêfº¶m £¢¸lµAvÑ ËÈª¶pñ´ªOµÀ ¶ª¶¬Oµ±¼AWAl¼. 9. lµ°ºg¸»pûñO¸ ¶mÀAfº ¶m¤Àt±ÀµÃOµÀ «¸öhµAhµïòA E»pêAWAl¼. 10. ¶ª¶¢ÀSµñ CgÀ ¶p±¿°µv nÊ¨lûµ L¶pêlµA KOµï±¸Yï¶ª£Ài «¸lû¼AW¶mlÉ. 11. sÇwÝ±ÀµÀA Dlû¼¶phµïA ¶mÀAfº O¸ASÐ¶mÀ hµ»pêAWAl¼. 12. E±¸O³ DOµñ¶¢Àg ¶mÀAfº OµÀËÈ¢d³OµÀ «¸öhµAhµïòA E»pêAW¼Al¼. 13. E±¸´m-E±¸O³ ¶ª¶¢À¶ªï¶mÀ ¶p±¼¶¨Ö±¼AWAl¼. 14 l¸l¸¶pÁ 60 ±¸Y¹ïv¶mÀ «¸¶¢ÃñYï¢¸lµ q¸v¶m¶mÀAfº £¶¢ÀÀOºå VÉ±ÀµÀSµwS¼Al¼.

q¸v¾ªåm¸

±¸s±³à ¶¢ÀÀS¸sÉ

CxmÐlµï¶¢À¶¢ÀÀ

Ghµå±µ OÍ±¼±ÀµÃ lµ°ºg OÍ±¼±ÀµÃ

«¸àw´m - ±µ©¸ïvÑ ¶pñg¸zOµv¶mÀ ¶¢Ã±µøv³ dºdÑ ±ÀµÀÀSÐ«Òô£±ÀµÃOµÀ r¸ñAOÐ - Èªê±ÀÀ´mvÑ q¸ñ±µAtAVÇ¶mÀ Clûµï°µÀfµÀ Oµ¶¢ÀÃïnYA¶mÀ ¶¢ïi±ÉOºAWm¸fµÀ

53

6. భాయత్దేశ్ స్థంసకృతిక వాయసత్వం-మేధో఩యమైన జాగృతి

CYAh¸ SµÀ¶¬vÀ ¶¢À¶®sw¶pÁ±µAvÑn lÉ¢¸v±ÀµÀA

«¸±µm¸k³ ¶ªÃæ¶p¶¢ÀÀ

«¸AW ¶ªÃå¶p¶¢ÀÀ

CÈ¢À±¼O¸ vÑn WO¸SÐ

sÀvAl³ lµ±¸öY¹

1. q¸ñX¶m O¸vAvÑ ¶¢À¶mlÉ¥¹né sûµ±µhµ¶¢±µøAS¸ »pwVÉ¢¸±µÀ. 2. Ê¢l¸vvÑ Ci q¸ñX¶mËÈ¢À¶ml¼ sÀÀSÉölµA. 3. Ê¢lµ«¸»¬h¸ïné ¶ªÅ»¨àAW¶m ¢¸±µÀ D±µÀïvÀ. 4. D±µÀïvÀ EAfÐ ±ÀµÀÃ±Ð»p±ÀµÀ´m Y¹iOº VÇAl¼¶m¢¸±µÀ. Harappa – ox symbol 5. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Ci q¸ñX¶mËÈ¢À¶m sû¹¶¨ ¶ªA¶ªÖýÅhµA . CYAh¸ SµÀ¶¬vÀ 6. »ªAlûµÀ m¸Sµ±¼Oµhµ¶mÀ ¶ª±³ Y¹´m ¶¢Ã±µøv³ 1921-22 ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ È¢wOºj¥¹fµÀ. 7. S¸Alû¸±µ ¦vêOµyµ Oµn¶¨ÀÖn O¸vA m¸dºl¼. 8. CYAh¸ SµÀ¶¬vÀ SµÀ¶pÁýåv O¸vA m¸dº£. 9. ¶¬Ñ±ÀµÀ¶ªvÉ¶¥ö±µ Dv±ÀµÀA ¶®yÉsÉfµÀ vÑ OµvlµÀ. 10. sû¹±µj±ÀµÀ ËÈ¢lµï ¥¹¶ªåò DV¸±µÀïfµÀ Vµ±µOµÀfµÀ. 11. ±¸¶¢ÀOµÅ¶¨ä £À¶¨´m¶mÀ «¸æ»pAW¶ml¼ «¸ö£À £Ê¢O¸¶mAlµ. 12. ¶¢À¶®sw¶pÁ±µAvÑ lÉ¢¸v±ÀµÃv¶mÀ n±¼îAW¶m ¶pvô¶¢±¸YÂ ¶m±µ»ªA¶¬¶¢±µî. 13. ¶¢À¶®sw¶pÁ±µA ¶pvô¶¢ÁvÀ ¦vê OµyµOµÀ ¶¢ÀAW Gl¸¶¬±µg. 14. hµAY¹¶¢Á¹±µÀvÑn sÅ¶¬l¿¶¥ö±¸v±ÀµÃné n±¼îAW¶m ±¸YÂ ±¸Y±¸YVÐyµÀfµÀ. 15. SµÀ¶pÁýåv O¸vA m¸dº sû¹±µhµ PSÐyµ ¥¹¶ªåòÊ¢hµåvÀ D±µïsûµdà, ¶¢±¸¶¬£À»¬±µÀfµÀ. 16. C±µæ¥¹¶ªåò¶¢ÀÀ¶mÀ ±µWAW¶ml¼ OÓdºvÀïfµÀ. 17. «¸±µm¸k³ ¶ªÃæ¶p¶¢ÀÀ Sµv ±¸¶¨àò¶¢ÀÀ Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥. 18. «¸AW ¶ªÃæ¶p¶¢ÀÀ Sµv ±¸¶¨àò¶¢ÀÀ ¶¢Àlûµï¶pñlÉ´¥. 19. VµAlµñSµÀ¶på £Oµñ¶¢Ãl¼hµÀïn D«¸æ¶m Oµ¶¢Áv¶mÀ ¶m¶¢±µh¸évÀ Cn »pwVÉ¢¸±µÀ. 20. ËVÇm¸ ±ÀµÃiñOµÀfµÀ ¶¬À±ÀµÃ´m h¸ùAS³ sû¹±µhµlÉ¥¹né ¶¬±µÀøfµÀ O¸vAvÑ ¶ªAlµ±¼÷AV¸fµÀ. 21. sûµÃ£À, ¶ªÃ±µÀïfº VµÀdÃà i±µÀSµÀhÐAlµn È¢ÀÀlµd VÇ»pê¶m sû¹±µj±ÀµÀ PSÐyµ¥¹¶ªåòÊ¢hµå ¶¢±¸¶¬£À»¬±µÀfµÀ. 22. ¶¢ÀÔ±µï VµAlµñSµÀ¶pÁýån ¶¢ÀAiñ OÓdºvÀïfµÀ. 23. C¶¨àl¼SµØY¹vÊm Oµ¶¢ÁvÀ §ñOµÅ¶¨älÉ¶¢±¸±ÀµÀÀvÀ D«¸æ¶m¶¢ÀÀvÑ GAfÉ¢¸±µÀ. 24. sñ¶¬î ¶ª¶¢ÃY «¸æ¶pOµÀfµÀ ±¸Y¹±¸´¢À È¢Ã¶¬´m ±¸±À³À. 25. D±µï ¶ª¶¢ÃY «¸æ¶pOµÀfµÀ «¸ö£À lµ±ÀµÃ¶mAlµ ¶ª±µ¶ªöi. 26. 1894vÑ CÈ¢À±¼O¸vÑn WO¸SÐvÑ Y±¼S¼¶m ¶pñ¶pAVµ ¶¢Àh¸v q¸±µôÈ¢ÀAdÀOµÀ «¸ö£À £Ê¢O¸¶mAlµ ¶®YË±Çm¸±µÀ. 27. ¶¥AOµ±¸V¸±µÀïvVÉ ¶pñiq¸l¼AVµsfº¶m »ªl¸èAhµ¶¢ÀÀ CËlÇöhµ¶¢ÀÀ. 28. ±¸¶¢Ã¶mÀY¹V¸±µÀïvVÉ ¶pñiq¸l¼AVµsfº¶m »ªl¸èAhµ¶¢ÀÀ £¦©¸àËlÇöhµ¶¢ÀÀ. 29. OµÀhµÀs³ £Àm¸±³ n±¸îg¸né ¶pÁ¹±¼å VÉ»ª¶m¢¸fµÀ Ev³ dÀd³ £À´¨. 30. È¢ÀÀ¶Tv³ «¸¶¢ÃñYï «¸æ¶pOµÀfµÀ s¹s±³. 31. sÀvAl³ lµ±¸öY¹¶mÀ ¶pûhÉ¶pÁ¹±³ »ªO½ñvÑ n±¼îAW¶ml¼ COµì±³. 32. fûºxôvÑn I±µñOÐd¶mÀ, DS¸ñvÑn h¸Y³ ¶¢À¶¬v³¶mÀ n±¼îAW¶ml¼ ©¸Y¶®´m. 33. È¢ÀÀ¶Tv³ Vµ±¼hµñvÑ ©¸Y¶®´m q¸vm¸ O¸v¹né ¶ªö±µä±ÀµÀÀSµA Cn CAd¹±µÀ. 34. ¤Àn±ÀÉÀVµ±³ WhµñvÉP¶mA Y¶¬AS¿±³ O¸vA m¸dºl¼. 35. sû¹±µhµlÉ¥¹nOº È¢ÀÀlµd ¶¢WÛ¶m ±ÀµÀÃ±Ð»p±ÀµÀ´mvÀ qÒ±µÀÛS¿¶ªÀ ¢¸±µÀ. 36. ¶ªj ¶ª¶¬Sµ¶¢À¶m¶¢ÀÀ¶mÀ nÊ¨lû¼AW¶m tñd½´¨ Sµ¶¢±µé±³ Y¶m±µv³ £w±ÀµÀA sÇAdºO³. 37. £w±ÀµÀAsÇAdºAO³ sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ DASµô £lµï¶mÀ ¶pñÊ¢¶¥ Èpd¹àfµÀ. 38. »¬AlµÃ Ê¢Ày¹v¶mÀ q¸ñ±µAtûAW¶ml¼ SÐq¸v £Àhµñ. Ehµ¶mÀ sÇAS¸xvvÑ Y¹j±ÀµÀ sû¹¢¸né ÈpAqÏAl¼AVÇ¶mÀ. 39. q¸ô¾ª ±ÀµÀÀlµèA Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1757. 40. sO¸ù±µÀ ±ÀµÀÀlµèA Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1764. 41. »ªq¸±ÀÀv i±µÀSµÀs¹dÀ 1857vÑ Ghµå±µ¶pñlÉ´¥ vÑn ¤À±µd³vÑ q¸ñ±µAsûµ¶¢À±ÀÀ¶ml¼. 42. CËvÇ lµ±¸öY¹¶mÀ n±¼îAW¶ml¼ Cv¹ô¶¢Ál¿ç´m QxÝ. 43. 16¶¢ ¶¥h¸sçAvÑ sû¹±µhµ ¢¸gºYïAËÈp qÒ±µÀÛS¿¶ªÀ ¢¸±µÀ SµÀh¸ålû¼¶phµïA ¶¢»¬AW±¼. 44. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Ci q¸ñX¶m m¸Sµ±¼Oµhµ »ªAlûµÃ m¸Sµ±¼Oµhµ. (O½ñ.¶pÁ¹ 3000-1500) 45. ¶¢ÀlûµÀ±µ Oµy¹ «¸A¶pñl¸±ÀµÀA ËYÇ¶m ¶¢Àh¸nOº VÇAl¼¶ml¼. 46. C¶¢À±¸¶¢i, S¸Alû¸±µ ¦vê OµyµvÀ sÔlµè ¶¢Àh¸nOº VÇAl¼¶m£.

¢¸«ÒÖfµS¸¶¢Ã – qÒ±µÀÛSµv³

54

»ªAlûµÃ m¸Sµ±¼Oµhµ¶mÀ È¢wOºj ¶ª±³ Y¹´m ¶¢Ã±µøv³

sñ¶¬î ¶ª¶¢ÃY «¸æ¶pOµÀfµÀ ±¸Y¹±¸´¢À È¢Ã¶¬´m ±¸±À³À

sÀvAl³ lµ±¸öY¹¶mÀ ¶pûhÉ¶pÁ¹±³ »ªO½ñvÑ n±¼îAW¶ml¼ COµì±³

Oµn¶¨ÀÖfµÀ

sû¹±µj±ÀµÀ ËÈ¢lµï ¥¹¶ªåò DV¸±µÀïfµÀ Vµ±µOµÀfµÀ

కుష్ట్రణు చక్రవరిత

§ñOµÅ¶¨älÉ¶¢±¸±ÀµÀÀvÀ D«¸æ¶m¶¢ÀÀvÑ D±µï ¶ª¶¢ÃY «¸æ¶pOµÀfµÀ C¶¨àl¼SµØY¹vÊm Oµ¶¢ÁvÀ GAfÉ¢¸±µÀ «¸ö£À lµ±ÀµÃ¶mAlµ ¶ª±µ¶ªöi

I±µñOÐd¶mÀ, h¸Y³ ¶¢À¶¬v³¶mÀ n±¼îAW¶m ©¸Y¶®´m

¶ªö±¸Yï q¸±¿à «¸æ¶pOµÀvÀ Whµå±µAY´m l¸´ª

మోతి ల్ల్ న్హ్రూ

¦¶¢±¸A ¶¬±¼ ±¸Y³ SµÀ±µÀ

qÏdºà §ñ±¸¶¢ÀÀvÀ

¤Àn±ÀÉÀVµ±³ WhµñvÉP¶mA Y¶¬AS¿±³ O¸vA m¸dºl¼

సుఖ్ దేవ్

±¸¶¢ÀOµÅ¶¨ä £À¶¨´m¶mÀ «¸æ»pAW¶m £Ê¢O¸¶mAlµÀfµÀ

È¢ÀÀ¶Tv³ «¸¶¢ÃñYï «¸æ¶pOµÀfµÀ s¹s±³

¶ªj ¶ª¶¬Sµ¶¢À¶m¶¢ÀÀ¶mÀ nÊ¨lû¼AW¶m tñd½´¨ Sµ¶¢±µé±³ Y¶m±µv³ £w±ÀµÀA sÇAdºO³

చిదంఫయంలోని నటర్యజ విగ్రహం

¶¢AlÉ¶¢Ãhµ±µ S¿h¸né ±µWAW¶m ¶¬±µÀøn O¸vAvÑ sû¹±µhµlÉ¥¹né ¶ªAlµ±¼÷AW¶m ¶¬À±ÀµÃ´m h¸ùAS³ sAOºAVµAlµñ Vµd±¿Ý

55

DANCING GIRL- MOHENJO-DARO

1. Ê¢l¸vÀ Iné ? C£ J£ ? q¸ñX¶m Ê¢lµÊ¢Àl¼? Y. Ê¢l¸vÀ m¸vÀSµÀ C£ 1. sÀÀSÉölµA 2. ±ÀµÀYÂ±ÉölµA 3. «¸¶¢ÀÊ¢lµA. వేదాలు 4. Clûµ±µög Ê¢lµA. ¤dºvÑ q¸ñX¶m ËÈ¢À¶ml¼ sÀÀSÉölµA. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ «¸A¶ªÖýÅiOµ KOµïhµOµÀ lÐ¶¬lµ¶pfµâ CA¥¹v¶mÀ £¶¢±¼AVµAfº? Y. sû¹±µj±ÀµÀ ¶ªA¶ªÖýÅin JOµA VÉÊª CA¥¹vÀ: 1. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ CÊmOµ Y¹hµÀvÀ, ¶¢Àh¸vÀ, sû¹¶¨vÀ Oµv¶¢Á. 2. C±ÀÀm¸ JOµhµö sû¹¶¢¶m¶mÀ I¶pÁýêfµÃ OÐvÑêvÉlµÀ. 3. sû¹±µj±ÀµÀÀvAlµ±µÃ ±¸¶¢Ã±ÀµÀg, ¶¢À¶®sû¹±µh¸v¶mÀ ¶p£hµñ SµñAk¸vÀS¸ sû¹£«¸å±µÀ. 4. ¶ªA¶ªÖýÅhµ sû¹¶¨¶mÀ sû¹±µj±ÀµÀ sû¹¶¨S¸ ¶p±¼Sµgº«¸å±µÀ. 5. O¸§, ¶¬±¼l¸ö±³, i±µÀ¶pi, ±¸Ê¢À¶¥ö±µA, l¸ö±µOµ ¶¢Adº ¶ªæv¹v¶mÀ sû¹±µj±ÀµÀÀvÀ ¶p£hµñAS¸ sû¹£«¸å±µÀ. భహా స్థోన వాటిక 6. sû¹±µj±ÀµÀÀvOµÀ G¶¢Àîfº lÉ¶¢ÁyµÀõ, lÉ¢¸v±ÀµÃvÀ Oµv¶¢Á. 7. l¿q¸¶¢z, lµ¶ª±¸, ±µAY¹´m, Oºñ´ª¶¢À´ª ¶¢Adº ¶pAfµÀSµv¶mÀ sû¹±µj±ÀµÀÀvAlµ±µÃ Y±µÀ¶pÁOµÀAd¹±µÀ. 8. SµAS¸, ±ÀµÀ¶¢ÀÀm¸, OµÅ©¸ä, SÐl¸¶¢±¼ ¶mlµÀv¶mÀ sû¹±µj±ÀµÀÀvÀ ¶p£hµñAS¸ sû¹£«¸å±µÀ. 9. F ¶ª£À»¨à DV¸±¸vÀ, £¥¹ö«¸v O¸±µgAS¸ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ «¸A¶ªÖýÅiOµ ¶ªËÈ¢ÀOµïhµ OµvlµÀ. »ªAlûµÃ 3. »ªAlûµÃ m¸Sµ±¼Oµhµ¶mÀ SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. m¸Sµ±¼Oµhµ Y. »ªAlûµÃ m¸Sµ±¼Oµhµ 1. »ªAlûµÃ m¸Sµ±¼Oµhµ¶mÀ ¶ª±³ Y¹´m ¶¢Ã±µøv³ 1922 vÑ Oµ¶mÀSÍm¸é±µÀ. Unicorn Seal 2. El¼ O½ñ¶ªÀå ¶pÁ¹±µöA 2500-1500 ¶ªA¶¢hµù±¸v O¸vA m¸dºl¼. 3. El¼ ¶pdàg m¸Sµ±¼Oµhµ. 4. F m¸Sµ±¼OµhµvÑ ¶¢ÀÀ±µÀSµÀ odº O¸vÀ¶¢ ¶¢ï¶¢¶ªæ OµvlµÀ. 5. VµOµÖn sûµ¶¢m¸vÀ, lû¸m¸ïS¸±¸vÀ GAfÉ£. 6. È¢ÀÀ¶¬AYÎl¸±ÐvÑ ¶pñ»ªlµèËÈ¢À¶m ¶¢À¶®«¸é¶m ¢¸dºOµ OµvlµÀ. 7. Dm¸dº OµÀdÀAs¹nOº hµwô ±ÀµÀY¶¢Ãn. 8. ¤±µÀ C¶¢Àîhµwôn, ¶p¶¥À¶pin ¶pÁ¹ZAVÉ¢¸±µÀ. 9. ¤±¼Oº E¶mÀ¶¢ÀÀ ¢¸fµOµA hÇw±ÀµÀlµÀ. 10. ¤±¼ w»pn sÎ¶¢Àîv w»p vÉl¸ ¶ª±µê vÉP¶m¶¢ÀÀ Cn CAd¹±µÀ. 4. S¸Alû¸±µ ¦vê Oµyµ SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀAfº. Y. S¸Alû¸±µ ¦vê Oµyµ 1. S¸Alû¸±µ CÊm q¸ñAhµAvÑ vtûAVµÀdVÉ ¤dºOº S¸Alû¸±µ ¦vêOµyµ CÊm Êp±µÀ ¶¢WÛAl¼. S¸Alû¸±µ ¦vêOµyµ 2. S¸Alû¸±µ ¦vêOµyµ Oµn¶¨ÀÖn O¸vA m¸dºl¼. 3. l¿nn EAfÐ – S¿ñOµÀ ¦vêOµyµ Cn OµÃf¸ CAd¹±µÀ. 4. sÀlµÀèn ¦v¹êvÀ IOµÀÖ¶¢S¸ GAfµdA ¶¢vô l¿nn S¿ñOÐ sÔlµè¶¢Àhµ Oµyµ Cn OµÃf¸ CAd¹±µÀ. S¸Alû¸±µ ¦vêOµyµ£¦¶¨à v°µg¸vÀ: 1. ¶¢ÀÀP v°µg¸vÀ. 2. mÍOµÀÖv YÂdÀà. 3. ¶¢«¸åòv ¶¢ÀfµhµvÀ. 5. C¶¢À±¸¶¢i ¦vêOµyµ SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. Y. C¶¢À±¸¶¢i ¦vêOµyµ C¶¢À±¸¶¢i ¦vêOµyµ 1. C¶¢À±¸¶¢i SµÀAdÃ±µÀ Zv¹ôvÑ OµvlµÀ. 2. EVµÛd CAlµËÈ¢À¶m ¦v¹êv¶mÀ VµvÀ¶¢±¸ihÐ j±¼Ûl¼l¸ç±µÀ. 3. C¶¢À±¸¶¢i ¦vêOµyµvÑn sÎ¶¢ÀîvÀ ¶ª¶méS¸, m¸YÄOµÀS¸ GAd¹±ÀÀ. 4. C¶¢À±¸¶¢i ¦vêOµyµvÑ ¶pl¸îv¶mÀ ClµÀíhµAS¸ WjñOµ±¼AV¸±µÀ. 6. CYAh¸ SµÀ¶¬v ¶pñhÉïOµhµ J£Àdº? Y. 1. CYAh¸ SµÀ¶¬vÀ ¶¢À¶¬±¸¶¨àòvÑn N±µAS¸s¹l³ Zv¹ôvÑ Oµv¶¢Á. 2. CYAh¸ SµÀ¶¬vÀ SµÀ¶pÁýåvVÉ 1¶¢ ¶¥h¸sçAvÑ n±¼îAVµsfºm¸±ÀÀ. 56 3. ¤dº SÐfµvËÈp SÓhµ¶¢À sÀlµÀèn a£hµ ¶ªA¶Td¶mv¶mÀ ClµÀíhµAS¸ ¶¢±µä Wh¸ñvhÐ WiñAV¸±µÀ. అభర్యవతి శ్చలపకళ నందలి ఩దాూలు

7. sûµOºå Glµï¶¢À¶¢ÀÀ¶mOµÀ ¶ªAsAlû¼AW¶m ¶¢ÀÀPï ¶ªÃh¸ñvÀ J£? Y. ¶¢Àlûµï ±ÀµÀÀSµAvÑ »¬AlµÃ ¶¢ÀhµAvÑ ¶¢WÛ¶m ¶¢Àhµ ¶ªA¶ªÖ±µg Glµï¶¢Ãné sûµOºå Glµï¶¢ÀA Cn CAd¹±µÀ. sûµOºå Glµï¶¢À ¶¢ÀÀPï ¶ªÃh¸ñvÀ: 1. JOµ lÉ¶¢h¸±¸lûµ¶m 2. «¸¶¢ÃZOµ ¶ª¶¢Ã¶mhµöA 3. £Sµñ¶®vÀ vÉn D±¸lûµ¶m 4. ¶ªhµêò¶¢±µå¶m OµwS¼¶¢ÁAfµfµA. 5. YAhµÀ svÀv¶mÀ ¶¢ïi±ÉOºAVµdA. 8. sûµOºå Glµï¶¢À O¸±µÀvÀI¶¢±µÀ? sûµOºå Glµï¶¢À O¸±µÀvÀ: భహాఫలిపుయం 1. ±¸¶¢Ã¶mÀYÂfµÀ 2. hµÀO¸±¸A. 3. Oµu±³. 4. ±¸¶¢Ã¶mAlµÀfµÀ. 5. ¤À±¸s¹±ÀÀ. 6. ¶¢vôsû¹V¸±µÀïfµÀ 7. ËVÇhµ¶mÀïfµÀ. 8. ¢¸¶ªÀlÉ¶¢ÁfµÀ. 9. SµÀ±µÀm¸¶mO³ 9. sû¹±µhµ ¦vêOµyµOµÀ È¢ÀÀSµvÀvÀ VÉ»ª¶m Êª¶¢vÀ £¶¢±¼AVµAfº? Y. 1. È¢ÀÀSµv³ VµOµñ¶¢±µÀåvAlµ±µÃ SÍ¶pê sûµ¶¢¶m n±¸îhµvÀ. 2. s¹s±³ CÊmOµ ¶¢À¾ªlµÀvÀ n±¼îAV¸fµÀ. 3. COµì±³ ¶pAVµ¶¢À¶¬v³, ¶pûhÉ¶pÁ¹±³»ªO½ñv¶mÀ n±¼îAVÇ¶mÀ. 4. ©¸Y¶®´m I±µñOÐd, h¸Y³ ¶¢À¶¬v³v¶mÀ n±¼îAVÇ¶mÀ. 10. sû¹±µj±ÀµÀÀvËÈp DASµô sû¹¶¨ ¶pñsû¹¶¢Ê¢À£À? Y. sû¹±µj±ÀµÀÀvËÈp DASµô sû¹¶¨ ¶pñsû¹¶¢A 1. DASµô sû¹¶¨ ¶¢vô sû¹±µj±ÀµÀÀvÀ ¶pñY¹«¸ö¶¢Àï ¶ªÃh¸ñv¶mÀ hÇvÀ¶ªÀOÐSµwS¸±µÀ. 2. ¶¢ÀÃfûµ £¥¹ö«¸v ¶mÀAfº sû¹±µj±ÀµÀÀvÀ s±ÀµÀd ¶pfµSµwS¸±µÀ. 3. DASµô SµñAk¸v¶mÀ ¶¢À¶m sû¹¶¨vÑnOº C¶mÀ¶¢l¼AVµfµA Y±¼S¼Al¼. 4. sû¹±µj±ÀµÀ £l¸ï¶¢AhµÀvOµÀ DASµô sû¹¶¨ V¸v¹ G¶p±ÀÇÃSµ¶pfºAl¼. 11. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Y¹j±ÀµÀ ËVÇhµ¶mïtû¶¢Ål¼èOº lÐ¶¬lµ¶pfº¶m CA¥¹vÉ£? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Y¹j±ÀµÀ ËVÇhµ¶mïtû¶¢Ål¼èOº lÐ¶¬lµ¶pfº¶m CA¥¹vÀ 1. tñdº´¨¢¸±µÀ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ DASµô£lµï¶mÀ ¶pñÊ¢¶¥ ÈpdàfµA. 2. ¶ªA¶ªÖ±µgÑlµï¶¢ÃvÀ. 3. ¶¢Àhµ ¶ªA¶ªÖ±µgÑlµï¶¢ÃvÀ. 4. ±¸YO½±ÀµÀ JO½Oµ±µg. 5. D±¼æOµ lÐ»pfº.

ËVÇhµ¶mÀïfµÀ

SµÀ±µÀm¸¶mO³

¶¢vôsû¹V¸±µÀïfµÀ

±¸¶¢Ã¶mAlµÀfµÀ

Oµu±³

±¸¶¢Ã¶mÀYÂfµÀ

పతేపూర్ సిక్రి

జహంగీర్ కాలం నాటి మీనియేచర్ చిత్రాలు

త్ంజావూరులోని ఫృహద్వశ్వర్యల మం

గంగైకొండ చోళపుయం

హల్వ బేడులోని హొయాస్థలేశ్వయ ఆలమం

¤À±¸s¹±ÀÀ

nAs¹±µÀÖfµÀ

hµÀO¸±¸A

¶¢Ãlûµ¶¢ÁfµÀ

57

12. VÐyµÀv Oµyµ, ¢¸¶ªÀå¦vêA SµÃ±¼Û ¢¸ñ±ÀµÀAfº. Y. 1. ±¸Y±¸Y VÐyµÀfµÀ sÅ¶¬l¿¶¥ö±¸v±ÀµÃné n±¼îAV¸fµÀ. 2. F Dv±ÀµÀA ¢¸±¼ ¢¸¶ªÀå¦v¹ênOº nlµ±µ÷¶mA. 3. WlµAs±µAvÑ ¶md±¸Y £Sµñ¶¬A ¤±¼ O¸v¹nlÉ. 4. ±¸YÉAlµñ VÐyµÀfµÀ SµAËSÇOÍAfµ VÐyµ¶pÁ±¸né n±¼îAV¸fµÀ. 13. §ñ OµÅ¶¨ä lÉ¶¢±¸±ÀµÀvÀ OµdºàAW¶m Oµdàf¸vÀ J£? 1. ¶¬A»p vÑn lÉ¢¸v±ÀµÃvÀ. 2. £eµv «¸ö£À Dv±ÀµÀA. 3. ¶¬Y¹±¸±¸¶¢À«¸ö£À Dv±ÀµÀA. 4. OµÅ¶¨ä «¸ö£À Dv±ÀµÀA. 5. ¶plµî ¶¢À¶¬v³.

1857 సిపాయిల తిరుగుబాటు నందు ఉ఩యోగించిన ఎన్ ఫీల్ి రైఫిళ్ళు

14. q¸ñX¶m O¸vAvÑ C»ªåOµ lµ±µ÷m¸vÊm D±µÀ »¬AlµÃ hµhµö(lµ±µ÷¶m) ¶ªA¶pñl¸±ÀµÃvÉ£? Y. 1. m¸ï±ÀµÀA. 2. «¸APïA. 3. ËÈ¢Ê¥»ÖµA. 4. ±ÀÇÃSµA 5. ¶pÁ¹±µö ¤À¶¢ÃA¶ª.6. Ghµå±µ ¤À¶¢ÃA¶ª vÉOµ Ê¢l¸AhµA.

1857 సిపాయిల తిరుగుబాటు నందు ఉ఩యోగించిన తూట్నలు

15. ¶ªÃ¾pû ¶ªm¸ï¶ªÀv SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀAfº. Y. 1. ¶pÁ¹±¼å ¶ªm¸ï»ª a£hµA SµfµÀ¶pÁhµÀ¶mé E«¸ôA ¶¢Àhµ sûµOºå Glµï¶¢ÀO¸±µÀvÉ ¶ªÃ¾pû ¶ªm¸ï¶ªÀvÀ. 2. Gl¸¶¬±µg: 1. ÊÖ³ È¢ÀÀ±ÀÀ¶mÀl¿ç´m Wû¾ªå 2. s¹s¹ ¶pû±¿lµÀl¿ç´m 16. 1857 i±µÀSµÀs¹dÀOµÀ O¸±µg¸vÉ£? Y. F´ªà EAfº±ÀµÃ OµAÈpo q¸v¶mvÑ 1857vÑ ¤À±µd³ vÑ ¶¢ÀASµy³ q¸AfÉ CÊm sû¹±µj±ÀµÀ ËÈªnOµÀfµÀ DASÉô±ÀµÀ Clû¼O¸±¼n O¸wÛ VµA¶pfµAhÐ »ªq¸±ÀÀv i±µÀSµÀs¹dÀ q¸ñ±µAsûµËÈ¢ÀAl¼. 1857 i±µÀSµÀs¹dÀOµÀ O¸±µg¸vÀ: 1. fµvÔú»ª ¶pñÊ¢¶¥Èpdºà¶m ±¸Yï¶ªAOµñ¶¢Àg »ªl¸èAhµA l¸ö±¸ ¶ªAh¸¶mA vÉn ±¸YÂvÀ, ¶ªA«¸æm¸lû¼¶phµÀvÀ ±¸Y¹ïv¶mÀ OÐvÑê¶¢Ád. 2. ¶¢ÀÀfº ¶pl¸±¸æv¶mÀ DASÉô±ÀµÀÀvÀ hµ±µwAVµÀOµÀ qÒ¶¢fµA¶¢vô, OµÀv ¶¢ÅhµÀåvÀ ¶pfºqÒ±ÀÀ n±µÀlÐïSµA Èp±µSµfµA. 3. sû¹±µj±ÀµÀ ËÈªnOµÀv¶mÀ tñd½¶¨À Clû¼O¸±µÀvÀ hµOµÀÖ¶¢S¸ VµÃfµfµA. 4. sû¹±µj±ÀµÀ GlÐïSµÀvOµÀ hµOµÀÖ¶¢ ah¸w¶¢öfµA. 5. D¶¢Á OÍ¶¢Áýö, ¶pAl¼ OÍ¶¢Áýö G¶p±ÀÇÃS¼AW hµÃd¹vÀ hµ±ÀµÃ±µÀVÉ«¸±µÊm ¶¢lµAhµÀvÀ ¢¸ï»pAVµfµA. 6. »¬AlµÃ, ¶¢ÀÀ»ªôA ËÈªnOµÀv ¶¢Àhµ¶p±µËÈ¢À¶m sû¹¶¢¶mvÀ lÇsìi¶mfµA.

1857 సిపాయిల తిరుగుబాటు నందు భాయత్తయులను ఉరిత్తసుతనో దృశ్ాం

1857 సిపాయిల తిరుగుబాటు

1857 i±µÀSµÀs¹dÀ £¶pûv¶¢À¶¢f¸nOº O¸±µg¸vÀ: 1. 1857 i±µÀSµÀs¹dÀ Ghµå±µ sû¹±µhµlÉ¥¹nOÉ ¶p±¼£Àhµ¶¢À¶¢fµA. 2. OÍAhµ¶¢ÀAl¼ ¶ªölÉ§ ±¸YÂvÀ tñd½¶¨À¢¸±¼Oº ¶ª¶®±ÀµÀAVÉ±ÀµÀfµA. 3. ¶ª±¼Ë±ÀÇÀ¶m m¸±ÀµÀOµhµöA vÉOµ qÒ¶¢fµA. 4. i±µÀSµÀs¹dÀl¸±µÀvOµÀ D±ÀµÀÀlûµ«¸¶¢ÀS¼ñ OÍ±µhµ. ËÈp O¸±µg¸v ¶¢vô 1857 i±µÀSµÀs¹dÀ £¶pûvËÈ¢ÀAl¼. ఝానీస లక్ష్మీ భాయి

58 భంగళ్ పాండే

మొఘల్ చక్రవరిత ఫహదూర్ ష్ట్ర

తాంతాా తోపే

నానా స్థహేబ్

7. భాయత్దేశ్ంలో స్థవత్ంత్ర్యాదాభం 1. ±µ°µOµ Oµ¢¸d »ªl¸èAhµ ±µÃ¶p¦wê A.O ¶¬Ãï´¢À. 2. A.O.¶¬Ãï´¢À sÎAs¹±ÀÀ ¶mAlµÀ 1885vÑ sû¹±µhµ Y¹j±ÀµÀ O¸ASÇñ´ª¶mÀ «¸æ»pAVÇ¶mÀ. 3. sû¹±µhµ Y¹j±ÀµÀ O¸ASÇñ´ª È¢ÀÀlµdº Clûµï°µÀvÀ GÊ¢À´¨ VµAlµñ sÇ¶m±¿Ý. 4. £sûµZAVµÀ q¸wAVµÀ CÊm »ªl¸èAh¸né C¶mÀ¶ª±¼AW¶m ¢¸±µÀ tñd½´¨ ¢¸±µÀ. 5. £Àhµ¢¸lµÀv m¸±ÀµÀOµÀfµÀ SÐq¸vOµÅ¶¨ä SÐPvÉ (S¸Alû¿a ±¸YO½±ÀµÀ SµÀ±µÀ¶¢Á). 6. 1966vÑ hÍw sû¹±µhµ ±¸YO½±ÀµÀ ¶ªA¶T¹né «¸æ»pAW¶m ¢¸±µÀ l¸l¸sû¹±ÀÀ mÓ±ÐZ ( sû¹±µhµ OµÀ±µÀ¶¢ÅlµÀèfµÀ). 7. C¶¢ÀÅhµ sY¹±³ ¶piñOµ¶mÀ q¸ñ±µAtûAW¶ml¼ ¦¦±³ OµÀ¶¢Ã±³ ÈT¹´¨. 8. CotÈªAd³ K±¸ôAfµÀ lÉ¶¥¶ªÀæ±¸vÀ. 9. l¼¶¢ïY¹ß¶m ¶ª¶¢ÃYA¶mÀ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ «¸æ»pAW¶ml¼ CotÈªAd³. 10. ¶¬Ñ´¢À ±µÃv³ Glµï¶¢Ãné sû¹±µh³vÑ q¸ñ±µAtûAW¶ml¼ CotÈªAd³. 12. ¶ªö±¸Yï nlû¼n J±¸êdÀ VÉ»ª¶ml¼ s¹vSµAS¸lûµ±µ ivO³. 13. ¶¢À¶®±¸¶¨àòvÑ Sµg¶pi, ¦¢¸Z Ghµù¢¸v¶mÀ q¸ñ±µAtûAW¶ml¼ ivO³. 14. vÑOµ¶¢Ã¶mï CÊm t±µÀlµÀ I¶¢±¼Oº OµvlµÀ s¹vSµAS¸lûµ±µ ivO³. 15. OÉ¶ª±¼, ¶¢À±¸e¸ CÊm ¶piñOµv¶mÀ n±µö»¬AW¶ml¼ s¹vSµAS¸lûµ±µ ivO³. 16. sû¹±µhµ Y¹j±ÀµÀ ËÈªm¸ïné «¸æ»pAW¶ml¼ Êmh¸a ¶ªÀsû¹´¨ VµAlµñsÑ´ª. 17. ¶¢AlÉ¶¢Ãhµ±µ S¿h¸né ±µWAW¶ml¼ sAOºAVµAlµñ Vµd±¿Ý (sÇAS¸x ±µVµ±ÀÀhµ). 18. ¶ªölÉ§ ¶ªA«¸æm¸v¶mÀ ¶ª±¸æ±³ ¶¢vôsû¹±À³À ¶pdÉv³ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ £x¶mA VÉÈª¶mÀ. 19. ¶ªö±¸Yï q¸±¿à «¸æ¶pOµÀvÀ Whµå±µAY´m l¸´ª ¶¢À±¼±ÀµÀÀ È¢Ãjv¹v³ Èm¶¬Ãñ. 20. ËfÇ ñ´m »ªl¸èAh¸né ¶pñOµdºAW¶m ¢¸±µÀ l¸l¸s¹±ÀÀ mÓ±ÐZ. 21. qÒx¶ªÀ Vµ±µï l¸ö±¸ sû¹±µhµ ±ÀµÀÃn±ÀµÀ´m vÑ £x¶mËÈ¢À¶m ±¸YïA ËÈ¬lµ±¸s¹l³. 22. ¶ª±¸æ±³ ¶¢vôsû¹±ÀÀ¶pdÉv³OµÀ Sµv t±µÀlµÀ sû¹±µhµlÉ¶¥¶pÁ GOµÀÖ¶¢Àn»¨. 23. sÇAS¸v³ £sûµY¶mOµÀ ¶¢ïi±ÉOµAS¸ ¶¢AlÉ¶¢Ãhµ±µ Glµï¶¢À¶¢ÀÀ q¸ñ±µAsûµ¶¢À±ÀÀ¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1905. 24. 1905vÑ sÇAS¸v³¶mÀ £sûµZAW¶ml¼ v¹±³â Oµ±µÝ´m. 25. ¶¢ÀÀ¾ªôAxS³ q¸±¿à «¸æ»pAVµsfº¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1906. 26. £ÀAdÑ-¶¢Ã±Éô ¶ªA¶ªÖ±µgvÀ VÉ»ª¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1909. 27. 1909 EAfº±ÀµÀ´m OÓnùv³ Vµd¹àné £ÀAdÑ-¶¢Ã±Éô ¶ªA¶ªÖ±µgvÀ CAd¹±µÀ. 28. 1919 EAfº±ÀµÀ´m OÓnùv³ Vµd¹àné ¶¢ÃAdÉAS³ VÉ´¢Àù ¶pû±³â ¶ªA¶ªÖ±µgvÀ CAd¹±µÀ. 29. ±Óvh³ VµdàA VÉ±ÀµÀsfº¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1919. 30. 1919 vÑ Yw±ÀµÀ´m ¢¸v¹s¹S³ lµÀ±µAh¸nOº O¸±µOµÀfµÀ Y¶m±µv³ fµ±ÀµÀï±³ . 31. ËÈª¶¢À´m Oµ¤À¶¨´m sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶p±µïdºAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1927. 32. 1930vÑ S¸Alû¿ G¶pÁýê ¶ªh¸ïSµñ¶®né SµÀY±¸h³ vÑn lµAfºvÑ q¸ñ±µAtûAVÇ¶mÀ. 33. ¶¢ÀÃfµÀ ±ÓAf³ dÉsÀv³ ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥¶¢ÀÀvÀ 1930, 1931 ¶¢À±¼±ÀµÀÀ 1932 ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀvvÑ Y±¼S¼¶m£. (S¸Alû¿a ±ÇAfµ¶¢ ¶ª¶¢ÃÊ¢¥¹nOº ¶®YË±Çm¸±µÀ) 34. 1935 VµdàAvÑn ¶¢ÀÀP¹ïA¶¥¶¢ÀÀ sû¹±µhµ ¶ª¶¢ÃPï J±¸êdÀ. 35. Oºöd³ EAfº±ÀµÃ Glµï¶¢Ãné q¸ñ±µAtûAW¶m ¶ªA. 1942. 36. S¸Alû¿a 1942vÑ Oºöd³ EAfº±ÀµÃ Glµï¶¢ÀAvÑ «¸lû¼AVµÀ vÉOµ ¶¢À±µgºAVµÀ (Do or die) Cn »pvÀ¶pÁnV¸Û±µÀ. 37. Y¹j±ÀµÀ Glµï¶¢À lµ¶¥vÀ: ¶¢ÀÃfµÀ C£ 1. £Àhµ¢¸lµ ±ÀµÀÀSµA (1885-1905) 2. Ci¢¸lµ ±ÀµÀÀSµA (1905-1920) 3. S¸Alû¿ ±ÀµÀÀSµA (1920-1947) 38. £Àhµ¢¸lµ m¸±ÀµÀOµÀvÀ : SÐq¸v OµÅ¶¨ä SÐPvÉ, »pû±ÐY³ ©¸ È¢À¶¬h¸, l¸l¸ s¹±ÀÀ mÓ±ÐZ, W.C. sÇ¶m±¿Ý. 39. Ci¢¸lµ m¸±ÀµÀOµÀvÀ : s¹v SµAS¸lûµ±µ ivO³, t»p´m VµAlµñ q¸v³, v¹v¹ vY¶pi ±¸±À³À, C±µ£Alµ ÈT¹´¨.

1930 దండి యాత్ర

1930 దండి నందు ఉపుపను త్తసుకుంటునో గంధీజీ

స్థవత్ంత్రా ఉదాభం-భహిళలు

బగత్ సింగ్

C¶¢ÀÅhµ sY¹±³ ¶piñOµ «¸æ¶pOµÀfµÀ ¶¥¦OµÀ¶¢Ã±³ ÈT¹´¨

59 s¹vSµAS¸lûµ±µ ivO³

¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. ËfÇþñ´m »ªl¸èAhµA C¶mS¸Êm£À ? Y. ËfÇþñ´m »ªl¸èAhµA – l¸l¸sû¹±ÀÀ mÓ±ÐZ 1. tñd½´¨ ¢¸±µÀ VÓOµ lûµ±µvOµÀ sû¹±µhµ ¶¢ÀÀfº¶ª±µÀOµÀv¶mÀ OÍn EAS¸ôAfµÀOµÀ hµ±µwAVÉ¢¸±µÀ. 2. EAS¸ôAfµÀvÑn ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvvÑ ¶¢¶ªÃåhµêiå VÉÊª¢¸±µÀ. 3. D ¶¢¶ªÀå¶¢Áv¶mÀ i±¼S¼ sû¹±µhµlÉ¥¹nOº hÇWÛ CÊ¢Àî¢¸±µÀ . 4. l¿n ¶¢v¶m ¢¸±µÀ Clû¼Oµ v¹sû¹v¶mÀ qÏAl¸±µÀ. 5. F £lûµAS¸ sû¹±µj±ÀµÀ ¶ªA¶plµ¶mÀ tñd½´¨ q¸vOµÀvÀ lÐVµÀOµÀ¶mé £lû¸m¸né hÇwÊplÉ ËfÇþñ´m »ªl¸èAhµ¶¢ÀÀ. 6. l¿nn ¶pñiq¸l¼AW¶ml¼ l¸l¸sû¹±ÀÀ mÓ±ÐZ. 2. Y¹j±ÀµÀ ËVÇhµ¶mïA ÈpAqÏAlµf¸nOº lÐ¶¬lµA VÉ»ª¶m CA¥¹vÉ£? Y. Y¹j±ÀµÀ ËVÇhµ¶mïA ÈpAqÏAlµf¸nOº lÐ¶¬lµA VÉ»ª¶m CA¥¹vÀ: I. DASµô £lµï: tñd½¶¨À ¢¸±µÀ ¶pñÊ¢¶¥ Èpdºà¶m DASµô £lµï¶mÀ Êm±µÀÛOµÀ¶mé sû¹±µj±ÀµÀÀvÀ ÊªöVµÜ, ¶ª¶¢Ã¶mhµöA, ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA CÊm sû¹¢¸v¶mÀ hÇvÀ¶ªÀOµÀm¸é±µÀ. II. ±¸YO½±ÀµÀ JO½Oµ±µg: q¸vm¸ «ÕvsûµïA OÐ¶ªA DASÉô±ÀµÀÀvÀ J±µê±µW¶m ±¸YO½±ÀµÀ JO½Oµ±µg sû¹±µj±ÀµÀÀv Y¹j±ÀµÀ KOµïhµOµÀ l¸±¼j»ªAl¼. III. D±¼æOµ¶p±µËÈ¢À¶m lÐ»pf½: tñdº¶¨À¢¸±¼ ¶¢vô ¶¬¶ªåOµy¹O¸±µÀvÀ, Ë±ÇhµÀvÀ EsìAlµÀv q¸v±ÀµÃï±µÀ. ¢¸±¼vÑ C¶ªAhµÅ»på ¶pñsw Y¹j±ÀµÀ ËVÇhµ¶mïA Èp±¼S¼Al¼. IV. «¸¶¢ÃZOµ ¶¢Àhµ ¶ªA¶ªÖ±µgÑlµï¶¢ÃvÀ: D±µï, sñ¶¬î, l¼¶¢ï U¹ß¶m ¶ª¶¢ÃY¹vÀ, ±¸¶¢À OµÅ¶¨ä £À¶¨´m, Dx¶T±³ Glµï¶¢ÀA ¶ª¶¢ÃYAvÑn ¶¢ÀÃfûµ £¥¹ö«¸v¶mÀ hÍvS¼AW Y¹j±ÀµÀ ËVÇhµ¶mïA¶mÀ ÈpAV¸±ÀÀ. V. ±µ¢¸g¸ «¸lûµm¸v Ctû¶¢Ål¼ç: dÇwrÒ´m, dÇwS¸ñ´pû, Ë±ÇvÉö ¶¢Adº ±µ¢¸g¸, ¶ª¶¢ÃV¸±µ ¶¢ï¶¢¶ªævÀ Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµdA ¶¢vô ££lûµ q¸ñAh¸v ¶pñYvÀ lµSµØ±µ±ÀµÃï±µÀ. VI. ±¸YO½±ÀµÀ ¶ªA¶ªævÀ n±µö»¬AW¶m q¸hµñ : ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ, ¶¢Àl¸ñ¶ªÀ, OµvOµh¸åvÑ J±¸êËdÇ¶m hÍw ±¸YO½±ÀµÀ ¶ªA¶ªævÀ ¶pñYv±ÀµÀAlµÀ Y¹j±ÀµÀ ËVÇhµ¶mïA ÈpAqÏAl¼AV¸±ÀÀ. VII. G¶méhµ GlÐïS¸v n±¸Oµ±µg: G¶méhµ GlÐïS¸v¶mÀ sû¹±µj±ÀµÀÀvOµÀ n±¸Oµ±¼AVµdAhÐ £l¸ï¶¢AhµÀvÀ tñd½¶¨À¢¸±¼Oº ¶¢ïi±ÉOµAS¸ Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀOµïhµ¶mÀ ÈpAqÏAl¼AV¸±µÀ. VIII. ¢¸±¸å ¶piñOµvÀ : C¶¢ÀÅhµ sY¹±³, OÉ¶ª±¼, ¶¢À±¸e¸, ¶ªAa¶¢n ¢¸±¸å¶piñOµvÀ ¶pñYvvÑ Y¹j±ÀµÀ ËVÇhµm¸ïné ÈpAqÏAl¼AV¸±ÀÀ. 3. sû¹±µhµ «¸öhµAhÐïòlµï¶¢ÀAvÑ S¸Alû¿a n±µö»¬AW¶m q¸hµñ J£Àdº? Y. sû¹±µhµ «¸öhµAhÐïòlµï¶¢ÀA - S¸Alû¿a q¸hµñ 1. «¸öhµAhÐïòlµï¶¢ÀAvÑ 1920 ¶mÀAW 1947 ¶¢±µOµÀ Sµv O¸v¹né S¸Alû¿±ÀµÀÀSµA Cn CAd¹±µÀ. 2. 1919vÑ ±Óvh³ Vµd¹ànOº, Yw±ÀµÀ´m ¢¸v¹s¹S³ lµÀ±µAh¸nOº ¶¢ïi±ÉOµAS¸ lÉ¶¥¢¸ï¶på Glµï¶¢Ãné q¸ñ±µAtûAV¸±µÀ. 3. 1920-22 ¶ªA¶¢hµù±¸v ¶¢Àlûµï n±µö»¬AW¶m F Glµï¶¢Ãné ¶ª¶®±ÀµÀ n±¸Oµ±µg Glµï¶¢ÀA CAd¹±µÀ. VÓ±¿ VÓ±¸ ¶ªA¶Td¶mhÐ F Glµï¶¢ÀA nwWqÒ±ÀÀAl¼. 4. S¸Alû¿a 1930 vÑ G¶pÁýê Vµd¹ànOº ¶¢ïi±ÉOµAS¸ lµAfº ±ÀµÃhµñ¶mÀ VÉ¶pd¹à±µÀ. 5. G¶pÁýê ¶ªh¸ïSµñ¶¬AvÑ ¶pñYvÀ G¶pÁýê Vµd¹àv¶mÀ GvôA»TAV¸±µÀ. 6. CAlµÀ¶¢vô F Glµï¶¢Ãné ¥¹¶ªmÐvôA¶T¶m Glµï¶¢ÀA Cn CAd¹±µÀ. 7. 1942vÑ S¸Alû¿a Oºöd³ EAfº±ÀµÃ Glµï¶¢Ãné q¸ñ±µAtûAV¸±µÀ. 8. Oºöd³ EAfº±ÀµÃ Glµï¶¢ÀAvÑ S¸Alû¿a ¶pñYvOµÀ “Do or Die” CÊm nm¸l¸né EV¸Û±µÀ. 9. Do or Die CAdÉ “«¸lû¼AVµÀ vÉl¸ ¶¢À±µgºAVµÀ” Cn C±µæA. 10. «¸öhµAhÐïòlµï¶¢À O¸vAvÑ S¸Alû¿a ¶pvÀ¶¢Ã±µÀô ËYÇvÀ ¦°µ¶mÀ C¶mÀsûµ£AV¸±µÀ. 11. ¶ªh¸ïSµñ¶¬A, C»¬A¶ª CÊm »ªl¸èAh¸vhÐ Glµï¶¢Ãné ¶mfºq¸±µÀ. 12. S¸Alû¿a «¸öhµAhµñï ¶ª¶¢ÀÀq¸±µÝ¶mvÑ O½vOµq¸hµñ qÒ»ÄV¸±µÀ. 13. ¶pñYvVÉ Y¹i»phµ, s¹¶pÁ¹a, ¶¢À¶¬h¸î Cn SÓ±µ¶¢AS¸ »pvÀ¶¢sfºm¸±µÀ.

hÍw ±¸YO½±ÀµÀ ¶ªA¶T¹né «¸æ»pAW¶m l¸l¸sû¹±ÀÀ mÓ±ÐZ

చంద్ర శ్వఖర్ ఆజాద్

£ÀAdÑ-¶¢Ã±Éô-1909

±µ°µOµ Oµ¢¸d »ªl¸èAhµ ±µÃ¶p¦wê A.O ¶¬Ñï´¢À

S¸Alû¿a

¶¬ÑA±µÃv³ Glµï¶¢À q¸ñ±µAsûµOµÀvÀ CotÈªAd³

60

4. ±µ°µOµ Oµ¢¸d »ªl¸èAhµA C¶mS¸Êm£À? Y. ±µ°µOµ Oµ¢¸d »ªl¸èAhµA 1. tñd½´¨ ¢¸±¼ q¸v¶m ¶pdô sû¹±µj±ÀµÀÀvÀ C¶ªAhµÅ»påS¸ Gm¸é±µÀ. 2. ¢¸±¼vÑSµv C¶ªAhµÅ»pån hÍvS¼AVµf¸nOº CvÇ´m DOÉà£±ÀµÀ´ª ¶¬Ãï´¢À 1885vÑ sû¹±µhµ Y¹j±ÀµÀ O¸ASÇñ´ª¶mÀ «¸æ»pAWm¸fµÀ. 3. ¶¬Ãï´¢À l¿nn ±µ°µg Oµ¢¸dAS¸ Êp±ÍÖm¸éfµÀ. 4. sû¹±µj±ÀµÀ m¸±ÀµÀOµÀvÀ l¿nn hµ¶¢ÀOµÀ C¶mÀOµÃvAS¸ ¶¢ÀvVµÀOµÀm¸é±µÀ.

Yw±ÀµÀ´m ¢¸v¹s¹S³ lµÀ±µAhµA

5. ¶¬Ñ´¢À ±µÃv³ Glµï¶¢ÀA SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀAfº. Y. 1. È¢ÀÀlµdº ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµè O¸vAvÑ s¹v SµAS¸lûµ±µ ivO³, CotÈªAd³ 1915-16vÑ ±ÇAfµÀ ¶¬Ñ´¢À ±µÃv³ Glµï¶¢ÃvÀ q¸ñ±µAtûAV¸±µÀ. 2. ±ÀµÀÀl¸è¶mAhµ±µA sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶ªö¶p±¼q¸v¶m¶mÀ ¶pñÊ¢¶¥Èpd¹àvn lÉ¶¥¢¸ï¶på ¶pñV¸±µA VÉ¶pd¹à±µÀ. 3. CotÈªAd³ ¶¢Àl¸ñ¶ªÀvÑn Cfµ±ÀµÃ±³ ¶mÀAfº, ivO³ ¶¢À¶®±¸¶¨àò ¶mÀAfº F Glµï¶¢Ãné n±µö»¬AV¸±µÀ. 4. “¶ªö±¸YïA m¸Y¶mî¶¬OµÀÖ l¸nOº «¸lû¼AW j±µÀh¸¶mÀ” Cn ivO³ Sµ±¼ÝAV¸fµÀ. 5. F Glµï¶¢ÃvOµÀ vtûAW¶m ¶pñY¹lµ±µg¶mÀ ¶ª»¬AVµ vÉOµ tñd½¶¨À ¶pñsûµÀhµöA m¸±ÀµÀOµÀv¶mÀ ËYÇvÀvÑ n±µíAl¼WAl¼. 6. 1918 m¸dºOº ¶¬Ñ´¢À ±µÃv³ Glµï¶¢ÀA DS¼qÒ±ÀÀAl¼.

6. Yw±ÀµÀ´m ¢¸v¹s¹S³ lµÀ±µAhµA SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀAfº. Y. Yw±ÀµÀ´m ¢¸v¹s¹S³ lµÀ±µAhµA 1. 1919vÑ tñd½´¨ ¶pñsûµÀhµöA ±Óvh³ VµdàA VÉ»ªAl¼. 2. l¿n ¶pñO¸±µA sû¹±µj±ÀµÀÀv¶mÀ CO¸±µgAS¸ C±Ç´ªà VÉÊª Clû¼O¸±µA tñd½´¨ ¢¸±¼Oº E¶¢ösfºAl¼. 3. tñd½´¨ ¢¸±µÀ ¶pAY¹s³vÑ ¶ªhµïq¸v³ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ËÈª¶pûÁl¿è´m ¶ªhµïq¸v³ OºVµÃôv¶mÀ C±Ç¶ªÀà VÉ«¸±µÀ. 4. l¿nOº n±µ¶ª¶mS¸ ¶pñYvÀ C¶¢ÀÅh³ ¶ª±³vÑn Yw±ÀµÀ´m ¢¸v¹s¹S³ ¶¢lµç ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥ËÈ¢Àm¸±µÀ. 5. Y¶m±µv³ fµ±ÀµÀï±³ F ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥AËÈp Iv¹Adº ¶¢ÀÀAlµÀ È¬VµÛ±¼OµvÀ vÉOµÀAf¸ O¸vÀêvÀ Y±¼q¸fµÀ. 6. F ¶ªA¶Td¶mvÑ 1000 ¶¢ÀAl¼Oº ËÈpS¸ ¶¢À±µgºAWm¸±µÀ. 7. l¿nÊm Yw±ÀµÀ´m ¢¸v¹s¹S³ lµÀ±µAhµA Cn CAd¹±µÀ. 8. F ¶ªA¶Td¶mOµÀ ¶¢ïi±ÉOµAS¸ 1920vÑ ¶ª¶®±ÀµÀn±¸Oµ±µgÑlµï¶¢ÀA q¸ñ±µAtûAV¸±µÀ. 7. ¶¢AlÉ¶¢Ãhµ±µ Glµï¶¢ÀA SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ. 1. 1905vÑ v¹±³â Oµ±µÝ´m ¶p±¼q¸vm¸ «ÕvsûµïA Êp±¼d sÇAS¸v³¶mÀ ±ÇAfµÀ ±¸©¸àòvÀS¸ £sûµZAWm¸±µÀ. 2. sÇAS¸v³vÑ Èp±¼S¼qÒhµÀ¶mé Y¹j±ÀµÀ¢¸l¸né CgVµÀd±ÀÉÀ Chµn lµÀ±µÀlÉç¶¥A. 3. £sûµY¶m¶mÀ ¶¢ïi±ÉOº¶ªÃå 1905 DSµ´ªà 7¶¢hÉl¿¶m ¶¢AlÉ¶¢Ãhµ±µ Glµï¶¢ÀA q¸ñ±µAsûµËÈ¢ÀAl¼. 4. sAOºAVµAlµñ Vµd±¿Ý ±µWAW¶m ¶¢AlÉ¶¢Ãhµ±µ S¿hµA Glµï¶¢À nm¸lµ¶¢À±ÀÀAl¼. 5. £lÉ§ ¶¢¶ªåò s»¬¶¨Ö±µg, Plµç±µÀ lû¸±µg EAlµÀvÑ sû¹S¸vÀ. 6. tñd½¶¨À¢¸±µÀ lµ¶¢À¶moihÐ F Glµï¶¢Ãné CgWÊ¢«¸±µÀ. 7. F Glµï¶¢ÀA ¶pñYvAlµ±¼vÑ Y¹j±ÀµÀ¢¸lµ sû¹¶¢¶mv¶mÀ ±ÉOÇiåAWAl¼. 8. 1911vÑ tñd½¶¨À ¶pñsûµÀhµöA sÇAS¸v³ £sûµY¶m¶mÀ ±µlµÀç VÉ»ªAl¼.

Y¹j±ÀµÀ O¸ASÇñ´ª È¢ÀÀlµdº Clûµï°µÀvÀ W.C sÇ¶m±¿Ý

£Àhµ¢¸lµÀv m¸±ÀµÀOµÀfµÀ SÐq¸vOµÅ¶¨ä SÐPvÉ

సైభన్ బలివర్

Yw±ÀµÀ´m ¢¸v¹s¹S³ lµÀ±µAh¸nOº O¸±µOµÀfµÀ fµ±ÀµÀï±³

ËÈª¶pûÁl¿è´m OºVµÃô

¶ªölÉ§ ¶ªA«¸æm¸v¶mÀ £x¶mA VÉ»ª¶m ¶¢vôs¹±À³À ¶pdÉv³

v¹±³â Oµ±µÝ´m

ఖుద్వర్యం బోస్ బ్రిటీష్ వారిపై మొదటి 61 స్థరిగ బాంబ్బ విసిరిన యోధుడు

8. ¶ª¶®±ÀµÀn±¸Oµ±µgÑlµï¶¢ÀA SµÀ±¼AW ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ.

¶¢AlÉ¶¢Ãhµ±µ Glµï¶¢ÀA

9. ËÈª¶¢À´m Oµ£À¶¨´m SµÀ±¼AW hÇvÀ¶pÁ¶¢ÀÀ? Y. ËÈª¶¢À´m Oµ£À¶¨´m: 1. 1919vÑ ¶¢ÃAdÉS³ VÉ´¢Àù¶pû±³â ¶ªA¶ªÖ±µgvÀ VÉ«¸±µÀ. 2. F ¶ªA¶ªÖ±µgv C¶¢ÀvÀËÈp Clûµï±ÀµÀm¸nOº 1927vÑ LOµ Oµ£Àd½ n±ÀµÀ£ÀAVµsfº¶ml¼. 3. tñdº´¨ ¶pñsûµÀhµöA ËÈª¶¢À´m Clûµï°µhµ¶m JfµÀSµÀ±µÀ ¶ªsûµÀïvÀ Sµv Oµ£Àd½n sû¹±µhµlÉ¥¹nOº ¶pAÈp¶mÀ. 4. F Oµ¤À¶¨´mvÑ sû¹±µj±ÀµÀvÀ I¶¢±¼O½ q¸ñinlûµïA vÉlµÀ. 5. CAlµÀ¶¢v¶m sû¹±µj±ÀµÀÀvÀ j¶¢ñAS¸ ¶¢ïi±ÉOºAV¸±µÀ. 6. Oµ¤À¶¨´m È¢zõ¶m ¶pñi VÐd “ËÈª¶¢À´m_SÐ s¹ïO³'' nm¸lµAhÐ n±µ¶ª¶mvÀ hÇw±ÀµÀYÉ¥¹±µÀ.

ËÈª¶¢À´m Oµ¤À¶¨´m ¶¢ïi±ÉOµ Glµï¶¢ÀA

¶ª¶®±ÀµÀn±¸Oµ±µgÑlµï¶¢ÀA

Y. ¶ª¶®±ÀµÀn±¸Oµ±µgÑlµï¶¢ÀA 1. 1919vÑ Yw±ÀµÀ´m ¢¸v¹s¹S³ ¶ªA¶Td¶mvÑ CÊmOµ ¶¢ÀAl¼ sû¹±µj±ÀµÀÀvÀ Y¶m±µv³ fµ±ÀµÀï±³³VÉ VµA¶psfºm¸±µÀ. 2. CAlµÀOµÀ 1920vÑ S¸Alû¿a ¶ª¶®±ÀµÀn±¸Oµ±µgÑlµï¶¢Ãné q¸ñ±µAtûAV¸±µÀ. 3. £lÉ§ ¶¢¶ªÀå¶¢¶ªÀå s»¬¶¨Ö±µg, Plµè±µÀ lû¸±µg, ¶p¶mÀévÀ n±¸Oµ±µg F Glµï¶¢ÀAvÑ sû¹S¸vÀ. 4. F Glµï¶¢ÀAvÑ CÊmOµ ¶¢ÀAl¼ £l¸ï±µÀævÀ, Ë±ÇhµÀvÀ, «¸¶¢Ã¶mï ¶pñYvÀ q¸vÎØm¸é±µÀ. 5. F Glµï¶¢ÃnOº D±¼æOµ ¶ª¶®±ÀµÀA OÍ±µOµÀ ivO³ ¶ªö±¸Yï nlû¼n J±¸êdÀ VÉ«¸fµÀ. 6. P¹l¿ «¸öhµAhµñþï W¶¬éA C±ÀÀAl¼. 7. 1922vÑ Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥vÑn VÓ±¿VÓ±¸vÑ ¶pñYv ¥¹Ai±ÀµÀÀhµ H±ÉS¼A¶pÁËÈp qÒx¶ªÀvÀ O¸vÀêvÀ Y±¼q¸±µÀ. 8. l¸nhÐ DSµñ»¬AW¶m ¶pñYvÀ qÒx¶ªÀvËÈp VÉ»ª¶m l¸fºvÑ 22 ¶¢ÀAl¼ qÒx¶ªÀvÀ ¶¢À±µgºAV¸±µÀ. 9. Glµï¶¢ÀA »¬A«¸±ÀµÀÀhµËÈ¢À¶mAlµÀ¶m S¸Alû¿a ¶ª¶®±ÀµÀn±¸Oµ±µg Glµï¶¢ÀA¶mÀ 1922vÑ nw»pÊ¢«¸±µÀ.

సైభన్ 1927

10. G¶pÁýê ¶ªh¸ïSµñ¶®né SµÃ±¼Û hÇv¶pAfº.

sû¹±µhµ Y¹j±ÀµÀ ËÈª¶mïA

Y. G¶pÁýê ¶ªh¸ïSµñ¶¬A 1. 1930vÑ tñdº´¨ ¶pñsûµÀhµöA G¶pÁýê hµ±ÀµÃ±µÀ VÉ±ÀµÀÀ¢¸±¼ËÈp ¶p¶mÀé £lû¼AWAl¼. 2. l¿nn S¸Alû¿a ¶¢ïi±ÉOºAVÇ¶mÀ. 3. S¸Alû¿a 1930 ¶¢Ã±¼Û 12¶m lµAfº ¶¢±µOµÀ q¸lµ±ÀµÃhµñ n±µö»¬AVÇ¶mÀ. 4. lµAfºvÑ G¶pÁýê hµ±ÀµÃ±µÀ VÉÈª¶mÀ. 5. S¸Alû¿a ¥¹¶ªmÐvôA¶T¶mOµÀ q¸vêfÇ¶mÀ. 6. lÉ¶¥AvÑ ¶pvÀ q¸ñAh¸vvÑ G¶pÁýê ¶ªh¸ïSµñ¶¬A Y±¼SÇ¶mÀ. 7. 90 Ê¢v ¶¢ÀAl¼n C±Ç¶ªÀà VÉ»ª ËYÇyµõvÑ Ê¢»ª±¼. 8. l¿nÊm G¶pÁýê ¶ªh¸ïSµñ¶¬A Cn CAd¹±µÀ.

11. Oºöd³ EAfº±ÀµÃ Glµï¶¢Ãné SµÃ±¼Û OµÃô¶påAS¸ ¢¸ñ±ÀµÀAfº? Y. Oºöd³ EAfº±ÀµÃ Glµï¶¢ÀA 1. 1942 DSµ¶¨ÀàvÑ S¸Alû¿a Oºöd³ EAfº±ÀµÃ Glµï¶¢Ãné q¸ñ±µAtûAVÇ¶mÀ. 2. Oºöd³ EAfº±ÀµÃ CAdÉ „sû¹±µhµ lÉ¥¹né ¶¢l¼w ÈpdÀà‟ Cn C±µæ¶¢ÀÀ. 3. DASÉô±ÀµÀÀvÀ sû¹±µhµlÉ¥¹né ¶¢l¼w qÒ¢¸vÊm nm¸lµAhÐ F Glµï¶¢ÀA j¶¢ñAS¸ OÍ¶m«¸S¼Al¼. 4. Ë±ÇhµÀvÀ, O¸±¼îOµÀvÀ, £l¸ï±µÀævÀ, ¶¢À»¬yµvÀ F Glµï¶¢Ãné n±µö»¬AV¸±µÀ. 5. ¶pñsûµÀhµö O¸±¸ïv±ÀµÃvÀ, q¸eµ¥¹vvÀ, m¸ï±ÀµÀ«¸æm¸vÀ ¶¢ÀÃhµ¶pf¸â±ÀÀ. 6. ¶p¶mÀév VÇwôA¶pÁ¶mÀ nw»pÊ¢»ª±¼. 7. F Glµï¶¢Ãné tñd½¶¨À ¢¸±µÀ sv¶pñ±ÀÇÃSµAhÐ CgW Ê¢»ª±¼.

నేతాజీ సుబాష్ చంద్ర బోస్

62

±¸Y¹ïASµ ¶¢ÀÀ«¸±ÀÀl¸ Oµ£Àd½ Clûµï°µÀvÀ CAsÉlµÖ±³

±¸Y¹ïASµ ¶p±¼¶¨h³ Clûµï°µÀvÀ ±¸YÉAlµñ ¶pñ«¸l³

dºsÇd³vÑ sÔlûµè¶¢Àhµ m¸±ÀµÀOµÀfµÀ lµËvÇv¹¶¢Ã

Csñ¶®A wAOµ´m

రాజ్రయాంగ ప్ఠిక

K. M. ముని ి (రాజ్రయాంగ ప్రిషత్ సభ్యయలు)

T.T. కృష ా మచారి (రాజ్రయాంగ ప్రిషత్ సభ్యయలు)

పౌరశాస్త్రము సుచేతా కృప్లాని

విజయ లక్ష్మీ ప్ాండిట్

1949 న్వాంబర్ 26 - రాజ్రయాంగాం ఆమెదాం ు న్న చిత సాందరభాంగా నహ్ర ో సాంతకాం చేసు ో ాం

DAlûµñ ±¸¶¨àòA OÐ¶ªA qÏdºà §ñ±¸¶¢ÀÀvÀ q¸ñg¸vÀ C±¼êAV¸fµÀ

భారత సుప్ ట భ్వన్ాం ో ాం క్రరు

సరోజనీ నాయుడుభారత క్రకిల

1946, రాజ్రయాంగ ప్రిషత్ మ౅దటి సమవేశాంలో రాజాంద ో ప్ ో స్టద్

v¹±³â O¸±µ´m ¢¸x¶ªÀ మేలానా అబుల్ కలాాం ఆజ్రద్ 63 Y¤ÀAl¸±¿ ¶¢ï¶¢¶ªæ¶mÀ భారత మ౅దటి విద్యయ శాఖా మాంత్ర ో qÒñhµù»¬AVÇ¶mÀ

1. ఒక జాతిగా భారతదేశం 1. q¸ñX¶m O¸vAvÑ ¶¢À¶mlÉ¥¹né sûµ±µhµ¶¢±µøA Cn »pwVÉ¢¸±µÀ. 2. ¶¢À¶m lÉ¶¥AvÑ 28 ±¸©¸àòvÀ, 7 OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAh¸vÀ Oµv¶¢Á. 3. Ym¸sû¹vÑ ¶pñ¶pAVµAvÑ ¶pñkµ¶¢À «¸æ¶mAvÑ G¶mé lÉ¶¥A ËVÇm¸. 4. Ym¸sû¹vÑ ¶pñ¶pAVµAvÑ sû¹±µhµ lÉ¶¥A ±ÇAfµ¶¢ «¸æ¶mAvÑ OµvlµÀ. 5. 1991 vÇOµÖv ¶pñO¸±µ¶¢ÀÀ ¶¢À¶mlÉ¶¥ Ym¸sû¹ 84.39 OÐdÀô 2011 ¶pñO¸±µA 121 OÐdÀô. 6. lÉ¶¥A È¢ÀÀhµåA Ym¸sû¹vÑ È¨fµÀïvÀâ OµÀv¹v ¥¹hµ¶¢ÀÀ 18%. 7. sû¹±µhµlÉ¶¥¶pÁ Clû¼O¸±µ sû¹¶¨ »¬Al¿. 8. sû¹±µhµ ±¸Y¹ïASµ¶¢ÀÀVÉ SµÀ±¼åAVµsfº¶m sû¹¶¨v ¶ªAPï 22. 9. ¶pñ¶pAVµAvÑn Èplµç sû¹¶¨vvÑ hÇvÀSµÀ sû¹¶¨ 16¶¢ «¸æ¶mAvÑ ¶¢ÁAl¼. sû¹±µhµ ¶p±¼q¸v¶m Êª¶¢ 10. sû¹©¸ q¸ñi¶pl¼OµËÈp J±µêfµâ È¢ÀÀlµdº ±¸¶¨àòA DAlûµñ±¸¶¨àòA. 11. sAS¸ôlÉ´¥OµÀ ±ÇdºàA¶pÁ ËÈ¢¥¹vïA Sµv ±¸¶¨à¶¢ÀÀ DAlûµñ¶pñlÉ´¥. 12. ±¸Y¹ïASµ ¶¢ÀÀ«¸±ÀÀl¸ Oµ£Àd½ Clûµï°µÀvÀ t. D±³. CAsÉlµÖ±³ . 13. sû¹±µhµ±¸Y¹ïASµA DÈ¢Ãl¼AVµsfº¶m hÉl¼ 1949 ¶m¶¢As±³ 26. 14. sû¹±µhµ ±¸Y¹ïASµ¶¢ÀÀ C¶¢ÀvÀvÑOº ¶¢WÛ¶m hÉl¼ 1950 Y¶m¶¢±¼ 26 . 15. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ ¶ª±µö¶ªh¸åOµ «¸±µösûÔ¶¢Ãlû¼O¸±µA ¶pñYv OµÀ OµvlµÀ. 16. ¶¢Àhµ ¶¢ï¶¢¶®±¸v ¶mÀAfº ±¸Y¹ïnéÊ¢±µÀ VÉ±ÀµÀf¸né vÔOºOµhµhµöA CAd¹±µÀ. 17. ±¸Yïq¸v¶mvÑ ¶¢Àh¸v ¶pñÊ¢À±ÀµÀA vÉOµÀAfµÀd¶mÀ vÔOºOµhµhµöA CAd¹±µÀ. 18. OÉAlµñ, ±¸¶¨àò ¶pñsûµÀh¸öv ¶¢Àlûµï Clû¼O¸±µ £sûµY¶m tû¶méhµöA vÑ JOµhµöA ¶ª¶¢ÃPï ¶pñsûµÀhµö ¶pñlû¸¶m v°µgA. 19. ¶ª¶¢Ã¶mhµöA vÉOµÀAf¸ ÊªöVµÜOµÀ C±µæA vÉlµÀ. 20. q¸ñlûµ£ÀOµ ¶¬OµÀÖv¶mÀ ±µ°ºAVÉ ¶¬OµÀÖ ±¸Y¹ïASµ ¶p±¼¶¬±µ¶pÁ ¶¬OµÀÖ. 21. ¶ª¶¢Àm¸ï±ÀµÀ q¸v¶m CAdÉ VµdàA ¶¢ÀÀAlµÀ ¶pñi¶¢ïOºån ¶ª¶¢Ã¶mAS¸ VµÃfµfµA. 22. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀOµïh¸¶pñOºñ±ÀµÀ¶mÀ ¶pñitAtAVÉ nm¸lµA tû¶méhµöA vÑ JOµhµöA. 23. q¸ñX¶m sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶pñYvAh¸ ¶ª¶¢Ã¶mÀvÊm sû¹¶¢¶m¶mÀ ¶pñsÑlû¼AW¶m ¶¢ÀhµA sÔlµè¶¢ÀhµA. 24. sû¹±µhµ qÕ±µÀvOµÀ MdÀ ¶¬OµÀÖ 18 ¶ªA¶¢hµù±¸v ¶¢±ÀµÀ¶ªÀ ¢¸±¼Oº OµwêAVµsfº¶ml¼. 25. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ q¸±µôÈ¢ÀAd±¿ hµ±µ¶® q¸v¶m SµvlµÀ. 26. ¶¢Àhµ q¸ñi¶pl¼OµS¸ 1947vÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A £sûµZA¶psfºAl¼. 27. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Èplµç ±¸¶¨àòA ±¸Y«¸æ´m, W¶mé ±¸¶¨àòA SÐ¢¸. బౌదిభత్ స్థా఩కుడు 28. Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀOµïhµ¶mÀ ¶pñitAtVÉ nm¸lµA tû¶méhµöA vÑ JOµhµöA. గౌత్భ బ్బదుిడు 29. sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ »¬AlµÀ¶¢Áv ¥¹hµA 80.5 ¥¹hµA, ¶¢ÀÀ»ªôAv ¥¹hµA 13.4 ¥¹hµA, ËOÇþñ¶ªå¶¢ÁvÀ 2.3 ¥¹hµA. 30. ¶¢À¶m lÉ¶¥AvÑ ¶ªÀ¶¢Ã±µÀ 6748 OµÀv¹vÀ Gm¸é±ÀÀ. 31. «¸¶¢ÃZOµ m¸ï±ÀµÀA ÈpAqÏAl¼AVµf¸nOº ±¼Y±Éö¶ ¨¶mÀô hÐfµêfµÀh¸±ÀÀ. 32. ¶¢Àhµ «¸öhµAhµñ¶pÁ ¶¬OµÀÖ q¸ñkµ£ÀOµ ¶¬OµÀÖ. 33. IAS : Indian Administrative Service sû¹±µhµ ¶p±¼q¸v¶m Êª¶¢. భాయత్ పాయామంటు బవనం 35. IPS : Indian Police Service - sû¹±µhµ qÒx¶ªÀ Êª¶¢. ¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. sû¹±µhµlÉ¶¥A ££lûµ ¶ªA¶ªÖýÅhµÀv ¶ª¶¢ÃY¶¢Àn oÈ¢dÀô VÇ¶pêSµv¶¢Á? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥A ££lûµ ¶ªA¶ªÖýÅhµÀv ¶ª¶¢ÃYA 1. ËÈ¢¥¹vïA: sû¹±µhµlÉ¶¥A £¥¹vËÈ¢À¶m ËÈ¢£lûµïhµhÐ OµÃfº¶m lÉ¶¥A. 2. Ym¸sû¹: sû¹±µhµlÉ¶¥A 121 OÐdô Ym¸sû¹hÐ ¶pñ¶pAVµAvÑ ±ÇAfµ¶¢ «¸æ¶mAvÑ ¶¢ÁAl¼. 3. sû¹¶¨vÀ: ¶ªÀ¶¢Ã±µÀ 1652 sû¹¶¨vÀ ¢¸fµÀOµvÑ Gm¸é±ÀÀ. 22 sû¹¶¨v¶mÀ tû¶méhµöA vÑ JOµhµöA. ±¸Y¹ïASµA SµÀ±¼åAWAl¼. 4. ¶¢Àh¸vÀ: »¬AlµÃ, sÔlµè, ËYÇ¶m, »ªOµÀÖ, E«¸ôA, Oºñ»ªà±ÀµÀ´m ¶¢Àh¸vÀ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Oµv¶¢Á. 5. ££lûµ OµÀv¹vÀ: sû¹±µhµlÉ¶¥A vÑ ¶ªÀ¶¢Ã±µÀ 6748 OµÀv¹vÀ Oµv¶¢Á. 6. ££lûµ DV¸±¸vÀ: £¢¸¶®vvÑ, ¶pAfµÀSµvvÑ, ¶¢¶ªåòlû¸±µgvÑ, D¶®±µ¶pÁ Cv¢¸dôvvÑ tû¶méh¸öné OµwS¼ ¶¢ÁAl¼. 7. ¶mÅhµï±¿hµÀvÀ, ¶ªAS¿hµA, OµyµvÀ: ¶pvÀ±µO¸v ¶mÅhµï±¿hµÀvÀ, ¶ªAS¿hµA, OµyµvÀ sû¹±µhµlÉ¶¥A¶mAlµÀ Oµv¶¢Á. 8. £tû¶mé ¶ªA¶ªÖýÅhµÀv ¶ªÊ¢Àîyµ¶mA: ËÈp¶m Êp±ÍÖ¶mé Cné CA¥¹vhÐ q¸dÀ £tû¶mé ¶ªA¶ªÖýÅhµÀvOµÀ sû¹±µhµlÉ¶¥A Dv¢¸v¶¢ÀÀ. ¶mÅhµï±¿hµÀvÀ 8. O¸¶¢Á¶m sû¹±µhµlÉ¥¹né “££lûµ ¶ªA¶ªÖýÅhµÀv ¶ª¶¢ÃYA”S¸ VÇ¶pê¶¢VµÀÛ.

64

2. ¶ª¶¢Àm¸ï±ÀµÀ q¸v¶m vÉl¸ ±µÃv³ D´pû v¹ C¶mS¸Êm£À? ¶¢ÀÀPï v°µg¸vÉ£? Y. ¶ª¶¢Àm¸ï±ÀµÀq¸v¶m: Vµd¹àvÀ, ¥¹¶ªm¸v q¸ñi¶pl¼OµËÈp ¶pñsûµÀh¸öné n±µö»¬AVµÀd¶mÀ ¶ª¶¢Àm¸ï±ÀµÀq¸v¶m Cn CAd¹±µÀ. ¶ª¶¢Àm¸ï±ÀµÀq¸v¶m v°µg¸vÀ: 1. VµdàA lµÅ»¨àvÑ lÉ¶¥AvÑn qÕ±µÀvAlµ±µÃ ¶ª¶¢Ã¶mA. 2. m¸ï±ÀµÀ«¸æm¸vÀ C¶¢ÀvÀ¶p±¼VÉ Vµd¹àvÀ CAlµ±¼Oº ¶ª¶¢Ã¶mAS¸ ¶¢±¼å«¸å±ÀÀ. 3. q¸vOµÀv OµAdÉ Vµd¹àvOÉ q¸ñlû¸¶mïhµ GAdÀAl¼. 4. J¶¢ïOºåO½ ¶pñhÉïOµ ¶¬OµÀÖvÀ, «ÕOµ±¸ïvÀ GAfµ¶¢Á. 5. Vµd¹àv¶mÀ CiOµñ£ÀAW¶m ¶ªAlµ±µíAvÑ hµ¶pê ¶¢À±¼ J Ehµ±µ ¶ªAlµ±µíAvÑ¶mÃ qÕ±µÀv¶mÀ ¦°ºA¶p±¸lµÀ.

ప

఺వమ ం

3. ¶ª¶¢ÃPï ¢¸lµA C¶mS¸Êm£À? ¶ª¶¢Àm¸ï±ÀµÀq¸v¶m Y. ¶ª¶¢ÃPï: 1. ¶ª¶¢ÃPï¶mÀ DASµôAvÑ Èpûfµ±É¶¨´m CAd¹±µÀ. 2. El¼ rÒfµ´ª CÊm ¶plµA ¶mÀAfº D£±µí£AWAl¼. 3. rÒfµ´ª C¶mS¸ L¶pêAlµA. ¶ª¶¢ÃPï v°µg¸vÀ: 1. ¶ª¶¢ÃPïvÑ ±¸Y¹ïASµ q¸ñi¶pl¼Oµ¶m OÉAlµñ, ±¸¶¨àò ¶pñsûµÀh¸öv ¶¢Àlûµï Clû¼O¸±µ ¶pA»pg½ Y±µÀSµÀhµÀAl¼. 2. ¶ª¶¢ÃPï ¶mÀAfº J ±¸©¸àònOº £fºqÒ±ÀÉÀ ¶¬OµÀÖvÉlµÀ. vÔOºOµhµhµöA 3. ±¸Y¹ïASµ ±¿h¸ï sû¹±µhµlÉ¶¥A ¶ª¶¢ÃPï ±¸YïA. 4. ±¸©¸àòv q¸v¶m¶mÀ ±¸¶¨àò ¶pñsûµÀh¸övÀ n±µö»¬«¸å±ÀÀ. 5. OÉAlµñ q¸whµ q¸ñAh¸v q¸v¶m¶mÀ OÉAlµñ ¶¬ÑA¥¹P ¶p±µïÊ¢°º¶ªÀåAl¼. 4. vÔOºOµhµhµöA C¶mS¸Êm£À? ¶¢À¶mlÉ¶¥A vÔOºOµhµh¸önOº IdÀô OµdÀàsfº GAl¼? Y. vÔOºOµhµhµöA: 1. lûµ±µî n±µÊp°µh¸ sû¹¶¢¶m±ÀÉÀ vÔOºOµhµhµöA. 2. ±¸Yï q¸v¶mvÑ ¶¢Àhµ ¶pñÊ¢À±ÀµÀA vÉOµqÒ¶¢fµÊ¢À vÔOºOµhµhµöA. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ vÔOºOµhµhµö sû¹¶¢¶m: 1. ±¸Y¹ïASµA ¶¢Àhµ «¸öhµAhµñþï¶pÁ ¶¬OµÀÖ¶mÀ qÕ±µÀvAlµ±¼O½ EWÛAl¼. భాయత్ పాయామంటు బవనం 2. ¶pñj qÕ±µÀfµÀ hµ¶mOµÀ ¶mWÛ¶m ¶¢Àh¸né ¾ªöOµ±¼AVµ¶¢VµÀÛ. vÔOºOµhµhµöA 3. sû¹±µhµlÉ¶¥A ¶¢Àhµ ±¸YïA O¸lµÀ. vÔOºOµ±¸YïA. sû¹±µhµ ±¸Y¹ïASµ ¶pñÊ¢¦OµvÑ F CA¥¹né Êp±ÍÖAl¼. 4. ¶pñsûµÀhµöA lµÅ»¨àvÑ Cné ¶¢Àh¸vÀ ¶ª¶¢Ã¶mÊ¢À. 5. J ¶¢Àhµ £¶¨±ÀµÃvvÑ¶mÃ ¶pñsûµÀhµöA YÑOµïA VÉ¶ªÀOÐlµÀ. 6. ¶¢ÀhµA Êp±¼d G¶méhµ ¶plµ¶¢ÁvÀ, ¶¬Ñl¸vÀ E¶¢ösfµ¶¢Á. 7. ¶pñsûµÀhµö nlûµÀvÀ qÏAlÉ £l¸ïv±ÀµÃvÑô n±µíAlµ ¶¢Àhµ sÑlûµ nÊ¨lû¼A¶psfºAl¼. 8. InéOµvÑô ¶¢Àhµ W¶®év¶mÀ ¢¸fµ±¸lµÀ. 9. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ££lûµ ¶¢Àh¸v¢¸±µÀ Oµw»ª È¢Àv»ª «¸¶¢À±µ¶ªïAhÐ a£¶ªÀåm¸é±µÀ. 10. ¶¢ÀhµA Êp±¼d OµvÑôv¹vÀ ¶ªÅ»¨àAVÉ ¢¸±¼n ¶pñsûµÀhµöA Oµe¼¶mAS¸ ¦°º¶ªÀåAl¼. 11. ËÈp O¸±µg¸v ¶¢vô ¶¢À¶mlÉ¶¥A vÔOºOµ ¢¸l¸nOº OµdÀàsfº ¶¢ÁAl¼ Cn VÇ¶pê¶¢VµÀÛ.

¶ª¶¢ÃPï

భాయత్ పాయామంటు బవనం

65

5. «¸¶¢ÃZOµ m¸ï±ÀµÀA C¶mS¸Êm£À? Y. «¸¶¢ÃZOµ m¸ï±ÀµÀA 1. lÉ¶¥¶ªA¶plµ OÍl¼ç¶¢ÀAl¼ VÉhµÀvÑô OÉAl¿ñOµÅhµA O¸OµÀAf¸ CAlµ±¼O½ ¶ª¶¢Ã¶mAS¸ ¶pA»pg½ VÉ±ÀµÀfµÊ¢À «¸¶¢ÃZOµ m¸ï±ÀµÀA. «¸¶¢ÃZOµ m¸ï±ÀµÀA «¸lûµ¶mOµÀ ¶pñsûµÀhµöA VÉ¶pdºà¶m Vµ±µïvÀ: 1. ±¸Y¹ïASµAvÑ qÕ±µÀvAlµ±¼O½ q¸ñkµ£ÀOµ ¶¬OµÀÖvÀ OµwêAW¶ml¼. 2. sfµÀSµÀ¶¢±¸Øv ¢¸±¼Oº ¶ª¶¢ÃYAvÑ ¶ª¶¢ÀÀWhµ «¸æ¶mA OµwêAW¶ml¼. 3. ±¸Y¹ïASµAvÑ D±¼àOµv³ 17 C¶ªêýÅ¶¥ïhµ¶mÀ nÊ¨lû¼AWAl¼. 4. S.C, S.T, B.C, vOµÀ £l¸ï, GlÐïSµ, ±¸YO½±ÀµÀ±µAS¸vvÑ ±¼Y±Éö¶¨¶mÀô OµwêAW¶ml¼. 5. Y£ÀAl¸±¿ ¶¢ï¶¢¶ªæ¶mÀ ±µlµÀç ¶p±¼WAl¼. 6. sûµÃ¶ªA¶ªÖ±µgvÀ C¶¢ÀvÀ VÉ»ª ÊplµvOµÀ sûµÃ¶pA»pg½ VÉ»ªAl¼. 7. Oµo¶ª Ê¢hµ¶m VµdàA C¶¢ÀvÀ VÉ±ÀµÀsfºAl¼. 8. S¸ñ¤Àg Gq¸lû¼ C¶¢O¸¥¹vÀ OµwêAVµsfºm¸±ÀÀ. 6. ±¸YO½±ÀµÀ ¶p°¸vÀ Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀPïhµ¶mÀ Iv¹ ÈpAqÏAl¼«¸å±ÀÀ? Y. ±¸YO½±ÀµÀ ¶p°¸vÀ - Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀPïhµ 1. Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀOµïhµOµÀ ±¸YO½±ÀµÀ q¸±¿àvÀ lÐ¶¬lµA VÉ«¸å±ÀÀ. 2. ££lûµ ¶¢±¸Øv ¢¸±¼n hµ¶¢Àq¸±¿à ¶ªsûµÀïvÀS¸ VÉ±µÀÛOÍAd¹±ÀÀ. 3. ±¸YO½±ÀµÀ ¶p±¼Y¹ß¶mA OµwS¼AW lÉ¶¥¶ª¶¢ÀSµñhµOµÀ OµÅ»¨ VÉ«¸å±ÀÀ. 4. Vµ±µÛv l¸ö±¸ ££lûµ ¶pñYv ¶¢Àlûµï C¶¢S¸¶¬¶m¶mÀ ÈpAqÏAl¼«¸å±ÀÀ. 5. ¶pñYvvÑ ¶¢Àhµ «¸¶¢À±µ«¸ïné ÈpAqÏAl¼«¸å±ÀÀ. 6. F £lûµAS¸ ±¸YO½±ÀµÀ ¶p°¸vÀ Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀPïhµ¶mÀ ÈpAqÏAl¼«¸å±ÀÀ. 7. Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀOµïhµ¶mÀ ÈpAqÏAl¼AVµd¹nOº hÐfµêfÉ CA¥¹v¶mÀ hÇvêAfº? Y. Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀOµïhµ: ÊªöVµÜ, ¶ª¶¢Ã¶mhµöA q¸ñi¶pl¼Oµ¶m ¶ª¶¬a¶¢¶mA VÉ¶ªÀå¶mé lÉ¶¥ ¶pñYvAlµ±µÃ KOµïhµhÐ GAfÉ sû¹¶¢Êm Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀOµïhµ. Y¹j±ÀµÀ ¶ªËÈ¢ÀOµïhµ¶mÀ ÈpAqÏAl¼AVÉ CA¥¹vÀ: I. V¸±¼hµñOµ Ghµå±µl¸±ÀÀhµöA: 1. hµ±µhµ±¸v ¶mÀAfº sû¹±µj±ÀµÀÀvOµÀ ¶ªAOµñ£ÀAVÉ G¶méhµ ¶ªA¶ªÖýÅi, m¸Sµ±¼OµhµvÉ V¸±¼hµñOµ Ghµå±µl¸±ÀÀhµöA. 2. ¶¢À¶mOµÀ JOµh¸sû¹¢¸né OµwØAW¶m ¶ª¶¢ÀÀ¶méhµ Vµ±¼hµñ, ¶ªA¶ªÖýÅhµÀv¶mÀ O¸q¸fµÀOÐ¢¸w. II. ¶ª¶¢ÃPï¢¸lµA: 1. £tû¶mé Y¹hµÀv OµÃfµw C±ÀÀ¶m sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶ª¶¢ÃPï¢¸lµA ¶ªËÈ¢ÀOµïhµ¶mÀ ÈpAqÏAl¼¶ªÀåAl¼. 2. OÉAlµñ, ±¸¶¨àò ¶pñsûµÀh¸öv ¶¢Àlûµï Clû¼O¸±¸v¶mÀ ¶pA»pg½ ¶ª¶¢ÃPï ¶¢ÀÀPï v°µgA. III. ±¸YO½±ÀµÀ q¸±¿àvÀ: 1. ££lûµ q¸ñAh¸v, ¶¢Àh¸v, OµÀv¹v ¢¸±¼n ±¸YO½±ÀµÀq¸±¿àvÀ hµ¶¢À ¶ªsûµÀïvÀS¸ VÉ±µÀÛOµÀAd¹±ÀÀ. 2. «¸¶¢ÃZOµ C¶¢±Ðlû¸v¶mÀ hÍvS¼AW ¶pñYvvÑ Y¹j±ÀµÀ sû¹¢¸né ÈpAqÏAl¼«¸å±ÀÀ. IV. «¸¶¢ÃZOµ C¶¢±Ðlû¸v hÍvS¼A¶pÁ:1. ¶¢ÀhµhµhµöA, OµÀvhµhµöA, q¸ñAj±ÀµÀhµhµöA È¢ÀÀlµvSµÀ «¸¶¢ÃZOµ C¶¢±Ðlû¸v¶mÀ hÍvS¼AV¸w. 2. sû¹©Òm¸îl¸né £fµm¸f¸w. V. OÍné ¶ªA«¸æSµhµ J±¸êdÀô:1. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ LOÉ ±¸Y¹ïASµA, LOÉ qÕ±µ¶ªhµöA OµvlµÀ. 2. lÉ¶¥ ¶pñYvAlµ±¼O½ LOÉ Vµd¹àvÀ ¶¢±¼å«¸å±ÀÀ. 3. I.A.S., I.P.S., : ¶¢Adº DwAfº±ÀµÃ ¶ª±¿ö¶ªÀvÀ ¶p±¼q¸v¶mvÑ JOµ±µÃ¶phµ¶mÀ «¸lû¼AVµÀdOµÀ n±ÀµÀ£ÀA¶psfµÀh¸±ÀÀ. 4. ¶ªÀ¾pñAOÐ±µÀà lÉ¥¹nOº ChµÀï¶méhµ m¸ï±ÀµÀ«¸æ¶mAS¸ GAdÀAl¼.

«¸¶¢ÃZOµ m¸ï±ÀµÀA

ల్ర్ి కాయన్ వాల్లస్ జమీందారీ వావసాను ప్రవేశ్ ప్పట్న్డు

V¸±¼hµñOµ Ghµå±µl¸±ÀÀhµöA

sûµÃl¸mÐlµï¶¢ÀA q¸ñ±µAtûAW¶m £mÐsû¹ s¹Ê¢

sû¹±µhµ qÒx¶ªÀ Êª¶¢

అకాలిదళ్

ఫహుజన్ సమాజ్ పారీ్

నేషనల్ కానైరెన్స

భాయత్ కమ్మానిస్్ పారీ్

66

2. భారతీయ ప్ ర జాస్వామ్యం 1. ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA CÊm ¶plµA S¿ñOµÀ sû¹¶¨ ¶mÀAfº ¶pÁdºàAl¼. 2. „fÇÈ¢Ã´ª' CÊm S¿ñOµÀ ¶pl¸nOº ¶pñYvÀ Cn C±µæA. „OÉñ»¨±ÀµÃ‟ C¶mS¸ ¶p±¼q¸v¶m. 3. ¶pñ¶pAVµAvÑ Èplµç ¶pñY¹«¸ö¶¢Àï lÉ¶¥¶¢ÀÀ EAfº±ÀµÃ. 4. vÑO³ ¶ªsûµ ¶ªsûµÀïv ¶plµ¤ O¸v¶p±¼£Ài 5 ¶ªA¶¢hµù±¸vÀ, ±¸Yï¶ªsûµ ¶ªsûµÀïv ¶plµ¤ O¸v¶p±¼£Ài 6 ¶ªA. 5. ¶¢À¶m lÉ¶¥AvÑ «¸±µöiñOµ InéOµvÀ 5 ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀvOµÀ LOµ«¸±¼ Y±µÀSµÀ¶mÀ. 6. ±¸Y¹ïASµAvÑ 326 D±¼àOµv³ ¶¢±ÀÇÃY¶m MdÀ ¶¬OµÀÖ SµÀ±¼AW hÇvÀ¶pÁ¶mÀ . అబ్రహాం లింకన్ 7. sû¹±µhµ qÕ±µÀvOµÀ MdÀ ¶¬OµÀÖ 18 ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀvÀ nAfº¶m ¢¸±¼Oº OµwêAVµsfº¶ml¼. 8. «¸±µöiñOµ /¶¢±ÀÇÃY¶m MdÀ ¶¬OµÀÖ CAdÉ 18 ¶ªA¶¢hµù±¸vÀ ËÈpsfº¶m ¢¸±µAlµ±¼O½ MdÀ ¶¬OµÀÖ OµwêAVµÀd. 9. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ q¸±µôÈ¢ÀAd±¿ hµ±µ¶® q¸v¶m SµvlµÀ. చెరిగి పోని 10. OÉAlµñAvÑ ISµÀ¶¢¶ªsûµ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¥¹¶¥öhµ ¶ªsûµ ±¸Yï¶ªsûµ, l¼SµÀ¶¢¶ªsûµ vÉl¸ ఓటు సిర్య మారుక ¶pñY¹¶pñinlûµÀv ¶ªsûµ vÑO³¶ªsûµ. 11. „¶pñYv ±ÀÇÀÀOµÖ, ¶pñYvVÉhµ, ¶pñYv OÍ±µOµÀ ¶pnVÉÊª ¶pñsûµÀhµöÊ¢À ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA‟ Cn hÇw»p¶m CÈ¢À±¼O¸ Clûµï°µÀfµÀ Csñ¶®A wAOµ´m. 12. ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïAvÑ ChµÀï¶méhµ Clû¼O¸±µA ¶pñYvlÉ. కాంగ్రెస్ 13. IvOÍà±Éd³ CAdÉ Md±µô ¶ª¶¢ÀÀl¸±ÀµÀ¶¢ÀÀ. 14. ±¸Yï¶ªsûµ ¶ªsûµÀïvÀ ¶p±Ð°µ ¶plµçivÑ InéOµ O¸sfµh¸±µÀ. 15. ±¸YO½±ÀµÀ ¶p°¸vOµÀ W¶®évÀ OÉd¹±ÀÀAVÉl¼ InéOµv ¶ªA¶TA. 16. n±ÀÇÃYOµ ¶¢±µØAvÑ InéOµvÀ n±µö»¬AVÉ Clû¼O¸±¼n ±¼d±¼éAS³ Clû¼O¸±¼ CAd¹±µÀ. 17. m¸¶¢À¶pñiq¸lµm¸ ¶ph¸ñv¶mÀ ¶p±¼§wAVµÀ Clû¼O¸±¼ ±¼d±¼éAS³ Clû¼O¸±¼. 18. qÒwAS³ sÃh³ vÉl¸ qÒwAS³ OÉAl¸ñné n±µö»¬AVÉ Clû¼O¸±¼n »pñËÈªfºAS³ Clû¼O¸±¼ CAd¹±µÀ. 19. LOµ ±¸¶¨àòAvÑ 4 ¥¹hµA MdÀô qÏAl¼¶m q¸±¿àn q¸ñAj±ÀµÀ q¸±¿à Cn CAd¹±µÀ. 20. m¸vÀSµÀ ±¸©¸àòvvÑ 4 ¥¹hµA MdÀô qÏAl¼¶m q¸±¿àn Y¹j±ÀµÀ q¸±¿à CAd¹±µÀ. 21. Êm¶¨¶mv³ O¸¶mê±Ç´mù Y¶¢ÀÀîO¸§î±³ OµÀ VÇAl¼¶m q¸ñAj±ÀµÀ q¸±¿à. 22. vÑO³ ¶ªsûµ vÉl¸ ¥¹¶ª¶m ¶ªsûµOµÀ qÒd½ VÉ±ÀµÀÀdOµÀ Oµo¶ª ¶¢±ÀµÀ¶ªÀù 25 ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀvÀ. 23. ±¸Yï¶ªsûµOµÀ qÒd½ VÉ±ÀµÀÀdOµÀ Oµo¶ª ¶¢±ÀµÀ¶ªÀù 30 ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀvÀ. 24. q¸ñAj±ÀµÀ q¸±¿àOº Gl¸¶¬±µg - TDP, TRS, DMK, AIADMK, Êm¶¨¶mv³ O¸¶më±Ç´mù, C«¸ùA Sµg¶p±¼¶¨h³. C.P.I.(M) 25. Y¹j±ÀµÀ q¸±¿àOº Gl¸¶¬±µg- BJP, O¸ASÇñ´ª, CPM, CPI. 26. AGP CAdÉ - C«¸ùA Sµg ¶p±¼¶¨h³ (El¼ C«¸ùA ±¸¶¨àò q¸ñAj±ÀµÀ q¸±¿à). 27. ±¸¶¨àò ¥¹¶ª¶m¶ªsûµ ¶ªsûµÀïvÀ/ vÑO³ ¶ªsûµ ¶ªsûµÀïvÀ ¶pñhµï°µ ¶plµçivÑ I¶mÀéOÐsfµÀh¸±µÀ. 28. G¶¢Àîfº £¥¹ö«¸vÀ, D¶¥OµÀåvhÐ ±¸YO½±ÀµÃlû¼O¸±µA OÐ¶ªA J±µêfº¶m ¶¢ïOµÀåv ¶ª¶¢ÀÀl¸±ÀµÀA ±¸YO½±ÀµÀ q¸±¿à. 29. Oµo¶ªA m¸vÀSµÀ ±¸©¸àòvvÑ SµÀ±¼åA¶pÁ qÏAl¼¶m ±¸¶¨àò«¸æ±ÀÀ q¸±¿àn Y¹j±ÀµÀ q¸±¿à CAlµÀ±µÀ. 30. q¸±µôÈ¢ÀAdÀv ¶¢Ãhµ Cn EAS¸ôAfµÀ q¸±µôÈ¢ÀAdÀ¶mÀ »pvÀ«¸å±µÀ. 31. sû¹±µhµ ¶pñlû¸¶m ¶¢ÀAiñn ±¸¶¨àò¶pi n±ÀµÀ£À«¸å±µÀ. 32. ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïAvÑ ¶ª±Ðö¶méhµËÈ¢À¶ml¼ q¸±µôÈ¢ÀAdÀ. 33. C¶mÀWhµ ¶pñ¶¢±µå¶mv l¸ö±¸ Mdô¶mÀ ¶ªAq¸l¼AVµf¸né InéOµv Êm±µAS¸ Êp±ÍÖAd¹±µÀ. లోక్ సబ 34. ¶pñY¹«¸ö¶¢Àï ¶pñsûµÀhµöA I¶pÁýêfµÃ ¶p±¼£Àh¸lû¼O¸±µ ¶pñsûµÀhµö ¶¢ï¶¢¶ªæS¸ GAdÀAl¼. 35. InéOµv C¶mAhµ±µA s¹ïvÇd³ ÈpdÇàv¶mÀ Mdô vÇOºÖA¶pÁ OÉAl¸ñvOµÀ ¶pA¶pÁh¸±µÀ. 36. È¢ÀÀlµdº «¸±¼S¸ «¸ænOµ ¶ªA¶ªævOµÀ InéOµvÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1884. ర్యజాసబ 37. È¢ÀÀlµdº «¸lû¸±µg InéOµvÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1952. 38. 6¶¢ «¸lû¸±µg InéOµvÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1977. 39. 12¶¢ «¸lû¸±µg InéOµvÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1998. 40. 13¶¢ «¸lû¸±µg InéOµvÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1999. 41. 14¶¢ «¸lû¸±µg InéOµvÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 2004. 42. 15¶¢ «¸lû¸±µg InéOµvÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 2009. 43. sû¹±µhµlÉ¶¥A £¶¥ö»ªAW¶m Dlµ±¸÷vÀ ÊªöVµÜ, ¶ª¶¢Ã¶mhµöA, «Õsû¹ñhµÅhµöA. 44. sû¹±µhµY¹j±ÀµÀ a¶¢¶m ¶ªñ¶¢AivÑ Sµv ¶¢ÀÃfµÀ Glµï¶¢À CA¥¹vÀ ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA, vÔOºOµhµhµöA, «¸¶¢ÃZOµ m¸ï±ÀµÀA.

67

45. 2011 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA ¶pñ¶pAVµ Ym¸sû¹vÑ sû¹±µhµ lÉ¶¥ Ym¸sû¹ ¥¹hµA 17.5 %. 46. 2011 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA sû¹±µhµ lÉ¶¥ Ym¸sû¹ 121 OÐdÀô. (2001 ¶pñO¸±µA 102.87 OÐdÀô) 47. 2011 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA sû¹±µhµ lÉ¶¥ Ym¸sû¹ ¶¢Ålû¼è ±ÉdÀ 17.64%. 48. 2011/2001 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA IOµÀÖ¶¢ Ym¸sû¹ Sµv ±¸¶¨àòA Ghµå±µ ¶pñlÉ´¥. 49. 2011/2001 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA hµOµÀÖ¶¢ Ym¸sû¹ Sµv ±¸¶¨àòA »ªOºÖA. గురితంపు కారుితో కూా లో ఉనో ఓటరుా 50. 2011 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ Ym¸sû¹ 8.46 OÐdÀô. (2001- 7.57 OÐdÀô) 51. 2011 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA sû¹±µhµ lÉ¶¥ Y¶m«¸Alµñhµ 382 (2001 ¶pñO¸±µA 324) 52. 2011 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ Y¶m«¸Alµñhµ 308 (2001 ¶pñO¸±µA 275) 53. 2011 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA sû¹±µhµ lÉ¶¥ C°µ±¸¶ªïh¸ ¥¹hµA 74.04% (2001 ¶pñO¸±µA 65.38%) 54. 2011 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA DAlûµñ ¶pñlÉ´¥ C°µ±¸¶ªïh¸ ¥¹hµA 67.66% ఓటింగ్ మంత్రం (2001 ¶pñO¸±µA 61.11%) 55. BJP : Bharathiya Janatha Party - sû¹±µj±ÀµÀ Y¶mh¸ q¸±¿à. 56. TDP : Telugu Desam Party - hÇvÀSµÀ lÉ¶¥A q¸±¿à. ¶pñ¶¥évÀ - Y¢¸sÀvÀ 1. ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA CAdÉ J£Àdº? ¶¢À¶mlÉ¶¥A ¶pñY¹«¸ö¶¢Àï lÉ¶¥¶¢Àn IdÀô VÇ¶pêSµv¶¢Á? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥A - ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA ఓటింగ్ విధానం ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA: ¶pñY¹ ¶pñinlûµï q¸vÊm ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA. 1. sû¹±µhµ ±¸Y¹ïASµA sû¹±µhµ lÉ¥¹né ¶pñY¹«¸ö¶¢Àï, SµghµAhµñ ±¸YïAS¸ Êp±ÍÖAl¼. 2. InéOµv l¸ö±¸ I¶mÀéOÐsfº¶m ¶pñY¹¶pñinlûµÀvÉ ¶p±¼q¸v¶m «¸S¼«¸å±µÀ. 3. ±¸YÂvÀ, ±¸gÀvÀ, Y¤ÀAl¸±µôOµÀ «¸æ¶mAvÉlµÀ. 4. ¶ª±µö¶ªh¸åOµ «¸±µösûÔ¶¢Ãlû¼O¸±µA ¶pñYvlÉ. 5. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ n±µAOµÀ¶¥h¸önOº VÐdÀ vÉlµÀ. 6. 5 ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀvOµÀ LOµ«¸±¼ ÊªöV¸Ü±ÀµÀÀhµ InéOµvÀ Y±µÀSµÀh¸±ÀÀ. 7. InéOµ O¸sfº¶m Clû¼¶pi GAfÉ SµghµAhµñ ±¸YïA sû¹±µhµlÉ¶¥A. ఓటయాకు వేసే చెరిగి పోని సిర్య గురుత 8. qÕ±µÀvAlµ±¼O½ q¸ñkµ£ÀOµ, ±¸YO½±ÀµÀ ¶¬OµÀÖv¶mÀ ±¸Y¹ïASµA EWÛAl¼. 9. ËÈp CA¥¹vÀ sû¹±µhµlÉ¶¥A ¶pñY¹«¸ö¶¢ÃïnOº OµdÀàsfº GAlµn hÇw±ÀµÀ VÉ«¸å±ÀÀ. 2. «¸lû¸±µg InéOµvOµÀ, ¶¢ÀlûµïAhµ±µ InéOµvOµÀ ¶¢Àlûµï Sµv sûÉlµÊ¢À£À? Y.«¸lû¸±µg InéOµvÀ: KlµÀ ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀvOµÀ LOµ«¸±¼ vÑO³ ¶ªsûµOµÀ, ±¸¶¨àò £lû¸¶m¶ªsûµvOµÀ n±µö»¬AVÉ InéOµv¶mÀ «¸lû¸±µg InéOµvÀ CAd¹±µÀ. ¶¢ÀlûµïAhµ±µ InéOµvÀ: ±ÇAfµÀ «¸lû¸±µg InéOµv ¶¢Àlûµï O¸vAvÑ Cn¢¸±µï O¸±µg¸v ¶¢vô vÑO³ ¶ªsûµ, ±¸¶¨àò £lû¸¶m¶ªsûµvÀ ±µlµç±ÀÀ, D±µÀÈmvvvÑ¶pÁ n±µö»¬AVÉ InéOµv¶mÀ ¶¢ÀlûµïAhµ±µ InéOµvÀ CAd¹±µÀ. G¶p InéOµ: ¶pñY¹ ¶pñinlû¼ ¶¢À±µgºAW¶m¶pÁýêfµÀ vÉl¸ ±¸am¸¶¢Ã VÉ»ª¶m¶pÁýêfµÀ n±µö»¬AVÉ InéOµ¶mÀ G¶p InéOµ CAd¹±µÀ. 3. «¸±µöiñOµ ¶¢±ÀÇÃY¶m MdÀ ¶¬OµÀÖ C¶mS¸Êm£À? Y. «¸±µöiñOµ ¶¢±ÀÇÃY¶m MdÀ ¶¬OµÀÖ 1. sû¹±µhµ ±¸Y¹ïASµAvÑ 326¶¢ ¶pñOµ±µg¶mÀ C¶mÀ¶ª±¼AW 18 ¶ªA¶¢hµù±¸vÀ nAfº¶m C±µÀúËvÇ¶m ¶¢±ÀÇÃY¶mÀvAlµ±¼O½ OµÀv, ¶¢Àhµ, Y¹i, q¸ñAhµ, wASµ£¶¢°µhµvhÐ ¶ªAsAlûµA vÉOµÀAf¸ Md±µÀôS¸ ¶mÈ¢ÃlµÀ O¸¶¢f¸nOº OµwêAVµsfº¶m ¶¬OµÀÖÊm «¸±µöiñOµ MdÀ ¶¬OµÀÖ CAlµÀ±µÀ. 2. »pWÛ¢¸±¼Oº, O¸±¸S¸±µ ¦°µ C¶mÀsûµ£¶ªÀå¶mé¢¸±¼Oº F ¶¬OµÀÖ E¶¢ösfµlµÀ.

వయోజన ఓటుహకుక

భాయత్ ఎనిోకల కమీషన్ కార్యాలమం

68

4. InéOµvvÑ C¶mÀWhµ ¶pñ¶¢±µå¶m vÉ£? Y. InéOµvvÑ C¶mÀWhµ ¶pñ¶¢±µå¶mvÀ: 1. Md±µôOµÀ vAVµA E¶¢öfµA. 2. qÒwAS³ OÉAl¸ñvOµÀ ¢¸¶¬m¸vvÑ Md±µô¶mÀ j¶ªÀOµÀ±¸¶¢fµA. 3. DVµ±µg ±ÀÇÃSµïA O¸n ¢¸S¸çm¸vÀ VÉ±ÀµÀfµA. 4. OµÀvA Êp±¼d, ¶¢ÀhµA Êp±¼d Mdô¶mÀ OÐ±µfµA. 5. lÍASµ Mdô¶mÀ Ê¢±ÀµÀfµA. 6. ±¼S¼ØASµÀOµÀ q¸vêfµfµA. 7. ¶pñsûµÀöhµö ±ÀµÀAh¸ñAS¸né ¢¸fµÀOÐ¶¢fµA. 8. s¶¬À¶¢ÀhµÀvÀ E¶¢öfµA. 9. s¹ïvÇd³ ÈpdÇàv¶mÀ IhµÀåOÍn qÒ¶¢fµA È¢ÀÀlµvÀSµÀ¶m£. 5. Y¹j±ÀµÀ q¸±¿à, ±¸¶¨àò q¸±¿à CAdÉ J£Àdº? Y. Y¹j±ÀµÀ q¸±¿à : Oµo¶ªA m¸vÀSµÀ ±¸©¸àòvvÑ SµÀ±¼åA¶pÁ qÏAl¼¶m q¸±¿àn Y¹j±ÀµÀ q¸±¿à CAlµÀ±µÀ. Gl¸: O¸ASÇñ´ª, t.YÇ.»p., ±¸¶¨àò q¸±¿à : vÑO³ ¶ªsûµOµÀ vÉl¸ ±¸¶¨àò ¥¹¶ª¶m ¶ªsûµvOµÀ Y±¼S¼¶m «¸lû¸±µg InéOµvÑô qÒv±ÀÀ¶m MdôvÑ Oµo¶ªA m¸vÀSµÀ ¥¹hµA MdÀô qÏAl¼¶m q¸±¿àn ±¸¶¨àò q¸±¿à CAlµÀ±µÀ. Gl¸¶¬±µgOµÀ hÇvÀSµÀ lÉ¶¥A, TRS, DMK, AIADMK, Êm¶¨¶mv³ O¸¶më±Ç´mù, 6. ¶pñY¹«¸ö¶¢Àï q¸ñi¶pl¼Oµ ¶ªÃh¸ñvÀ/¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA £Y±ÀµÀ¶¢AhµAS¸ ¶pnVÉ±ÀµÀd¹nOº lÐ¶¬lµ¶pfÉ CA¥¹vÉ£? Y. ¶pñY¹«¸ö¶¢Àï q¸ñi¶pl¼Oµ ¶ªÃh¸ñvÀ: 1. ¶p±¼£ÀhµÀv Sµv ¶pñsûµÀhµöA: sû¹±µhµ ±¸Y¹ïASµA ¶pñsûµÀhµö Clû¼O¸±¸vOµÀ ¶p±¼£Ài £lû¼AWAl¼. ¶pñYvAlµ±¼Oº ÊªöVµÛ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¶¬OµÀÖv¶mÀ EWÛAl¼. 2. ¶ª¶¢Àm¸ï±ÀµÀq¸v¶m: ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïAvÑ qÕ±µÀvAlµ±µÃ ¶ª¶¢Ã¶mÀvÉ. Y¶mî, ¶ªA¶plµv ¶¢vô I¶¢±¼O½ ¶pñhÉïOµ ¶¬OµÀÖvÀAfµ¶¢Á. 3. tûm¸étûq¸ñ±ÀµÀ q¸hµñ: ¶pñY¹¶pñinlûµÀv O¸±µïOµv¹q¸v¶mÀ ¶pñYvÀ n±µAhµ±µA ¶ª¤À°º¶ªÃå, hµ¶¢À Ctûq¸ñ±ÀµÃv¶mÀ ¢¸±¼Oº hÇvq¸w. ¶pñV¸±µ ¶¢Ãlûµï¶¢Ãv l¸ö±¸ hµ¶¢À Ctûq¸ñ±ÀµÃv¶mÀ hÇw±ÀµÀ ¶p±µVµ¶¢VµÀÛ 4. Y¹Sµ±µÃOµÀËvÇ¶m ¶pñY¹¶¢z D¶¢¶¥ïOµhµ: ¶pñYvÀ hµ¶¢À ¶¬OµÀÖv¶mÀ ±µ°ºAVµÀOÐ¶¢d¹nOº Y¹SµñhµåS¸ GAf¸w. 5. ¶pñY¹tûq¸ñ±ÀµÀA q¸hµñ: qÕ±µÀvÀ hµ¶¢À Ctûq¸ñ±ÀµÃv¶mÀ ÊªöVµÜS¸ ¶¢ïO½åOµ±¼AVµ¶¢VµÀÛ. 6. m¸±ÀµÀOµhµö ¶ªösû¹¶¢A: ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïAvÑ sû¹lµïh¸±ÀµÀÀhµ m¸±ÀµÀOµhµöA C¶¢¶ª±µA. 7. «¸¶¢ÃZOµ, D±¼æOµ ¶ª¶¢Ã¶mhµöA: «¸¶¢ÃZOµ, D±¼æOµ ¶ª¶¢Ã¶mhµöA GAdÉ ¶pñY¹«¸ö¶¢ÀïA £Y±ÀµÀ¶¢Ahµ¶¢ÀÔhµÀAl¼.

hÇvÀSµÀ lÉ¶¥A

hÇvAS¸g¸ ±¸¶¨àò ¶ª£Ài D.M.K.

A.I.A.D.M.K.

అస్టైాం గణ ప్రిషత్

7. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ InéOµv £lû¸m¸né hÇvêAfº? vÉl¸ InéOµv ¶ªA¶TA £lûµÀv¶mÀ hÇvÀ¶pÁ¶¢ÀÀ. Y. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ InéOµv £lû¸¶mA: 1. ¶pñY¹ q¸ñinlûµï VµdàAvÑ nsAlûµ¶mv¶mÀ C¶mÀ¶ª±¼AW sû¹±µhµ InéOµv YSR O¸ASÇñ´ª ¶ªA¶TA InéOµvÀ n±µö»¬¶ªÀåAl¼. 2. ¶¢ÀÀAlµÀS¸ InéOµv È¨fµÃïv³ ¶mÀ ¶pñOµdº¶ªÀåAl¼. 3. ¶pñi n±ÀÇÃYOµ ¶¢±¸ØnOº InéOµv n±µö¶¬g, ¶p±µïÊ¢°µgvOµÀ LOµ ±¼d±¼éAS³ Clû¼O¸±¼n n±ÀµÀ£À«¸å±µÀ. 4. InéOµvvÑ qÒd½ VÉ±ÀµÀf¸nOº C±µÀúËvÇ¶m Md±µô¶mÀAfº m¸£ÀÊm¶¨¶mô¶mÀ ±¼d±¼éAS³ Clû¼O¸±¼¾ªöOµ±¼«¸åfµÀ. 5. m¸£ÀÊm¶¨´m G¶p¶ªA¶¬±µg SµfµÀ¶¢Á ¶pÁ¹±µå±ÀÀ¶m hµ±¸öhµ m¸£ÀÊm¶¨¶mô¶mÀ vÑO³ ¶ªh¸å ¶p±¼§wAW hµÀl¼ Y¹th¸ ¶pñOµdº«¸å±µÀ. 6. Csûµï±µÀævOµÀ SµÀ±µÀåv¶mÀ OÉd¹±ÀÀ«¸å±µÀ. 7. s¹ïvÇd³ ¶ph¸ñv¶mÀ vÉl¸ IvO¸àònO³ MdºAS³ ±ÀµÀAh¸ñv¶mÀ »ªlµèA VÉ«¸å±µÀ. 8. qÒwAS³ OÉAl¸ñv¶mÀ J±¸êdÀ VÉ»ª ¢¸dºOº »pñËÈªfºAS³ Clû¼O¸±µô¶mÀ n±ÀµÀ£À«¸å±µÀ. 9. InéOµv ±ÐYÂ¶m C±µÀúËvÇ¶m Md±µôAlµ±¿é MdÀ Ê¢±ÀµÀd¹nOº C¶mÀ¶¢Ài«¸å±µÀ. 10. qÒwAS³ ¶pÁ¹±¼å C±ÀÀ¶m hµ±µÀ¢¸hµ s¹ïvÇd³ ÈpdÇàv¶mÀ vÉl¸ MdºAS³ ±ÀµÀAh¸ñv¶mÀ sûµlµñ¶p±µÀ«¸å±µÀ. 11. n±µä±ÀÀAW¶m hÉl¿¶m Mdô vÇOºÖA¶pÁ Y±¼»p SÇvÀqÏAl¼¶m Csûµï±¼èn ¶pñOµdºAW మమైవత్ర lûµÅ¤Oµ±µg ¶phµñA Y¹±¿ VÉ«¸å±µÀ. బహుజన్ సమజ్ వాది పారీ ట 8. InéOµv ¶¢ÃïnÈpû«Òà C¶mS¸Êm£À? Y. ±¸YO½±ÀµÀ q¸±¿àvÀ InéOµv¶¢ÀÀAlµÀ h¸¶¢ÀÀ VÉ±ÀµÀsÑ¶¢Á ¶pñY¹»¬hµ O¸±µïOµñ¶¢Ãv¶mÀ, hµ¶¢À q¸±¿à »ªl¸èAh¸v¶mÀ hÇvÀêhµÃ £fµÀlµvVÉÊª ¶ph¸ñné InéOµv Ê¢ÀnÈpû«Òà CAlµÀ±µÀ.

69

౩. నేడు మ్నదేశం ఎదుర్కంటునన సవాళ్ళు 1. 2001 vÇOµÖv ¶pñO¸±µA sû¹±µhµ C°µ±¸¶ªïhµ±ÉdÀ 65.38 ¥¹hµA. (2011 ¶pñO¸±µA 74.04%) 2. 2001 vÇOµÖv ¶pñO¸±µA DAlûµñ¶pñlÉ´¥ C°µ±¸¶ªïhµ±ÉdÀ 61.11 ¥¹hµA. (2011 ¶pñO¸±µA 67.77 %) 3. 1991 vÇOµÖv ¶pñO¸±µA DAlûµñ¶pñlÉ´¥vÑ C°µ±¸¶ªï¥¹hµA 45 ¥¹hµA. 4. 1991 ¶pñO¸±µA ¶¢À¶mlÉ¶¥ C°µ±¸¶ªïhµ 52 ¥¹hµA. 5. OÉ±µyµ ±¸¶¨àòA 90% C°µ±¸¶ªïhµhÐ lÉ¶¥AvÑ È¢ÀÀlµdº «¸æ¶mAvÑ GAl¼. 6. ¾ªåòvvÑ C°µ±¸¶ªïhµ Ci hµOµÀÖ¶¢S¸ Sµv ±¸¶¨àòA ±¸Y«¸æ´m. 7. u¶®±³ ±¸¶¨àòA C°µ±¸¶ªïhµvÑ Wdà W¶¢±¼ «¸æ¶mAvÑ GAl¼. 8. W¶mé»pvôvVÉhµ Oµ¶¨àËÈ¢À¶m ¶p¶mÀv¶mÀ VÉ±ÀÀAVµ±¸lµn 1938 VµdàA hÇw»pAl¼. 9. 1947vÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A ¶¢Àhµ q¸ñi¶pl¼OµS¸ £sûµZA¶psfºAl¼. 10. 1948 Oµ±¸îS¸±µ Vµdà¶¢ÀÀ Oµ±¸îS¸±¸vvÑ »pvôvVÉ ¶pnVÉ±ÀÀAVµf¸né nÊ¨lû¼AWAl¼. 11. qÕ±µ¶¬OµÀÖv ¶p±¼±µ°µg Vµdà¶¢ÀÀ VÉ±ÀµÀsfº¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1955. 12. ¶¢±µOµdénÊ¨lûµ VµdàA VÉ»ª¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1961. 13. Y¹j±ÀµÀ s¹vv £lû¸¶m¶¢ÀÀ ¶pñOµdºAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1974. 14. Y¹j±ÀµÀ £l¸ï £lû¸m¸né ¶pñOµdºAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1986. 15. Y¹j±ÀµÀ C°µ±¸¶ªïhµ ¶pñV¸±µ lµy¹né(£À¶¨´m) «¸æ»pAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1988. 16. CAlµ±¼O½ £lµï O¸±µïOµñ¶¢ÀA ¶pñOµdºAVµsfµâ ¶ªA¶¢hµù±µA 1990. 17. n±µíAlûµ q¸ñlûµ£ÀOµ £lµï DlÉ¶¥ ¶ªÃh¸ñvvÑ OµvlµÀ. 18. ¶pñhÉïOµ DAlûµñ ±¸¶¨àòA OÐ¶ªA qÏdºà §ñ±¸¶¢ÀÀvÀ q¸ñg¸vÀ C±¼êAV¸fµÀ. 19. sû¹©¸ q¸ñi¶pl¼Oµ¶m ±¸©¸àòv ¶pÁ¶m±¼ösûµY¶m Y±¼S¼Al¼. 20. sû¹©¸ q¸ñi¶pl¼OµËÈp J±µêfµç È¢ÀÀlµdº ±¸¶¨àòA DAlûµñ±¸¶¨àòA. 21. DAlûµñ±¸¶¨àò C¶¢hµ±µg Y±¼S¼¶m hÉl¼ 1-10-1953. 22. DAlûµñ¶pñlÉ´¥ ±¸¶¨àò C¶¢hµ±µg Y±¼S¼¶m hÉl¼ 1-11-1956. 23. ¶¢À¶m lÉ¶¥AvÑ ¶¥ñ¶¢À £sûµY¶mhÐ q¸dÀ ¥¹ñ£ÀOµÀv £sûµY¶m Oµvlµn VÇ»pê¶m ¢¸±µÀ CAsÉlµÖ±³. 24. lÉ¶¥A È¢ÀÀhµåA Ym¸sû¹vÑ È¨fµÃïvÀâ OµÀv¹v ¥¹hµ¶¢ÀÀ 18%. 25. «¸¶¢ÃZOµ lµÀ±¸V¸±¸vÀ¶¢±µOµdéA, CAd±¸nhµ¶mA, ¾ªåòC¶ª¶¢Ã¶mhµöA. 26. ±¸Y¹ïASµ¶¢ÀÀvÑn 17 ¶¢ D±¼àOµv³ ¶pñO¸±µA CAd±¸nhµ¶mA Êm±µA. 27. ±¸Y¹ïASµ¶¢ÀÀvÑ 21¶¢ D±¼àOµv³ a£AVÉ ¶¬OµÀÖ ¶mÀ ¶pñ«¸l¼AWAl¼. 28. ±¸Y¹ïASµ¶¢ÀÀvÑ 24 ¶¢ Clû¼Oµ±µgA W¶mé»pvôv¶mÀ Oµe¼¶mËÈ¢À¶m ¶p¶mÀv ¶mÀAW lµÃ±µA VÉ±ÀµÀ¶¢Àn VÇ»pêAl¼. 29. Cvê¶ªAP¹ïOµ ¶¢±¸Øv ¢¸±¼Oº ±µ°µg OµwêAVÉ D±¼àOµv³ 29. 30. Cvê ¶ªAP¹ïOµ ¶¢±¸Øv ¶¢Àhµ ¶pñV¸±µ ¶¬OµÀÖ 30 ¶¢ Clû¼n±ÀµÀ¶¢À¶¢ÀA Oµwê«ÒåAl¼. 31. s¹wOµv Oµo¶ª £¢¸¶¬ ¶¢±ÀµÀ¶ªÀù 18 ¶ªA¶¢hµù±µù¶¢ÀÀvÀ. 32. CO¸±µgAS¸ C±Ç¶ªÀà VÉ»ª¶m ¢¸±¼n £fµÀlµv VÉ±ÀµÀf¸nOº OµwêAW¶m ±¼d³ È¬t±ÀµÀ´ª O¸±µê´ª. 33. sûµÃ£À ¶pÁhµÀñvÀ CÊm sû¹¶¢¶m q¸ñAj±ÀµÀhµhµöA¶mÀ hÇvÀ¶pÁ¶mÀ. 34 G¶p q¸ñAj±ÀµÀhµh¸önOº ±¸±ÀµÀv¾ª¶¢À, OÐ«¸å, hÇvAS¸g¸v¶mÀ Gl¸¶¬±µgvÀS¸ VÇ¶pê¶¢VµÀÛ. 35. JOµ qÕ±µ¶ªhµöA Sµv lÉ¥¹nOº Gl¸¶¬±µg sû¹±µhµlÉ¶¥A. 36. l¼ö qÕ±µ¶ªhµöA Sµv lÉ¥¹nOº Gl¸¶¬±µg CÈ¢À±¼O¸. 37. ¶¢ÃlµOµ ¶pl¸±µæ¶¢ÀÀvÀ Vµ±µ´ª, SµAY¹±ÀÀ, OÍËOÇ´m, È¬±¸±ÀÀ´m. 38. ¶ª¶¢ÃY ¶¢ïi±ÉOµ O¸±µïOµv¹¶p¶¢ÀÀ¶mOµÀ Gl¸¶¬±µg vAVµSÍAfºhµ¶m¶¢ÀÀ. 39. qÕ±µ ¶¬OµÀÖvvÑ Ci ¶¢ÀÀPïËÈ¢À¶ml¼ a£AVÉ ¶¬OµÀÖ. 40. ¶mvôlûµ¶mA C¶mS¸ vÇOµÖvvÑ VµÃ¶pnlûµ¶mA. 41. ¶¢À¶m ¶¢ÀÀAlµÀ¶mé ¶ª¢¸yµÀõ n±µ°µ±¸¶ªïhµ, ¶¢ÀhµhµhµöA, q¸ñAj±ÀµÀhµhµöA, OµÀvhµhµöA, ¾ªåò C¶ª¶¢Ã¶mhµ, s¹vv ±µ°µg.

KS

B. R. అంబేదకర్

Ambedkar

అంటర్యని త్నం –ఇది నేయం

అక్షర్యసాత్

విదాారుాలు

విదాారుాలు

ఎనిోకలలో అనుచిత్ ప్రవయతనలు

70

1. «¸±µöiñOµ q¸ñlûµ£ÀOµ £l¸ïv°¸ïné «¸lû¼AVµÀdOµÀ/ n±µ°µ±¸¶ªïh¸ n±µÃîv¶mOµÀ VÉ±ÀµÀ¶¢v»ª¶m OµÅ»¨ J£Àdº? Y. «¸±µöiñOµ q¸ñlûµ£ÀOµ £l¸ïv°µïA:- sû¹±µhµlÉ¶¥ ¶ªA¶pÁ¹±µä Ctû¶¢Ål¼èOº «¸±µöiñOµ q¸ñkµ£ÀOµ £lµï Chµï¶¢¶ª±µA. «¸±µöiñOµ q¸ñlûµ£ÀOµ £l¸ïv°¸ïné «¸lû¼AVµÀdOµÀ j¶ªÀOÐ¢¸wù¶m Vµ±µïvÀ: 1. OÉAlµñ ±¸¶¨àò ¶pñsûµÀh¸öv q¸ñlû¸¶mïhµ: OÉAlµñ ±¸¶¨àò ¶pñsûµÀh¸övÀ «¸±µöiñOµ £lµïOµÀ Clû¼Oµ q¸ñlû¸¶mïhµ E¢¸öw. 2. n±µíAlûµ q¸ñkµ£ÀOµ £lµï: 14 ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀv vÑ¶pÁ s¹vs¹wOµvAlµ±¼Oº నిరభాంధ్ ఉచిత పా ో ధ్మిక విదయ n±µìAlûµ q¸ñkµ£ÀOµ £lµï¶mÀ ¶pñÊ¢¶¥Èpd¹àw. 3. f¸ñqÕd³ù¶mÀ n±Ðlû¼AVµfµA : ¶¢ÀlûµïvÑ VµlµÀ¶¢Á ¶¢ÃnÊ¢»ª¶m ¢¸±¼n i±¼S¼ q¸eµ¥¹vOµÀ ¶¢VÉÛddÀô VÉ±ÀµÃw. 4. nvÀ¶pÁlµv ¶plµèin hÍvS¼AV¸w: £l¸ï±¼æ LOµ £l¸ï ¶ªA¶¢hµù±µA OÐvÑê±ÀÉÀ fºdÇ¶mø´m ¶plµèiOº ¶pñh¸ï¶¢Ãéþï±ÀµÀA ¶pñÊ¢¶¥ Èpd¹àw. 5. q¸eµ¥¹vv OÍ±µhµ vÉOµÀAf¸ VµÃfµfµA : È¢¶mÀOµsfº¶m S¼±¼Y¶m q¸ñAh¸vÑô q¸eµ¥¹vv¶mÀ ÈmvOÍv¹êw. f¸ñqÕd³ù¶mÀ n±Ðlû¼AVµfµA 6. ¶¢ÀÔzOµ ¶ªlµÀq¸±ÀµÃvÀ OµwêAVµfµA: ¶¢ÀÔzOµ ¶ªlµÀq¸±ÀµÃv¶mÀ ¶pñi q¸eµ¥¹v±ÀµÀAlµÀ ¶ª¶¢ÀOµÃ±¸Ûw. 7. DOµ±µøg½±ÀµÀËÈ¢À¶m ¢¸h¸¶¢±µg¶¢ÀÀ¶mÀ OµwêAVµfµA: q¸eµ¥¹vv «¸¶¢À±¸æþïné, sûÑlûµm¸ m¸gïhµ¶mÀ ÈpAW DOµ±µøg½±ÀµÀËÈ¢À¶m ¢¸h¸¶¢±µg¶¢ÀÀ¶mÀ OµwêAV¸w. 8. Êplµ £l¸ï±µÀævOµÀ VÉ±ÀµÀÃhµ: VµlµÀ¶¢Á, ¶pÁ¶ªåO¸vÀ D±¼æOµsû¹±µA O¸OµÀAf¸ GWhµ ¶pÁ¶ªåO¸vÀ, GWhµ £lµï CAl¼AV¸w. 9. hµwôlµAfµÀñvvÑ ËVÇhµ¶mïA: »pvôwé q¸eµ¥¹vvOµÀ ¶pAÊp £lûµAS¸ hµwôhµAfµÀñv ±ÀµÀAlµÀ ËVÇhµm¸ïné ÈpAV¸w. ¶¢ÀÔzOµ ¶ªlµÀq¸±ÀµÃvÀ OµwêAVµfµA 10. ¶ªA¶pÁ¹±µä C°µ±¸¶ªïh¸ Glµï¶¢ÀA : lÉ¶¥¢¸ï¶påAS¸ ¶ªA¶pÁ¹±µä C°µ±¸¶ªïh¸ Glµï¶¢Ãné VÉ¶pd¹àw. 2. È¨fµÃïvÀâ Y¹hµÀv, È¨fµÃïvÀâ hÇSµv »ªæiSµhµÀv¶mÀ È¢À±µÀSµÀ¶p±µVµd¹nOº j¶ªÀOÐ¢¸wù¶m Vµ±µïvÉ£? Y. È¨fµÃïvÀâ Y¹hµÀvÀ, hÇSµv ¢¸±¼ »ªæiSµhµÀv¶mÀ È¢À±µÀSµÀ ¶p±µVµf¸nOº j¶ªÀOÐ¢¸wù¶m Vµ±µïvÀ: 1. sûµÃ ¶ªA¶ªÖ±µgv l¸ö±¸ OÓvÀl¸±¿ Vµd¹àv¶mÀ ±µÃqÏAl¼AW C¶¢ÀvÀVÉ±ÀµÃw. 2. S¼±¼Y¶mÀvOµÀ Sµv sûµÃ¶¢ÀÀvÀ Cm¸ïO¸ñAhµA O¸OµÀAf¸ VµÃf¸w. Êplµ £l¸ï±µÀævOµÀ VÉ±ÀµÀÃhµ 3. lÉ¥¹tû¶¢Ål¼çvÑ F Y¹hµÀvÀ, hÇSµv ¶pñYv¶mÀ sû¹Sµ«¸ö¶¢ÀÀv¶mÀ VÉ±ÀµÃw. 4. ¤±¼ ¶ªA°É¶¢ÃnOº, Ctû¶¢Ål¼èOº q¸dÀ¶pfÉ £l¸ïO¸±µïOµñ¶¢Ãné C¶¢ÀvÀ VÉ±ÀµÃw. 5. ¤±¼ OÐ¶ªA £l¸ï ¶ªA¶ªævÑô, Gq¸lû¼ Oµvê¶mvÑ ±¼Y±Éö¶¨´m «ÕOµ±¸ïv¶mÀ PWÛhµAS¸ C¶¢ÀvÀVÉ±ÀµÃw. 6. ¶®¶ªàv³ ¶ªlµÀq¸±ÀµÃvÀ, GWhµ ¶pÁ¶ªåO¸vÀ, lµÀ¶ªÀåvÀ È¢ÀÀlµvSµÀ¶m£ ¶ª¶¢ÀOµÃ±¸Ûw. 7. G¶méhµ«¸æ±ÀÀ GlÐïS¸vÑô OµÃf¸ ¤±¼Oº hµS¼¶mAhµ C¶¢O¸¥¹vÀ OµwêAV¸w. 8. ¤±¼ Ctû¶¢Ål¼èn n±Ðlû¼AW, ¤±¼±ÀÇÀfµ ¾¬¶mAS¸ ¶pñ¶¢±¼åAVÉ ¢¸±¼n Oµe¼¶mAS¸ ¦°ºAV¸w. ¶ªA¶pÁ¹±µä C°µ±¸¶ªïh¸ Glµï¶¢ÀA 3. q¸ñAj±ÀµÀ hµhµöA C¶mS¸Êm£À ? Y. q¸ñAj±ÀµÀ hµhµöA 1. LOµ ¶pñhÉïOµ q¸ñAhµA hµ¶m sû¹¶¨, ¶ªA¶ªÖýÅi, DV¸±µ ¶¢ï¶¢¶®±¸vÀ, D±¼èO¸A¥¹vÀ, a¶¢¶m £lû¸m¸v¶mÀ ¶p±¼±µ°ºAVµÀOÐ¢¸vÊm OÐ±¼OÉ q¸ñAj±ÀµÀhµhµöA. 2. LOµ ¶pñhÉïOµ q¸ñAhµA F £lûµAS¸ hµ¶m GnOºn nvÀ¶pÁOÐ¢¸vÊm DO¸A°µ Y¹j±ÀµÀhµh¸önOº C¶¢±Ðlûµ¶¢À¶¢ÁhµÀAl¼. 3. «¸A¶ªÖýÅiOµ, sû¹©¸ ¶p±µËÈ¢À¶m ËÈ¢£lûµïhµvÉ q¸ñAj±ÀµÀhµh¸önOº ¶¢ÀÃvA. అక్షరాసయతా కారయకోమము 4. Ehµ±µÀv ¶mÀAfº Ê¢±µÀ CÊm sû¹¶¢Êm q¸ñAj±ÀµÀhµh¸önOº Êpñ±µg OµwØ¶ªÀåAl¼. 4. vAVµSÍAfºhµ¶m¶¢ÀÀ C¶mS¸Êm£À? Y. vAVµSÍAfºhµ¶m¶¢ÀÀ 1. VµdàslµèA O¸n £lû¸m¸v l¸ö±¸ lûµm¸né ¶ªAq¸l¼AVµfµÊ¢À vAVµSÍAfºhµ¶mA. 2. El¼ sû¹±¿ È¢ÀÀhµåAvÑ Y±¼S¼hÉ «¸Ö´¢ÀS¸ »pv¶¢sfµÀhµÀAl¼. 3. 1988vÑ vAVµSÍAfºhµ¶m n±ÐlûµOµ VµdàA VÉ±ÀµÀsfºAl¼. 4. ¶p±¼q¸v¶mvÑ Y¢¸sÀl¸±¿hµ¶mA q¸±µlµ±µ÷Oµhµ GAdÉ vAVµSÍAfºhµm¸né C±¼Oµdà¶¢VµÀÛ. 5. Ed½¶¢vÉ Cm¸é¶¬Y¹±É ¶¢Adº ¶ªA¶T Êª¶¢OµÀvÀ l¿nOº ¶¢ïi±ÉOµAS¸ Peace in society qÒ±¸fµÀhµÀm¸é±µÀ.

71

5. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ ¾ªåòv sûµ£¶¨ïh³ Wh¸ñné £¶¢±¼AVµAfº? Y. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ ¾ªåòv sûµ£¶¨ïh³ WhµñA: 1. ¶ª¶¢ÃY ¶pÁ±Ðtû¶¢Ålû¼èvÑ ¾ªåòv q¸hµñ Sµgo±ÀµÀËÈ¢À¶ml¼. 2. ¾ªåòvÀ Fm¸fµÀ ±µ°µg ¶¢À±¼±ÀµÀÀ £¶¢ÀÀOºån OÐ±µÀOµÀAdÀm¸é±µÀ. 3. ¢¸±¼vÑ Dhµî£¥¹ö¶ªA ÈpAqÏAlµÀhµÀ¶mél¼. 4. ¢¸±¼vÑn £l¸ï¶¢AhµÀvÀ ¶pÁ±µÀ¶¨ÀvhÐ qÒd½¶pfµÀhµÀm¸é±µÀ. 5. ££lûµ ±µAS¸vÑô ¶pñÊ¢¦¶ªÀåm¸é±µÀ. 6. ¶pñY¹ ¶pñinlûµÀvÀS¸, q¸vm¸lû¼O¸±µÀvÀS¸, ËÈªnOµÀvÀS¸, Gq¸lû¸ï±ÀµÀÀvÀS¸ ±¸gº¶ªÀåm¸é±µÀ. 7. ¶ªöhµAhµñþïAS¸ DvÑWAVµSµvÀSµÀhµÀm¸é±µÀ. 8. vÑO³¶ªsûµvÑ 1/3 ¶¢ ¶¢AhµÀ ¾ªdÀô OÉd¹±ÀÀAV¸vÊm ¶¢À»¬y¹tvÀô ¶pñiq¸lµ¶m GAl¼. 9. sûµ£¶¨ïhµÀåvÑ ¾ªåòvÀ, ¶pÁ±µÀ¶¨ÀvOµÀ J¶¢ÃhµñA j»ªqÒ±µÀ.

షీలా దీక్షిత్

6. »pvôv ¶¬OµÀÖvÉ£? Y. »pvôv ¶¬OµÀÖvÀ 1. a£AVÉ ¶¬OµÀÖ. 2. ±µ°µg ¶¬OµÀÖ. మమతా బెన్రీ ీ 3. Ctû¶¢Ål¼è ¶¬OµÀÖ. తృణమూల్ కాాంగ్ ో స్ 4. sû¹Sµ«¸ö¶¢Àï¶¬OµÀÖ. 1. a£AVÉ ¶¬OµÀÖ:- D±ÐSµïA, qÕ»¨àO¸¶®±µA, hµS¼¶m a¶¢¶m ¶pñ¶¢ÃgA qÏAlÉ ¶¬OµÀÖ. 2. ±µ°µg ¶¬OµÀÖ:- OµÃñ±µhµöA ¶mÀAfº, Ê¢lû¼A¶pÁv ¶mÀAfº ±µ°µg qÏAlÉ ¶¬OµÀÖ. 3. Ctû¶¢Ål¼è ¶¬OµÀÖ:- £lµï, ¦¶¥ÀqÒ¶¨g, «¸¶¢ÃZOµ sûµlµñhµ, £±¸¶¢ÀA, Dd q¸dvÀ, £mÐlµA, «¸A¶ªÖýÅiOµ O¸±µïOµñ¶¢Ãv¶mÀ n±µö»¬AVÉ, D¶mAl¼AVÉ ¶¬OµÀÖ. 4. sû¹Sµ«¸ö¶¢Àï¶¬OµÀÖ:- sû¹¶¢¶pñOµdm¸ «¸öhµAhµñþïA, ¶ªAV¸±µ ¶¬OµÀÖ, ¶ª¶¢ÃV¸±µA qÏAlÉ¶¬OµÀÖ, ¶¢Àhµ¶¬OµÀÖ, DvÑVµm¸ ¶¬OµÀÖ. 7. s¹vv ¶ªA°É¶¢ÀA OÐ¶ªA VÉ»ª¶m Vµd¹àvÀ, ¢¸±¼ ¶¬OµÀÖvÀ, ¶ªA°É¶¢À Vµ±µïv SµÃ±¼Û ¢¸ñ±ÀµÀAfº? Y. C. s¹vv ¶ªA°É¶¢ÀA OÐ¶ªA VÉ»ª¶m Vµd¹àvÀ: 1. 1933 s¹vv VµdàA: s¹vv¶mÀ ¶¥ñ¶¢À lÐ»pf½ ¶mÀAfº ±µ°ºAVµf¸nOº C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m D±¼æOµ ¶ª¶®±ÀµÀA VÉ±ÀµÀdA F VµdàA ¶¢ÀÀPï GlÉç¶¥A. 2. 1938 GlÐïSµ Oµvêm¸ VµdàA: Oµe¼¶mËÈ¢À¶m ¶p¶mÀvÑô »pvôwé £n±ÀÇÃS¼AVµ±¸lµn F VµdàA VÇsÀhµÀAl¼. 3. 1948 Oµ±¸îS¸±¸v VµdàA: Oµ±¸îS¸±¸vÑô »pvôvhÐ ¶pn VÉ±ÀÀAVµ±¸lµn F VµdàA VÇsÀhµÀAl¼. D) s¹vv ¶ªA°É¶¢À Vµ±µïvÀ /¶pñsûµÀhµöA ±µÃqÏAl¼AW¶m nsAlûµ¶mvÀ: 1. ±¸Y¹ïSµAvÑn 24 ¶¢ nsAlûµ¶m ¶pñO¸±µA Sµ¶mÀvÑô, Oµ±¸îS¸±¸vÑô s¹vv¶mÀ ¶p¶mÀvOÐ¶ªA £n±ÀÇÃS¼AVµOµÃfµlµÀ. 2. 1974 Y¹j±ÀµÀ s¹vv £lû¸¶mA ¢¸±¼Oº O¸¶¢v»ª¶m ¶ªlµÀq¸±ÀµÃvÀ, «ÕOµ±¸ïvÀ OµwêAV¸vn Êp±ÍÖ¶mél¼. 3. ±¸Y¹ïASµAvÑn DlÉ¦Oµ ¶ªÃh¸ñv ¶pñO¸±µA W¶mé ¶¢±ÀµÀ¶ªÀù »pvôwé Ê¢lû¼AVµ±¸lµÀ. 4. »pvôvhÐ ¶pn VÉ±ÀÀAVµ±¸lµÀ. 5. »pvôwé ÊªöVµÜS¸, D±ÐSµïAS¸ a£AVÉ C¶¢O¸¥¹né OµwêAV¸w. 6. »pvôv¶mÀ O¸q¸fº ¢¸±¼n ¶¥ñ¶¢À lÐ»pf½ ¶mÀAfº ±µ°ºAV¸w.

సునీతా విల్లయమ్సై

కల఩నా చావా ి

ప్ ో త్రభా పాటిల్

కిరణ్ బేడి

స్టాంప్ ో ద్యయ భారత ీసీ

వనుకబడిన్ తరగతులు

ఇాందిరా గాాంధీ

జయలల్లత

మీరా కుమర్

సనిమై గాాంధీ

72

ప్ స న్ ప్నులలో బాలలు ో మద కరమృ బాలలు

బాల కారిీకులు

8. È¬t±ÀµÀ´ª O¸±µì´ª ±¼d³ C¶mS¸Êm£À ? Y. È¬t±ÀµÀ´ª O¸±µì´ª ±¼d³ 1. CO¸±µg¶¢ÀÀS¸ C±Ç¶ªÀà VÉ»ª¶m ¢¸±¼n £fµÀlµvVÉ±ÀµÀd¹nOº ±¸Y¹ïASµA OµwêAW¶m C¶¢O¸¶¥Ê¢À È¬t±ÀµÀ´ª O¸±µì´ª. 2. l¿n ¶pñO¸±µ¶¢ÀÀ C±Ç¶ªÀà VÉ»ª¶m ¢¸±¼n 24 SµAdv vÑ¶pÁ OÐ±µÀàvÑ ¶®Y±µÀ ¶p±µV¸w. 9. ÊªöV¸Ü ¶¬OµÀÖvÑn D±µÀ ¶pñlû¸¶m ¶¬OµÀÖvÀ J£? Y. ÊªöV¸Ü ¶¬OµÀÖvÑn D±µÀ ¶pñlû¸¶m ¶¬OµÀÖvÀ 1. sû¹¶¢ ¶pñOµdm¸ ¶¬OµÀÖ. 2. ¥¹Ai ±ÀµÀÀhµAS¸ ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥¶¢À±ÀÉÀï ¶¬OµÀÖ. 3. ¶ªA¶T¹v¶mÀ J±µê±µVµÀOÍÊm ¶¬OµÀÖ. 4. lÉ¶¥AvÑn J q¸ñAh¸ËÈmþém¸ lµ±¼÷AVÉ ¶¬OµÀÖ. 5. lÉ¶¥AvÑ J q¸ñAhµAvÑ C±ÀÀm¸ n¶¢»ªAVÉ ¶¬OµÀÖ. 6. JËlÇm¸ GlÐïSµA, Gq¸lû¼ qÏAlÉ ¶¬OµÀÖ. 10. q¸ñkµ£ÀOµ £l¸ïlµ¶¥vÑ sfº¶¢l¼w È¢yÉõ ¢¸±¼vÑ s¹wOµvÉ Clû¼OµA IAlµÀOµÀ? S.C., S.T., B.C., ¶¢±¸ØvvÑ S¸ñ¤Àg q¸ñAh¸vvÑ s¹wOµvÑô Clû¼OµAS¸ ¶¢ÀlûµïvÑ sfº ¶¢lµwÈ¢yµÀhµÀm¸é±µÀ. l¿nOº O¸±µg¸vÀ:- 1. EAdº ¶pn 2. W¶mé»pvôv ¶ªA±µ°µg. 3. «¸¶¢ÃZOµ ¶¢ÀÃfû¸V¸±¸vÀ. 4. £l¸ï¶¢O¸¥¹v Oµvê¶mvÑ £¶¢°µ. 5. s¹vï £¢¸¶®vÀ. 11. ¶¢Àhµ hµhµöA C¶mS¸Êm£À? ¶¢Àhµhµh¸öné n±Ðlû¼AVÉ ¶¢Ã±¸ØvÀ J£? Y. 1. ¶¢Àhµ hµhµöA CÊml¼ LOµ ¶ªAOµÀWhµ sû¹¶¢¶m. 2. El¼ sû¹±µj±ÀµÀÀv vÔOºOµ a¶¢¶m £lû¸m¸nOº ÊmdºO½ ¶pñlû¸¶m C¶¢±ÐlûµAS¸ GAl¼. 3. OÍné ¶¢Àhµ ¶¢±¸ØvÀ, Ehµ±µ ¶¢Àhµ ¶¢±¸Øv ¢¸±¼n C¶mÀ¶¢Ãn¶ªÀåm¸é±ÀÀ, C¶ª»¬ïAVµÀOÍAdÀm¸é±ÀÀ. 4. F£lûµËÈ¢À¶m ¶ªAOµÀWhµhµhµöA ¶¢Àhµhµh¸önOº l¸±¼ j¶ªÀåAl¼. ¶¢Àhµhµh¸öné n±Ðlû¼AVÉ ¶¢Ã±¸ØvÀ:1. ¶¢ÀhµAhÐ n£ÀhµåAvÉOµÀAf¸ ¶¢À¶m¶¢ÀAh¸ sû¹±µj±ÀµÀÀvA CÊm «Òlµ±µ sû¹¢¸né ÈpAqÏAl¼AVµÀ OÐ¢¸w. 2. ¶¢Àhµ £¥¹ö«¸vÀ ¶¢ïOºåSµhµ a£h¸nOº ¶p±¼£ÀhµA VÉ±ÀµÃw. 3. ¶pñ«¸±µ «¸lûµm¸vÀ, ±¸YO½±ÀµÀ m¸±ÀµÀOµÀvÀ ¶¢Àhµ «¸¶¢À±µ«¸ïnOº OµÅ»¨ VÉ±ÀµÃw. 4. Cné ¶¢Àh¸v ¢¸±¼O½ ±µ°µg lµy¹vvÑ ¶pñÊ¢¶¥A OµwêAV¸w. 5. ¶¢Àhµ Gl¼ñOµåhµvÀ ±¸OµÀAf¸ ¥¹¶¥öhµ Vµ±µïvÀ j¶ªÀOÐ¢¸w. 6. Gl¼ñOµåhµvOµÀ O¸±µgËÈ¢À¶m ¢¸±¼n Oµe¼¶mAS¸ ¦°ºAV¸w. 7. ËÈ¢Àm¸±¼d½ ¶¢Àhµ ¶¢±¸Øv ¶ªA°É¶¢ÀA OÐ¶ªA ËÈ¢Àm¸±¼d½ Oµ¤À¶¨´m¶mÀ ¶pdº¶¨á¶p±µV¸w. 8. InéOµvvÑ ¶¢Àhµ W¶®év¶mÃ, ¶¢Àhµ q¸ñi¶pl¼OµËÈp MdÀô Csûµï±¼æAVµf¸né nÊ¨l¼AV¸w. 12. OµÀvhµhµöA C¶mS¸Êm£À? OµÀvhµh¸öné n±Ðlû¼AVµf¸nOº j¶ªÀOÐ¢¸wù¶m Vµ±µïvÀ J£? Y. n¶¢ÀéOµÀv¹v ¢¸±¼Oµ¶mé h¸¶¢ÀÀ Clû¼OµÀv¶¢ÀÊm sû¹¶¢¶m±ÀÉÀ OµÀvhµhµöA. OµÀvhµhµöA n±Ðlû¼AVµf¸nOº j¶ªÀOÐ¢¸wù¶m Vµ±µïvÀ: 1. S.C., S.T., B.C., v N¶méh¸ïnOº OµÅ»¨ VÉ±ÀµÃw. 2. OµÀv sûÉl¸v¶mÀ OµÀv ÈplµçvÀ S¸ñ¤ÀgÀvÀ «¸¶¢À±µ¶ªï¶pÁ¹±µöOµAS¸ ¶p±¼¶¨Ö±¼AVµÀOÐ¢¸w. 3. C¶ªêýÅ¶¥ïhµ¶mÀ ±µÃ¶pÁ¶¢Ãq¸w. 4. ¶ªöVµÜAlµ ¶ªA¶ªævÀ, «¸¶¢ÃZOµ O¸±µïOµ±µåvÀ OµÀvhµh¸öné n±µÃîwAVµÀdOµÀ OµÅ»¨ VÉ±ÀµÃw. 5. OµÀv¹Ahµ±µ £¢¸¶®v¶mÀ ¶pñsûµÀhµöA qÒñhµù»¬AV¸w. 6. OµÀvA Êp±¼d Mdô¶mÀ Csûµï±¼èAVµ±¸lµÀ. 7. OµÀv¹v Êp±¼d S¸ñ¶¢Ãv Êp±µÀô, ¤lûµÀv Êp±µÀô GAfµ±¸lµÀ. 8. OµÀv¹vÀ Coé ¶ª¶¢Ã¶mÊ¢À¶mn ¶pñYvAlµ±µÃ «Òlµ±µsû¹¶¢AhÐ ¶¢ï¶¢¶¬±¼AV¸w. 13. a£AVÉ ¶¬OµÀÖ C¶mS¸Êm£À? 1. ±¸Y¹ïASµAvÑ Êp±ÍÖ¶mé qÕ±µ¶¬OµÀÖvvÑ a£AVÉ ¶¬OµÀÖ ¶pñlû¸¶mËÈ¢À¶ml¼. 2. a£AVÉ ¶¬OµÀÖ SµÃ±¼Û ±¸Y¹ïASµAvÑ 21¶¢ D±¼àOµv³ hÇvÀ¶pÁhµÀAl¼. 3. C¶¢ÀvÀvÑ G¶mé Vµd¹àvl¸ö±¸ ±µ°µg qÏAl¼, ÊªöVµÜS¸ a£AVÉ ¶¬OµÀÖ¶mÀ 21¶¢ D±¼àOµv³ VÇsÀhµÀAl¼. 4. Êplµ¢¸±¼Oº GWhµ m¸ï±ÀµÀ ¶ª¶®±ÀµÃné OµwêAV¸w.

జీవిాంచే హకుు

భాగస్టామయ హకుు

అభివృది ధ హకుు

రక్షణ హకుు

73

4. భారతదేశం – ఐకయ రాజ్య సమితి – ప్ ర ప్ంచ సమ్సయలు

SAARC సభ్య దేశాలు

1. sû¹±µhµlÉ¶¥ £lÉ¥¹ASµ £lû¸¶mA Cx¶m £lû¸¶mA. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥ £lÉ¥¹ASµ £lû¸¶m ±µÃ¶p¦wê Y¶¢¶¬±³ v¹v³ Èm¶¬Ãñ. 3. sû¹±µhµlÉ¶¥¶¢ÀÀ, q¸Oº«¸æ´mhÐ E¶pêdºOº ¶¢ÀÃfµÀ«¸±µÀô ±ÀµÀÀl¸ènOº hµv¶pfµ¶¢v»ª ¶¢WÛAl¼ (1947,65,71). 4. 1954vÑ ¶pAVµ§v L¶pêAlµ¶¢ÀÀ¶mÀ ±µÃqÏAl¼AW¶ml¼ Èm¶¬Ãñ. 5. È¢ÀO³ È¢Ã¶¬´m ±ÉP CAdÉ sû¹±µhµ lÉ¶¥A, ËVÇm¸v ¶¢Àlûµï ¶ª±¼¶¬lµÀç ±ÉP. 6. sû¹±µhµ-ËVÇm¸v ¶¢Àlµï ±ÀµÀÀlµçA Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀ 1962. 7. ËVÇm¸, sû¹±µhµ lÉ¥¹v £¢¸l¸nOº O¸±µgA dºsÇd³. 8. dºsÇd³vÑ sÔlµè¶¢Àhµ m¸±ÀµÀOµÀfµÀ lµËvÇv¹¶¢Ã. 9. JOµ qÕ±µ¶ªhµöA Sµv lÉ¥¹nOº Gl¸¶¬±µg sû¹±µhµlÉ¶¥A. 10. lµöAlµö qÕ±µ¶ªhµöA Sµv lÉ¥¹nOº Gl¸¶¬±µg CÈ¢À±¼O¸. 11. 1983 ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀ O¸¶¢À´m È¢v³å OµÃd£À ¦P±¸Sµñ ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥A Y±¼S¼¶m ¶pñlÉ¶¥A fûºxô. 12. sAS¸ôlÉ´¥ J±µêfº¶m ¶ªA¶¢hµù±µ¶¢ÀÀ 1971. 13. 1985vÑ „«¸±³Ö‟ OµÀ ±µÃ¶pOµvê¶m Y±¼S¼¶m ¶ªæv¶¢ÀÀ sAS¸ôlÉ´¥ ±¸Ylû¸n fû¸O¸. 14. „«¸±³Ö‟ È¢ÀÀlµdº ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥A Y±¼S¼¶m ¶ªævA fû¸O¸. 15. «¸±³Ö lµ°ºg D»ª±ÀµÃ lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï Êªé¶¬ ¶ªAsAlû¸v¶mÀ ÈpAqÏAl¼¶ªÀåAl¼. 16. «¸±³Ö vÑn lÉ¥¹vÀ 8 (sû¹±µh³, q¸Oº«¸å´m, sAS¸ôlÉ´¥, Êmq¸v³, §ñvAOµ, ILO Logo sûµÃd¹´m, ¶¢Ãxç¶¢ÁvÀ, D¶pûÙn«¸å´m) 17. «¸±³ÖvÑ OÍhµåS¸ ¶ªsûµïhµö¶¢ÀÀ qÏAl¼¶m lÉ¶¥A C¶pûÙn«¸å´m. దక్షిణ సూడాన్ 18. O¸¶¢À´m È¢v³å CAdÉ tñd½¶¨À ¢¸±¼VÉ ¶p±¼q¸wAVµsfº¶m lÉ¥¹v OµÃd£À. 19. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài D£±µí£AW¶m hÉl¼ 1945 COÐàs±µÀ 24. 20. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài O¸±¸ïv±ÀµÀv¶¢ÀÀ ¶mÃï±ÀµÃ±³ÖvÑ OµvlµÀ. 21. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài ¶pñlû¸m¸AS¸vÀ 6. 22. ¤dÑ Cl¼O¸±µA G¶mé KOµï ±¸Yï ¶ª£Ài CASµA sûµlµñh¸ ¶¢ÀAfµw. ఐకయ రాజయ సమిత్ర లో 193 వ సభ్య దేశాం 23. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài sûµlµñh¸ ¶¢ÀAfµwvÑ ¥¹¶¥öhµ ¶ªsûµïhµöA Sµv lÉ¥¹vÀ CÈ¢À±¼O¸, ±µ©¸ï, EAS¸ôAf³, ËVÇm¸, r¸ñ´mù. 24. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ m¸ï±ÀµÀ«¸æ¶m¶¢ÀÀ Sµv ¶pñlÉ¶¥A Èmlµ±¸ôAf³ vÑn l¼ Ê¬S³ ¶mSµ±µA. 25. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ m¸ï±ÀµÀ«¸æ¶mAvÑn m¸ï±ÀµÀ¶¢ÀÀ±µÀåv ¶plµ¤ O¸vA 9 ¶ªA¶¢hµù±¸vÀ. 26. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài ¶pñOµd¶m ¶phµñA ±µÃqÏAl¼AW¶m ¶mSµ±µA ¥¹´m r¸ñnù«ÒÖ. 27. KOµï±¸Yï ¶ª£ÀivÑ ¶pñ¶ªÀåhµ ¶ªsûµïlÉ¥¹v ¶ªAPï 193. 193¶¢ lÉ¶¥¶¢ÀÀ lµ°ºg ¶ªÃf¸´m 28. ¶pñ¶ªÀåhµ KOµï±¸Yï¶ª£Ài ¶pñlû¸¶mO¸±µïlµ±¼÷ s¹´m Oº ¶¢ÀÃ´m. (lµ°ºg OÍ±¼±ÀµÃ) 29. ILO vÑ sû¹±µhµ lÉ¶¥¶¢ÀÀ ¥¹¶¥öhµ ¶ªsûµïhµöA OµwS¼ ¶¢ÁAl¼. 30. WHO C¶mS¸ ¶pñ¶pAVµ D±ÐSµï¶ªA¶ªæ. 31. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài ¶pñlû¸¶m v°µïA ¶pñ¶pAVµ ¥¹Ain ÈmvOÍvêfµA, ఫోఖా ో న్ లోని అణు ప్రీక్ష - May 1974 32. ¶pñ¶pAVµ ¶¢Ã¶m¶¢ ¶¬OµÀÖv l¼mÐhµù¶¢A fºÈªAs±µÀ 10. 33. s¹AfµÀAS³ ¶ªlµ¶ªÀù Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1955 (EAfÐÊm»¨±ÀµÃ). 34. CTBT C¶mS¸ ¶ª¶¢ÀSµñ CgÀ ¶p±¼°µv nÊ¨lûµ L¶pêAlµA. El¼ 1955 ¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ Y±¼S¼Al¼. 35. r¸ñ¶mÀù ±¸Ylû¸n q¸±¼´ª. 36. ¶ªÃ±ÀµÀY³ O¸vÀ¶¢ £¢¸lµA Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1956. 37. DxÝ±³ù ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥¶¢ÀÀ Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1973. 38. £xôs¹ñAd³ Oµ£À¶¨´m J±¸êdÀ VÉ»ª¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1980. 39. q¸±µôÈ¢ÀAdÀv ¶¢Ãhµ Cn EAS¸ôAfµÀ q¸±µôÈ¢ÀAdÀ¶mÀ »pvÀ«¸å±µÀ. Pokran Nuclear test - Indira Gandhi – December 1974 40. OÐô±Ð rÒô±Ð O¸±µì¶mÀô MYÑ´m qÏ±µOµÀ £¶T¹hµA OµwØ«¸å±ÀÀ. 41. SAARC: South Asian Association for Regional co-operation. ప్ ో ప్ాంచ బాయాంకు lµ°ºg¸»ª±ÀµÃ lÉ¥¹v q¸ñAj±ÀµÀ ¶ª¶¬O¸±µ ¶¢ÀAfµw. 42. UNICEF: United Nations Integrated Children’s Emergency fund. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ s¹vv Chµï¶¢¶ª±µ nlû¼. 43. UNESCO: United Nations Educational Scientific and Cultural Organisation. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài £l¸ï ¥¹¾ªåò±ÀµÀ «¸A¶ªÖýÅiOµ ¶ªA¶ªæ. 44. NIEO : New International Economic Order ¶mÃhµ¶m CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ. 74 45. UNCTAD : United Nations Conference on Trade and Development KOµï±¸Yï¶ª£Ài ¢¸gºYï Ctû¶¢Ål¼æ ¶¢ÀAfµw.

46. WTO 47. WHO 48. ILO 49. FAO 50. NRSA 51. UNDP 52. NNPT 53. NAM 54. UNO 55. UK 56. IBRD

: World Trade Organisation - ¶pñA¶pAVµ ¢¸gºYï ¶ªA¶ªæ. : World Health Organisation - ¶pñ¶pAVµ D±ÐSµï ¶ªA¶ªæ. : International Labor Organisation - CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ O¸±¼îOµ ¶ªA¶TA. : Food And Agricultural Organisation - D¶®±µ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ¶ªA¶ªæ. : National Remote Sensing Agency - Êm¶¨¶mv³ ±¼È¢Ãd³ ÈªnùAS³ JYÇnù. : United Nations Development Programme - KOµï±¸Yï ¶ª£Ài Ctû¶¢Ål¼è O¸±µïOµñ¶¢ÀA : Nuclear Non-Proliferation Treaty - Cgö¶ªåò nÊ¨lûµ L¶pêAlµA. : Non Alignment Movement - CxmÐlµï¶¢À¶¢ÀÀ. : United Nations Organisation - KOµï ±¸Yï ¶ª£Ài. : United Kingdom - ±ÀµÀÀËÈmdÇf³ OºAS³fµ´¢À _ EAS¸ôAf³. : International Bank for Re-construction and Development : CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¶pÁ¶m±¼é±¸îg Ctû¶¢Ål¼è s¹ïAOµÀ - ¶pñ¶pAVµ s¹ïAOµÀ. 57. CTBT : Comprehensive Test Ban Treaty -¶ª¶¢ÀSµñ Cgö¶ªåò ¶p±¿°µv nÊ¨lûµ L¶pêAlµA. 58. EEC : European Economic Co-operation -±ÀµÀÃ±Ð»p±ÀµÀ´m IOµ¶m£ÀO³ OÐ-C¶p±É¶¨´m. 59. CFC : OÐô±Ð rÒô±Ð O¸±µì¶mÀô. ¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. Cx¶m £lû¸¶mA C¶mS¸Êm£À ? Y. Cx¶m £lû¸¶mA 1. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸è¶mAhµ±µA CÈ¢À±¼O¸ ±µ©¸ïvÀ ¶¥hµÀñ¶¢ÁvÀS¸ £ÀS¼v¹±ÀÀ. 2. ±µ©¸ï, CÈ¢À±¼O¸vÀ ËÈªnOµ OµÃd¶¢ÀÀvÀ J±¸êdÀ VÉ«¸±ÀÀ. 3. F ±ÇAfµÀ OµÃd¶¢ÀÀvhÐ ¶ªAsAlû¸vÀ ÈpdÀàOÐOµÀAf¸ hµd¶ªæ £lû¸m¸né C¶¢vAtûAVµfµÊ¢À Cx¶m£lû¸¶mA. 4. l¿nn sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ q¸ñ±µAtûAW¶ml¼ Y¶¢¶¬±³ v¹v³ Èm¶¬Ãñ. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥ £lÉ¥¹ASµ £lû¸¶m¶¢ÀÀ ¶¢ÀÃv ¶ªÃh¸ñvÉ£? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥ £lÉ¥¹ASµ £lû¸¶m¶¢ÀÀ - ¶¢ÀÃv ¶ªÃh¸ñvÀ 1. J ±ÇAfµÀ OµÃd¶¢ÀÀvhÐ ¶ªAsAlû¸vÀ ÈpdÀàOÐOµÀAf¸ GAfµfµA. 2. Cx¶m£lû¸m¸né C¶¢vAtûAVµfµA. 3. ¥¹Ai ±ÀµÀÀhµAS¸, £¢¸l¸v ¶p±¼©¸Ö±µA. 4. ¶¢v¶ª £lû¸m¸né ¶pñi¶TdºAVµÀd. 5. lÉ¥¹v ¶ª¶¢Ã¶mhµöA. 6. ÊªöVµÛ, ¥¹Ai Sµv ¶pñ¶pAVµA. 7. ±ÀµÀÀl¸èvÀ hµS¸l¸vÀ vÉn ¶pñ¶pAVµA United Nations Human 8. lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï ¶ª¶¬O¸±µA. Rights Council Logo 9. ¥¹Ai ±ÀµÀÀhµAS¸, £¢¸l¸v ¶p±¼©¸Ö±µA. 3. ¶¢ÀÃfÐ ¶pñ¶pAVµA CAdÉ J£Àdº? Y. ¶¢ÀÃfÐ ¶pñ¶pAVµA 1. Ed½¶¢vÉ «¸öhµAhµñþïA qÏAl¼ Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµÀhµÃ ¶¢Á¶mé D»ª±ÀµÃ, D»pûñO¸, v¹dº´m CÈ¢À±¼O¸vÑn lÉ¥¹v¶mÀ ¶¢ÀÃfÐ ¶pñ¶pAVµA CAd¹±µÀ. 2. FlÉ¥¹vÀ CÈ¢À±¼O¸, ±µ©¸ï OµÃd¶¢ÀÀvvÑ VÉ±µOµÀAf¸ ¶¢ÀÃfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµAS¸ GAfºqÒ±ÀµÃ±ÀÀ. IMF 3. 1950 ¶mÀAfº F sû¹¶¢¶m C¶¢ÀvÀvÑOº ¶¢WÛAl¼. 4. KOµï±¸Yï ¶ª£ÀivÑn CASµ¶¢ÀÀvÀ J£? Y. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài - CASµ¶¢ÀÀvÀ 1. «¸lû¸±µg ¶ªsûµ. 2. lûµ±µîOµhµÅhµö ¶¢ÀAfµw. 3. sûµlµñh¸ ¶¢ÀAfµw. 4. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ m¸ï±ÀµÀ«¸æ¶mA. ఐకయరాజయ సమిత్ర WTO 5. D±¼æOµ, «¸¶¢ÃZOµ ¶¢ÀAfµw. 6. O¸±µïlµ±¼÷ ¶¢±µØA. 5. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài D¶¥±ÀµÀ¶¢ÀÀvÀ J£? Y. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA hµ±¸öhµ 1945 COÐàs±µÀ 24¶m KOµï±¸Yï ¶ª£Ài D£±µí£AWAl¼. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài D¶¥±ÀµÀ¶¢ÀÀvÀ 1. ±ÀµÀÀl¸èv¶mÀ n¢¸±¼AVµfµA. 2. ¶pñ¶pAVµ ¥¹Ain O¸q¸fµÀd. FAO 3. ¶pñ¶pAVµ lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï ¥¹Ai, ¶ª¶¬O¸±µ¶¢ÀÀv¶mÀ ÈpAqÏAl¼AVµÀd. ASEAN 75 4. Vµ±µÛv l¸ö±¸ £¢¸l¸v¶mÀ ¶p±¼¶¨Ö±¼AVµÀd. 5. n±¸±ÀµÀÀlû¿Oµ±µg¶mÀ qÒñhµù»¬AVµÀd.

6. ¶pAVµ§v SµÃ±¼Û ¢¸ñ±ÀµÀÀ¶¢ÀÀ? Y. ¶pAVµ§v »ªl¸èAhµA 1. 1954vÑ ËVÇm¸ ¶pñlû¸n VÓ-I´m-ËvÇ, sû¹±µhµ ¶pñlû¸n Èm¶¬Ãñ ¶¢Àlûµï OµÀl¼±¼¶m ¥¹Ai L¶pêAlµÊ¢À “¶pAVµ§v''. 2. F L¶pêAlµA ¶pñO¸±µA LOµ±¼ DAhµ±µAS¼Oµ ¶¢ï¶¢¶®±¸vÑô EAOÍOµ±µÀ hµv lµÃ±µÛ±¸lµÀ. 3. E±µÀlÉ¥¹vÀ q¸ñlÉ¦Oµ ¶ª¶¢ÀSµñhµ¶mÀ O¸q¸fµÀOÐ¢¸w. 4. E±µÀlÉ¥¹v «¸±µösûÔ¶¢Ãlû¼O¸±¸né ¶p±µ¶ªê±µA SÓ±µ£AVµÀOÐ¢¸w. అలీనోదయమ రూప్ శిలు఩లు నాజర్, టిట్ర 5. £¢¸l¸¶ªêlµ £¶¨±ÀµÃv¶mÀ ¶p±¼¶¨Ö±¼AVµÀOÐ¢¸w. మరియు నహ్ర ో 6. Gl¼ñOµåhµv¶mÀ ¶ªfµwAVµÀ OÐ¢¸w. 7. sû¹±µhµlÉ¶¥A Cx¶m £lû¸m¸né IAlµÀOµÀ IA»pOµ VÉ¶ªÀOµÀAlÐ £¶¢±¼AVµAfº? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥A Cx¶m £lû¸m¸né IA»pOµ VÉ¶ªÀOÐ¶¢d¹nOº lÐ¶¬lµ¶pfº¶m CA¥¹vÀ: 1. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀlµèA hµ±¸öhµ CÈ¢À±¼O¸, ±µ©¸ïvÀ ¶¥hµÀñ OµÃd¶¢ÀÀvÀS¸ £ÀS¼v¹±ÀÀ. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥A ¢¸gºYïA OÐ¶ªA £lÉ¥¹vËÈp Dlû¸±µ¶pfº GAl¼. 3. sû¹±µhµlÉ¶¥A J OµÃd£ÀvÑ VÉ±¼m¸ ±ÇAfµ¶¢ OµÃd£ÀOº ¶¥hµÀñ lÉ¶¥A C¶¢ÁhµÀAl¼. జూన్ 1954: చౌ ఎన్స ల మరియు నహ్ర ో – 4. ±µ°µg OÐ¶ªËÈ¢À IOµÀÖ¶¢ P±µÀÛ VÉ±ÀµÃwù ¶¢¶ªÀåAl¼¼. ప్ాంచ శీల ఒప్఩ాందాం సాందరభాంగా న్యయఢిలీ ి లో 5. sû¹±µhµlÉ¶¥A ¥¹AiO¸¶¢ÀÀOµ lÉ¶¥A. 6. O¸¶¢Á¶m Cné lÉ¥¹v ¶ª¶¬O¸±¸né OÐ±µÀOµÀ¶mél¼. 7. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ Gl¼ñOµåhµv¶mÀ hµS¼ØAVµf¸nOº Cx¶m £lû¸¶mA C¶mÀ¶ª±¼AV¸vn sû¹£AWAl¼. 8. lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï Êªé¶¬¶pÁ¹±µöOµ ¶ªAsAlû¸v¶mÀ ÈpAqÏAl¼AVÉ Cx¶m £lû¸m¸né sû¹±µhµlÉ¶¥A IA»pOµ VÉ¶ªÀOµÀAl¼. 9. Cx¶m £lû¸m¸né q¸ñ±µAtAW¶ml¼ Y¶¢¶¬±³ v¹v³ Èm¶¬Ãñ. 10. Cx¶m £lû¸¶mA sû¹±µhµ £lÉ¥¹ASµ £lû¸¶mA. ు కామన్ వల్ 11. ¶¢À¶m Y¹j±ÀµÀ m¸±ÀµÀOµÀvÀ Oµ¶¢ÀÃïn¶ªÀà lÉ¥¹vÀ C¶mÀ¶ª±¼¶ªÀå¶mé «¸¶¢Àï¢¸l¸né ¶¢À¶m¶ªÃë±¼åS¸ CAS¿Oµ±¼AVµvÉlµÀ. 8. ¶mÃhµ¶m CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ (NIEO) C¶mS¸Êm£À? Y. ¶mÃhµ¶m CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ: 1. ±ÇAfµ¶¢ ¶pñ¶pAVµ ±ÀµÀÀl¸ç¶mAhµ±µA CÊmOµ lÉ¥¹vÀ «¸öhµAh¸ïòné qÏAl¸±ÀÀ. 2. Ctû¶¢Ål¼ç VÇAl¼¶m, Ctû¶¢Ål¼ç VÇAlµÀhµÀ¶mé lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï Sµv D±¼æOµ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ È¢vÀSµÀvÑOº ¶¢V¸Û±ÀÀ. 3. F C¶ª¶¢Ã¶mhµv¶mÀ hµS¼ØAVµf¸nOº D±¼æOµAS¸ È¢¶mÀOµsfº¶m lÉ¥¹vÀ L O G O LOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ¶mÀ ¶pñiq¸l¼AV¸±ÀÀ. 4. ClÉ “¶mÃhµ¶m CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ''. 5. 1973vÑ DxÝ±³ùvÑ Dx¶mlÉ¥¹v ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥A Y±¼S¼Al¼. 6. EAlµÀvÑ F ¶mÃhµ¶m CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ C¶¢¶ª±¸né SµÀ±¼åAV¸±µÀ. 7. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ lµñ¶¢ï £lû¸¶mAvÑ ¶ªA¶ªÖ±µgvÀ, Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµÀhµÀ¶mé lÉ¥¹vOµÀ ¶¢À±¼Ahµ D±¼æOµ ¶ª¶®±ÀµÀA, q¸±¼¥¹ñ£ÀO½Oµ±µg, «¸AOÉiOµ £Y¹ß¶mA slµv¹±ÀÀA¶pÁ È¢ÀÀlµvSµÀ¢¸dºn Cx¶m lÉ¥¹vÀ NIEO vÑ VÉ±¸Û±ÀÀ. 9. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¶pñOµd¶m¶mÀ¶ª±¼AW ¶¢Ã¶m¶¢ ¶¬OµÀÖv¶mS¸Êm£À? Y. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¶pñOµd¶m¶mÀ¶ª±¼AW ¶¢Ã¶m¶¢ ¶¬OµÀÖvÀ: మన్వ హకుుల ప్రిరక్షణ 1. 10-12-1948 hÉl¿¶m KOµï±¸Yï¶ª£Ài “£¶¥ö¢¸ï¶på ¶¢Ã¶m¶¢ ¶¬OµÀÖv ¶pñOµd¶m" ¶mÀ DÈ¢Ãl¼AWAl¼. 2. l¸n ¶pñO¸±µA ¶¢Ã¶m¶¢¶¬OµÀÖvÀ ¶¢Ã¶m¶¢Áv SÓ±µ¢¸nOº, £vÀ¶¢vOµÀ ¶ªAsAlû¼AW¶m£. 3. ¶¢ïOµÀåvAlµ±µÃ ÊªöVµÜhÐ YnîAV¸±µÀ. 4. ¢¸±¼Oº ¶ª¶¢Ã¶m ¶¬OµÀÖvÀm¸é±ÀÀ. 5. ¶pñ¶pAVµ ¶pñYvAh¸ ¶¬OµÀÖv¶mÀ C¶mÀsûµ£AVµÀdOµÀ C±µÀúvÀ. 6. F ¶¬OµÀÖvÑô qÕ±µ, ±¸YO½±ÀµÀ ¶¬OµÀÖvÉS¸Oµ D±¼æOµ, «¸¶¢ÃZOµ, «¸A¶ªÖýÅiOµ ¶¬OµÀÖvÀ OµÃf¸ Gm¸é±ÀÀ. 7. ¤dºvÑ ¶pnVÉÊª ¶¬OµÀÖ, £l¸ï±µÝ¶m VÉÊª ¶¬OµÀÖ OµÃf¸ VÉ±¼ Gm¸é±ÀÀ. 8. ¶pñi ¶¢ïOºå ¶¢Ã¶m¶¢¶¬OµÀÖvËÈp SÓ±µ¢¸né OµwS¼ GAf¸w. 9. ¢¸nn ¶pñY¹ Ê¥ñ±ÀµÀ¶ªÀùOÐ¶ªA C¶¢ÀvÀ VÉ±ÀµÃw. UNO  - u

76

10. ¶p±¸ï¶¢±µg¶¢ÀÀ C¶mS¸Êm£À? ¶p±¸ï¶¢±µg ¶ª¶¢ÀhÓvïh¸ °½gh¸¶¢vô Ghµê¶mé¶¢ÀSµÀ ¶ª¶¢À¶ªïvÉ£? Y. ¶p±¸ï¶¢±µg¶¢ÀÀ : ¶¢Ã¶m¢¸z C»ªæh¸öné, Ctû¶¢Ål¼èn, ¶p±¼¶ª±¸v¶mÀ ¶pñsû¹£hµA VÉÊª Cné CA¥¹v¶mÀ ¶p±¸ï¶¢±µgA Cn CAd¹±µÀ. ¶p±¸ï¶¢±µg O¸vÀ¶¨ïA, ¶ª¶¢ÀhÓvïh¸ °½ghµv¶¢vô Ghµê¶mé¶¢ÀSµÀ ¶ª¶¢À¶ªïvÀ: 1. sûµÃ£À, o±µÀ, S¸w OµvÀ»¨hµËÈ¢À ¶¢Ã¶m¶¢ a£hµA lµÀ±µí±µ¶¢ÀÔhµÀAl¼. 2. Cfµ¶¢Áv ¶m±¼OºÊ¢hµ¶¢vô a¢¸¶¢±µg ¶ª¶¢ÀhÓvïA lÇsìiAdÀAl¼. 3. O¸±µì´m ËfÇ DËOÇþùf³, ËÈ¬fÐñO¸±µì´m, O¸±µì´m È¢Ãm¸ËOÇþùf³, OÐô±Ð rÒô±Ð O¸±µì¶mÀô MYÑ´m qÏ±µ¶mÀ WlûµñA VÉ¶ªÀåm¸é±ÀÀ. గలి కాలుషాం 4. ¶pûwhµAS¸ ¶ªÃ±µÀïn ¶mÀAfº Ci ovvÑ»¬hµ Oº±µg¸vÀ Êm±µÀS¸ sûµÃ£Àn h¸Oº ¶¢Ã¶m¶¢ÁvOµÀ ¶pvÀ±ÐS¸vÀ OµwØ¶ªÀåm¸±ÀÀ. 5. CgÀ¶p±¿°µvÀ ¶¢v¶m È¢vÀ¶¢fÉ ±Éfº±ÀÇÃlû¸±¼îOµhµ ¶¢vô ¶¢Ã¶m¶¢ D±ÐS¸ïnOº ¶®n VÉ¶ªÀåAl¼. 6. ¶p±¼£ÀiOº £ÀAW ¢¸fÉ ±µ«¸±ÀµÀnOµ I±µÀ¶¢Áv¶¢vô ÊmvvÀ ¶pÁ¶m±¸¶¢Åhµ ¶¥Oºån OÐvÑêhµÀm¸é±ÀÀ. 7. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ lÉ¥¹v ¶mÀAfº È¢vÀ¶¢fÉ S¿ñ´m ¶¬Ô´ª ¢¸±ÀµÀÀ¶¢ÁvÀ sûµÃSÐy¹né Ê¢fÇOºÖ¶ªÀåm¸±ÀÀ. 8. ¶p±¸ï¶¢±µg ¶ª¶¢ÀhÓvïA lÇsìiAdÉ ¶¢±µlµvÀ, ÊmvOÐhµ, Oµ±µÀ¶¢ÁvÀ ¶ªAsûµ£«¸å±ÀÀ. 11. ¶p±¸ï¶¢±µg ¶p±¼±µ°µgOµÀ j¶ªÀOÐ¢¸wù¶m Vµ±µïvÉ£? ఩ర్యావయణ ఩రియక్షణకు చెటాను నాటడం 1. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ ¶¢ï±¸æv¶mÀ ¥¹¾ªåò±ÀµÀ ¶plµèhµÀvl¸ö±¸ ±¿ËÈªOºôAS³ VÉ±ÀµÃw. 2. O¸vÀ¶¨ïO¸±µO¸ËvÇ¶m ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ ¶pñsûµÀhµöA nÊ¨lû¼AV¸w. నీటి కాలుషాం 3. ±µ«¸±ÀµÀnOµ I±µÀ¶¢ÁvOµÀ slµÀvÀ a¶¢¶ªAsAlûµ I±µÀ¶¢ÁvÀ ¢¸f¸w. 4. Cfµ¶¢Áv¶mÀ Ctû¶¢Ål¼è VÉ±ÀµÃw, «¸¶¢ÃZOµ ¶¢m¸v¶mÀ ÈpAV¸w. 5. hµOµÀÖ¶¢ lµÃ±¸vOµÀ ËÈªOºyµõ¶mÀ G¶p±ÀÇÃS¼AV¸w. 6. £lµÀïh³ ¶mÀ Dl¸ VÉ±ÀµÃw. 7. «¸¶¢ÀÃ»¬Oµ ±µ¢¸g¸¶mÀ G¶p±ÀÇÃS¼AV¸w. 8. ¶¢ïOºåSµhµ ¢¸¶¬m¸v ¢¸fµO¸né hµS¼ØAV¸w. 9. ¶p±¸ï¶¢±µg O¸vÀ¶¨ï n¢¸±µgOµÀ CnélÉ¥¹vÃ Oµw»ª ¶pnVÉ±ÀµÃw. ¤dºOº IOµÀÖ¶¢ nlûµÀvÀ OÉd¹±ÀÀAV¸w.

భారత్ రాష్ట్రపతులు

1. బాబూ రాజేంద్ర ప్రసాద్

2. సర్వేపల్లి రాధాకృషణ న్

3. డా. జాకిర్ హుస్సేన్

మహమద్ హిదయతుల్లి

4. వి. వి. గిరి

5. ఫకృద్దీన్ ఆలీ అహమద్

6. బి. డి. జట్టి

7. నీలేం సేంజీవ రెడిి

8. జాాని జైల్ సేంగ్

9. ఆర్. వేంకట్రామన్

77 10. శేంకర్ దయాళ్ శరమ

11. కె. ఆర్. నారాయణన్

12. అబ్దీల్ కల్లేం

13. ప్రతిభా పాట్టల్

14. ప్రణబ్ ముఖర్జీ

12. «¸±³Ö GlÉç¥¹v¶mÀ Êp±ÍÖ¶mÀ¶¢ÀÀ? Y. «¸±³Ö – SAARC «¸±³Ö – SAARC C¶mS¸ lµ°ºg¸»ª±ÀµÃ lÉ¥¹v q¸ñAj±ÀµÀ ¶ª¶¬O¸±µ ¶¢ÀAfµw. «¸±³Ö – SAARC GlÉç¥¹vÀ 1. lµ°ºg¸»ª±ÀµÃvÑ ¶pñYv ¶ªA°É¶¢Ãné ÈpAqÏAl¼AVµÀd. 2. lµ°ºg¸»ª±ÀµÃvÑ D±¼æO¸tû¶¢Ål¼è «¸lû¼AVµÀd. 3. lµ°ºg¸»ª±ÀµÃ lÉ¥¹v «¸ö¶¢vAs¶m £lû¸m¸v¶mÀ qÒñhµù»¬AVµÀd, 4. lµ°ºg¸»ª±ÀµÃ ¶¢Ã¶m¶¢ ¶¢¶m±µÀv Ctû¶¢Ål¼èOº q¸dÀ¶pfµÀd. 5. lµ°ºg¸»ª±ÀµÃ lÉ¥¹vÀ ¶p±µ¶ªê±µ £¥¹ö¶ªAhÐ È¢ÀvSµÀd. 6. lµ°ºg¸»ª±ÀµÃ lÉ¥¹vÀ ¶p±µ¶ªê±µ C¶¢S¸¶¬¶m OµwS¼ ±ÀµÀÀAfµÀd. 7. lµ°ºg¸»ª±ÀµÃ lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï D±¼æOµ, «¸¶¢ÃZOµ ¶ª¶¬O¸±¸né ÈpAqÏAl¼AVµÀd. 8. lµ°ºg¸»ª±ÀµÃ lÉ¥¹vÀ «¸¶¢ÃZOµ ¶pñSµi «¸lû¼AVµÀd. 9. lµ°ºg¸»ª±ÀµÃ lÉ¥¹v «¸A¶ªÖýÅiOµ ¶ªAsAlû¸v¶mÀ ÈpAqÏAl¼AVµÀd.

న్యయమైర్ు లోని ఐకయరాజయ సమిత్ర ప్ ో ధాన్ కారాయలయాం

13. KOµï±¸Yï ¶ª£ÀivÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A q¸hµñ¶mÀ £¶¢±¼A¶pÁ¶¢ÀÀ. Y. 1. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài ¶¢ï¶¢«¸æ¶pOµ ¶ªsûµïlÉ¥¹vvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A LOµdº. 2. hµ¶m Cx¶m£lû¸¶mAhÐ KOµï±¸Yï ¶ª£ÀivÑ ¶pñ¶¢ÀÀP q¸hµñ ¶¢»¬«ÒåAl¼. 3. Y¹i £¶¢°µhµ¶mÀ PAfºAWAl¼. 4. ¶¢v¶ª ¢¸l¸né ¶¢ïi±ÉOºAWAl¼. 5. 1950vÑ OÍ±¼±ÀµÃ ±ÀµÀÀlµèAvÑ ±ÀµÀÀlµè ËPÇl¿v ¶¢Ã±¼êfº sû¹lµïhµ Èm±µÊ¢±¼ÛAl¼. 6. 1960vÑ O¸ASÐOµÀ sû¹±µhµ ¥¹Ai ËÈªnOµ lµy¹né ¶pA»pAl¼. 7. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ O¸±¼îOµ ¶¢ÀAfµwvÑ ¥¹¶¥öhµ ¶ªsûµïhµöA OµwS¼GAl¼. 8. KOµï±¸Yï ¶ª£ÀiOº Clû¼Oµ È¢ÀÀhµåAvÑ £±¸y¹v¶mÀ CAl¼«ÒåAl¼.

స్టధారణ సభ్

14. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài «¸lû¸±µg ¶ªsûµ £lûµÀvÉ£? Y. 1. CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ ¥¹Ain, q¸ñlÉ¦Oµ ¶ª¶¢ÀSµñhµ¶mÀ ¶p±¼±µ°ºAVµÀd. 2. KOµï±¸Yï ¶ª£ÀivÑ ¶mÃhµ¶m ¶ªsûµÀïv¶mÀ VÉ±µÀÛOÍ¶mÀd, s»¬¶¨Ö±¼AVµÀdvÑ »ªr¸±µ¶ªÀ VÉ±ÀµÀÀd. 3. sûµlµñh¸ ¶¢ÀAfµwvÑ h¸h¸ÖwOµ ¶ªsûµÀïv¶mÀ I¶mÀéOÍ¶mÀd. 4. ÈªOµñd±¿ Y¶m±µv³¶mÀ CAhµ±¸Ýj±ÀµÀ m¸ï±ÀµÀ«¸æm¸nOº m¸ï±ÀµÀ¶¢ÀÃ±µÀåv¶mÀ I¶mÀéOÍ¶mÀd. 5. KOµï±¸Yï ¶ª£Ài sfÇÝd³ ¶mÀ DÈ¢Ãl¼AVµÀd.

భ్ద ో తా మాండల్ల

15. O¸¶¢À´m È¢v³å lÉ¥¹vÀ Cn Ê¢dºn CAd¹±µÀ? Y. 1. tñd½´¨ ¢¸±¼VÉ ¶p±¼q¸wAVµsfº, «¸öhµAhµñA qÏAl¼¶m ¶¢v¶ª ±¸Yï OµÃd£Àn O¸¶¢À´m È¢v³å lÉ¥¹vÀ Cn CAd¹±µÀ. 2. Gl¸¶¬±µgOµÀ sû¹±µhµlÉ¶¥A, DÊªàòw±ÀµÃ. 3. 1983vÑ O¸¶¢À´m È¢v³å ¶ª¶¢ÃÊ¢¶¥A fûºxôvÑ Y±¼S¼Al¼. 4. F OµÃd£ÀvÑ 54 ¶ªsûµïlÉ¥¹vÀ Oµv¶¢Á. 5. F OµÃd£À ¶m¤Àt±ÀµÃ, ZAs¹sÉöv «¸öhµAh¸ñþïnOº OµÅ»¨ VÉ»ªAl¼. 6. lµ°ºg¸»pûñO¸vÑ Y¹i£¶¢°µhµ¶mÀ ±µÃ¶pÁ¶¢Ã»pAl¼.

ది హేగ్ లోని అాంతరా ా న్ాం ీ తీయ నాయయస్ట

16. ¤dÑ Clû¼O¸±µ¶¢À¶mS¸Êm£À? Y. 1. ¤dÑ Clû¼O¸±µA C¶mS¸ ¶pñiÊ¨lû¼AVÉ Clû¼O¸±µA. 2. sûµlµñh¸ ¶¢ÀAfµwvÑ KlµÀ CSµñ ±¸Y¹ïv±ÀÀ¶m CÈ¢À±¼O¸, ±µ©¸ï, ËVÇm¸, EAS¸ôAf³, r¸ñ´mù vOµÀ J £¶¨±ÀµÃ¶mé±ÀÀm¸ Vµ±¼ÛA¶pOµÀAf¸ VÉÊª Clû¼O¸±µÊ¢À ¤dÑ Clû¼O¸±µA.

SAARC సమావేశ్ం2011- మాల్లువులు

ఆరి ా క స్టమజక మాండల్ల

ది హేగ్ లోని అాంతరా ీ తీయ నాయయస్ట ా న్ాం ( అాంతర చిత ో ాం)

ది హేగ్ లోని అాంతరా ీ తీయ నాయయస్ట ా న్ాం ( అాంతర చిత ో ాం)

International Court of Justice

78

5. రవాణా విద్య 1. ËÈªOºv³ È¢¶mÀOµ sû¹SµAvÑ ¶¢ÁAfµ¶¢v»ª¶ml¼ I±µñdº ±¼ÈpûôOµà±µÀ. 2. as¹ñ O¸ñ»ªAS³ I¶¢±¼ OÍ±µOµÀ q¸l¸V¸±µÀvÀ ±ÐfµÀâ¶mÀ l¸dd¹nOº. 3. ±µ¢¸g¸n±µö¶¬g V¸v¹¶¢±µOµÀ ±µ¢¸g¸£lµï ËÈp Dlû¸±µ¶pfº ¶¢ÁAdÀAl¼ . 4. ±ÐfµÀâ sûµlµñh¸ Vµ±µïv ¶¢vô ¶pñ¶¢Ãl¸v¶mÀ n¢¸±¼AVµ¶¢VµÀÛ. 5. ¶pñÊ¢¶¥A vÉlµÀ CÊm SµÀ±µÀå ±¸»ª GAdÉ D ±ÐfµÀâËÈp È¢yµõOµÃfµlµÀ. 6. È¢Ãd¹±µÀ ¢¸¶¬m¸vÀ/ EAlûµ¶m ¶¥OºåhÐ ¶mfºVÉ ¢¸¶¬m¸vÀ ¶mfµÀ¶pÁ¢¸±µÀ hµ¶pêOµÀAf¸ ËfÇþñ£AS³ ËvÇÈª¶mÀù ¶¢ÁAf¸w. 7. as¹ñ O¸ñ»ªASµÀ ±ÐfµÀâ l¸dÀdOµÀ C¶mÀËÈ¢¶ml¼. 8. ËÈªOºvÀ LOµ ¶ªö±ÀµÀAV¸whµ ¢¸¶¬¶mA. 9. as¹ñO¸»ªAS³ G¶méVÐd Èm¶¢Àîl¼S¸ Oµlµv¹w. 10. s¹S¸ CvÑWAW ±µÃqÏAl¼AW¶m ±ÐfµÀâ sûµlµñh¸ Vµ±µïv ¶¢vô ¶pñ¶¢Ãl¸vÀ n¢¸±¼AVµfµA «¸lûµïA.

జీబా ో కా ో సిాంగ్

పశనల్ు - ల఺బుల్ు ప్ ో మద్యలు 1. ±µ¢¸g¸ n±µö¶¬g lÉnËÈp Dlû¸±µ¶pfº ¶¢ÁAl¼? Y. ±µ¢¸g¸ n±µö¶¬g V¸v¹¶¢±µOµÀ ±µ¢¸g¸ £lµïËÈp Dlû¸±µ¶pfº ¶¢ÁAdÀAl¼. 2. d¹ñ»pûO³ £lµï ¶¢ÀÀPï GlÉç¶¥ï¶¢ÀÀ J£Àdº? Y. ¶pñ¶¢Ãl¸v¶mÀ n¢¸±¼AVµfµÊ¢À d¹ñ»pûO³ £lµï ¶¢ÀÀPï GlÉç¶¥ï¶¢ÀÀ 3. ±¸iñ ¶pñ±ÀµÃg ¶ª¶¢À±ÀµÀAvÑ ËÈªOºv³Oº hµ¶pên¶ª±¼S¸ GAfµ¶¢v»ª¶ml¼ ? Y. ¶¢ÀÀAlµÀ l¿¶pA(ËfÇ¶mÈ¢Ã), È¢¶mÀOµ I±µñdº ±¼ÈpûôOµà±³ . 4. ±Ðfµô¶mÀ G¶p±ÀÇÃS¼AVµÀdvÑ sûµlµñh¸ Vµ±µïv¶mÀ q¸dºAVµÀd IAlµÀOµÀ C¶¢¶ª±µ¶¢ÀÀ ? Y. ±ÐfµÀô - sûµlµñh¸ Vµ±µïv C¶¢¶ª±µ¶¢ÀÀ 1. ¶pñ¶¢Ãl¸v¶mÀ n¢¸±¼AVµ¶¢VµÀÛ¶mÀ. 2. q¸ñg¸v¶mÀ O¸q¸fµÀOÍ¶m¶¢VµÀÛ¶mÀ. 3. ¢¸¶¬m¸vOµÀ IdÀ¶¢Adº ¶m¶¨àA ¢¸dºvôOµÀAf¸ VµÃfµ¶¢VµÀÛ¶mÀ. 4. °É¶¢ÀAS¸ Sµ¶¢Àï «¸æm¸né VÉ±µÀOÐ¶¢VµÀÛ. 5. EAlûµ¶m ¶¥OºåhÐ ¶mfºVÉ ¢¸¶¬m¸vÀ/ È¢Ãd¹±µÀ ËÈªOºyµÀõ, ¶ªÃÖd±µô¶mÀ స సృ కిలును ఉప్యోగిాంచు వారు G¶p±ÀÇÃS¼AVµÀ¢¸±µÀ j¶ªÀOÐ¢¸wù¶m Y¹SµñhµåvÉ£? / ±ÐfµÀâ ¶pñ¶¢Ãl¸v¶mÀ IdÀô n¢¸±¼AVµ¶¢VµÀÛ? ప్ ో మద్యలు Y. ¶ªÃÖd±µô¶mÀ G¶p±ÀÇÃS¼AVµÀ¢¸±µÀ j¶ªÀOÐ¢¸wù¶m Y¹SµñhµåvÀ: 1. sÉñOµÀvÀ, l¿q¸vÀ, ¶®±µ´mv¶mÀ ¶ª±¼VµÃ¶ªÀOÐ¢¸w. 2. sÉñOµÀv¶mÀ COµ«¸îhµÀåS¸ G¶p±ÀÇÃS¼AVµ±¸lµÀ. 3. ¢¸¶¬m¸vÀ ¶mfµÀ¶pÁ¶m¶pÁfµÀ JO¸Sµñhµ¶mÀ q¸dºAV¸w. 4. ¶¢ÀlµïA Êª£AW ¢¸¶¬m¸né ¶mfµÀ¶p±¸lµÀ. 5. ¶®±µ´m¶mÀ s¹S¸ DvÑWAW¢¸f¸w. 6. ¶ªË±Ç¶m ¶ªAYßvÀ OÐ¶ªA ¢¸¶¬¶m ËvÇdô¶mÀ G¶p±ÀÇÃS¼AV¸w. 7. ¶ªAYßvÀ E¶¢öOµÀAf¸ ¶pñOµÖOµÀ ¶¢Àyµõ±¸lµÀ. 8. ¶¢ÀÀAlµÀ¶mé ¢¸¶¬m¸nOº Oµo¶ªA 20 CfµÀSµÀv lµÃ±µAvÑ ¶¢ÁAf¸w. 9. as¹ñ O¸ñ»ªAS³ ¶¢lµç nl¸¶mAS¸ È¢y¹õw. 10. È¬vÇîd³¶mÀ hµ¶pên¶ª±¼S¸ G¶p±ÀÇÃS¼AV¸w. 11. Elµç±¼Oº £ÀAW ¶ªÃÖd±³ËÈp ¶pñ±ÀµÃgA VÉ±ÀµÀ±¸lµÀ. ు న్న మెటారు వాహన్ాం అత్ర వేగాంగా వలు 12. Ci Ê¢SµA ¶pñ¶¢ÃlµOµ±µA. 13. ¶ªÃÖv³ YÑ´m ¶¢lµç Y¹SµñhµåS¸ ¶mfµq¸w. 14. ËfÇþñ£AS³ ËvÇÈª´mù vÉnlÉ ¢¸¶¬m¸né ¶mfµÀ¶p±¸lµÀ. 6. ËÈªOºvÀËÈp qÒ±ÀÉÀ ¢¸±µÀ JJ Y¹SµñhµåvÀ q¸dºAV¸w? Y. 1. ¶pûÁd³ q¸h³ ËÈp ËÈªOºvÀ ¶mfµ¶p±¸lµÀ. 2. as¹ñ O¸ñ»ªAS³ ¶¢lµç q¸lµV¸±µÀvOµÀ q¸ñlû¸¶mïhµ E¢¸öw. 3. sÇvÀô, sÉñOµÀvÀ ¶ª±¼Ë±ÀÇÀ¶m »ªæivÑ GAVµÀOÐ¢¸w. 4. ËÈªOºvÀ È¢¶mÀOµ I±µñn ±ÇÈpûôOµà±µÀ GAf¸w. 5. ±¸iñÊ¢yµ ¶pñ±ÀµÃgºAVµÀ¶m¶pÁfµÀ ËvÇdÀ GAf¸w. 6. ¶pñOµÖOµÀ i±¼SÉd¶pÁýêfµÀ VÉi SµÀ±µÀåvÀ VµÃq¸w. 7. EAlûµ¶m ¶¥OºåhÐ ¶mfºVÉ ¢¸¶¬m¸vhÐ qÒd½ ¶pfµ±¸lµÀ. 8. hµ±µVµÀS¸ HfºqÒ±ÀÉÀ ËVÇ´m G¶mé ËÈªOºvÀ¶mÀ ¢¸fµ±¸lµÀ.

No parking

హెలీట్ ధ్రిాంచిన్ వాహన్ ద్యరులు

ు లు రోడు ు భ్ద ో తా గ్గరు

సూుల్ జోన్

79

ఆడమ్ సిత్-అరథశాస్త్ర పితామహుడు

¶ªA¶plµ n±µöVµ¶mA

ఆల్ఫ్రెడ్ మారషల్-ఆర్థథక వేత్తÊ¥ñ±ÀµÀ¶ªÀù n±µöVµ¶mA

లార్్ వెలలసీల

విలియం బంటింక్

రాబిన్సై - ఆర్థథక వేత్త

OÍ±µhµ n±µöVµ¶mA

వారన్స హేసటంగ్సై

రగ్నార్ ఫ్రిష్ -సూక్ష్మ , సూథల అరథ శాస్త్రాలను మొదటగ్న తెలిపినది

సర్ థామస్ మన్రో

అరథశాస్త్రము

¶¢Ãvæ´ª Ym¸sû¹ »ªh¸æAhµA

¶¢Ã¶m¢¸tû¶¢Ål¼è ¶ªÃWOµ (H.D.I) ¶mÀ hÇw»p¶m D±¼æOµ ¥¹¶ªåòÊ¢hµå C¶¢À±µåþï Êª´m

రాబర్ట క్సలవ్

`

భారత్ కరెన్సై గుర్తత

¶¢À¶¬v³ mÐt´ª -Dl¸±ÀµÀA, ¶pA¾pg½ a¶¢¶m«¸æ±ÀÀv SµÀ±¼AW nÊ¢l¼AVÇ¶mÀ

D±¼æOµ ¾pwÛÊ¢hµ / IOµ¶m£ÀO³ ËfÇþñ´m »ªl¸èAh¸né ¶pñiq¸l¼AW¶ml¼ D.R.S¸fºØv³

l¸l¸ s¹±ÀÀ mÓ±ÐZ ¶ªA¶plµ lÐ»pfº n hÇwÈp¶mÀ

J.M. O½´mù n±µÀlÐïS¸v ¶¢Àlûµï sûÉl¸né SµÀ±¼åAVÇ¶mÀ 80

1. భారతదేశ ఆరిిక వ్యవ్స్ి లక్షణాలు

1. F»ªàAfº±ÀµÃ OµAÈpo ±¸YO½±ÀµÃlû¼O¸±¸né VÉZOºÖAVµÀOµÀ¶mé ¶ªA¶¢hµù±µA 1757. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ tñd½´¨ ¢¸±µÀ CfµÀSµÀÈpdàOµ ¶¢ÀÀAlµÀ ¶ªö±ÀµÀA ¶ªA¶pÁ¹±µä S¸ñ¤Àg «¸¶¢ÀÃ»¬Oµ SµghµAhµñ ±¸Y¹ïvÀ EOµÖfµ GAfÉ£. S¸ñ¶¢À ¶pñYvvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ l¸±µÀvÀ, ¶¢Åiå ¶pn¢¸±µÀ, l¸¶ªÀvÀ ¶¢À±¼±ÀµÀÀ S¸ñ¶¢Ãlû¼O¸±µÀvÀ GAfÉ¢¸±µÀ. 3. 2001 ¶pñO¸±µA S¸ñ¤Àg Ym¸sû¹ ¥¹hµA 72.22%, ¶pdàg Ym¸sû¹ 27.78%. 4. 1991 ¶pñO¸±µA sû¹±µhµ lÉ¶¥ S¸ñ¤Àg Ym¸sû¹ 629 £Àw±ÀµÀ¶mÀô. 5. ¶pdàg½Oµ±µg C¶mS¸ ¶pdàg¸v Èp±µÀSµÀlµÀv. 6. D±¼æOµ ¾pwÛÊ¢hµ / IOµ¶m£ÀO³ ËfÇþñ´m »ªl¸èAh¸né ¶pñiq¸l¼AW¶ml¼ D.R.S¸fºØv³. 7. ¶ªA¶plµ lÐ»pfº /D±¼æOµ ¶ªA¶plµ¶mÀ OÍvôSÍdàfµA/ IOµ¶m£ÀO³ ¶pûôAfµ±³ »ªl¸èAh¸né ¶pñiq¸l¼AW¶ml¼ l¸l¸s¹±ÀÀ mÓ±ÐZ. 8. IvO¸àònO³ ¶¢¶ªÀå¶¢ÁvÀ, OµA¶pÁ¹ïd±µÀô EAYo±¼AS³ ¶¢¶ªÀå¶¢ÁvÀ ¶¢ï¶¢¾ªæOµÅhµ ±µAS¸nOº VÇAl¼¶ml¼. 9. OµÀd½±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ, CSµ±µÀ sjåv hµ±ÀµÃ±¼, uf½v hµ±ÀµÃ±¿, ¶¬¶ªåOµyµvÀ, VÉÊmhµ C¶¢ï¶¢¾ªæOµÅhµ ±µASµA vÑn£. 10. ¶¥ñ¶¢À l¸ö±¸, ¶pn l¸ö±¸ qÏAl¼¶m Dl¸±ÀµÀA ¶ªAq¸l¼hµ Dl¸±ÀµÀA . 11. ¶ªA¶plµ, D¶ªÀåv ¶mÀAfº qÏAl¼¶m Dl¸±ÀµÀA C¶ªAq¸l¼hµ Dl¸±ÀµÀA . 12. Ghµêiå «¸lûµm¸v ±ÀµÃY¶¢Ã¶mïA ËÈpþñÊ¢dÀ ¶¢ïOµÀåv VÉhµÀvhÐ GAdÉ Cl¼ ÈpdÀàsfºl¸±¼ D±¼æOµ¶¢ï¶¢¶ªæ. 13. ¶ª¶pô±À³À, fº¶¢ÃAf³ ¶¥OµÀåvÀ lûµ±µv «¸æ±ÀÀn n±µä±ÀÀAVÉ ¶¢ï¶¢¶ªæ ÈpdÀàsfºl¸±¼ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ. 14. ¶pñlû¸¶m Ghµêiå ±µAS¸vvÑ Èplµç ¶ªAPïvÑ ËÈpþñÊ¢dÀ ¢¸gºYï ¶ªA¶ªævÀAfµÀd¶mÀ ÈpdÀàsfºl¸±¼ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ CAd¹±µÀ. 15. D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑ ¶¢¶ªÀå Ghµêiå ¶ª±µ¶pû±¸¶mÀ Êª¶¢v¶mÀ ¶pñsûµÀhµöA n±µö»¬AVµf¸né «¸¶¢Àï¢¸lµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ CAd¹±µÀ. 16. OÉAl¿ñOµÅhµ ¶pñg¸zOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ «¸¶¢Àï¢¸lµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑ GAdÀAl¼. 17. «¸¶¢Àï¢¸lµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ OµwS¼ G¶mé lÉ¥¹vÀ ËVÇm¸, ±µ©¸ï. 18. sû¹±µhµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ £À¶¥ñ¶¢À D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ. 19. Ë±Çh¸ö±¿ ¶plµèivÑ sûµÃ£À £fº £fº ¶¢ïOµÀåvOµÀ VÇAl¼ ¶¢ÁAdÀAl¼. 20. v¹±³â O¸±µ´m ¢¸x¶ªÀ Y¤ÀAl¸±¿ ¶¢ï¶¢¶ªæ¶mÀ qÒñhµù»¬AVÇ¶mÀ. 21. ¶¢À¶¬v¹ö±¿ ¶¢ï¶¢¶ªævÑ sûµÃ£À, ¶pñsûµÀh¸önOº ¶p¶mÀéOµdÉà LOµ W¶mé OµÀdÀAs¹v ¶ª¶¢ÀÃ¶¬ ±ÀµÃY¶¢Ã¶mïAvÑ GAdÀAl¼. 22. ¶pñsûµÀhµö ±ÀµÃY¶¢Ã¶mïAvÑ ¶mfºVÉ£ ¶pñsûµÀhµö ±µASµA/ ¶ptôO³ ±µASµ ¶ªA¶ªævÀ. 23. s¹ïAOµÀvÀ, uû¶¢Ã ¶ªA¶ªævÀ ¶pñsûµÀhµö ±µASµAvÑ Gm¸é±ÀÀ. 24. ¶¢±¼ P±¿´pû O¸v¶pÁ ¶pAd. 25. SÐlûµÀ¶¢À ±µu O¸v¶pÁ ¶pAd. 26. ËÈm±µÀi sÀÀhµÀ¶p¶¢¶m O¸vA YÄ´m-ÈªÈpàAs±µÀ. 27. ¶¢À¶¬v³ mÐt´ª Oµ£Àd½ Dl¸±ÀµÀA, ¶pA¾pg½ a¶¢¶m«¸æ±ÀÀv SµÀ±¼AW nÊ¢l¼AVÇ¶mÀ. 28. È¢ÀÀlµdº q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ j±¸î¶mA VÉ»ª¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1948. 29. È±ÇAfµ¶¢ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ j±¸î¶mA VÉ»ª¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1956. 30.¶mÃhµ¶m q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ j±¸î¶mA VÉ»ª¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1991. 31. sûµÃ LfµAsfºOµ ¶plµèhµÀvÀ : 1. Y¤ÀAl¸±¿ ¶¢ï¶¢¶ªæ. 2. ¶¢À¶¬v¹ö±¿ ¶¢ï¶¢¶ªæ. 3. Ë±Çh¸ö±¿ ¶¢ï¶¢¶ªæ. పశనల్ు – ల఺బుల్ు 1. ¶¢ï¶¢¾ªæOµÅhµ ±µASµA C¶mS¸Êm£À ? Gl¸¶¬±µg n¶¢ÀÀî. Y. ¶¢ï¶¢¾ªæOµÅhµ ±µASµA: LOµ n±µöVµo±ÀµÀËÈ¢À¶m ¶plµèivÑ Ghµêiå, Gq¸lû¼Oµvê¶mvÀ¶mé sû¹±¿ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À, ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µAS¸v¶mÀ ¶¢ï¶¢¾ªæOµÅhµ ±µASµA CAd¹±µÀ. Gl¸¶¬±µgOµÀ 1. EAYo±¼AS³ ¶¢¶ªÀå¶¢ÁvÀ. 2. d½.£.vÀ. 3. OµA¶pÁ¹ïd±³v hµ±ÀµÃ±¿. 2. C¶¢ï¶¢¾ªæOµÅhµ ±µASµA C¶mS¸Êm£À? Y. C¶¢ï¶¢¾ªæOµÅhµ ±µASµA: LOµ n±µöVµo±ÀµÀËÈ¢À¶m ¶plµèivÑ Ghµêiå , Gq¸lû¼ Oµvê¶mvÀ vÉn OµÀd½±µ ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ C¶¢ï¶¢¾ªæOµÅhµ ±µASµA CAd¹±µÀ. Gl¸¶¬±µgOµÀ 1. VÉi ¶p¶mÀvÀ 2. uf½v hµ±ÀµÃ±¿ 3. CSµ±µsjå hµ±ÀµÃ±¿.

Economic wealth

D. R. గడిగల్

ల్ర్ి కాయన్ వాల్లస్

ఇంగీాష్ ఈస్్ ఇండియా కంప్పనీ గురుత

వారెన్ హేసి్ంగ్స

81

3. ¶pdàg½Oµ±µg vÉOµ ¶mSµ±¿Oµ±µg C¶mS¸Êm£À? దాదాబాయి నౌరోజి Y. ¶pdàg½Oµ±µg: ¶pdàg Ym¸sû¹ Èp±µSµf¸né ¶pdàg½Oµ±µg CAd¹±µÀ. ¶mSµ±µ Ym¸sû¹ Èp±µSµf¸né ¶mSµ±¿Oµ±µg CAd¹±µÀ. 4. ¶ªAq¸l¼hµ Dl¸±ÀµÀA C¶mS¸Êm£À? Y. ¶ªAq¸l¼hµ Dl¸±ÀµÀA :¶¥ñ¶¢À l¸ö±¸, ¶pn l¸ö±¸ qÏAl¼¶m Dl¸±ÀµÃné ¶ªAq¸l¼hµ Dl¸±ÀµÀA Cn CAd¹±µÀ. 5. C¶ªAq¸l¼hµ Dl¸±ÀµÀA C¶mS¸Êm£À? Y. C¶ªAq¸l¼hµ Dl¸±ÀµÀA : ¶ªA¶plµ, D¶ªÀåv ¶mÀAfº qÏAlÉ Dl¸±ÀµÃné C¶ªAq¸l¼hµ Dl¸±ÀµÀA CAd¹±µÀ. 6. £tû¶mé D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæwé £¶¢±¼AVµAfº? Y. £tû¶mé D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÀ: D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÀ ¶¢ÀÃfµÀ ±µO¸vÀ. C£ I. ÈpdÀàsfºl¸±¿ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ. II. «¸¶¢Àï¢¸lµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ. III. £À¶¥ñ¶¢À D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ. I. ÈpdÀàsfºl¸±¿ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ: 1. ¶¢¶ªÀå¶¢Áv Ghµêiå, ¶ª±µ¶pû±¸v¶mÀ ËÈpþñÊ¢dÀ ¶¢ïOµÀåvÀ n±µö»¬Êªå l¸nn ÈpdÀàsfºl¸±¿ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ Cn CAd¹±µÀ. 2. ÈpdÀàsfºl¸±¿ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑ v¹sû¹±µÝ¶m ¶pñlû¸¶m lûÉï±ÀµÀAS¸ GAdÀAl¼. 3. ¶ª¶pô±À³À ¶¢À±¼±ÀµÀÀ fº¶¢ÃAf³vÀ ¶mAlµÀ lûµ±µ¶mÀ n±µä±ÀÀ«¸å±ÀÀ. భాయత్ సూాల జాత్తయోత్పతిత 4. ÈpdÀàsfºl¸±¿ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ Sµv lÉ¥¹vOµÀ Gl¸¶¬±µg CÈ¢À±¼O¸, EAS¸ôAfµÀ. II. «¸¶¢Àï¢¸lµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ: ఆటో మొబైల్స 1. ¶¢¶ªÀå¶¢Áv Ghµêiå, ¶ª±µ¶pû±¸v¶mÀ ¶pñsûµÀhµöA n±µö»¬Êªå l¸nn «¸¶¢Àï¢¸lµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ Cn CAd¹±µÀ. 2. EAlµÀ «¸A»TOµ ¶ªA°É¶¢ÀÊ¢À ¶pñsûµÀhµö lûÉï±ÀµÀA. 3. «¸¶¢Àï¢¸lµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑ OÉAl¿ñOµÅhµ ¶pñg¸zO¸ ¶¢ï¶¢¶ªæ C¶¢ÀvÀvÑ GAdÀAl¼ 4. «¸¶¢Àï¢¸lµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ Sµv lÉ¥¹vOµÀ Gl¸¶¬±µg ±µ©¸ï, ËVÇm¸. III. £À¶¥ñ¶¢À D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ: 1. ¶¢¶ªÀå¶¢Áv Ghµêiå, ¶ª±µ¶pû±¸v¶mÀ ¶pñsûµÀhµöA ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ËÈpþñÊ¢dÀ ¶¢ïOµÀåvÀ n±µö»¬Êªå l¸nn £À¶¥ñ¶¢À D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ Cn CAd¹±µÀ. 2. ¶pñlû¸¶m ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ, Êª¶¢wé ¶pñsûµÀhµöÊ¢À n±µö»¬¶ªÀåAl¼. 3. £À¶¥ñ¶¢À D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ Sµv lÉ¥¹vOµÀ Gl¸¶¬±µg sû¹±µhµlÉ¶¥A. 7. tñd½¶¨À q¸vm¸ O¸vAvÑ sû¹±µhµ D±¼æOµ¶¢ï¶¢¶ªæ v°µg¸vÉ£Àdº? Y. tñd½¶¨À q¸vm¸ O¸vAvÑ sû¹±µhµ D±¼æOµ¶¢ï¶¢¶ªæ v°µg¸vÀ: 1. tñd½¶¨À¢¸±¼ q¸vm¸ O¸vAvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A ±ÀÇÀÀOµÖ ¶¢¶m±µÀvÀ lÐ»pf½Oº SµÀË±Ç¶m£. 2. l¿nn D.R. S¸fºØv³ “D±¼æOµ ¾pwÛÊ¢hµ” Cm¸é±µÀ. హసత కళలు 3. l¸l¸s¹±ÀÀmÓ±ÐZ “D±¼æOµ ¶ªA¶plµ¶mÀ OÍvôSÍdàfµA” Cm¸é±µÀ. 4. sû¹±µhµlÉ¶¥A tñd½¶¨À¢¸±¼Oº LOµ ¶¢v¶ª lÉ¶¥AS¸ GAfºqÒ±ÀÀAl¼. 5. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ VÓOµ lûµ±µvOµÀ ¶¢ÀÀfº ¶pl¸±¸æv¶mÀ OÍn, tñd´mvÑ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv¶mÀ hµ±ÀµÃ±µÀ VÉÊª¢¸±µÀ. ¢¸dºn i±¼S¼ sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ IOµÀÖ¶¢ lûµ±µvOµÀ CÊ¢Àî¢¸±µÀ. 6. ±ÀµÀAh¸ñvhÐ hµ±ÀµÃË±Ç¶m tñd½¶¨À ¶¢¶ªÀå¶¢Áv lû¸dºOº sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢¶ªÀå ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ nv¶¢vÉOµ qÒ±ÀµÃ±ÀÀ. ఇంజనీరింగ్ వసుతవులు 7. CAlµÀ¶¢vô sû¹±µj±ÀµÀ ¶¬¶ªåOµyµvÀ, VÉi¶¢ÅhµÀåvÀ ¶m¦AV¸±ÀÀ. 8. tñd½¶¨À¢¸±µÀ hµ¶¢À ¶¢¶ªÀå ISµÀ¶¢ÀhµÀv¶mÀ qÒñhµù»¬AVÉ¢¸±µÀ. 9. sû¹±µj±ÀµÀ ¶¢¶ªåò ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ CgW Ê¢¥¹±µÀ. 10. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA ¢¸gºYï ¶plµèivÑ OÍ¶m«¸S¼Al¼. 11. sû¹±µhµlÉ¶¥¶pÁ Y¹j±ÀµÀ Dl¸±ÀµÃnOº ¶m¶¨àA ¢¸dºwôAl¼. 12. l¿n ¶pûwhµAS¸ hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀA hµS¼ØAl¼. 13. Êplµ±¼OµA, n±µÀlÐïSµA IOµÀÖ¶¢±ÀµÃï±ÀÀ. 8. Dl¸±ÀµÀA, ¶ªA¶plµvvÑ C¶ª¶¢Ã¶mhµvOµÀ O¸±µg¸vÀ £¶¢±¼AVµAfº? Y. Dl¸±ÀµÀA, ¶ªA¶plµvvÑ C¶ª¶¢Ã¶mhµvOµÀ O¸±µg¸vÀ కొవ్వవతుతల త్యారీ 1. ¶ªAq¸lµm¸ «¸¶¢À±µæþïA: ¶¢ïOµÀåv «¸¶¢À±¸æþïvÑô hÉf¸vÀAfµÀd ¶¢vô ¢¸±¼ ah¸vvÑ hÉf¸vÀm¸é±ÀÀ. 2. D»ªå ¶¬OµÀÖ: D»ªå¶¬OµÀÖ ¶¢vô lûµnOµÀvÀ hµ¶¢À ¶ªA¶plµ¶mÀ hµ¶¢À ¶ªAh¸m¸nOº CAl¼AVµSµvÀSµÀh¸±µÀ. 3. £l¸ï«¸æ±ÀÀ: £l¸ï«¸æ±ÀÀvÑn CAhµ±¸v ¶¢vô Dl¸±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ J±µêfµh¸±ÀÀ. 4. Sµ¶¢À¶m §vhµ: ¶ªAq¸lµ¶mOµÀ Ê¢±É VÐdºOº È¢yÉõ¢¸±¼Oº, È¢yµõn¢¸±¼Oº ¶¢Àlûµï Dl¸±ÀµÀAvÑ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ Oµv¶¢Á. 5. IAVµÀOÍ¶mé ±µAS¸vÀ: IAVµÀOÍ¶mé ±µAS¸v ¶¢vô OµÃf¸ Dl¸±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÉ±µêfµÀ¶mÀ. 6. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ±µASµA: ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ±µASµAËÈp Dl¸±µ¶pfµâ ¢¸±¼vÑ Dl¸±ÀµÀA hµOµÀÖ¶¢. ఩ట్ణీకయణ 7. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ ±µASµA: q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ ±µASµA ËÈp Dlû¸±µ¶pfµâ¢¸±¼vÑ IOµÀÖ¶¢. 8. C¶ª¶¢Ã¶m C¶¢O¸¥¹vÀ: C¶¢O¸¥¹vÑô C¶ª¶¢Ã¶mhµv ¶¢vô OµÃf¸ Dl¸±ÀµÀAvÑ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÉ±µêfµÀ¶mÀ.

82

2. భారత ఆరిిక వ్యవ్స్ిలో స్మస్యలు

1. sû¹±µh³¶mÀ ¾pfº¶ªÀå¶mé D±¼æOµ ¶ª¶¢À¶ªïvÀ Êplµ±¼OµA, n±µÀlÐïSµA, lµñ¢ÐïvìgA, q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ, «¸¶¢ÃZOµ C¶¢«¸æ¶pm¸ «ÕOµ±¸ïvÀ. 2. q¸ñkµ£ÀOµ C¶¢¶ª±¸vÀ OµÃf¸ j±µÀÛOÐvÉn »ªæin Êplµ±¼OµA CAd¹±µÀ. 3. Êplµ±¼OµA sû¹±µhµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ ±ÀÇÀÀOµÖ ¶pñlû¸¶m ¶ª¶¢À¶ªï. 4. Êplµ±¼Oµ n±µÃîvm¸ O¸±µïOµñ¶¢ÃvÀ IRDP, JRY, NREP, RLEGP, JGSY. 5. 1993¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µA ¶pñO¸±µA sû¹±µhµ lÉ¶¥AvÑ ¶ªSµdÀ D±ÀµÀB¶pñ¶¢Ãg¶¢ÀÀ 60.8 ¶ªA. 6. 1993 ¶pñO¸±µA ¶ªSµdÀ D±ÀµÀB¶pñ¶¢Ãg¶¢ÀÀ IOµÀÖ¶¢S¸ Sµv lÉ¶¥A »ªASµ¶pÁ¹±³. 7. ¶¢À¶¬v³ mÐt´ª Oµ£Àd½ Dl¸±ÀµÀA, ¶pA¾pg½ a¶¢¶m«¸æ±ÀÀv SµÀ±¼AW nÊ¢l¼AVÇ¶mÀ. 8. Y¹j±ÀµÃl¸±ÀµÀA Èp±¼S¼hÉ ¶pñYv a¶¢¶m ¶pñ¶¢Ãg¶¢ÀÀ Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 9. Y¹j±ÀµÀ Dl¸±ÀµÀA/Ym¸sû¹ = hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀA. 10. ¶pñ¶pAVµ s¹ïAOµÀ vÇOµÖv ¶pñO¸±µ¶¢ÀÀ 1995¶¢ ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥ hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀA 340 f¸v±µÀô. 11. G¶méhµ Dl¸±ÀµÀ lÉ¥¹vÀ CÈ¢À±¼O¸, Yq¸´m, Y±µîo, r¸ñ´mù, EAS¸ôAf³ È¢ÀÀ. £. 12. ¶¢Àlûµï Dl¸±ÀµÀ lÉ¥¹vÀ E±¸O³, ¶¢ÀvÉ»¨±ÀµÃ, OÍ±¼±ÀµÃ, «Õl¿ C±Ét±ÀµÃ È¢ÀÀ.£. 13. hµOµÀÖ¶¢ Dl¸±ÀµÀ lÉ¥¹vÀ sû¹±µhµlÉ¶¥A, q¸Oº«¸å´m, §ñvAOµ, «Ò¶¢Ãw±ÀµÃ È¢ÀÀ.£. 14. D±¼æO¸tû¶¢Ål¼è/¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃtû¶¢Ål¼è ¶ªÃWOµ Dlû¸±µAS¸ ¶pAY¹s³ ¶pñkµ¶¢À «¸æ¶mA. 15. q¸±¼¥¹ñ£ÀO¸tû¶¢Ål¼è ¶ªÃWOµ Dlû¸±µAS¸ ¶ ¢À¶®±¸¶¨àò ¶pñkµ¶¢À «¸æ¶mAvÑ GAl¼. 16. hÇvAS¸g¸, ±¸±ÀµÀv¾ª¶¢ÀvvÑn È¢¶mÀOµsfº¶m q¸ñAh¸v OÐ¶ªA q¸ñAj±ÀµÀ ¶pñg¸zOµv¶mÀ C¶¢vAtAW¶m ¶ªA. 1970. 17. q¸ñkµ£ÀOµ £lµïvÑ ¶pñ¶pAVµAvÑ sû¹±µhµlÉ¶¥A ±ÇAfµ¶¢ «¸æ¶mAvÑ OµvlµÀ. 18. 2001 Ym¸sû¹ vÇOµÖv ¶pñO¸±µA sû¹±µhµ lÉ¶¥ C°µ±¸¶ªïhµ ±ÉdÀ 65.38%. 19. Clû¼Oµ ¶¢±ÀÇÃY¶m C°µ±¸¶ªïhµ Sµv lÉ¶¥A OÍ±¼±ÀµÃ. 20. SµÅ¶¬¶¢¶ª±¸vOµÀ j±µÛfµA OÍ±µOµÀ C¶¢ÀvÀvÑ G¶mé ¶pkµO¸vÀ EAl¼±¸ D¢¸´ª ±ÀÇÃY¶m, C±µì´m sÉ»ªO³ ¶ª±¿öÈª´ª. 21. ¶pñ¶pAVµ Ctû¶¢Ål¼è nÊ¢l¼Oµ¶mÀ ¶ª¶¢À±¼êAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1997. 22. CAlµ±¼Oº D±ÐSµïA C¶mé ¶pkµOµA CdàfµÀSµÀ ¶¢±¸Øv ¢¸±¼Oº D±ÐSµïAS¸ ¶¢Ã±¼Al¼. 23. ¶¢Ã¶m¢¸tû¶¢Ål¼è ¶ªÃWOµ (H.D.I) ¶mÀ hÇw»p¶m D±¼æOµ ¥¹¶ªåòÊ¢hµå C¶¢À±µåþï Êª´m. 24. J.M. O½´mù CÊm D±¼æOµÊ¢hµå EV¸Ü¶pÁ¹±µöOµ, CnV¸Ü¶pÁ¹±µöOµ, n±µÀlÐïS¸v ¶¢Àlûµï sûÉl¸né È¢ÀÀlµdS¸ SµÀ±¼åAVÇ¶mÀ. 25. ¶pñVµÜ¶mé n±µÀlÐïSµA IOµÀÖ¶¢S¸ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µASµAvÑ Oµnê¶ªÀåAl¼. 26. ¢¸fµÀOµvÑ ¶¢Á¶mé Ê¢hµm¸vOµÀ GlÐïS¸vÀ vtûAVµn »ªæi CnV¸Ü¶pÁ¹±µöOµ n±µÀlÐïSµA . 27. v¹sûµl¸±ÀµÀOµËÈ¢À¶m Gq¸lû¼ OµwS¼¶m ¶¢ïOµÀåvÀ hµ¶¢À ¶pÁ¹±¼å ¶¥Oºå Ê¢À±µOµÀ ¶pnVÉ±ÀµÀn »ªæin ¶pñVµÜ¶mé n±µÀlÐïSµA CAd¹±µÀ. 28. ¶pñVµÜ¶mé n±µÀlÐïSµAvÑ Gq¸Ahµ Gh¸êlµOµhµ ¶¥Ã¶mïA. 29. Cvê Gq¸lû¼ CAdÉ q¸ñ¶¢ÃgºOµ ¶pnSµAdv OµAdÉ hµOµÀÖ¶¢ ¶pn VÉ±ÀµÀdA. 30. Gq¸lû¼n ÈpAVµf¸nOº ¶pñsûµÀhµöA VÉ¶pdºà¶m O¸±µïOµñ¶¢ÃvÀ

పేదరికం

నిరుద్యాగం

అమరికా డాలరు

డాలరు గురుత

రూపాయి గురుత

RWP, MFALS, SFDA, NREP.

31. IOµÀÖ¶¢ Gq¸lû¼ Oµvêm¸ O¸±µïOµñ¶¢ÃvÀ S¸ñ¤Àg q¸ñAh¸v ¶pñYvOµÀ ¶ªAsAlû¼AW¶m£. 32. lµñ¢ÐïvìgA CAdÉ n±µAhµ±µA lûµ±µv «¸æ±ÀÀ Èp±µSµfµA, fµsÀì £vÀ¶¢ ¶phµ¶mAhÐ OµÃfº¶m »ªæi. 33. lµñ¢ÐïvìgA Êplµ¢¸±¼ ¤Àlµ Clû¼OµAS¸ ¶pñsû¹¶¢A VµÃ¶pÁhµÀAl¼. 34. ÈpdÀàsfº ¶¢ï±ÀµÀA Èp±µSµfµA¶¢vô lûµ±µvÀ Èp±¼S¼hÉ l¸nn fº¶¢ÃAf³ ¶pÁv³ ఇటల్ల lµñ¢ÐïvìgA CAd¹±µÀ. ల్లర్య 35. Gh¸êlµOµ ¶¢ï±ÀµÀA Èp±µSµfµA ¶¢vô «¸lû¸±µg lûµ±µv «¸æ±ÀÀ Èp±¼S¼hÉ l¸nn గురుత O¸´ªà-¶pÁ´¨ lµñ¢ÐïvìgA CAd¹±µÀ. 36. q¸ñkµµ£ÀOµ, l¼öj±ÀµÀ ±µAS¸v ¶¢ÀlûµïSµv ¶ªAsAlû¸v¶¢vô lûµ±µv «¸æ±ÀÀ Èp±µSµfµÊ¢À n±¸îg ¶ªAsAlûµ lµñ¢ÐïvìgA. 37. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ fº¶¢ÃAf³ ¶pÁv³ lµñ¢ÐïvìgA OµvlµÀ. 38. n±¸îg ¶ªAsAlûµ¶¢À±ÀÀ¶m lµñ¢Ðïvìg¶¢ÀÀ v¹dº´m CÈ¢À±¼O¸ vÑ OµvlµÀ. 39. s¹ïAOµÀvÀ, uû¶¢Ã ¶ªA¶ªævÀ ¶pñsûµÀhµö ±µASµAvÑ Gm¸é±ÀÀ. 40. f¸v±³ CÈ¢À±¼O¸ lÉ¥¹nOº VÇAl¼¶m Oµ±Çoù. 41. odº q¸±µÀlµv ¶pkµO¸vÀ - (CAD) sû¹±¿, ¶¢Àlûµï hµ±µ¶®, W¶méhµ±µ¶® q¸ñYÇOµÀàvÀ. 42. Cné O¸v¹vvÑ ¶pAfÉ¶pAd È¢ÀÀOµÖ YÎ¶mé . 43. CAD : Oµ¶¢ÃAf³ J±¼±ÀµÃ fÇ¶¢v´pÈ¢ÀAd³ 44. HDI : Human Development Index - ¶¢Ã¶m¢¸tû¶¢Ål¼è ¶ªÃWOµ.

£ J.M.కీన్స

83

45. NREP

: National Rural Employment Programme Y¹j±ÀµÀ S¸ñ¤Àg Gq¸lû¼ O¸±µïOµñ¶¢ÀA. 46. IRDP : Integrated Rural Development Programme ¶ª¶¢ÀSµñ S¸ñ¤Àg¸tû¶¢Ål¼è O¸±µïOµñ¶¢À¶¢ÀÀ. Telangana 47. RWP : Rural Works Programme - S¸ñ¤Àg ¶p¶mÀv O¸±µïOµñ¶¢ÀA. 48. JGSY : Jawahar Grama Samruddhi Yojana Y¶¢¶¬±³ S¸ñ¶¢À ¶ª¶¢ÀÅlû¼è ±ÀÇÃY¶m. Rayalaseema 48. SGSY : Swarna Jayanthi Grama Samruddhi Yojana ¶ªö±µä Y±ÀµÀAi S¸ñ¶¢À ¶ª¶¢ÀÅlû¼è ±ÀÇÃY¶m. 50. IAY : Indira Avas Yojana - EAl¼±¸ C¢¸´ª ±ÀÇÃY¶m. విదుాత్ 51. UBS : Urban Basic Services - C±µì´m sÉ»ªO³ ¶ª±¿öÈª´ª. 52. GNP : Gross National Product - ¶ªÃæv Y¹j±ÀÇÃhµêiå. 53. NNP : Net National Product - nOµ±µ Y¹j±ÀÇÃhµêiå. 54. JRY : Jawahar Rojgar Yojana - Y¶¢¶®±³ ±ÐY³S¸±³ ±ÀÇÃY¶m. 55. SFDA : Small Farmers Development Agency W¶mé Ë±ÇhµÀv Ctû¶¢Ål¼è ¶ªA¶ªæ. 56. MFALS : Marginal Farmers and Agricultural Labours Scheme : ¶ª¶méO¸±µÀ Ë±ÇhµÀv ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ OµÃxv ¶pkµOµA 57. RLEGP : Rural Labor Employment Guarantee Programme : S¸ñ¤Àg O¸±¼îOµ Gq¸lû¼ Oµvêm¸ O¸±µïOµñ¶¢À¶¢ÀÀ. ¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. Êplµ±¼OµA C¶mS¸Êm£À? Y. Êplµ±¼OµA: ¶pñYvÀ hµ¶¢À Oµo¶ª C¶¢¶ª±¸v¶mÀ OµÃf¸ j±µÀÛOÐvÉn »ªæin Êplµ±¼OµA CAd¹±µÀ. 2. lµñ¢ÐïvìgA C¶mS¸Êm£À? C£ Iné ±µO¸vÀ? Y. lµñ¢ÐïvìgA: lûµ±µv «¸æ±ÀÀvÑ Èp±µÀSµÀlµv, fµsÀì £vÀ¶¢ ¶phµ¶mAhÐ OµÃfº¶m అభయతయ సేన్ »ªæin lµñ¢ÐïvìgA CAd¹±µÀ. lµñ¢Ðïvìg¸vÀ ¶¢ÀÃfµÀ ±µO¸vÀ. C£ 1. fº¶¢ÃAf³ ¶pÁv³ lµñ¢ÐïvìgA. 2. O¸´ªà ¶pÁ´¨ lµñ¢ÐïvìgA. 3. n±¸îg ¶ªAsAlûµ lµñ¢ÐïvìgA. fº¶¢ÃAfµÀ¶pÁv³ lµñ¢ÐïvìgA: 1. ÈpdÀàsfº ¶¢ï±ÀµÀA Èp±µSµfµA ¶¢vô È¢ÀÀhµåA fº¶¢ÃAf³ n±µAhµ±¸±ÀµÀAS¸ Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 2. l¿nÊm fº¶¢ÃAfµÀ¶pÁv³ lµñ¢ÐïvìgA CAd¹±µÀ. 3. Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµÀhµÀ¶mé lÉ¥¹vvÑ F lµñ¢ÐïvìgA GAdÀAl¼. 4. sû¹±µhµlÉ¥¹nOº fº¶¢ÃAfµÀ¶pÁv³ lµñ¢ÐïvìgA ¶¢±¼å¶ªÀåAl¼. O¸´¨à ¶pÁ´¨ lµñ¢ÐïvìgA: 1. ¶¢ï±ÀµÀA Èp±µSµfµA ¶¢vô «¸lû¸±µg lûµ±µv «¸æ±ÀÀ Èp±¼S¼hÉ l¸nn O¸´¨à ¶pÁ´¨ lµñ¢ÐïvìgA CAd¹±µÀ. సింగపూర్ 2. GlÐïSµÀvÀ IOµÀÖ¶¢ ah¸v¶mÀ fº¶¢ÃAf³ VÉ±ÀµÀfµA. 3. ±ÀµÀY¶¢Ã¶mÀvÀ v¹sû¹v¶mÀ ÈpAVµÀOÐ¢¸v¶mÀOÐ¶¢fµA. 4. l¼SµÀ¶¢ÀhµÀv lûµ±µv Èp±µÀSµÀlµv O¸´¨à ¶pÁ´¨ lµñ¢Ðïvìg¸nOº O¸±µg¸vÀ. n±¸îg ¶ªAslûµ lµñ¢ÐïvìgA: 1. q¸ñkµµ£ÀOµ, l¼öj±ÀµÀ ±µAS¸v ¶¢Àlûµï Sµv ¶ªAsAlû¸v ¶¢vô lûµ±µv «¸æ±ÀÀ Èp±µSµfµÊ¢À n±¸îg ¶ªAsAlûµ lµñ¢ÐïvìgA. 2. v¹dº´m CÈ¢À±¼O¸ lÉ¥¹vvÑ F»ªæi ¶pñ¶ªÀêdAS¸ Oµn»p¶ªÀåAl¼. 3. hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀ sû¹¶¢¶m¶mÀ n±µöWA¶pÁ¶¢ÀÀ? పేద పిలాలు Y. hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀ¶¢ÀÀ: 1. Y¹j±ÀµÀ Dl¸±ÀµÃné Ym¸sû¹hÐ sû¹S¼Êªå ¶¢VÉÛlÉ hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀA. 2. Y¹j±ÀµÀ Dl¸±ÀµÀA/Ym¸sû¹=hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀA 4. l¸±¼lµïò±ÉP C¶mS¸Êm£À ? Y. l¸±¼lµñþï±ÉP: Oµo¶ª ¶p±¼¶¢ÃgAvÑ nh¸ï¶¢¶ª±µ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv £n±ÀÇÃS¸né hÇwÊpl¸nn l¸±¼lµñþï±ÉP CAd¹±µÀ. 5. «¸Êp°µ Êplµ±¼OµA C¶mS¸Êm£À ? Y. «¸Êp°µ Êplµ±¼OµA : KlµÀ ¶mÀAfº ¶pl¼ ¥¹hµA ¶¢±µOµÀ ËÈp¶¢±µØ Ym¸sû¹ Dl¸±ÀµÀ «¸æ±ÀÀv¶mÀ CdàfµÀSµÀ ¶¢±µØ¶¢ÀÀvÑn KlµÀ ¶mÀAfº ¶pl¼ ¥¹hµA ¶¢±µOµÀ Ym¸sû¹ ఇటల్ల ల్లర్య Dl¸«¸æ±ÀÀvvÑ qÒwÛ hÇw»phÉ l¸nn «¸Êp°µ Êplµ±¼OµA CAd¹±µÀ.

84

6. Dl¸±ÀµÀAvÑ¶mÀ, ¶ªA¶plµvÑ¶mÃ C¶ª¶¢Ã¶mhµvOµÀ ¶pñlû¸¶m O¸±µgA £¶¢±¼AVµAfº? Y. 1.D»ªå¶¬OµÀÖ Dl¸±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvOµÀ ¶pñlû¸¶m O¸±µgA. 2. £l¸ï«¸æ±ÀÀvÑ hÉf¸vÀ. 3. ¶¥Oºå «¸¶¢À±¸æþïvvÑ hÉf¸vÀ. 4. C¶¢O¸¥¹vvÑ hÉf¸vÀ. 7. ¶¢Ã¶m¢¸tû¶¢Ål¼è ¶ªÃWOµ C¶mS¸Êm£À? Y. ¶¢Ã¶m¢¸tû¶¢Ål¼è ¶ªÃWOµ : a¶¢¶m ¶pñ¶¢ÃgA, D±ÐSµï«¸æ±ÀÀ, C°µ±¸¶ªïhµ, q¸±¼¶¥ÀlµçþïA, hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀAvhÐ OµÃfº¶m £À¶¥ñ¶¢À ¶ªÃWOµ¶mÀ ¶¢Ã¶m¢¸tû¶¢Ål¼è ¶ªÃWOµ CAd¹±µÀ. l¿nn C¶¢À±µåþïÊª´m hÇwÈp¶mÀ. 7. ¶pñsûµÀhµöA VÉ¶pdºà¶m Êplµ±¼Oµ n±µÃîvm¸ ¶pkµO¸vÀ J£ ? Y. Êplµ±¼Oµ n±µÃîvm¸ ¶pkµO¸vÀ 1. ¶ª¶¢ÀSµñ S¸ñ¤Àg¸tû¶¢Ålû¼è ¶pkµOµ¶¢ÀÀ. 2. Y¹j±ÀµÀ S¸ñ¤Àg Gq¸lû¼ ¶pkµOµ¶¢ÀÀ. 3. S¸ñ¤Àg O¸±¼îOµ Gq¸lû¼ ¶ pkµOµ¶¢ÀÀ. 4. Y¶¢¶¬±³ S¸ñ¶¢À ¶ª¶¢ÀÅl¼è ±ÀÇÃY¶m.

ఇథియోపియా & స్టమాలియా

ఇంగాండ్ ఫ్రాన్స

8. Gq¸lû¼n ÈpAVµf¸nOº sû¹±µhµ ¶pñsûµÀhµöA VÉ¶pdºà¶m O¸±µïOµñ¶¢ÃvÉ£? Y. sû¹±µhµ ¶pñsûµÀhµöA VÉ¶pdºà¶m Gq¸lû¼ - O¸±µïOµñ¶¢ÃvÀ 1. S¸ñ¤Àg ¶p¶mÀv O¸±µïOµñ¶¢ÀA. 2. ¶ª¶méO¸±µÀ Ë±ÇhµÀv, Ë±ÇhµÀ OµÃxv ¶pkµOµA. 3. W¶mé Ë±ÇhµÀv Ctû¶¢Ål¼è ¶pkµOµA. 4. ¶ªö±ÀµÀA Gq¸lû¼ ¶pkµO¸vÀ 5. ¶pnOº D¶®±µ ¶pkµOµ¶¢ÀÀ. 9. n±µÀlÐïS¸v ¶¢Àlûµï hÉf¸wé £¶¢±¼AVµAfº. Y. ££lûµ ±µO¸v n±µÀlÐïS¸vÀ: 1. CnV¸ÜOµ ¶pÁ¹±µöOµ n±µÀlÐïSµA: 1. C¶pÁýêfµÀ¶mé Ê¢hµ¶m ±ÉdÀOµÀ ¶pn VÉ±ÀµÀf¸nOº »ªlûµèAS¸ ¶¢Á¶mé¶pêdºO½ ¶pn vtûAVµn »ªæin CnV¸Ü¶pÁ¹±µöOµ n±µÀlÐïSµA CAd¹±µÀ. 2. El¼ È¢¶mÀOµsfº¶m, Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµÀhµÀ¶mé lÉ¥¹vvÑ GAdÀAl¼. 2. EV¸Ü¶pÁ¹±µöOµ/¶ªöAVµÜAlµ n±µÀlÐïSµA: 1. C¶pÁýêfµÀ¶mé Ê¢hµ¶m ±ÉdÀOµÀ ¶pn vtûAW¶m¶pêdºO½º ¶pn VÉ±ÀµÀf¸nOº »ªlûµèAS¸vÉn »ªæin EV¸Ü¶pÁ¹±µöOµ /¶ªöAVµÜAlµ n±µÀlÐïSµA CAd¹±µÀ. 2. El¼ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m lÉ¥¹vvÑ GAdÀAl¼. 3. ¶pñVµÛ¶mé n±µÀlÐïSµA: 1. ¶pÁ¹±¼å ¶¥Oºå Ê¢À±µOµÀ ¶pnVÉ±ÀµÀn »ªæiÊm ¶pñVµÜ¶mé n±µÀlÐïSµA CAd¹±µÀ. 2. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µASµAvÑ ¶pñVµÛ¶mé n±µÀlÐïSµA OµvlµÀ. 3. ¤±¼n ¶pnvÑ ¶mÀAfº hÍvS¼AWm¸ GhµêiåvÑ ¶¢Ã±µÀê GAfµlµÀ. 4. ¶pñVµÜ¶mé n±µÀlÐïSµAvÑ Gq¸Ahµ Ghµêiå ¶¥Ã¶mïAS¸ GAdÀAl¼.

జయూనీ

పేదరికం

J.M. Keynes

n±µÀlÐïS¸v ¶¢Àlûµï hÉf¸wé £¶¢±¼A

ఽ

10. hµOµÀÖ¶¢ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m, Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m lÉ¥¹v ¶¢Àlûµï sûÉl¸v¶mÀ SµÀ±¼åAVµAfº?

hµOµÀÖ¶¢ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m lÉ¥¹vÀ 1. 765 f¸v±µô OµAdÉ hµOµÀÖ¶¢ hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀA OµwS¼¶m lÉ¥¹vÀ hµOµÀÖ¶¢ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m lÉ¥¹vÀ. 2. hµOµÀÖ¶¢ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m lÉ¥¹vOµÀ Gl¸¶¬±µg sû¹±µhµlÉ¶¥A, q¸Oº«¸å´m, «Ò¶¢Ãw±ÀµÃ, ËVÇm¸, §ñvAOµ. 3. F lÉ¥¹v ¶pñl¸¶m ¶¢Åiå ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA. 4.ÈpdÀàsfµÀvÀ hµOµÀÖ¶¢. 5. «¸AOÉiOµ ¶p±¼Y¹ß¶mA Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼ GAfµlµÀ. 6. n±µÀlÐïSµA IOµÀÖ¶¢. 7. Êplµ±¼OµA IOµÀÖ¶¢. 8. a¶¢¶m ¶pñ¶¢Ãg «¸æ±ÀÀ hµOµÀÖ¶¢. 9. C°µ±¸¶ªïhµ hµOµÀÖ¶¢.

Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m lÉ¥¹vÀ 1. 9386 f¸v±µô OµAdÉ IOµÀÖ¶¢ hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀA OµwS¼¶m lÉ¥¹vÀ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m lÉ¥¹vÀ. 2. Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼¶m lÉ¥¹vOµÀ Gl¸¶¬±µg CÈ¢À±¼O¸, Yq¸´m, EAS¸ôAf³, DÊªàòw±ÀµÃ. 3. E£ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµAS¸ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼ GAd¹±ÀÀ. 4. ÈpdÀàsfµÀvÀ IOµÀÖ¶¢. 5. £lµï, «¸AOÉiOµ ¶p±¼Y¹ß¶mA Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼GAdÀAl¼. 6. n±µÀlÐïSµA hµOµÀÖ¶¢. 7. Êplµ±¼OµA hµOµÀÖ¶¢. 7. a¶¢¶m ¶pñ¶¢Ãg «¸æ±ÀÀ IOµÀÖ¶¢. 8. C°µ±¸¶ªïhµ IOµÀÖ¶¢.

85

11. q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ / q¸ñAj±ÀµÀ ¶¢ïh¸ï«¸vOµÀ O¸±µg¸vÉ£? Y. q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ 1. J lÉ¶¥AvÑËÈmm¸ Cné q¸ñAh¸vÀ ¶ª¶¢Ã¶mAS¸ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼ GAfµ¶¢Á. 2. OÍné q¸ñAh¸vÀ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼ GAd¹±ÀÀ. 3. OÍné q¸ñAh¸vÀ È¢¶mÀOµsfº GAd¹±ÀÀ . 4. l¿nÊm q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ CAd¹±µÀ. q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvOµÀ Sµv O¸±µg¸vÀ: q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvOµÀ ±ÇAfµÀ O¸±µg¸vÀ Sµv¶¢Á. C£. I. ¶ª¶¬Y O¸±µg¸vÀ. II. V¸±¼hµñOµ O¸±µg¸vÀ I. ¶ª¶¬Y O¸±µg¸vÀ: 1. sûÔSÍzOµ O¸±µg¸vÀ: OÍAfµvÀ, vÑ±ÀµÀvÀ ¢¸dº ¶¢vô q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ ¶ªAsûµ£AVµ¶¢VµÀÛ. 2. §hÐ¶¨ä ¶p±¼»ªæhµÀvÀ: ¶¢±µøq¸hµA, ¢¸h¸¶¢±µgA C¶mÀOµÃvAS¸ vÉ¶mAlµÀ¶m OÍné q¸ñAh¸vÀ Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµ¶¢Á. 3. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ OÉAl¼ñOµ±µg: ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àvoé OÉAl¿ñOµÅhµA C±ÀÀ¶m q¸ñAhµA Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼ GAdÀAl¼. vÉn£ È¢¶mÀOµsfº GAd¹±ÀÀ. 4. C¶¢«¸æ¶pm¸ «ÕOµ±¸ïv OÍ±µhµ: ±ÐfµÀô, £lµÀïh³, odºq¸±µÀlµv ¶¢¶ªhµÀvÀ vÉOµ OÍné q¸ñAh¸vÀ È¢¶mÀOµsfº GAd¹±ÀÀ. 5. ¶ª¶¬Y ¶¢¶m±µÀv OÍ±µhµ : ¶ª¶¬Y ¶¢¶m±µÀv OÍ±µhµ ¶¢v¶m OÍné q¸ñAh¸vÀ È¢¶mÀOµsfº GAd¹±ÀÀ. II. V¸±¼hµñOµ O¸±µg¸vÀ: 1. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ tñdº¶¨À q¸vOµÀv £lû¸m¸v ¶¢vô C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ Oµv¶¢Á. 2. ¶¢ÀÀAs¹±ÀÀ, VÇËÈmþé, OÐv³ Oµh¸å ¶¢Adº OÍné ¶pdàg¸v¶mÀ ¶¢ÃhµñÊ¢À tñdº¶¨À¢¸±µÀ Ctû¶¢Ål¼è ¶p±¼V¸±µÀ. 12. q¸ñAj±ÀµÀ ¶¢ïh¸ï«¸v¶mÀ hÇw±ÀµÀYÉÊª ¶ªÃWOµvÀ J£? q¸ñAj±ÀµÀ ¶¢ïh¸ï«¸v¶mÀ hÇw±ÀµÀYÉÊª ¶ªÃWOµvÀ: 1. hµv¶ª±¼ Dl¸±ÀµÀA. 2. q¸±¼¥¹ñ£ÀO¸tû¶¢Ål¼è ±ÉdÀ. 3. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃtû¶¢Ål¼è ±ÉdÀ. 4. C¶¢«¸æ¶pm¸ «ÕOµ±¸ïv J±¸êdÀ. 5. «¸¶¢ÃZO¸tû¶¢Ål¼è, 6. ¶ª¶¬Y ¶¢¶m±µÀv vsûµïhµ. 13. sû¹±µhµ D±¼æOµ £lû¸¶mAvÑ ¶¢ÁAfÉ ¶pñlû¸¶mËÈ¢À¶m ¶ª¶¢À¶ªïvÉ¢Ð £¶¢±¼AVµAfº? Y) sû¹±µhµ D±¼æOµ £lû¸¶mAvÑ GAfÉ ¶pñlû¸¶m ¶ª¶¢À¶ªïvÀ: 1. Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀlµv : 2001vÑ sû¹±µhµ Ym¸sû¹ 102.7 OÐdÀô. 2011 vÑ sû¹±µhµ Ym¸sû¹ 121 OÐdÀô. ¶pñi Jd¹ Ym¸sû¹ 2.4% VÍ¶pÁýê¶m Èp±µÀSµÀhµÃÊm ¶¢ÁAl¼. 2. n±µ°µ±¸¶ªïhµ : ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ 36.4% ¶¢ÀAl¼ n±µ°µ±¸¶ªÀïvÀ Oµv±µÀ. ¶pÁ±µÀ¶¨ÀvOµAdÉ ¾ªåòvvÑ n±µ°µ±¸¶ªïhµ IOµÀÖ¶¢. 3. Êplµ±¼OµA: ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ «¸Êp°µ Êplµ±¼OµA IOµÀÖ¶¢S¸ GAl¼. 4. n±µÀlÐïSµA : S¸ñ¤Àg q¸ñAh¸vÑô n±µÀlÐïSµA IOµÀÖ¶¢S¸ ¶¢ÁAl¼. 5. lµñ¢ÐïvêgA: ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ ¶¢¶ªÀå¶¢Áv lûµ±µvÀ n±µAhµ±µA Èp±µÀSµÀhµÃÊm Gm¸é±ÀÀ. 6. q¸ñAj±ÀµÀ CAhµ±¸vÀ: sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Cné q¸ñAh¸vÀ ¶ª¶¢Ã¶mAS¸ Ctû¶¢Ål¼è VÇAlµvÉlµÀ. OÍné q¸ñAh¸vÀ Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼ ¶¢À±¼OÍné È¢¶mÀOµsfº ¶¢Ám¸é±ÀÀ.

ఉద్యాగితా స్థాయిని ప్పంచుట

OÍAfµvÀ, vÑ±ÀµÀvÀ ద్రవ్యాలబణం Price

బ్రిటిష్ వారు వలసల స్థా఩న

ద్రవ్యాలబణం

మానవాభివృదిి సూచిక

86

3. భారత ఆరిిక వ్యవ్స్ి నిరాాణేం

1. D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑ ¶¢ÀÃfµÀ ±µO¸ËvÇ¶m ¶¢Åiå ¶¢ï¶¢¶ªævÀ Oµv¶¢Á. C£ q¸ñkµ£ÀOµ, l¼öj±ÀµÀ, hµÅj±ÀµÀ ±µAS¸vÀ. 2. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA,VÉ¶pvÀ ¶pdàfµA, hÐdv ÈpA¶pOµA q¸ñkµ£ÀOµ ±µASµAvÑ sû¹SµA. 3. ¶pñ¶ªÀåhµA ¶¢ÀlÉ¶¥AvÑ ¶ªSµdÀ sûµÃOµ¶¢ÀhµA 1.7 È¬O¸à±µÀô. 4. ¶ªOµñ¶¢À odº n±µö¶¬g ¶plµèhµÀvÀ ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢AhÐ ¶¢ÀÀfº¶pfº Gm¸é±ÀÀ. 5. Oµ¶¢Àhµ ¶p±¼¶¢ÃgA hµS¼ØhÉ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ Gh¸êlµOµhµ hµSµÀØ¶mÀ. 6. W¶méOµ¶¢Àh¸vÀ ÊmfµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µASµAvÑ ¶pñlû¸¶m ¶ª¶¢À¶ªï. plantation 7. H.Y.V £hµåm¸vÀ ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢AhÐ ¶¢ÀÀfº¶pfº GAl¼. 8. EAS¸ôAfµÀvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀAËÈp Dlû¸±µ¶pfº¶m Ym¸sû¹ 2 ¥¹hµA. 9. ¶¢±¼ P±¿´pû O¸v¶pÁ ¶pAd, SÐlûµÀ¶¢À ±µu O¸v¶pÁ ¶pAd. 10. Cné O¸v¹vvÑ ¶pAfÉ¶pAd È¢ÀÀOµÖ YÎ¶mé . 11. «¸AOÉiOµ ¶plµçhµÀvvÑ ¶¢Ã±µÀêv ¶¢v¶m IOµÀÖ¶¢S¸ v¹sûµ¶pfº¶m ¶pAd VÇ±µOµÀ. 12. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ ±µAS¸Êmé l¼öj±ÀµÀ ±µASµA Cn CAd¹±µÀ. అల్లామినిమం 13. l¼öj±ÀµÀ, hµÅj±ÀµÀ ±µAS¸vvÑ ¥¹ñ£ÀOµ ¶¥Oºå Gq¸lû¼ Oµvê¶m Y±¼S¼hÉ l¸nn DlûµÀnO½Oµ±µgS¸ SµÀ±¼åAVµ¶¢VµÀÛ. 14. W¶mé hµ±µ¶® ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv ÈpdÀàsfº 5 v°µv ¶mÀAfº 35 v°µvÀ. 15. Ci W¶mé hµ±µ¶® ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv ÈpdÀàsfº 5 v°µv OµAdÉ hµOµÀÖ¶¢. 16. ¶¢ÀÔzOµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀOµÀ Gl¸¶¬±µg »ªÈ¢ÀAdÀ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 17. E¶mÀ¶¢ÀÀ, GOµÀÖ, ±µ«¸±ÀµÀ¶m, CvÃï£Àn±ÀµÀA ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ ¶¢ÀÃv ¶¢¶ªÀå ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ / ¶¢ÀÔzOµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ CAd¹±µÀ. 18. Gh¸êlµOµ ¶¢¶ªÀå ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ ±ÀµÀAh¸ñv¶mÀ, «¸¶¢ÀS¿ñn ¶ª±µ¶pû±¸ VÉ«¸å±ÀÀ. టైయా 19. 1994 dÇx Oµ¶¢ÀÃïnOÉ¶¨´m £lû¸¶mA ËÈpþñÊ¢dÀ ÈpdÀàsfº ÈpAVµfµA ఩రిశ్రభ CA¥¹né ¶pñiq¸l¼AWAl¼. 20. ¶¢À¶mlÉ¶¥AvÑ È¬O¸à±µÀOµÀ ¶¢±¼ ¶ªSµdÀ l¼SµÀsfº 17.5 Oºöd¹yµÀõ. 21. ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv ¶¢±¿ØOµ±µgvÑ Ghµêiå Dlû¸±µAS¸ VÉ»ª¶m ¶¢±¿ØOµ±µg¶mÀ sû¹±µhµ ¶pñsûµÀhµöA C¶mÀ¶ª±¼¶ªÃå GAl¼. 22. lµñ¶¢ï ¶ªA¶ªævÀ Êª¢¸±µASµA OºñAlµOµÀ ¶¢«¸å±ÀÀ. 23. Êª¢¸ / hµÅj±ÀµÀ ±µASµAvÑ Gq¸lû¼ Oµvê¶m YS¼±¼hÉ DlûµÀoOµ±µgS¸ VÇ¶pê¶¢VµÀÛ. 24. È¨fµÃïv³â ¢¸gºYï s¹ïAOµÀvÀ ±¼Y±µÀö s¹ïAOµÀ nsûµAlµ¶mvOµÀ vÑsfº GAf¸w. 25. W. T. O. ¶pñlû¸¶m O¸±¸ïv±ÀµÀA Sµv ¶pñlÉ¶¥A ¶mÃï±ÀµÃ±³Ö. 26. ¶¢À¶m lÉ¶¥AvÑ lµñ¶¢ï¶ª±µ¶pû±¸, lµñ¢¸ïlû¼O¸±µA Sµv s¹ïAOµÀ ±¼Y±µÀö s¹ïAOµÀ. 27. s¹ïAOµÀvÀ, uû¶¢Ã ¶ªA¶ªævÀ ¶pñsûµÀhµö ±µASµAvÑ Gm¸é±ÀÀ. 28. LOµ ¶ªA¶ªævÑ ¢¸d¹l¸±µÀ n±ÀµÀin FOºöd½ CAd¹±µÀ. భాయత్ రిజర్వ బాంకు 29. 40% ËÈpS¸ FO½öd½ £lÉ§±ÀµÀÀvËlÇhÉ D ¶ªA¶ªæ £lÉ§ ±µAS¸nl¼. 30. 1960-70 O¸vAvÑ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ ¶¢ÃAlû¸ïné Sµ¶¢ÀnAVµ¶¢VµÀÛ¶mÀ. 31. FERA : Foreign Exchange And Regulatory Act £lÉ§ ¶¢Ã±µOµ Oµñ¶¢Àsl¿èOµ±µg VµdàA. 32. FEMA : Foreign Exchange Management Act £lÉ§ ¶¢Ã±µOµ lµñ¶¢ï n±µö¶¬g VµdàA. 33. RBI : Reserve Bank of India - ±¼Y±³ö s¹ïAO³ D´pû EAfº±ÀµÃ. 34. HYV : High Yielding Varieties-Clû¼Oµ l¼SµÀsfº ±µOµA £hµåm¸vÀ. ¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. sû¹±µhµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv n±¸îg¸né Iné £lû¸vÀS¸ £sûµZAVµ¶¢VµÀÛ? C£ J£? అభయతయ సేన్ Y. sû¹±µhµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv n±¸îgA: sû¹±µhµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv n±¸îg¸né ¶¢ÀÃfµÀ £lû¸vÀS¸ £sûµZAVµ¶¢VµÀÛ. C£ ద్రవ్యాలబణం 1.±ÀµÃY¶¢Ã¶mï £lû¸¶mA. 2. ÈpdÀàsfº ¶p±¼¶¢ÃgA. 3. Gh¸êlµOµ £sû¹SµA. 2. ±ÀµÃY¶¢Ã¶mï £lû¸m¸né C¶mÀ¶ª±¼AW ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ Iné ±µAS¸vÀS¸ £sûµZAVµ¶¢VµÀÛ¶mÀ? Y. ±ÀµÃY¶¢Ã¶mï £lû¸m¸né C¶mÀ¶ª±¼AW ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ – ¶¢±¿ØOµ±µg: ±ÀµÃY¶¢Ã¶mï £lû¸m¸né C¶mÀ¶ª±¼AW ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ ¶¢ÀÃfµÀ ±µO¸vÀ. C£ 1.¶pñsûµÀhµö ±µASµA. 2. ËÈpþñÊ¢dÀ ±µASµA. KS 3. £lÉ§ ±µASµA.

87

3. ÈpdÀàsfº ¶m¶mÀ¶ª±¼AW ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ Iné sû¹S¸vÀS¸ SµÀ±¼åAV¸±µÀ? C£ J£? Y. ÈpdÀàsfº ¶m¶mÀ¶ª±¼AW ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ – ¶¢±¿ØOµ±µg: ÈpdÀàsfº ¶m¶mÀ¶ª±¼AW ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ ¶¢ÀÃfµÀ sû¹S¸vÀS¸ £sûµZAV¸±µÀ. 1. sû¹±¿ hµ±µ¶® ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ. 2. ¶¢Àlûµï hµ±µ¶® ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ. 3. W¶mé hµ±µ¶® ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ 4. FERA ¶mÀ SµÀ±¼AW hÇvÀ¶pAfº? Y. FERA 1. FERA C¶mS¸ Foreign Exchange And Regulatory Act £lÉ§ ¶¢Ã±µOµ lµñ¶¢ï Oµñ¶¢Àsl¿èOµ±µg VµdàA. 2. FERA VµdàA 1974vÑ VÉ±ÀµÀsfº¶ml¼. 3. LOµ OµAÈpovÑn FO½öd½vvÑ 40% ËÈpS¸ FOºöd½vÀ £lÉ§±ÀµÀÀvËlÇhÉ D OµAÈpon £lÉ§±µASµ OµAÈpoS¸ SµÀ±¼å«¸å±µÀ. 5. sû¹±µhµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑn ¶¢Åiå ¶¢ï¶¢¶ªæ n±¸îg¸né hÇvêAfº? Y) sû¹±µhµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑn ¶¢Åiå ¶¢ï¶¢¶ªæ n±¸îgA: 1. ¶pñYvÀ a¶¢m¸lû¸±µA OÐ¶ªA CÊmOµ ±µO¸v ¶p¶mÀvÀ VÉ¶ªÀåAd¹±µÀ. l¸nÊm „¶¢Åiå‟ CAd¹±µÀ. 2. Ê¢±µÀ Ê¢±µÀ ¶p¶mÀvvÑ q¸vÀ¶pAVµÀOµÀÊm ¶pñYv Dlû¸±µAS¸ ¶¢Åiå ¶¢ï¶¢¶ªæ n±¸îgA Y±µÀSµÀ¶mÀ. 3. D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑ ¶¢ÀÃfµÀ ±µO¸ËvÇ¶m ¶¢Åiå ¶¢ï¶¢¶ªævÀ Oµv¶¢Á. C£ I. q¸ñkµ£ÀOµ ±µASµA. II. l¼öj±ÀµÀ ±µASµA. III. hµÅj±ÀµÀ ±µASµA.

భాయత్ కరెనీస

I. q¸ñkµ£ÀOµ ±µASµA vÉl¸ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µASµA : 1. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA ±µAS¸Êmé q¸ñkµ£ÀOµ ±µASµA Cn CAd¹±µÀ. 2. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀA, ¶¢ÀhµùþïO¸±µ ¶¢Åiå, hÐdv ÈpA¶pOµA, Sµ¶mÀv hµñ¶¢öOµA È¢ÀÀlµvSµÀ¶m£ q¸ñkµ£ÀOµ ±µASµA vÑn£. ¶¢Åiå ¶¢ï¶¢¶ªæ n±¸îgA II. l¼öj±ÀµÀ ±µASµA vÉl¸ q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ ±µASµA: 1. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ ±µAS¸Êmé l¼öj±ÀµÀ ±µASµA Cn CAd¹±µÀ. 2. ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ, Ghµêiå, sûµ¶¢¶m n±¸îgA È¢ÀÀlµvSµÀ¶m£ l¼öj±ÀµÀ ±µASµA vÑn£.

¶¢ÀhµùþïO¸±µ ¶¢Åiå

III. hµÅj±ÀµÀ ±µASµA vÉl¸ Êª¢¸±µASµA: 1. Êª¢¸ ±µAS¸Êmé hµÅj±ÀµÀ ±µASµA Cn CAd¹±µÀ. 2. ±µ¢¸g¸, ¶pñ«¸±µ«¸lûµm¸vÀ, OµA¶pÁ¹ïd±µÀô, lµñ¶¢ï ¶ªA¶ªævÀ, ¢¸±¸å ¶piñOµvÀ, SÐl¸¶¢ÀÀvÀ, ¶¬ÑdvÀô, s¹ïAOºAS³, ¢¸gºYïA È¢ÀÀlµvSµÀ¶m£ hµÅj±ÀµÀ ±µASµA vÑn CA¥¹vÀ. 6. ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A C¶mS¸Êm£À? EAlµÀvÑn CA¥¹vÉ£? Y. ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A: «¸AOÉiOµ ¶plµèhµÀvÀ, È¢À±µÀËSÇ¶m Yv n±µö¶¬g ¶plµèhµÀvÀ l¸ö±¸ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ ±µASµAvÑ Ghµêiån ÈpAVµfµÊ¢À „¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A‟. ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A vÑn CA¥¹vÀ: 1. Clû¼Oµ l¼SµÀsfºnVÉÛ £hµåm¸vÀ. 2. ¶ª¶ªï ±µ°µg. 3. I±µÀ¶¢ÁvÀ £n±ÀÇÃSµA. 4. ¶pÁ±µÀSµÀv ¶¢ÀAlµÀv ¢¸fµOµA. 5. È¢À±µÀSµ±ÀÀ¶m Yv ¶¢¶m±µÀv n±µö¶¬g. 7. Ghµêiån C¶mÀ¶ª±¼AW ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ Iné sû¹S¸vÀS¸ SµÀ±¼åAV¸±µÀ? C£ J£? Y. Ghµêiån C¶mÀ¶ª±¼AW ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv ¶¢±¿ØOµ±µg: Ghµêiån C¶mÀ¶ª±¼AW ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ m¸vÀSµÀ sû¹S¸vÀS¸ £sûµZAV¸±µÀ. 1. ¶¢ÀÔwOµ ¶¢¶ªÀå ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ. 2. Gh¸êlµOµ ¶¢¶ªÀå ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ. 3. ¶¢Àlûµï hµ±µ¶® ¶¢¶ªÀå ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ. 4. £n±ÀÇÃSµ ¶¢¶ªÀå ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ.

KS

Three crops system

Manufacturing Industries

88

8. ¶¢ÀÔwOµ ¶¢¶ªÀå ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ C¶mS¸Êm£À? Gl¸¶¬±µgw¶¢ÀÀî. Y. ¶¢ÀÔwOµ ¶¢¶ªÀå ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃnOº, ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvOµÀ C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m Gh¸êlµO¸v¶mÀ CAl¼AVµÀ ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv¶mÀ ¶¢ÀÔwOµ ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ Cn CAd¹±µÀ. Gl¸¶¬±µgOµÀ: 1. E¶mÀ¶¢ÀÀ GOµÀÖ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 2. sÎSµÀØ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 3. ±µ«¸±ÀµÀ¶m ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 4. »ªÈ¢ÀAdÀ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 5. CvÃï£Àn±ÀµÀA ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 6. I±µÀ¶¢Áv ¶p±¼¶¥ñ¶¢À. 7. £lµÀïh³ ¶p±¼¶¥ñ¶¢À.

విసతృత్ వావస్థమం

9. sû¹±µhµlÉ¶¥ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑ Êª¢¸±µASµA q¸hµñ¶mÀ £¶¢±¼AVµAfº? Y. sû¹±µhµlÉ¶¥ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªævÑ Êª¢¸±µASµA q¸hµñ: 1. D±¼æOµ¶¢ï¶¢¶ªævÑ ¶¢ÀÃfµÀ ±µO¸ËvÇ¶m ¶¢Åiå ±µAS¸vÀm¸é±ÀÀ. 2. hµÅj±ÀµÀ ±µAS¸Êmé Êª¢¸±µASµA Cn CAd¹±µÀ. 3. D±¼æOµ¶¢ï¶¢¶ªævÑ ±µ¢¸g¸, ¶pñ«¸±µ«¸lûµm¸vÀ, OµA¶pÁ¹ïd±µÀô, lµñ¶¢ï ¶ªA¶ªævÀ, ¢¸±¸å ¶piñOµvÀ, SÐl¸¶¢ÀÀvÀ, ¶¬ÑdvÀô, s¹ïAOºAS³, ¢¸gºYïA, È¢ÀÀlµvSµÀ¶m£ Êª¢¸±µASµA vÑn CA¥¹vÀ. 4. ±µ¢¸g¸, ¶ªÀlµÃ±µ q¸ñAh¸v¶mÀ Oµv¶pdA l¸ö±¸ GhµêiåOº C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m ¶¢ÀÀfº¶ª±µÀOµÀv ±µ¢¸g¸OµÀ hÐfµêfµÀhµÀ¶mél¼. 5. ¶pñ«¸±µ «¸lûµm¸vÀ, OÍ¶mÀSÍvÀl¸±µÀv, C¶¢ÀîOµAl¸±µÀv ¶¢Àlûµï ¶ª¶¢À±µæ¶¢AhµËÈ¢À¶m ¶ªAsAlû¸v¶mÀ OµvSµVÉ¶ªÀå¶mé£. 6. lµñ¶¢ï ¶ªA¶ªævÀ qÏlµÀ¶pÁ¶mÀ ÊªOµ±¼AW ¢¸dºn ÈpdÀàsfµÀv OÐ¶ªA G¶p±ÀÇÃS¼AVµÀVµÀ¶mé£. 7. l¸n ¶¢v¶m Y¹j±ÀµÀ Dl¸±ÀµÀA Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 8. sû¹±µhµ D±¼æOµ ¶¢ï¶¢¶ªæOµÀ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ±µASµA, ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvÀ ¶pÁ»¨àn VÉOµÃ±¼Êªå Êª¢¸±µASµA ¶m¤oOµ±µg¶mÀ ¶ªÃW¶ªÀåAl¼.

సేవా యంగం

పారిశ్రామిక యంగం

10. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ s¹ïAOºAS³, lµñ¶¢ï¶ªA¶ªæv q¸hµñ J£Àdº? sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ s¹AOºAS³, lµñ¶¢ï ¶ªA¶ªæv q¸hµñ: 1. s¹ïAOµÀvÀ ¶pñYv ¶¢lµç ¶mÀAfº qÏlµÀ¶pÁ ±µÃ¶pAvÑ lûµm¸né ÊªOµ±¼«¸å±ÀÀ. 2. ÊªOµ±¼AW¶m lûµm¸né ¶p±¼¶¥ñ¶¢ÀvOµÀ sÀÀg¸vÀ E«¸å±ÀÀ. 3. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃnOº OµÃf¸ sÀÀg¸vÀ E«¸å±ÀÀ. 4. ¶pñsûµÀh¸önOº C¶¢¶ª±µËÈ¢À¶m È¢ÀÀh¸åné E£ ¶ª¶¢ÀOµÃ±µÀ«¸å±ÀÀ. 5. n±µÀlÐïSµÀvOµÀ Gq¸lû¼ Oµvê¶mOµÀ sÀÀg¸vÀ E«¸å±ÀÀ. 6. sû¹±µhµlÉ¶¥AvÑ Cné ¢¸gºYï s¹ïAOµÀvÀ ±¼Y±³ö s¹ïAOµÀ nsAlûµ¶mvOµÀ vÑsfº ¶pn VÉ«¸å±ÀÀ.

బాాంక్ంగ్

భారత ప్రధాన మేంత్రులు / ప్రణాళికా స్ేంఘేం అధ్యక్షులు

1. జవహర్ లాల్ నెహ్రూ 2. గులాారిలాల్ నందా

3. లాల్ బహదుర్ శాస్త్రి

4. ఇందిరా గంధీ

5. మొరారిా దేశాయ్

6. చరణ్ సంగ్

7. రాజీవ్ గంధీ

89 8. వి. పి. సంగ్

9. చంద్ర శేఖర్

10. పి.వి. నరసంహారావు

11. దేవె గౌడ

12. ఐ.కె. గుజ్రాల్

13. వాజ్ పాయి

14. మన్మోహన్ సంగ్

4. ప్రణాళికల విజయాలు - అపజయాలు 1. ¶pñg¸zO¸ ¶ªA¶TA «¸æ»pAVµsfº¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1950. 2. ¶pñg¸zO¸ ¶ªA¶TA Clûµï°µÀfµÀ ¶pñlû¸¶m ¶¢ÀAiñ. 3. 1951 ¶ªA¶¢hµù±µAvÑ sû¹±µhµ ¶pñg¸zOµ ¶¢ï¶¢¶ªæ q¸ñ±µAsûµËÈ¢ÀAl¼. 4. ¶pñg¸zOµv ¶¢ÀÃv ¶ªÃhµñ¶¢ÀÀ ¶ª¶¢À ¶ª¶¢ÃY «¸æ¶p¶m. 5. È¢ÀÀlµdº ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ O¸vA 1951- 1956. 6. È¢ÀÀlµdº ¶pñg¸zOµvÑ ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ¶¢ÀÀ¶mOµÀ Chµïlû¼Oµ q¸ñlû¸¶mïhµnV¸Û±µÀ. 7. ±ÇAfµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zO¸ O¸vA 1956-1961. 8. sû¹±¿ ¶p±¼¶¥ñ¶¢Àv Ctû¶¢Ål¼è ¶pñlû¸¶m v°µïAS¸ Sµv ¶pñg¸zOµ ±ÇAfµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ. 9. ¶ªö±ÀµÀA ¶ªA¶¢ÀÅl¼è «¸lû¼AVµfµA ¶¢ÀÃfµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ ¶pñlû¸¶m v°µïA. 10. sû¹±µh³, ËVÇm¸ ±ÀµÀÀlµèA Y±¼S¼¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1962. 11. ËVÇm¸, q¸Oº«¸æ´m ±ÀµÀÀl¸èv ¶¢vô 4 ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ¶mÀ C¶¢ÀvÀ ¶p±µVµvÉlµÀ. 12. Êplµ±¼Oµ n±µÀîv¶m (Sµ±¿u ¶¬e¸¢Ð) ¶pkµOµA 4¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ ¶pñlû¸¶m v°µïA. 13 Sµ±¿u ¶¬e¸¢Ð ¶pkµOµ¶¢ÀÀ¶mÀ §ñ¶¢Ài EAl¼±¸ S¸Alû¿ ¶pñÊ¢¶¥ ÈpdÇà¶mÀ. 14. 5¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ n±¼è¶¨à v°¸ïvÀ Êplµ±¼Oµ n±µÃîv¶m ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¶ªö±ÀµÀA ¶ª¶¢ÀÅlû¼è. 15. ±ÇAfµÀ «¸±µÀô ¶pñÊ¢¶¥Èpdàsfµâ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ Klµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 16. ¶¬±¼hµ £¶pô¶¢A 6¶¢ ¶pñg¸zO¸ O¸vAvÑ C¶¢ÀvÀ ¶p±µV¸±µÀ. 17. Gq¸lû¼, q¸ñkµ£ÀOµ £lµï, Ym¸sû¹ n±ÀµÀAhµñg, C¶¢«¸æ¶p¶m ±µAS¸v¶mÀ lµÅfûµ¶p±µVµfµA 8¶¢ ¶pñg¸zOµ v°¸ïvÀ. 18. 9¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zO¸ O¸vAvÑ v°µïAS¸ ÈpdÀàOµÀ¶mé Èp±µÀSµÀlµv 7 ¥¹hµA. 19. ¶mÃhµ¶m q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ £lû¸m¸né ¶pñOµdºAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1991. 20. n±µÀlÐïSµA, Êplµ±¼OµA, lµñ¢ÐïvìgA, Dl¸±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ hµS¼ØAVµ vÉOµqÒ¶¢fµA ¶pñg¸zOµv D¶pY±ÀµÃvÀ. 21. Y¹j±ÀµÀ Dl¸±ÀµÀA Èp±¼S¼hÉ a¶¢ ¶pñ¶¢Ãg«¸æ±ÀÀ Èp±µÀSµÀhµÀAl¼. 22. Êplµ±¼Oµ n±µÃîv¶m ¶pÁ¹±¼åS¸ 2005 ¶ªA¶¢hµù±µ m¸dºOº «¸lû¼AV¸vn n±µä±ÀÀAV¸±µÀ. 23. ±¼Y±µÀö s¹ïAOµÀ¶mÀ «¸æ»pAW¶m ¶ªA¶¢hµù±µA 1935. 24. ¶pñ¶ªÀåhµA ¶ªÃæv Y¹j±ÀÇÃhµêiå Ctû¶¢Ål¼è ±ÉdÀ 9%. 25. ¶pñ¶ªÀåhµA ¶¢À¶mA 12 (2012-17) ¶pñg¸zOµvÑ Gm¸é¶¢ÀÀ. ¶pñ¶¥évÀ – Y¢¸sÀvÀ 1. ¶pñg¸zOµv ±ÀÇÀÀOµÖ ¶pñlû¸¶m v°µïÊ¢À£Àdº? Y. ¶pñg¸zOµv ±ÀÇÀÀOµÖ ¶pñlû¸¶m v°µïA: 1. lÉ¶¥ ¶pñYv a¶¢¶m ¶pñ¶¢Ãg¶¢ÀÀ¶mÀ ¶¢Ål¼è VÉ±ÀµÀfµA. 2. ¶ª¶¢À ¶ª¶¢ÃY «¸æ¶p¶m.

భాయత్ ప్రణాళికా సంఘం

మాంటెక్ సింగ్ అహ్లావాలియా

భన్మూహన్ సింగ్

భాయత్ చైనా యుదిం 1962

భాయత్ పాక్స్థతన్ యుదిం -1965

భాయత్ పాక్స్థతన్ యుదిం -1971

2. D±¼æOµ ¶pñg¸zOµ CAdÉ J£Àdº? Y. D±¼æOµ ¶pñg¸zOµ n±¼æ¶¨à O¸v ¶p±¼£ÀivÑ n±µä±ÀÀAVµÀOÍ¶mé v°¸ïv¶mÀ «¸lû¼AVµf¸nOº Ê¬hµÀslµèAS¸ hµ±ÀµÃ±µÀ VÉ¶ªÀOµÀ¶mé ±ÀµÀAh¸ñASµA, ¶¢Á¹ï¶®v¶mÀ D±¼æOµ ¶pñg¸zOµ CAlµÀ±µÀ. 3. In£Àlµ¶¢ ¶pAVµ ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ O¸vA Jl¼? v°¸ïvÉ£? Y. In£Àlµ¶¢ ¶pAVµ ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ O¸vA 1992-97. v°¸ïvÀ: 1. Gq¸lû¼ Oµvê¶m. 2. Ym¸sû¹ n±ÀµÀAhµñg. 3. £lµï. 4. h¸ñSµÀo±µÀ. 5. C¶¢«¸æ¶pm¸ «ÕOµ±¸ïv Oµvê¶m. 6. Y¹j±ÀµÃl¸±ÀµÀA Èp±µÀSµÀlµv.

KS

పారిశ్రామిక వి఩ావం

఩ంపిణీలో అసమానత్లు

90

4. ¶pñg¸zOµv «¸lû¸±µg, n±¼ç¶¨à v°¸ïwé £¶¢±¼AVµAfº? Y) ¶pñg¸zOµv «¸lû¸±µg v°¸ïvÀ: 1. Y¹j±ÀµÀ Dl¸±ÀµÃné È¢À±µÀSµÀ¶p±µVµfµA. 2. a¶¢¶m ¶pñ¶¢Ãg¸né ÈpAVµdA . 3. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ±µg¶mÀ Ê¢Sµ¶¢AhµA VÉ±ÀµÀfµA. 4. Gq¸lû¼ C¶¢O¸¥¹v¶mÀ ÈpAVµdA. 5. Dl¸±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ hµS¼ØAVµfµA. 6. Êplµ±¼Oµ n±µÃîv¶m. 7. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÃné Ctû¶¢Ålû¼è VÉ±ÀµÀfµA. 8. ¶ªö±ÀµÀA ¶ª¶¢ÀÅlû¼èn «¸lû¼AVµfµA. 9. Ym¸sû¹ n±ÀµÀAhµñg. 10. C°µ±¸¶ªïhµ¶mÀ ÈpAVµfµA. ¶pñg¸zOµv n±¼è¶¨à v°¸ïvÀ: 1. È¢ÀÀlµdº ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 2. ±ÇAfµ¶¢¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 3. ¶¢ÀÃfµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 4. m¸vÀSµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 5. Klµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 6. D±µ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 7. Jfµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 8. In£Àlµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 9. hÍ£Àîlµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 10. ¶plµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 11. ¶plµOÍAfµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ 12. ¶pÈméAfµ¶¢ ¶pAVµ¶¢±µø ¶pñg¸zOµ

(1951-1956) (1956-1961) (1961-1966) (1969-1974) (1974-1979) (1980-1985) (1985-1990) (1992-1997) (1997-2002) (2002-2007) (2007-2012) (2012-2017)

-¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ±µASµA Ctû¶¢Ål¼è. -q¸±¼¥¹ñ£ÀOµ±µASµA Ctû¶¢Ål¼è. -¶ªö±ÀµÀA ¶ªA¶¢ÀÅlû¼è. -Êplµ±¼Oµ n±µÃîv¶m. -Êplµ±¼Oµ n±µÃîv¶m ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¶ªö±ÀµÀA ¶ªA¶¢ÀÅlû¼è. -Êplµ±¼Oµ n±µÃîv¶m ¶¢À±¼±ÀµÀÀ ¶ªö±ÀµÀA ¶ªA¶¢ÀÅlû¼è. -D¶®±µ Ghµêiå -¶¢Ã¶m¶¢ ¶¢¶m±µÀv Ctû¶¢Ål¼è. -«¸¶¢ÃZOµ m¸ï±ÀµÀA. -q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ hµS¼ØAVµfµA. -¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ «¸¶¢ÃZOµ ±µAS¸v Ctû¶¢Ål¼è. - Êplµ±¼Oµ n±µÃîv¶m, C¶¢«¸æ¶pm¸ «ÕOµ±¸ïv Ctû¶¢Ål¼è.

5. ¶pñg¸zOµv £Y±ÀµÃv¶mÀ , C¶pY±ÀµÃwé Êp±ÍÖ¶mAfº ? Y) a. ¶pñg¸zOµv £Y±ÀµÃvÀ : 1. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ±µASµA Ctû¶¢Ål¼è VÇAl¼Al¼. 2. q¸±¼¥¹ñ£ÀOµAS¸ Ctû¶¢Ål¼è Y±¼S¼Al¼. 3. ¶ªö±ÀµÀA ¶ªA¶¢ÀÅlû¼è «¸lû¼AVµSµwS¸¶¢ÀÀ. 4. D¶®±µ Ghµêiå Èp±¼S¼Al¼. ¶¢Ã¶m¶¢ ¶¢¶m±µÀv Ctû¶¢Ål¼è «¸lû¼AV¸¶¢ÀÀ. 5. «¸¶¢ÃZOµ m¸ï±ÀµÀA «¸lû¼AVµSµwS¸¶¢ÀÀ. 6. q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ hµS¼ØAVµSµwS¸¶¢ÀÀ. 7. ¶¢ï¶¢«¸±ÀµÀ «¸¶¢ÃZOµ ±µAS¸v Ctû¶¢Ål¼è «¸lû¼AVµSµwS¸¶¢ÀÀ. 8. odºq¸±µÀlµv, ±µ¢¸g¸, £lµÀïh³ «ÕOµ±¸ïvÀ È p±¼S¸±ÀÀ. 9. Y¹j±ÀµÃl¸±ÀµÀA Èp±¼S¼Al¼. 10. C°µ±¸¶ªïh¸ ¥¹hµA Èp±¼S¼Al¼. 11. ¥¹¶ªåò «¸AOÉiOµ ±µAS¸vÑô Ctû¶¢Ål¼èn «¸lû¼AV¸¶¢ÀÀ. 12. Oµv±¸, ¶¢À¶¥ÃW, ¶¢Adº ¢¸ïlûµÀwé n±µÃîwAVµSµwS¸¶¢ÀÀ. 13. ¶¢¶mÀ±µÀvÀ ¶ªOµñ¶¢ÀAS¸ £n±ÀÇÃS¼AVµsf¸â±ÀÀ. 14. ¶pñsûµÀhµö ±µASµA sv¶pfºAl¼. qÏlµÀ¶pÁ, ÈpdÀàsfµÀvÀ Èp±¼S¸±ÀÀ. b. ¶pñg¸zOµv C¶pY±ÀµÃvÀ: 1. Êplµ±¼Oµ n±µÃîvm¸ O¸±µïOµñ¶¢ÃvÀ £Y±ÀµÀ¶¢AhµA O¸vÉlµÀ. 2. ¶ª¶¢ÃYAvÑ Dl¸±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ Cv¹SÉ Gm¸é±ÀÀ. 3. sûµÃ ¶ªA¶ªÖ±µgvÀ ¶ªOµñ¶¢ÀAS¸ C¶¢ÀvÀO¸vÉlµÀ. 4. Ym¸sû¹ Èp±µÀSµÀhµÃÊm ¶¢ÁAl¼. 5. n±µ°µ±¸¶ªïhµ EAO¸ ¶pÁ¹±¼åS¸ hÍvS¼qÒvÉlµÀ. 6. n±µÀlÐïSµA Èp±µÀSµÀhµÃÊm GAl¼. 7. lûµ±µvÀ Èp±µÀSµÀhµÃÊm Gm¸é±ÀÀ. 8. q¸ñAj±ÀµÀ C¶ª¶¢Ã¶mhµvÀ n±µÃîwAVµsfµvÉlµÀ.

KS

పొదుపు

ప్పటు్ఫడి

శాస్త్ర స్థంకేతిక యంగలు

91

–

పపం ప ం

ప ా క్ష ంళ఺ల్ు, రఖాంశముల్ు పర్వత్ముల్ు, ఎ త ఖర్ముల్ు

0°

66 ½°

23 ½°

0°

23 ½°

పపం ప ం

సముదముల్ు,

ఖాత్ముల్ు, వ఻ం ా ళ఺ఖల్ు.

Ifº ñ±ÀµÃdº O³ ¶ª¶ ¢ÀÀlµ ñ¶¢ÀÀ

JZ±Àµ À´m ¶ª¶ ¢ÀÀlµ ñ¶¢ÀÀ

KS

92

సర్సఽ ల్ు –ఎ ార్ ల్ు

పపం ప ం సఽ ఼ర

సర్సఽ

వె ర

గ఺ సర్సఽ ం ార

ర఺ ఎ ార

సర్సఽ

బ ఺ సర్సఽ

హ ర఺ సర్సఽ

బాల్

ర సర్సఽ

స ర఺ ఎ ార

వి ర

఺మా ఎ ార ఺ ఺ సర్సఽ

ా ఎ ార

ా సర్సఽ

సర్సఽ గీ

వ

సర్సఽ

ఎ ార

ర

సర్సఽ

ా ఎ ార

పపం ప ం ఉత్త ర్

గ఺

ల్ ర ఎ ార

సర్సఽ

ర ా ఎ ార

ా సర్సఽ

ె గోని

ా మం ఽ ఎ ార

ర

ర ఺

మ

ఖం ాల్ు, మ

సముదాల్ు మర

సముదము

రో ఺

వ఻

ు దవ ల్ు

ా

పవ఻ ఻ మ సముదము

఻ ఺ దక్షిణ

ర ఺

శందా మ (

ం ార

఺మ

)

సముదము

వ

ా

సముదము

KS

93

దఽల్ు,

పపం ప ం

వ఻

ల్సం ఽల్ు

ా ఖండము ర్ ఺

Ë V Ç m¸ «Õl¿ C±É t±ÀµÃ

O Í ñhµ å f û º xô

DS¸ñ

¤À±µ d³

EAfº ±ÀµÃ

ల఺

lµ°º g OÍ±¼ ±Àµ Ã

ËÈ¬lµ±¸s¹l³

» pû w» pê´mù

§ñvAOµ

KS

94

wt±ÀµÃ

K¶¢±¿ OÐ´ªà

బ

D»p ûñO¸ PAfµ¶¢ÀÀ

ఉత్తర్

ా

ా

ర ఺ ఖండము

ల్ ఺

66 ½°

ా

హడ ఖాత్ము

సఽ ఼ర

ళ఺

఺ని ల్ా

జి

సర్సఽ

U.S.A. ర ఺ సం ు త ర఺ ఺ల్ు

వ఻ం ా ళ఺ఖ ర్

KS

ాల఺

రఖ ప ామా ఺ల్ువ

ల఺ఴ఻ంగ

బా లెవం ఻

95

96

YÇ o¢¸

66 ½°

EAS¸ôAfµÀ

-

l¼ Ê ¬S³

» ª» ªx

Iv¹ ì l¿ £

Edx

రో ఺ ఖండము

qÒvAf³

¶mvô¶ª¶¢ÀÀlµñA

¶¢Ã«ÒÖ

చ్

ర఺

97

ా

ని ఺

వ఻

దవి

మ

క్ష ంశం – ర్

శం దా

23 ½ ° ఉత్త ర్

శమాని దం

రఖ

స ము ద ము

82 ½ °

గీ ని బా దవి

ర్ ణా ల్ పదే

భార్త్ దేశం క్ష ంశము రఖాంశముల్ు ఎల్ల ల్ు వర పదేళ఺ల్ు మర ు ా ఎ ార

ండమా ని బా దవ ల్ు

KS

గు ర఺

దాదా , ాగ హల

ామ , డ

98

గోల఺

ర఺

థ఺

ర఺

ి ల

఺

మ

఺ం ి ే ర

పదే

ఉత్త ర్ పదే

ఉత్త ర఺ం

త్ ళ ాడ

మ ర఺ష

పం ం ఘ

మ

ర ఺

ర్ం

ప మ బంగ఺

వ఻ ం

ప ర్

ర్ ణా

ర఺

– ర఺ ఺ల్ు,

ర఺ం

మణ ప

ాగ఺ల్ాం

పదే

ా ఽల్ు

91ానమల్ ండల్ు

ెముదర ఖర్ం

఺త్

ద ఼

ర఺ పర్వ ాల్ు

వింద పర్వ ాల్ు

మాల్ావ ఼

ందాదేవి

K2 ఖర్ం

మహదే ండల్ు

ద డబ

ళ ఺దర ండల్ు

మశంద గర

ో ా ాగప ఼

ఎవర ఖర్ం

–

఺ం గ

గం

(

99

)

(

దర్

)

(

వ఻మల ా

)

(

)

(

(

)

దర్

,

(

)

)

పదేశముల్ు

డరవ ల్ు

ు ఖని ల్ు

ఖని ల్ు ల్ ం ే పదేళ఺ల్ు

ల్ ం ే పదేళ఺ల్ు

పదేశముల్ు, డరవ ల్ు మర

-

దర ర్

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

- ఺

–

ు ర్

భార్త్ దేశం దఽల్ు ఺ ుల్ు - సర్సఽ ల్ు

100

101

|

Telugu Medium 27-5-13(1)

Short Description

Description

Comments

We need your help!