Sun Tzu Savas Sanati

SUN-TZU SAVAŞ SANATI Türkçesi Adil Demir

KASTAŞ

YAYINEVİ

SAVAŞa

SANATI

Çinli f i l o z o f s a v a ş ç ı S U N - T Z U ' n u n g ü n ü m ü z d e n 2 5 0 0 yıl ö n c e y a z d ı ğ ı S A V A Ş S A N A T I isimli b u e s e r i n 1 3 b ö l ü m d e n oluşan 3 8 4 SAVAŞ TEORİSİ g ü n ü m ü z e kadar t ü m strateji uzmanlarının ve Harp A k a d e m i l e r i n i n t e m e l k a y n a k kitabı o l m u ş t u r . "SAVAŞMADAN

KAZANMAK"

prensibini

a n a d o k t r i n o l a r a k alan b u e s e r : Taktik ve stratejik savaşlara yol gösterdiği kadar, g ü n ü m ü z e k o n o m i k v e s a n a y i s a v a ş l a r ı n a d a kılavuzluk e t m e k t e , E K O N O M İ S T v e P O L İ T İ K A C I L A R A d a yol g ö s t e r m e k t e d i r .

T h o m a s Cleary'nin

1910 b a s ı m l ı

" T h e A r t of W a r " adlı e s e r i n d e n Adil Demir tarafından çevrilmiştir.

ISBN: 9 7 5 - 6 5 4 4 - 3 6 - 8 Çeviri © ADIL

DEMİR

Yayınlayan KASTAŞ

YAYINEVİ

Tel: 0 2 1 2 - 5 2 0 5 9 7 0 Kapak Tasarım RENK

AJANS

M. TANJU AK AD B a s k ı & Cilt KUŞAK OFSET Himaye-i Etfal Sokak Yıldırım İşhanı N o : 1 - 2 - 3 Cağaloğlu - istanbul Tel: 0 2 1 2 - 5 2 7 4 1 0 3

Ü ç ü n c ü Baskı Mart 2 0 0 8

SUN-TZU

SAVAŞ SANATI o

SAVAŞMADAN EKONOMİST YOL

KAZANMAK VE

GÖSTEREN

K A S T AŞ

DOKTRİNİ

POLİTİKACILARA ESER

Y A Y I N EVİ

H i m a y e - i Etfal S o k . N o : 6 Dr. O r h a n b e y İş Hanı C a ğ a l o ğ l u - i s t a n b u l T e l : 0 2 1 2 5 2 0 5 9 7 0 Fax: 0 2 1 2 511 3 6 6 8 E-mail:

[email protected]

SUNUŞa SAVAŞ Bundan savaşçı

yaklaşık

Sun

(Sunzi

lavuzluk

yıldır

ettiği

kacılara

Feodal ları, ve

Sun iş

Tzu'nun

de

bugün

büyük

iki

uzmanlarına

kı-

strateji Asyalı

idareci yol

topluma Japonya'da

öğretilerini, ile

kimse,

doktrininin

neredeyse

rol

bir adam-

çağın

siyaset

uygulamışlardır. bugünkü

Savaşmadan

büyük

politi-

bilim

Japonya'nın

ünlü

ve

en

göstermektedir.

modern

başarı

çok

Tzu'nun

başarıdır,'

sunda

kazanmak oynadığı

Gerbaen konu-

birleşmişlerdir. Savaş

bilmeyen

Sanatı

rekabet

rarası

çekişme

tabın

okurlarına

vaşsız

zafer

kolojisinin üstünlük sız

pek

Sun

teorileri

gösteren bir

Sanatı

tarihinin

modern

klasik büyük

filozof

stratejileri

ve

gerek

ünlü

Savaş

Sanatı'nın

işadamlarına

becerisini

yaşamına

çekten

de

toplumdan

şarısında.

bir

bugün

lider

önce

olan

savaş

askeri

KİTABIDIR

yıl

Savaş

modern

geçme

yüz

yazılmış

eser,

tüm

gibi

beş

eseridir.

gerekse

gecede

bin

bu

etkileyici

beşyüz

BARIŞIN

tarafından

adlı

ve

bin

iki

Tzu

bingfa)

prestijli

SANATI

ve

ve

iş

uygulama yararlar

Bence. ya

Savaş da

içindeki

bitmek

gerekse

ulusla-

hatlarına

ışık

rekabetin analizi

her

zaman

Sun

becerisine kolaylıkla Sanatı

fiziğinin,

ile

rakiplere

anlaşılmasıdır.

ve

Kitap

benzer

Kisapsikarşı büyük

bugünkü

Tzu'nun sahip

tutar.

olabilmek,

değerlendirildiğinde

hemen

layabileceği öğrencileri

yollarının

dünyası kişisel, yenilmez

ve

doğru

okunarak

kullanımının

fikir

savaş

politikasının

görülecek

ana

ana

kazanmak,

yaşamında

şılaşılabileceği

iş gerek

mücadelenin

verdiği

kazanmanın

dikkatle

bugünün

konusunda

acıma-

koşullarla

kar-

derslerinin

pratik

işadamlarına

sağ-

bulunacaktır. sadece

araştırmanlarının

askerlerin

ya

yararlanacağı

da

tarih

bir

kitap

olmaktan

çok

lanma

bugünün

alanını

en

mında

bulacak

doğru

yorumlamayı

çilmez

el

ve

oluşturan

rülür.

Hatta,

rinin

de

Uzak

daha

iyi Çin

cağı maddi yaset hem

ve

birbiriyle

tehlikelere

manevi

dövüş

anlaşılacaktır.

yönetilenin iktidarların

destek

olmuştur.

makta

olan

nedenle

durarak ya

sadece

'savunma ve

davraYa-

karışımı

gelişmeyi

Tao

bölümü felsefesi

olmuştur.

şekilde

oluşmasına

düşmanı

olan

olduğunu

öne

çıkarır,

gelişmenin

yarata-

olarak

insanlığın

dengelenmesine

yanında

miver-

düşünce

sürekli

aynı

içinde zarar

Sanatı

güçlerin

çeker;

Sanatı, da

en gibi

yaparak

gücü

aynı

Bu

Savaş

barışın

insan

vurgularken

Taoizm

de

gö-

yöntemle-

Bilindiği

felsefesi

zihinsel

yönlerinin

etkilendiği

modelinin

Çin

ve

da

te-

Sanatı'ndan

Savaş savaş

çelişen

As-

felsefe

manevra

belirleyici

Doğu

maksimum

iyi

dikkat

çerçevesinde

zamanda

gibi

Taoizm,

sürekli

de

alanında

benzer

bu

maddesel

gelişmeyi ve

de hasmına

Kitabımızın

boyunca

Taoizm,

teknolojik

ge-

dövüş

Savaş

çekilir

dalgalanmaların

şamın,

özgü

düşündürür.

ile

daha

tarihi

nışlarından

vaz

teknolojinin

ölçüde

bize

okunduğunda

anlaşılacak

ve

dolayısıyla

yöntemleri geri

prensibi

öneren

ve

yöneliktir.

anlamıyla

orta-

okuyarak,

incelendiğinde bilim

Doğu'ya

olacağını

gereğinde

tam

eseri

adamlarının

önemli

Uzak

kullanımı

avlamaya

saldırısı'

Sanatı

Taoizm'den

dövüş

güç

iş

gerekse

bugünkü

Doğu

meye, gafil

Savaş

esinlenmiş

nimum

yıllık

yarar-

savaş

olacaktır.

Taoizm'den

azından

akıllı

ve

sınırsız

ikibinbeşyüz

psikolojinin,

melini

kullanım

dünyasındaki

bu

Tzu'nun

gerek

iş

becerecek

kitabı

Sun ya'da,

dünyasındaki

çok

çabalar. hem

Si-

yönetenin,

zamanın

ihtiyaçları

da

yıkılmasına

düşüncesini savaşın

yansıt-

değil

kitabıdır. ADİL

DEMİR

İSTANBUL ŞİŞLİ 26 Ağustos 2001

6

aynı

İÇİNDEKİLER A-

SAVAŞ SANATI

BARIŞIN ANAHTARIDIR

Savaş Sanatı Ve T a o i z m

9

Savaş Sanatının Yapısı ve i ç e r i ğ i

25

Tarihi Ç e r ç e v e

38

B-

SAVAŞ SANATI ( T a m m e t i n olarak 1 3 B ö l ü m 3 8 4 M a d d e )

Bölüm I

Planlama

B ö l ü m II

Savaşın Maliyeti (19 M a d d e )

46

B ö l ü m III

S a v a ş t a Strateji (19 M a d d e )

49

B ö l ü m IV

Taktik

52

Bölüm V

Enerji (23 M a d d e )

54

Bölüm VI

G ü c ü n Kullanımı (34 M a d d e )

57

B ö l ü m VII

S a v a ş t a M a n e v r a (37 M a d d e )

61

B ö l ü m VIII

T a k t i k D e ğ i ş t i r m e (14 M a d d e )

64

B ö l ü m IX

O r d u n u n i l e r l e m e s i (45 M a d d e )

Bölüm X

(25 M a d d e )

(20 M a d d e )

Arazı F a k t ö r ü (31

Madde)

43

66 70

Bölüm XI

A r a z i d e D o k u z K o n u m (68 M a d d e )

74

B ö l ü m XII

A t e ş l e Saldırı (22 M a d d e )

81

B ö l ü m XIII

C a s u s l u k V e i s t i h b a r a t (27 M a d d e )

85

C-

Y O R U M L A R L A SAVAŞ SANATI

SAVAŞ SANATI YORUMCULARI

87

Y O R U M L A R L A SAVAŞ SANATI

93-233

K a s t a ş Yayınları d i ğ e r savaş dizileri ve anılar.

234-240

7

SAVASa SANATI VE TAOİZM Eski lusu,

bir Ç i n

zamanının

edilen

üç

kardeş

tün olanın

bilim

otacıdan

görüp,

daha

gencine,

"En

evinin

duvarlarından kardeşim,

dışına

bir z a m a n l a r bir Ç i n s o y -

adamlarından

olarak

aralarından

bu

büyük ağabeyim,

ortaya

"Ortanca yok eder,

kabul en

üs-

çıkmadan

dışarı

ettiği

için,

çıkmaz."

hastalıkları

nedenle onun

hastalıkla-

yok

şöhreti

ortaya

çıktığı

de yaşadığı

anda

mahallenin

çıkmaz." "Bana

gelince,

masaj yaparım.

Bu

ben

Bu

konu

"İşte,

neticiler

açar,

yapan

komutanlar ve

bundan

daha

ş u r u p l a r hazırlar,

h e r y e r e yayılır."

hangimiz en

üzerine y o r u m

liderler,

için

damarları

nedenle şöhretim

" Ş i m d i size s o r a r ı m gesi,

en

cevap vermiş,

ruhunu

şöhreti

ileri

kim o l d u ğ u n u s o r m u ş .

Otacı rın

öyküsüne göre, en

üstün?" bir

Ming

ülkeyi

önemli

bir

dönemi

yöneten

kıstas

bil-

tüm yö-

bilmiyorum"

der. Yaşlı

otacının

Tzu'nun felsefesi mayı

gereksiz

yişi,

"Düşman

ustalıktır,"

kılmaya

lisi,

otacının çeşitli

tuzaklarını

düşmanın

yöneliktir.

Büyük

savaşmadan

söylediği

seviyeleri

güçlerine

kentleri

Öyküdeki nedeniyle

en

Sun

gibi

yenmek

ünlü en

de-

büyük

Sun Tzu'ya göre de,

ondan

yok eder; saldırır;

ustanın

en

En

usta

daha daha kötü

komutan,

az deneyimsonra

geleni,

komutan

ise

k u ş a t m a y a kalkar.

büyük

kimse

gösteren

büyük örnektir.

vardır.

boşa çıkartır,

destekçilerini

askeri

surlarla çevrili davisi

paralellik

şekilde elinden g e l d i ğ i n c e çatış-

ordularını

Yine aynı

düşmanın

aynı

bu d ü ş ü n c e y i yansıtan en

savaşmanın düşman

sözlerine

de,

kardeşin

tarafından

hastalıkları

ö n c e d e n te-

tanınmaması

örneğinde

olduğu

gibi,

savaşçı

ve

Sun Tzu

da,

başlamadan

önce

yeterince

tarafından

gerektiği

kadar

güçlerin

şarıya

ulaşmayı

zanma

stratejisi,

minimum

genel

oluşturan Tedavi olan

Savaş

i ç v e dış

vaş

da

Sanatı Ching

mının

ile

Sanatı

üzerindeki

felsefesinin

olmaktan

bizlere,

sorununu

hatta

çatışmaların

nebileceğine Bilim

çok

ne

felsefi

stratejisinin

klasikliğini

önerdiği dırıcılık' nışın

bunun

da Taoist

bir y a n s ı m a s ı Savaş

ve

ve

SaTaoakı-

konusuna

gösteren

Sun

anlaşılmasının

ne

şekilde

önle-

Savaş Sanatı

doktrinleri

kabul

etmektedir.

bu

de

Savaş

Savaş

gelecek,

olan,"derin kabul

göre,

üze-

karşılık Taoist Sanatı

Sanatı'nın

bilginin s a ğ l a y a c a ğ ı Yenilmez-

sonucunda

olarak

mekanizmalarını

hümanizm

buna

siyasal

deyiş

Sanatı'na

Klasiği

etmektedir.

bilginin yüceliği,

lik Y e t e n e ğ i

içinde

kavuşturabileceğini,

çıkmadan

Taoist d ü ş ü n c e n i n

ve

gerek fel-

Savaş

doğru

yüzyıllardır y a z m a k t a ,

düşüncenin

Çin

çözüme

ortaya

bi-

Savaş

Çin'in

Tao

yaklaşım

nedenlerinin

şekilde

adamları,

doğan

bir

etkisi ve

yazılmış olan

esinlenmiştir.

akılcı

daha

kılavuzluk

etkilerini

önce,

birlikte aynı

savaşmanın

savaş

rindeki

ile

koşullarından

ilham

kabul edilmektedir.

b e ş y ü z yıl

dönemde

Kakül-

taşımaktadır.

yazılmakta

savaşlar sürecinde aynı

ba-

popüler

Dövüş Sanatı'nın

damgasını

Taoizm

ikibin

(Yol v e G ü ç )

sosyal

duygusal Tzu

yine

ödül-

Savaşmadan

tarihinin

incelenip

klasikliği

bulunduğu

jisi

Çin

Sanatı

yüzyıllardır

yaklaşık

de tarih

ile m a k s i m u m

Tzu'nun

g e r e k s e siyasi ç a l ı ş m a l a r ı n d a da Bundan

te

Sun

Taoist d ü ş ü n c e n i n

Taoist düşüncenin

sefi,

nedenle

anlaşılarak,

kullanımı

hatlarıyla

kaynağı

stratejisinin

bu

savaş

tarihçiler

çizer.

türlerini

Sanatı

daha

nedeniyle

değerlerinin

amaçlayan

adamlarınca

aslında

olmaları

bilinmediklerinin,

l e n d i r i l m e d i k l e r i n i n altını Eldeki

savaşları,

kazanmış

tarafından

lim

eski ç a ğ l a r d a yaşamış en değerli

komutanların

usta

öylesine

bilgi

'Savaştan ve

güçlü

Cay-

davra-

edilmektedir. savaşçı iyi

bilir

çatışma ki,

psikolo-

düşmanın

her

hareketini

derhal

algılayıp,

her

m a n e v r a y ı en az güç kullanımı Eski

çağların

Taoist

olasılığa

uygun

en

doğal

ile u y g u l a r .

çalışmalarından,

Chung-ho

chi

(Denge ve A r m o n i

Kitabı) T a o i s t bilginin ve p r a t i ğ i n savaşçı

üzerindeki

aşağıdaki

etkisini

sözlerle tanımlar:

Derin bilgi, sıkıntıyı sıkıntının tehlikeyi tehlikenin oluşmasından önce, olmadan önce, belayı bela gelmeden

oluşmasından önce. yok olmayı yok önce kestirebilmektir.

Güçlü davranış, beden tarafından zorlanmadan önce bedeni eğitmekte, zihin tarafından idare edilmeden önce zihni hazırlamakta, dünya tarafından yönetilmeden dünya üzerinde çalışmakta, görevlerin baskısı altında kalmadan görevleri yerine getirmektir Derin bilgi prensibi ile sıkıntıyı düzene, tehlikeyi güvene, yok olmayı varolmaya, belayı başarıya döndürebilmek mümkündür. Güçlü davranış ile beden uzun yaşama, zihin ile derin düşünce yeteneğine, dünya barışa, görevler başarıya kavuşturulabilir Bu

sözlerin

şüncesini

soğukkanlılık

erdemini

zırlamakta

değil,

her t ü r d e n

değişik

da tepki Yine

de tanımladığı

benimsemiş ama

Asya'lı sadece aynı

gibi, ölüm

hassaslığa

D e n g e ve A r m o n i

ya

da

Zen

ulaştıkları

fikrine

zamanda

koşullar altında,

gösterecek

Tao

savaşçılar

zihinlerini

karşılarına

ha-

çıkacak

zaman

yitirmeden

ulaşmakta

kullanırlar.

Kitabı

düderin

anın-

d e r ki:

Sessizlik içinde kavramak, çabalamadan başarmak, görmeden bilmek bunların tümü Tao'nun duygu ve yanıtlarıdır. Sessizlik içinde kavramakla her şeyi anlamak, çabalamadan başarmak ile her şeyi başarabilmek, görmeden bilmek ile her şeyi bilebilmek mümkündür. Hareket oluştuktan sonra hissedip anlamak, anlamak sayılmaz. Büyük çabalardan sonra başarmak, başarı sayılmaz. Gördükten sonra bilmek, bilmek sayılmaz. Bu üç durum hissetme ve karşılık vermekten uzaklaşmayı gösterir. Gerçekten hissedebilmek ve

de olayları oluşmadan görebilmek birbirlerine bağlı

önleyebilmek, olarak geli-

şen yeteneklerdir. Hiçbir karşılıksız hiç bir şey elde meyeceği bir yere gitmez Taoist çeşitli

düşüncenin

oluşumlara

altındaki

Savaş

potansiyel

gider. sine Sun

da

olan

Taoist

duğu

savaş

Bu

ve

karşılık

Aynı

akım

sayısız

kaynak ve

düşünülen

uzak d o ğ u

kaynağını

bir

özellikle

diğer

önemli

dövüş

yöntemlerinde

bireysel

bin yıl s o n r a ,

verildiği /

öğretilen

kadar geri

kabileleri, sihirli

dövüş metodunun

modelini

olmuştu.

bireysel

imparator zamanına

tanıştıran

öğretilerin

MÖ.3.Yüzyılda kendi-

dövüş yön-

prensipleri

savaş ve

de

savunma

oluşturur.

toplum

kavramını

altında,

İmparator vahşi

bilimindeki

köle

Ching

etkisi

bilge tarafından

savaş

düşüncenin

dana

Sarı

İmparator'dan

gösterici

yaşamdaki

olmaktır.

öğrencilerine

Taoizm

Sarı

düşünsel

de

hassaslığı

içinde geliştirildiği

yine

efsanevi

bir

Tzu'nun

yönetim

min

da

ile e l e g e ç i r i r .

tekniklerinin

/

Sanatı

E f s a n e y e g ö r e Sarı

temleri

uygun

geliştirmeye yardımcı

kavram

sanatı

yaşamış

en

biri

sunar.

Aynı dövüş

amaçlarından

karşı

verme yeteneğini

şey anlaşılmadan hissedilemez. edilemez, hiç kimse fayda gör-

sona

Çin'in içinde bulun-

erdirerek Çin'e

savaşçı klasik

eseri

/ Ching a d l ı

sanatları

hümanist

komutanlar da Taoist

ve

olan, eseri

klasik

analitik

ve

yazmışlardı.

sanat

için

yol

Ching'in t e m e l

prensipleri

Sun

öne

geleneksel

Taoist

eğiti-

temellerini

mey-

savunma ve

çıkarak

savaş teknikleri

Tzu'nun

getirmişti.

/

Ching'ten

Ching'dir. rında

Aynı

Çin'i

mahveden

iç

Ching

natı'na

oldukça

gellediğini, rektiğini

en

Sanatı

Tao-te

z a n a n l a r için

sonraki

Savaş de

savaş paralel

bile yıkıcı zorunlu

vurgular.

önemli gibi

MÖ.

olduğunu,

ortala-

kaleme

alınan

konusunda

bir y a k l a ş ı m

kalınmadıkça

Tao-te

binin

birinci

savaşlar sırasında kavramı

belge

Taoist

gösterir.

çoğu zaman savaştan

Savaş

Sa-

Savaşın

ka-

üretimi

en-

kaçınılması

ge-

Tao öğretilerine inanan bir lider, dünyayı silahla zorlamaya kalkmaz, çünkü bu tür zorlama aslına geri döner, ordunun bulunduğu yerde sadece çalılar biter, büyük savaşları bereketsiz yıllar takip eder Silahlar uğursuz aletlerdir Silahtan başka çözüm kalmadığında bile soğukkanlı olmak, açgözlülükten kaçınmak, zaferi kutlamamak yapılacak en iyi şeydir Zaferi kutlayanların gözünü kan bürümüştür ve bu tür insanların dünyaya yararı olamaz Benzer

yaklaşım

içindeki

Savaş

Sanatı

da

öfke

açgözlülüğü yenilginin temel

nedenleri

olarak tanımlar.

Tzu'ya

savaşçı,

duygusallıktan

göre

savaşı

soğukkanlı, şinde

olan

kazanan

kararlı

savaşçıdır.

savaşçı

Öfkeli,

kaybetmeye

kızgın,

öç

mahkumdur.

uzak,

alma

Tao-te

ve Sun pe-

Ching

der ki;

Askerlikte başarılı olanlar askercilik yapmazlar, iyi olanlar kızmazlar, düşmanlarına karşı galip gedüşmanlarına karşı herhangi bir duygu beslemezler.

savaşta lenler, Sun tüm

Tzu

d e r ki;

derinliklerine

göklerin şekilde

en

"Savunmada

saklanabilir,

yüksek

kendilerini

katmanlarında

tüccar

manevra

saklayarak

hiçbir

g ö s t e r i r , " y a d a "İyi u s t a i z b ı r a k m a z . " cileri

olan

Zen

amacıyla

ise Bu

ulaşırlar."

uzak d o ğ u

Budistlerince

şeyi

yokmuş

dövüş sanatının

kendi

gibi

Bu d e y i m l e r , Tao kla-

sanatlarını

ilk ö ğ r e n -

ifade e t m e k

benimsenmiştir.

Tao

Yasalarında

rekse askeri yönleri Eyaletlerin

dramatik

Hanedanı'nın

siyasi

ile

önemli

nan-tzu)

adlı

bir y e r e

kitapta

örgütlenmenin

g e r e k sivil

ilgili y a z ı l a r b u l u n m a k t a d ı r .

sonunu

başlarında

arasında öğelerini

olanlar

yaparlar.

ticaret d e y i m l e r i n d e de görebiliriz,

hazinelerini

siğinin ve geleneksel

olanlar toprağın

başarılı

koruyarak kesin zafere

Benzer yansımayı "iyi

başarılı

saldırıda

takiben

yazıldığı

bilinen

sahip olan

bir t a m

bölüm

oluşturan Taoist savaş

iktidara ve

Savaşan

gelen

Tao

geHan

klasikleri

Huan

Efendileri

Savaş

Sanatı'nın t e m e l

bilimine ayrılmıştır.

(Huai-

Savaş sanatında unsurdur. Duruş hamleye hazırlık

nemli lunca.

stratejinin anlaşılmazlığı en belirsiz, hamleler öngörülemez yapmak imkansızdır.

Bir komutanı savaşta yenilgiden kazandıran şey öngörülemeyen akılcılığı yan hareket tarzıdır

öo-

uzak tutup, zafer ile izi algılanama-

Yalnızca durumu bilinmeyene etki edilemez. Bilgeler öngörülmezlik pelerinine saklanır, böylece duyguları algılanamaz; belirsizlik içinde hareket ederler, o zaman yolları kesilemez. Savaş Sanatı'nda Sun Tzu, ki

g ö r ü n m e z ol.

işitilmesin.

O

"Olabildiğince gizlen,

O l a b i l d i ğ i n c e g i z e m l i ol,

zaman

düşmanının

öyle

öyle ki sesin

kaderi

senin

bile

elindedir."

der. Gerek gelerek mal

Sun

insanların

felsefi

Tzu,

çatışmanın

gerekse

ortaya

gözüyle

bakış ü z e r i n d e

Huan

görülemeyeceği birleşirler.

re olarak a m a yine de en

katı

gereken

bir

zaferin

araya

ise

nor-

düşüncesindeki

Sun Tzu'nun

gibi Huan Efendileri'nin stratejileri de, derlikle yapılması

Efendileri

çıkamayacağı,

bir

Savaş Sanatı

çatışmayı en son ça-

kurallar altında,

bir o p e r a s y o n

doğru

bir li-

olarak algılarlar.

Bir komutan kendi başına görmeli, bilmelidir Bunun anlamı, komutanın başkalarının göremediğini görmesi, başkalarının bilemediğini bitmesidir. Başkalarının göremediğini görmek parlak zeka. başkalarının bilemediğini bilmek üstün zekadır ilk kazanan parlak, üstün zekalılardır. Çünkü sadece onlar saldırılması olanaksız yerlerde savunma yapabilir, direnilmesi imkansız yerlere saldırabilirler. Taoizm'in ralellik

ç o k sıkı

gösterir.

Taoist

kavramları

geniş

eserde

belirtildiği

de

siplerinden içeren,

çerçeve

kuralları ve

içinde

üzere Taoist

hem

fiziksel

ruhsal

eğitimde

kullanılır.

uygulamanın

hem

de

pratikle

barış /

ve

Ching ana

pa-

savaş adlı

pren-

psikolojik anlamlar

"boşluk ve doluluk" yönetimidir. Savaş

ve

birisi,

bir

askeri öğreti

Sanatı'nda

doluluk yönetimi,

tam

Taoist

bir

bölümün

dövüş

11

ayrıldığı

sanatının

fiziksel

boşluk uygu-

lamalarının olsun

kaynakçalarından

hükümetlerin

oluşturur. olarak

örgütsel

Boşluk ve

açıklayan

olduğu ve

gibi,

Doluluk anlayışını

Huan

askeri

o l s u n sivil

sosyopolitik temellerini

Efendileri

kesin

de

başarının yolu

düşüncelerini

şu

şekilde

yansıtırlar:

Bu bir "Boşluk" ve "Doluluk" meselesidir Astlar ile üstler arasında ayrılık varsa, komutanlar ve subayları birbirlerine etki edemiyorsa, birliklerde tatminsizlik oluşmuşsa, buna "Boşluk" denir. Sivil Yönetim akıllı, askeri yönetim iyi, astlar ile üstler tek bir düşüncede, istek ve enerjilerini birleştirmişlerse buna "Doluluk" denir. Becerikli lider halkını enerjiyle besleyerek , başkalarının "Boşluklarını da doldurabilirken; beceriksiz lider başkalarının "Doluluğu" önünde kendi halkının enerjisini boşaltır. maları yona

Adalet

ve

ulusal

krizlere

layık

noktaları

refah

olanlar

güçlerin

siyasal

sosyal

temeller

de

Savaş

ilk b ö l ü m ü

sosyal

düzene,

ç ü k bir g r u p şulları

adlı bu

yönetimin

husus da yine

ya

Huan

o

pozis-

ve

güçlü

konuya

her

örgüt

öğretileri özel

rakiplere,

popülaritesine

ilgili

önem

verilmiş,

etik d e ğ e r l e r e , genel

ahkü-

galip gelebilir ve bu

ko-

ile a h l a k o l u ş t u r u r .

Bu

Efendileri tarafından askeri strateji

için

uygun

karşı

dayanışma

ya

ile

arasında

koşullar altında

düzen,

vurgulanan önemli,

da

eserin

Tzu'ya göre

b ü y ü k bir g r u b a

da adalet,

zayıf

kesindir.

stratejik olarak

Sun

devlet çalış-

göreve

planlama

temelleri,

Ching

ulaştığında,

olabildiğinde,

başarı

Sanatı'nda

kitabın

laka ayrılmıştır.

/

halka

atandığında,

görebildiğinde,

Askeri y e r alır.

tüm

çözüm

da

ö n c ü Çın d ü ş ü n ü ş l e r i n d e n d i r .

Güç yalnızca geniş bir arazi ile büyük nüfus topluluğu değildir. Zafer sadece güçlü silahlarda değildir. Güvenlik sadece yüksek duvarlar ya da derin çukurlar meselesi değildir Otorite sadece kesin emirler ile katı cezalar değildir. Yaşayabilen bir örgüt kurabilenler sayıları az da olsa yaşayabilirler, oysa can çekişen toplumlar büyük olsalar bile yok olurlar

Bu Tzu'nun eski

konu

Çin'in

Liang

MÖ.

Üçüncü

yüzyılda

öğretilerini takip ederek en

ünlü

tarafından

askeri

büyük

strateji

yaşamış,

bir ş ö h r e t e

Sun

ulaşan',

uzmanlarından

Zhuge

da vurgulanmıştı.

Askeri operasyonların Tao'su savaşçıların uyumunda yatar Asker arasında uyum olması halinde asker, üzerinde baskı olmasa da doğal olarak tüm gücüyle mücadele eder. Ama. askerle subaylar arasında itimat yoksa, savaşçılar kendilerini savaştan uzakta tutar: güven duyacakları emirleri duymayan asker gizli gizli konuşmaya ve eleştirmeye başlar. Orduda ikiyüzlülük çıktığında komutan eski bilge kralların tüm aklına bile sahip olsa, basit bir köylü sürüsünü bile yenebilmek olanaksız olur. Bu konuda eski bir atasözünü akıldan çıkarmamak gerekir." Askeri operasyon ateşe benzer: kontrolden çıkarsa kendini yakar, bitirir. " Zhuge'nin dehası çizimleri ve kendisi

ö y l e s i n e b ü y ü k t ü r ki,

h a k k ı n d a yazılan

b ü t ü n yazıları,

her ş e y T a o c u

yasa-

l a r d a y e r alır.

Eski çağlarda iyi yöneticiler silahlanmadılar, iyi silahlananlar savaş hatları kurmadılar, iyi savaş hatları kuranlar savaşmadılar, iyi savaşanlar kaybetmediler, iyi kaybedenler ölmediler. Bu sözler, Tao-te olan,

Ching'in

savaşın

savaşmadan

Zhuge

Liang

n e m verir. kullanılması

en

bir d e v a m ı

ayrıca

son olan

kazanmak Tao'nun

çare olduğu düşüncesini, Savaş

doktrini'ni klasik

"Silahlar kötü

kehanetin

kaçınılmaz

olmadıkça

artık

sona

ermiş

olduğu'

ana fikri

vurgulamaktadır.

öğüdüne araçlarıdır,

cak Liang da T a o ' n u n tarihi tezi olan nin

Sanatı'nın de bu

büyük

ö-

nedenle

kullanılmamalıdır."

An-

'orijinal insanlık devri-

düşüncesine

katılmaktadır.

Liang da Sun Tzu gibi iç s a v a ş s o r u n u n a e ğ i l m i ş ve bu nedenle askeri lar

çalışmaları

daha

çok

emniyetine yönelik

üzerine

ülkenin

gerek siyasal

pratik ö ğ r e t i l e r l e akılcı

odaklanmıştır.

16

gerekse yaklaşım-

Askeri meselelerin yönetimi sınırlardaki ya da sınır bölgelerindeki sorunların yönetimindedir. Bu yönetim tarzı, otonte ve askeri cesaretle, direnenlerin ve asilerin yok edilerek vatanın korunması ve ülke barışının sağlanmasıdır. Medeniyetin askeri hazırlığa ihtiyacının en büyük nedeni budur. Hayvanların pençeleri ve dişlerinin amacı da budur Eğlenirken birbirleriyle oynayıp, kızdıklarında da birbirlerine saldırırlar. İnsanların pençeleri ya da dişleri yoktur, insan bu amaçla zırh ve silah kullanarak kendini savunur. Ülkeler darlar ülke

aynı

de

yine

amaçla

güvendedir,

fazla

önem

Zhuge

de,

Sun

Tzu v e

kişisel

niteliklere ve

katılmaktadır.

hem

Huan

hem de askeri

bağlı

gösterdiğine

hakkında

Zhuge

hem de inanılır.

şunları

liderlik g ü c ü n ü n olduğu

düşünce-

liderlik m a d d e s e l

ahlaki

gücün

başkaları Ulusal

kendisini,

üzerindeki

Bir

inkar

yöntemine eden

güçlü

Tzu'nun

minimalist savaş felsefesi, beslenir.

y a p a r a k akıllı lirtir.

olmanın

kaçınılmaz Zhuge,

olmayan

kaynağı

olarak

gönül Sun

t o p l u m u n o r t a k ilgi a l a n ı

araçlarıdır,

olmadıkça

çatışmadan

Tzu,

vurgular.

L i a n g y i n e T a o - t e C h i n g ' d e n alıntı

kehanetin

stratejisi

liderliğine ne ül-

popüler olmayan Sun

savaşçının t o p l u m u n tümüyle

"Silahlar kötü

nılması

ana

Zhuge

göre,

komutandır.

birliğini fikrinden

gücü

yazar:

k a r a k t e r tahlili halkını

etkisi

savunmanın

Sonunda her şey komutanların askeri olan güvene kalır Popüler olmayan bir komutandan kesine fayda gelir ne de ordusuna.

komutan

li-

unsurlardandır.

Efendileri'nin

bir k a v r a m d ı r ;

şeklinde

tehlikededir.

gereken

Taoist d ü ş ü n c e y e göre

öz kontrolü

hükümgüçlüyse,

ülke

popüler bilince

kadar ahlaki

insanın

verilmesi

besler,

Yardımcılar

liderlik d ü ş ü n c e l e r i n i ta-

S u n T z u ' y a g ö r e h e m sivil

en

olduğu

ordular

kullanır.

Sun Tzu'nun

derlik

sine

amaçla

yardımcılar zayıfsa

Burada Zhuge, kip e t m e k t e d i r .

bu

bakanlar

17

ilgilendiğini nedenle

be-

kulla-

kullanılmamalıdır."

olmayan

kaçınma

bu

savaştan

düşüncesi

ve ile

gerekçesi Savaş

Sa-

natı'nın

yakın

bir

inanırı

olduğunu

tek yolu,

lardır.

B u l u n d u ğ u n arazi ve iklim koşullarını

halkının

stratejisi

gösterir.

manın

önceden

"Silah

belirlenmiş

kullan-

operasyon-

dikkatle incele,

kalbine

bak.

Askerine

kında e ğ i t i m ver,

ödül

ve ceza y ö n t e m l e r i n i n açık o l m a s ı n a

özen

göster,

düşmanın

stratejisini

d e k i t e h l i k e l i g e ç i t l e r e d i k k a t et, a y ı r t et,

teçhizatın incele,

masına

çekilmek gerektiğini

adapte

kuvvetlendir, fer

planları

al.

Ordunu,

ol,

saldırı

askerlerini hazırla,

ancak tüm

ve

yaşam

bunları

tam

düşman

üstüne gönderebilirsin." Tzu'nun

anahtarı

olan

lığa d e ğ i l ,

Savaş

sürat ve

liderliğin

yanışmaya da

sahip

koşulların zamanla-

artırırken göre

savunmanı

ödüllendir,

meselesini

göz

yerine getirdikten

komutanların

Sanatı'na

koordinasyon

en

bağlıdır.

üzerin-

ne z a m a n ilerlemek

gör,

gücünü

yalnızca

Sun

güvene

iyi

yeteneklerine

ölüm

yolunun

hak-

güvenli ve tehlikeli bölgeleri

iki t a r a f ı n d a k o ş u l l a r ı n ı a r a ş t ı r ,

ya da geri

kullanımı

sonra ve

komutası

göre

savaşta

za-

önüne altında

başarının

s a d e c e s t r a t e j i k hazır-

büyük dayanağı

olan

psikolojik da-

Z h u g e şöyle yazar:

Komutan, ülkesi için yararlı bir araçtır. Önce stratejiyi belirleyip, sonra da uygulamayı yöneten komutanın komutası akıntı içinde yüzmeyi başaran bir dal gibidir. Düşmanı ele geçirişi bir şahinin avına saldırışıdır. Sakinken gerili bir yay, harekete geçtiğinde çalışmaya başlayan bir makine gibi.durdurulmaya çalışıldığı yere girer, en güçlü düşman bile kendisine direnemez. Şayet komutanın görüşü yetersiz, askerleri hızlı değilse, üzerinde fikir birliği olmayan bir strateji, elinizde bir milyon kişilik bir ordu bile olsa düşmana gerekli korkuyu veremez. Sun büyük el ile

ilgili

rını

Tzu'nun

kendi

düşüncelerini

toparlayarak

nekten

klasik e s e r i n d e n ,

'başarılı

kitabı' olarak b a h s e d e n Z h u g e , özetler.

kaynaklanan savaşçı

Savaş

Görüşleri

Sanatı'nın

18

ana

en

temala-

genellikle Taoist

eğitimi ve ruhu

lanır.

stratejinin

askeri örgütlenme gele-

üzerinde odak-

Size düşmanlık göstermeyenlere kötü düşünceler beslemeyin. Size karşı çıkmayana saldırmayın. Bir mühendisin verimliliği yalnızca bir uzmanın gözleriyle ölçülebilir. Savaş planları yalnızca Sun Tzu'nun stratejisi ile hazırlanabilir Sun rın

ve

Tzu'yu takip eden Zhuge,

süratin

düşmanın

oyununu

beklenmedik bozmaktaki

baskınla-

avantajlarını

vurgular.

Planlama gizli, saldırı çabuk olmalıdır. Ne zaman bir ordu aynı avını kapmak üzere dalmakta olan bir şahin gibi düşmanını ele geçirir, bendini kıran bir nehir gibi savaşırsa, düşmanları onun önünde dağılıp gider. Buna ordu momentinin kullanımı denilir. Daha Sanatı'nın rinde, ması aynı

önce

de

belirtildiği

ana t e m a l a r ı n d a n

karşılaşılacak gerektiğini

fikirdedir.

biri

durumlarla

öğretir. Dikkatle

Zhuge

üzere de ilgili bu

Sun

Tzu'nun

Savaş

objektif olmaktır. nasıl

tutkusuz

k o n u d a da

h e s a p l a n m ı ş saldırının

Esekalın-

Sun Tzu

ile

avantajlarını

belirtir:

Savaşta usta asker sinirlenmeyen askerdir. ferde usta asker korkusuz askerdir. Bu nedenle akıllı savaşı önceden kazanır, oysa cahil asker kazanmak savaşmak zorundadır Burada güç

ve

adam

hakkındaki

Zhuge,

Sun

kaybıyla

uyarılarını

Tzu'nun,

sonuçlanan

aynen

yetersiz

Zaolan için

planlamanın,

harekatların

sonuçları

yazar.

Bir ülke gerekli malzemeyi yüksek fiyatla almak zorunda kaldığında tükenmiş, malzemelerini uzun mesafelere taşımak zorunda kaldığında fakirleşmiştir. Saldırılar tekrarlanmama!/, savaşlar çoğaltılmamalıdır. Güç, kapasiteyle orantılı bir şekilde kullanılmalı, aşırı kullanmanın gücü tükettiği unutulmamalıdır. Gereksizden kurtul, ülken bu şekilde barış dolacaktır. Rekabet edemeyenden kurtul, ülken bu şekilde kazançlı çıkacaktır.

19

Zhuge, vaş

son

Sanatının

zaferin

olarak Tao-te

ve

Huan

anlaşılmaz olanın

Ching'in,

Efendileri'nin hakkı

Sun

Tzu'nun

geleneğine

Sa-

uyarak

o l d u ğ u n u yazar:

Başarılı saldırı, düşmanın kendisini nasıl savunacağını bilemediği saldırıdır. Başarılı savunma, düşmanın nasıl saldıracağını bilemediği savunmadır. Bu nedenle savunmada başarı yüksek duvarlara bağlanamaz. Bu nedenle yüksek duvarlar, derin su çukurları güvenliği garanti edemez. Sağlam zırhlar ve etkili silahlar da aynı şekilde güçlü olmayı garantileyemez. Düşman bir arada kalmayı tercih etmişse hazır olmadığı yerden saldır: düşman saldırı hattı kuruyorsa, seni hiç beklemediği yerde karşısına çık. 'Bilinmez anahtarı nüşle

olurken

olarak

Savaş

bilmek'

fikri

yinelenmektedir.

Sanatı

arasındaki

pek

Bu en

çok

strateji güçlü

kere

zaferin

Taocu

düşü-

bağlardan

birini

oluşturmaktadır. Taoist

felsefenin

öğretilerinin

getirdiği

pratik

yönleri

a n l a m a k b i z e ç e l i ş k i l i g e l e b i l e c e k bir i k i l e m i a n l a m a o l a n a ğ ı sağlar. dan

Sun

Tzu'nun

bir y a n d a n

savaşı

da savaş stratejileri ö ğ r e t m e s i

nabilire

de

sına bakışı Bir

bu

konuya

bir d e T a o f e l s e f e s i n i n

bakışın

aynı

anda

ünlü

bir T a o i s t t e k n i k t i r .

yöntemle çözüm Yolu

Tao-te

olduğu

bulur.

Ching'de

"Cennet insancıl

ederler."diye bir men

ve

hiç d e

yazılı

cehennem

insan

zeka-

günlerde

olarak

i n s a n l ı k dışı

bu

ile

değer-

ikilemler bu

ikilemine

acımasızlık

bir d i ğ e r

iyiliğin

Aklın

çıkar. insancıl

değildir.

halkı Kore

saman Barış

yazıdan

bahsetmişse

de,

Orada

k a b u l edilir.

Tao-te Ching'in

1950lerdeki

açılardan

Çelişki ve

kukla köpekler gibi

yazmıştır,

ardındaki

farklı

Savaş Sanatı'nın

değildir,onlar da

araştırman

kurtulması'

birbirinden

t e m a s ı n d a ortaya

çok şey s a m a n d a n de

bir y a n -

olarak algıla-

ile b a k m a k g e r e k l i d i r .

lendirilmesi örnek,

lanetleyip

bir ç e l i ş k i

pek

Bilgeler

köpek gibi

kabul

ünlü filozofu.

Batılı

Anlaşması'nın

'Canavarın

he-

geminden

Taoistler açısından

olarak algılanmamış t a m tersine

bu

Budist

öğretide olduğu

gibi

bir o b j e k t i f l i k ç a l ı ş m a s ı

olduğu

belirtil-

miştir. M o d e r n a k ı m a g ö r e d e b u t ü r bir d ü ş ü n c e bir p s i k o l o g ya

da

sosyologun,

beklentilerinin sinden sel

çok,

ülkelerin

bağımsız

davranışları,

akılcı

kararların

çevresel faktörlerin

gerekse

toplumsal

kaynaklandığı

tezine

etkisi

kontrolün

benzer

bir

düşünceleri biraraya

ve

gelme-

altında,

g e r e k birey-

ötesindeki

değerlerden

düşünceden

öteye

gide-

mez. Sun

Tzu'nun

vaş Sanatı'nda psikolojisinin türden

klasik

belirtilen

gücünü

duygularla

eserinde olgu

anlamaya

arzulayanlar

yenlere de

büyük yarar sağlar.

Bu

ışık

olduğu

faktörlerini Tzu'nun

çok

yöneliktir.

bu şekilde tüm amacı

ediierek

kısa

Tao-te Ching

bu

üzere

bu

İnsanların

güçten

Savaş üzerine

siyasal,

hangi

bu

gücü

kaçınmak

koşullama

Sa-

çok toplum

anlamak

bakıldığında

Çatışmaların

mesleki

minimize

kadar

altında

davetten

görülür.

belirtildiği

yönlendirilebileceğini

kullanmayı

silahlanmaya

de

kan d ö k ü c ü l ü k t e n

iste-

Sanatı'nın bir

psikolojik

ve

çalışma maddi

derinliğiyle analiz e t m e k t e k i

savaşı

teşvik e t m e k t e n

kesilmesini

Sun

çok savaşın

sağlamaktır.

k o n u d a da Savaş Sanatı

ile

paralel-

lik g ö s t e r i r :

Elimde tuttuğum ve ödüllendirdiğim üç hazinem var. Birisi şefkat, ikincisi tutumluluk, üçüncüsü ise başkaları üzerinde öncelik iddia etmemek. Şefkatten cesaret doğar, tutumluluk bize görüş sahası sağlar, başkaları üzerinde öncelik iddiasından kaçınma da yaşam güvenliği getirir. Şefkati, cesareti ve tutumluluğu bırakan, alçakgönüllülüğü terk ederek saldırganlığı tercih eden kısa zamanda yok olur. Savaşta şefkat zafere ulaştırır, savunmada şefkat ise güvenliği sağlar. Klasik

eserinde

durulmadıkça sine

ait

'çatışmasız

dilmesinin

her

Sun

Tzu

kendini yakacak ne

başarı' kadar

Hoca

askeri

bir a t e ş e "

stratejisinin kolay

değilse

saldırıyı

"dur-

benzetir ve

kendi-

her z a m a n de

'üstün

elde

e-

etkililik'

stratejisinin

genellikle

nimize edebileceğini başarı

çoğunlukla

Sanatı

stratejisi

rektiğini

anlamsız

hiç de

bilmenin,

vahşet

bizlere öğretir. bir

şey

neyin,

neyi,

yok

yapmadan

ne

ne

ve

olmayı

mi-

Taoist d ü ş ü n c e y e göre kazanılır;

zaman

zaman

Savaş

yapılmaması

yapmayı

bilmek

gekadar

ö n e m l i o l d u ğ u n u n altını çizer. Egzotik meme,

Hareketsizlik lanır.

Yine

Hareket nır.

uzak

doğu

savaş

ve

tutulmaz

olma

bilinmez

Sanatı, uzak

Sanatı

da

Varlık Bilimi

enerji lamı

Daha

Taoism'in

ilgilenirken, Savaş

çağlarda,bu

Ming

kitabından

biri

olan

etmenin,

Bu

Yolculuğu

bilimini

an-

güç

kral

kılıcını

sahibi

kılıcı da

ülkesinin

kendisini

uyanan

silahlarla

dünyayı

sihirli

olağachi)

Moğol

ile

saldırı-

önemli doktrin-

ya

da

Sun

olmanın

ne

dururken Tzu nun gibi

so-

biridir.

karşılaştığı bir m a y m u n

karıştıran

bir m a y m u n kraldır.

So-

bir ş e y t a n ı y e n e r e k ,

ile

ülkesine

geri

döndüğünde,

Hatta

oyuncak

kılıçlar

komutanı

olan

kılıç

ülkesindeki

yaptırarak

di-

savaş

oynatır.

Ancak, maalesef

kahraman

u s t a l a ş a r a k silahşor olur.

maymunlara

oyunları

(Hsi-yu

çalar.

Şeytan'ın kullanmada

baş

belirleyici

dört

üzerinde

edilmesinin

başına g e ç e n

maymun

şeytanın

sında

Bilimi

tam

i n c e l e r k e n varlık bilimini

gelişmenin

ihmal

zekasız

kitaptaki

hakkındaki

Tao d ü ş ü n c e s i n i n

maddesel

göre

medeniyetinin

ğer

Yaşam

(1368-1644)

nuçlar ürettiğine en güzel ö r n e k l e r d e n

nuçta

içeren

kaynakla-

Sanatı'nın

Batı Y o l c u l u ğ u ,

yaşam

psikolojik gelişmenin öğretilerine

Batı

kavuşmuştur.

hiçe sayarak,

konu

Hanedanı'nın

ları a l t ı n d a k i e s k i Ç i n ' d e ihmal

ile

kaynak-

tekniklerini

Bilimi'nden

çekiçeren

Bilimi'nden

kültür

Yaşam

içermektedir.

ileri

görüş

ölümsüzlüğe lerini

Varlık

ve

dikkat

niteliklerini

iki k a v r a m ı n d e n g e s i n d e d i r .

Taoist nüstü

dövüş

g e n e l d e zihin

kullanımını bu

Taoism'in

doğu

sanatının gibi

kontrol

bir d ü ş ü n c e y e

savaş

oyunu

etmekte

bu savaşçı başarısız

kapılarak kendilerinin

oynamalarının

21

komşu

maymun

olur.

Kafa-

oyuncak

ülkelerce

ger-

çek

savaş

çalışması

olarak

algılandığı

düşüncesine

kapılır

v e b u s e f e r k e n d i s i d e g e r ç e k bir s i l a h l a n m a y a r ı ş ı n a g i r i ş i r . Bu

Onüçüncü

yansıtıyor değil

Yüzyıl

Öyküdeki maymun mayı,

ne

yok edecek tuzağa

Tuzağa

arzuyu

kadar

da

günümüzü

kral e l i n d e k i g ü c ü akılsızca k u l l a n -

d o ğ a l düzeni bozarak ortalığı

kendini tır.

eseri

mi?

düştüğünde

yitirerek,

ise

varlık

birbirine kattıktan sonra

kendi

kendine düşmesini

içinde

kaynaklanan

bilimini

anla-

dayanılmaz

araştırmaya yönelir.

Dikka-

tini akılcılık ve b i r l e ş m e y e t o p l a r . Maymun'un Tao'cu

din

düşüşü

adamları

gerektiğini

söylerler ve

Ruh

Kazanında

Simya

Buda

kendisine

ile

karşılaştığında

içindeki

Taoist

eser I

pişmesini

başlar.

yaratıkla savaşması Ching'de

öğütlerler,

belirtilen

ancak maymun

kral bu g e l i ş m e d e n kaçar. Buda,

maymunun

görecelilik

kanununu

maymunu

beş

n u ç l a r ı n d a n acı Beş dan

yüzyıl

pişman

şunları

gururunu

kendisine

element

dağına

çekmeye sonra

olmuş

kainatın

karşı

açıklayarak

ele

hapsederek

konulmaz geçirir

kibirinin

ve so-

m a h k u m eder.

Budist tarihçi

maymunun

yattığı

Kuan

Yin

yaptıkların-

hapishaneye

giderek

yazar:

Ne kadar kötü ki sihirli maymun halkına hiç Akılsız bir kahramanlık gösterişine kapıldı. Çılgın bir yürekle çevresini yakıp yıkarak Ölümsüzlerin toplantısında;

hizmet

Büyüklük tutkusunun kasırgasıyla egosunun peşine Mutluluk cennetine koştu. Yüzbinlerce askerin arasında, Kendisine direnecek yoktu; Gökyüzündeki en yüksek cennet katında Ürkütücü bir varlıktı o. Ancak ne zaman ki şaşırtıcı Buda ile karşılaştı, Merak ediyoruz, artık kim bilir ne zaman yeniden çıkarak aynı şeyleri yapmaya kalkabilecek?

2}

etmedi;

kapılıp

ortaya

Şimdi

maymun

yalvarmaktadır. caklarını peşine

artık s e r b e s t

Azizler

söylerler; düşmekte

kendisini

artık

tüm

bırakılması

bir

şartla

gücünü

kullanacaktır.

Ancak

için

azizlere

serbest

bıraka-

yalnızca bu

aydınlanma

aydınlanma

d e c e k e n d i s i için d e ğ i l t ü m t o p l u m için o l a c a k t ı r . aziz,

maymunu

madan

önce

geçirir.

Bu

ranışa

uzun

yoluna

çıkmak

bir t e d b i r a l a r a k halka

maymun

kalkıştığında

başını

üzere

maymunun

tutkuya sıkarak

sa-

Son olarak

serbest

başına

bir

bırakhalka

kapılarak yanlış

bir d a v -

dayanılmaz

acı

bir

ve-

recektir. S a v a ş S a n a t ı y ü z l e r c e yıldır, sik

eserlerinden

biri

eserin en önemli her s a v a ş ç ı n ı n kayı

unutan

olarak

bilinmektedir.

bilgeliği Sun Tzu'nun

başına

geçirdiği

savaşçıların

d a n sıkıldığını

s t r a t e j i n i n en ö n e m l i kla-

gösteren

başının

halkadadır. nasıl

Ancak

bizce

bu

kendi eserini okuyan Tarih

bu

hal-

bir s i h i r l i g ü ç t a r a f ı n -

örneklerle doludur

SAVAŞ Tao Tzu'nun

SANATININ

öğretilerinin Savaş

felsefi

Sanatı,

Her

iki

eserde

andıran bir

bir

bilge

de

halinde

mutlak

olduğunu

siyasal

klasiği

İÇERİĞİ

etkisi

Tao-te

altındaki

Ching

deyişler destan

ağzından

seslenerek

rilmesi

VE

Sun

adındaki

paralellik gösterir.

önerilen

bilgenin

bizlere

ve

Tao

e s e r l e bir b a ş k a a ç ı d a n d a

YAPISI

kendi

başarının,

kahramanlarını

söylenmektedir.

aksi

öğretilerinin taktirde

söylemekte ve

ise

önerilerini

Kitaplarda yerine

geti-

başarısızlığın tartışma

kabul

e t m e z bir ü s l u p ile i l e t m e k t e d i r Taocuların yaratılmayıp, araya Aynı

çok

getirilmesi düşünce

olarak fikri

bir k ı s m ı

daha

her

bugün

şeklinde

Savaş

iki

de

deyişlerin için

de

benzer

tarafından

derlenmesi

hazırlandığını

Sanatı

eserin

bilim

T a o - t e C h i n g ' i n yazarı

eski

ileri

öne

sürülebilir.

kaynaklardan

adamlarınca yaygın

ve

bir

sürmüştür Sonuç

esinlendiği

olarak kabul

edilmek-

tedir. Savaş mini

Sanatı'nın

vurgulamaya

üzere,

"Liderler

planını

hazırlar,"

birinci

ayrılmıştır.

herhangi ve

bölümü I

Planlama'nın

Ching'de

bir ş e y i

de

yapmadan

"Liderler sorunları

öne-

belirtildiği

önce

mutlaka

inceleyerek önlemini

alırlar." Savaş harekattan faktörden

manevraları

konusunda

Savaş

ö n c e m u t l a k a göz ö n ü n e alınılması önemle

bahseder:

Uyum,

hava,

Sanatı

her

gereken

beş

arazi,

askeri

li-

derlik ve disiplin faktörleri. Bu bağlamda "Uyum" faktörü, RUSU

lir.

siyasal

l i d e r ile

Gerek Tao,

met T a o ' n u n vaşçı

Sun

neltilmesi"

gerekse

Tzu,

iş

Konfüçyüs'e

" U y u m Yolu"na Uyumdan

düşüncesi

sivil l i d e r l i k l e d a h a d o ğ -

halk a r a s ı n d a k i

birliği

bağlı

olmalıdır.

"halkın

liderle

Bu aynı

olarak söz e t m e k t e d i r .

25

k o n u s u n a eği-

göre dürüst

bir h ü k ü -

k o n u d a sahedefe

yö-

Hava f a k t ö r ü , hem

orduyu

halkla

ilgilenir.

doğru

ilerleyen masını

savaş ana

ordunun

hem

mevsim

Faktörü'ne

arazinin

güvenlik

lanımı

en

de

ter,"denilerek bu Askeri ana

olma,

insana

bilgelere

mutlaka

göre,

sürülmemesine duğu

arazideki

ihmal

eden

en

az zararla

hem

"zekasız

geçilmesi

engebeler,

önceden

boyutlar

öngörülerek,

kılavuzların

kul-

ortaya

çıkmaktadır.

takibi

çalılıklarda

de

I bi-

Bu

kriterler,

cesaret ve

Cesaretsiz otların

ise

kriterleri yine

Konfüçyanizm'ce de

insancıllık,

yabani

cesaret

çık-

bir k e r e d a h a v u r g u l a n m ı ş t ı r .

verme,

benzer.

doğru

alanında

esnasında

iyi t a n ı y a n

olarak

değerlerdendir. önem

gücünün

için

savaş

hakkındaki Savaş Sanatı

hem geleneksel Taoizm gören

üretim savaş

de

seçimi

destekleyen

gösterir.

kılavuzsuz

husus

Liderlik

hem

savaş

yöreyi

unsur

"Avın

da

arazideki

faktörler

Burada,

önemli

Ching'de

gelince

uzunluğu,

gibi

planlanmalıdır.

halkın

Bu

faktörlerinden önemi

mevsimin

de askeri

konu

üretimin

sağlamaya verilen

Arazi

uygun

hem

sağlanmasıdır.

seçilerek

gereken

için

askerler

Buradaki

kullanımının

mevsimin

ve

yani

oluşturan

zeka,

güvenilir

kararlılıktır.

sahip zeka,

Budist

olunan

tarlanın

filizlerin

ekili

temizlenmemesidir.

olgunlaşmış

ürünü

kabul

ol-

İnsanı

biçmesini

bil-

memektir." D i ğ e r iki d e ğ e r o l a n dere

emrindekilerin

güvenilir o l m a k ve

sadakatini

ve

itaatini

k a r a r l ı l ı k bir li-

kazandıran

olgu-

lardır. Sözkonusu sel

dayanışma

kriterlerden ile

faktörü,

kullandığı

temi

askeri

ile,

beşincisi

verimlilik ana

konuları

mekanizma

liderlerde

olan disiplin, ile

olan

ilgilenir. ceza ve

ödül

mutlaka aranılan temel

güvenilirlik ve

dır.

Savaşçılar t a r a f ı n d a n adil ve d e n g e l i olarak k a b u l e d i l e -

rek

benimsenecek Yine

vaşlara

bir ö d ü l

ilkeleri ve

ile

doğrudan

sis-

nitelikler-

den

büyük önem

kararlılık

örgütDisiplin

ceza sisteminin

bağlantılı-

kurulmasına

verilir.

"Eyaletler

çözüm

Savaşı"

arayan

sırasında

düşünürlerin

26

bitmek

bilmeyen

oluşturduğu

sa-

Yasallık

Okulu

da

kişisel f e o d a l y ö n e t i m

gütlenme

ile

Bu

hukukun

bölümün

önemini

ortaya

siz

durun."

ustalık

Tao-te

zayıf

ve

karşı

olmaya

ve

Sun

bir

ile

ancak

çok,

oynayarak

usta,

Savaş Savaş

ülke ve

ana t e m a rın

önem

yük

savaşçı

maliyetini

zorunlu

sını,

ele

oranda

gelmekten

için

güçlü

kaçınmalı-

düşmanın

kızgınlığını

büyük bölümü

özet

ka-

maneviyatı kendisine

olarak

kriterini genel

ayrılmıştır.

süratin ve

Özellikle

büyük

gözlerimizin

verilmiştir.

Savaşın

amacıyla

ç o k akın

edilen

üzerindeki

geçirilecek bölümde,

ülke Sun

düşman salık

Bu

savaşın

bölümdeki

etkinliğin

tutumlu

ülke

olarak en

önemli

uzak ülkelerdeki savaşla-

kaynakları

enerjinin

önem

ancak

saldırarak üstün gelmeye

Burada

etkilerine

ülke

yararlanılmasını

büyük

için

öfkesini,

Kaynakların,

Üçüncü en

yanlış

olmadıkça

yöntemleriyle

üç

esnasında

azaltmak

bilinmez

her d u r u m

düşmanın

ikinci

prensibidir.

yerine daha

mak-

sürpriz fak-

psikolojik ve fiziksel faktörler.

sürmesinin

önem

büyük

düşmanı

savaşçı

kisi v u r g u l a n a r a k b u t ü r u z u n s a v a ş l a r d a n öğretilir.

olan

bozmaya,

verir.

Sanatı'nın

savaş

"En

etki-

"Savaşta

ve

akıllı

karşıya

çekilme

dengeyi

üzerindeki

olduğu

uzun

karşı

Sanatı'nın

halk

savaş

gerçekten

geri

Sosyal,

ilacı

sır t u t m a

g ö r e akıllı

düşmanın

kullanmaya

gibi,

bilgiye sahip olurken

düşmana doğrudan

karşı

silah

Tzu'ya

arasındaki

önüne serer:

yazıldığı

içerir.

Etkiliyken

ana sanatlardandır.

düşmanla

çalışmaktan

gösterin.

yegane

nedenle

olarak dişe-diş

Sun Tzu,

natları

bu

olmalı,

zorlu

dır.

de

ve zaferin

becerileri

Genel

ör-

aldatmacanın

aldatmacayı

gözükmektedir.

taraf hakkında t a m

çaredir.

hazırlıklı

Ching'de

Sanatı

harekat

güçsüz

beceriksiz

bağlıdır;

yönlendirme son

Savaş

"Askeri

kendinizi

simum verimliliğin törü

ardından

koyar:

Gücünüz varken

s i s t e m i n i n y e r i n e akılcı

önemini vurgulamıştır.

kullanılmasına

ve

Tzu

o l u m s u z et-

kaçınılması halkın

dersi bü-

üzerindeki

özkaynak

kullanımı

kaynaklarının

Kullanılma-

esirlerinden

maksimum

verir.

konu savaşta strateji'dir.

yine tasarrufa verilmiştir.

27

Ana

Burada da amaç,

düş-

mana

doğrudan

çalışmak

yerine

aldatmacaları rerek,

ve

hedef

düşmanı

düşman

olabildiğince

kaynaklarından

Burada

düşman

saldırarak

düşmanı

kullanarak

düşman

masıdır. gibi

doğruya

yok

kaynaklarını az zayiatla

maksimum

özkaynakların

etmeye savaş

ele

yararın

geçi-

sağlan-

tasarrufunda

olduğu

kaynaklarının

da olabildiğince zarar g ö r m e d e n

ele g e ç i r i l m e s i prensibidir.

Bu k o n u d a S u n Tzu U s t a bizlere

ünlü

doktrini,

"En

iyi

zafer

savaşmadan

kazanılan

zafer-

dir."deyişini öğretir Sun Tzu olarak, Tzu,

ana

en

iyi

olduğunu,

bu

bölümde

bizlere taktikler de gösterir.

amaç savaşmadan yöntemin

kazanmak olduğu

düşmanın

planlarını

bu yapılamazsa düşmanı

rakmak gerektiğini öğretir.

önemine dikkat çeker,ancak süratin ayrılması

rumda

olması

işgal

uzakta

devam

manla nuda

kuvveti

eaer.

yecek

ğişik değiş,

sen

çizer. gibi

bir

ancak

masraf

bu

du-

kapısından

ile

orantılı yine

harekat stratejileri

aynıdır:

olabildiğince

uzak

Güçlü dur.

benzer şekilde,"Üstesinden

da,

verilerek

Kazanılacak zaferin

vurgulayarak

prensip

direnmek

konumlara bu

de

strateji

bağlıysa

Ching'de

gücü

savaştan

koşullara meyanda,

almaya

altını

hakkı

söyler.

Temel

Ching'de

bı-

mutlaka aceleci-

hazırlıkların

kullanma

düşmanın

doğrudan I

Aynı

de

ve

gerektiğini

kalınabileceğini

Bölüm ile

gerektiğinin

gerektiğinin

zafer

bozmak

Usta bu konuda da zaman faktö-

likten kesin

baştan

İlk Sun

izole e d e r e k z o r d a

rünün

yapılması

için

kötü

her

savaş

karşı

kadar

alanında

uyum

hususun

kader

ne

getirir." büyük

düş-

Bu

denilmiştir.

oranda

haber

karşılaşılabilecek

göstermek

gerekir.

önemi,"geçilmezle

ko-

gelineme-

de-

Yine

I

karşılaştığında

d e ğ i ş t i ğ i n d e g e ç i l m e z geçilir olur." deyişiyle

be-

lirtilmiştir. Sun Tzu larak den

Usta,

kazanacağını sonra

eder.Sun

usta

bize z a f e r i Tzu'ya

savaşacağını,

ne

savaşçının

gördüğünde garanti

göre zaferi zaman

ancak zaferi

savaşacağı,

edecek

beş y ö n t e m d e n

kazanacak savaşçı

savaştan

2S

kesin

o-

düşüncesin-

kaçınacağını

söz

ne zaman bilen

sa-

vaşçıdır.Usta vetle

komutan

saldıracağını

birliğine

sahiptir,

ne zaman

bilir,

az,

emrindeki

beklenmedik

ne z a m a n asker

koşullara

ve

b ü y ü k kuv-

subaylar

hazırdır,

fikir

komutan-

ları s i y a s a l o t o r i t e n i n g ü d ü m ü n d e d e ğ i l d i r . Bu büyük hemen maz, Tzu

son

husus

ahlaki

ve

hemen savaşı

işte

oldukça

hiçbir

yan,

değerlendiremeyen

time

müdahale

engel savaş

konuda

şüncesi

zafere

edilen,

elde

bizlere,

zin

orduya

nız v a r d ı r , sanız

o

mesele

bilgidedir.

müdahale

Sivil

en

önemli

en

kısa z a m a n

gerekliliğinden belirleyen

bu

"Kendinizi ve

ancak

zaman

beş y ö n t e m i

kabul

biriminde Hangi

ne

de

tehlike

de-

tarafın

iyi

tanıyorsanız si-

iyi b i l m e n i z e r a ğ m e n

kendinizi savaşta

olarak

dü-

d e ğ e r l e n d i r e n Sun

karşınızdakini

tanımıyorsanız yine

her

yönetimin

gerektiği

silah

kaynaklanır.

kendinizi

ne

askeri yöne-

etmemesi

bilginin

yeterince

Sun

tanıma-

bozarak zafere

yoldaki

için t e h l i k e y o k t u r ,

nızdakini

yönetimin

dengeleri

giden

kazanacağını Tzu

güçleri

edilecek

ğerlendirilmesi

başlatıl-

hükümetlerdir.

askeri

çok

Savaşlar

anlatır.

da ana

alanındaki

"askeri

liderliğe

yükler.

tarafından

sivil

elindeki

bir s i y a s a l

etmesinin,

olduğu,"gerçeğini Bu

askerler

genellikle

bir d u r u m d a

Askeri

sorumluluk

zaman

başlatan

böyle

hassastır.

entellektüel

de

kazanma

karşınızdaki ile

karşı

karşışansı-

bilmiyor-

karşıyasınız

demektir."der. Savaş en

önemli

tır.

Yine

Sanatı'nın

Taoist

anahtarının makta bu ken,

olduğunu olanı

Anlaşılmazlık önemli

düşmana

Sun

bir v a r l ı k

Sun

Tzu

uyumda Tzu

savaş stratejisinin k o n u s u n a ayrılmışburada

ve

yorumcularından

anlaşılamaz,

kolaydır.

zaferin

anlaşılmaz oysa

ol-

Du

Mu

belirli

bir

Anlaşılamayan

kazanır-

k a y b e d e c e k t i r . " sözleriyle belirtir. olmayı

geri

pasif

kalmaktan

çekilmek ya

olan

kendini

bölümü

olan taktik

yaklaşımla

anlamak

anlaşılır olan

biri

koşullara

öğretir

"şekilsiz

Anlaşılmaz rada

bir

değişik

hususu,

konumda

dördüncü

unsurlarından

da

başkalarının

göstermemeyi

ayırmak

saklanmak

göremediklerini becermektir.

gerekir.

değildir.

Bu-

görmek,

Burada yön-

t e m yine a l d a t m a c a l a r d a d ı r .

Fırsatları

düşmandan önce gö-

rerek,

özellikle

bilinir

hızlı

hareket

büyük avantaj Bu

bilinmesinde

olduğunu

yapın,"

der,"Ve

duğu anda yüklenin. rinin

ordu

Tzu,

Sanatı'nın

Enerji'den

sıra

nın

bir

geleneksel

değişikliği

ve

değişikliğin koşullarını

sürprizin

etkileyerek

Sun reysel yani

Tzu'nun

örgüt

içi

ordunun

çıkacaktır. ordunun

Tzu'nun özel

önem

dünyaca

olan

Tzu'nun

rekse tüm neden,

sonsuz

kolayca

savaşıtaktik

psikolojik

vurulabileceği

ko-

öğretilerinin

ana

birlikteliktir.

Bu

zorunluluğu

yerine

"Güç"ün

sayede

bi-

örgütün

momenti

bireylerden

öne değil

sonuç ararlar." kaynaklanan

güce

birliktelik eski

Samuray'lardan Sanatı'nın bu

Sun

manevra

sayıda

düşmanın

oluşturacağı

Japonların

dünyada

hare-

öneminin

ve gerilla

konusundaki

olma

erdirerek

Savaş

ya da

Moment,

öne çıkarır.

kendisini ve eserini

bilinen

savaşçıları Sun

birlikten sona

konusu

Savaşta

komutanlar savaş alanında

momentinden

çekişmeleri bu

bağlı

tümünün

"İyi

çizerek

d a y a n ı ş m a ve

yeteneklere

bu bir

koordinasyonun

gerektiğini,

"Enerji"

Tzu

simgelemektedir.

bahseder.

düşmanı

ol-

ahlakın

savaş alanında Güç,

ile

altını

kullanılması

Sun

ve

bölümünün

savaş yöntemlerinin

n u m a g e t i r m e n i n yararlarını teması

disiplin

dinamizmini

kullanımından

zayıf

iyi s a v a ş ç ı l a r y e n i l m e l e -

Burada vurgulanan

becerisi

"Kendinizi

yalnızca

konuşlanırlar."

kastedilen

ordunun

arada

ki,

kalınacağının

vurgular.

beşinci

kullanımıdır.

bize ö r g ü t l e n m e

yanı

daha

yerlerde

vurgular.

halindeki

bir

örgütlenmenin,

önemini

Moment'in ket

içi

Savaş Enerji'dir.

karşı

kesin zaferin yolunun

hareketsiz

düşmanınıza

Unutmayın

olanaksız olduğu

bölümde daha

Sun Tzu,

hareket edileceği ya da

yenilmez

düşmana

doğurur.

düşünceyi takiben

ne zaman iyi

etmek,

ve

bugün

ayıran

kadar yararlı

gücün

en

tarihi

bireysel

büyük özelliktir.

modem

Asya'da

ge-

bulunmasındaki temel

birliktelik içindeki " M o m e n t ' e verdiği ö n e m d e d i r .

30

iç

verdiği

dövüş sanatı t ü m

çağlardaki

gerek

bu

sağlamasına

Kitabın rını

öne

altıncı

çıkaran

kavramlar

b ö l ü m ü , " B o ş l u k ve

Gücün

yüzyıllardır

oluşturmaktadır.

Kullanımı

Taoist

Ana

fikir

savaş

zayıf d ü ş t ü ğ ü mez yapar. savaşta rında

anda

değil

bugünün

yaygın

manının

kapasitesi sosyal

enerjini

becerisi

daki

mükemmellik

O zaman

kimse

"Bir

ordunun

karşınıza

bir

ve

düşman

etmemizi,

ancak

yapısız

belirli

tutmanın

düş-

ayaklarına

bir d ü z e n d e sürpriz dinamik

bir

her e n g e l i

Sun

Tzu'nun

aracıdır.

sözlerine

belli

bir k a l ı b ı

olamaz.

feri

kazanma

yeteneği

Tao-te

güçlerinin ya-

aralarla

sürekli test

gerçek durumunu

düş-

akışkanlık yalnızca potansiyel

Sun

Tzu

Ching'de

de

da

düşmana

belli göre

belirtildiği

bir b i r l i ğ i n

bir k a l ı b ı y o k t u r . değişim

çıbilir. Za-

göstermek

Buna deha denir."

bölümü

silahlı

çatışma

konuya

ile il-

ile s a v a ş m a n e v -

görüşlerini özetler.

anlatarak

31

başarılı

yıpratmasını

savaş alanındaki düzeni

hakkında Sun Tzu'nun

enerjiyi

karşısına

kulak verelim:" Askeri

Suyun

önemini

Usta

tersine

aşındırmasını,

Savaş Sanatı'nın yedinci

hazırlığın

Sun Tzu

düşman

tam

ve koşullara adaptasyondan geçer. gili o l u p o r d u n u n

tamamlanır.

bilindiği gibi s u y u n da belirli

yapısının

aşmasını,

şu

ile

bir y a p ı y a g e -

olmayıp,

karşın

zayıf s a n ı l a n

kan

kuruluşun-

belirli

olmayış ve

aracı

bir ş e k l i

olmamasına

,

tü-

öğütler.

benzetir,

su,

enerjisini

fonksiyonudur.

ile ç ı k a m a z . "

belirli

güçlerimizin

bir o r d u y u a k a n s u y a

ön

savaşçılar kendi

olması

güçlerini

reaksiyonlarını

saklamamızı

Bu

raları

yenil-

manevrala-

yapısının

bir s t r a t e j i

kendi

kendi

bir s a v u n m a v e

ve

iş

diğer

ordunun

tirmesine d ü ş m a n ı teşvik etmemizi

üzere

de

düşmanının

olmanın

sözleriyle,

ayrıca d ü ş m a n l a r ı m ı z ı n

elde

bizi

biri b u g ü n yalnız

"İyi

düşmanın

korurken

bilinmez

Tzu'nun

mandan

tüketirken

vererek

hem

kullanılmaktadır.

gitmezler,

Sun

pısını

enerjisini

Bu b e c e r i bize, d ü ş m a n ı n

basitlerinden

hem

Bu

temellerini

sağlarlar."

Kendi ketme

olarak

ayağına

gelmesini

saldırma

Bu taktiklerin en

kavramla-

ayrılmıştır.

yönteminin

düşmanın

kendi enerjini koruma becerisidir.

Doluluk"

konusuna

giren

Haberalma Sun

Tzu,

"Hesabını yaptıktan sonra harekete geç. gören

kazanır;

hakkında ol.

I

silahlı savaşın

Ching'e

O zaman

kuralı

baktığımızda

Uzağı ve yakını

b u d u r . " der. Aynı

da

benzer

ilk

konu

şekilde,"Hazır

şans yanındadır." der.

Her z a m a n k i

karakteristik özelliği olan

minimalist / te-

m e l c i g ö r ü ş ü n ü S u n T z u ş u s ö z l e r l e bir k e r e d a h a t e k r a r l a r : "Düşmanın ğini

enerjisini tüketin,

kopartın."

mum

Doluluk

yararlanma

dur;

ve

düşman boşluk

yöntemini

de,

komutanlarının

prensiplerinden

"İstekli

düşmandan

uzakta

s e n d e l e y e n ve kaçana saldır," sözleriyle vurgular.

rarengiz luk v e

kalma

becerisine

Boşluk

latır:

sahip

olacak savaşçı

prensibine yönelik dört

Enerji

Uyumluluk

Ustalığı,

Yürek

Savaş

Sanatı'nın

taşlarından

luluk

konusuna

mutanlar

biri

karşılarına yaratma

Güç

arazinin

yapısını

Sun

çıkan

yeteneğine ezbere

bölümü

Taktik

Ustalığı

Tzu

Usta

anve

bilseler

bile

bu

uğurdaki

çabala,

götürecektir."

diyerek

şullara

sağlamak

uyum

düşmelerinin

komutanların yerine

uyum

I

içinde

kendi

kendilerine felaketten

yararlanama"anlayışı-

seni

felakete

bulundukları

önyargılarının

başka

"ko-

sağlayarak

Ching'de, çaban

Uyum-

bulundukları

bundan

nın

da

konuda,

değillerse,

hususta

ustalığının

ya

bu

koşullara sahip

Bu

ötesine

savaş

Değiştirme

yacaklardır." demektedir.

ceğini

Dolu-

ustalığın varlığını

Ustalığı,

sekizinci olan

ayrılmıştır.

avantaj

çok

için

Es-

Ustalığı.

köşe

ko-

peşine

kader g e t i r m e y e -

ifade etmektedir. Taktik

natı'nın Sun

yüremaksi-

değiştirme

bir d i ğ e r ö n e m l i

Tzu

Usta

düşmanın

bu

konusu niteliği

konuyu,

üzerimize karşılamaya

yacağını

hazırlıklı

düşünmekten

çok,

k o n u m d a bulunmaktır." Tao'cu olarak,

dırı

alacak olursanız,

"yapınızı

"askeri

gelmeyeceğini

düşmanı

gili

doğal olan

olarak

Savaş

hazır o l m a y a

Sa-

bağlıdır.

operasyonlarda

kural,

ummaktan

gelen

olmak;

çok,

düşmanın

düşmanın

saldırma-

saldıramayacağı

I C h i n g ' d e d e b u k o n u ile il-

sağlamlaştırmadan

üzerinize

gücünüzü tüketirsiniz."

aşırı

diyerek

sal-

karşı-

miza

çıkacak

olmanın

düşmanla

önemi

Savaş hazırlığı

Sanatı'na

anlamında

yan

fiziksel

Sun

Tzu

güç,

bu

karşılaşmaya

sürekli

göre

sınırlı

zaferi

konuda

hazır

olmak

kalmaz.

garanti

yalnızca

Zihinsel

etmek

da zafere yönelik

i ç i n aşırı

i s t e k l i o l m a k , y a ş a m a k i ç i n aşırı

birisi,

kendi

beş tehlikeye

sofuluk,

özellikle

bu

üzerine

Her

ne

sayısal

"Askeri

halkı

yanına

etmek,

çekmeyi

bu

maddi

konumunda

olmadan

eğitime bu

üstünlük

düşmanın

gücünü

başarmaktır."

Grup

düşmanını liderle

deyişi

de

h a f i f e alan

kendini takipçileri

Bunun

bağlıdır.

konuda,

de

boyutlara çeşitleri gücün

gü-

önemle

her z a m a n

yararlı

arınarak,

tam

ya

bulunma-

üzerinde

saldırganlıktan

Savaş Sanatı

ilgi g e r e k t i r i r .

Mencius

aşırı

esir düşmekten

Dayanışma, ve

edicisi

sayısal

olan

bir b a ş k a

"Stratejisi

tahsil

Tüm

pozis-

kaynakların

hareketlerinin

olabileceğinin

konularda

önemli

konsantre

yış v e

yukarı

doğal

hiçbir z a m a n

inkar

başarılı

cünü

düşmana

çekerek,

sosyal ve psikolojik faktör ve etkilerin fiziksel

olmayabilir,

tekleyen

konuşla-

dikkat

nehir

vurgular.

düşman

kadar Sun Tzu

karşısında

durur.

üzerinde

yamaçların,

üç

getirir.

üstünlüğün

mışsa da, cün

olarak

noktaların,

da

üzerine

sosyal ve psiko-

noktalarına

önemini

yandan

yorumlar

her

kullanabile-

ilerlemesi

fiziksel,

ilk

özel

güneşli

yörelerin bir

açıdan

yüksek

tepelerin

olduğu

aşırılıkların

k o n u d a da savaş sanatının

Bunlar,

belirgin

arazideki

bakarken

da

orduların

Usta

Fiziksel

arazinin

yonların, bol

bölüm

Sun Tzu

açılardır.

nılacak

boölüm

i s t e k l i o l m a k , aşırı

bir d ü ş m a n t a r a f ı n d a n

üzerinde durmuştur

lojik

psikolojik

gelebilir.

Dokuzuncu açısı

olmaolamaz.

çeker.Bunlar,

duygusallıktır.Bu

b a ş ı n a akıllı

cek zaaflar haline yazılmıştır.

aşırı

dikkat

malzeme

yeterli

liderin

bakarken

aşırı

hazır

hazırlığı

için

yutlarına öfke,

olarak

belirtilmektedir.

gü-

kestirerek,

çalışmasını

des-

şöyle yazılmıştır: bireysel

savaşçı

Kurtaramaz." arasında

karşılıklı

anla-

g e r ç e k l e ş m e s i de büyük ölçüde Konfüçyüs

"Askerini

Okulu

eğitmeden

bilgelerinden

düşman

üstüne

gönderen Sun ile

komutan

Tzu

da,

onları

birleştir;

bu

sana

Onuncu ilgi

türleri

ayrı

incelenerek,

yöntemlerin

şünmeye sus

diğer

edecek

ve

bölümde de

h a n g i tür a r a z i d e nasıl

kişinin

Arazi bir h a -

irdelenir. Arazi tipleri

konulara

yansıtılması

ihtiyaç gösterir. A n c a k ,

komuta

Bu

uyumluluk üzerinedir.

reket tarzı t a k i p e d i l m e s i g e r e ğ i gili

savaş sanatı

diyerek eğitim

k o n u s u n a eğilir.

taktik m a n e v r a ve

ayrı

komutandır."der.

önemine dikkat çekmektedir.

B ö l ü m arazi

alanı

eden

kültüre yönlendir,

zafer getirecektir."

kültürün zafer üzerindeki ana

perişan

"Emrindekileri

bu

ile il-

üzerinde

dü-

meseledeki temel

hu-

maddi,

sosyal

ve

psikolojik

ç e v r e ile i l i ş k i l e r i n i n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e d i r . Sun ölümcül

Tzu,

burada

organizasyon

birlikteliğin

moral

çocukların

gibi

üzerine

bak,

seve

atılacaklardır."

gide

aşırıya

rin dan

kolayca Bu

olarak

olan

senin

Sun Tzu

olduğu

Ana

uğruna

bu

ilgi y i n e kendi

ölüme

seve

arada askerlere

gerektiğini,

çocuklara

sorumlu

söz eder.

etkileridir:"Askerlerine

zaman

kaçılmaması

bölümde

sev-

aksi taktirde askerle-

dönüşebileceğini

önceden

konusu da

hem

öğrenme,

düşmanın düşmanın

gebe ve

konumlarını

"Kendini

ve

de

uyarma-

için

bilgi

gelen

Haber almadan

genel

hem

güçlerinin

de

iyi

fere

giden

Aynı

konuda I

toplama

kendi

zayıf n o k t a l a r ı n ı

anlamak

iyi

tanıyorsan

ile a r a z i

Gökyüzü

ile y e r y ü z ü n ü

haber

almadan

C h i n g ' d e de,

iyi

diyerek çevre

Tzu:

için

asla

biliyorsan

se-

koşullarını

ve

açtığını ya da za-

geçtiğini

"Başlangıçta

en-

Sun

zafer senin

bilmenin zafere giden yolu

yolun

durumunu

öğrenmek kastedilmektedir.

zafer asla t ü k e n m e z . "

düşmanını

nunda

anlamına

işlenmektedir.

düşmanını

tehlikede değildir.

bizlere

iyi

anlatır.

hazırlan

ki s o -

Daşına d e r t g e l m e s i n . " d e n i l m e k t e d i r . Onbirinci

bölüm,

adlandırılmıştır. arazinin yalın yal

o der.

haşarı

liderliğin

edemez.

haber alma

nin

ayrıca

hatalarından

çevre

Bu

Arazide

bölümde

konumundan

içinde

hangi

Dokuz

arazi

iyice

çok sosyal

konumda

34

hangi

Konum

olarak

detaylandırılarak

konumu

ile

bu

h a r e k e t tarzının

sosse-

içinde

hangi

konumda

hangi

hareket tarzının

rektiğine

yönelik öğütler

bulunmaktadır.

Sun Tzu

Usta tarafından

bu

(a) Ç a t ı ş m a l ı (b) Yakın

seçilmesi

ge-

ölümcül

sa-

d o k u z arazi,

Arazi

Arazi

(c) İ h t i l a f l ı (d) A ç ı k

Arazi

Arazi

(e) A n a h t a r (f) C i d d i

Arazi

Arazi

(g) Z o r A r a z i (h) K u ş a t ı l m ı ş (i) ö l ü m c ü l olarak

adlandırılmıştır. "Çatışmalı

vaş

Arazi

Arazi"

ya

da

mektedir.

Arazi",

sivil "Yakın

Arazi"

çalarına

denilirken,

geçiren

tarafa

"Açık Arazi",

genel

olarak

çatışmaların

birbirine

"İhtilaflı

avantaj

da

dilimleridir. manın

"Zor Arazi",

hiçbir

"Kuşatılmış olup,

fayda

i l e t i ş i m i ç i n kilit g ö r e v i g ö -

"Yakın

zor olan

sağlamadığı

Araziler"e

giriş

Arazi"nin

derinliklerinde

girilmesi

bu tür arazilerin en

olmalarıdır. men

Arazi",

arazi

ya

son

özelliği

üzerinde

tam

tersine

bulunan da

arazi

girmiş

parçalarına

olanakları

önemli

" Ö l ü m c ü l Arazi",

pareline

isimdir.

arazilerdir.

birbirlerinin

arazi

halinde

araziler-

ren

"Ciddi

düşman

çekişme

denil-

arazilere.verilen

"Anahtar Arazi"den anlaşılan, ülkelerin

arazilere

rahatlıkla girebildiği

dir.

düşman

bitişik

Arazi",

sağlayan

h e r iki t a r a f ı n

üzerinde

gerçekleştiği

ol-

denilir.

derecede

dar

pusuya çok uygun

bulunulduğunda

he-

savaşa girişmek ya da yok olmak seçeneklerinden

bi-

rinin s e ç i l m e s i n i m e c b u r e d e n arazi t ü r l e r i n e d e n i l m e k t e d i r . Tanımını anlatan arazi

Tzu,

yapısının

törlerini

de

lar.Farklı avantajları, laka

yaptığı

Sun

her

asker

insan

türü

duyguları

ve

incelenmelidir."

35

ve

uyumun

uyum,

ricat

uygun içinde

sosyal

araziye

türlerine

için

taktiklerine,

üzerindeki

ekleyerek

arazi

arazi

çatışma

ya

taktikleri bulunulan

psikolojik önemini da

koşullar - tüm

fak-

vurgu-

ilerlemenin bunlar

mut-

Savaş saldırıda

Sanatı'nın

ateşin

onikinci

kullanımı

dakçılık yöntemleri

ile

silahlardan insanlık

Sun

biri

için

felaket

Tzu

başka

Hoca,

etmemeli, dikkate tır

askeri

"Yalnız,

şeye,

savaş

aksi

gazap sevince

varlığına

bir d a h a

ve

en

Hoca

ölümcül

bu

birini

bölümde

dile

getirir

kullanılması

içinde

içinde

sana

açıklığı

yararı

sözlerini

dönüşebilir,

ile

derecede vurgulamışgörüyorsan

vazgeç.

Öfke

ancak yok olmuş

kavuşamaz,

Sun sevk

kışkırtmacılığı son

olacağını

hareketten

.

gere-

ordusunu

savaş

sonuçlarının

olanca

taktirde

asla

ile b a ş l a r .

konusundaki

kızgınlık

gerektiğini

sonunda

geç,

kun-

bir ç a b u k l u k l a s o n a e r d i r e n

liderler gazap

alınması

harekete

Kundaklama

hükümet

yapmamalı."diyerek

Büyük

kalmadıkça

beklenmeyen "Hiçbir

konu

çeşitli

çağdaki

dileklerinden

çare

araçlarıdır."

kendisinden

incelenen

konu,

incelenmesi

yaşadığı

nedeniyle

duygusal

"Silahlar ancak ken

kısaca

Tzu'nun

olması

en

Bu

kundaklama sonrasına yönelik teknik

hazırlıklar ve stratejilerin "Ateş"in

bölümünde

üzerinedir.

ölüler y e n i d e n

ne-

bir ü l k e canlana-

maz." Sun münü

Tzu,

Savaş

casusluğa

Sanatı'nın

ayırarak

konusu

birinci

strateji

için

ve

son

bölümünde

strateji

olan

haber a l m a y a geri d ö n m ü ş bu d ö n ü ş ü y l e de kitabı Bu

ö ğ r e t i m tarzına

lileri

casusların

uygun

önemini

olarak haber alma

anlatmaya

bir

günlük zafer

mizi

için

len

edinmekteki

edilir.

Bu

durumunu

haolup,

nedenle öğrenme-

başarısızlık

c a s u s l a r ı y a d a gizli ajanları

Operasyonların

arasından Düşman

bilgileri

mücadele

düşmanın

kaynakları

tümüyle

dışıdır."

Sun Tzu, ayırır.

yıllarca

kaçınarak,

sağlayacak

insanlık

bü-

görev-

başlar." Askeri

r e k e t l e r bir ü l k e i ç i n s o n u o l m a y a n t ü k e t i m ödül vermekten

çi-

büyük gereksinim

b ö l ü m d e kendisine özgü verimlilik hedefli

minimalist olan

en

bölüaltı

zilen

tünleştirmiştir.

ve

onüçüncü

kitabın

tutulacak içindeki

casuslara

"İç

gerçekleşeceği

casuslara

"Mahalli

muhalif görevliler Casus";

Casus"

arasından

yakalanan

36

beş k a t e g o r i y e

bölgedeki

düşman

insanlar

adını

verir.

görevlendiricasuslarının

iki t a r a f l ı

çalıştırılmaları

"Devşirme mana

Casus"

sızdırmak

Casus"

adını

yöntemi

denilir. amacıyla

vermiştir.

ile

Gerçek

yaratılan

casuslara

olmayan

bilgileri

gönderilen

"Yaşayan

casuslara

Casus"

adı

bilgilerle gelip geri d ö n e n c a s u s l a r a verilen Sun

Tzu'nun

liderlik a ç ı s ı n d a n

pratikteki

karmaşıklığına

sosyal

psikolojik faktörlere

vaş

ve

Sanatı,

meselesi şüncesini, ve çek

adalet bilgi

"yalnızca

casusların

olduğunu

bakışında

söyleyerek sona

"Casuslar,

akılcılık

gösterilmeksizin kurnazlık casusluğu

ve

önem

çok

erer.

bilgi

iyi

kararını

verilmiştir.

Sa-

Sun

bir Tzu

liderlik bu

casuslardan diye

hünerini

dü-

insanlık

açıklar

gerve,

gösteren

bir k o m u t a n z a f e r d e n e m i n

bildirir.

37

gibi

olmaksızın,

alınamaz." kullanma

konusunun olduğu

başarının

kullanılamaz;

olmaksızın

p a r l a k bir h ü k ü m d a r y a d a akıllı olabilir" d i y e r e k son

her z a m a n

büyük

"Ölü

edindiği

isimdir.

"Casusluk"

kullanımındaki

da

ise

ise düş-

TARİHİ Savaş yüzyıllar dığı

Sanatı'nın

arasındaki

adlı

ünlü

kurulmuş, nedanın

Bu

eseri

sında

ortaya çıkan

kilerin

bozulması

için

harekete

yen

bir ç a t ı ş m a

otorite

yaklaşık hanedanı

beşinci ve

boşluğu

üçüncü

döneminde beşyüz

yıl

yazılönce

olarak bilinen çöküşü

hanedanı

ele

sona

ha-

sonra-

eyaletler arasındaki

eyaletler arasında

I

bilgeler tarafından

Hanedanın

sonuçlanınca

iliş-

geçirmek

ermek

bilme-

başlamıştır.

dönemde

yazılmış

Savaşan

"Zhanguo

cel

Chan

ve

ilişkilerin

Eyaletler d ö n e m i n i n bizlere o

dönem

dönemidir.

ile

geçen

M.Ö.

Eyaletler"

k a l e m e almış olan

olanlarından askeri

Çin'de

Çin t a r i h i n d e C h o u parçalanma

Bu

eski

"Savaşan

bilinmektedir.

Ching

ÇERÇEVE

eserler

Eyaletlerin

kuo t s " e adlı anlatıldığı

arasında Stratejisi

en

önemli

anlamındaki

e s e r d e d ö n e m e ait s i y a s i

bir d i z i

öykü

bir ç e ş i t g r a f i k a n l a t ı m ı

içinde

Savaşan

b u l u n m a k t a ve

dönemi yansıtmaktadır.

Gaspçılar kendilerini lord ya da kral ilan ettiler; düzenbazlar ya da komplocular kendilerini süper güç yapacak ordular kurdular. Her birisi diğerinin yaptığını artırarak taklit edip sonsuz bir yarışa giriştiler. Sonunda birbirlerini tuzaklara düşürerek kanlı meydanlarda yok ettiler; yıllar boyu süren sert çatışmalar sonucunda büyük eyaletler için çarpışıp küçük eyaletleri ellerine geçirdiler. Bu kan davası süresince babalar ile oğulları bile birbirlerine karşı çıktılar, kardeşler birbirine güvenmezken karılar, kocalar birbirlerinden ayrı düştüler. Kimse için güvencenin kalmadığı bir odam oluştu. Değerler odadan yok oldu. Yıllar geçtikçe bu durum her geçen gün daha kötüleşti,. odada birbirleriyle durmaksızın savaşan yedi büyük ,beş küçük eyalet kaldı. Bunun tek nedeni bu eyaletlerin sınırsız açgözlülüğü ve öne çıkma konusundaki olağanüstü hırslarıydı.

38

"Savaşan yaşamış

Eyaletler"

bulunan

Konfüçyüs

yaşamını,

kişmeye

sürükleyen

denlerini

anlamaya

"Seçmeler"'de,

düzenleri "Dini

konuların

yüzyıllar

hakkında

boyu

Eyaletler"

sürecek

dönemi,

Wei,

iç çeeseri

Konfüçyüs'ün ile

canlandırılır.

Konfüçyüs

bilgim

çalışmam

ne-

klasik

Konfüçyüs'ten

ister.

hakkında

eğitmen

yıpranmanın

karşılaşması

yardım hiçbir

arifesinde ve

Konfüçyüs'ün

hükümdarı

düzeni

filozof

değerlerindeki

bir h ü k ü m d a r l a

konusunda

meseleler gün

ülkesini insan

vakfetmişti.

Hanedanı'nın

hemen

hümanist,

"Savaşan

öğütler verdiği Wei

döneminin

büyük

var,

yok."

savaş

kendisine

ancak

askeri

diyerek

ertesi

h ü k ü m d a r ı terk eder. Hükümdarın

kavramını üçüncü sında

yüzyıllarda, yaşamış

ele

alınmıştır.

orada Yen

kadar

gitmek

kullanıyormuş. rışık

eyaletlere

Wei

Eyaleti'ne

söyler.

göre

olgunluk

göre

Konfüç-

hocasına giderek Konfüçyüs

Wei

gidin"

ise

hatalarından

hesabı

Ben sizin,

Hükümdarı

döneminde

saçmasapan

kendi-

bir

da

gibi

dediğinizi

duymuştum.

giderek oradakilere yardımcı

ne

ülkesini

ders

şekilde

olmadığı

her

de

almı-

öldüresiye halkın

çıkış

" d ü z g ü n e y a l e t l e r d e n çıkıp,

"Gitmek

için

tek şey c e z a l a n m a n zamanlarda

Bunun

Konfüçyüs'ün nudaki

Hui,

orta-

Bu

ka-

nedenle,

olmamın

doğru

düşündüm."

Mencius'un tır.

Chuang-tzu

yazılarına

istediğini

Ölenlerin

Konfüçyüs, O

tam

tarafından

bir t a r z d a y ö n e t i y o r ,

yolu da y o k m u ş .

bulacağın

Eyaletler d ö n e m i n i n filozof

Duyduğuma tam

İnsanlarını

olduğunu

insanlık

M Ö . d ö r d ü n c ü ve

ne yapacaksın?" diye sorar.

Hui,"

alışılmadık

öykü

ö ğ r e n c i l e r i n d e n Yen

hayatının

yormuş.

Taoist

düşüncelerinden bu

Chuang-tzu'nun

Eyaleti'ne

sine,"

boyu

anlatan

Savaşan

olan

yüs'ün en yakın Wei

yüzyıllar

çıkartmalarını

pek

barışsever

az

insancıllığını

nedeni

kimse

orada

Konfüçyüs bir

uygulanmamasının

beceriksizliği

39

ancak

uygulamaya

araştırıldığında,

teorilerinin

uygulamacıların

hazırlanmışsın olacak."

teze nedeni

olmuştur.

ile

çalışmışgöre bu

ko-

Bir d i ğ e r t e -

ze

göre

ise

masının

Konfüçyüs'ün

nedeni

adaletli olmayı Lao-tzu

ile

açılardan

bizlere

şiddete

görünmekle olduklarını

birlikte anlatır.

katı

hümanizmanın

anlamıyla insanlar,

oluşturduğunu

anlatmıştır.

klanından bilgesi

sakla-

katlederek

yarattığı ortaya

Aynı

kendi

duygusal

içlerinde

ustalar

özgür

bizlere soğukluğun

özgür engel

gibi

kendisi

de

K o n f ü ç y ü s zamanının di-

ölümümüzün

çatışmaların

gerçek

çıkabilmesine

Konfüçyüs

g e l m i ş olan

Buda

halinde

aşırı

acı-

engellemektedirler.

Taoist haliyle

Chuang-tzu,

insanların

esas

objektifliğin

doğal

ile

Bu tür

ortaya çıkmasını

acımasızlığın,

ünlü

ve

humanizmasını

yapıdaki

acımasızlıkla

çağlardaki

anlaşılması

ol-

insancıl

gizleyerek soruna

Lao-tzu

saldırgan

duygusallığı

hümanizmanın

barışçı

kendilerini

yaklaşmışlardır.

masız

ğer

olarak

yönelik

yapıda

bir s a v a ş ç ı

uygulanmamış

anlamıyla

Chuang-tzu'nun genel

başka

Eski

gerçek

i s t e m e m i ş olmalarıdır.

uygulayanlar da

dıkları

politikalarının

yöneticilerin

sona

kendimizce

iyi

ereceğini

söylemiş-

acımasızlığını,

kainatın

tir. Lao-tzu'nun insanlık olarak

dışı

kullanılabilen

düklerini söyleyen sız

bu

konudaki

olduğunu,

dramatik

bilgelerin

içi

saman

sözlerinde

acımasızlık

nekler de esasında

insanları

dolu

buluruz.

örnekleri

dinsel

korkuluklar Chuang-tzu

verir.

Onun

i ç v e dış ç a t ı ş m a l a r ı n

kurban

gibi

gör-

da sayı-

verdiği

ör-

önlenmesine yö-

neliktir. Bu

antihumanizma,

saldırganlığı sünü

açıklama

besleyen

lamsızlığına

filozoflarca

amacından

çok,

yarı

açgözlülük ve sahiplenme

karşı

bir

tedavi

yöntemi

acımasız

saldırganlık

güdü-

duygularının

olarak

an-

kullanılmaya

çalışılmıştır. Hindistan'aa, miş yanık lardı.

bedenleri

Budistler

Bunu yapmalarının

sahiplenme

yanmış

ziyaret etmeye

duygularını

nedeni,

yörelerde

gömülme-

büyük özen

gösteriyor-

içlerindeki

ürkütmekten

insanlık idealine ve ö r n e k t o p l u m

40

ziyade

açgözlülük ve düşüncelerini

m o d e l i n e y ö n e l t m e k idi.

Aynı

şekilde,

yaralarını en

baş

olan

başlayarak,

savaşın

özünde

insancıl

anlaşılmasına

açıdan

Bunu

katmaktan

düşünce çok

yaparken

savaşın

de savaşın

saldırı

ve

duygukuşatma

kadar tüm

kullanırken değerlerin

olarak

olumsuz-

de okurlarının tam

değeri

ile

çalışır.

bakıldığında,

Taoist

okurlarını

kaynakların yamyamlığı

sonuçlarına

toplumsal

çekmeye

gözlemlenen unsuru

ve

Bunu

sonundaki

insan ve doğal savaş

da

ihanet ve y a b a n c ı l a ş m a

gözler önüne serer.

dikkatini, Bu

Usta

a n l a m a y a davet eder.

nitelendirilebilecek lukları

Tzu

safhalarından

larından gibi,

Sun

Savaş

Sanatı'nda

yönteminin

okuduğumuz

kitaba

metnin

bir

kültür

anlamıyla

anlaşılmasının

anahtarını

vaş

Sanatı

yönüyle

yen

kişilerin dikkatini ç e k m e k t e o l d u k ç a başarılı o l m u ş t u r .

bu

Taoist felsefede öğreti lemi Sanatı sinde

aracı kitabın

olarak

barışçıl ikilem

savaş

hemen aleyhtarı

savaşını

kendi

Düşman

hatlarının

ortaya

reklerıyle,

duygularıyla

çıkartır,

oynar.

41

Sanatı'nın

da

olmasındadır.

karşı

sırlarını

Sa-

p e k aldırış e t m e -

h e r z a m a n s t a n d a r t bir

Savaş

gerçekleştirir.

düşmanın

söyleyebiliriz.

öğretilere

kullanılmıştır.

özünde

savaşa

oluşturduğunu

tam

yer aldığı

prensipleri

düşman

gerisine

iki-

Savaş

çerçevesarkar,

askerlerinin

yü-

S A V A S3

SANATI Bölüm I

PLANLAMA SUNTZU

d e r ki,

1 . Savaş

sanatı

bir d e v l e t

için

yaşamsal

öneme

sa-

hiptir. 2.

Ölüm-kalım

meselesidir.

yahut yok olmanın yoludur. sinlikle

kavuşmanın

nedenle ihmal edilmesi

ke-

düşünülemez.

3. Savaş sinde

Bu

Güvenliğe

Sanatı,

mutlaka

faktörün

göz

etkisi

savaş

önüne

koşullarının

alınması

değerlendirilme-

zorunlu

beş

önemli

altındadır.

4. Bu faktörler: (a) U y u m

(Ahlak)

(b) H a v a

Faktörü,

(c)

Faktörü,

Arazi

(d) L i d e r l i k

Faktörü,

(e) D i s i p l i n

Faktörü' dür.

5. Uyum tanları

Faktörü,

ile

şamlarını

faktörü

uyum hiçe

ahlakı

simgeler.

Savaşçıların

içinde

olmalarının

nedenidir.

sayarak,

tehlikelere

aldırmadan

komu-

Astların

ya-

komutanla-

rını t a k i p e t m e l e r i n i s a ğ l a r . 6. zaman

Hava ile

7. Arazi mesafeleri,

Faktörü

gece

ile

mevsim zorluklarını Faktörü,

alınması

t e h l i k e ile g ü v e n l i k ,

ve dar geçitleri,

gündüz,

soğuk

ile

gereken

kısa y a

da

açık arazi

ile v a d i ,

boğazlar

ö l ü m ya da y a ş a m şanslarını etkiler.

43

sıcak,

öne çıkartır. uzun

8. Liderlik Faktörü zekanın, saretin,

düzenin

9. Disiplin leriyle

ahenk

paylaşımı, ların

zafere

güvenin,

ce-

gerekli

olacak,

faktörü

asla

birim-

arasındaki

lojistik d e s t e ğ i

harcamalarının beş

ordunun tüm

subayların

rütbe

sağlayacak yol-

kontrolüdür. bilerek

kullanan

kaybetmeyecektir.

her

ko-

Bilmeyense

ulaşamayacaktır. 1 1 . Bu

ve

için

sayılan

başarılı

anlaşılan

ilerlemesi,

ile o r d u

10. Bu mutan

Faktöründen

içinde

ordu

bakımı

insancıllığın,

simgesidir.

taktik

rulara

nedenle,

kararlarda

savaş

alanında yapacağınız stratejik

beş faktör ç e r ç e v e s i n d e

benzer soruları

kendinize

aşağıdaki

so-

sormalısınız.

12. Sorular: (a)

Hangi

komutan

"Ahlak

(b)

Hangi

komutan

daha yetenekli?

(c)

Hangi

komutan

Hava ve Arazi

avantajlarını Hangi

taraf daha

(e)

Hangi

ordu daha güçlü?

disiplinli?

orduda ceza-ödül

düzenli, yedi

Benim

soruya verilecek

takip

daha

cevapları

değerlendire-

kehanetini yapabilirim.

önerilerimi

ulaşacaktır.Onu

kavramı

d a h a adil?

rek zafer ya da y e n i l g i n i n

uygulamayan

Faktörlerinin

Hangi tarafın subay ve askerleri daha eğitimli?

(g) H a n g i 13. Bu

sahip?

kullanabiliyor?

(d) (f)

14.

Faktörüne"

edin.

komutanları

uygulayacak Önerilerimi

takip

komutan

dinlemeyen

etmeyin.

Kaderleri

zafere ya

da

yenilgi-

dir. 15. Önerilerimden masın satı

karşınıza

da

çıkacak,

kesinlikle

16.Koşullar göre

planlarınızda

fayda

olacağını

faydalanırken, size

yardımı

kurallara olabilecek

uysun

uy-

h i ç b i r fır-

kaçırmayın. ne

kadar lehinize ae

zaman,

sakın

zaman

unutmayın.

42

olsa yeni

durumlara

değişiklikler

yapmakta

"ŞAŞIRTMA" SUN TZU

ve

"ALDATMACALAR"

d e r ki,

17. T ü m

savaşlar aldatmacalara ve

şaşırtmaya

daya-

nır. 1 8 . S a v a ş3 i ç3 i n süz g ö s t e r m e l i ; sizmiş gibi ğunuz

güçlü

o l d u ^ğ u n u z d a ,'

^ " ' 3

kuvvetlerinizi

durmalı;

izlenimi

burnunun

en

harekete geçirirken,

d ü ş m a n a yaklaştığınızda,

vermeli;

dibinde

uzakta

olduğunuza

19. Düşmanı

yanıltacak

yemler

20. Düşmanın

her

man saldırısına hazırlayın. meye

çalışın.

görmesini

sinirli

Kendinizi

ise

Düzeninizi,

ise

kendinizi

ise,

düş-

uzakta durun.

daha

çok

sinirlendir-

zayıf g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n

sizi

küçük

sağlayın.

2 2 . D i n l e n m e k istediğinde rahatsız edin. şik d u r u m d a y s a 2 3 . Hazır lerde

düşmanın

kandırın, vurun.

güvenli

yapıda

ise

kullanın.

Sizden güçlü

hareket-

inandırmalısınız.

düşmanı

cenahı

g ü ç3 -

w

uzakta oldu-

olduğunuzda düşmanı

k o n t r o l ü n ü z ü yitirmiş gibi yapıp,

2 1 . Düşman

kendinizi

bölmeye, olmadığı

Güçleri birle-

a y ı r m a y a çalışın. anda

saldırın,

hiç

ummadığı

yer-

karşısına çıkın. 24. Zafere

ta'rafından

yönelik

önceden

taktik

uygulamalarınızın

anlaşılamaması

düşman

için g e r e k l i gizlilik t e d -

birlerini alın. 25. Zaferi saplamayı cesi

mutlaka

vaşa bu

yapmayı

önce

her i h t i m a l e da

k o m u t a n savaş ö n c e s i en çok he-

Savaşı

yeterince

girmeden

arada

kazanan

yapandır.

plan

yitiren

mutlaka karşı,

unutmayın.

komutan

yapmamıştır. zafer

yenilgi

Plan

ise

Bu

hesabı

savaş

ön-

nedenle

sa-

yapın.

hesabını ve stratejisini

yapmaya

verdiğiniz

zafer ya da yenilginin belirleyici faktörü olacaktır.

\5

Ancak, önem

B ö l ü m II SAVAŞIN

kadar

SUN TZU

d e r ki,

1. S a v a ş

alanında

ağır zırhlı

savaşçı, nına

bu

cephe lara,

bin

arabasının

savaşçıların

gerisindeki

konukların

bulunan

savaş

taşınmalarını

MALİYETİ

harcamalar, gibi

savaş

aşağı

ötedeki

bir o

bin

zırhlı

savaş

ala-

cephede

ve

alanında

bulunacak

ufak t e f e k g e r e k s i n i m l e r i ,

savaş arabalarına ö d e n e c e k tüm görürsünüz.

yüz

malzeme,

rip t o p l a y a c a k o l u r s a n ı z g ü n d e e n rekeceğini

hafif zırhlı,

sıra

kilometrelerce

sağlayacak

ağırlanması

adet

yanı

Yüz

bin

maliyeti

az bin

zırh-

alt a l t a g e t i -

külçe

gümüş

s a v a ş ç ı l ı k bir o r d u

ge-

bundan

donatılamaz 2. Savaş

başladığında,

vaşçılarınızın

silahları

maya

Özellikle

başlar.

nüzün

körleşmeye,

hızla a z a l m a y a 3.

devletin

Hele

bir

zaferle

zafer

de,

bir a n a

gecikecek savaşma

hedefi

başladığını ülkenizin

olursa,

sa-

şevkleri

kuşattığınızda,

kırılgücü-

görürsünüz. sefer

sağlayabileceği

imkanları

kısıtlı

olanaklar çekilen

ise,

sıkıntıya

değmeyecektir. 4. Silahlarınız yetersiz tükenip,

kalıp,

diğer

komutanların

sizin

maya

çalışmak

harekete

durumda,

ne

için

k a d a r akıllı

bir d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı 5. lamlı

şevkiniz

hazineniz eridiğinde daha

Bu

nedenle,

olmasına

rağmen,

yana gelebileceğini

yaptığınız

aşırılıklardan

geçtiklerini

olursa

sonuçları

olsun

bulunan yararlan-

bir

kimse

Bu

böyle

engelleyemez. acelecilik

akıl

zaman

kimse söyleyemez.

46

gücünüz

göreceksiniz.

hiç

savaşta ile

kırılıp,

önce yanınızda

aptallıkla

eş

an-

yitirmenin

de

yan

6. Uzatmalı

savaştan

kazançla

çıkmış

bir ü l k e

görül-

memiştir. 7. Savaşı

kazançla

kapatmanın

s a v a ş ı n v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı e n iyi 8. göre umut

Deneyimli,

planlamasını

akıllı

yapar.

bilen

yolunu

kişi

kişidir.

komutan Savaşa

bulacak

mevcut

olanaklarına

girince takviye gelmesine

bağlamaz. 9. Savaş araç ve

nimlerini

ülkenden

bulmanın yollarına

malzemelerini,

getir.

Düşman

bak.

d i ğ e r lojistik g e r e k s i -

arazisinde

O zaman

atlarına

savaş esnasında

yem

aç

kal-

mazsın. 10. Devlet uzak d ü ş m a n tek ihtiyacını

maliyesinin

arazisinde gerektirir.

kalan o r d u n u n

zayıflığı,

savaşması,

ordunun daha

vatanından

çok

lojistik d e s -

Uzaktan yardımla y a ş a m a k zorunda

halkı fakirleşir.

1 1 . ö t e y a n d a n o r d u n u n y a k ı n d a olması fiyatları yükseltir.

Yüksek fiyatlar da 12.Yaşam

halkın

seviyesi

yaşam seviyesini

düştüğünde,

düşürür.

halk ağır y ü k altında

kalır. 13. Düşük

yaşam

dişinde

tırnağında

halkın

ek vergi

olarak alınırken,

vaş arabalarının mızrak, baları

seviyesi,

çekecek

gelirlerinin

devletin

onarımı,

kalkanların

güç tükenmesi

kalmaz,

masrafları

eksilen atların,

ikmali,

öküzlerin

malzeme alımına

yüzünden

büyük ise

zırhların,

arabaları

yapılan

kısmı

kırılan saok,

yay,

bu

ara-

ile

harcamalarla

ar-

tar. 14.

Bu

nedenle,

mana yıkmaya zeme

kendi

düşmandan

çalışır.

akıllı

ülkesinden el

bir

komutan

Düşmandan çıkacak

konacak

bir

alınacak

yirmi

çuval

giderlerini

düş-

bir a r a b a

mal-

araba hayvan

malzemeye; yemi

kendi

ü l k e s i n d e n g e t i r i l e c e k yirmi çuvala eşittir. 15. Düşmanı mamız gerekir. paylaştırılması 16. Bu savaş

arabası

yok

etmek

istiyorsak askerimizi

Bu da alınacak ganimetlerin

kızıştır-

asker arasında

ile y a p ı l a b i l i r . amaçla, ele

savaş esnasında

geçirildiğinde

47

savaş

on ya da daha çok arabalarını

ilk

ara-

bayı

ele

geçirene

verin.

Arabalardaki

kendinizinkiyle değiştirin, arabalarınızın

safına

düşman

bayraklarını

ele g e ç e n s a v a ş a r a b a l a r ı n ı

katıp

savaşa

devam

edin.

Ele

kendi geçen

e s i r l e r e ise iyi d a v r a n ı n . 1 7 . Ele g e ç e n gücünüzü

artırmakta

18. Savaşta

düşman

g a n i m e t l e r i n i ve esirleri

kullanın.

amacınız

uzun

1 9 . Ş u ç o k iyi b i l i n m e l i ki, derini,

ülkesinin

elinde tutan

kendi

barış

ya

da

kişidir.

48

sefer değil, ordu

zafer olsun.

komutanı

tehlike

içinde

halkının

ka-

yaşamasını

B ö l ü m III SAVAŞTA

Sun

Tzu

d e r ki,

1 . Savaş Sanatı'nın sini t ü m ü y l e , yıkmanın

zarara

kimseye

en

2.

Bu

faydası

manın

nedenle, üstün

direncini 3. (a)

çözüp,

olmaz.

Aynı

nimetleri

savaşların

başarı

ülke-

şekilde,

Yakıp

bir o r d u y u

sınırsızdır.

tümünde

d e m e k değildir.

savaşmadan

düşman

ele g e ç i r m e fikridir.

savaşarak

Üstün

zap-

başarı

düş-

kırmaktır.

Komutanlığın en

üstün

meziyeti d ü ş m a n

planını

meziyet d ü ş m a n güçlerinin

birleş-

kırmaktır.

3. mesini

(b)

En

iyi

ikinci

engellemektir. 3. (c)

nında

pratik kavramı,

uğratmadan

da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n tetmek en

STRATEJİ

Üçüncüsü

taarruzda En

kötü

ise d ü ş m a n

o r d u s u n a savaş

meyda-

bulunmaktır.

m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n

bir k e n t i n

kuşa-

tılmasıdır. 4. Savaşta ana kurallardan surlarla

korunan

Kuşatmada bile

kullanılacak

5. Öfkesini düşman

taktik, likle

biri,

m ü m k ü n olabildiğince

kuşatılmasından

savaş

gereçlerinin

kaçınmaktır. hazırlanması

aylar s ü r e c e k t i r .

sunu boşu

kentlerin

kontrol

üstüne

ordusunun

bilmeyen

sürüsü

az üçte

birinin

boşuna yok olmasından

başka

kuşatma

en

etmesini

karınca

esnasında

başa

gelen

gibi

komutan

daha savaşın

Bu

başında

sonuç getirmez. en

ordu-

yollayandır.

Özel-

büyük felaket

bu-

dur. 6 . Akıllı man

kentlerini

lider

düşman

kuşatmadan

ordusunu ele

savaşmadan,

geçirmesini

bilir.

düş-

Düşman

krallığını

savaş

savaş oyunları

meydanında

7. Ordusunu dığından adam

savaş

imparatorluk

bile

Stratejik

Savaş on

kesin

önemli misli

b ü y ü k ise s a l d ı r ;

göz

bir

zafere kural:

büyük

9. Güçleriniz eşitse düşmandan

alanda

düşmandan

akıllıca

iştir.

ise

ulaşabilir.

bir

İşte

buna

Elindeki

düşmanı

ordunun

gücü

kuşat;

olduğu

d u r m a n d a f a y d a var;

zayıfsak

mümkünse

geri

genelde

gerçeği

devlet güçlü;

1 2 . Bir k o m u t a n

çekilmek

k ü ç ü k bir k u v v e t l e

de,

asla

1 1 . Komutanlar devletin ise,

kırdırma-

Böylece

beş

hala ç a t ı ş m a y a girebilirsin;

uzakta

10. Her ne k a d a r ,

sağlam

boşuna

dikebilir.

misli

iki m i s l i b ü y ü k ise o r d u n u i k i y e b ö l .

zayıfsa

daha yakın

çok

denir.

8. Savaşta

yapmak

sürecek savaşlardan

meydanlarında

tahtına

yitirmeden

düşmandan

uzun

ile b i t i r i r .

büyük

gücün

ancak

her

yapılacak

en

inatçı

bir d i r e n i ş

kuvvetlerin

zafere

unutulmamalıdır. kalesidir.

Kalenin her n o k t a s ı

kale ç ü r ü k s e devlet zayıftır.

yapacağı

üç

hata

ile o r d u s u n u n

ba-

şına f e l a k e t getirebilir. 13. (a) ğinde

Orduya

ordunun

maması.

bu

ilerleme veya geri

emri

farkında

ol-

Buna orduyu topallaştırma da denir.

14.

(b)

Ordudaki

koşulları

krallığını y ö n e t i r gibi y ö n e t m e y e ninde

çekilme emri verdi-

uygulayamayacağının

düşünmeksizin

kalkması.

Bu,

orduyu

askerin zih-

huzursuzluk yaratır. 15.

(c)

Zor

önüne almaksızın,

koşullara

uyum

subay seçimi.

askeri

Bu,

prensibini

göz

askerin güvenini sar-

sar. 16. O r d u n u n rumdan tacakları

diğer

huzuru

prenslerin

Kesindir.

Bu

kaçar,

güvenini

yararlanmaya

da

orduya

yitirirse

çalışıp,

anarşi

bu

sorun

getirecek,

duyara-

zaferi

olanaksızlaştıracaktır. 1 7 . Z a f e r için yiz:

beş ana

koşulun

bulunduğunu

bilmeli-

(a) S a v a ş ı , vaşılmayacağım

bilen

(b) Savaşı, iyi

kullanan (c)

aynı

(d) Savaşı, bilen

19. Kendinizi

bilip,

kazanır.

ordusunun düşmanın

her

seviyedeki

en

hazır

personeline

olmadıgi zamanı

askeri kapasiteye sahip olup,

bile

düşmanı girseniz

düşmanı

karşın yenilgiyle

düşmanı

yenilgi

sa-

kazanır.

Sonuçta, savaşa

de

s a v a ş ı l ı p ne z a m a n

e l i n d e k i zayıf g ü c ü d e k u v v e t l i g ü c ü d e

müdahale edilmeyen

yüzlerce zafere

zaman

bek-

kazanır.

(e) S a v a ş ı , tarafından

ne

kazanır.

Savaşı,

ruhu veren

lemesini

ancak

biliyorsanız,

komutan

ve

kendinizi

sonuçtan

bilmiyorsanız,

de tanışabilirsiniz. sizin

kaçınılmazdır.

51

için

sivil y ö n e t i m

kazanır. iyi

biliyorsanız,

emin

olabilirsiniz.

kazanacağınız Ne

gireceğiniz

kendinizi

her ne

her s a v a ş t a

B ö l ü m IV TAKTİK

SUN TZU 1 . Eski dan

d e r ki,

savaşçılar,

uzakta tutarlar;

fırsatı

kendilerini

yenilgi

olasılığınuygun

kollarlar. 2. Yenilgiden

Ancak,

düşmanı

3 . İyi

kendimizi

korumak

y e n m e fırsatını

bir s a v a ş ç ı

cak d ü ş m a n ı

olmasa da savaşı

koruyabilir,

an-

k o m u t a n g ü c ü yeterli

becerebilir.

savunma

taktiklerine

5. Yenilmezlik

elimizdedir.

garantileyemez. üstün yetenekli

kazanmayı

y e n m e k ise s a l d ı r ı y ı

bizim

bize d ü ş m a n verir.

kendisini yenilgiden

yenmeyi

4. Sonuç olarak,

bağlıdır,

düşmanı

gerektirir.

6. S a v u n m a d a dırı

önce

s o n r a d a d ü ş m a n ı y e n m e k için

kalmak,

güç yetersizliğini gösterir,

sal-

ise a ş ı r ı g ü ç g ö s t e r g e s i d i r . 7. Savunması

saklanabilirken, rından ruma

atağa ,

kalkar.

ünlü ile

komutan ünlüsü

Sonuçta,

bir

topraktaki

her d e l i ğ e

cennetin

üst

elimizde

kendimizi

katmanlako-

d i ğ e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r alır.

8. Zaferi savaş

ile

ataklığı

ancak

ustalığının 9.

Savaşıp,

"Aferin!" d e m e s i 10.Yerden değildir.

Ayı,

de savaş bir t ü y

alanımıza

girdiğinde

görmek

değildir.

ülkeler

güneşi

gök gürültüsünü

görüş

zirvesi

ele

geçirildiğinde,

tüm

ülkenin

ustalığının zirvesi değildir.

kaldırmak

görmek

duymak da

kulak

52

büyük

keskin

bir g ü c ü n

görüş

simgesi

olmadığı

hassaslığını

gibi,

göstermez.

1 1 . Eskilerin vanını

sadece

akıllı

savaşta

savaşçı

lıkla k a z a n m a k t a g ö s t e r d i ğ i 12. Kazandığı 13. Zaferlerini m a m a k zaferi man

değil,

akıllılık u n -

savaşı

kolay-

kendisine

ne

ünlü

bir a k ı l ,

ne

getirir. hata

yapmayarak

kesinleştirir.

Çünkü,

kazanır.

zaten

Hata

yenilmiş

yap-

bir d ü ş -

ele g e ç i r i l m i ş t i r . 14.

olacağı ğunda

Usta

savaşçı,

pozisyonu bu fırsatı

için

yenilginin

düşmanı

olanaksız

y e n m e fırsatı

doğdu-

kaçırmaz. zafer

ancak zaferi komutan

kendisi

hazırlar,

15. Savaşta maya kum

ile

beceriklilikle elde etmiştir.

zaferler

de cesaret madalyası

dediği savaşçı

kazanması

stratejisine

kazandıktan

sahip

sonra

komutan

girer.

ise ö n c e ç a t ı ş m a y a g i r e r ,

çatış-

Yenilgiye

mah-

zafere sonra yöne-

lir. 16. G e r ç e k lider A h l a k F a k t ö r ü n ü rüne sımsıkı yapışır; 1 7. Askeri (a)

b ö y l e c e başarıyı

(c)

Kontrolü,

Hesaplama, Dengelenmesi,

Zafer,

önemli

kıstaslardır.

18. ö l ç m e

varlığını

Hesaplama,

lenmesi, mesi'ne

Miktar

Hesaplamaya;

Toprağa;

Miktar

Kontrolü'ne; Zafer,

Kontrolü,

Olanakların

Olanakların

Ölç-

Denge-

Dengelen-

borçludur.

19. Muzaffer lama ordunun

bir

ağırlığı,

ordunun

2 0 . Saldırıya akan

karşısına

demir güllenin

n a c a k bir b u ğ d a y t a n e s i yona

Faktö-

metotta,

(d) O l a n a k l a r ı n

meye;

Disiplin

ölçme,

(b) M i k t a r

(e)

işler,

k o n t r o l ü a l t ı n a alır.

geçen

nehir sularına

çıkacak

bir

karşısında kefeye

topko-

kadardır. bir o r d u n u n benzer.

53

gücü

derin

bir

kan-

Bölüm V ENERJİ

SUN TZU

d e r ki,

1 . B ü y ü k b i r g ü c ü n k o n t r o l ü ile b i r k a ç k i ş i n i n k o n t r o l ü aynı

p r e n s i p l e r e bağlıdır.

Sadece rakamların bölünmesi ge-

rekir. 2. K u m a n d a n ı z

altında

k ü ç ü k bir birlik a r a s ı n d a retleme

bulunacak

bir

ordu

Sadece

ile işa-

kullanımı değişir.

3. Ordunuzun

düşman

nabilmesinin

güvencesi

manevralara

bağlıdır.

4.

Ordunuzun

karşısındaki

saldırısına

dolaylı

düşman

değirmen

ve güçlü yanlarını

veya

kullanılır;

sarsılmadan doğrudan

üzerindeki

taşına

ancak zaferin

daya-

yapılacak

etkisinin

benzemesi,

keşfetme bilimindeki

5 . Her t ü r l ü s a v a ş t a d o ğ r u d a n mekte

büyük

b ü y ü k bir f a r k y o k t u r .

yumurta

düşmanın

zayıf

başarınıza bağlıdır.

metod,

güvencesi

çatışmaya

dolaylı

gir-

metotlar-

dadır. 6.

Beceriyle

yeryüzü

gibi

durmaz;

güneş ya

uygulanan

tükenmez; da

dolaylı

nehir ya

ay gibi

taktikler

da

yeniden

hava

ırmakların doğmak

ya

akışı için

da gibi

batar;

dört m e v s i m gibi geri g e l m e k üzere gider. 7. S a d e c e yedi tanın

karışımından 8. S a d e c e

ve

siyah)

beş

olmasına

nota b u l u n m a s ı n a karşın

bu yedi

no-

pek çok m e l o d i yaratılır. ana karşın

renk ( bu

sız r e n k ü r e t i l e b i l i r .

54

mavi,

beş

sarı,

rengin

kırmızı,

karışımı

beyaz

ile s ı n ı r -

9. S a d e c e dört tad (acı, ekşi, tatlı, tuzlu) b u l u n m a s ı n a karşın taya

bu

dört tadın

karışımları

ile s o n s u z s a y ı d a

lezzet or-

çıkar. 10. Savaşta,

fazla saldırı

doğrudan

m e t o d u yoktur.

ve dolaylı A n c a k bu

olmak üzere

iki

metodun

ikiden

karışım-

ları ç e ş i t l i m a n e v r a y ö n t e m l e r i n i o l u ş t u r u r . 1 1 . Doğrudan birbirine bağlanır.

metod

da

dolaylı

metod

da s o n u n d a

Bu sonsuz dairede ilerlemek gibidir. Asla

bitmez. 12. Orduların sına çıkan taşları

saldırısı

sel

1 3 . V e r i l e c e k bir k a r a r ı n layan

şahinin

baskınına

benzer.

Karşı-

avına saldırıp

parça-

bile s ü r ü k l e r . kalitesi

süzülüşündeki

ahenge,

zamanlamaya

ben-

usta savaşçı saldırıda k o r k u n ç ,

karar

zer. 14. Bu nedenle, vermede

çabuk

olandır.

15. Enerji g e r i l m i ş yay, 16. Savaşın varmış

gibi

gözükse

içinde o r d u n u n zamanda

kargaşa

başı

yenilginin

17. Çalışılmış cesaretin;

18. Düzenliliği örtmek, kesi

ilerisi

altına

de

bu

nır;

düşmana

düzensizlik enerji

düşmanı bazı

Bütün

disiplinin;

güçlülüğün

karışıklık

a n c a k bu aynı

çalışılmış

altına . s a k l a m a k

ürkeklik gösterisi

biriktirmektir.

önemsiz

ile

G ü c ü zayıflık m a s -

manevrasıdır.

harekete zorlama

yanıltıcı

korku,

hazırlayıcısıdır.

pelerinin

Cesareti

a l m a k s a savaş taktik

komutan,

düzensizlik

ilacıdır. düzensizlik,

19. Böylece düşmanı hip

içinde

yanıltıcıdır.

meselesidir.

için

gürültüsü

ile s o n u g ö r ü l m e y e b i l i r ,

çalışılmış zayıflık,

k ı s a c a bir b ö l m e

kararsa o k u n atılmasıdır.

ve

manevraları

yemler

verip

ustalığına saustalıkla

kulla-

düşmanı

yeme

saldırtır. 2 0 . Yemleri sürekli hareket e t m e y e zorlar; tar,

düşmanı bazda,

ordusuyla

sürekli

pusuya ya-

bekler.

2 1 . Akıllı s a v a ş ç ı , reysel

olarak göstererek düşmanı s o n r a d a asıl

birleşik e n e r j i n i n e t k i s i n e inanır;

savaşçılarından

55

aşırı

beklentide

bi-

bulunmaz.

Becerisini doğru adamları seçip, enerjiyi üretip,

2 2 . Savaşçılar, nın ise

birleşik enerjiyi

üzerine tepelerden

Unutmamalı

ki

tepelerden

masını

kullandığında,

düşma-

aşağı yuvarlanan taşlar gibi

akarlar.

bir t a ş d ü z l ü k t e h a r e k e t e d e m e z ; de

akamaz.

sağlamalıdır.Ustalık 2 3 . Usta savaşçıların

Savaşçı,

taşlarının

ürettikleri

enerji

dizgin

akan

yuvarlak ol-

binlerce

enerji hakkındaki sözlerimin sonudur.

56

metre-

yuvarlak taşla-

momentidir. Bu,

dört köşeli

budur.

lik d a ğ l a r d a n y u v a r l a n a r a k d o l u rın

yan yana getirerek birleşik

kullanmakta gösterir.

Bölüm

VI

GÜCÜN KULLANIMI SUN TZU

d e r ki,

1. Savaş

alanına

sonradan

gelip

kalır,

savaşın

başında

2 . Akıllı düşmanın

kendi

kararını

şekilde

darbelerle 4. bolsa

düşmanın

Düşman

kür,

kararını

dinç

girense

daha

düşmana

kabul

müsaade

yaklaşmasına

dinlenmeye

layarak d i n l e n m e s i n e 5.

bekleyen

savaşa

Düşmanı

izin

kamp

eder

ya

kendi da

iste-

vuracağı

olanak tanımaz.

çekildiğinde

kurmuşsa

müsaade

ettirir;

vermez.

sunarak düşmanın ya

yaklaşmasına

açlığa düşürür,

'

düşmanını

zorlamasına

3. D ü ş m a n a avantaj diği

gelip

gelir g e l m e z

tükenir.

savaşçı

kendi

ilk ,

yorar,

yiyeceği

h a r e k e t e t m e y e zor-

etmez.

savunmaya zorlayacak noktalarda gözü-

beklenmediği yerlerde bulunur. 6. Ordu,

feleri

düşmanın

bulunmadığı

arazide geniş mesa-

r a h a t ç a alabilir. 7.

Saldırılarınızdan

düşmanca manızın

güvenliğinden

sız o l d u ğ u

başarıdan

savunulmayan de

8. Saldırıda düşmana

tan

ise

neye

rini

savunandır.

düşmanın

saldırmasının

imkan-

olabilirsiniz.

başarılı

komutan

savunmada bilmeyen

9. K u r n a z l ı k ve gizlilik d e n i l e n yende

görünmez

öğrenip,

olmayı;

düşmanın

yolu, Savun-

saldırır;

saldırdığını

olmanın

saldırmaktır.

noktaları tutarak emin

meyen

emin

noktalara

senin

neyi

savunduğunu

başarılı

düşmana

karşı

kutsal sanat!

sayende

bile-

komumevzile-

Senin sa-

duyulmaz

kaderini elimizde tutuyoruz.

57

olan

olmayı

10. Düşmanın ken

direnişle

zayıf

düşman takibinden

rahatlıkla

1 1 . Düşman yüksek

bir t e p e d e

zusundaysak

mevzide

olsa

bizim

isterse

ç a t ı ş m a y a g i r m e k ar-

istediğimiz

yere

çekip,

bizim

zorlamalıyız.

arzulamadığımızda

bile,

ilerler-

çabuksanız

bir h e n d e ğ i n a r d ı n d a ,

bulunsun,

savaşmaya

12. Savaşı

h e d e f alırsanız

düşmandan

kurtulursunuz.

ister derin

düşmanı

koşullarımızda ortada

noktalarını

karşılaşmazsınız;

bıraktığımız

ise,

izlerle

kampımızın

oynayarak

izleri

düşmanı

şaşırtabiliriz. 13. mandan biliriz.

Düşmanın

gizleyerek güçlerimizi

Bu arada düşmanı 14. Düşmanı

arada

tutarsak

tek güç

halinde

öğrenip,

parçalara

kendimizi

dağıtmadan

bölmeyi

düşmanın

bir a r a d a t u t a -

başarmak çok önemlidir.

bölerken

ayrı,

düş-

ayrı

kendi güçlerimizi birimlerinin

bir

karşısına

çıkabiliriz.

15. Böylece tün

pozisyonunu

zayıflattığımız

bir g ü ç l e s a l d ı r a b i l i r s e k ,

düşman

kuvvetlerine

üs-

düşmanlarımızı zora d ü ş ü r e b i -

liriz. 16. ustaca

Düşmana

saldırmayı

saklamalıyız.

O

zaman

arzuladığımız

noktayı

düşman

çok

aynı

anda göz önüne almak z o r u n d a

rini

bir

toplu

noktada

birleştirmesine

pek

kalacak;

engel

çok

olasılığı

bu da güçle-

olacaktır.

Karşımıza

bir d ü ş m a n g ü c ü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r i m l e r ç ı k a c a k t ı r . 1 7 . B ö y l e bir d u r u m d a d ü ş m a n ,

dirmeye meye

kalktığında kalktığında

sağlamaya

ard

cephesini,

sağını

çabaladığında

ön cephesini güçlensolunu

zayıflatacak; ise

her

her c e n a h ı

kuvvetlendiryöne

birden

destek

g ü c ü n ü yi-

tirecektir. 18. Olası man

birimlerini

lama da

çatışmalara

her an

zayıflatacak,

bize sayısal

hazır o l m a

düşmanı

konsantre

düş-

bilirsek,

kendimizi

sa-

edebiliriz.

2 0 . A m a , yer, v e z a m a n cenaha,

kaygısı

tür çabalara zor-

üstünlük sağlayacaktır.

19. Savaşılacak yer ve z a m a n ı vaşa

bu

b i l i n e m i y o r s a sol

ardçılar öncülere yardım

58

cenah

edemeyecektir.

Hele

sağ bir

de

ordunun

uç

noktaları

arasında

büyük mesafe varsa

bu

p r o b l e m d a h a d a ö l d ü r ü c ü d u r u m alır. 21 . Böyle bizden

üstün

bir d u r u m d a d ü ş m a n

22. Düşman sayıca bizden zimle

kuvvetleri sayı olarak

bile o l s a s o n u n d a z a f e r b i z i m o l a c a k t ı r .

savaşmaktan

keşfetmeye,

üstünken

caydırabiliriz.

Bu

bile d ü ş m a n ı

da

zafere yönelik stratejilerini

bi-

onun

planlarını

önceden

anlamaya

bağlıdır. 23.

Düşmanı

anlayın.

kızıştırıp

Saldırıya

zorlayıp,

k u v v e t l i v e zayıf n o k t a l a r ı n ı 24. Düşman kayese

ederek

ordusu

hangi

gücünü,

hareket

kendisini

ortaya

g ö s t e r m e y e zorlayın. ile

kendi

noktalarda

t a l a r d a s i z d e n zayıf o l d u ğ u n u 25. Taktik nız b u

manevralar

manevraları

ustalıktır. korunmuş

ve

böylece

dikkatle

güçlü,

hangi

munok-

keşfedin. en

büyük

saklamakta

göstereceğiniz

sakladığınızda

düşmanın

başarı-

düşmanın

taktisyen

ca-

beyinlerinden

olacaksınız.

26. Unutmayın, yan düşmanın

zafer

sizin

ne

yaptığınızı

anlayama-

hatalı t a k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c e k t i r .

27. Zafer esnasında rebilir,

ordunuzu

sizden

esnasındaki

düşmandan

Manevralarınızı

suslarından

kabiliyetini çıkartmaya,

ancak

kimsenin

uyguladığım taktikleri göremediği

,

zafer

herkes gö-

yolunu

açan

stratejilerimdir. 2 8 . Size lamayın.

zafer

Ancak,

kazandıran

metotlarınızı

bir t a k t i ğ i koşullara

bir d a h a t e k r a r -

göre

gerekli

deği-

şiklikleri yaparak sürdürebilirsiniz. 29. Askeri

taktikler

suyun

akışına

benzer.

Bildiğiniz

gibi su doğal olarak y ü k s e k l e r d e n aşağılara akar. 30. Böylece uzakta durup, 31 . Su

nasıl t o p r a ğ ı n

zafere düşmanın 32. Suyun koşullar

savaşta

uygulanacak

etkili

yol

güçlüden

zayıfa saldırmaktır. eğimine göre akarsa,

durumuna göre

nasıl s a b i t bir ş e k l i y o k s a ,

yoktur.

59

asker de

akar. savaşta da sabit

33. Taktiklerini ren

komutan

zafere

düşmana

34. Beş e l e m e n t zaman

kendi

mevsimin günlerin

göre

(su,

ateş,

ağaç,

b a ş l a r ı n a eşit d e r e c e d e

etkilerinin

değiştirebilmeyi

bece-

ulaşacaktır.

yanı

uzaması-kısalması

sıra, da

60

ayın bu

metal,

toprak)

belirleyici olmaz. med-cezir

her Dört

etkileşimi,

beş e l e m e n t i etkiler.

Bölüm

VII

SAVAŞTA MANEVRA SUN

TZU

der

ki,

1 . Savaşta komutan emrini 2 . İyi

bir k o m u t a n ,

santre ettiğinde,

askerde

tada birleştirmen, 3. Bundan en

zor

luğa,

iştir.

h ü k ü m d a r d a n alır.

ordusunu

toplayıp,

bulunan

değişik

güçlerini

nitelikleri

kon-

bir p o -

dengelemelidir. s o n r a taktik m a n e v r a gelir.

İnsanların

talihsizliği

içindeki

kazanma

Taktik manevra

kötülük tohumlarını

hırsına

dönüştürmek

doğru-

dünyanın

en zor işidir. 4. Savaşın MACA, man

taktik

sizi

en

önemli

manevra

karşısında

beklerken,

kip e d e r e k d ü ş m a n ı n anda

vurarak

bir s i l a h l a

disiplinli

kalabalık

6. Avantajlı hale

uzun taktik

olan ALDAT-

orantılıdır.

dolambaçlı düşmanı

Düş-

yolları

ta-

beklemediği

manevralardan

başka

olursunuz.

casına

sevk

konuma

kalmasına

rip,

tam

de

neden

7. Avantajı

ele

teçhizatla,

sürecek

mutanlarınızla,

uzun, öncü

başka

ordu

ile

yapmak

geçebilmek

için

beklerseniz

çoğunlukla

Öte yandan

etmek

ayrı

bir

avantajlı;

bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r .

gelmesini

kalmış

izlemekten

ulaşmak

biri

doğru

yapılamaz.

disiplinsiz,

lerce

ile

arkasına geçip,

amaca

5. Manevrayı

teçhizatlı

sanatlarından

yeteneği

birliğin

aynı

ordunuzun

amaçla

malzeme

bir

ve

çok

birliği

tam geç uçar-

ekipmanından

olur. geçirmek gece

uğruna,

gündüz

yorucu

yürüyüşlere

birliklerinizin

bir a v a n t a j

ordunuza

durmaksızın düşman

zorlarsanız, eline

kazanamazsınız.

61

emir vekilometreko-

geçmesini

8. O r d u n u z u n g ü ç l ü likler

geride

kalacak;

birimleri

böylece

hızla i l e r l e r k e n ,

birlikleriniz

ağır bir-

düşmana

ulaştı-

ğ ı n d a y o r g u n v e a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o l a c a k t ı r . 9.

Düşmanı

olursanız,

hem

a n c a k yarı

güçle

10. Aynı nuzun

şaşırtmak

öncü

savaş

elli

mil

yol

yapacak

liderini yitirecek h e m

de

meydanına varacaksınız.

amaçla

otuz

kilometre yol

yaparsanız

ordu-

ü ç t e ikisi v a r a c a k t ı r . 1 1 . Malzeme,

bir o r d u n u n

silah,

m ü h i m m a t ve e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş

k e n d i s i n i n y i t i k bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z .

12. Sahip lerle

amacıyla

birliklerinizin

olduğu

olanakları

bilmediğimiz

dost

güç-

işbirliği y a p a m a y ı z . 13.

Önceden

ormanlarını,

uçurumlarını,

tuzaklarını

bataklıklarını,

bilmediğimiz

dağlarını,

topraklardan

bir

or-

d u y u g e ç i r m e k a k ı l işi d e ğ i l d i r . 14.

Yöresel

olanaklarını

15. Savaşta mandan

kılavuzlar

avantaja

gizle.

doğanın

duygularını,

hareketlerini,

amacını

düş-

kararını

sana

Kazanırsın.

16. Birliklerini çevre

kullanmadan

çeviremeyiz.

birleştirme ya

da

bölme

koşulları verdirtecektir. 1 7 . R ü z g a r g i b i hızlı, 1 8 . Saldırı

o r m a n gibi y o ğ u n ol.

ve y a ğ m a d a ateş,

düşmana

direnişte yal-

çın d a ğ ol. 19. Planlarınız g e c e n i n

karanlığı

gibi

görülmez olsun,

s a l d ı r ı n ı z ise g ö k g ü r ü l t ü s ü g i b i i n s i n . 20. Yağmalamada lüştürün.

Yeni

dalanacağı

yerleri

ganimeti

askerleriniz

fethettiğinizde

de

arasında

bö-

askerlerinizin

fay-

imkanlar yaratın.

2 1 . Harekete g e ç m e d e n

düşün,

tasarla.

2 2 . A l d a t m a c a s a n a t ı n ı e n iyi b i l e n z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . Bu

da

manevra sanatıdır. 23.

"Ordu

Yönetim

Kitabı"

s ö y l e n e n s ö z f a z l a ileri g i t m e z . gereklidir.

Cisimler

de

kolay,

flamalar da bu yüzden gerekir.

62

der

ki;

Savaş

alanında

Davul ve g o n k l a r bu y ü z d e n kolay g ö r ü l e m e z .

Bayrak ve

24. Bayrak, laklarını, askeri

bir b ü t ü n 25. Bu

karşısında ise

flama,

gözlerini

bir

boru ve gonklar askerlerimizin

nokta

üzerinde

ku-

yoğunlaştırabilmenin,

haline g e t i r m e n i n araçlarıdır.

şekilde

tek

ilerlemek en

olanaksızlaşır

gövde

haline

gelmiş

büyük cesareti

Büyük

kitleleri

bir

bile aşar,

yönetme

ordunun gerilemek

sanatı

işte

bu-

dur. 26. Gece düz

savaşında,

savaşlarında

zun g ö z ü n ü ,

ruhunu,

Ordunun

sallanmaya

o k u m a sanatı 30.

bu

bilmek,

düşman

olduğu,

geri

Buna

ruh

saldırtır.

kullanma

açlıkla

mücadele

orduya

düzensizliği,

sanatıdır.

iken

uğraşıp dururken

32. Bayrak ve flamaları

hedefe rahat,

ederken

yakın rahat

olmak, bekleye-

karnı t o k olabil-

denir. düzenli,

saldırmaktan

sakin,

kaçınmak

güvenli

koşulları

gözü-

değerlen-

sanatıdır. 33. Tepede

geçmiş düşmana

mevzilenmiş karşı

34. Savaşmayı arzusu

kuvvetli

35. orduya

Düşmanın

ya

da

tepe

ilerlemek askeri bilen

düşmana

düşmanı

aşağı

saldırıya

k u r a l l a r a aykırıdır.

takip

etme.

Savaşma

saldırma.

gösterdiği

yemi

kapma.

Evine

dönen

sataşma.

36. Düşman rak.

bayrak

askerini düşmanın

yorgun

düşmandaki

uzakta

Buna güç tasarruf sanatı

dirme

nedenle, değil,

sükunetle

henüz

zorluklarla

bir

öğleyin

kampa dönmektedir.

zaman

beklemek-inisiyatif

düşman

ken

gün-

ordunu-

kullanın. keskindir;

zaman

girdiği

ve

31. Düşman

mek.

işaretlerini,

işaretlerini

denir.

Disiplin

kargaşayı

sabah

olduğu

beklentisine

davul

flama

a k ş a m s a aklı

bir k o m u t a n ,

keskin

dönme

ve

ve

k o m u t a n aklını yitirebilir.

ruhu

başlar;

2 9 . Akıllı ruhunun

ateş

bayrak

kulağını e t k i l e m e k t e

27. Ordu 28.

ise

ordusunu

Bunalmış düşmanı 37. Buna

Savaş

kuşattığında

çok zorlama.

Sanatı

denir.

63

bir a ç ı k n o k t a

bı-

B ö l ü m VIII

TAKTİK DEĞİŞTİRME SUN

TZU

d e r ki,

1. Savaşta, sunu toplar, 2. Zor sek

koşullar

yolların

Tehlikeli

komutan

emrini

birleştiği

pozisyonlar

altındaki

yerlerde

yollarda olan

3. Girilmemesi ordular,

gereken leri

alır,

ordu-

yapma.

Yük-

işbirliği

yap.

oyalanma.

Ku-

yerlerde

Ümitsiz koşullarda savaş.

gereken

kuşatılması

mevziler,

kamp

müttefiklerinle

ücra

ş a t m a altında strateji değiştir. ken

hükümdardan

g ü ç l e r i n i bir a r a y a g e t i r i r .

yollar,

gereken

dinlenmemesi

saldırılmaması kentler,

gereken

gere-

zorlanmaması hükümdar

emir-

vardır. 4. Taktik

değişikliklerin

avantajlarını

tam

olarak anla-

y a n k o m u t a n b i r l i k l e r i n i nasıl y ö n e t e c e ğ i n i iyi bilir. 5. Bunları lunduğu pratik

avantaja 6. Savaş

beye

sahip

o l s a bile, 7.

Sanatı'nın

Akıllı

komutan

tam

ise,

olarak

içerisinde

bilse

bile

bu-

bilgisini

çeviremez.

olmayan

Plan

savaş

Değiştirme

öğrencisi,

dersinde

Beş

Avantaja

tecrüsahip

iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r .

liderin

planlarında

avantaj

ve

dezavantaj

bir p o t a d a e r i y e c e k t i r .

8. Bu değiştiğinde, 9. Öte den

koşullarını

adamlarını en

beklentileri

çıkması

anlayamayan

ülkenin

sayede ana

yandan,

olası

korumaya

avantaj

plana

beklentilerimiz

dönüp amacımıza

zorlukların

bir a v a n t a j ı

ortasında

yakalamaya;

hazır o l m a l ı y ı z .

64

zorunlu

olarak

ulaşabiliriz. bile

karşımıza

kendimizi felaketler-

10. yaratarak,

Düşman

komutanlarını,

sürekli

d ü ş ü r t e r e k zorla,

başlarına

meşgul et; cazip yemlerin sayılarını

çeşitli

dertler

peşine boşuna

azalt.

1 1 . S a v a ş Sanatı bize d ü ş m a n ı n ü z e r i m i z e g e l m e m e sini

ummaktansa

düşmanın

bize

yonlarımızın

düşmanı

karşılamaya

saldırmamasını

düşmanın

hazırlıklı

dilemektense

saldırısını

olmamızı,

bizim

pozis-

imkansızlaştırmasını

öğ-

retir. 1 2 . Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı

beş hata felaket g e t i r e b i -

lir. (a) D i k k a t s i z c e s a r e t ,

yok olmaya götürür.

(b) K o r k a k l ı k ,

d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e g ö t ü r ü r .

(c) A c e l e c i l i k ,

hakaretlerle

(d) Ş e r e f D ü ş k ü n l ü ğ ü , (e) A d a m l a r ı n a

aşırı

kışkırtılabilir.

utanmaya götürür.

düşkünlük,

endişe ve t e r e d d ü d e

götürür. 13. Bu yebileceği

beş

hata

bir k o m u t a n ı n ,

savaş

alanında

işle-

beş savaş günahıdır.

1 4.Bir ordu yenildiğinde, mutlaka bu beş günahtadır.

lideri

katledildiğinde

Bunları önemseyin.

65

neden

B ö l ü m IX

ORDUNUN İLERLEMESİ SUN TZU

d e r ki,

1 . Şimdi

meselemiz ordunun

zünüz düşman

işaretlerinde olsun.

kamp kurmasında. Dağları

Gö-

ç a b u k g e ç i p va-

dilere yakın yerleri tercih edin. 2. karşınıza

DAĞ

SAVAŞI:Kampı

alarak

kurun.

yüksek

Savaşmak

için

noktalarda

güneşi

tepelere tırmanma-

yın. 3 . NEHİR ğince

SAVAŞİ:Ordunuz

kısa z a m a n d a 4.

nehirden

İlerlemekte

ortasında

olan

karşılamak

nehri g e ç t i ğ i n d e olabildi-

uzaklasın.

düşman

nehir

geçiyorsa,

üzere saldırmayın.

En

iyi

an

nehrin düşma-

nın y a r ı s ı n ı n g e ç t i ğ i y a r ı s ı n ı n h a l a s u i ç i n d e o l d u ğ u a n d ı r . 5. olun, olan

Saldırı

sakın

geçmek

düşmana

saldırmayın.

6. Uzun

mesafeli

düşmandan karı

hususunda

nehri

yüksek

kadar

sabırsız

olursanız

nehir k e n a r ı n d a d u r m a k t a

silahlarınızı

güneşe

araziye yerleştirin.

bakar

Düşmana

şekilde

nehir yu-

saldırmayın. 7. BATAKLIK

nız e n ki

SAVAŞI:

kısa z a m a n d a 8. Bataklıkta

yın

ne

üzere

Bataklıkları

geçerken

amacı-

bataklıktan çıkmak olsun.

savaşmak

zorunda

elinizde su ve o t u n u z vardır.

kalırsanız,

Arkanızı

unutma-

ağaçlara verip

savaşın. 9. DÜZ

ALAN

nızı t e p e l e r e v e r i p ,

SAVAŞ ID üz

alanda

sağınızı

ve

ardı-

d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın.

10. Bu savaş bilgileri

Sarı

İmparator'un

manını y e n m e k t e kullandığı stratejinin temel

66

pek çok düş-

bilgileridir.

11. Tüm

ordular

dınlık alanları

yüksek

12. Askerlerinize arazide

13. sağ

lece

hem

doğal

Bir

Sağlıklı

tepeye

ya

askerlerinizi

14. T e p e l e r e iyisi

rıkların

sık

yamacına

ko-

geldiğinizde

alarak yerleşin.

hem

de

Böy-

pozisyonunuzun

faydalanmış

yağmurlar

olacaksınız.

indiğinde

köpürmüş

geçmeyi

olabilir.

bu

düşmanı

Bu

tür y e r l e r d e n

uzakta

uzakta

du-

ardında

bu

çukurla-

büyük ya-

çabuk

çıkın,

kalın.

kalmaya

sürüklemeye;

düşmanın

derin

bataklıkların

olabildiğince

kalmadıkça

buralara

de

sel y a m a ç l a r ı n ı n ,

çalılıkların,

bölgelerden

dikkat eder-

düşmana tür

saldırıya

alanların

olma-

gösterin.

17. Kampınızın tülü

kuru

hastalıklardan

beklemektir.

bulunduğu

sına özen

korumuş

uçurumların,

1 6 . Siz

nehir karşınıza

kabarmış,

vadilerin,

geçtiğinizde

ay-

k a m p yerlerini

salgın

maksimum

böyle yerlerden zorda ken,

da

sağanak

nehir

1 5 . Dik saklı

zeminlere,

bir o r d u z a f e r e d a h a y a k ı n d ı r .

güneşi

avantajlarından

r u m d a en

alçak

gösteriyor,

askerlerinizi

ardınıza,

tasarladığınız

rın,

özen

kuruyorsanız,

rumuş olursunuz. eğimi

yerleri

karanlık yerlere tercih ederler.

göletler,

çevresinde tepeler,

kamış tarlaları,

ya

da

luklar varsa bu alanları adamakıllı Bu tür alanlar,

pusu

y ü k s e k otlarla

çalılıklarla

kaplı

ör-

koru-

kontrol edin.

kurmak

isteyen

düşman

baskın-

cılarının ve c a s u s l a r ı n ı n en ç o k t e r c i h ettikleri yerlerdir. 18. D ü ş m a n ise

bulunduğu

19. D ü ş m a n sizin

yakınlaşmasına

sakin

üzerine gelmenizi 20.

yorsa,

size

pozisyonun

Düşmanın

rağmen

doğal gücüne

durmakla

hala

sakin

inanıyor d e m e k t i r .

birlikte

sizi

kışkırtıyorsa,

istiyor d e m e k t i r .

kamp

yerine

ulaşım

kolay

gözükü-

m u t l a k a s i z e bir y e m g ö s t e r i y o r d u r . 21. Ormandaki

düşmanın

ilerlediğinin

perdelemeler

ağaçlar

arasındaki

simgesidir.

düşmanın

sizi

anlamındadır.

67

bir

hareketlenme

Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k

şüphelendirmeye

çalıştığı

22. Aniden Ürkmüş

yükselen

h a y v a n l a r ani

23. Ufukta balarının

geniş

Toz

bulutları

düşman reket

ufak,

pusunun

dağılmış ufak

ve

küçük

olduğunu düşmanın

gösterileri

toz

ise

Toz

yönlere

da

dağılmakta

ise

İleri g e r i h a -

düşmanın

sesle

verilen

saldırıya

komutlar,

geçeceğini;

kamp

yap-

yoğunlaşan

sert

ise d ü ş m a n ı n g e r i ç e k i l e c e ğ i n i n

bu

alçak

belirtir.

2 5 . Hafif savaş arabaları ederse,

savaş ara-

bulutları

piyadeler yaklaşmaktadır.

çeşitli

bulutları

belirtisidir.

bulutları

gösterir.

b i r l i k l e r i a t e ş için o d u n t o p l a m a k t a d ı r .

24. Sakin lıklar

olduğunu

bir a l a n a

eden

makta

bir

habercisidir.

g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz

ilerlemekte

ama

kuşlar

bir b a s k ı n ı n

düşmanın

öne

hazır-

komutlar,

saldırı

işaretleridir.

gelir de yanlara

hareket

savaş düzenine g e ç m e k t e o l d u ğ u n u n

belirtisidir. 26.

Belirgin

önerileri tuzak

bir

27. Düşman kerler bölük,

anlaşma

ile

birlikte

gelmeyen

barış

belirtisidir. birlikleri

arasında

koşuşturma

artar,

as-

bölük t o p l a n ı r l a r s a kritik an gelmiştir.

2 8 . Bazı

birlikler ilerlerken

bazıları geri ç e k i l i y o r s a ,

bu

yemdir. 29. Askerler 3 0 . Su muşsa,

ordu

31 . gördüğü

mızraklarına

yaslanıyorsa,

getirmeye giden askerlerin susuz

Düşman halde

gürültü yapan

kazanabileceği konduğu

düşmanın

33. Kampta

i ç m e k ol-

kalmıştır.

hareket etmiyorsa,

3 2 . Kuşların

acıkmışlardır.

ilk işi s u

yerlerde

sinirleri

kargaşa

tır.

Bayraklar,

rin

içine fitne d ü ş m ü ş t ü r .

avantajlı

varsa

flamalar aşağı

bir

pozisyon

askerler tükenmiştir. düşman

yoktur.

Gece

otoritesi

zayıf-

bozuktur. komutanın

yukarı

hareket ediyorsa aske-

S u b a y l a r kızgın

ise a s k e r y o r g u n -

dur. 34. Düşman, kesip yorsa, maya

yemeye

çadırlarına hazır

atlarını

başlarsa,

buğdayla

yemek

dönmeyeceklerini,

olduklarını

anlamalıyız.

68

beslemeye,

kazanlarını ölene

öküzlerini

ateşe kadar

koymusavaş-

35. sesle

Küçük

konuşan

gruplar asker

m u h a l e f e t i n varlığını 36. Çok ğini,

halinde

fısıldaşan

gruplarının

oluşması

ya

da

alçak

asker

arasında

kaynaklarının

tükendi-

gösterir.

fazla

ödül

düşmanın

ç o k f a z l a c e z a ise a ş ı r ı s ı k ı n t ı

koşullarının varlığını

be-

lirtir. ,37. rünce

Coşku

korkuya

ile

38. Gelen ateşkes

girişip,

düşmanın

gücünü

e l ç i l e r bize

kompliman

gö-

gösterir.

yapıyorsa,

düşman

istemektedir.

39. Düşman

birlikleri

lir a m a ç a t ı ş m a y a bu

savaşa

kapılmak haber almanın zaafını

durumda

kızgınlıkla

ilerler,

g i r m e y e ya da geri

son

derecede

karşımıza diki-

dönmeye

uyanık ve tedbirli

kalkmazsa

olmamız ge-

rekir. 4 0 . Birliklerimizin gücü ise

düşman

genellikle

yapmamız gereken kından takip 41. mana

şey,

asker

ise

asla z a f e r

komutanına

durumda

d ü ş m a n ı ya-

çalışmaktır.

planlamayı

ihmal eden,

düş-

mahkumdur. güven

komutanına

Komutanına ker

h e m e n eşit Bu

güçlerimizi toplamak,

hor g ö r ü p ,

42. Komutanına asker

hemen,

saldırmaz.

e d e r k e n takviye sağlamaya

Düşmanı

esir d ü ş m e y e

diğinde

düşmanla

doğrudan

duymayan

itaatkar

askere

ceza veril-

olmayacaktır.

İtaatsiz

kazanamaz.

inanan

güvenini

askere

ceza

yitireceğinden

uygulanmazsa yine

as-

başarısız ola-

caktır. 43. Bu lamak

için

diğer yandan giden en

nedenle

ayırım

komutanına

inanmasını

bir y a n d a n

adıl

çelik gibi disiplin altında tutmalıyız.

sağ-

davranıp, Bu zafere

kesin yoldur.

44. Eğitimde ordu

askerin

göstermeden

disiplinlidir.

askere,

Aksi

emre

itaat alışkanlığı v e r i l m i ş s e

halde disiplin yoktur.

Disiplin zaferin

anahtarıdır. 45-Şayet gösterip, yönlü

bir

komutan

hem

h e m de emirlerine kesin

olur.

69

adamlarına itaat i s t i y o r s a ,

güvendiğini k a z a n ç iki

Bölüm X ARAZİ

SUN TZU

FAKTÖRÜ

d e r ki,

1 . Altı ç e ş i t arazi vardır. (a) D ü z g ü n (b) Karışık (c) İhmal (d) Dar

arazi. arazi.

e d i l e c e k arazi.

geçitler.

(e) U ç u r u m l u

tepeler.

(f) D ü ş m a n d a n 2.

Her

Düzgün Arazi

iki

tarafın

uzak da

pozisyonlar. rahatlıkla

3. Bu tür araziye d ü ş m a n d a n yüksek,

güneşli

melerinizi

girebileceği

arazilere

denilir. önce gelmeye;

bölgelerini tutmaya

dikkatle

koruyun.

O

özen

zaman

arazinin

gösterin. savaşa

Malze-

avantajla

başlarsınız. 4. Terk

edilmesi

g e ç i r i l m e s i zor olan 5.

Bu

yenebilirsiniz. düşmanı

tür

bir

Ama,

kolay

araziye

olmakla

araziden

hazırlıksız

d ü ş m a n sizi

yenemezseniz

birlikte

yeniden

ele

Karışık Arazi denir.

bu

düşmana

hazırlanmış,

araziye

saldırıp,

bekliyorsa ve

dönüşünüz

olanaksız

o l a c a k ; sizin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6. Arazinin geçiremeyeceği Arazi

konumu türdense

bu

tür

da

arazilere

ilk a d ı m d a İhmal

ele

Edilecek

denir. 7 . B ö y l e bir a r a z i d e ,

bile

h e r iki t a r a f ı n

ilerlemektense

kışkırtmak gerekir. g e l d i ğ i n d e saldırı

düşman

b i z e c a z i p bir y e m v e r s e

gerileyerek düşmanı Düşman

avantajı

ordusunun

üzerinize bir k ı s m ı

bizde olacaktır.

70

gelmeye üzerimize

8. Dar g e ç i t l e r e

gelince,

vetlerinizi dikkatle yerleştirip, 9. nize zını

Düşman

engel

ordusu

olduğunda,

inceleyin.

İyi

sizin

tepeleri

1 1 . Düşman sizden

ve

her

kolay

lehinize 13. Bu

dir.

geçidi

ele

düşmanca

kuv-

bekleyin. geçirme-

korunuş tar-

ilk siz

ele

geçirmişseniz,

yük-

bekleyin.

önce davranıp yerleşmişse,

geri

üze-

çekiliyor gibi y a p a r a k y e r i n d e n

deneyin. Düşmanla

girmek man

Düşmanı

12. varsa

bir

noktalara yerleşip düşmanı

rine g i t m e y i n . çıkarmayı

dar

dar geçidin

sizseniz

gelmesini

korunuyorsa üzerine gitmeyin.

10. Uçurumlu sek ve güneşli

ilk e l e g e ç i r e n düşmanın

aranızda

ikinizin

de

oldukça

güçleri

olmayacağı

gibi

büyük

birbirine

savaşın

bir

mesafe

yakınsa

sonucu

savaşa

da

her za-

olmayabilir. altı

Sorumluluk

prensip Arazi f a k t ö r ü n ü n sahibi

bir

komutan

bu

ana

prensipleri-

prensipleri

dikkatle

incelemelidir. 14. O r d u n u n çok

komutanın

başına

doğal

hatalarından

nedenlerin

kaynaklanacak

dışında,daha

altı

bela

gele-

bilir.Bu nlar: (a) Geri

çekilme

(b) Baş

kaldırma.

(c)

Çöküş.

(d) Harap

olmak.

(e)

Kargaşa.

(f)

Bozgun.

1 5. Diğer koşullar aynı ğin

karşısına kendisinin on

liğin t e k şansı

kalır.

kaldırmadır.

bir-

Geri ç e k i l m e .

16. Askerler çok güçlü baş

k a l m a k l a b i r l i k t e ş a y e t bir b i r l i -

m i s l i bir d ü ş m a n ç ı k a r s a b u

Subaylar

ancak subayları

güçlü

zayıfsa

asker zayıfsa,

sonuç

sonuç

çö-

küştür. 1 7 . Üst baş

subayların

komutanın

manla savaşa

emrini

kızgınlıkla

amirlerine

beklemeden

kendi

başlarına

'Harap

Olmak'tır.

kalkmalarının

sonucu

7I

baş

kaldırıp, düş-

1 8 . Bir k o m u t a n zayıf, ler a ç ı k , b e l i r g i n

olmayıp,

baylar da askerler de üstlük ordu

katmanları

1 9 . Bir kendi

düzensiz,

dırtır y a dunun

rast gele

düşmanın

üstüne

k u r u l m u ş ise

gerçek

kendinden

birliklerini

saflarına

emrindeki subu

Kargaşa.

bir b i r l i ğ i n i

da s e ç m e ön

sonucu

komutan

zayıf

değişiyorsa;

belirli g ö r e v l e r e s a h i p d e ğ i l v e

d u r u m a tek ad verilebilir. de,

otoritesini yitirmiş, verdiği emir-

sürekli

güçlü

yerleştirmeyi

gücünü

güçlü

düşmanı

ihmal

sezemez

düşmana

sal-

karşısında

ederse,

or-

bunun

tek

olabilir.Bozgun.

20. Sorumluluk

sahibi

her

komutanın

yenilgiye

düş-

m e m e k i ç i n d i k k a t e t m e s i g e r e k e n altı y o l v a r d ı r . 2 1 . Arazinin müttefikidir.

sezme yeteneği, tehlikeleri,

doğal

koşulları

Ancak,bunun

yanı

zafere giden

mesafeleri

bir

güçlerin

görme

askerin

sıra,

en

düşmanın kontrolü,

kapasitesi

önemli gücünü

zorlukları,

bir k o m u t a n ı n

test

sorularıdır. 22. mutan yan

Bu

hususları

savaşı

komutan

zaferle varsa

Düşmana

karşı

şeref ve şöhreti

kullanan da

olacağı

ko-

kullanama-

kesinse,

savaşın.

Ama,

görüyorsanız, savaşı

başı-

savaşın

hükümdar

kazanınca savaşan,

karşısında geri çekilmesini

k o r u m a k olan vadilere

oğullarınız

zafer bile

düşünmeden

yal-

gibi

kadar

öz

çocuklarınız

takip

bakın,

yanınızda

ölmeyi

üs-

tek amacı

ül-

mücevheridir.

gibi

edeceklerdir.

kavuşacağı

gereğinde

bilen,

komutanlar ülkelerinin

25. Askerlerinize derin

ya

savaşmayın.

tün d ü ş m a n kesini

istemese

sonuçlanmayacağını

24. şan,

sırasında

bilmeyen

mahkumdur.

sonucunun

hükümdar bile

savaş

Bunları

kaybetmeye

2 3 . Savaşın nızdaki

bilip

kazanır.

bakın, Onlara her

şeye

sizi

en

yetişkin tercih

edeceklerdir. 26. Ancak, kullanamıyorsanız; rinizi

askerinize düşkün yumuşak

dinletemiyorsanız,

kalpli

o l d u ğ u n u z halde otorite olduğunuz

askerleriniz

12

arasında

halde

emirle-

kargaşa

hü-

küm

sürüyorsa,

askerleriniz yaramaz çocuklara dönmüştür.

H i ç bir işe y a r a m a z l a r . 27. Askerlerimizin rağmen, ğilsek,

düşmanın

zafere giden yolun 28. Düşmanın

likte

kendi

çeğini

savaşa

savaşa

olduğunu

olmadığının

bilmemize

farkında

de-

ancak yarısındayız demektir.

savaşa

askerlerimizin

hazır

hazır hazır

savaşa

göremiyorsak zafere

olmadığını henüz

giden

yolun

bilmekle

bir-

hazır o l m a d ı ğ ı

ger-

henüz yarısındayız

demektir. 29.

Düşmanın

askerimizin üzerinde olmadığını dayız

hazır

bulduğumuz

hazırlıklı

olduğunu

doğal

göremiyorsak

koşulların

zafere

asker,

kendi rağmen,

savaşmaya yolun

yine

uygun yarısın-

geçtiğinde

asla

şaşır-

birliğini asla k a y b e t m e z .

den bahsedelim: "Düşmanı yorsanız, sin

giden

harekete

3 1 . Sonuç olarak "Savaş

nında,

olduğunu, bilmemize

demektir. 30. Deneyimli

maz,

savaşa

savaşa

zafer

'Cennet'i

konusunda biliyor,

Sanatı'nın

ünlü

bir d e y i ş i n -

b i l d i ğ i n i z k a d a r k e n d i n i z i d e bilişüpheniz

'Dünya'yı

olacaktır."

73

olmasın.

Bunun

ya-

tanıyorsanız zaferiniz ke-

Bölüm XI ARAZİDE

DOKUZ

KONUM

SUN T Z U d e r ki, 1 -Savaş Sanatı d o k u z tip arazi t a n ı m l a r . (a) K a r ı ş ı k

Arazi

(b) Yakın (c)

Arazi

İhtilaflı

(d) A ç ı k

Arazi

Arazi

(e) A n a h t a r (f)

Ciddi

(g) Zor

Arazi

Arazi

Arazi

(h) K u ş a t ı l m ı ş (i)

Ümitsiz

2. Savaş

kendi

"Karışık Arazi"

denir.

3. Düşman sınırlarımızın

Arazi

Arazi ülkemizde yapılıyorsa

arazisine

girmemize

yakınındaysak

bu

tür

bu

rağmen araziye

arazi t ü r ü n e henüz "Yakın

kendi Arazi"

denir. 4.

Sahip

olunması

her

iki

tarafa

da

büyük

avantaj

s a ğ l a y a n araziye "İhtilaflı Arazi" denir. 5 . H e r iki t a r a f ı n d a k o l a y l ı k l a g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i a r a z i y e "Açık Arazi" 6. alan

Üç

denir. krallığın

arazilerinin

birleşme

arazilere "Anahtar Arazi" denir.

noktasında

yer

Bu tür arazilere sahip

olan krallık, i m p a r a t o r l u ğ u n da b ü y ü k kısmına s a h i p olur. 7 . Bir o r d u d ü ş m a n karşın,

ardında

b u l u n d u ğ u arazi

kuvvetli

ülkesinin düşman

bağrına girmiş olmasına kaleleri

bulunmakta

ise

k o n u m u "Ciddi Arazi" olarak adlandırılır.

8. Geçilmesi

zor olan

dağlık o r m a n l a r ,

çalılık y a m a ç -

lar, b a t a k l ı k l a r l a kaplı a r a z i l e r e "Zor A r a z i " d e n i r .

74

9 . Dar v a d i l e r d e n cık

keçi

denir.

yolları

ile

geçilerek

çıkılabilen

ulaşılabilen, arazilere

içinden

dara-

"Kuşatılmış

B u t ü r a l a n l a r d a z a y ı f bir b i r l i k k o c a

Arazi"

bir o r d u y l a

başa

çıkabilir. 10. Sadece sağ

gecikmeden

çıkabileceğimiz 1 1 .

İhtilaflı

araziye

savaşmamız

"Ümitsiz Arazi"

Karışık A r a z i ' d e s a v a ş m a .

Arazi'de

Yakın A r a z i ' d e d u r m a .

12. Açık Arazi'de d ü ş m a n ı n yolunu düşmanı

zor

ardçıları

deneyimli

arasındaki

Böylece, olan

ordu

duruma

düşen

ulaşmasını

man

komutanları

ahengi

yanı

sıra

imdadına

subaylarına

kuvvetleri

bir-

güçlerin engel

komutların

birlik-

avantaj

bir

şekilde

saldırı

karşısında

sonra

da

bile a r a l a -

gördükleri

za-

hareketsiz bekliyorlardı. ne

için

ilerlemekte

yapardınız?"

" D ü ş m a n için ç o k ö n e m l i olan

çalışır,

düşmanın

diye

olan sorul-

bir ş e y i e l i m e g e -

aman

dilemesini

bek-

cevap verirlerdi.

19. Savaşta anı

yedek

bir a r a y a g e l d i ğ i n d e

görmediklerinde

bir d ü ş m a n ,

olmuş-

bağlı

yetişmesine

verdiği

sağlayacağını

lerdim."diye

kollayın.

edilmiş

sürat ana

silahtır.

Düşmanın

Beklenmedik yollardan

hazır o l m a -

geçip,

korunması

noktalardan vurun.

20. Düşman topraklarını nun

kendilerine

17. Kendilerine ilerliyorlar,

çirmeye

Ümit-

öncüler:

ustaları

biliyorlardı.

duğunda

geçir.

düşmanın

bozmanın

bozmanın

birliklerin

18. "Düzgün

ihmal

gözden

düzensizlik yaratmasını

kuvvetli

dığı

Zor Arazi'de yo-

da durduruyorlardı.

16. D ü ş m a n rında

stratejini

karargahlarının

işbirliğini

oluyor,komutanların lere

yağmala.

savaş.

15. Eskinin

liklerle

Anahtar

et.

14. Kuşatılmış Arazi'de

lardı.

kapatma.

işbirliği yap.

13. Ciddi Arazi'de luna d i k k a t l e d e v a m

ile

içinden

saldırma.

Arazi'de müttefiklerinle

siz A r a z i ' d e

halinde denir.

prensipleri şunlardır:

işgal

Düşmanın

75

etmekte içine

olan

bir o r d u -

ne kadar girerse-

niz

askerleriniz

manı

arasındaki

2 1 . Zengin ğin

dayanışma

askerleriniz arasındaki

o

kadar artar.

Düş-

dayanışma yok eder.

ülkelere girdiğinde,

ordunu

besleyebilece-

akınlar düzenle. 22. Adamlarının

aşırı

kesinti

sürekli

durumundan

yapma.

Enerjini,

hareket halinde tut, 23. Askerlerini

ölesiye savaşsınlar.

rin

beceremeyeceği

şıya

olan

askerler

Ücretlerinden

olanaksız olduğu

Ölümle

karşı

iş yoktur. de

ol.

yoğunlaştır.

Ordunu

değişik harekat planları geliştir.

kaçışın

ki,

emin

gücünü

noktalara sür

karşıya olan

Ölüm tehlikesi

subaylar

da

güçlerinin

kaçma

olanağı

ile

bir a s k e karşı

kar-

zirvesine

çı-

kalmayan

as-

karlar. 2 4 . Çıkış yolları

kapalı,

kerler k o r k u d u y g u s u n u yitirirler. şır.

Hele,

bir d e

oluştururlar. mücadele 25. bile nuda

Böyle

yerine sonsuz

bir

de

durumda

kulakları getirilir;

zor

askerleriniz

kirişte

olur;

arasındaki

27. Askerlerimiz olmak

batıl

paraya

çok

istememelerinden

istemelerinden

29. Kafasına ğuna

sıkı

bir

hüngür

savaş

ağlayanlar,

her

gösterirler,

emir

her

ko-

dönüşürler. kehanetleri

dur-

kalmaz.

önem

vermiyorlarsa

bu

değildir. bu da kesinlikle ö l m e k

emri

verdiğinizde,

zırhlarını

göz

Ancak savaşa girdiklerinde

olacağından Usta

beklemeye

değildir.

28. Askerlerinize yanlar çıkabilir.

emir

itikatları,

başka korku

Ömürleri çok uzun o l m u y o r s a ,

kahraman

bir c e p h e

verdiğiniz

güvenebileceğiniz askerlere

26. Asker

hüngür,

inatçı

gözüküyorsa,

sınırsız s a d a k a t

O zaman ölümden

zengin

topraklardaysa,

gelmesi

verirler.

görmeden

anında

dur.

yabancı

Yardım

Direnme güçleri sonsuzla-

savaş

saldırırsan,

saldırırsan,

şüpheniz taktisyeni

çıngıraklı

geçirir;

zehirle

yıka-

birisinin

yılana saldırır;

gövdesine

h e m d i ş l e r i ile h e m d e k u y r u ğ u ile s a l d ı r ı r .

76

her

bir

olmasın.

kuyruğundaki

dişlerini

içlerinde

yaşlarıyla

benzer. kuyru-

saldırırsan,

30. Bana,

"Bir o r d u ç ı n g ı r a k l ı y ı l a n a b e n z e y e b i l i r m i ? "

diye s o r a c a k olursanız, Aralarında tan Yueh'in

c e v a b ı m " E v e t , " tir.

anlaşmazlık

askerleri

naya y a k a l a n a c a k olurlarsa, araya

olan

Komutan

aynı t e k n e d e

nehri

Wu

ile

geçerken

Komubir f ı r t ı -

s o l e l i n s a ğ e l e y a r d ı m ı g i b i bir

geleceklerdir. 3 1 . S a v a ş t a z a f e r için,

araçlarımızın t o p r a k t a k i 32. Savaşta yüksek

bir

seviyeye

atlarımızın

bir o r d u n u n

cesaret

seviyesi

ulaşmasını sorusunun

savaş

yönetim

prensibi

belirlemek

ve

her

asker

için

askerin

bu

sağlamaktır.

3 3 . G ü ç l ü l ü k ile z a y ı f l ı ğ ı n nılacağı

koşumlarına,

izlerine g ü v e n yeterli değildir.

cevabı

aynı

arazi

a n d a nasıl en

iyi

pozisyonlarındaki

kullaseçim-

lerdedir. 3 4 . İşinin ehli tir g i b i ,

k o m u t a n o r d u s u n u s a n k i bir k i ş i y i y ö n e -

elinden tutarak yöneten

35. Çok dimdik durup,

konuşmayarak, adaletli

komutandır. gizliliği

olarak

disiplini

güven

altına

sağlamak

almak;

komutanın

görevidir. 36. yanlış

Subaylarının,

askerlerinin

rapor ve olaylarla

engellemesini de

karıştırıp,

nının

kendi

ordusu

meli,

kamp

yerini

ederek düşmandan tırmanıp

hakkında sağlıklı değiştirip, esas

en

merdiveni

39. Gemilerini yakar,

40. Düşmanı rek,

tehlikeye

kendi

anda,

atmasını

düşmaönle-

yolları

tercih

başarmalıdır. yüksek

bilmelidir.

bir y e r e

Elini

gös-

içine b a ş k a türlü s ü r e m e z . yiyecek

olanak

düşmesini

karışık

saklamayı

kritik

kazanlarını

s u n u k o y u n s ü r ü s ü g i b i bir o t a r a f a , anlaşılmasına

değiştirerek,

bilgi e d i n m e s i n i

dolaylı,

amacını

komutanı,

altındaki

planlarını

termeden ordusunu düşman

yönünün

gerektiğinde

bilmelidir.

37. Savaş düzenlerini,

38. Ordu

kafasını

her şeyi s o r g u l a m a l a r ı n ı

bir b u t a r a f a y ö n e l t e r e k

uygun

sağlamak

77

ordu-

yaratmaz.

planına

görevlerindendir.

kırar;

bir

noktaya

komutanın

en

süreönemli

4 1 . Dokuz arazi lemler,

saldırıya

doğasının

ana

42. kadar

gidilirse

prensibidir.

her birine g ö r e alınacak ö n -

savunmaya

kanunlarını

Düşman

ileri

türünün

veya

yönelik taktikler

mutlaka

özenle

ile

insan

çalışmalıdır.

arazisinde

ilerlerken

askerin

kadar dayanışma göstereceği

o

Sınır y a k ı n l a r ı n d a

genel

ise t a m t e r s i n e

prensip,

ne

kargaşa daha

olasıdır. 4 3 . Kendi ğinde,

ülkeni ardında bırakıp,

kritik arazidesin

labiliyorsa,

birleşen

demektir.

yolların

k o m ş u araziye girdi-

Dört yönde

bulunduğu

iletişim

kuru-

anahtar arazidesin-

dir. 44. Düşman yakın

Bir

önünde mış

içlerine

fazla

girdiğinde

ciddi

ilerlemediğinde

arazidesin.

bulunduğun

arazi

arazidir. 45.

Arazi

ülkenin

arazisinde

Düşmanın

ise

arazi

sağlam

dar geçitler denir.

Çıkış

kaleleri

bulunmaktaysa olanağı

gerinde bu

yoksa

bu

kalmış,

araziye

kuşatıl-

araziye

Ümitsiz

denir. 46.

Bu

durumda,

birliği aşılarım. yakın

temas

dağınık

Yakın a r a z i d e

olmasına

arazide

ise,

tüm

adamlarıma

amaç

birliklerimin arasında

bakarım.

4 7 . İhtilaflı a r a z i d e ,

artçı

birliklerime dikkat eder,

hız-

landırırım. 4 8 . Açık ğunlaştırdım.

arazide, Birleşen

dikkatimi yolların

savunmam

bulunduğu

üzerinde

anahtar

yo-

arazide

m ü t t e f i k l e r i m l e işbirliğini ararım. 49. almaya

Ciddi

arazide

çalışırdım.

maksızın

Zor

ilerletmeye

5 0 . Kuşatılmış kapatırdım. tulmasının 51. yardım ğan

Ümitsiz

arazide

Bunun inatçı

ise

ikmalini

güvence

dikkatimi

ordumu

altına dur-

verirdim. arazide arazide,

ümitsiz o l d u ğ u n u nedeni,

gelmesinin

üstü

malzeme

ordumun

geri

askerlerime

çekilme yollarını hayatlarının

düşman tarafından

olanaksız

kur-

söylerdim.

olduğunu

bir d i r e n i ş g ü c ü ,

bilen

kuşatıldığını, askerde

ola-

s ı n ı r s ı z bir s a v a ş m a i s t e ğ i -

nin

ortaya

çıkacağını;

yerine getireceğini 52. Durumunu yapamayız.

bilmediğimiz

Önceden

ormanlarını, duyu

askerlerimin

akıl

yararlanmadıkça,

komşu

uçurumlarını,

tuzaklarını

geçirmek

tehlike

altında

her e m r i

bilmemdir.

bilmediğimiz

işi

değildir.

doğanın

prenslerle

bataklıklarını,

topraklardan

Yöreyi

sağladığı

bilen

işbirliği

dağlarını, bir

or-

kılavuzlardan

avantajları

kullanama-

yız. 53.

Savaşçı

göz ardı

bir

prens

54. Savaşçı komutanlıktaki duğundan

bir

ğında,

çıkmaktan

beş

prensibi

saldırdığında

Kendisini

birleşmesini düşmana

olası

ol-

müttefiklerini

işbirliği y a p m a k t a n ya da o n l a r d a n gizli

döndürür,

kentlerini

krallıklarını

planlarını

korkutur.

fazla

uygulayarak

Bunu

zorlanmadan

ele

başardıgeçirir,

sona erdirir.

56. Askerlerine da

ülkeye

düşmanın

kendi

başını

düşman

bir

caydırır.

istemektense,

düşman dışında

dört,

kuvvetlerinin

gösterir.

gösterip,

55. Diğer ülkelerle düşmanlarının

güçlü

düşman

başarısıyla

güçlü

karşısına

prens

ustalığını,

engellemekteki

yardım

aşağıdaki

edemez.

emirler

k u r a l dışı

buyur.

ö d ü l l e r ver,

Bunları

hakkıyla

önceki

planların

yaptığında,

or-

d u n u t ı p k ı t e k k i ş i l i k bir b i r i m m i ş g i b i y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n . 57.

Askerlerine

parlaksa göster.

planı

değil,

görevi

D u r u m sıkıntılıysa sakın

58. Ordunu

ölüm

tehlikesine,

söyle.

Sonucu,

bir ş e y s ö y l e m e .

zorluklara

sür;

zaferle

dönecektir. 5 9 . İnsan rini

sonuna 60

doğası

gereği

zora

düşmedikçe yetenekle-

kadar kullanmaz.

. Savaşta zafer,

kendi k o n u m u n u d ü ş m a n hedefle-

rine g ö r e a y a r l a m a k l a gelir. 61 .

Düşman

nunda düşman 62. Buna

saflarının

komutanını ince

ardına

öldürme

hesapla

inatla başarısını

k a z a n m a k denir.

7l)

sarkmak,

so-

getirecektir.

63. Komutayı pat,

ele a l d ı ğ ı n d a ,

cephedeki

ön yolları

ka-

r e s m i k a y ı t l a r ı y o k et, e l ç i l e r i n g e ç i ş i n i e n g e l l e . 64.

Savaş

konseyinde

kararlı

ol,

durum

kontrolünü

e l i n e al. 6 5 . D ü ş m a n ı n açık bıraktığı 66. manı

Düşmanın

zorla.

kutsal

Düşman

ö ğ r e n m e n i n bir y o l u n u 67. Güçlerini 68. Düşmanın çekingen Düşman

ol;

açığı

kapıdan

varlıklarını

birliklerinin

içeri dal.

ele

ilerleme

geçirerek

düş-

zamanlamasını

bul.

hazırlamadan açığını

bitirici s a v a ş a g i r m e .

buluncaya

bulduğun

için artık ç o k g e ç t i r .

80

an

kadar yeni

yaban

tavşanı

gelin gibi

gibi fırla.

Bölüm XII

ATEŞLE SALDIRI

SUN TZU

d e r ki,

1 . Ateşle saldırının kamp

anında

maktır.

yakmaktır,

Üçüncüsü

düncüsü maktır.

ise

beş yolu vardır. ikincisi

malzeme

düşmanın

Beşinci yol

taşıyan

silah,

da d ü ş m a n

Birincisi askerleri

malzeme

depolarını

araçları

mühimmat

yak-

yakmak;

dör-

depolarını

yak-

b i r l i k l e r i n i n a r a s ı n a ateş at-

maktır. 2. Saldırıya larına

sahip

geçmenin

olmaktır.

en

Gerekli

önemli

koşulu

malzeme

ateş olanak-

her an

hazır t u t u l -

malıdır. 3. A t e ş l e saldırının günleri

mevsimi,

yangın

havanın

kuru

başlatmanın

özel

vardır.

4.

Uygun

mevsim

özel g ü n l e r rüzgarın y ü k s e l d i ğ i 5. Ateşle

saldırı

olduğu

aylar

olup;

olasılığa

hazır

olun-

günlerdir.

esnasında

beş

malıdır. 6. (a) Ateş den

düşman

kampına

yaklaştığında

7. (b) Ateş d ü ş m a n a yaklaştığı leri h a l a s e s s i z i s e ,

koşullar u y g u n s a saldır; yoksa, 9.

içinde

(d)

Dışarıdan

ateşle

kendi

kendine

yangın

zamanı

bekleyip,

10. (e) Rüzgara

karşı

halde

düşman

asker-

bekle. Saldırma.

8. (c) Alevler yeterli yüksekliğe için

gecikme-

d ü ş m a n a saldır.

ulaştığında

saldırmak

o l d u ğ u n y e r d e kal.

saldırı

olanaksızsa,

çıkmasını

bekleme.

kampın Uygun

saldır.

Yangını

başlattığında,

saldırma.

8I

rüzgarın

ardında

kal.

1 1 . Gündüz çıkan leri

rüzgar uzun

sürelidir.

Gece esinti-

ise ç a b u k d i n e r . 12. Her o r d u d a

linmeli,

yıldızların

a t e ş l e ilgili

hareketi

bu

b e ş o l a s ı l ı k ç o k iyi

izlenmeli,

ateşle

bi-

saldırı

özel

günleri takip edilmelidir. 13. Ateşi dir.

saldırı

S u y u saldırı aracı

aracı

olarak

kullanmak zeka

belirtisi-

o l a r a k k u l l a n m a k ise g ü ç g ö s t e r g e s i -

dir. 14. Suyla elinden

düşman

15. Girişimcilik dırıp,

durdurulabilir,

ama tüm

olanakları

alınamaz. savaşı

ruhunu

kazanmaya

mutandır.Çünkü

sonuç,

kullanmaksızın çalışan

zaman

düşmana

komutan

sal-

şanssız

ko-

kaynak

kaybından

öte

önceden

hazırlar;

ve

değildir. 16. Bilge komutan

komutan

kaynaklarını

17. Avantaj şey

olmadıkça

görmedikçe

ordularını

kritik

olmadıkça

vaşa

sokmamalı,

1 8 . Hiç

planlarını

usta

değerlendirir. hareket etme;

kullanma;

kazanacak

bulunduğun

bir

pozisyon

savaşma.

bir h ü k ü m d a r o r d u l a r ı n ı hiç

bir

komutan

kendi

kendi

öfkesi

hırsı

için

için

sa-

savaşa

kalkmamalı. 1 9 . Size rinizde

20. yete

bir a v a n t a j

ilerleyin,

yoksa ye-

Zamanla

öfke

mutluluğa,

sinirlenme

memnuni-

dönüşebilir. 21 . Ancak,

maz;

sağlayacaksa

kalın.

yok edilen

bir k r a l l ı k a s l a y e n i d e n

kurula-

ölüler c a n l a n a m a z . 2 2 . Bu

nedenle,

tedbirli olmalıdır.

bilge

h ü k ü m d a r dikkatli,

iyi

Bir ü l k e y i b a r ı ş i ç i n d e y ö n e t m e n i n ,

güçlü tutmanın yolu

budur.

82

komutan orduyu

B ö l ü m XIII

CASUSLUK VE İSTİHBARAT SUN TZU 1 . Yüz

bin

göndermek, naklarını müşe

d e r ki, askerlik

halkın

bir o r d u y u

tüketir.Sadece

günlük

kadar yükselebilir.

Ülke

kargaşalık

olacak,

tükenen

külecektir.

Yüz b i n

askerin

duğu

d ü ş ü n ü l e c e k olursa,

olduğu

için

rumunu

karşı

ödüllerinin

öğrenmeyi

3. Bu rına y a r a r l ı

insanlar en

yüz

dışında

savaş

az dört,

bin da

yollarında

beşyüz

bin

gü-

büyük dö-

aile o l -

n e k a d a r g e n i ş bir a l a n d a

devamını

ihmal

şekilde

İSTİHBARAT'a

kişi

iyi

bir

böyleyken,

düşmanın

du-

davranıştır.

lider o l a m a z ,

hükümda-

ulaşamaz.

bir k o m u t a n ı n

savaş

oluşacak

kazanıp,

normal

zafere

asker-

ulaşması

bağlıdır.

istihbarat

hesaplamayla da 6.

düşünerek

e t m e k i n s a n l ı k dışı

davranan

kolaylıkla

içinde

durabilirler.Bu

o l a m a y a c a ğ ı gibi z a f e r e de

oranla 5. Bu

bir k a ç g ü n

karşıya

4. Bilge h ü k ü m d a r l a ,

da

de,

savaşlara

devletin ola-

harcamalar

içinde

etkinin

kuvvetler,

yıllarca

maaşının,

lere

uzak

anlaşılabilir.

2. D ü ş m a n sonuç

kurup,

üzerine b ü y ü k yük bindirir,

ruh

çağırmakla

Düşmanın

durumu

ancak

öğrenilebilinir. 7. Beş tür casus (a) Yöresel

kullanılır.

casuslar.

(b) İç c a s u s l a r . (c) D e v ş i r m e (d) H ü k ü m l ü (e) H a y a t t a

gelmez.

T e c r ü b e ya

başka

insanlardan

üretilemez.

casuslar. casuslar. kalan

casuslar.

83

8. Bu

beş tür c a s u s u n

gizli i s t i h b a r a t s i s t e m i n i Kutsal

hepsi

9. Yöresel kişilerden

casuslardan

haber alma

1 0 . "İç C a s u s "

kıymetli

anlaşılan

Buna,

"İplerin

kullanılan

kaynağıdır.

bir b ö l g e d e y a ş a y a n

hizmeti almaktır. düşman

subaylarının

1 1 . "Devşirme Casuslar", düşman

kullanımıdır.

ele g e ç i r i l i p ,

düşman

aley-

casuslarıdır.

12. " H ü k ü m l ü " ya mak amacıyla çeşitli zim

kullanıldığında

Kullanımı" denilir. Bu g ü ç her h ü k ü m d a r ı n en

hine

bir a r a d a

k i m s e ele g e ç i r e m e z .

da

"Ölü

Casus"lar düşmanı

yanılt-

davranışlara yönlendirilip sonra da

casuslarımızca

düşmana

bilinçli

olarak

belirtilen

bica-

suslardır. 13. "Yaşayan getirmeyi

Casuslar",

başaran

14. Ordu suslardır.

içinde

Başka

değildir.

düşman

kampından

haber

casuslardır. hiç

Yeryüzündeki

en yakın

takipte tutulacak

bir

casuslar

birim

başka

hiç

kadar

kişiler ca-

ödüle

layık

bir m e s l e k c a s u s l u k k a d a r

gizliliğe sahip değildir. 15. Doğal sus

üstün zekaya sahip olmayan

hiç k i m s e c a -

olamaz. 1 6 . C a s u s l a r iyilik v e d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z . 17. Casusların

raporlarını

anlamak ve d o ğ r u l u ğ u n d a n

e m i n o l m a k için i n c e z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 1 8 . Uyanık ol!

H e r iş için c a s u s k u l l a n .

1 9 . Bir c a s u s z a m a n ı vermişse,

gelmeden

bir h a b e r i

2 0 . A m a ç i s t e r bir o r d u y u v u r m a k , tetmek, tanların, betçilerin

başkasına

h e m c a s u s u h e m d e h a b e r i alan kişiyi ö l d ü r .

isterse

komutan isimlerini

larımızın a m a c ı

i s t e r bir ş e h r i z a p -

bir k i ş i y e s u i k a s t d ü z e n l e m e k o l s u n ,

bu

yardımcılarının, ö ğ r e n m e k özel

kapı

komu-

muhafızlarının,

ö n e m e sahiptir.

nö-

Casus-

bilgilere sahip olmaktır.

2 1 . Düşmanın aramıza g ö n d e r d i ğ i casuslar tespit edilip,

rüşvetle kandırılmalı,

lerde

tutulmalıdır.

ele g e ç i r i l i p ,

Böylece

onları

devşirme casus yaparak kendi

84

rahat e d e c e k l e r i yer-

kendi

saflarımıza

hizmetimizde

çekip

kullanabiliriz.

22. "Devşirme

Casusların"

bize

sağlayacağı

bilgiler

sayesinde mahalli ve iç casusları elde edebiliriz. 2 3 . Yine

yalnız

kullanarak yanıltıcı 24. Son Casuslardan

sayesinde

"Ölü

Casusları"

olarak,

yine

onların

sayesinde

"Yaşayan

bilgi alabiliriz.

25. Casus bilgi

onların

bilgileri d ü ş m a n a ulaştırabiliriz.

kullanmanın

toplamaktır.

C a s u s t a n " alınabilir.

Bu

tek

bilgi

amacı

ise,

ilk

düşman

hakkında

olarak

"Devşirme

Bu nedenle "Devşirme Casus" el üstünde

tutulmalıdır. 2 6 . Eski İmparator

Hsia

zamanlarda tarafından

casusla gerçekleşmişti.

Yin

hanedanının

kontrol

Aynı

edilen

şekilde Chou

I

yükselmesi

Chih

Hanedanı

adındaki d a Yin'e

bağlı c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i . 27. Ordunun

casusluk

h ü k ü m d a r bilge h ü k ü m d a r , usta

komutandır.

kanadını

en

Casusluk

en

iyi

sonuç

getirir.

h a r e k a t t a k i b a ş a r ı s ı c a s u s l a r ı n b e c e r i s i ile o r a n t ı l ı d ı r .

85

kullanan

iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise Ordunun

"SAVAŞ

SANATI"

YORUMCULARI Savaş

sanatı

çağının

teorilerini

onbir

ünlü

X7

yorumlayan,

savaş

filozofu

1.

ÇAO

ÇAO

Çao

(M.S.1 55-200)

Çao,

Çin

askeri tarihinin

dendir.

Zekası

ve

ğerlere

verdiği

önemle

şarak

resmi

madan mıştır.

Bu

yönetim

Sağlık sorunlarını

lik g ö r e v i n i Ancak,

Hanedanı'nın

harekete

geçmesi

isyancıları

sına

katılır.

verilerek

bir

Çao

sonra

bölgenin

görevine

getirilmiş-

Çao Çao,

yöneticietmiştir.

birinin

im-

imparator getirmek

için

Çao emekliliğine son vere-

davet

bastırarak

hazırlamakta

edilen

üst d ü z e y

imparator

hanedanının

bir

kulla-

çıkmakta tereddüt etmemiştir.

saraya

Esasında

Han

ile ö n e ç ı k -

komutanlarından

kukla

karşısına

da

süre

k e n d i s i n e bir o r d u

İmparator tarafından olası

baskarşı

ilk o l a r a k y e r e l

gösteren

sert

üzerine,

rek t ü m aile s e r v e t i n i komutanın

otuzuna

memleketine d ö n m e y i tercih

devirerek yerine

bu

kısa

deula-

isyankarlara başarı

bölge yöneticiliği

paratoru

nıp,

ancak

sosyal

yaşında

Daha

üstün

askerlerin-

Çao,

ulaşmış, kendisine

bahane

bırakarak

Han

sonra

verilmiş,

çağrılarak

gelen

Çao

başlatmıştır.

bir s e f e r d e g ö s t e r d i ğ i

görevi

önde

ünlü

mevkilere

başarısından

başkentine tir.

askeri

ile

onur derecesine yirmi

çalışmalarını

önemli

düzenlenen

kurnazlığı

tarafından

başına

geçmesi

diğer ara-

unvanı

konusunda

da

meyi tercih

Onun yerine I Ching adındaki Taoist ese-

eder.

arasında yer alan,

litikalarına ve siyasal hanedanından

Kral

şahsi

başarılarına Wen'den

bu yolu

asalet

karşın

yazarları

Çao

Çao,

teşvik edilmesine rin

Çao

Çao

komutanların

kendine seçme-

kalitesine,

hayran

sosyal

olduğu

po-

eski C h o u

etkilenerek onun yanında yer

alır. Çao ünlü

bir

Savaş Eski

Çao

becerileri

Bu

hususlarda

Sanatı'nın

en

ünlü

Çin'e

kültürel

özgü

gerekse

Çao'nun

en

önemdir. bilinen

kahramanlığı,

liderdir.

şövalyelik savaş

önemli

Sefer

Sun

öğrenci

bile

özelliklerindendir.

S8

stratejileriyle klasik

eseri

yorumcularındandır. uygun

önem

özelliklerinden

esnasında

ve

kurallarına

eğitimine

ve

Tzu'nun

biri

mutlaka

olarak

verdiği de

bilinen

gerek Çao

okumaya verdiği her

gün

okuduğu

2 . M E N G SHİ ( L i a n g H a n e d a n ı , Meng Sanatı

Shi

hakkında

yorumlarıdır.

bilinen

Zamanı

3. JİA LİN ( T a n g

Hanedanı,

Jia

şekilde

Lin

de

aynı

tanınmaktadır.

Tang

luğu

genişlemiş,

Tang

hanedanı

M.S.502-556) en

önemli

husus

Savaş

iç savaş ve yokluk zamanıdır. 6 1 8-906)

yalnızca

Hanedanı

siyasal ve

Savaş

kültürel

dönemindeki

Sanatı

döneminde Çin

etki

alanı

ayrıca

yorumu

Çin

büyümüştür.

Japonya

bet'te de milliyetçiliğin y e r l e ş m e s i n d e önemli

ile

İmparatorve

Ti-

rol o y n a m ı ş t ı r .

4. Lİ QUAN (Tan Hanedanı, 6 1 8 - 9 0 6 ) Li

Quan

uzak

yanısıra T a o i s m ' i n en o l a r a k Yinfu Taoist

metin

oluşan,

Çin

bu

kültürel eseri

anlayamamış. İmparator

yaşlı

bir

kadın

arasında kadının

Kara eski

olduğu, stratejisi

5. DU

Daha

kez

Hanedanı kimliği

YOU

ait

yorumlarda

rağmen

Kara At

Dağı'ndaki

ziyarete

hiçbir ünlü

gittiğinde

karşısına

çıkan

anlamını

anlatmış.

Halk

metnin Yaşlı

ilk bir

vecizelerden

yönelik

okumasına

sonraları

Dağı'nın

Kadını

olarak

tanınan

bu

bir h ü k ü m d a r v e ö l ü m s ü z bir T a o i s t döneminde ne

olursa

incelemesiyle tarihe

dağlara vurarak,

Du askeri

çok

başlamış;

savaşa

ile t a n ı n m ı ş v e Y i n f u J i n g

yaptığı

kendini

pek

de

ustalığının Li Q u a n ,

medeniyetlerine

çalışmaya

kendisine

Gerçek

yöntemleri

zaman

hem

mezarını At

dövüş

eski

çağlardaki

Tang

edilmiştir. dan

isimli

üzerinde

hem

bulunan şey

Jing

doğu

büyük hayranlarındandır.

Taoism

yaygın olsun,

olarak Li

Quan

kabul askeri

adlı eseri de a s k e r i açı-

geçmiştir.

Daha

sonra

da

çalışmaya vakfetmiştir.

( 7 3 5 - 8 1 2)

You,

Çin'in

çeşitli

bölgelerinde

müfettiş ve savaş g ö z e t m e n i

&9

savaş

danışmanı,

olarak çalışmıştır.

Bila-

hare

merkezi

hükümetlerde

rede bu görevleri

6. DU

MU Du

ve

Şeref

kariyere lerde

de g ö r e v almışsa da,

kısa s ü -

bırakmıştır.

(803-852) Mu,

Du You'nun torunudur.

Şövalyesi ulaşarak

elli y a ş ı n d a

zar

kitabesini

ile

ileri

imparatorluk

bulunmuştur.

nüz

unvanı

sarayında

A n c a k talihi

iken

Dürüstlük

bir

akademik

önemli

görev-

kısa s ü r e d e s ö n m ü ş v e

ölmüştür.

hazırlayıp t ü m

Kazandığı düzeyde

Ölüm yatağında

eserlerini yakmıştır.

he-

kendi

me-

Şiirleri

ile

ünlüdür. 7. ZHANG YU (Sung Askeri Sung

liderler

Hanedanı

çılarının Moğol

Çin

hakkındaki

zamanında

biyografileri

Kuzey Asya'daki

üzerinde gittikçe artan

istilaları

Türklere

Hanedanı,.960-1278)

sonucunda

bırakmak zorunda

Çin,

baskıları ülkesinin

ile

tanınır.

Moğol

savaş-

hissediliyordu. büyük

kısmını

kalmıştı.

8. MEİ Y A O C H E N (1 0 0 2 - 1 0 6 0 ) Mei Yaochen, eden danı rın

kargaşa

sürecinden

sıralarında düzenlenmesi

Yaochen, YangXiu'nun

Tang

aynı

Hanedanının sonra

yaşamış ve ve

da yakın

kurulan

Tang

derlenmesi

zamanda

o

arkadaşı

sona ermesini yeni

Sung

Hanedanı'ndaki ile

takip Hane-

evrakla-

görevlendirilmişti.

çağların olduğu

gibi

ünlü

Mei

şairi

Ou

kendisi de

ünlü

bir y a z a r d ı . 9. W A N G Xİ (Sung Hanedanı, Wang

Xi,

misi'nde'öğretim

Hanlin

olarak

görevlisiydi.

11. yüzyıl başı) bilinen

İmparatorluk Akade-

K o n f ü ç y ü s tarihi

klasikleri

a-

rasında

bilinen

daki

iki

eseri

sonu

gelmeyen

siyasi,

ekonomik ve

şatılmıştı;ancak

kültür

oldukça

Taoizm

ve

Pratik dece

ilkbahar ile

yeni

halkını

Sonbahar

Sung

Zen-Budizm'de

felsefenin Çin

ve

tanınır.

önemli

alan

akımlar

a n c a k Çin'i

altına

Vietnam ve Japonya da gözlerini Asya'daki kültürden

da

yaşanıyordu.

bu

Kore,

bu

halklarını

etkilemeye

kendileri

ku-

Konfüçyanizm,

gelişmeler

olmayan

Çin,

sorunlarla

rolleri

melere dikmiş;

ülke

askeri

oluşturan

Çinli

adın-

sıralarında

canlıydı.

formlarını

değil ama

Vakanameleri

Hanedanı

sa-

kont-

başlamıştı. bu

geliş-

de y a r a r l a n m a y a ça-

balıyorlardı. 10. CHEN

dığı

HAO

(Sung

Chen

Hao,

büyük

umutlar

dayken

subay

rında g e l e n ülkesini

olağanüstü ile

korumaya

12.yy başı)

bağımsızlık

tanınmaktadır.

olmuş,

istilacılara

ratorluk tahtına ordu

Hanedanı,

Kuzey karşı

Asya'dan

oluşturduğu

koşmuştu.

göz diken

duygusu

Henüz

1220'lerin gönüllü

Daha sonraları

bir d e r e b e y i n e

ve

yirmi

taşıyaşın-

ortala-

ordusuyla

da yine impa-

karşı

da

gizli

bir

kurmuştur.

11. HO YANXİ H o Yanxi dığı

ve

Savaş

den

başka

(Sung

Hanedanı)

hakkında Sanatı

Sung

üzerinde

bilinen yoktur.

91

Hanedanı

d ö n e m i n d e yaşa-

yorumlar yazdığı

gerçeğin-

YORUMLARLA

" S A V A Ş3

13

Bölüm

384

Savaş her

maddesinin

SANATI

Madde'den

oluşan

Sanatı'nın ayrı

93

ayrı

yorumları

Bölüm I PLANLAMA

SUN TZU 1 . S a v a ş s a n a t ı bir d e v l e t i ç i n y a ş a m s a l ö n e m e s a h i p t i r . 2. Ö l ü m - kalım meselesidir. Güvenliğe k a v u ş m a n ı n y a h u t yok olmanın yoludur. likle

Bu nedenle ihmal edilmesi

kesin-

düşünülemez.

YORUMLAR Lİ QUAN: Askeri harekatlar uğursuzdur. Savaş Sanatının önemli olmasının tek nedeni savaşın bir ölüm-kalım meselesi olması ve savaş meselesine genellikle gerekli özenin gösterilmemesi riskinin büyük olmasıdır. DU MU: Bir ülkenin ve üzerinde yaşayan insanların yaşamını sürdürmesi ya da yok olması çoğu zaman askeri harekatlara bağlıdır. Bu nedenle bu konu olanca dikkatle incelenmelidir. LİN: Arazi, savaşın yer alacağı alanı gösterir. Avantajı elde eden kazanır, yitirense ölür. Bu nedenle savaş, ölüm ile yaşamın doğduğu yerdir. Koşullara uyumu sağlayarak zaferi güvence eden yolu bulmasını beceren yaşayacak; bulamayan ise yok olacaktır. Bu nedenle bu konu mutlaka incelenmek zorundadır. Eski bir deyiş: "Yaşamın bir yolu vardır, bu size yardımcı olup güç verecektir. Bir diğer yol da yokoluşun yoludur, bu yol sizi unutulmaya götürecektir."

JİA

MEİ YAOCHEN: numuna; kurtulup lıdır.

Yaşayıp yaşamayacağınız, savaş alanının kokurtulmayacağınız ise savaşın durumuna bağ-

>4

SUN

3. Savaş Sanatı, savaş

TZU

koşullarının

değerlendirilmesinde

mutlaka göz önüne alınması zorunlu beş önemli f a k t ö r ü n etkisi altındadır. 4.

Bu f a k t ö r l e r : (a) U Y U M

(AHLAK)

( b ) HAVA

Faktörü,

(c) ARAZİ

Faktörü,

(d) LİDERLİK (e) D İ S İ P L İ N

Faktörü,

Faktörü, Faktörüdür.

YORUMLAR DU MU: Mutlaka göz önüne alınması gereken beş husus vardır.Uyum, hava, arazinin konumu, liderlik ve disiplin. Bunlar sizin karargahınızda. Düşmanınızın ya da sizin başarınız bu beş faktörün değerlendirilmesine bağlıdır Ancak o zaman hanginizin daha ağır bastığını anlayabilir ve güçlerinizi istediğiniz yönde harekete geçirebilirsiniz. ÇAO siniz: keler.

ÇAO: Aşağıdaki faktörleri liderlik, düşman, arazi, askerin

WANG

ceza

Liderlik.çevre ödül yöntemlerini

XI:

ve

koşulları, mutlaka

karargahınızda gücü, mesafe

değerlendirmelive olası tehli-

disiplin, birlikler, subaylar göz önüne almalısınız.

ile

YU: Quan Ustanın da dediği gibi birlikler yola çıkarılmadan önce belirli faktörler mutlaka gözden geçirilmelidir. Askeri operasyonların ilk kuralı durum değerlendirilmesinin yapılmasıdır. Bazıları askeri operasyonların savaş mahallinde yapılabileceği tezini ileri sürmektedir, ancak Komutan Çao Çao bu düzenlemelerin mutlaka karargahta yapılması gerektiğini söylemektedir. Bunun nedeni, liderlerin bilgeliğini, düşmanın gücünü, arazi koşullarını, askeri birliklerin sayısını, iki ordunun karşılaştığı anda yapılması zorunlu olan düzenleme ve ayarlamaların bu bilgilere dayanmak zorunda olduğu gerçeğidir.

ZHANG

95

Disiplin, uygulamaların doğru ve açık olması demektir. Liderlik ve disiplin faktörlerinin size yanlış davranışta bulunanlara karşı yapılacak bir saldırı öncesinde mutlaka yerine getirilmesi gereken beş koşulun en sonuna konulmuş olmasının bir nedeni vardır. Bakılacak en önemli unsur astlarınız tarafından güvenilip güvenilmediğiniz konusudur. Bulunulan konumun avantajı, hava durumu ile arazi koşulları incelendikten sonra sıra seferi yönetecek komutanın seçimine gelir. Ordu sefere çıktığında tüm emirlerin yalnızca komutandan gelmesi zorunludur. WANG XI: Askeri operasyonların ana yolu asker arasındaki uyumdur. Doğru hava koşullarıyla pozisyon avantajları yardımcı olacaktır. Ordunun yürümesi ancak bu koşulların varlığı halinde söz konusu olabilecektir. Ordunun ilerlemesi liderlik yeteneğine bağlıdır. Lider güçlü ise ordu da disiplinli olur. SUN TZU 5 . U y u m f a k t ö r ü a h l a k ı s i m g e l e r . S a v a ş ç ı l a r ı n k o m u t a n l a r ı ile uyum içinde olmalarının nedenidir.

Astların yaşamlarını

hiçe sayarak, t e h l i k e l e r e a l d ı r m a d a n k o m u t a n l a r ı n ı takip etmelerini sağlar.

YORUMLAR ÇAO

duğu

Bu gerçeğidir.

ÇAO:

sözün anlamı bilgili yönetimin en iyi Tehlike güvensizlikten kaynaklanır.

kılavuz

ol-

YU: İnsanlara iyilik, itimat ve adaletle davranın ki onlar da sizinle özdeşleşsinler ve mutlulukla itaat etsinler. Zorlukları neşeyle karşılayın, emrinizdekiler ölüm korkusunu bile unutacaktır.

ZHANG

DU MU: Yol insancıllık ve adaleti simgeler Eski çağlarda yaşamış ünlü bir devlet adamı bir siyaset filozofuna askeri konular hakkındaki görüşlerini sormuş. Filozof, "insancıllık ve adalet doğru yönetimin temellerini oluşturur, "demiş," hükümet düzgün çalışırsa halk kendini liderine daha yakın hisseder, o lider uğruna ölümü bile göze alır."

96

LİN: Liderler insancıl ve adaletli olmayı başarabilir, sorunları halkıyla paylaşmasını becerebilirse halkı da liderine sadık olur ve lideri sonuna kadar takip eder. JİA

başarı askeri

ve de

SUN TZU 6 . H a v a F a k t ö r ü g e c e ile g ü n d ü z , s o ğ u k ile s ı c a k , z a m a n ile mevsim zorluklarını öne çıkartır.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: kışın ayazında insanların iyiliği

Eski çağların askeri kuralları askeri operasyonların ya da yazın aşırı sıcağında gerçekleştirilmesini açısından zararlı görür.

ZHANG YU: Eski çağlarda pek çok asker Hunlara karşı akınlarda parmaklarını don nedeniyle yitirmişlerdir. Yine pek çok asker hayatını güneydeki kabilelere yönelik akınlar sürecindeki kıtlıkta yitirmiştir. Bunun yegane nedeni akınların kışa ya da yaza getirilmesindeki hatadır.

Bu gitmeyin,

WANG

XI:

zamanda

sözlerin amacını," başkasının "deyişinde bulabiliriz.

ülkesine

uygunsuz

SUN TZU 7 . A r a z i F a k t ö r ü a l ı n m a s ı g e r e k e n kısa v e y a uzun m e s a f e l e r i , t e h l i k e ile g ü v e n l i ğ i , a ç ı k a r a z i ile v a d i , b o ğ a z l a r v e d a r , geçitleri, ö l ü m ya da y a ş a m şanslarını etkiler. YORUMLAR YU: Herhangi bir askeri operasyonda ilk bilinmesi gerekli arazinin konumudur. Kat edilecek mesafe bilindiğinde doğya da dolaylı yoldan gidilip gidilmeyeceği planlanabilir. Azorluğuna göre de piyade ya da atlı birliklerin kullanılması verilebilir. Arazinin boyutlarının bilinmesi gerekli askeri bir-

ZHANG

husus rudan razinin kararı

0 7

tik sayısı konusunda karar vermenize olanak sağlayacaktır zinin güvenliği hakkında yeterli bilgiye sahip olmanız halinde savaşa girip girmeme kararını verebilirsiniz.

Araise

SUN TZU 8. K o m u t a n Faktörü zekanın, insancıllığın, güvenin, cesaretin,düzenin simgesidir.

YORUMLAR ÇAO

ÇAO:

Bir komutanın

bu

beş

değere

sahip

olması

aranır.

DU MU: Eski çağlardaki kralların Ahlaki Yolu'na göre birinci öncelik insancıllıktır. Savaş sanatçıları ise birinci önceliği zekaya verirler. Bunun nedeni zekanın, planlama ve değişim yeteneğini içermesidir. Güvenilir olmak emrinizdekilerin uygulanacak ceza ve ödül konusunda itimadını kazanmaktır. İnsancıllık, insanları zaaflarını bilerek sevme tutkusudur. Cesarete gelince zafere ulaştıracak fırsatların tereddüt edilmeden yakalanmasıdır.Düzen ise ordu kademelerinde uygulanacak katı cezalarla tam disiplinin kurulmasıdır. LİN: Yalnızca zekaya güven isyanla sonuçlanır Yalın insancıllık zayıflık doğurur. İtimat üzerinde direniş aptallıktır. Cesaretin gücüne bağımlılık şiddetten başka sonuç getirmeyecektir. Komutadaki aşırı düzen zalimlik boyutuna kadar gidebilir. Ne zaman ki bir lider bu beş değere aynı anda ulaşabilir ve her bir değeri gerektiği kadar kullanabilirse o komutan gerçek askeri liderdir. Onu takip edin.

JİA

SUN TZU 9. Disiplin F a k t ö r ü n d e n anlaşılan o r d u n u n t ü m birimleriyle ahenk içinde ilerlemesi, paylaşımı,

ordu

subayların

arasındaki

için g e r e k l i lojistik d e s t e ğ i n

rütbe

ulaşımını

s a ğ l a y a c a k y o l l a r ı n b a k ı m ı ile o r d u h a r c a m a l a r ı n ı n k o n t r o lüdür.

98

YORUMLAR MEİ YAOCHEN: Met od, birliklerin düzenli bir şekilde gruplanmasıdır. Birlikleri bir arada tutarak ilerletme, emir komuta zincirinin uygulanmasındaki disipline bağlıdır Gerekli malzeme tedariki ise lojistiğin görevidir. SUN

TZU

1 0 . B u s a y ı l a n b e ş f a k t ö r ü b i l e r e k k u l l a n a n her k o m u t a n başarılı olacak, asla k a y b e t m e y e c e k t i r . B i l m e y e n s e zafere ulaşamayacaktır.

YORUMLAR ZHANG YU: Bu beş faktörü herkes duymuş olabilir. Ancak, sadece gerekli uyumu göstererek bu işin içinden çıkmayı becerecek olan komutan kazanacaktır. SUN TZU 11. Bu nedenle, savaş alanında yapacağınız stratejik kararlarda beş f a k t ö r ç e r ç e v e s i n d e a ş a ğ ı d a k i s o r u l a r a b e n z e r soruları kendinize sormalısınız. 12.

SORULAR (a) Hangi komutan Ahlak Faktörüne sahip? ( b ) Hangi komutan daha y e t e n e k l i ? (c) Hangi k o m u t a n Hava ve Arazi F a k t ö r l e r i n i n a v a n t a j l a rını k u l l a n a b i l i y o r ? ( d ) Hangi taraf daha disiplinli? (e) H a n g i o r d u d a h a g ü ç l ü ? (f) H a n g i t a r a f ı n s u b a y v e a s k e r l e r i d a h a e ğ i t i m l i ? (q) Hangi o r d u d a c e z a - ö d ü l k a v r a m ı d a h a d ü z e n l i , d a h a adil?

13. Bu yedi s o r u y a v e r i l e c e k cevapları d e ğ e r l e n d i r e r e k zafer ya da yenilginin kehanetini yapabilirim.

99

14. B e n i m

önerilerimi dinleyip

uygulayacak

komutan zafere

ulaşacaktır. Onu takip edin. Önerilerimi dinlemeyen ya da uygulamayan komutanları takip etmeyin. Kaderleri yenilgidir.

YORUMLAR Ll Q U A N : Ahlaklı siyasi lider mutlaka derlik yeteneğine de sahiptir. DU

MU:

Kendine

daha

uzak,

daha

DU laka

YOU:

MEİ

savaşla

mi yoksa

ve

güçlü

düşmanın

bir askeri li-

mı pohpohlamadan

akılcı?

Ahlak yüce bir değerdir. sınanmalıdır.

YAOCHEN:

yüreğini

sor-sen

akıllı

Siyasi

liderliğin

Ülkelerin

en

önemli

siyasi

sorusu

liderleri

kimin

mut-

halkın

kazandığıdır.

HO Y A N X I : Eski bir atasözü "Bana iyi davranan dostum, kötü davranansa düşmanımdır. "der. Bu husustaki soruya gelince," Hangi tarafın hükümeti insancıl, hangisi zalimdir?" diye sorulmalıdır. YU: İlk yapılacak iş savaşa girişmiş iki ülkenin siyasi liderlerini Ahlak ve İnanç yönünden mukayese etmektir. Ondan sonra yapılacak iş askeri liderlerini akılcılık, güvenilirlik, insancıllık, cesaret ve düzenlilik açılarından karşılaştırmaktır. Şimdi bakın bakalım kim daha avantajlı.

ZHANG

ÇAO

ÇAO:

landırmayı

ihmal

Kuralları

kırılmaz

şekilde

hazırlayıp,

bozanları

ceza-

etme.

DU MU: Kural ve şartları hazırlarken, üst düzey olsun alt düzey olsun herkese eşit şekilde uygulanılmasına özen gösterin. DU Y O U : Hangi tarafın emirlerinin daha etkili olduğunu, hangi tarafın astlarının emirlere itaat etmekten kaçındığını mukayese edin.

100

MEI

Yanlış

WANG

XI:

bilecek

emirleri

DU

Kanun

YAOCHEN:

MU:

eşit cesaret

kimin

anlaşılmayacak

güç

herkesi

kuralları,

hazırlayabildiğine

dikkat

edin.

üstler arasında

uyum

varsâ

Astlar ve ve

karşısında

odaya

eşittir.

kolaylıkla

savaş

uygulana-

sırasında

çıkar.

YOU: Hangi ordunun silahlarının daha etkili olduğunu, hangi tarafın askederinin özenle seçilip, eğitildiğini öğrenin. "Hergün düzenli eğitim görmeyen askeder, cephede korku duyar, tereddüt eder. Hergün düzenli eğitim görmeyen komutanlar da cephede ne yapacağını bilemez." deyişine önem verin. DU

DU

MU:

ödüller orantısız,

ceza

rasgele

olmamalı.

DU Y O U : Hangi ordunun ödül ve ceza sisteminin lenmiş olduğunu araştırın.ödülde aşırılık, sonuçsuz zada aşırılık ise katliam doğurur. MEI Y A O C H E N : lünü verin. Cezayı uygulayın. ÇAO ÇAO: kaybedeceğini MEI cağını

Bu

belirce-

ödülü hak edene, şahsen sevmeseniz bile ödühak edene ise size yakın bile olsalar cezayı

yedi sorunun belideyecektir.

YAOCHEN:

anlamak

açıkça masraf;

kolay

yanıtı

Gerçek koşulları olacaktır.

kimin

kazanacağını

incelediğinizde

kimin

kimin

kazana-

ZHANG YU: Bu yedi soru konusunda kendinizi güçlü kılabilecek olursanız savaşa girmeden savaşı kazanmış sayılırsınız. Bu konularda zayıf kalmışsanız aynı şekilde daha savaşa girişmeden yitirdiniz demektir. Bu soruların cevabı zafer önceden belideyebilir.

101

SUN

15. Ö n e r i l e r i m d e n

TZU

faydalanırken,

kurallara uysun uymasın

karşınıza çıkacak, size yardımı o l a b i l e c e k hiçbir fırsatı da kesinlikle kaçırmayın. 16. Koşullar ne k a d a r

lehinize de olsa planlarınızda y e n i

durumlara göre zaman zaman değişiklikler yapmakta fayda olacağını sakın unutmayın

YORUMLAR ÇAO: Ordunun akışı ile belirlenir.

ÇAO

rın

yapısı

ŞAŞIRTMA" ve

stratejiye

bağlıdır;

strateji

ise

olayla-

"ALDATMACALAR"

SUN TZU 17. Tüm savaşlar a l d a t m a c a l a r a ve ş a ş ı r t m a y a dayanır. 1 8 . S a v a ş3 i ç3 i n

e n ^g" ü' 3ç l ü

o l d u ^ğ u n u z d a ,'

kendinizi

g ü ç3 s ü z

w

göstermeli; kuvvetlerinizi harekete geçirirken, hareketsizmiş

gibi

durmalı; düşmana yaklaştığınızda, uzakta

olduğunuz

izlenimi vermeli;

düşmanın

burnunun dibinde

uzakta

o l d u ğ u n u z d a ise

olduğunuza

düşmanı

inandırmalısınız.

YORUMLAR ÇAO

ÇAO: datmacalara

Askeri operasyonların dayanmalıdır.

belirli

bir

formu

MEI YAOCHEN: Aldatmacalar kullanılmaksızın remezsin; strateji geliştiremezsen de düşmanını sin.

I02

olmamalı,

al-

strateji geliştikontrol edemez-

WANG

dır,

XI: yoksa

ZHANG

rinde tirdi.

Aldatmaca düşman üzerinde avantaj sağlama kendi askerini yönetmek doğruluğa dayalıdır.

YU: olduğunda

Güçlü olduğunda ürkek dur. Bu

kendini yöntem

amacı-

zayıf göster; cesaretin Hunlara karşı başarı

yege-

Ll QUAN: Li Quan, Han Hanedanı komutanlarından birinin Hunlarla yaptığı işbirliği hakkında bir anısını anlattı. İmparator düşman güçlerini anlamak amacıyla on izci gönderdi. İzcilerin hepsi de düşmana saldırının uygun olduğunu bildirdi. İmparatorun en son olarak gönderdiği Lou Jing ise tam tersine Hunlara saldırının hiç de doğru olmayacağını söyledi. İmparator böyle düşünmesinin nedenini sorduğunda Lou Jing şu cevabı verdi. "İki düşman karşı karşıya geldiğinde ön plana normal olarak en güçlü birliklerini yedeştirir. Ben ise Hun ordusunda en önde sadece yaşlı ve zayıf askerlerin yer aldığını gördüm. O zaman da bunun kendilerini zayıf göstermek üzere hazırlanmış bir oyun olduğunu anladım. Saldırı için durumun uygun olmadığına olan inancım bundan kaynaklanıyor."

dırır. katılır. reyle

İmparator Lou Jing'in sözlerine inanmayarak onu cezalanSonra da kuvvetli bir birliğin başına geçerek bizzat akına Hanların tuzağına düşerek kuşatılır ve tam yedi gün sümalzemesiz savaşmak zorunda kalır.

İşte şarısıdır.

der Li,

bu,

bir ordunun

güçsüz

gözükme

taktiğinin

ba-

DU MU: Bu konu elinizdeki güçleri gizleme meselesidir. Düşmanın durumunu anlamasına izin vermemelisin aksi taktirde mutlaka bir taktik hazırlığına girişecektir. Bu konuda vereceğim bir örnek Hunlara gönderdiğimiz elçileri sadece yaşlı ve zayıf savaşçıların karşılamalarıdır. DU YOU. Bunun anlamı gerçekten güçlü ve savaşa hazır olduğunda kendini tam tersine hazırlıksız ve zayıf göstermelisin ki düşman fazla hazırlanma gereği duymadan üstüne gelsin.

103

XI: Güçlüyken zayıf dur. Cesur olduğunda ürkmüş numarası yap. Düzenli olduğunda dağınık, tam teçhizatlı olduğunda ise kendini yokluk içinde göster. Düşman senin akıllı olduğunu değil aptal olduğunu sansın. Sayısal üstünlüğünü gizle. İlerlemeni öylesine ört ki düşman kaçtığını düşünsün. Hızlı hareket edebileceğini anlamaktansa seni bir deve gibi ağır aksak sansın. Ele geçireceğin noktaların anlaşılmamasını oralara saldırmaktan kaçındığını düşündürt. Düşman bulunduğun yer konusunda bile şüphede kalsın.

WANG

YU: Savaşa girerken düşmana kaçtığın izlenimini ver. Saldırıya geçerken, düşmanın senin esasında istirahata geçtiğini düşünmesini sağla.

ZAHNG

SUN TZU 19. D ü ş m a n ı y a n ı l t a c a k y e m l e r kullanın. Düzeninizi, k o n t r o lünüzü

y i t i r m i ş g i b i yapıp, düşmanı kandırın, vurun.

YORUMLAR MEI metli

YAOCHEN: Düşman eşyalada baştan çıkart.

açgözlülük

yapıyorsa,

YU: Düşmana kazanç yollarını göstererek çıktıkları anda saldırıp yenmek kolay olacaktır.

ZHANG

tan

DU MU: düşmanın

Düşman şaşkınlığa işini bitirebilirsin.

düştüğü

LİN: Düşmanın içinde karışıklık düşmanı şaşırtır; karışıklık sonucunda bekler, o anda işlerini bitiririm.

JİA

anda

bunu

düşmanı

cezbet.

lehine

kıy-

Baş-

kullanıp

çıkartacak kişileri kullanıp düzenlerinin bozulmasını

YU: Aldatmacalar kullanarak düşmanın şaşırmasını sağla. Bu şaşkınlık içerisinde üstüne gelmelerini sağlayabilirsen düşmanın yenilmesi kolaylaşır. Wu ile Yue'nin ülkeleri birbideriyle savaşmaktayken Wu üçbin suçluyu düşman üzerine saldı. Suç-

ZHANG

04

luların bir kısmı kaçarken bazıları Yue'ya uğraşırken ne olduğunu bile anlamadan

teslim oldu. Wu'nun eline

Yue on lada esir düştü.

SUNTZU 20.

D ü ş m a n ı n her c e n a h ı g ü v e n l i

ise k e n d i n i z i d ü ş m a n

s a l d ı r ı s ı n a h a z ı r l a y ı n . S i z d e n g ü ç l ü ise, u z a k t a d u r u n .

YORUMLAR DU MU: Düşman yönetimi tam uyumlu ise, yani yönetenle yönetilen arasında karşılıklı bir sevgi varsa, düşman ordusunda uygulanan ödül ve ceza sistemi açık ve adaletli demektir; askerin eğitimi de mükemmeldir. Bu durum karşısında bu konuya dikkat etmeniz gerekir. Hazırlık yapmak için çatışmanın oluşmasını beklemeyin. Düşman birliklerinin güçlü olduğunda karşısına çıkmaktan kaçının; düşmanın gevşeyeceği ve açık vereceği zamanı bekleyin. CHEN HAO: Düşman hatlarında hareketsizlik varsa bu düşmanın uyumlu olduğunun göstergesidir. Bu durumda çok dikkatli olmak gerekir. Siz de kendinizi aynı uyuma getinp, saldırı için uygun zamanı bekleyin. HO YANXI: Düşmanın bulamıyorsanız yapacağınız beklemekten ibarettir.

uyumluluğunu gözlerken bir tek şey kendinizi hazır

açık tutup

YU: Eski bir deyiş, " Düşmanın hangi bölgesinin yoğun, hangi bölgesinin zayıf olduğunu düşmanla mücadeleye giriştiğinizde mutlaka görmelisiniz" der. Yoğun noktalar düşmanın uyumlu bölgeleri iken, zayıf noktalarda kendimize açık bulabiliriz. Düşman uyumlu ve güçlü iken düşmanı yenilmez olarak kabul ederek uzakta durun. Yine bir askeri deyiş, "Düşmanın açığını gördüğünde iledeyip, açık yoksa dur" der.

ZHANG

JİA

LİN: düşmandaki

Zayıfın değişiklikleri

kuvvetliyle başa takip etmektedir.

105

çıkmasının

tek

yolu

DU Y O L ) : Düşmanın depoları dolu, askerlerinin durumu üst seviyede ise çekilerek düşmanın dinlenmeye geçeceği zamanı bekle. Düşmandaki değişmeyi ve olası açıklıkları takip ederek değerlendir. SUN

TZU

2 1 . D ü ş m a n s i n i r l i y a p ı d a ise d a h a ç o k s i n i r l e n d i r m e y e ç a lışın.

Kendinizi

görmesini

zayıf

g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n sizi k ü ç ü k

sağlayın

YORUMLAR ÇAO

ÇAO:

Düşmanın

yayılmasını

LI QU AN: Askeri liderler rinde kargaşa ve karışıklık

öfkeye oluşur.

ve

tembelleşmesini

kapıldığında,

bekle.

genellikle

stratejile-

MU: Askeri liderler kolaylıkla öfkelenebiliyorsa bu tür komutanları sinirlendirin. O zaman genellikle aceleci olacak ve orijinal stratejilerini terk edeceklerdir. DU

MEI YAOCHEN: Düşman komutanları çabuk öfkelenir kızdırarak hazırlıklarını tamamlamadan savaşa girmelerini

türdense sağla.

YU: Düşman öfkeli ise ve kolaylıkla kızıyorsa onları aşağılayarak daha çok kızdırın. O zaman moralleri bozulacak, planlarını bir yana bırakıp üzerinize düzensiz şekilde saldıracaktır. ZHANG

SUN TZU 22. Dinlenmek istediğinde

rahatsız edin.

Güçleri birleşik

d u r u m d a y s a bölmeye, ayırmaya çalışın.

106

YORUMLAR LI QU şıyorsa DU nın. rek MEt sını

AN: bir

Düşman size pahalı armağanlar ve şeyler planlıyordur.

tatlı

sözlerle

yakla-

YOU: Düşman harekete geçiyorsa tıpkı bir öküz gibi davraDüşman böbürlenerek dikkatini azalttığı anda bir araya gelevurun. YAOCHEN: sağlayın.

Kendinizi

zayıf gösterip

düşmanın

gururlanma-

WANG XI: Zayıfmış gibi durup düşmanın böbürlenmesini sağla. O zaman düşman sizi küçük görüp fazla endişelenmeyecektir. Düşmanı tam dinlenme anında vurun. ÇAO

ÇAO:

Düşmanı

hızınla

yıprat.

WANG XI: Düşmana sürpriz baskınlar yap. Düşman ininden çıktığında ortadan kaybol. Düşman kalesine girdiğinde ise ortaya çık. Düşman sol kanadına yardıma koştuğunda sağ kanadına yüklen; sağ kanadına destek için harekete geçtiğinde ise sol kanadına saldır. Böyle yaptığında düşman çabuk yorulacaktır. ZHANG ÇAO cıyla

YU:

Düşmanını yorarken

ÇAO: Düşmanın içinde bozguncular kullan.

kendi gücünü

ikilik

LI QU AN: Düşmanın düzenini arasına nifak sok, ve saldır.

çıkartıp

boz,

koru,

düşmanı

komutanla

DU MU: Düşman komutanıyla emrindekiler arasındaki rektiğinde rüşvet kullanarak bozmaya bak.

dinç

tut.

bölmek ama-

yardımcılarının

uyumu

ge-

C H E N H A O : Düşman cimriyse sen cömert ol, düşman sert ise sen yumuşak davran. O zaman düşman komutası ile takipçilerinin birbirine olan güveni sarsılacak, düşman çözülecektir.

107

DU YOU: Düşmanı kazançla baştan çıkart, arasına bozguncular gönder, konuşma ustaları kullanarak komutanlarla emirlerindeki askeherin arasını bozarak düzen ve uyumlarını boz. Düşman zayıf düşecektir. ZHANG

müttefikleri lünmüşü

Düşman astları ile üstleri arasında ya da düşman ile arasında ikilik yaratarak bölünmelerini sağlayın. Böyenmek kolaydır.

YU:

SUN

TZU

2 3 . Hazır o l m a d ı ğ ı a n d a s a l d ı r ı n ,

hiç u m m a d ı ğ ı

yerlerde

karşısına çıkın.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmana gevşediği gördüğünde harekete geç.

anda

saldır,

hatlarında

gedik

MENG SHI: Düşmanın açık noktalarına saldır, düşman dinlenmeye geçtiğinde yüklen, düşmanına asla hazırlanma şansı tanıma. Askeri harekatlarda belirsiz olma doktrini bu yöntemin kaynağıdır. Ünlü bir savaşçı komutanın sözleriyle," En etkili saldırı beklenilmeyen saldırıdır. En iyi plan bilinmeyen plandır." SUN

TZU

24. Zafere yönelik taktik uygulamalarınızın d ü ş m a n t a r a f ı n d a n ö n c e d e n a n l a ş ı l a m a m a s ı için g e r e k l i gizlilik t e d b i r l e r i n i alın.

YORUMLAR ÇAO: Açıklama bilginin sızmasına neden olur. Ordunun, tıpkı suyun belirli bir yapısı olmaması gibi, belirgin bir formu olmamalıdır.Düşmana önceden ne yapacağınızı anlama fırsatı vermeden bulunduğunuz koşullara uyum göstererek saldırın. Kısaca, düşmanın hareket senaryosu kafanızda, durumun izlenmesi ise gözlerinizdedir. ÇAO

108

Ll QUAN: Düşmana en dırın. Zafer sizin olacaktır. gin olmamaktadır.

hazır olmadığı, en beklemediği anda salSavaş sanatının özü gizlilikte ve belir-

DU MU: Açıklama yapmak bir konu hakkında konuşmaktır. Bu nedenle yukarıda bahsedilen zafer yöntemleri belirli bir yapıda gerçekleştirilmemelidir. İlk yapılacak iş düşmanı görüp izlemektir. Düşmanın yapısı anlaşıldığında en uygun yöntem seçilebilecektir. Ondan önce asla ne yapacağınızı söyleyemezsiniz. MEI ğına

YAOCHEN: göre önceden

Düşmanı görmeden savaş ne söyleyebilirsiniz ki? SUN

25. Zaferi

kazanan

komutan

mayı yapandır. Savaşı

yapılamayaca-

TZU savaş öncesi

en çok hesapla-

y i t i r e n k o m u t a n ise s a v a ş ö n c e s i

m u t l a k a y e t e r i n c e plan y a p m a m ı ş t ı r . girmeden

planı

Bu nedenle savaşa

önce mutlaka zafer hesabı yapın. Ancak,

a r a d a her ihtimale karşı, y e n i l g i

bu

hesabını ve stratejisini

y a p m a y ı da unutmayın. Plan y a p m a y a verdiğiniz ö n e m zafer ya da yenilginin belirleyici faktörü olacaktır.

YORUMLAR YU: Yaptığınız strateji derin ve uzun vadeli ise hesaplarınızın ödülü büyük olacaktır. O zaman savaşa bile girmeden zafere ulaşmış olacaksınız. Ama, stratejiniz sığ ve miyop ise, hesaplarınızın ödülü hafif olacak; savaşı, savaştan önce yitirmiş olacaksınız. Büyük strateji mutlaka küçük stratejiye ağır basacaktır. Stratejisi olmayanları ise sadece yenilgi bekler. Bu nedenle zafer,savaşı savaş öncesinde kazanmış savaşçılara güler. Yenik savaşçılar ise tam tersine önce savaşa girer, zaferi sonra ararlar. ZHANG

109

B ö l ü m II

SAVAŞIN MALİYETİ SUN

TZU

1 . S a v a ş a l a n ı n d a b u l u n a n bin a d e t h a f i f z ı r h l ı ,

bir o k a d a r

ağır zırhlı s a v a ş a r a b a s ı n ı n yanı sıra y ü z bin zırhlı s a v a ş çı, b u s a v a ş ç ı l a r ı n k i l o m e t r e l e r c e ö t e d e k i s a v a ş a l a n ı n a taşınmalarını sağlayacak malzeme, cephede gerisindeki harcamalar, savaş

ve cephe

alanında bulunacak

ko-

nukların ağırlanması gibi ufak tefek gereksinimleri, zırhlara, s a v a ş a r a b a l a r ı n a getirip

toplayacak

ödenecek tüm maliyeti

alt alta

o l u r s a n ı z g ü n d e e n a z bin k ü l ç e g ü -

m ü ş g e r e k e c e ğ i n i g ö r ü r s ü n ü z . Yüz bin s a v a ş ç ı l ı k bir ordu bundan aşağı donatılamaz. 2. Savaş başladığında, zafer g e c i k e c e k olursa, savaşçılarınızın s i l a h l a r ı

körleşmeye, savaşma

şevkleri kırılmaya

b a ş l a r . Ö z e l l i k l e bir a n a h e d e f i k u ş a t t ı ğ ı n ı z d a , g ü c ü n ü z ü n hızla a z a l m a y a

başladığını

3 . H e l e bir d e , ü l k e n i z i n

görürsünüz.

sefer imkanları

kısıtlı i s e , d e v l e t i n

zaferle s a ğ l a y a b i l e c e ğ i olanaklar çekilen sıkıntıya d e ğ m e yecektir.

YORUMLAR Ll QUAN: önce planını yap, sonra malzemeni hazırla. Savaşın maliyeti ile ilgili bölümün planlama bölümünün hemen ardına yerleştirilmiş olmasının nedeni budur. LİN: Savaş alanında galip gelseniz bile savaşın rumunda elinize geçenlerden kazançlı çıkamazsınız. rekatlarda hedef topyekün zaferdir. Gücünüzü yitirir,

JİA

110

uzaması duAskeri hasilahlarınızı

körleştirirseniz ordunuz

savaş

kayıplarınız

artacak,

YU Çok uzun süren bir askeri aşırı derecede yükseleceğinden, ülkenizin şılamayacak kadar sarsılacaktır.

ZHANG

Ll QUAN zer; kontrol

harekata bütçesi

yorularak

ödenecek masrafları

Eski bir deyişte de anlatıldığı üzere, savaş dışında kalması halinde kendisini yakar.

J İ A LİN Bir askeri operasyon çok yacak olursa, düşmanlarınız belirli

4. Silahlarınız

ateşe

uzun süre bir sonuca fikirlere ulaşabilir.

DU YOU Silahlar uğursuzluk araçlarıdır. mak bela getirir. Savaşmaktan zevk kaderi kaybetmektir. SUN TZU

tükenip,

askerleriniz

tükenecektir.

Onları alarak

bedel kar-

ben-

ulaşama-

uzun süre kullangüçlerini tüketenlerin

y e t e r s i z kalıp, ş e v k i n i z kırılıp, g ü c ü n ü z

hazineniz eridiğinde daha önce yanınızda

bulunan diğer k o m u t a n l a r ı n sizin yaptığınız aşırılıklardan y a r a r l a n m a y a ç a l ı ş m a k için h a r e k e t e

geçtiklerini

g ö r e c e k s i n i z . B u d u r u m d a , n e k a d a r akıllı

olursa

olsun

hiç bir k i m s e b ö y l e b i r d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı s o n u ç l a r ı engelleyemez.

YORUMLAR QUAN Büyük ölçekli askeri harekatlar büyük masraf doğurur. Ülkenizi sadece savaş alanında değil evinizde de yoksul bırakır. Bu nedenle akıllı bir hükümet asla ordusunu savaş alanında uzun süre bırakmaz. Ll

SUN

TZU

5. Bu nedenle, savaşta acelecilik aptallıkla eş anlamlı olmas ı n a r a ğ m e n , a k ı l ile z a m a n y i t i r m e n i n d e y a n y a n a g e l e bileceğini kimse söyleyemez.

6 . U z a t m a l ı s a v a ş t a n k a z a n ç l a ç ı k m ı ş bir ülke g ö r ü l m e m i ş t i r .

YORUMLAR ÇAO ÇAO: kazanırlar.

Bazıları

beceriksiz

bile

olsalar

süratleri

sayesinde

DU MU: Bazıları her ne kadar beceriksiz de olsalar süratli olmanın avantajı ile kazanırlar. Bunun nedeni güçlerini yıpratmamış, ellerindeki kaynakları tüketmemiş olmalarındandır. CHEN HAO: Eski savaşçıların söylediği gibi gök gürültüsü gibi daha kulaklarını ödemeden gürlemeli, yıldırım gibi gözlerini kırpamadan çakmalısın. SUN TZU 7. Savaşı

k a z a n ç l a k a p a t m a n ı n y o l u n u b u l a c a k kişi s a v a ş ı n

v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı e n iyi b i l e n k i ş i d i r .

YORUMLAR Ll

QUAN:

dezavantajları

Avantajlar inceleyin,

ve o

dezavantajlar zaman

birbirine

avantajları

daha

bağlıdır.

Önce

kolay

anlarsı-

nız. ÜN: Komutanlar aşırı gururlu, askerler tembel ise açgözlülük onlara olayların bir noktada dönebileceği gerçeğini unutturur. Bu en büyük dezavantajdır. JİA

DU YOU: Askerlerinizi düşman üzerine harekete geçirmenin planlarını yaparken, ilk düşündüğünüz husus karşılaşacağınız tehlikenin sonuçlarını ve yokolma olasılıklarını göz önüne almak olmamışsa bu seferden herhangi bir kazançla çıkmanız düşünülemez. SUN TZU 8 . D e n e y i m l i , akıllı k o m u t a n m e v c u t o l a b a k l a r ı n a g ö r e planlamasını yapar. Savaşa girince takviye gelmesine umut bağlamaz.

112

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bu sözlerin anlamı, göreve getirdiğiniz birlikleri kullanarak zafere ulaşmasını bilmeniz gerektiğidir. İkinci kez ülkeye dönerek yeni birlikler kurmaya çalışmak hatadır. İlk anda kendi yiyecek kaynaklarınızı kullanırken daha sonraki aşamalarda düşman kaynaklarını kullanmanın yolunu bulmalısınız. Ordularınız ülkeye döndüğünde ise onları daha fazla bedelsiz yiyecekle karşılamaktan kaçının. DU MU: önce düşmana başarıyla saldırı olanaklarını incele, sonra savaşa girebilip giremeyeceğine bak, birliklerini ancak ondan sonra hazırla. O zaman düşmanını yok edebilir, ülkene zafer getirebilirsin. LI QU A N : İki kere ordu cek, sıkıntı doğacaktır.

hazırlama.

O zaman

ülken

endişelene-

SUN TZU 9. Savaş araç ve malzemelerini, diğer lojistik g e r e k s i n i m lerini ülkenden getir. Düşman arazisinde atlarına y e m b u l m a n ı n y o l l a r ı n a bak. O z a m a n s a v a ş e s n a s ı n d a aç kalmazsın.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Savaşa kalkmadan önce masraflarını derlerini düşman üzerinden karşılamaya çalış.

hesapla

ve

gi-

LI QU AN: Kendi silahlarını kullanırken düşmanın besin kaynakla rını kullanacak olursan sefer seni uzaklara sürükleyecek bile olsa sıkıntı çekmezsin. ÇAO

ÇAO:

Silahların

ülkenden,

malzeme

düşmandan.

SUN TZU 10. Devlet m a l i y e s i n i n zayıflığı, o r d u n u n v a t a n ı n d a n uzak d ü ş a m arazisinde savaşması daha çok lojistik destek ihtiyacını gerektirir. Uzaktan yardımla y a ş a m a k zorunda olan o r d u n u n halkı f a k i r l e s i n

113

YORUMLAR Ll

QUAN:

Birliklerin yeniden

kurulması

daha

çok

vergi doğurur.

MU: Guan Usta der ki;" Birlikler için gerekli malzemenin üçyüz mil öteye taşınması ülkenin bir yıllık üretimini, dödyüz mil öteye taşınması, ülkenin iki yıllık üretimini tüketir. Beşyüz mil öteye taşınması ise ülke halkının açlıktan benzini soluklaştırır. Bunun anlamı yiyeceğin taşınmaması gerektiği gerçeğidir. Aksi taktirde üretici kaybolacak, yoksulluk gelecektir." DU

JİA LİN: Malzemenin uzak mesafelere taşınması ülke kaynaklarının seyahat ve taşımacılığa harcanması demektir. Bu durumda halk her geçen gün biraz daha yoksullaşacaktır. ZHANG Y U: Yüzbin kişilik bir orduyu yediyüzbin ailenin uzak mesafelerde beslemek zorunda kalması halkı yoksulluğa iter. SUN TZU 1 1 . Öte y a n d a n o r d u n u n yakında olması fiyatları yükseltir. Y ü k s e k f i y a t l a r d a halkın y a ş a m s e v i y e s i n i d ü ş ü r ü r .

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Ordu çok ileriye gittiğinde orduya yakın açgözlüler fiyatları yükseltirler. O zaman orduyu finanse gerçek halk bir kez daha yoksullasın Ll OUAN: kaynakları bu

Ordunun ticarette

yakınında her zaman ticaret erir, yoksulluk halkı kuşatır.

vardır.

olan eden Halkın

JİA LİN: Birlikler toplandığında fiyatlar mutlaka yükselir. İnsanlar kar konusunda açgözlü olduklarından ellerindeki tüm malları yüksek fiyatla satarlar. Bu nedenle başta oldukça iyi kazanmalarına karşın sonunda onlar da kaybeder. Ayrıca bu dönemlerde vergiler de yükseleceğinden bu insanlar alabilecekleri en yüksek bedelin peşine düşerler. Bunun sonucunda halkın alım gücü yok olur, ülke de doğal olarak kıtlığa düşer.

114

XI: Malzemenin altında ezilmesini getirir. Bu nedenle özellikle uzun

WANG

uzak mesafelere taşınması halkın masraf Orduya yakın pazarlarda fiyatlar yükselir. süreli seferler ülke için yıkım haline gelir. SUN TZU

12. Y a ş a m seviyesi d ü ş t ü ğ ü n d e ,

halk ağır y ü k a l t ı n d a kalır.

13. D ü ş ü k y a ş a m s e v i y e s i , g ü ç t ü k e n m e s i y ü z ü n d e n halkın dişinde tırnağında kalmaz, gelirlerinin büyük kısmı ek v e r g i o l a r a k a l ı n ı r k e n , d e v l e t i n m a s r a f l a r ı ise kırılan savaş arabalarının onarımı, e k s i l e n atların, zırhların, ok, y a y , m ı z r a k , k a l k a n l a r ı n i k m a l i , m a l z e m e a r a b a l a r ı ile b u arabaları çekecek öküzlerin alımına yapılan harcamalarla artar.

YORUMLAR DU MU : Şayet askeri operasyonlar kısa sürede sonuçlanmaz, ordu kışlasına dönmezse vergi yükü gittikçe artacak, halkın elindeki kaynakların tükenmesine ve üretimin çökmesine neden olacaktır. HO Y A N X I : Halk cennetidir, insanlara göstermesi şarttır.

bir ülkenin temel kaynağıdır: gıda ise hükmedecek yöneticilerin bu gerçeğe

halkın saygı

M El Y A O C H E N : Halk askerin ihtiyacı olan gıdayı, malzemeyi ve iş gücünü oluştururken kendi öz varlığının önemli bir kısmını elinden çıkartır. Hükümet de aynı uğurda bütçesinin çoğu zaman yarısından fazlasını tüketir. Böyle olunca toplanan vergiler kullanılmış, ordu yıpranmış, halk ise tükenmiş bir konuma gelir. Vergilerin baskısının dayanılmaz hale geldiği, halkın yoksulluğa sürüklendiği ülkeler kıtlıkla başbaşa kalır. SUN TZU 14.

B u n e d e n l e , a k ı l l ı bir k o m u t a n g i d e r l e r i n i d ü ş m a n a y ı k m a y a çalışır. D ü ş m a n d a n a l ı n a c a k bir a r a b a m a l z e m e kendi ülkesinden çıkacak yirmi araba malzemeye; d ü ş m a n d a n e l k o n a c a k bir ç u v a l h a y v a n y e m i k e n d i ülkesinden getirilecek yirmi çuvala eşittir

115

YORUMLAR ÇAO ÇAO: maliyeti genelde

Savaş kendi

esnasında taşınacak bedelinin yirmi katıdır.

malzemenin

taşıma

ZHANG YU: Uzak ülkelerde savaşan bir orduya taşınacak bir kilo malzeme uğruna yirmi kilo malzeme tüketilir. Geçilecek arazi engebeli olursa bu rakam daha da adar. Bu nedenle akıllı komutan ordusunu düşman kaynakları ile beslemenin yolunu bulur. SUN TZU 15. D ü ş m a n ı y o k e t m e k i s t i y o r s a k a s k e r i m i z i k ı z ı ş t ı r m a m ı z gerekir.

Bu

da

alınacak

ganimetlerin

asker arasında

p a y l a ş t ı r ı l m a s ı ile y a p ı l a b i l i r

YORUMLAR ZHANG YU: Emrinizdeki subay ve birliklerinizi kızıştırarak öfkelendirdiğinizde düşmana öldüresiye saldıracaklardır. Bu arada askerinizi ele geçirdiKleri savaş ganimetleri ile ödüllendirecek olursanız savaşa kendi arzuları ile ve olanca güçleriyle katılacak ve düşmandan daha fazla malzeme ele geçirmek için özel çaba göstereceklerdir. "Büyük ödüller cesur savaşçılar yaratır. " sözü boşuna türememiştir. DU YU: İnsanlar savaşı fatlandı utacaklarını bilirlerse

kazandıklarında savaşa daha

WANG XI: Burada verilen öğüt, düşüncesidir. Yoksa talanı serbest çıkmasından başka fayda getirmez.

zengin ödüllerle mutlu girerler. ödüllerin bırakmak

müka-

zenginleştirilmesi askerin elden

SUN TZU 16. B u a m a ç l a , s a v a ş e s n a s ı n d a o n y a d a d a h a ç o k s a v a ş a r a b a s ı e l e g e ç i r i l d i ğ i n d e s a v a ş a r a b a l a r ı n ı ilk a r a b a y ı ele geçirene verin. Arabalardaki düşman bayraklarını kendin i z i n k i y l e d e ğ i ş t i r i n , ele g e ç e n s a v a ş a r a b a l a r ı n ı k e n d i a r a b a l a r ı n ı z ı n s a f ı n a katıp s a v a ş a d e v a m e d i n . Ele g e ç e n e s i r l e r e ise iyi d a v r a n ı n .

116

YORUMLAR MEI YAOCHEN: Ele geçen kalkarsanız kimse mutlu olmayacaktır. verin; o zaman herkesin gayrete

ganimeti herkese dağıtmaya Bu nedenle bir kişiye ödül geleceğini göreceksiniz.

Ele geçirdiğiniz saflarınıza kafin. kullanma şansını

savaş arabalarının rengini O zaman düşmanın aynı da yok etmiş olursunuz.

ÇAO ÇAO: değiştirerek kendi arabaları bir daha JİA

LİN: malzemesinin

Renkleri değiştirin ki düşman kullanıldığını fark etmesin.

esasında

kendi

SUN TZU 17.

Ele g e ç e n d ü ş m a n g a n i m e t l e r i n i v e e s i r l e r i n i g ü c ü n ü z ü a r t ı r m a k t a kullanın.

kendi

YORUMLAR ZAHNG larınızda

YU: Ele çalışsınlar

geçirilen

askerlere

DU MU: Düşman askerlerini ele kullanmak gücünüze güç katacaktır.

iyi

davranın

geçirerek

ki

düşman

sizin

saf-

kaynaklarını

MEI YAOCHEN: Ele geçirdiğiniz askerlerin gücüne sorumluluklar verip iyi muamele edin ki sizin için çalışsınlar. HO YANXI: Düşmanını, düşmanı yenmek için kullanmasını komutan her zaman her yerde en göçlü komutandır.

orantılı bilen

SUNTZU 1 8. Savaşta a m a c ı n ı z uzun s e f e r değil, zafer olsun.

YORUMLAR. ÇAO ÇAO: kullanılmasını

Uzun sefer fayda getirmez. bilemezsen kendini yakar.

117

Ordu

ateşe

benzer,

M E N G SHI: çabuk olduğu

En iyi savaş, savaştır.

zaferin

çabuk elde

edilip,

geri dönüşün

MEI YAOCHEN: Yukarıdaki tüm hususlarda çabuk olmak önemlidir. Yeterince hızlı davranabilirseniz masraflarınızda tasarruflu olabilir, halkınıza kolaylık sağlamış olursunuz. SUN TZU

1 9 . Ş u ç o k iyi b i l i n m e l i k i , o r d u k o m u t a n ı h a l k ı n ı n k a d e r i n i , ülkesinin barış ya da tehlike içinde y a ş a m a s ı n ı elinde t u t a n kişidir

YORUMLAR Askeri lider akıllı

ise

Bu

bize

ÇAO

ÇAO:

MEI

YAOCHEN:

konu

ülke

güvendedir.

komutan

seçiminin

önemini

vurgu-

lamaktadır. WANG

Doğru

XI: Halkın yaşamı, komutanın bulunması

ülkenin dirliği komutanların en önemli meseledir.

118

elindedir.

B ö l ü m III

SAVAŞTA STRATEJİ SUN TZU 1. Savaş Sanatı'nın en

pratik

kavramı, d ü ş m a n

tümüyle, zarara uğratmadan

ülkesini

ele g e ç i r m e fikridir. Y a k ı p

y ı k m a n ı n k i m s e y e f a y d a s ı olmaz. Aynı ş e k i l d e ,

bir o r d u y u

da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n nimetleri sınırsızdır.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Hazırladığınız orduyla düşmanın içlerine girebilir, düşmanın iç kaleleriyle dış sınırları arasındaki alanı bloke ederek aralarındaki iletişimi keser,düşmanı teslim olmaya zorlayabilirseniz bu en büyük başarı olur. Düşmana ölümüne saldırarak ülkeyi zorla ele geçirmek daha küçük bir başarıdır. JİA

di

LİN: Düşman ülkesine zarar vermeden ülkene de zarar vermemiş olacaksın. Bu,

LI QUAN: maktadır. DU

tir.

Hoca

bize

katletmenin

en

ele geçirdiğinde kenen büyük başarıdır

önemli iş

olmadığını

En büyük başarı düşmanın teslim olmasını Saldırarak yok etmek büyük başarı sayılmaz.

YOU:

HO Y A N X I : En iyi politika, akışını düşmanın kendi arzusu

strateji ve ile teslim

anlat-

becermek-

baskı kullanarak olayların olmasına çevirmektir.

ZHANG YU: Zhang Yu bize Wei Liaozi'nin sözlerini iletir. "Dövüş sanatlarında ustalaş; düşmanını iyi değerlendir; düşmanın ruhunu ve yönünü yitirmesine yardımcı ol ki karşındaki ordu savaşa bile girmeden işleyemez hale gelsin. Buna Tao usulü zafer denir. Düşman ordusunu yok edip, komutanlarını öldürmek, düşman si-

119

perlerine dalıp, düşman topraklarını savaşarak ele geçirmek ise zorla elde edilen zaferdir. " Zhang Yu'nun bu sözlere yorumu ise," Tao usulü zafer ile zoda elde edilen zafer arasındaki ana fark ele geçen ülkenin zarar görmesi ya da zarar görmemesidir. Ele geçirilen ülkedeki iyi insanlara merhamet gösterirken, suçluları cezalandırmayı başaracak olursanız en büyük zafere ulaşacaksınız. XI: Ülke, ordu, alay, bölük, manga- büyük ya da küçük tüm birimlere ne kadar az zarar vererek ele geçirirsen, değerin o denli yükselecek; yok edecek olursan da o derecede düşecektir.

WANG

SUN TZU 2. Bu nedenle, savaşların t ü m ü n d e savaşarak z a p t e t m e k en üstün başarı demek değildir.

Üstün başarı düşmanın di-

rencini s a v a ş m a d a n kırmaktır.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: En üstün doğmadan teslim olmasıdır. Ll

QUAN:

Düşmanına

CHEN HAO: denle en büyük

başarı

yapacağın

düşmanın

planlama

Savaşta düşmanı başarı savaşmadan

ile

gerçek

galip

düşmanlıklar

gel.

öldürmek zorunluluktur.Bu kazanmaktır.

ne-

LİN: Birliklerini öylesine yüce göster ki düşman savaşa girmeden teslim olmak zorunda kalsın. Bu tür zafer taktikle, şiddetle veya katliamla kazanmaktan çok daha kıymetlidir.

JİA

MEI

YAOCHEN:Buna

zarar

vermekten

kaçınma

meselesi

deni-

lebilir. ZAHNG YU: Zaferi büyük savaşların sonucunda kazanmak çok kayıp verileceğinden iyi değildir. Savaş ödülleri ile cezalarını açık anlaşılır hale getirip, savaş makinelerini bakımlı tutar, birlik-

120

terinle komutanlarını iyice eğitirsen manına kabul ettirme becerisini larak çökedebilirsen buna başarı WANG

XI:

maktan

çok

ve bu göstererek derim.

Askeri operasyonlarda düşmanın stratejisini

üstün konumunu düşdüşmanı psikolojik o-

önemli olan çökedmektir.

düşmanla

savaş-

YANXI: Ho Yanxi bize şu öyküyü anlatır: Han Hanedanı'ndan Wang Po, Chu Chien ile Su Mo'ya saldırdıktan sonra kamp kurar. Bu esnada düşmanları bir araya gelerek kendisini çatışmaya çekmeye çalışırlarsa da başaramazlar. HO

Wang Po komutanları ile ok yağmuruna tutarlar. Bu arada lindeki şarap çanağına bile gelir. bozmadan olduğu yerde oturmaya

akşam yemeği yerken kamplarını oklardan birisi Wang Po'nun eWang Po buna rağmen istifini devam eder.

Bu sırada subaylardan biri Su Mo'nun çok yakına geldiğini ve kolayca vurulabileceğini söyler. Wang Po buna da itiraz eder ve, "Su Mo'nun paralı askerleri uzak şehirlerden gelme, bu nedenle tedarikleri yeterli değil. Savaşa bir an önce girme konusunda bu nedenle bu kadar arzulular. Bize gelince bizim açımızdan en yararlı strateji kampımızı kapalı tutarak askerimizi yıpranmaktan korumaktır. " SUN TZU 3. (a) K o m u t a n l ı ğ ı n en ü s t ü n m e z i y e t i d ü ş m a n planını çözüp, kırmaktır.

YORUMLAR Düşmana

ÇAO

ÇAO

larını

hazırlamakta

saldırının

olduğu

en

uygun

zamanı

düşmanın

plan-

andır.

DU YOU: Düşmana tam kuvvetlerini harekete geçirme planları yaparken saldırarak baskın yapmak en iyi çözümdür. Büyük savaşçı imparatorlardan biri, "Başlarını beladan kurtarmakta başarılı olanlar bu belayı önceden görerek daha ortaya çıkmadan yok etmesini bilenlerdir. Üzerlerine gelen düşmana galip gelenler düşmana hazır olmadan saldıranlardır, "demiştir.

121

MEI

YAOCHEN:

WANG

yük

Buna

XI: İnsanların başarıdır.

zekanın karşısına

zaferi denilir. akıllı

planlama

ile

çıkmak

en

bü-

HO Y A N X I : Düşman size saldırı amacıyla tuzak kurmaya hazırlandığında ona saldırın. İşiniz kolaylaşacaktır. Düşman ordusunun yönünü keşfederek birliklerinizi o yönde ilerletin, düşmana amacının daha en başında yüklenin. YU: Zhang Yu'nun Sun Tzu'nun bu sözü üzerine yorumu, en iyi askeri operasyonun düşmana stratejik saldırıda bulunmanın olduğu bunun da alışılmadık askeri taktiklerin ve gizli hesaplamaların kullanılması yöntemiyle düşmanla savaşa bile girmeden düşmanı yenmek olduğudur.

ZHANG

SUN TZU 3 . ( b ) E n iyi i k i n c i m e z i y e t d ü ş m a n g ü ç l e r i n i n b i r l e ş m e s i n i engellemektir.

YORUMLAR Ll Q U A N : Bu konu dırma meselesidir.

düşmana

henüz daha

ittifak oluştururken

sal-

CHEN HAO: Bazılarının bu konudaki yorumu, düşmana tam harekete geçtiği veya ittifak için görüşmeleri sürdürdüğü anda saldırarak yenmenin daha kolay olduğudur. MENG saldırıdan MEI

SHI:

Güçlü müttefiklerle caydıracaktır.

YAOCHEN:

WANG

XI: yapılacak en manı yalnız

Buna

gözdağı

işbirliği

düşmanlarınızı

ürkütecek,

ile zafer denilir.

Düşmana tam olarak karşı çıkamadığınız durumlarda iyi iş düşmanın müttefikleri ile arasını bozarak düşbırakmaya çalışmaktır.

HO Y A N X I : Sun Tzu Usta'nın bu sözlerle kastettiği mesele düşmana sadece tam temas kurulduğunda saldırmaktır. Bu sırada, daha düşmanla sıcak temas kurulmadan önce sahte güçlerle düşmana gözdağı verip, düşmanı ürküterek düşmanı ne gerileyebilir ne de iledeyebilir duruma sokmayı becermek önemlidir Düşman şaşkınlığa düştüğünde ise vurucu darbe indirterek düşman ele geçirilecektir. Yaptığınız oyun komşularınızı da etkileyeceğinden düşmanınız yalnız kalarak iyice zayıf düşecektir. SUN 3 . ( c ) Ü ç ü n c ü s ü ise d ü ş m a n taarruzda bulunmaktır.

TZU ordusuna savaş meydanında

YORUMLAR ÇAO

ÇAO:

Bu

ordunun

tam

kurulduğu

zamanı

belidmektedir.

LİN-. Başarılı saldırıda üstün olmak birlikleri yıpratmadan harekete geçirmeye bağlıdır. Bu nedenle ünlü bir savaşçı-komutan," çıplak kılıçların önünde zafer arayan komutan iyi komutan değildir, "demiştir.

JİA

MEI

YAOCHEN:

Buna

savaşın SUN

zaferi denilir. TZU

3 . ( d ) E n k ö t ü m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n

bir k e n t i n k u ş a t ı l

masıdır.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşman kaynaklarını toparlayarak kalın sudarın arkasında savunmaya çekildiğinde, bu düşmana saldırmak askeri operasyonların en zayıfıdır. Ll QUAN: Bir orduyu kalın surların ardındaki bir şehirde kuşattığınızda subaylarınız gevşeyecek, askeriniz tembelleşecektir.

DU en

YOU: Şehirlere saldırarak, kasabaları kötüsüdür; kayıplarınız çok artacaktır.

WANG

XI:

Şehir ele

geçmeden

askerleriniz

katletmek

ölecek

ya

saldırıların

da

sakat

kalacaktır. YU: Şehirlerin kuşatılıp, kasabaların katledilmesi sadece orduyu yaşlandırıp kaynakların gereksiz kullanılması ile sonuçlanmayacak, pek çok da asker kaybına neden olacaktır. Bu nedenle de en kötü askeri saldırı türü olarak kabul edilirler. Bir şehri kuşattığınızda gücünüz tükenecektir. Bu nedenle muhasara ancak başka çare kalmadığında uygulanacak bir yöntemdir.

ZHANG

SUN TZU 4. S a v a ş t a ana k u r a l l a r d a n biri, m ü m k ü n o l a b i l d i ğ i n c e surlarla k o r u n a n k e n t l e r i n k u ş a t ı l m a s ı n d a n k a ç ı n m a k t ı r . Kuşatmada kullanılacak savaş gereçlerinin hazırlanması bile aylar s ü r e c e k t i r .

YORUMLAR DU MU: Burada Usta'nın vurguladığı konu verilecek kayıpları azaltmak amacıyla savaş öncesi tamamlanması gereken makine teçhizat hazırlıklarının yeterli seviyede yapılması gerektiği prensibidir. Eski bir deyişte de vurgulandığı üzere, "savaş makinelerini harekete geçiremeyenin başı beladan kurtulamaz." MEI YAOCHEN: Gerek gözdağı verme gerekse zeka kullanımının düşmana karşı üstünlük sağlamaya yeterli olmadığı ve tek çarenin düşman ülkesine saldırı olarak kaldığı konumlarda yapılması gereken şey yeterince hazırlık yapmaktır. YOU: Burada bence Sun Tzu Usta bize kızgınlığa kapılarak salamda acele edilmemesi gerektiğini anlatmaya çalışıyor. Gerekli zamanın verilmesi gerektiğini söylerken hazırlık süresi hakkında başka yorum yapmıyor.

ZHANG

124

SUN TZU 5. Öfkesini

kontrol etmesini

bilmeyen komutan ordusunu

d ü ş m a n üstüne karınca s ü r ü s ü gibi yollayandır. tik, o r d u s u n u n en az üçte birinin boşu

boşuna yok olmasından

Bu tak-

daha savaşın başında

başka sonuç getirmez.

Özellikle kuşatma esnasında başa gelen en büyük felaket budur.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Komutan öfkeye kapılarak kuşatma lemeden askerini bir karınca sürüsü gibi düşman cek olursa elde edeceği sonuç askerlerinin ölümü kalması olacaktır. SUN

gereçlerini beksurlarına süreya da sakat

TZU

6 . Akıllı lider d ü ş m a n o r d u s u n u s a v a ş m a d a n ,

düşman

k e n t l e r i n i k u ş a t m a d a n ele g e ç i r m e s i n i bilir. D ü ş m a n krallığını savaş m e y d a n ı n d a uzun s ü r e c e k s a v a ş l a r d a n ç o k s a v a ş o y u n l a r ı ile b i t i r i r .

YORUMLAR JİA

ken manı

L\ti:Düşman hatlarındaki çatlaklardan kendini düşman halkına sevdirmeyi içinden fethetmiş olursun.

düşman başaracak

içine süzülürolursan düş-

Ll Q\JAN:Düşman karşısında üstün olmayı, düşmanla savaşmaktan çok düşmanın savaşma arzusunu kıracak taktiklerde ara; düşman şehirlerini strateji ile ele geçir. Düşman ülkelerini incelikle yok ederken kendi güçlerini usta tuzaklardan koru. MEI eder.

YAOCHEN:Savaş

insanları

yaralar,

kuşatma

ise

herşeyi yok

HO Y A N X I : Bu sözlerin anlamı, düşmanın planlamasına ve müttefiklerine saldırıda yatmaktadır. Burada esas olan düşmana saldırı değildir. Klasik savaş ustalarının dediği gibi en büyük

stratejisyenler asla doğrudan savaşa girmezler. Kuşatma konusunda deneyimli komutanlar birliklerini asla kuşatmaya sokmazlar. Düşman üzerine uzun ve gereksiz seferlere çıkmaktansa daha çok düşmanı kendi üzerine çekip orada yok etmeye bakarlar. YU: Tecrübeli bir savaş ustası düşman planlarını bozarak, düşmanın müttefikleri ile ilişkilerine zarar vererek, düşman kaynaklarını kurutup ya da engelleyerek düşmanı savaşa girmeden yener. Bir kenti ele geçirmenin en kolay yöntemi şehrin düşman için en önemli noktasına saldırarak düşman savunmasının güçlü birimlerini bu noktayı savunmak amacıyla esas mevzilerinden çıkadmaya zorlamaktır. O zaman kentin zayıf kalan bölgelerine düzenlenecek sinsi bir saldırı amacı yerine getirecektir

ZHANG

DU ken rabil

MU: Düşmanın konumu size avantaj sağlayacak durumdaybu fırsatı kullanarak düşmanı tıpkı kuru bir ot kümesi gibi kıirsen iz savaş uzun sürmeyecektir. SUN TZU

7. Ordusunu savaş meydanlarında dan

boşuna kırdırmadığın-

i m p a r a t o r l u k tahtına göz dikebilir.

B ö y l e c e bir a d a m

bile y i t i r m e d e n kesin z a f e r e ulaşabilir. İşte b u n a S t r a t e j i k Savaş

denir

YORUMLAR ÇAO ğında,

ÇAO: zaferin

Düşmanla savaşmadan daha da büyük olacaktır.

topyekün

zafer

kazandı-

MEI YAOHEN: Kesin zafere, savaşlar savaşılmadan kazanıldığında, şehirler kuşatılmadan ele geçirildiğinde, yok etme aşırı uzatılmadığında, düşman strateji ile ele geçirildiğinde ulaşılır. Buna stratejik kuşatma denilir. Bu durumda ordunun gücü körleşmeyecek, kazancın da tam olacaktır. YU: Savaşa kuşatmaya kalkmadığında uzatmadığında kaynakların

ZHANG

girmediğinde askerlerin gücün tükenmeyecek, tükenmemiş olacaktır.

126

yaralanmayacak, savaş süresini Dünya üzerin-

deki tartışmasız zaferini ancak bu şekilde ilan edebilirsin. Bu durumda şiddetin doğuracağı hastalıklardan uzakta kalacak, refah içinde bir ülkeye ve güçlü bir orduya sahip olacaksın. İşte bu başarılı komutanların "Kuşatma Stratejisi Sanatı'dır. SUN TZU 8 . S a v a ş t a ö n e m l i bir k u r a l :

Elindeki o r d u n u n gücü d ü ş m a n -

d a n o n m i s l i b ü y ü k ise d ü ş m a n ı k u ş a t ; saldır;

beş misli büyük

iki m i s l i b ü y ü k ise o r d u n u i k i y e b ö l .

YORUMLAR ÇAO:Elindeki ordunun gücü düşmanın gücünden on misli fazla ise düşmanı kuşat; ancak bunu yaparken dikkat edeceğin husus elindeki askerlerin düşman askerleri ile aynı niteliklere sahip olmaları ve komutanlarının da aynı şekilde düşman komutanları ile en azından aynı zeka düzeyinde olmalarıdır. Elindeki güç düşman gücünün beş katı büyükse kuvvetlerinin beşte üçünü düşmana doğrudan saldırı amacıyla kullanırken diğer beşte iki gücünü düşmana sürpriz saldırıda kullan. Elindeki kuvvetin düşmandan iki misli fazla olduğunda ise kuvvetini ikiye böl, birini doğrudan saldırıda kullanırken diğer yarıyı sürpriz saldırılarda kullan. ÇAO

DU MU: Düşmanı kuşatmaya kalktığında elinde düşmanın on misli asker olması gereklidir. Bunun nedeni düşmanı kuşatmak için düşmandan belirli uzaklıkta bulunma zorunluluğudur. Düşmandan ne kadar uzakta duracaksak aradaki mesafe o kadar büyüyeceğinden o denli çok sayıda asker gerekir. Aksi taktirde hatlar arasında gedikler oluşur.

Düşman hatları arasında boşluklar olduğunda ise düşman komuta zincirinde kopukluklar var demektir. Düşman bu duruma düştüğünde kuşatmanıza bile gerek kalmadan kendi kendine dağılacaktır. Düşman bu durumdayken kuşatılacak olursa tek kelime ile yok olacaktır İşte Sun Tzu Usta bize on katı kuvvet meselesinden söz ederken liderlerin en azından aynı zekada, aynı cesarette olması gerektiğini, askerlerin de en azından aynı seviyede olmaları gerektiği koşullarını koyması bu nedendir. Ancak

127

bu sayede birliklerimiz zinciri bozulmayacaktır.

arasında

gedikler

oluşmayacak,

komuta

HO YANXI: Kendi güçlerinizi ve düşman kuvvetlerini hesaplayıp mukayese ederken göz önüne almanız gereken önemli bir faktör de komutanların arasındaki yetenek, zeka ve cesaret farklarıdır. Tüm bunlar hesaplandığında kendinizi düşmandan on kat güçlü görüyorsanız o zaman düşmanı hiç bir çıkış olanağı tanımaksızın kuşatabilirsiniz. DU MU: Düşmanın beş katı kuvvete sahip iseniz elinizdeki birlikleri beşe bölüp üç birlikle düşmana bir yandan saldırın. Yedekte tuttuğunuz iki birlikle düşman hatlarında bulacağınız hazırlıksız açık noktaları gözleyerek sürpriz baskınlar yapın.

Elinizdeki gücün düşman kuvvetlerinin beş misli olmasının yegane anlamı elinizde gerektiğinden fazla güç olduğudur. Düşman bidikleri herhangi bir yönde hareket edebileceğinden düşmana hangi yönden saldırabileceğiniz, önceden kestirilemeyecek bir sorudur. Bence bu yöntem ancak düşman kaleleri kuşatılırken geçerlidir. CHENHAO:

DU MU: Elinizdeki kuvvetler düşmanın iki katı olduğunda birliklerinizin bir kısmı ile ya düşmanın kritik noktalarına ya da düşmanın kendisini savunmak zorunda kalacağı bir noktaya saldırın. O zaman düşman saldırdığınız noktayı destekleme zorunda kalacak bu da elindeki birliklerin düzenini bozacaktır. Bu size elinizdeki diğer yarı ile düşmana karşı galip gelme fırsatı yaratacaktır. Savaş prensibi yalnızca sayısal üstünlük değildir. Her çatışmada cephe saldırılarının yanısıra sürpriz saldırılar da kullanılır. Sürpriz baskınlar için sayısal üstünlük bir önkoşul değildir. SUN TZU 9. G ü ç l e r i n i z e ş i t s e hala ç a t ı ş m a y a g i r e b i l i r s i n ; g ü c ü n zayıfsa d ü ş m a n d a n uzakta d u r m a n d a f a y d a var; a n c a k her alanda d ü ş m a n d a n zayıfsak geri ç e k i l m e k yapılacak en akıllıca iştir.

128

Y O R U M L A R

ÇAO ÇAO: Güçleriniz eşit olduğunda durumunuz iyi bile olsa düşmana karşı üstünlük kazanmak için pusular hazırlayarak, sürpriz baskınlar düzenlemekte büyük fayda vardır. Aksi taktirde savunmada kalarak çatışmaya girmemek daha doğrudur. Düşman size karşı çok üstün olduğunda ise yapılacak en akıllıca iş kaçmaktır. XI: Muktedir olmak, emrinizdekileri ölümüne savaştırma yeteneğidir. Düşmana karşı zaferi baskınlar ve akınlarla kazanmak zekasal üstünlük olarak isimlenir. Orduların çatışması her zaman üstünlük getirmez.

WANG

Ll QUAN: Elinizdeki gücün düşmandan zayıf olduğunu gördüğünüzde savunmanızı güçlendirip, olduğunuz yerde kalın. Böylece cenahlarınız zarar görmeyecektir. Düşmanın gevşemesini bekleyip o an geldiğinde harekete geçip, sürpriz baskınlar yapın. DU MU: Elinizdeki güç düşmanla eşit değilse düşmandan uzakta kalmayı yeğleyip, düşmanın bir açığını yakaladığınızda zafer için şansınızı büyük bir kararlılıkla deneyin. Güçlü olmak aynı zamanda öfkeye hakim olmak, aşağılanmaya katlanmak demektir. Yoksa düşmanın meydan okumasını kabul etmek güçlülük ya da cesaret değildir. C H E N HAO: Bence hiç de öyle değil. Bence bu sözlerin tek anlamı düşman senden çok ise kaç, böylece düşmanı gururlanmaya alıştırıp bunu gelecekteki planlarında kullan. Bu, bence öfke ve aşağılanmaya dayanmak demek değildir. LİN: Düşman senden güçlü ise kaçıp kuvvetlerini düşmandan gizle ki düşman senin gücünü tam olarak değerlendiremesin. Ondan sonra da beklenmedik yerlerde pusular kurarak düşmanını bekle, hilelerle kandırıp akıllarını karıştır. Bu da zaferin bir başka yoludur.

JİA

ZHANG

savaşmama

Düşmanın öğüdü bence

YU:

senden güçlü olduğunda uzakta durup herşeyin; liderlik ve askerlik kapasi-

129

telerinin eşit olduğu zamanı da kapsar Düşmanda karışıklık varken sen düzenliysen, düşman ağırlaştığında sen çabuksan düşman senden sayıca kalabalık bile olsa düşmanla başa çıkabilirsin. Ama, askerlerin, gücün, stratejin ve cesaretin düşmanından zayıfsa yapacağın en iyi iş düşmandan uzak durarak düşmanın açığını beklemek olacaktır. SUN TZU 1 0 . H e r n e k a d a r , k ü ç ü k bir k u v v e t l e i n a t ç ı bir d i r e n i ş y a p mak m ü m k ü n s e de,

genelde büyük kuvvetlerin zafere

daha yakın olduğu g e r ç e ğ i asla unutulmamalıdır.

YORUMLAR QU A N : Zayıf taraf gücünü gereği gibi hesaplamadan inatla savaşmaya kalkacak olursa, kesin olan iek şey düşmanına esir düşeceğidir. LI

MENG SHI: Zayıf, güçlüye direnemez. Bunun ülkeler açısından anlamı zayıf, küçük bir ülkenin elindeki kuvvetleri değerlendirmeyi unutarak güçlü, büyük bir ülkeye düşmanlık göstermesinin, savunması ne kadar güçlü olursa olsun, esaretle biteceğidir. Eski bir deyişte de belidildiği üzere, "güçlü olamazken zayıf da olamazsan, sonun yenilgidir." HO Y A N X I : Ho Yanxi, Han Hanedanı zamanındaki Hun saldırılarında yer alan sağ kanat komutanı Su Jian'ın öyküsünü anlatır. Komutan Su Jian ile oda kanat komutanı Zhao yedibin kişilik bir birlikle ilerlerken karşılarına kendilerinin on misli büyük bir Hun kuvveti ile karşılaşırlar.

Bütün gün savaşırlar. Çin ordusu katledilir. Daha önce rütbe ve unvan karşılığında Çinlilere katılan Zhao, Hun'lar tarafından kendilerine katılması için davet edilir. Zhao emrindeki sekizyüz askeri ile Hun komutanı Şanyu'ya teslim olur. Bu sırada ordusunu tümüyle yitiren komutan Su nereye gideceğini şaşırmıştır.

Savaştan tek kurtulan kişi başkomutanı danışmanlarına Suya rar.

olarak geri döndüğünde ordu ne yapmaları gerektiğini so-

İçlerinden biri. "Bu savaşta hiç bir komutanı cezalandırmadık. Bence ordumuz Su Jian yüzünden yok olmuştur. Onu idam ederek bu konuda ne denli ciddi ve kararlı olduğumuzu gösterelim, "der. Başka biri itiraz eder, "Hayır, bence bu doğru olmaz " der. "Savaş Sanatı kurallarına göre küçük kuvvetin inatçılığı, küçük kuvvetin büyük kuvvete esir düşmesini gerektirirdi. Komutan Su Jian birkaç bin kişilik kuvvetiyle ilerlerken kendisinin on misli güçlü Hun birlikleri ile karşılaştı. Bir gün boyunca en son askeri ölene dek tüm gücüyle savaştı. Sonra da ülkesine geri döndü. Şimdi kendisini idam edecek olursak halka vereceğimiz mesaj geri dönmenin mantıksız olduğundan öteye gitmeyecektir." SUN

TZU

1 1 . K o m u t a n l a r d e v l e t i n kalesidir. K a l e n i n her n o k t a s ı s a ğ l a m ise, d e v l e t g ü ç l ü ;

kale ç ü r ü k s e devlet zayıftır.

YORUMLAR ÇAO

venilmez

ÇAO:

ise

Kuvvetli komutanların planları odadadır.

planları

sızmaz.

Komutan

gü-

LİN: Ülkenin gücü ya da zayıflığı komutanlarına bağlıdır. Komutanların güçlü olduğu ve liderine destek olduğu ülkeler güçlü olurlar. Komutanlarının liderlerine yardımcı olmadığı ve yüreklerinin ikiyüzlülüğe açık olduğu ülkeler ise zayıf düşerler. Bu nedenle sorumluluk gerektiren pozisyonlara atanacak kişilerin seçimine büyük özen göstermek gerekir. JİA

HO Y A N X I : Komple demek yetenek ve zekanın bir arada olması demektir. Bir ülkenin komutanları güçlü ve zeki ise bu ülke de kuvvetli ve güvenli olacaktır. Bunun en önemli koşulu komutanların komple yetenekli ve komple bilgili olmalarıdır Savaş alanına gidecek komutanların askerin yönetimi ve savaş düzenleri açısından askeri savaş bilimi konusunda eğitilmiş olması zorunludur.

XI: İyi va akıllı gelir. Bunlardan biri

WANG

hale

komutan, sadakat ve yetenek ile komple eksikse o komutan eksik komutandır.

YU: Stratejisi derin komutanı düşman sezemez. O zaülke güçlü olur. Ancak, en küçük bir açık bile düşmana salfırsatı tanıyacağından ülkeyi zayıflatır.

ZHANG

man dırı

SUN TZU 1 2 . Bir k o m u t a n y a p a c a ğ ı ü ç h a t a ile o r d u s u n u n b a ş ı n a felaket

getirebilir.

13. (a) O r d u y a i l e r l e m e v e y a g e r i ç e k i l m e e m r i v e r d i ğ i n d e ordunun bu emri uygulayamayacağının farkında olmaması.

Buna orduyu topallaştırma da denir.

14. ( b ) O r d u d a k i k o ş u l l a r ı d ü ş ü n m e k s i z i n o r d u y u yönetir gibi y ö n e t m e y e kalkması. de

krallığını

Bu, a s k e r i n z i h n i n -

huzursuzluk yaratır.

15. (c) Z o r k o ş u l l a r a u y u m

askeri prensibini göz önüne

al-

maksızın, s u b a y s e ç i m i . Bu, a s k e r i n g ü v e n i n i s a r s a r 16. O r d u n u n h u z u r u k a ç a r , g ü v e n i n i y i t i r i r s e b u d u r u m d a n diğer prenslerin y a r a r l a n m a y a çalışıp, s o r u n y a r a t a c a k ları k e s i n d i r . B u d a o r d u y a a n a r ş i g e t i r e c e k , z a f e r i o l a naksızlaştıracaktır.

YORUMLAR Bu sorunlardan kurtulmanın tek yolu astlara yularsız yetki vermektir. O zaman her subay bir komutan olup, sadakat ve yetenekleri artar.

WANG

XI:

DU MU: Askerler siviller gibi rır. Bunun nedeni askeri komuta miş olmasıdır.

132

yönetilecek ve yönetim

olursa asker şaşıtarzının gelenekleş-

MEI YAOCHEN: Askeri ve sivil meseleler farklıdır. usullerini askeri operasyon yönetiminde kullanmaya operasyon karışacaktır.

Sivil yönetim kalkarsanız,

ZHANG YU: İnsancıllık ve adalet kavramlarıyla sadece bir ülke yönetilebilir; ordu yönetilemez. Ordu manevralarla yönlendirilebilir ama ülke yönlendirilemez. Askeri komuta zincirindeki sorumluluğu paylaşan sivil yöneticilerin askeri yöntemler hakkında bilgi sahibi olmadan vereceği kararlar askeri komuta zincirindeki birlikteliği bozar, askeri tereddüde iter. DU MU: Bunun ötesinde, emrindeki subaylarını yeteneklerine göre değerlendiremeyip, en yararlı olacakları pozisyonlara atamak için gerekli planlama becerisine sahip olmayan komutanlar da subaylarını otomatik olarak, yeteneklerini göz önüne almadan atadıklarından askeri tereddüde sürüklerler.

Bu konuda Haung Shigong," Yetki devretmeyi bilenler zeki, cesur, açgözlü ve aptalları göreve getirirler. Zekiler becerilerini göstermekten mutlu olurken, cesurlar içlerindeki hırsı odaya koyarlar. Açgözlüler kar elde etme peşine düşerken, aptallar ölüme meydan okurlar. deyse 'ded'

Ordunuz şaşkın davet ediyor' olacaktır

ve kararsız olacağınızdan

ise düşmanı üzerinize 'nerebaşınıza gelecek tek şey

MENG SHI: Ordudaki birlikler sorumlulukları ve ne yapacakları hakkında kararsızlığa düştüğünde, düşman bu organizasyon bozukluğundan yararlanmaya çalışacak ve büyük sorunlar doğuracaktır. SUN

TZU

17. Z a f e r için beş a n a k o ş u l u n b u l u n d u ğ u n u b i l m e l i y i z : (a) S a v a ş ı , n e z a m a n s a v a ş ı l ı p , n e z a m a n s a v a ş ı l m a y a c a ğ ım bilen kazanır. ( b ) S a v a ş ı , e l i n d e k i z a y ı f g ü c ü d e k u v v e t l i g ü c ü d e e n iyi kullanan

kazanır.

133

(c) Savaşı, o r d u s u n u n her s e v i y e d e k i p e r s o n e l i n e aynı ruhu v e r e n kazanır. (d) Savaşı, d ü ş m a n ı n e n hazır o l m a d ı ğ ı z a m a n ı b e k l e m e s i n i bilen

kazanır.

(e) S a v a ş ı , a s k e r i k a p a s i t e y e s a h i p o l u p , sivil y ö n e t i m t a r a f ı n d a n m ü d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n kazanır.

YORUMLAR HO

YANXI:

Kendini

de

düşmanını

da

iyi

değedendir.

DU Y O U : Zaman zaman büyük bir birlik ne kadar istese küçük bir gruba saldıramaz. Yine zaman zaman güçlüyü zayıf kontrol edebilir. Bulunduğu duruma uyum gösteren zafere ulaşır. Eski bir deyişe göre," Askeri zafer sayıdan değil işbirliğinden kaynaklanır. " YU: Askeri manevralarda çoğunluğun azınlığı yenmesini sağlayacak yöntemlerin yanı sıra azınlığın galibiyetini sağlayacak yöntemler de vardır. Burada mesele sayıların doğru kullanımı meselesidir. ZHANG

Bunun yanısıra, ordudaki komutanlar aynı görüşü paylaşıyorlarsa emirlerindeki ordular arasında işbirliği kolaylaşacak, asker savaşa arzulu olacaktır Böyle bir ordunun karşısında durulamaz. Düşmanın karşısına çıkarken yenilmez ol. Wu Qui'nin sözleriyle," Kapıdan düşman görmüş gibi çıkmalısın." Shi Li de , "Daima hazır ol ki asla yenilme, "diyerek sürekli hazırlıklı olmanın bir ordu için önemini vurgulamışlardır. Zeka ve cesarete sahip komutanlara görevleri konusunda güvenilmeli ve tam yetki verilmelidir. Komutanlar asla sivillerce yönetilemez. LİN: Orduların hareketleri duruma göre dir. Bir orduyu cephe gerisinden yönetmeye yıpratıcı bir faktör bilmiyorum. JİA

WANG

runlu

esneklik göstermelikalkmaktan daha

XI: Askeri komutanların sivil yöneticilerce yönetilmesi zoolduğunda, tereddüt ve çekinme duygularına yer bırakıl-

134

manialıdır Aydın lider emrindekileri tanıyan ve yetki dağıtmayı bilen liderdir. Savaş alanında odaya çıkabilecek fırsatları tereddüt etmeden değerlendirmek savaşın yönünü değiştirir. Bu ise asla cephe gerisindekilerce anlaşılamaz HO Y A N X I : Kural olarak bir askeri harekatın her aşamasında en az yüz kere taktik değiştirme zorunluluğu vardır. Koşullar uygun olduğunda ilerlemek, zorunlu olduğunda durup, geri çekilmek gerekecektir. Savaş esnasında hükümetten görüş beklemek, yangın söndürmek için talimat beklemeye benzer. Emir geldiğinde odada küllerden başka bir şey kalmayabilir.

DU MU: Bir komutan ne cennetten ne dünyadan ne de aradaki insanlık tarafından kontrol edilebilir. Askerliğin ölümün kehaneti r İmasının nedeni budur. Komutan ölüm subayıdır. SUN TZU 1 8 . S o n u ç t a , d ü ş m a n ı v e k e n d i n i z i iyi b i l i y o r s a n ı z , y ü z l e r c e s a v a ş a bile g i r s e n i z s o n u ç t a n e m i n o l a b i l i r s i n i z . Kendinizi bilip, d ü ş m a n ı

bilmiyorsanız,

kazanacağınız

her z a f e r e karşın y e n i l g i y l e de t a n ı ş a b i l i r s i n i z . Ne kendi dinizi ne de d ü ş m a n ı b i l m i y o r s a n ı z , sizin için g i r e c e ğ i n i z her s a v a ş t a y e n i l g i

kaçınılmazdır.

YORUMLAR LI

QUAN: tehlike bunun zın durumunu

Gücünüzü neresinde? bilemiyorsanız

biliyor, düşmanınızı kovalayabiliyorsanız Ancak gücünüzü biliyorken düşmanınızafer hiç de garanti olamaz.

DU MU: Hükümetinizi düşmanınkiyle mukayese edin. Askeri liderlerinizi karşılaştırın. Lojistiğinizi ölçün. Bulunduğunuz arazi konumu ile düşmanın bulunduğu arazinin durumunu kıyaslayın. Bu karşılaştırmaların sonucunda kuvvetli ve zayıf yanlarınız ortaya çıkacaktır. Bu bilgi sayesinde ardı ardına karşılaşacağınız tüm çatışmalardan galip çıkma şansını yakalayabilirsiniz.

ZHANG YU: Düşmanı iyi biliyorsan saldırabilirsin. Kendini nıyorsan kendini iyi koruyabilirsin. Saldırı, savunma için kazandırır Savunma, bir saldırı stratejisidir. Bu bilinçte yüzlerce savaşa bile girseniz asla tehlikeye düşmezsiniz.

iyi tazaman iseniz,

Sadece kendini tanıyorsanız, enerjinizi muhafaza ediyor ve bekliyor olmalısınız, demektir. Savunma yapmayı bilirken saldırıyı bilmemek bu yüzden yarı zafer, yarı yenilgidir. vaşta

Savunma sanatını da saldırı yenilmeniz kaçınılmazdır.

sanatını

da

bilmiyorsanız

sa-

DU MU: Düşmanınızın iç yapısını, dış yapısına bakarak görürsünüz. Yapısı belirli bir düzende olmayanın içini görebilmek imkansızdır. Belirli bir düzeni sürdüreni ise anlamak kolaydır. Anlaşıl-, maz kazanırken, anlaşılır olan kaybedecektir.

WANG XI: Askeri düşmanın konumuna

operasyonlarda başarılı olanlar göre değiştirmesini bilenlerdir.

durumlarını

YU: Bu husus her iki ordunun savunma ve saldırı konumlarını gösterir. Orduların konumu gizli kaldığında düşman tarafından anlaşılamayacak, görüldüğünde ise düşman çatlaklarından sızma şansı bulacaktır. Ordunun yapısı saldırı ve savunma esnasında odaya çıkacağından, ordunun yapısı konusu, kuşatma planlanması ile de bağlantılıdır. ZHANG

1 36

B ö l ü m IV

TAKTİK

SUN TZU 1. Eski savaşçılar, önce kendilerini

yenilgi

uzakta tutarlar; sonra da düşmanı

olasılığından

y e n m e k için u y g u n

fırsatı kollarlar.

YORUMLAR ZHANG

noktasını MEI

Yenilmez beklemek ise

YU:

YAOCHEN:

açığını

bekleyip

olmak, kendini bilmektir. düşmanını bilmektir.

Konumunu

gizle,

iç

düzenini

Düşmanın

kur,

zayıf

düşmanının

saldır. SUN

TZU

2. Yenilgiden kendimizi korumak bizim elimizdedir. Ancak, d ü ş m a n ı y e n m e f ı r s a t ı n ı bize d ü ş m a n verir.

YORUMLAR DU MU: Ordunu düzenli tut, düşman saldırılarına her an hazır ol, izlerini yok edip düşmanın yapını anlamasına izin verme. Düşmanı gördüğünde avantajlı konuma geçene kadar bekleyip, zamanı geldiğinde saldır. WANG

ise

daha

Yenilmezlik bir çok açık vermektir.

XI:

savunma

SUN 3 . İyi b i r s a v a ş ç ı

kendisini

meselesidir.

Yenilir

TZU

yenilgiden koruyabilir, ancak

düşmanı yenmeyi garantileyemez.

I37

olmak

Y O R U M L A R

DU MU: Düşmanının anlaşılır bir yapısı yoksa, düşman rında size avantaj sağlayacak bir açık bulunmuyorsa, ne hazırlıklı olursanız olun düşmanı nasıl yenebilirsiniz?

hatlakadar

YU: Ordunuzun yapısını gizler, izlerinizi bırakmaz, daima düşman saldırılarına hazır olursanız yenilmezliğe ulaşırsınız. Ancak düşmanın gücü ya da zayıflığını göremezsek zaferden nasıl emin olabiliriz? ZHANG

SUN TZU 4. Sonuç olarak, üstün yetenekli

komutan gücü yeterli

olmasa da savaşı kazanmayı becerebilir.

YORUMLAR ÇAO

meyi

ÇAO:

de

Düşmanın

yapısını

çözmeyi

başaran

düşmanı

yen-

başarabilir.

DU MU: Bilebileceğiniz tek şey gücünüzün yetip yetmeyeceğidir. Yoksa düşmanı size şekilde gevşetmeye zorlayamazsınız.

düşmanı yenmeye avantaj sağlayacak

DU YOU: Düşmanı değerlendirip, düşman ordusunun yapısını çözdüğünüzde kimin kazanacağını belirleyebilirsiniz. Ancak, düşman yapısı belirsiz ve anlaşılamaz durumdaysa zafer sizin için belirgin olmayacaktır. HO YANXI: mıştır Zaferin pısının belirsiz

Zaferi bilmek, size yani yapacağınız elde edilememesi ise düşmana yani olmasına bağlıdır

hazırlığa düşmanın

kalya-

SUN TZU 5. Yenilmezlik

s a v u n m a t a k t i k l e r i n e bağlıdır,

m e k ise s a l d ı r ı y ı g e r e k t i r i r .

138

düşmanı

yen-

Y O R U M L A R

ÇAO ÇAO: Yenilmez savunma ze saldırdığında açık verecektir.

için

yapınızı

gizleyin

Düşman

si-

DU MU: Düşman saflarında açık görmediğiniz sürece yapınızı düşmandan saklayın Kendinizi yenilmez seviyede tutun ki elinizdeki güç yıpranmasın. Düşmanın zayıf yanını bulduğunuz an en uygun saldırı zamanıdır. YU: Elinizdeki gücün düşmanı yenmeye yeterli olmadığını bildiğinizde yapılacak en doğru iş bekleyerek enerjinizi tasarruf etmektir Düşmanın zayıf düştüğünü anladığınızda doğrudan düşmanın kalbine saldırın.

ZHANG

SUN TZU 6 . S a v u n m a d a k a l m a k , g ü ç y e t e r s i z l i ğ i n i g ö s t e r i r , s a l d ı r ı ise aşırı güç g ö s t e r g e s i d i r .

YORUMLAR WANG

olanak olanak

XI: Savunmada kalanların elinde kazanmak için yeterli yok demektir. Saldıranların elinde ise kazanmak için fazla bulunmaktadır.

Ll Q U A N : Gücü yeterli olmayan kalkacak olanın gücü bol olmalı.

savunmada

kalmalı.

Saldırıya

YU: Savunmada kalmamızın nedeni zafer için zorunlu bazı koşulların eksikliğidir. Bu nedenle bekleriz. Saldırıya geçmemizin nedeni ise elimizde düşmanı yenmek için gereğinden fazlasının bulunmasıdır. O zaman ilerleyip, saldırıya geçeriz Bunun anlamı topyekün zaferden emin olmadıkça savaşa girmeyeceğimiz, güvenlik içinde olduğumuzu görmedikçe savaşmayacağımız gerçeğidir. Bazıları malzeme yetersizliğinin zayıflık, malzeme fazlalığının ise güçlülük anlamına geldiğini iddia ederlerse de bu da her zaman doğru değildir. ZHANG

SUN TZU 7 . S a v u n m a s ı ile ü n l ü k o m u t a n t o p r a k t a k i h e r d e l i ğ e s a k l a n a b i l i r k e n , a t a k l ı ğ ı ile ü n l ü s ü c e n n e t i n ü s t k a t m a n l a r ı n d a k i y e r i n i alır. S o n u ç t a , b i r t a r a f t a k e n d i m i z i k o r u m a , d i ğ e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r a l ı r .

YORUMLAR ÇAO: Arazinin engebeleri olan dağlardan, nehirlerden ve tepelerden yararlanarak kendilerini gizlerken; gökyüzünün doğal oluşumlarını saldırı manevralarında kullanmasını bilirler. ÇAO

DU MU: Savunmaya çekildiğinde sesini kıs, izlerini yok et. Yeraltı ruhları, hayaletleri gibi görünmez ol. Saldırıya geçtiğinde hareketlerin hızlı, savaş çığlıkların kan dondurucu olsun. Gökyüzünden akan gök gürültüsü gibi hızlı ol, şimşek gibi çak; durdurulmaz ol. XI: Sun Tzu burada bize savunmanın anlamının, düşman üzerinde etkili olacak bir saldırı yolu görülemediği sürece sinip, sessizlik içinde ve düşman tarafından görülmeyecek şekilde beklemek olduğunu anlatıyor. Saldırı ise ancak bir avantaj görüldüğünde düşünülmeli; saldırıya kalkıldığında olağanüstü hızlı davranılmalı, düşmanı hazırlıksız yakalamanın tüm avantajları kullanılmalı, düşmanın senin durumunu önceden sezip hazırlanmasına izin vermemelisin.

WANG

SUN TZU 8. Zaferi ancak görüş alanımıza girdiğinde

görmek savaş

ustalığının zirvesi değildir. 9. Savaşıp, ülkeler ele g e ç i r i l d i ğ i n d e , t ü m ülkenin " A f e r i n ! " d e m e s i de savaş ustalığının zirvesi değildir.

140

Y O R U M L A R

YU: Herkesin Gerçek bilgenin bildikleri kazanılan zafere herkes olanı görüp, saklanılan/

ZHANG

WANG XI: Sıradan getirecek koşulları

bildiği şeyler zaten çoktan gerçekleşmiştir. ise henüz gerçekleşmemiştir. Savaşta 'aferin' der. Ancak gerçek kutlama gizli bularak zafer kazanana yapılmalıdır.

insanlar zaferin bilemezler.

anlamını

bilseler

de

Ll QUAN: Savaşanları herkes görebilir. Herkesin bildiği ötesine ulaşamayan bilgiye ulaşmak bilgelik değildir.

zaferi

gerçeğin

LİN: Savunmada sıkı durup saldırıda zafere ulaşmak, yenilgi görmeden birarada kalmasını bilmek, zaferi önceden sezip, yenilginin kokusunu tam zamanında algılamak-işte buna gizemin gerçekleştirilmesi' denilir. JİA

SUN 10.Yerden

TZU

bir t ü y k a l d ı r m a k b ü y ü k b i r g ü c ü n s i m g e s i d e ğ i l -

dir. Ayı, g ü n e ş i g ö r m e k k e s k i n g ö r ü ş o l m a d ı ğ ı gibi, g ö k g ü r ü l t ü s ü n ü d u y m a k da kulak hassaslığını g ö s t e r m e z .

YORUMLAR WNAG

manı

XI: Herkesin bildiğini bilmek bilgelik olmadığı zorlu savaşlarla yenmek de ustalık değildir.

gibi

Ll QUAN: Bilge ve yetenekli lider başkalarının öngöremediği rinlikte planlar yapan liderdir. Sun Tzu'nun bilinmez olmayı, ranlıkta kalmak olarak isimlendirmesinin nedeni budur. SUN TZU 1 1 . Eskilerin akıllı s a v a ş ç ı d e d i ğ i s a v a ş ç ı akıllılık unvanını sadece savaşta

kazanması

ile d e ğ i l , s a v a ş ı k o l a y l ı k l a

kazanmakta gösterdiği beceriklilikle elde etmiştir.

düş-

deka-

Y O R U M L A R

ÇAO ğunda

ÇAO:

saldır,

Düşmanın gizli zayıflıklarını bul, kazanmama şansı olduğunda

DU MU: Düşman strateijisini gördüğünde yap. Bu şekilde hazırlık için kullanacağın ve gizlilik kazanmayı garanti edeceğinden laylaşacaktır.

zaferden saldırma. gizlice kaynak senin

emin

oldu-

saldırı hazırlığı az olacağından için zafer ko-

YU: Zaferi ancak zorlu bir savaştan sonra garanti edebildiğinde bu zafere 'zor zafer' denilir. Gizliyi görüp, saklanmışı bulduğunda düşmanı daha hazırlanma şansı vermeden kırarak elde edeceğin zafere ise 'kolay zafer ' denir.

ZANG

SUN TZU 1 2 . K a z a n d ı ğ ı z a f e r l e r k e n d i s i n e n e ü n l ü bir a k ı l ,

ne de

cesaret madalyası getirir. 13. Z a f e r l e r i n i h a t a y a p m a y a r a k k a z a n ı r . H a t a y a p m a m a k z a f e r i k e s i n l e ş t i r i r . Ç ü n k ü , z a t e n y e n i l m i ş bir d ü ş m a n e l e geçirilmiştir

YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Yüce bilgelik açık olmaz. lamı yapılmaz. Gizliyi gördüğünde kazanmak cesaret ve akıl ile alakası ne?

Yüksek kazancın rekkolay olur; bunun

HO Y A N X I : Sorun odaya çıkmadan çözüldüğünde kim buna lılık der? Zafer, savaşılmadan kazanıldığında cesaretten kim eder?

akılsöz

YU: Gizli planlar ve operasyonlar, zaferi belirsizlik içinde getirir Düşman hakkındaki değerlendirmeyi sağlayarak zaferi doğuran bilgiyi kimse öğrenmez. Düşman komutanlarını suikast ile öldürerek düşman sancağını ele geçirenleri kimse görmez.

ZHANG

42

Kaybetmeden yeteneğinden ulaşacaktır LI QU rilmişse,

kazanmanın yolu düşmanı zayıf anında geçer. Ordunuz zafere o anda yapacağı

AN:

bu

Ordu yaşlı.asker düşman savaşı

görebilme saldırı ile

tembel, disiplin ve komuta şimdiden kaybetmiştir.

birliği

yiti-

SUN TZU 14. U s t a s a v a ş ç ı , pozisyonu

k e n d i s i için y e n i l g i n i n o l a n a k s ı z o l a c a ğ ı

hazırlar, d ü ş m a n ı y e n m e fırsatı d o ğ d u ğ u n d a

bu fırsatı kaçırmaz.

YORUMLAR Ll Q U A N : Toprağını bulan yok olur. Burada topraktan

ordu gelişir, toprağını yitiren ordu ise anlaşılan stratejik öneme sahip yerdir.

DU MU: Kaybetmenin olanaksız olduğu yer bize stratejik yenilmezlik getirir. Buralarda düşmanın size saldırması mümkün değildir. Düşmanın yenilgisini getirecek koşulların değerlendirilmesi ise düşman zayıf noktalarına uygulanacak casusluk faaliyetleri ile yapılacaktır. Bu durumda esas olan düşmanın koşullarının hiçbirinin değerlendirilme dışında kalmamasının sağlanmasıdır. SUN TZU 15. S a v a ş t a z a f e r s t r a t e j i s i n e s a h i p k o m u t a n

çatışmaya

ancak zaferi kazandıktan sonra girer. Yenilgiye mahkum k o m u t a n ise ö n c e ç a t ı ş m a y a g i r e r , z a f e r e s o n r a y ö n e l i r .

YORUMLAR ÇAO yen

ÇAO: İşte bu arasındaki farktır.

HO YANXI: Askeri stratejisi hazırlamaktır.

husus,

bir

strateji

sahibi

ile

önceden

operasyonda ilk yapılacak iş Birlikler ancak o zaman

\4i

düşünme-

bir kazanma gönderilebilir.

Önceden planlamaz ve yacak olursanız zafer sizin

tüm için

strateijinizl ordunuzun gücüne hiç de belirgin olamaz.

daya-

LİN: Savaş hatlarınızı kurup düşman üzerine ilerlerken ne kendinizin ne de düşmanınızın durumunu bilmiyorsanız, zaferi ne kadar ararsanız arayın savaşın sonunda kendinizi yenmekten öteye gidemezsiniz.

JİA

SUN TZU 16. G e r ç e k lider A h l a k F a k t ö r ü n ü işler, D i s i p l i n F a k t ö r ü n e s ı m s ı k ı y a p ı ş ı r ; b ö y l e c e b a ş a r ı y ı k o n t r o l ü a l t ı n a alır.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Usta savaşçıların ilk yaptığı iş Ahlak Faktörünü sağlayarak yenilmezlik seviyesine yükselmek, kuralları koymak ve düşmanın yenilgisine neden olabilecek fırsatları kaçırmamaktır. Ll QUAN: Düşmanı avlarken birlik içinde bulunmak, suçsuz bir ülkeye saldırmamak, ordunun her girdiği yerden esir ya da ganimet almaya kalkmaması, ağaçları kesip kuyuları kirletmemek, geçtiğiniz şehir ve tepelerdeki tapınakları temizleyip arıtmak, yok olmak üzere olan bir ülkenin hatalarını yinelememekbunların tümüne Ahlak ve Ahlak Kuralları denilir.

Bir ordunun disiplin düzeyi askerlerinin verilecek emirlere ölümüne uyacağı seviyeye ulaşmışsa, ordudaki ödül ve ceza sistemi güvenilir ve adil ise bunu gerçekleştirmesini becerecek askeri lider, yolsuzluk içindeki her düşman karşısında zafere ulaşacaktır. SUN TZU 17. A s k e r i m e t o d ' d a (a) Ö l ç m e , (b) Miktar Kontrolü, (c) H e s a p l a m a , (d) Olanakların

Dengelenmesi,

(e) Z a f e r , ö n e m l i k ı s t a s l a r d ı r .

44

18. Ö l ç m e v a r l ı ğ ı - T o p r a ğ a ;

Miktar Kontrolü - Ölçmeye;

Hesaplama - Miktar Kontrolü'ne; Olanakların Dengelenmesi - Hesaplamaya; Zafer - Olanakların D e n g e l e n m e s i ne

borçludur.

YORUMLAR ÇAO

de

ÇAO: ölçümlerin kıyaslanması, nerede olduğunu gösterir.

WANG

XI:

Ağır,

her zaman

hafife SUN

19. M u z a f f e r bir o r d u n u n

karşı

20. Saldırıya g e ç e n nehir sularına

zaferin

de

yenilginin

galiptir.

TZU

k a r ş ı s ı n a ç ı k a c a k bir t o p l a m a o r d u -

nun ağırlığı, d e m i r g ü l l e n i n bir b u ğ d a y t a n e s i

bize

karşısında kefeye konacak

kadardır.

bir o r d u n u n g ü c ü d e r i n

bir k a n y o n a a k a n

benzer.

YORUMLAR DU MU: Ordumuzun savunmasının yapısı derin bir kanyonda biriken suyun miktarı gibi anlaşılmaz olmalıdır. Ordumuz saldırıya geçtiğinde de sel gibi akmalı, önünde kimse duramamalıdır. XI: Toplu enerji ya da momentin hareketinden güç savaşçılar moment gücünden yararlanarak savaşları, tüketmeden kazanmasını bilirler.

WANG

Usta rini

45

doğar. güçle-

Bölüm V ENERJİ

SUN TZU 1 . B ü y ü k bir g ü c ü n k o n t r o l ü ile bir k a ç k i ş i n i n k o n t r o l ü a y n ı p r e n s i p l e r e bağlıdır. Sadece rakamların bölünmesi gerekir 2. K u m a n d a n ı z altında bulunacak

büyük

bir o r d u ile k ü ç ü k

bir b i r l i k a r a s ı n d a b ü y ü k bir f a r k y o k t u r . S a d e c e i ş a r e t l e me kullanımı değişir.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Flama katların koordinasyonu

ve seslenmeler birliklerin ilerlemesi için kullanılan işaretlerdir.

ve

hare-

SUN TZU 3. O r d u n u z u n d ü ş m a n saldırısına sarsılmadan d a y a n a b i i m e sinin güvencesi dolaylı veya d o ğ r u d a n yapılacak

manev -

ralara bağlıdır.

YORUMLAR LİN: Düşmanı karşınıza aldığınızda, koordineli sürpriz baskınlarla çevresini kuşatacak olursanız, düşman karşısında daima kazanır, asla yenilmezsiniz.

JİA

YANXI: Ordu birbiri içinde eriyen pekçok dönüşüm geçirir. Orduda hiç bir şey ne ılımlı, ne de sivridir. Asker adil bir amaç için yetiştirilmişse bu asker ılımlıdır. Düşmanın karşısında değişim göstermesini bilen ordu ise sivridir. Sizin açınızdan ılımlı olanı, düşmanın sivri görmesini; sivri olanı ise ılımlı görmesini sağlayın. Ilımlı sivri, sivri ılımlı olsun. Genellikle, tüm askeri operasyonlarda HO

l-K)

aynı anda hem ılımlılık hem de sivrilik, yani doğrudan savaş ve sürpriz baskınlar bir aradadır. Ilımlı ve sivri yöntemlerin bir arada kullanılmadığı savaşlarda kazanılacak zafer sadece şanslı bir zafer olacaktır YOL): Neyin ılımlı neyin sivri olduğu hakkında herkesin farklı açıklamaları vardır. Ilımlılık ve sivrilik sabit olmayıp daha çok çembere benzer. Tang Hanedanının ünlü savaşçı imparatoru Taizong düşmanın ılımlılık ve sivrilik düşüncelerini önceden anlayıp, kullanarak düşmanı nasıl gafil avladığını. ılımlı ve sivri yöntemleri birarada kullanarak düşman tarafından anlaşılamadan nasıl zafer kazandığını anlatır. ZHANG

SUN TZU 4. O r d u n u z u n d ü ş m a n ü z e r i n d e k i etkisinin y u m u r t a karşıs ı n d a k i d e ğ i r m e n t a ş ı n a b e n z e m e s i , d ü ş m a n ı n zayıf v e g ü ç l ü yanlarını k e ş f e t m e b i l i m i n d e k i başarınıza bağlıdır.

YORUMLAR ÇAO

ÇAO:

Tam

boşluğa

tam

dolulukla

saldır.

YU: Usta savaşçı düşmana gitmez, düşmanı kendisine getirir. İşte buna düşmanın ve bizim doluluk ve boşluk prensibimiz denir Düşmanın üstünüze gelmesini sağladığınızda üzerinize gelecek düşman gücü boşalmış olacak, düşman üzerine gitmediğiniz sürece ordunuz dolu kalacaktır Boşluk üzerine dolulukla saldırmak yumurtaya değirmen taşı ile saldırmaya benzer. Yumurtanın kırılması kaçınılmazdır.

ZHANG

SUN TZU 5 . Her t ü r l ü s a v a ş t a d o ğ r u d a n m e t o d , ç a t ı ş m a y a g i r m e k t e kullanılır; a n c a k z a f e r i n g ü v e n c e s i dolaylı m e t o t l a r d a d ı r .

YORUMLAR ÇAO lırken;

Düşmanla doğrudan karşılaşma, düşmanı kanatlardan sürpriz baskınlar düzenlemektir.

ÇAO:

N 7

karşıya

a-

SUN TZU 6. B e c e r i y l e u y g u l a n a n dolaylı t a k t i k l e r hava ya da yer yüzü

gibi t ü k e n m e z ;

nehir ya da

ı r m a k l a r ı n akışı gibi

d u r m a z ; g ü n e ş y a d a a y gibi y e n i d e n d o ğ m a k için b a t a r ; dört mevsim gibi geri gelmek üzere gider.

YORUMLAR Ll QU AN -.Cennet ve toprak hareket ve durgunluğu simgeler. Nehirler kesintisiz akışın temsilcisidir. Beklenmedik sürpriz baskınlar tıpkı hava koşullarının bitmek, tükenmek bilmeyen değişikliğine sahiptir. Y U : Güneş ve ay gökyüzünde yol alırlar; batar ve yeniden doğarlar, ûöd mevsim birbirini takip eder; canlanır ve sönerler. Sürpriz baskınlarla geleneksel doğrudan savaş da aynı benzerlik ve bütünlük içinde başlar ve sürekli dönüşüm gösterir.

ZHANG

SUN TZU 7. Sadece yedi nota bulunmasına karşın bu yedi notanın karışımından

pek çok melodi yaratılır.

8. S a d e c e beş ana renk ( mavi, sarı, kırmızı, beyaz ve siyah) o l m a s ı n a k a r ş ı n b u b e ş r e n g i n k a r ı ş ı m ı ile s ı n ı r s ı z r e n k üretilebilir. 9. S a d e c e d ö r t t a d (acı, ekşi, tatlı, tuzlu) b u l u n m a s ı n a karşın b u d ö r t t a d ı n k a r ı ş ı m l a r ı ile s o n s u z s a y ı d a l e z z e t o r t a y a çıkar. 10. Savaşta, d o ğ r u d a n ve dolaylı

olmak üzere ikiden fazla

s a l d ı r ı m e t o d u y o k t u r . A n c a k b u iki m e t o d u n k a r ı ş ı m l a r ı çeşitli

manevra yöntemlerini oluşturur.

1 1 . D o ğ r u d a n m e t o d da dolaylı m e t o d da s o n u n d a b i r b i r i n e bağlanır. Asla

Bu sonsuz dairede ilerlemek gibidir.

bitmez.

I6I

Y O R U M L A R

MEI

YAOCHEN:

WANG

XI:

Düşman

Değişken harekatın sizi tüketemez.

kullanımı

sınırsızdır.

SUN TZU 12. Orduların saldırısı sel baskınına b e n z e r .

Karşısına çıkan

taşları bile s ü r ü k l e r . 1 3 . V e r i l e c e k bir k a r a r ı n k a l i t e s i a v ı n a s a l d ı r ı p p a r ç a l a y a n şahinin süzülüşündeki ahenge, z a m a n l a m a y a benzer. 14. B u n e d e n l e , usta s a v a ş ç ı s a l d ı r ı d a k o r k u n ç , k a r a r v e r m e d e çabuk olandır. 15. Enerji g e r i l m i ş y a y , k a r a r s a o k u n a t ı l m a s ı d ı r .

YORUMLAR DU MU: Ordunun bırakıldığında düşmanı nedeni budur.

savaş yok

momenti eder. SUN

16. Savaşın gibi

öylesine şiddetlidir ki serbest Gerilmiş yaya benzetilmesinin

TZU

kargaşa ve gürültüsü

içinde düzensizlik varmış

gözükse de bu yanıltıcıdır. Bütün

karışıklık

içinde

o r d u n u n b a ş ı ile s o n u g ö r ü l m e y e b i l i r , a n c a k b u a y n ı z a manda yenilginin

ilacıdır.

17. Çalışılmış d ü z e n s i z l i k , d i s i p l i n i n ; çalışılmış k o r k u , c e s a r e t i n ; ç a l ı ş ı l m ı ş zayıflık, g ü ç l ü l ü ğ ü n hazı rlayı cıs ıd ır

YORUMLAR Ll QUAN: tını sağlamayı kalmayacaktır.

Hükümetin düzenini istismar edip, yönetilenlerin ihmal ederek halkı gücendirmişsen orada

14 9

rahadüzen

JİA güç, olur.

LİN: Düzeni kötüye kullanmak düzensizlik yaratır. Cesaret ve kötüye kullanıldığında ise korkaklık ve zayıflık yaratılmış

DU MU: Bu sözlerin amacı şudur. Düşmanı ülkenin düzensizlik içinde bulunduğuna inandırmanın ilk koşulu tam bir düzene sahip olmaktır. Ancak o zaman yapay düzensizlik yaratılabilir. Düşmanı korkak olduğuna inandırmanın da tek yolu tam anlamıyla cesur olmaktır. Ancak o zaman korkaklık taklidi yapılabilir. Düşmanı gevşetmek amacıyla kendini zayıf göstermenin yolu da tam anlamıyla güçlü olmaktadır. Zayıf rolü oynamak o zaman kolay olacaktır. SUN TZU 18. Düzenliliği d ü z e n s i z l i k pelerinin altına s a k l a m a k kısaca bir b ö l m e örtmek,

meselesidir.

ilerisi

için

Cesareti

enerji

ürkeklik gösterisi

biriktirmektir.

ile

Gücü zayıflık

m a s k e s i altına a l m a k s a savaş t a k t i k manevrasıdır.

YORUMLAR WANG Wl: Düzen ve düzensizlik, örgütlenme değişiklikleridir. Örgütlenme, düzenli uygulama demektir. Cesaret ve korkaklık, moment ye da güç değişiklikleridir. Güç ve zayıflık da yapı değişiklikleridir. Ll Q.UAN: Moment gücüne sahip ordular ürkek olduklarında bile cesurlasın Moment gücünü yitiren ordu ise cesur bile olsa ürker. Savaş kanununda hiç birşey sabit kalmaz; momente göre herşey değişin CHEN HAO: Ürkek ayağını sürürken cesur çabuk davranır. Düşman ilerlemediğini gördüğünde ürktüğünü düşünecek ve seni hafife alacaktın O zaman, düşmanın gevşemesinin sağlayacağı avantajı moment gücü olarak alarak saldır. SUN TZU 19.

Böylece d ü ş m a n ı h a r e k e t e z o r l a m a ustalığına s a h i p k o m u t a n , d ü ş m a n ı yanıltıcı m a n e v r a l a r ı ustalıkla kul-

150

lanır;

d ü ş m a n a bazı ö n e m s i z y e m l e r v e r i p d ü ş m a n ı

y e m e saldırtır. 20. Yemleri sürekli olarak g ö s t e r e r e k düşmanı

s ü r e k l i ha-

reket e t m e y e z o r l a r ; s o n r a d a asıl o r d u s u y l a p u s u y a yatar, düşmanı bekler.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanın takip olduğunuzu belidecek yemlerdir. şinde olacaktır

edeceği yemler düşmana tükenmiş Düşman daima avantajın pe-

DU MU:Yalnızca tükenme ve zayıflık izlenimi vermek değildir. Düşmanınızdan güçlü olduğunuzda düşmanı üstüne çekmek amacıyla kendini düşmanına zayıf göster. Düşmanından zayıf olduğunda İse kendini olduğundan güçlü göstererek düşmanın üzerine gelmesine engel ol. O zaman, düşmanının hareketlerini yönlendirmiş olursun. Düşman avantajlı bir durumun peşine düşeceğinden seni takip edecek, bu da sana düşmanı kuracağın bir tuzağa çekmekte fırsat yaratacaktır XI: ister düşmanının seni takip etmesini sağla, isterse senden bir şey almaları için tahrik et, emrinde savaşa hazır kuvvetin bulunmasına dikkat et.

WANG

SUN

TZU

21 . Akıllı s a v a ş ç ı , b i r l e ş i k e n e r j i n i n e t k i s i n e inanır; b i r e y s e l bazda, s a v a ş ç ı l a r ı n d a n aşırı b e k l e n t i d e b u l u n m a z . risini d o ğ r u

adamları seçip,

Bece-

yan yana getirerek birleşik

enerjiyi üretip, kullanmakta gösterir.

YORUMLAR Ll QUAN: Savaş esnasında moment gücüne sahip olduğunda, en ürkek asker bile cesaretle dolacaktır. O zaman aralarından yeteneklerine göre seçim yapmak ve uygun sorumluluklar ver-

mek mümkün olabilecektir. Cesur olan savaşabilir, savunabilir, zeki olan da bilgi akımını sağlar. Böylece, rarsız kimse kalmaz.

dikkatli olan orduda ya-

ME1 YAOCHEN: Sıradan insanlardan bireysel güç beklemek zordur, ancak moment gücü ile insanları hareketlendirmek daha kolaydır. Lidere düşen, doğru kişileri seçip moment gücünün işi yapmasını beklemektir.

YU:Sorumluluk dağıtmanın ana kuralı, açgözlülüğün, kandırmanın, zekanın ve cesaretin kullanılmasıdır. Her bir faktörün cazibesi kullanılırken, insanları yapamadıkları işler için suçlamaktansa her birine kapasitelerine uygun sorumlulukları belirlemelisin.

ZHANG

SUN TZU 22. Savaşçılar,

birleşik

enerjiyi

kullandığında,

düşmanın

üzerine t e p e l e r d e n aşağı y u v a r l a n a n taşlar gibi akarlar. Unutmamalı ki

bir t a ş

düzlükte hareket edemez; dört

k ö ş e l i ise t e p e l e r d e n d e a k a m a z . S a v a ş ç ı , t a ş l a r ı n ı n y u varlak olmasını sağlamalıdır.Ustalık budur. 2 3 . Usta savaşçıların ürettikleri enerji binlerce metrelik dağlardan y u v a r l a n a r a k dolu dizgin akan yuvarlak taşların momentidir. Bu enerji hakkındaki sözlerimin sonudur.

YORUMLAR DU MU: Bin metre yüksekteki dağdan yuvarlanacak kayaları durdurmak imkansızdır. Bunun nedeni kayalar değil, dağdır. Zayıf ile cesuru yanyana getirip, birleştir; zafer için savaşma cesaretini aşılamış olursun.Bunun nedeni bireyler değil birlikteliğin momentidir. DU MU: Akıllı komutan doludan nedenle yapacağı ilk iş kendisinin doluluğunu anlamak olmalıdır.

uzakta durup, boşa saldırır.Bu ve düşmanının boşluğunu ve

B ö l ü m VI

GÜCÜN KULLANIMI SUN TZU 1 . S a v a ş a l a n ı n a ilk

gelip düşmanını

b e k l e y e n d i n ç kalır,

sonradan gelip, gelir gelmez savaşa girense daha savaşın

başında tükenir.

YORUMLAR JİA LİN: Savaş alanına ilk olarak gelerek avantajlı pozisyonlara yerleşen taraf düşmanı beklerken dinlenecektir. Düşman, bu şekilde avantajlı bir pozisyona yerleştiğinde düşmanın üzerine gitmeyip, birliklerinizi başka bir üsse yerleştirin. Düşmanın üzerine saldırmayacağınızı açıkça belidin. Böyle davrandığınızda düşman her hangi bir stratejinizin olmadığına inanarak yerinden çıkacak, üzerinize gelecektir. O zaman durumu çevirip, kendinizi yormadan düşmanı yıpratma fırsatını ele geçirmiş olursunuz. SUN 2 . Akıllı s a v a ş ç ı

kendi

TZU

kararını d ü ş m a n a kabul ettirir; düş-

m a n ı n k e n d i k a r a r ı n ı z o r l a m a s ı n a izin v e r m e z .

YORUMLAR DU MU: Düşmanı üzerine manı beklemelisin. Düşmanın kıracaktır.

çekerken üstüne

gücünü muhafaza edip düşyürümek askerinin gücünü

YU: Düşmanını üstüne çektiğinde düşmanın gücü boşalacaktır. Düşmanın üzerine saldırmadığında elindeki gücün dolu kalacaktır. Buna düşmanı boşaltırken dolu kalma sanatı denilir.

ZHAG

SUN TZU 3. D ü ş m a n a avantaj sunarak düşmanın ya kendi istediği şekilde y a k l a ş m a s ı n a

müsaade eder ya

da vuracağı darbe-

lerle d ü ş m a n ı n y a k l a ş m a s ı n a o l a n a k t a n ı m a z .

YORUMLAR HO Y A N X I : dinlenirken o ZHANG

baştan düşman

Düşmanı yorulsun.

kullanacağın

yemlerle

baştan

çıkart

ki

sen

YU: Düşmanı üstüne çekmenin tek yolu ganimetlerle çıkartmaktır. Düşmanı kendinden uzakta tutmanın yolu da için değerli olan ne varsa ona zarar vermektedir.

ÇAO ÇAO: Düşmanı üzerine kullanırken sana saldırmasını için koşmak zorunda kalacakları

çekmek için ganimetlerin engellemek istediğinde yerlere saldırı düzenle.

cazibesini savunmak

DU YOU: Düşmanın geçmek zorunda olduğu bir geçidi tutarken düşmanı sana saldırtmayı başardığında düşmanın sana ulaşması olanaksızdır. Eskilerin dediği gibi. deliğin başındaki bir kedi onbin farenin çıkmasına engel olur; vadideki bir kaplan onbin geyiği durdurur. SUN TZU 4. Düşman d i n l e n m e y e çekildiğinde yorar, yiyeceği bolsa açlığa düşürür,

kamp kurmuşsa hareket etmeye zorlaya-

rak d i n l e n m e s i n e m ü s a a d e e t m e z . 5. Düşmanı savunmaya zorlayacak noktalarda gözükür, beklenmediği yerlerde bulunur.

YORUMLAR ÇAO larını yerde dıma

ÇAO: Düşmanını yaratacağın sorunlarla yor. Ulaştırma yolkesip açlığa mahkum et; kutsal varlıklarına saldır; gittikleri karşılarına çık böylece düşmanının saldırdığın yerlere yarkoşmasına neden ol

LI QUAN: Düşmanına beklemediği anda saldırarak canını kurtarmak için kaçmak zorunda bırak. Malzemesini yakıp, tarlalarını talan ederek aç bırak Kritik noktalaıda beklenmedik anda karşısına çıkıp saldırarak düşmanına rahat verme.

DU MU: Düşmanını açlıktan yok etme sanatı sadece düşman malzemelerini yok etmekte değildir. Altıncı Yüzyılın sonlarında Yuwen Huaji, ordusunu Li Mi üzerine sürüyordu. Li Mi, Huaji'nin elindeki stokların yetersiz olduğunu biliyordu. Bu nedenle yenilgiyi kabullenmiş numarası yaparak anlaşma önerdi. Düşmanının bu durumu Huaji'nin hoşuna gitti. Li Mi'nin nasılsa kendisine malzeme vereceği düşüncesi ile elindeki stokları askerine dağıtarak askerinin bir güzel karnını doyurdu. Sonunda ellerindeki yiyecek stoğu bitti. Bunun üzerine Li Mi'nin Huaji'nin yanına geçmiş numarası yapan komutanları Li Mi'nin yanına döndüler. Savaş Huaji- 'nin sonu oldu SUN TZU 6. Ordu, düşmanın bulunmadığı arazide geniş mesafeleri rahatça alabilir. 7. Saldırılarınızdan başarıdan emin olmanın yolu, düşmanca savunulmayan noktalara saldırmaktır. Savunmanızın venliğinden de düşmanın saldırmasının

gü-

imkansız olduğu

noktaları tutarak emin olabilirsiniz.

YORUMLAR CHEN HAO: Düşman hatlarındaki bir gediğe saldırı bu noktada düşman savunmasının bulunmaması demek değildir. Düşman savunmasının sağlam olmadığı, düşman kampının yeterince nöbetçiye sahip olmadığı, komutanların zayıf, birliklerin düzensiz olduğu, malzemenin yetersiz, birliklerin birbirlerinden ayrı kaldığı bir ordunun karşısına düzenli ve sıkı hazırlanmış bir ordu ile çıkacak olursanız düşman önünüzde eriyip, yok olacaktır. Böyle bir durumda adeta kimsenin yaşamadığı ıssız ülkelerden geçiyor-

155

muşçasına siniz.

yorulmadan,

sıkıntı

çekmeden

ilerlediğinizi

görecek-

SUN TZU 8. Saldırıda başarılı k o m u t a n neyi s a v u n d u ğ u n u b i l e m e y e n d ü ş m a n a saldırır; s a v u n m a d a neye saldırdığını bilmeyen

b a ş a r ı l ı o l a n k o m u t a n ise

d ü ş m a n a karşı mevzilerini

savunandır.

YORUMLAR DU M U : . Düşmanın sol cenahı hazır ise sağından çıktığında yemlerle kandırıp ardından vur. LI

QU

AN:

İlerisini

düşünmeyeni

ele

geçirmek

saldır.

Karşına

kolaydır.

CHEN HAO: Düşmanın saldırmayacağına güvenme; kendi eksiklerini tamamlamayla ilgilen. Ne zaman ki istediğin her yere saldırabilir ya da istediğin her yerde savunmanı kurabilirsin, işte o zaman askeri stratejinin eksiksiz olduğunu düşünebilirsin XI: Düşmanın açık noktalarına saldır: askeri liderliğinin yetersizliği; bidiklerin yetersiz eğitimi, savunmadaki zaaflar, hazırlıktaki gevşeklik, kudarma operasyonlarındaki yeteneksizlik, gıda sıkıntısı, psikolojik birlik eksikliği.

WANG

Savunmada dolu ol: askeri liderinin yeterliliği; askerinin mükemmelliği, savunmadaki dayanışma, hazırlıktaki disiplin, kurtarma operasyon becerisi, gıda bolluğu, psikolojik birliktelik. ZAHNG YU: Saldırıda usta savaşçılar manevralarını gökyüzünde yaparlar; böylece düşmanları onların nereden geleceğini sezip hazırlanamaz. Hazırlık yapılması imkansız olduğunda saldırdığın yer düşman tarafından savunulamayacaktır.

Savunmada usta savaşçılar toprağın böğrüne saklanıdar; nerede olduklarını anlamak olanaksızdır. Nerede olduğun bilinemediğinde kuracağın savunmaya saldırı olanaksızdır. SUN TZU 9. Kurnazlık ve gizlilik denilen kutsal s a n a t ! Senin s a y e n d e g ö r ü n m e z olmayı;

senin sayende

duyulmaz olmayı ö ğ -

renip, düşmanın kaderini elimizde tutuyoruz.

156

Y O R U M L A R

ÇAO

ÇAO:Bu,

doğru

bilginin

düşmana

sızmaması

demektir.

LİN: Emirler tam olarak yerine getirildiğinde askerin tüm içtenliği ile sadık olacak, savunma hazırlıkları tam güvenceye kavuşacaktır. Kendini bu kadar 1 iyi saklayıp sırlarını koruduğunda düşman gerçek yapın hakkında tam bilgiye ulaşamayacağından ne yapacağı konusunda emin olamayacaktır. Haber almaları başarısız kalacaktır.

JİA

MEI YAOCHEN: Saldırıda usta savaşçılar sırlarını asla açıklamazlar. Savunmada usta olanlar ise derinliğine düşünüp, asla açık nokta bırakmazlar. MU: Gizlilik sessizdir; bilinmezlikse harekettir. vunma, hareket saldırıdır. Düşmanın yaşamı ya da elindedir. Düşmanın kaderi sensin. DU

DU Y O U : zemli bir ruh

öylesine ustalıkla saklanmalısın gibi değişken olmalısın.

Sessizlik saölümü senin

ki görünmez

MEI YAOCHEN: Yapısızlık öylesine sır içeren bir düşmanın asla casusluk yapamaz. Sessizlik öylesine çabukluktur ki kimse seni göremez.

olup,

gi-

gizliliktir ki gizemli bir

SUN TZU 10. D ü ş m a n ı n zayıf noktalarını hedef alırsanız i l e r l e r k e n direnişle karşılaşmazsınız;

düşmandan çabuksanız

d ü ş m a n t a k i b i n d e n rahatlıkla kurtulursunuz.

YORUMLAR HO sini

YANXI: biliyor ve

Birliklerin düşmanın açıklarından geçerek ilerlemegeri çekilirken süratlerinin avantajından yararlana-

biliyorsa, düşman manı yenebilirsin

seni

yenme

şansını

yakalayamadan

sen

düş-

YU: Düşmandan uzakta beklerken, düşman hatları arasında bulacağın bir gediğe beklenmedik bir anda hızla saldırdığında düşman seni nasıl durdurabilir ki? Amacına ulaşır ulaşmaz, olanca süratle bulunduğun sağlam mevzilere geri döndüğünde düşman seni nasıl takip edebilir ki? Askeri koşullar sürate bağlıdır. Rüzgar gibi gel, şimşek gibi git; o zaman düşmanların seni asla yenemeyecektir. ZHANG

SUN TZU 1 1 . D ü ş m a n ister d e r i n bir h e n d e ğ i n a r d ı n d a , i s t e r s e y ü k s e k bir t e p e d e m e v z i d e

bulunsun, çatışmaya

girmek

arzusundaysak düşmanı bizim istediğimiz yere çekip, bizim koşullarımızda savaşmaya zorlamalıyız.

YORUMLAR ÇAO larını

ÇAO

ve kontrolüne

Düşmanın iaşe yollarını kes, dönüş yoldüşmanın önemli sivil liderlerine saldır.

Ll

QUAN:

al

ve

DU MU: Sen dikendeyken düşman işgale geldiğinde, düşmanın malzeme akışını durdur ve düşmanın geri dönüş yolunu kapat. Düşman topraklarında işgale kalktığında ise düşmanın sivil liderlerine saldırılar düzenle. SUN TZU 12. S a v a ş ı a r z u l a m a d ı ğ ı m ı z d a ise, k a m p ı m ı z ı n izleri o r t a d a olsa bile,

bıraktığımız

izlerle o y n a y a r a k d ü ş m a n ı şaşır-

tabiliriz

YORUMLAR LIO.UAN: dıramasın

Düşmanını

şaşıdarak

yanlış

yollara

yönelt

ki

sana

sal-

DU MU: Düşman saldırmak üzere üzerine geldiğinde karşısına çıkmaktansa stratejik bir değişiklik yaparak düşmanı şaşırtıp özgüvenini sars. O zaman düşman saldırı düşüncesini unutup, sana karşı saldırı konusunda kararsız kalacaktır YU: Kendi topraklarında bulunduğunda, elindeki askerin sayısına oranla yeterli malzemen olması halinde, düşman senin üzerine elindeki asker sayısına oranla yetersiz malzeme ile gelmişse hemen savaşmamak senin lehine olacaktır. Savunmanın yeterince güçlü olmaması nedeniyle düşmanın senin üzerine saldırmaya cesaret edememesini arzu ediyorsan, düşmanı şaşırtıp senden uzakta tutacak bir plan hazırla. Örneğin, bir seferinde Sima Yi, tam Zhuge Liang'a saldırıya kalkacağı sırada düşmanının bayraklarını indirdiğini, savaş davullarını kaldırdığını, kapıları açıp yolları temizlediğini görünce bir tuzaktan çekinerek saldırıdan vazgeçer; birliklerini geri çekip oradan uzaklaşır. ZAHNG

SUN 13.

TZU

Düşmanın pozisyonunu öğrenip,

kendimizi düşmandan

g i z l e y e r e k g ü ç l e r i m i z i d a ğ ı t m a d a n bir a r a d a t u t a b i l i r i z . Bu arada düşmanı bölmeyi başarmak çok önemlidir.

YORUMLAR YU: Senin için normal olanı, düşmanın anormal görsün; senin için anormal olanı, normal sansın. Bu durum düşmanı yapısını belli etmeye sürükleyecektir. Alışılmadığı alışıldık, alışıldığı alışılmadık olarak kullanma yeteneğini bir girdap değişkenliğine getirdiğinde, kendini düşmanından tümüyle gizlemiş olursun. Düşmanın gerçek yapısını gördüğünde yapacağın tek iş elindeki tüm gücü doğru noktaya sevk etmektir. Düşman seni göremediğinden her noktasını güvenlik altına almak amacıyla elindeki kuvvetlerini bölmek zorunda kalacaktır. ZHANG

159

SUN TZU 1 4 . D ü ş m a n ı p a r ç a l a r a b ö l e r k e n k e n d i g ü ç l e r i m i z i bir a r a d a t u t a r s a k d ü ş m a n ı n ayrı, ayrı birimlerinin karşısına güç

tek

halinde çıkabiliriz.

YORUMLAR Düşmanın zayıf ve kuvvetli olduğu yanları gördüğünde detaylı hazırlıklara gerek duymayacak ve tüm gücünü bir noktaya toplayacaksın, öte yandan, senin yapını tam çözemeyen düşman pek çok noktayı aynı anda denetleyebilmek amacıyla elindeki güçleri ayırmak zorunda kalacaktır. Bu durumda senin elindeki birleşik güç, karşısındaki bölünmüş parçalara karşı kesinlikle üstünlük kazanacaktır.

ZHANGYU:

SUN TZU 15. B ö y l e c e z a y ı f l a t t ı ğ ı m ı z d ü ş m a n güçle saldırabilirsek,

k u v v e t l e r i n e ü s t ü n bir

düşmanlarımızı zora düşürebiliriz.

YORUMLAR DU MU: Kendini tam anlamıyla sağlam/aştırıp, tüm engelleri kurduktan sonra düşmanın gerçek durumunu anlamasına fırsat vermeden çık ve saldırıya geç. Düşmanını öylesine rahatsız edip şaşıd ki, korku içinde birliklerini bölerek her yanını birden savunmak zorunda kalsın. Bu aynen yüksek bir tepeye çıkarak kalın bir ödünün ardından düşman kalesinin durumunu izlemeye benzer. Böyle bir durumda, düşmana kendi saldırı ya da savunma düzenini anlama fırsatı vermeden düşmanın tam durumunu anlamış olursun. O zaman, düşman kuvvetleri bölünmek zorunda kaldığında senin kuvvetlerinin bir noktada toplanması mümkün olur. Bilindiği gibi birleşik güçler her zaman için dağınık güçlere karşı üstün gelir.

60

SUN TZU 16. D ü ş m a n a s a l d ı r m a y ı a r z u l a d ı ğ ı m ı z n o k t a y ı ç o k u s t a c a saklamalıyız. O zaman düşman

pek çok olasılığı

anda göz önüne a l m a k z o r u n d a kalacak; bir n o k t a d a b i r l e ş t i r m e s i n e e n g e l

aynı

bu da güçlerini

olacaktır.

Karşımıza

t o p l u bir d ü ş m a n g ü c ü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r i m l e r ç ı k a caktır.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşman yapını, düzenini anlayamadığında şüpheye düşer ve tüm yönlerini savunma telaşı içinde elindeki güçlen bölmek zorunda kalır. Bu düşman birliklerinin küçük ve dolayısıyla zayıf birimler halinde kalmasını doğurur WANG

verme,

XI: yoksa

Düşmana asla tüm kuvvetini o

nereden noktaya

saldıracağını toplar.

anlama

fırsatı

SUN TZU 1 7 . B ö y l e bir d u r u m d a ; d ü ş m a n , ö n c e p h e s i n i ye kalktığında ard cephesini, solunu kalktığında

sağını zayıflatacak;

güçlendirme-

kuvvetlendirmeye

her y ö n e d e s t e k s a ğ l a -

m a y a ç a b a l a d ı ğ ı n d a ise h e r c e n a h ı b i r d e n g ü c ü n ü y i t i r e cektir.

YORUMLAR DU YU: dığında,

Birlikler çeşitli yönleri güven doğal olarak küçük birimlere

altında tutmak üzere dağılbölünmek zorunda kalırlar.

SUN TZU 18. Olası ç a t ı ş m a l a r a her an hazır o l m a kaygısı d ü ş m a n birimlerini zayıflatacak, düşmanı bu tür çabalara zorlama da bize sayısal

üstünlük sağlayacaktır.

19. Savaşılacak yer ve z a m a n ı bilirsek, konsantre edebiliriz.

I6I

kendimizi savaşa

2 0 . A m a , yer ve z a m a n b i l i n e m i y o r s a sol cenah, sağ c e n a h a , a r d ç ı l a r , ö n c ü l e r e y a r d ı m e d e m e y e c e k t i r . H e l e bir d e ordunun uç noktaları arasında büyük mesafe varsa b u p r o b l e m d a h a d a ö l d ü r ü c ü d u r u m alır.

YORUMLAR DU

YU:

jisiz giden,

Filozof Guan'ın savaşta

kendi

da

söylediği gibi düşmanın

kendini yok SUN

üzerine

strate-

eder.

TZU

2 1 . B ö y l e bir d u r u m d a d ü ş m a n k u v v e t l e r i s a y ı o l a r a k bizden

üstün bile olsa s o n u n d a zafer bizim o l a c a k t ı r .

YORUMLAR Ll Q U A N : Savaş yerini ve zamanını bilmediğinde elindeki güç düşmandan sayıca üstün bile olsa, nasıl olur da düşmanı yeneceğin konusunda emin olabilirsin? M E N G SHI: Düşmanına savaş yeri ve tanımazsan zafer her zaman senindir.

zamanını

kestirme

şansı

SUN TZU 22

Düşman sayıca

bizden

üstünken

savaşmaktan

caydırabiliriz.

keşfetmeye,

zafere

bile d ü ş m a n ı

Bu

yönelik

da

bizimle

onun

planlarını

stratejilerini

önceden

anlamaya bağlıdır YORUMLAR J İ A L İ N : Düşman sayıca üstün olsa bile şayet senin gücün hakkında yeterli bilgiye sahip olamaz ve düşmana sürekli olarak düzenleyeceğin baskınlarla düşmanı kendini koruma zorunda bırakacak olursan, düşman savaş planı hazırlama fırsatı bile bulamayacaktır.

162

ZHANG

YU: güçle gelmesine çıkamaz.

Düşmanı güçlerini bölmeye zorla ve asla izin verme. O zaman kimse

üzerine seninle

tam başa

SUN TZU 2 3 . D ü ş m a n ı kızıştırıp g ü c ü n ü , h a r e k e t k a b i l i y e t i n i anlayın. Saldırıya zorlayıp, kendisini ortaya ç ı k a r t m a y a ,

kuvvetli

v e zayıf n o k t a l a r ı n ı g ö s t e r m e y e z o r l a y ı n .

YORUMLAR MENG SHI: et; o zaman CHEN ranışlar yapısını

Düşman planlarını

koşullarını iyi değerlendir, ne yaptığını ve gerçek durumunu anlarsın.

HAO: Düşmana saldırın ya da tam göstererek dikkatini çekin. Düşmanın anlamanın en kolay yolu budur.

tersine saldırı

takip

kaçar gibi davve savunma

DU MU: Düşmanı karıştırıp karşılık vermesini sağladığınızda düşmanın gerçek davranışını, düzenli ya da düzensiz olduğunu anlarsınız.Askeri deha Wu Qi düşman komutanlarını değerlendirmek için şu stratejiyi geliştirmişti: Cesur askerlerden oluşan başıbozuk görüntüde bir birlik kurup düşman üzerine ani saldırılar düzenleyin. Küçük çatışmalara girdikten sonra hemen kaçmalarını sağlayın ve düşmanın ne yapacağını dikkatle izleyin. Düşman bidikleri konumlarını bozmuyor, kaçan bidiğinizin peşine düşmüyor, böylece avantaj kazanmaya çalışmıyorsa düşmandan çekinin; komutanın bir stratejisi var demektir, öte yandan düşman başıbozuk bir güruh gibi bidiğinizin peşine düşüyorsa o zaman düşman komutanları orduya hakim değil demektir. Bu durumda hiç tereddüt etmeden saldırıya kalkabilirsiniz. SUN

TZU

2 4 . D ü ş m a n o r d u s u ile k e n d i o r d u n u z u d i k k a t l e m u k a y e s e ederek hangi noktalarda sizden güçlü, hangi noktalarda s i z d e n zayıf o l d u ğ u n u

keşfedin.

163

25. Taktik m a n e v r a l a r esnasındaki en büyük başarınız bu m a n e v r a l a r ı d ü ş m a n d a n s a k l a m a k t a g ö s t e r e c e ğ i n i z ustalıktır. Manevralarınızı sakladığınızda düşmanın c a s u s larından ve böylece düşmanın taktisyen beyinlerinden den k o r u n m u ş olacaksınız.

YORUMLAR LI QU A N : Ordunuzun saflarını bozup gerilla birimleri kurun. Sonra da flamalarınızı, sancaklarınızı indirip davullarınızı susturarak, düşmana zayıf ve düzensiz bir insan yığını havasını verin ki düşman belirli bir düzene geçerek üstünüze gelsin. Ya da tam tersine sahte kamp ateşleri ve sancaklarla kendinizi olduğundan daha güçlü gösterin ki düşman başka bir düzene geçsin. Düşmanın üzerine gitmek ölüm, olduğunuz yerde kalmak ise yaşamak anlamına geliyorsa bulunduğunuz mevkinin önemi odaya çıkmaktadır. DU MU: ölüm ve yaşamın belirlenme yeri savaş meydanıdır, ölüm alanındaki düşmana saldırı size yaşamı, yaşam alanındaki düşmana saldırı ise ölümü getirecektir. Bunun anlamı şudur: Her türlü yöntemi kullanarak düşmanın kafasını karıştırıp rahatsız edin. Böylece düşmanın yapısını anlayacak size nasıl karşılık vereceğini kestirebileceksiniz. Bu bilgiye ulaştığınızda hangi alanın düşman ya da sizin için yaşam alanı hangi alanın ölüm alanı olduğunu anlayacaksınız. DU MU: Düşmanın ve kendinizin hangi noktalarda güçlü ğunu, hangi noktalarda zayıf olduğunu dikkatle inceleyip, laştırın.

oldukarşı-

XI: Düşmanın ve kendi ordunuzun zayıf ve güçlü yanlarını kıyaslayın, o zaman hangi noktanın zayıf hangi noktanın güçlü olduğunu anlayacak, saldırı ya da savunmanın avantajlarını değerlendirebileceksiniz.

WANG

164

SUN TZU 26. Unutmayın, zafer sizin ne yaptığınızı a n l a y a m a y a n düşmanın hatalı taktikleri s a y e s i n d e g e l e c e k t i r . 27. Zafer esnasında u y g u l a d ı ğ ı m taktikleri herkes görebilir, ' ancak kimsenin göremediği, zafer yolunu açan stratejilerimde

YORUMLAR YU: Yapacağınız ilk iş doluluk ve boşluk kurallarını uygulayarak düşmanı belirli bir kalıba sokmaya çalışmak olmalı. Böylece düşmanın yapısını anlayacak, ancak aynı sırada kendiniz yapışız durumunuzu koruyacaksınız. Düzeniniz, yapınız düşman tarafından anlaşılamadığında düşman izinizi bulamayacak, düşman casusları çaresiz kalacak, bunun sonunda da düşman size karşı etkili planlar hazırlayamayacaktır.

ZHANG

SUN TZU 2 8 . S i z e z a f e r k a z a n d ı r a n bir t a k t i ğ i bir d a h a t e k r a r l a m a y ı n . Ancak, metotlarınızı koşullara göre gerekli değişiklikleri yaparak

sürdürebilirsiniz.

YORUMLAR Ll QUAN: laşmak için DU çin

Savaşta değişiklikler düşünmek zorunludur. asla eski stratejilerinize dayanmayın.

MU: Düşman hangi düzene girerse düşman düzenine uyum gösteririm.

girsin

zaferi

Zafere

u-

kazanmak

i-

SUN TZU 29. Askeri taktikler suyun akışına benzer.

Bildiğiniz gibi su

doğal olarak y ü k s e k l e r d e n aşağılara akar.

165

30. Böylece savaşta uygulanacak etkili yol g ü ç l ü d e n uzakta durup, zayıfa saldırmaktır. 31 . Su nasıl t o p r a ğ ı n e ğ i m i n e g ö r e a k a r s a , a s k e r de z a f e r e düşmanın durumuna göre akar. 3 2 . S u y u n n a s ı l s a b i t bir ş e k l i y o k s a , s a v a ş t a d a s a b i t k o şullar

yoktur.

33. Taktiklerini d ü ş m a n a göre d e ğ i ş t i r e b i l m e y i beceren komutan zafere ulaşacaktır. 34. Beş e l e m e n t (su, a t e ş , a ğ a ç , m e t a l , t o p r a k ) her z a m a n kendi başlarına eşit d e r e c e d e belirleyici olmaz. Dört m e v s i m i n etkilerinin yanı sıra, ayın med-cezir e t k i l e ş i m i , g ü n l e r i n uzaması-kısalması da bu beş e l e m e n t i etkiler.

YORUMLAR Ll QUAN: Zafer düşmana bağlıdır. Hafif bir birlik düşmana uzun süre direnemez bu nedenle kuşatma altında bırakırsan mutlaka yitirirsin. Ağır birlikler kışkıdıldığında durumunu açığa çıkarmak zorunda kalır. Düşman öfkeli ise daha çok kızdır; düşman kuvvetli ise kendi birliklerini dinlendir. Düşman komutanı gururlu ise aşağıla, açgözlü ise rüşvet öner, şüpheci ise ardına casuslar düşür. Zaferin düşmanın davranışlarından geleceğini asla unutma. MEI YAOCHEN: Kalabalıklar zaferin kazanıldığını bilir, ancak zaferin esas olarak düşmanın yanlışlarından kazanıldığını bilmezler. Zaferin ardındaki hüneri sezseler bile zaferi doğuran gerçekleri anlayamazlar. Ll feri bir

QUAN:

kesinleştiren sırdır.

Savaşta savaş

zafer herkes bilimi pekaz

66

tarafından anlaşılabilir ancak zakişi tarafından bilinen gizemli

Bölüm VII SAVAŞTA MANEVRA SUN TZU 1 . S a v a ş t a k o m u t a n e m r i n i h ü k ü m d a r d a n alır. 2 . İyi bir k o m u t a n , o r d u s u n u t o p l a y ı p , g ü ç l e r i n i k o n s a n t r e e t t i ğ i n d e , a s k e r d e b u l u n a n d e ğ i ş i k n i t e l i k l e r i bir p o t a d a birleştirmen, dengelemelidir. 3. B u n d a n s o n r a t a k t i k m a n e v r a gelir. T a k t i k m a n e v r a en z o r iştir. İ n s a n l a r ı n i ç i n d e k i k ö t ü l ü k t o h u m l a r ı n ı d o ğ r u luğa, talihsizliği k a z a n m a hırsına d ö n ü ş t ü r m e k d ü n y a ' nın en z o r i ş i d i r

YORUMLAR ZHANG

savaşmak

YU: Avantaj sağlamak dünyadaki en zor iştir.

uğruna

Ll Q U A N : Mücadele, avantajın takibidir. kuralları yerine getirildiğinde düşmana için mücadeleye kalkışılabilir,

insanlarla

yüzyüze

Ancak doluluk ve boşluk karşı avantaj sağlamak

XI: Mücadele, avantaj için çaba sarf etmektir. Avantajı elde eden zafere ulaşır. Zaferi arzulayan komutan ne zaman hafif ya da ağır silahları kullanacağının, düşmana ne zaman doğrudan ya da dolaylı yoldan saldıracağının kararını verecek; düşmana yorgunluğunu asla belli etmeyecektir.

WANG

167

SUN TZU 4 . S a v a ş ı n e n ö n e m l i s a n a t l a r ı n d a n biri olan A L D A T M A C A , t a k t i k m a n e v r a y e t e n e ğ i ile d o ğ r u o r a n t ı l ı d ı r . D ü ş m a n s i z i karşısında b e k l e r k e n , uzun d o l a m b a ç l ı yolları takip ederek d ü ş m a n ı n arkasına geçip, d ü ş m a n ı b e k l e m e d i ğ i anda v u r a r a k a m a c a u l a ş m a k t a k t i k m a n e v r a l a r d a n b a ş k a bir silahla yapılamaz.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmandan henüz uzakta olduğun hızlanarak savaş alanına düşmandan önce gir. DU

MU:

Düşmanı

ağır hareket ettiğine

inandırıp,

izlenimi

acele

verirken

et.

LİN: Düşmanın önünde az bir yolu kaldığında düşmanın yolunu sahte yemler kullanarak uzatabilirseniz, düşmanın üstünüze saldırmasını engellemiş olursunuz.

JİA

HO YANXI: Küçük bir birliği kullanarak düşmanı peşine takın, düşmanı henüz uzaklarda olduğunuza inandırın. Sonra da sürpriz bir birlikle düşmandan önce düşmanın varacağı yere yerleşerek düşmanı beklemediği anda vurun. SUN TZU 5 . M a n e v r a y ı d i s i p l i n l i b i r o r d u ile y a p m a k a v a n t a j l ı ; d i s i p l i n siz,

k a l a b a l ı k bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r .

YORUMLAR ÇAO

ÇAO:

Becerikli

manevra

karlı,

dır.

168

beceriksiz

manevra

zararlı-

SUN 6. Avantajlı

TZU

k o n u m a g e ç e b i l m e k için o r d u n u z u n t a m

teçhiz-

attı hale g e l m e s i n i b e k l e r s e n i z ç o ğ u n l u k l a ç o k g e ç kalmış k a l m ı ş o l u r s u n u z . Ö t e y a n d a n aynı a m a ç l a bir birliği u ç a r casına sevk e t m e k de birliğin m a l z e m e ve e k i p m a n ı n d a n ayrı k a l m a s ı n a n e d e n olur. 7 . Avantajı ele g e ç i r m e k u ğ r u n a , o r d u n u z a e m i r v e r i p , t a m teçhizatla gece gündüz durmaksızın kilometrelerce sürecek uzun, y o r u c u mızla, ö n c ü

yürüyüşlere

birliklerinizin

zorlarsanız,

komutanları-

d ü ş m a n e l i n e g e ç m e s i n i izle-

m e k t e n b a ş k a bir a v a n t a j k a z a n a m a z s ı n ı z . 8 . O r d u n u z u n g ü ç l ü b i r i m l e r i hızla i l e r l e r k e n ağır b i r l i k l e r geride k a l a c a k ; böylece birlikleriniz d ü ş m a n a ulaştığında y o r g u n v e a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o l a c a k t ı r .

YORUMLAR LİN: Yol ne kadar uzarsa asker o kadar yorulur. Askerin gücü yolda düşecek olursa asker güçsüzleşecek, taze ve dinlenmiş düşman ise mutlaka size saldıracaktır.

JİA

SUN TZU 9 . D ü ş m a n ı ş a ş ı r t m a k a m a c ı y l a elli mil y o l y a p a c a k olursanız, h e m ö n c ü birliklerinizin liderini y i t i r e c e k hem de ancak yarı güçle savaş meydanına varacaksınız. 10. Aynı a m a ç l a otuz k i l o m e t r e yol y a p a r s a n ı z o r d u n u z u n ü ç t e ikisi v a r a c a k t ı r . 11. Malzeme, silah, ordunun

m ü h i m m a t v e e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş bir

k e n d i s i n i n y i t i k bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z

169

Y O R U M L A R

MEI Y A O C H E N : Sun Tzu Usta'nın söylediği bu üç konu son derecede önemlidir. Hazırlıksız bir ordu ile hazırlıklı bir orduya karşı savaşmak imkansızdır. SUN TZU 12. Sahip o l d u ğ u o l a n a k l a r ı b i l m e d i ğ i m i z d o s t g ü ç l e r l e iş birliği yapamayız.

YORUMLAR ÇAO

mediğiniz

ÇAO:

sürece

Düşmanın kimse

koşullarını, ile

ittifak

duygularını

DU MU: Bence bu sözlerin gerçek bilmedikçe savaşmamanız gerektiğidir. düşmanla asla savaşmayın. CHEN

HAO:

Bence

ve

planlarını

bil-

kuramazsınız.

her iki açıklama

da

anlamı rakibinizin planlarını Sirateijisini bilmediğiniz

mantıklı.

SUN TZU 13. Ö n c e d e n u ç u r u m l a r ı n ı , b a t a k l ı k l a r ı n ı , d a ğ l a r ı n ı , o r m a n l a r ı n ı , t u z a k l a r ı n ı b i l m e d i ğ i m i z t o p r a k l a r d a n bir o r d u y u g e ç i r m e k a k ı l işi d e ğ i l d i r . 1 4 . Y ö r e s e l kılavuzlar k u l l a n m a d a n d o ğ a n ı n avantaja çeviremeyiz.

olanaklarını

YORUMLAR LI QUAN: Düşman arazisine girdiğinde en uygun yolları bulabilmek amacıyla yöresel kılavuzlar kullanma zorunluluğu vardır. Aksi taktirde.dağların, ırmakların arasında sıkışır, bataklıklarda yiter gidersin; askerin aç, susuz kalabilir. Bu konu I Ching adlı

l

70

eserde," Kılavuzsuz geyik rek vurgulanmıştır. ZHANG

manevraya

YU:

Bulunduğun kalkma.

avının

sonu

arazinin

her

YAOCHEN: Her ne kadar yöresel ya da tutulabilirse de en iyisi her türlü usta izcileri bizzat yetiştirmektir MEI

SUN

çalılıklarda

türlü

biter."

ayrıntısını

denile-

bilmedikçe

kılavuzlar ele geçirilebilir arazide görev yapabilecek

TZU

15. S a v a ş t a d u y g u l a r ı n ı , h a r e k e t l e r i n i , a m a c ı n ı d ü ş m a n d a n gizle.

Kazanırsın.

YORUMLAR DU MU: Askeri güç aldatmaya dayalıdır. Düşmanı aldatarak senin gerçek koşulunu, gücünü anlamasına fırsat tanımadığında düşman üzerinde hakimiyet kurabilirsin. Düşmana ancak avantaj gördüğünde saldırıp, elindeki bidikleri düşmanı aldatmak, şaşıdmak amacıyla bölüp,dağıtırsın. Düşmanın senin aldatmalarına ne şekilde karşılık verdiğini izleyip, zafere ulaşacak yolu araştırır, planlarını ona göre hazırlarsın.

SUN

TZU

16. B i r l i k l e r i n i b i r l e ş t i r m e y a d a b ö l m e k a r a r ı n ı s a n a ç e v r e koşulları verdirtecektir. 1 7 . R ü z g a r g i b i hızlı, o r m a n g i b i y o ğ u n o l . 18. Saldırı v e y a ğ m a d a a t e ş , d ü ş m a n a d i r e n i ş t e yalçın d a ğ ol.

I7l

Y O R U M L A R

Ll QUAN: Savaşta tıpkı rüzgar gibi iz bırakmadan gelip, şimşek gibi geri çekilmeli; birlikleriniz orman gibi düzenli olmalı. Saldırınız ovadaki yangın gibi bir tutam ot için bile açgözlü olmalı; savunmada ise dağlar gibi yerinden kımıldamamalı. WANG

XI:

Öylesine

DU MU: duramasın. JİA

tıpkı

Açıkta

esen

rüzgar gibi hızlı

ateşli

ve

olmalı.

yabani olmalısın

ki

karşısında

LİN: Harekete geçmek için odada avantaj görmediğin bir dağ gibi hareketsiz ol, hiç bir yeme kanma.

kimse

sürece

SUN TZU 19. Planlarınız g e c e n i n karanlığı gibi g ö r ü l m e z olsun, saldırınız ise g ö k g ü r ü l t ü s ü g i b i i n s i n .

YORUMLAR MEI YAOCHEN: Planlarınız gecenin karanlığı gibi fından anlaşılmaz ve belirsiz olsun. Gök gürültüsü nızda ise süratinizin karşısında kimse direnemesin. HO Y A N X I : düşmandan

Tüm enerjinizi gizlemektir.

bir arada

kullanmanın

düşman taragibi saldırdığı-

yolu

stratejinizi

SUN TZU 20. Y a ğ m a l a m a d a ganimeti askerleriniz arasında bölüştürün Yeni yerleri fethettiğinizde de askerlerinizin

faydalana-

cağı imkanlar yaratın.

YORUMLAR ZAHNG

rarlanmak

YU: ana

Askeri kuraldır

operasyonlarda düşman Ancak kaynakları bol

14 9

kaynaklarından yaolmayan ülkelerde

yapılması gereken uygulama, talan için her gruplara ganimet toplama sırasının verilmesidir. her asker yeterince ganimet toplayabilecektir.

seferinde Ancak o

küçük zaman

Ganimetin paylaşımından sonra da birliklerden bir kısmını elde edilen ganimetin düşmandan korunması gerekir. Bazı yorumcular bu sözlerle, ele geçirilen toprağın katkıda bulunanlar arasında paylaşımının vurgulandığını ileri sürseler de ben bu sözlerin o anlama geldiği konusunda aynı fikirde değilim.

ayırarak

SUN

TZU

21 . Harekete g e ç m e d e n düşün, tasarla. 2 2 . A l d a t m a c a s a n a t ı n ı e n iyi b i l e n z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . B u d a manevra

sanatıdır.

YORUMLAR Ll Q U A N : İlk harekete geçen konuk son harekete geçen ise ev sahibidir. Konuk zorluklarla boğuşurken, ev sahibi rahattır. Uzak ve yakın arasındaki ana fark yolculuk ve sonuçları olan yorgunluk, açlık ve soğuktur. SUN 23. Ordu Y ö n e t i m

TZU

K i t a b ı d e r ki;

söz fazla ileri g i t m e z .

Davul

Savaş alanında söylenen ve gonklar bu yüzden ge-

reklidir. C i s i m l e r de kolay, kolay

görülemez.

Bayrak

ve flamalar da bu yüzden gerekir. 24. Bayrak, flama,

boru ve gonklar askerlerimizin kulakla-

rını, g ö z l e r i n i bir n o k t a ü z e r i n d e y o ğ u n l a ş t ı r a b i l m e n i n , askeri

bir b ü t ü n h a l i n e g e t i r m e n i n a r a ç l a r ı d ı r .

2 5 . B u ş e k i l d e t e k g ö v d e h a l i n e g e l m i ş bir o r d u n u n k a ı ş ı sında i l e r l e m e k en b ü y ü k c e s a r e t i bile aşar, g e r i l e m e k ise o l a n a k s ı z l a s ı n

B ü y ü k kitleleri y ö n e t m e s a n a t ı işte

budur.

173

Y O R U M L A R

MEI YAOCHEN: Askerin gözlerini kulaklarını birleştirmek onların aynı hedefe bakmalarını, aynı komutları dinlemelerini sağlayacağından asker arasında karışıklık ve düzensizlik olmasını engeller. Verilecek işaretler askere gidilecek yönü belideceğinden asker dağılarak ayrı taraflara yönetmez. SUN TZU 26. Gece savaşında, ateş ve davul işaretlerini , g ü n d ü z sav a ş l a r ı n d a ise b a y r a k v e f l a m a i ş a r e t l e r i n i o r d u n u z u n gözünü, kulağını e t k i l e m e k t e kullanın.

YORUMLAR DU

MU:

Askerin

vereceğiniz

işaretlere

MEI YAOCHEN: Askeri harekatlarda nılmasının bir diğer amacı da düşmanı WANG

ve

XI: ordunuzun

uymasını

türlü türlü şaşırtmak

sağlamalısınız. işaretlerin olmalıdır.

Çok sayıda işaret kullandığınızda düşman gücünü olduğundan büyük görebilecektir.

kulla-

şaşıracak

SUN TZU 2 7 . O r d u ruhunu, k o m u t a n aklını yitirebilir. YORUMLAR YU: Savaş enerjiye bağlıdır. Yaşayan her varlık savaşmaya zorlanabilir, ancak ölümüne savaşanların bu hırsı daha çok içlerindeki enerjinin yoğunluğundan kaynaklanır. Bu nedenle askeri operasyonlardaki ana kurallardan biri ordudaki her kademenin aynı öfke ile doldurulmasıdır. Böyle bir ordunun karşısına çıkmak büyük cesaret ister.

ZHANG

Bu arada düşman üzerinize istekle geldiğinde, yapılacak en akıllı taktik düşmanla o an savaşmamak, savunmaya çekilip düşmanı izlemektir. Düşman gevşeyip canı sıkılmaya başladığında saldırıya geçerseniz düşmanın içindeki arzu tükenmiş olacağından zafer size daha yakın olacaktır.

174

Komutanların yüreğini sarsmak konusuna gelince komutanın kalbine giden yolun beyninden geçtiğini asla unutmayın. Bu nedenle usta komutanlar düşman komutanlarını şaşırtıp, düzenini bozmaya, düşman askeri içinde düzensizlik yaratmaya, birlikler arasında korku doğurmaya çalışarak düşman komutanının beyni üzerinden ordunun kalbini sarsarlar. HO Y A N X I : İlk yapman gereken şey kendi kalbini sıkı tutmaktır. Düşmanın kalbini ancak o zaman sarsabilirsin. Eski deyişlerden birine göre eski zaman savaşçıları düşmanın kalbini çalacak kalplere sahiplermiş. Yine eski bir savaş kuralına göre, sıkı akıldan çıkacak taze enerji zaferden zafere koşar. SUN

TZU

28. Ordunun ruhu s a b a h keskindir;

öğleyin bayrak sallan-

maya başlar; a k ş a m s a aklı k a m p a d ö n m e k t e d i r . 2 9 . Akıllı bir k o m u t a n , b u n e d e n l e , a s k e r i n i d ü ş m a n ı n r u h u nun keskin

olduğu zaman değil, y o r g u n olduğu, geri

d ö n m e b e k l e n t i s i n e g i r d i ğ i z a m a n saldırtır. B u n a ruh o k u m a sanatı denir.

YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Sabah başlangıcı, öğle vakti ortayı, akşam ise bitişi simgeler. Asker de aynı şekilde sabah arzu ile başlar ancak zaman geçtikçe yorulmaya, akşam olduğunda ise evine dönmeyi düşünmeye başlar. İşte bu son dilim asker için en tehlikeli zamandır SUN

TZU

30. Disiplin ve s ü k u n e t l e d ü ş m a n d a k i düzensizliği,

kargaşa-

yı b e k l e m e k - inisiyatif k u l l a n m a sanatıdır.

YORUMLAR DU MU: Bir kere kendi zihnini hazırladın mı yapacağın iş ince ayarları yaparak emirleri vermektir. Kendini soğukkanlı ve sakin tut, olayların etkisi altında kalma, ganimetin cazibesine kapılma.

175

Düşmanın Saldır.

düzensizliğini,

düşman

hatlarındaki

kargaşayı

kolla.

YANXI: Yürekli bir komutan emrindeki bir milyon askeri en vahşi düşmanın üstüne saldıdabilir. Kazanma ya da kaybetme, zafer ya da yenilgi genellikle iç içedir. Alınacak bilgi ve hazırlanacak stratejiler bin kere değişebilecektir. Bütün bunlar bir tek yerde, komutanın göğsünde oluşacaktır, işte bu nedenle kalbi olabildiğince açık, aklı düzenli olmadıkça hiçbir komutandan karşısına çıkacak koşullara uyum göstermesi, yanılgısız kararlar vermesi, beklenmedik ve büyük zorluklara göğüs germesi, her meseleyi büyük bir soğukkanlılıkla ele alıp sonuçlandırması beklenemez, umulamaz. HO

SUN TZU 31 . Düşman henüz uzakta iken hedefe yakın olmak, zorluklarla uğraşıp d u r u r k e n rahat, rahat

düşman

bekleyebilmek,

d ü ş m a n açlıkla m ü c a d e l e e d e r k e n karnı tok olabilmek. Buna güç tasarruf sanatı denir.

YORUMLAR Ll

QUAN:

Bu

bir ev sahibi-

DU MU: Bu düşmanın getidme meselesidir.

misafir gücü

ayağına

mukayesesi meselesidir.

gitmektense

düşmanı

ayağına

SUN TZU 3 2 . B a y r a k v e f l a m a l a r ı d ü z e n l i , s a k i n , g ü v e n l i g ö z ü k e n bir orduya saldırmaktan kaçınmak koşulları d e ğ e r l e n d i r m e sanatıdır.

YORUMLAR HO Y A N X I : meselesidir.

Bu

daha

önce

de

vurgulanan

güçlüden

uzak durma

SUN TZU 3 3 . T e p e d e mevzilenmiş ya da tepe aşağı saldırıya g e ç m i ş d ü ş m a n a karşı ilerlemek askeri kurallara aykırıdır.

76

Y O R U M L A R

DU MU: Tepelerde ya da saldırıdan kaçının Yüksekten karşısına çıkmayın

yüksek yerlerde mevzilenmiş düşmana aşağı saldırıya geçen düşmanın

SUN TZU 34. S a v a ş m a y ı bilen d ü ş m a n ı t a k i p e t m e . S a v a ş m a arzusu kuvvetli d ü ş m a n a saldırma. YORUMLAR LİN: Düşman henüz enerjisi yerindeyken aniden kaçmaya başlamışsa bunun ardında mutlaka bir tuzak vardır. Böyle bir durumda asla düşmanı takibe kalkmayın.

JİA

Ll

QUAN: Yaochen de,

Güçlü enerjiden uzakta durun. "enerjinin afallamasını bekleyin,"

Bu konuda demiştir.

Mei

SUN TZU 35. D ü ş m a n ı n g ö s t e r d i ğ i y e m i k a p m a . Evine d ö n e n o r d u y a sataşma.

YORUMLAR LI QUAN: Asker karşı çıkılamaz. MEİ

YAOCHEN:

eve Bu

dönme

arzusuna

durumdaki düşman

kapıldığında

askeri ölümüne

kararına savaşır.

SUN TZU 3 6 . D ü ş m a n o r d u s u n u k u ş a t t ı ğ ı n d a bir açık n o k t a bırak. Bunalmış düşmanı çok zorlama.

177

Y O R U M L A R

ÇAO

şatıp

ÇAO: Eski savaş kurallarına göre, düşmanı üç yönden kubir tarafı açık bırakın ki düşman yaşamın yolunu görebilsin.

MU: Düşmana ölümüne savaşmasın. tır.

bir yaşam yolu O zaman

gösterin ki düşman size karşı düşmanı yenmek kolaylaşacak-

MEI

Doğa

gereğince

DU

YAOCHEN:

hayvan

sonuna

kadar

kuralları

umudu

tükenmiş

bir

savaşır.

YU: Düşman gemilerini yakar, yiyecek kaplarını kırarak tüm gücüyle üstünüze gelirse böyle düşmana bastırmayın. Baskı altındaki en küçük hayvanın bile çılgınca savaşacağını asla aklınızdan çıkarmayın.

ZHANG

SUN TZU 37. Buna Savaş Sanatı denir.

178

B ö l ü m VIII

TAKTİK DEĞİŞTİRME SUN 1. Savaşta,

TZU

k o m u t a n e m r i n i h ü k ü m d a r d a n alır, o r d u s u n u

t o p l a r , g ü ç l e r i n i bir a r a y a g e t i r i r . 2. Zor koşullar altındaki yerlerde kamp y a p m a . Yüksek yolların b i r l e ş t i ğ i y o l l a r d a m ü t t e f i k l e r i n l e i ş b i r l i ğ i y a p . Tehlikeli pozisyonlar olan ücra yerlerde oyalanma. Kuşatma altında strateji değiştir.

Ümitsiz koşullarda savaş

YORUMLAR ZHANG

olayların

YU: akışına

Taktik göre

değiştirme değişerek

belidi yöntemlere bağlı kalmamak, harekete geçmek demektir.

LİN: Kuşatılmış arazi her tarafı yüksek tepelerle sarılı araziye denilir: Bu tür arazide bulunduğunuzda düşman kolaylıkla girip çıkarken sizin için çıkış son derecede zor olacaktır. Bu tür arazide bulunduğunuzda özel planlar yaparak düşmanın üzerinize gelmesini engelleyin; düşmanın elindeki avantajı dengelemeye çalışın. JİA

Ll

tık

QUAN: askerinizin

Askerinizi ölümcül bir öz savaşı olacaktır. SUN

konuma

yerleştirdiğinizde

bu

ar-

TZU

3. Girilmemesi g e r e k e n yollar, saldırılmaması g e r e k e n o r d u lar, k u ş a t ı l m a s ı g e r e k e n mevziler,

kentler, zorlanmaması

gereken

d i n l e n m e m e s i gereken hükümdar emirleri vardır

I 7 l

Y O R U M L A R

Ll QUAN: Üzerinde dar geçitlerin, duğu yollardan geçmeyin.

pusuya

uygun

yerlerin

bulun-

DU MU: Başıbozuk birliklere asla saldırmayın, dönüş yolundaki orduyu durdurmaya kalkmayın, umutsuz düşmana baskı yapmayın, ölümcül araziye saldırmayın. Zayıf düşmanın yiyecek birliklerine saldırarak, düşmanı korkutup elinizden kaçırmayın. ÇAO: Zor bir arazide düşmana saldırmak her ne kadar mümkünse de tavsiye edilmez. Bunun nedeni arazi koşullarına dayanmanın zoduğudur. Böyle bir arazide kalmak elde edilecek kazancın yitirilmesinden başka sonuç getirmeyeceği gibi kuşatılmış arazideki düşmanınız da kurtulma umudunu yitirerek size karşı ölümüne savaşacaktır. ÇAO

Karşınıza çıkacak kale küçük ama güvenli olup düşmanın elindeki malzeme de bol ise asla kuşatmaya kalkmayın. Karşınıza çıkan arazi küçük olduğu kadar elde edilmesi ya da yitirilmesi kolay bir yer ise boşuna ele geçirmek için savaşmaya kalkmayın. Hızınızı artırmak gerektiğinde sivil yönetimin emirlerini beklemekle asla zaman yitirmeyin. MU: Silahlar lanetli cihazlardır; Savaşçı lideder ise yukarıda cenneti, düşmanı, ardında hükümdarı olmayan

çatışmanın kalitesi düşüktür. aşağıda toprağı .önünde ölüm savaşçılarıdır.

DU

SUN TZU 4. Taktik değişikliklerin avantajlarını t a m olarak anlayan k o m u t a n b i r l i k l e r i n i n a s ı l y ö n e t e c e ğ i n i iyi b i l i r . 5 . B u n l a r ı a n l a y a m a y a n k o m u t a n ise,

içerisinde bulunduğu

ü l k e n i n k o ş u l l a r ı n ı t a m o l a r a k bilse bile b i l g i s i n i p r a t i k avantaja çeviremez. 6. Savaş Sanatı'nın Plan D e ğ i ş t i r m e d e r s i n d e t e c r ü b e y e sahip olmayan savaş öğrencisi,

Beş Avantaja s a h i p olsa

b i l e , a d a m l a r ı n ı e n iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r .

180

Y O R U M L A R

LİN: Bulunduğunuz arazinin konumunu çok iyi bilseniz bile aklınız yeterli esnekliğe sahip değilse arazi hakkındaki bilginiz size yardımcı olamayacağı gibi araziden zarar bile görebilirsiniz. Komutanlığın en önemli niteliklerinden biri koşullara uyum yeteneğidir. Koşulların momentine göre değişmeyi başarabilirseniz, koşulların sağladığı avantajın niteliği değişmeyeceğinden zarar gören taraf siz değil, düşmanınız olacaktır. Bu nedenle asla belirgin bir kalıba bağlı kalmayın. Bu prensibi tam olarak kavradığınızdan eminseniz, emrinizdekileri harekete geçirmeye başlayabilirsiniz. JİA

Koşullara uymak için bir kaç örnek vermek gerekirse: • düşmanın pusu kurmasına uygun yapıda olduğunu fark ettiğiniz bir yolda ilerlemekten vazgeçmek; • umutsuzluğa kapıldığından ölümüne savaşmaya hazır olduğunu fark ettiğiniz zayıf bir düşman birliğine saldırıdan vazgeçmek; • bol yiyeceğe, kuvvetli silahlara, usta komutanlara, sadık İdarecilere sahip olduğunu fark ettiğiniz bir kenti kuşatmaktan vazgeçmek; • mücadele edildiğinde büyük kayıplar vererek ele geçirilebilecek bir arazi parçası için, elde edildikten sonra muhafaza edilebilmesinin zorluğunu ve gereksizliğini anladığınızda savaşmaktan vazgeçmek; • normal koşullarda uyulması gereken sivil hükümet lerine bu emirlerin sonunda avantaj sağlamaktan çok getireceğini anladığınızda itaat etmemek; söylenebilir. Bu olaylarla o anda

tür kararların önceden verilmesi mümkün karşılaşıldığında değerlendirmenin yapılması ve. verilmesi zorunludur.

emirzarar

değildir; kararın

Her türlü kısa yola sapmak, her türlü zayıf kenti kuşatmaya kalkmak, alınabilecek her türlü araziye göz dikmek, her türlü orduya komuta etmeye kalkmak yalnızca açgözlülüktür. Bu bakımdan açgözlü iken aynı zamanda koşullara uyum konusunda yetenekli olmadığınızda, yalnızca emrinizdekileri gerektiği yönde harekete geçirememekle kalmayacak, ordunuzu yok edecek, askerlerinizi tüketeceksiniz.

İRİ

SUN TZU 7. Akıllı liderin p l a n l a r ı n d a a v a n t a j ve d e z a v a n t a j b e k l e n t i l e r i bir p o t a d a e r i y e c e k t i r . 8. Bu sayede avantaj

beklentilerimiz zorunlu olarak değiştiğ-

inde, ana plana d ö n ü p a m a c ı m ı z a ulaşabiliriz. 9. Öte y a n d a n , zorlukların ortasında o l a s ı bir a v a n t a j ı y a k a l a m a y a ; rumaya

bile karşımıza ç ı k m a s ı

kendimizi f e l a k e t l e r d e n ko-

hazır o l m a l ı y ı z .

10. D ü ş m a n k o m u t a n l a r ı n ı ,

başlarına

çeşitli dertler yarata-

rak, s ü r e k l i m e ş g u l et; c a z i p y e m l e r i n p e ş i n e b o ş u n a d ü ş ü r t e r e k zorla, sayılarını azalt.

YORUMLAR HO Y A N X I : bilge komutan ZHANG

Başka yormak

Fayda ve zarar tümüyle birbirine bağlıdır; her iki faktörü de ayrı ayrı değerlendirir.

YU: Düşmanı bir strateji de ve çalışmasına

bu

nedenle

zor duruma sokarak teslim olmaya zorla. düşman saflarına nifak sokarak düşmanı engel olmaktır.

DU MU: Düşmanı sürekli rahatsız ederek dinlenme fırsatı tanıma. Ancak, buna kalkmadan önce mutlaka yerine getirmen gereken asıl görevin güçlü bir ordu, zengin bir ülke, uyumlu bir toplum ve düzenli bir yaşam düzeyi kurmaktır. SUN 1 1 . Savaş Sanatı

bize d ü ş m a n ı n üzerimize g e l m e m e s i n i ,

ummaktansa düşmanı düşmanın

TZU

karşılamaya

hazırlıklı o l m a m ı z ı ,

bize s a l d ı r m a m a s ı n ı d i l e m e k t e n s e

pozisyonlarımızın

d ü ş m a n ı n saldırısını

masını öğretir.

18 2

bizim

imkansızlaştır-

Y O R U M L A R

HO YANXI: Güvenlik içinde iken tehlikeyi unutmaz, düzen içindeyken karışık günleri aklından çıkarmaz, tehlike ve karışıklığı daha odaya çıkmadan fark etmeyi başararak, engel olmayı becerebilirsen sen gerçekten en iyisin. SUN TZU 1 2 . Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı b e ş h a t a f e l a k e t g e t i r e b i l i r . (a) D i k k a t s i z c e s a r e t , y o k o l m a y a g ö t ü r ü r . (b) K o r k a k l ı k ,

d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e g ö t ü r ü r .

(c) A c e l e c i l i k , h a k a r e t l e r l e k ı ş k ı r t ı l a b i l i r . (d) Şeref D ü ş k ü n l ü ğ ü ,

utanmaya götürür.

(e) A d a m l a r ı n a a ş ı r ı d ü ş k ü n l ü k ,

endişe ve t e r e d d ü d e

götürür

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Cesur ama düşüncesiz olanlar ölümüne giriştiklerinde başarısız olmaya mahkumdur. Bu tür her türlü pusuya kolay düşerler.

savaşmaya komutanlar

MENG SHI: Zayıf ve güçsüz komutanın aklı sağ salim geri dönmektedir. Komutanın kalbi savaş alanında olmadığında emrindeki askerin de şevki kalmaz. Ordudaki subaylar da birlikler de tereddüde kapılır. Böyle bir ordunun sonu esaret ya da yok olmaktır. ÇAO ÇAO: Çabuk öfkeye kapılan insanları hakaret ederek, şeref düşkünlerini ise iftira ya da şerefsizlikle kızdırarak üzerinize gelmeye zorlayabilirsiniz.

Ayrıca, düşmanın korumak için önem verdiği yerlere yapacak saldırılar da düşman acele ile bu noktalara koşmak zorunda kalacağından düşmanın düzenini bozacak; düşman gücünü yitirecektir.

83

SUN TZU 1 3 . B u b e ş h a t a bir k o m u t a n ı n , s a v a ş a l a n ı n d a i ş l e y e b i l e c e ğ i beş savaş günahıdır. 1 4 . Bir o r d u y e n i l d i ğ i n d e , l i d e r i k a t l e d i l d i ğ i n d e n e d e n m u t laka bu beş g ü n a h t a d ı r . Bunları ö n e m s e y i n

YORUMLAR CHEN HAO: Başarılı komutanlar başka türlüdür: Ne ölüme koşarlar ne de yaşamak İçin beklenti içinde olurlar. Olaylara göre kendilerini değiştirir, öfkeye kapılmaz, kendilerini hiç bir zaman hakaret edilmiş hissetmezler. Fırsatını bulduklarında kaplana benzerler, aksi taktirde kapıları kapalıdır Harekete geçmeleri ya da savunmada kalmaları tümüyle strateji gereğidir, asla memnun olmaz, asla öfkelenmezler.

18 4

B ö l ü m IX

ORDUNUN İLERLEMESİ SUN 1. Şimdi

TZU

meselemiz ordunun kamp

düşman işaretlerinde olsun.

kurmasında. Gözünüz

Dağları çabuk geçip vadilere

yakın yerleri tercih edin

YORUMLAR Ll QUAN: Dağlık yerlerde dar geçitleri güvence lerde su ve çayıdardan yararlanın. ÇAO

ile

ÇAO: ilgilidir.

Bu,

konu

ilerlemek

SUN 2 . DAĞ SAVAŞI: alarak kurun.

için

en

altına

avantajlı

alıp,

yolun

vadi-

seçilmesi

TZU

Kampı y ü k s e k n o k t a l a r d a güneşi karşınıza S a v a ş m a k için t e p e l e r e t ı r m a n m a y ı n .

YORUMLAR DU MU: Eski yapılır, "derler.

savaşçılar,"savaş SUN

3 . NEHİR SAVAŞI:

yukarı

değil

yokuş

aşağı

TZU

Ordunuz nehri geçtiğinde olabildiğince

kısa z a m a n d a n e h i r d e n 4. İlerlemekte

yokuş

uzaklasın.

olan d ü ş m a n

nehir geçiyorsa, nehrin orta-

sında karşılamak üzere saldırmayın.

E n iyi a n d ü ş m a n ı n

yarısının g e ç t i ğ i yarısının hala su içinde o l d u ğ u andır.

18 5

Y O R U M L A R

ÇAO

ÇAO

ve

Ll

Düşmanı

QUAN:

nehir geçmeye zorla.

SUN TZU 5. Saldırı

hususunda

ne

kadar

sabırsız

olursanız

olun,

sakın nehri g e ç m e k üzere nehir kenarında d u r m a k t a olan düşmana 6. Uzun

saldırmayın.

mesafeli

mandan yukarı

silahlarınızı

yüksek

araziye

güneşe

bakar

yerleştirin.

şekilde

Düşmana

düşnehir

saldırmayın.

YORUMLAR LİN: Nehirde savaş sırasında sel baskını altında kalma olasılığının yanı sıra düşman' nehire zehir de atabilir. Yine de nehirde savaşmaya zorunlu kaldığınızda nehir yukarı savaşmaktan uzak kalın ki bir yandan düşmanla diğer yandan nehir sularıyla savaşmak zorunda kalmayın. JİA

DU MU: Bunun dışında nehirde bulunduğunuz sırada elinizdeki botları akıntı altında bırakmayın. Düşman akıntıyı ardına alarak üzerinize saldırabilir. SUN TZU 7. BATAKLIK

SAVAŞI:

Bataklıkları

geçerken

amacınız

en

unutmayın

ki

kısa z a m a n d a b a t a k l ı k t a n ç ı k m a k o l s u n . 8. Bataklıkta elinizde

su

savaşmak ve

zorunda

otunuz

vardır.

savaşın.

186

kalırsanız, Arkanızı

ağaçlara

verip

Y O R U M L A R

XI: Düşmanla böyle bir durumda karşılaşmanız halinde bile yapmanız geren şey, bulunduğunuz konumdan en iyi şekilde yararlanmak olmalıdır. Sırtınızı mutlaka güvende tutmalısınız. WANG

SUN 9. DÜZ ALAN SAVAŞI:

TZU

Düz a l a n d a sağınızı ve ardınızı t e p e -

lere v e r i p , d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın.

YORUMLAR DU MU: Savaşçı İmparator Taigong'un çıkarmayın. "Bir ordu her zaman nehir ya peleri ise sağına almalıdır."

şu sözlerini asla akıldan da bataklığı soluna, te-

MEI YAOCHEN: Savaş için daima savaş araçlarınızın rahat hareket edebileceği düzlükteki arazileri seçin. Dağları ya da yüksek tepeleri sağ ardınıza aldığınızda moment sizden yanadır. Bu durum özellikle tepe aşağı saldırıda savaşçılar için avantaj yaratır. SUN TZU 10. Bu savaş bilgileri Sarı İ m p a r a t o r ' u n pek çok d ü ş m a n ı n ı y e n m e k t e kullandığı stratejinin t e m e l bilgileridir.

YORUMLAR ZHANG

savaş dır.

YU: sanatı

Sarı İmparatordan burada söz kavramının kendisinin döneminde SUN

edilmesinin başlamış

TZU

1 1 . T ü m ordular y ü k s e k yerleri alçak zeminlere, aydınlık alanları karanlık yerlere tercih ederler.

87

nedeni olması-

Y O R U M L A R

Yüksek yerler İnsanlar için ferahlık sağlarken yapısından dolayı hastalık taşır. Bu nedenle moment gücünü ardlarına alır, alçak yeriçinde boğuşur.

MEI YAOCHEN: alçak yerler rutubetli yükseklerdeki birlikler dekiler ise zorluklar WANG

XI:

depresyon

ve

Karanlık ve rutubetli yerlerde hastalıklar baş gösterir.

uzun

süre

kalan

insanda

SUN TZU 12. A s k e r l e r i n i z e ö z e n g ö s t e r i y o r , k a m p y e r l e r i n i k u r u a r a zide kuruyorsanız, askerlerinizi korumuş olursunuz.Sağlıklı

salgın

hastalıklardan

bir o r d u z a f e r e d a h a y a k ı n d ı r

YORUMLAR MEI YAOCHEN: ile zaferden emin

Bu gerçekleri olabilirler.

iyi

bilenler

moment

gücü

nedeni

SUN TZU 1 3 . Bir t e p e y e y a d a n e h i r y a m a c ı n a g e l d i ğ i n i z d e e ğ i m i s a ğ ardınıza, g ü n e ş i karşınıza alarak y e r l e ş i n . B ö y l e c e h e m askerlerinizi

korumuş hem

avantajlarından

de pozisyonunuzun doğal

m a k s i m u m faydalanmış olacaksınız.

YORUMLAR ZHANG

konumundan

YU:

Askeri doğar.

operasyonlarda

en

büyük

avantaj

arazinin

SUN TZU 14. T e p e l e r e s a ğ a n a k y a ğ m u r l a r i n d i ğ i n d e g e ç m e y i t a s a r ladığınız nehir kabarmış, k ö p ü r m ü ş olabilir. Bu d u r u m da en iyisi b e k l e m e k t i r .

188

Y O R U M L A R

ÇAO

Beklemekteki kalmamaktır.

ÇAO:

tında

amaç

nehiri

SUN

geçerken

sel

baskını

al-

TZU

1 5 . Dik u ç u r u m l a r ı n , s e l y a m a ç l a r ı n ı n , d e r i n ç u k u r l a r ı n , s a k lı v a d i l e r i n , sık ç a l ı l ı k l a r ı n ,

bataklıkların büyük yarıkların

b u l u n d u ğ u b ö l g e l e r d e n olabildiğince ç a b u k çıkın,

böyle

y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d ı k ç a uzakta kalın. 1 6 . Siz b u t ü r y e r l e r d e n u z a k t a k a l m a y a d i k k a t e d e r k e n , d ü ş manı

buralara sürüklemeye;

mizde de d ü ş m a n ı n ardında

d ü ş m a n a saldırıya geçtiğibu tür alanların olmasına

özen gösterin.

YORUMLAR ÇAO ÇOA: Askeri operasyonlarda bu tür arazilerden uzakta kalmaya özen gösterirken yapacağınız manevralarla düşmanın ardını bu tür araziye verdirmeye çalışın ki şans düşmandan yana değil, sizden yana olsun.

SUN TZU 17. Kampınızın ç e v r e s i n d e

tepeler, yüksek

otlarla örtülü

göletler, kamış tarlaları, ya da çalılıklarla kaplı koruluklar varsa bu alanları adamakıllı kontrol edin. Bu tür alanlar,

pusu kurmak isteyen d ü ş m a n baskıncı-

larının v e c a s u s l a r ı n ı n e n ç o k t e r c i h e t t i k l e r i y e r l e r d i r .

YORUMLAR YU: Bu tür arazilere girildiğinde mutlaka durup çevrenizi baştan aşağı arayın. Unutmayın ki bu tür yerler pusu kurmak için ya da düşman casuslarının aranıza sızması, neler konuştuğunuzu, verdiğiniz komutları dinlemesi için ideal yerlerdir. ZHANG

89

SUN

TZU

18. D ü ş m a n size y a k ı n l a ş m a s ı n a r a ğ m e n bulunduğu

h a l a s a k i n ise

pozisyonun doğal gücüne

inanıyor d e m e k t i r .

19. D ü ş m a n s a k i n d u r m a k l a b i r l i k t e sizi k ı ş k ı r t ı y o r s a , sizin üzerine gelmenizi 20. Düşmanın

istiyor d e m e k t i r .

kamp yerine ulaşım

kolay g ö z ü k ü y o r s a ,

mut-

l a k a s i z e bir y e m g ö s t e r i y o r d u r .

YORUMLAR DU MU: Düşman doğal olarak güvenli bir pozisyonda bulunmaktansa üssünü başka bir yere taşımaktaysa, bunun tek anlamı vardır: Orada kendisine bir avantaj görmüştür. SUN 21. Ormandaki manın

TZU

ağaçlar arasındaki

ilerlediğinin simgesidir.

bir h a r e k e t l e n m e

düş-

Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k

p e r d e l e m e l e r d ü ş m a n ı n sizi ş ü p h e l e n d i r m e y e

çalıştığı

anlamındadır.

YORUMLAR DU YU: Çalılar tuzak kurulduğuna

arasında perdeleme inandırmaktır. SUN

yapan

düşmanın

amacı

TZU

2 2 . A n i d e n y ü k s e l e n k u ş l a r bir p u s u n u n b e l i r t i s i d i r . Ü r k m ü ş h a y v a n l a r a n i bir b a s k ı n ı n h a b e r c i s i d i r . 23. Ufukta g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz bulutları savaş arabalarının i l e r l e m e k t e o l d u ğ u n u g ö s t e r i r . T o z

bulutları

alçak

a m a g e n i ş bir a l a n a d a ğ ı l m ı ş ise p i y a d e l e r y a k l a ş m a k tadır. Toz bulutları ufak, ufak ve çeşitli yönlere

dağıl-

m a k t a ise d ü ş m a n b i r l i k l e r i a t e ş i ç i n o d u n t o p l a m a k t a dır. İleri g e r i h a r e k e t e d e n k ü ç ü k t o z b u l u t l a r ı d a düşmanın

kamp yapmakta olduğunu

90

belirtir.

sizi

Y O R U M L A R

MEI

YAOCHEN:

Hafif birliklerin

kampı

SUN

da

hafif tozlu

olur.

TZU

24. Sakin sesle verilen komutlar,

y o ğ u n l a ş a n hazırlıklar

d ü ş m a n ı n saldırıya g e ç e c e ğ i n i ; sert komutlar, saldırı g ö s t e r i l e r i ise d ü ş m a n ı n g e r i ç e k i l e c e ğ i n i n i ş a r e t l e r i d i r .

YORUMLAR ÇAO: Düşman mütevazılık içinde sizinle görüşmeye geldimutlaka çevreye casuslar çıkarın. Düşmanın büyük bir süsavaş hazırlığı yaptığını göreceksiniz.

ÇAO ğinde ratle

Düşman elçileri sizinle sed düşmanın amacı sizi korkutarak

ZHANG

YU:

liyorsa, maktır.

konuşuyor, bidikleri ilergeri çekilmenizi sağla-

XI: Düşmanın sesi yüksek, hareketi tehdit düşmanın geri çekileceği aklınıza gelmez.

WANG

ğunda

SUN

edici

oldu-

TZU

25. Hafif s a v a ş a r a b a l a r ı öne gelir de y a n l a r a h a r e k e t e d e r s e , bu düşmanın savaş düzenine g e ç m e k t e olduğunun

belir-

tisidir.

YORUMLAR ÇAO

dır:

ÇAO:

Birlikler

dizilmeye

başladığında

tek

amaç

var-

Savaş. DU

MU:

Hafif

savaş

araçları

savaş

alanının

sınırlarını

oluşturur. SUN

TZU

2 6 . B e l i r g i n bir a n l a ş m a ile b i r l i k t e g e l m e y e n b a r ı ş ö n e r i l e r i tuzak

belirtisidir.

191

YORUMLAR CHEN HAO: İki ülke birbirine saldırgan davranışlar içinde iken içlerinden birinin anlaşma imzalamaktan kaçınarak, barış ve dostluk yaklaşımı göstermesinin mutlaka bir nedeni vardır. Bu durumda düşman ya bir iç kargaşa ile karşılaşmış, bu sorunu rahatça çözebilmek için geçici olarak zaman kazanmaya çalışmaktadır ya da sizin gücünüzün kendisinden yüksek olduğunu anlamış ve o nedenle kendisine yeterli hazırlık yapma zamanı kazandırırken sizin dostluk nedeni ile gevşemenizi hedeflemektedir. SUN

TZU

27. Düşman birlikleri arasında koşuşturma artar, askerler bölük, bölük t o p l a n ı r l a r s a kritik an gelmiştir.

YORUMLAR LİN: Düşman safları aniden harekete geçtiğinde mutlaka bir nedeni vardır. Akla ilk gelmesi gereken olasılık düşmana takviyelerin geldiği ve düşmanın üzerinize akına kalkacağıdır. Yapılacak en doğru iş derhal düşman saldırısına hazırlanmaktır. JİA

SUN TZU 2 8 . Bazı

birlikler ilerlerken

bazıları geri çekiliyorsa, bu y e m -

dir.

YORUMLAR DU gaşa

MU:

ve

Düşman sizi üzerine çekmek amacı ile kendisinde düzensizlik varmış numarası yapmaktadır. SUN TZU

29. Askerler mızraklarına yaslanıyorsa, acıkmışlardır.

kar-

3 0 . S u g e t i r m e y e g i d e n a s k e r l e r i n ilk işi s u i ç m e k o l m u ş s a , ordu susuz kalmıştır.

YORUMLAR YU: Aç insanın enerijisi kalmaz, bunu en rahat silahlayaslanmalarında görebiliriz. Orduda genellikle askşr hep biryemek yediğinden eğer bir asker açsa tüm ordu aç demektir.

ZHANG

rına likte

WANG

YU:

susuzluğun

Bu işaretlerin analizi ile dolaştığını görebilirsiniz. SUN

düşmanın

peşinde

açlık

ve

TZU

3 1 . D ü ş m a n k a z a n a b i l e c e ğ i a v a n t a j l ı bir p o z i s y o n g ö r d ü ğ ü halde hareket e t m i y o r s a , askerler t ü k e n m i ş t i r .

YORUMLAR YU: Asker de subaylar da yorgun olduğunda savaşa zorlanamaz. Bu nedenle böyle bir durumda başlarındaki komutan bir avantaj görse bile askere saldırı emri vermekten kaçınır. ZHANG

SUN TZU 32. Kuşların konduğu yerlerde düşman yoktur. Gece gürültü yapan düşmanın sinirleri

bozuktur.

YORUMLAR Ll

CUAN:

Surlarında

kuşlar gördüğünüz

ÇAO man

ÇAO:Düşman askerleri gece komutanı ürkmüş demektir.

DU rında

MU:

İnsanlar sadece birbirlerine seslenerek

vakti

kale

terk

gürültü

edilmiştir. yapıyorsa

korktuklarında veya huzursuz cesaret bulmaya çalışırlar.

93

düş-

oldukla-

CHEN HAO: Her on kişiden sadece biri bile cesur olduğunda diğer dokuz kişi her ne kadar korkak ve zayıf olurlarsa olsunlar kendilerini o bir kişi sayesinde güvende hissedebilirler. Ben de ÇAO ÇAO'nun sözlerine katılıyorum. Geceleyin gürültü yapan askerin başındaki komutan korku içindedir. SUN TZU 33. K a m p t a k a r g a ş a varsa k o m u t a n ı n o t o r i t e s i zayıftır. Bayraklar, flamalar aşağı yukarı hareket ediyorsa askerin

i ç i n e f i t n e d ü ş m ü ş t ü r . S u b a y l a r k ı z g ı n ise

asker yor-

gundur.

YORUMLAR LI

QU

AN:

Komutanın

otoritesi

kalmadığında

ordu

başıbozuktur.

YU: işaret flamalarının kullanım amacı birlikleri düzenlemektir. Flamalar düzensiz bir şekilde sallandığında ordunun karışıklık içinde bulunduğu anlaşılır.

ZHANG

JİA

LİN:

İnsanlar yorulduğunda

kolay sinirlenirler.

SUN TZU 34. Düşman, atlarını buğdayla beslemeye, öküzlerini kesip y e m e y e başlarsa, y e m e k kazanlarını ateşe koymuyorsa, çadırlarına dönmeyeceklerini, ölene kadar savaşmaya hazır o l d u k l a r ı n ı a n l a m a l ı y ı z .

YORUMLAR MEI YAOCHEN: Düşman öküzlerini kesmeye başlamış, yemek kaplarını bırakıp, çadırlarına dönmemeye başlamışsa umutlarını iyice yitirdiklerini, zafer için ölümüne dövüşeceklerini anlamak gerekir. SUN TZU 35. Küçük gruplar halinde fısıldaşan ya da alçak sesle

ko-

nuşan asker gruplarının oluşması asker arasında muhalefetin varlığını gösterir.

194

Y O R U M L A R

MEI YAOCHEN: Askerler arasında fısıldaşma askerin duygusunu odaya koyduğunu; askerlerin ağır ağır hareket ise görevlerin ihmal edilmekte olduğunu gösteren önemli lardır.

gerçek etmesi mesaj-

XI: Asker arasındaki fısıldaşma askerin ne hissettiğinin, görevlerin yapılmasındaki gevşeme de askerin komutanına olan inancının azaldığının simgesidir. Komutanına inancı kalmamış asker, komutan hakkında konuşmaya koyulur.

WANG

SUN

TZU

36. Çok fazla ödül düşmanın kaynaklarının tükendiğini, çok f a z l a c e z a ise a ş ı r ı s ı k ı n t ı k o ş u l l a r ı n ı n v a r l ı ğ ı n ı b e l i r t i r .

YORUMLAR DU MU: Komutanlar ellerindeki momentin gücü tükendiğinde askeri şevke getirmek ve isyana kalkmalarını önlemek için sürekli ödüller vermeye başlarla. Asker yorulduğunda cezadan korkuyu unutur, bu durumda askeri korkutmak için komutanlar sürekli ceza vermeye başlarlar. MEI YAOCHEN: Asker kendisine verilen emirleri yerine getiremeyecek kadar yorulduğunda komutanlar otoriteyi sürdürmek için ceza yağdırmaya başlarlar. SUN TZU 3 7 . C o ş k u ile s a v a ş a g i r i ş i p , d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü g ö r ü n c e k o r kuya kapılmak haber almanın zaafını gösterir.

YORUMLAR QU A N : Olabilecekleri düşünmeksizin harekete geçtikten korkuya kapılmak akılsız cesarettir. Akılsız cesaretin sonu likle kötü olur. LI

195

sonra genel-

SUN TZU 3 8 . G e l e n e l ç i l e r bize k o m p l i m a n y a p ı y o r s a , d ü ş m a n a t e ş k e s istemektedir.

YORUMLAR Düşman teslim olmaksızın barış ister şekilde amacı dinlenmek için zaman kazanmaktır.

DU YU: yaklaştığında WANG

Bu

XI:

durumda

moment

güçleri

daha

fazla

size

dayanama-

yacaktır. SUN TZU 39. D ü ş m a n birlikleri kızgınlıkla ilerler, karşımıza dikilir a m a . çatışmaya girmeye ya da geri d ö n m e y e kalkmazsa bu durumda son d e r e c e d e uyanık ve tedbirli olmamız gerekir.

YORUMLAR ÇAO dur

ÇAO:

Düşman

kesinlikle

sürpriz

bir

saldırıya

hazırlanıyor-

SUN TZU 40. Birliklerimizin gücü

düşmanla

h e m e n , h e m e n e ş i t ise

düşman genellikle doğrudan saldırmaz. mamız

g e r e k e n şey, güçlerimizi

Bu durumda yap-

toplamak, düşmanı yak-

ından takip e d e r k e n takviye s a ğ l a m a y a çalışmaktır.

YORUMLAR CHEN HAO: Elimizdeki güç düşmanın gücünden daha üstün olmadığında düşman üzerine ilerlemek o an için bize herhangi bir avantaj sağlamayacak ise komşu ülkelerden yardım istemektense elimizdeki işçileri ordumuza katmak zafer için daha yararlı olacaktır LİN: Büyük bir gücün kendinden o güce prestij sağlamaz. Prestij daha den üstün güce saldırısından doğar.

JİA

18 2

küçük bir birliğe saldırması çok küçük bidiğin kendin-

SUN

TZU

41 . D ü ş m a n ı hor g ö r ü p , p l a n l a m a y ı ihmal e d e n , d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e

mahkumdur.

YORUMLAR MU: Önceden planlar yapıp hazırlanmaktansa cesaretine venerek bulunduğu koşullara aldırmayıp, düşmanı hafife alan rafın kaderi düşmana esir düşmektir. DU

SUN

güta-

TZU

42. Komutanına güven d u y m a y a n askere ceza verildiğinde asker komutanına itaatkar olmayacaktır.

İtaatsiz asker

ise a s l a z a f e r k a z a n a m a z . Komutanına inanan askere ceza uygulanmazsa asker Komutanına güvenini yitireceğinden yine

başarısız

olacaktır.

YORUMLAR WANG

XI:

şından cektir.

itibaren

Askerin kafasında kurulamamışsa,

güven ve saygı duyguları en baasker size bağlılık göstermeye-

YU: Askerin güven ve saygısının kazanıldığı ve dolayısıyla asker ile komutan arasında bağlılığın kurulu olduğu konumlarda bile ceza uygulamaları gevşeyecek olursa asker mağrurlaşacak, normal görevini yapmaktan uzaklaşacaktır. ZHANG

SUN TZU 43. Bu nedenle askerin komutanına inanmasını sağlamak i ç i n a y ı r ı m g ö s t e r m e d e n bir y a n d a n a d i l d a v r a n ı p , d i ğ e r y a n d a n çelik gibi disiplin altında tutmalıyız. giden en kesin yoldur.

97

Bu zafere

Y O R U M L A R

ÇAO

ÇAO:

adaletten Ll

vaş

QUAN:

sanatı

insancıl

davranmak

kültür

sanatından,

disiplin

ise

gelirken,

sa-

doğar. Kültür sanatı cömertlik ve disiplin ve cezaya dayanır.

MEI YAOCHEN: Askere sedlikle birleştir. Sertlikle sindir.

ödül

anlamına

cömert ve insancıl cömertlik yanyana

davran, disiplin geldiğinde zafer

ve ke-

SUN TZU 44. Eğitimde askere, e m r e itaat alışkanlığı verilmişse ordu disiplinlidir. Aksi halde disiplin yoktur.

Disiplin zaferin

anahtarıdır. 4 5 . Ş a y e t bir k o m u t a n h e m a d a m l a r ı n a g ü v e n d i ğ i n i g ö s t e r i p , h e m d e e m i r l e r i n e k e s i n i t a a t i s t i y o r s a , k a z a n ç iki y ö n l ü olur.

YORUMLAR DU MU: Emre itaat askerliğin yaşam tarzıdır. Normal zamanlarda en başından itibaren cömedlik ve güvenilidik ile onur ve düzen bidikte mevcut olduğunda, daha sonraları asker düşmanla karşılaştığında düşmana karşı da aynı düzen içinde, birbirine sonsuz güven ve anlayış ile karşı koyacaktır.

198

Bölüm X

ARAZİ FAKTÖRÜ SUN T Z U 1. Altı ç e ş i t a r a z i v a r d ı r . (a) D ü z g ü n

arazi.

(b) Karışık a r a z i . (c) İ h m a l e d i l e c e k a r a z i . ( d ) Dar g e ç i t l e r . (e) U ç u r u m l u

tepeler.

(f) Düşmandan

uzak

pozisyonlar.

2. Heriki tarafın da rahatlıkla girebileceği arazilere "Düzgün Arazi"

denilir.

3. Bu tür araziye d ü ş m a n d a n önce g e l m e y e ; arazinin y ü k s e k , güneşli bölgelerini t u t m a y a özen gösterin. Malzemelerinizi dikkatle

koruyun.

4. Terk edilmesi

O zaman savaşa avantajla başlarsınız.

kolay o l m a k l a birlikte y e n i d e n ele g e ç i r i l m e -

si zor olan araziye "Karışık Arazi" denir. 5 . B u t ü r bir a r a z i d e n irsiniz. A m a ,

hazırlıksız d ü ş m a n a

d ü ş m a n sizi hazırlanmış,

saldırıp, yenebilbekliyorsa ve düş-

manı y e n e m e z s e n i z bu araziye dönüşünüz olanaksız olac a k ; sizin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6 . A r a z i n i n k o n u m u h e r iki t a r a f ı n d a ilk a d ı m d a e l e g e ç i r e m e y e c e ğ i t ü r d e n s e bu tür arazilere "İhmal

Edilecek Arazi"

denir. 7 . B ö y l e bir a r a z i d e , d ü ş m a n b i z e c a z i p bir y e m v e r s e bile ilerlemektense gerileyerek kışkırtmak gerekir.

düşmanı

üzerinize gelmeye

Düşman ordusunun

bir k ı s m ı

geldiğinde saldırı avantajı bizde olacaktır.

I9 0

üzerimize

8. Dar g e ç i t l e r e g e l i n c e , i l k ele g e ç i r e n s i z s e n i z k u v v e t l e r i nizi d i k k a t l e y e r l e ş l e ş t i r i p , d ü ş m a n ı n g e l m e s i n i b e k l e y i n . 9 . D ü ş m a n o r d u s u s i z i n d a r bir g e ç i d i e l e g e ç i r m e n i z e e n g e l olduğunda, yin.

dar g e ç i d i n d ü ş m a n c a k o n m u ş tarzını

incele-

İyi k o r u n u y o r s a ü z e r i n e g i t m e y i n .

1 0 . U ç u r u m l u t e p e l e r i ilk s i z e l e g e ç i r m i ş s e n i z , y ü k s e k v e güneşli

noktalara yerleşip düşmanı

bekleyin.

1 1 . Düşman sizden önce davranıp y e r l e ş m i ş s e , üzerine gitmeyin.

Düşmanı geri çekiliyor gibi y a p a r a k yerinden

çıkarmayı

deneyin.

12. D ü ş m a n l a a r a n ı z d a o l d u k ç a b ü y ü k bir m e s a f e v a r s a v e her ikinizin d e g ü ç l e r i

birbirine yakınsa savaşa girmek

kolay o l m a y a c a ğ ı gibi savaşın s o n u c u d a lehinize

her z a m a n

olmayabilir.

1 3 . B u altı p r e n s i p Arazi f a k t ö r ü n ü n a n a p r e n s i p l e r i d i r . Sor u m l u l u k s a h i b i bir k o m u t a n b u p r e n s i p l e r i d i k k a t l e i n c e lemelidir.

YORUMLAR Bunlara arazi faktörleri denilmesinin nedeni bu araziya da anlamayan komutanın savaşı kaybedeceği

LI QUAN: leri bilmeyen gerçeğindendir. MEI zaferi önem

YAOCHEN: Askerin kendisinden kazandığı yer arazidir. Bu nedenle verilmelidir.

yararlandığı ve üzerinde arazi faktörüne en büyük

SUN TZU 14. O r d u n u n basına

doğal nedenlerin dışında, daha çok

k o m u t a n ı n h a t a l a r ı n d a n k a y n a k l a n a c a k altı bela g e l e bilir.

Bunlar:

(a) G e r i ç e k i l m e . (b) Baş

kaldırma.

(c) Ç ö k ü ş .

200

(d) H a r a p o l m a k . (e) Kargaşa. (f) Bozgun. 15. D i ğ e r k o ş u l l a r a y n ı k a l m a k l a karşısına

kendisinin

on

birlikte

misli

bir

şayet

bir b i r l i ğ i n

düşman

çıkarsa

bu

birliğin t e k ş a n s ı kalır. Geri ç e k i l m e . 16. A s k e r l e r ç o k g ü ç l ü a n c a k s u b a y l a r ı kaldırmadır.

zayıfsa

sonuç

baş-

Subaylar güçlü asker zayıfsa,sonuç çöküş-

tür. 1 7 . Ü s t s u b a y l a r ı n kızgınlıkla a m i r l e r i n e baş kaldırıp, baş komutanın emrini b e k l e m e d e n kendi başlarına d ü ş m a n la savaşa kalkmalarının s o n u c u Harap Olmak'tır. 1 8 . Bir

k o m u t a n zayıf, o t o r i t e s i n i y i t i r m i ş , v e r d i ğ i e m i r l e r

açık, belirgin olmayıp, sürekli

değişiyorsa; emrindeki

subaylar da a s k e r l e r de belirli g ö r e v l e r e sahip değil ve üstüne üstlük ordu

katmanları

düzensiz,

k u r u l m u ş ise b u d u r u m a t e k a d v e r i l e b i l i r .

rast gele Kargaşa.

1 9 . Bir k o m u t a n d ü ş m a n ı n g e r ç e k g ü c ü n ü s e z e m e z d e , zayıf bir b i r l i ğ i n i

kendinden güçlü düşmana

kendi

saldırtır ya

da s e ç m e birliklerini güçlü düşmanı karşısında ordunun ön saflarına yerleştirmeyi ihmal ederse, bunun tek s o n u cu olabilir.

Bozgun.

YORUMLAR YU: Genel olarak, düşmanı tek bir fikir üzerinde kenetlenerek tüm rinde yardımlaşmasından geçer.

ZHANG

SUN 20. Sorumluluk sahibi

yenmenin birliklerin

yolu aynı

askeri liderin amaç üze-

TZU

her k o m u t a n ı n y e n i l g i y e d ü ş m e m e k

için d i k k a t e t m e s i g e r e k e n altı yol vardır. 2 1 . A r a z i n i n d o ğ a l k o ş u l l a r ı bir a s k e r i n e n ö n e m l i m ü t t e f i kidir. A n c a k , b u n u n yanı sıra, d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü s e z m e

201

yeteneği, zafere giden

güçlerin

kontrolü, zorlukları,

t e h l i k e l e r i , m e s a f e l e r i g ö r m e k a p a s i t e s i bir k o m u t a n ı n test sorularıdır. 22. Bu hususları bilip s a v a ş s ı r a s ı n d a

kullanan komutan

savaşı kazanır. Bunları bilmeyen ya da k u l l a n a m a y a n komutan

kaybetmeye

mahkumdur.

YORUMLAR LİN: Emrindeki askeri becerisine, cesaretine bilmeyen komutan kendi yenilgisini hazırlar.

JİA

göre

ayırmasını

CHEN HAO: Yenilgiye yol açan altı neden vardır. Birincisi açık bir ceza ve ödül sisteminin eksikliği; ikincisi, rakamların değerlendirilmesinde yanılgı; üçüncüsü, yetersiz eğitim; dördüncüsü, mantıksız aşırı heyecanlanma; beşincisi, kanun ve düzenin yetersizliği; sonuncusu ise güçlü ve sebatkar olanı seçmede yetersizliktir. ZHANG

Bu hususlara dikkat etmeyen yenilecektir. içinde bulunduğu koşulları ve araziyi bilen bilmeyen komutansa kaybedecektir.

YU:

Düşmanın kazanacak,

komutan

SUN TZU 23. Savaşın s o n u c u n u n zafer olacağı kesinse,

başınızdaki

h ü k ü m d a r i s t e m e s e bile s a v a ş ı n . A m a , s a v a ş ı n z a f e r l e sonuçlanmayacağını

görüyorsanız,

hükümdar yalvarsa

bile s a v a ş m a y ı n . 24. Düşmana karşı, savaşı kazanınca k a v u ş a c a ğ ı şan, ş e r e f ve şöhreti düşünmeden savaşan;

g e r e ğ i n d e üstün

d ü ş m a n karşısında geri çekilmesini bilen, tek amacı tek amacı ülkesini k o r u m a k olan k o m u t a n l a r ülkelerinin

mücevheridir.

Y O R U M L A R

YU: Hükümdarın emrinin tersine ilerleyen ya da çekilen komutanın amacı asla kişisel değildir. Komutan verdiği her emirde ülkesinin yararını ve emrindeki askerin yaşamını düşünen kişidir. Böyle yararlı hizmetkarlar ülkenin servetidir.

ZHANG

SUN

TZU

25. A s k e r l e r i n i z e öz ç o c u k l a r ı n ı z gibi bakın, sizi en d e r i n vadilere kadar takip edeceklerdir. Onlara yetişkin oğullarınız g i b i b a k ı n , y a n ı n ı z d a

ölmeyi

her ş e y e t e r c i h

edeceklerdir.

YORUMLAR LI

QUAN:

nizde

Askere

doğru

davrandığınızda

askerin

tüm

gücü

emri-

olacaktır. SUN

26. Ancak, askerinize

TZU

düşkün olduğunuz halde otorite kul-

lanamıyorsanız; y u m u ş a k kalpli

olduğunuz halde emir-

lerinizi d i n l e t e m i y o r s a n ı z , a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a k a r g a ş a hüküm sürüyorsa, askerleriniz yaramaz çocuklara

dön-

m ü ş t ü r . Hiç bir işe y a r a m a z l a r .

YORUMLAR ÇAO: Askere sadece ödül ya da sadece ceza uygulamak hiç bir amaca hizmet etmez. Ceza ve ödül uygulaması birlikte uygulanmadığında asker şımarık bir çocuk gibi ya her yaptığı için ödül bekleyecek ya da tümüyle mutsuz olacaktır Bu uygulamadan yararlı bir sonuç çıkmayacağı gibi vereceği zarar da büyük olabilir. ÇAO

203

SUN TZU 27. Askerlerimizin men,

s a v a ş a hazır o l d u ğ u n u

bilmemize

rağ-

d ü ş m a n ı n s a v a ş a hazır o l m a d ı ğ ı n ı n f a r k ı n d a d e ğ i l -

ilsek, z a f e r e g i d e n y o l u n a n c a k y a r ı s ı n d a y ı z d e m e k t i r . 2 8 . D ü ş m a n ı n s a v a ş a hazır o l m a d ı ğ ı n ı

bilmekle birlikte ken-

d i a s k e r l e r i m i z i n s a v a ş a h e n ü z hazır o l m a d ı ğ ı g e r ç e ğ i n i göremiyorsak zafere giden

yolun

henüz yarısındayız

demektir. 29. D ü ş m a n ı n s a v a ş a hazırlıklı o l d u ğ u n u ,

kendi askerimizin

s a v a ş a hazır o l d u ğ u n u b i l m e m i z e r a ğ m e n , duğumuz doğal

koşulların savaşmaya

göremiyorsak zafere giden yolun

üzerinde bul-

uygun olmadığını

yine yarısındayız de-

mektir.

YORUMLAR XI: Kendinizi bilirken düşmanı bilmiyor ya da düşmanı bilirken kendinizi bilmiyorsanız her iki durumda da zaferden emin olamazsınız. Kendinizi de düşmanınızı da adamakıllı tanıdığınızda bile savaşa kendinizi hazır görüyorsanız yine de bulunduğunuz arazinin avantajlarını ya da dezavantajlarını değerlendirmeyi unutmamanız son derecede önemlidir.

WANG

SUN TZU 30. Deneyimli asker,

harekete g e ç t i ğ i n d e asla şaşırmaz,

birliğini asla k a y b e t m e z . 31 . Sonuç o l a r a k Savaş S a n a t ı ' n ı n ünlü bir d e y i ş i n d e n b a h sedelim:

Düşmanı bildiğiniz kadar kendinizi de biliyor-

sanız, zafer k o n u s u n d a ş ü p h e n i z olmasın. da, C e n n e t i biliyor, Dünyayı olacaktır.

204

Bunun yanın-

tanıyorsanız zaferiniz kesin

Y O R U M L A R

DU sanız şuna

Harekete geçmeden zafer ya da yenilgiyi savaş sırasında karışıklığa düşmez elinizdeki yıpratmazsınız.

MU:

öngörebiliyorgüçleri bo-

MEI YAOCHEN: Düşmanın avantajları ile kendi avantajlarınızı görebildiğiniz sürece tehlikede değilsiniz. Hava ve arazi faktörlerini iyi bildiğinizde ise karşınıza geçilmez geçitler çıkmayacaktır

2 0 5

B ö l ü m XI

ARAZİDE DOKUZ KONUM SUN TZU 1. Savaş Sanatı d o k u z t i p arazi t a n ı m l a r . (a) Karışık Arazi (b) Yakın Arazi (c) İhtilaflı Arazi (d) Açık Arazi ( e ) A n a h t a r Arazi ( f ) Ciddi Arazi (g) Zor Arazi (h) Kuşatılmış Arazi ( i ) Ümitsiz Arazi 2. Savaş kendi ü l k e m i z d e yapılıyorsa bu arazi t ü r ü n e "Karışık Arazi denir.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: rin dağılması

Asker toprağına çok kolay olur.

bağlı

ve

birlikler yurda

yakınsa

aske-

SUN TZU 3. Düşman arazisine g i r m e m i z e rağmen henüz kendi sınırlarımızın y a k ı n ı n d a y s a k b u t ü r a r a z i y e " Y a k ı n A r a z i " d e n i r .

YORUMLAR ÇAO ÇAO: her an geri

Bu tür arazide unutulmaması dönebileceği faktörüdür.

206

gereken

şey

askerlerin

DU MU: Ne zaman ki bir ordu ilerler ve düşman gemileri yakıp geri dönüş olanağının kalmadığını termelidir.

arazisine girerse askerine gös-

SUN TZU 4. Sahip olunması

h e r iki t a r a f a d a b ü y ü k a v a n t a j s a ğ l a y a n

araziye İhtilaflı Arazi d e n i r

YORUMLAR ÇAOO

ÇAO:

zilerde DU maz

zayıf MU: olduğu

Azınlığın

taraf güçlüyü Doğal engeller yerlerdir.

çoğunluğa dize ile

üstünlük

sağlayabileceği

ara-

getirebilir. stratejik

geçitler

çatışmanın

kaçınıl-

SUN TZU 5 . Her iki t a r a f ı n d a k o l a y l ı k l a g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i a r a z i y e A ç ı k Arazi denir.

YORUMLAR YU: Yolların kesiştiği ve geçişin durdurulmasının olmadığı arazilere trafiği kolay arazi denilir.

ZHANG

kün

müm-

SUN TZU 6. Üç krallığın arazilerinin b i r l e ş m e zilere Anahtar Arazi denir. lık,

noktasında yer alan ara-

Bu tür arazilere sahip olan kral-

i m p a r a t o r l u ğ u n da büyük kısmına sahip olur.

YORUMLAR HO Y A N X I : Anahtar arazi çeşitli ana yolların geçiren tarafın ülkenin her tarafına ulaşımı

207

birleştiği ve eline ilk kontrol altına alabile-

ceği arazilerdir. şurken, elinde

Bu tür arazileri ele geçiren taraf güvenliğe kavututamayan ise tehlikelerle başbaşa kalacaktır. SUN TZU

7 . Bir o r d u d ü ş m a n ü l k e s i n i n b a ğ r ı n a g i r m i ş o l m a s ı n a k a r şın, a r d ı n d a

kuvvetli düşman

k a l e l e r i b u l u n m a k t a ise

b u l u n d u ğ u arazi k o n u m u Ciddi Arazi olarak adlandırılır.

YORUMLAR ÇAO

ÇAO:

Bu

tür arazilere

geriye

dönüşün

zor olduğu

arazi de-

nilir. SUN

TZU

8. G e ç i l m e s i zor olan dağlık o r m a n l a r , çalılık y a m a ç l a r , taklıklarla

kaplı

arazilere

ZOR

ARAZİ

ba-

denir.

YORUMLAR HO YANXI: Zor arazilerin zorluğu bu tür arazilerde siper kazılmasının ya da engellerin inşasının zor olması nedeniyle savunma yapmanın neredeyse imkansız olmasından gelir. Bu tür arazilere girildiğinde yapılacak en akıllıca iş mümkün olabildiğince kısa sürede çıkmaktır. SUN TZU 9. Dar v a d i l e r d e n g e ç i l e r e k u l a ş ı l a b i l e n , i ç i n d e n d a r a c ı k keçi y o l l a r ı ile ç ı k ı l a b i l e n a r a z i l e r e k u ş a t ı l m ı ş A r a z i d e n i r . B u t ü r a l a n l a r d a z a y ı f b i r b i r l i k k o c a bir o r d u y l a b a ş a ç ı k a b i l i r .

YORUMLAR MEI reye

YAOCHEN:

olağanüstü

Bu tür arazilerden uyabilme yeteneğidir.

208

geçebilmenin

tek

yolu

çev-

ZHANG

YU: askeri kolayca yerleridir.

Girişi dar, durdurabilir.

ardı Bu

kapalı bu tür arazilerde bir kişi bin nedenle bu tür araziler tam pusu

SUN

TZU

10. Sadece g e c i k m e d e n savaşmamız halinde içinden sağ çıkabileceğimiz araziye Ümitsiz Arazi denir.

YORUMLAR CHEN HAO: Ümitsiz arazide bulunan asker da yanan evden çıkamayan insana benzer. MEI YAOCHEN: İlerlemek, gerilemek ya mümkün olmadığında savaşmaktan başka SUN

delik

sandaldan

ya

da yanlara yönelmek seçenek yoktur.

TZU

1 1 . Karışık A r a z i d e s a v a ş m a . Y a k ı n A r a z i d e d u r m a .

İhtilaflı

Arazide saldırma. 12. Açık A r a z i d e d ü ş m a n ı n y o l u n u

kapatma. Anahtar Arazide

müttefiklerinle işbirliği yap. 13. Ciddi a r a z i d e d ü ş m a n ı y a ğ m a l a .

Zor Arazide yoluna dik-

katle d e v a m et. 14. K u ş a t ı l m ı ş A r a z i d e s t r a t e j i n i g ö z d e n g e ç i r .

Ümitsiz Arazi-

de savaş.

YORUMLAR Ll

OUAN:

Karışık arazide

askerin

firar olasılığı

yüksektir.

MEI Y A O C H E N : Yakın arazi ordunun henüz yeni girdiği arazi dilimleridir. Ana vatan henüz yakın olduğundan asker sırtını duvara yaslanmış hissetmez. Böyle olunca da asker savaşa konsantre olamaz. Bu nedenle bu tür arazilerde ilerlerken büyük

209

kentlerden ve siye edilir. ÇAO maz.

ÇAO:

Esas

ana

yollardan

uzakta

durarak

hızla

yol

almak

tav-

ihtilaflı arazide düşmana saldırmak avantaj sağlaavantaj bu tür araziye düşmandan önce girmektedir.

WANG XI: Açık arazileri kapatmak doğru iş bu tür arazilerdeki yolların masını sağlamaktır. MENG SHI: ğine bağlıdır. tirmek tehlike

doğru değildir. Yapılacak en iaşe temini amacı ile kullanıl-

Anahtar arazide güvenliğin yolu müttefiklerle işbirliMüttefik sahibi olmak güven getirirken, müttefik yiyaratır.

ÇAO: Ciddi arazide iaşenin yolu yağmadan geçer. Bu konuda Li Quan'in notu ise," Düşman arazisinde ilerlerken halkı adaletsiz davranışlarla kendinize düşman etmekten kaçının. Han hanedanının kurucusu, Qin Hanedanı'nın ülkesini ele geçirdiğinde talan ya da yağma yapmayarak ülke halkının kalbini kazanmış. ÇAO

LI QUAN: çıkmaya bak. ÇAO

ÇAO:

Zor

arazide

Kuşatılmış

siper

kurmak

arazide

imkansız

düşmana

sürpriz

olduğundan

acele

taktikler hazırla.

HAO: Ümitsiz araziye düşen her asker ölümüne savaşa caktır. Eski savaşçılar bu nedenle," Askeri ümitsiz araziye sürün ki yaşasınlar, "demiştir. CHEN

SUN

TZU

1 5 . E s k i n i n d e n e y i m l i k o m u t a n l a r ı , d ü ş m a n ı n ö n c ü l e r i ile ardçıları arasındaki ahengi bozmanın ustaları olmuşlardı. Böylece, ordu karargahlarının kendilerine bağlı birliklerle olan

işbirliğini

b o z m a n ı n yanı sıra y e d e k

güçlerin

zor d u r u m a düşen birliklerin imdadına y e t i ş m e s i n e engel oluyor,

komutanların

subaylarına verdiği

ların b i r l i k l e r e u l a ş m a s ı n ı d a d u r d u r u y o r l a r d ı .

2I0

komut-

16. D ü ş m a n

kuvvetleri

bir a r a y a g e l d i ğ i n d e

düzensizlik yaratmasını

bile a r a l a r ı n d a

biliyorlardı.

17. Kendilerine a v a n t a j s a ğ l a y a c a ğ ı n ı g ö r d ü k l e r i z a m a n ilerliyorlar, g ö r m e d i k l e r i n d e hareketsiz bekliyorlardı.

YORUMLAR LI QUAN: Eski komutanlar sürekli değişik taktikler uygulayarak düşmanın aklını karıştırıyor, bir oradan bir buradan yaptıkları baskınlarla düşmanı korkutup, düzenini bozuyorlardı. Bu durumda düşman kendisini toparlayıp plan yapmak için zaman bulamıyordu. SUN TZU 1 8 . " D ü z g ü n bir ş e k i l d e s a l d ı r ı i ç i n i l e r l e m e k t e o l a n k u v v e t l i bir d ü ş m a n da

karşısında ne yapardınız?" diye s o r u l d u ğ u n -

" D ü ş m a n için ç o k

önemli olan

bir ş e y i e l i m e g e ç i r -

m e y e çalışır, s o n r a d a d ü ş m a n ı n a m a n d i l e m e s i n i beklerdim. " diye cevap verirlerdi.

YORUMLAR XI: Kendinize avantajlı bir pozisyon seçip yerleştikten sonra özel baskın timleriyle düşmanın iaşe yollarını kesin. Düşman sizin planınıza uymak zorunda kalacaktır.

WANG

CHEN HAO: Düşman için yalnızca düşmanın dayanakları nemli bulunan her şeydir.

çok önemli olan şeyden kastedilen olmayıp düşman tarafından ö-

SUN

TZU

1 9. S a v a ş t a s ü r a t ana silahtır. D ü ş m a n ı n hazır o l m a d ı ğ ı anı kollayın. edilmiş

B e k l e n m e d i k yollardan geçip, k o r u n m a s ı ihmal noktalardan vurun.

I7l

YORUMLAR CHEN nın en

HAO: Düşmanı hazırlıksız, tedbirsiz ve plansız yakalamaönemli aracı sürattir. Tereddüt, düşmana çalışacaktır SUN TZU

2 0 . D ü ş m a n t o p r a k l a r ı n ı i ş g a l e t m e k t e o l a n bir o r d u n u n p r e n s i p l e r i şunlardır: D ü ş m a n ı n içine ne kadar g i r e r s e n i z askerleriniz arasındaki dayanışma o kadar artar. Düşmanı askerleriniz arasındaki dayanışma yok eder.

YORUMLAR DU MU: Düşman topraklarını işgalde kullanılacak ana doktrin, askerin düşman ülkesinin ne kadar derinine girerse savaşa o derecede konsantre olacağı, tek düşünce etrafında toplanarak ölümüne savaşacağı prensibine dayalıdır. Böyle bir orduyu yenmek hemen hemen imkansızdır. SUN TZU 21 . Zengin ülkelere girdiğinde, o r d u n u b e s l e y e b i l e c e ğ i n akınlar düzenle. 22. A d a m l a r ı n ı n d u r u m u n d a n e m i n ol. Ü c r e t l e r i n d e n aşırı kesinti y a p m a . Enerjini, g ü c ü n ü yoğunlaştır. Ordunu sürekli hareket halinde tut, değişik harekat planları geliştir.

YORUMLAR XI: Tüm enerjini birleştir, ekstra munu gizle, planlarını sakla, düşmanca nın açığını gözle.

WANG

2I2

gücünü elinde tut, duruanlaşılmaz olup düşma-

SUN 23. Askerlerini

TZU

kaçışın olanaksız o l d u ğ u

ölesiye savaşsınlar.

n o k t a l a r a s ü r ki,

Ölümle karşı karşıya olan

bir a s k e r i n

b e c e r e m e y e c e ğ i i ş y o k t u r . Ö l ü m t e h l i k e s i ile k a r ş ı k a r ş ı şıya olan a s k e r l e r d e s u b a y l a r d a g ü ç l e r i n i n z i r v e s i n e çıkarlar. 2 4 . Çıkış

yolları kapalı, k a ç m a olanağı kalmayan

korku duygusunu yitirirler.

askerler

Direnme güçleri sonsuzlasın

H e l e , bir d e y a b a n c ı t o p r a k l a r d a y s a , i n a t ç ı bir c e p h e o l u ş t u r u r l a r . Y a r d ı m g e l m e s i d e z o r g ö z ü k ü y o r s a , s ı k ı bir mücadele verirler.

YORUMLAR ÇAO

ÇAO:

Çaresiz

insanlar ölümden SUN

korkmazlar.

TZU

2 5 . B ö y l e bir d u r u m d a a s k e r l e r i n i z e m i r b e k l e m e y e b i l e g ö r meden kulakları yerine getirilir;

kirişte olur; v e r d i ğ i n i z her e m i r a n ı n d a sınırsız s a d a k a t

gösterirler,

sonsuz güvenebileceğiniz askerlere

her

konuda

dönüşürler.

YORUMLAR DU MU: ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalan savaşçılar ast demeden üst demeden aynı amaç çevresinde toplanırlar. Bu durumda hiç bir uyarıya gerek kalmaksızın dikkatli ve uyanık olur, emirlere sadık kalırlar. SUN

TZU

2 6 . A s k e r a r a s ı n d a k i batıl itikatları, k e h a n e t l e r i d u r d u r . O zaman ö l ü m d e n başka korku kalmaz. 27. Askerlerimiz paraya çok önem vermiyorlarsa bu zengin olmak

istememelerinden değildir.

Ö m ü r l e r i ç o k u z u n o l m u y o r s a , b u d a k e s i n l i k l e ö l m e k istemelerinden değildir. 28. Askerlerinize savaş emri verdiğinizde, hüngür ağlayanlar, zırhlarını

içlerinde hüngür,

gözyaşlarıyla

yıkayanlar

ç ı k a b i l i r . A n c a k s a v a ş a g i r d i k l e r i n d e her b i r i s i n i n bir k a h raman olacağından şüpheniz olmasın.

YORUMLAR Savaşçı mülkünü bırakır. göstergesidir

ÇAO malını ğının DU ğinde

ÇAO:

MU:

ölümüne

WANG

savaşa girerken başka çare kalmamışsa, Savaşçının ağlaması ölümüne savaşaca-

Değerli mallara sahip savaşacak ruhu yitirir.

XI:

Ağlamalarının

tek

asker malını bırakmak istemedi Bu da onun sonu olur. nedeni

heyecanlanmış

olmalarıdır

SUN TZU 29. Usta savaş t a k t i s y e n i çıngıraklı yılana benzer. Kafasına saldırırsan,

kuyruğundaki zehirle saldırır; kuyruğuna sal-

dırırsan, dişlerini geçirir; gövdesine saldırırsan, hem dişl e r i ile h e m d e k u y r u ğ u ile s a l d ı r ı r .

YORUMLAR YU: Usta'nın bu öğretisi savaş hattı metodunun temelidir. Sekiz Klasik Savaş Manevrası isimli el kitabında bu konu; "ordunun ardını ön, önünü ard yap ki ordunun aynı anda dört başı sekiz kuyruğu olsun. Ordunun başı her yerde olduğunda düşman ortadan saldırıya geçmişse ordun hem başı hem de kuyruğu ile ısıracaktır, "sözleriyle işlenmiştir.

ZHANG

SUN TZU 30. Bana, "Bir ordu çıngıraklı yılana benzeyebilir mi?" diye s o r a c a k olursanız, c e v a b ı m " E v e t , " tir. Aralarında anlaşmazlık olan

214

Komutan Wu

ile K o m u t a n

Y u e h ' i n a s k e r l e r i a y n ı t e k n e d e n e h r i g e ç e r k e n bir f ı r t ı n a ya y a k a l a n a c a k o l u r l a r s a , sol elin s a ğ ele y a r d ı m ı gibi bir a r a y a g e l e c e k l e r d i r .

YORUMLAR MEI

YAOCHEN:

Bu

gücü

sağlayan

SUN

faktör pozisyonun

gücüdür.

TZU

3 1 . S a v a ş t a z a f e r için, a t l a r ı m ı z ı n k o ş u m l a r ı n a , s a v a ş a r a ç larımızın t o p r a k t a k i izlerine g ü v e n y e t e r l i değildir.

YORUMLAR DU MU: Savaş alanında atların koşumları sadece atları bir çizgide tutmak amacıyla kullanılır. Savaş arabalarının tekerleklerinin gömülmesi sadece onların kımıldamamasını sağlayabilir. Ancak bunların hiçbiri askere güven verip, zaferi sağlayamaz. Güvenin ve zaferin yolu değişikliklere uyum sağlamaktan, askerleri ölümcül noktalara sürerek ölümüne savaşmalarını sağlamaktan, birbirlerine iki el gibi yardımcı olmalarını düzenlemekten geçer. SUN

TZU

3 2 . S a v a ş t a bir o r d u n u n y ö n e t i m

p r e n s i b i a s k e r için y ü k s e k

bir c e s a r e t s e v i y e s i b e l i r l e m e k v e h e r a s k e r i n ye

bu seviye-

ulaşmasını sağlamaktır.

3 3 . G ü ç l ü l ü k ile z a y ı f l ı ğ ı n a y n ı a n d a n a s ı l e n iyi k u l l a n ı l a c a ğ ı s o r u s u n u n cevabı arazi

pozisyonlarındaki seçimlerdedir.

YORUMLAR CHEN HAO: Emirlerin açık ve kesin olduğu ordularda cesur asker kendi kendine ilerleyemez, korkak asker kendi başına geriye çekilemez. O zaman ordu tek birlik haline gelir. ZHANG

elindeki

YU: Arazinin avantajlarından tam asker zayıf da olsa kazanabilirsin.

2\5

olarak

yararlandığında

SUN TZU 3 4 . İşinin ehli k o m u t a n o r d u s u n u s a n k i bir kişiyi y ö n e t i r g i b i , elinden tutarak yöneten

komutandır.

YORUMLAR DU ğin

MU: Çaresizlik mecazıdır.

içindeki

askerin

SUN

yönetimdeki

kolaylık,

askerli-

TZU

35. Çok k o n u ş m a y a r a k , gizliliği güven altına almak; dimdik durup, adaletli olarak disiplini s a ğ l a m a k komutanın g ö r e vidir.

YORUMLAR MEI rece nize sizi

Sessizlik içinde göze çarpmadan kaldığınız südüşmanınız gerçek durumunuzu anlayamayacaktır. Askeriadaletle ve disiplinle davrandığınız sürece hiç bir düşman rahatsız edemeyecektir. YAOCHEN:

YU: Bilge komutanın emirleri sakin ve dır. Düşman asla sezemez. Yönetimi de adaletli Hiç bir düşman böyle bir komutanı hafife alamaz.

ZHANG

derinlerde gizli-' ve disiplinlidir.

SUN TZU 36. Subaylarının, askerlerinin kafasını g e r e k t i ğ i n d e yanlış rapor ve

olaylarla

karıştırıp,

her ş e y i

sorgulamalarını

engellemesini de bilmelidir.

YORUMLAR LUI QUAN: Bunun gerçek nedeni savaşın başında henüz planların olgunlaşmamış olmasıdır. Komutanlar başlangıç stratejilerini emrindekilerle hazırlamaktansa sonuçtaki zaferin tadını birlikte çıkarmayı tercih eder.

216

DU MU bilmeden

ZHANG YU: Bu sözlerin öğretisi bizce askerin bir şey emirlere itaat etmesi gerektiğidir.

ve

SUN

TZU

37. Savaş düzenlerini, planlarını d e ğ i ş t i r e r e k , düşmanının kendi o r d u s u hakkında sağlıklı bilgi e d i n m e s i n i önlemeli; yerini değiştirip, dolaylı,

karışık yolları t e r c i h e d e r e k düş-

mandan esas amacını saklamayı

başarmalıdır.

YORUMLAR YU: Gerçek amacınızı kimse anlamadığında zafer kesindir. Beyaz Dağların ünlü bilgesinin dediği gibi, "askeri operasyonlarda aldatmacaların kullanılmasının gerçek nedeni, yalnızca düşmanı yanıltmak değildir. Kendi birliklerini de aldatarak körü körüne emrinde tutmak da yararlı bir araçtır."

ZHANG

SUN

TZU

3 8 . O r d u k o m u t a n ı , e n k r i t i k a n d a , y ü k s e k bir y e r e t ı r m a n ı p altındaki merdiveni atmasını den o r d u s u n u düşman

bilmelidir.

Elini

39. G e m i l e r i n i yakar, y i y e c e k kazanlarını kırar; k o y u n s ü r ü s ü g i b i bir o t a r a f a , yönünün

anlaşılmasına

gösterme-

içine başka türlü s ü r e m e z . ordusunu

bir b u t a r a f a y ö n e l t e r e k

olanak yaratmaz.

YORUMLAR ÇAO ğinde

ÇAO: Komutanın bunu olmasını sağlamaktır.

yapmaktaki

amacı

askerin

fikir

birli-

Ll QUAN: Savaştan zaferle dönen ordu ardındaki gemileri ve köprüleri yakarak aynı ülkü çevresinde toplanan ordudur. Asker, komutanın planını bilmediğinde tıpkı bir koyun sürüsü gibi komutanının peşinden gider

217

SUN TZU 4 0 . D ü ş m a n ı k e n d i p l a n ı n a u y g u n bir n o k t a y a s ü r e r e k , t e h l i keye düşmesini

sağlamak

komutanın en

önemli

görev-

lerindendir. 41 . Dokuz arazi t ü r ü n ü n her birine g ö r e a l ı n a c a k ö n l e m l e r , saldırıya veya s a v u n m a y a yönelik doğasının ana kanunlarını

t a k t i k l e r ile i n s a n

mutlaka özenle çalışmalıdır.

YORUMLAR DU MU: Komutan gerileme ya da ilerlemenin avantajları ile zavantajlarından bahsettiğinde esas amacı, arazi faktörünün san üzerindeki etkilerini kullanmaktır

dein-

SUN TZU

42. Düşman arazisinde ilerlerken genel prensip, ne kadar ileri g i d i l i r s e a s k e r i n prensibidir. daha

o kadar

dayanışma göstereceği

Sınır y a k ı n l a r ı n d a ise t a m t e r s i n e k a r g a ş a

olasıdır.

43. Kendi ülkeni a r d ı n d a bırakıp, komşu kritik arazidesin d e m e k t i r . yorsa,

birleşen yolların

araziye girdiğinde,

Dört y ö n d e iletişim kurulabili-

bulunduğu anahtar arazidesindir.

4 4 . Bir ülkenin içlerine g i r d i ğ i n d e ciddi a r a z i d e s i n .

Düşman

arazisinde fazla ilerlemediğinde bulunduğun arazi yakın arazidir. 4 5 . D ü ş m a n ı n s a ğ l a m k a l e l e r i g e r i n d e k a l m ı ş , ö n ü n d e ise d a r geçitler b u l u n m a k t a y s a bu araziye kuşatılmış arazi denir. Çıkış o l a n a ğ ı y o k s a bu a r a z i y e Ümitsiz Arazi d e n i r . 4 6 . Bu d u r u m d a , dağınık arazide a d a m l a r ı m a a m a ç birliği a ş ı l a r ı m . Y a k ı n a r a z i d e ise, t ü m b i r l i k l e r i m i n a r a s ı n d a yakın temas olmasına bakarım.

218

47. İhtilaflı arazide, artçı b i r l i k l e r i m e d i k k a t eder, hızlandırırım. 48. Açık arazide, tırırım.

dikkatimi savunmam

üzerinde yoğunlaş-

Birleşen yolların bulunduğu anahtar arazide

müttefiklerimle işbirliğini ararım. 49. Ciddi arazide m a l z e m e ikmalini g ü v e n c e altına almaya ç a l ı ş ı r d ı m . Z o r a r a z i d e ise d i k k a t i m i o r d u m u d u r m a k s ı z ı n ilerletmeye verirdim. 50. Kuşatılmış arazide o r d u m u n geri ç e k i l m e yollarını kapatırdım.

Ümitsiz arazide, askerlerime hayatlarının kurtul-

masının

ümitsiz olduğunu

söylerdim.

51 . Bunun nedeni, d ü ş m a n t a r a f ı n d a n gelmesinin olanaksız olduğunu t ü i n a t ç ı bir d i r e n i ş

kuşatıldığını, yardım

bilen a s k e r d e olağan

üs-

g ü c ü , s ı n ı r s ı z bir s a v a ş m a i s t e ğ i n i n

ortaya çıkacağını; askerlerimin

t e h l i k e a l t ı n d a her e m r i

yerine getireceğini bilmemdir.

YORUMLAR DU Mü: Asker düşman tarafından kuşatılmadıkça düşmana direnerek zafere ulaşacak kararlığa sahip olamaz. Ancak çaresizlikle karşı karşıya kaldıklarında birlik beraberlik içinde savunmalarını oluştururlar. MENG

SHI:

Korku

yollarında

ilerleyen

SUN 52.

Durumunu

asker her emre

itaat

eder.

TZU

bilmediğimiz k o m ş u prenslerle işbirliği y a p a -

m a y ı z . Ö n c e d e n uçurumlarını, bataklıklarını, dağlarını, ormanlarını, tuzaklarını

bilmediğimiz topraklardan

y u g e ç i r m e k a k ı l işi d e ğ i l d i r . Y ö r e y i b i l e n yararlanmadıkça, doğanın

bir o r d u -

kılavuzlardan

sağladığı avantajları kullana-

mayız.

219

5 3 . S a v a ş ç ı bir p r e n s a ş a ğ ı d a k i d ö r t , b e ş p r e n s i b i g ö z a r d ı edemez. 5 4 . S a v a ş ç ı b i r p r e n s g ü ç l ü bir

ülkeye saldırdığında gene-

rallikteki ustalığını, d ü ş m a n kuvvetlerinin birleşmesini e n g e l l e m e k t e k i başarısıyla gösterir.

Kendisini düşmana

o l d u ğ u n d a n g ü ç l ü g ö s t e r i p , d ü ş m a n ı n olası m ü t t e f i k l e r ini k a r ş ı s ı n a ç ı k m a k t a n c a y d ı r ı r .

YORUMLAR XI: Düşmanın planını çözüp, anladığında arazi koşullarını kullanarak yapacağın manevralarla düşmanı çaresiz bırak. Bu durumda en güçlü ülkeler bile karşına çıkacak büyüklükte bir orduyu kuramayacaktır.

WANG

ZHANG YU: Güçlü bir ülkeye saldırı için yalnızca sahip olduğun güç ve zenginliğe güvenecek olursan, askerin verdiği kayba tepki göstererek arkanda saf olmayacaktır. Aralarında anlaşmazlık olan ülkelere güçlü bir orduyu gösterdiğinde ise düşman liderleri senden ürkerek başka ülkelerle ittifak kurma cesaretini gösteremeyeceklerdir. SUN TZU 55. D i ğ e r ü l k e l e r l e i ş b i r l i ğ i y a p m a k t a n y a d a o n l a r d a n y a r d ı m i s t e m e k t e n s e , k e n d i gizli planlarını u y g u l a y a r a k d ü ş m a n larının başını d ö n d ü r ü r , k o r k u t u r .

Bunu

başardığında,

d ü ş m a n kentlerini fazla z o r l a n m a d a n ele geçirir, d ü ş m a n krallıklarını sona erdirir.

YORUMLAR YU: Müttefik ve yardımcılar için çaba göstermemen halinde izole edilip, yardımsız kalırsın. Ülkende yeterli otoriteyi kuramadığın taktirde halkın seni terkeder, ülken zayıflar. Kişisel öfkeni kontrol edemeyip komşularını şiddetle tehdit ettiğinde ise aslında kendi ülkeni yok edersin.

ZHANG

kını

Bu konudaki birleştiremeyip,

başka bir yorum ise düşmanın olan askerini toplayamıyor, müttefikleriyle

ülke bir

halara-

ya gelemiyorsa bu durumda düşmanının ritesini iyice yitirmesini sağla ki düşman arzun çerçevesinde elde edebilesin. SUN

temas yollarını kes, kalelerini, ülkesini

otokendi

TZU

5 6 . A s k e r l e r i n e kural dışı ö d ü l l e r ver, ö n c e k i p l a n l a r ı n dışında da emirler buyur.

Bunları hakkıyla yaptığında, ordunu

t ı p k ı t e k kişilik bir b i r i m m i ş g i b i y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n .

YORUMLAR MEI YAOCHEN: Önceden tespit edilmiş ödüllerin ötesinde lebilecek ödüllerin yararını göz önünde tut. Düşmanın da yönde kendi askerine verdiği sözleri takip et. LİN: Bir şatoyu ya da ülkeyi ele uygulamadığın ceza veya ödüller koy. şında hükümet kararları al, uygula. JİA

SUN

veriaynı

geçirmek istediğinde ülkende Her zamanki kuralların dı-

TZU

57. A s k e r l e r i n e planı değil, g ö r e v i söyle. S o n u c u , p a r l a k s a göster.

D u r u m sıkıntılıysa sakın

bir ş e y s ö y l e m e .

YORUMLAR MEI YAOCHEN: Askere stratejini anlatmaya kalkma, kendilerinden sadece savaşmalarını iste. Onlara kazanacaklarını anlat. Başlarına gelebileceklerden asla söz etme. WANG

lacaktır. caktır ZHANG

maya

XI:

Asker

Gerçeğin sızması, stratejinin anlaşılmasına neden oendişelendiğinde tereddüt edecek, korkuya kapıla-

YU: müsaittir.

İnsan

psikolojisi

korkudan

11

uzaklaşıp,

ödüle

koş-

SUN TZU 58. Ordunu ölüm tehlikesine, zorluklara sür; zaferle dönecektir. 59. İnsan d o ğ a s ı g e r e ğ i z o r a d ü ş m e d i k ç e y e t e n e k l e r i n i s o nuna

kadar kullanmaz.

YORUMLAR MEI YAOCHEN: Asker zorda kalmadıkça kendisini savaşa tam olarak konsantre etmez. Gerçek tehlike ve zorlukla karşılaştıklarında kazanmaları ya da kaybetmeleri tümüyle böyle zamanlarda ne yapabileceklerine bağlıdır. SUN TZU 60. Savaşta zafer,

kendi konumunu d ü ş m a n hedeflerine göre

a y a r l a m a k l a gelir. 61 . Düşman saflarının ardına inatla s a r k m a k , s o n u n d a

düş-

man komutanını ö l d ü r m e başarısını getirecektir. 6 2 . B u n a ince hesapla k a z a n m a k denir.

YORUMLAR DU MU: Düşmana saldırmayı arzuladığında düşman hatları arasında bir açık göremiyorsan yapacağın iş kendi formunu düşmandan gizleyip, izlerini yok etmektir. Düşmanı gizlice takip ederken, sürprizi baskınlar yapmaya da hazır olmalısın. Düşman senden oldukça güçlü olduğundan seni hor görüyorsa, kendini olduğundan daha da zayıf ve teslim olmaya hazır göster ki seni küçümseyerek ağırlaşsın. Gevşediği anı iyi takip et ki tam rahata erip açık verdiğinde vurabilesin.

Düşman artık evine dönmeye hazırlanmaya başlamışsa yol ver geçsin. Dönüş yolunda peşinden takip edip zayıf anını kolla. Düşmanın yolu açık olduğu sürece savaş arzusu sönük kalacaktır. Bundan yararlan. Bu teknikler düşmanın davranışlarının doğurduğu taktiklerdir.

2 2 2

YU: Başta kendini düşman hareketlerine göre adapte et. uygun zamanda komutanlarını imha et. Görev ustalığı diye derim. SUN TZU

ZHANG

Sonra buna

63. K o m u t a y ı ele a l d ı ğ ı n d a , c e p h e d e k i ön yolları kapat, resmi kayıtları y o k et, elçilerin g e ç i ş i n i e n g e l l e .

YORUMLAR ZHANG YU: Bir kere üst düzey kararlar verilip askeri strateji belirlendiğinde sınırlar kapatılıp, resmi kayıtlar imha edilmelidir ki casuslar dışarı sızıp bilgi taşıma fırsatı bulamasın. SUN

TZU

6 4 . S a v a ş k o n s e y i n d e k a r a r l ı ol, d u r u m k o n t r o l ü n ü e l i n e al.

YORUMLAR MEI YAOÇHEN: kararlılık ketumluk

Savaş konseyindeki sağlayacaktır. SUN

planlamadaki

sertlik

ve

TZU

65. D ü ş m a n ı n açık bıraktığı kapıdan içeri dal. 66. Düşmanın k u t s a l varlıklarını ele g e ç i r e r e k d ü ş m a n ı zorla. Düşman birliklerinin bir y o l u n u 67. Güçlerini

ilerleme zamanlamasını öğrenmenin

bul. hazırlamadan

bitirici savaşa girme.

68. Düşmanın açığını buluncaya kadar yeni gelin gibi çekingen ol; açığı b u l d u ğ u n an y a b a n t a v ş a n ı gibi fırla. D ü ş m a n için artık ç o k g e ç t i r .

223

B ö l ü m XI I

ATEŞLE SALDIRI SUN

TZU

1. A t e ş l e saldırının beş yolu vardır. anında yakmaktır. Üçüncüsü

Birincisi askerleri kamp

İkincisi m a l z e m e depolarını yakmaktır.

malzeme taşıyan araçları yakmak;

ise d ü ş m a n ı n s i l a h ,

dördüncüsü

mühimmat depolarını yakmaktır.

Beşinci yol da d ü ş m a n birliklerinin arasına ateş atmaktır. 2. Saldırıya g e ç m e n i n en önemli koşulu ateş olanaklarına sahip olmaktır.

G e r e k l i m a l z e m e her a n

hazır t u t u l m a l ı d ı r .

3. Ateşle saldırının mevsimi, yangın b a ş l a t m a n ı n özel g ü n leri 4.

vardır.

Uygun mevsim havanın kuru o l d u ğ u aylar olup;

özel g ü n -

ler r ü z g a r ı n y ü k s e l d i ğ i g ü n l e r d i r . 5 . A t e ş l e s a l d ı r ı e s n a s ı n d a beş o l a s ı l ı ğ a hazır o l u n m a l ı d ı r . 6 . (a) A t e ş d ü ş m a n k a m p ı n a y a k l a ş t ı ğ ı n d a d ü ş m a n a g e c i k m e d e n saldır. 7 . (b) A t e ş d ü ş m a n a y a k l a ş t ı ğ ı h a l d e d ü ş m a n a s k e r l e r i hala s e s s i z ise, b e k l e . S a l d ı r m a . 8 . (c) A l e v l e r y e t e r l i y ü k s e k l i ğ e u l a ş t ı ğ ı n d a

s a l d ı r m a k için

k o ş u I l a r u y g u n s a saldır; y o k s a , o l d u ğ u n y e r d e kal. YORUMLAR DU MU: Genel olarak ateşin savaş aracı olarak kullanılmasındaki amaç düşman içinde karışıklık yaratarak kendine saldırı fırsatı yaratmaktır. Yoksa düşmanı ateşle yok etmek mümkün değildir.

Saldırı için en uygun an ateşin yükseldiği andır; yoksa ateşin düşman tarafından kontrol altına alındığı sırada saldırmak akıl işi değildir. Sun Tzu Hoca bizlere ateş kullanımında çabuk davranmamızın gerektiğini öğretiyor SUN TZU 9. (d) D ı ş a r ı d a n a t e ş l e saldırı o l a n a k s ı z s a , k a m p ı n i ç i n d e kendi kendine yangın çıkmasını bekleme.

Uygun zamanı

bekleyip, saldır.

YORUMLAR ZHANG YU: zorunlu değildir. tılabilir önemli ratılmasıdır.

Düşman kampında yangın çıkarmak için beklemek Yangın düşman kampının çevresinden de başlaolan uygun zamanda uygun saldırı fırsatının yaSUN TZU

10. ( e ) Y a n g ı n ı b a ş l a t t ı ğ ı n d a , r ü z g a r ı n a r d ı n d a kal. R ü z g a r a karşı s a l d ı r m a .

YORUMLAR MEI mez.

YAOCHEN:

Düşmanın

Ateşin sonuna

momentine karşı kadar savaşacağı

saldırmak kesindir.

sonuç

getir-

SUN TZU 1 1 . G ü n d ü z ç ı k a n r ü z g a r u z u n s ü r e l i d i r . G e c e e s i n t i l e r i ise çabuk diner.

YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Gündüz başlayan rüzgar gece geldiğinde, başlayan rüzgar ise gündüz olduğunda duracaktır. Bunu unutma.

2 2 5

gece sakın

SUN 12. Her o r d u d a

TZU

a t e ş l e i l g i l i b u b e ş o l a s ı l ı k ç o k iyi b i l i n m e l i ,

yıldızların h a r e k e t i izlenmeli, a t e ş l e saldırı özel g ü n l e r i takip edilmelidir.

•

YORUMLAR

YU: Ateşi kullanarak düşmana saldırıyı bilmek yeterli değildir. Aynı şekilde düşmanın ateşle saldırısına nasıl karşı konacağını da bilmeye zorunluyuz. Yangın kullanımında hava koşullarını takip ederek hava koşullarının kullanımı prensibine sıkı sıkıya bağlı kalmalıyız.

ZHANG

SUN

TZU

1 3. Ateşi saldırı aracı olarak k u l l a n m a k zeka belirtisidir. Suyu s a l d ı r ı a r a c ı o l a r a k k u l l a n m a k ise g ü ç g ö s t e r g e s i d i r . 14. Suyla d ü ş m a n d u r d u r u l a b i l i r , a m a t ü m o l a n a k l a r ı e l i n d e n alınamaz.

YORUMLAR ZHANG

Saldırıda ateş kullanımı zaferi getirir. Suyu düşman bölmekte kullanabilirsiniz. Gücü bölünen düşman zayıf sizin birlikleriniz gücünü korumuş olacaktır.

YU:

ordusunu düşerken

SUN TZU 15. Girişimcilik savaşı

ruhunu

kullanmaksızın

kazanmaya çalışan

düşmana saldırıp,

k o m u t a n şanssız k o m u t a n d ı r

Çünkü sonuç, zaman ve kaynak kaybından öte değildir. 1 6 . B i l g e k o m u t a n planlarını ö n c e d e n hazırlar;

usta k o m u t a n

kaynaklarını değerlendirir. 1 7 . A v a n t a j g ö r m e d i k ç e h a r e k e t e t m e ; k a z a n a c a k bir ş e y olmadıkça ordularını kullanma; kritik o l m a d ı k ç a s a v a ş m a .

226

bulunduğun

pozisyon

YORUMLAR ZHANG YU: Silahlar uğursuz araçlardır; savaş ise tehlikelerle doludur. Akıllı hükümdarlar savaşta yenilgiden olabildiğince kaçınmalı bu nedenle de orduyu küçük amaçlarda kullanmamalıdır. Silah ancak başka çare kalmadığında kullanılmalıdır. SUN TZU 1 8 . Hiç bir h ü k ü m d a r o r d u l a r ı n ı k e n d i ö f k e s i için s a v a ş a s o k m a m a l ı , hiç bir k o m u t a n k e n d i hırsı i ç i n s a v a ş a k a l k mamalı. 1 9 . Size bir a v a n t a j s a ğ l a y a c a k s a i l e r l e y i n , y o k s a y e r i n i z d e kalın. 20. Zamanla öfke mutluluğa, s i n i r l e n m e m e m n u n i y e t e d ö n ü şebilir. 2 1 . A n c a k , y o k e d i l e n bir k r a l l ı k a s l a y e n i d e n k u r u l a m a z ; ölüler canlanamaz. 2 2 . B u n e d e n l e , b i l g e h ü k ü m d a r d i k k a t l i , iyi k o m u t a n t e d b i r l i o l m a l ı d ı r . Bir ü l k e y i b a r ı ş i ç i n d e y ö n e t m e n i n , o r d u y u güçlü t u t m a n ı n yolu budur.

YORUMLAR ÇAO

ÇAO:

W A N G XI: dan başka

Orduyu

kendi amaçlarınız

Duygularınızda yarar getirmez.

tutarsızlık

için size

kullanmayın. onur

ve

itimat

kaybın-

ZHANG YU: Silah kullanımında dikkatli bir hükümet ülkesini venlik içinde yaşatabilir. Savaşı hafife almayan askeri liderin dusu bütünlük içindedir

227

güor-

B ö l ü m XIII

CASUSLUK VE İSTİHBARAT SUN

TZU

1 . Y ü z b i n a s k e r l i k bir o r d u y u k u r u p , u z a k s a v a ş l a r a g ö n d e r mek, halkın üzerine büyük y ü k bindirir, devletin o l a n a k l a rını t ü k e t i r . S a d e c e g ü n l ü k h a r c a m a l a r y ü z bin g ü m ü ş e k a d a r y ü k s e l e b i l i r . Ülke içinde d e , d ı ş ı n d a da b ü y ü k kargaşalık olacak, t ü k e n e n insanlar savaş yollarında dökülec e k t i r . Yüz bin a s k e r i n en az d ö r t , b e ş y ü z bin aile o l d u ğ u d ü ş ü n ü l e c e k o l u r s a , e t k i n i n n e k a d a r g e n i ş bir a l a n d a o l duğu anlaşılabilir. 2. Düşman

kuvvetler,

bir k a ç g ü n

i ç i n d e o l u ş a c a k bir s o n u ç

için y ı l l a r c a karşı karşıya d u r a b i l i r l e r . B u b ö y l e y k e n , m a a ş ı nın,

ödüllerinin

öğrenmeyi

devamını düşünerek düşmanın

durumunu

i h m a l e t m e k insanlık dışı d a v r a n ı ş t ı r .

3 . B u ş e k i l d e d a v r a n a n kişi lider o l a m a z ,

hükümdarına yarar-

lı o l a m a y a c a ğ ı gibi zafere de ulaşamaz. 4. Bilge hükümdarla,

iyi bir k o m u t a n ı n n o r m a l a s k e r l e r e

oranla kolaylıkla savaş kazanıp, zafere ulaşması İSTİHBARAT'a

bağlıdır.

5. Bu i s t i h b a r a t ruh ç a ğ ı r m a k l a g e l m e z . T e c r ü b e ya da h e s a p lamayla da üretilemez. 6. Düşmanın durumu

ancak başka insanlardan öğrenilebili-

nir. 7-Beş tür casus (a) Y ö r e s e l

kullanılır.

casuslar.

(b) İç c a s u s l a r . (c) D e v ş i r m e

Casuslar.

228

(d) H ü k ü m l ü

Casuslar.

(e) H a y a t t a K a l a n C a s u s l a r . 8 . B u b e ş t ü r c a s u s u n h e p s i bir a r a d a k u l l a n ı l d ı ğ ı n d a g i z l i ist i h b a r a t s i s t e m i n i kimse ele g e ç i r e m e z . Buna, Kutsal Kullanımı denilir. kıymetli

İplerin

Bu güç her h ü k ü m d a r ı n en

kaynağıdır.

9. Yöresel casuslardan anlaşılan

bir b ö l g e d e y a ş a y a n k i ş i -

lerden haber alma hizmeti almaktır. 10. İ ç c a s u s d ü ş m a n s u b a y l a r ı n ı n

kullanımıdır.

1 1 . D e v ş i r m e c a s u s l a r , ele g e ç i r i l i p , d ü ş m a n a l e y h i n e kullanılan d ü ş m a n c a s u s l a r ı d ı r . 12. H ü k ü m l ü y a d a Ölü c a s u s l a r d ü ş m a n ı y a n ı l t m a k a m a c ı y l a çeşitli davranışlara yönlendirilip sonra da bizim casuslarımızca d ü ş m a n a bilinçli olarak belirtilen casuslardır. 13. Y a ş a y a n c a s u s l a r , başaran

düşman

kampından

haber getirmeyi

casuslardır.

YORUMLAR ZHANG

mutanlar balarıdır.

YU: İç casuslar düşman yönetiminin ile düşman tarafından cezalandırılmış

hor gördüğü kosubayların akra-

DU MU: Düşman yönetiminde işini yitirmiş zeki yöneticilerin yanısıra, aşırılıkları nedeniyle cezalandırılmışlar, ve doğaları gereği açgözlü insanlar vardır. Bunların dışında hak ettiklerine inandıkları mevkilere getirilmemiş olanlarla ülkenin karşılaşacağı zorlukları kendi çıkarları için kullanmayı amaçlayanlar da bulunabilir. Ayrıca yine yönetim içinde ikiyüzlülük ve aldatmayı huy edinmişler de vardır.

laşılarak zırlanan

Bunların her birine ülkenin gerçek planlar hakkında

gizlice, çeşitli rüşvet durumunu öğrenmek, bilgi almak mümkün

yöntemleri ile yaksizinle ilgili haolabileceği gibi yi-

ne bu tür insanları kullanarak yaratmak da olasıdır.

düşman

ülkesinde

kargaşa

ve

ikilik

Ll QUAN: Düşmanın üzerinize gönderdiği casuslara cömert davranarak kendi yanınıza çekin. Bu tür devşirme casuslar karşı casusluk ya da iki taraflı casuslukta kullanılır. XI: Devşirme casuslar ele geçirilen ve bize bilgi verilmesi için teşvik edilen ya da düşmana yanıltıcı bilgi vermek amacıyla geri gönderilen düşman casuslarıdır. Hükümlü casuslar daha çok kendi üstlerince düşmana yanıltıcı bilgi iletmek üzere kullanılan casuslardır. Bu casusların sonu genellikle ölümdür; bu yüzden bu tür casuslara ölü casus da denilir.

WANG

DU YU: Yanıltıcı bilgi vererek düşman üzerine gönderdiğiniz casuslar düşman eline geçtiğinde düşman tüm hazırlıklarını bu casuslardan edindiği istihbarata dayanarak yapacaktır. Ancak gerçek düşman tarafından anlaşıldığında bu casusların sonu ölümdür. DU MU: Yaşayan casuslar bilgiyi iki tarafa da taşıyan casuslardır. Yaşayan casusların seçilirken özellikle aptal görünümlü ancak zeki, dış görünümlerinden anlaşılması imkansız cesarette, güçte olan savaşçılar seçilmelidir. Bu tür casusların karşı tarafça satın alınması imkansız olduğu gibi yine bu casuslar açlık, susuzluk, onursuzluk gibi her türlü zorluğa aldırış bile etmezler. SUN TZU 14. O r d u i ç i n d e e n yaksn t a k i p t e t u t u l a c a k kişiler c a s u s l a r d ı r . B a ş k a hiç bir b i r i m c a s u s l a r k a d a r ö d ü l e l a y ı k d e ğ i l d i r . Y e r y ü z ü n d e k i b a ş k a hiç b i r m e s l e k c a s u s l u k k a d a r g i z l i liğe s a h i p d e ğ i l d i r .

YORUMLAR DU YU: Kendisine man için çalışmaya, Bu nedenle casuslara

iyi davranılmayan casus dönekleşerek düşsizin hakkınızda bilgi taşımaya başlayabilir. zengin ödüller verin ki yaptıkları işe güve-

230

niniz olsun. etmektedir.

Görevini

gizlilikle

yapmayan

casus

kesinlikle

intihar

SUN TZU 1 5 . D o ğ a l ü s t ü n z e k a y a s a h i p o l m a y a n hiç k i m s e c a s u s o l a maz. 16. C a s u s l a r iyilik v e d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z . 17. Casusların

raporlarını anlamak ve d o ğ r u l u ğ u n d a n emin

o l m a k için ince z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 18. Uyanık ol!

Her iş için c a s u s k u l l a n .

YORUMLAR DU

MU:

Her meselenin

çözümü

önceden

edinilen

bilgiye

dayalı -

SUN TZU 1 9 . Bir c a s u s z a m a n ı g e l m e d e n bir h a b e r i b a ş k a s ı n a v e r m i s se, h e m c a s u s u h e m de h a b e r i alan kişiyi öldür.

YORUMLAR MEI haberi

Casusu öldürmenin nedeni öldürmenin nedeni ise konuşmasını

YAOCHEN:

alanı

bilgiyi sızdırması, engellemektir.

SUN TZU 2 0 . A m a ç i s t e r bir o r d u y u v u r m a k , i s t e r bir ş e h r i z a p t e t m e k , i s t e r s e bir k i ş i y e s u i k a s t d ü z e n l e m e k o l s u n ,

komutanlar-

ın, k o m u t a n y a r d ı m c ı l a r ı n ı n , k a p ı m u h a f ı z l a r ı n ı n , n ö b e t ç i lerin isimlerini ö ğ r e n m e k özel ö n e m e sahiptir. Casuslarımızın amacı bu bilgilere sahip olmaktır.

YORUMLAR DU MU: Düşmana saldırmadan önce düşmanın yetenekleri hakkında bilgi almak son derecede önemlidir. O zaman, her bir düşman için kapasitelerine uygun önlemler alınabilir. SUN T Z U 2 1 . Düşmanın aramıza g ö n d e r d i ğ i casuslar t e s p i t edilip, rüşv e t l e k a n d ı r ı l m a l ı , ele g e ç i r i l i p r a h a t e d e c e k l e r i y e r l e r d e tutulmalıdır. Böylece onları kendi saflarımıza çekip devşirme casus yaparak kendi hizmetimizde kullanabiliriz. 2 2 . D e v ş i r m e c a s u s l a r ı n bize s a ğ l a y a c a ğ ı b i l g i l e r s a y e s i n d e mahalli ve iç casusları elde edebiliriz. 2 3 . Y i n e y a l n ı z o n l a r ı n s a y e s i n d e Ölü c a s u s l a r ı k u l l a n a r a k yanıltıcı bilgileri d ü ş m a n a ulaştırabiliriz. 24. Son olarak, yine onların s a y e s i n d e Y a ş a y a n c a s u s l a r d a n bilgi alabiliriz.

YORUMLAR ZHANG YU: Devşirme casusların vereceği bilgilerle düşmanın içindeki açgözlü ve sizin adınıza çalışabilecek görevlileri bulursunuz. Bu yöntemle ele geçirip çalıştıracağınız çift taraflı casusları düşmanı kandırma yollarını anlamakta kullanıp, düşman aldatmak amacı ile ölü casuslar kullanın. Yine devşirme casusların vereceği bilgi ışığında düşmanın gerçek durumunu anlayıp yaşayan casusları düşmana gönderin. SUN TZU 25. Casus k u l l a n m a n ı n tek a m a c ı d ü ş m a n h a k k ı n d a bilgi t o p l a m a k t ı r . B u b i l g i ise, ilk o l a r a k D e v ş i r m e C a s u s t a n a l ı n a bilir. B u n e d e n l e D e v ş i r m e C a s u s e l ü s t ü n d e t u t u l m a l ı d ı r .

232

2 6 . Eski z a m a n l a r d a Y i n h a n e d a n ı n ı n y ü k s e l m e s i Hsia t a r a f ı n d a n

kontrol edilen

I Chih a d ı n d a k i

İmparator casusla

g e r ç e k l e ş m i ş t i . Aynı şekilde Chou H a n e d a n ı da Yin'e bağlı c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i .

YORUMLAR DU MU: Düşmanın gerçek durumunu anlamak ve bu amaçla başka tür casusların da kullanımı devşirme casuslara, döneklere ya da çift taraflı casuslara bağlıdır. Bu nedenle bu casuslara çok iyi davranmak gerekir. SUN

TZU

2 7 . O r d u n u n c a s u s l u k k a n a d ı n ı e n iyi k u l l a n a n h ü k ü m d a r b i l g e h ü k ü m d a r , e n iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise u s t a komutandır.

Casusluk sonuç getirir.

Ordunun

harekattaki

b a ş a r ı s ı c a s u s l a r ı n b e c e r i s i ile o r a n t ı l ı d ı r .

YORUMLAR DU MU: Düşmanın durumu bilinmedikçe bir ordunun operasyona kalkması başarı getirmez. Haber alma ise casus kullanılmadan yapılamaz.