Sun Tzu - Savaş Sanatı

Türkçesi Adil Demir

KASTAŞ

SAVASa

YAYINEVİ

SANATI •

Çinli fi lozof savaşçı S U N - T Z U ' n u n g ü n ü mü z d e n 2 500 yıl ö n c e yazdığı SAVAŞ SANATI isimli bu eserin 1 3 b ö l ü m d e n ol uşan 3 8 4 SAVAŞ TEORİ Sİ g ü n ü m ü z e kadar t ü m strateji uzmanl arının ve Harp Aka d e mi l e r i ni n t e m e l kaynak kitabı ol muştur . " SAVAŞMADAN KAZANMAK" prensi bini ana doktr i n ol arak alan bu eser: Takt i k ve stratej i k savaşl ara yol göst er di ği kadar, g ü n ü m ü z e k o n o m i k ve sanayi savaşl arına da kılavuzluk et me k t e , E K O N O M İ S T ve P O L İ T İ K A C I L A R A da yol g ö s t e r me k t e d i r .

T h o m a s Cleary' nin 1910 basımlı " T h e A r t of W a r " adlı eseri nden Adil D e mi r t arafı ndan çevrilmiştir.

ISBN: 9 7 5 - 6 5 4 4 - 3 6 - 8 Çeviri © ADIL DEMİR Yayınl ayan K AST AŞ YAYI NEVİ Tel: 0 2 1 2 - 5 2 0 5 9 7 0 Kapak Tasarım RENK A J A N S M. T A N J U AK AD Baskı & Cilt K UŞ A K OFSET Himaye-i Etfal Sokak Yıldırım işhanı No: 1-2-3 Cağaloğlu - İstanbul Tel: 0 2 1 2 - 5 2 7 4 1 0 3

Üç ünc ü Baskı Mar t 2008

SUN-TZU

SAVAS SANATI o

SAVAŞMADAN EKONOMİST YOL

KAZANMAK VE

GÖSTEREN

KASTAŞ

DOKTRİNİ

POLİTİKACILARA ESER

YAYINEVİ

Himaye-i Etfal Sok. No: 6 Dr. Or h a n b e y iş Hanı Ca ğ a l o ğ l u - İstanbul Tel: 021 2 520 59 70 Fax: 021 2 511 36 68 E-mail: k a s t a s v a v i ne v i @a ma i l . co m

SU N U Sa SAVAŞ Bundan

yaklaşık

savaşçı

Sun

(Sunzi

bingfa)

prestijli bin

ve

ları, ve

Sun

çekten

de

klasik

büyük pek

b a ş a rıd ır,'

önce

ge re k

strateji Asyalı

topluma Japonya'da

p o liti­ b ir

bilim

ad a m ­

çağın

siyaset

uygulamışlardır.

Japonya'nın

büyük

ve

neredeyse

Savaşm adan

doktrininin

kı­

m odern

ile

kimse,

ünlü

iki

uzmanlarına

gösterm ektedir.

gösteren öğretilerini,

en

teorileri

idareci

yol

Sanatı

tarihinin

Sanatinın

m odern

çok

ünlü filozof

Savaş

stratejileri

ve

b ir başarı

Tzu'nun

yıl

işadamlarına

becerisini

bugün

G er­

bugünkü

ba­

kazanm ak

ro l

oynadığı

en

konu­

birleşm işlerdir. Savaş

bilm eyen

Sanatı

rekabet

rarası

çekişm e

tabın

okurlarına

vaşsız

za fer

kolojisinin üstünlük

bugünün

ve

kazanmanın

savaş

hemen

uygulama yararlar

Bence. ya

Savaş da

ve

doğru

ile

tutar.

fiziğinin,

p s i­ karşı

Kitap

büyük acım a­

benzer koşullarla

sahip

Ki­ sa­

rakiplere bugünkü

Tzu'nun

becerisine Sanatı

ışık

olabilmek,

anlaşılmasıdır.

Sun

kolaylıkla

bitm ek ulusla­

rekabetin

analizi

h e r zaman ve

içindeki gerekse

hatlarına yenilm ez

değerlendirildiğinde

görülecek

layabileceği

kişisel,

ana fikir

yollarının

kullanımının

öğrencileri

ana

okunarak

yaşamında

dünyası

g e re k

m ücadelenin

verdiği politikasının

şılaşılabileceği

iş

konusunda

kazanmak,

ve

dikkatle iş

bugün

KİTABIDIR

olan

Savaş

askeri lid e r

toplum dan

Sun

sunda

eser,

eseridir.

modern

Tzu'nun

de

büyük

sız

savaş

yaşamına

şarısında.

b ir

bu

geçm e

iş

yüz

adlı

g ibi

Feodal

beş

yazılmış

gerekse

gecede

bin

tarafından

yıldır tüm

e ttiği

kacılara

iki

BARIŞIN

Tzu etkileyici

beşyüz

lavuzluk

SANATI

ka r­

derslerinin

p ra tik

işadamlarına

sa ğ ­

bulunacaktır. sadece

araştırmanlarının

askerlerin

ya

yararlanacağı

da

tarih

b ir

kitap

olmaktan lanma

ço k

bugünün

alanını

mında

en

bulacak

dünyasındaki

çok ve

iş

bu

ikibinbeşyüz

doğru

yorumlamayıbecerecek

çilmez

el

kitabı

Sun ya'da,

de

Uzak nimum

avlamaya

tam

anlamıyla

daha

iyi

geri

daha

sürekli

m addesel

m addi

gelişmeyi

ve

manevi

alanında

hem

de

çerçevesinde

yaparak

düşmanı bölümü

savaş modelinin

ve

güçlerin

ve

davra­

gücü olmuştur.

Ya­

karışımı

zihinsel gelişm eyi

Savaş

barışın

da

Sanatı,

sadece

ya da

insanlığın

çabalar.

şekilde hem

Tao

yarata­

sürekli olarak

dengelenm esine aynı

nedenle

çıkarır,

aynı gelişmenin

çeker;

Taoizm

olduğunu

öne

oluşmasına

olan

felsefesi 'savunma

insan düşünce

yanında durarak zamanın

m akta

zam anda

çelişen

yönlerinin

Bu

m i­ ver­

Savaş Sanatı

yönetilenin

olmuştur.

gibi

zarar

iktidarların

destek

en

anlaşılacaktır.

dikkat

da

te ­ gö­

içinde

maksimum

vurgularken

de

A s­

yöntem le­

felsefe

belirleyici

Taoizm,

dövüş

dövüş felsefesi olan

Taoizm,

birbiriyle

tehlikelere

bu

iyi

Doğu

düşündürür. Bilindiği benzer

ve Çin

öneren

yaset

ge­

teknolojinin

özgü

Kitabımızın

okunduğunda

şamın,

cağı

vaz

Savaş Sanatindan

hasmına

dalgalanmaların

teknolojik

ve

çekilir gibi manevra

tarihi boyunca

nışlarından

okuyarak,

ölçüde etkilendiği

Doğu'ya

de

yöneliktir.

saldırısı' prensibi

bilim

dolayısıyla

ile

anlaşılacak

Çin

o rta ­

eseri

incelendiğinde

olacağını bize

kullanımı

gereğinde

gafil

Uzak

dövüş yöntem leri

güç

yarar­

savaş

adamlarının

önem li

ve

esinlenmiş Doğu

meye,

bugünkü

Taoizm'den

azından

Sanatı

Taoizm'den

Hatta,

rinin

ve

sınırsız

yıllık

iş

psikolojinin,gerekse

melini oluşturan rülür.

akıllı

kullanım

olacaktır.

Tzu'nun Savaş

gerek

dünyasındaki

ihtiyaçları yıkılmasına

düşüncesini savaşın

Si­

yönetenin,

yansıt­

değil

aynı

kitabıdır. ADİL

DEMİR

İSTANBUL ŞİŞLİ 26 A ğ u s t o s 2 0 0 1

6

İÇİNDEKİLER A-

SAVAŞ SANATI

BARIŞI N A N A H T A R I D I R

Savaş Sanatı Ve I a o i / m ...........................................................................9 Savaş Sanatının Yapısı ve içeriği........................................................ 25 Iaıilıi Çerçeve........................................................................................... 38

B-

SAVAŞ S A N A T I (Tam metin olarak 13 Böl üm 384 Madde)

Bölüm Böl üm Böl üm Bölüm Bölüm Böl üm Böl üm Böl üm Böl üm Bölüm Bölüm Bölüm Bölüm C-

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII

Planl ama (25 Madde) ....................................................43 Savaşın Maliyeti (19 Ma d d e ) ....................................... 46 Savaşta Strateji (19 Ma d d e )........................................ 49 Takti k (20 Madde)..........................................................52 Enerji (23 Madde)............................................................ 54 Gücün Kullanımı (34 Ma d d e ) ...................................... 57 Savaşta Manevra (37 Ma d d e ) ..................................... 61 Takti k Değiştirme (14 Ma d d e ) ....................................64 Or d u n u n ilerlemesi (45 Ma d d e ) .................................66 Arazı Faktörü (31 Madde) ............................................ 70 Arazi de Dokuz Konum (68 Madde) ...........................74 Ateşl e Saldırı (22 Madde) ............................................. 81 Casusl uk Ve i stihbarat (27 Madde) ........................... 85

Y O R U M L A R L A SAVAŞ SANATI

SAVAŞ S AN A T I Y O R U M C U L A R I .................................................... 87 Y O R U M L A R L A SAVAŞ SANATI ...............................................9 3 - 2 3 3 Kastaş Yayınları diğer savaş dizileri ve anılar................... 234-240

7

SAVASa SANATI VE T A O İZ M Eski bir Çin ö y k ü s ü n e g ö r e , lusu,

zamanının

e di l e n

en

ileri

bi l i m

bir z a m a n l a r bir Çin s o y ­

adamlarından

üç k a r d e ş o t a c ı d a n en g e n c i n e ,

olarak

k abul

a r a l a r ı n d a n en ü s ­

t ün ol anı n ki m o l d u ğ u n u s o r m u ş . O t ac ı c e v a p v e r m i ş , rın

ruhunu

görüp,

daha

"En b ü y ü k a ğ a b e y i m , ortaya

çıkmadan

hastalıkla­

yok

e t t i ği

için,

ş ö h r e t i evi ni n d u v a r l a r ı n d a n dışarı ç ı k m a z . " "Ortanca y o k eder , dışı na

kardeşim,

h a s t a l ı k l ar ı

ortaya

çıktığı

anda

bu n e d e n l e o n u n ş ö h r e t i de y a ş a d ı ğ ı m a h a l l e n i n

çıkmaz." "Bana gelince,

masaj y a p a rı m .

ben d a m a r l a r ı

açar,

ş u r u p l a r hazırlar,

Bu n e d e n l e ş ö h r e t i m her y e r e yayılır."

" Ş i m d i si ze s o r a r ı m h a n g i m i z en ü s t ü n ? " Bu gesi ,

konu

"i şt e,

n et i ci l e r

üzerine y o r u m

l i der l er ,

için

yapan

bir M i n g

dönemi

bil­

k o m u t a n l a r ve ül ke y i y ö n e t e n t ü m y ö ­

bundan

daha

önemli

bir

kı s t as

bilm iyorum"

der. Yaşlı

otacının

sözlerine

paralellik

gösteren

Sun

T z u ' n u n f e l s e f e s i de, aynı ş e k i l d e e l i n d e n g e l d i ğ i n c e ç a t ı ş ­ mayı

gereksiz

kılmaya

yöneliktir.

yişi,

"Düşman

ordularını

Büyük

savaşmadan

ustanın

yenmek

ünl ü en

de­

büyük

ustal ıkt ır," bu d ü ş ü n c e y i y a n s ı t a n en b ü y ü k ö r n e k t i r . Yine aynı savaşmanın

o t ac ı nı n s ö y l e d i ğ i gi bi Su n T zu ' ya g ö r e de, çeşi t l i

d ü ş m a n tuzaklarını lisi,

düşmanın

düşmanın

s e v i ye l e r i

vardı r.

b o ş a çıkartı r,

ondan

d e s te k çi le r in i y o k eder;

askeri

güçlerine

saldırır;

en

En

us t a

komutan,

d a h a az d e n e y i m ­ da h a son ra geleni, k öt ü

komutan

ise

s u r l a r l a çevri l i k e n t l e r i k u ş a t m a y a kal kar. Ö y k ü d e k i en b ü y ü k k a r d e ş i n davi si

nedeniyle

kimse tarafından

ha s t a l ı k l ar ı ö n c e d e n t e ­ tanınmaması

örneğinde

o l d u ğ u gi bi ,

Sun Tzu da, eski ç a ğ l a r d a y a ş a m ı ş en d e ğ e r l i

savaşçı

komutanların

ve

başlamadan

önce

savaşları,

kazanmış

aslında

olmaları

tarafından yeterince

bilinmediklerinin,

tarafından

kadar

gerektiği

daha

nedeniyle

savaş

tarihçiler

bu n e d e n l e de t ar i h

değerlerinin

a n l a ş ıl ar ak ,

ödüI-

l e n d i r i l m e d i k l e r i n i n altını çizer. El deki g ü ç l e r i n ş a r ı ya

ulaşmayı

minimum

amaçlayan

z a n m a stratejisi,

genel

k u l l a n ı mı ile m a k s i m u m

Su n T z u ' n u n

Savaşmadan

h a t l ar ı yl a Çin t a r i h i n i n

türlerini o l uş tu ra n Tedavi Sanatı

ba­ Ka­

popüler kül­

ile D ö v ü ş Sa n a t ı ' n ı n

i lham

k a y n a ğ ı ol an T a o i s t d ü ş ü n c e n i n d a m g a s ı n ı t a ş ı m a k t a d ı r . Taoist düşüncenin

Sa v a ş S anat ı

lim a d a m l a r ı n c a y ü z y ı l l a r d ı r Sanatı

stratejisinin

ü z e r i n d e k i e tk i si

bi­

i n c e l e n i p y a z ı l m a k t a ve Sa v a ş

kl as i k l i ği T a o i z m f e l s e f e s i n i n g e r e k f e l ­

sef i , g e r e k s e si yasi ç a l ı ş m a l a r ı n d a da k a b u l e d i l m e k t e d i r . B u n d a n y a k l a ş ı k i kibin bulunduğu v a ş Sanat ı te C h i n g mı nın Tzu

ile b i rl i kt e aynı

koşullarından

olmaktan

bi zl er e,

savaş

çok

savaşmanın

sorununu

ne

nebileceğine

Sun

n e de n le ri n in d o ğ r u anlaşılmasının

şekilde

çözüme

kavuşturabileceğini,

ortaya çıkm adan

Taoist d ü ş ü n c e n in

düşüncenin

felsefi

stratejisinin

kl as i k l i ğ i ni

ve si ya s a l kabul

ö n e r d i ğ i bi lgi ni n y ü c e l i ğ i , lik Y e t e n e ğ i ve b u n u n

ne ş e k i l d e ö n l e ­

da T a o i s t

S a v aş S a n a t ı ü z e ­ buna

doktrinleri

d ey i ş

karşı lı k T a o i s t

de

etmektedir.

Savaş

S anat ı

Savaş Sanatı'nın

bu b i lg i ni n s a ğ l a y a c a ğ ı Y e n i l m e z ­

s o n u c u n d a gelecek, olan,"derin

bilgi

'Savaştan C a y ­ ve

güçlü

davra­

bir y a n s ı m a s ı o l a r a k k a b u l e d i l m e k t e d i r . Sa v a ş S a n a t ı ' n a g ö r e ,

ve

konusuna

gösteren

kı l av uz l uk e t m e k t e d i r .

Bil im a d a m l a r ı ,

j isi

Kl asi ği T a o -

Savaş

bir y a k l a ş ı m

r i n d e k i e t k i l e r i ni y ü z y ı l l a r d ı r y a z m a k t a ,

nışın

içinde

Çin h ü m a n i z m a k ı ­

esinlenmiştir.

akılcı

hatta çatışmaların daha

dırıcılık'

Çi n' i n

y az ı l mı ş ol an S a ­

da y i ne aynı d ö n e m d e d o ğ a n T a o (Yol ve G ü ç )

sosyal

duygusal

b e ş y ü z yıl ö n c e ,

iç ve dış s a v a ş l a r s ü r e c i n d e

mekanizmalarını

ust a s a v a ş ç ı

öylesine

iyi

çatışma

bilir ki,

psikolo­

düşmanın

her

hareketini

derhal

a l gı l ayı p,

her

o l as ı l ı ğ a

uygun

en

doğal

m a n e v r a y ı en az g ü ç k u l l a n ı m ı ile u yg u l ar . Eski

çağların

( D e n g e ve A r m o n i

Taoist

çalışmalarından,

Chung-ho

chi

Kitabı) T a o i s t b i l g i ni n ve p r a t i ğ i n s a v a ş ç ı

üze rind ek i etkisini aşa ğ ıd ak i sözlerle tanımlar: Derin bilgi, sıkıntıyı sıkıntının oluşmasından önce, tehlikeyi tehlikenin oluşmasından önce, yok olmayı yok olmadan önce, belayı bela gelm eden önce kestirebilm ektir. Güçlü davranış, beden tarafından zorlanmadan önce bedeni eğitmekte, zihin tarafından idare edilmeden önce zihni hazırlamakta, dünya tarafından yönetilmeden dünya üzerinde çalışmakta, görevlerin baskısı altında kal­ madan görevleri yerine getirm ektir Derin bilgi prensibi ile sıkıntıyı düzene, tehlikeyi güvene, yok olmayı varolmaya, belayı başarıya döndürebilm ek mümkündür. Güçlü davranış ile beden uzun ya­ şama, zihin ile derin düşünce yeteneğine, dünya barışa, görevler başarıya kavuşturulabilir Bu s ö z l e r i n şüncesini

soğukkanlılık zırlamakta

de t a n ı m l a d ı ğ ı

benimsemiş erdem ini

değil,

ama

g i bi ,

T a o y a da Z e n

Asya' l ı

savaşçılar

sadece

ölüm

aynı

zamanda

ul aş t ı k l ar ı

fikrine

zihinlerini

karşılarına

dü­ derin ha­

çıkacak

her t ü r d e n d e ğ i ş i k k o ş u l l a r a l t ı n d a , z a m a n y i t i r m e d e n a n ı n ­ da t e p k i g ö s t e r e c e k h a s s a s l ı ğ a u l a ş m a k t a k ul l anı r l ar . Yine D e n g e ve A r m o n i Kit abı d e r ki: Sessizlik içinde kavramak, çabalamadan başar­ mak, görm eden bilm ek bunların tümü Tao'nun duygu ve yanıtlarıdır. Sessizlik içinde kavramakla h e r şeyi anlamak, çabalamadan başarm ak ile h e r şeyi başarabilmek, görm e­ den bilm ek ile her şeyi bilebilm ek mümkündür. Hareket oluştuktan sonra hissedip anlamak, anla­ m ak sayılmaz. Büyük çabalardan sonra başarmak, başarı sayılmaz. Gördükten sonra bilmek, bilm ek sayılmaz. Bu üç durum hissetme ve karşılık vermekten uzaklaşmayı göste­ rir. Gerçekten de olayları oluşmadan önleyebilmek, hissedebilm ek ve görebilm ek birbirlerine bağlı olarak g eli­

şen yeteneklerdir. H içbir şey anlaşılmadan hissedilemez. karşılıksız hiç b ir şey elde edilemez, hiç kimse fayda g ö r­ m eyeceği b ir yere gitmez Taoist çeşi tl i d d

düşüncenin

o l u şd u m l a r a

amaçlarından

karsı d

en

u yJ g u n

biri

de

yaşamdaki

hassaslığı

ve

karşılık d

v e r m e y e t e n e ğ i n i g e l i ş t i r m e y e y a r d ı m c ı o l m a k t ı r . Aynı a k ı m altındaki

Sa v a ş

Sa n a t ı

da

öğrencilerine

sayısız k a y n a k ve

p o t a n s i y e l su n a r . Aynı k a v r a m i ç i n d e g e l iş t i r i l d i ği d ü ş ü n ü l e n d ö v ü ş sanat ı

da y i ne T a o i z m etki si a l t ı n d a ,

y a ş a m ı ş ol an e f s a n e v i g i de r .

Sarı

uzak d o ğ u

M Ö . 3 . Yü z y ı l d a

i m p a r a t o r z a m a n ı n a k a d a r geri

E f s a n e y e g ö r e Sarı i m p a r a t o r v ah ş i k a b i l e l e r i , k e n d i ­

s i ne T a o i s t bir b i l g e t a r a f ı n d a n ö ğ r e t i l e n si hirl i d ö v ü ş y ö n ­ temleri

ile el e g e ç i r i r .

Bu d ö v ü ş m e t o d u n u n

Su n T z u ' n u n s a v a ş b i l i m i n d e k i

p r e n s i p l e r i de

b i r e y s e l s a v a ş ve s a v u n m a

tek ni kl eri ni n kaynağını oluşturur. Sarı i m p a r a t o r ' d a n bin yıl s o n r a , Çi n ' in i ç i n d e b u l u n ­ duğu

köl e t o p l u m

yönetim

mode lin i sona e rd i r e r e k Çin'e hü ma n is t

k a v r a m ı n ı t a n ı ş t ı r a n s av aş ç ı

düşüncenin

bir d i ğ e r ö n e m l i

k o m u t a n l a r da T a o i s t

kl asi k e s e r i

o l an ,

a na l i t i k ve

d ü ş ü n s e l ö ğ r e t i l e r i n v e r i l di ğ i / Ching adlı e s e r i y a z mı ş l a r d ı . /

Ching özel li kl e

dövüş

gösterici olmuştu.

savaş y ö n t e m l e r i n d e mi n

s a n a t l ar ı

/ Ching'in t e m e l öne çıkarak

ve

k l as i k

sanat

için

yol

p r e n s i p l e r i Sun T z u ' n u n g e l e n e k s e l Taoist e ğ i t i ­

b i re ysel s a v u n m a ve s a v a ş t e k n i k l e r i t e m e l l e r i n i

mey­

dana getirmişti. /

Ching'ten

Ching'dir. Aynı rı nda

Çin'i

Tao-te

sonraki

mahveden

Ching

en

S a v a ş S anat ı de

nat ı ' na o l d u k ç a

k a v r a mı

r e k t iğ i ni

zorunlu

vurgular.

Taoist

belge

Tao-te

bi nin

ortala­

b i r i nc i

k a l e m e alınan

konusunda

bir y a k l a ş ı m

z a n a n l a r için bile yıkıcı o l d u ğ u n u , gellediğini,

MÖ.

iç s a v a ş l a r s ı r a s ı n d a

savaş paralel

önemli gi bi

gösterir.

çoğu zaman

kalınmadıkça savaştan

Sa v a ş

Sa-

Savaşı n

ka­

üretimi e n ­

k a ç ı n ı l ma s ı

ge­

Tao öğretilerine inanan b ir lider, dünyayı silahla zorlamaya kalkmaz, çünkü bu tü r zorlama aslına geri d ö ­ ner, ordunun bulunduğu yerde sadece çalılar biter, büyük savaşları bereketsiz yıllar takip eder Silahlar uğursuz aletlerdir Silahtan başka çözüm kalmadığında bile soğukkanlı olmak, açgözlülükten kaçın­ mak, zaferi kutlam am ak yapılacak en iyi şeydir Z aferi ku t­ layanların gözünü kan bürüm üştür ve bu tür insanların dünyaya yararı olamaz Benzer

yaklaşım

içindeki

Savaş

S anat ı

da

öfke

ve

a çg ö zlülü ğ ü yenilginin temel

n e d e n l e r i o l a r a k t a n ı m l a r . Sun

Tzu'ya

savaşçı,

göre

savaşı

soğukkanlı,

kazanan

kararl ı s a v a ş ç ı d ı r .

ş i n d e ol an s a v a ş ç ı

duygusallıktan

Öfkeli,

kaybetmeye

kızgın,

mahkumdur.

uzak,

öç a l m a

pe­

Tao-te Ching

d e r ki; Askerlikte başarılı olanlar askercilik yapmazlar, savaşta iyi olanlar kızmazlar, düşmanlarına karşı galip g e ­ lenler, düşmanlarına karşı herhangi b ir duygu beslemezler. S u n Tzu d e r ki; " S a v u n m a d a başarı lı o l a n l a r t o p r a ğ ı n tüm

d erinlik le rine saklanabilir,

göklerin

en

yüksek

s a l d ı r ı d a başarı lı o l a n l a r ise

katm anla rında

manevra

yaparlar.

Bu

ş e k i l d e k e n d i l e r i n i k o r u y a r a k k es i n z a f e r e ul aşırl ar." B e n z e r y a n s ı m a y ı t i c a r e t d e y i m l e r i n d e de g ö r e b i l i r i z, "iyi t ü c c a r

h â z i n el e r i n i

saklayarak

h i ç b i r şeyi

yokmuş

gi bi

g ö s t e r i r , " ya da "iyi us t a iz b ı r a k m a z . " Bu d e y i m l e r , Tao k l a ­ s i ğ i ni n ve g e l e n e k s e l uzak d o ğ u d ö v ü ş s a n a t ı nı n ilk ö ğ r e n ­ ci l eri o l an amacıyla

Zen

B u d is t le r in ce kendi sanatlarını

i fade e t m e k

benimsenmiştir.

T a o Y a s a l a r ı n d a si yasi

örgütlenmenin

g e r e k sivil g e ­

r e k s e a s k e r i y ö n l e r i ile ilgili yazı l ar b u l u n m a k t a d ı r . Eyaletlerin

dramatik

Hanedam'mn

sonunu

başlarında

arasında önemli

ta kiben

yazıl dığı

b i l i nen

bir y e r e s a h i p o l an

n a n - t z u ) adlı k i t a p t a bir t a m

iktidara

Hu a n

Savaşan

gelen

ve T ao

Han

k l as i k l er i

Efendileri (Huai-

b ö l ü m Sa v a ş Sa n a t ı ' n ı n t e m e l

ö ğ e l e r i n i o l u ş t u r a n T a o i s t s a v a ş b i l i m i n e ayrılmıştır.

Saı/aş sanatında stratejinin anlaşılmazlığı en ö ­ nem li unsurdur. Duruş belirsiz, ham leler öngörülem ez o ­ lunca. hamleye hazırlık yapm ak imkansızdır. B ir komutanı savaşta yenilgiden uzak tutup, zafer kazandıran şey öngörülemeyen akılcılığı ile izi algılanamayan hareket tarzıdır Yalnızca durum u bilinm eyene e tki edilemez. B ilge­ le r öngörülm ezlik pelerinine saklanır, böylece duyguları a l­ gılanamaz; belirsizlik içinde hareket ederler, o zaman yol­ ları kesilemez. Sa vaş S a n a t ı ' n d a Sun Tzu, " O l a b i l d i ğ i n c e g i zl e n , öyl e ki g ö r ü n m e z ol. O l a b i l d i ğ i n c e g i z e ml i ol, öyl e ki s e s i n bile i ş i t i l me s i n.

O zaman

düşmanının

kaderi

senin

elindedir."

der. G e r e k Su n

Tzu,

gelerek çatışmanın mal

gerekse

ortaya

Huan

E f e n d i l er i

çıkamayacağı,

bir a r a y a

zaferin

ise

nor­

i nsanl ar ı n g ö z ü y l e g ö r ü l e m e y e c e ğ i d ü ş ü n c e s i n d e k i bir

f e l s e f i bakış ü z e r i n d e bi r l eş i rl er .

Sun T z u ' n u n Sa v a ş S anat ı

gi bi H ua n E f e n d i l e r i ' n i n s t r a t e j i l e r i de, ç a t ı ş m a y ı en s o n ç a ­ re o l a r a k a m a y i ne de en katı k u r a l l a r al t ı n d a , d o ğ r u bir li­ d e r l i k l e y a p ı l ma s ı g e r e k e n bir o p e r a s y o n o l a r a k al gıl arlar. B ir komutan kendi başına görmeli, bilm elidir B u ­ nun anlamı, komutanın başkalarının görem ediğini görmesi, başkalarının bilem ediğini bitmesidir. Başkalarının görem e­ diğini görm ek parlak zeka, başkalarının bilem ediğini bilm ek üstün zekadır ilk kazanan parlak, üstün zekalılardır. Çün­ kü sadece onlar saldırılması olanaksız yerlerde savunma yapabilir, direnilm esi imkansız yerlere saldırabilirler. T a o i z m' i n ç o k sıkı a s k e r i k ural l ar ı ral ell ik g ö st e r i r . kavramları

geniş

Taoist

bir ç e r ç e v e

e s e r d e de b e l ir t i l di ğ i siplerinden

birisi,

öğreti

r uhs al

ve e ğ i t i m d e i çi n d e

kullanılır.

/

üzere Taoist u y g u la m a nı n

h e m fi zi ks el

h e m de

pratikle p a ­

barı ş ve s a v a ş Ching adlı ana p r e n ­

psikolojik anla mlar

i ç e r e n , " b o ş l u k ve d o l u l u k " y ö n e t i m i d i r . Savaş

Sanatı'nda

ve d o l u l u k y ö n e t i m i ,

tam

bir b ö l ü m ü n

ayrıldığı

T a o i s t d ö v ü ş s a na t ı nı n

11

f i zi ksel

boşluk uygu­

l a ma l a r ı n ı n k a y n a k ç a l a r ı n d a n o l d u ğ u gi bi , olsun

hükümetlerin

oluşturur.

B o ş l u k ve D o l u l u k anl ayı şı nı

olarak açıklayan

a s k e r i o l s u n sivil

ö r g ü t s e l ve s o s y o p o l i t i k t e m e l l e r i n i

Hu a n

Efendileri

de

k e s i n b a ş a r ı nı n yol u

düşüncele rin i

şu

şekilde

yansıt ır l ar: Bu b ir "Boşluk" ve "Doluluk" m eselesidir A stlar ile üstler arasında ayrılık varsa, kom utanlar ve subayları b ir­ birlerine etki edemiyorsa, birliklerde tatminsizlik oluş­ muşsa, buna "Boşluk" denir. Sivil Yönetim akıllı, askeri y ö ­ netim iyi, astlar ile üstler tek b ir düşüncede, istek ve e ner­ jile rin i birleştirm işlerse buna "Doluluk" denir. B ecerikli lid e r halkını enerjiyle besleyerek , baş­ kalarının "Boşluklarını da doldurabilirken; beceriksiz lider başkalarının "Doluluğu" önünde kendi halkının enerjisini boşaltır. A dalet ve refah tüm halka ulaştığında, devlet çalış­ maları ulusal krizlere çözüm yona

layık

olabildiğinde,

olanlar atandığında,

noktaları görebildiğinde, güçlerin

si ya s a l t e m e l l e r i ,

sosyal

temeller

de

y e r alır.

Ching adlı

Sanatı'nda

zayıf ve

güçlü

ile ilgili arasında

ö n e m verilmiş, etik d e ğ e rl e re ,

laka ayrı l mı şt ı r.

yönetimin

konuya

her ö r g ü t öğretileri

özel

düzene,

bu

ya da eserin

ki t abı n ilk b ö l ü m ü s t r a t e j i k o l a r a k r a k i p l e r e , sosyal

Savaş

göreve o pozis­

başarı kesindir.

Askeri

/

planlama

p o p ü la r it e s in e ya

Sun T zu ' ya g ö r e

da g e n e l

ah­

uygun koşullar altında k ü ­

ç ü k bir g r u p b ü y ü k bir g r u b a karşı g a l i p g e l e b i l i r ve bu k o ­ şul ları da a d a l e t ,

düzen,

d a y a n ı ş m a ile a h l a k o l u ş t u r u r .

Bu

h u s u s da y i n e Hu a n E f e n d i l e r i t a r a f ı n d a n a s k e r i s t r a t e j i için v u r g u l a n a n ö n e m l i , ö n c ü Çın d ü ş ü n ü ş l e r i n d e n d i r . Güç yalnızca geniş b ir arazi ile büyük nüfus toplu­ luğu değildir. Z afer sadece güçlü silahlarda değildir. Gü­ venlik sadece yüksek duvarlar ya da derin çukurlar m ese­ lesi değildir Otorite sadece kesin em irler ile katı cezalar değildir. Yaşayabilen b ir ö rg ü t kurabilenler sayıları az da olsa yaşayabilirler, oysa can çekişen toplum lar büyük o l­ salar bile yok olurlar

Bu

konu

MÖ.

Üçüncü

y ü z y ı l da

yaşamış,

Sun

T z u ' n u n ö ğ r e t i l e r i n i t a k i p e d e r e k b ü y ü k bir ş ö h r e t e ulaşan' , eski

Çi n' in

en

ünl ü

askeri

strateji

uzmanlarından

Zhuge

Li ang t a r a f ı n d a n d a v u r g u l a n m ı ş t ı . A skeri operasyonların Tao'su savaşçıların uyu­ munda ya ta r A sker arasında uyum olması halinde asker, üzerinde baskı olmasa da doğal olarak tüm gücüyle m üca­ dele eder. Ama. askerle subaylar arasında itim a t yoksa, savaşçılar kendilerini savaştan uzakta tutar: güven duya­ cakları em irleri duymayan asker gizli gizli konuşmaya ve eleştirm eye başlar. Orduda ikiyüzlülük çıktığında komutan eski bilge kralların tüm aklına bile sahip olsa, basit b ir köy­ lü sürüsünü bile yenebilm ek olanaksız olur. Bu konuda es­ ki b ir atasözünü akıldan çıkarm am ak g e re kir." Askeri o p e ­ rasyon ateşe benzer: kontrolden çıkarsa kendini yakar, b i­ tirir. " Z h u g e ' n i n d e h a s ı ö y l e s i n e b ü y ü k t ü r ki, b ü t ü n yazıl arı, ç i z i m l e r i ve k e n d i s i h a k k ı n d a y azı l an her ş e y T a o c u

yasa­

l a r d a ye r alır. Eski çağlarda iyi yöneticiler silahlanmadılar, iyi si­ lahlananlar savaş hatları kurmadılar, iyi savaş hatları ku­ ranlar savaşmadılar, iyi savaşanlar kaybetm ediler, iyi kay­ be denler ölmediler. Bu sözl er, T a o -t e Ching'in ol a n ,

s av a ş ı n en s o n ç a r e o l d u ğ u d ü ş ü n c e s i n i , bi r d e v a m ı

savaşmadan

Zhuge

ol an Sa v a ş S a n a t ı ' n ı n a n a f i kri

kazanmak

Li ang a y r ı ca T a o ' n u n

doktrini'ni

vurgulamaktadır.

kl asi k ö ğ ü d ü n e

de b ü y ü k ö ­

n e m veri r. " Si l ah l a r k ö t ü k e h a n e t i n ar a ç l ar ı d ı r , k u l l a nı l ma s ı

kaçınılmaz

olmadıkça

bu n e d e n l e

kullanılmamalıdır."

An­

c a k Li ang da T a o ' n u n t ar i h i tezi ol an ' orij inal i n s a n l ı k d e v r i ­ nin

art ık

sona

ermiş

olduğu'

düşüncesine

katılmaktadır.

Li ang da Sun Tzu gi bi iç s a v a ş s o r u n u n a e ğ i l m i ş ve bu n e ­ d e n l e ç a l ış ma l ar ı d a h a ç o k

ü l k e n i n g e r e k s i ya s a l g e r e k s e

a s k e r i e m n i y e t i n e y ö n e l i k p r a t i k ö ğ r e t i l e r l e akılcı y a k l a ş ı m ­ lar ü z e r i n e o d a k l a n m ı ş t ı r .

16

Askeri meselelerin yönetim i sınırlardaki ya da sınır bölgelerindeki sorunların yönetimindedir. Bu yönetim tarzı, otonte ve askeri cesaretle, direnenlerin ve asilerin yok e d i­ lerek vatanın korunması ve ülke barışının sağlanmasıdır. M edeniyetin askeri hazırlığa ihtiyacının en büyük nedeni budur. Hayvanların pençeleri ve dişlerinin amacı da b u ­ d u r Eğlenirken birbirleriyle oynayıp, kızdıklarında da b ir­ birlerine saldırırlar. İnsanların pençeleri ya da dişleri yok­ tur, insan bu amaçla zırh ve silah kullanarak kendini savu­ nur. Ülkeler de yine bu amaçla ordular besler, hüküm ­ darlar aynı amaçla ülke güvendedir, Burada Zhuge, ki p e t m e k t e d i r . derlik

en

Z h u g e de, ki şi sel

bakanlar kullanır.

yardımcılar zayıfsa

Yardımcılar güçlüyse, ülke tehlikededir.

Su n T z u ' n u n l iderl i k d ü ş ü n c e l e r i n i t a ­

Sun T z u ' y a g ö r e h e m sivil h e m de a s k e r i li­

f azl a

önem

verilmesi

Su n Tzu ve H u a n

gereken

unsurlardandır.

Efendileri'nin

l i der l i k g ü c ü n ü n

n i t e l i k l e r e ve p o p ü l e r b i l i n c e bağl ı o l d u ğ u d ü ş ü n c e ­

s i n e k a t ı l m a k t a d ı r . T a o i s t d ü ş ü n c e y e g ö r e l i der l ik m a d d e s e l olduğu

k a d a r a h l ak i

bir k a v r a m d ı r ;

h e m i nsa nı n öz k o n t r o l ü şeklinde

gösterdiğine

a h l ak i g ü c ü n

kendisini,

h e m de b a ş k a l a r ı ü z e r i n d e k i et ki si inanılır.

Ul usal

savunmanın

gücü

h a k k ı n d a Z h u g e şunl arı yazar: Sonunda h e r şey komutanların askeri liderliğine olan güvene kalır Popüler olmayan b ir kom utandan ne ül­ kesine fayda g e lir ne de ordusuna. Bir k a r a k t e r tahlili y ö n t e m i n e g ö r e , komutan bi rl i ği n i

halkını güçlü

i nk ar e d e n

olmanın

ana

popüler olmayan

komutandır. kaynağı

Su n

Tzu,

gönül

olarak vurgular.

Sun

T z u ' n u n m i n i m a l i s t s a v a ş f e l s e f e s i , t o p l u m u n o r t a k ilgi al anı f i k r i n d e n besl eni r. Z h u g e L i ang y i n e T a o - t e C h i n g ' d e n alıntı y a p a r a k akıllı s a v a ş ç ı n ı n t o p l u m u n t ü m ü y l e lirtir.

" Si l a hl a r k ö t ü k e h a n e t i n a r a ç l ar ı dı r ,

nı l ması

kaçınılmaz o l m a d ı k ç a Zhuge,

olmayan

s tr at e j i s i

çatışmadan

ilgilendiğini

be­

bu n e d e n l e k u l l a ­

k u l l a n ı l ma m a l ı d ı r . "

olmayan

kaçınma

17

savaştan

düşüncesi

ve ile

gerekçesi Savaş

Sa­

natı'nın

y ak ı n

bi r inanırı

ma n ı n t e k y o l u , lardır.

önceden

gösterir.

"Si l ah

belirlenmiş

kullan­

operasyon­

B u l u n d u ğ u n arazi ve i kli m ko ş u l l a r ı n ı d i k k a t l e i ncel e,

hal kının

kalbine

bak.

Askerine

kı nda e ğ i t i m ver, ö d ü l özen

olduğunu

stratejisi

göster,

teçhizatın

ku l l a n ı mı

hak­

ve c e z a y ö n t e m l e r i n i n a çı k o l m a s ı n a

düşmanın

s t r at e j i s i n i

i nc e l e ,

yolunun

üzerin­

de ki t e h l i k e l i g e ç i t l e r e d i k k a t et, g ü v e n l i ve t e h l i k e l i b ö l g el e r i ayırt et, iki t a r a f ı n da koş ul l ar ı nı araşt ır, ne z a m a n i l e r l e m e k ya da ger i ç e k i l m e k g e r e k t i ğ i n i iyi gör, masına

adapte

kuvvetlendir, f e r pl anl arı al.

ol,

gücünü

koşulların z a m a n l a ­

artırırken

savunmanı

askerlerini yeteneklerine göre ödüllendir, hazırla,

Ordunu,

saldırı

ö l ü m ve y a ş a m

ancak tüm

ya l nı z c a t a m

güvene

meselesini

za­

göz ön ün e

bunl ar ı y e r i n e g e t i r d i k t e n s o n r a ve

sahip

komutanların

komutası

al t ı n d a

düşman üstüne gönderebilirsin." Sun T z u ' n u n

S a v a ş S a n a t ı ' n a g ö r e s a v a ş t a b a ş a r ı nı n

a n a h t a r ı ol an s ü r a t ve k o o r d i n a s y o n s a d e c e s t r a t e j i k hazır­ lığa d e ğ i l ,

l i d e r l i ğ i n en b ü y ü k d a y a n a ğ ı

o l an

psikolojik d a ­

y a n ı ş m a y a da bağl ıdır . Z h u g e ş ö y l e yazar: Komutan, ülkesi için yararlı b ir araçtır. Önce stra ­ tejiyi belirleyip, sonra da uygulamayı yöneten komutanın komutası akıntı içinde yüzmeyi başaran b ir dal gibidir. Düşmanı ele geçirişi b ir şahinin avına saldırışıdır. Sakin­ ken gerili b ir yay, harekete geçtiğinde çalışmaya başlayan b ir makine gibi.durdurulm aya çalışıldığı yere girer, en g ü ç­ lü düşman bile kendisine direnemez. Şayet komutanın g ö ­ rüşü yetersiz, askerleri hızlı değilse, üzerinde fikir birliği olmayan b ir strateji, elinizde b ir milyon kişilik b ir ordu bile olsa düşmana gerekli korkuyu veremez. Sun T z u ' n u n

k l asi k e s e r i n d e n ,

' başarıl ı s t r a t e j i n i n en

b ü y ü k el ki t abı ' o l a r a k b a h s e d e n Z h u g e , a s k e r i ö r g ü t l e n m e ile ilgili

k end i

düşüncelerini

rını t o p a r l a y a r a k öz e t l er .

Sa v a ş S a n a t ı ' n ı n

ana t e m a l a ­

Görüşleri ge nelli kle Taoist g e l e ­

n e k t e n k a y n a k l a n a n s a v a ş ç ı e ğ i t i m i ve r u h u ü z e r i n d e o d a k ­ lanır.

18

Size düşm anlık gösterm eyenlere kötü düşünceler beslemeyin. Size karşı çıkmayana saldırmayın. B ir m ü­ hendisin verim liliği yalnızca b ir uzmanın gözleriyle ölçüle­ bilir. Savaş planları yalnızca Sun Tzu'nun stratejisi ile ha­ zırlanabilir Su n T z u ' y u t a k i p e d e n Z h u g e , rın ve s ü r a t i n

düşmanın

oyununu

b e k le n m e d ik baskınla­

bozmaktaki

a v a nt a j l a r ı n ı

vurgular. Planlama gizli, saldırı çabuk olmalıdır. Ne zaman b ir ordu aynı avını kapm ak üzere dalmakta olan b ir şahin gibi düşmanını ele geçirir, bendini kıran b ir nehir g ibi sava­ şırsa, düşmanları onun önünde dağılıp gider. Buna ordu m om entinin kullanımı denilir. Daha

önce

de

belirtildiği

S a n a t ı ' n ı n an a t e m a l a r ı n d a n ri nd e ,

karşılaşılacak

ması g e r e k t i ğ i n i aynı f i k i r d e d i r .

durum larla

öğretir.

üzere Sun T z u 'n u n

biri de o b j e k t i f o l m a k t ı r .

Zhuge

ilgili

nasıl

tutkusuz

Sa v a ş Ese­ kalın­

bu k o n u d a da S u n Tzu ile

D i k k a t l e h e s a p l a n m ı ş s al dı r ı nı n a v a n t a j l a r ı n ı

belirtir: Savaşta usta asker sinirlenmeyen askerdir. Za­ ferde usta asker korkusuz askerdir. Bu nedenle akıllı olan savaşı önceden kazanır, oysa cahil asker kazanmak için savaşmak zorundadır Burada Z huge, g ü ç ve

adam

hakkındaki

kaybıyla

Sun T zu 'n u n , sonuçlanan

yetersiz

planlamanın,

harekatların

sonuçları

uyarı l ar ı nı a y n e n yazar.

B ir ülke gerekli m alzemeyi yüksek fiyatla alm ak zorunda kaldığında tükenmiş, m alzem elerini uzun m esa­ felere taşımak zorunda kaldığında fakirleşmiştir. Saldırılar tekrarlanm am a!/, savaşlar çoğaltılmamalıdır. Güç, kapa­ siteyle orantılı b ir şekilde kullanılmalı, aşırı kullanmanın gücü tükettiği unutulmamalıdır. Gereksizden kurtul, ülken bu şekilde barış dolacaktır. R ekabet edem eyenden kurtul, ülken bu şekilde kazançlı çıkacaktır.

19

Zhuge, vaş

son olarak Tao-te Ching'in,

Sanatının

ve

Hu a n

Efen d i Ie r i'n i n

Sun T z u ' n u n S a ­

geleneğine

uyarak

z a f e r i n a n l a ş ı l m a z ol anın hakkı o l d u ğ u n u yazar: Başarılı saldırı, düşmanın kendisini nasıl savuna­ cağını bilem ediği saldırıdır. Başarılı savunma, düşmanın nasıl saldıracağını bilem ediği savunmadır. Bu nedenle sa ­ vunmada başarı yüksek duvarlara bağlanamaz. Bu nedenle yüksek duvarlar, derin su çukurları g ü ­ venliği garanti edemez. Sağlam zırhlar ve etkili silahlar da aynı şekilde güçlü olmayı garantileyemez. Düşman b ir a ­ rada kalmayı tercih etmişse hazır olmadığı yerden saldır: düşman saldırı hattı kuruyorsa, seni hiç beklem ediği yerde karşısına çık. 'Bilinmez anahtarı n üşl e

olurken

olarak

S a va ş

b i l m e k ' f i kri

yinelenmektedir.

S an a t ı

arasındaki

pek

Bu en

çok

strateji

güçlü

ke r e

zaferin

Taocu

düşü­

bağlardan

birini

oluşturm aktadır. Taoist felsefenin

öğretilerinin

getirdiği

p ra t i k y ö n l e r i

a n l a m a k bi ze ç el i şki l i g e l e b i l e c e k bir i ki l emi a n l a m a o l an a ğ ı sağl ar .

Sun T z u ' n u n

bir y a n d a n

savaşı

d a n da s a v a ş s t r a t e j i l e r i ö ğ r e t m e s i

l a n e t l ey i p

bir y a n ­

bir çel i ş k i o l a r a k a l g ı l a ­

n a b i l i r e de bu k o n u y a bir de Tao f e l s e f e s i n i n

i nsan z e k a ­

sına bakışı ile b a k m a k g e r e k l id i r . Bir

bakışı n

aynı

anda

birbirinden

f ar kl ı

l e n d i r i l m e s i ünl ü bir T a o i s t t e k n i k t i r. yöntem le çözüm örnek,

Tao-te

bul ur.

Ching'de

açılardan

değer­

Ç e li şk i ve i k i l e m l e r bu

Savaş S a n a t ı ' n ı n i k i l e mi n e bir d i ğ e r yazılı

acımasızlık

ile

iyiliğin Akl ı n

Yolu o l d u ğ u t e m a s ı n d a o rt a y a çıkar. "Cennet

ve

ço k şey s a m a n d a n

cehennem

i nsancıl

değildir.

de i nsancı l d e ğ i l d i r , o n l a r da halkı s a m a n e d e r l e r . " d i y e y a z mı şt ı r ,

k ö p e k gi bi

k ab u l Batılı

1950lerdeki

me n

günlerde

kurtulması' olarak

pek

Bilgeler

T a o - t e C h i n g ' i n ünl ü f i l o z o f u .

bir a r a ş t ı r m a n ardındaki

Orada

k u k l a k ö p e k l e r gi bi k ab u l edilir.

Kor e

Barış A n l a ş m a s ı ' n ı n

bu y a z ı d a n

b a h s e t m i ş s e de,

'Canavarın

he­

geminden

Taoistler açısından

hiç de i nsanl ı k dışı o l a r a k a l g ı l a n m a m ı ş t a m t e r s i n e

bu

Budist

ö ğ r e t i d e o l d u ğ u gi bi bir o b j e k t i f l i k ç a l ı ş m a s ı o l d u ğ u

belirtil­

mi şti r. M o d e r n a k ı m a g ö r e de bu t ü r bir d ü ş ü n c e bir p s i k o l o g ya

da

sosyologun,

beklentilerinin s i n d e n ço k , sel

ülkelerin

bağımsız

davranışları,

akılcı

kararların

düşünceleri biraraya

ç e v r e s e l f a k t ö r l e r i n et k i si a l t ı n d a ,

gerekse

toplumsal

kaynaklandığı

tezine

kontrolün

benzer

bir

ötesindeki düşünceden

ve

gelm e­

g e re k birey­ değerlerden öteye

gide­

mez. Su n

Tzu'nun

k l as i k e s e r i n d e

de

b e l i r t i l di ğ i

üzere

Sa­

v a ş S a n a t ı ' n d a b el i r t i l e n o l g u kan d ö k ü c ü l ü k t e n ç o k t o p l u m psikolojisinin g ü cü n ü tü rd en

duygularla

kullanmayı

a n l a m a y a yöneliktir,

yö nlendirile bile ceğini

arzulayanlar

kadar

bu

i ns a n l a r ı n

anlamak

güçten

hangi

bu

gücü

kaçınmak

iste­

y e n l e r e de b ü y ü k y a r a r s a ğ l ar . Bu

ışık

silahlanmaya olduğu

altında

davetten

görülür.

bakıldığında çok

koşullama

Çatışmaların

s i ya s a l ,

Sa v a ş

Sa n a t ı 'n ı n

üzerine

bir ç a l ı ş m a

p s i k o l o j i k ve

maddi

f a k t ö r l e r i n i bu ş e k i l d e t ü m d e r i n l i ğ i y l e anal iz e t m e k t e k i Sun Tzu'nun

m e s l e k i a m a c ı savaşı t e ş v i k e t m e k t e n ç o k savaşı n

m i n i m i z e e d i i e r e k kısa k e s i l m e s i n i s a ğ l a m a k t ı r . Tao-te Ching

bu k o n u d a da S a v a ş Sanat ı

ile p a r a l e l ­

lik g ö s t e r i r : Elimde tuttuğum ve ödüllendirdiğim üç hâzinem var. Birisi şefkat, İkincisi tutumluluk, üçüncüsü ise başka­ ları üzerinde öncelik iddia etmemek. Şefkatten cesaret d o ­ ğar, tutum luluk bize görüş sahası sağlar, başkaları üze­ rinde öncelik iddiasından kaçınma da yaşam güvenliği g e ­ tirir. Şefkati, cesareti ve tutum luluğu bırakan, alçakgönül­ lülüğü terk ederek saldırganlığı tercih eden kısa zamanda yok olur. Savaşta şefkat zafere ulaştırır, savunmada ş e f­ kat ise güvenliği sağlar. Kl asi k e s e r i n d e

Su n Tzu

H o c a a s k e r i sal dırıyı

"dur­

d u r u l m a d ı k ç a k e n d i n i y a k a c a k bir a t e ş e " b e n z e t i r ve k e n d i ­ s i n e ait ' ç a t ı ş m a s ı z b a ş a r ı ' dilmesinin

he r

ne

kadar

stratejisinin kolay

değilse

her z a m a n de

'üstün

elde e ­ etki l il ik'

stratejisinin

genellikle

a n l a m s ı z v a h ş e t ve y o k

o l ma y ı

mi­

ni mi ze e d e b i l e c e ğ i n i bi zl ere ö ğ re t i r . T a o i s t d ü ş ü n c e y e g ö r e başar ı

çoğunlukla

S anat ı

stratejisi

r ek t i ğ i n i

hiç de

bilmenin,

bir şey y a p m a d a n neyi n,

neyi ,

ne

zaman

ne z a m a n

kazanılır;

Sa v a ş

yapılmaması

yapmayı

bilmek

ge­ kadar

ö n e m l i o l d u ğ u n u n altını çizer. E g z ot i k meme,

Hareketsizlik lanır.

uzak

doğu

s av a ş

b i l i n m e z ve t u t u l m a z

Yine

Sa n a t ı ,

uzak

H a r e k e t S anat ı

Taoism'in

doğu

sanatının

olma

dövüş

gi bi

Va r l ı k

ve

dikkat

ni tel i k l er i ni Bilimi'nden

kaynak­

kültür tekniklerini

da T a o i s m ' i n Y a ş a m

Bilimi'nden

çek­ i ç er e n i ç er e n

kaynakla­

nır. Va r l ık Bil imi g e n e l d e zihin ile i l g i l e n i r k e n , Y a ş a m Bilimi e ne r j i

k ul lanı mı nı

içermektedir.

Savaş

Sa n a t ı ' n ı n

tam

an­

lamı bu iki k a v r a m ı n d e n g e s i n d e d i r . D ah a Taoist n üs t ü

ileri

görüş

kitabından

ö lüm süzlü ğe

çağlarda,bu

Ming

konu

Hanedam'mn

biri

ol an

Batı

kavuşmuştur.

ları a l t ı nd a k i eski Ç i n ' d e

hakkındaki

(1368-1644) Yolculuğu

b e l i r l ey i c i

dört o la ğ a ­

(Hs i - y u

Batı Y o l c u l u ğ u ,

chi)

Moğol

ile

saldırı­

Tao d ü ş ü n c e s i n i n ö n e m l i d o k t r i n ­

l erini hi çe s a y a r a k , y a ş a m

bi l i mi ni i n c e l e r k e n varl ı k bi l i mi ni

i hmal

gelişmenin

etm enin,

maddesel

psikolojik gelişmenin öğretilerine

göre

üzerinde

dururken

i hmal e d i l m e s i n i n ya da Sun Tzu nun

zekasız

güç sahibi

olmanın

ne gi bi

so­

n u ç l a r ü r e t t i ğ i n e en g ü z e l ö r n e k l e r d e n bi ridi r. Bu k i t a p t a k i baş k a h r a m a n medeniyetinin nuçta m aym un şeytanın

k ar ş ı l aş t ı ğı

b a ş ı n a g e ç e n sihirli bir m a y m u n kral d ü n y a y ı

k a r ı şt ı r a n

kılıcı

ile ü l k e s i n e

geri

k u l l a n m a d a u s t a l a ş a r a k s i l a h ş o r ol ur. m aym unla ra

o yu n l ar ı

So­

da

oyuncak

döndüğünde,

kılıç

Hatta ül ke sin de ki d i ­

kıl ıçl ar

yaptırarak

savaş

oynatı r.

Ancak, maalesef

kral dır.

bir ş e y t a n ı y e n e r e k ,

kılıcını çal ar.

Ş e yt a n ' ı n ğer

bir m a y m u n

ü l k e s i ni n k o m u t a n ı o l an bu s a v a ş ç ı m a y m u n

kendisini

kontrol

etm ekte

başarısız

olur.

Kafa­

s ı n d a u y a n a n bir d ü ş ü n c e y e k a p ı l a r a k k e n d i l e r i n i n o y u n c a k s i la h l ar l a s ava ş o y u n u o y n a m a l a r ı n ı n

11

komşu

ü lk ele rce ger-

cek savas calısması

ola rak algılandığı

düsüncesine

kapıl ır

ve bu s e f e r k e n d i s i de g e r ç e k bir s i l a h l a n m a y a r ı ş ı n a gi rişi r. Bu

Onüçüncü

yansıtıyor değil

Yüzyıl

eseri

ne

kadar

da

günümüzü

mi ?

Ö y k ü d e k i m a y m u n kral e l i n d e k i g ü c ü a k ı l sı z c a k u l l a n ­ mayı , d o ğ a l d ü z e n i b o z a r a k o r t a l ı ğ ı b i r b i r i n e k a t t ı k t a n s o n r a kendini

yok e d e c e k tuzağa kendi kendine d ü ş m e s in i anla­

tır. T u z a ğ a d ü ş t ü ğ ü n d e ise i ç i n d e k a y n a k l a n a n d a y a n ı l m a z arzuyu yitirerek,

var l ık b i l i mi ni a r a ş t ı r m a y a y ö n e l i r .

Dikka­

tini akıl cıl ık ve b i r l e ş m e y e t o p l a r . M aym un'un

düşüşü

T a o ' c u di n a d a m l a r ı gerektiğini

Buda

ilek a r ş ı l a ş t ı ğ ı n d a başl ar.

ke n d i s in e içindeki yaratıkla sa v a ş m a s ı

s ö y l e r l e r ve

Taoist

eser I C hing'de

belirtilen

Ruh S i m y a K a z a n ı n d a p i ş m e s i n i ö ğ ü t l e r l e r , a n c a k m a y m u n kral bu g e l i ş m e d e n k a ç a r . Buda,

maymunun

görecelilik

kanununu

maymunu

be ş

gururunu

kendisine

element

dağına

k ai na t ı n

açıklayarak

karşı

konulmaz

el e

g e ç i r i r ve

h a p s e d e r e k kibirinin

so­

n u ç l a r ı n d a n acı ç e k m e y e m a h k u m e d e r . Beş yüzyıl

sonra

Budist tarihçi

Ku a n Yin y a p t ı k l a r ı n ­

dan p iş m a n o l m u ş m a y m u n u n yattığı h a p i s h a n e y e g i d e r e k ş un l a r ı yazar: Ne kadar kötü ki sihirli maymun halkına hiç hizm et etm edi; Akılsız b ir kahram anlık gösterişine kapıldı. Çılgın b ir yürekle çevresini yakıp yıkarak Ölümsüzlerin toplantısında; Büyüklük tutkusunun kasırgasıyla egosunun peşine kapılıp M utluluk cennetine koştu. Yüzbinlerce askerin arasında, Kendisine direnecek yoktu; Gökyüzündeki en yüksek cennet katında Ü rkütücü b ir varlıktı o. A ncak ne zaman ki şaşırtıcı Buda ile karşılaştı, M erak ediyoruz, artık kim b ilir ne zaman yeniden ortaya çıkarak aynı şeyleri yapmaya kalkabilecek?

2}

Şimdi

m a y m u n ar t ı k s e r b e s t b ı r ak ı l ma s ı

yalvarmaktadır. cak l ar ı n ı peşine

A z i z l er

söylerler; düşmekte

kendisini

ar t ı k t ü m

gücünü

kullanacaktır.

için az i zl er e

bir ş a r t l a s e r b e s t Ancak

yalnızca bu

bıraka­

aydınlanma

aydınlanma

sa­

d e c e k e n d i s i için d e ğ i l t ü m t o p l u m için o l a c a k t ı r . So n o l a r a k aziz,

maymunu

madan

önce

geçirir. ranı şa

uzun

yoluna

çıkmak

üz e r e

bir t e d b i r a l a r a k m a y m u n u n

serbest

başına

bırak­

bir hal ka

Bu h al ka m a y m u n t u t k u y a k a p ı l a r a k yanl ış bir d a v ­ kalkıştığında

başını

sıkarak daya nıl maz

bir acı

ve­

recektir. Sa v a ş S anat ı y ü z l e r c e yıldır, s t r a t e j i n i n en ö n e m l i k l a ­ si k e s e r l e r i n d e n

biri

olarak

bilinmektedir.

Ancak

bizce

bu

e s e r i n en ö n e m l i b i l g e l i ğ i Su n T z u ' n u n k en d i e s e r i n i o k u y a n her s a v a ş çı n ı n

başına g eçi rd iğ i

h a l k a da d ı r .

Tarih

bu

hal­

kayı u n u t a n s a v a ş ç ı l a r ı n başını n nasıl bir sihirli g ü ç t a r a f ı n ­ d a n sıkıldığını g ö s t e r e n ö r n e k l e r l e d o l u d u r

SAVAŞ

SANATININ

YAPISI

VE

İ ÇERİ Ğİ

T a o ö ğ r e t i l e r i n i n f e l s e f i ve s i y a s a l etki si a l t ı n d a k i Sun Tzu'nun

S a va ş

Sanatı,

Tao

kl as i ğ i

Tao-te

Ching

adındaki

e s e r l e bir b a ş k a a ç ı d a n da p a r a l e l l i k g ö s t e r i r . Her iki e s e r d e de ö n e r i l e n andıran

bir

bilgenin

deyişler destan

ağzından

bir bi lge b i zl e r e s e s l e n e r e k k e n d i r i lme si

halinde

b a ş a r ı nı n ,

mutlak o ld uğu nu

kahramanlarını

söylenmektedir.

aksi

Kitaplarda

öğretilerinin yerine g e ti­ taktirde

ise

başarı sı zl ı ğı n

s ö y l e m e k t e ve ö n e r i l e r i n i t a r t ı ş m a k a b u l

e t m e z bir ü s l u p ile i l e t m e k t e d i r Taocuların yaratılmayıp, araya Aynı

bir kısmı T a o - t e C h i n g ' i n yazarı t a r a f ı n d a n

daha

getirilmesi düşünce

olarak

her

Savaş

iki

fi kri b u g ü n

çok

es k i

şeklinde Sanat ı

eserin

de

deyişlerin

derlenmesi

h az ı r l a n d ı ğı n ı

ileri

için de ö n e s ü r ü l eb i l i r .

benzer

ve

bir

sürm üştür

kaynaklardan

Sonuç

esinlendiği

bi l i m a d a m l a r ı n c a y a y g ı n o l a r a k k ab u l e d i l m e k ­

t edi r. Sa v a ş mi ni

Sanatfnm

vurgulamaya

b i ri n c i

bölümü

ayr ı l mıştı r.

I

Planlama'nın

Ching'de

üzer e,

"Liderler herhangi

pl anını

hazırl ar," ve " L i d e r l e r s o r u n l a r ı

de

bir şeyi y a p m a d a n

öne­

b e l i r t i l di ğ i

önce mutlaka

inceleyerek önlemini

alırlar." S a va ş

manevraları

konusunda

Sa v a ş

S anat ı

her

h a r e k a t t a n ö n c e m u t l a k a g ö z ö n ü n e al ınıl ması g e r e k e n beş faktörden

önemle

bahseder:

Uyum,

hava,

arazi ,

askeri

li­

d e r l i k ve di s i pl i n f a k t ö r l e r i . Bu b a ğ l a m d a " U y u m " f a k t ö r ü , sivil l i der l i k l e d a h a d o ğ ­ rusu

si yas a l

l ider ile hal k a r a s ı n d a k i

lir. G e r e k Ta o ,

iş birliği k o n u s u n a e ğ i ­

g e r e k s e K o n f ü ç y ü s ' e g ö r e d ü r ü s t bir h ü k ü ­

m e t T a o ' n u n " U y u m Y o l u " n a bağl ı ol mal ı dı r . v a şçı

Sun

Tzu,

Uyumdan

"halkın

l iderl e aynı

n eltilme si" d ü ş ü n c e s i olarak söz et m e k te d ir .

25

Bu k o n u d a s a ­ hedefe

yö­

Hava f a k t ö r ü , hem orduyu h al kl a

i lgilenir.

doğru

y ani s a v a ş için u y g u n m e v s i m i n s e ç i m i

o l u ş t u r a n a s k e r l e r h e m de a s k e r i d e s t e k l e y e n B u ra d a ki ana konu

k u l l a n ı mı n ı n s a ğ l a n m a s ı d ı r .

mevsimin

seçilerek

i l e r l e y en o r d u n u n

hem

hal kın

üretim g ü c ü n ü n

Bu da s a v a ş için d o ğ r u

üretimin

hem

de s a v a ş a l a n ı n d a

m e v s i m f a k t ö r l e r i n d e n en az z a r a r l a ç ı k ­

ması n ı s a ğ l a m a y a v e r i l e n ö n e m i g ö s t e r i r . Arazi gereken ve

Faktörü'ne

a r a z i ni n

güvenlik

gi bi

planlanmalıdır. lanımı

en

faktörler

Burada,

önemli

Chin g'de

gelince

uzunluğu,

de

mutlaka

yöreyi

unsur

"Avın

savaş

esnasında

arazideki

önceden

iyi t a n ı y a n

olarak

boyutlar

öngörülerek,

kı l avuzl ar ı n

ortaya

k ı l av u z s u z

geçilm esi

engebeler,

kul­

çıkmaktadır.

takibi

çalılıklarda

I bi­

t e r , " d e n i l e r e k bu h u s u s bir k e r e d a h a v u r g u l a n m ı ş t ı r . A s k e r i L i de r l i k

h a k k ı n d a k i Sa v a ş S anat ı k r i t e r l e r i y i ne

h e m g e l e n e k s e l T a o i z m h e m d e K o n f ü ç y a n i z m ' c e de k a b u l gören

ana

olma,

değerlerdendir.

i ns a n a

bilgelere

önem

göre,

verm e,

"zekasız

Bu

kriterler,

c e s a r e t ve

i nsancıl lı k,

sahip

sürülmemesine

benzer.

C esaretsiz zeka,

duğu

arazideki

yabani

ot l arı n

i h ma l

eden

cesaret

ise

zeka,

güvenilir

kararlılıktır. olunan

Budist tarlanın

fi l i zl eri n

ekili

temizlenmemesidir.

olgunlaşmış

ürünü

ol­

i nsanı

biçmesini

bil­

memektir." D i ğ e r iki d e ğ e r ol an g ü v e n i l i r o l m a k ve karar l ı l ı k bir l i ­ dere emrindekilerin

s a d a k a t i n i ve itaati ni

kazandıran

olgu­

lardır. S ö z k o n u s u k ri te r le rd e n beşincisi sel

dayanışma

faktörü,

ile

ku l l a n d ı ğ ı

verimlilik ana

k on u l ar ı

mekanizma

ol an d i s i p l i n , ö r g ü t ­ ile

ol an

ilgi leni r.

t e m i ile, a s k e r i l i d e r l e r d e m u t l a k a a r a n ı l a n t e m e l d e n g ü v e n i l i r l i k ve k arar l ı l ı k ilkel eri

Di si pl i n

c e z a ve ö d ü l

ile d o ğ r u d a n

sis­

nitelikler­ bağlantılı­

dır. S a v a ş ç ı l a r t a r a f ı n d a n adil ve d e n g e l i o l a r a k k a b u l e d i l e ­ r e k b e n i m s e n e c e k bir ö d ü l ve c e z a s i s t e m i n i n

kurulmasına

b ü y ü k ö n e m verilir. Yine " E y a l e t l e r S a v a ş ı " s ı r a s ı n d a b i t m e k b i l m e y e n s a ­ vaşlara

çözüm

arayan

düşünürlerin

26

oluşturduğu

Yasall ık

O k u l u da ki şi sel f e o d a l y ö n e t i m s i s t e m i n i n y e r i n e akılcı ö r ­ g ü t l e n m e ile h u k u k u n ö n e m i n i v u r g u l a m ı ş t ı r . Bu

bölümün

önemini

ortaya

Gücünüz varken siz

durun."

ardından

koyar:

Savaş

" As k e r i

Sanatı

harekat

ald atm acanın

aldatm acayı

k e n d i ni z i g ü ç s ü z g ö s t e r i n .

Tao-te

ust al ı k zayıf ve

Ching'de

beceriksiz

de

yazı l dı ğı

g i bi ,

gözükm ektedir.

s i m u m v e r i m l i l i ğ i n ve z a f e r i n y e g a n e

içerir.

Etkiliyken e t k i ­ "En

büyük

"Savaşta

mak­

ilacı o l an s ü r p r i z f a k ­

t ö r ü karşı t a r a f h a k k ı n d a t a m b i lg i ye s a h i p o l u r k e n b i l i n m e z olmaya

bağl ıdı r ;

bu

nedenle

sır t u t m a

ve

düşmanı

yanl ış

y ö n l e n d i r m e bec eri ler i ana sa n a tl a rd a n d ı r. Genel

o l a r a k d i ş e - d i ş s a v a ş akıllı

son çar edir.

hazırlıklı o l m a l ı , ve z or l u

natl arı ile

ancak g e rç e kte n zorunlu

bir d ü ş m a n l a

dır. Su n Tzu, ça lışmaktan

karşı

için a n c a k

her d u r u m

için

olm adıkça güçlü

karşıya g e l m e k t e n

kaçınm alı­

d ü ş m a n a d o ğ ru d a n saldırarak üstün gelm eye çok,

arasındaki

oynayarak

karşı

kullanmaya

usta,

Savaş

ger i ç e k i l m e y ö n t e m l e r i y l e d ü ş m a n ı n dengeyi

bozmaya,

düşmanın

düşmanın

öfkesini,

kızgınlığını

önem

veri r.

Sanatı'nın

ö n üne serer: Sosyal, Savaş

savaşçı

Su n T zu ' ya g ö r e akıllı s a v a ş ç ı

Burada

üç

büyük

özet

kendisine

olarak

k ri t e r i n i

ka­

maneviyatı büyük

gözlerimizin

p s i k o l o j i k ve f i z i k s e l f a k t ö r l e r . genel

o l a r a k sa v a ş ı n

ül ke ve hal k ü z e r i n d e k i e t k i l e r i n e ayrı l mıştı r.

Sanatı'nın

ikinci

bölümü

Bu b ö l ü m d e k i

an a t e m a s a v a ş e s n a s ı n d a s ü r a t i n ve e t k i n l i ğ i n si l ah o l d u ğ u

prensibidir.

rın uzun s ü r m e s i n i n

en ö n e m l i

Öz e l l i k l e u z ak ü l k e l e r d e k i s a v a ş l a ­

ül ke k a y n a k l a r ı

üzerindeki olumsuz e t­

kisi v u r g u l a n a r a k bu t ür uzun s a v a ş l a r d a n k a ç ı n ı l m a s ı d e r s i ö ğ r e t il ir . yük

Kaynakların,

önem

maliyetini

verilmiştir. azaltmak

enerjinin t u t u m l u Sa v a ş ı n

amacıyla

ül ke

Su n

ve

Tzu

kullanılmasına hal kın özkaynak

y e r i n e d a h a ç o k akın e d i l e n ü l k e k a y n a k l a r ı n ı n sını,

el e

g eçirilecek

düşman

esirlerinden

bü­

üzerindeki ku l l a n ı mı Kul l anıl ma­ maksimum

o r a n d a y a r a r l a n ı l m a s ı n ı sal ık veri r. Ü ç ü n c ü b ö l ü m d e , k o n u s a v a ş t a s t r at e j i ' d i r . B u r a d a da en b ü y ü k ö n e m y i n e t a s a r r u f a v e r i l m i ş t i r . A n a a m a ç ,

27

düş­

mana

doğrudan

çalışmak

yerine

aldatmacaları r e r ek ,

doğruya düşmanı

ve

düşman

yok etm ey e

k a y na k l ar ı n ı

savaş

k u l l a n a r a k o l a b i l d i ğ i n c e az za y i at l a el e g e ç i ­

düşman

ması dı r.

saldırarak düşmanı

kaynaklarından

Burada

m a k s i m u m yararın s a ğ l a n ­

hedef özkaynakların ta sa rru fu nd a

olduğu

gi bi d ü ş m a n k a y n a k l a r ı n ı n da o l a b i l d i ğ i n c e z a r a r g ö r m e d e n el e g e ç i r i l m e s i p r e n s i b i d i r . ünl ü

doktrini,

"En

Bu k o n u d a Su n Tzu Ust a b i zl e r e

iyi z a f e r

savaşmadan

k a z a n ı l an

zafer­

dir."deyişini öğretir Sun Tzu bu b ö l ü m d e o l ar a k , Tzu,

bi z l e r e t a k t i k l e r de g ö s t e r i r ,

ana a m a ç s a v a ş m a d a n

en

iyi y ö n t e m i n

olduğunu,

kazanmak olduğu

düşmanın

pl anl arı nı

bu y a p ı l a m a z s a d ü ş m a n ı

ilk

için Su n

baştan

bozmak

izole e d e r e k z o r d a b ı ­

r a k m a k g e r e k t i ğ i n i ö ğ r e t i r . Ust a bu k o n u d a da z a m a n f a k t ö ­ rünün önemine dikkat ç e k e r,a n ca k süratin mutlaka a c e le c i­ l i kt en ayr ı l mas ı g e r e k t i ğ i n i n ve hazırlı kların yapılması

gerektiğinin

k e si n z a f e r o l ma s ı rumda

işgal

de

altını

çizer.

hakkı v e r i l e r e k

Kazanılacak zaferin

gerektiğini vurgulayarak ancak

kuvveti

kullanma

gi bi

bu d u ­

bir m a s r a f k a p ı s ı n d a n

u z a k t a k a l ı n a b i l e c e ğ i n i s öy l er . Bölüm düşmanın ile d e v a m

eaer.

manla doğrudan nuda

koşullara meyanda,

almaya ğişik

ile orantıl ı

prensip

savaştan

y i ne

harek at stratejileri

aynıdır:

olabildiğince

Güçlü

uzak dur.

düş­

Bu

ko­

I C h i n g ' d e de b e n z e r ş e k i l d e , " Ü s t e s i n d e n g e l i n e m e ­

yecek Aynı

gücü

Temel

direnm ek strateji

ba ğl ı y s a da,

konumlara

C hing'de

bu

kötü

kad er getirir."

denilmiştir.

h e r ne k a d a r b ü y ü k o r a n d a

savaş alanında

karşı

hususun

uyum

haber

karşılaşılabilecek d e ­

gösterm ek

gerekir.

önemi,"geçilmezle

Yine

I

karşılaştığında

d e ğ i ş , sen d e ğ i ş t i ğ i n d e g e ç i l m e z g e ç i l i r ol ur . " d e y i ş i y l e b e ­ lirtilmiştir. Sun Tzu Usta, l ar ak

kazanacağını

us t a s a v a ş ç ı n ı n a n c a k z a f e r i k e s i n o ­ gördüğünde

savaşacağı,

düşüncesin­

d e n s o n r a bize z a f e r i g a r a n t i e d e c e k beş y ö n t e m d e n s ö z e d e r . S u n Tzu' y a g ö r e z a f e r i savaşacağını,

ne z a m a n

k a z an a ca k savaşçı

savaştan

2S

kaçınacağını

ne z a m a n b i l en

sa­

v a ş ç ı d ı r . Ust a k o m u t a n vet l e

saldıracağını

b i r l i ği n e s a h i pt i r ,

ne z a m a n az,

bilir,

emrindeki

ne z a m a n a s k e r ve

büyük kuv­

s u b a y l a r f i ki r

b e k l e n m e d i k k o ş u l l a r a hazırdır,

komutan­

ları si yasal o t o r i t e n i n g ü d ü m ü n d e d e ğ i l d i r . Bu s o n büyük

h u s u s o l d u k ç a ha s s a s t ı r. A s k e r i

ahl aki

hemen maz,

ve

hemen savaşı

Tzu

entellektüel

sorumluluk

hiçbir z a m a n

başlatan

askerler

genellikle

l id e r l i ğ e ç o k

yükler.

Savaşlar

tarafından

sivil

başlatıl­

hüküm etle rdir.

Sun

işte b öy l e bir d u r u m d a e l i n d e k i a s k e r i g ü ç l e r i t a n ı m a ­

y a n,

değerlendirem eyen

time müdahale etm esinin,

bir s i yasal y ö n e t i m i n a s k e r i y ö n e ­ "askeri d e n g e le r i b o z a ra k zafere

e n g e l o l d u ğ u . " g e r ç e ğ i n i anl atır. Bu

k o n u d a da a n a m e s e l e

bilgidedir.

Sivil y ö n e t i m i n

sav aş a l a n ı n d a k i o r d u y a m ü d a h a l e e t m e m e s i g e r e k t i ğ i d ü ­ şüncesi zafere giden yoldaki e d i l e n,

en ö n e m l i si l ah

e l d e e d i l e c e k b i l g i ni n en kısa z a m a n

ğerlendirilmesi

gerekliliğinden

olarak kabul biriminde d e ­

kaynaklanır.

Hangi

t a r af ı n

k a z a n a c a ğ ı n ı b e l i r l e y e n bu beş y ö n t e m i d e ğ e r l e n d i r e n Sun Tzu

bi zl ere,

" K e n d i n i z i ve k a r ş ı n ı z d a k i n i

zin için t e h l i k e y o k t u r ,

iyi t a n ı y o r s a n ı z s i ­

k e n d i n i z i iyi b i l m e n i z e r a ğ m e n k a r ş ı ­

nı zdaki ni y e t e r i n c e t a n ı m ı y o r s a n ı z y i n e de nız vardı r, sanız

a n c a k ne

o zaman

her

kendinizi savaşta

kazanma şansı­

ne de k a r ş ı n ı z d a k i tehlike

ile

karşı

bilmiyor­

karşı yası nı z

demektir."der. Sa v a ş S a n a t f n m d ö r d ü n c ü en ö n e m l i u n s u r l a r ı n d a n tır.

Yine

Taoist

anahtarının

bir

değişik

makta o ld uğunu bu

hususu,

konumda

ol anı

yaklaşımla

Sun

koşullara

öğretir

" şek i l si z

b ö l ü m ü savaş stratejisinin

biri ol an t a k t i k k o n u s u n a a y r ı l m ı ş ­ Tzu

uyumda

burada

ve

Su n Tzu y o r u m c u l a r ı n d a n

bir varl ı k a n l a ş ı l a m a z ,

anlamak

k ol aydı r.

zaferin

anlaşılmaz oysa

Anlaşılamayan

ol­

Du Mu

belirli

bir

kazanır­

ken, anl aşıl ır ol an k a y b e d e c e k t i r . " s ö z l e r i y l e bel irtir. Anlaşılmaz

o l ma y ı

Anlaşılmazlık geri rada

önemli

düşmana

ol an

pasif

kalmaktan

ayırmak

g er e k i r .

ç e k i l m e k ya da s a k l a n m a k d e ğ i l d i r . başkalarının

kendini g ö s te r m e m e y i

göremediklerini becerm ektir.

Bu­

görmek,

Burada y ö n ­

t e m y i ne a l d a t m a c a l a r d a d ı r .

Fırsatları d ü ş m a n d a n ö n c e g ö ­

r e r ek,

öz e l l i kl e

hızlı

hareket

etmek,

bi li nir d ü ş m a n a

karşı

b üyü k avantaj d o ğ u ru r. Bu d ü ş ü n c e y i t a k i b e n Sun Tzu, ne z a m a n iyi

bilinmesinde

yenilmez

olduğunu

yapın,"

der, " Ve

duğu anda yüklenin. ordu

içi

bir

daha

vurgular.

düşmanınıza

U n u t m a y ı n ki,

rinin o l a n a k s ı z o l d u ğ u bölümde

kesin zaferin yol u n un

h a r e k e t e d i l e c e ğ i ya da h a r e k e t s i z k a l ı n a c a ğ ı n ı n

yerlerde

zayıf

ol­

iyi s a v a ş ç ı l a r y e n i l m e l e ­

konuşlanırlar."

örgütlenmenin,

" K e nd i n i z i

y a l nı z c a

d i s i pl i n

Sun Tzu bu

ve

ahlakın

bir

daha önemini vurgular. S a va ş Enerj i ' di r.

Sanatı'nın

Enerji'den

M om ent'in

bölümünün

konusu

k a s t e d i l e n s a v a ş a l a n ı n d a Güç,

k u l l a n ı mı d ı r.

ket h a l i n d e k i

beşinci

Burada vurgulanan

ordunun

dinamizmini

ya da

Moment,

hare­

simgelemektedir.

Sun

Tzu, bi ze ö r g ü t l e n m e b e c e r i s i ile k o o r d i n a s y o n u n ö n e m i n i n yanı sıra g e l e n e k s e l nın

bir a r a d a

değişikliği

s a v a ş y ö n t e m l e r i n i n ve g e r i l l a s a v a ş ı ­

kullanımından

ve s ü r p r i z i n

değişikliğin koşul lar ı nı

bahseder.

altını

kullanılması

çizerek

gerektiğini,

etkileyerek düşmanı

Savaşta

sonsuz

manevra

sayıda taktik

düşmanın

psikolojik

kolayca vurulabileceği

ko­

n u m a g e t i r m e n i n y a r a r l a r ı nı ö n e çıkarır. Sun T z u ' n u n teması

örgüt

" E n er j i "

konusundaki

ö ğ r e t i l e r i n i n ana

içi d a y a n ı ş m a ve b i rl i kt e l ik t i r .

r ey sel y e t e n e k l e r e

bağl ı

olma zorunluluğu

Bu s a y e d e yerine

yani o r d u n u n t ü m ü n ü n o l u ş t u r a c a ğ ı " G ü ç " ü n çı k ac ak t ır ,

bi­

örgütün

m o m e n t i öne

"iyi k o m u t a n l a r s av a ş a l a n ı n d a b i r e y l e r d e n d e ğ i l

o r d u n u n m o m e n t i n d e n s o n uç ararlar." Tzu'nun çekişmeleri

bu özel ö n e m dünyaca sava şçı l ar ı Sun

birlikten

sona

g ü c e ve bu g ü c ü n

birliktelik

sağlamasına

iç

verdiği

k e n d i s i n i ve e se r i ni b u g ü n d ö v ü ş s a n a t ı t ü m

b i l i nen ol an

Tzu'nun

kaynaklanan

erdirerek Japonların

eski

Samuray'la rdan

Savaş

rekse tü m d ü n y a d a

Sa n a t ı ' n ı n

çağlardaki ay ı r a n

gerek

bu k a d a r yarar l ı

en

t ar i hi

bireysel

b ü y ü k özel l i kti r.

modem

Asya'da

bulunm asındaki temel

neden, birliktelik içindeki " M o m e n t ' e ve rdiği ö n e m d e d i r .

30

ge­

Ki t abı n

al tıncı

b ö l ü m ü , " B o ş l u k ve D o l u l u k "

rını ö n e ç ı k a r a n G ü c ü n

Kullanımı

k a vr am la r yüzyıllardır Taoist oluşturmaktadır.

Ana

fikir

kavram la­

k o n u s u n a ayrı l mı şt ı r.

savaş

yöntem inin

düşmanın

Bu

temellerini

enerjisini

tüketirken

k e n d i e n e r j i n i k o r u m a b e c e r i s i d i r . Bu b e c e r i bi ze, d ü ş m a n ı n zayıf d ü ş t ü ğ ü me z y a p a r .

anda saldırma

savaşta değil

bugünün

r ı nda

olarak

yaygın

manının

kapasitesi vererek

bizi y e n i l ­

Bu t a k t i k l e r i n en b a s i t l e r i n d e n biri b u g ü n yal nı z

ayağına

hem sosyal

h e m de iş m a n e v r a l a ­

kullanılmaktadır,

gitmezler,

"iyi

düşmanın

savaşçılar kendi

düş­

ayaklarına

gelmesini sağlarlar." Kendi ketme

enerjini

becerisi

Su n T z u ' n u n d a ki

korurken

bilinmez

sözleriyle,

enerjisini

tü­

bir d i ğ e r f o n k s i y o n u d u r .

"Bi r o r d u n u n

m ükem m ellik ordunun

O zaman

düşmanının

olmanın

y ap ı ş ı z

yapısının

olması

k i m s e k a r ş ı nı z a bir s t r a t e j i

kuruluşun­

ile t a m a m l a n ı r .

ile ç ı k a m a z . " S u n Tzu

ay r ı ca d ü ş m a n l a r ı m ı z ı n k e n d i g ü ç l e r i n i bel irl i bir y a p ı y a g e ­ tirm esine dü şm a n ı teşvik etm em izi , d ü ş m a n güçlerinin y a ­ pısını ve d ü ş m a n etm emizi,

reaksiyonlarını

bel irl i a r a l a r l a s ü r e k l i t e s t

a n c a k kendi g ü ç l e r im iz i n g e r ç e k d u r u m u n u d ü ş ­

m a n d a n s a k la m a m ız ı öğütler. Bu bel irl i

bir d ü z e n d e o l m a y ı ş ve a k ı ş k a n l ı k y a l n ı z c a

bir s a v u n m a ve s ü r p r i z aracı elde tu t m a n ı n

dinamik

bir o r d u y u a k a n s u y a b en z e t i r , bir şekl i o l m a m a s ı n a ü z e r e su, kan

olmayıp,

bir a r a c ı dı r .

Tzu

Ust a

başarılı

karşı n T a o - t e C h i n g ' d e de b e l i rt i l d i ği

aşmasını,

tam tersine

aşındırmasını,

k a r ş ı sı n a ç ı ­

yıpratmasını

Su n T z u ' n u n şu s ö z l e r i n e k u l a k v e r e l i m : " A s k e r i belli bir kalıbı o l a m a z . f er i

enerjiyi

b i l i n d i ğ i gi bi s u y u n da belirli

zayıf s a n ı l a n y ap ı s ı nı n

he r e n g e l i

potansiyel

Sun

kazanma yeteneği

bilir.

bir bi rl i ği n

S u y u n da belli bir kalıbı y o k t u r . Z a ­ düşmana

göre

ve k o ş u l l a r a a d a p t a s y o n d a n g e ç e r .

değişim

göstermek

B u n a d e h a d en i r . "

S a v a ş S a n a t ı ' n ı n y e d i n c i b ö l ü m ü silahlı ç a t ı ş m a ile i l ­ gili o l u p o r d u n u n s a v a ş a l a n ı n d a k i d ü z e n i ile s a v a ş m a n e v ­ raları h a k k ı n d a S u n T z u ' n u n g ö r ü ş l e r i n i ö z e t l er . ve ön

hazır l ı ğın ö n e m i n i

anlatarak

31

konuya giren

Haberalm a Sun Tzu,

"Hesabını yap tıktan s on ra h a re k e t e geç. gören

Uzağı ve yakını ilk

kazanır; silahlı s av aş ı n kural ı b u d u r . " der. Aynı k o n u

hakkında

I Ching'e

ol. O z a m a n

baktığımızda

da

benzer şekilde,"Hazır

ş a n s y a n ı n d a d ı r . " der.

Her z a m a n k i k a r a k t e r i s t i k ö zel l i ği ol an m i n i m a l i s t / t em e l c i g ö r ü ş ü n ü Sun Tzu şu s ö z l e r l e bir k e r e d a h a t e k r a r l a r : " D ü ş m a n ı n e n e r j i s i ni t ü k e t i n , ği ni

kopartın."

Doluluk

ve

düşman boşluk

m u m y a r a r l a n m a y ö n t e m i n i de, dur;

komutanlarının y ü re ­

prensiplerinden

maksi­

" i s t ek l i d ü ş m a n d a n

u z ak t a

s e n d e l e y e n ve k a ç a n a sal dı r, " s ö z l e r i yl e v u r g u l a r .

rarengiz

kalma

b ec eri sin e sahip o la c ak savaşçı

için

Es­

D olu ­

luk ve B o ş l u k p r e n s i b i n e y ö n e l i k d ö r t ustal ığı n varl ığını a n ­ latır:

Enerj i

Uyumluluk

Ustal ığı,

Yürek

Savaş

Sanat ı ' nı n

köşe taş la rı nd an

sekizinci

Gü ç

mutanla r

bölümü

biri ol an T a k t i k

l ul uk k o n u s u n a ayrılmıştır. avantaj

Ustal ığı,

Ustal ığı

k a r ş ı l ar ı na

Sun Tzu

ç ı kan

savaş

ezbere

koşullara

uyum

"ko­

sağlayarak bulundukları

b i ls e l er bile b u n d a n y a r a r l a n a m a ­ Bu h u s u s t a I C h i n g ' d e ,

nın ç o k ö t e s i n e

bu

çabala,

Uyum­

Usta bu k o n u d a ,

yaratma yeteneğine sahip değillerse,

ar a z i n i n yapısı nı

ustal ığı nın

D e ğ i ş t i r m e ya da

yacaklardır." demektedir.

uğurdaki

çaban

" anl ay ı ş ı ­

seni f e l a k e t e

g ö t ü r e c e k t i r . " diyerek k o m u ta n la rı n içinde bu lundukları şullara

ve

Ustalığı.

uyum

sa ğ la m a k yerine

kendi

ö n y a r g ı l a r ı nı n

ko­

peşine

d ü ş m e l e r i n in kendilerine fe l a k e tt e n başka kader g e t i r m e y e ­ c e ğ i n i i f a de e t m e k t e d i r . Taktik natı ' nı n Sun

değiştirme

bir d i ğ e r ö n e ml i

Tzu

Usta

düşmanın

bu

konusu

doğal

nitel iği ol an

konuyu,

"askeri

ü z e r i mi z e g e l m e y e c e ğ i n i

düşmanı

karşılamaya

hazırlıklı

yacağını

düşünmekten

ç ok,

olarak

Sa v a ş

Sa-

hazır o l m a y a bağl ıdır. operasyonlarda

kural ,

ummaktan

gelen

olmak;

düşmanın

düşmanın

çok,

saldırma­

saldıramayacağı

k o n u m d a b u l u n m a k t ı r . " T a o ' c u I C h i n g ' d e de bu k o n u ile il­ gili o l a r a k ,

"yapınızı

dırı a l a c a k ol ursanı z,

sağlamlaştırmadan

ü zer i ni ze aşırı s a l ­

g ü c ü n ü z ü tüketirsiniz." diyerek karşı-

mi za

çıkacak

düşmanla

olmanın önemi Sa vaş hazırlığı yan

Sanatı'na

anlamında

f i zi ksel

karşılaşmaya

sürekli

olarak

hazır

belirtilmektedir.

güç,

göre

sınırlı

zaferi

hazır o l m a k y a l n ı z c a kalmaz.

garanti

Zihinsel

etmek

malzeme

hazırlığı

için y e t e r l i

olma­ o l a ma z .

Sun Tzu bu k o n u d a da z a f e r e y ö n e l i k l ideri n p s i k o l o j i k b o ­ yu t l a rı n a b a k a r k e n

beş t e h l i k e y e d i k k a t ç e k e r . B u n l a r ,

ö l üm

için aşırı i stekli o l ma k , y a ş a m a k için aşırı istekl i o l m a k , aşırı öfke,

aşırı

birisi,

ke ndi b a ş ı n a akıllı bir d ü ş m a n t a r a f ı n d a n k u l l a n a b i l e ­

sofuluk,

aşırı

duygusallıktır.Bu

aşırıl ıkl arın

her

c e k z a a f l a r hal i ne gel ebi l i r . Dokuzuncu yazıl mı ştı r. açısı

orduların

n ı l ac a k

Fiziksel

arazinin

özel li kl e

olduğu

ü z e r i ne

noktaların,

da

üzerinde

vurgular.

düşman

konuşla­

dikkat

n ehi r

yamaçların,

üç

s o s y a l ve p s i k o ­

noktalarına

önemini

yandan

f i zi ks e l ,

ilk o l a r a k

özel

güneşli

yörelerin bir

açıdan

yüksek

tepelerin

bakarken

Bunlar,

belirgin

arazideki

yonların,

ilerlemesi

Ust a bu k o n u d a da s a v a ş s a n a t ı n ı n

üzerinde d u rm u ş tu r

lojik açıl ardı r.

bol

bölüm

Su n Tzu

çekerek,

yukarı

doğal Tüm

pozis­

kaynakların bu

boyutlara

hareketlerinin

ç e ş i t l er i

ü z e r i n e y o r u m l a r geti ri r. Her ne k a d a r Su n Tzu da

sayı sal

üstünlüğün

hiçbir za man

i nk ar

edicisi

maddi

g ü c ü n ya

konumunda

bulunm a­

mı şs a da, s o s y a l ve p s i k o l o j i k f a k t ö r ve e tk i l e r i n fi zi ks e l g ü ­ c ün

karşısında

durur.

başarılı

olabileceğinin

de

üzerinde

önemle

" Aske r i k o n u l a r d a sayı sal ü s t ü n l ü k her z a m a n yararlı

olmayabilir,

önemli

cünü

konsantre

halkı

y an ı na

tekleyen

ol an

etmek,

çekmeyi

aşırı

saldırganlıktan

düşmanın

başarmaktır."

bir b a ş k a Sa v a ş Sa n a t ı

gücünü

arınarak,

tam

gü­

kestirerek,

G r u p ç a l ı ş ma s ı n ı

des­

deyişi de şö y l e yazıl mıştır:

" S t r a t e j i s i o l m a d a n d ü ş m a n ı n ı h a f i f e alan b i r e y s e l savaşçı d ü ş m a n a e s i r d ü ş m e k t e n k e n d i n i Ku r t a r a ma z . " Dayanışma,

l i derl e t a k i p ç i l e r i

yış ve ilgi g e r e k t i r i r . tah si l

ve e ğ i t i m e

Mencius

bu

bağl ıdır.

konuda,

a ra s ı n d a

karşılıklı

anla­

B u n u n g e r ç e k l e ş m e s i de b ü y ü k ö l ç ü d e Konfüçyüs

" A s k e ri n i

Okulu

eğitmeden

bilgelerinden

düşman

üstüne

gönderen

komutan

Su n Tzu da,

on l ar ı

perişan

"Emrindekileri

ile bi rl eşt i r ;

eden

komutandır."der.

kültüre yönlendir,

bu s a n a z a f e r g e t i r e c e k t i r . "

savaş sanatı

d i y e r e k e ğ i t i m ve

kültürün zafer üzerindeki önemine dikkat çekmektedir. Onuncu

B ö l ü m arazi k o n u s u n a eği li r.

Bu b ö l ü m d e de

a n a ilgi al anı t a k t i k m a n e v r a ve u y u m l u l u k ü ze r i ne d i r . Arazi t ü r l e r i ayrı ayrı i n c e l e n e r e k ,

h a n g i t ü r a r a z i d e nasıl bir h a ­

r e k e t tarzı t a k i p e d i l m e s i g e r e ğ i i r d e l e n i r . A r a z i t i pl er i ile i l ­ gili

yöntem le rin

diğer

konulara

yansıtılması

ş ü n m e y e i ht i yaç g ö s t e r i r . A n c a k , s us

komuta

edecek

ki şini n

üzerinde

dü­

bu m e s e l e d e k i t e m e l h u ­

maddi,

sosyal

ve

psikolojik

ç e v r e ile i l i şki l eri ni n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e d i r . Sun ölümcül

Tzu,

burada

organizasyon

ay r ı ca

liderliğin

hatalarından

sorum lu

olduğu

s ö z e d e r . A n a ilgi y i n e

b i r l i k t e l i ğ i n m o r a l ü z e r i n e ol an e t k i l e r i d i r : " A s k e r l e r i n e k e n d i çocukların

gi bi

bak,

o zaman

s e v e a t ı l a c a k l a r d ı r . " der.

senin

Su n Tzu

uğruna

ölüme

seve

bu a r a d a a s k e r l e r e s e v ­

g i d e aşırıya k a ç ı l m a m a s ı g e r e k t i ğ i n i ,

ak s i t a k t i r d e a s k e r l e ­

rin k o l a y c a haşarı ç o c u k l a r a d ö n ü ş e b i l e c e ğ i n i de u y a r m a ­ dan e d e m e z . Bu

bölümde

önceden

bilgi

toplam a

h a b e r a l m a k o n u s u da i ş l e n m e k t e d i r . olarak hem düşmanın öğrenme,

anlamına

h e m de k e n d i g ü ç l e r i n i n d u r u m u n u

d ü ş m a n ı n zayıf n o k t a l a r ı n ı a n l a m a k ile arazi e n ­

g e b e ve k o n u m l a r ı n ı ö ğ r e n m e k k a s t e d i l m e k t e d i r . " K e n d i n i ve d ü ş m a n ı n ı t e h l i k e d e değildir.

iyi t a n ı y o r s a n

Gökyüzü

za fer senin

ile y e r y ü z ü n ü

fere

giden

Su n Tzu: için asl a

iyi b i l i y o r s a n s e ­

nin için z a f e r asl a t ü k e n m e z . " d i y e r e k ç e v r e düşmanını

gelen

H aber a l m a d a n genel

k oş ul l ar ı nı ve

iyi b i l m e n i n z a f e r e g i d e n y ol u açt ı ğı nı ya da z a ­ yolun

haber almadan

geçtiğini

b i zl e r e

anl atır.

Aynı k o n u d a I C h i n g ' d e de, " B a ş l a n g ı ç t a iyi hazı r l an ki s o ­ n u n d a Daşına d e r t g e l m e s i n . " d e n i l m e k t e d i r . Onbirinci a d l and ı r ı lmı şt ı r .

bölüm, Bu

Arazide

bölümde

a r a z i n i n yal ın k o n u m u n d a n

arazi

Dokuz iyice

Konum

olarak

detaylandırılarak

çok sosyal k o n u m u

ile bu s o s ­

yal ç e v r e i ç i n d e h an g i k o n u m d a h a n g i h a r e k e t tar zını n se-

34

içinde hangi k o n u m d a hangi h a re k e t tarzının s e ç i lm e s i g e ­ rektiğine yönelik öğütler bulunmaktadır. S u n Tzu Ust a t a r a f ı n d a n bu d o k u z arazi , (a) Ç a t ı ş m a l ı

Ar a z i

(b)Yakın Arazi (c)

ihtilaflı Arazi

(d) A ç ı k

Arazi

(e) A n a h t a r

Arazi

(f) C i d d i Arazi (g) Z o r A r a z i (h) K u ş a t ı l mı ş

Arazi

(i) ö l ü m c ü l Arazi" olarak

ad l a n d ı r ı l mı şt ı r . "Çatışmalı Arazi",

v a s3

ya J

da

mektedir.

sivil

"Yakın A r a z i "

çalarına

denilirken,

geçiren

tarafa

"Açık Arazi",

genel

ç3 a 3t ı ş m a l a r ı n

o l a r a k ü z e r i n d e ö l ü m c ü l sag e3r ç e k l e ş3t i ğ^ i

birbirine sağlayan

ren

arazilerdir.

manın

halinde

arazilere.verilen

par­ el i ne

i si mdi r.

hiçbir fayda

derinliklerinde

tam

tersine

bulunan

arazi

g i r i l m e s i z o r ol an ya da g i r m i ş o l ­

sağlamadığı

Araziler"e

i l e t i ş i m için kilit g ö r e v i g ö ­

"Yakın A r a z i " n i n

birbirlerinin

" Z o r Ar a z i ",

"Kuşatılmış olup,

" C i d d i A r a z i ",

ülkelerin

dilimleridir.

çekişme

denil-

arazi

he r iki t a r a f ı n da r a h a t l ı k l a g i r e b i l d i ğ i a r a z i l e r ­

dir. " A n a h t a r A r a z i " d e n a n l aş ı l a n , düşman

bi ti şi k d ü ş m a n

"ihtil afl ı A r a z i " ,

avantaj

arazilere

^

giriş

arazi

parçalarına

olanakları

son

deni l i r.

derecede

dar

bu t ü r a r a z i l e r i n en ö n e m l i ö zel l i ği p u s u y a ç o k u y g u n

olmalarıdır.

" Ö l ü m c ü l Ar a z i ",

üzerinde

bulunulduğunda

he­

m e n s a v a ş a g i r i ş m e k ya d a y o k o l m a k s e ç e n e k l e r i n d e n b i ­ rinin s e ç i l m e s i n i m e c b u r e d e n ar az i t ü r l e r i n e d e n i l m e k t e d i r . Ta n ı mı nı anlatan arazi

Sun

yaptığı Tzu,

y ap ı s ı nı n

törlerini

de

lar.Farklı avantajları,

asker

ekleyerek

arazi i nsan

her ar az i

çatışma

üzerindeki araziye

türlerine

türü

için

taktiklerine,

uyum,

uygun içinde

sosyal

ve

uyumun r i c at

ya

psikolojik

önemini da

d u y g u l a r ı ve k o ş u l l a r - t ü m

l aka i n c e l e n m e l i d i r . "

35

taktikleri bulunulan fak­

vurgu­

ilerlemenin bunlar m u t­

Sa v a ş S a n a t f n m s a l d ı r ı d a a te ş i n

onikinci

ku l l a n ı mı

bölümünde

ü z e r i ne d i r .

incelenen

Bu k o n u ,

konu

çeşi tl i

kun­

d a k ç ı l ı k y ö n t e m l e r i ile k u n d a k l a m a s o n r a s ı n a y ö n e l i k t e k n i k hazı r l ı kl ar ve s t r a t e j i l e r i n k ı s ac a i n c e l e n m e s i ile başl ar. " A t e ş " in silahlardan i n sanl ı k

Su n

Tzu'nun

biri o l ma s ı

için

en

nedeniyle

duygusal

" S i l a hl a r a n c a k b a ş k a

Tzu

Ho c a,

d i k k a t e a l ınma s ı "Yalnız,

şeye,

kalmadıkça

birini

di le g e t i r i r

.

k u l l a n ı l ma s ı g e r e ­

k o n u s u n d a k i s ö z l er i n i

bir ç a b u k l u k l a s o n a e r d i r e n Sun sevk

a s k e r i l i d e r l e r g a z a p i ç i n d e s av a ş k ı ş k ı rt ma c ı l ı ğ ı

yapmamalı."diyerek

harekete

ölümcül

B ü y ü k H o c a bu b ö l ü m d e

Kundaklama

beklenmeyen

en

" H i ç b i r h ü k ü m e t kızgınlık i çi n d e o r d u s u n u

etmemeli,

tır

çağdaki

dileklerinden

çare

ken f e l a k e t a r a ç l a r ı dı r . " kendisinden

y a şa d ı ğ ı

savaş

sonunda

g eç ,

ve

gerektiğini

sonuçlarının

o l a n c a açıkl ığı

sana

yarar ı

ak s i t a k t i r d e

o l ac a ğı n ı

hareketten

gazap sevince dönüşebilir,

son

derecede

ile v u r g u l a m ı ş ­ görüyorsan

vazgeç.

Öfke

ne­

a n c a k y o k o l m u ş bir ül ke

v ar l ı ğı na bir d a h a asl a k a v u ş a m a z ,

ö l ül e r y e n i d e n c a n l a n a -

maz. " Sun

Tzu,

Sa v a ş

Sanatfnm

onüçüncü

ve

son

bölü­

m ü n ü c a s u s l u ğ a a y ı r a r a k ki tabın

bi ri nci

zi l en s t r at ej i

için en b ü y ü k g e r e k s i n i m

k o n u s u ve

strateji

b ö l ü m ü n d e altı ç i ­

ol an h a b e r a l m a y a g e r i d ö n m ü ş bu d ö n ü ş ü y l e de ki tabı b ü tünleştirmiştir.

Bu b ö l ü m d e k e n d i s i n e ö z g ü v e r i m l i l i k h e d e f l i

min ima list ö ğ r e t im tarzına uygun olarak ha be r alma g ö r e v ­ lileri ol an c a s u s l a r ı n ö n e m i n i a n l a t m a y a baş l ar . " A s k e r i

ha­

r e k e t l e r bir ül ke için s o n u o l m a y a n t ü k e t i m k a y n a k l a r ı o l u p , bir g ü n l ü k z a f e r ödül v e r m e k t e n mizi

sağlayacak

i n sanl ı k

için y ı l l a r c a kaçınarak, bi lgi l eri

mücadele

edilir.

Bu

düşmanın d u ru m u n u

edinmekteki

nedenle

öğrenm e­

başarı sı zl ı k t ü m ü y l e

dışıdır."

Sun Tzu, c a s u s l a r ı ya da gizli aj anl arı beş k a t e g o r i y e ayırır.

Operasyonların

gerçekleşeceği

arasından tutulacak casuslara Düşman

i ç i nd e k i

len c a s u s l a r a

bölgedeki

" Ma h a l l i

Casus"

muhalif görevliler arasından

"iç C a s u s " ;

yakalanan

36

düşman

insanlar

adını veri r.

görevlendiri­ casuslarının

iki tar af l ı

ç a l ı ş t ı r ı l ma l ar ı y ö n t e m i

"Devşirme mana

Casus"

sızdırmak

Casus"

adını

deni l i r.

amacıyla

vermiştir.

ile y a r a t ı l a n

Gerçek

olmayan

gönderilen

" Yaşayan

casuslara bi lgi l eri

casuslara

Casus"

adı

da

ise

ise

düş­ "Öl ü

edindiği

b i lg i le r l e g e l i p g e r i d ö n e n c a s u s l a r a v e r i l e n i si mdi r. Sun T z u ' n u n pratikteki

l i der l i k a ç ı s ı n d a n " C a s u s l u k "

karmaşıklığına

bakışında

s o s y a l ve p s i k o l o j i k f a k t ö r l e r e vaş

Sanatı,

casusların

meselesi o ld u ğ u n u şüncesini, ve çek

adalet bilgi

" yal nı zca

kurnazlık casusluğu

gi bi

b üy ü k ö n e m verilmiştir.

Sa­

kullanımındaki akıl cıl ık ve

gösterilmeksizin çok

başarının erer .

bi lgi

iyi

S u n Tzu bu d ü ­ i nsanl ı k

casuslardan

alınamaz." kullanma

bir l i derl i k

olmaksızın,

kullanılamaz;

olmaksızın

konusunun olduğu

söyleyerek sona

"Casuslar,

her z a m a n

diye

hünerini

ger­

a çı k l a r ve, gösteren

p a r l a k bir h ü k ü m d a r ya da akıllı bir k o m u t a n z a f e r d e n e m i n ol abi l i r" d i y e r e k s o n karar ını bildirir.

37

TARİHİ Savaş Sa n a tfn m y üz yı l l a r dığı

arasındaki

bilinmektedir.

ÇERÇEVE

eski Ç i n ' d e M. Ö.

"Savaşan Bu

Eyaletler"

dönem

yaklaşık

b e ş i n c i ve ü ç ü n c ü döneminde b e ş y ü z yıl

yazıl­ önce

I

C h i n g adlı ünl ü es er i k a l e m e a l mı ş ol an b i l g e l e r t a r a f ı n d a n kurulmuş, nedanın

Çin t a r i h i n d e C h o u

h a n e d a n ı o l a r a k b i li ne n h a ­

parçalanm a dönemidir.

Hanedanın çöküşü s o n r a ­

sında ort ay a çıkan otor ite b o ş lu ğu eyaletler arasındaki ki l er i n

bozulması

ile s o n u ç l a n ı n c a

hanedanı

i li ş­

ele g e ç i r m e k

için h a r e k e t e g e ç e n e y a l e t l e r a r a s ı n d a s o n a e r m e k b i l m e ­ y e n bi r ç a t ı ş m a b a ş l amı ş t ı r . Bu

dönemde

olanlarından

y a z ı l mı ş

Savaşan

eserler

Ey a l e t l e r i n

arasında S tr a t ej i s i

en

önemli

anlamındaki

" Z h a n g u o cel C h a n kuo t s " e adlı e s e r d e d ö n e m e ait si yas i ve a s k e r i

i l i şkil eri n anl at ı l dı ğı

Eyaletler d ö n e m i n in

bir dizi ö y k ü

bir ç e ş i t g r a f i k anl at ı mı

içinde Sava şa n b u l u n m a k t a ve

b i z l er e o d ö n e m i y a n s ı t m a k t a d ı r . Gaspçılar kendilerini lord ya da kral ilan ettiler; d ü ­ zenbazlar ya da kom plocular kendilerini süper güç yapa­ cak ordular kurdular. H er birisi diğerinin yaptığını artırarak taklit edip sonsuz b ir yarışa giriştiler. Sonunda birbirlerini tuzaklara düşürerek kanlı meydanlarda yok ettiler; yıllar boyu süren s e rt çatışm alar sonucunda büyük eyaletler için çarpışıp küçük eyaletleri ellerine geçirdiler. Bu kan davası süresince babalar ile oğulları bile birbirlerine karşı çıktılar, kardeşler birbirine güvenmezken karılar, kocalar b irb irle ­ rinden ayrı düştüler. Kimse için güvencenin kalmadığı b ir odam oluştu. D eğerler odadan yok oldu. Yıllar geçtikçe bu durum h e r geçen gün daha kötüleşti,, odada birbirleriyle durmaksızın savaşan yedi büyük ,beş küçük eyalet kaldı. Bunun tek nedeni bu eyaletlerin sınırsız açgözlülüğü ve öne çıkma konusundaki olağanüstü hırslarıydı.

38

"Savaşan yaşamış

Eyaletler"

bulunan

Konfüçyüs yaşamını,

öğütler verdiği We i

"Savaşan

meseleler

arifesinde ve

Konfüçyüs'ün

Eyaletler"

hakkında

We i ,

yardım

düzeni

eğitmen

Konfüçyüs'ün ile c a n l and ı r ı l ı r .

Konfüçyüs

bilgim

çalışmam

ne­

k l as i k e s e r i

Konfüçyüs'ten

ister.

hakkında

hiçbir

dönemi,

karşılaşması

hükümdarı

konusunda

konuların

filozof

d e ğ e rle rin d e k i yıpranmanın

bir h ü k ü m d a r l a

Hanedam 'm n

düzenleri "Di ni

i nsan

anlamaya vakfetmişti.

"Seçmeler"'de,

hemen

hümanist,

ü l k e s i n i y üz y ı l l ar b o y u s ü r e c e k iç ç e ­

kişmeye sürükleyen denlerini

dönem inin

büyük

var,

yok."

savaş

kendisine

ancak

askeri

diyerek

ertesi

g ü n h ü k ü m d a r ı t e r k ed e r . Hükümdarın

yüzyıllar

boyu

kavramını çık artmalarını an la ta n ü ç ü n c ü yüzyıllarda, sında el e

yaşamış

Savaşan

ol an

al ı nmı şt ı r.

Taoist

düşüncelerinden

Eyaletler d ö n e m i n i n ta m o r t a ­ filozof

Chuang-tzu'nun

Chuang-tzu

y a z ı l ar ı na

y ü s ' ü n en y ak ın ö ğ r e n c i l e r i n d e n Yen Hui, We i

Eyaleti'ne

gitmek

insanlık

bu ö y k ü M Ö . d ö r d ü n c ü ve

istediğini

söyler.

tarafından

göre

Konfüç­

hocasına giderek Konfüçyüs

kendi­

s i n e , " o r a d a ne y a p a c a k s ı n ? " d i y e s o r a r . Yen kadar

Hui , "

Duyduğuma

haya t ı nı n t a m

göre

a l ı ş ı l m a d ı k bi r t a r z d a y ö n e t i y o r , yormuş.

i ns anl ar ı nı

kullanıyormuş. rışık e y a l e t l e r e We i

Hükümdarı

her

ise d e

hesabı

bir

şekilde

olmadığı

gi bi

öldüresiye hal kın

Be n si zin, " d ü z g ü n e y a l e t l e r d e n çıkıp, gidin"

dediğinizi

ne

ü l ke s i n i

h a t a l a r ı n d a n da d e r s a l m ı -

saçmasapan

Ölenlerin

y o l u da y o k m u ş .

We i

olgunluk dönem inde

duymuştum.

Bu

çıkış ka­

nedenle,

Eyaleti'ne g i d e r e k o r a d a k i le r e ya rd ım cı o l m a m ı n d o ğ r u

olduğunu düşündüm." Konfüçyüs,

" G i t m e k için

hazırlanmışsın

ancak orada

bulacağın tek şey cezalanm an olacak." O Mencius'un tır.

Bunun

zamanlarda barışsever nedeni

K o n fü çy üs 'ü n teorilerinin

pek

i ns anc ı l l ı ğı nı

az

kimse

Konfüçyüs

uygulamaya

araştırıldığında,

bir

çalışmış­

teze

göre

u y g u l a n m a m a s ı n ı n n e d e n i bu k o ­

nudaki uygulamacıların beceriksizliği olmuştur.

39

Bir d i ğ e r t e ­

ile

ze g ö r e

ise K o n f ü ç y ü s ' ü n

m a sı nı n

nedeni

p o l it i k a l ar ı n ı n

yö neticilerin

gerçek

uygulanmamış ol­

anlamıyla

i ns anc ı l ve

a da l e t l i o l ma y ı i s t e m e m i ş o l ma l a r ı d ı r . Lao - t zu

ile

Chuang-tzu'nun

u y g u l a y a n l a r da g e n e l başka

açılardan

barı şçı

yaklaşmışlardır.

Lao-tzu

ile C h u a n g - t z u ,

b i z l er e ş i d d e t e y ö n e l i k s a l d ı r g a n y a p ı d a k i mas ı z

görünm ekle

ya p ıd a olduklarını dıkl arı

humanizmasmı

olarak kendilerini gizleyerek soruna

birlikte anl atır.

duygusallığı

e s as

i ns a n l a r ı n

anlamıyla

Bu t ü r i ns a nl a r ,

acımasızlıkla

aşırı

acı­

duygusal

içlerinde sakla­

katlederek

özgür

h ü m a n i z m a n ın or t a y a çıkmasını e n g e l l e m e k t e d i r l e r . Eski

çağlardaki

a c ı ma s ı z l ığ ı n,

katı

hümanizmanın

ustalar

o b j e k t i f l i ğ i n y a r a t t ı ğı

doğal

oluşturduğunu

Taoist hal i yl e

ortaya

a n l a t mı ş t ı r . Aynı

b i zl e r e

gerçek

soğukluğun

özgür

çıkabilmesine

engel

K o n f ü ç y ü s gi bi

k e n d i s i de

bir s a v a ş ç ı k l a n ı n d a n g e l m i ş ol an K o n f ü ç y ü s z a m a n ı n ı n d i ­ ğer

ünl ü

b i lg e s i

a n l a ş ı l ma sı

Buda

halinde

kendi

ölüm üm üzün

kendimizce

çatışmaların sona ereceğini

iyi

söylemiş­

tir. Lao-tzu'nun i nsanl ı k olarak

dışı

bu

konudaki

olduğunu,

kullanılabilen

bilgelerin

içi

saman

acımasızlığını, insanları

dolu

d ü k l e r i n i s ö y l e y e n s ö z l e r i n d e b ul u r u z . sız d r a m a t i k

acımasızlık

örnekleri

ka i na t ı n

dinsel

kurban

k o r k u l u k l a r gi bi

gör­

C h u a n g - t z u da s a y ı ­

veri r.

Onun

verdiği

ör­

n e k l e r de e s a s ı n d a iç ve dış ç a t ı ş m a l a r ı n ö n l e n m e s i n e y ö ­ nel iktir. Bu saldırganlığı sünü

antihumanizma, açıklama

besleyen

l a msı zl ığ ı na

filozoflarca

amacından

çok,

yarı

acımasız

saldırganlık g ü d ü ­

a ç g ö z l ü l ü k ve s a h i p l e n m e d u y g u l a r ı n ı n a n ­

karşı

bir t e d a v i

yöntemi

olarak

kullanılmaya

çal ışıl mıştır. Hindistan'aa,

Budistler yanmış

yörelerde

göm ülm e­

mi ş y a n ı k b e d e n l e r i z i y a r e t e t m e y e b ü y ü k ö z e n g ö s t e r i y o r ­ lardı.

Bunu y a p m a la rı nı n

sahiple nme

duygularını

nedeni,

i ç l e r i n d e k i a ç g ö z l ü l ü k ve

ürkütmekten

ziyade

düşüncelerini

i nsanl ı k i d e a l i ne ve ö r n e k t o p l u m m o d e l i n e y ö n e l t m e k idi.

40

Aynı

şekilde,

Sun

Tzu

Usta

yar al ar ı nı a n l a m a y a d a v e t e d e r . en baş s a f h a l a r ı n d a n l ar ı n d a n

başlayarak,

da

okurlarını

s av a ş ı n

B u n u y a p a r k e n de s a v a ş ı n

ol an i h a n e t ve y a b a n c ı l a ş m a d u y g u ­ s a v a ş ı n s o n u n d a k i sal dırı ve k u ş a t m a

g i bi , ö z ü n d e i n s a n ve d o ğ a l k a y n a k l a r ı n y a m y a m l ı ğ ı o l a r a k n i te l e n d i r i le b i le c e k savaş s o n u ç l a r ı n a lukları g ö z l e r ö n ü n e s e r e r . dikkatini,

i ns a n c ı l ve t o p l u m s a l

anlaşılmasına Bu

çekmeye

açıdan

gözlemlenen unsuru

katmaktan

anlaşılmasının vaş S an a t ı

düşünce

değerlerin Savaş

tam

değeri

ile

anahtarını

S a n a t ı ' n d a y e r al dığı

yöntem inin

çok o k u d u ğ u m u z

bu y ö n ü y l e

olumsuz­

çalışır.

bakıldığında,

Taoist

kadar tüm

B u n u k u l l a n ı r k e n de o k u r l a r ı n ı n

kitaba

bir k ü l t ü r

m et n in ta m anlamıyla

oluşturduğunu

söyleyebiliriz.

barı şçı l ö ğ r e t i l e r e

Sa­

p e k al dırış e t m e ­

ye n ki şi l er i n d i k k a t i n i ç e k m e k t e o l d u k ç a başarı l ı o l m u ş t u r . T a o i s t f e l s e f e d e i k i l em h e m e n h er z a m a n s t a n d a r t bir öğreti l emi

a r acı kitabın

S anat ı sinde

olarak

k u l l a n ı l mı şt ı r .

özünde

savaşa

savaş

karşı

savaşını

gerçekleştirir.

Düşman

düşmanın

sırlarını

Savaş

aleyhtarı kendi

41

prensipleri

h a t l a rı n ı n

o r t a y a çı kar t ı r,

r ek l er i yl e , d u y g u l a r ı y l a o y n a r .

Sanatfnm

olmasındadır.

düşman

gerisine

da

iki­

Sa v a ş

çerçeve­ sarkar,

askerlerinin y ü ­

S A V A So

SANATI Bölüm I

PLAN LAMA SUNTZU

d e r ki,

1 . Savaş sanatı

bi r d e v l e t

için y a ş a m s a l

öneme

sa­

hiptir. 2.

Ölüm-kalım

meselesidir.

yahut yok olmanın yoludur.

Güvenliğe

kavuşmanın

Bu n e d e n l e i hma l e d i l m e s i k e ­

s i nl i kl e d ü ş ü n ü l e m e z . 3. S a v a ş sinde

Sanatı,

mutlaka

göz

savaş

önüne

koşullarının alınması

değerlendirilm e­

zorunlu

beş

önemli

f a k t ö r ü n e t k i si al t ı ndadı r . 4. Bu f a k t ö r l e r : (a) U y u m

(Ahlak)

(b) Hava

Faktörü,

(c) A r a z i

Faktörü,

Faktörü,

(d) L i d e r l i k F a k t ö r ü , (e) Di si pl i n F a k t ö r ü ' dür. 5. U y u m f a k t ö r ü a h l ak ı s i m g e l e r . t a n l a rı

ile

şamlarını

uyum

Savaşçıların k o m u ­

içinde

olmalarının

nedenidir.

hiçe sayarak,

tehlikelere

aldırmadan

Astların

ya­

kom utanla­

rını t a k i p e t m e l e r i n i sa ğ l ar . 6.

Hav a

Faktörü

gece

ile g ü n d ü z ,

soğuk

ile sıcak,

z a m a n ile m e v s i m z o r l u k l a r ı n ı ö n e çıkartır. 7. A r a z i

Faktörü,

a l ı n ma s ı

gereken

kısa ya da

uzun

m e s a f e l e r i , t e h l i k e ile g ü v e n l i k , a ç ı k arazi ile v a d i , b o ğ a z l a r ve d a r g e ç i t l e r i , ö l ü m ya da y a ş a m ş a n s l ar ı n ı etki l er.

43

8. L i de r l i k F a k t ö r ü z e k a n ı n ,

i nsancı l l ı ğı n, g ü v e n i n ,

ce­

saretin, düzenin simgesidir. 9. Di si pl i n F a k t ö r ü n d e n a nl aş ı l an o r d u n u n t ü m l eri yl e a h e n k i ç i nd e i l e r l e m e s i , p ay l a ş ı m ı ,

ordu

birim ­

subayların arasındaki

rütbe

için g e r e k l i l oji sti k d e s t e ğ i s a ğ l a y a c a k y o l ­

ların b akı mı ile o r d u h a r c a m a l a r ı n ı n k o n t r o l ü d ü r . 1 0 . Bu

s ay ı l an

beş f a k t ö rü

mutan

başarılı o l a c a k ,

zafere

ulaşamayacaktır. 1 1 . Bu n e d e n l e ,

bilerek

kullanan

asl a k a y b e t m e y e c e k t i r .

her k o ­

Bilmeyense

savaş alanında ya p a ca ğı n ız str ate jik

ve t a k t i k k a r a r l a r d a b e ş f a k t ö r ç e r ç e v e s i n d e a ş a ğ ı d a k i s o ­ r u l ar a b e n z e r s o r u l a r ı

k e n d i n i z e s o r ma l ı sı n ı z .

12 . S o r u l a r : (a)

H a n g i k o m u t a n " Ah l ak F a k t ö r ü n e " s a h i p ?

(b)

Hangi k o m u t a n daha ye te n ek li?

(c)

Hangi k o m u t a n a va n t a j l a r ı n ı

(d) (e) (f)

Hava ve Arazi F a k t ö r l e r i n i n

kullanabiliyor?

H a n g i t a r a f d a h a di s i pl i nl i ? Hangi o rd u d ah a g üç lü ? H a n g i t a r a f ı n s u b a y ve a s k e r l e r i d a h a e ğ i t i m l i ?

(g) H a n g i o r d u d a c e z a - ö d ü l k a v r a m ı d a h a d ü z e n l i , d a h a adi l? 1 3. Bu y ed i s o r u y a v e r i l e c e k c e v a p l a r ı d e ğ e r l e n d i r e ­ rek z a f e r ya da y e n i l g i n i n k e h a n e t i n i y a p a b i l i r i m . 14. B e n i m ulaşacaktır.Onu uygulamayan

önerilerimi takip

edin.

uygulayacak Önerilerimi

komutanları takip etmeyin.

komutan

zafere

dinlemeyen

ya da

Kaderleri y e n ilg i­

dir. 1 mas ı n

5. Ö n e r i l e r i m d e n f a y d a l a n ı r k e n , karşı nıza ç ı k a c a k ,

si ze y a r d ı m ı

kurallara uysun

olabilecek

hiçbir fır­

satı da k e s i n l i k l e k a ç ı r m a y ı n . 1 6 . K o ş u l l a r ne k a d a r l ehi ni ze ae ol sa y e n i d u r u m l a r a göre

p l a n l a r ı nı z d a

zaman,

zaman

f a y d a o l a c a ğı nı sakı n u n u t m a y ı n .

11

değişiklikler

yapmakta

uy­

"ŞAŞIRTMA"

ve

"ALDATMACALAR"

S U N T Z U d e r ki , 1 7 . T ü m s a v a ş l a r a l d a t m a c a l a r a ve ş a ş ı r t m a y a d a y a ­ nır. 18.

S 3a v a3ş için ^en 3 g ü ç l ü ow l d u ğ u n u z' d a ,

süz g ö s t e r m e l i ;

s i z m i ş gi bi d u r m a l ı ; ğunuz

k e n d i nw izi 3güc-

kuvvetlerinizi h a r e k e t e g e ç i r i r k e n , d ü ş m a n a yaklaştığınızda,

i zl e n i mi v e r m e l i ;

uzakta o ld u ğ u n u z d a

burnunun dibinde olduğunuza düşmanı 19. Düşmanı

yanıltacak yem ler

hareket­

uzakta o l d u ­ ise d ü ş m a n ı n

i n a n dı r m a l ı s ı n ı z . kullanın.

Düzeninizi,

k o n t r o l ü n ü z ü y i t i r m i ş gi bi y a p ı p , d ü ş m a n ı k a n d ı r ı n , v u r u n . 20. Düşmanın

her c e n a h ı

güvenli

ise k e n d i n i z i

düş­

m a n s al d ı r ı s ı na h az ı r l ay ı n. S i z d e n g ü ç l ü ise, u z a k t a d u r u n . 2

1 . Düşman

m e y e çal ışın.

si nirl i

yapıda

ise

daha

çok

sinirlendir­

K e n d i n i z i zayıf g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n sizi k ü ç ü k

g ö r m e s i n i sağlayın. 2 2 . D i n l e n m e k i s t e d i ğ i n d e r a h a t sı z e d i n . G ü ç l e r i b i r l e ­ şi k d u r u m d a y s a b ö l m e y e , 2 3 . Hazır o l m a d ı ğ ı

a y ı r m a y a çal ışın. a n d a s a l dı r ı n,

hi ç u m m a d ı ğ ı

yer­

l e r d e k a r ş ı s ı n a çıkın. 24. Zafere

yönelik

taktik

uygulamalarınızın

düşman

t a ' r a f ı n d a n ö n c e d e n a n l a ş ı l a m a m a s ı için g e r e k l i gi zl i l i k t e d ­ b i r l e r i n i alın. 2 5 . Z a f e r i k a z a n a n k o m u t a n s a v a ş ö n c e s i en ç o k h e ­ saplamayı c es i vaşa

yapandır.

Sa v a ş ı y i t i r e n

mutlaka ye te rin ce girmeden

önce

komutan

pl an y a p m a m ı ş t ı r .

mutlaka

ise s a v a ş ö n ­

Bu

z a f e r h es ab ı

nedenle sa ­

yapın.

Ancak,

bu a r a d a he r i h t i m a l e karşı , y e n i l g i h e s a b ı n ı ve s t r a t e j i s i n i yapmayı

da

unutm ayın.

Plan

yapmaya

verdiğiniz

z a f e r ya da y e n i l g i n i n b e l i r l e y i c i f a k t ö r ü o l ac a k t ı r .

\5

önem

B ö l ü m II SAVAŞIN

M ALİYETİ

S U N T Z U d e r ki , 1. S a v a ş a l a n ı n d a b u l u n a n k a d a r ağ ı r zırhlı s a v a şç ı , nına

savaş

bu s a v a ş ç ı l a r ı n

taşınmalarını

cephe

gerisindeki

bin a d e t h a f i f zırhlı,

arabasının

y anı

sır a y ü z

bir o

bin zırhlı

k i l o m e t r e l e r c e ö t e d e k i savaş a l a ­

sağlayacak harcamalar,

malzeme, savaş

cephede

alanında

ve

bulunacak

k o n u k l a r ı n a ğ ı r l a n m a s ı gi bi u f a k t e f e k g e r e k s i n i m l e r i , z ı r h ­ lara, s a v a ş a r a b a l a r ı n a ö d e n e c e k t ü m m a l i y e t i alt al ta g e t i ­ rip t o p l a y a c a k o l u r s a n ı z g ü n d e en az bi n k ü l ç e g ü m ü ş g e ­ r e k e c e ğ i n i g ö r ü r s ü n ü z . Yüz bin s a v a ş ç ı l ı k bi r o r d u aşağ ı

bundan

donatılam az 2. S a va ş

başladığında,

zafer g e c ik e c e k

körleşmeye,

savaşma

olursa,

vaşçı l ar ı nı zı n

s i l a h l ar ı

m a y a başl ar .

Ö z e l l i k l e bir a n a h e d e f i k u ş a t t ı ğ ı n ı z d a ,

şevkleri

sa­ kırıl ­

gücü­

n ü z ü n hızla a z a l m a y a b a ş l a d ı ğ ı nı g ö r ü r s ü n ü z . 3.

Hel e

bi r d e ,

ülkenizin

devletin zaferle s ağlayabileceği

sefer

imkanları

kısıtlı

olanaklar çekilen

ise,

s ı k ı nt ı ya

değmeyecektir. 4. Si l ah l a r ı n ı z y e t e r s i z tükenip, diğer

komutanların

m a y a ç a l ı ş m a k için durumda,

kalıp,

ş e v k i n i z kırılıp,

gücünüz

hâzineniz e r i d iğ i n d e daha ö n c e yanınızda b u l un a n sizin y a p t ı ğ ı n ı z

aşırılıklardan

harekete geçtiklerini

ne k a d a r akıllı o l u r s a o l s u n

yararlan­

göreceksiniz.

hi ç bir k i m s e

Bu

böyle

bir d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı s o n u ç l a r ı e n g e l l e y e m e z . 5. lamlı

Bu

nedenle,

olmasına

rağmen,

savaşta

a c e l e c i l i k a p t a l l ı k l a eş a n ­

akıl

yitirmenin

ile z a m a n

yana g e l e b i l e c e ğ in i ki mse söy le y e m e z .

46

de y a n

6. U z a t m a l ı s a v a ş t a n

k a z a n ç l a ç ı k m ı ş bi r ü l k e g ö r ü l ­

memiştir. 7. Savaşı

kazançla

kapatmanın

yolunu

bulacak

kişi

s av a ş ı n v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı en iyi b i l en ki şidi r. 8.

Deneyimli,

akıllı

göre planlamasını yapar.

komutan

mevcut

olanaklarına

Savaşa girince takviye g e lm e sin e

umut bağlamaz. 9. S a v a ş a r a ç ve m a l z e m e l e r i n i , d i ğ e r l oj i st i k g e r e k s i ­ nimlerini

ülkenden

bulmanın yollarına

getir.

Düşman

bak.

arazisinde

atlarına ye m

O z a m a n s a v a ş e s n a s ı n d a aç k a l ­

mazsı n. 1 0. D e v l e t

mâliyesinin

zayı f l ı ğı ,

u zak d ü ş m a n a r a z i s i n d e s a v a ş m a s ı , t e k i hti yacını g e r e k t i r i r .

ordunun

vatanından

d a h a ç o k l oj i st i k d e s ­

Uzaktan ya rd ım la y a ş a m a k z o r u n d a

kal an o r d u n u n hal kı f a k i r l e ş i r . 1 1 . ö t e y a n d a n o r d u n u n y a k ı n d a o l m a s ı f i y a t l ar ı y ü k ­ sel ti r. Y ü k s e k f i y a t l a r da hal kın y a ş a m s e v i y e s i n i d ü ş ü r ü r . 1 2 . Yaşam seviyesi d ü ş t ü ğ ü n d e ,

hal k a ğı r y ü k a l t ı n d a

13 .

güç tükenm esi yüzünden

kalır. hal kın

D ü ş ü k y a ş a m seviyesi,

dişinde

tırn ağında

kalmaz,

gelirlerinin

büyük

ek v e r g i o l a r a k a l ı n ı r k e n ,

devletin masrafları

vaş a r a b a l a r ı n ı n o n a r ı m ı ,

e k s i l e n at l ar ı n , z ı r hl a r ı n ,

mı zr ak, bal arı

kalkanların

i k ma l i ,

ç e k e c e k öküzlerin

malzeme

arabaları

a l ı mı na y a p ı l a n

kısmı

ise kırılan s a ­ ok, yay,

ile bu

ara­

harcamalarla

ar­

tar. 14.

Bu

nedenle,

m a n a y ı k m a y a çalışır. zeme

kendi

akıllı

ü lkesin den

düşmandan

el

bir

komutan

giderlerini

düş­

D ü ş m a n d a n a l ı n a c a k bir a r a b a m a l ­ çıkacak yirmi

konacak

bir

çuval

araba hayvan

malzemeye; yemi

kendi

ü l k e s i n d e n g e t i r i l e c e k y i r m i ç u v a l a eşi tti r. 15 . D ü ş m a n ı y o k e t m e k mamız gerekir. paylaştırılması arabası

kızıştır­

ile y a p ı l ab i l i r .

1 6 . Bu a m a ç l a , s av a ş

istiyorsak askerimizi

Bu d a a l ı n a c a k g a n i m e t l e r i n a s k e r a r a s ı n d a s a v a ş e s n a s ı n d a on y a da d a h a ç o k

el e g e ç i r i l d i ğ i n d e s a v a ş a r a b a l a r ı n ı

47

ilk a r a ­

bayı

el e g e ç i r e n e v e r i n. A r a b a l a r d a k i

düşman

b a y r a k l a r ı nı

k e n d i n i z i n k i y l e d e ğ i ş t i r i n , ele g e ç e n s a v a ş a r a ba l a r ı n ı k en d i arabalarınızın

safına

katı p s a v a ş a

devam

e d i n.

Ele g e ç e n

e s i r l e r e ise iyi d a v r a n ı n . 1 7 . Ele g e ç e n d ü ş m a n g a n i m e t l e r i n i ve es i rl er i k en d i g ü c ü n ü z ü a r t ı r m a k t a k ul l anı n. 1 8 . S a v a ş t a a m a c ı n ı z uz un s e f e r d e ğ i l , z a f e r o l s u n . 1 9 . Şu ç o k iyi b i l i nme l i ki, o r d u k o m u t a n ı hal kının k a ­ derini,

ülkesinin

barı ş

ya

da

e l i n d e t u t a n kişidir.

48

tehlike

i çi n d e

yaşamasını

B ö l ü m III SAVAŞTA

STRATEJİ

S u n T z u d e r ki, 1 . Savaş S a n a tf n m

en

pratik kavramı,

düşman

ülke­

sini t ü m ü y l e , z a r a r a u ğ r a t m a d a n el e g e ç i r m e f i kri di r . Yakıp yıkmanın

k i m s e y e faydası

olmaz.

Ay n ı

şekilde,

bi r o r d u y u

da t ü m ü y l e el e g e ç i r m e n i n n i m e t l e r i sınırsızdır. 2. Bu

nedenle,

t e t m e k en ü s t ü n

savaşların

tüm ünde

başarı d e m e k d e ğ i l d i r .

manın d ir encini s a v a ş m a d a n

savaşarak z a p ­

Ü s t ü n başar ı d ü ş ­

k ı r ma k t ı r .

3. (a) K o m u t a n l ı ğ ı n en ü s t ü n m e z i y e t i d ü ş m a n pl anını çözüp,

k ı r ma k t ı r .

3.

( b)

En iyi i kinci m e z i y e t d ü ş m a n g ü ç l e r i n i n b i r l e ş ­

mesini e n g e ll e m e k tir . 3. ( c ) Ü ç ü n c ü s ü ise d ü ş m a n o r d u s u n a s a v a ş m e y d a ­ nı n d a t a a r r u z d a En k ö t ü

bulunmaktır.

m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n bir k e n t i n k u ş a ­

tı l ması dı r . 4. S a v a ş t a ana k u r a l l a r d a n biri, m ü m k ü n o l a b i l d i ğ i n c e surlarla

korunan

Kuşatmada

kentlerin

kullanılacak

kuşatılmasından

savaş

gereçlerinin

kaçınmaktır. hazırlanması

bile a y l a r s ü r e c e k t i r . 5. Ö f k e s i n i sunu taktik, boşu

düşman

kontrol e tm e s in i b ilm eye n

üstüne

ordusunun

karınca

sürüsü

gi bi

komutan o rd u ­ yollayandır.

en az ü ç t e bi ri ni n d a h a s av aş ı n

boşuna yok olmasından başka sonuç getirmez.

likle k u ş a t m a

esnasında

başa

gelen

en

Bu

başında Özel­

büyük felaket bu-

dur. man

6. Akıllı

l i der d ü ş m a n

kentlerini

kuşatmadan

ordusunu

savaşmadan,

ele g e ç i r m e s i n i

bilir.

düş­

Düşman

kral lığını s a v a ş m e y d a n ı n d a uz un s ü r e c e k s a v a ş l a r d a n ç o k s a va ş o yu n l ar ı ile bitirir. 7. O r d u s u n u dığından adam

savaş

imparatorluk

bile

meydanlarında

tahtına

yitirmeden

kesin

göz

boşuna

di kebi l i r .

zafere

kırdırma­

Böylece

ul aşabi l i r,

bir

işte

buna

ordunun

gücü

S t r a t e j i k S a v a ş de n i r. 8. S a v a ş t a düşmandan

on

önemli mi sli

bi r ku r a l :

büyük

E l i nd e k i

ise d ü ş m a n ı

kuşat;

beş

mi sli

b ü y ü k ise sal dır; iki misli b ü y ü k ise o r d u n u i kiye böl . 9. G ü ç l e r i n i z e ş i t s e hal a ç a t ı ş m a y a g i r e b i l i r s i n ; g ü c ü n z ay ı f sa d ü ş m a n d a n alanda

u z a k t a d u r m a n d a f a y d a var;

düşmandan

zayıfsak

geri

çekilmek

a n c a k her

yapılacak

en

akıl l ıca iştir. 10. Her ne k a d a r , yapmak

mümkünse

k ü ç ü k bir k u v v e t l e inatçı bir d i r e n i ş

de,

geneld e

büyük

kuvvetlerin z a fe re

d a h a y ak ı n o l d u ğ u g e r ç e ğ i a s l a u n u t u l m a m a l ı d ı r . 1 1 . K o m u t a n l a r d e v l e t i n kal es i d i r. s a ğ l a m ise, d e v l e t g ü ç l ü ;

Ka l e n i n he r n o k t a s ı

kal e ç ü r ü k s e d e v l e t zayıftır.

1 2 . Bir k o m u t a n y a p a c a ğ ı

üç h at a ile o r d u s u n u n

ba­

şına f e l a k e t g e t i r e b i l i r . 1 3 . (a) O r d u y a i l e r l e m e v ey a g e r i ç e k i l m e e m r i v e r d i ­ ğinde

ord unun

maması. 14.

bu

emri

uygulayam ayacağının

( b)

Ordudaki

koşulları

düşünmeksizin

kral lığını y ö n e t i r gi bi y ö n e t m e y e k a l k m a s ı . ninde

farkında o l ­

B u n a o r d u y u t o p a l l a ş t ı r m a d a deni r. orduyu

Bu, a s k e r i n z i h ­

h u z u r s u z l u k yarat ır. 15.

(c)

Zor

ö n ü n e almaksızın,

koşullara

uyum

subay seçimi.

Bu,

askeri

prensibini

göz

askerin güvenini sa r­

sar. 16. O r d u n u n

huzuru

kaçar,

gü venini yitirirse

r u m d a n d i ğ e r p r e n s l e r i n y a r a r l a n m a y a çal ışıp, tacakları

Kesindir.

Bu

da

orduya

anarşi

bu d u ­

sorun y a ra ­

getirecek,

zaferi

olanaksızlaştıracaktır. 17. Z a f e r için b e ş a n a k o ş u l u n yiz:

bulunduğunu

bilmeli­

(a) Sav aşı ,

ancak

vaşılmayacağım

b i l en

ne z a m a n

s a v a ş ı l ı p ne z a m a n

sa­

kazanı r .

(b) Sava şı , e l i n d e k i z ay ı f g ü c ü d e k u v v e t l i g ü c ü de iyi k u l l a n a n kazanır . (c)

Sava şı ,

ordusunun

her

seviyedeki

personeline

aynı r u h u v e r e n kazanır . (d) Savaşı ,

düşmanın

en

hazır o l m a d ı g i z a m a n ı b e k ­

l e m e s i n i bi l en kazanır . (e) Sava şı , a s k e r i k a p a s i t e y e s a h i p o l u p , sivil y ö n e t i m t a r a f ı n d a n m ü d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n k azanı r . 19.

Sonuçta,

yüzlerce

savaşa

Kendinizi

bi li p,

zafere

düşmanı

girseniz

düşmanı

ve

kendinizi

sonuçtan

bilmiyorsanız,

emin

b i li y o rs a n ı z ,

sizin

kaçınılmazdır.

51

iyi

biliyorsanız,

olabilirsiniz.

kazanacağınız

kar ş ı n y e n i l g i y l e de t a n ı ş a b i l i r s i n i z .

de d ü ş m a n ı yenilgi

bile

Ne k e n d i n i z i

her ne

için g i r e c e ğ i n i z h e r s a v a ş t a

B ö l ü m IV TAKTİ K

S U N T Z U d e r ki, 1. Eski s a v a ş ç ıl a r , dan

uzakta tutarlar;

önce

kendilerini yenilgi

o l as ıl ı ğ ı n ­

s o n r a da d ü ş m a n ı y e n m e k için u y g u n

fırsatı kol l arl ar. 2. Y e n i l g i d e n Ancak,

kendimizi

korumak

b i zi m

elimizdedir.

d ü ş m a n ı y e n m e fı rsat ını bize d ü ş m a n veri r.

3. iyi bir s a v a ş ç ı

kendisini y e n i lg i d e n

koruyabilir,

an­

cak düşman ı y e n m e y i garant ile ye mez. 4. S o n u ç o l a r a k , ü s t ü n y e t e n e k l i k o m u t a n g ü c ü y e t e r l i o l m a s a da savaşı

kazanmayı

becerebilir.

5. Y e n i l m e z l i k s a v u n m a t a k t i k l e r i n e

bağl ıdır ,

düşmanı

y e n m e k ise sal dırıyı g e r e k t i r i r . 6. S a v u n m a d a k a l m a k , g ü ç y e t e r s i z l i ğ i n i g ö s t e r i r , s a l ­ dırı ise aşırı g ü ç g ö s t e r g e s i d i r . 7. S a v u n m a s ı saklanabilirken, rı ndan

atağa

ile ünl ü k o m u t a n t o p r a k t a k i

ataklığı

k a l ka r .

ile ü nl üs ü

Sonuçta,

cennetin

bir e l i m i z d e

her d e l i ğ e

üst k a t m a n l a ­ kendimizi

ko­

r u m a , d i ğ e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r alır. 8. Z a f e ri

ancak

görüş

a l an ı mı za

girdiğinde

görmek

s a vaş u st al ığı nı n z i rv e s i d e ğ i ld i r . 9.

S av a ş ı p ,

ülkeler

ele

geçirildiğinde,

tüm

ülkenin

" A f e r i n ! " d e m e s i de s av a ş ust al ı ğı nı n z i rv e s i d e ğ i l d i r . 1 0 . Y e r d e n bir t ü y k a l d ı r m a k b ü y ü k bir g ü c ü n s i m g e s i d e ği ldi r .

Ayı,

güneşi

görmek

keskin

görüş

olmadığı

gi bi ,

g ö k g ü r ü l t ü s ü n ü d u y m a k da k u l ak h a s s a s l ı ğ ı n ı g ö s t e r m e z .

52

1 1 . Esk i l er i n vanını

sadece

akıllı s a v a ş ç ı

savaşta

dedi ği savaşçı

kazanması

ile d e ğ i l ,

akıllılık u n ­

savaşı

kolay­

lıkla k a z a n m a k t a g ö s t e r d i ğ i b e c e r i k l i l i k l e e l d e e t m i ş t i r . 12. K az a n d ı ğı z a f e r l e r k e n d i s i n e

ne ünl ü

bir akıl,

ne

de c e s a r e t m a d a l y a s ı get i r i r . 13. Z a f e r l e r i n i m a m a k z af e r i

hata

yapmayarak

kesinleştirir.

Çünkü,

k azanı r .

Ha t a

zaten yenilmiş

yap­

bir d ü ş ­

ma n ele g e ç i r i l m i ş t i r . 14. olacağı

Usta

savaşçı,

pozisyonu

kendisi

hazırlar,

için

yenilginin

düşmanı

olanaksız

y e n m e fı rsat ı

doğdu­

ğ u n d a bu fırsatı k a ç ı r m a z . 15. S a v a ş t a

zafer stratejisine

maya a nc ak zaferi

sahip

komutan

çatış­

k a z a n d ı k t a n s o n r a gi r er . Y e n i l g i y e m a h ­

k u m k o m u t a n ise ö n c e ç a t ı ş m a y a g i re r , z a f e r e s o n r a y ö n e ­ lir. 16. G e r ç e k l i der A h l a k F a k t ö r ü n ü işler, r ü n e sımsıkı yapı şı r; 1 7. Askeri

Di si pl i n F a k t ö ­

b ö y l e c e başarı yı k o n t r o l ü a l t ı n a alır.

metotta,

(a) ö l ç m e , (b) M i k t a r K o n t r o l ü , (c) H e s a p l a m a , (d) O l a n a k l a r ı n

Dengelenmesi,

(e) Z af er , önemli

k ı s t as l a r dı r .

18 . ö l ç m e meye;

varl ığı nı

Hesaplama,

lenmesi,

Toprağa;

Miktar

Miktar Kontrolü'ne;

Hesapla maya;

Z af e r ,

Kontrolü,

Ölç­

Olanakların D e n g e ­

Olanakların

Dengelen-

mesi'ne borçludur. 19. M u z a f f e r

bir o r d u n u n

l a ma o r d u n u n ağı r l ı ğı ,

k ar ş ı sı n a

çıkacak

bir t o p ­

dem ir güllenin karşısında kefeye ko ­

n a c a k bi r b u ğ d a y t a n e s i 2 0 . S a l d ı rı y a g e ç e n

kadardır. bir o r d u n u n

yo na akan nehir sularına benzer.

53

gücü

derin

bir k a n ­

Bölüm V ENERJİ

S U N T Z U d e r ki, 1

. B ü y ü k bi r g ü c ü n k o n t r o l ü ile bi r k a ç ki şi ni n k o n t r o l ü

aynı p r e n s i p l e r e bağl ı dı r . S a d e c e r a k a m l a r ı n b ö l ü n m e s i g e ­ reki r. 2. K u m a n d a n ı z a l t ı n d a

bulunacak

b ü y ü k bi r o r d u

ile

k ü ç ü k bi r b i r l i k a r a s ı n d a b ü y ü k bi r f a r k y o k t u r . S a d e c e i ş a ­ re t le m e kullanımı değişir. 3. O r d u n u z u n

düşman

nabilm esinin

güvencesi

manevrala ra

bağl ı dı r .

4. O r d u n u z u n karşısındaki

saldırısına s a r s ı lm a d a n

d o l ay l ı

düşman

değirmen

veya

doğrudan

üzerindeki

taşma

etkisinin

benzemesi,

daya­

yapılacak yum urta

düşmanın

zayıf

ve g ü ç l ü y a n l a r ı n ı k e ş f e t m e b i l i m i n d e k i b a ş a rı n ı z a bağl ı dı r . 5. He r t ü r l ü s a v a ş t a d o ğ r u d a n m e t o d , ç a t ı ş m a y a g i r ­ mekte

kullanılır;

a n c a k z a f e r i n g ü v e n c e s i dol ay l ı

m etotlar­

dadır . 6.

Beceriyle

uygulanan

tükenm ez;

d o l ay l ı

yeryüzü

gi bi

nehir ya

da

durmaz;

g ü n e ş ya d a ay gi bi y e n i d e n

taktikler

hav a y a

ı r ma k l a r ı n

akışı

d o ğ m a k için

da gi bi

ba t a r ;

d ö r t m e v s i m gi bi g e r i g e l m e k ü z e r e g i d e r . 7. S a d e c e y e d i n o t a b u l u n m a s ı n a k ar ş ı n bu y e d i

no­

t a n ı n k a r ı ş ı m ı n d a n p e k ç o k m e l o d i yarat ıl ır. 8. S a d e c e

b e ş ana r e n k ( mav i ,

ve s i y a h ) o l m a s ı n a

karşı n

sarı ,

bu b e ş r e n g i n

sız r e n k ür e t i l eb i l i r .

54

kırmızı,

karı şımı

beyaz

ile s ı nı r ­

9. S a d e c e d ö r t t a d (acı , e kş i , t at l ı , t u z l u ) b u l u n m a s ı n a k ar şı n bu d ö r t t a d ı n k a r ı şı ml ar ı

ile s o n s u z s a y ı d a l ezzet o r ­

t a y a çıkar . 10. S avaşt a,

d o ğ r u d a n ve d o l a y l ı o l m a k ü z e r e i k i d e n

f a z l a sal dırı m e t o d u y o k t u r . A n c a k bu iki m e t o d u n

karışım­

ları ç eş i tl i m a n e v r a y ö n t e m l e r i n i o l u ş t u r u r . 1 1 . Doğrudan birbir ine bağlanır.

metod

da dolaylı

metod

da s o n u n d a

Bu s o n s u z d a i r e d e i l e r l e m e k g i b i d i r . A s l a

bitmez. 12. Orduların

sal dırısı

sel

baskınına

benzer.

Karşı­

sına ç ı k a n t a ş l a r ı bile s ü r ü k l e r . 1 3 . V e r i l e c e k bi r k a ra r ı n k a l i t es i av ı n a s a l d ı r ı p p a r ç a ­ l ayan

şahinin

süzülüşündeki

ahenge,

zamanlamaya

ben­

1 4 . Bu n e d e n l e , us t a s a v a ş ç ı s a l d ı r ı d a k o r k u n ç ,

karar

zer. v e r m e d e ç a b u k o l andı r . 1 5. Enerj i g e r i l m i ş yay, 16. varmış

Savaşın

gi bi

gözükse

k a r a r s a o k u n a t ı l ma s ı d ı r .

k a r g a ş a ve g ü r ü l t ü s ü de

bu

y a nı l tı c ı dı r .

içinde düzensizlik

Bütün

i ç i n d e o r d u n u n başı ile s o n u g ö r ü l m e y e b i l i r ,

karı şıkl ık

a n c a k bu aynı

z a m a n d a y e n i l g i n i n ilacıdır. 1 7. Ç a l ı ş ı l mı ş d ü z e n s i z l i k , cesaretin;

disiplinin;

ç a l ı ş ı l mı ş zayıflık, g ü ç l ü l ü ğ ü n

18. Düzenliliği

düzensizlik

ç a l ı ş ı l mı ş k o r k u ,

hazırlayı cısı dır.

pelerinin

al t ı na . s a k l a m a k

k ı s a c a bir b ö l m e m e s e l e s i d i r . C e s a r e t i ü r k e k l i k g ö s t e r i s i ile örtmek,

ilerisi

için e n e r j i

biriktirmektir.

G ü c ü zayı f l ı k m a s ­

kesi al tı na a l m a k s a s a v a ş t a k t i k m a n e v r a s ı d ı r . 1 9 . B ö y l e c e d ü ş m a n ı h a r e k e t e z o r l a m a u s t al ı ğ ı na s a ­ hi p k o m u t a n , nır;

düşmana

d ü ş m a n ı yanıl tı cı m a n e v r a l a r ı bazı

önemsiz

ye m le r verip

ustalıkla ku lla ­ düşmanı

yeme

sal dırt ır. 2 0 . Yemleri sürekli ola ra k g ö s t e r e r e k d ü ş m a n ı sürekli h a r e k e t e t m e y e z o r l ar ; s o n r a da asıl o r d u s u y l a p u s u y a y a ­ tar , d ü ş m a n ı b ek l e r . 2 1 .Akıll ı s a v a ş ç ı , reysel

bazda,

b i r l e ş i k e n e r j i n i n e t k i s i n e inanır; b i ­

savaşçılarından

55

aşırı

beklentide

bulunmaz.

B e c e r i s i n i d o ğ r u a d a m l a r ı s e ç i p , yan y a n a g e t i r e r e k b i r l e ş i k enerjiyi üretip, k u l la n m a k t a gösterir. 2 2 . Sav a ş ç ı l ar ,

birleşik enerjiyi kullandığında,

düşma­

nın ü z e r i n e t e p e l e r d e n a ş a ğ ı y u v a r l a n a n t a ş l a r gi bi a k a r l a r . U n u t m a m a l ı ki bir t a ş d ü z l ü k t e h a r e k e t e d e m e z ; d ö r t k öş el i ise t e p e l e r d e n d e a k a m a z . ması n ı

sağlamalıdır.Ustalık

S a v a ş ç ı , t aş l ar ı nı n y u v a r l a k o l ­ budur.

2 3 . Ust a s a v a ş ç ı l a r ı n ü r e t t i k l e r i e ne r j i b i n l e r c e m e t r e ­ lik d a ğ l a r d a n y u v a r l a n a r a k d o l u d i zg i n a k a n y u v a r l a k t a ş l a ­ rın m o m e n t i d i r . Bu, e ne r j i h a k k ı n d a k i s ö z l e r i m i n s o n u d u r .

56

B ö l ü m VI

GÜCÜN KULLANIMI

S U N T Z U d e r ki , 1. S a v a ş kalır,

alanına

sonradan

savaşın

gelip

ilk g e l i p

düşmanını

, gelir g e l m e z

bekleyen

dinç

girense

daha

savaşa

başında tükenir.

2. Akıllı s a v a ş ç ı

k e n d i k a r a r ı n ı d ü ş m a n a k a b u l ettirir;

d ü ş m a n ı n k e n d i k a r a r ı n ı z o r l a m a s ı n a izin v e r m e z . 3. D ü ş m a n a a v a n t a j s u n a r a k d ü ş m a n ı n y a k e n d i i s t e ­ di ği

şekilde

yaklaşmasına

müsaade

e d e r ya

da v u r a c a ğ ı

d arbelerle d ü şm an ın y aklaşm asına olanak tanımaz. 4.

Düşman

dinlenmeye

bolsa açlığa d ü ş ü r ü r ,

çekildiğinde

yorar,

yiyeceği

kamp kurm uşsa hareket etmeye zor­

layarak d i n l e n m e s i n e m ü s a a d e etm ez. '

5.

Düşmanı savunm aya zorlayacak noktalarda gö zü ­

kür, b e k l e n m e d i ğ i y e r l e r d e b u l u n u r . 6. O r d u ,

düşmanın

bulu nm adığı arazide geniş m e s a ­

f e l e r i r a h a t ç a al abil ir. 7.

Saldırılarınızdan

düşmanca man ı zı n

savunulm ayan

güvenliğinden

başarıdan noktalara

de d ü ş m a n ı n

emin

olmanın

y o l u,

saldırmaktır.

Savun­

saldırmasının

im kan­

sız o l d u ğ u n o k t a l a r ı t u t a r a k e m i n o l a b i l i r s i n i z . 8. S a l d ı r ı d a başarı l ı k o m u t a n meyen t an

düşmana

sal dırı r;

ise n e y e s a l d ı r d ı ğ ı n ı

neyi s a v u n d u ğ u n u

savunmada

başarı l ı

bilmeyen d ü ş m a n a

ol an

karşı

bile­

komu­ mevzile­

rini s a v u n a n d ı r . 9. K u r n a z l ı k ve gi zli li k d e n i l e n k u t s a l s a n a t ! S e n i n s a ­ yende

görünm ez

olmayı;

senin

sayende

d u y u l m a z o l ma y ı

öğrenip, düşm an ın kaderini elimizde tutuyoruz.

57

ken

10 .

Düşmanın

direnişle

karşılaşmazsınız;

zayıf n o kt a l ar ı nı

h e d e f al ırsanız i l e r l er ­

düşmandan

çabuksanız

d ü ş m a n t a k i b i n d e n rahatlıkla ku rt u lu rs u nu z. 1

1 . Düşman

i s t er d e r i n bir h e n d e ğ i n a r d ı n d a ,

y ü k s e k bir t e p e d e m e v z i d e b u l u n s u n , zusundaysak

düşmanı

koşullarımızda

1 2 . Savaşı ortada

ol sa

bi zi m

savaşmaya

istediğimiz yere

çekip,

b i zi m

zo r l ama l ı y ı z.

arzulamadığımızda

bile,

isterse

çatışmaya girmek ar­

b ı r ak t ı ğı mı z

ise,

i zlerl e

k a mp ı m ı z ı n

oynayarak

izleri

düşmanı

ş aş ı r t a bi li ri z. 13. D ü şm a n ın mandan

pozisyonunu

gizleyerek güçlerimizi

öğrenip,

kendimizi

dağıtmadan

düş­

bir a r a d a t u t a ­

biliriz. Bu a r a d a d ü ş m a n ı b ö l m e y i b a ş a r m a k ç o k ö n e ml i d i r . 14. D ü ş m a n ı arada

tutarsak

p a r ç a l a r a b ö l e r k e n k e n d i g ü ç l e r i m i z i bir

düşmanın

ayrı,

ayrı

birimlerinin

kar ş ı sı na

t e k g ü ç h a l i n d e çıkabi l i ri z. 15 . B ö y l e c e z ay ı f l a t t ı ğı mı z d ü ş m a n tün

bir g ü ç l e s a l d ı r a b i l i r s e k ,

kuvvetlerine

üs­

dü şm an la rım ızı zora d ü ş ü r e b i ­

liriz. 16 . ustaca

Düşmana

saldırmayı

s a k l am a l ı y ı z .

O zaman

arzuladığımız

noktayı

düşman

çok

pek

aynı a n d a g ö z ö n ü n e a l m a k z o r u n d a k a l a c a k ; rini

bir n o k t a d a

birleştirmesine

engel

çok

ol asılığı

bu da g ü ç l e ­

o l ac a k t ı r .

Karşımıza

t o p l u bir d ü ş m a n g ü c ü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r i m l e r çı k a c a k t ı r . 1 7 . B ö y l e bir d u r u m d a d ü ş m a n , ön c e p h e s i n i g ü ç l e n ­ dirmeye meye

kalktığında

kalktığında

ard

sağı nı

cephesini,

solunu

zayıflatacak;

her

kuvvetlendir­ yöne

destek

s a ğ l a m a y a ç a b a l a d ı ğ ı n d a ise her c e n a h ı b i r d e n g ü c ü n ü y i ­ t i r e c e kt i r . 1 8. Ol ası ç a t ı ş m a l a r a man

birimlerini zayıflatacak,

her an hazır o l m a düşmanı

kaygısı d ü ş ­

bu t ü r ç a b a l a r a z o r ­

l a m a da bi ze sayı sal ü s t ü n l ü k s a ğ l a y a c a k t ı r . 1

9. S a v a ş ı l a c a k y e r ve z a m a n ı

b i l i rsek,

kendimizi s a ­

v aş a k o n s a n t r e ed e b i l i r i z . 20. cenaha,

A m a , yer, ve z a m a n

b i l i n e m i y o r s a sol c e n a h s a ğ

ardçılar önc üle re yardım e d e m e y e c e k t ir .

58

Hel e bir

de o r d u n u n

uç n o k t a l a r ı

arasında

b ü y ü k m e s a f e v a r s a bu

p r o b l e m d a h a da ö l d ü r ü c ü d u r u m alır. 21 . Böyl e bir d u r u m d a d ü ş m a n

k u v v e t l e r i sayı o l a r a k

b i z d e n ü s t ü n bile o l s a s o n u n d a z a f e r b i z i m o l a c a k t ı r . 2 2 . D ü ş m a n s a y ı c a b i z d e n ü s t ü n k e n bi le d ü ş m a n ı b i ­ zimle

savaşmaktan

caydırabiliriz.

Bu

da

onun

pl anl arı nı

ke şfe tm e ye , zafere yönelik stratejilerini ö n c e d e n anlamaya bağl ıdır. 23. a nl ay ı n .

Düşmanı Saldırıya

kızıştırıp zorlayıp,

gücünü,

hareket

kendisini

ortaya

kabiliyetini çıkartm aya,

ku v v e t l i ve zayıf n o k t a l a r ı n ı g ö s t e r m e y e z o r l a y ı n . 24. Düşman ordusu

ile k e n d i o r d u n u z u d i k k a t l e m u ­

kayese e d e re k hangi n o ktala rd a sizden güçlü,

hangi n o k ­

t a l a r d a s i z d e n z ay ı f o l d u ğ u n u k e ş f e d i n . 25. Taktik

m a n e v r a l a r e s n a s ı n d a k i en

nız bu m a n e v r a l a r ı ustal ıkt ır. korunmuş

ve

başarı­

düşm a n d a n saklamakta göstereceğiniz

Manevralarınızı

suslarından

büyük

böylece

sakladığınızda

düşmanın

düşmanın

taktisyen

ca­

beyinlerinden

olacaksınız.

26. Unutmayın,

z a f e r sizin

ne y ap t ı ğı n ı zı

anlayama­

y an d ü ş m a n ı n hatal ı t a k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c e k t i r . 27. Zafer esnasında uyguladığım taktikleri herkes g ö ­ rebi li r,

ancak

kimsenin

görem ediği

, zafer yolunu

açan

stratejilerimdir. 2 8 . Size z a f e r k a z a n d ı r a n lamayın.

Ancak,

metotlarınızı

bir t a k t i ğ i

bir d a h a t e k r a r ­

koşullara göre gerekli d e ğ i ­

şiklikleri y a p a r a k s ü rd ü r e bi lir s in iz . 2 9. Askeri

taktikler suyun

a k ı ş ı na

benzer.

B i l d i ğ i ni z

gi bi su d o ğ a l o l a r a k y ü k s e k l e r d e n a ş a ğ ı l a r a akar. 3 0 . B ö y l e c e s a v a ş t a u y g u l a n a c a k etki l i yol g ü ç l ü d e n uza kta d u ru p , zayıfa sa ldırm ak tır. 31 . S u nasıl t o p r a ğ ı n e ğ i m i n e g ö r e a k a r s a ,

a s k e r de

z a f e r e d ü ş m a n ı n d u r u m u n a g ö r e akar. 32.

S u y u n nasıl s a b i t bi r ş e k l i y o k s a , s a v a ş t a da s a b i t

koşullar yoktur.

59

33. Taktiklerini

dü şm a n a göre değiştirebilmeyi

bece­

ren k o m u t a n z a f e r e u l aş a c ak t ı r . 3 4 . Beş e l e m e n t (su, zaman

at eş,

ağaç,

me t a l , t o p r a k )

k e n d i b a ş l a r ı n a eşit d e r e c e d e b e l i r l ey i c i ol maz.

mevsimin

etkilerinin

yanı

sıra,

ayın

med-cezir

etkileşimi,

g ü n l e r i n u z a m a s ı - k ı s a l m a s ı da bu b e ş e l e m e n t i etki l er.

60

her Dör t

B ö lü m

VII

SA VA ŞTA M A N E V R A

S U N T Z U d e r ki, 1

. S a v a ş t a k o m u t a n e m r i n i h ü k ü m d a r d a n alır.

2. iyi bir k o m u t a n , santre ettiğinde,

ordu s un u toplayıp,

güçlerini

kon­

a s k e r d e b u l u n a n d e ğ i ş i k n i t e l i k l er i bir p o ­

tada birleştirmen, dengelem elidir. 3. B u n d a n s o n r a t a k t i k m a n e v r a gel i r. T a k t i k m a n e v r a en zo r iştir, l uğa,

i ns a n l a rı n

t a l i hs i z l i ği

içindeki

kazanma

kötülük tohumlarını

hı r sı na

dönüştürm ek

doğru­

dünyanın

en z o r işidir. 4. S a v a ş ı n MACA,

taktik

m a n sizi

en ö n e m l i s a n a t l a r ı n d a n

manevra yeteneği

karşısında

beklerken,

biri o l an A L D A T ­

ile d o ğ r u

orant ıl ıdı r.

Düş­

uz un d o l a m b a ç l ı yol l arı t a ­

ki p e d e r e k d ü ş m a n ı n a r k a s ı n a g e ç i p ,

düşmanı beklemediği

anda vurarak am a ca

m anevrala rdan

ulaşmak taktik

başka

bir s i la h l a y a p ı l a m a z . 5. M a n e v r a y ı di si pl ins i z,

6. A v a n t a j l ı techizatlı

hal e

sevk

konuma

gelmesini

k a l mı ş o l u r s u n u z . casına

d i si pl i nl i

bir o r d u

ile y a p m a k a vant aj l ı ;

k a l a b a l ı k bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r . geçebilm ek beklerseniz

için

ordunuzun

çoğunlukla

Ö t e y a n d a n aynı a m a ç l a

etmek

de

bi rl i ği n

malzeme

cok

bir bi rli ği

ve

tam gec uçar­

ekipmanından

ayrı k a l m a s ı n a n e d e n olur. 7. A v a n t a j ı rip, lerce

tam

ele g e ç i r m e k

teçhizatla,

sürecek

mutanlarınızla, izlemekten

uzun, öncü

başka

gece

uğruna,

gündüz

yorucu

ordunuza emir v e ­

durmaksızın

yürüyüşlere

b i r l i kl e r i n i zi n d ü ş m a n

bir a v a n t a j

ko­

e l i ne g e ç m e s i n i

k a z a n a ma z s ı n ı z .

61

kilometre­

zorlarsanız,

8. O r d u n u z u n g ü ç l ü b i r i m l e r i hızla i l e r l e r k e n , a ğı r b i r ­ l i kl er g e r i d e

kalacak;

böylece

bi rl i kl er i ni z d ü ş m a n a

ulaştı­

ğ ı n d a y o r g u n ve a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o l ac a k t ı r . 9. D ü ş m a n ı olursanız,

ş a ş ı r t m a k a m a c ı y l a elli

hem öncü

mil yol

yapacak

b i r l i k l e r i n i z i n l i deri ni y i t i r e c e k h e m de

a n c a k yarı g ü ç l e s a v a ş m e y d a n ı n a v a r a c a k s ı n ı z . 10. Aynı a m a ç l a

o t u z k i l o m e t r e yol y a p a r s a n ı z o r d u ­

n u z u n ü ç t e ikisi v a r a c a k t ı r . 1 1 . Malzeme,

silah,

m ü h i m m a t ve e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş

bir o r d u n u n k e n d i s i n i n yi ti k bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z . 12. S a h i p

olduğu

o l a n ak l a r ı

bilmediğim iz

dost

güç­

l erle i şbirl iği y a p a m a y ı z . 13. Ö n c e d e n ormanlarını,

uçurumlarını,

tuzaklarını

b a t a k l ı k l ar ı nı ,

bilmediğimiz

dağlarını,

topraklardan

bir

or­

d u y u g e ç i r m e k akıl işi d e ğ i l d i r . 14.

Yö r e s e l

o l a n ak l a r ı nı

k ı l avuzl ar

avantaja

15. S a v a ş t a d u y g u l a r ı n ı , m a n d a n gizle.

kullanmadan

doğanın

çeviremeyiz. hareketlerini,

amacını

düş­

K a z a n ı r s ı n.

16. Bi r l i kl eri ni

b i r l e ş t i r m e ya da b ö l m e

k ar ar ı nı s a n a

ç e v r e koşul l ar ı v e r d i r t e c e k t i r . 1 7. R ü z g a r gi bi hızlı, o r m a n gi bi y o ğ u n ol. 18.

Saldırı ve y a ğ m a d a at eş,

d ü şm an a direnişte y a l­

çın d a ğ ol. 1 9. Pl anl arı nı z g e c e n i n

karanl ı ğı gi bi g ö r ü l m e z o l s u n ,

sal dırı nız ise g ö k g ü r ü l t ü s ü gi bi insin. 20. Yağmalamada lüştürün.

Yeni

dalanacağı

yerleri

ganimeti

askerleriniz arasında

fethettiğinizde

de a s k e r l e r i n i z i n

bö­ fay­

imkanla r yaratın.

2 1 . Harekete g e ç m e d e n düş ün , tasarla. 2 2 . A l d a t m a c a s a na t ı nı en iyi b i l en z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . Bu da m a n e v r a sa n a t ı dı r . 23. "Ordu

Yönetim

K i t ab ı "

s ö y l e n e n söz f a z l a ileri g i t m e z . gereklidir.

C i s i m l e r de

kol ay,

f l a m a l a r da bu y ü z d e n g e r e k i r .

62

der

ki;

Savaş

alanında

Davul ve g o n k l a r bu y ü z d e n k o l ay g ö r ü l e m e z .

B a y r a k ve

24. Bayrak, fl am a, lakları nı,

gözlerini

b o r u ve g o n k l a r a s k e r l e r i m i z i n k u ­

bir n o k t a ü z e r i n d e y o ğ u n l a ş t ı r a b i l m e n i n ,

a s k e r i bir b ü t ü n h a l in e g e t i r m e n i n a r a ç l a r ı d ı r . 2 5 . Bu

şekilde

tek gövde

h a l i ne g e l m i ş

bir o r d u n u n

k a r ş ı s ı n d a i l e r l e m e k en b ü y ü k c e s a r e t i bi le aşar, g e r i l e m e k ise

o l a n a k sı z l a ş ı r

B ü y ü k ki t l el er i y ö n e t m e s a n a t ı

işte b u -

dur. 26. G e c e savaşında, düz sa va şl arı nd a zun g ö z ü n ü ,

ise

a t e ş ve d a v u l

b a y r a k ve f l a m a

i şa r e t l e r i n i ,

işaretlerini

gün­

ordunu­

k ul ağ ı n ı e t k i l e m e k t e k ul l a n ı n.

2 7 . O r d u r u h u n u , k o m u t a n akl ını y i t i r ebi l i r . 28. Ordunun

ruhu

sabah

keskindir;

öğleyin

bayrak

s a l l a n m a y a ba ş l ar ; a k ş a m s a aklı k a m p a d ö n m e k t e d i r . 2 9 . Akıllı bir k o m u t a n , ruhunun

keskin

dönme

bu n e d e n l e , a s k e r i n i d ü ş m a n ı n

olduğu zaman

beklentisine

girdiği

değil,

yorgun

zaman

olduğu,

ger i

Buna

ruh

sal dırt ır.

o k u m a s a n a t ı deni r. 30. kargaşayı

Di s i pl i n

ve

sükunetle

düşmandaki

b e k l e m e k - i n i s i y a t i f k u l l a n m a sa n a t ı dı r .

3 1. D ü ş m a n

henüz uzakta

i ken

d üşm a n zorluklarla uğraşıp d u ru rke n

h e d e f e y ak ı n ra h a t ,

bilmek, d ü ş m a n açlıkla m ü c a d e l e e d e r k e n mek.

o l ma k ,

rahat b e k l e y e ­ karnı t o k o l a b i l ­

B u n a g ü ç t a s a r r u f s a nat ı de n i r. 3 2 . B a y r a k ve f l a m a l a r ı d ü z e n l i ,

ken

düzensizliği,

bir o r d u y a s a l d ı r m a k t a n

sakin,

kaçınmak

güvenli g ö z ü ­

koşulları d e ğ e r l e n ­

d i r m e sa n a t ı dı r . 33. Tepede

mevzilenmiş

ya

da t e p e

aşağı

sal dı rı ya

g e ç m i ş d ü ş m a n a karşı i l e r l e m e k a s k e r i k u r a l l a r a aykırıdır. 34. Savaşmayı arzusu

bi len

düşmanı

takip

etme.

Savaşma

ku v v e t l i d ü ş m a n a s a l d ı r m a .

35. Düşmanın

gösterdiği

yemi

kapma.

Evine d ö n e n

o rduya sa taşma. 36. Düşman ordusunu rak.

k u ş a t t ı ğ ı n d a bir aç ı k n o k t a b ı ­

Bunalm ış düşmanı çok zorlama. 3 7 . B u n a S a v a ş S anat ı de n i r.

63

B ö l ü m VIII

TAKTİK DEĞİŞTİRME

S UN T Z U d e r ki, 1 . S a v a ş t a,

k o m u t a n e m r i n i h ü k ü m d a r d a n alır, o r d u ­

s u n u t o p l ar , g ü ç l e r i n i bir a r a y a get i ri r. 2. Z o r k o ş u l l a r a l t ı n d a k i y e r l e r d e s e k yol l arı n Tehlikeli

b i r l eş t i ği

pozisyonlar

yollarda ol an

ücra

ş a t m a altında strateji değiştir. 3. G i r i l m e m e s i ken

ordular,

gereken

mevzi l er ,

yerlerde

Yük­

i şbi rl i ği

yap.

oyalanma.

Ku­

Ü mi t si z k o ş u l l a r d a sav aş .

gereken

kuşatılması

kamp yapma.

müttefiklerinle

yol l ar,

gereken

dinlenmem esi

saldırılmaması k e n t l er ,

gereken

gere­

zorlanmaması hükümdar emir­

leri vardı r. 4. T a k t i k d e ğ i ş i k l i k l e r i n a v a n t a j l a r ı n ı t a m o l a r a k a n l a ­ yan k o m u t a n bi rl i kl er i ni nasıl y ö n e t e c e ğ i n i iyi bilir. 5. Bunl ar ı lunduğu

anlayamayan

ü l ke n i n

k oş u l l a r ı nı

komutan

tam

ise,

olarak

içerisinde

bi l se

bile

bu­

bi l g i si n i

pratik avantaja çevireme z. 6. Sa v a ş S a n a t f n m beye sahip olmayan

Plan

savaş

Değiştirme

öğrencisi,

dersinde te c r ü ­

Beş A v a n t a j a

sahip

ol sa bile, a d a m l a r ı n ı en iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r . 7.

Akıllı

l ideri n

planlarında

avantaj

ve

dezavantaj

b e k l e n t i l e r i bir p o t a d a e r i y e c e k t i r . 8. Bu

sayede

avantaj

beklentilerimiz zorunlu

olarak

d e ğ i ş t i ğ i n d e , a n a p l a n a d ö n ü p a m a c ı m ı z a ul aşabi l i ri z. 9. Öt e

yandan,

ç ı k m a s ı olası den

korumaya

zorlukların

ortasında

bir a v a n t a j ı y a k a l a m a y a ; hazır ol malıyız.

64

bile

karşımıza

kendimizi f e l a k e t l e r ­

10.

Düşman

komutanlarını,

başlarına

çe ş i tl i

dertler

y a r a t a r a k , s ü r e k l i m e ş g u l et; c a z i p y e m l e r i n p e ş i n e b o ş u n a d ü ş ü r t e r e k z o r l a , sayıl arı nı azalt. 1 1 . S a v aş S a n a t ı bi ze d ü ş m a n ı n ü z e r i m i z e g e l m e m e ­ sini

umm aktansa

düşmanın

bi ze

yonlarımızın

düşmanı

karşılamaya

saldırmamasını

düşmanın

hazırlıklı o l m a m ı z ı ,

dilem ektense

sal dı rı sı nı

bizim

pozis­

imkânsızlaştırmasını

öğ­

retir. 1 2 . Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı b e ş h a t a f e l a k e t g e t i r e b i ­ lir. (a) D i k k a t s i z c e s a r e t , y o k o l m a y a g ö t ü r ü r . (b) K o r k a k l ı k , d ü ş m a n a e s i r d ü ş m e y e g ö t ü r ü r . (c) A c e l e c i l i k ,

h a k a r e t l e r l e kışkı rt ıl abil ir.

(d) Ş e r e f D ü ş k ü n l ü ğ ü , u t a n m a y a g ö t ü r ü r . (e) A d a m l a r ı n a aşırı d ü ş k ü n l ü k ,

e n d i ş e ve t e r e d d ü d e

götürür. 13. Bu b e ş h at a bir k o m u t a n ı n ,

savaş alanında

i ş l e­

y e b i le c e ğ i beş savaş günahıdır. 1 4 . Bi r o r d u y e n i l d i ğ i n d e ,

l ideri k a t l e d i l d i ğ i n d e n e d e n

m u t l a k a bu b e ş g ü n a h t a d ı r . B u n l a r ı ö n e m s e y i n .

65

B ö l ü m IX

ORDUNUN İLERLEMESİ

S U N T Z U d e r ki, 1

. Şimdi m e s e l e m i z o rd u n u n

zü nü z d ü ş m a n iş a r e tl e r i n d e olsun.

kamp kurmasında.

Da ğ l a r ı ç a b u k g e ç i p v a ­

d i l e r e yakı n y e r l e r i t e r c i h e di n. 2.

DAĞ

SAVAŞI:Kampı

kar şı nı za a l a r a k k u r u n .

yüksek

noktalarda

güneşi

S a v a ş m a k için t e p e l e r e t ı r m a n m a ­

yın. 3. NEHİR

SAVAŞİ:Ordunuz

nehri g e ç t i ğ i n d e o l a b i l d i ­

ğ i n c e kısa z a m a n d a n e h i r d e n uz a k l as ı n . 4.

ilerlemekte

ol an

ortasında karşılamak

düşman

nehir g e ç i y o r s a ,

ü z e re s a l d ı r m a y ı n .

nehrin

En iyi an d ü ş m a ­

nın yarı sını n g e ç t i ğ i y ar ı sı nı n hal a su i ç i n d e o l d u ğ u andır . 5.

Saldırı

hususunda

ne

kadar

s a bı r sı z

olursanız

o l u n , sakı n n ehr i g e ç m e k ü z e r e n e h i r k e n a r ı n d a d u r m a k t a o l an d ü ş m a n a s a l d ı r m a y ı n . 6. Uzun

mesafeli

si l ahl arını zı

güneşe

d ü ş m a n d a n y ü k s e k araziye y erle ştirin .

bakar şekilde

D ü ş m a n a nehir y u ­

karı s a l d ı r m a y ı n . 7. B A T A K L I K

S AV A Ş I :

B a t a k l ı k l a rı

geçerken

am acı­

nız en kısa z a m a n d a b a t a k l ı k t a n ç ı k m a k o l s u n . 8. B a t a k l ı k t a

savaşmak zorunda

kal ırsanı z,

unutm a­

yın ki el in i zd e su ve o t u n u z vardı r. A r k a n ı z ı a ğ a ç l a r a v e r i p savaşı n. 9. DÜZ A L A N

SAVAŞIDüz

alanda

sağı nı zı

ve

ardı­

nızı t e p e l e r e v e r i p , d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın. 10 . Bu s a v a ş bi l g i l e r i Sarı i m p a r a t o r ' u n p e k ç o k d ü ş ­ manı nı y e n m e k t e k u l l a n d ı ğ ı s t r a t e j i n i n t e m e l b i l g i l e r i d i r .

66

Gö­

11.

Tüm

o rd u la r y ü k s e k yerleri

alçak zeminlere,

dınl ık al anl arı k ar a n l ı k y e r l e r e t e r c i h e d e r l e r . 1 2. A s k e r l e r i n i z e ö z e n g ö s t e r i y o r , arazide kuruyorsanız,

k a m p y e r l e r i n i kuru

a s k e r l e r i n i z i s al gı n h a s t a l ı k l a r d a n k o ­

r u m u ş o l u r s u n u z . Sağl ı kl ı bir o r d u z a f e r e d a h a ya k ı n d ı r. 13.

Bir

tepeye

ya

e ğ i m i sa ğ

ar dı nı z a,

l ece

askerlerinizi

hem

doğal avantajlarından 14. T e p e l e r e tasarladığınız

da

güneşi

nehir

yamacına

korumuş

hem

maksimum

de

kabarmış,

Böy-

pozisyonunuzun

f a y d a l a n m ı ş o l ac a k s ı n ı z .

sağanak yağmurlar

nehir

geldiğinizde

kar ş ı nı z a a l a r a k y e r l e ş i n .

indiğinde

köpürmüş

geçmeyi

ol abi l i r.

Bu

du­

r u m d a en iyisi b e k l e m e k t i r . 15. Dik u ç u r u m l a r ı n , rın,

saklı v a d i l e r i n ,

rıkların

sel y a m a ç l a r ı n ı n ,

sık çal ıl ıkl arın,

bulunduğu

bölgelerden

derin ç u k u rla ­

bataklıkların

olabildiğince

büyük y a ­

çabuk

çıkın,

b ö yl e y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d ı k ç a u z ak t a kalın. 16. Siz bu t ü r y e r l e r d e n k e n,

düşmanı

geçtiğinizde

buralara

de

uzakta ka lm ay a d ik k a t e d e r ­

sürüklemeye;

düşmanın

ardında

düşmana

sal dı rı ya

bu t ü r a l a n l a r ı n

olm a­

sına özen g ö s t e r i n . 1 7. K a mp ı n ı z ı n ç e v r e s i n d e t e p e l e r , y ü k s e k o tl a r l a ö r ­ tülü

göletler,

kamış tarlaları,

ya da ç al ı l ı kl arl a

kapl ı

koru­

l uk l a r v a r s a bu al an l a r ı a d a m a k ı l l ı k o n t r o l e d i n. Bu t ü r al an l a r ,

p u s u k u r m a k i st e y e n d ü ş m a n

baskın­

cıl arı nın ve c a s u s l a r ı n ı n en ç o k t e r c i h e t t i k l e ri y e r l e r d i r . 18. D ü ş m a n

si ze y a k ı n l a ş m a s ı n a

ra ğm en

hal a saki n

ise b u l u n d u ğ u p o z i s y o n u n d o ğ a l g ü c ü n e i n a n ı y o r d e m e k t i r . 19. D ü ş m a n s a k i n d u r m a k l a b i rl i kt e sizi k ı ş k ı r t ı y o r s a , sizin ü ze r i n e g e l m e n i z i i s t i y or d e m e k t i r . 20.

Düşmanın

kamp

yerine

u l aş ı m

k o l ay

gözükü­

y o r s a , m u t l a k a si ze bir y e m g ö s t e r i y o r d u r . 2 1. O r m a n d a k i

ağaçlar arasındaki

d ü ş m a n ı n ilerlediğinin simgesid ir. perdelemeler

düşmanın

sizi

anlamındadır.

67

bir

hareketlenme

Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k

şüphelendirm eye

çalıştığı

ay­

22. Aniden

yükselen

Ü r k m ü ş h a y v a n l a r ani

kuşlar

bir

bir b askı nı n

pusunun

bel i rt i si di r .

habercisidir.

2 3 . U f u k t a g ö z ü k e c e k y ü k s e k t o z bul ut l ar ı s a v a ş a r a ­ bal arını n

ilerl eme kt e o l d u ğ u n u gösterir.

ama geniş Toz

bir a l an a d a ğ ı l m ı ş

bul ut l ar ı

ufak,

uf ak ve

Toz bul utl ar ı a l ç a k

ise p i y a d e l e r y a k l a ş m a k t a d ı r . çeşi tl i

yönlere

dağılmakta

d ü ş m a n bi rl i kl er i a t e ş için o d u n t o p l a m a k t a d ı r , reket

eden

küçük

t oz

bul ut l ar ı

da

ise

ileri ger i h a ­

düşmanın

kamp

yap­

m a k t a o l d u ğ u n u belirtir. 24. Sakin lıklar d ü ş m a n ı n

s es l e v er i l en

komutlar,

sal dırı ya g e ç e c e ğ i n i ;

yoğunlaşan

sert

hazı r­

komutlar,

saldırı

g ö s t e r i l e r i ise d ü ş m a n ı n ger i ç e k i l e c e ğ i n i n i şar et l er i di r . 2 5 . Hafi f s a v a ş a r a b a l ar ı ö n e g e l i r de y a n l a r a h a r e k e t ederse,

bu d ü ş m a n ı n s a v a ş d ü z e n i n e g e ç m e k t e o l d u ğ u n u n

bel i rt i si di r . 26.

Be l i r g i n

bir a n l a ş m a

ile

b i rl i kt e

gelmeyen

barış

ö n e r i l e r i t u z a k bel irt isi dir. 27. Düşman k er l e r b öl ük ,

bi rli kleri a r a s ı n d a

koşuşturma

art ar,

as­

b ö l ü k t o p l a n ı r l a r s a kri ti k an g e l mi ş t i r .

2 8 . Bazı b i rl i kl er i l e r l er k e n bazıları ger i ç e k i l i y o r s a ,

bu

yemdir. 2 9 . Askerler 30. muşsa,

m ı zr a k l a r ı n a y a s l a n ı y o r s a ,

acıkmışlardır.

Su g e t i r m e y e g i d e n a s k e r l e r i n ilk işi su i ç m e k o l ­

o r d u s u s u z kal mıştır.

31 . D ü ş m a n

kazanabileceği

g ö r d ü ğ ü h a l de h a r e k e t e t m i y o r s a , 3 2 . Kuş l ar ı n

avant aj l ı

bir

pozisyon

askerler tükenmiştir.

k o n d u ğ u y e rl e rd e d ü ş m a n yoktur.

Gece

g ü r ü l t ü y a p a n d ü ş m a n ı n si ni rl eri b o z u k t u r . 33. Kampta tır.

k a r g a ş a v a rs a

komutanın

B a y r a k l ar , f l a m a l a r aşağı y uk ar ı

rin i çine f i t n e d ü ş m ü ş t ü r .

otoritesi zayıf­

hareket ediyorsa a s k e ­

S u b a y l a r kızgın ise a s k e r y o r g u n ­

dur. 34. Dü şma n, k es i p yorsa, maya

yemeye

atlarını

b a ş l ar s a ,

ç ad ı r l a r ı n a

buğdayla

yemek

dönm eyeceklerini,

hazır o l du k l a r ı nı

anl amal ı yız.

68

beslemeye,

k a z anl ar ı nı ölene

öküzlerini

ateşe kadar

koymu­ savaş­

35. s e sl e

Küçük

konuşan

gruplar

halinde

fısıIdaşan

asker gruplarının

oluşması

ya

da

alçak

asker arasında

m u h a l e f e t i n v ar l ı ğı nı g ö s t e r i r . 3 6 . Ç o k f az l a

ödül

düşmanın

kaynaklarının t ü k e n d i ­

ği ni, ç o k f azl a c e z a ise aşırı sıkıntı k o ş u l l a r ı n ı n varl ığı nı b e ­ lirtir. ,37.

Coşku

ile s a v a ş a g i r i ş i p,

düşmanın

gücünü g ö ­

rünc e k o rk u y a k a p ıl m a k h a b e r almanın zaafını gösterir. 3 8 . G e l e n e l ç i l e r bi ze k o m p l i m a n y a p ı y o r s a ,

düşman

ateşkes istemektedir. 3 9 . D ü ş m a n b i r l i kl e r i kı zgı nl ı kl a i lerl er,

karşımıza d i k i ­

lir a m a ç a t ı ş m a y a g i r m e y e y a d a g e r i d ö n m e y e k a l k m a z s a bu d u r u m d a s o n d e r e c e d e

u y a n ı k ve t e d b i r l i o l m a m ı z g e ­

rekir. 4 0 . Birliklerimizin gücü d üş m a n la hem en , ise

düşman

genellikle

doğrudan

saldırmaz.

h e m e n eşi t

Bu

durumda

y a p m a m ı z g e r e k e n şey, g ü ç l e r i m i z i t o p l a m a k , d ü ş m a n ı y a ­ kından takip e d e r k e n takviye s a ğ l a m a y a çalışmaktır. 4 1 . Düşmanı hor g ö r ü p ,

p l a n l a m a y ı i h ma l e d e n , d ü ş ­

m a n a e si r d ü ş m e y e m a h k u m d u r . 42. Komutanına diğinde

asker

güven d u ym ay a n

komutanına

a s k e re ceza v e r i l ­

itaatkar olmayacaktır.

i taatsi z

a s k e r ise asl a z a f e r k a z a n a m a z . Komutanına

inanan

askere

ceza

uygulanmazsa

as­

ker k o m u t a n ı n a g ü v e n i n i y i t i r e c e ğ i n d e n y i n e b a ş a r ı s ı z o l a ­ caktı r. 4 3 . Bu n e d e n l e a s k e r i n lamak

için

ay ı r ı m

k om u ta nın a inanmasını s a ğ ­

gösterm eden

adıl

davranıp,

d i ğ e r y a n d a n ç e l i k gi bi d i si p l i n a l t ı n d a t u t m a l ı y ı z .

bir y a n d a n

Bu z a f e r e

g i d e n en k e s i n y o l d u r . 4 4. Eğitim de askere,

e m r e i taat a l ış k a n l ığ ı v e r i l m i ş s e

o r d u d i s i pl i n l i di r . A k s i h a l d e d i s i pl i n y o k t u r .

Di si pl i n z a f e r i n

a n a ht a r ı d ı r . 45-Şayet gösterip,

bi r

komutan

hem

adamlarına

güvendiğini

h e m de e m i r l e r i n e k e s i n itaat i s t i y o r s a , k a z a n ç iki

y ö n l ü olur.

69

Bölüm X ARAZİ

FAKTÖRÜ

S U N T Z U d e r ki, 1 . Altı ç e ş i t arazi vardı r. (a) D ü z g ü n arazi . (b) Karı şı k arazi . (c) i hma l e d i l e c e k arazi . (d) Dar g e ç i t l e r . (e) U ç u r u m l u t e p e l e r . (t) D ü ş m a n d a n 2. H e r iki t a r a f ı n

uzak pozisyonlar. da

rahatlıkla

girebileceği

arazilere

D ü z g ü n A r a z i deni l i r. 3. Bu t ü r a r a z i y e d ü ş m a n d a n ö n c e g e l m e y e ; yüksek,

güneşli

melerinizi

arazinin

bö lg el e ri ni t u t m a y a özen g ö s te r in .

dikkatle

koruyun.

O

zaman

savaşa

Malze­

avantajla

başl ar sı nı z. 4. T e r k e d i l m e s i

k o l ay o l m a k l a

b i r l i kt e y e n i d e n

ele

g e ç i r i l m e s i z o r ol an a ra z i ye Karı şı k Ar a z i deni r. 5. Bu

tür

bir a r a z i d e n

yenebilirsiniz. Ama, düşmanı

hazırlı ksız

düşmana

d ü ş m a n sizi h a z ı r l an m ı ş ,

yenemezseniz

bu

a ra z i ye

s a l dı r ı p,

b e k l i y o r s a ve

dönüşünüz

olanaksız

o l a c a k ; sizin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6. A r a z i n i n geçiremeyeceği

konumu türdense

he r iki t a r a f ı n da ilk a d ı m d a bu t ü r a r a z i l e r e

i h ma l

ele

Edilecek

Ar azi deni r. 7. B ö y l e bir a r a z i d e , d ü ş m a n bi ze c a z i p bir y e m v e r s e bile i l e r l e m e k t e n s e g e r i l e y e r e k d ü ş m a n ı kışkırtmak gerekir.

Düşman ordusunun

üzerinize g e l m e y e bir kısmı ü z e r i m i z e

g e l d i ğ i n d e sal dırı a vant aj ı b i z d e o l a c a k t ı r .

70

8. Dar g e ç i t l e r e g e l i n c e ,

ilk el e g e ç i r e n s i z s e n i z k u v ­

ve t l er i ni z i d i k k a t l e y e r l e ş t i r i p , d ü ş m a n ı n g e l m e s i n i b e k l e y i n . 9. D ü ş m a n

ordusu

nize e n g e l o l d u ğ u n d a , zını i n c e l ey i n ,

sizin d a r bir g e ç i d i

el e g e ç i r m e ­

dar geçidin d ü ş m a n c a

korunuş ta r­

iyi k o r u n u y o r s a ü z e r i n e g i t m e y i n .

10. U ç u r u m l u tep e le ri

ilk siz el e g e ç i r m i ş s e n i z ,

yük­

s e k ve g ü n e ş l i n o k t a l a r a y e r l e ş i p d ü ş m a n ı b e k l e y i n . 1 1 . Düşman sizden ri ne g i t m e y i n .

önce davranıp yerleşmişse,

üze­

D ü ş m a n ı ger i ç e k i l i y o r gi bi y a p a r a k y e r i n d e n

çıkarmayı deneyin. 12 . D ü ş m a n l a varsa

ve

girmek man

her

aranızda

i kini zin

de

oldukça

güçleri

k o l ay o l m a y a c a ğ ı

gi bi

büyük

birbirine

savaşın

sonucu

da

mesafe savaşa her z a ­

l e hi ni ze o l m a y a b i l i r . 13 . Bu altı p r e n s i p Ar a z i f a k t ö r ü n ü n

dir.

bir

yakınsa

S o r u m l u l u k sahibi

bir k o m u t a n

bu

ana

prensipleri­

prensipleri

dikkatle

incelemelidir. 14. O r d u n u n çok komutanın

b a ş ı na

hatalarından

doğal

nedenlerin

dışında,daha

k a y n a k l a n a c a k altı

bel a g e l e ­

bi li r . B u n l ar : (a) Ger i ç e k i l m e (b) Baş k a l d ı r m a . (c) Ç ö k ü ş . (d) H a r a p o l m a k . (e) K a r g a ş a . (f) 1

Bozgun. 5. D i ğ e r k o ş u l l a r aynı k a l m a k l a b i r l i kt e ş a y e t bir b i r l i ­

ği n k a r ş ı sı na k e n d i s i n i n on misli bir d ü ş m a n ç ı k a r s a bu b i r ­ liğin t e k şansı kalır. Ger i ç e k i l m e . 16. A s k e r l e r ç o k g ü ç l ü a n c a k s u b a y l a r ı z a y ı f sa s o n u ç baş

kaldırmadır.

Subaylar güçlü

as k er zayıfsa,

sonuç

çö­

k üş t ü r . 17 . Üst s u b a y l a r ı n baş

komutanın

emrini

kızgı nl ı kl a a m i r l e r i n e beklemeden

kendi

b a ş kal dırıp,

başlarına

m a n l a s a v a ş a k a l k m a l a r ı n ı n s o n u c u ' H a r a p Ol ma k ' t ı r .

7I

düş­

1 8. Bir k o m u t a n zayıf, o t o r i t e s i n i y i t i r mi ş , v e r d i ğ i e m i r ­ ler a ç ı k , b e l i r g i n o l m a y ı p , s ü r e k l i d e ğ i ş i y o r s a ; e m r i n d e k i s u ­ b a y l a r da a s k e r l e r de belirli g ö r e v l e r e s a h i p d eğ i l ve ü s t ü n e üstlük o rd u kat manları düzensiz, d u r u m a t e k ad veri l ebi l i r. 19 . Bir k o m u t a n de,

rast g el e k u r u l m u ş ise bu

Kargaşa.

düşmanın

gerçek gücünü

k e n d i zayıf bir bi rl i ği ni k e n d i n d e n

dırtı r ya da s e ç m e dunun

sezemez

güçlü

d ü ş m a n a sal -

bi rl i kl er i ni g ü ç l ü d ü ş m a n ı

karşısında o r­

ön s a f l a r ı n a y e r l e ş t i r m e y i

i hma l e d e r s e ,

bunun tek

s onucu olabilir.Bozgun. 20. Sorumluluk

s ahi bi

her

komutanın

yenilgiye

düş­

m e m e k için d i k k a t e t m e s i g e r e k e n altı yol vardı r. 2 1. A r a z i n i n müttefikidir.

doğal

koşulları

Ancak,bunun

yanı

bir sıra,

sezme yeteneği, zafere giden güçlerin tehlikeleri,

askerin

en

düşmanın

önemli gücünü

ko n tr o lü , zorlukları,

mesafeleri görm e kapasitesi

bir k o m u t a n ı n t e s t

s o ru l a r ı dı r . 2 2 . Bu mutan

h u s u s l ar ı

savaşı

y an k o m u t a n

zaferle varsa

savaş

Bunl ar ı

sırasında

kullanan

b i l m e y e n y a da

ko­

kullanama­

kaybetm eye m ahkum dur.

2 3 . Sa v a ş ı n nı zdaki

bilip

kazanır.

sonucunun

hükümdar

istemese

sonuçlanm ayacağını

zafer olacağı

kesinse,

bile

Ama,

savaşın.

görüyorsanız,

başı­

sa v a ş ı n

h ü k ü m d a r yal-

bile s a v a ş m a y ı n . 24.

Düşmana

karşı

savaşı

kazanınca

kavuşacağı

ş a n , ş e r e f ve ş ö h r e t i d ü ş ü n m e d e n s a v a ş a n , g e r e ğ i n d e ü s ­ t ü n d ü ş m a n k a r ş ı s ı n d a ger i ç e k i l m e s i n i bi l en, t e k a m a c ı ü l ­ kesi ni k o r u m a k ol an k o m u t a n l a r ü l k e l e r i n i n m ü c e v h e r i d i r . 25. Askerlerinize derin

vadilere

oğullarınız

gi bi

kadar

öz ç o c u k l a r ı n ı z takip

bakı n,

gi bi

edeceklerdir.

y a n ı n ı zd a

ölmeyi

b a kı n , Onlara

her

şeye

sizi

en

yetişkin tercih

edeceklerdir. 2 6 . A n c a k , a s k e r i n i z e d ü ş k ü n o l d u ğ u n u z h a l de o t o r i t e kullanamıyorsanız; rinizi

y u m u ş a k kal pli o l d u ğ u n u z h al d e e m i r l e ­

dinletemiyorsanız,

askerleriniz arasında

12

kargaşa

hü­

küm sürüyorsa, askerleriniz ya ra m a z ç o c u kla ra d ö n m ü ş tü r. Hiç bir işe y a r a m a z l a r . 27. Askerlerim izin rağmen,

düşmanın

savaşa

savaşa

hazır o l d u ğ u n u

hazır o l m a d ı ğ ı n ı n

bilmemize

farkında

de­

ğilsek, z a fe r e gid e n yo lu n a n c a k yarısındayız d e m e k t ir . 28. Düşmanın

savaşa

hazır o l m a d ı ğ ı n ı

bilmekle

bir­

likte k e n d i a s k e r l e r i m i z i n s a v a ş a h e n ü z hazır o l m a d ı ğ ı g e r ­ çeğini g ö re m iy o rs a k zafere giden yolun

henüz yarısındayız

demektir. 29.

Düşmanın

askerimizin üzerinde olmadığını

savaşa

bulduğumuz

savaşa hazır

doğal

görem iyorsak

hazırlıklı

olduğunu koşulların

zafere

olduğunu, bilm emize

giden

savaşmaya yolun

kendi

rağmen, uygun

yine y a rı s ın ­

dayı z d e m e k t i r . 3 0 . De n ey im li asker,

h a r e k e t e g e ç t i ğ i n d e asl a ş a ş ı r ­

maz, bi r l i ği ni asl a k a y b e t m e z . 3

1 . So nu ç o la ra k "Savaş

S anatfnm

ünl ü

bir d e y i ş i n ­

den b a h s e d e l i m : " D ü ş m a n ı bildiğiniz kadar kendinizi de bili­ yorsanız, nı n da,

zafer

'Cennet'i

konusunda

şüpheniz

bi li yor, ' Dü n y a ' y ı

si n o l a c a k t ı r . "

73

olmasın.

Bunun

ya­

tanıyo rsan ız zaferiniz k e ­

B ö l ü m XI ARAZİDE

DOKUZ

KONUM

SUN T Z U d e r ki, 1 - S a v a ş S a n a t ı d o k u z ti p arazi t a n ı m l a r . (a) Karı şı k A r a z i (b)Yakın Arazi (c)

ihtilaflı A r a z i

(d) A ç ı k A r a z i (e) A n a h t a r A r a z i (f) C i d d i A r a z i (g) Z o r A r a z i (h) K u ş a t ı l m ı ş A r a z i (i)

Ümitsiz Arazi

2. S a v a ş k e n d i ü l k e m i z d e y a p ı l ı y o r s a bu ar az i t ü r ü n e "Karışık Arazi" denir. 3. D ü ş m a n a r a z i s i n e g i r m e m i z e r a ğ m e n h e n ü z k e n d i sı nı r l ar ı mı zı n

yakınındaysak

bu

tür

araziye

"Yakın

Arazi"

deni r. 4. S a h i p

olunması

he r

iki t a r a f a

da

büyük

avantaj

s a ğ l a y a n a ra z i y e " i ht i l af l ı A r a z i " de n i r. 5. Her iki t a r a f ı n da k ol ay l ı kl a g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i a r a z i y e " Açı k A r a z i " deni r. 6.

Üç

k r al l ı ğı n

arazilerinin

birleşme

al an a r a z i l e r e " A n a h t a r A r a z i " de n i r.

noktasında

yer

Bu t ü r a r a z i l e r e s a h i p

o l an krallık, i m p a r a t o r l u ğ u n da b ü y ü k k ı s m ı n a s a h i p ol ur. 7. Bir o r d u d ü ş m a n ü l k e s i n i n b a ğ r ı n a g i r m i ş o l m a s ı n a kar şı n ,

ardında

k u v v et l i

düşman

kaleleri

bulunm akta

ise

b u l u n d u ğ u arazi k o n u m u " C i d d i A r a z i " o l a r a k ad l and ı r ı l ı r . 8. G e ç i l m e s i z o r o l an d a ğ l ı k o r m a n l a r ,

çal ıl ık y a m a ç ­

lar, b a t a k l ı k l a r l a kapl ı a r a z i l e r e " Z o r A r a z i " d e n i r .

74

9. cık

keçi

den i r.

Dar v a d i l e r d e n g e ç i l e r e k u l aş ı l a b i l e n , yol l arı

ile

çıkılabilen

arazilere

içinden d a r a ­

"Kuşatılmış

Arazi"

Bu t ür a l a n l a r d a zayıf bir bi rl i k k o c a bir o r d u y l a baş a

çıkabi l ir. 1 0 . Sadece gecikm eden

s a v a ş m a m ız ha linde içinden

s ağ ç ı k a b i l e c e ğ i m i z a r a z i y e " Ü m i t s i z A r a z i " de n i r. 1

1 . Karı şı k A r a z i ' d e s a v a ş m a .

Yakın A r a z i ' d e d u r m a ,

i htilaflı A r a z i ' d e s a l d ı r m a . 12. A ç ı k A r a z i ' d e d ü ş m a n ı n y o l u n u

kapatm a. Anahtar

A r a z i ' d e m ü t t e f i k l e r i n l e i şbi rl i ği yap. 13. C i d d i A r a z i ' d e d ü ş m a n ı y a ğ m a l a .

Zor Arazi'de y o ­

l una d i k k a t l e d e v a m et. 14. K u ş a t ı l m ı ş A r a z i ' d e s t r a t e j i n i g ö z d e n g e ç i r .

Ümit­

siz A r a z i ' d e s av aş . 15. Esk i n i n d e n e y i m l i ile

ar d ç ı la r ı

l ardı.

arasındaki

Böylece,

l i kl erl e

ol an

zor d u r u m a

ordu

bozmanın

karargahlarının

i şb i r l i ğ i ni düşen

komutanları düşm anın

ahengi bozmanın

birliklerin

olu yor,kom utanla rın

kendilerine

yanı

olm uş­

bağl ı

sıra y e d e k

imdadına

subaylarına

öncüler:

us t a l ar ı

bir­

güçlerin

yetişmesine

engel

komutların

birlik­

verdiği

lere u l a ş m a s ı n ı da d u r d u r u y o r l a r d ı . 16. D ü ş m a n k u v v e t l e r i bir a r a y a g e l d i ğ i n d e bile a r a l a ­ r ı nda d ü z e n s i z l i k y a r a t m a s ı n ı 17 . K e n d i l e r i n e

bi l i yo r l ar d ı .

avantaj

sağlayacağını

gördükleri za­

m a n i lerl i yor l ar , g ö r m e d i k l e r i n d e h a r e k e t s i z b e k l i y o r l a r d ı . 18 . " D ü z g ü n kuvvet l i

bir ş e k i l d e

bir d ü ş m a n

saldırı

karşısında

için

ilerlemekte

ol an

ne y a p a r d ı n ı z ? " d i ye s o r u l ­

d u ğ u n d a , " D ü ş m a n için ç o k ö n e m l i ol an bir şeyi e l i m e g e ­ çirmeye

çalışır,

s o n r a da d ü ş m a n ı n

aman

dilemesini

bek­

lerdim."diye cevap verirlerdi. 19. S a v a ş t a s ü r a t a n a silahtır. dığı anı

kol l ayı n.

Düşmanın

B e k le n m ed ik yollardan geçip,

hazır o l m a ­ korunması

i h ma l e d i l m i ş n o k t a l a r d a n v u r u n . 2 0 . D ü ş m a n t o p r a k l a r ı n ı işgal e t m e k t e ol an bir o r d u ­ nun p r e n s i p l e r i ş u n l a r d ı r :

D ü ş m a n ı n içine ne k a d a r g i r e r s e ­

75

niz a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a k i

dayanışma

o k a d a r art ar.

Düş­

manı a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a k i d a y a n ı ş m a y o k eder . 2

1 . Ze n g i n ü l k e l e r e g i r d i ğ i n d e ,

ordunu besleyebilece­

ği n a kı n l a r d ü z e n l e . 22. Adamlarının aşırı

kesi nt i

durumundan

yapma.

Ener j i ni ,

emin

gücünü

ol.

Ücretlerinden

yoğunlaştır.

Ordunu

s ü r e k l i h a r e k e t h a l i n d e tut, d e ğ i ş i k h a r e k a t pl anl arı gel i şt i r. 23. Askerlerini ki,

kaçışı n o l a n a k s ı z o l d u ğ u n o k t a l a r a s ü r

ö l e s i y e s a v a ş s ı n l ar .

rin b e c e r e m e y e c e ğ i şıya

ol an

Ö l ü m l e karşı

iş y o k t u r .

k a r ş ı ya ol an bir a s k e ­

Ö l ü m t e h l i k e s i ile karşı k a r ­

a s k e r l e r de s u b a y l a r da g ü ç l e r i n i n

z i r v es i n e

çı­

karl ar. 2 4 . Çıkış yol l arı

kapal ı ,

k a ç m a o l a n ağ ı

k er l e r k o r k u d u y g u s u n u yi ti ri r l er. sın

Hele,

bir de y a b a n c ı

oluştururlar.

Y ar d ı m

to praklardaysa,

gelmesi

kalmayan a s ­

Direnme güçleri so n su z la ­ inatçı

bir c e p h e

de z o r g ö z ü k ü y o r s a ,

sıkı

bir

m ü c a d e l e veri rl er. 25. Böyle bile

görm eden

bir d u r u m d a ku l ak l a r ı

a n ı n d a y e r i n e geti ri l i r;

askerleriniz

ki ri şt e

olur;

emir

beklemeye

verdiğiniz

her

sınırsız s a d a k a t g ö s t e r i r l e r ,

emir

he r k o ­

nuda son suz g ü v e n e b il e c e ğ i n i z a s k e rl e re dö nüşürler. 26. Asker arasındaki

batıl

i ti katl arı,

kehanetleri

dur­

dur. O z a m a n ö l ü m d e n b a ş k a k o r k u k a l ma z . 27. Askerlerimiz

paraya

çok ö nem

verm iyorlarsa

bu

zen gin o lm a k i s t e m e m e l e r i n d e n değildir. Ö m ü r l e r i ç o k uzun o l m u y o r s a ,

bu da k e s i n l i k l e ö l m e k

i s t e m e l e r i n d e n d eğ i l d i r . 28. Askerlerinize hüngür,

hüngür

s av a ş

ağlayanlar,

emri

verdiğinizde,

zırhlarını

göz

içlerinde

y a ş l ar ı y l a

yıka­

y a n l a r çıkabi l ir. A n c a k s a v a ş a g i r d i k l e r i n d e her bi ri si ni n bir k a h ra m a n ola ca ğı n d a n ş üph eniz olmasın. 29. K a fa s ı na ğuna

Usta

savaş

saldırırsan,

s al dı r ı r s a n ,

taktisyeni

ç ı ngı r ak l ı

kuyruğundaki

d i şl e r i ni

geçirir;

zehirle

gövdesine

h e m di şl eri ile h e m de k u y r u ğ u ile saldırır.

76

y ı l ana saldırır;

b e n z er . kuyru­

saldırırsan,

30.

Bana,

"Bir o r d u ç ı n g ı r a k l ı y ı l a n a b e n z e y e b i l i r mi ?"

di ye s o r a c a k o l u r s a n ı z , c e v a b ı m " Ev e t , " tir. Aralarında

anlaşmazlık

o l an

tan Yue h' i n a s k e r l e r i aynı t e k n e d e

Komutan

Wu

ile K o m u ­

nehri g e ç e r k e n

bir f ı r t ı ­

naya y a k a l a n a c a k o l u r l a r s a , sol el in s a ğ el e y a r d ı m ı gi bi bir araya g e l e c e k l e r d i r . 3

1 . S a v a ş t a z a f e r için,

a t l ar ı mı z ı n k o ş u m l a r ı n a ,

a r a ç l a r ı m ı z ı n t o p r a k t a k i i zl eri ne g ü v e n y e t e r l i d e ğ i l d i r . 32. Savaşta yüksek

bir o r d u n u n y ö n e t i m

bir c e s a r e t s e v i y e s i

seviyeye

prensibi

b e l i r l e m e k ve

a s k e r için

he r a s k e r i n

bu

ulaşmasını sağlamaktır.

3 3 . G ü ç l ü l ü k ile zayıf l ı ğın aynı a n d a nasıl en iyi k u l l a ­ nı l acağı

sorusunun

cevabı

arazi

pozisyonlarındaki

seçim ­

lerdedi r . 3 4 . i şinin ehli k o m u t a n o r d u s u n u s a n k i bir kişiyi y ö n e ­ tir g i bi , e l i n d e n t u t a r a k y ö n e t e n k o m u t a n d ı r . 35. Çok dimdik d urup,

konuşmayarak,

gi zli li ği

güven

al tına a l ma k ;

a d a l e t l i o l a r a k d i s i pl i n i s a ğ l a m a k k o m u t a n ı n

görevidir. 36.

Subaylarının,

askerlerinin

yanl ış r a p o r ve o l a y l a r l a karı şt ı rı p,

k a f a s ı nı

gerektiğinde

he r şeyi s o r g u l a m a l a r ı n ı

e n g e l l e m e s i n i de b i l me l i d i r . 3 7. Savaş d ü zen le r in i, nının k e n d i o r d u s u mel i ,

kamp

yerini

pl anl ar ı nı d e ğ i ş t i r e r e k , d ü ş m a ­

h a k k ı n d a s a ğl ı kl ı bi lgi e d i n m e s i n i ö n l e ­ değiştirip,

d ol ay l ı ,

karı şı k yol l arı

tercih

e d e r e k d ü ş m a n d a n esas amacını s a k l a m a y ı başarmalıdır. 38. Ordu tırmanıp

komutanı,

altındaki

en k ri t i k a n d a ,

merdiveni

atmasını

yüksek

b i l me l i d i r .

bir y e r e

Elini g ö s ­

t e r m e d e n o r d u s u n u d ü ş m a n i çi ne b a ş k a t ü r l ü s ü r e m e z . 3 9 . G e m i l e r i n i y ak ar ,

y i y e c e k k az an l a r ı n ı

kırar;

ordu­

s u n u k o y u n s ü r ü s ü gi bi bir o t a r a f a , bir bu t a r a f a y ö n e l t e r e k yönünün

anlaşılmasına olanak yaratmaz.

40. Düşmanı rek,

tehlikeye

kendi

düşmesini

planına

uygun

sağlamak

görevlerindendir.

77

bir n o k t a y a s ü r e ­

komutanın

en

önemli

savaş

4

1 . D o k u z arazi t ü r ü n ü n

l eml er ,

her b i r i ne g ö r e a l ı n a c a k ö n ­

sal dı rı ya v e y a s a v u n m a y a y ö n e l i k t a k t i k l e r ile i nsan

d o ğ a s ı n ı n ana k a n u n l a r ı n ı 4 2 . Düşman

m u t l a k a ö z e n l e çal ışmal ıdı r.

arazisinde

ilerlerken

genel

prensip,

ne

k a d a r ileri g i d i l i r s e a s k e r i n o k a d a r d a y a n ı ş m a g ö s t e r e c e ğ i prensibidir.

Sınır y a k ı n l a r ı n d a ise t a m t e r s i n e k a r g a ş a d a h a

ol asıdır. 4 3 . Ken d i ü l ke n i a r d ı n d a bı r ak ı p, ğinde,

kr i ti k a r a z i d e s i n d e m e k t i r .

l a b i l i yo r s a,

k o m ş u a r a z i ye g i r d i ­

D ö r t y ö n d e i l et i şi m k u r u -

b i r l e ş e n yol l arı n b u l u n d u ğ u

anahtar arazidesin-

dir. 44. Düşman y a kı n

Bir

i ç l e r i ne

girdiğinde

c i dd i

arazidesin.

b u l u n d u ğ u n arazi

arazi di r . 45.

önünde mış

ülkenin

a r a z i s i n d e f azl a i l e r l e m e d i ğ i n d e Düşmanın

sağlam

k al el e r i

ise d a r g e ç i t l e r b u l u n m a k t a y s a

arazi

deni r.

Çıkış

olanağı

yoksa

gerinde

kal mı ş,

bu a r a z i ye k u ş a t ı l ­ bu

a r a z i ye

Ümitsiz

Ar azi deni r. 4 6 . Bu

durumda,

dağınık ara zide

adamlarıma

amaç

bi rli ği aşı l ar ı m. Yakın a r a z i d e ise, t ü m b i r l i k l e r i m i n a r a s ı n d a y a kı n t e m a s o l m a s ı n a b a k a r ı m . 4 7 . ihtilaflı a r a z i d e , ar t ç ı

bi rli kle ri m e dik ka t eder,

hız­

l andı r ı r ı m. 4 8 . A ç ı k a ra z i d e , ğunlaştırdım .

B i r l eş en

dikkatimi y ol l ar ı n

savunmam

bulunduğu

üzerinde

yo­

anahtar arazide

m ü t t e f i k l e r i m l e i şbi rl i ği ni a r a r ı m. 4 9 . Ci d d i almaya

arazide

ç al ış ı r dı m.

malzeme

Zor arazide

i kma l i n i

güvence

ise d i k k a t i m i

ordumu

al t ı na dur­

m a k s ı zı n i l e r l e t m e y e v e r i r d i m . 5 0 . Ku ş a t ı l mı ş a r a z i d e o r d u m u n g e r i ç e k i l m e yol l arı nı kapatırdım.

Ümi t si z a ra z i d e ,

askerlerime

h a y a t l ar ı nı n

kur­

t u l m a s ı n ı n ü mi t s i z o l d u ğ u n u s ö y l e r d i m . 51. yardım

Bunun nedeni,

gelmesinin

d ü ş m a n tarafından

olanaksız o l d u ğ u n u

ğa n üst ü inatçı bir d i r e n i ş g ü c ü ,

bi len

ku ş a t ı l d ı ğ ı n ı , askerde

ola­

sınırsız bir s a v a ş m a i s t e ğ i ­

nin o r t a y a ç ı k a c a ğ ı n ı ;

a s k e r l e r i m i n t e h l i k e a l t ı n d a he r e mr i

yerine getireceğini bilmemdir. 52. Durumunu yapamayız. ormanlarını, duyu

b ilm ediğim iz komşu

Önceden

uçurumlarını,

tuzaklarını

geçirmek

akıl

yararla nm adıkça,

bilm ediğim iz

işi

değildir.

doğanın

p r e n s l e r l e işbirl iği

bataklıklarını,

topraklardan

Yöreyi

sağladığı

dağlarını,

bi l en

bir

or­

kılavuzlardan

avantajları

kullanama­

yız. 5 3 . Savaşçı

bir

prens

aşağıdaki

dört,

beş

prensibi

g ö z ardı e d e m e z . 5 4 . S a v aş ç ı

bir p r e n s

k o m u t a n l ı k t a k i ust al ı ğı nı , engellemekteki duğundan kar ş ı sı na

güçlü

bir ü l k e y e

ba ş a r ı sı y l a g ö s t e r i r .

güçlü

gösterip,

çıkmaktan

saldırdığında

d ü ş m a n kuvvetlerinin birleşmesini Kendisini d ü ş m a n a o l ­

düşmanın

ol ası

müttefiklerini

caydır ır.

5 5 . D i ğ e r ü l k e l e r l e i şbi rl i ği y a p m a k t a n ya da o n l a r d a n yardım

istemektense,

düşmanlarının ğında,

başını

düşman

kendi

gizli

döndürür,

kentlerini

fazla

p l anl ar ı nı

korkutur.

uygulayarak

Bunu

zorlanmadan

el e

başardı­ geçirir,

d ü ş m a n kral l ı kl arını s o n a e r d i ri r. 5 6 . A s k e r l e r i n e k ur al dışı ö d ü l l e r ver, ö n c e k i pl anl ar ı n d ı ş ı n d a da e m i r l e r

buyur.

Bunları

hakkıyla yap tığınd a,

or­

d u n u tıpkı t e k kişilik bir b i r i m m i ş gi bi y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n . 57. Askerlerine parlaksa göster.

planı

değil,

görevi

s öy l e.

Sonucu,

D u r u m sıkı ntı l ı ysa s ak ı n bir ş e y s ö y l e m e .

58. Ordunu

ölüm tehlikesine,

zorluklara

sür;

zaferle

dönecektir. 5 9 . i nsan d o ğ a s ı g e r e ğ i z o r a d ü ş m e d i k ç e y e t e n e k l e ­ rini s o n u n a k a d a r k u l l a n m a z . 6 0 . S a v a ş t a za f e r , k e n d i k o n u m u n u d ü ş m a n h e d e f l e ­ ri ne g ö r e a y a r l a m a k l a gelir. 61 . D ü ş m a n

s a f l ar ı nı n

ardına

i natl a

sarkmak,

so­

n u n d a d ü ş m a n k o m u t a n ı n ı ö l d ü r m e başarı sını g e t i r e c e k t i r . 6 2 . B u n a i nce h e s a p l a k a z a n m a k deni r.

7' )

6 3 . K o m u t a y ı ele a l d ı ğ ı n d a ,

c e p h e d e k i ön y o l l a n k a ­

pat, r e s m i kayı t l ar ı y o k et, e l çi l er i n g e ç i ş i n i e n g e l l e . 6 4. Savaş

konseyinde

karar l ı

ol,

durum

kontrolünü

el ine al. 6 5 . D ü ş m a n ı n aç ı k bır aktı ğı k a p ı d a n i çeri dal . 66. manı

Düşmanın

zo r l a.

kutsal

Düşman

v arl ı kl arı nı

b i r l i k l er i n i n

el e

ilerleme

geçirerek

düş­

zamanlamasını

ö ğ r e n m e n i n b i r y o l u n u bul. 6 7 . G ü ç l e r i n i h a z ı r l a m a d a n bi ti ri ci s a v a ş a g i r m e . 6 8 . D ü ş m a n ı n açığı nı b u l u n c a y a k a d a r y eni g e l i n gi bi çekingen

ol;

açığı

bulduğun

D ü ş m a n için art ı k ç o k g e ç t i r.

80

an y a b a n

tavşanı

gi bi

fırla.

B ö l ü m XII

ATEŞLE SALDIRI

S U N T Z U d e r ki, 1 . A t e ş l e sal dı r ı nı n b e ş y o l u v a r d ı r. kamp

anında yakmaktır,

makt ır .

Üçüncüsü

düncüsü makt ır .

ise

İ k i nc i si

m a l z e m e taşıyan

düşmanın

s i la h ,

B e ş i n c i yol da d ü ş m a n

B i r i n c i si a s k e r l e r i

malzeme

depolarını

araçları y a k m a k ;

m ühim m at

depolarını

yak­ dör­ yak­

birliklerinin arasına ateş a t­

makt ı r. 2. S a l d ı r ı y a g e ç m e n i n en ö n e m l i k o ş u l u a t e ş o l a n a k ­ l arına s a h i p o l m a k t ı r .

Gerekli

malzeme

he r an

hazır t u t u l ­

mal ıdır. 3. A t e ş l e s al dı r ı nı n m e v s i m i ,

yangın

b a ş l a t m a n ı n özel

g ü n l e r i vardı r. 4.

Uygun

mevsim

havanın

kuru

olduğu

a y l ar o l u p ;

o l as ı l ı ğ a

hazır o l u n ­

özel g ü n l e r r ü z g a r ı n y ü k s e l d i ğ i g ü n l e r d i r . 5. A t e ş l e

sal dırı

esnasında

beş

mal ıdır. 6. ( a) A t e ş d ü ş m a n

kampına yaklaştığında g e c i k m e ­

d e n d ü ş m a n a sal dır. 7. ( b ) A t e ş d ü ş m a n a y a k l a ş t ı ğ ı

halde d ü ş m a n a s k e r ­

leri hal a s e s s i z ise, b e k l e . S a l d ı r m a . 8. ( c ) A l e v l e r y e t e r l i y ü k s e k l i ğ e u l a ş t ı ğ ı n d a

saldırm ak

için k o ş u l l a r u y g u n s a sal dır; y o k s a , o l d u ğ u n y e r d e kal. 9. ( d ) içinde

kendi

Dışarıdan

ateşle

kendine

yangın

sal dırı

olanaksızsa,

çıkmasını

bekleme.

kampın Uygun

z a m a n ı b e k l e y i p , saldır. 10. (e)

Yangı nı

başlattığında,

R ü z g a r a karşı s a l d ı r m a .

81

rüzgarın

ardında

kal.

1 1 . Gü n d ü z çıkan

r ü z g a r uzun sü r e l i d i r.

Gece esinti­

leri ise ç a b u k di ne r . 12 . Her o r d u d a l i n me l i,

yıl dızl arı n

a t e ş l e ilgili bu b e ş olasılık ç o k iyi b i ­

hareketi

i z l en me l i ,

ateşle

sal dırı

özel

g ü n l e r i t a k i p e d i l me l i d i r . 1 3 . A t e ş i sal dırı aracı

olarak kullanmak zeka belirtisi­

dir. S u y u sal dırı a r a c ı o l a r a k k u l l a n m a k ise g ü ç g ö s t e r g e s i ­ dir. 14. S u y l a d ü ş m a n elinden

1 5. G i r i ş i m c i l i k dırıp,

durdurulabilir,

ama t ü m olanakları

a l ı n a ma z . savaşı

ruhunu

kazanmaya

mutandır.Çünkü

sonuç,

kullanmaksızın

ç al ı ş a n

zaman

ve

düşmana

komutan

sal­

şanssız

ko­

kaynak

kaybından

öte

önceden

hazırlar;

değildir. 16. Bi l ge

komutan

pl anl arı nı

usta

k o m u t a n kaynaklarını d e ğ e rl en d ir ir . 1 7. A v a n t a j g ö r m e d i k ç e h a r e k e t e t m e ; şey

olmadıkça

o r d u l a r ı nı

kullanma;

k a z a n a c a k bir

bulunduğun

pozisyon

kr i ti k o l m a d ı k ç a s a v a ş m a . 1 8 . Hiç bir h ü k ü m d a r o r d u l a r ı n ı vaşa

sokmam alı,

hiç

bir k o m u t a n

k en d i ö f k e s i

kendi

hırsı

için s a ­

için s a v a ş a

kalkmamalı. 1 9 . Size bir a v a n t a j s a ğ l a y a c a k s a i l erl eyi n, y o k s a y e ­ r i ni zd e kalın. 20. Zamanla

öfke

mutluluğa,

sinirlenme

m em nuni­

yete dönüşebilir. 21 . A n c a k , y o k e d i l e n maz;

bir kral l ı k asl a y e n i d e n

kurula­

ö l ü l er c a n l a n a m a z . 22.

Bu n e d e n l e ,

t e d b i r l i ol mal ı dı r .

bilge h ü k ü m d a r dikkatli,

iyi k o m u t a n

Bir ül keyi barı ş i ç i n d e y ö n e t m e n i n , o r d u y u

g ü çl ü tu tm a n ın yolu budur.

82

B ö l ü m XIII

CASUSLUK VE İSTİHBARAT

S U N T Z U d e r ki, 1

. Yüz bin a s k e r l i k bir o r d u y u

göndermek, nakl ar ı nı

kurup,

u z ak s a v a ş l a r a

hal kın ü z e r i n e b ü y ü k y ü k bi nd i r i r, d e v l e t i n o l a ­

tüketir.Sadece

müşe kadar yükselebilir.

günlük

harcam alar

Ül k e i ç i n d e de,

kargaşalık

olacak,

külecektir.

Yüz bin a s k e r i n en az d ö r t ,

tükenen

insanlar

yüz

bin

gü­

d ı ş ı n d a da b ü y ü k

savaş

yollarında

beşyüz

dö­

bin aile o l ­

d u ğ u d ü ş ü n ü l e c e k o l u r s a , e t k i n i n ne k a d a r g e n i ş bi r a l a n d a o l d u ğ u anl aşı l ab i l i r . 2. D ü ş m a n sonuç

kuvvetler,

için y ı l l a r c a

maaşının,

karşı

ödüllerinin

bi r k a ç g ü n i ç i n d e o l u ş a c a k bir

karşıya d u r a b i li r l e r . B u

devamını

düşünerek

böyleyken,

düşmanın

du­

r u m u n u ö ğ r e n m e y i i hma l e t m e k i n s a n l ı k dışı d a v ra n ı ş t ı r. 3. Bu ş e k i l d e d a v r a n a n

kişi

l i der o l a m a z ,

hükümda­

rına ya r a r l ı o l a m a y a c a ğ ı gi bi z a f e r e de u l a ş a m a z . 4. B i l g e h ü k ü m d a r l a , l ere

oranla

kolaylıkla

İSTİHBARAT'a 5. Bu

iyi bir k o m u t a n ı n n o r m a l a s k e r ­

savaş

kazanıp,

zafere

ulaşması

bağlıdır.

i s t i h b a r a t ruh ç a ğ ı r m a k l a g e l m e z .

T e c r ü b e ya

da h e s a p l a m a y l a da ü r e t i l e m e z . 6.

Düşmanın

durumu

ancak

öğrenilebilinir. 7. B e ş t ü r c a s u s kul l anı l ı r. (a) Y ö r e s e l

casuslar.

(b) iç c a s u s l a r . (c) D e v ş i r m e c a s u s l a r . (d) H ü k ü m l ü c a s u s l a r . (e) H a y a t t a k a l an c a s u s l a r .

83

başka

insanlardan

8. Bu beş t ü r c a s u s u n h ep s i bir a r a d a k u l l a n ı l d ı ğ ı n d a gizli i s t i h b a r a t s i s t e m i n i k i m s e el e g e ç i r e m e z . B u n a , " i p l er i n K u t s a l K u l l a n ı m ı " den i li r. Bu g ü ç her h ü k ü m d a r ı n en k ı y me t l i k a y n a ğ ı d ı r . 9. Y ör e s el c a s u s l a r d a n a nl aş ı l an bir b ö l g e d e y a ş a y a n k i ş i l e r d e n h a b e r a l m a h i z m e t i a l ma k t ı r . 1 0 . "iç C a s u s " d ü ş m a n s u b a y l a r ı n ı n k u l la n ı mı d ı r . 1 1 . "Devşirme Casuslar",

ele g e ç i r i l i p ,

düşman

aley­

hi ne k ul la nı l a n d ü ş m a n c a s u s l a r ı d ı r . 1 2 . " H ü k ü m l ü " y a da " Öl ü C a s u s " l a r d ü ş m a n ı y a n ı l t ­ m a k a m a c ı y l a ç e ş i t l i d a v r a n ı ş l a r a y ö n l e n d i r i l i p s o n r a da b i ­ zim

casuslarımızca

düşmana

bi linçli

olarak

belirtilen

ca­

s u sl a r d ı r . 1 3 . " Ya ş a y a n

Casuslar",

düşman

kampından

haber

g etirm eyi başaran casuslardır. 14. O r d u suslardır.

i ç i n d e en y a k ı n t a k i p t e t u t u l a c a k k i ş i l er c a ­

Başka

hi ç

bir

birim

casuslar

kadar ödüle

layık

d e ğ i l d i r . Y e r y ü z ü n d e k i b a ş k a hi ç bir m e s l e k c a s u s l u k k a d a r g i zl i li ğe s a h i p d e ğ i l d i r . 15. D o ğ a l ü s t ü n z e k a y a s a h i p o l m a y a n hi ç k i m s e c a ­ sus olamaz. 1 6 . C a s u s l a r iyilik ve d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z . 17.

C a s u s l a r ı n r a p o r l a r ı n ı a n l a m a k ve d o ğ r u l u ğ u n d a n

e m i n o l m a k için i n c e z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 1 8 . Uy a n ı k ol! H e r iş için c a s u s kul lan. 1 9 . Bir c a s u s z a m a n ı g e l m e d e n

bir h a b e r i b a ş k a s ı n a

v e r m i ş s e , h e m c a s u s u h e m de h a b e r i al an kişiyi ö l d ü r. 2 0 . A m a ç i ster bir o r d u y u v u r m a k , tetmek, tanların,

i s t er bir ş e h r i z a p ­

i s t e r s e bir ki şi y e s u i k a s t d ü z e n l e m e k o l s u n , k om utan yardımcılarının,

kapı

komu­

muhafızlarının,

b e t ç i l e r i n i s i ml e r i n i ö ğ r e n m e k özel ö n e m e s a h i p t i r .

nö­

Casus­

larımızın a ma c ı bu b i l g i l e r e s a h i p o l m a k t ı r . 2 1 . D ü ş ma n ı n a r a m ı z a g ö n d e r d i ğ i c a s u s l a r t e s p i t e d i ­ lip, r ü ş v e t l e k a n d ı r ı l m a l ı , el e g e ç i r i l i p , r a h a t e d e c e k l e r i y e r ­ lerde tutulmalıdır.

Böylece

onl arı

kendi

saflarımıza

çekip

d e v ş i r m e casus y a p a r a k kendi hi z m e ti m i z d e kullanabiliriz.

84

22. "Devşirm e

Casusların"

bi ze

sağlayacağı

bi l gi ler

s a y e s i n d e mahal l i ve iç c as u s l ar ı e l d e edebi l i ri z. 2 3 . Yi ne

yalnız

onların

sayesinde

" Öl ü

Casusları"

k u l l a n a r a k yanıltıcı bi lgi leri d ü ş m a n a ul aştırabil iriz. 24.

So n

o l ar a k ,

yine

onl arı n

sayesinde

"Yaşayan

C a s u s l a r d a n bilgi al abi l i ri z. 25. C as us bilgi

kullanmanın

toplam aktır.

Bu

tek

bilgi

amacı

i se,

ilk

düşman

hakkında

olarak

"Devşirme

C a s u s t a n " alınabilir. Bu n e d e n l e " D e v ş i r m e C a s u s "

el ü s t ü n d e

tut ul mal ı dır. 2 6 . Eski imparator

zamanlarda

Hsi a t a r a f ı n d a n

Yin

hanedanının

kontrol

edilen

yükselmesi

I Chih

adındaki

c a s u s l a g e r ç e k l e ş m i ş t i . Aynı ş e k i l d e C h o u H a n e d a n ı da Yin'e bağl ı c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i . 27. Ordunun

casusluk

kanadını

en

iyi

kullanan

h ü k ü m d a r bi l g e h ü k ü m d a r , en iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise usta

komutandır.

Casuslu k

sonuç

getirir.

h a r e k a t t a k i başarı sı c a s us l a r ı n b e c e r i s i ile orantılıdır.

85

Ordunun

"SAVAŞ

SANATI"

Y O R U M C U L A R I

Savaş sanatı te o rile rin i y o ru m la y a n , çağının

on bir

ünlü

X7

savaş filo zo fu

1.

ÇAO

ÇAO

( M . S . 155 -20 0)

Ça o Ç ao , dendir.

Çin a s k e r i t a r i h i n i n

Zekası

ve k ur n a z l ı ğ ı

ğerlere verdiği şarak

resmi

önde gelen askerlerin-

ile ünl ü Ç a o Çao,

sosyal d e ­

ö n e m l e onur d e r e c e s i n e yirmi yaşında

ç a l ı ş ma l a r ı n ı

m a d a n ö n em li askeri

başlatmıştır.

Daha otu zu na

mevk ile re ulaşmış,

ula­ bas­

i s y a n k a r l a r a karşı

d ü z e n l e n e n bir s e f e r d e g ö s t e r d i ğ i ü s t ü n başar ı ile ö n e ç ı k ­ mıştır.

Bu b a ş a r ı s ı n d a n s o n r a k e n d i s i n e ilk o l a r a k y er e l bir

yönetim

görevi

verilmiş,

ancak

kısa

süre

sonra

bölgenin

başkentine çağrılarak bölge yöneticiliği görevine g etirilm iş­ tir. S a ğ l ı k s o r u n l a r ı n ı b a h a n e lik g ö r e v i n i Ancak,

g ö s t e r e n Ça o Ça o , y ö n e t i c i ­

bır ak ar ak m e m l e k e t i n e d ö n m e y i ter cih etmiştir.

Han

Hanedam 'm n

sert k o m u t a n l a r ı n d a n

bi ri ni n i m ­

p a r a t o r u d e v i r e r e k y e r i n e k u k l a bir i m p a r a t o r g e t i r m e k için h a re k e t e g e ç m e s i üzerine,

Ça o Ç a o e m e k l i l i ğ i n e s o n v e r e ­

r ek t ü m aile s e r v e t i n i k e n d i s i n e bir o r d u h a z ı r l a m a k t a k u l l a ­ nıp,

bu k o m u t a n ı n

k a r ş ı sı n a ç ı k m a k t a t e r e d d ü t e t m e m i ş t i r ,

im parator tarafından ol ası

i syancı l ar ı

sına

katılır.

verilerek

saraya

Esasında

Han

davet

edilen

Ça o

Çao,

diğer

da b a s t ı r a r a k üst d ü z e y k o m u t a n l a r ı n a r a ­ imparator

hanedanının

tarafından

b a ş ı na

geçmesi

t e ş v i k e d i l m e s i n e karşı n Ça o Ça o bu y o l u

asalet

unvanı

k o n u s u n d a da kendine se çm e -

meyi t e r c i h e d e r . O n u n y e r i n e I C h i n g a d ı n d a k i T a o i s t e s e ­ rin y a z a r l a r ı a r a s ı n d a y e r a l an,

şahsi kalitesine, sosyal p o ­

l i t i kal ar ı na ve si y a s a l b a ş a r ı l a r ı n a h a y r a n o l d u ğ u eski C h o u hanedanından

Kral

VVen'den

etkilenerek onun yanında yer

alır. Çao ünl ü Savaş Eski

Çao

kahramanlığı,

bir l i d er d i r.

Bu

hususlarda

Sanatı'nın

en

ünl ü

Çin'e

özgü

becerileri Sun

öğrenci

ve

Tzu'nun

şövalyelik kurallarına

önemdir.

en ö n e m l i

özelliklerinden

Sefer esnasında

uygun

S8

eseri

olarak gerek b i l i nen Ça o

biri de o k u m a y a v e r d i ğ i

bi le m u t l a k a

b i li nen ö z e l l i k l e r i n d e n d i r .

kl as i k

ve y o r u m c u l a r ı n d a n d ı r .

kültürel g e r e k s e savaş e ğ iti m in e ö n e m verdi ği Çao'nun

stratejileriyle

her g ü n

okuduğu

2. M E N G S H İ ( L i a n g H a n e d a n ı , M . S . 5 0 2 - 5 5 6 ) Meng

Shi

hakkında

b i li ne n

S anat ı y o r u m l a r ı d ı r . Z a m a n ı

en

önemli

husus

Sa v a ş

iç s a v a ş ve y o k l u k z a ma n ı d ı r .

3 . J İ A LİN ( T a n g H a n e d a n ı , 6 1 8 - 9 0 6 ) Ji a

Lin de

aynı

tanınmaktadır.

şeki ld e yalnızca Tang

l uğu g e n i ş l e m i ş , Tang

hanedanı

Hanedanı

Savaş

S an a t ı

döneminde

yorumu

Çin

s i ya s a l ve k ü l t ü r e l et ki al anı dönemindeki

Çin

ayrıca

ile

imparator­

büyümüştür.

Japonya

ve

Ti­

b e t ' t e de m i l l i y e t ç i l i ğ i n y e r l e ş m e s i n d e ö n e m l i rol o y n a m ı ş t ı r . 4.

Li Q U A N ( T a n H a n e d a n ı , 6 1 8 - 9 0 6 ) Li

Quan

uzak

doğu

dövüş

yöntemleri

y an ı s ı r a T a o i s m ' i n en b ü y ü k h a y r a n l a r ı n d a n d ı r . o l a r a k Yinfu J i n g Taoist

metin

oluşan,

üzerinde

hem

bulunan

bu

i simli eski z a m a n

kültürel eseri

şey a n l a y a m a m ış . Çin yaşlı

imparator bir

k adı n

arasında

pek

çok

kez

ziyarete

kendisine

metnin

Da ğ ı ' nı n

Yaşlı

başlamış;

savaşa

vecizelerden

yönelik

okumasına

Daha sonraları

me z a r ı n ı

K ar a At

de

ilk

m e d e n i y e t l e r i n e ait bir

çalışmaya

hem

ust al ı ğı nı n Li Q u a n ,

yorumlarda

rağmen

h i çb i r

K a r a At D a ğ ı ' n d a k i

ünl ü

gittiğinde

k a r ş ı sı n a

çı kan

anlamını

anlatmış.

Halk

Kadını

olarak tanınan

bu

kadı nı n eski ç a ğ l a r d a k i bir h ü k ü m d a r ve ö l ü m s ü z bir T a o i s t olduğu,

Tang

edilmiştir.

Hanedanı

Gerçek

k i ml i ği

döneminde

yaygın

ne o l u r s a o l s u n ,

olarak

k abul

Li Q u a n

a sk e r i

s t r a t e j i s i ile t a n ı n m ı ş ve Yinfu J i n g adlı e s e r i de a s k e r i a ç ı ­ d a n y a p t ı ğı

incelemesiyle tarihe geçmiştir.

D a h a s o n r a da

kendini d a ğ l a r a vurarak, T a o is m ça lış m a ya va kfe tm iş tir . 5. DU YOU

( 7 3 5 - 8 1 2)

Du You,

Çi n' i n

çeşi t l i

b ö l g e l e r i n d e s av a ş d a n ı ş m a n ı ,

a s k e r i m ü f e t t i ş ve s a v a ş g ö z e t m e n i o l a r a k çal ı şmı şt ı r.

Bila­

ha r e m e r k e z i

h ü k ü m e t l e r d e de g ö r e v a l m ı ş s a da,

kısa s ü ­

r e d e bu g ö r e v l e r i b ı r a k mı ş t ı r .

6. DU

MU ( 8 0 3 - 8 5 2 ) Du Mu,

ve

Du Y o u ' n u n t o r u n u d u r .

Şeref Şövalyesi

kariyere

ulaşarak

un v a n ı

ile ileri

imparatorluk

Ka z a n d ı ğ ı düzeyde

sarayında

Dürüstlük

bir a k a d e m i k önemli

görev­

l e r d e b u l u n m u ş t u r . A n c a k tal i hi kısa s ü r e d e s ö n m ü ş ve h e ­ nüz elli y a ş ı n d a i ken ö l m ü ş t ü r . zar k i t a b e si n i

Ölüm yatağında

kendi

haz ı r l ay ı p t ü m e s e r l e r i n i y a kmı şt ı r .

me­

Şi i rl eri

ile

ü n l ü dü r . 7 .Z H A N G Y U (S u n g H anedanı,.960-1278) Askeri Sung

liderler

hakkındaki

Hanedanı z a m a n ı n d a

biyografileri

Ku z e y A s y a ' d a k i

ile

tanınır.

Moğol

savaş­

çıl arının Çin ü z e r i n d e g i t t i k ç e a r t a n baskıl arı h i s s e d i l i y o r d u . Moğol

istilaları

sonucunda

Çin,

ü l k e s i ni n

büyük

kısmını

T ü r k l e r e b ı r a k m a k z o r u n d a kal mışt ı. 8.

M E İ Y A O C H E N (1 0 0 2 - 1 0 6 0 ) Mei Y a o c h e n ,

eden danı

Tang

kargaşa sü recinden

Hanedanının so na e rm esini taki p sonra

kurulan yeni Su n g

sı r al a r ı n d a y a ş a m ı ş ve T a n g

rın d ü z e n l e n m e s i ve d e r l e n m e s i Yaochen,

aynı

zamanda

o

Hanedam 'ndaki

Hane­

evrakla­

ile g ö r e v l e n d i r i l m i ş t i . çağların

ünl ü

şai ri

Mei Ou

Y a n g Xi u ' n u n da y a k ı n a r k a d a ş ı o l d u ğ u gi bi k e n d i s i de ünl ü bir y a z ar dı . 9. W A N G X i ( S u n g H a n e d a n ı , 1 1. y ü z y ı l b a ş ı ) Wang

Xi,

Hanl i n

olarak

m isi'n d e 'ö ğ re tim görevlisiydi.

bi l i nen

im paratorluk A k a de -

K o n f ü ç y ü s t ar i hi k l a s i k l e r i a ­

ra s ı nd a

bi li ne n

d aki

iki

eseri

sonu

gelmeyen

s i yasi ,

şatılmıştı;ancak

kültür

Taoizm

i l k b a h a r ve ile tanı nır.

y en i

Hanedanı

adın­

sıralarında

Çin,

e k o n o m i k ve a s k e r i

sorunlarla

oldukça

Konfüçyanizm,

ve Z e n - B u d i z m ' d e

Pr at i k f e l s e f e n i n

Sonbahar Vakanameleri

Sung

canlıydı.

önemli

formlarını

ku-

g e liş m e le r yaşanıyordu. oluşturan

bu

akımlar sa ­

d e c e Çin hal kını d e ğ i l a m a Çinli o l m a y a n a n c a k Çin'i k o n t ­ rol leri

al t ı na al an

ül ke

hal kl arı nı

da e t k i l e m e y e

b aş l amı ş t ı .

Kor e, V i e t n a m ve J a p o n y a da g ö z l e r i n i A s y a ' d a k i bu g e l i ş ­ m e l e r e d i k m i ş ; bu k ü l t ü r d e n

k e n d i l e r i de y a r a r l a n m a y a ç a ­

bal ıy o r l ar d ı . 10.CHEN Chen dığı

büyük

dayken

H AO ( S u n g H a n e d a n ı , Hao,

olağanüstü

umutlar

subay

1 2 .yy başı)

b a ğ ı m s ı z l ı k d u y g u s u ve t a ş ı ­

ile t a n ı n m a k t a d ı r .

olmuş,

Henüz

Kuzey A s y a 'd a n

y i r mi

1220'lerin

yaşın­ ortala ­

rı nda g e l e n i st i l a c ı l a r a karşı o l u ş t u r d u ğ u g ö n ü l l ü o r d u s u y l a ül kesi ni k o r u m a y a k o ş m u ş t u . ratorluk tahtına göz diken

D a h a s o n r a l a r ı da y i ne i m p a ­

bi r d e r e b e y i n e

karşı da gizli

bir

ordu kurm uştur. 1 1 . HO Y A N X i Ho Yanxi

(Sung

Hanedanı)

hakkında Sung

dığı ve S a v a ş S a n a t ı

Hanedanı

döneminde yaşa­

ü z e r i n d e y o r u m l a r y a z dı ğ ı

den başka bilinen yoktur.

91

gerçeğin­

Y O R U M L A R L A

" S A V A So

13 B ö l ü m

384

Savaş her m a d d e s in in

SANATI"

M a d d e 'd e n

oluşan

S a n a tı'n ın ayrı

93

ayrı y o r u m la r ı

Bölüm I PLANLAMA

SUN TZU 1. Savaş s a n a t ı bir d e v l e t için y a ş a m s a l ö n e m e s a h i p t i r . 2. Ö l ü m - kal ı m m e s e l e s i d i r . G ü v e n l i ğ e k a v u ş m a n ı n y a h u t y o k o l m a n ı n y o l u d u r . Bu n e d e n l e i hma l e d i l m e s i k e s i n ­ likl e d ü ş ü n ü l e m e z . YORUMLAR Li QUA N: Askeri harekatlar uğursuzdur. Savaş Sanatının önem li olmasının tek nedeni savaşın b ir ölüm-kalım meselesi olması ve savaş meselesine genellikle gerekli özenin gösterilm em esi riski­ nin büyük olmasıdır. DU MU : B ir ülkenin ve üzerinde yaşayan insanların yaşamını sürdürm esi ya da yok olması çoğu zaman askeri harekatlara bağlıdır. Bu nedenle bu konu olanca dikkatle incelenmelidir. J İ A LİN: Arazi, savaşın yer alacağı alanı gösterir. Avantajı elde eden kazanır, yitirense ölür. Bu nedenle savaş, ölüm ile yaşamın doğduğu yerdir. Koşullara uyumu sağlayarak zaferi güvence eden yolu bulmasını beceren yaşayacak; bulamayan ise yok ola­ caktır. Bu nedenle bu konu mutlaka incelenm ek zorundadır. Eski b ir deyiş: "Yaşamın b ir yolu vardır, bu size yardımcı olup güç ve­ recektir. B ir d iğer yol da yokoluşun yoludur, bu yol sizi unutul­ maya g ö tü re ce ktir." MEİ Y A O C H E N : Yaşayıp yaşamayacağınız, savaş alanının ko ­ numuna; kurtulup kurulm ayacağınız ise savaşın durumuna b a ğ ­ lıdır.

'>4

SUN TZU 3. Sa v a ş S anat ı , s a v a ş k o ş u l l a r ı n ı n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e m u t l a k a g ö z ö n ü n e a l ı n m a s ı z o r u n l u be ş ö n e m l i f a k t ö r ü n etkisi altındadır. 4. Bu f a k t ö r l e r : (a) UYU M ( AHLAK) F a k t ö r ü , (b) HAVA F a k t ö r ü , (c)ARAZİ Fa ktörü, (d) Lİ DERL İ K F a k t ö r ü , (e) Dİ Sİ PLİ N F a k t ö r ü d ü r . YORUMLAR DU M U : Mutlaka göz önüne alınması gereken beş dır.Uyum, hava, arazinin konumu, liderlik ve disiplin. karargahınızda. Düşmanınızın ya da sizin başarınız bu rün değerlendirilm esine bağlıdır A ncak o zaman daha ağır bastığını anlayabilir ve güçlerinizi istediğiniz rekete geçirebilirsiniz. ÇAO ÇAO: siniz: liderlik, keler.

husus var­ Bunlar sizin beş faktö­ hanginizin yönde ha­

Aşağıdaki faktörleri karargahınızda değerlendirm eli­ düşman, arazi, askerin gücü, mesafe ve olası tehli­

W A N G XI: Liderlik.çevre koşulları, disiplin, birlikler, subaylar ile ceza ve ödül yöntem lerini mutlaka göz önüne almalısınız. Z H A N G YU: Quan Ustanın da dediği g ibi birlikler yola çıkarılma­ dan önce belirli faktörler mutlaka gözden geçirilmelidir. Askeri operasyonların ilk kuralı durum değerlendirilm esinin yapılmasıdır. Bazıları askeri operasyonların savaş mahallinde yapılabileceği tezini ileri sürm ektedir, ancak Komutan Çao Çao bu düzenlem e­ lerin mutlaka karargahta yapılması gerektiğini söylemektedir. B u ­ nun nedeni, liderlerin bilgeliğini, düşmanın gücünü, arazi koşulla­ rını, askeri birliklerin sayısını, iki ordunun karşılaştığı anda yapıl­ ması zorunlu olan düzenleme ve ayarlamaların bu bilgilere d a ­ yanm ak zorunda olduğu gerçeğidir.

95

Disiplin, uygulamaların doğru ve açık olması dem ektir. Li­ derlik ve disiplin faktörlerinin size yanlış davranışta bulunanlara karşı yapılacak b ir saldırı öncesinde mutlaka yerine getirilm esi gereken beş koşulun en sonuna konulmuş olmasının b ir nedeni vardır. Bakılacak en önem li unsur astlarınız tarafından güvenilip güvenilm ediğiniz konusudur. Bulunulan konumun avantajı, hava durum u ile arazi koşulları incelendikten sonra sıra seferi yönete­ cek komutanın seçim ine gelir. Ordu sefere çıktığında tüm em irle­ rin yalnızca kom utandan gelm esi zorunludur. W A N G XI: Askeri operasyonların ana yolu asker arasındaki uyumdur. D oğru hava koşullarıyla pozisyon avantajları yardımcı olacaktır. Ordunun yürüm esi ancak bu koşulların varlığı halinde söz konusu olabilecektir. Ordunun ilerlem esi liderlik yeteneğine bağlıdır. Lider güçlü ise ordu da disiplinli olur. SUN TZU 5. U y u m f a k t ö r ü a h l a k ı s i m g e l e r . S a v a ş ç ı l a r ı n k o m u t a n l a r ı ile uyum içinde olm ala rı nı n nedenidir. As tların yaş amlarını hi çe s a y a r a k , t e h l i k e l e r e a l d ı r m a d a n k o m u t a n l a r ı n ı t a k i p e t m e l e r i n i sağl ar. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bu sözün anlamı bilgili yönetim in en iyi kılavuz o l­ duğu gerçeğidir. Tehlike güvensizlikten kaynaklanır. Z H A N G YU: İnsanlara iyilik, itim a t ve adaletle davranın k i onlar da sizinle özdeşleşsinler ve mutlulukla ita a t etsinler. Zorlukları neşeyle karşılayın, em rinizdekiler ölüm korkusunu bile unutacak­ tır. DU M U : Yol insancıllık ve adaleti sim geler Eski çağlarda yaşa­ mış ünlü b ir devlet adamı b ir siyaset filozofuna askeri konular hakkındaki görüşlerini sormuş. Filozof, "insancıllık ve a dalet doğru yönetim in tem ellerini oluşturur, "dem iş," hüküm et düzgün çalışırsa halk kendini liderine daha yakın hisseder, o lid e r uğruna ölümü bile göze alır."

96

J İA L İ N : Liderler insancıl ve adaletli olmayı başarabilir, başarı ve sorunları halkıyla paylaşmasını becerebilirse halkı da askeri de liderine sadık o lu r ve lideri sonuna kadar takip eder. S UN TZU 6. Hava F a k t ö r ü g e c e ile g ü n d ü z , s o ğ u k ile s ıc ak , z a m a n ile m e v s i m z or lu kl a rı n ı öne çıkartır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Eski çağların askeri kuralları askeri operasyonların kışın ayazında ya da yazın aşırı sıcağında g e rçe kle ştirilm e sin i insanların iyiliği açısından zararlı görür. Z H A N G Y U: Eski çağlarda p e k çok asker Hunlara karşı akınlarda parm aklarını don nedeniyle yitirm işlerdir. Yine p e k çok asker ha­ yatını güneydeki kabilelere yönelik akınlar sürecindeki kıtlıkta y i­ tirmiştir. Bunun yegane nedeni akınların kışa ya da yaza g e tiril­ m esindeki hatadır. W A N G X I : Bu sözlerin am acını," başkasının zamanda gitmeyin, "deyişinde bulabiliriz.

ülkesine

uygunsuz

SUN TZU 7. A r a z i F a k t ö r ü a l ı n m a s ı g e r e k e n kısa v e y a uzun m e s a f e l e r i , t e h l i k e ile g ü v e n l i ğ i , a ç ı k a r a z i ile v a d i , b o ğ a z l a r ve d a r , g e ç i t l e r i , ö l ü m ya da y a ş a m ş a n s l a r ı n ı et k i l e r . YORUMLAR Z H A N G Y U : Herhangi b ir askeri operasyonda ilk bilinm esi gerekli husus arazinin konumudur. K at edilecek m esafe bilindiğinde d o ğ ­ rudan ya da dolaylı yoldan gidilip gidilm eyeceği planlanabilir. A ­ razinin zorluğuna göre de piyade ya da atlı birliklerin kullanılması kararı verilebilir. Arazinin boyutlarının bilinm esi gerekli askeri bir-

07

tik sayısı konusunda karar vermenize olanak sağlayacaktır A ra­ zinin güvenliği hakkında yeterli bilgiye sahip olmanız halinde ise savaşa girip girm em e kararını verebilirsiniz. SUN TZU 8. K o mu t a n Faktörü zekanın, insancıllığın, güvenin, c e s a r e t i n , dü z e n i n si mgesi di r. YORUMLAR ÇAO ÇAO:

B ir komutanın bu beş değere sahip olması aranır.

DU M U : Eski çağlardaki kralların A hlaki Yolu'na göre birinci ö n ­ celik insancıllıktır. Savaş sanatçıları ise b irinci önceliği zekaya verirler. Bunun nedeni zekanın, planlam a ve değişim yeteneğini içerm esidir. Güvenilir olm ak em rinizdekilerin uygulanacak ceza ve ödül konusunda itimadını kazanmaktır. İnsancıllık, insanları zaaflarını bilerek sevme tutkusudur. Cesarete gelince zafere ulaştıracak fırsatların te reddüt edilm eden yakalanmasıdır.Düzen ise ordu kadem elerinde uygulanacak katı cezalarla tam disiplinin kurulmasıdır. Jİ A LİN: Yalnızca zekaya güven isyanla sonuçlanır Yalın insan­ cıllık zayıflık doğurur. İtim at üzerinde direniş aptallıktır. Cesaretin gücüne bağımlılık şiddetten başka sonuç getirm eyecektir. K o­ m utadaki aşırı düzen zalim lik boyutuna kadar gidebilir. Ne zaman ki b ir lid e r bu beş değere aynı anda ulaşabilir ve h e r b ir değeri gerektiği kadar kullanabilirse o kom utan gerçek askeri liderdir. Onu takip edin. SUN TZU 9. D i s i pl i n F a k t ö r ü n d e n a nl a ş ı l an o r d u n u n t ü m b i r i m l e r i y l e ahenk içinde ile rlem esi, subayların ara sındaki rütbe p a y l a ş ı mı , o r d u için g e r e k l i l oj i st i k d e s t e ğ i n u l aş ı mı nı s a ğ l a y a c a k y o l l a r ı n b a k ı mı ile o r d u h a r c a m a l a r ı n ı n k o n t r o ­ lüdür.

98

YORUM LAR MEİ Y AO C H E N : M et od, birliklerin düzenli b ir şekilde gruplanmasıdır. Birlikleri b ir arada tutarak ilerletme, em ir komuta zincirinin uygulanmasındaki disipline bağlıdır Gerekli malzeme tedariki ise lojistiğin görevidir. SUN TZU 10. Bu s ayı l an beş f a k t ö r ü b i l e r e k k u l l a n a n her k o m u t a n başarı l ı o l a c a k , asl a k a y b e t m e y e c e k t i r . B i l m e y e n s e zafere ulaşamayacaktır. YORUM LAR Z H A N G YU: Bu beş faktörü herkes duymuş olabilir. Ancak, sa­ dece gerekli uyumu göstererek bu işin içinden çıkmayı becerecek olan komutan kazanacaktır. SUN TZU 1 1 . Bu n e d e n l e , s a v a ş a l a n ı n d a y a p a c a ğ ı n ı z s t r a t e j i k k a r a r ­ l ar da beş f a k t ö r ç e r ç e v e s i n d e a ş a ğ ı d a k i s o r u l a r a b e n z e r soruları ken dinize sormalısınız. 12.

SORULAR (a) Han gi k o m u t a n A h l a k F a k t ö r ü n e s a h i p ? (b) Hang i k o m u t a n d a h a y e t e n e k l i ? (c) Han gi k o m u t a n Hava ve Arazi F a k t ö r l e r i n i n a v a n t a j l a ­ rını k u l l a n a b i l i y o r ? (d) Hangi t a r a f d a h a d i s i p l i n l i ? (e) Han gi o r d u d a h a g ü ç l ü ? (f) Hangi t a r a f ı n s u b a y ve a s k e r l e r i d a h a e ğ i t i m l i ? (q) Hangi o r d u d a c e z a - ö d ü l k a v r a m ı d a h a d ü z e n l i , d a h a adi l ?

13. Bu y e d i s o r u y a v e r i l e c e k c e v a p l a r ı d e ğ e r l e n d i r e r e k z a f e r y a da y e n i l g i n i n k e h a n e t i n i y a p a b i l i r i m .

99

14. B e n i m ö n e r i l e r i m i d i n l e y i p u y g u l a y a c a k k o m u t a n z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . O n u t a k i p e d i n . Ö n e r i l e r i m i d i n l e m e y e n y a da uygulam ayan komutanları takip e t m e y in . Kaderleri yenilgidir. YORUMLAR Ll Q U A N : Ahlaklı siyasi lid e r mutlaka akıllı ve güçlü b ir askeri li­ derlik yeteneğine de sahiptir. DU M U : Kendine sor-sen m i yoksa düşmanın mı pohpohlam adan daha uzak, daha akılcı? DU Y O U : A hlak yüce b ir değerdir. laka savaşla sınanmalıdır.

Ülkelerin siyasi liderleri m u t­

MEİ Y A O C H E N : Siyasi liderliğin en önem li sorusu kimin halkın yüreğini kazandığıdır. HO Y AN X I : Eski b ir atasözü "Bana iyi davranan dostum, kötü davranansa düşmanımdır, "der. Bu husustaki soruya g e lin c e ," H angi tarafın hüküm eti insancıl, hangisi zalim dir?" diye sorulm a­ lıdır. Z H A N G Y U : İlk yapılacak iş savaşa girişm iş iki ülkenin siyasi li­ derlerini A hlak ve İnanç yönünden mukayese etm ektir. Ondan sonra yapılacak iş askeri liderlerini akılcılık, güvenilirlik, insancıl­ lık, cesaret ve düzenlilik açılarından karşılaştırmaktır. Şimdi b a ­ kın bakalım kim daha avantajlı. ÇAO ÇAO: Kuralları kırılmaz şekilde hazırlayıp, landırmayı ihm al etme.

bozanları ceza­

DU MU : Kural ve şartları hazırlarken, üst düzey olsun a lt düzey olsun herkese eşit şekilde uygulanılmasına özen gösterin. DU Y O U : Hangi tarafın em irlerinin daha etkili olduğunu, hangi ta­ rafın astlarının em irlere ita a t etm ekten kaçındığını mukayese edin.

ıoo

M El

YAOCHEN:

Kanun

karşısında

herkesi

eşittir.

W A N G X I : Yanlış anlaşılmayacak kuralları, kolaylıkla bilecek em irleri kimin hazırlayabildiğine dikkat edin. DU M U : A stlar ve üstler arasında uyum varsa e ş it cesaret ve güç odaya çıkar.

savaş

uygulana­

sırasında

DU Y O U : Hangi ordunun silahlarının daha e tkili olduğunu, hangi tarafın askederinin özenle seçilip, eğitildiğini öğrenin. "Hergün düzenli eğitim görm eyen askeder, cephede korku duyar, tereddüt eder. Hergün düzenli eğitim görm eyen kom utanlar da cephede ne yapacağını bilem ez." deyişine önem verin. DU

MU:

ödüller orantısız,

ceza rasgele olmamalı.

DU Y O U : Hangi ordunun ödül ve ceza sisteminin açıkça b e lir­ lenmiş olduğunu araştırın.ödülde aşırılık, sonuçsuz masraf; c e ­ zada aşırılık ise katliam doğurur. M El Y A O C H E N : ödülü hak edene, şahsen sevmeseniz bile ö d ü ­ lünü verin. Cezayı hak edene ise size yakın bile olsalar cezayı uygulayın. ÇAO ÇAO: Bu yedi sorunun kaybedeceğini belideyecektir.

yanıtı

kimin

kazanacağını

MEI Y A O C H E N : Gerçek koşulları incelediğinizde kimin cağını anlam ak kolay olacaktır.

kimin

kazana­

ZHANG YU: Bu yedi soru konusunda kendinizi güçlü kılabilecek olursanız savaşa girm eden savaşı kazanmış sayılırsınız. Bu k o ­ nularda zayıf kalmışsanız aynı şekilde daha savaşa girişm eden yitirdiniz demektir. Bu soruların cevabı za fe r önceden belideyebilir.

ıoı

SUN TZU 15. Ö n e r i l e r i m d e n f a y d a l a n ı r k e n , k u r a l l a r a u y s u n u y m a s ı n kar şı n ı za ç ı k a c a k , si ze y a r d ı m ı o l a b i l e c e k h i ç b i r f ı r s a t ı da k e s i n l i k l e k a ç ı r m a y ı n . 16. K o ş ul l ar ne k a d a r l eh i n i ze de ol sa p l a n l a r ı n ı z d a y e n i durum lara göre zaman zaman değişiklikler yap m a kta fay da olacağını sakın unutmayın YORUMLAR ÇAO ÇAO: Ordunun yapısı stratejiye bağlıdır; strateji ise olayla­ rın akışı ile belirlenir.

Ş A Ş I R T M A " ve " A L D A T M A C A L A R " SUN TZU 17. Tüm s a v a ş l a r a l d a t m a c a l a r a ve ş a ş ı r t m a y a d a y a n ı r . 18. Savaş için en g ü ç l ü o l d u ğ u n u z d a , k e n d i n i z i g ü ç s ü z göstermeli; kuvvetlerinizi harekete geçirirken, h a re k e t­ s i z m i ş gi bi d u r m a l ı ; d ü ş m a n a y a k l a ş t ı ğ ı n ı z d a , u z a k t a o l d u ğ u n u z i z l e n i m i v e r m e l i ; u z a k t a o l d u ğ u n u z d a ise düşmanın burnunun dibinde olduğunuza düşmanı i n a n dı r m a l ı s ı nı z . YORUMLAR ÇAO ÇAO: datm acalara

Askeri operasyonların dayanmalıdır.

belirli b ir form u olmamalı,

a l­

M El Y A O C H E N : Aldatm acalar kullanılmaksızın strateji geliştiremezsin; strateji geliştirem ezsen de düşmanını kontrol edem ez­ sin.

10 2

W A N G XI: Aldatm aca düşman üzerinde avantaj sağlama am acı­ dır, yoksa kendi askerini yönetm ek doğruluğa dayalıdır. Z H A N G YU: Güçlü olduğunda kendini zayıf göster; cesaretin ye ­ rinde olduğunda ürkek dur. Bu yöntem Hunlara karşı başarı g e ­ tirdi. Ll QUAN: Li Quan, Han Hanedanı komutanlarından birinin Hunlarla yaptığı işbirliği hakkında b ir anısını anlattı.İm parator düşman güçlerini anlam ak amacıyla on izci gönderdi. İzcilerin hepsi de düşmana saldırının uygun olduğunu bildirdi. İm parato­ run en son olarak gönderdiği Lou Jing ise tam tersine Hunlara saldırının hiç de doğru olmayacağını söyledi. İm parator böyle d ü ­ şünmesinin nedenini sorduğunda Lou Jing şu cevabı verdi. "İki düşman karşı karşıya geldiğinde ön plana norm al olarak en güçlü birliklerini yedeştirir. Ben ise Hun ordusunda en önde sa­ dece yaşlı ve zayıf askerlerin ye r aldığını gördüm. O zaman da bunun kendilerini zayıf gösterm ek üzere hazırlanmış b ir oyun o l­ duğunu anladım. Saldırı için durum un uygun olmadığına olan inancım bundan kaynaklanıyor. " İm parator Lou Jing'in sözlerine inanmayarak onu cezalan­ dırır. Sonra da kuvvetli b ir birliğin başına geçerek bizzat akına katılır. Hanların tuzağına düşerek kuşatılır ve tam yedi gün sü­ reyle malzemesiz savaşmak zorunda kalır. İşte d e r Li, bu, b ir ordunun güçsüz gözükme taktiğinin b a ­ şarısıdır. DU M U : Bu konu elinizdeki güçleri gizleme meselesidir. Düşma­ nın durum unu anlamasına izin vermemelisin aksi taktirde m ut­ laka b ir taktik hazırlığına girişecektir. Bu konuda vereceğim b ir ö r­ nek Hunlara gönderdiğim iz elçileri sadece yaşlı ve zayıf savaş­ çıların karşılamalarıdır. DU Y O U . Bunun anlamı gerçekten güçlü ve savaşa hazır oldu­ ğunda kendini tam tersine hazırlıksız ve zayıf gösterm elisin ki düşman fazla hazırlanma gereği duymadan üstüne gelsin.

103

W A N G XI : Güçlüyken zayıf dur. Cesur olduğunda ürkm üş num a­ rası yap. Düzenli olduğunda dağınık, tam teçhizatlı olduğunda ise kendini yokluk içinde göster. Düşman senin akıllı olduğunu değil aptal olduğunu sansın. Sayısal üstünlüğünü gizle. İlerlem eni öyle­ sine ö rt ki düşman kaçtığını düşünsün. Hızlı hareket e debilece­ ğini anlamaktansa seni b ir deve g ibi ağır aksak sansın. Ele g e ç i­ receğin noktaların anlaşılmamasını oralara saldırm aktan kaçın­ dığını düşündürt. Düşman bulunduğun ye r konusunda bile şü p ­ hede kalsın. Z A H N G Y U: Savaşa girerken düşmana kaçtığın izlenim ini ver. Saldırıya geçerken, düşmanın senin esasında istirahata geçtiğini düşünm esini sağla. SUN TZU 19. D ü ş m a n ı y a n ı l t a c a k y e m l e r k u l l a n ı n . D ü z e n i n i z i , k o n t r o ­ lünüzü y i t i r m i ş g i b i yapıp, d ü ş m a n ı kandırın, vurun. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Düşman açgözlülük yapıyorsa, m etli eşyalada baştan çıkart.

düşmanı

Z H A N G Y U: Düşmana kazanç yollarını göstererek cezbet. tan çıktıkları anda saldırıp yenm ek kolay olacaktır. DU M U : düşmanın

kıy­

Baş­

Düşman şaşkınlığa düştüğü anda bunu lehine kullanıp işini bitirebilirsin.

J İA L İ N : Düşmanın içinde karışıklık çıkartacak kişileri kullanıp düşmanı şaşırtır; karışıklık sonucunda düzenlerinin bozulmasını bekler, o anda işlerini bitiririm . Z H A N G Y U : A ldatm acalar kullanarak düşmanın şaşırmasını sağ­ la. Bu şaşkınlık içerisinde üstüne gelm elerini sağlayabilirsen düşmanın yenilm esi kolaylaşır. Wu ile Yue'nin ülkeleri birbideriyle savaşmaktayken Wu üçbin suçluyu düşman üzerine saldı. Suç­

I04

luların bir kısmı kaçarken bazıları Yue'ya teslim oldu. Yue on lada uğraşırken ne olduğunu bile anlamadan VVu'nun eline esir düştü.

SUNTZU 20 . D ü ş m a n ı n h e r c e n a h ı g ü v e n l i i se k e n d i n i z i d ü ş m a n s a l d ı r ı s ı n a h a z ı r l a y ı n. S i z d e n g ü ç l ü ise, u z a k t a d u r u n .

YORUMLAR DU MU : Düşman yönetim i tam uyumlu ise, yani yönetilen arasında karşılıklı b ir sevgi varsa, düşman uygulanan ödül ve ceza sistem i açık ve adaletli askerin eğitim i de mükemmeldir. Bu durum karşısında dikkat etm eniz gerekir. Hazırlık yapm ak için oluşmasını beklemeyin. Düşman birliklerinin güçlü karşısına çıkmaktan kaçının; düşmanın gevşeyeceği vereceği zamanı bekleyin.

yönetenle ordusunda dem ektir; bu konuya çatışmanın olduğunda ve açık

C HE N HAO: Düşman hatlarında hareketsizlik varsa bu düşmanın uyumlu olduğunun göstergesidir. Bu durum da çok dikkatli olm ak gerekir. Siz de kendinizi aynı uyuma getinp, saldırı için uygun zamanı bekleyin. HO YANXI: Düşmanın bulamıyorsanız yapacağınız beklem ekten ibarettir.

uyumluluğunu gözlerken b ir tek şey kendinizi hazır

açık tutup

Z H A N G Y U: Eski b ir deyiş, " Düşmanın hangi bölgesinin yoğun, hangi bölgesinin zayıf olduğunu düşmanla mücadeleye giriştiğinizde mutlaka görm elisiniz" der. Yoğun noktalar düşmanın uyumlu bölgeleri iken, zayıf noktalarda kendimize açık bulabiliriz. Düşman uyumlu ve güçlü iken düşmanı yenilmez olarak kabul ederek uzakta durun. Yine b ir askeri deyiş, "Düşmanın açığını gördüğünde iledeyip, açık yoksa d u r" der. J İA LİN: Zayıfın kuvvetliyle başa çıkmasının düşmandaki değişiklikleri takip etm ektedir.

105

tek

yolu

DU YOL): Düşmanın depolan dolu, askerlerinin durum u üst sevi­ yede ise çekilerek düşmanın dinlenmeye geçeceği zamanı bekle. Düşmandaki değişm eyi ve olası açıklıkları takip ederek d e ğer­ lendir. SUN TZU 2 1 . D ü ş m a n s i ni r l i y a p ı d a ise d a h a ç o k s i n i r l e n d i r m e y e ç a ­ lışın. K e n d i n i z i z ayı f g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n sizi k ü ç ü k görm esin i sağlayın YORUMLAR ÇAO

ÇAO:

Düşmanın yayılmasını ve tem belleşmesini bekle.

Ll QU AN: Askeri liderler öfkeye kapıldığında, genellikle stratejile­ rinde kargaşa ve karışıklık oluşur. DU M U : Askeri liderler kolaylıkla öfkelenebiliyorsa bu tür kom u­ tanları sinirlendirin. O zaman genellikle aceleci olacak ve orijinal stratejilerini terk edeceklerdir. M El Y A O C H E N : Düşman komutanları çabuk öfkelenir türdense kızdırarak hazırlıklarını tamamlamadan savaşa girm elerini sağla. Z H A N G YU: Düşman öfkeli ise ve kolaylıkla kızıyorsa onları aşağılayarak daha ço k kızdırın. O zaman m oralleri bozulacak, planlarını b ir yana bırakıp üzerinize düzensiz şekilde saldıracak­ tır. SUN TZU 22. D i n l e n m e k i s t e d i ğ i n d e r a h a t s ı z e d i n . G ü ç l e r i b i r l e ş i k d u r u m d a y s a b ö l m e y e , a y ı r m a y a çal ışın.

106

YORUMLAR Ll QU AN: Düşman size pahalı arm ağanlar ve tatlı sözlerle yakla­ şıyorsa b ir şeyler planlıyordur. DU Y O U : Düşman harekete geçiyorsa tıpkı b ir öküz g ibi davra­ nın. Düşman böbürlenerek dikkatini azalttığı anda b ir araya ge le ­ re k vurun. MEt Y A O C H E N : sını sağlayın.

Kendinizi zayıf gösterip

düşmanın

gururlanm a­

W A N G XI: Zayıfmış g ibi durup düşmanın böbürlenm esini sağla. O zaman düşman sizi küçük görüp fazla endişelenm eyecektir. Düşmanı tam dinlenm e anında vurun. ÇAO ÇAO:

Düşmanı hızınla yıprat.

W A N G XI : Düşmana sürpriz baskınlar yap. Düşman ininden çıktığında ortadan kaybol. Düşman kalesine girdiğinde ise ortaya çık. Düşman sol kanadına yardıma koştuğunda sağ kanadına yüklen; sağ kanadına destek için harekete geçtiğinde ise sol ka­ nadına saldır. Böyle yaptığında düşman çabuk yorulacaktır. Z H A N G Y U:

Düşmanını yorarken kendi gücünü koru,

dinç tut.

ÇAO ÇAO: Düşmanın içinde ikilik çıkartıp düşmanı bölm ek a m a­ cıyla bozguncular kullan. Ll QU AN: Düşmanın düzenini arasına nifak sok, ve saldır. DU M U : rektiğinde

boz,

kom utanla

yardımcılarının

Düşman komutanıyla em rindekiler arasındaki uyumu g e ­ rüşvet kullanarak bozmaya bak.

C HE N H AO: Düşman cimriyse sen cö m e rt ol, düşman s e rt ise sen yum uşak davran. O zaman düşman kom utası ile takipçileri­ nin birbirine olan güveni sarsılacak, düşman çözülecektir.

107

DU Y O U : Düşmanı kazançla baştan çıkart, arasına bozguncular gönder, konuşma ustaları kullanarak komutanlarla em irlerindeki askeherin arasını bozarak düzen ve uyumlarını boz. Düşman za­ yıf düşecektir. Z H A N G YU: Düşman astları ile üstleri arasında ya da düşman ile m üttefikleri arasında ikilik yaratarak bölünm elerini sağlayın. B ö­ lünmüşü yenm ek kolaydır. SUN TZU 2 3 . Hazır o l m a d ı ğ ı a n d a s a l d ı r ı n , k a r ş ı s ı n a çıkın.

hiç u m m a d ı ğ ı y e r l e r d e

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmana gevşediği anda gördüğünde harekete geç.

saldır,

hatlarında

gedik

M E N G SHI: Düşmanın açık noktalarına saldır, düşman dinlen­ meye geçtiğinde yüklen, düşmanına asla hazırlanma şansı ta­ nıma. Askeri harekatlarda belirsiz olma doktrini bu yöntem in kay­ nağıdır. Ünlü b ir savaşçı komutanın sözleriyle," En etkili saldırı beklenilmeyen saldırıdır. En iyi plan bilinmeyen plandır." SUN TZU 24. Z a f e r e y ö n e l i k t a k t i k u y g u l a m a l a r ı n ı z ı n d ü ş m a n t a r a f ı n d a n ö n c e d e n a n l a ş ı l a m a m a s ı için g e r e k l i g i zl i li k t e d b i r l e r i n i al ın. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Açıklama bilginin sızmasına neden olur. Ordunun, tıpkı suyun belirli b ir yapısı olmaması gibi, belirgin b ir form u o l­ mamalıdır. Düşmana önceden ne yapacağınızı anlama fırsatı vermeden bulunduğunuz koşullara uyum göstererek saldırın. Kı­ saca, düşmanın hareket senaryosu kafanızda, durum un izlen­ m esi ise gözlerinizdedir.

108

Ll QUAN: Düşmana en hazır olmadığı, en beklem ediği anda sal­ dırın. Z afer sizin olacaktır. Savaş sanatının özü gizlilikte ve b e lir­ gin olmamaktadır. DU MU : Açıklama yapm ak b ir konu hakkında konuşmaktır. Bu nedenle yukarıda bahsedilen zafer yöntem leri belirli b ir yapıda gerçekleştirilm em elidir. İlk yapılacak iş düşmanı görüp izlemektir. Düşmanın yapısı anlaşıldığında en uygun yöntem seçilebilecek­ tir. Ondan önce asla ne yapacağınızı söyleyemezsiniz. M El Y A O C H E N : Düşmanı görm eden savaş planı yapılamayaca­ ğına göre önceden ne söyleyebilirsiniz ki? SUN TZU 25. Z a f e r i k a z a n a n k o m u t a n s a v a ş ö n c e s i en ç o k h e s a p l a ­ mayı y a p a n d ı r . Savaşı y i t i r e n k o m u t a n ise s a v a ş ö n c e s i m u t l a k a y e t e r i n c e pl an y a p m a m ı ş t ı r . Bu n e d e n l e s a v a ş a g i r m e d e n ö n c e m u t l a k a z a f e r h e s a b ı y a p ı n . A n c a k , bu a r a d a h e r i h t i m a l e karşı , y e n i l g i h e s a b ı n ı ve s t r a t e j i s i n i y a p m a y ı da u n u t m a y ı n . Plan y a p m a y a v e r d i ğ i n i z ö n e m z a f e r y a da y e n i l g i n i n b e l i r l e y i c i f a k t ö r ü o l a c a k t ı r .

YORUMLAR Z H A N G Y U: Yaptığınız strateji derin ve uzun vadeli ise hesapla­ rınızın ödülü büyük olacaktır. O zaman savaşa bile girmeden zafere ulaşmış olacaksınız. Ama, stratejiniz sığ ve miyop ise, he­ saplarınızın ödülü ha fif olacak; savaşı, savaştan önce yitirmiş olacaksınız. Büyük strateji mutlaka küçük stratejiye ağır basacak­ tır. Stratejisi olmayanları ise sadece yenilgi bekler. Bu nedenle zafer, savaşı savaş öncesinde kazanmış savaşçılara güler. Yenik savaşçılar ise tam tersine önce savaşa girer, zaferi sonra ararlar.

109

B ö l ü m II

SAVAŞIN MALİYETİ SUN TZU 1. Sa v a ş a l a n ı n d a b u l u n a n bin a d e t h af i f zırhlı, bir o k a d a r a ğ ı r zırhlı s a v a ş a r a b a s ı n ı n yanı sıra y ü z bin zırhlı s a v a ş ­ çı, bu s a v a ş ç ı l a r ı n k i l o m e t r e l e r c e ö t e d e k i s av a ş a l a n ı n a t a ş ı n m a l a r ı n ı s a ğ l a y a c a k m a l z e m e , c e p h e d e ve c e p h e ge ri sin d e ki harcamalar, savaş alanında bu lu na ca k k o ­ nu k l ar ı n a ğ ı r l a n m a s ı gi bi u f a k t e f e k g e r e k s i n i m l e r i , z ı r h ­ lara, s a v a ş a r a b a l a r ı n a ö d e n e c e k t ü m m a l i y e t i al t al t a g e t i r i p t o p l a y a c a k o l u r s a n ı z g ü n d e en az bin k ü l çe g ü ­ mü ş g e r e k e c e ğ i n i g ö r ü r s ü n ü z . Yüz bin s a v a ş ç ı l ı k bi r o r ­ du b u n d a n a ş a ğ ı d o n a t ı l a m a z . 2. Sa v a ş b a ş l a d ı ğ ı n d a , z a f e r g e c i k e c e k o l u r s a , s a v a ş ç ı l a r ı ­ nızın si l a hl ar ı k ö r l e ş m e y e , s a v a ş m a ş e v k l e r i k ı r ı l ma y a başl ar. Öze l l i k l e b i r a n a h e d e f i k u ş a t t ı ğ ı n ı z d a , g ü c ü n ü z ü n hızla a z a l m a y a b a ş l a d ı ğ ı n ı g ö r ü r s ü n ü z . 3. Hel e bir de, ü l k e n i z i n s e f e r i m k a n l a r ı kısıtlı ise, d e v l e t i n zafer le s ağ la y a b il e c e ğ i olan akla r çekilen sıkıntıya d e ğ m e ­ yecektir. YORUM LAR Ll QUAN: önce planını yap, sonra malzemeni hazırla. Savaşın maliyeti ile ilgili bölümün planlama bölümünün hemen ardına ye r­ leştirilmiş olmasının nedeni budur. J İA L İ N : Saı/aş alanında galip gelseniz bile savaşın uzaması d u ­ rumunda elinize geçenlerden kazançlı çıkamazsınız. Askeri ha­ rekatlarda hedef topyekün zaferdir. Gücünüzü yitirir, silahlarınızı

110

körleştirirseniz savaş kayıplarınız ordunuz tükenecektir.

artacak,

askerleriniz

yorularak

Z H A N G YU Çok uzun süren b ir askeri harekata ödenecek bedel aşırı derecede yükseleceğinden, ülkenizin bütçesi masrafları kar­ şılamayacak kadar sarsılacaktır. Ll QUAN Eski b ir deyişte de anlatıldığı üzere, savaş ateşe ben­ zer; kontrol dışında kalması halinde kendisini yakar. Jİ A U N B ir askeri operasyon ço k uzun süre b ir sonuca ulaşama­ yacak olursa, düşmanlarınız belirli fikirlere ulaşabilir. DU YOU Silahlar uğursuzluk araçlarıdır. Onları uzun süre kullan­ m ak bela getirir. Savaşmaktan zevk alarak güçlerini tüketenlerin kaderi kaybetmektir. SUN TZU 4. Si l ah l a r ı n ı z y e t e r s i z kal ıp, ş e v k i n i z kırılıp, g ü c ü n ü z tükenip, hâzineniz eridiğinde daha önce yanınızda b u l u n a n d i ğ e r k o m u t a n l a r ı n si zi n y a p t ı ğ ı n ı z a ş ı r ı l ı k l a r d a n y a r a r l a n m a y a ç a l ı ş m a k için h a r e k e t e g e ç t i k l e r i n i g ö r e c e k s i n i z . Bu d u r u m d a , ne k a d a r akıllı o l u r s a o l s u n hiç bir k i m s e b ö y l e bi r d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı s o n u ç l a r ı engelleyemez. YORUMLAR Ll QUAN Büyük ölçekli askeri harekatlar büyük m asraf doğurur. Ülkenizi sadece savaş alanında değil evinizde de yoksul bıra­ kır. Bu nedenle akıllı b ir hüküm et asla ordusunu savaş alanında uzun süre bırakmaz. SUN TZU 5. Bu n e d e n l e , s a v a ş t a a c e l e c i l i k a p t a l l ı k l a eş a n l a m l ı o l m a ­ sına r a ğ m e n , akıl ile z a m a n y i t i r m e n i n de y a n y a n a g e l e ­ bileceğini kimse söyleyemez.

6. U z a t m a l ı s a v a ş t a n k a z a n ç l a ç ı k m ı ş bi r ül ke g ö r ü l m e m i ş t i r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: kazanırlar.

Bazıları

beceriksiz

bile

olsalar süratleri sayesinde

DU M U : Bazıları h e r ne kadar beceriksiz de olsalar süratli olm a­ nın avantajı ile kazanırlar. Bunun nedeni güçlerini yıpratmamış, ellerindeki kaynakları tüketm em iş olmalarındandır. C HE N HAO: Eski savaşçıların söylediği g ibi gö k gürültüsü gibi daha kulaklarını ödem eden gürlemeli, yıldırım g ibi gözlerini kırpam adan çakmalısın. SUN TZU 7. Savaşı k a z a n ç l a k a p a t m a n ı n y o l u n u b u l a c a k kişi s a v a ş ı n v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı en iyi bi l en k i şi di r . YORUMLAR Ll QU A N: Avantajlar ve dezavantajlar birbirine bağlıdır. Önce dezavantajları inceleyin, o zaman avantajları daha kolay anlarsı­ nız. Jİ A Ü N : K om utanlar aşırı gururlu, askerler tem bel ise açgözlülük onlara olayların b ir noktada dönebileceği gerçeğini unutturur. Bu en büyük dezavantajdır. D U Y O U : Askerlerinizi düşman üzerine harekete geçirm enin planlarını yaparken, ilk düşündüğünüz husus karşılaşacağınız tehlikenin sonuçlarını ve yokolma olasılıklarını göz önüne alm ak olmamışsa bu seferden herhangi b ir kazançla çıkmanız düşünü­ lemez. SUN TZU 8. D e n e y i m l i , akıllı k o m u t a n m e v c u t o l a b a k l a r ı n a g ö r e p la nla ma sı nı ya par. Savaşa g i r in c e ta k vi ye g e l m e s in e umut bağlamaz.

112

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bu sözlerin anlamı, göreve getirdiğiniz birlikleri kulla­ narak zafere ulaşmasını bilm eniz gerektiğidir. İkinci kez ülkeye dönerek yeni b irlikle r kurmaya çalışmak hatadır. İlk anda kendi yiyecek kaynaklarınızı kullanırken daha sonraki aşamalarda düşman kaynaklarını kullanmanın yolunu bulmalısınız. Orduları­ nız ülkeye döndüğünde ise onları daha fazla bedelsiz yiyecekle karşılamaktan kaçının. DU M U : önce düşmana başarıyla saldırı olanaklarını incele, sonra savaşa girebilip girem eyeceğine bak, birliklerini ancak o n ­ dan sonra hazırla. O zaman düşmanını yok edebilir, ülkene zafer getirebilirsin. Ll QU A N: İki kere ordu hazırlama. O zaman ülken endişelene­ cek, sıkıntı doğacaktır. SUN TZU 9. S a v a ş a r a ç ve m a l z e m e l e r i n i , d i ğ e r l o j i s t i k g e r e k s i n i m ­ l eri ni ü l k e n d e n g e t i r . D ü ş m a n a r a z i s i n d e a t l a r ı n a y e m b u l m a n ı n y o l l a r ı n a bak. O z a m a n s a v a ş e s n a s ı n d a aç k a l ma z s ın . Y O R U M LA R ÇAO ÇAO: Savaşa kalkmadan önce masraflarını hesapla derlerini düşman üzerinden karşılamaya çalış.

ve g i­

Ll QU AN: Kendi silahlarını kullanırken düşmanın besin kaynakla­ rını kullanacak olursan se fe r seni uzaklara sürükleyecek bile o l­ sa sıkıntı çekmezsin. ÇAO ÇAO:

Silahların ülkenden,

m alzeme düşmandan.

SUN TZU 10. D e v l e t m â l i y e s i n i n z a y ı f l ı ğı , o r d u n u n v a t a n ı n d a n u zak d üşam arazisinde savaşması daha çok lojistik d estek i h t i ya c ı n ı g e r e k t i r i r . U z a k t a n y a r d ı m l a y a ş a m a k z o r u n d a ol an o r d u n u n hal kı f a k i r l e s i n

113

YORUMLAR Ll QUAN:

Birliklerin yeniden kurulması daha ço k vergi doğurur.

DU MU: Guan Usta d e r k i;" B irlikler için gerekli malzemenin üçyüz m il öteye taşınması ülkenin b ir yıllık üretimini, dödyüz mil öteye taşınması, ülkenin iki yıllık üretim ini tüketir. Beşyüz m il öteye taşınması ise ülke halkının açlıktan benzini soluklaştırır. Bunun anlamı yiyeceğin taşınmaması gerektiği gerçeğidir. Aksi taktirde üretici kaybolacak, yoksulluk g elecektir." J İA L İ N : Malzemenin uzak m esafelere taşınması ülke kaynak­ larının seyahat ve taşımacılığa harcanması demektir. Bu durum da halk h e r geçen gün biraz daha yoksullaşacaktır. Z HA N G Y U : Yüzbin kişilik b ir orduyu yediyüzbin ailenin uzak mesafelerde beslem ek zorunda kalması halkı yoksulluğa iter. SUN TZU

1 1 . Öt e y a n d a n o r d u n u n y a kı n d a o l ma s ı f i yat l ar ı y ü k s e l t i r. Y ü k s e k f i y a t l a r da halkın y a ş a m se v i ye s i n i d ü ş ü r ü r .

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Ordu ço k ileriye gittiğinde orduya yakın açgözlüler fiyatları yükseltirler. O zaman orduyu finanse gerçek halk b ir kez daha yoksullasın Ll OU A N: Ordunun yakınında her zaman ticaret vardır. kaynakları bu ticarette erir, yoksulluk halkı kuşatır.

olan eden

Halkın

J İ A LİN: B irlikler toplandığında fiyatlar mutlaka yükselir. İnsanlar kar konusunda açgözlü olduklarından ellerindeki tüm malları yüksek fiyatla satarlar. Bu nedenle başta oldukça iyi kazan­ malarına karşın sonunda onlar da kaybeder. Ayrıca bu dönem lerde vergiler de yükseleceğinden bu insanlar alabilecekleri en yüksek bedelin peşine düşerler. Bunun sonucunda halkın alım gücü yok olur, ülke de doğal olarak kıtlığa düşer.

114

W A N G XI: Malzemenin uzak mesafelere taşınması halkın m asraf altında ezilmesini getirir. Orduya yakın pazarlarda fiyatlar yükselir. Bu nedenle özellikle uzun süreli seferler ülke için yıkım haline gelir. SUN TZU 12. Y a ş a m s e v i y e s i d ü ş t ü ğ ü n d e , h a l k a ğ ı r y ü k a l t ı n d a kalır. 13. D ü ş ü k y a ş a m s e v i y e s i , g ü ç t ü k e n m e s i y ü z ü n d e n hal kın d i ş i n d e t ı r n a ğ ı n d a k a l ma z , g e l i r l e r i n i n b ü y ü k kısmı ek v e r g i o l a r a k a l ı n ı r ke n , d e v l e t i n m a s r a f l a r ı ise kırılan s a v a ş a r a b a l a r ı n ı n o n a r ı m ı , e k s i l e n a t l a r ı n, z ı r h l a r ı n , ok, yay, mı zr ak, k a l k a n l a r ı n i kmal i , m a l z e m e a r a b a l a r ı ile bu a r a b a l a r ı ç e k e c e k ö k ü z l e r i n a l ı mı na y a p ı l a n h a r c a malarlaartar.

YORUMLAR DU MU : Şayet askeri operasyonlar kısa sürede sonuçlanmaz, ordu kışlasına dönmezse vergi yükü gittikçe artacak, halkın elindeki kaynakların tükenmesine ve üretim in çökmesine neden olacaktır. HO Y AN X I : Halk b ir ülkenin tem el kaynağıdır: gıda ise halkın cennetidir, insanlara hükm edecek yöneticilerin bu gerçeğe saygı gösterm esi şarttır. M El Y A O C H E N : Halk askerin ihtiyacı olan gıdayı, malzemeyi ve iş gücünü oluştururken kendi öz varlığının önem li b ir kısmını elinden çıkartır. Hüküm et de aynı uğurda bütçesinin çoğu zaman yarısından fazlasını tüketir. Böyle olunca toplanan vergiler kullanılmış, ordu yıpranmış, halk ise tükenmiş b ir konuma gelir. Vergilerin baskısının dayanılmaz hale geldiği, halkın yoksulluğa sürüklendiği ülkeler kıtlıkla başbaşa kalır. SUN TZU 14. Bu n e d e n l e , akıllı bir k o m u t a n g i d e r l e r i n i d ü ş m a n a y ı k m a y a çalışır. D ü ş m a n d a n a l ı n a c a k bir a r a b a m a l z e m e k en d i ü l k e s i n d e n ç ı k a c a k y i r m i a r a b a m a l z e m e y e ; d ü ş m a n d a n el k o n a c a k bir ç uval hayvan y e m i kendi ülkesinden geti ri lec ek yirmi çuvala eşittir

115

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Saı/aş esnasında taşınacak malzemenin m aliyeti genelde kendi bedelinin yirm i katıdır.

taşıma

Z H A N G Y U: Uzak ülkelerde savaşan b ir orduya taşınacak b ir kilo malzeme uğruna yirm i kilo malzeme tüketilir. Geçilecek arazi engebeli olursa bu rakam daha da adar. Bu nedenle akıllı komutan ordusunu düşman kaynakları ile beslemenin yolunu bulur. SUN TZU 15. D ü ş ma n ı y o k e t m e k i st i yo r s a k as k e ri m i z i kı zı ştı rmamız gereki r. Bu da a l ı n a c a k g a n i m e t l e r i n a s k e r a r a s ı nd a payl aşt ı r ı l mas ı ile yapıl abi l i r

YORUMLAR ZHANG Y U: Emrinizdeki subay ve birliklerinizi kızıştırarak öfkelendirdiğinizde düşmana öldüresiye saldıracaklardır. Bu arada askerinizi ele geçirdiK leri savaş ganim etleri ile ödüllendirecek olursanız savaşa kendi arzuları ile ve olanca güçleriyle katılacak ve düşmandan daha fazla malzeme ele geçirm ek için özel çaba göstereceklerdir. "Büyük ödüller cesur savaşçılar yaratır. " sözü boşuna türememiştir. DU Y U: İnsanlar savaşı kazandıklarında zengin ödüllerle fatlandı utacaklarını bilirlerse savaşa daha mutlu girerler.

m üka­

WANG X I: Burada verilen öğüt, ödüllerin zenginleştirilm esi düşüncesidir. Yoksa talanı serbest bırakm ak askerin elden çıkmasından başka fayda getirmez. SUN TZU 16. Bu a ma ç l a, sav aş e sn a s ı n d a on ya da d aha ç o k savaş ar abası el e g e ç i r i l d i ğ i n d e s avaş a r abal ar ı nı ilk a r a b a y ı ele g e ç i r e n e v er i n. A r a b a l a r d a k i d ü ş m a n bay r ak l ar ı nı k e n d i ni zinki yle d eğ i şt i r i n , ele g e ç e n s a v a ş arabal arı nı kendi arabal arını zın s a f ı na katıp s a v a ş a d e v a m edi n. Ele g e ç e n esi rl er e ise iyi davranı n.

116

YORUMLAR M El Y AO C H E N : Ele geçen ganim eti herkese dağıtmaya kalkarsanız kimse mutlu olmayacaktır. Bu nedenle b ir kişiye ödül verin; o zaman herkesin gayrete geleceğini göreceksiniz. ÇAO ÇAO: Ele geçirdiğiniz savaş arabalarının rengini değiştirerek kendi saflarınıza kafin. O zaman düşmanın aynı arabaları b ir daha kullanma şansını da yok etm iş olursunuz. J İA LİN : Renkleri değiştirin ki düşman malzemesinin kullanıldığını fark etmesin.

esasında

kendi

SUN TZU 17.

Ele g e ç e n d ü ş m a n g a n i m e t l e r i n i ve e s i r l e r i n i g ü c ü n ü z ü a r t ı r m a k t a kul lanı n.

kendi

YORUMLAR ZAHNG larınızda

YU: Ele geçirilen çalışsınlar

askerlere

iyi davranın

k i sizin

DU M U : Düşman askerlerini ele geçirerek düşman kullanm ak gücünüze güç katacaktır.

s a f­

kaynaklarını

MEI YAOCHEN: Ele geçirdiğiniz askerlerin gücüne sorum luluklar verip iyi muamele edin ki sizin için çalışsınlar.

orantılı

HO YANXI: Düşmanını, düşmanı yenm ek için kullanmasını komutan her zaman h e r yerde en göçlü komutandır.

bilen

SUNTZU 1 8. S a v a ş t a a m a c ı n ı z uzun s e f e r d e ğ i l , z a f e r o l s u n . YORUMLAR. ÇAO ÇAO: kullanılmasını

Uzun se fe r fayda getirmez. bilemezsen kendini yakar.

117

Ordu

ateşe

benzer,

M E N G SHI: En iyi savaş, zaferin çabuk elde edilip, geri dönüşün çabuk olduğu savaştır. MEI YAOCHEN:Yukarıdaki tüm hususlarda çabuk olm ak önemlidir. Yeterince hızlı davranabilirseniz masraflarınızda tasarruflu olabilir, halkınıza kolaylık sağlamış olursunuz. SUN TZU

19. Şu ç o k iyi b i l i n me l i ki, o r d u k o m u t a n ı hal kının k a d e r i n i , ü l k e s i n i n b a r ı ş y a da t e h l i k e i ç i n d e y a ş a m a s ı n ı e l i n d e t u t a n kişidir YORUMLAR ÇAO ÇAO: Askeri lid e r akıllı ise ülke güvendedir. MEI Y A O C H E N : lamaktadır.

Bu konu bize komutan seçiminin önem ini vurgu­

W A N G X I : Halkın yaşamı, ülkenin dirliği komutanların elindedir. Doğru komutanın bulunması en önem li meseledir.

118

B ö l ü m III

S A V A Ş TA S TR A TE Jİ

SUN TZU 1. Sa v a ş S a n a t ı ' n ı n en p r a t i k k a v r a m ı , d ü ş m a n ü l k e s i n i t ü m ü y l e , z a r a r a u ğ r a t m a d a n el e g e ç i r m e f i k r i d i r . Y a k ı p y ı k m a n ı n k i m s e y e f a y d a s ı o l m a z . Aynı ş e k i l d e , bi r o r d u y u da t ü m ü y l e e l e g e ç i r m e n i n n i m e t l e r i s ı n ı r s ı zd ı r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Hazırladığınız orduyla düşmanın içlerine girebilir, düşmanın iç kaleleriyle dış sınırları arasındaki alanı bloke ederek aralarındaki iletişim i keser,düşm anı teslim olmaya zorlayabilirse­ niz bu en büyük başarı olur. Düşmana ölüm üne saldırarak ülkeyi zorla ele geçirm ek daha küçük b ir başarıdır. J İA U N : Düşman ülkesine zarar verm eden ele geçirdiğinde ke n ­ di ülkene de zarar vermemiş olacaksın. Bu, en büyük başarıdır LI QU A N : maktadır.

Hoca bize katletm enin en önem li iş olmadığını an la t­

DU Y O U : En büyük başarı düşmanın teslim olmasını b ecerm ek­ tir. Saldırarak yok e tm ek büyük başarı sayılmaz. HO Y A N X I : En iyi politika, strateji ve baskı kullanarak olayların akışını düşmanın kendi arzusu ile teslim olmasına çevirmektir. ZHANG YU: Zhang Yu bize Wei Liaozi'nin sözlerini iletir. "Dövüş sanatlarında ustalaş; düşmanını iyi değerlendir; düşmanın ru ­ hunu ve yönünü yitirm esine yardımcı o l ki karşındaki ordu savaşa bile girm eden işleyem ez hale gelsin. Buna Tao usulü za fe r denir. Düşman ordusunu yok edip, komutanlarını öldürmek, düşman si­

119

perlerine dalıp, düşman topraklarını savaşarak ele geçirm ek ise zorla elde edilen zaferdir. " Zhang Yu'nun bu sözlere yorum u ise ," Tao usulü zafer ile zoda elde edilen zafer arasındaki ana fark ele geçen ülkenin za­ rar görm esi ya da zarar görm emesidir. Ele geçirilen ülkedeki iyi insanlara m erham et gösterirken, suçluları cezalandırmayı başa­ racak olursanız en büyük zafere ulaşacaksınız. W A N G X I : Ülke, ordu, alay, bölük, manga- büyük ya da küçük tüm birim lere ne kadar az zarar vererek ele geçirirsen, değerin o denli yükselecek; yok edecek olursan da o derecede düşecektir.

SUN TZU 2. Bu n e d e n l e , s a v a ş l a r ı n t ü m ü n d e s a v a ş a r a k z a p t e t m e k en ü s t ü n b a ş a r ı d e m e k d e ğ i l d i r . Ü s t ü n b a ş a rı d ü ş m a n ı n d i ­ r e n c i n i s a v a ş m a d a n k ı r ma k t ı r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: En üstün başarı doğmadan teslim olmasıdır. Ll Q U A N:

düşmanın

gerçek

düşmanlıklar

Düşmanına yapacağın planlama ile galip gel.

CHEN HAO: Savaşta düşmanı öldürm ek zorunluluktur.Bu denle en büyük başarı savaşmadan kazanmaktır.

ne­

Jİ A LİN: Birliklerini öylesine yüce göster ki düşman savaşa g ir­ meden teslim olm ak zorunda kalsın. Bu tür zafer taktikle, şiddetle veya katliamla kazanmaktan ço k daha kıymetlidir. M El Y A O C H E N : B u n a lebilir.

zarar vermekten

kaçınma

m eselesi deni­

ZAHNG YU: Z aferi büyük savaşların sonucunda kazanmak çok kayıp verileceğinden iyi değildir. Savaş ödülleri ile cezalarını a ­ çık anlaşılır hale getirip, savaş makinelerini bakımlı tutar, birlik-

120

terinle komutanlarını iyice eğitirsen ve bu üstün konum unu dü ş­ manına kabul ettirm e becerisini göstererek düşmanı psikolojik o ­ larak çökedebilirsen buna başarı derim. W A N G X I : A skeri operasyonlarda önem li olan maktan çok düşmanın stratejisini çökedmektir.

düşmanla

savaş­

HO Y A N X I : Ho Yanxi bize şu öyküyü anlatır: Han H anedanindan Wang Po, Chu Chien ile Su Mo'ya saldırdıktan sonra kam p kurar. Bu esnada düşmanları b ir araya gelerek kendisini çatışmaya çekm eye çalışırlarsa da başaramazlar. Wang Po kom utanları ile akşam yem eği yerken kamplarını o k yağm uruna tutarlar. Bu arada oklardan birisi Wang Po'nun e ­ lindeki şarap çanağına bile gelir. Wang Po buna rağm en istifini bozmadan olduğu yerde oturmaya devam eder. Bu sırada subaylardan biri Su M o'nun ço k yakına geldiğini ve kolayca vurulabileceğini söyler. Wang Po buna da itiraz eder ve, "Su M o'nun paralı askerleri uzak şehirlerden gelme, bu n e ­ denle tedarikleri yeterli değil. Savaşa b ir an önce girm e ko n u ­ sunda bu nedenle bu kadar arzulular. Bize gelince bizim açım ız­ dan en yararlı strateji kampımızı kapalı tutarak askerim izi yıp­ ranm aktan korum aktır. " SUN TZU 3. (a) K o m u t a n l ı ğ ı n en ü s t ü n m e z i y e t i d ü ş m a n pl an ı n ı çö zü p , kırmaktır. YORUMLAR ÇAO ÇAO Düşmana saldırının en uygun zamanı düşmanın p la n ­ larını hazırlamakta olduğu andır. DU Y OU: Düşmana tam kuvvetlerini harekete geçirm e planları yaparken saldırarak baskın yapm ak en iyi çözümdür. Büyük sa­ vaşçı im paratorlardan biri, "Başlarını beladan kurtarm akta başa­ rılı olanlar bu belayı önceden görerek daha ortaya çıkmadan yok etm esini bilenlerdir. Üzerlerine gelen düşmana galip gelenler düşmana hazır olmadan saldıranlardır, "demiştir.

121

MEI Y A O C H E N :

Buna zekanın zaferi denilir.

W A N G XI: İnsanların karşısına akıllı planlama ile çıkm ak en b ü ­ yük başarıdır. HO Y AN X I : Düşman size saldırı amacıyla tuzak kurmaya hazır­ landığında ona saldırın. İşiniz kolaylaşacaktır. Düşman ordusu­ nun yönünü keşfederek birliklerinizi o yönde ilerletin, düşmana amacının daha en başında yüklenin. Z H A N G YU: Zhang Yu'nun Sun Tzu'nun bu sözü üzerine rumu, en iyi askeri operasyonun düşmana stratejik saldırıda lunmanın olduğu bunun da alışılmadık askeri taktiklerin ve hesaplamaların kullanılması yöntem iyle düşmanla savaşa girm eden düşmanı yenm ek olduğudur.

yo­ bu­ gizli bile

SUN TZU 3. (b) En iyi i ki n c i m e z i y e t d ü ş m a n g ü ç l e r i n i n b i r l e ş m e s i n i engellemektir. YORUMLAR Ll QU A N : Bu konu düşmana henüz daha ittifa k oluştururken sal­ dırma meselesidir. C HE N HAO: Bazılarının bu konudaki yorumu, düşmana tam ha­ rekete ge çtiği veya ittifa k için görüşm eleri sürdürdüğü anda saldı­ rarak yenm enin daha kolay olduğudur. M E N G SHI: Güçlü m üttefiklerle işbirliği düşmanlarınızı ürkütecek, saldırıdan caydıracaktır. MEI Y A O C H E N :

Buna gözdağı ile za fe r denilir.

W A N G XI: Düşmana tam olarak karşı çıkamadığınız durum larda yapılacak en iyi iş düşmanın m üttefikleri ile arasını bozarak dü ş­ manı yalnız bırakmaya çalışmaktır.

HO Y A N X I : Sun Tzu Usta'nin bu sözlerle kastettiği mesele dü ş­ mana sadece tam temas kurulduğunda saldırmaktır. Bu sırada, daha düşmanla sıcak temas kurulmadan önce sahte güçlerle düşmana gözdağı verip, düşmanı ürküterek düşmanı ne g e rile ­ yebilir ne de iledeyebilir duruma sokmayı becerm ek önem lidir Düşman şaşkınlığa düştüğünde ise vurucu darbe indirterek düşman ele geçirilecektir. Yaptığınız oyun komşularınızı da e t­ kileyeceğinden düşmanınız yalnız kalarak iyice zayıf düşecektir. SUN TZU 3. (c) Ü ç ü n c ü s ü ise d ü ş m a n taarruzda bulunmaktır.

ordu su na savaş meydanında

YORUMLAR ÇAO ÇAO:

Bu ordunun tam kurulduğu zamanı belidmektedir.

Jİ A U N -.Başarılı saldırıda üstün olm ak birlikleri yıpratmadan ha­ rekete geçirm eye bağlıdır. Bu nedenle ünlü b ir savaşçı-komutan, " çıplak kılıçların önünde zafer arayan komutan iyi komutan d e ğil­ dir, "demiştir. M El Y A O C H E N :

Buna savaşın zaferi denilir. SUN TZU

3. (d) En k ö t ü m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n ması dı r .

bir k e n t i n k uş at ı l

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşman kaynaklarını toparlayarak kalın sudarın a r­ kasında savunmaya çekildiğinde, bu düşmana saldırm ak askeri operasyonların en zayıfıdır.

Ll QU A N : B ir orduyu kalın surların ardındaki b ir şehirde kuşattı­ ğınızda subaylarınız gevşeyecek, askeriniz tem belleşecektir.

DU YOU: Şehirlere saldırarak, kasabaları en kötüsüdür; kayıplarınız çok artacaktır. W A N G XI : kalacaktır.

katletm ek

saldırıların

Şehir ele geçm eden askerleriniz ölecek ya da sakat

Z H A N G Y U: Şehirlerin kuşatılıp, kasabaların katledilm esi sadece orduyu yaşlandırıp kaynakların gereksiz kullanılması ile sonuç­ lanmayacak, p e k çok da asker kaybına neden olacaktır. Bu n e ­ denle de en kötü askeri saldırı türü olarak kabul edilirler. B ir şehri kuşattığınızda gücünüz tükenecektir. Bu nedenle muhasara a n ­ cak başka çare kalmadığında uygulanacak b ir yöntem dir. SUN TZU 4. S a v a ş t a ana k u r a l l a r d a n bi ri, m ü m k ü n o l a b i l d i ğ i n c e s u r ­ l arl a k o r u n a n k e n t l e r i n k u ş a t ı l m a s ı n d a n k a ç ı n m a k t ı r . K uşatm ada kullanılacak savaş gereçlerinin hazırlanması bi le a y l a r s ü r e c e k t i r . YORUMLAR DU M U : Burada Usta'nın vurguladığı konu verilecek kayıpları a ­ zaltm ak amacıyla savaş öncesi tamamlanması gereken makine teçhizat hazırlıklarının yeterli seviyede yapılması gerektiği p re n ­ sibidir. Eski b ir deyişte de vurgulandığı üzere, "savaş m akinele­ rini harekete geçirem eyenin başı beladan kurtulam az." MEI Y A O C H E N : Gerek gözdağı verme gerekse zeka kullanımı­ nın düşmana karşı üstünlük sağlamaya yeterli olmadığı ve tek çarenin düşman ülkesine saldırı olarak kaldığı konum larda ya­ pılması gereken şey yeterince hazırlık yapmaktır. Z H A N G Y O U : Burada bence Sun Tzu Usta bize kızgınlığa kapı­ larak salamda acele edilm em esi gerektiğini anlatmaya çalışıyor. Gerekli zamanın verilm esi gerektiğini söylerken hazırlık süresi hakkında başka yorum yapmıyor.

124

SUN TZU 5. Ö f k e s i n i k o n t r o l e t m e s i n i b i l m e y e n k o m u t a n o r d u s u n u d ü ş m a n ü s t ü n e k a r ı n c a s ü r ü s ü gi bi y o l l a y a n d ı r . Bu t a k ­ ti k, o r d u s u n u n en az ü ç t e b i r i ni n d a h a s a v a ş ı n b a ş ı n d a b oş u b o ş u n a y o k o l m a s ı n d a n b a ş k a s o n u ç g e t i r m e z . Öz e l l i k l e k u ş a t m a e s n a s ı n d a b aş a g e l e n en b ü y ü k f e l a k e t bu dur . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Komutan öfkeye kapılarak kuşatma gereçlerini be k­ lemeden askerini b ir karınca sürüsü gibi düşman surlarına süre­ cek olursa elde edeceği sonuç askerlerinin ölümü ya da sakat kalması olacaktır. SUN TZU 6. Akıllı l i de r d ü ş m a n o r d u s u n u s a v a ş m a d a n , d ü ş m a n k e n t l e r i n i k u ş a t m a d a n ele g e ç i r m e s i n i bilir. D ü ş m a n kral l ı ğını s a v a ş m e y d a n ı n d a uzun s ü r e c e k s a v a ş l a r d a n ç o k s a v a ş o y u n l a r ı ile bi ti rir. YORUMLAR J İ A L\ti:Düşm an hatlarındaki çatlaklardan düşman içine süzülür­ ken kendini düşman halkına sevdirmeyi başaracak olursan düş­ manı içinden fethetm iş olursun. Ll Q\JAN:Düşman karşısında üstün olmayı, düşmanla savaş­ maktan çok düşmanın savaşma arzusunu kıracak taktiklerde ara; düşman şehirlerini strateji ile ele geçir. Düşman ülkelerini in c e ­ likle yok ederken kendi güçlerini usta tuzaklardan koru. M El Y A O C H E N : S a v a ş insanları yaralar, kuşatma ise herşeyi yok eder. HO Y AN X I : Bu sözlerin anlamı, düşmanın planlamasına ve m ü t­ tefiklerine saldırıda yatmaktadır. Burada esas olan düşmana sal­ dırı değildir. Klasik savaş ustalarının dediği gibi en büyük

stratejisyenler asla doğrudan savaşa girmezler. Kuşatma konu­ sunda deneyim li kom utanlar birliklerini asla kuşatmaya sokmaz­ lar. Düşman üzerine uzun ve gereksiz seferlere çıkmaktansa da­ ha çok düşmanı kendi üzerine çekip orada yok etm eye bakarlar. Z H A N G Y U: Tecrübeli b ir savaş ustası düşman planlarını boza­ rak, düşmanın m üttefikleri ile ilişkilerine zarar vererek, düşman kaynaklarını kurutup ya da engelleyerek düşmanı savaşa girm e­ den yener. B ir kenti ele geçirm enin en kolay yöntem i şehrin düş­ man için en önem li noktasına saldırarak düşman savunmasının güçlü birim lerini bu noktayı savunmak amacıyla esas mevzilerin­ den çıkadmaya zorlamaktır. O zaman kentin zayıf kalan bölgele­ rine düzenlenecek sinsi b ir saldırı amacı yerine getirecektir DU M U : Düşmanın konumu size avantaj sağlayacak durum day­ ken bu fırsatı kullanarak düşmanı tıpkı kuru b ir o t küm esi g ibi kı­ rabil irsen iz savaş uzun sürm eyecektir. SUN TZU 7. O r d u s u n u s a v a ş m e y d a n l a r ı n d a b o ş u n a k ı r d ı r m a d ı ğ ı n ­ da n i m p a r a t o r l u k t a h t ı n a g ö z d i k e b i l i r . B ö y l e c e b i r a d a m bi le y i t i r m e d e n kesi n z a f e r e u l a ş a b i l i r , i şt e b u n a S t r a t e j i k Savaş d e n i r YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanla savaşmadan ğında, zaferin daha da büyük olacaktır.

topyekün

zafer

kazandı­

M El Y A O H E N : Kesin zafere, savaşlar savaşılmadan kazanıldı­ ğında, şehirler kuşatılmadan ele geçirildiğinde, yok etm e aşırı uzatılmadığında, düşman strateji ile ele geçirildiğinde ulaşılır. Buna stratejik kuşatma denilir. Bu durum da ordunun gücü kö r­ leşmeyecek, kazancın da tam olacaktır. Z H A N G YU: Savaşa girm ediğinde askerlerin yaralanmayacak, kuşatmaya kalkmadığında gücün tükenmeyecek, savaş süresini uzatmadığında kaynakların tükenmemiş olacaktır. Dünya üzerin­

126

deki tartışmasız zaferini ancak bu şekilde ilan edebilirsin. Bu d u ­ rumda şiddetin doğuracağı hastalıklardan uzakta kalacak, refah içinde b ir ülkeye ve güçlü b ir orduya sahip olacaksın. İşte bu b a ­ şarılı komutanların "Kuşatma Stratejisi Sanatı’dır. SUN TZU 8. S a v a ş t a ö n e m l i bir k u r a l : E l i n d e k i o r d u n u n g ü c ü d ü ş m a n ­ da n on mi sl i b ü y ü k ise d ü ş m a n ı k u ş a t ; beş mi sl i b ü y ü k s a l dı r ; iki mi sl i b ü y ü k ise o r d u n u i ki ye böl . YORUMLAR ÇAO ÇAO:Elindeki ordunun gücü düşmanın gücünden on misli fazla ise düşmanı kuşat; ancak bunu yaparken dikkat edeceğin husus elindeki askerlerin düşman askerleri ile aynı niteliklere sa­ hip olmaları ve komutanlarının da aynı şekilde düşman kom u­ tanları ile en azından aynı zeka düzeyinde olmalarıdır. Elindeki güç düşman gücünün beş katı büyükse kuvvetlerinin beşte üçünü düşmana doğrudan saldırı amacıyla kullanırken diğ e r beşte iki gücünü düşmana sürpriz saldırıda kullan. Elindeki kuvvetin düş­ mandan iki misli fazla olduğunda ise kuvvetini ikiye böl, birini doğrudan saldırıda kullanırken d iğer yarıyı sürpriz saldırılarda kullan. DU M U : Düşmanı kuşatmaya kalktığında elinde düşmanın on m isli asker olması gereklidir. Bunun nedeni düşmanı kuşatmak için düşmandan belirli uzaklıkta bulunma zorunluluğudur. Düş­ mandan ne kadar uzakta duracaksak aradaki mesafe o kadar büyüyeceğinden o denli çok sayıda asker gerekir. Aksi taktirde hatlar arasında gedikler oluşur. Düşman hatları arasında boşluklar olduğunda ise düşman komuta zincirinde kopukluklar var demektir. Düşman bu duruma düştüğünde kuşatmanıza bile gerek kalmadan kendi kendine d a ­ ğılacaktır. Düşman bu durum dayken kuşatılacak olursa tek k e ­ lime ile yok olacaktır İşte Sun Tzu Usta bize on katı kuvvet m e ­ selesinden söz ederken liderlerin en azından aynı zekada, aynı cesarette olması gerektiğini, askerlerin de en azından aynı sevi­ yede olmaları gerektiği koşullarını koyması bu nedendir. Ancak

127

bu sayede birliklerim iz zinciri bozulmayacaktır.

arasında

ge d ikle r oluşmayacak,

komuta

HO Y AN X I : Kendi güçlerinizi ve düşman kuvvetlerini hesaplayıp mukayese ederken göz önüne almanız gereken önem li b ir faktör de komutanların arasındaki yetenek, zeka ve cesaret farklarıdır. Tüm bunlar hesaplandığında kendinizi düşmandan on kat güçlü görüyorsanız o zaman düşmanı hiç b ir çıkış olanağı tanımaksızın kuşatabilirsiniz. DU M U : Düşmanın beş katı kuvvete sahip iseniz elinizdeki b ir­ likleri beşe bölüp üç birlikle düşmana b ir yandan saldırın. Ye­ dekte tuttuğunuz iki birlikle düşman hatlarında bulacağınız hazır­ lıksız açık noktaları gözleyerek sürpriz baskınlar yapın. C H E N H A O : Elinizdeki gücün düşman kuvvetlerinin beş misli o l­ masının yegane anlamı elinizde gerektiğinden fazla güç o lduğu­ dur. Düşman bidikleri herhangi b ir yönde hareket edebileceğin­ den düşmana hangi yönden saldırabileceğiniz, önceden kestirilem eyecek b ir sorudur. Bence bu yöntem ancak düşman kaleleri kuşatılırken geçerlidir. DU M U : Elinizdeki kuvvetler düşmanın iki katı olduğunda b irlik­ lerinizin b ir kısmı ile ya düşmanın kritik noktalarına ya da düşm a­ nın kendisini savunmak zorunda kalacağı b ir noktaya saldırın. O zaman düşman saldırdığınız noktayı desteklem e zorunda kala­ cak bu da elindeki birliklerin düzenini bozacaktır. Bu size eliniz­ deki diğ e r yarı ile düşmana karşı galip gelm e fırsatı yaratacaktır. Savaş p rensibi yalnızca sayısal üstünlük değildir. H er çatışmada cephe saldırılarının yanısıra sürpriz saldırılar da kullanılır. Sürpriz baskınlar için sayısal üstünlük b ir önkoşul değildir. SUN TZU 9. G ü ç l e r i n i z e ş i t s e hal a ç a t ı ş m a y a g i r e b i l i r s i n ; g ü c ü n z a ­ y ı f s a d ü ş m a n d a n u z a k t a d u r m a n d a f a y d a var; a n c a k he r a l a n d a d ü ş m a n d a n z a y ı f s a k g e r i ç e k i l m e k y a p ı l a c a k en akı l l ı ca iştir.

128

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Güçleriniz eşit olduğunda durum unuz iyi bile olsa düşmana karşı üstünlük kazanmak için pusular hazırlayarak, sürpriz baskınlar düzenlem ekte büyük fayda vardır. A ksi taktirde savunmada kalarak çatışmaya girm em ek daha doğrudur. Düş­ man size karşı ço k üstün olduğunda ise yapılacak en akıllıca iş kaçmaktır. W A N G X I : M uktedir olmak, em rinizdekileri ölümüne savaştırma yeteneğidir. Düşmana karşı zaferi baskınlar ve akınlarla kazan­ m ak zekasal üstünlük olarak isimlenir. Orduların çatışması her zaman üstünlük getirmez. Ll QUAN: Elinizdeki gücün düşmandan zayıf olduğunu gördüğü­ nüzde savunmanızı güçlendirip, olduğunuz yerde kalın. Böylece cenahlarınız zarar görm eyecektir. Düşmanın gevşemesini bekle­ yip o an geldiğinde harekete geçip, sürpriz baskınlar yapın. DU M U : Elinizdeki güç düşmanla eşit değilse düşmandan uzakta kalmayı yeğleyip, düşmanın b ir açığını yakaladığınızda zafer için şansınızı büyük b ir kararlılıkla deneyin. Güçlü olm ak aynı za­ manda öfkeye hakim olmak, aşağılanmaya katlanm ak demektir. Yoksa düşmanın meydan okumasını kabul etm ek güçlülük ya da cesaret değildir. CHEN HAO: Bence hiç de öyle değil. Bence bu sözlerin tek a n ­ lamı düşman senden ço k ise kaç, böylece düşmanı gururlanmaya alıştırıp bunu gelecekteki planlarında kullan. Bu, bence öfke ve aşağılanmaya dayanmak dem ek değildir. J İA L İ N : Düşman senden güçlü ise kaçıp kuvvetlerini düşm an­ dan gizle ki düşman senin gücünü tam olarak değerlendiremesin. Ondan sonra da beklenm edik yerlerde pusular kurarak düşm a­ nını bekle, hilelerle kandırıp akıllarını karıştır. Bu da zaferin bir başka yoludur. Z H A N G YU: Düşmanın senden güçlü olduğunda uzakta durup savaşmama öğüdü bence herşeyin; liderlik ve askerlik kapasi­

129

telerinin eşit olduğu zamanı da kapsar Düşmanda karışıklık var­ ken sen düzenliysen, düşman ağırlaştığında sen çabuksan düş­ man senden sayıca kalabalık bile olsa düşmanla başa çıkabilir­ sin. Ama, askerlerin, gücün, stratejin ve cesaretin düşmanından zayıfsa yapacağın en iyi iş düşmandan uzak durarak düşmanın açığını beklem ek olacaktır. SUN TZU 1 0. Her ne kadar , k ü ç ü k bir k u v v e t l e i nat çı bir d i r e n i ş y a p ­ m a k m ü m k ü n s e de, g e n e l d e b ü y ü k k u v v e t l e r i n z a f e r e d a h a y akı n o l d u ğ u a e r c e a i a s l a u n u t u l m a m a l ı d ı r . YORUMLAR Ll Q U A N : Zayıf taraf gücünü gereği gibi hesaplamadan inatla s a ­ vaşmaya kalkacak olursa, kesin olan iek şey düşmanına esir d ü ­ şeceğidir. M E N G SHI: Zayıf, güçlüye direnemez. Bunun ülkeler açısından anlamı zayıf, küçük b ir ülkenin elindeki kuvvetleri değerlendir­ m eyi unutarak güçlü, büyük b ir ülkeye düşmanlık göstermesinin, savunması ne kadar güçlü olursa olsun, esaretle biteceğidir. Eski b ir deyişte de belidildiği üzere, "güçlü olamazken zayıf da ola­ mazsan, sonun ye n ilg id ir." HO YANXI : Ho Yanxi, Han Hanedanı zamanındaki Hun saldırıla­ rında yer alan sağ kanat komutanı Su Jian'ın öyküsünü anlatır. Komutan Su Jian ile oda kanat komutanı Zhao yedibin kişilik bir birlikle ilerlerken karşılarına kendilerinin on misli büyük b ir Hun kuvveti ile karşılaşırlar. Bütün gün savaşırlar. Çin ordusu katledilir. Daha önce rü t­ be ve unvan karşılığında Çinlilere katılan Zhao, H un'lar tara­ fından kendilerine katılması için davet edilir. Zhao em rindeki sekizyüz askeri ile Hun komutanı Şanyu’ya teslim olur. Bu sırada ordusunu tümüyle yitiren komutan Su nereye gideceğini şaşır­ mıştır.

Savaştan tek kurtulan kişi olarak geri döndüğünde ordu başkomutanı danışmanlarına Suya ne yapmaları gerektiğini s o ­ rar. İçlerinden biri. "Bu savaşta hiç b ir komutanı cezalandırma­ dık. Bence ordum uz Su Jian yüzünden yok olmuştur. Onu idam ederek bu konuda ne denli ciddi ve kararlı olduğum uzu göstere­ lim, "der. Başka biri itiraz eder, "Hayır, bence bu doğru olmaz " der. "Savaş Sanatı kurallarına göre küçük kuvvetin inatçılığı, küçük kuvvetin büyük kuvvete esir düşmesini gerektirirdi. Komutan Su Jian birkaç bin kişilik kuvvetiyle ilerlerken kendisinin on misli g ü ç­ lü Hun birlikleri ile karşılaştı. B ir gün boyunca en son askeri ölene dek tüm gücüyle savaştı. Sonra da ülkesine geri döndü. Şimdi kendisini idam edecek olursak halka vereceğimiz mesaj geri dönmenin mantıksız olduğundan öteye gitm eyecektir." SUN TZU 1 1 . K o m u t a n l a r d e v l e t i n k al e s i d i r . K a l e n i n he r n o k t a s ı s a ğ l a m ise, d e v l e t g ü ç l ü ; kal e ç ü r ü k s e d e v l e t zayı f t ı r. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Kuvvetli komutanların planları sızmaz. venilmez ise planları odadadır.

Komutan g ü ­

J İA L İ N : Ülkenin gücü ya da zayıflığı komutanlarına bağlıdır. Ko­ mutanların güçlü olduğu ve liderine destek olduğu ülkeler güçlü olurlar. Komutanlarının liderlerine yardımcı olmadığı ve yürekleri­ nin ikiyüzlülüğe açık olduğu ülkeler ise zayıf düşerler. Bu nedenle sorum luluk gerektiren pozisyonlara atanacak kişilerin seçimine büyük özen gösterm ek gerekir. HO Y AN X I : Komple dem ek yetenek ve zekanın b ir arada olması demektir. B ir ülkenin komutanları güçlü ve zeki ise bu ülke de kuvvetli ve güvenli olacaktır. Bunun en önem li koşulu kom utanla­ rın kom ple yetenekli ve kom ple bilgili olm alarıdır Savaş alanına gidecek komutanların askerin yönetim i ve savaş düzenleri açısın­ dan askeri savaş bilim i konusunda eğitilm iş olması zorunludur.

W A N G XI: İyi va akıllı komutan, sadakat ve yetenek ile komple hale gelir. Bunlardan biri eksikse o komutan eksik komutandır. Z H A N G YU: Stratejisi derin komutanı düşman sezemez. O za­ man ülke güçlü olur. Ancak, en küçük b ir açık bile düşmana sal­ dırı fırsatı tanıyacağından ülkeyi zayıflatır. SUN TZU 12. Bir k o m u t a n y a p a c a ğ ı üç h at a ile o r d u s u n u n ba ş ı n a felaket getirebilir. 13. (a) O r d u y a i l e r l e m e v e y a g e r i ç e k i l m e e m r i v e r d i ğ i n d e o r d u n u n bu e m r i u y g u l a y a m a y a c a ğ ı n ı n f a r k ı n d a o l m a m a s ı . B u n a o r d u y u t o p a l l a ş t ı r m a da de n i r. 14. (b) O r d u d a k i k o ş u l l a r ı d ü ş ü n m e k s i z i n o r d u y u kral l ı ğını y ö n e t i r gi bi y ö n e t m e y e k a l k ma s ı . Bu, a s k e r i n z i h n i n ­ de h u z u r s u z l u k y a r a t ı r . 15. (c) Z o r k o ş u l l a r a u y u m a s k e r i p r e n s i b i n i g ö z ö n ü n e a l ­ mak s ı zı n , s u b a y s e ç i m i . Bu, a s k e r i n g ü v e n i n i s a r s a r 16. O r d u n u n h u z u r u k a ç a r , g ü v e n i n i y i t i r i r s e bu d u r u m d a n d i ğ e r p r e n s l e r i n y a r a r l a n m a y a çal ı şı p, s o r u n y a r a t a c a k ­ ları k es i nd i r . Bu da o r d u y a a n a r ş i g e t i r e c e k , z a f e r i o l anaksızlaştıracaktır. YORUMLAR WA NG XI: Bu sorunlardan kurtulmanın tek yolu astlara yularsız yetki vermektir. O zaman her subay b ir komutan olup, sadakat ve yetenekleri artar. DU MU : A skerler siviller gibi yönetilecek olursa asker şaşı­ rır. Bunun nedeni askeri komuta ve yönetim tarzının gelenekleş­ miş olmasıdır.

132

MEI Y A O C H E N : Askeri ve sivil m eseleler farklıdır. Sivil yönetim usullerini askeri operasyon yönetim inde kullanmaya kalkarsanız, operasyon karışacaktır. Z H A N G YU: İnsancıllık ve adalet kavramlarıyla sadece b ir ülke yönetilebilir; ordu yönetilemez. Ordu manevralarla yönlendirilebilir ama ülke yönlendirilemez. Askeri komuta zincirindeki sorum lu­ luğu paylaşan sivil yöneticilerin askeri yöntem ler hakkında bilgi sahibi olmadan vereceği kararlar askeri komuta zincirindeki b ir­ likteliği bozar, askeri tereddüde iter. D U M U : Bunun ötesinde, em rindeki subaylarını yeteneklerine g ö ­ re değerlendiremeyip, en yararlı olacakları pozisyonlara atam ak için gerekli planlama becerisine sahip olmayan kom utanlar da subaylarını otom atik olarak, yeteneklerini göz önüne almadan a ­ tadıklarından askeri tereddüde sürüklerler. Bu konuda Haung S higong," Yetki devretm eyi bilenler zeki, cesur, açgözlü ve aptalları göreve getirirler. Zekiler becerilerini gösterm ekten m utlu olurken, cesurlar içlerindeki hırsı odaya k o ­ yarlar. A çgözlüler kar elde etm e peşine düşerken, aptallar ölüme meydan okurlar. Ordunuz şaşkın ve kararsız ise düşmanı üzerinize 'nere­ deyse davet ediyor' olacağınızdan başınıza gelecek tek şey 'ded' olacaktır M E N G SHI: Ordudaki birlikler sorum lulukları ve ne yapacakları hakkında kararsızlığa düştüğünde, düşman bu organizasyon b o ­ zukluğundan yararlanmaya çalışacak ve büyük sorunlar doğura­ caktır. SUN TZU 17. Z a f e r için beş a n a k o ş u l u n b u l u n d u ğ u n u bi l me l iy i z: (a) Sava şı , ne z a m a n s a v a ş ı l ı p , ne z a m a n s a v a ş ı l m a y a c a ğ ­ ım bi l en kazanır. (b) Sa vaşı , e l i n d e k i zayıf g ü c ü de k u v v e t l i g ü c ü de en iyi k u l l a n a n kazanır.

133

(c) Savaşı, o r d u s u n u n her s e v i y e d e k i p e r s o n e l i n e aynı ru hu v e r e n kazanır. (d) Savaşı, d ü ş m a n ı n en hazır o l m a d ı ğ ı z a m a n ı b e k l e m e s i n i bi l en kazanır. (e) Savaşı, a s k e r i k a p a s i t e y e s a h i p o l up, sivil y ö n e t i m t a r a f ı n d a n m ü d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n k a z anır. YORUMLAR HO YANXI: Kendini de düşmanını da iyi değedendir. DU Y O U : Zaman zaman büyük b ir birlik ne kadar istese küçük bir gruba saldıramaz. Yine zaman zaman güçlüyü zayıf kontrol ede­ bilir. Bulunduğu duruma uyum gösteren zafere ulaşır. Eski bir deyişe g ö re ," Askeri za fe r sayıdan değil işbirliğinden kaynakla­ nır. " Z HA N G YU: Askeri manevralarda çoğunluğun azınlığı yenmesini sağlayacak yöntem lerin yanı sıra azınlığın galibiyetini sağlayacak yöntem ler de vardır. Burada mesele sayıların doğru kullanımı meselesidir. Bunun yanısıra, ordudaki kom utanlar aynı görüşü paylaşı­ yorlarsa em irlerindeki ordular arasında işbirliği kolaylaşacak, as­ ke r savaşa arzulu olacaktır Böyle b ir ordunun karşısında duru­ lamaz. Düşmanın karşısına çıkarken yenilmez ol. Wu Qui'nin söz­ leriyle, " Kapıdan düşman görm üş gibi çıkmalısın. " Shi Li de , "Daima hazır ol ki asla yenilme, "diyerek sürekli hazırlıklı olmanın b ir ordu için önem ini vurgulamışlardır. Zeka ve cesarete sahip komutanlara görevleri konusunda güvenilmeli ve tam yetki verilmelidir. Kom utanlar asla sivillerce yönetilemez. J İA Lİ N : Orduların hareketleri duruma göre esneklik gösterm eli­ dir. B ir orduyu cephe gerisinden yönetm eye kalkmaktan daha yıpratıcı b ir faktör bilmiyorum. W A N G XI: Askeri komutanların sivil yöneticilerce yönetilm esi zo ­ runlu olduğunda, tereddüt ve çekinm e duygularına yer bırakıl-

134

manialıdır Aydın lid e r em rindekileri tanıyan ve yetki dağıtmayı bilen liderdir. Savaş alanında odaya çıkabilecek fırsatları tered­ d ü t etm eden değerlendirm ek savaşın yönünü değiştirir. Bu ise asla cephe gerisindekilerce anlaşılamaz HO YANXI : Kural olarak b ir askeri harekatın h e r aşamasında en az yüz kere taktik değiştirm e zorunluluğu vardır. Koşullar uygun olduğunda ilerlemek, zorunlu olduğunda durup, geri çekilm ek g e ­ rekecektir. Savaş esnasında hüküm etten görüş beklemek, yan­ gın söndürm ek için talim at beklemeye benzer. Em ir geldiğinde odada küllerden başka b ir şey kalmayabilir. DU MU: B ir komutan ne cennetten ne dünyadan ne de aradaki insanlık tarafından kontrol edilebilir. Askerliğin ölümün kehaneti r İmasının nedeni budur. Komutan ölüm subayıdır. SUN TZU 18. S o n u ç t a , d ü ş m a n ı ve k e n d i n i z i iyi b i l i y o rs a n ı z , y ü z l e r c e s av a ş a bile g i r s e n i z s o n u ç t a n e m i n o l a b i l i r s i n i z . K e n d i n i z i bi li p, d ü ş m a n ı b i l m i y o r s a n ı z , k a z a n a c a ğ ı n ı z her z a f e r e k ar ş ı n y e n i l g i y l e de t a n ı ş a b i l i r s i n i z . Ne kendi di ni zi ne de d ü ş m a n ı b i l m i y o r s a n ı z , si zi n için g i r e c e ğ i n i z her s a v a ş t a y e n i l g i k a ç ı n ı l m a z d ı r .

YORUMLAR Ll QUAN: Gücünüzü biliyor, düşmanınızı kovalayabiliyorsanız tehlike bunun neresinde? Ancak gücünüzü biliyorken düşmanını­ zın durum unu bilemiyorsanız zafer hiç de garanti olamaz. DU MU: Hükümetinizi düşmanınkiyle mukayese edin. Askeri li­ derlerinizi karşılaştırın. Lojistiğinizi ölçün. Bulunduğunuz arazi konumu ile düşmanın bulunduğu arazinin durum unu kıyaslayın. Bu karşılaştırmaların sonucunda kuvvetli ve zayıf yanlarınız o r­ taya çıkacaktır. Bu bilgi sayesinde ardı ardına karşılaşacağınız tüm çatışmalardan galip çıkma şansını yakalayabilirsiniz.

ZHANG YU: Düşmanı iyi biliyorsan saldırabilirsin. Kendini iyi ta­ nıyorsan kendini iyi koruyabilirsin. Saldırı, savunma için zaman kazandırır Savunma, b ir saldırı stratejisidir. Bu bilinçte iseniz, yüzlerce savaşa bile girseniz asla tehlikeye düşmezsiniz. Sadece kendini tanıyorsanız, enerjinizi muhafaza ediyor ve bekliyor olmalısınız, demektir. Savunma yapmayı bilirken saldı­ rıyı bilm em ek bu yüzden yarı zafer, yarı yenilgidir. Savunma sanatını da saldırı sanatını da bilmiyorsanız sa­ vaşta yenilm eniz kaçınılmazdır. DU M U : Düşmanınızın iç yapısını, dış yapısına bakarak görürsü­ nüz. Yapısı belirli b ir düzende olmayanın için i görebilm ek im kan­ sızdır. B elirli b ir düzeni sürdüreni ise anlam ak kolaydır. Anlaşıl-, m az kazanırken, anlaşılır olan kaybedecektir. WANG XI: Askeri operasyonlarda başarılı olanlar düşmanın konumuna göre değiştirm esini bilenlerdir.

durum larını

Z HAN G YU: Bu husus h e r iki ordunun savunma ve saldırı konumlarını gösterir. Orduların konum u gizli kaldığında düşman tarafından anlaşılamayacak, görüldüğünde ise düşman çatlak­ larından sızma şansı bulacaktır. Ordunun yapısı saldırı ve savunma esnasında odaya çıkacağından, ordunun yapısı konusu, kuşatma planlanm ası ile de bağlantılıdır.

136

B ö l ü m IV

T A K T İK

SUN TZU 1. Eski s a v a ş ç ı l a r , ö n c e k e n d i l e r i n i y e n i l g i o l a s ı l ı ğ ı n d a n u z a k t a t u t a r l a r ; s o n r a da d ü ş m a n ı y e n m e k için u y g u n f ı r s a t ı ko l la r l ar . YORUMLAR Z H A N G YU: Yenilmez olmak, kendini bilmektir. noktasını beklem ek ise düşmanını bilmektir. MEI Y A O C H E N : Konumunu gizle, iç açığını bekleyip saldır. J SUN TZU

Düşmanın zayıf

düzenini kur,

düşmanının

2. Y e n i l g i d e n k e n d i m i z i k o r u m a k b i z i m e l i m i z d e d i r . A n c ak , d ü ş m a n ı y e n m e f ı r s a t ı n ı bi ze d ü ş m a n veri r. YORUMLAR DU M U : Ordunu düzenli tut, düşman saldırılarına h e r an hazır ol, izlerini yok edip düşmanın yapını anlamasına izin verme. Düş­ manı gördüğünde avantajlı konuma geçene kadar bekleyip, za­ manı geldiğinde saldır. WA NG XI: Yenilmezlik b ir savunma ise daha çok açık vermektir.

meselesidir.

Yenilir olm ak

SUN TZU 3. iyi b i r s a v a ş ç ı k e n d i s i n i y e n i l g i d e n k o r u y a b i l i r , a n c a k düşmanı yenm eyi garantileyemez.

I37

YORUMLAR DU M U : Düşmanının anlaşılır b ir yapısı yoksa, düşman hatla­ rında size avantaj sağlayacak b ir açık bulunmuyorsa, ne kadar hazırlıklı olursanız olun düşmanı nasıl yenebilirsiniz? Z H A N G YU: Ordunuzun yapısını gizler, izlerinizi bırakmaz, d a ­ ima düşman saldırılarına hazır olursanız yenilm ezliğe ulaşırsınız. A ncak düşmanın gücü ya da zayıflığını görem ezsek zaferden nasıl emin olabiliriz? SUN TZU 4. S o n u ç o l a r a k , ü s t ü n y e t e n e k l i k o m u t a n g ü c ü y e t e r l i o l m a s a da s a v a ş ı k a z a n m a y ı b e c e r e b i l i r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanın m eyi de başarabilir.

yapısını

çözm eyi başaran

düşmanı yen­

DU M U : Bilebileceğiniz tek şey gücünüzün düşmanı yenmeye yetip yetm eyeceğidir. Yoksa düşmanı size avantaj sağlayacak şekilde gevşetm eye zorlayamazsınız. DU Y O U : Düşmanı değerlendirip, düşman ordusunun yapısını çözdüğünüzde kimin kazanacağını belirleyebilirsiniz. Ancak, düş­ man yapısı belirsiz ve anlaşılamaz durum daysa za fe r sizin için belirgin olmayacaktır. HO Y A N X I : Zaferi bilmek, size yani yapacağınız hazırlığa kal­ mıştır Zaferin elde edilem em esi ise düşmana yani düşmanın y a ­ pısının belirsiz olmasına bağlıdır SUN TZU 5. Y e n i l m e z l i k s a v u n m a t a k t i k l e r i n e bağl ıdır , d ü ş m a n ı y e n ­ m e k ise sal dı r ı yı g e r e k t i r i r .

138

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Yenilmez savunma için yapınızı gizleyin ze saldırdığında açık verecektir.

Düşman si­

DU M U : Düşman saflarında açık görm ediğiniz sürece yapınızı düşm andan saklayın Kendinizi yenilm ez seviyede tutun ki eliniz­ deki güç yıpranmasın. Düşmanın zayıf yanını bulduğunuz an en uygun saldırı zamanıdır. Z H A N G YU: Elinizdeki gücün düşmanı yenm eye yeterli olm adı­ ğını bildiğinizde yapılacak en doğru iş bekleyerek enerjinizi tasar­ ru f etm ektir Düşmanın zayıf düştüğünü anladığınızda doğrudan düşmanın kalbine saldırın. SUN TZU 6. S a v u n m a d a k a l m a k , g ü ç y e t e r s i z l i ğ i n i g ö s t e r i r , sal dırı ise aşırı g ü ç g ö s t e r g e s i d i r . YORUMLAR W A N G XI: Savunmada kalanların elinde kazanmak için yeterli olanak yok demektir. Saldıranların elinde ise kazanmak için fazla olanak bulunmaktadır. Ll Q U A N: Gücü yeterli olmayan savunmada kalmalı. kalkacak olanın gücü b o l olmalı.

Saldırıya

Z H A N G Y U: Savunmada kalmamızın nedeni za fe r için zorunlu bazı koşulların eksikliğidir. Bu nedenle bekleriz. Saldırıya g e ç ­ memizin nedeni ise elimizde düşmanı yenm ek için gereğinden fazlasının bulunmasıdır. O zaman ilerleyip, saldırıya geçeriz B u­ nun anlamı topyekün zaferden emin olmadıkça savaşa girm eye­ ceğimiz, güvenlik içinde olduğum uzu görm edikçe savaşmayaca­ ğımız gerçeğidir. Bazıları m alzeme yetersizliğinin zayıflık, m al­ zem e fazlalığının ise güçlülük anlamına geldiğini iddia ederlerse de bu da he r zaman doğru değildir.

SUNTZU 7. S a v u n m a s ı ile ünl ü k o m u t a n t o p r a k t a k i her d e l i ğ e s a k l a ­ n a b i l i r k e n , a t a k l ı ğ ı ile ü n l üs ü c e n n e t i n üst k a t m a n l a r ı n ­ d a k i y e r i n i alır. S o n u ç t a , bi r t a r a f t a k e n d i m i z i k o r u m a , d i ğ e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r alır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Arazinin engebeleri olan dağlardan, nehirlerden ve tepelerden yararlanarak kendilerini gizlerken; gökyüzünün doğal oluşumlarını saldırı manevralarında kullanmasını bilirler. DU MU : Savunmaya çekildiğinde sesini kıs, izlerini yok et. Yeraltı ruhları, hayaletleri gibi görünm ez ol. Saldırıya geçtiğinde hare­ ketlerin hızlı, savaş çığlıkların kan dondurucu olsun. Gökyüzün­ den akan gö k gürültüsü gibi hızlı ol, şim şek gibi çak; durdurulmaz ol. W A N G XI: Sun Tzu burada bize savunmanın anlamının, düşman üzerinde etkili olacak b ir saldırı yolu görülem ediği sürece sinip, sessizlik içinde ve düşman tarafından görülm eyecek şekilde be k­ lem ek olduğunu anlatıyor. Saldırı ise ancak b ir avantaj gö rü l­ düğünde düşünülm eli; saldırıya kalkıldığında olağanüstü hızlı davranılmalı, düşmanı hazırlıksız yakalamanın tüm avantajları kullanılmalı, düşmanın senin durum unu önceden sezip hazırlan­ masına izin vermemelisin. SUN TZU 8. Z a f e r i a n c a k g ö r ü ş a l an ı mı z a g i r d i ğ i n d e u st al ığı nı n z i r v e s i d e ğ i l d i r .

g ö r m e k savaş

9. S avaşı p, ü l k e l er el e g e ç i r i l d i ğ i n d e , t ü m ü l ke n i n " A f e r i n ! " d e m e s i de s a v a ş u s t al ığı nı n z i r v e s i d e ğ i l d i r .

140

YORUMLAR Z H A N G YU: Herkesin bildiği şeyler zaten çoktan gerçekleşmiştir. Gerçek bilgenin bildikleri ise henüz gerçekleşmemiştir. Savaşta kazanılan zafere herkes 'aferin' der. A ncak gerçek kutlama gizli olanı görüp, saklanılan/ bularak zafer kazanana yapılmalıdır. WANG XI: Sıradan insanlar zaferin getirecek koşulları bilemezler.

anlamını

bilseler de

zaferi

Ll QU A N: Savaşanları herkes görebilir. Herkesin bildiği gerçeğin ötesine ulaşamayan bilgiye ulaşmak bilgelik değildir. J İA Lİ N : Savunmada sıkı durup saldırıda zafere ulaşmak, yenilgi görm eden birarada kalmasını bilmek, zaferi önceden sezip, y e ­ nilginin kokusunu tam zamanında algılamak-işte buna gizemin gerçekleş tirilm esi ' denilir. SUN TZU 1 0 . Y e r d e n bir t ü y k a l d ı r m a k b ü y ü k bi r g ü c ü n s i m g e s i d e ğ i l ­ dir. Ayı, g ü n e ş i g ö r m e k k e s k i n g ö r ü ş o l m a d ı ğ ı gi bi , g ö k g ü r ü l t ü s ü n ü d u y m a k da k ul ak h a s s a s l ı ğ ı n ı g ö s t e rmez. YORUMLAR W N A G XI: Herkesin bildiğini bilm ek bilgelik olmadığı gibi düş­ manı zorlu savaşlarla yenm ek de ustalık değildir. Ll QU A N: Bilge ve yetenekli lid e r başkalarının öngörem ediği d e ­ rinlikte planlar yapan liderdir. Sun Tzu'nun bilinmez olmayı, ka­ ranlıkta kalm ak olarak isimlendirmesinin nedeni budur. SUN TZU 1 1 . E s k i l er i n akıllı s a v a ş ç ı d e d i ğ i s a v a ş ç ı akıl l ıl ık unvanını s a d e c e s a v a ş t a k a z a n m a s ı ile d e ğ i l , s a v a ş ı kol ayl ı kl a kazanmakta gösterdiği beceriklilikle elde etmiştir.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanın gizli zayıflıklarını bul, zaferden emin o ldu­ ğunda saldır, kazanmama şansı olduğunda saldırma. DU M U : Düşman strateijisini gördüğünde gizlice saldırı hazırlığı yap. Bu şekilde hazırlık için kullanacağın kaynak az olacağından ve gizlilik kazanmayı garanti edeceğinden senin için za fe r k o ­ laylaşacaktır. Z AN G Y U: Z aferi ancak zorlu b ir savaştan sonra garanti edebildi­ ğinde bu zafere 'zor za fe r' denilir. Gizliyi görüp, saklanmışı b u l­ duğunda düşmanı daha hazırlanma şansı verm eden kırarak elde edeceğin zafere ise 'kolay za fe r ' denir. SUN TZU 1 2. Kazandı ğ ı z a f e r l e r k e n d i s i n e ne ünl ü bir akıl, c e s a r e t m a d a l y a s ı ge t i r i r .

ne de

13. Z a f e r l e r i n i hat a y a p m a y a r a k k azanı r . Hat a y a p m a m a k z a f e r i k e s i n l e ş t i r i r . Ç ü n k ü , z a t e n y e n i l m i ş bir d ü ş m a n ele geçirilmiştir YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Yüce bilgelik açık olmaz. Yüksek kazancın re k­ lamı yapılmaz. Gizliyi gördüğünde kazanmak kolay olur; bunun cesaret ve akıl ile alakası ne? HO Y AN X I : Sorun odaya çıkmadan çözüldüğünde kim buna akıl­ lılık der? Zafer, savaşılmadan kazanıldığında cesaretten kim söz eder? Z H A N G YU: Gizli p lanlar ve operasyonlar, zaferi belirsizlik içinde g e tirir Düşman hakkındaki değerlendirm eyi sağlayarak zaferi doğuran bilgiyi kimse öğrenmez. Düşman komutanlarını suikast ile öldürerek düşman sancağını ele geçirenleri kimse görmez.

I42

Kaybetmeden kazanmanın yolu düşmanı zayıf anında görebilm e yeteneğinden geçer. Ordunuz zafere o anda yapacağı saldırı ile ulaşacaktır Ll QU AN: Ordu yaşlı.asker tembel, disiplin ve komuta birliği y iti­ rilmişse, bu düşman savaşı şim diden kaybetmiştir. SUN TZU 14. Ust a s a v a ş ç ı , k e n d i s i için y e n i l g i n i n o l a n a k s ı z o l a c a ğ ı p o z i s y o n u hazırl ar, d ü ş m a n ı y e n m e f ı r s a t ı d o ğ d u ğ u n d a bu f ı r s a t ı k a ç ı r ma z . YORUMLAR Ll QUA N: Toprağını bulan ordu gelişir, toprağını yitiren ordu ise yok olur. Burada topraktan anlaşılan stratejik öneme sahip yerdir. DU M U : Kaybetmenin olanaksız olduğu yer bize stratejik yenil­ m ezlik getirir. Buralarda düşmanın size saldırması müm kün d e ­ ğildir. Düşmanın yenilgisini g etirecek koşulların değerlendirilm esi ise düşman zayıf noktalarına uygulanacak casusluk faaliyetleri ile yapılacaktır. Bu durum da esas olan düşmanın koşullarının h içb i­ rinin değerlendirilm e dışında kalmamasının sağlanmasıdır. SUN TZU 15. S a v a ş t a z a f e r s t r a t e j i s i n e s a h i p k o m u t a n ç a t ı ş m a y a a n c a k za feri kazan dıkt an son ra girer. Y e n ilg iy e m a h ku m k o m u t a n ise ö n c e ç a t ı ş m a y a g i r e r , z a f e r e s o n r a y ö n e l i r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: İşte bu husus, yen arasındaki farktır.

strateji sahibi ile önceden düşünm e­

HO YANXI : Askeri b ir operasyonda ilk yapılacak iş b ir kazanma stratejisi hazırlamaktır. B irlikler ancak o zaman gönderilebilir.

\4İ

Önceden planlam az ve tüm strateijinizl ordunuzun gücüne daya­ yacak olursanız za fe r sizin için hiç de belirgin olamaz. J İA Lİ N : Saı/aş hatlarınızı kurup düşman üzerine ilerlerken ne kendinizin ne de düşmanınızın durum unu bilmiyorsanız, zaferi ne kadar ararsanız arayın savaşın sonunda kendinizi yenm ekten öteye gidemezsiniz. SUN TZU 16. G e r ç e k l i d e r A h l a k F a k t ö r ü n ü işler, D i si pl i n F a k t ö r ü n e s ı ms ı k ı y a p ı ş ı r ; b ö y l e c e ba ş a r ı yı k o n t r o l ü a l t ı n a alır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Usta savaşçıların ilk yaptığı iş A hlak Faktörünü sa ğ ­ layarak yenilm ezlik seviyesine yükselmek, kuralları koym ak ve düşmanın yenilgisine neden olabilecek fırsatları kaçırmamaktır. Ll QU A N : Düşmanı avlarken birlik içinde bulunmak, suçsuz b ir ülkeye saldırmamak, ordunun h e r girdiği yerden esir ya da g ani­ m e t almaya kalkmaması, ağaçları kesip kuyuları kirletmemek, geçtiğiniz şehir ve tepelerdeki tapınakları temizleyip arıtmak, yok olm ak üzere olan b ir ülkenin hatalarını yinelem em ek- bunların tümüne A hlak ve A hlak Kuralları denilir. B ir ordunun disiplin düzeyi askerlerinin verilecek em irlere ölüm üne uyacağı seviyeye ulaşmışsa, ordudaki ödül ve ceza sis­ tem i güvenilir ve a dil ise bunu gerçekleştirm esini becerecek a s ­ keri lider, yolsuzluk içindeki h e r düşman karşısında zafere ula­ şacaktır. SUN TZU 17. Askeri me t o d ' d a (a) (b) (c) (d) (e)

Öl çme, Miktar Kontrolü, H e s a p l ama , Ol anakl ar ı n D e n g e l e n m e s i , Zaf er, ö n e m l i k ı s t as l a r dı r .

I44

18. Ö l ç m e va r l ı ğ ı - T o p r a ğ a ; M i k t a r K o n t r o l ü - Ö l ç m e y e ; Hesaplama - Miktar Kontrolü'ne; Olanakların D e n gelen ­ mes i - H e s a p l a m a y a ; Z a f e r - O l a n a k l a r ı n D e n g e l e n m e s i ­ ne b o r ç l u d u r . YORUMLAR ÇAO ÇA O: ölçümlerin kıyaslanması, de nerede olduğunu gösterir. W A N G XI: Ağır,

bize

zaferin

de

yenilginin

her zaman hafife karşı galiptir. SUN TZU

1 9. M u z a f f e r bi r o r d u n u n k a r ş ı sı n a ç ı k a c a k bir t o p l a m a o r d u ­ nun ağır l ı ğı, d e m i r g ü l l e n i n k a r ş ı s ı n d a k e f e y e k o n a c a k bir b u ğ d a y t a n e s i k a d a r d ı r . 20. Sal dı rıya g e ç e n bi r o r d u n u n g ü c ü d e r i n bir k a n y o n a a k a n ne h i r s u l a r ı n a b e n z e r . YORUMLAR DU M U : Ordumuzun savunmasının yapısı derin b ir kanyonda b i­ riken suyun miktarı gibi anlaşılmaz olmalıdır. Ordumuz saldırıya geçtiğinde de sel gibi akmalı, önünde kimse duramamalıdır. W A N G XI: Toplu enerji ya da momentin hareketinden güç doğar. Usta savaşçılar mom ent gücünden yararlanarak savaşları, güçle­ rini tüketmeden kazanmasını bilirler.

I45

Bölüm V ENERJİ

SUN TZU 1. B ü y ü k bir g ü c ü n k o n t r o l ü ile bir kaç ki şi n i n k o n t r o l ü aynı p r e n s i p l e r e b ağl ı dı r . S a d e c e r a k a m l a r ı n b ö l ü n m e s i g e r e k i r 2. K u m a n d a n ı z a l t ı n d a b u l u n a c a k b ü y ü k bir o r d u ile k ü ç ü k bir bi rl i k a r a s ı n d a b ü y ü k bir f a r k y o k t u r . S a d e c e i ş a r e t l e ­ me k u l la n ı mı d e ğ i ş i r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Flama ve seslenm eler birliklerin ilerlem esi ve hare­ katların koordinasyonu için kullanılan işaretlerdir. SUN TZU 3. O r d u n u z u n d ü ş m a n s a l dı r ı sı n a s a r s ı l m a d a n d a y a n a b i l m e ­ si ni n g ü v e n c e s i d o l a y l ı v e y a d o ğ r u d a n y a p ı l a c a k m a n e v r a l ar a bağl ıdır . YORUMLAR JİA LİN: Düşmanı karşınıza aldığınızda, koordineli sürpriz bas­ kınlarla çevresini kuşatacak olursanız, düşman karşısında daima kazanır, asla yenilmezsiniz. HO Y AN X I : Ordu birbiri içinde eriyen pe kço k dönüşüm geçirir. Orduda hiç b ir şey ne ılımlı, ne de sivridir. A sker adil b ir am aç i ­ çin yetiştirilm işse bu asker ılımlıdır. Düşmanın karşısında değişim gösterm esini bilen ordu ise sivridir. Sizin açınızdan ılımlı olanı, düşmanın sivri görm esini; sivri olanı ise ılımlı görm esini sağlayın. İlımlı sivri, sivri ılımlı olsun. Genellikle, tüm askeri operasyonlarda

l-K )

aynı anda hem ılımlılık hem de sivrilik, yani doğrudan savaş ve sürpriz baskınlar b ir aradadır. İlımlı ve sivri yöntem lerin b ir arada kullanılmadığı savaşlarda kazanılacak za fe r sadece şanslı b ir za­ fe r olacaktır Z H A N G YOL): Neyin ılımlı neyin sivri olduğu hakkında herkesin farklı açıklamaları vardır. İlımlılık ve sivrilik sabit olmayıp daha çok çem bere benzer. Tang Hanedanının ünlü savaşçı im para­ toru Taizong düşmanın ılımlılık ve sivrilik düşüncelerini önceden anlayıp, kullanarak düşmanı nasıl gafil avladığını. ılımlı ve sivri yöntem leri birarada kullanarak düşman tarafından anlaşılamadan nasıl za fer kazandığını anlatır. SUN TZU 4. O r d u n u z u n d ü ş m a n ü z e r i n d e k i e t k i s i n i n y u m u r t a k a r ş ı ­ s ı n d a k i d e ğ i r m e n t a ş m a b e n z e m e s i , d ü ş m a n ı n z a y ı f ve g ü ç l ü y a n l a r ı n ı k e ş f e t m e b i l i m i n d e k i b a ş a r ı n ı z a bağl ıdır . YORUMLAR ÇAO ÇAO:

Tam boşluğa tam dolulukla saldır.

Z H A N G YU: Usta savaşçı düşmana gitmez, düşmanı kendisine getirir. İşte buna düşmanın ve bizim doluluk ve boşluk p re n sib i­ miz de n ir Düşmanın üstünüze gelm esini sağladığınızda üzeri­ nize gelecek düşman gücü boşalmış olacak, düşman üzerine gitm ediğiniz sürece ordunuz dolu kalacaktır Boşluk üzerine d o ­ lulukla saldırm ak yumurtaya değirm en taşı ile saldırmaya benzer. Yumurtanın kırılması kaçınılmazdır. SUN TZU 5. Her t ü r l ü s a v a ş t a d o ğ r u d a n m e t o d , ç a t ı ş m a y a g i r m e k t e kul l anı l ı r; a n c a k z a f e r i n g ü v e n c e s i d o l a y l ı m e t o t l a r d a d ı r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanla doğrudan karşılaşma, düşmanı karşıya a ­ lırken; kanatlardan sürpriz baskınlar düzenlem ektir.

N7

SUN TZU 6. B e c e r i y l e u y g u l a n a n y ü z ü gi bi t ü k e n m e z ; d u r m a z ; g ü n e ş ya da d ö r t m e v s i m gi bi g e r i

dol aylı t a k t i k l e r hava ya da y e r n e h i r y a d a ı r ma k l a r ı n akışı gibi ay gi bi y e n i d e n d o ğ m a k için batar; g e l m e k ü z e r e gi de r . YORUMLAR

Ll QU AN -.Cennet ve toprak hareket ve durgunluğu simgeler. N e­ hirler kesintisiz akışın temsilcisidir. Beklenm edik sürpriz baskınlar tıpkı hava koşullarının bitmek, tükenm ek bilmeyen değişikliğine sahiptir. ZHA NG YU: Güneş ve a y gökyüzünde yol alırlar; batar ve yeni­ den doğarlar, ûöd mevsim birbirini takip eder; canlanır ve sö ­ nerler. Sürpriz baskınlarla geleneksel doğrudan savaş da aynı benzerlik ve bütünlük içinde başlar ve sürekli dönüşüm gösterir. SUN TZU 7. S a d e c e y e d i n ot a b u l u n m a s ı n a karşı n bu y e d i not anı n k a r ı ş ı m ı n d a n p e k ç o k m e l od i yarat ıl ır. 8. S a d e c e beş a n a r e n k ( mavi , sarı, kırmızı , bey az ve s i ya h ) o l m a s ı n a k ar ş ı n bu beş re n g i n karı şı mı ile sınırsız r e n k ü r e t il eb i l ir . 9. S a d e c e d ö r t t a d (acı, ekşi , t at l ı , t u z l u ) b u l u n m a s ı n a karşı n bu d ö r t t a d ı n k ar ı şı ml ar ı ile s o n s u z s a y ı d a l ezzet o r t a y a çıkar. 10. Savaşt a, d o ğ r u d a n ve dol aylı o l m a k ü z e r e i ki d e n f azl a sal dırı m e t o d u y o k t u r . A n c a k bu iki m e t o d u n k arı şı ml arı çeş i t l i m a n e v r a y ö n t e m l e r i n i o l u ş t u r u r . 1 1 . D o ğ r u d a n m e t o d da dol ayl ı m e t o d da s o n u n d a b i r b i r i n e bağl anı r. Bu s o n s u z d a i r e d e i l e r l e m e k gi bi di r. Asla bi tme z .

I 48

YORUMLAR M El Y A O C H E N : Değişken harekatın kullanımı sınırsızdır. W A NG XI: Düşman sizi tüketemez. SUN TZU 12. O r du l ar ı n s a l dı r ı sı sel b a s k ı n ı n a b e n z e r . K a r ş ı s ı n a ç ı k an t a ş l a r ı bi le s ü r ü k l e r . 13. V e r i l e c e k bir k a r a r ı n k a l i t es i a v ı n a s a l d ı r ı p p a r ç a l a y a n şahinin s ü z ü l ü ş ü n d e k i a h e n g e , z a m a n l a m a y a benzer. 14. Bu n e d e n l e , us t a s a v a ş ç ı s a l d ı r ı d a k o r k u n ç , k a r a r v e r m e d e ç a b u k o l an d ı r . 15. Enerj i g e r i l m i ş yay, k a r a r s a o k u n a t ı l m a s ı d ı r . YORUMLAR DU MU: Ordunun savaş m om enti öylesine şiddetlidir ki serbest bırakıldığında düşmanı yok eder. Gerilmiş yaya benzetilmesinin nedeni budur. SUN TZU 16. Savaşın k a r g a ş a ve g ü r ü l t ü s ü i ç i n d e d ü z e n s i z l i k v a r m ı ş gi bi g ö z ü k s e de bu y a n ı l t ı cı d ı r . B ü t ü n k a r ı şı k l ı k i ç i nd e o r d u n u n başı ile s o n u g ö r ü l m e y e b i l i r , a n c a k bu aynı z a ­ m a n d a y e n i l g i n i n ilacıdır. 17. Çalı şıl mış d ü z e n s i z l i k , d i s i p l i n i n ; ç a l ı ş ı l mı ş k o r k u , c e s a ­ r e t i n ; ç a l ı ş ı l mı ş zayı f l ı k, g ü ç l ü l ü ğ ü n h a z ı r l ay ı cı s ı dı r YORUMLAR Ll QUAN: Hükümetin düzenini istism ar edip, yönetilenlerin raha­ tını sağlamayı ihm al ederek halkı gücendirm işsen orada düzen kalmayacaktır.

14 9

J İA Lİ N : Düzeni kötüye kullanm ak düzensizlik yaratır. Cesaret ve güç, kötüye kullanıldığında ise korkaklık ve zayıflık yaratılmış olur. DU MU: Bu sözlerin amacı şudur. Düşmanı ülkenin düzensizlik içinde bulunduğuna inandırmanın ilk koşulu tam b ir düzene sahip olmaktır. A ncak o zaman yapay düzensizlik yaratılabilir. Düşmanı korkak olduğuna inandırmanın da tek yolu tam anlamıyla cesur olmaktır. Ancak o zaman korkaklık taklidi yapılabilir. Düşmanı gevşetm ek amacıyla kendini zayıf gösterm enin yolu da tam anlamıyla güçlü olmaktadır. Zayıf rolü oynam ak o zaman kolay olacaktır. SUN TZU 18. Düzenl i l i ği d ü z e n s i z l i k pel er i n i n al tına s a k l a m a k kısaca bir b ö l m e me s e l es i d i r . C e s a r e t i ü r k e k l ik g ö s t e r i s i ile ö r t m e k , ilerisi için ener j i bi r i k t i r me k t i r . Gü c ü zayıf lı k ma s k e s i al tına a l m a k s a s a v a ş t a k t i k manevrasıdır. YORUMLAR W A N G Wl : Düzen ve düzensizlik, örgütlenm e değişiklikleridir. Örgütlenme, düzenli uygulama demektir. Cesaret ve korkaklık, m om ent ye da güç değişiklikleridir. Güç ve zayıflık da yapı değişiklikleridir. Ll Q.UAN: M om ent gücüne sahip ordular ürkek olduklarında bile cesurlasın M om ent gücünü yitiren ordu ise cesur bile olsa ürker. Savaş kanununda hiç birşey sabit kalmaz; m om ente göre herşey değişin CHEN HAO: Ürkek ayağını sürürken cesur çabuk davranır. Düşman ilerlem ediğini gördüğünde ürktüğünü düşünecek ve seni hafife alacaktın O zaman, düşmanın gevşemesinin sağlayacağı avantajı m om ent gücü olarak alarak saldır. SUN TZU 19.

B öy l e c e d ü ş ma n ı h a r e k e t e z o r l a m a ustal ığına s a h i p k o m u t a n , d ü ş m a n ı y a n ı l t ı c ı m a n e v r a l a r ı u s t a l ı k l a kul -

150

lanır; d ü ş m a n a bazı ö n e m s i z y e m l e r v e r i p d ü ş m a n ı y e m e sal dı rt ı r. 20 . Y e m l e r i s ü r e k l i o l a r a k g ö s t e r e r e k d ü ş m a n ı s ü r e k l i ha­ re ket e t m e y e z o r l ar ; s o n r a da asıl o r d u s u y l a p u s u y a y a t a r , d ü ş m a n ı be k l er . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanın takip edeceği yem ler düşmana tükenmiş olduğunuzu belidecek yemlerdir. Düşman daima avantajın p e ­ şinde olacaktır DU MU .Yalnızca tükenme ve zayıflık izlenimi vermek değildir. Düşmanınızdan güçlü olduğunuzda düşmanı üstüne çekm ek am acıyla kend ini düşm anına zayıf göster. D üşm anından za yıf ol­ duğunda İse kendini olduğundan güçlü göstererek düşmanın ü ­ zerine gelmesine engel ol. O zaman, düşmanının hareketlerini yönlendirm iş olursun. Düşman avantajlı b ir durumun peşine d ü ­ şeceğinden seni takip edecek, bu da sana düşmanı kuracağın b ir tuzağa çekmekte fırsat yaratacaktır W A N G XI: iste r düşmanının seni takip etm esini sağla, isterse senden b ir şey almaları için tahrik et, emrinde savaşa hazır kuv­ vetin bulunmasına dikkat et. SUN TZU 2 1 . Akıllı s a v a ş ç ı , b i r l e ş i k e n e r j i n i n e t k i s i n e i nanır; b i r e y s e l b a z d a , s a v a ş ç ı l a r ı n d a n aşırı b e k l e n t i d e b u l u n m a z . B e c e ­ ri sini d o ğ r u a d a m l a r ı s e ç i p , y a n y a n a g e t i r e r e k b i r l e ş i k e ne rj i y i ür e t i p , k u l l a n m a k t a g ö s t e r i r .

YORUMLAR Ll QUAN: Saı/aş esnasında mom ent gücüne sahip olduğunda, en ürkek asker bile cesaretle dolacaktır. O zaman aralarından yeteneklerine göre seçim yapm ak ve uygun sorum luluklar ver­

m ek m üm kün olabilecektir. Cesur olan savaşabilir, dikkatli olan savunabilir, zeki olan da bilgi akımını sağlar. Böylece, orduda ya­ rarsız kimse kalmaz. ME1 Y A O C H E N : Sıradan insanlardan bireysel güç beklem ek zordur, ancak m om ent gücü ile insanları hareketlendirm ek daha kolaydır. Lidere düşen, doğru kişileri seçip m om ent gücünün işi yapmasını beklemektir. ZHANG YU:Sorumluluk dağıtmanın ana kuralı, açgözlülüğün, kandırmanın, zekanın ve cesaretin kullanılmasıdır. H er b ir faktö­ rün cazibesi kullanılırken, insanları yapamadıkları işle r için suçlamaktansa he r birine kapasitelerine uygun sorum lulukları b e lir­ lemelisin. SUN TZU 22. Sa vaşçı l ar , b i r l e ş i k e n e r j i y i k u l l a n d ı ğ ı n d a , d ü ş m a n ı n ü z e r i n e t e p e l e r d e n a ş a ğ ı y u v a r l a n a n t a ş l a r gi bi a k a r l ar . U n u t m a m a l ı ki b i r t a ş d ü z l ü k t e h a r e k e t e d e m e z ; d ö r t kö ş e l i ise t e p e l e r d e n d e a k a m a z . S a v a ş ç ı , t a ş l a r ı n ı n y u ­ va rl ak olmasını sa ğ la ma lı dı r. Us ta lık budur. 23. Usta s a v a ş ç ı l a r ı n ü r e t t i k l e r i e n e r j i b i n l e r c e m e t r e l i k d a ğ ­ l a r d a n y u v a r l a n a r a k dol u d i z g i n a k a n y u v a r l a k t aş l a r ı n momentidir. Bu e n e r j i h a k k ı n d a k i s ö z l e r i m i n s o n u d u r . YORUMLAR DU M U : Bin m etre yüksekteki dağdan yuvarlanacak kayaları d u r­ durm ak imkansızdır. Bunun nedeni kayalar değil, dağdır. Zayıf ile cesuru yanyana getirip, birleştir; zafer için savaşma cesaretini a ­ şılamış olursun.Bunun nedeni bireyler değil birlikteliğin m om en­ tidir. DU MU: Akıllı komutan doludan uzakta durup, boşa saldırır.Bu nedenle yapacağı ilk iş kendisinin ve düşmanının boşluğunu ve doluluğunu anlam ak olmalıdır.

B ö l ü m VI

GÜCÜN KULLANIMI SUN TZU 1. Sa v a ş a l a n ı n a ilk g e l i p d ü ş m a n ı n ı b e k l e y e n d i n ç kalır, sonra dan gelip, gelir gelm ez savaşa gire n se daha s a v a ­ şın b a ş ı n d a t ü k e n i r . YORUMLAR J İA Lİ N : Saı/aş alanına ilk olarak gelerek avantajlı pozisyonlara yerleşen taraf düşmanı beklerken dinlenecektir. Düşman, bu ş e ­ kilde avantajlı b ir pozisyona yerleştiğinde düşmanın üzerine g it­ meyip, birliklerinizi başka b ir üsse yerleştirin. Düşmanın üzerine saldırmayacağınızı açıkça belidin. Böyle davrandığınızda düş­ man h e r hangi b ir stratejinizin olmadığına inanarak yerinden çı­ kacak, üzerinize gelecektir. O zaman durum u çevirip, kendinizi yorm adan düşmanı yıpratma fırsatını ele geçirm iş olursunuz. SUN TZU 2. Akıllı s a v a ş ç ı k e n d i k a r a r ı n ı d ü ş m a n a k a b u l e t t i r i r ; d ü ş ­ ma n ı n k en d i k a r a r ı n ı z o r l a m a s ı n a izin v e r m e z . YORUMLAR DU M U : Düşmanı üzerine çekerken gücünü muhafaza edip düş­ manı beklemelisin. Düşmanın üstüne yürüm ek askerinin gücünü kıracaktır. ZHAG YU: Düşmanını üstüne çektiğinde düşmanın gücü boşala­ caktır. Düşmanın üzerine saldırmadığında elindeki gücün dolu kalacaktır. Buna düşmanı boşaltırken dolu kalma sanatı denilir.

SUN TZU 3. D ü ş m a n a a v a n t a j s u n a r a k d ü ş m a n ı n ya k e n d i i s t e d i ğ i ş e ­ ki l de y a k l a ş m a s ı n a m ü s a a d e e d e r ya da v u r a c a ğ ı d a r b e ­ l erle d ü ş m a n ı n y a k l a ş m a s ı n a o l a n a k t a n ı m a z . YORUMLAR HO Y A N X I : Düşmanı kullanacağın yem lerle baştan çıkart ki sen dinlenirken o yorulsun. Z H A N G YU: Düşmanı üstüne çekmenin tek yolu ganim etlerle baştan çıkartmaktır. Düşmanı kendinden uzakta tutmanın yolu da düşman için değerli olan ne varsa ona zarar vermektedir. ÇAO ÇAO: Düşmanı üzerine çekm ek için ganimetlerin cazibesini kullanırken sana saldırmasını engellem ek istediğinde savunmak için koşm ak zorunda kalacakları yerlere saldırı düzenle. DU Y O U : Düşmanın geçm ek zorunda olduğu b ir geçidi tutarken düşmanı sana saldırtmayı başardığında düşmanın sana ulaş­ ması olanaksızdır. Eskilerin dediği gibi, deliğin başındaki b ir kedi onbin farenin çıkmasına engel olur; vadideki b ir kaplan onbin g e ­ yiği durdurur. SUN TZU 4. D ü ş m a n d i n l e n m e y e ç e k i l d i ğ i n d e y o r a r , y i y e c e ğ i b ol sa a ç l ı ğa d ü ş ü r ü r , k a m p k u r m u ş s a h a r e k e t e t m e y e z o r l a y a ­ rak d i n l e n m e s i n e m ü s a a d e e t m e z . 5. D ü ş m a n ı s a v u n m a y a z o r l a y a c a k n o k t a l a r d a g ö z ü k ü r , b e k l e n m e d i ğ i y e r l e r d e b u l un u r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanını yaratacağın sorunlarla yor. Ulaştırma yol­ larını kesip açlığa mahkum et; kutsal varlıklarına saldır; gittikleri yerde karşılarına çık böylece düşmanının saldırdığın yerlere yar­ dıma koşmasına neden ol

Ll QU A N: Düşmanına beklem ediği anda saldırarak canını ku r­ tarm ak için kaçm ak zorunda bırak. Malzemesini yakıp, tarlalarını talan ederek aç bırak K ritik noktalaıda beklenm edik anda karşı­ sına çıkıp saldırarak düşmanına rahat verme. DU MU: Düşmanını açlıktan yo k etm e sanatı sadece düşman m alzem elerini yok etm ekte değildir. Altıncı Yüzyılın sonlarında Yuwen Huaji, ordusunu Li M i üzerine sürüyordu. Li Mi, Huaji'nin elindeki stokların yetersiz olduğunu biliyordu. Bu nedenle yenil­ giyi kabullenm iş numarası yaparak anlaşma önerdi. Düşmanının bu durum u Huaji'nin hoşuna gitti. Li M i'nin nasılsa kendisine m al­ zem e vereceği düşüncesi ile elindeki stokları askerine dağıtarak askerinin b ir güzel karnını doyurdu. Sonunda ellerindeki yiyecek stoğu bitti. Bunun üzerine Li Mi'nin Huaji'nin yanına geçm iş nu­ marası yapan kom utanları Li Mi'nin yanına döndüler. Savaş Huaji- 'nin sonu oldu SUN TZU 6. O r d u , d ü ş m a n ı n b u l u n m a d ı ğ ı a r a z i d e g e n i ş m e s a f e l e r i r a h a t ç a al abi l i r. 7. S a l d ı r ı l a r ı n ı z d a n b a ş a r ı d a n e m i n o l m a n ı n y o l u , d ü ş m a n c a savunulm ayan noktalara saldırmaktır. Savunmanızın g ü ­ v e n l i ğ i n d e n de d ü ş m a n ı n s a l d ı r m a s ı n ı n i m k a n s ı z o l d u ğ u noktaları tu t a r a k emin olabilirsiniz. YORUMLAR C HE N HAO: Düşman hatlarındaki b ir gediğe saldırı bu noktada düşman savunmasının bulunm aması dem ek değildir. Düşman savunmasının sağlam olmadığı, düşman kampının yeterince n ö ­ betçiye sahip olmadığı, komutanların zayıf, birliklerin düzensiz olduğu, malzemenin yetersiz, birliklerin birbirlerinden ayrı kaldığı b ir ordunun karşısına düzenli ve sıkı hazırlanmış b ir ordu ile çı­ kacak olursanız düşman önünüzde eriyip, yo k olacaktır. Böyle b ir durum da adeta kimsenin yaşamadığı ıssız ülkelerden geçiyor-

155

muşçasına siniz.

yorulmadan,

sıkıntı

çekm eden

ilerlediğinizi görecek­

SUN TZU 8. S a l d ı r ı d a başarı l ı k o m u t a n neyi s a v u n d u ğ u n u b i l e m e y e n d ü ş m a n a sa l dı r ı r; s a v u n m a d a başar ı l ı ol an k o m u t a n ise n ey e s a l d ı r d ı ğ ı n ı b i l m e y e n d ü ş m a n a karşı me v z i l e r i n i savunandır. YORUMLAR DU M U : . Düşmanın sol cenahı hazır ise sağından saldır. çıktığında yem lerle kandırıp ardından vur.

Karşına

Ll QU AN: İlerisini düşünmeyeni ele geçirm ek kolaydır. CHEN HAO: Düşmanın saldırmayacağına güvenme; kendi e k­ siklerini tamamlamayla ilgilen. Ne zaman ki istediğin h e r yere saldırabilir ya da istediğin h e r yerde savunmanı kurabilirsin, işte o zaman askeri stratejinin eksiksiz olduğunu düşünebilirsin W A N G XI: Düşmanın açık noktalarına saldır: askeri liderliğinin yetersizliği; bidiklerin yetersiz eğitimi, savunmadaki zaaflar, ha­ zırlıktaki gevşeklik, kudarma operasyonlarındaki yeteneksizlik, gıda sıkıntısı, psikolojik birlik eksikliği. Savunmada dolu ol: askeri liderinin yeterliliği; askerinin mükemmelliği, savunmadaki dayanışma, hazırlıktaki disiplin, ku r­ tarma operasyon becerisi, gıda bolluğu, psikolojik birliktelik. Z A H N G Y U: Saldırıda usta savaşçılar manevralarını gökyüzünde yaparlar; böylece düşmanları onların nereden geleceğini sezip hazırlanamaz. Hazırlık yapılması imkansız olduğunda saldırdığın ye r düşman tarafından savunulamayacaktır. Savunmada usta savaşçılar toprağın böğrüne saklanıdar; nerede olduklarını anlam ak olanaksızdır. Nerede olduğun biline­ mediğinde kuracağın savunmaya saldırı olanaksızdır. SUN TZU 9. K u r n a z l ı k ve gi zl i l i k d e n i l e n k u t s a l s a n a t ! Seni n s a y e n d e g ö r ü n m e z o l ma y ı ; s e n i n s a y e n d e d u y u l m a z o l ma y ı ö ğ r e n i p, d ü ş m a n ı n k a d e r i n i e l i m i z d e t u t u y o r u z .

156

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bu,

doğru bilginin düşmana sızmaması demektir.

J İA L İ N : Em irler tam olarak yerine getirildiğinde askerin tüm iç ­ tenliği ile sadık olacak, savunma hazırlıkları tam güvenceye k a ­ vuşacaktır. Kendini bu kadar1iyi saklayıp sırlarını koruduğunda düşman g erçe k yapın hakkında tam bilgiye ulaşamayacağından ne yapacağı konusunda emin olamayacaktır. H aber almaları b a ­ şarısız kalacaktır. MEI Y A O C H E N : Saldırıda usta savaşçılar sırlarını asla açıkla­ mazlar. Savunmada usta olanlar ise derinliğine düşünüp, asla a ­ çık nokta bırakmazlar. DU M U : Gizlilik sessizdir; bilinmezlikse harekettir. vunma, hareket saldırıdır. Düşmanın yaşamı ya da elindedir. Düşmanın kaderi sensin.

Sessizlik sa­ ölümü senin

DU Y O U : öylesine ustalıkla saklanmalısın k i görünm ez olup, zem li b ir ruh g ibi değişken olmalısın.

g i­

MEI Y A O C H E N : Yapısızlık öylesine sır içeren b ir gizliliktir ki düşmanın asla casusluk yapamaz. Sessizlik öylesine gizem li b ir çabukluktur ki kim se seni göremez. SUN TZU 10. D ü ş m a n ı n z a y ı f n o k t a l a r ı n ı h e d e f a l ı r s a n ı z i l e r l e r k e n direnişle karşılaşmazsınız; dü ş m a n d a n çabuksanız d ü ş m a n ta k i b i n d e n rahatlıkla ku rt ulu rsunuz.

YORUMLAR HO Y AN X I : Birliklerin düşmanın açıklarından g eçerek ile rle m e ­ sini biliyor ve g e ri çekilirken süratlerinin avantajından yararlana-

biliyorsa, düşman manı yenebilirsin

seni yenm e

şansını yakalayamadan

sen

dü ş­

Z H A N G YU: Düşmandan uzakta beklerken, düşman hatları a ra ­ sında bulacağın b ir gediğe beklenm edik b ir anda hızla saldırdı­ ğında düşman seni nasıl durdurabilir ki? Amacına ulaşır ulaşmaz, olanca süratle bulunduğun sağlam mevzilere g e ri döndüğünde düşman seni nasıl takip e d ebilir ki? A skeri koşullar sürate bağlı­ dır. Rüzgar gibi gel, şim şek gibi git; o zaman düşmanların seni asla yenem eyecektir. SUN TZU 1 1 . D ü ş m a n i st e r d e r i n bi r h e n d e ğ i n a r d ı n d a , i s t e r s e y ü k s e k bi r t e p e d e m e v z i d e b u l u n s u n , ç a t ı ş m a y a g i r m e k a r z u s u n d a y s a k d üş m a nı bizim is te d i ğ im i z yere çekip, bizim ko ş u lla rı m ız da s a v a ş m a y a zorlamalıyız. YORUMLAR ÇAO ÇAO ve Ll Q U A N: Düşmanın iaşe yollarını kes, dönüş y o l­ larını kontrolüne al ve düşmanın önem li sivil liderlerine saldır. D U M U : Sen dikendeyken düşman işgale geldiğinde, düşmanın malzeme akışını d u rd u r ve düşmanın geri dönüş yolunu kapat. Düşman topraklarında işgale kalktığında ise düşmanın sivil li­ derlerine saldırılar düzenle. SUN TZU 12. Savaşı a r z u l a m a d ı ğ ı m ı z d a ise, k a m p ı m ı z ı n izleri o r t a d a ol s a bile, b ı r a k t ı ğ ı m ı z i zl erl e o y n a y a r a k d ü ş m a n ı ş a ş ı r ­ tabiliriz

YORUMLAR LIO.UAN: dı ra masın

Düşmanını şaşıdarak yanlış yollara yönelt ki sana sal­

DU MU: Düşman saldırm ak üzere üzerine geldiğinde karşısına çıkmaktansa stratejik b ir değişiklik yaparak düşmanı şaşırtıp öz­ güvenini sars. O zaman düşman saldırı düşüncesini unutup, sa­ na karşı saldırı konusunda kararsız kalacaktır Z A H N G YU: Kendi topraklarında bulunduğunda, elindeki askerin sayısına oranla yeterli malzemen olması halinde, düşman senin üzerine elindeki asker sayısına oranla yetersiz malzeme ile g e l­ mişse hemen savaşmamak senin lehine olacaktır. Savunmanın yeterince güçlü olmaması nedeniyle düşmanın senin üzerine sal­ dırmaya cesaret edem em esini arzu ediyorsan, düşmanı şaşırtıp senden uzakta tutacak b ir plan hazırla. Örneğin, b ir seferinde Si­ ma Yi, tam Zhuge Liang'a saldırıya kalkacağı sırada düşmanının bayraklarını indirdiğini, savaş davullarını kaldırdığını, kapıları a ­ çıp yolları tem izlediğini görünce b ir tuzaktan çekinerek saldırıdan vazgeçer; birliklerini geri çekip oradan uzaklaşır.

SUN TZU 13. D ü ş m a n ı n p o z i s y o n u n u ö ğ r e n i p , k e n d i m i z i d ü ş m a n d a n g i z l e y e r e k g ü ç l e r i m i z i d a ğ ı t m a d a n bir a r a d a t u t a b i l i r i z . Bu a r a d a d ü ş m a n ı b ö l m e y i b a ş a r m a k ç o k ö n e m l i di r. YORUMLAR Z H A N G YU: Senin için norm al olanı, düşmanın anorm al görsün; senin için anorm al olanı, norm al sansın. Bu durum düşmanı ya­ pısını belli etm eye sürükleyecektir. Alışılmadığı alışıldık, alışıldığı alışılmadık olarak kullanma yeteneğini b ir girdap değişkenliğine getirdiğinde, kendini düşmanından tümüyle gizlemiş olursun. Düşmanın gerçek yapısını gördüğünde yapacağın tek iş elindeki tüm gücü doğru noktaya sevk etmektir. Düşman seni görem edi­ ğinden h er noktasını güvenlik altına alm ak amacıyla elindeki kuvvetlerini bölm ek zorunda kalacaktır.

159

SUN TZU 14. D ü ş m a n ı p a r ç a l a r a b ö l e r k e n k en d i g ü ç l e r i m i z i bir a r a d a t u t a r s a k d ü ş m a n ı n ayrı , ayrı b i r i m l e r i n i n k a r ş ı sı n a t e k güç halinde çıkabiliriz. YORUMLAR Z H A N G Y U : Düşmanın zayıf ve kuvvetli olduğu yanlan g ö rdü­ ğünde detaylı hazırlıklara gerek duymayacak ve tüm gücünü b ir noktaya toplayacaksın, öte yandan, senin yapını tam çözemeyen düşman p e k çok noktayı aynı anda denetleyebilm ek amacıyla e ­ lindeki güçleri ayırmak zorunda kalacaktır. Bu durumda senin e ­ lindeki birleşik güç, karşısındaki bölünm üş parçalara karşı ke ­ sinlikle üstünlük kazanacaktır. SUN TZU 15. B ö y l e c e z a y ı f l a t t ı ğ ı m ı z d ü ş m a n k u v v e t l e r i n e ü s t ü n bir g ü ç l e sal d ı ra b i I i rs e k , d ü ş m a n l a r ı m ı z ı z o r a d ü ş ü r e b i l i r i z . YORUMLAR DU MU : Kendini tam anlamıyla sağlam/aştırıp, tüm engelleri ku r­ duktan sonra düşmanın gerçek durum unu anlamasına fırsat vermeden çık ve saldırıya geç. Düşmanını öylesine rahatsız edip şaşıd ki, korku içinde birliklerini bölerek h e r yanını birden savun­ m ak zorunda kalsın. Bu aynen yüksek b ir tepeye çıkarak kalın b ir ödünün ardından düşman kalesinin durum unu izlemeye benzer. Böyle b ir durumda, düşmana kendi saldırı ya da savunma düze­ nini anlama fırsatı vermeden düşmanın tam durum unu anlamış olursun. O zaman, düşman kuvvetleri bölünm ek zorunda kaldı­ ğında senin kuvvetlerinin b ir noktada toplanması mümkün olur. B ilindiği gibi birleşik g ü çle r h e r zaman için dağınık güçlere karşı üstün gelir.

I60

SUN TZU 16. D ü ş m a n a s a l d ı r m a y ı a r z u l a d ı ğ ı m ı z n o k t a y ı ç o k u s t a c a s ak l a m a l ı y ı z . 0 z a m a n d ü ş m a n p e k ç o k o l as ı l ığı aynı a n d a gö z ö n ü n e a l m a k z o r u n d a k a l a c a k ; bu da g ü ç l e r i n i bir n o k t a d a b i r l e ş t i r m e s i n e e n g e l o l a c a k t ı r . K a r ş ı m ı z a t o p l u bir d ü ş m a n g ü c ü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r i m l e r ç ı k a ­ caktır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşman yapını, düzenini anlayamadığında şüpheye düşer ve tüm yönlerini savunma telaşı içinde elindeki güçlen b ö l­ m ek zorunda kalır. Bu düşman birliklerinin küçük ve dolayısıyla zayıf birim ler halinde kalmasını doğurur W A N G XI: Düşmana asla nereden saldıracağını verme, yoksa tüm kuvvetini o noktaya toplar.

anlama

fırsatı

SUN TZU 17. B ö y l e b i r d u r u m d a ; d ü ş m a n , ön c e p h e s i n i g ü ç l e n d i r m e ­ ye kalktığında ard ce p h e s in i , s o lu n u k u v v e t l e n d ir m e y e k a l k t ı ğ ı n d a s a ğ ı n ı z a y ı f l a t a c a k ; her y ö n e d e s t e k s a ğ l a ­ m a y a ç a b a l a d ı ğ ı n d a ise her c e n a h ı b i r d e n g ü c ü n ü y i t i r e ­ cekt i r. YORUMLAR DU YU: B irlikler çeşitli yönleri güven altında tutm ak üzere dağıl­ dığında, doğal olarak küçük birim lere bölünm ek zorunda kalırlar. SUN TZU 18. Olası ç a t ı ş m a l a r a he r an hazır o l m a kaygı sı d ü ş m a n b i ­ r i m l e r i n i z a y ı f l a t a c a k , d ü ş m a n ı bu t ü r ç a b a l a r a z o r l a m a da bi ze s a y ı s a l ü s t ü n l ü k s a ğ l a y a c a k t ı r . 19. S a v a ş ı l a c a k y e r ve z a m a n ı b i l i rs e k , k e n d i m i z i s a v a ş a k o n s a n tr e edebiliriz.

I6I

2 0 . Ama , y e r ve z a m a n b i l i n e m i y o r s a sol c e n a h , sağ c e n a h a , a r d ç ı l a r , ö n c ü l e r e y a r d ı m e d e m e y e c e k t i r . Hel e bir de o r d u n u n uç n o k t a l a r ı a r a s ı n d a b ü y ü k m e s a f e v a r s a bu p r o b l e m d a h a da ö l d ü r ü c ü d u r u m alır.

YORUMLAR DU YU: Filozof Guan'ın da söylediği gibi düşmanın üzerine stratejisiz giden, savaşta kendi kendini yok eder. SUN TZU 21 . B ö y l e bi r d u r u m d a d ü ş m a n k u v v e t l e r i s a y ı o l a r a k b i zd e n ü s t ü n bi le ol sa s o n u n d a z a f e r bi zi m o l a c a k t ı r .

YORUMLAR Ll QUAN: Saı/aş yerini ve zamanını bilm ediğinde elindeki güç düşmandan sayıca üstün bile olsa, nasıl olur da düşmanı yene­ ceğin konusunda emin olabilirsin? M E N G SHI: Düşmanına savaş yeri ve zamanını kestirm e şansı tanımazsan zafer her zaman şenindir. SUN TZU 22 D ü ş ma n say ı c a bi zden ü s t ü n k e n bile d ü ş ma n ı b i zi ml e s a v a ş m a k t a n c a ydı r abi l i r i z. Bu da o n u n pl anl arı nı keşfetmeye, zafere yönelik stratejilerini önceden a n l a m a y a b ağl ı dı r

YORUMLAR J İ A Lİ N: Düşman sayıca üstün olsa bile şayet senin gücün hak­ kında yeterli bilgiye sahip olamaz ve düşmana sürekli olarak düzenleyeceğin baskınlarla düşmanı kendini koruma zorunda bırakacak olursan, düşman savaş planı hazırlama fırsatı bile bulamayacaktır.

162

Z H A N G YU: Düşmanı güçlerini bölm eye zorla ve üzerine tam güçle gelmesine asla izin verme. O zaman kimse seninle başa çıkamaz. SUN TZU 23 . D ü ş m a n ı kızı ştı rı p g ü c ü n ü , h a r e k e t k a b i l i y e t i n i a nl ay ı n . Sa l dı r ı ya z o r l a y ı p , k e n d i s i n i o r t a y a ç ı k a r t m a y a , k u v v e t l i ve zayı f n o k t a l a r ı n ı g ö s t e r m e y e z o r l a y ı n . YORUMLAR M E N G SHI: Düşman koşullarını iyi değerlendir, ne yaptığını takip et; o zaman planlarını ve gerçek durum unu anlarsın. CHEN HAO: Düşmana saldırın ya da tam tersine kaçar gibi dav­ ranışlar göstererek dikkatini çekin. Düşmanın saldırı ve savunma yapısını anlamanın en kolay yolu budur. DU MU : Düşmanı karıştırıp karşılık vermesini sağladığınızda düşmanın gerçek davranışını, düzenli ya da düzensiz olduğunu anlarsınız.Askeri deha Wu Qi düşman komutanlarını değerlen­ dirm ek için şu stratejiyi geliştirm işti: Cesur askerlerden oluşan başıbozuk görüntüde b ir birlik kurup düşman üzerine ani saldırı­ la r düzenleyin. Küçük çatışmalara girdikten sonra hemen kaç­ malarını sağlayın ve düşmanın ne yapacağını dikkatle izleyin. Düşman bidikleri konumlarını bozmuyor, kaçan bidiğinizin peşine düşmüyor, böylece avantaj kazanmaya çalışmıyorsa düşmandan çekinin; komutanın b ir stratejisi var demektir, öte yandan düş­ man başıbozuk b ir güruh g ibi bidiğinizin peşine düşüyorsa o za­ man düşman komutanları orduya hakim değil demektir. Bu d u ­ rumda hiç tereddüt etm eden saldırıya kalkabilirsiniz. SUN TZU 24. D ü ş m a n o r d u s u ile k e n d i o r d u n u z u d i k k a t l e m u k a y e s e e d e r e k hangi n o k ta l a rd a sizde n güçlü, hangi n o k ta la rd a s i z d e n zay ı f o l d u ğ u n u k e ş f e d i n .

163

25. T a k t i k m a n e v r a l a r e s n a s ı n d a k i en b ü y ü k b a ş a r ı nı z bu manevraları düşm andan saklam akta göstereceğiniz u s­ t a l ıkt ı r . M a n e v r a l a r ı n ı z ı s a k l a d ı ğ ı n ı z d a d ü ş m a n ı n c a s u s ­ l a r ı n d a n ve b ö y l e c e d ü ş m a n ı n t a k t i s y e n b e y i n l e r i n d e n de n k o r u n m u ş o l ac a k s ı n ı z .

YORUMLAR Ll QU AN: Ordunuzun saflarını bozup gerilla birim leri kurun. Son­ ra da flamalarınızı, sancaklarınızı indirip davullarınızı susturarak, düşmana zayıf ve düzensiz b ir insan yığını havasını verin ki düşman belirli b ir düzene geçerek üstünüze gelsin. Ya da tam tersine sahte kamp ateşleri ve sancaklarla kendinizi olduğundan daha güçlü gösterin ki düşman başka b ir düzene geçsin. Düş­ manın üzerine gitm ek ölüm, olduğunuz yerde kalm ak ise yaşa­ m ak anlamına geliyorsa bulunduğunuz mevkinin önem i odaya çıkmaktadır. DU M U : ölüm ve yaşamın belirlenm e yeri savaş meydanıdır, ö ­ lüm alanındaki düşmana saldırı size yaşamı, yaşam alanındaki düşmana saldırı ise ölümü getirecektir. Bunun anlamı şudur: H er türlü yöntem i kullanarak düşmanın kafasını karıştırıp rahatsız e ­ din. Böylece düşmanın yapısını anlayacak size nasıl karşılık ve­ receğini kestirebileceksiniz. Bu bilgiye ulaştığınızda hangi alanın düşman ya da sizin için yaşam alanı hangi alanın ölüm alanı o l­ duğunu anlayacaksınız. DU M U : Düşmanın ve kendinizin hangi noktalarda güçlü old u ­ ğunu, hangi noktalarda zayıf olduğunu dikkatle inceleyip, karşı­ laştırın. WA NG XI: Düşmanın ve kendi ordunuzun zayıf ve güçlü yanla­ rını kıyaslayın, o zaman hangi noktanın zayıf hangi noktanın g ü ç­ lü olduğunu anlayacak, saldırı ya da savunmanın avantajlarını değerlendirebileceksiniz.

164

SUN TZU 26. U n u t ma yı n , z a f e r si zi n ne y a p t ı ğ ı n ı z ı a n l a y a m a y a n d ü ş ­ manı n hat al ı t a k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c e k t i r . 27. Z a f e r e s n a s ı n d a u y g u l a d ı ğ ı m t a k t i k l e r i h e r k e s g ö r e b i l i r , ' ancak kimsenin gö re m e diğ i, zafer yolunu açan s tr a te ­ jile rim d e YORUMLAR Z H A N G YU: Yapacağınız ilk iş doluluk ve boşluk kurallarını uy­ gulayarak düşmanı belirli b ir kalıba sokmaya çalışmak olmalı. Böylece düşmanın yapısını anlayacak, ancak aynı sırada kendi­ niz yapışız durum unuzu koruyacaksınız. Düzeniniz, yapınız düşman tarafından anlaşılamadığında düşman izinizi bulamaya­ cak, düşman casusları çaresiz kalacak, bunun sonunda da düş­ man size karşı etkili p lanlar hazırlayamayacaktır. SUN TZU 28. Size z a f e r k a z a n d ı r a n b i r t a k t i ğ i b i r d a h a t e k r a r l a m a y ı n . Ancak, metotlarınızı koşullara göre gerek li de ğiş iklikle ri yaparak sürdürebilirsiniz. YORUMLAR Ll QUA N: Savaşta değişiklikler düşünm ek zorunludur. laşmak için asla eski stratejilerinize dayanmayın.

Zafere u ­

DU MU: Düşman hangi düzene girerse girsin zaferi kazanmak i ­ çin düşman düzenine uyum gösteririm. SUN TZU 29. A s k e r i t a k t i k l e r s u y u n a k ı ş ı na b e n z e r . B i l d i ğ i n i z gi bi su d o ğ a l o l a r a k y ü k s e k l e r d e n a ş a ğ ı l a r a akar.

165

30. B ö y l e c e s a v a ş t a u y g u l a n a c a k e t k i l i y ol g ü ç l ü d e n u z a k t a d u ru p, zayıfa saldırmaktır. 31 . Su nasıl t o p r a ğ ı n e ğ i m i n e g ö r e a k a r s a , a s k e r d e z a f e r e d ü ş m a n ı n d u r u m u n a g ö r e a k ar . 32. Suyun nasıl s a b i t bir ş e k l i y o k s a , s a v a ş t a da s a b i t k o ­ şullar yoktur. 33. T a k t i k l e r i n i d ü ş m a n a g ö r e d e ğ i ş t i r e b i l m e y i b e c e r e n k o ­ m ut an z a fe r e ulaşacaktır. 34. Beş e l e m e n t (su, a t e ş , a ğ a ç , m e t a l , t o p r a k ) h e r z a m a n k en d i b a ş l a r ı n a e ş i t d e r e c e d e b e l i r l e y i c i o l ma z . D ö r t m e v s i m i n e t k i l e r i n i n y anı sıra, ayın m e d - c e z i r e t k i l e ş i m i , g ü n l e r i n u z a m a s ı - k ı s a l m a s ı da bu beş e l e m e n t i e t k i l e r . YORUMLAR Ll QUA N: Z afer düşmana bağlıdır. H afif b ir birlik düşmana uzun süre direnem ez bu nedenle kuşatma altında bırakırsan mutlaka yitirirsin. A ğır birlikler kışkıdıldığında durum unu açığa çıkarmak zorunda kalır. Düşman öfkeli ise daha ço k kızdır; düşman kuv­ vetli ise kendi birliklerini dinlendir. Düşman komutanı gururlu ise aşağıla, açgözlü ise rüşvet öner, şüpheci ise ardına casuslar d ü ­ şür. Zaferin düşmanın davranışlarından geleceğini asla unutma. M El Y A O C H E N : Kalabalıklar zaferin kazanıldığını bilir, ancak za­ ferin esas olarak düşmanın yanlışlarından kazanıldığını b il­ mezler. Zaferin ardındaki hüneri sezseler bile zaferi doğuran g e r­ çekleri anlayamazlar. Ll QU A N : Savaşta zafer herkes tarafından anlaşılabilir ancak za­ feri kesinleştiren savaş bilim i pekaz kişi tarafından bilinen gizemli b ir sırdır.

16 6

Bölüm VII SAVAŞTA M A N E V R A

SUN TZU 1. Sava şt a k o m u t a n e mr i n i h ü k ü m d a r d a n alır. 2. iyi bir k o m u t a n , o r d u s u n u t op l a y ı p , g ü ç l e r i n i k o n s a n t r e e t t i ğ i n d e , a s k e r d e b ul u n a n d e ğ i ş i k ni t e l i k l er i bir p o t a d a bi rl eşt i r men, denge l e me l i di r . 3. B u n da n s o n r a t a k t i k m a n e v r a gelir. T a k t i k m a n e v r a en z o r iştir, i n s a n l a r ı n i ç i n d e k i k ö t ü l ü k t o h u m l a r ı n ı d o ğ r u ­ luğa, t a l i h s i z l i ğ i k a z a n m a hır sına d ö n ü ş t ü r m e k d ü n y a ­ ' nın en z o r i şi di r YORUMLAR ZHANG Y U: Avantaj sağlam ak savaşmak dünyadaki en zo r iştir.

uğruna

insanlarla

yüzyüze

Ll Q U A N : Mücadele, avantajın takibidir. A ncak doluluk ve boşluk kuralları yerine getirildiğinde düşmana karşı avantaj sağlamak için mücadeleye kalkışılabilir, W A N G XI: Mücadele, avantaj için çaba s a rf etmektir. Avantajı elde eden zafere ulaşır. Zaferi arzulayan komutan ne zaman hafif ya da ağır silahları kullanacağının, düşmana ne zaman doğrudan ya da dolaylı yoldan saldıracağının kararını verecek; düşmana yorgunluğunu asla belli etm eyecektir.

167

SUN TZU 4. S av a ş ı n en ö n e m l i s a n a t l a r ı n d a n biri ol an A L DA T M A CA , t a k t i k m a n e v r a y e t e n e ğ i ile d o ğ r u o r a n t ı l ı d ı r. D ü ş m a n sizi k a r ş ı s ı n d a b e k l e r k e n , uzun d o l a m b a ç l ı y ol l a r ı t a k i p e d e r e k d ü ş m a n ı n arkası na geçip, d ü şm an ı b e k l e m e d i ğ i anda v u r a r a k a m a c a u l a ş m a k t a k t i k m a n e v r a l a r d a n b a ş k a bir silahla yapılamaz. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmandan henüz uzakta olduğun izlenim i verirken hızlanarak savaş alanına düşmandan önce gir. DU M U :

Düşmanı ağır hareket ettiğine inandırıp, acele et.

J İ A LİN: Düşmanın önünde az b ir yolu kaldığında düşmanın y o ­ lunu sahte yem ler kullanarak uzatabilirseniz, düşmanın üstünüze saldırmasını engellem iş olursunuz. HO Y A N X I : Küçük b ir birliği kullanarak düşmanı peşine takın, düşmanı henüz uzaklarda olduğunuza inandırın. Sonra da sürp­ riz b ir birlikle düşmandan önce düşmanın varacağı yere yerleşe­ re k düşmanı beklem ediği anda vurun. SUN TZU 5. M a n e v r a y ı d i s i p l i n l i b i r o r d u ile y a p m a k a v a n t a j l ı ; d i s i p l i n ­ siz, k a l a b a l ı k bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r . YORUMLAR ÇAO dır.

ÇAO:

B ecerikli manevra

karlı,

168

beceriksiz manevra zararlı­

SUN TZU 6. Avant aj lı k o n u m a g e ç e b i l m e k için o r d u n u z u n t a m t e ç h i z ­ attı hal e g e l m e s i n i b e k l e r s e n i z ç o ğ u n l u k l a c o k g e c kal mı ş k al mı ş o l u r s u n u z . Öt e y a n d a n aynı a m a ç l a bi r bi rl i ği u ç a r ­ c as ı n a s e v k e t m e k de b i rl i ği n m a l z e m e ve e k i p m a n ı n d a n ayrı k a l m a s ı n a n e d e n olur. 7. Avantaj ı el e g e ç i r m e k u ğ r u n a , o r d u n u z a e m i r v e r i p , t a m teçhizatla gece gündüz durmaksızın kilo m e tre le rc e sü re ­ c e k uzun, y o r u c u y ü r ü y ü ş l e r e z o r l a r s a n ı z , k o m u t a n l a r ı ­ mızla, ö n c ü b i r l i k l e r i n i z i n d ü ş m a n e l i n e g e ç m e s i n i i z l e ­ m e k t e n b a ş k a bi r a v a n t a j k a z a n a m a z s ı n ı z . 8. O r d u n u z u n g ü ç l ü b i r i m l e r i hızla i l e r l e r k e n a ğ ı r b i r l i k l e r g e ri de kalacak; b öy le ce birlikleriniz d ü ş m a n a ulaştığında y o r g u n ve a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o l a c a k t ı r . YORUMLAR J İA L İ N : Yol ne kadar uzarsa asker o kadar yorulur. Askerin g ü ­ cü yolda düşecek olursa asker güçsüzleşecek, taze ve dinlenmiş düşman ise mutlaka size saldıracaktır. SUN TZU 9. D ü ş m a n ı ş a ş ı r t m a k a m a c ı y l a elli mil yo l y a p a c a k o l u r ­ sanız, h e m ö n c ü b i r l i k l e r i n i z i n l i d e r i ni y i t i r e c e k h e m de a n c a k yar ı g ü ç l e s a v a ş m e y d a n ı n a v a r a c a k s ı n ı z . 10. Aynı a m a ç l a o t u z k i l o m e t r e y o l y a p a r s a n ı z o r d u n u z u n ü ç t e ikisi v a r a c a k t ı r . 11 . M a l z e m e , s i l a h , m ü h i m m a t ve e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş bir o r d u n u n k e n d i s i n i n y i t i k bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z

169

YORUMLAR M El Y A O C H E N : Sun Tzu Usta'nın söylediği bu üç konu son d e ­ recede önemlidir. Hazırlıksız b ir ordu ile hazırlıklı b ir orduya karşı savaşmak imkansızdır. SUN TZU 12. S a h i p o l d u ğ u o l a n a k l a r ı b i l m e d i ğ i m i z d o s t g ü ç l e r l e iş bi rl i ği y a p a m a y ı z .

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanın koşullarını, duygularını mediğiniz sürece kimse ile ittifa k kuramazsınız.

ve planlarını

b il­

DU MU : Bence bu sözlerin gerçek anlamı rakibinizin planlarını bilm edikçe savaşmamanız gerektiğidir. Sirateijisini bilmediğiniz düşmanla asla savaşmayın. CHEN

HAO:

Bence h e r iki açıklama da mantıklı. SUN TZU

13. Ö n c e d e n u ç u r u m l a r ı n ı , b a t a k l ı k l a r ı n ı , d a ğ l a r ı n ı , o r m a n ­ l arını, t u z a k l a r ı n ı b i l m e d i ğ i m i z t o p r a k l a r d a n b i r o r d u y u g e ç i r m e k akıl işi d e ğ i l d i r . 14. Y ö r e s e l k ı l avuzl ar k u l l a n m a d a n d o ğ a n ı n o l a n a k l a r ı n ı avantaja çeviremeyiz. YORUMLAR Ll QUA N: Düşman arazisine girdiğinde en uygun yolları bulabil­ m ek amacıyla yöresel kılavuzlar kullanma zorunluluğu vardır. A ksi taktirde.dağların, ırmakların arasında sıkışır, bataklıklarda yiter gidersin; askerin aç, susuz kalabilir. Bu konu i Ching adlı

1 70

eserde," Kılavuzsuz rek vurgulanmıştır.

geyik

avının

sonu

çalılıklarda

b ite r." denile­

Z H A N G Y U: Bulunduğun arazinin her türlü ayrıntısını bilm edikçe manevraya kalkma. MEI Y A O C H E N : H er ne kadar yöresel kılavuzlar ele geçirilebilir ya da tutulabilirse de en iyisi h e r türlü arazide görev yapabilecek usta izcileri bizzat yetiştirm ektir SUN TZU 15. S a v a ş t a d u y g u l a r ı n ı , h a r e k e t l e r i n i , a m a c ı n ı d ü ş m a n d a n gi zl e. K a z a n ı r s ı n . YORUMLAR DU MU : Askeri güç aldatmaya dayalıdır. Düşmanı aldatarak se ­ nin gerçek koşulunu, gücünü anlamasına fırsat tanımadığında düşman üzerinde hakim iyet kurabilirsin. Düşmana ancak avantaj gördüğünde saldırıp, elindeki bidikleri düşmanı aldatmak, şaşıdm ak amacıyla bölüp,dağıtırsın. Düşmanın senin aldatmalarına ne şekilde karşılık verdiğini izleyip, zafere ulaşacak yolu araştırır, planlarını ona göre hazırlarsın. SUN

TZU

16. B i r l i kl e r i ni b i r l e ş t i r m e y a da b ö l m e k a r a r ı n ı s a n a ç e v r e k o şu l l a r ı v e r d i r t e c e k t i r . 17. R üz g a r g i b i hızlı, o r m a n gi bi y o ğ u n ol. 18. Saldırı ve y a ğ m a d a a t e ş , d ü ş m a n a d i r e n i ş t e y al çı n d a ğ ol .

I7 I

YORUMLAR Ll QU A N: Savaşta tıpkı rüzgar g ibi iz bırakmadan gelip, şim şek gibi geri çekilm eli; birlikleriniz orm an gibi düzenli olmalı. Saldırı­ nız ovadaki yangın g ibi b ir tutam o t için bile açgözlü olmalı; sa­ vunmada ise dağlar g ibi yerinden kımıldamamalı. W A N G X I : Açıkta esen rüzgar g ibi hızlı olmalı. DU M U : Öylesine ateşli ve yabani olmalısın ki karşısında kimse duramasın. J İA Lİ N : Harekete geçm ek için odada avantaj görm ediğin sürece tıpkı b ir dağ gibi hareketsiz ol, hiç b ir yem e kanma. SUN TZU 19. Pl a n l ar ı nı z g e c e n i n k a r a n l ı ğ ı gi bi g ö r ü l m e z o l s u n , s a l d ı r ı ­ nız ise g ö k g ü r ü l t ü s ü g i b i i nsin. YORUMLAR M El Y A O C H E N : Planlarınız gecenin karanlığı g ibi düşman tara­ fından anlaşılmaz ve belirsiz olsun. Gök gürültüsü g ibi saldırdığı­ nızda ise süratinizin karşısında kimse direnemesin. HO Y A N X I : Tüm enerjinizi b ir arada kullanmanın yolu düşmandan gizlemektir.

stratejinizi

SUN TZU 20 . Y a ğ m a l a m a d a g a n i m e t i a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a b ö l ü ş t ü r ü n Y e n i y e r l e r i f e t h e t t i ğ i n i z d e de a s k e r l e r i n i z i n f a y d a l a n a ­ ca ğ ı i m k a n l a r y a r a t ı n . YORUMLAR Z A H N G YU: Askeri operasyonlarda düşman kaynaklarından ya­ rarlanm ak ana kuraldır A ncak kaynakları bol olmayan ülkelerde

i 72

yapılması gereken uygulama, talan için h e r seferinde küçük gruplara ganim et toplama sırasının verilmesidir. Ancak o zaman her asker yeterince ganim et toplayabilecektir. Ganimetin paylaşımından sonra da birliklerden b ir kısmını ayırarak elde edilen ganimetin düşmandan korunması gerekir. Bazı yorum cular bu sözlerle, ele geçirilen toprağın katkıda bulunanlar arasında paylaşımının vurgulandığını ileri sürseler de ben bu sözlerin o anlama geldiği konusunda aynı fikirde değilim. SUN TZU 21 . Hareket e g e ç m e d e n d ü ş ü n , t a s a r l a . 22. A l d a t m a c a s a n a t ı n ı en iyi bi l en z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . Bu da m a n e v r a s a n a t ı dı r . YORUMLAR Ll QUAN: İlk harekete geçen konuk son harekete geçen ise ev sahibidir. Konuk zorluklarla boğuşurken, ev sahibi rahattır. Uzak ve yakın arasındaki ana fark yolculuk ve sonuçları olan yorgun­ luk, açlık ve soğuktur. SUN TZU 23. Or du Y ö n e t i m Ki t abı d e r ki; Sa v a ş a l a n ı n d a s ö y l e n e n söz f a z l a ileri g i t m e z . Davul ve g o n k l a r bu y ü z d e n g e ­ rekl i di r. C i s i m l e r de kol ay, k ol ay g ö r ü l e m e z . B a y r a k ve f l a m a l a r da bu y ü z d e n g e r e k i r . 24. B ayr ak, f l a m a , bo r u ve g o n k l a r a s k e r l e r i m i z i n k u l a k l a ­ rını, g ö z l e r i n i bir n o k t a ü z e r i n d e y o ğ u n l a ş t ı r a b i l m e n i n , a sk e r i bir b ü t ü n hal i ne g e t i r m e n i n a r a ç l ar ı dı r . 25. Bu ş e k i l d e t e k g ö v d e hal i ne g e l m i ş bir o r d u n u n kaı şı s ı nd a i l e r l e m e k en b ü y ü k c e s a r e t i bile aşar, g e r i l e m e k ise o l a n a k s ı z l a s ı n B ü y ü k k i t l el e r i y ö n e t m e s a n a t ı işte budur.

173

YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Askerin gözlerini kulaklarını birleştirm ek onların aynı hedefe bakmalarını, aynı kom utları dinlem elerini sağlayaca­ ğından asker arasında karışıklık ve düzensizlik olmasını engeller. Verilecek işaretler askere gidilecek yönü belideceğinden asker dağılarak ayrı taraflara yönetmez. SUN TZU 26 . G e c e s a v a ş ı n d a , a t e ş ve d a v u l i ş a r e t l e r i n i , g ü n d ü z s a ­ v a ş l a r ı n d a ise b a y r a k ve f l a m a i ş a r e t l e r i n i o r d u n u z u n g ö z ü n ü , k ul ağ ı n ı e t k i l e m e k t e ku l l a n ı n. YORUMLAR DU

MU:

Askerin

vereceğiniz işaretlere uymasını sağlamalısınız.

MEI Y A O C H E N : Askeri harekatlarda türlü türlü işaretlerin kulla­ nılmasının b ir d iğ e r am acı da düşmanı şaşırtm ak olmalıdır. W A N G X I : Çok sayıda işaret kullandığınızda düşman şaşıracak ve ordunuzun gücünü olduğundan büyük görebilecektir. SUN TZU 2 7 . O r d u r u h u n u , k o m u t a n akl ını y i t i r e b i l i r . YORUMLAR Z H A N G YU: Saı/aş enerjiye bağlıdır. Yaşayan h e r varlık savaş­ maya zorlanabilir, ancak ölüm üne savaşanların bu hırsı daha çok içlerindeki enerjinin yoğunluğundan kaynaklanır. Bu nedenle a s ­ keri operasyonlardaki ana kurallardan b iri ordudaki h e r kadem e­ nin aynı öfke ile doldurulmasıdır. Böyle b ir ordunun karşısına çık­ m ak büyük cesaret ister. Bu arada düşman üzerinize istekle geldiğinde, yapılacak en akıllı taktik düşmanla o an savaşmamak, savunmaya çekilip düşmanı izlemektir. Düşman gevşeyip canı sıkılmaya başladı­ ğında saldırıya geçerseniz düşmanın içindeki arzu tükenm iş ola­ cağından zafer size daha yakın olacaktır.

174

Komutanların yüreğini sarsm ak konusuna gelince kom uta­ nın kalbine giden yolun beyninden geçtiğini asla unutmayın. Bu nedenle usta kom utanlar düşman komutanlarını şaşırtıp, düze­ nini bozmaya, düşman askeri içinde düzensizlik yaratmaya, b ir­ likler arasında korku doğurmaya çalışarak düşman komutanının beyni üzerinden ordunun kalbini sarsarlar. HO Y A N X I : İlk yapman gereken şey kendi kalbini sıkı tutmaktır. Düşmanın kalbini ancak o zaman sarsabilirsin. Eski deyişlerden birine göre eski zaman savaşçıları düşmanın kalbini çalacak kalplere sahiplermiş. Yine eski b ir savaş kuralına göre, sıkı akıl­ dan çıkacak taze enerji zaferden zafere koşar. SUN TZU 28. O r d u n u n ruhu s a b a h k e s k i n d i r ; ö ğ l e y i n b a y r a k s a l l a n ­ m a y a başl ar ; a k ş a m s a aklı k a m p a d ö n m e k t e d i r . 29 . Akıllı bi r k o m u t a n , bu n e d e n l e , a s k e r i n i d ü ş m a n ı n r u h u ­ nun k e sk i n o l d u ğ u z a m a n d e ğ i l , y o r g u n o l d u ğ u , ger i d ö n m e b e k l e n t i s i n e g i r d i ğ i z a m a n s a l dı r t ı r . B u n a ruh o k u m a s a n a t ı de n i r. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Sabah başlangıcı, öğle vakti ortayı, akşam ise bitişi simgeler. A sker de aynı şekilde sabah arzu ile başlar ancak zaman geçtikçe yorulmaya, akşam olduğunda ise evine dönm eyi düşünmeye başlar. İşte bu son dilim asker için en tehlikeli zamandır SUN TZU 30 . D i s i pl i n ve s ü k u n e t l e d ü ş m a n d a k i d ü z e n s i z l i ğ i , k a r g a ş a ­ yı b e k l e m e k - i ni s i y a t i f k u l l a n m a s a n a t ı dı r . YORUMLAR DU M U : B ir kere kendi zihnini hazırladın mı yapacağın iş ince ayarları yaparak em irleri vermektir. Kendini soğukkanlı ve sakin tut, olayların etkisi altında kalma, ganimetin cazibesine kapılma.

175

Düşmanın Saldır.

düzensizliğini,

düşman

hatlarındaki

kargaşayı

kolla.

HO Y AN X I : Yürekli b ir komutan em rindeki b ir milyon askeri en vahşi düşmanın üstüne saldıdabilir. Kazanma ya da kaybetme, zafer ya da yenilgi genellikle iç içedir. Alınacak bilgi ve hazırlana­ cak stratejiler bin kere değişebilecektir. Bütün bunlar b ir tek yerde, komutanın göğsünde oluşacaktır, işte bu nedenle kalbi olabildiğince açık, aklı düzenli olmadıkça h içb ir komutandan karşısına çıkacak koşullara uyum göstermesi, yanılgısız kararlar vermesi, beklenm edik ve büyük zorluklara göğüs germesi, her meseleyi büyük b ir soğukkanlılıkla ele alıp sonuçlandırması beklenemez, umulamaz. SUN TZU 31 . D ü ş ma n h e n ü z u z a k t a i ken h e d e f e y a k ı n o l ma k , d ü ş m a n z o r l u k l a r l a u ğ r a ş ı p d u r u r k e n r ahat , r a h a t b e k l e y e b i l m e k , d ü ş m a n a ç l ı k l a m ü c a d e l e e d e r k e n k arnı t o k o l a b i l m e k . B u n a g ü ç t a s a r r u f s a n a t ı de n i r. YORUMLAR Ll QU A N:

Bu b ir ev sahibi- m isafir gücü mukayesesi meselesidir.

DU MU: Bu düşmanın getidm e meselesidir.

ayağına

gitm ektense

düşmanı

ayağına

SUN TZU 32. B a y r a k ve f l a m a l a r ı d ü z e n l i , s a k i n , g ü v e n l i g ö z ü k e n bir ord u ya s a l d ır m a k ta n ka çın m ak koşulları d e ğ e r l e n d i r m e s a n a t ı dı r . YORUMLAR HO Y AN X I : meselesidir.

Bu daha önce de vurgulanan güçlüden uzak durma

SUN TZU 33. T e p e d e m e v z i l e n m i ş ya da t e p e a ş a ğ ı s al d ı r ı ya g e ç m i ş d ü ş m a n a karşı i l e r l e m e k a s k e r i k u r a l l a r a aykı r ı dı r .

I76

YORUMLAR DU MU : saldırıdan karşısına

Tepelerde ya da yüksek yerlerde mevzilerımiş düşmana kaçının Yüksekten aşağı saldırıya geçen düşmanın çıkmayın SUN TZU

34. S a v a ş m a y ı b i l en d ü ş m a n ı t a k i p e t m e . S a v a ş m a a r z u s u kuvvetli d ü ş m a n a sald ırm a. YORUMLAR JİA LİN: Düşman henüz enerjisi yerindeyken aniden kaçmaya başlamışsa bunun ardında mutlaka b ir tuzak vardır. Böyle b ir d u ­ rum da asla düşmanı takibe kalkmayın. Ll Q U A N : Yaochen de,

Güçlü enerjiden uzakta durun. Bu konuda "enerjinin afallamasını bekleyin," demiştir.

Mei

SUN TZU 35. D ü ş m a n ı n g ö s t e r d i ğ i y e m i k a p m a . Evi ne d ö n e n o r d u y a sataşma. YORUMLAR Ll Q U A N : A sker eve karşı çıkılamaz. MEİ Y A O C H E N :

dönm e

arzusuna

kapıldığında

kararına

Bu durum daki düşman askeri ölüm üne savaşır. SUN TZU

36. D ü ş m a n o r d u s u n u k u ş a t t ı ğ ı n d a bi r aç ı k n o k t a bırak. Bunalmış düşmanı çok zorlama.

177

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Eski savaş kurallarına göre, düşmanı üç yönden k u ­ şatıp b ir tarafı a çık bırakın ki düşman yaşamın yolunu görebilsin. DU M U : Düşmana b ir yaşam yolu gösterin k i düşman size karşı ölüm üne savaşmasın. O zaman düşm anı yenm ek kolaylaşacak­ tır. MEI Y A O C H E N : Doğa kuralları gereğince um udu hayvan sonuna kadar savaşır.

tükenm iş b ir

Z H A N G Y U: Düşman gem ilerini yakar, yiyecek kaplarını kırarak tüm gücüyle üstünüze gelirse böyle düşmana bastırmayın. Baskı altındaki en kü çü k hayvanın bile çılgınca savaşacağını asla aklı­ nızdan çıkarmayın. J SUN TZU 3 7 . B u n a Sa v a ş S a n a t ı d e n i r .

178

B ö l ü m VIII

TAKTİK DEĞİŞTİRME SUN TZU 1. Savaşt a, k o m u t a n e m r i n i h ü k ü m d a r d a n alır, o r d u s u n u top la r, g ü çl e ri n i b i r a r a y a getirir. 2. Z o r k o ş u l l a r a l t ı n d a k i y e r l e r d e k a m p y a p m a . Y ü k s e k y o l ­ ların b i r l e ş t i ğ i y o l l a r d a m ü t t e f i k l e r i n l e i ş b i r l i ğ i y a p . T e h l i k e l i p o z i s y o n l a r o l an ü c r a y e r l e r d e o y a l a n m a . K u ş a tm a altında s tr a te ji de ği şti r. Ümitsiz k o ş u l la rd a savaş YORUMLAR Z H A N G Y U: Taktik değiştirm e belidi yöntem lere bağlı kalmamak, olayların akışına göre değişerek harekete geçm ek demektir. J İA Lİ N : Kuşatılmış arazi h e r tarafı yüksek tepelerle sarılı araziye denilir: Bu tür arazide bulunduğunuzda düşman kolaylıkla girip çıkarken sizin için çıkış son derecede zo r olacaktır. Bu tü r a ra ­ zide bulunduğunuzda özel p lanlar yaparak düşmanın üzerinize gelm esini engelleyin; düşmanın elindeki avantajı dengelem eye çalışın. Ll Q U A N: Askerinizi ölüm cül b ir konuma yerleştirdiğinizde bu a r­ tık askerinizin öz savaşı olacaktır. SUN TZU 3. G i r i l m e m e s i g e r e k e n y o l l a r , s a l d ı r ı l m a m a s ı g e r e k e n o r d u ­ lar, k u ş a t ı l m a s ı g e r e k e n k e n t l e r , z o r l a n m a m a s ı g e r e k e n me v z i l e r , d i n l e n m e m e s i g e r e k e n h ü k ü m d a r e m i r l e r i v a r d ı r

17 9

YORUMLAR Ll QUAN: Üzerinde d a r geçitlerin, pusuya uygun yerlerin bulun­ duğu yollardan geçmeyin. DU MU: Başıbozuk birliklere asla saldırmayın, dönüş yolundaki orduyu durdurmaya kalkmayın, umutsuz düşmana baskı yapm a­ yın, ölüm cül araziye saldırmayın. Zayıf düşmanın yiyecek b ir­ liklerine saldırarak, düşmanı korkutup elinizden kaçırmayın. ÇAO ÇAO: Z o r b ir arazide düşmana saldırm ak h e r ne kadar müm künse de tavsiye edilmez. Bunun nedeni arazi koşullarına dayanmanın zoduğudur. Böyle b ir arazide kalm ak elde edilecek kazancın yitirilm esinden başka sonuç getirm eyeceği gibi kuşatıl­ mış arazideki düşmanınız da kurtulm a umudunu yitirerek size karşı ölüm üne savaşacaktır. Karşınıza çıkacak kale küçük ama güvenli olup düşmanın elindeki malzeme de bol ise asla kuşatmaya kalkmayın. Karşı­ nıza çıkan arazi küçük olduğu kadar elde edilm esi ya da yitiril­ m esi kolay bir yer ise boşuna ele geçirm ek için savaşmaya kalk­ mayın. Hızınızı artırm ak gerektiğinde sivil yönetimin em irlerini beklem ekle asla zaman yitirmeyin. DU MU: Silahlar lanetli cihazlardır; çatışmanın kalitesi düşüktür. Savaşçı lideder ise yukarıda cenneti, aşağıda toprağı .önünde düşmanı, ardında hükümdarı olmayan ölüm savaşçılarıdır. SUN TZU 4. T a k t i k d e ğ i ş i k l i k l e r i n a v a n t a j l a r ı n ı t a m o l a r a k a n l a y a n k o m u t a n b i r l i k l e r i n i nasıl y ö n e t e c e ğ i n i iyi bilir. 5. Bunl ar ı a n l a y a m a y a n k o m u t a n ise, i ç e r i s i n d e b u l u n d u ğ u ü l ke n i n k o ş u l l a r ı nı t a m o l a r a k bi l se bile b i l g i si ni p r a t i k avantaja çevi rem ez. 6. Savaş S a n a t f n m Plan D e ğ i ş t i r m e d e r s i n d e t e c r ü b e y e s a h i p o l m a y a n s a v a ş ö ğ r e n c i s i , Beş A v a n t a j a s a h i p ol sa bile, a d a m l a r ı n ı en iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r .

180

YORUMLAR J İA L İ N : Bulunduğunuz arazinin konum unu çok iyi bilseniz bile aklınız yeterli esnekliğe sahip değilse arazi hakkındaki bilginiz size yardımcı olamayacağı gibi araziden zarar bile görebilirsiniz. Komutanlığın en önem li niteliklerinden b iri koşullara uyum yeteneğidir. Koşulların m om entine göre değişm eyi başarabilirseniz, koşulların sağladığı avantajın niteliği değişm eyeceğinden zarar gören ta ra f siz değil, düşmanınız olacaktır. Bu nedenle asla belirgin b ir kalıba bağlı kalmayın. Bu p rensibi tam olarak kavradığınızdan eminseniz, em rinizdekileri harekete geçirm eye başlayabilirsiniz. Koşullara uymak için b ir kaç örnek verm ek gerekirse: • düşmanın pusu kurmasına uygun yapıda olduğunu fark ettiğiniz b ir yolda ilerlem ekten vazgeçmek; • umutsuzluğa kapıldığından ölüm üne savaşmaya hazır olduğunu fark ettiğiniz zayıf b ir düşman birliğine saldırıdan vaz­ geçm ek; • bol yiyeceğe, kuvvetli silahlara, usta kom utanlara, sadık İdarecilere sahip olduğunu fark ettiğiniz b ir kenti kuşatm aktan vazgeçmek; •m ücadele edildiğinde büyük kayıplar vererek ele geçirilebilecek b ir arazi parçası için, elde edildikten sonra muhafaza edilebilm esinin zorluğunu ve gereksizliğini anladığı­ nızda savaşmaktan vazgeçmek; • norm al koşullarda uyulması gereken sivil hüküm et e m ir­ lerine bu em irlerin sonunda avantaj sağlamaktan çok zarar getireceğini anladığınızda ita a t etm em ek; söylenebilir. Bu tü r kararların önceden verilm esi m üm kün değildir; olaylarla karşılaşıldığında değerlendirm enin yapılması ve. kararın o anda verilm esi zorunludur. H er türlü kısa yola sapmak, h e r türlü zayıf kenti kuşatmaya kalkmak, alınabilecek h e r türlü araziye göz dikmek, h e r türlü orduya kom uta etm eye kalkm ak yalnızca açgözlülüktür. Bu bakımdan açgözlü iken aynı zamanda koşullara uyum konusunda yetenekli olmadığınızda, yalnızca em rinizdekileri gerektiği yönde harekete geçirem em ekle kalmayacak, ordunuzu yo k edecek, askerlerinizi tüketeceksiniz.

İ Rİ

SUN TZU 7. Akıllı l i der i n p l a n l a r ı n d a a v a n t a j ve d e z a v a n t a j b e k l e n t i l e r i bi r p o t a d a e r i y e c e k t i r . 8. Bu s a y e d e a v a n t a j b e k l e n t i l e r i m i z z o r u n l u o l a r a k d e ğ i ş t i ğ ­ i nde, a n a p l ana d ö n ü p a m a c ı m ı z a u l aş a bi l i r i z. 9. Öt e y a n d a n , z o r l u k l a r ı n o r t a s ı n d a bi le k a r ş ı mı z a ç ı k m a s ı o l ası bi r a v a n t a j ı y a k a l a m a y a ; k e n d i m i z i f e l a k e t l e r d e n k o ­ r u m a y a hazır o l mal ı yı z. 10. D ü ş ma n k o m u t a n l a r ı n ı , b aş l a r ı n a ç e ş i t l i d e r t l e r y a r a t a ­ rak, s ü r e k l i m e ş g u l et; c a z i p y e m l e r i n p e ş i n e b o ş u n a d ü ­ ş ü r t e r e k zorl a, sa y ı l ar ı n ı azalt.

YORUMLAR HO YANXI : Fayda ve zarar tümüyle birbirine bağlıdır; bu nedenle bilge komutan h e r iki faktörü de ayrı ayrı değerlendirir. Z H A N G YU: Düşmanı zo r duruma sokarak teslim olmaya zorla. Başka b ir strateji de düşman saflarına nifak sokarak düşmanı yorm ak ve çalışmasına engel olmaktır. DU MU: Düşmanı sürekli rahatsız ederek dinlenme fırsatı ta­ nıma. Ancak, buna kalkmadan önce mutlaka yerine getirm en g e ­ reken asıl görevin güçlü b ir ordu, zengin b ir ülke, uyumlu b ir to p ­ lum ve düzenli b ir yaşam düzeyi kurmaktır. SUN TZU 1 1 . Savaş S anat ı bi ze d ü ş m a n ı n ü z e r i mi z e g e l m e m e s i n i , u m m a k t a n s a d ü ş m a n ı k a r ş ı l a m a y a hazırlıklı o l m a mı z ı , d ü ş m a n ı n bize s a l d ı r m a m a s ı n ı d i l e m e k t e n s e bi zi m p o z i s y o n l a r ı m ı z ı n d ü ş m a n ı n sal dı rı sı nı i m k â n s ı z l a ş t ı r ­ ması nı ö ğ r e t i r .

I8 2

YORUMLAR HO Y AN X I : Güvenlik içinde iken tehlikeyi unutmaz, düzen iç in ­ deyken karışık günleri aklından çıkarmaz, tehlike ve karışıklığı daha odaya çıkmadan fark etm eyi başararak, engel olmayı b e ce ­ rebilirsen sen gerçekten en iyisin. SUN TZU 12. Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı beş h a t a f e l a k e t g e t i r e b i l i r . (a) D i k k a t s i z c e s a r e t , y o k o l m a y a g ö t ü r ü r . (b) K o r k a k l ı k , d ü ş m a n a e s i r d ü ş m e y e g ö t ü r ü r . (c) A c e l e c i l i k , h a k a r e t l e r l e k ı ş k ı r t ı l ab i l i r . (d) Ş e r e f D ü ş k ü n l ü ğ ü , u t a n m a y a g ö t ü r ü r . ( e ) A d a m l a r ı n a aşırı d ü ş k ü n l ü k , e n d i ş e ve t e r e d d ü d e götürür YORUMLAR ÇAO ÇAO: Cesur ama düşüncesiz olanlar ölümüne savaşmaya giriştiklerinde başarısız olmaya mahkumdur. Bu tü r kom utanlar he r türlü pusuya kolay düşerler. M E N G SHI: Zayıf ve güçsüz komutanın aklı sağ salim geri d ö n ­ mektedir. Komutanın kalbi savaş alanında olmadığında em rin­ deki askerin de şevki kalmaz. Ordudaki subaylar da birlikler de tereddüde kapılır. Böyle b ir ordunun sonu esaret ya da yok o l­ maktır. ÇAO ÇAO: Çabuk öfkeye kapılan insanları hakaret ederek, şe re f düşkünlerini ise iftira ya da şerefsizlikle kızdırarak üzerinize g e l­ meye zorlayabilirsiniz. Ayrıca, düşmanın korum ak için önem verdiği yerlere yapa­ cak saldırılar da düşman acele ile bu noktalara koşm ak zorunda kalacağından düşmanın düzenini bozacak; düşman gücünü y iti­ recektir.

18 3

SUN TZU 13. Bu beş ha t a bir k o m u t a n ı n , s a v a ş a l a n ı n d a i ş l e y e b i l e c e ğ i beş s a v a ş g ü n a h ı d ı r . 14. Bir o r d u y e n i l d i ğ i n d e , l ideri k a t l e d i l d i ğ i n d e n e d e n m u t ­ l aka bu b e ş g ü n a h t a d ı r . Bunl ar ı ö n e m s e y i n

YORUMLAR CHEN HAO: Başarılı kom utanlar başka türlüdür: Ne ölüme ko ­ şarlar ne de yaşamak İçin beklenti içinde olurlar. Olaylara göre kendilerini değiştirir, öfkeye kapılmaz, kendilerini hiç b ir zaman hakaret edilmiş hissetmezler. Fırsatını bulduklarında kaplana benzerler, aksi taktirde kapıları kapalıdır Harekete geçm eleri ya da savunmada kalmaları tümüyle strateji gereğidir, asla memnun olmaz, asla öfkelenmezler.

18 4

B ö l ü m IX

ORDUNUN İLERLEMESİ SUN TZU 1. Ş i md i m e s e l e m i z o r d u n u n k a m p k u r m a s ı n d a . G ö z ü n ü z d ü ş m a n i ş a r e t l e r i n d e o l s u n . D ağ l ar ı ç a b u k g e ç i p v a d i l e r e y a k ı n y e r l e r i t e r c i h edi n YORUMLAR Ll QUAN: Dağlık yerlerde dar geçitleri güvence altına alıp, lerde su ve çayıdardan yararlanın. ÇAO ÇAO: ile ilgilidir.

Bu,

vadi­

konu ilerlem ek için en avantajlı yolun seçilmesi

SUN TZU 2. DAĞ SAVAŞI: Ka mp ı y ü k s e k n o k t a l a r d a g ü n e ş i k arşı nı za a l a r a k k u r u n . S a v a ş m a k için t e p e l e r e t ı r m a n m a y ı n . YORUMLAR DU MU: Eski savaşçılar,"savaş yokuş yukarı yapılır, "derler.

değil yokuş

aşağı

SUN TZU 3. NEHİR SAVAŞI: O r d u n u z n e h r i g e ç t i ğ i n d e o l a b i l d i ğ i n c e kısa z a m a n d a n e h i r d e n u z a k l as ı n . 4. i l e r l e m e k t e ol an d ü ş m a n n e h i r g e ç i y o r s a , n e h r i n o r t a ­ s ı n d a k a r ş ı l a m a k üz e r e s a l d ı r m a y ı n . En iyi an d ü ş m a n ı n yar ı sı nı n g e ç t i ğ i y ar ı sı nı n hal a su i ç i n d e o l d u ğ u andır.

18 5

YORUMLAR ÇAO ÇAO ve Ll QUAN:

Düşmanı nehir geçmeye zorla.

SUN TZU 5. Saldırı h u s u s u n d a ne k a d a r s a b ı r sı z o l u r s a n ı z ol un, s akı n nehri g e ç m e k üz e r e n ehi r k e n a r ı n d a d u r m a k t a ol an d ü ş m a n a saldırmayın. 6. Uzun m e s a f e l i si l ahl arı nı zı g ü n e ş e b a k a r ş e k i l d e d ü ş ­ ma nd a n y ü k s e k ara zi ye y e r l e ş t i r i n . D üş m a na nehir yu ka rı saldırmayın.

YORUMLAR J İA LİN: Nehirde savaş sırasında sel baskını altında kalma olasılığının yanı sıra düşm an' nehire zehir de atabilir. Yine de nehirde savaşmaya zorunlu kaldığınızda nehir yukarı savaş­ maktan uzak kalın ki b ir yandan düşmanla d iğer yandan nehir sularıyla savaşmak zorunda kalmayın. DU MU : Bunun dışında nehirde bulunduğunuz sırada elinizdeki botları akıntı altında bırakmayın. Düşman akıntıyı ardına alarak üzerinize saldırabilir. SUN TZU 7. BATAKLI K SAVAŞI: Batakl ıkl arı g e ç e r k e n kısa z a m a n d a b a t a k l ı k t a n ç ı k m a k ol sun.

a ma c ı nı z

en

8. B a t a kl ı k t a s a v a ş m a k z o r u n d a kal ırsanız, u n u t m a y ı n ki e l i n i z d e su ve o t u n u z v ar dı r . Ar k a n ı z ı a ğ a ç l a r a v e r i p savaşı n.

186

YORUMLAR W A N G XI: Düşmanla böyle b ir durumda karşılaşmanız halinde bile yapmanız geren şey, bulunduğunuz konumdan en iyi şekilde yararlanm ak olmalıdır. Sırtınızı mutlaka güvende tutmalısınız. SUN TZU 9. DÜZ ALAN SAVAŞI : Düz a l a n d a s a ğ ı n ı zı ve a r d ı nı z ı t e p e ­ lere v e r i p , d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın. YORUMLAR DU MU: Savaşçı İm parator Taigong'un şu sözlerini asla akıldan çıkarmayın. "Bir ordu h e r zaman nehir ya da bataklığı soluna, te­ pe leri ise sağına alm alıdır." M El Y A O C H E N : Saı/aş için daima savaş araçlarınızın rahat ha­ re ket edebileceği düzlükteki arazileri seçin. Dağları ya da yüksek tepeleri sağ ardınıza aldığınızda m om ent sizden yanadır. Bu d u ­ rum özellikle tepe aşağı saldırıda savaşçılar için avantaj yaratır. SUN TZU 1 0. Bu s a v a ş b i l g i l e r i Sarı i m p a r a t o r ' u n p e k ç o k d ü ş m a n ı n ı y e n m e k t e kullandığı s tr a te j in i n te m e l bilgileridir.

YORUMLAR Z H A N G Y U: Sarı İm paratordan burada söz edilmesinin nedeni savaş sanatı kavramının kendisinin dönem inde başlamış olması­ dır. SUN TZU 1 1 . Tü m o rd u la r y ü k s e k ye rl e ri a lç a k ze m in le r e , aydınlık alanları karanlık y e r l e r e te r c ih ederler.

18 7

YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Yüksek yerler İnsanlar için ferahlık sağlarken alçak yerler rutubetli yapısından dolayı hastalık taşır. Bu nedenle yükseklerdeki birlikler m om ent gücünü ardlarına alır, alçak yerdekiler ise zorluklar içinde boğuşur. W A N G XI: Karanlık ve rutubetli yerlerde uzun süre kalan insanda depresyon ve hastalıklar baş gösterir. SUN TZU 12. A s k e r l e r i n i z e ö z e n g ö s t e r i y o r , k a m p y e r l e r i n i ku r u a r a ­ zide kuruyorsanız, askerlerinizi salgın hastalıklardan k o r u m u ş o l u r s u n u z . S a ğ l ı k l ı bir o r d u z a f e r e d a h a y a k ı n d ı r YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Bu gerçekleri iyi bilenler m om ent gücü nedeni ile zaferden emin olabilirler. SUN TZU 13. Bir t e p ey e ya da n e h i r y a m a ç ı n a g e l d i ğ i n i z d e e ğ i m i s a ğ a r d ı nı z a, g ü n e ş i karşı nıza a l a r a k y e r l e ş i n . B ö y l e c e h e m a s k e r l e r i n i z i k o r u m u ş h e m de p o z i s y o n u n u z u n d o ğ a l a v a n t a j l a r ı n d a n m a k s i m u m f a y d a l a n m ı ş o l ac a k s ı n ı z . YORUMLAR Z H A N G YU: Askeri operasyonlarda konumundan doğar.

en

büyük avantaj arazinin

SUN TZU 14. T e p e l e r e s a ğ a n a k y a ğ m u r l a r i n d i ğ i n d e g e ç m e y i t a s a r ­ l adı ğ ı nı z n ehi r k a b a r m ı ş , k ö p ü r m ü ş o l ab i l i r . Bu d u r u m ­ da en iyisi b e k l e m e k t i r .

188

YORUMLAR ÇAO tında

ÇAO: Beklem ekteki amaç kalmamaktır.

nehiri geçerken

sel baskını a l­

SUN TZU 15. Dik u ç u r u m l a r ı n , sel y a m a ç l a r ı n ı n , d e r i n ç u k u r l a r ı n , s a k ­ lı v a d i l e r i n , sık çal ı l ı k l ar ı n , b a t a k l ı k l a r ı n b ü y ü k y a rı k l a r ı n b u l u n d u ğ u b ö l g e l e r d e n o l a b i l d i ğ i n c e ç a b u k çıkı n, b öyl e y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d ı k ç a u z a k t a kalın. 1 6 . Siz b u t ü r y e r l e r d e n u z a k t a k a l m a y a d i k k a t e d e r k e n , d ü ş ­ manı b u r a l a r a s ü r ü k l e m e y e ; d ü ş m a n a s a l d ı r ı y a g e ç t i ğ i ­ mi zd e de d ü ş m a n ı n a r d ı n d a bu t ü r a l a n l a r ı n o l m a s ı n a özen g ö s t e r i n . YORUMLAR ÇAO ÇOA: Askeri operasyonlarda bu tü r arazilerden uzakta kalmaya özen gösterirken yapacağınız manevralarla düşmanın ardını bu tür araziye verdirmeye çalışın ki şans düşmandan yana değil, sizden yana olsun.

SUN TZU 17. K a mp ı n ı zı n ç e v r e s i n d e t e p e l e r , y ü k s e k o t l a r l a ö r t ü l ü g ö l e t l e r , k a mı ş t a r l a l a r ı , ya da ç a l ı l ı k l ar l a kapl ı k o r u l u k l a r v a r s a bu a l a n l ar ı a d a m a k ı l l ı k o n t r o l e di n. Bu t ü r a l a n l ar , p u s u k u r m a k i s t e y e n d ü ş m a n b a s k ı n c ı ­ larının ve c a s u s l a r ı n ı n en ç o k t e r c i h e t t i k l e r i y e r l e r d i r . YORUMLAR Z HA N G YU: Bu tü r arazilere girildiğinde mutlaka durup çevrenizi baştan aşağı arayın. Unutmayın ki bu tür yerler pusu kurm ak için ya da düşman casuslarının aranıza sızması, neler konuştuğu­ nuzu, verdiğiniz komutları dinlemesi için ideal yerlerdir.

I89

SUN TZU 18. D ü ş m a n si ze y a k ı n l a ş m a s ı n a r a ğ m e n hala s ak i n ise b u l u n d u ğ u p o z i s y o n u n d o ğ a l g ü c ü n e i na n ı y o r d e m e k t i r . 19. D ü ş m a n s a k i n d u r m a k l a b i r l i k t e sizi k ı ş k ı r t ı y o r s a , si zin ü z e r i n e g e l m e n i z i i s t i yo r d e m e k t i r . 2 0 . D ü ş m a n ı n k a m p y e r i n e ul aş ı m k o l ay g ö z ü k ü y o r s a , m u t ­ laka si ze bir y e m g ö s t e r i y o r d u r . YORUMLAR DU MU : Düşman doğal olarak güvenli b ir pozisyonda bulunmaktansa üssünü başka b ir yere taşımaktaysa, bunun tek anlamı vardır: Orada kendisine b ir avantaj görmüştür. SUN TZU 2 1 . O r m a n d a k i a ğ a ç l a r a r a s ı n d a k i bir h a r e k e t l e n m e d ü ş ­ ma n ı n i l e r l e d i ğ i n i n s i m g e s i d i r . Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k p e r d e l e m e l e r d ü ş m a n ı n sizi ş ü p h e l e n d i r m e y e çal ı şt ı ğı anlamındadır. YORUMLAR DU Y U: Çalılar arasında perdelem e yapan tuzak kurulduğuna inandırmaktır.

düşmanın

amacı sizi

SUN TZU 2 2 . A n i d e n y ü k s e l e n k u ş l a r bir p u s u n u n b e l ir t i s i di r . Ü r k m ü ş h a y v a n l a r ani bir b a s k ı n ı n h a b e r c i s i d i r . 23. U f u k t a g ö z ü k e c e k y ü k s e k t o z b u l u t l a r ı s a v a ş a r a b a l a r ı ­ nın i l e r l e m e k t e o l d u ğ u n u g ö s t e r i r . Toz bul ut l ar ı a l ç a k a m a g e n i ş bir a l a n a d a ğ ı l m ı ş ise p i y a d e l e r y a k l a ş m a k ­ t a dı r . Toz b u l ut l ar ı ufak, u f a k ve ç e ş i t l i y ö n l e r e d a ğ ı l ­ m a k t a ise d ü ş m a n b i r l i kl e r i a t e ş için o d u n t o p l a m a k t a ­ dır. ileri ger i h a r e k e t e d e n k ü ç ü k t o z b u l u t l ar ı da d ü ş m a n ı n k a m p y a p m a k t a o l d u ğ u n u bel i rt i r .

I90

YORUMLAR M El Y A O C H E N :

H afif birliklerin kampı da h a fif tozlu olur. SUN TZU

24. S a k i n s e s l e v e r i l e n k o m u t l a r , y o ğ u n l a ş a n h a z ı r l ı kl a r d ü ş m a n ı n s a l d ı r ı y a g e ç e c e ğ i n i ; s e r t k o m u t l a r , sal dırı g ö s t e r i l e r i ise d ü ş m a n ı n g e r i ç e k i l e c e ğ i n i n i ş a r e t l e r i d i r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşman mütevazılık içinde sizinle görüşm eye geldi­ ğinde mutlaka çevreye casuslar çıkarın. Düşmanın büyük b ir sü­ ratle savaş hazırlığı yaptığını göreceksiniz. Z H A N G Y U: Düşman elçileri sizinle sed konuşuyor, bidikleri ile r­ liyorsa, düşmanın amacı sizi korkutarak geri çekilm enizi sağla­ maktır. W A N G XI: Düşmanın sesi yüksek, hareketi tehdit edici oldu­ ğunda düşmanın geri çekileceği aklınıza gelmez. SUN TZU 25 . H a f i f s a v a ş a ra ba l ar ı ö n e g e l i r de y a n l a ra h a r e k e t e d e r s e , bu d ü ş m a n ı n s a v a ş d ü z e n i n e g e ç m e k t e o l d u ğ u n u n b e l i r ­ tisidir. YORUMLAR ÇAO dır: Savaş. DU oluşturur. J

ÇAO:

MU:

B irlikler dizilmeye başladığında

H afif savaş

araçları

savaş

tek am aç

alanının

var­

sınırlarını

SUN TZU

26. B e l i r g i n b i r a n l a ş m a ile b i r l i k t e g e l m e y e n barı ş ö n e r i l e r i tu z a k belirtisidir.

191

YORUMLAR CHEN HAO: İki ülke birbirine saldırgan davranışlar içinde iken içlerinden birinin anlaşma imzalamaktan kaçınarak, barış ve dostluk yaklaşımı göstermesinin mutlaka b ir nedeni vardır. Bu durumda düşman ya b ir iç kargaşa ile karşılaşmış, bu sorunu ra ­ hatça çözebilm ek için geçici olarak zaman kazanmaya çalış­ m aktadır ya da sizin gücünüzün kendisinden yüksek olduğunu anlamış ve o nedenle kendisine yeterli hazırlık yapma zamanı kazandırırken sizin dostluk nedeni ile gevşemenizi hedeflem ek­ tedir. SUN TZU 2 7. D ü ş m a n b i r l i k l e r i a r a s ı n d a k o ş u ş t u r m a a r t a r , a s k e r l e r böl ük, b ö l ü k t o p l a n ı r l a r s a k r i t i k an g e l m i ş t i r .

YORUMLAR Jİ A LİN: Düşman safları aniden harekete geçtiğinde mutlaka b ir nedeni vardır. Akla ilk gelm esi gereken olasılık düşmana takvi­ yelerin geldiği ve düşmanın üzerinize akına kalkacağıdır. Yapıla­ cak en doğru iş derhal düşman saldırısına hazırlanmaktır. SUN TZU 28. Bazı b i rl i kl e r i l e r l e r k e n bazıl arı g e r i ç e k i l i y o r s a , bu y e m ­ dir. YORUMLAR DU M U : Düşman sizi üzerine çekm ek amacı ile kendisinde kar­ gaşa ve düzensizlik varmış numarası yapmaktadır. SUN TZU 29. A s k e r l e r m ı z r a k l a r ı n a y a s l a n ı y o r s a , a c ı k m ı ş l a r d ı r .

3 0 . Su g e t i r m e y e g i d e n a s k e r l e r i n ilk işi su i ç m e k o l m u ş s a , o r d u s u s u z k a l mı ş t ı r . YORUMLAR Z H A N G YU: A ç insanın enerijisi kalmaz, bunu en rahat silahla­ rına yaslanmalarında görebiliriz. Orduda genellikle askşr hep b ir­ likte yem ek yediğinden eğer b ir asker açsa tüm ordu aç demektir. W A N G YU: Bu işaretlerin analizi ile düşmanın peşinde açlık ve susuzluğun dolaştığını görebilirsiniz. SUN TZU 3 1 . D ü ş m a n k a z a n a b i l e c e ğ i a v a n t a j l ı bir p o z i s y o n g ö r d ü ğ ü halde h a re k e t e tm iy o r s a , a s k e r l e r t ü k e n m iş t ir .

YORUMLAR Z H A N G YU: A sker de subaylar da yorgun olduğunda savaşa zorlanamaz. Bu nedenle böyle b ir durum da başlarındaki komutan b ir avantaj görse bile askere saldırı em ri vermekten kaçınır. SUN TZU 32. K u ş l a r ı n k o n d u ğ u y e r l e r d e d ü ş m a n y o k t u r . G e c e g ü r ü l t ü y apa n düşm a n ı n sinirleri bozuktur. YORUMLAR Ll C UA N :

Surlarında kuşlar gördüğünüz kale terk edilmiştir.

ÇAO ÇAO:Düşman askerleri gece man komutanı ürkmüş demektir.

vakti gürültü

yapıyorsa

düş­

DU MU : İnsanlar sadece korktuklarında veya huzursuz oldukla­ rında birbirlerine seslenerek cesaret bulmaya çalışırlar.

I93

CHEN HAO: H er on kişiden sadece biri bile cesur olduğunda d i­ ğ e r dokuz kişi h e r ne kadar korkak ve zayıf olurlarsa olsunlar kendilerini o b ir kişi sayesinde güvende hissedebilirler. Ben de ÇAO ÇAO'nun sözlerine katılıyorum. Geceleyin gürültü yapan askerin başındaki komutan korku içindedir. SUN TZU 3 3 . K a m p t a k a r g a ş a v a r s a k o m u t a n ı n o t o r i t e s i zayıftır. Bayraklar, fl a m a l a r aşağı yu karı h a re k e t ed iyorsa a s k e r ­ in i çi ne f i t n e d ü ş m ü ş t ü r . S u b a y l a r kızgın ise a s k e r y o r ­ gundur. YORUMLAR Ll QU AN: Komutanın otoritesi kalmadığında ordu başıbozuktur. Z H A N G YU: işaret flamalarının kullanım amacı birlikleri düzen­ lemektir. Flamalar düzensiz b ir şekilde sallandığında ordunun ka­ rışıklık içinde bulunduğu anlaşılır. Jİ A LİN:

İnsanlar yorulduğunda kolay sinirlenirler. SUN TZU

34. D ü ş m a n , a t l ar ı nı b u ğ d a y l a b e s l e m e y e , ö k ü z l e r i n i k e s i p y e m e y e başlarsa, y e m e k kazanlarını ate ş e koy muy or sa , çadırlarına dönmeyeceklerini, ölene kadar savaşmaya hazır o l d u k l a r ı n ı a n l ama l ı yı z . YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Düşman öküzlerini kesmeye başlamış, yem ek kaplarını bırakıp, çadırlarına dönm em eye başlamışsa umutlarını iyice yitirdiklerini, zafer için ölümüne dövüşeceklerini anlam ak g e ­ rekir. SUN TZU 35. K ü ç ü k g r u p l a r h a l i n d e f ıs 11d a ş a n ya da a l ç a k s e s l e k o ­ nuşan ask er gruplarının ol uşması as k er arasında m u h a ­ l e f e t i n var l ı ğ ı n ı g ö s t e r i r .

194

YORUMLAR M El Y A O C H E N : A skerler arasında fısıldaşma askerin gerçek duygusunu odaya koyduğunu; askerlerin ağır ağır hareket etm esi ise görevlerin ihm al edilm ekte olduğunu gösteren önem li m esaj­ lardır. W A N G XI: A sker arasındaki fısıldaşma askerin ne hissettiğinin, görevlerin yapılmasındaki gevşeme de askerin komutanına olan inancının azaldığının simgesidir. Komutanına inancı kalmamış asker, komutan hakkında konuşmaya koyulur. SUN TZU 36 . Ç o k f a z l a ö d ü l d ü ş m a n ı n k a y n a k l a r ı n ı n t ü k e n d i ğ i n i , ç o k f a z l a c e z a ise aşırı sıkı ntı k o ş u l l a r ı n ı n v a r l ı ğ ı nı bel i r t i r . YORUMLAR DU M U : Kom utanlar ellerindeki m om entin gücü tükendiğinde as­ keri şevke getirm ek ve isyana kalkmalarını önlem ek için sürekli ödüller vermeye başlarla. A sker yorulduğunda cezadan korkuyu unutur, bu durum da askeri korkutm ak için kom utanlar sürekli ceza vermeye başlarlar. MEI Y A O C H E N : A sker kendisine verilen em irleri yerine g e tire ­ m eyecek kadar yorulduğunda kom utanlar otoriteyi sürdürm ek için ceza yağdırmaya başlarlar. SUN TZU 37. C o ş k u ile s a v a ş a g i r i ş i p, d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü g ö r ü n c e k o r ­ kuya k a p ı l m a k h a b e r a l m a n ı n z a a f ı nı g ö s t e r i r . YORUMLAR Ll Q U A N : O labilecekleri düşünmeksizin harekete geçtikten sonra korkuya kapılmak akılsız cesarettir. Akılsız cesaretin sonu genel­ likle kötü olur.

195

SUN TZU 3 8 . G e l e n e l ç i l e r bi ze k o m p l i m a n y a p ı y o r s a , d ü ş m a n a t e ş k e s istemektedir. YORUMLAR DU YU: Düşman teslim olmaksızın barış iste r şekilde yaklaştığında amacı dinlenm ek için zaman kazanmaktır. WA NG XI: yacaktır.

Bu durumda m om ent güçleri daha

size

fazla dayanam a­

SUN TZU 3 9 . D ü ş m a n b i r l i k l er i k ı zgı nl ı kl a i l erl er, k a r ş ı m ı z a d i k i l i r a m a . ç a t ı ş m a y a g i r m e y e y a da g e r i d ö n m e y e k a l k m a z s a bu d u ­ r u m d a so n d e r e c e d e u y a n ı k ve t e d b i r l i o l m a m ı z g e r e k i r . YORUMLAR ÇAO du r

ÇAO:

Düşman

kesinlikle

sürpriz b ir saldırıya

hazırlanıyor­

SUN TZU 4 0 . B i r l i k l e r i m i z i n g ü c ü d ü ş m a n l a h e m e n , h e m e n e ş i t ise d ü ş m a n g e n e l l i k l e d o ğ r u d a n s a l d ı r m a z . Bu d u r u m d a y a p m a m ı z g e r e k e n şey, g ü ç l e r i m i z i t o p l a m a k , d ü ş m a n ı y a k ­ ınd an t a k i p e d e r k e n t a k v i y e s a ğ l a m a y a ç a l ı ş m a k t ı r . YORUMLAR CHEN HAO: Elimizdeki güç düşmanın gücünden daha üstün o l­ madığında düşman üzerine ilerlem ek o an için bize herhangi b ir avantaj sağlamayacak ise komşu ülkelerden yardım istem ektense elimizdeki işçileri ordumuza katm ak zafer için daha yararlı olacaktır Jİ A LİN: Büyük b ir gücün kendinden küçük b ir birliğe saldırması o güce prestij sağlamaz. Prestij daha ço k küçük bidiğin kendin­ den üstün güce saldırısından doğar.

1

%

SUN TZU 41 . D ü ş m a n ı hor g ö r ü p , p l a n l a m a y ı i hma l e d e n , d ü ş m a n a esi r d ü ş m e y e m a h k u m d u r . YORUMLAR DU MU: Önceden p lanlar yapıp hazırlanmaktansa cesaretine g ü ­ venerek bulunduğu koşullara aldırmayıp, düşmanı hafife alan ta­ rafın kaderi düşmana esir düşmektir. SUN TZU 4 2 . K o m u t a n ı n a g ü v e n d u y m a y a n a s k e r e c ez a v e r i l d i ğ i n d e aske r ko m u ta n ın a itaatkar olm a y a c a k tı r, itaatsiz aske r ise asl a z a f e r k a z a n a m a z . K o m u t a n ı n a i n an a n a s k e r e c ez a u y g u l a n m a z s a a s k e r K o m u ta n ı n a güv en ini y i t i r e c e ğ i n d e n yine başarısız ol ac a k t ı r . YORUMLAR WANG şından cektir.

XI: Askerin kafasında güven ve saygı duyguları en ba­ itibaren kurulamamışsa, asker size bağlılık gösterm eye­

Z H A N G Y U: Askerin güven ve saygısının kazanıldığı ve dolayı­ sıyla asker ile komutan arasında bağlılığın kurulu olduğu ko ­ numlarda bile ceza uygulamaları gevşeyecek olursa asker m ağ­ rurlaşacak, norm al görevini yapmaktan uzaklaşacaktır. SUN TZU 4 3 . Bu n e d e n l e a s k e r i n k o m u t a n ı n a i n a n m a s ı n ı s a ğ l a m a k için a y ı r ı m g ö s t e r m e d e n b i r y a n d a n ad i l d a v r a n ı p , d i ğ e r y a n d a n ç e l i k gi bi d i s i p l i n a l t ı n d a t u t m a l ı y ı z . Bu z a f e r e g i d e n en k e s i n y o l d u r .

I97

YORUMLAR ÇAO ÇAO: insancıl davranm ak adaletten doğar.

kü ltü r sanatından,

disiplin

ise

Ll QU A N : K ültür sanatı cöm ertlik ve ödül anlamına gelirken, sa­ vaş sanatı disiplin ve cezaya dayanır. M El Y A O C H E N : A skere c ö m e rt ve insancıl davran, disiplin ve sedlikle birleştir. Sertlikle cöm ertlik yanyana geldiğinde za fe r k e ­ sindir. S UN TZU 4 4. E ğ it im d e askere, e m r e itaat alışkanlığı v e r i lm iş s e ordu d i s i p l i n l i d i r . Aksi h a l d e d i s i p l i n y o k t u r . D i s i pl i n z a f e r i n a n a h ta r ı d ı r . 4 5 . Ş a y e t bir k o m u t a n h e m a d a m l a r ı n a g ü v e n d i ğ i n i g ö s t e r i p , h e m de e m i r l e r i n e k e s i n i t a a t i s t i y o r s a , k a z a n ç iki y ö n l ü ol ur. YORUMLAR DU M U : Emre ita a t askerliğin yaşam tarzıdır. N orm al zamanlarda en başından itibaren cöm edlik ve güvenilidik ile onur ve düzen bidikte m evcut olduğunda, daha sonraları asker düşmanla karşı­ laştığında düşmana karşı da aynı düzen içinde, birbirine sonsuz güven ve anlayış ile karşı koyacaktır.

198

Bölüm X

ARAZİ FAKTÖRÜ SUN T Z U 1. Altı (a) (b) (c) (d) (e) (t)

ç e ş i t arazi v ar dı r . D ü z g ü n arazi . Karışı k arazi . i hmal e d i l e c e k arazi . Dar g e ç i t l e r. Uçurumlu tepeler. D ü ş m a n d a n uzak p o zi s y o n l a r .

2. H e r i k i t a r a f ı n da r a h a t l ı k l a g i r e b i l e c e ğ i a r a z i l e r e " D ü z g ü n A r a z i " deni l i r. 3. Bu t ü r a r a z i ye d ü ş m a n d a n ö n c e g e l m e y e ; a r a z i n i n y ü k s e k , g ü n e ş l i b ö l g e l e r i n i t u t m a y a öz en g ö s t e r i n . M a l z e m e l e r i n i z i d i k k a t l e k o r u y u n . O z a m a n s a v a ş a a v a n t a j l a başl ar sı nı z. 4. T e r k e d i l m e s i k o l ay o l m a k l a bi rl i kt e y e n i d e n el e g e ç i r i l m e ­ si z o r ol an a r a z i ye " K a r ı ş ı k A r a z i " deni r. 5. Bu t ü r bir a r a z i d e n hazır l ı ksız d ü ş m a n a s a l dı r ı p, y e n e b i l ­ irsiniz. Ama , d ü ş m a n sizi h a z ı r l anmı ş , b e k l i y o r s a ve d ü ş ­ manı y e n e m e z s e n i z bu a ra z i y e d ö n ü ş ü n ü z o l a n a k s ı z o l a ­ cak; si zin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6. Ar a z i ni n k o n u m u her iki t a r a f ı n da ilk a d ı m d a ele g e ç i r e m e y e c e ğ i t ü r d e n s e bu t ü r a r a z i l e r e " i h m a l E d i l e c e k A r a z i " deni r. 7. Böyl e bir a r a z i d e , d ü ş m a n bize cazi p bir y e m v e r s e bile i l e r l e m e k t e n s e g e r i l e y e r e k d ü ş m a n ı ü z e r i ni z e g e l m e y e k ı ş k ı r t m a k g e r e k i r . D ü ş m a n o r d u s u n u n bir kısmı ü z e r i mi ze g e l d i ğ i n d e sal dırı a v a n t a j ı b i zde ol a c a k t ı r .

19 0

8. Dar g e ç i t l e r e g e l i n c e , i l k ele g e ç i r e n s i z s e n i z k u v v e t l e r i ­ nizi d i k k a t l e y e r l e ş l e ş t i ri p , d ü ş m a n ı n g e l m e s i n i b e k l ey i n . 9. D ü ş m a n o r d u s u si zi n d a r bir g e ç i d i el e g e ç i r m e n i z e e ng e l o l d u ğ u n d a , d a r g e ç i d i n d ü ş m a n c a k o n m u ş t ar zı nı i n c e l e ­ yi n. iyi k o r u n u y o r s a ü z e r i ne g i t m e y i n . 10. U ç u r u m l u t e p e l e r i ilk siz ele g e ç i r m i ş s e n i z , y ü k s e k ve güneşli noktalara ye rleşi p düşman ı bekleyin. 1 1 . D ü ş ma n s i z d e n ö n c e d a v r a n ı p y e r l e ş m i ş s e , ü z e r i ne g i t ­ m e y i n . D ü ş m a n ı g e r i ç e k i l i y o r gi bi y a p a r a k y e r i n d e n çıkarmayı deneyin. 12. D ü ş m a n l a a r a n ı z d a o l d u k ç a b ü y ü k bi r m e s a f e v a r s a ve her i ki ni zi n de g ü ç l e r i b i r b i r i ne y a k ı n s a s a v a ş a g i r m e k k o l ay o l m a y a c a ğ ı gi bi s a v a ş ı n s o n u c u d a her z a m a n l e h i n i ze o l m a y a b i l i r . 13. Bu altı p r e n s i p Arazi f a k t ö r ü n ü n a n a p r e n s i p l e r i d i r . S o ­ r u m l u l u k s a h i b i bir k o m u t a n bu p r e n s i p l e r i d i k k a t l e i n c e ­ l e mel i di r . YORUMLAR Ll QUAN: Bunlara arazi faktörleri denilmesinin nedeni bu arazi­ leri bilmeyen ya da anlamayan komutanın savaşı kaybedeceği gerçeğindendir. MEI Y A O CH E N : Askerin kendisinden yararlandığı ve üzerinde zaferi kazandığı ye r arazidir. Bu nedenle arazi faktörüne en büyük önem verilmelidir. SUN TZU 14. O r d u n u n ba s ı n a d o ğ a l n e d e n l e r i n d ı ş ı nd a , d a h a ç o k k o m u t a n ı n h a t a l a r ı n d a n k a y n a k l a n a c a k altı bel a g e l e ­ bilir. Bunl ar : (a) Ger i ç e k i l m e . (b) Baş k a l d ı r m a . (c) Çökü ş.

200

(d) H ar a p o l ma k . (e) K a r g a ş a . ( f ) Bozgun. 15. D i ğ e r k o ş u l l a r aynı k a l m a k l a bi rl i kt e ş a y e t bi r b i r l i ği n k a r ş ı sı na k e n d i s i n i n on mi sl i bir d ü ş m a n ç ı k a r s a bu b i rl i ği n t e k ş a n s ı kalır. Ger i ç e k i l m e . 1 6. A s k e r l e r ç o k g ü ç l ü a n c a k s u b a y l a r ı z a y ı f s a s o n u ç b a ş ­ kaldırmadır. S u ba y la r gü çl ü as k e r z a yı f s a ,s o n u ç ç ö k ü ş ­ tür. 17. Üst s u b a y l a r ı n k ı z g ı nl ı kl a a m i r l e r i n e baş k a l dı r ı p, baş k om u ta n ın emrini b e k l e m e d e n kendi başlarına d ü ş m a n ­ la s av a ş a k a l k m a l a r ı n ı n s o n u c u H a r a p O l m a k ' t ı r . 18. Bir k o m u t a n zayıf, o t o r i t e s i n i y i t i r m i ş , v e r d i ğ i e m i r l e r açık, b e l i r g i n o l m a y ı p , s ü r e k l i d e ğ i ş i y o r s a ; e m r i n d e k i s u b a y l a r da a s k e r l e r de b el i r l i g ö r e v l e r e s a h i p d e ğ i l ve ü s t ü n e ü s t l ü k o r d u k a t m a n l a r ı d ü z e n s i z , r as t g e l e k u r u l m u ş ise bu d u r u m a t e k ad v e r i l e b i l i r . K a r g a ş a . 19. Bir k o m u t a n d ü ş m a n ı n g e r ç e k g ü c ü n ü s e z e m e z de, k e n d i zayı f bi r b i r l i ği n i k e n d i n d e n g ü ç l ü d ü ş m a n a s a l d ı r t ı r y a da s e ç m e b i r l i k l e r i n i g ü ç l ü d ü ş m a n ı k a r ş ı s ı n d a o r d u n u n ön s a f l a r ı n a y e r l e ş t i r m e y i i h ma l e d e r s e , b u n u n t e k s o n u ­ cu ol a bi l i r . B o z g u n . YORUMLAR Z H A N G YU: Genel olarak, düşmanı yenmenin yolu askeri liderin tek b ir fikir üzerinde kenetlenerek tüm birliklerin aynı am aç üze­ rinde yardımlaşmasından geçer. SUN TZU 20. S o r u m l u l u k s a h i b i her k o m u t a n ı n y e n i l g i y e d ü ş m e m e k için d i k k a t e t m e s i g e r e k e n altı yol v ar dı r . 21 . A r a z i ni n d o ğ a l k o ş u l l a r ı bir a s k e r i n en ö n e m l i m ü t t e f i ­ kidir. A n c a k , b u n u n y anı sıra, d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü s e z m e

201

y e t e n e ğ i , z a fe r e gi den gü çl e rin k o n tr o lü , zorlukları, t e h l i k e l e r i , m e s a f e l e r i g ö r m e k a p a s i t e s i bir k o m u t a n ı n te s t sorularıdır. 22. Bu h u su sl a r ı bi li p s a v a ş s ı r a s ı n d a k u l l a n a n k o m u t a n s a v aş ı kazanı r . B u n l a r ı b i l m e y e n ya da k u l l a n a m a y a n komutan kaybetm eye mahkumdur. YORUMLAR JİA LİN: Emrindeki askeri becerisine, cesaretine göre ayırmasını bilmeyen komutan kendi yenilgisini hazırlar. CHEN HAO: Yenilgiye yol açan altı neden vardır. Birincisi açık b ir ceza ve ödül sisteminin eksikliği; İkincisi, rakamların d e ğer­ lendirilm esinde yanılgı; üçüncüsü, yetersiz eğitim ; dördüncüsü, mantıksız aşırı heyecanlanma; beşincisi, kanun ve düzenin y e ­ tersizliği; sonuncusu ise güçlü ve sebatkar olanı seçm ede ye te r­ sizliktir. Z H A N G Y U : Bu hususlara dikkat etm eyen yenilecektir. Düşmanın içinde bulunduğu koşulları ve araziyi bilen kazanacak, bilmeyen komutansa kaybedecektir.

komutan

SUN TZU 23. Savaşın s o n u c u n u n z a f e r o l a c a ğ ı k e s i n s e , b a ş ı n ı z d a k i h ü k ü m d a r i s t e m e s e bile s a v a ş ı n . A m a , s av a ş ı n z a f e r l e sonuçlanm ayacağını görüyorsanız, hüküm da r yalvarsa bile s a v a ş m a y ı n . 24. D ü ş m a n a karşı, s a v a ş ı k a z a n ı n c a k a v u ş a c a ğ ı ş an, ş e r e f ve ş ö h r e t i d ü ş ü n m e d e n s a v a ş a n ; g e r e ğ i n d e ü s t ü n d ü ş m a n k a r ş ı s ı n d a g e r i ç e k i l m e s i n i b i le n , t e k a m a c ı t e k a m a c ı ü l k e s i n i k o r u m a k ol an k o m u t a n l a r ü l k e l e r i ­ nin m ü c e v h e r i d i r .

YORUMLAR Z H A N G YU: Hükümdarın emrinin tersine ilerleyen ya da çekilen komutanın amacı asla kişisel değildir. Komutan verdiği her e m ir­ de ülkesinin yararını ve em rindeki askerin yaşamını düşünen kişi­ dir. Böyle yararlı hizm etkarlar ülkenin servetidir. SUN TZU 25. A s k e r l e r i n i z e öz ç o c u k l a r ı n ı z gi bi b a k ı n , sizi en d e ri n va dilere k a d a r t a k i p e d e c e k le r d ir . Onlara y e ti ş k i n o ğ u l ­ larınız gi bi b a k ı n , y a n ı n ı z d a ö l m e y i h e r ş e y e t e r c i h edeceklerdir. YORUMLAR Li QUAN: Askere doğru davrandığınızda nizde olacaktır.

askerin

tüm gücü em ri­

SUN TZU 26. A n c a k , a s k e r i n i z e d ü ş k ü n o l d u ğ u n u z h al d e o t o r i t e k u I l a n a m ı y o r s a n ı z ; y u m u ş a k kal pl i o l d u ğ u n u z h a l d e e m i r ­ l erini zi d i n l e t e m i y o r s a n ı z , a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a k a r g a ş a hüküm sürüyorsa, askerleriniz yaramaz çocuklara d ö n ­ m ü ş t ü r . Hiç bir işe y a r a m a z l a r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Askere sadece ödül ya da sadece ceza uygulamak hiç b ir amaca hizm et etmez. Ceza ve ödül uygulaması birlikte uygulanmadığında asker şımarık b ir çocuk gibi ya her yaptığı için ödül bekleyecek ya da tümüyle mutsuz olacaktır Bu uygulam a­ dan yararlı bir sonuç çıkmayacağı g ibi vereceği zarar da büyük olabilir.

203

SUN TZU 27. A s k e r l e r i m i z i n s a v a ş a hazır o l d u ğ u n u b i l m e m i z e r a ğ ­ me n , d ü ş m a n ı n s a v a ş a hazır o l m a d ı ğ ı n ı n f a r k ı n d a d e ğ i l i lsek, z a f e r e g i d e n y o l u n a n c a k y a r ı s ı n d a y ı z d e m e k t i r . 28. D ü ş m a n ı n s a v a ş a hazır o l m a d ı ğ ı n ı b i l m e k l e b i r l i k t e k e n ­ di a s k e r l e r i m i z i n s a v a ş a h en ü z hazır o l m a d ı ğ ı g e r ç e ğ i n i g ö r e m i y o r s a k z a fe r e giden yolun henüz yarısındayız demektir. 29. D ü ş ma n ı n s a v a ş a hazırlıklı o l d u ğ u n u , k e n d i a s k e r i m i z i n s a v a ş a hazır o l d u ğ u n u b i l m e m i z e r a ğ m e n , ü z e r i n d e b u l ­ d u ğ u m u z doğ al koşulların s a v a ş m a y a uygun olmadığını g ö r e m iy o r s a k z afer e giden yolun yine yarısındayız d e ­ mekt i r . YORUMLAR W A N G XI: Kendinizi bilirken düşmanı bilm iyor ya da düşmanı b i­ lirken kendinizi bilmiyorsanız h e r iki durum da da zaferden emin olamazsınız. K endinizi de düşmanınızı da adam akıllı tanıdığı­ nızda bile savaşa kendinizi hazır görüyorsanız yine de bulundu­ ğunuz arazinin avantajlarını ya da dezavantajlarını değerlendir­ m eyi unutmamanız son derecede önemlidir. SUN TZU 30. Deneyi ml i a s k er , h a r e k e t e g e ç t i ğ i n d e a s l a ş a ş ı r m a z , b i r l i ği n i asl a k a y b e t m e z . 31 . So n u ç o l a r a k Sa v a ş S a n a t f n m ünl ü bi r d e y i ş i n d e n b a h ­ s e d e l i m : D ü ş m a n ı b i l di ği ni z k a d a r k e n d i n i z i de b i l i y o r ­ sanız, z a f e r k o n u s u n d a ş ü p h e n i z o l m a s ı n . B u n u n y a n ı n ­ da, C e n n e t i bi l i yor, Düny ay ı t a n ı y o r s a n ı z z a f e r i n i z kesi n ol a cakt ı r .

2 04

YORUMLAR DU M U : Harekete geçm eden zafer ya da yenilgiyi öngörebiliyorsanız savaş sırasında karışıklığa düşmez elinizdeki güçleri b o ­ şuna yıpratmazsınız. M El Y A O C H E N : Düşmanın avantajları ile kendi avantajlarınızı görebildiğiniz sürece tehlikede değilsiniz. Hava ve arazi faktörle­ rini iyi bildiğinizde ise karşınıza geçilm ez g eçitler çıkm ayacaktır

205

B ö l ü m XI

ARAZİDE DOKUZ KONUM SUN TZU 1. Savaş S a na t ı d o k u z t i p ar az i t a n ı m l a r . (a) K a r ı şı k Arazi (b) Y a kı n Arazi (c) i ht i la f lı Arazi (d) A ç ı k Arazi ( e ) A n a h t a r Arazi (f) C i d d i Arazi (g) Z o r Arazi (h) K u ş a t ı l m ı ş Ar a z i ( i ) Ü m i t s i z Arazi 2. S a v a ş k e n d i ü l k e m i z d e y a p ı l ı y o r s a bu ar az i t ü r ü n e " K a r ı ş ı k Arazi de n i r.

YORUMLAR ÇAO ÇAO: A sker toprağına bağlı ve b irlikle r yurda yakınsa aske­ rin dağılması ço k kolay olur. SUN TZU 3. D ü ş m a n a r a z i s i n e g i r m e m i z e r a ğ m e n h e n ü z k e n d i s ı n ı r l a r ­ ımızın y a k ı n ı n d a y s a k bu t ü r a r a z i y e " Y a k ı n A r a z i " d e n i r .

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bu tü r arazide unutulmaması gereken şey askerlerin he r an ge ri dönebileceği faktörüdür.

206

DU MU: Ne zaman k i b ir ordu ile rle r ve düşman arazisine girerse gem ileri yakıp geri dönüş olanağının kalmadığını askerine gös­ termelidir. SUN TZU 4. Sa hi p o l u n m a s ı h e r iki t a r a f a da b ü y ü k a v a n t a j s a ğ l a y a n a r a z i y e i ht i l a f l ı A r a z i d e n i r YORUMLAR ÇAOO ÇAO: Azınlığın çoğunluğa üstünlük sağlayabileceği a ra ­ zilerde zayıf taraf güçlüyü dize getirebilir. DU MU: Doğal engeller ile stratejik g eçitler çatışmanın maz olduğu yerlerdir.

kaçınıl­

SUN TZU 5. Her iki t a r a f ı n da kol a y l ı k l a g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i a r a z i y e Aç ı k Arazi deni r. YORUMLAR Z H A N G Y U: Yolların kesiştiği ve geçişin durdurulmasının m üm ­ kün olmadığı arazilere trafiği kolay arazi denilir. SUN TZU 6. Üç kral l ı ğı n a r a z i l e r i n i n b i r l e ş m e n o k t a s ı n d a y e r al an a r a ­ z i l e r e A n a h t a r Ar a z i d e n i r . Bu t ü r a r a z i l e r e s a h i p ol an k r a l ­ lık, i m p a r a t o r l u ğ u n da b ü y ü k k ı s mı n a s a h i p ol ur.

YORUMLAR HO Y AN X I : A nahtar arazi çeşitli ana yolların birleştiği ve eline ilk geçiren tarafın ülkenin h e r tarafına ulaşımı kontrol altına alabile­

207

ceği arazilerdir. Bu tür arazileri ele geçiren taraf güvenliğe kavu­ şurken, elinde tutamayan ise tehlikelerle başbaşa kalacaktır. SUN TZU 7. Bir o r d u d ü ş m a n ü l k e s i n i n b a ğ r ı n a g i r m i ş o l m a s ı n a k a r ­ şın, a r d ı n d a k u v v et l i d ü ş m a n k a l e l e r i b u l u n m a k t a ise b u l u n d u ğ u ar az i k o n u m u Ci d d i Ar a z i o l a r a k a d l and ı r ı l ı r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: nilir.

Bu tür arazilere geriye dönüşün zo r olduğu arazi d e ­

SUN TZU 8. G e ç i l m e s i z o r ol an d a ğ l ı k o r m a n l a r , çal ıl ık y a m a ç l a r , b a ­ takl ıkl arl a kaplı arazi lere ZOR ARAZİ denir. YORUMLAR HO Y AN X I : Z o r arazilerin zorluğu bu tür arazilerde siper kazıl­ masının ya da engellerin inşasının zo r olması nedeniyle sa­ vunma yapmanın neredeyse imkansız olmasından gelir. Bu tür arazilere girildiğinde yapılacak en akıllıca iş m üm kün olabildi­ ğince kısa sürede çıkmaktır. SUN TZU 9. Dar v a d i l e r d e n g e ç i l e r e k u l a ş ı l a b i l e n , i ç i n d e n d a r a c ı k keçi y o l l a r ı ile ç ı k ı l a b i l e n a r a z i l e r e k u ş a t ı l m ı ş Arazi deni r. Bu t ü r a l a n l a r d a zayıf bi r b i rl i k k oc a bir o r d u y l a baş a ç ı k a b i l i r .

YORUMLAR M El Y A O C H E N : Bu tür arazilerden geçebilm enin reye olağanüstü uyabilme yeteneğidir.

208

tek yolu çev­

Z H A N G Y U: Girişi dar, ardı kapalı bu tür arazilerde b ir kişi bin askeri kolayca durdurabilir. Bu nedenle bu tü r araziler tam pusu yerleridir. SUN TZU 10. S a d e c e g e c i k m e d e n s a v a ş m a m ı z h a l i n d e i ç i n d e n sağ ç ı k a b i l e c e ğ i m i z araziye Ümitsiz Arazi denir. YORUMLAR CHEN HAO: Ümitsiz arazide bulunan asker delik sandaldan ya da yanan evden çıkamayan insana benzer. MEI Y A O C H E N : İlerlemek, gerilem ek ya da yanlara yönelm ek m üm kün olmadığında savaşmaktan başka seçenek yoktur. SUN TZU 1 1 . Karışı k A r a z i d e s a v a ş m a . Y a k ı n A r a z i d e d u r m a , Arazide saldırma.

i ht i l af l ı

12. Açı k A r a z i d e d ü ş m a n ı n y o l u n u k a p a t m a . A n a h t a r A r a z i d e m ü t t e f i k l e r i n l e i şb i r l i ğ i y a p . 13. Ci dd i a r a z i d e d ü ş m a n ı y a ğ m a l a . kat l e d e v a m et.

Zor Arazide yoluna d ik ­

14. K uş a t ı l mı ş A r a z i d e s t r a t e j i n i g ö z d e n g eç i r . Ü m i t s i z A r a z i ­ de s av a ş . YORUMLAR Ll

OU AN:

Karışık arazide askerin firar olasılığı yüksektir.

MEI Y A O C H E N : Yakın arazi ordunun henüz yeni girdiği arazi d i­ limleridir. Ana vatan henüz yakın olduğundan asker sırtını d u ­ vara yaslanmış hissetmez. Böyle olunca da asker savaşa kon­ santre olamaz. Bu nedenle bu tür arazilerde ilerlerken büyük

209

kentlerden siye edilir.

ve ana yollardan

uzakta durarak hızla yol alm ak tav­

ÇAO ÇAO: ihtilaflı arazide düşmana saldırm ak avantaj sağla­ maz. Esas avantaj bu tür araziye düşmandan önce girmektedir. WANG X I: Açık arazileri kapatm ak doğru değildir. Yapılacak en doğru iş bu tür arazilerdeki yolların iaşe tem ini amacı ile kullanıl­ masını sağlamaktır. M E N G SHI: A nahtar arazide güvenliğin yolu m üttefiklerle işbirli­ ğine bağlıdır. M üttefik sahibi olm ak güven getirirken, m üttefik y i­ tirm ek tehlike yaratır. ÇAO ÇAO: Ciddi arazide iaşenin yolu yağmadan geçer. Bu ko ­ nuda Li Quan'in notu ise ," Düşman arazisinde ilerlerken halkı adaletsiz davranışlarla kendinize düşman etm ekten kaçının. Han hanedanının kurucusu, Qin Hanedanı'nın ülkesini ele g e çird i­ ğinde talan ya da yağma yapm ayarak ülke halkının kalbini ka­ zanmış. Ll Q U A N: Z o r arazide sip e r kurm ak imkansız olduğundan çıkmaya bak. ÇAO

ÇAO:

acele

Kuşatılmış arazide düşmana sürpriz taktikler hazırla.

CH EN HAO: Ümitsiz araziye düşen h e r asker ölümüne savaşa­ caktır. Eski savaşçılar bu nedenle," Askeri ümitsiz araziye sürün ki yaşasınlar, "demiştir. SUN TZU 15. Eski ni n d e n e y i m l i k o m u t a n l a r ı , d ü ş m a n ı n ö n c ü l e r i ile a r d ç ı l a r ı a r a s ı n d a k i a h e n g i b o z m a n ı n u s t a l ar ı o l m u ş l a r d ı . B ö y l e c e , o r d u k a r a r g a h l a r ı n ı n k e n d i l e r i n e bağl ı b i r l i k l e r l e ol an i ş b i r l iğ i ni b o z m a n ı n y anı sıra y e d e k g ü ç l e r i n zor d uru m a düşen birliklerin im dadına y e t i ş m e s i n e e n g e l ol uy o r , k o m u t a n l a r ı n s u b a y l a r ı n a v e r d i ğ i k o m u t ­ ların b i r l i k l e r e u l a ş ma s ı n ı da d u r d u r u y o r l a r d ı .

2I0

16. D ü ş ma n k u v v e t l e r i bi r a r a y a g e l d i ğ i n d e d üze nsizlik y a ra t m a s ın ı biliyorlardı.

bi le a r a l a r ı n d a

17. K e n d i l e r i n e a v a n t a j s a ğ l a y a c a ğ ı n ı g ö r d ü k l e r i z a m a n i l e r l i ­ yo r l ar , g ö r m e d i k l e r i n d e h a r e k e t s i z b e k l i y o r l a r d ı . YORUM LAR Ll QUAN: Eski kom utanlar sürekli değişik taktikler uygulayarak düşmanın aklını karıştırıyor, b ir oradan b ir buradan yaptıkları baskınlarla düşmanı korkutup, düzenini bozuyorlardı. Bu d u ­ rumda düşman kendisini toparlayıp plan yapm ak için zaman b u ­ lamıyordu. SUN TZU 18. " D ü z g ü n bir ş e k i l d e s a l dı r ı için i l e r l e m e k t e o l an k u v v e t l i bir d ü ş m a n k a r ş ı s ı n d a ne y a p a r d ı n ı z ? " d i y e s o r u l d u ğ u n ­ da " D ü ş m a n için ç o k ö n e m l i o l an bir ş e y i e l i m e g e ç i r ­ m e y e çal ışır, s o n r a da d ü ş m a n ı n a m a n d i l e m e s i n i b e k l e r ­ di m. " di ye c e v a p v e r i r l e r d i . YORUM LAR W A N G XI: Kendinize avantajlı b ir pozisyon seçip yerleştikten sonra özel baskın timleriyle düşmanın iaşe yollarını kesin. Düş­ man sizin planınıza uymak zorunda kalacaktır. CHEN HAO: Düşman için ço k önem li olan şeyden kastedilen yalnızca düşmanın dayanakları olmayıp düşman tarafından ö ­ nem li bulunan h e r şeydir. SUN TZU 1 9. S a v a ş t a s ü r a t a n a s i la h t ı r . D ü ş m a n ı n hazır o l m a d ı ğ ı anı k ol layı n. B e k l e n m e d i k y o l l a r d a n g e ç i p , k o r u n m a s ı i hmal edilmiş noktalardan vurun.

21 I

YORUM LAR CH EN HAO: Düşmanı hazırlıksız, tedbirsiz ve plansız yakalam a­ nın en önem li aracı sürattir. Tereddüt, düşmana çalışacaktır SUN TZU 2 0 . D ü ş m a n t o p r a k l a r ı n ı i şgal e t m e k t e ol an bir o r d u n u n p r e n s i p l e r i ş u n l a r d ı r : D ü ş m a n ı n i çi ne ne k a d a r g i r e r s e n i z a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a k i d a y a n ı ş m a o k a d a r ar t ar . Düşmanı a s ke rl e ri n iz a ras ın da ki da y an ış m a yo k eder. YORUM LAR DU MU : Düşman topraklarını işgalde kullanılacak ana doktrin, askerin düşman ülkesinin ne kadar derinine girerse savaşa o d e ­ recede konsantre olacağı, tek düşünce etrafında toplanarak ölü­ m üne savaşacağı prensibine dayalıdır. Böyle b ir orduyu yenm ek hemen hemen imkansızdır. SUN TZU 21 . Z e n g i n ü l k e l e r e g i r d i ğ i n d e , o r d u n u b e s l e y e b i l e c e ğ i n akınlar düzenle. 22. A d a ml a r ı n ı n d u r u m u n d a n e m i n ol. Ü c r e t l e r i n d e n aşırı ke s i n t i y a p m a . Ener j i ni , g ü c ü n ü y o ğ u n l a ş t ı r . O r d u n u s ü r e k l i h a r e k e t h a l i n d e t ut , d e ğ i ş i k h a r e k a t pl an l a r ı g e l ­ iştir. YORUM LAR W A N G XI: Tüm enerjini birleştir, ekstra gücünü elinde tut, duru­ m unu gizle, planlarını sakla, düşmanca anlaşılmaz olup düşm a­ nın açığını gözle.

2I2

SUN TZU 23. A s k e r l e r i n i kaçışı n o l a n a k s ı z o l d u ğ u n o k t a l a r a s ü r ki, ö l e s i y e s a v a ş s ın l a r . Ö l ü m l e karşı k a r ş ı ya ol an bi r a s k e r i n b e c e r e m e y e c e ğ i iş y o k t u r . Öl üm t e h l i k e s i ile karşı k a r ş ı şıya ol an a s k e r l e r de s u b a y l a r da g ü ç l e r i n i n z i r v e s i n e ç ı ­ karlar. 24. Çıkış y ol la r ı kapal ı , k a ç m a o l a n a ğ ı k a l m a y a n a s k e r l e r korku d u y g u s u n u yitirirler. Direnme güçleri so n s u zl a s ı n Hele, bir de y a b a n c ı t o p r a k l a r d a y s a , i natçı bir c e p h e o l u ş t u r u r l a r . Y a r d ı m g e l m e s i de z o r g ö z ü k ü y o r s a , sıkı bir m ü c a d e l e verirler. YORUM LAR ÇAO

ÇAO:

Çaresiz insanlar ölümden korkmazlar. SUN TZU

25. B ö y l e bir d u r u m d a a s k e r l e r i n i z e m i r b e k l e m e y e bi le g ö r ­ m e d e n k u l ak l a r ı k i r i ş t e ol ur; v e r d i ğ i n i z her e m i r a n ı n d a y e r i n e g et i r i li r ; sını rsı z s a d a k a t g ö s t e r i r l e r , her k o n u d a sonsuz güvenebileceğiniz askerlere dönüşürler. YORUM LAR DU MU : ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalan savaşçılar ast d e ­ meden üst demeden aynı amaç çevresinde toplanırlar. Bu d u ­ rumda hiç bir uyarıya gerek kalmaksızın dikkatli ve uyanık olur, emirlere sadık kalırlar. SUN TZU 26. A s k e r a r a s ı n d a k i batıl i t i ka t l ar ı , k e h a n e t l e r i d u r d u r . O z a m a n ö l ü m d e n b a ş k a k o rk u kal maz. 27. A s k e r l e r i m i z p a r a y a ç o k ö n e m v e r m i y o r l a r s a bu z e n g i n olmak

i s t e m e m e l e r i n d e n değildir.

Ö m ü r l e r i ç o k u z u n o l m u y o r s a , bu da k e s i n l i k l e ö l m e k i s ­ te m e le rind e n değildir. 28. A s k e r l e r i n i z e s a v a ş e mr i v e r d i ğ i n i z d e , i ç l e r i n d e h ü n g ü r , h ü n g ü r a ğ l a y a n l a r , zı r hl ar ı nı g ö z y a ş l a r ı y l a y ı k a y a n l a r ç ık a b i l i r . A n c a k s a v a ş a g i r d i k l e r i n d e her b i r i s i ni n bi r k a h ­ raman o la c a ğ ı n d a n şüph eniz olmasın. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Savaşçı savaşa girerken başka çare kalmamışsa, malını mülkünü bırakır. Savaşçının ağlaması ölümüne savaşaca­ ğının göstergesidir DU MU: D eğerli mallara sahip asker malını bırakmak istem edi­ ğinde ölümüne savaşacak ruhu yitirir. Bu da onun sonu olur. WANG

XI:

Ağlamalarının

tek nedeni heyecanlanmış olmalarıdır SUN TZU

2 9 . Ust a s a v a ş t a k t i s y e n i çı n g ı r a k l ı y ıl a n a b e n z e r. K a f a s ı n a s a l d ı r ı r s a n , k u y r u ğ u n d a k i z e h i r l e s a l dı r ı r ; k u y r u ğ u n a s a l ­ dırırsan, dişl eri ni geçirir; g öv d es in e sal dır ır sa n, hem d i ş ­ leri ile h e m de k u y r u ğ u ile sal dırı r. YORUMLAR Z HA N G Y U: Usta'nın bu öğretisi savaş hattı metodunun tem eli­ dir. Sekiz Klasik Savaş Manevrası isim li el kitabında bu konu; "ordunun ardını ön, önünü ard yap ki ordunun aynı anda d ö rt b a ­ şı sekiz kuyruğu olsun. Ordunun başı h e r yerde olduğunda düş­ man ortadan saldırıya geçmişse ordun hem başı hem de kuyruğu ile ısıracaktır, "sözleriyle işlenmiştir. SUN TZU 30. Bana, " B i r o r d u ç ı n g ı r a k l ı y ı l ana b e n z e y e b i l i r m i ? " di ye s o r a c a k o l u r s a n ı z , c e v a b ı m " E v e t , " tir. A r a l a r ı n d a a n l a ş m a z l ı k ol an

214

K o m u t a n Wu ile K o m u t a n

Y u e h ' i n a s k e r l e r i aynı t e k n e d e n e h r i g e ç e r k e n bi r f ı r t ı n a ­ ya y a k a l a n a c a k o l u r l a r s a , sol elin s a ğ el e y a r d ı m ı gi bi bir a r a y a g e l e c e k l e r d i r . YORUMLAR MEI Y AO CH E N :

Bu gücü sağlayan faktör pozisyonun gücüdür. SUN TZU

3 1 . S a v a şt a z a f e r için, a t l a r ı mı z ı n k o ş u m l a r ı n a , s a v a ş a r a ç ­ larımızın t o p r a k t a k i i z l e r i ne g ü v e n y e t e r l i d e ğ i l d i r . YORUMLAR DU MU : Saı/aş alanında atların koşumları sadece atları b ir çiz­ gide tutm ak amacıyla kullanılır. Savaş arabalarının tekerleklerinin gömülmesi sadece onların kımıldamamasını sağlayabilir. Ancak bunların hiçbiri askere güven verip, zaferi sağlayamaz. Güvenin ve zaferin yolu değişikliklere uyum sağlamaktan, askerleri ölüm ­ cül noktalara sürerek ölümüne savaşmalarını sağlamaktan, b ir­ birlerine iki el gibi yardımcı olmalarını düzenlemekten geçer. SUN TZU 32. S a v a ş t a bir o r d u n u n y ö n e t i m p r e n s i b i a s k e r için y ü k s e k bir c e s a r e t s e v i y e s i b e l i r l e m e k ve her a s k e r i n bu s e v i y e ­ ye u l a ş ma s ı n ı s a ğ l a m a k t ı r . 33. G ü ç l ü l ü k ile z a y ı f l ı ğ ı n aynı a n d a nasıl en iyi k u l l a n ı l a c a ğ ı s o r u s u n u n cevabı arazi poz is yo nla rı nd ak i s e ç i m le r d e d ir . YORUMLAR CHEN HAO: Emirlerin açık ve kesin olduğu ordularda cesur as­ ker kendi kendine ilerleyemez, korkak asker kendi başına geriye çekilemez. O zaman ordu tek birlik haline gelir. Z HA N G YU: Arazinin avantajlarından tam elindeki asker zayıf da olsa kazanabilirsin.

2\5

olarak yararlandığında

SUN TZU 34. i şi ni n ehli k o m u t a n o r d u s u n u s an k i bi r ki şiyi y ö n e t i r gi bi , elinden t u t a r a k y ö n e te n komutandır. YORUMLAR DU ğin

M U : Çaresizlik içindeki askerin yönetim deki kolaylık, mecazıdır. SUN TZU

askerli­

35. Çok k o n u ş m a y a r a k , gi zl i l i ği g ü v e n a l t ı n a a l m a k ; d i m d i k d u r u p , a d a l e t l i o l a r a k di si p l i n i s a ğ l a m a k k o m u t a n ı n g ö r e ­ vi dir. YORUMLAR MEI Y AO C H E N : Sessizlik içinde göze çarpmadan kaldığınız sü ­ rece düşmanınız gerçek durumunuzu anlayamayacaktır. Askeri­ nize adaletle ve disiplinle davrandığınız sürece hiç b ir düşman sizi rahatsız edemeyecektir. Z HA NG YU: Bilge komutanın em irleri sakin ve derinlerde gizli-' dır. Düşman asla sezemez. Yönetimi de adaletli ve disiplinlidir. Hiç b ir düşman böyle b ir komutanı hafife alamaz. SUN TZU 36. S u b a yl a r ı n ı n , a s k e r l e r i n i n kafası nı g e r e k t i ğ i n d e yanl ı ş r a p o r ve o l a y l a r l a karı ştı rıp, her şe y i s o r g u l a m a l a r ı n ı e n g e l l e m e s i n i de b i l me l i d i r. YORUMLAR LUI QUAN: Bunun gerçek nedeni savaşın başında henüz planla­ rın olgunlaşmamış olmasıdır. Komutanlar başlangıç stratejilerini emrindekilerle hazırlamaktansa sonuçtaki zaferin tadını birlikte çıkarmayı tercih eder.

216

DU MU ve Z H A N G YU: Bu sözlerin öğretisi bizce askerin b ir şey bilmeden emirlere itaat etm esi gerektiğidir. SUN TZU 37. Savaş d ü z e n l e r i n i , p l anl ar ı nı d e ğ i ş t i r e r e k , d ü ş m a n ı n ı n k en d i o r d u s u h a k k ı n d a s a ğ l ı k l ı bi l gi e d i n m e s i n i ö n l e m e l i ; y e r i n i d e ğ i ş t i r i p , dol ayl ı , karı şı k y o l l a r ı t e r c i h e d e r e k d ü ş ­ m an da n esas amacını sak lam ayı başarmalıdır. YORUMLAR Z HA N G YU: Gerçek amacınızı kimse anlamadığında zafer kesin­ dir. Beyaz Dağların ünlü bilgesinin dediği gibi, "askeri operasyon­ larda aldatmacaların kullanılmasının gerçek nedeni, yalnızca düşmanı yanıltmak değildir. Kendi birliklerini de aldatarak körü körüne emrinde tutm ak da yararlı b ir araçtır." SUN TZU 38. Or du k o m u t a n ı , en k ri t i k a n d a , y ü k s e k bir y e r e t ı r m a n ı p a l t ı n d a k i m e r d i v e n i a t m a s ı n ı b i l m e l i d i r . Elini g ö s t e r m e ­ den o r d u s u n u d ü ş m a n i çi ne b a ş k a t ü r l ü s ü r e m e z . 39. G e m i l e r i n i y a k a r , y i y e c e k k az an l a r ı n ı kırar; o r d u s u n u k o yu n s ü r ü s ü gi bi bir o t a r a f a , bir bu t a r a f a y ö n e l t e r e k y ö n ü n ü n anlaşılmasına olanak ya ra tm az .

YORUMLAR ÇAO ÇAO: Komutanın bunu yapmaktaki amacı askerin fikir b irli­ ğinde olmasını sağlamaktır. Ll QUAN: Savaştan zaferle dönen ordu ardındaki gem ileri ve köprüleri yakarak aynı ülkü çevresinde toplanan ordudur. Asker, komutanın planını bilmediğinde tıpkı b ir koyun sürüsü gibi ko­ mutanının peşinden gider

217

SUN TZU 4 0 . D ü ş m a n ı k e n d i p l a n ı n a u y gu n bir n o k t a y a s ü r e r e k , t e h l i ­ k e y e d ü ş m e s i n i s a ğ l a m a k k o m u t a n ı n en ö n e m l i g ö r e v ­ lerindendir. 41 . Dokuz arazi t ü r ü n ü n her bi ri ne g ö r e a l ı n a c a k ö n l e ml e r , s al dı r ı ya v ey a s a v u n m a y a y ö n e l i k t a k t i k l e r ile insan d o ğ a s ı n ı n ana k a n u n l a r ı n ı m u t l a k a ö z e n l e ç al ış mal ıdı r . YORUM LAR DU MU: Komutan gerileme ya da ilerlemenin avantajları ile d e ­ zavantajlarından bahsettiğinde esas amacı, arazi faktörünün in ­ san üzerindeki etkilerini kullanmaktır SUN TZU

4 2 . D ü ş m a n a r a z i s i n d e i l e r l e r k e n g e n e l p re n s i p , ne k a d a r ileri g i d i l i r s e a s k e r i n o k a d a r d a y a n ı ş m a g ö s t e r e c e ğ i p r e n s i b i d i r . Sınır y a k ı n l a r ı n d a ise t a m t e r s i n e k a r g a ş a d a h a ol asıdır. 4 3 . Ke n d i ül keni a r d ı n d a bır akıp, k o m ş u a r a z i y e g i r d i ğ i n d e , k r i t i k a r a z i d e s i n d e m e k t i r . Dö r t y ö n d e i l e t i ş i m k u r u l a b i l i yorsa, birleşen yolların bu lu ndu ğu a n a h ta r arazidesindir. 4 4 . Bir ül keni n i ç l e r i ne g i r d i ğ i n d e c i dd i a r a z i d e s i n . D ü ş m a n a r a z i s i n d e f a z l a i l e r l e m e d i ğ i n d e b u l u n d u ğ u n ar az i y ak ı n ar azi di r . 4 5 . D ü ş ma n ı n s a ğ l a m k a l el e r i g e r i n d e kal mış, ö n ü n d e ise d a r g e ç i t l e r b u l u n m a k t a y s a bu a r a z i ye k u ş a t ı l m ı ş arazi deni r. Çıkış ol a n a ğ ı y o k s a bu a ra z i ye Ümi t s i z Arazi deni r. 4 6 . Bu d u r u m d a , d a ğ ı n ı k a r a z i d e a d a m l a r ı m a a m a ç bi rli ği aşı l ar ı m. Ya k ı n a r a z i d e ise, t ü m b i r l i k l e r i m i n a ra s ı n d a y a kı n t e m a s o l m a s ı n a b a k a r ı m .

218

47 . i hti l af l ı a r a z i d e , a r t ç ı b i r l i k l e r i m e d i k k a t e d e r , h ı z l a n d ı r ı ­ rım. 48 . Açı k a r a z i d e , d i k k a t i m i s a v u n m a m ü z e r i n d e y o ğ u n l a ş ­ t ı r ı r ı m. B i r l e ş e n y o l l a r ı n b u l u n d u ğ u a n a h t a r a r a z i d e m ü t t e f i k l e r i m l e i ş b ir l i ğ i ni a r a r ı m . 49 . Ci ddi a r a z i d e m a l z e m e i k m a l i n i g ü v e n c e al tı n a a l m a y a ç al ı şı r d ı m. Z o r a r a z i d e ise d i k k a t i m i o r d u m u d u r m a k s ı z ı n ilerletmeye verirdim. 50. Kuşa t ı lmı ş a r a z i d e o r d u m u n g e r i ç e k i l m e y ol l a r ı nı k a p a ­ t ı r d ı m . Ü mi t s i z a r a z i d e , a s k e r l e r i m e h a y a t l a r ı nı n k u r t u l ­ ma sı nı n ü m i t s i z o l d u ğ u n u s ö y l e r d i m . 51 . Bunun n e d e n i , d ü ş m a n t a r a f ı n d a n k uş a t ı l d ı ğı n ı , y a r d ı m g e l m e s i n i n o l a n a k s ı z o l d u ğ u n u bi l en a s k e r d e o l a ğ a n ü s ­ tü i nat çı bir d i r e n i ş g ü c ü , sı nı rsı z bir s a v a ş m a i s t e ğ i n i n o r t a y a ç ı k a c a ğ ı n ı ; a s k e r l e r i m i n t e h l i k e a l t ı n d a her e mr i yerine getireceğini bilmemdir. YORUMLAR DU M ü : Asker düşman tarafından kuşatılmadıkça düşmana dire­ nerek zafere ulaşacak kararlığa sahip olamaz. Ancak çaresizlikle karşı karşıya kaldıklarında birlik beraberlik içinde savunmalarını oluştururlar. MENG SHI:

Korku yollarında ilerleyen asker her emre itaat eder. SUN TZU

5 2 . D u r u m u n u b i l m e d i ğ i m i z k o m ş u p r e n s l e r l e i ş bi r l i ği y a p a ­ m a y ı z . Ö n c e d e n u ç u r u m l a r ı n ı , b a t a k l ı k l a r ı nı , d a ğl ar ı n ı , o r ­ ma nl a r ı nı , t u z a k l a r ı n ı b i l m e d i ğ i m i z t o p r a k l a r d a n bir o r d u ­ yu g e ç i r m e k akıl işi d e ğ i l d i r . Y ö r e y i bi len k ı l a v u z l a r d a n y a ra r la n m a d ı k ç a , do ğanın sağladığı avantajları ku lla na ­ mayız.

219

53. Sa v a ş ç ı bir p r e n s a ş a ğ ı d a k i d ö r t , beş p r e n s i b i g ö z ardı ed e me z . 54. Sa v a ş ç ı bi r p r e n s g ü ç l ü bir ü l ke y e s a l d ı r d ı ğ ı n d a g e n e ­ r a l l i k t e k i ust a l ı ğ ı nı , d ü ş m a n k u v v e t l e r i n i n b i r l e ş m e s i n i e n g e l l e m e k t e k i başarısıyla g öste rir. Kendisini d ü ş m a n a o l d u ğ u n d a n g ü ç l ü g ö s t e r i p , d ü ş m a n ı n ol ası m ü t t e f i k l e r ­ ini k ar ş ı sı n a ç ı k m a k t a n caydır ır. YORUMLAR W A N G XI: Düşmanın planını çözüp, anladığında arazi koşullarını kullanarak yapacağın manevralarla düşmanı çaresiz bırak. Bu durum da en güçlü ülkeler bile karşına çıkacak büyüklükte b ir o r­ duyu kuramayacaktır. ZHANG YU: Güçlü b ir ülkeye saldırı için yalnızca sahip olduğun güç ve zenginliğe güvenecek olursan, askerin verdiği kayba tepki göstererek arkanda s a f olmayacaktır. Aralarında anlaşmazlık ci­ lan ülkelere güçlü b ir orduyu gösterdiğinde ise düşman liderleri senden ürkerek başka ülkelerle ittifa k kurma cesaretini g östere­ meyeceklerdir. SUN TZU 55. D i ğ er ü l k el er l e i şb i r l i ğ i y a p m a k t a n y a da o n l a r d a n y a r d ı m i s t e m e k t e n s e , k e n d i gizli pl a n l a r ı nı u y g u l a y a r a k d ü ş m a n ­ l arının başını d ö n d ü r ü r , k o r k u t u r . B u n u b a ş a r d ı ğ ı n d a , d ü ş m a n k e n t l e r i n i f a z l a z o r l a n m a d a n el e g e ç i r i r , d ü ş m a n kr al l ı kl ar ı nı s o n a e r d i ri r. YORUMLAR Z H A N G YU: M üttefik ve yardımcılar için çaba gösterm em en ha­ linde izole edilip, yardımsız kalırsın. Ülkende yeterli otoriteyi ku ­ ramadığın taktirde halkın seni terkeder, ülken zayıflar. Kişisel ö f­ keni kontrol edemeyip komşularını şiddetle tehdit ettiğinde ise as­ lında kendi ülkeni yok edersin. Bu konudaki başka b ir yorum ise düşmanın olan ülke hal­ kını birleştiremeyip, askerini toplayamıyor, m üttefikleriyle b ir a ra ­

ya gelemiyorsa bu durum da düşmanının temas yollarını kes, o to ­ ritesini iyice yitirm esini sağla ki düşman kalelerini, ülkesini kendi arzun çerçevesinde elde edebileşin. SUN TZU 5 6. A s k e r l e r i n e kural dışı ö d ü l l e r v e r , ö n c e k i p l a n l a rı n d ı ş ı n ­ da da e m i r l e r buyur . B u n l a r ı h a k k ı y l a y a p t ı ğ ı n d a , o r d u n u t ı pkı t e k ki şi l i k bi r b i r i m m i ş gi bi y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n . YORUMLAR M El Y A O C H E N : Önceden tespit edilmiş ödüllerin ötesinde lebilecek ödüllerin yararını göz önünde tut. Düşmanın da yönde kendi askerine verdiği sözleri takip et.

veri­ aynı

J İA Lİ N : B ir şatoyu ya da ülkeyi ele geçirm ek istediğinde ülkende uygulamadığın ceza veya ödüller koy. H er zamanki kuralların dı­ şında hüküm et kararları al, uygula. SUN TZU 5 7 . A s k e r l e r i n e pl anı d e ğ i l , g ö r e v i s öy l e . S o n u c u , p a r l a k s a g ö s t e r . D u r u m s ı k ı n t ı l ı y s a s akı n bir ş e y s ö y l e m e . YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Askere stratejini anlatmaya kalkma, kendilerin­ den sadece savaşmalarını iste. Onlara kazanacaklarını anlat. Başlarına gelebileceklerden asla söz etme. W A N G X I : Gerçeğin sızması, stratejinin anlaşılmasına neden o ­ lacaktır. A sker endişelendiğinde tereddüt edecek, korkuya kapıla­ caktır Z H A N G YU: İnsan maya müsaittir.

psikolojisi korkudan

11

uzaklaşıp,

ödüle

koş­

SUN TZU 58. O r d u n u ö l ü m t e h l i k e s i n e , z o r l u k l a r a sür; z a f e r l e d ö n e ­ cekt i r. 59. i nsan d o ğ a s ı g e r e ğ i z o r a d ü ş m e d i k ç e y e t e n e k l e r i n i s o ­ nuna kadar kullanmaz. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : A sker zorda kalmadıkça kendisini savaşa tam olarak konsantre etmez. Gerçek tehlike ve zorlukla karşılaştıkla­ rında kazanmaları ya da kaybetm eleri tümüyle böyle zamanlarda ne yapabileceklerine bağlıdır. SUN TZU 60. Savaşt a z a f e r , k en d i k o n u m u n u d ü ş m a n h e d e f l e r i n e g ö r e a y a r l a m a k l a gel ir. 61 . D üş man s a f l a r ı n ı n a r d ı n a i natl a s a r k m a k , s o n u n d a ma n k o m u t a n ı n ı ö l d ü r m e b a ş ar ı s ı nı g e t i r e c e k t i r .

düş­

62. Buna i nce h e s a p l a k a z a n m a k de n i r. YORUMLAR DU M U : Düşmana saldırmayı arzuladığında düşman hatları ara­ sında b ir açık görem iyorsan yapacağın iş kendi form unu düş­ mandan gizleyip, izlerini yok etm ektir. Düşmanı gizlice takip e ­ derken, sürprizi baskınlar yapmaya da hazır olmalısın. Düşman senden oldukça güçlü olduğundan seni h o r görüyorsa, kendini olduğundan daha da zayıf ve teslim olmaya hazır göster ki seni küçüm seyerek ağırlaşsın. Gevşediği anı iyi takip e t ki tam rahata erip açık verdiğinde vurabilesin. Düşman artık evine dönmeye hazırlanmaya başlamışsa yol ver geçsin. Dönüş yolunda peşinden takip edip zayıf anını kolla. Düşmanın yolu açık olduğu sürece savaş arzusu sönük ka­ lacaktır. Bundan yararlan. Bu teknikler düşmanın davranışlarının doğurduğu taktiklerdir.

222

Z H A N G YU: Başta kendini düşman hareketlerine göre adapte et. Sonra uygun zamanda komutanlarını imha et. Görev ustalığı diye buna derim. SUN TZU 63. K o m u t a y ı el e a l d ı ğ ı n d a , c e p h e d e k i ön y o l l a n k a p a t , r e s mi kayı t l ar ı y o k et, e l ç i l e r i n g e ç i ş i n i e n g e l l e . YORUMLAR ZHANG YU: B ir kere üst düzey kararlar verilip askeri strateji b e ­ lirlendiğinde sınırlar kapatılıp, resm i kayıtlar imha edilm elidir ki casuslar dışarı sızıp bilgi taşıma fırsatı bulamasın. SUN TZU 64. Savaş k o n s e y i n d e k a r a r l ı ol, d u r u m k o n t r o l ü n ü el i ne al. YORUMLAR MEI Y A O Ç H E N : kararlılık ketum luk

Saı/aş konseyindeki planlam adaki sağlayacaktır.

sertlik

ve

SUN TZU 65. D ü ş m a n ı n a ç ı k b ı r ak t ı ğı k a p ı d a n i çeri dal. 66. D ü ş ma n ı n k u t s a l v a r l ı k l a r ı n ı el e g e ç i r e r e k d ü ş m a n ı zo r l a. Düşman birliklerinin ilerleme zamanlamasını öğrenm enin bir y o l u n u bul. 67. Güçl er i ni h a z ı r l a m a d a n b i t i r i c i s a v a ş a g i r m e . 68. D ü ş ma n ı n a ç ı ğ ı nı b u l u n c a y a k a d a r y e n i g e l in gi bi ç e k i n ­ ge n ol; a ç ı ğ ı b u l d u ğ u n an y a b a n t a v ş a n ı gi bi fırl a. D ü ş m a n için a r t ı k ç o k g e ç t i r .

223

B ö l ü m XII

ATEŞLE SALDIRI SUN TZU 1. A t e ş l e sa l dı r ı nı n beş y o l u v a r d ı r. B i r i n c i s i a s k e r l e r i k a mp a n ı n d a y a k m a k t ı r . İ ki nci si m a l z e m e d e p o l a r ı n ı y a k m a k t ı r . Ü ç ün cü sü ma lze me taşıyan araçları ya km a k; d ö rd ü n c ü s ü ise d ü ş m a n ı n s i l ah, m ü h i m m a t d e p o l a r ı n ı y a k m a k t ı r . B e şi n c i yol da d ü ş m a n b i r l i k l e r i n i n a r a s ı n a a t e ş a t m a k t ı r . 2. Sal d ı r ı ya g e ç m e n i n en ö n e m l i k o ş u l u a t e ş o l a n a k l a r ı n a s a h i p o l ma k t ı r . Ge r e k l i m a l z e m e her an hazır t u t u l m a l ı d ı r . 3. A t e ş l e s al dı r ı nı n m e v s i m i , y a n g ı n b a ş l a t m a n ı n özel g ü n ­ leri var dı r . 4. U y g u n m e v s i m havanı n k ur u o l d u ğ u a y l a r o l up ; özel g ü n ­ ler r ü z g a r ı n y ü k s e l d i ğ i g ü n l e r d i r . 5. A t e ş l e sal dı rı e s n a s ı n d a beş o l as ı l ı ğ a hazır o l un m a l ı d ı r . 6. (a) A t e ş d ü ş m a n k a m p ı n a y a k l a ş t ı ğ ı n d a d ü ş m a n a g e c i k ­ m e d e n sal dır. 7. (b) A t e ş d ü ş m a n a y a k l a ş t ı ğ ı h a l de d ü ş m a n a s k e r l e r i hala s e s s i z ise, b ek l e. Sa l d ı rma . 8. (c) A l e v l e r y e t e r l i y ü k s e k l i ğ e u l a ş t ı ğ ı n d a s a l d ı r m a k için k o ş u l l a r u y g u n s a sal dır; y o k s a , o l d u ğ u n y e r d e kal. YORUMLAR DU M U : Genel olarak ateşin savaş aracı olarak kullanılmasındaki amaç düşman içinde karışıklık yaratarak kendine saldırı fırsatı yaratmaktır. Yoksa düşmanı ateşle yok etm ek mümkün değildir.

Saldırı için en uygun an ateşin yükseldiği andır; yoksa ateşin düşman tarafından kontrol altına alındığı sırada saldırm ak akıl işi değildir. Sun Tzu Hoca bizlere ateş kullanımında çabuk davran­ mamızın gerektiğini öğretiyor SUN TZU 9. (d) D ı ş a r ı d a n a t e ş l e s a l dı r ı o l a n a k s ı z s a , k a m p ı n i ç i n d e kendi k e ndin e ya ngın çıkmasını b e k l e m e . Uygun zama nı b e k l e y i p , sal dır. YORUMLAR Z H A N G Y U: Düşman kampında yangın çıkarm ak için beklem ek zorunlu değildir. Yangın düşman kampının çevresinden de başla­ tılabilir önem li olan uygun zamanda uygun saldırı fırsatının ya­ ratılmasıdır. SUN TZU 10. ( e ) Y a n g ı n ı b a ş l a t t ı ğ ı n d a , r ü z g a r ı n a r d ı n d a kal. R ü z g a r a karşı s a l d ı r m a . YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Ateşin m om entine karşı saldırm ak sonuç g e tir­ mez. Düşmanın sonuna kadar savaşacağı kesindir. SUN TZU 1 1 . G ü n d ü z ç ı k a n r ü z g a r uzun s ü r e l i d i r . G e c e e s i n t i l e r i ise ç a b u k d i n e r. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Gündüz başlayan rüzgar gece geldiğinde, gece başlayan rüzgar ise gündüz olduğunda duracaktır. Bunu sakın unutma.

225

SUN TZU 12. Her o r d u d a a t e ş l e ilgili bu beş o l as ı l ı k ç o k iyi b i l i n m e l i , y ı l dı z l ar ı n h a r e k e t i i z l e n me l i , a t e ş l e sal dırı özel g ü n l e r i takip edilmelidir. •

YORUMLAR

Z H A N G YU: A teşi kullanarak düşmana saldırıyı bilm ek yeterli değildir. Aynı şekilde düşmanın ateşle saldırısına nasıl karşı ko ­ nacağını da bilmeye zorunluyuz. Yangın kullanımında hava ko ­ şullarını takip ederek hava koşullarının kullanımı prensibine sıkı sıkıya bağlı kalmalıyız. SUN TZU 1 3. A t e ş i sa l dı r ı a r a c ı o l a r a k k u l l a n m a k z e k a b e l i r t i s i d i r . Suyu sal dı r ı ar a c ı o l a r a k k u l l a n m a k ise g ü ç g ö s t e r g e s i d i r . 14. Suyl a d ü ş m a n d u r d u r u l a b i l i r , a m a t ü m o l a n a k l a r ı e l i n d e n a l ı n a ma z . YORUMLAR Z H A N G YU: Saldırıda ateş kullanımı zaferi getirir. Suyu düşman ordusunu bölm ekte kullanabilirsiniz. Gücü bölünen düşman zayıf düşerken sizin birlikleriniz gücünü korum uş olacaktır. SUN TZU 1 5. G i r i ş i m c i l i k r u h u n u k u l l a n m a k s ı z ı n d ü ş m a n a sa l dı r ı p, sav aş ı k a z a n m a y a ç a l ı ş a n k o m u t a n ş a n s s ı z k o m u t a n d ı r Ç ü n k ü s o n u ç , z a m a n ve k a y n a k k a y b ı n d a n ö t e d e ğ i l d i r . 16. Bi l ge k o m u t a n pl an l a r ı nı ö n c e d e n hazırlar; u s t a k o m u t a n kaynaklarını d e ğ e rl e n d ir ir . 1 7. Avant aj g ö r m e d i k ç e h a r e k e t e t m e ; k a z a n a c a k bir ş e y olm a d ık ç a ordularını kullanma; b u l u nd u ğ u n pozisyon kr i t i k o l m a d ı k ç a s a v a ş m a .

226

YORUMLAR Z HA N G YU: Silahlar uğursuz araçlardır; savaş ise tehlikelerle doludur. Akıllı hüküm darlar savaşta yenilgiden olabildiğince ka­ çınmalı bu nedenle de orduyu küçük amaçlarda kullanmamalıdır. Silah ancak başka çare kalmadığında kullanılmalıdır. SUN TZU 18. Hiç bir h ü k ü m d a r o r d u l a r ı n ı k e n d i ö f k e s i için s a v a ş a s o k m a m a l ı , hiç bir k o m u t a n k e n d i hırsı için s a v a ş a k a l k ­ mamal ı . 1 9. Size bir a v a n t a j s a ğ l a y a c a k s a i l e r l ey i n , y o k s a y e r i n i z d e kalın. 20. Z a m a n l a ö f k e m u t l u l u ğ a , s i n i r l e n m e m e m n u n i y e t e d ö n ü ­ şebi l i r. 21 . An cak, y o k e d i l e n bir kral l ı k asl a y e n i d e n k u r u l a m a z ; ölüler ca nlanam az. 22. Bu n e d e n l e , b i l ge h ü k ü m d a r d i k k a t l i , iyi k o m u t a n t e d b i r l i ol mal ı dı r . Bir ül keyi barı ş i ç i n d e y ö n e t m e n i n , o r d u y u g ü ç l ü t u t m a n ı n y o l u budur. YORUMLAR ÇAO ÇAO:

Orduyu kendi amaçlarınız için kullanmayın.

WA NG XI: Duygularınızda dan başka yarar getirmez.

tutarsızlık size

onur ve itim at kaybın­

Z H A N G YU: Silah kullanımında dikkatli b ir hüküm et ülkesini gü­ venlik içinde yaşatabilir. Savaşı hafife almayan askeri liderin o r­ dusu bütünlük içindedir

227

B ö l ü m XIII

CASUSLUK VE İSTİHBARAT SUN TZU 1 . Y ü z bin a s k e r l i k bir o r d u y u k u r u p , uzak s a v a ş l a r a g ö n d e r ­ mek, hal kın ü z e r i n e b ü y ü k y ü k bi ndi r i r , d e v l e t i n o l a n a k l a ­ rını t ü k e t i r . S a d e c e g ü n l ü k h a r c a m a l a r y ü z bin g ü m ü ş e k a d a r y ü k s e l e b i l i r . Ülke i çi n d e de, d ı ş ı nd a da b ü y ü k k a r ­ gaşalık olacak, tü k e n e n insanlar savaş yol larında d ö k ü l e ­ c e k t i r . Yüz bin a s k e r i n en az d ö r t , b e ş y ü z bin ai le o l d u ğ u d ü ş ü n ü l e c e k o l u r s a , e t k i n i n ne k a d a r g e n i ş bir a l a n d a o l ­ d u ğ u a nl aş ı l ab i l i r . 2.

D ü ş m a n k uv v e t l er , bir kaç g ü n i ç i n d e o l u ş a c a k bi r s o n u ç için y ı l l a r c a karşı karşı ya d u r a b i l i r l e r . B u b ö y l e y k e n , m a a ş ı ­ nın, ö d ü l l e r i n i n d e v a m ı n ı d ü ş ü n e r e k d ü ş m a n ı n d u r u m u n u ö ğ r e n m e y i i hmal e t m e k i ns anl ı k dışı d a v r a n ı şt ı r.

3. Bu ş e k i l d e d a v r a n a n kişi l i der o l a m a z , h ü k ü m d a r ı n a y a r a r ­ lı o l a m a y a c a ğ ı gi bi z a f e r e de u l aş a ma z . 4. B i l ge h ü k ü m d a r l a , iyi bir k o m u t a n ı n n o r m a l a s k e r l e r e o r a n l a ko l ay l ı kl a s av a ş ka z a n ı p , z a f e r e u l a ş ma s ı İ ST İ HBARAT' a bağl ıdır. = 5. Bu i s t i h b a r a t ruh ç a ğ ı r m a k l a g e l m e z . T e c r ü b e ya da h e s a p ­ l a ma y l a da ü r e t i l e m e z . 6. D ü ş m a n ı n d u r u m u nir.

a n c a k b aş k a i n s a n l a r d a n ö ğ r e n i l e b i l i -

7 - B e ş t ü r c a s u s kullanılır. ( a ) Y ö r e s e l c a s u s l ar . (b) iç c as u s l ar . (c) D e v ş i r m e Ca s u s l a r .

228

(d) H ü k ü m l ü C a s u s l a r . (e) H a y a t t a K a l a n C a s us l a r . 8. Bu beş t ü r c a s u s u n h e p s i bir a r a d a k u l l a n ı l d ı ğ ı n d a gi zli i s ­ t i h b a r a t s i s t e m i n i k i m s e el e g e ç i r e m e z . B u n a , i p l e r i n K u t s a l K ul l a n ı m ı d e n i l i r. Bu g ü ç her h ü k ü m d a r ı n en k ı y me t l i k a y n a ğ ı d ı r . 9. Y ö r e s e l c a s u s l a r d a n a n l a ş ı l a n bir b ö l g e d e y a ş a y a n k i ş i ­ lerden haber alma hizmeti almaktır. 10. iç c a s u s d ü ş m a n s u b a y l a r ı n ı n k u l l a n ı mı d ı r . 1 1 . D e v ş i r m e c a s u s l a r , ele g e ç i r i l i p , d ü ş m a n a l e y h i n e k u l l a ­ nılan d ü ş m a n c a s u s l a r ı d ı r . 12. H ü k ü m l ü ya da Ölü c a s u s l a r d ü ş m a n ı y a n ı l t m a k a m a c ı y l a ç e ş i t l i d a v r a n ı ş l a r a y ö n l e n d i r i l i p s o n r a da b i z i m c a s u s l a r ı mı zca d ü ş m a n a bi l i nç l i o l a r a k b e l i r t i l e n c a s u s l a r d ı r . 1 3. Y a ş a y a n c a s u s l a r , d ü ş m a n k a m p ı n d a n h a b e r g e t i r m e y i başaran casuslardır. YORUMLAR Z H A N G YU: İç casuslar düşman yönetim inin hor gördüğü k o ­ m utanlar ile düşman tarafından cezalandırılmış subayların akra­ balarıdır. DU MU : Düşman yönetim inde işini yitirmiş zeki yöneticilerin yanısıra, aşırılıkları nedeniyle cezalandırılmışlar, ve doğaları g e ­ reği açgözlü insanlar vardır. Bunların dışında hak ettiklerine inandıkları mevkilere getirilm em iş olanlarla ülkenin karşılaşacağı zorlukları kendi çıkarları için kullanmayı am açlayanlar da buluna­ bilir. Ayrıca yine yönetim içinde ikiyüzlülük ve aldatmayı huy edinm işler de vardır. Bunların h e r birine gizlice, çeşitli rüşvet yöntem leri ile yak­ laşılarak ülkenin gerçek durum unu öğrenmek, sizinle ilgili ha­ zırlanan planlar hakkında bilgi alm ak m üm kün olabileceği gibi yi-

ne bu tü r insanları kullanarak düşman ülkesinde kargaşa ve ikilik yaratm ak da olasıdır. Ll QUAN: Düşmanın üzerinize gönderdiği casuslara cö m e rt dav­ ranarak kendi yanınıza çekin. Bu tü r devşirme casuslar karşı ca ­ susluk ya da iki taraflı casuslukta kullanılır. W A N G X I : Devşirme casuslar ele geçirilen ve bize b ilg i verilmesi için teşvik edilen ya da düşmana yanıltıcı bilgi verm ek amacıyla geri gönderilen düşman casuslarıdır. Hükümlü casuslar daha çok kendi üstlerince düşmana yanıltıcı bilgi iletm ek üzere kullanılan casuslardır. Bu casusların sonu genellikle ölüm dür; bu yüzden bu tür casuslara ölü casus da denilir. DU Y U: Yanıltıcı bilgi vererek düşman üzerine gönderdiğiniz c a ­ suslar düşman eline geçtiğinde düşman tüm hazırlıklarını bu c a ­ suslardan edindiği istihbarata dayanarak yapacaktır. A ncak g e r­ çek düşman tarafından anlaşıldığında bu casusların sonu ö lü m ­ dür. DU MU : Yaşayan casuslar bilgiyi iki tarafa da taşıyan casuslar­ dır. Yaşayan casusların seçilirken özellikle aptal görünüm lü a n ­ cak zeki, dış görünüm lerinden anlaşılması imkansız cesarette, güçte olan savaşçılar seçilmelidir. Bu tür casusların karşı tarafça satın alınması imkansız olduğu g ibi yine bu casuslar açlık, su­ suzluk, onursuzluk gibi h e r türlü zorluğa aldırış bile etmezler. SUN TZU 14. O r d u i ç i n d e en yaksn t a k i p t e t u t u l a c a k k i şi l er c a s u s l a r d ı r . Ba ş k a hiç bir b i r i m c a s u s l a r k a d a r ö d ü l e layık d e ğ i l d i r . Y e r y ü z ü n d e k i b a ş k a hiç bi r m e s l e k c a s u s l u k k a d a r g i z l i ­ liğe s a h i p d e ğ i l d i r . YORUMLAR DU YU: Kendisine iyi davranılmayan casus dönekleşerek düş­ man için çalışmaya, sizin hakkınızda b ilg i taşımaya başlayabilir. Bu nedenle casuslara zengin ö düller verin ki yaptıkları işe güve-

230

niniz olsun. etm ektedir.

Görevini gizlilikle

yapmayan

casus

kesinlikle

intihar

SUN TZU 15. Doğal ü s t ü n z e k a y a s a h i p o l m a y a n hiç k i m s e c a s u s o l a ­ maz. 16. C a s u s l a r iyilik ve d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z . 17. Ca s u s l a r ı n r a p o r l a r ı n ı a n l a m a k ve d o ğ r u l u ğ u n d a n e m i n o l m a k için i nce z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 18. Uyanı k ol! Her iş için c a s u s k ul l an. YORUM LAR DU

MU:

H er meselenin çözümü önceden edinilen bilgiye dayalı -

SUN TZU 19. Bir c a s u s z a m a n ı g e l m e d e n bir h a b e r i b a ş k a s ı n a v e r m i s ­ se, h e m c a s u s u h e m de h a b e r i al an kişiyi öl dü r . YORUM LAR MEI Y A O C H E N : Casusu öldürmenin nedeni bilgiyi sızdırması, haberi alanı öldürm enin nedeni ise konuşmasını engellemektir. SUN TZU 2 0 . A m a ç i st er bir o r d u y u v u r m a k , i st e r bir ş e h r i z a p t e t m e k , i s t e r s e bir k i şi ye s u i k a s t d ü z e n l e m e k o l s u n , k o m u t a n l a r ­ ın, k o m u t a n y a r d ı m c ı l a r ı n ı n , kapı m u h a f ı z l a r ı n ı n , n ö b e t ç i ­ l erin i s i m l e r i n i ö ğ r e n m e k ö z e l ö n e m e s a h i p t i r . C a s u s l a r ı m ı z ı n a m a c ı bu b i l g i l e r e s a h i p o l m a k t ı r .

YORUMLAR DU MU: Düşmana saldırmadan önce düşmanın yetenekleri hak­ kında bilgi alm ak son derecede önemlidir. O zaman, her b ir düş­ man için kapasitelerine uygun önlem ler alınabilir. SUN TZU 2 1. Dü şma n ı n a r a m ı z a g ö n d e r d i ğ i c a s u s l a r t e s p i t edi l i p, r ü ş ­ v e t l e k a n dı r ı l ma l ı , ele g e ç i r i l i p r a h a t e d e c e k l e r i y e r l e r d e t u t u l m a l ı d ı r . B ö y l e c e onl arı k e n d i s a f l a r ı m ı z a ç e k i p d e v ­ ş i r m e c a s u s y a p a r a k k endi h i z m e t i m i z d e k u l l a n a b i l i ri z . 22. D e v ş i r m e c a s u s l a r ı n bize s a ğ l a y a c a ğ ı b i l g i l e r s a y e s i n d e mah al li ve iç c a s u s l a r ı e l d e e d e b i l i r i z . 23. Y i n e yal nız o n l ar ı n s a y e s i n d e Ölü c a s u s l a r ı k u l l a n a r a k yanı l t ı cı b i l g i l e r i d ü ş m a n a u l aş t ı r ab i l i r i z . 24. Son o l ar a k , y i n e o n l ar ı n s a y e s i n d e Y a ş a y a n c a s u s l a r d a n bilgi al abi l i r i z. YORUMLAR Z HA N G YU: Devşirme casusların vereceği bilgilerle düşmanın içindeki açgözlü ve sizin adınıza çalışabilecek görevlileri bulursu­ nuz. Bu yöntem le ele geçirip çalıştıracağınız çift taraflı casusları düşmanı kandırma yollarını anlamakta kullanıp, düşman aldat­ m ak amacı ile ölü casuslar kullanın. Yine devşirme casusların ve­ receği bilgi ışığında düşmanın gerçek durumunu anlayıp yaşayan casusları düşmana gönderin. SUN TZU 25. Ca sus k u l l a n m a n ı n t e k a ma c ı d ü ş m a n h a k k ı n d a bilgi t o p ­ l ama kt ı r. Bu bi l gi ise, ilk o l a r a k D e v ş i r m e C a s u s t a n a l ı n a ­ bilir. Bu n e d e n l e D e v ş i r m e Ca s u s el ü s t ü n d e t u t u l m a l ı d ı r .

232

26. Eski z a m a n l a r d a Yi n h a n e d a n ı n ı n y ü k s e l m e s i i m p a r a t o r Hsia t a r a f ı n d a n k o n t r o l e d i l e n I Chi h a d ı n d a k i c a s u s l a g e r ç e k l e ş m i ş t i . Aynı ş e k i l d e Ch o u H a n e d a n ı da Y i n ' e b a ğ l ı c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i . YORUMLAR DU MU: Düşmanın gerçek durum unu anlamak ve bu amaçla başka tür casusların da kullanımı devşirme casuslara, döneklere ya da çift taraflı casuslara bağlıdır. Bu nedenle bu casuslara çok iyi davranmak gerekir. SUN TZU 27. O r d u n u n c a s u s l u k k a n a d ı n ı en iyi k u l l a n a n h ü k ü m d a r bi l ge h ü k ü m d a r , en iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise usta k o m u t a n d ı r . C a s u s l u k s o n u ç g e t i ri r . O r d u n u n h a r e k a t t a k i başarı sı c a s u s l a r ı n b e c e r i s i ile or ant ı l ı dı r . YORUMLAR DU MU: Düşmanın durum u bilinmedikçe b ir ordunun operasyona kalkması başarı getirmez. Haber alma ise casus kullanılmadan yapılamaz.