Spoljasnji I Unutrasnji Pristup Knjizevnom Delu

 

POJAM I VRSTE INTERPRETACIJE

Interpretacija je poseban tip analize knjizevnog dela. Ucenje o interpretaciji istice potrebu da se u knjizevno kritickoj analizi podje od osnovnog umetnickog dozivljaja dela. Samo funkcija delova, odnosno elemenata dela u ostvarenju jedinstvenog sklada ima vaznost za interpretaciju. Analiza  jezika igra najvecu ulogu. ulogu. SPOLJASNJI I UNUTRASNJI PRISTUP KNJIZEVNOM DELU Spolj Spo ljasn asnji ji pristu pristup p – najras najraspro prostr stranj anjeni eniji ji nacin nacin prouca proucavan vanja ja knjize knjizevno vnost sti, i, a podrazu podrazumev mevaa  proucavanje istorijske pozadine, socijalne I drustvene sredine u kojoj se javlja kao I spoljasnje uzroke. Unutrasnji pristup – podrazumeva tumacenje I analizu jednog knjizevnog dela kao jedinstvene celine sistema znakova ili kao strukturu znakova koja sluzi u narocitu estetsku svrhu; proucava se gradivo I struktura knjizevnog dela. SLOJEVI KNJIZEVNOG TEKSTA (PO INGARDENU: ZVUKOVNI, ZNACENJSKI SLOJ, SLOJ PRIKAZNIH PREDMETA, SHEMATIZOVANIH ASPEKATA. Slojevi potrebni da se u svakom knjizevnom delu sacuva njegovo unutrasnje jedinstvo I odrzi njegov temeljni znak: 1. sloj GLASOVNO GLASOVNOSTI STI reci reci viseg viseg stupnja stupnja k koji oji se se u njoj njoj izgradju izgradjuju ju 2. sloj JEDINICA JEDINICA ZNACENJA ZNACENJA razlicitih razlicitih stup stupnjev njevaa 3. sloj sloj raznol raznoliko iko sema sematiz tizova ovani nih h NAZORA NAZORA

4. sloj PRIKAZAN PRIKAZANIH IH cetiri PR PREDME EDMETNOS TNOSTI TI I njihove njihove sudbine sudbinedimenziji pozorisnog dela dolazi Ingarden proucavajuci ova slucaja uz dodatak o jezickoj do konkretizacije estetskog predmeta. VIDOVI AUTOROVE TACKE GLEDISTA AUTORSKI PRIPOVEDAC – pripovedanje se poistovecuje sa autorom PRIPOVEDAC PRIPOV EDAC SVEZNALICA SVEZNALICA – pripoveda pripovedacc koji sve zna, prati svoje svoje likove likove kroz razlici razlicite te sredine, govori o njihovom razvitku…  NEPOUZDANI PRIPOVEDAC – pripovedac sa ogranicenim znanjem, koji namerno propusta neke korake OBJEKTIVNI PRIPOVEDAC – pripovedac cija se licnost ne zapaza LIRSKA DIGRESIJA – pripovedac nekada komentarise pojedine postupke svojih likova, prica o svojim osecanjima dopunjujuci tako pripovedanje. JEDNO JED NOLIK LIKA A PERSPE PERSPEKTI KTIVA VA – u modern modernoj oj pro prozi zi autors autorski ki pripov pripoveda edacc se uzivlj uzivljava ava u svet svet

 jednog junaka. MNOGOLIKA PERSPEKTIVA ( POLIFONICNOST) – autorovo glediste se pomera sa jednog lika na drugi lik  FIKTIVNI PRIPOVEDAC autori govore u prvom licu ali se ne moraju poistovetiti sa autorom Za modernu prozu je karakteristicno menjanje gledista. TERMINI: SADRZAJ, TEMA, MOTIV, KOMPOZICIJA SADRZAJ je redosled cinjenica nekog knjizevnog dela onako kako se ono moze prepricati a da se pri tome ne izreknu nikakvi vrednosni sudovi. TEMA podrazumeva predmet o kome se govori u nekom knjizevnom delu I sa kojim je, mahom simbolicno vezana I osnovna ideja dela. Cesto se sama tema pojavljuje I kao naslov dela. MOTIV to su najuze tematske jedinice koje se mogu dalje razlagati. To su delovi u romanu ili  pripovedci u kojima se opisuje jedan predmet , ili jedno lice, ili jedna situacija. Motivi mogu da  pokrecu radnju unapred smenjujuci jednu akciju drugom – dinamicki motiv. Motiv moze I da

slika neku situaciju situaciju (opis (opis prirode, prirode, pred predmeta, meta, licnosti licnosti I njihovih njihovih raspo raspolozen lozenja)s ja)static taticki ki motiv. motiv.

 

Ubedljivo Ubedlj ivost st uvodje uvodjenja nja novih novih motiva motiva,, nuz nuznos nostt njihov njihovog og postoj postojanj anjaa I pri prirod rodnos nostt njiho njihovog vog  povezivanja se naziva motivacija. motivacija. KOMPOZICIJA – knjizevnog dela podrazumeva slozeno jedinstvo koje postoji kako izmedju  pojedinih spoljasnjih, spoljasnjih, formalnih delova jedne knjizevno umetnicke tvorevine, tvorevine, koji obrazuju jednu manje ili vise cvrstu strukturalnu celinu, tako da cini jedinstvo forme (sadrzine) I izmedju te strukturalne celine I onog unutrasnjeg znacenja I smisla koji zrace iz svakog umetnickog dela. Kompozici Kompo zicija ja znaci nacin na koji je delo sastavljeno, sastavljeno, odnosno odnosno napravlje napravljeno no od neki nekih h manj manjih ih delova. Osnovni nacrt mozemo zapaziti vec na osnovu nekih vanjskih cinilaca (stihova, roman  podeljen u nekoliko tomova, glava, odlomaka). Pri analizi kompozicije uzima se u obzir opseg I njegova namena s obzirom na nacin koji se ne zeli preneti publici. VRSTE VRS IN INT TERPRE RPRET TATIV IVN NIH MET METODA ODA: BIOGRA RAF FSKA, FI FIL LOLOSKA, KA, STRUKTURALISTICKA, PSIHOLOSKO-PSIHOANALITICKA METODA

BIOGRAFSKA: analiza I utvrdjivanje onih biografskih podataka koji su izazvali ili uslovili  pojavu, nastanak I razvijanje razvijanje umetnickih ideja ideja povezujuci tako piscev piscev zivot sa njegovim njegovim delom. -smatraju da je delo nedeljivo od njegovog tvorca, a da zivotni uslovi, nasledje, porodicne prilike, uticaji sredine predodredjuju piscev stav I uslov prema zivotu I drustvu kao izvoru pisceve ideje. -zahvalju -zahv aljujuci juci ovoj metodi metodi pravilnij pravilnijee su utvrdjene utvrdjene mnog mnogee pojedino pojedinosti sti kao komp komponent onentii jedn jednog og objektivnog kritickog suda. -priblizava istoriju knjizevnosti -osnivac Sent :Bev (francuski kriticar), Svetislav Vulovic, Barac… FILOLO FIL OLOSKA SKA: utvrdj utv rdjuje uje autent aut enticn icnost osti i knjize knjizevno vnog g teksta tekAntun sta,, epohe epo he kojoj kojoj pri pripad pada, a, odred odredju juje je leksicke,sintaksicke, leksicke,sintaksi cke, morfoloske, fonetske I uopste jezicke I stilske osobenosti rukopisa. -naucni metod koji je doveo do otkrivanja mnogih dela ciji pisci nisu bili poznati I mnogih pisaca koji su anonimno saopstavali svetu svoje misli -jednostrana metoda-u njoj nema ocene I suda o knjizevnim, odnosno umetnickim vrednostima dela -pripada vise nauci o jeziku nego istoriji knjizevnosti. -negovali je I razvijali:Vuk, Djura Danicic… STRUKTURALISTICKA:ovaj metod se izgradio na osnovama strukturalne lingvistike te na ucenju de Sosira(oznacavajuce I oznaceno), teorija informacija, ucenja ruskih formalista, ucenju Klod-Zeli Strasa o analizi izbora I uklapanja znakova potrebnih za utvrdjivanje bitnih strukturnih odnosa. Strukturalisticki metod je zainteresovan oko studija knjizevnih vrsta. Prema Zotmaku pri  povecanju knjizevnosti I povezivanju sadrzaja I oblika treba uzeti u obzir saznajnu I komunikativnu funkciju knjizevnog dela, zato ga treba proucavati kao specificni znakovni sastav. PSIHOLOSKO – PSIHOANALITICKA (Frojd) Polazi od shvatanja da postoje neki motivi u knjizevnosti koji su ucestali I pokusava se odgovoriti na pitanje: Zasto pojedini sklopovi motiva deluju na publiku? Publika nesvesno prepoznaje vlastite psihicke sukobe u knjizevnim delima. Umetnost Umetn ost sluzi sluzi fiktivno fiktivnom m razresenju razresenju unutrasnj unutrasnjih ih napetost napetostii izmedju izmedju podsvesn podsvesnih ih podsticaj podsticajaa I svesnih svesn ih delatnost delatnostii pojedinc pojedinca. a. Proucavaju Proucavaju se zakonitos zakonitosti ti knjizevno knjizevnog g dela kako s obzirom obzirom na knjizevnika koji stvara delo tako I s obzirom na citaoca. Razvija se ucenje o katarzi(prociscenje)