Shiv Lil Amrut
May 8, 2017 | Author: Ashish Raje | Category: N/A
Short Description
Mahesh the Trinity God of Hinduism...
Description
ीशवललामत ृ
ीशवललामत ृ – अयाय पहला अयाय पहला ीगणेशाय नम: ॥ ी सरवयै नम: ॥ ीगुयो नम: ॥ ीसांबसदाशवाय नम: ॥ ॐ नमोजी शवा अप&रमता ॥ आद अनाद मायातीता ॥ पण ू )*+ानंदशा,ता ॥ हे रंबताता जग-रु ो ॥१॥ /यो0तम)यवपा पुराणपुषा ॥ अनादसदा आनंदवन2वलासा ॥ मायाच4चाळका अ2वनाशा ॥ अनंतवेषा जगपते ॥२॥ जय जय 2व8पा9ा पंचवदना ॥ कमा)य9ा शु:चैत;या ॥ 2व,ंभरा कम)मोचकगहना ॥ मनोजदहना मनमोहन जो ॥३॥ भ>व?लभ तूं हमनगजामात ॥ भाललोचन नील@ीव उमानाथ ॥ मतकCं वधन ु) ी 2वरािजत ॥ जा0तसम ु नहारवत जी ॥४॥ पG9रथ2Hय IJपुरांतक ॥ य9प0तमJ Hतापाक) ॥ द9मख2ववंसक मग ृ ांक ॥ 0नLकलंक तव मतकCं ॥५॥ 2वशाळ भाळ कपूर) गौर ॥ काकोलभ9क 0नजभ>र9णा ॥ 2व,ासा9ी भमलेपन ॥ भयमोचन भवहारक जो ॥६॥ जो सग)िथयंतकारण ॥ IJशूलपाणी शाद) ल ु चम)वसन ॥ कंदतात सह ु ायवदन ॥ माया2व2पनदहन जो ॥७॥ जो सिQचदानंद 0नम)ळ॥ शव शांत Rानघन अचळ ॥ जो भानुकोटतेज अढळ ॥ सव)काळ Vयापक जो ॥८॥ सकलकलमलदहन क?मषमोचन ॥ अनंत*+ांडनायक जगर9ण ॥ पYजतातमनरं जन ॥ जननमरणनाशक जो ॥९॥ कमलो[व कमलावर ॥ दशशतमुख दशशतकर ॥ दशशतनेJ सुर भूसुर ॥ अहोराJ याती जया ॥१०॥ भव भवांतक भवानीवर ॥ मशानवासी ]गरां अगोचर ॥ जो वधन ु) ीतीर2वहार ॥ 2व,े,र काशीराज जो ॥११॥ Vयोमहरण Vयालभूषण ॥ जो गजदमन अंधकमद) न ॥ ॐकारमहाबले,र आनंदघन ॥ मदगव)भंजन अज अिजत जो ॥१२॥ अमतगभ) 0नगमागमनुत ॥ जो दगंबर अवयवरहत ॥ उ/ज0यनी महाकाळ कालातीत ॥ मरणे कृतांतभय नाशी ॥१३॥ द&ु रतकाननवै,ानर ॥ जो 0नजजन]च^चकोर चं_ ॥ वेणुपवरमहपापहर ॥ घुLणे,र सनातन जो ॥१४॥ जो उमा`दयपंजकCर ॥ जो 0नजजन`दयाaजbमर ॥ तो सोमनाथ शशशेखर ॥ सौराcदे श2वहार जो ॥१५॥ कैरवलोचन कणासम_ ु ॥ _ा9भष ू ण _ावतार ॥ भीम भयानक भीमाशंकर ॥ तपा पार नाहं /याQया ॥१६॥ नागदमन नागभूषण ॥ नागd _कंु डल नागचम)प&रधान ॥ /यो0तलeग नागनाथ नागर9ण ॥ नागाननजनक जो ॥१७॥ वJ ृ &रशJुजनकवरदायक ॥ बाणव?लभ पंचबाणांतक ॥ भवरोगवैf IJपुरहारक ॥ वैजनाथ अय[त ु जो ॥१८॥ IJनयन IJगुणातीत ॥ IJतापशमन IJ2वधभेदरहत ॥ gयंबकराज IJदोषानलशांत ॥ क8णाकर बलाहक जो ॥१९॥ कामसंधुर2वदारककंठiरव ॥ जगदानंदकंद कृपाण)व ॥ हमनगवासी है मवतीधव ॥ हमकेदार अभनव जो ॥२०॥ पंचमक ु ु ट मायामलहरण ॥ 0नशदन गाती आjनाय गण ु ॥ नाहं जया आद मय अवसान ॥ मि?लकाजन ु) ीशैलवास ॥२१॥ जो श4ा&रजनकांतक2Hयकर ॥ भूजासंतापहरण जोडो0न कर ॥ जेथे 0तkत अहोराJ ॥ रामे,र जग- ु ॥२२॥ ऐसया शवा सवm^मा ॥ अज अिजत *+ानंदधामा ॥ तुझा वणा)वया महमा ॥ 0नगमागमां अतoय) ॥२३॥ *+ानंद jहणे ीधर ॥ तव गुणाण)व अगाध थोर ॥ तेथd बुिद ]च^ तक) पोहणार ॥ न पावती पार तवतां ॥२४॥
कनका_सहत मेदनीचd वजन ॥ करावया ताजवा आणंू कोठून ॥ Vयोम सांठवे संपण ू ) ॥ ऐसd सांठवण कोठून आणंू ॥२५॥ मेदनीवसनाचd जळ आpण सकता ॥ कोणया मापq मोजूं आतां ॥ Hकाशावया आदया ॥ दप सरता केवीं होय ॥२६॥ ध&रJीचd क80न पJ ॥ कुधर क/जल जल]ध मषीपाJ ॥ सुर_म ु लेखणी 2व]चJ ॥ क80न लहत कंजक;या ॥२७॥ तेह तेथd राहल तटथ ॥ तर आतां केवीं क8ं @ंथ ॥ जर तूं मनीं ध&रसी यथाथ) ॥ तर काय एक न होय ॥२८॥ sतीयेचा tकशोर इंद ु ॥ यासी जीण)दशी वाहती दनबंधु ॥ तैसे तुझे गुण कणासंधु ॥ वणvतसd अ?पमती ॥२९॥ सयवती`दयरwमराळ ॥ भेदत गेला तव गण ु 0नराळ ॥ अंत नकळे ]च समळ ू ॥ तोह तटथ राहला ॥३०॥ तेथd मी मंदम0त tकं कर ॥ केवीं 4मूं शकd महमांबर ॥ पर आमसाथ)क करावया साचार ॥ तव गुणाण)वीं मीन झालx ॥३१॥ ऐसे शaद ऐकतां साचार ॥ तोषला दा9ायणीवर ॥ jहणे शवललामत ृ @ंथ प&रकर ॥ आरं भी रस भरन मी ॥३२॥ जैसा घ80न शशूचा हात ॥ अ9रd लहवी पंyडत ॥ तैसे तव मुखd मम गुण समत ॥ सुरस अयंत बोलवीन मी ॥ ३३॥ ोतीं Vहावd सावध]च^ ॥ कं:पुराणीं बोलला ीशुकतात ॥ अगाध शवललामत ृ @ंथ ॥ *+ो^रखंड जd ॥३४॥ नैमषारzयीं शौनकादक सम ु ती ॥ सत ू ाH0त H{ क&रती ॥ तंू ]चदाकाशींचा रोहणीप0त ॥ करं त0ृ | वणचकोरां ॥३५॥ तुवां बहुत पुराणd सुरस ॥ ी2वLणुलला वpण)?या 2वशेष ॥ अगाध महमा आसपास ॥ दशावतार वpण)ले ॥३६॥ भारत रामायण भागवत ॥ ऐकतां वण झाले त| ृ ॥ पर शवललामत ृ अ[त ु ॥ वणsारd Hाशन क8ं ॥३७॥ यावर वेदVयासशLय सूत ॥ jहणे ऐका आतां दे ऊ0न ]च^ ॥ शवच&रJ परमा[त ु ॥ वणd पातकपव)त जळती ॥३८॥ आयुरारो~य ऐ,य) अपार ॥ संत0त संप2^ Rान2वचार ॥ वणमाJd दे णार ॥ ीशंकर 0नजांगे ॥३९॥ सकळ तीथ)तांचे फळ ॥ महामखांचे ेय केवळ ॥ दे णार शवच&रJ 0नम)ळ ॥ वणd कलमल नासती ॥४०॥ सकल यRामाजी जपयR थोर ॥ jहणाल जपावा कोणता मंJ ॥ तर मंJराज शवषड9र ॥ बीजसहत जपावा ॥४१॥ दज ु ा मंJ शवपंचा9र ॥ दोहंचे फळ एक]च साचार ॥ उतरती संसाराण)वपार ॥ *+ादसुरऋषी हा]च जपती ॥४२॥ दा&र_ द:ु ख भय शोक ॥ काम 4ोध sं s पातक ॥ इतुoयांसह संहारक ॥ शवतारक मंJ जो ॥४३॥ त ु ीप ु ीध0ृ तकारण ॥ मु0न0नज)रांसी हा]च क?याण ॥ कता) मंJराज संपुण) ॥ अगाध महमा न वण)वे ॥४४॥ नव@हांत वासरमpण थोर ॥ तैसा मंJात शवपंचा9र ॥ कमलो[व कमलावर ॥ अहोराJ हा]च जपती ॥४५॥ शाांमाजी वेदांत ॥ तीथा)माजी Hयाग अ[त ु ॥ महामशान 9ेJांत ॥ मंJराज तैसा हा ॥४६॥ शाांमाजी पाशुपत ॥ दे वांमाजी कैलासनाथ ॥ कनकादे जैसा पव)तांत ॥ मंJ पंचा9र तेवीं हा ॥४७॥ केवळ परमतव ]च;माJ ॥ पर*+ हd ]च तारक मंJ ॥ तीथ)तांचे संभार ॥ ओवाळू0न टाकावे ॥४८॥ हा मंJ आम Hा|ाची खाणी ॥ कैव?यमागvचा Hकाशतरणी ॥ अ2वfाकाननदाहक *+ा~नी ॥ सनकादक Rा0न हा]च जपती ॥४९॥ ी शू_ आदक8नी ॥ हा]च जप म
ु य चहूं वणv ॥ गह ृ थ *+चार आदक8नी ॥ दवसरजनीं जपावा ॥५०॥ जा@ुतीं वनी येतां जातां ॥ उभd असतां 0न_ा क&रतां ॥ काया) जातां बोलतां भांडता ॥ सव)दाह जपावा ॥५१॥
शवमंJव0नपंचानन ॥ कणv आकpण)तां दोषावारण ॥ उभे]च सांडती Hाण ॥ न लागतां 9ण भम होती ॥५२॥ ;यास मातक ृ ा2व]ध आसन ॥ न लागे जपावा Hीतीक8न ॥ शव शव उQचा&रतां पूण) ॥ शंकर येऊ0न पुढd उभा ॥५३॥ अखंड जपती जे हा मंJ ॥ यांसी 0नजांगे र9ी IJनेJ ॥ आपु?या अंगाची साउल कर पंचच4 ॥ अहोराJ र9ी तयां ॥५४॥ मंJ जपकांलागन ु ी ॥ शव jहणे मी तम ु चा ऋणी ॥ पर तो मंJ गुमुखdक8नी ॥ घेइंजे आधीं 2वधीने ॥५५॥ गु करावा मु
यवण) ॥ भy>वैरा~यदVयRान ॥ सव)R उदार दयाळू पूण) ॥ या ]च;हे क8न मंyडत जो ॥५६॥ मतभाषणी शांत दांत ॥ अंगी अमा0नव अदं भव ॥ अहंसक अ0त2व&र> ॥ तो]च ग ु करावा ॥५७॥ वणा)नां *ा+णो गु: ॥ हं वेदवचनd 0नधा) ॥ हा यापासो0न मंJोQचा ॥ क80न यावा Hीतीनd ॥५८॥ जर आपणासी ठाउका मंJ ॥ तर गुमुखd यावा 0नधा)र ॥ उगा]च जपे तो अ2वचार ॥ तर 0नLफळ जाpणजे ॥५९॥ काम4ोधमदयु> ॥ जे कां Hाणी गु2वरहत ॥ यानी Rान क]थलd बहुत ॥ पर यांचे मुख न पहावd ॥६०॥ वेदशां शोधन ू ॥ जर झालd अपरो9Rान ॥ कर संतांशीं चचा) पूण) ॥ तर गु2वण तरे ना ॥६१॥ एक jहणती वनी आjहांते ॥ मंJ सां]गतला भगवंतd ॥ आदरd सांगे लोकांते ॥ पर तो ग8 ु 2वण तरे ना ॥६२॥ Hय9 येऊ0नयां दे व सां]गतला जर ग ु भाव ॥ तर तो न तरे ]च वयमेव ॥ गु8सी शरण न &रघतां ॥६३॥ मौजीबंधना2वण गायJीमंJ ॥ जपे तो b अप2वJ ॥ वरा2वण वहा)डी सम@ ॥ काय Vयथ) मळोनी ॥६४॥ तो वाचक झाला बहुवस ॥ पर याचे न चुकती गभ)वास ॥ jहणो0न सांHदाययु> गु8स ॥ शरण जावd 0नधा)रे ॥६५॥ जर गु केला भलता एक ॥ पर पूवस ) ंHदाय नसे ठाऊक ॥ जैसे गभाeधासी सjयम ॥ वण)Vय> व8प न कळे ]च ॥६६॥ असो या मंJाचे परु रण ॥ उ^म 9ेJी करावd पण ू ) ॥ काशी कु9ेJ नैमषारzय ॥ गोकण)9ेJ आदक0न ॥६७॥ शव2वLण9 ु ेJ सग ु म ॥ प2वJ थळीं जपावा सHेम ॥ तर ये]च2वषयीं पुरातन उ^म ॥ कथा सांगेन ते ऐका ॥६८॥ वणी पठणीं 0नजयास ॥ आदरd धरावा दवसdदवस ॥ आनम ु ोदन दे ता कथेस ॥ सव) पापास 9य होय ॥६९॥ वण मनन 0नजयास ॥ ध&रतां सा9ाकार होय सरस ॥ *+न माग)न तामस ॥ पावन सव) होती ॥७०॥ तर मथुरानाम नगर ॥ यादवंशी परमप2वJ ॥ दाशाह)नामd राजd_ ॥ अ0त उदार सुल9णी ॥७१॥ सव) राजे दे ती करभार ॥ कर जोडो0न नमती वारं वार ॥ यांQया मग ु ट ु रwाtकरणd साचार ॥ Hपदd /याचीं उजळलं ॥७२॥ मग ु ुटघष)णdक8नी ॥ tकरणd पडलं दसती चरणीं ॥ जेणd स^ावसन पस8नी ॥ पालाpणल कंु भनी हे ॥७३॥ उभा&रला यशोवज ॥ जेवीं शरकाळींचा sजराज ॥ सकल Hजा आpण sज ॥ ]चं0तती क?याण जयाचd ॥७४॥ जैसा शुदsतीयेचा हमांश ॥ तेवीं ऐ,य) चढे 2वशेष ॥ जो दब ु ुि) द दासीस ॥ पश) न कर कालJयीं ॥७५॥ सaदिु दधम)पwीसीं रत ॥ व8पाशीं तुळजे रमानाथ ॥ दानशd समत ॥ याचकांचे दा&रय 0नवटलd ॥७६॥ भभ ु ांवर जामद~;य ॥ समरांगणी जेवीं Hळया~न ॥ ठाण न चळे रणींहून ॥ कुठारघायd भ ू ह जैसा ॥७७॥ ृ ज चतुद)श 2वfा चौसी कळा ॥ आकळी जेवीं करतळींचा आंवळा ॥ जेणd दानमेघd 0नवटला ॥ दा&रfधुरोळा याचकांचा ॥७८॥
बोलणd अ0त मधरु ॥ मेघ गजd जेवीं गंभीर ॥ Hजाजनांचे ]च^मयरू ॥ नृ य क&रती वानंदे ॥७९॥ /याचा सेमासंधु दे खो0न अ[ुत ॥ जलसंधु होय भयभीत ॥ 0नळ अंबारंचा ुव सय ॥ वचन तेवीं न चळे ]च ॥८०॥ याची कांता 8पवती सती ॥ काशीराजकुमार नाम कलावती ॥ िजचd व8प वणv सरवती ॥ 2व,वदनdक80नयां ॥८१॥ जे लावzयसागरंची लहर ॥ खंजना9ी Iबंबाधर ॥ मद ु ा2षणी 2पकवर ॥ हं सगमना ह&रमया ॥८२॥ ृ भ शशवदना भुजंगवेणी ॥ अलंकारां शोभा िजची तनु आणी ॥ दशन झळकती जेवीं हरे खाणी ॥ बोलतां सदनी Hकाश पडd ॥८३॥ सकलकला0नपण ु ॥ यालागी कलावती नाम पण ू ) ॥ जd सौदय)वैरागरंचे रw ॥ जे 0नधान चातय ु )भम ू ीचd ॥८४॥ आंगीचा सुवास न माये सदनांत ॥ िजचd मुखाaज दे खतां नप ृ नाथ ॥ नेJमलंद ं जी घालत ॥ धणी पाहतां न पुरे]च ॥८५॥ नूतन आpणल पणन ू) ॥ मनसजd आक2ष)ले रायाचd मन ॥ बोलावूं पाठ2वलd Hीतीक8न ॥ पर ते न ये]च Hा]थ)तां ॥८६॥ व8पुंगारजाळd पस8न ॥ आक2ष)ला नुपमानसमीन ॥ यालागीं दशाह)राजा उठोन ॥ आपण]च गेला 0तजपाशीं ॥८७॥ jहणे ुंगारव?ल शुभांगी ॥ मम तनुव9 ृ ासी आलंगीं ॥ उ^म पुJफळ Hसवसी जगीं ॥ अयानंदे सवाeदेखतां ॥८८॥ तंव ते ंग ु ारसरोवरमराळीं ॥बोले सह ु ायवदना वे?हाळी ॥ jहणे jयां उपासला शशमौळी ॥ सव)काळ तथ असd ॥८९॥ जे ी रो]ग अयंत ॥ गभ)णी tकं वा ऋतुनात ॥ अभु> अथवा तथ ॥ व ृ द अश> न भोगावी ॥९०॥ ीपु8षd हष)यु>ं ॥ असावीं तण 8पवंत ॥ अभोगd क80न यु> ॥ ]चंता@त नसावीं ॥९१॥ पव)काळ तदन 0नरसन ू ॥ उ^मकाळी षस अ;न भ9ून ॥ मग ललना भोगावी Hीतीक8न ॥ राजल9ण सय हे ॥९२॥ राव काममदd म^ Hचंड ॥ र0तभरd पसरो0न दोदe ड ॥ अलंगन दे तां बळd Hचंड ॥ शरर याचे पोळले ॥९३॥ लोहाग)ला त| अयंत ॥ तैसी कलावतीची तनू पोळत ॥ नप ु त ॥ कैसा व^ ृ वेगळा होऊ0न पस ृ ांत सांग हा ॥९४॥ ंग ृ रसदना2वलासनी ॥ मम `दयानंदव]ध)नी ॥ सकळ संशय टाकुनी ॥ मुळींहूनी गोी सांग ॥९५॥ jहणे हे राजच4मुकुटावतंस ॥ 4ोधd भरx नेदं मानस ॥ माझा गु वामी दव ु ा)स ॥ अनसुयामज महाराज ॥९६॥ या गुने परम प2वJ ॥ मज दधला शवपंचा9र मंJ ॥ तो जपतां अहोराJ ॥ परमपावन पन ु ीत मी ॥९७॥ ममांग शीतळ अयंत ॥ तव कलेवर पापसंयु> ॥ अगjयागमन केलd 2वचाररहत ॥ अभय 0ततुकd भG9लd ॥९८॥ मज ीग ु दयdक8न ॥ राजd_ा आहd IJकाळRान ॥ तज ु जप तप शवाच)न ॥ घडलd नाहं सव)था ॥९९॥ घडलd नाहं गुसेवन ॥ पुढd रा/यांतीं नरक दा8ण ॥ ऐकतां राव अनुतापd क8न ॥ स-दत जाहला ॥१००॥ jहणे कलावती गुणगंभीरे ॥ तो शवमंJ मज दे ई आदरd ॥ /याचे0न जपd सव)Jं ॥ महपापd भम होती ॥१॥ ती jहणे हे भभ ृ ुजd_ ॥ मज सांगावया नाहं अ]धकार ॥ मी व?लभा तूं Hाणे,र ॥ गु 0नधा)र तूं माझा ॥२॥ तर यादवकुळीं गु वसk ॥ गग)मु0न महाजाज ेk ॥ जो Rा0नयांमाजी दVयमुकुट ॥ 2वfा व&रk तयाची ॥३॥ जैसे व&रk वामदे व Rानी ॥ तैसाच महाराज गग)मन ु ी ॥ यासी नप ृ ेkा शरण जाऊनी ॥ शवद9ा घेइंजे ॥४॥ मग कलावतीसहत भूपाळ ॥ गगा)मीं पातला तकाळ ॥ साांग नमू0न करकमळ ॥ जोडू0न उभा ठाकला ॥५॥
अभावd दाटू0न `दयीं ॥ jहणे शवद9ा मज दे ई ॥ jहण0ू न पढ ु ती लागे पायीं ॥ मती नाह भावाथा) ॥६॥ यावर तो गग)मन ु ी ॥ कृतांतभ]गनीतीरा येऊनी ॥ पुzयव9 ु ेचd ॥७॥ ृ ातळी बैसोनी ॥ नान करवी यमन उभयतांनी क80न नान ॥ यथासांग केलd शवपूजन ॥ यावर दVय रwd आणून ॥ अभषेक केला गु8सी ॥८॥ दVयाभरणd दVय वd ॥ गु पुिजला नप ृ े आदरd ॥ गुदG9णेसी भांडारे ॥ दाशाह)रायd सम2प)ल ॥९॥ तनम ु नधनdसी उदार ॥ गग)चरणीं लागे नप ृ वर ॥ असो0न गु8सी वं]चती जे पामर ॥ ते दाण 0नरय भो]गती ॥११०॥ ीग ु चे घरं आपदा ॥ आपण भोगी सव) संपदा ॥ कैचd Rान या म0तमंदा ॥ ग ु *+ानंदा न भजे जो ॥११॥ एक jहणती तनम ु नधन ॥ नाशवंत गुसी काय अपन ू) ॥ परम चांडाळ याचd शठRान ॥ कदा वदन न पाहावd ॥१२॥ ]धक् 2वfा ]धक् Rान ॥ ]धक् वैरा~यसाधन ॥ चतुवqद शाd आला पढून ॥ ]धक् पठण तयाचd ॥१३॥ जैसा खरपk ु मोजन ू ॥ इकडून 0तकडे 0तकडे टाtकती ॥१४॥ ृ ईवर चंदन ॥ षसीं दवv Vयथ) tफ8न ॥ जेवीं मापd तंदल घाणा इ9ुरस गाळी ॥ इतर से2वती रसनVहाळी ॥ कCं पाJांत शक)रा सांठ2वल ॥ पर गोडी न कळे तया ॥१५॥ असो ते अभा2वक खळ ॥ तैसा नVहे तो दाशाह)नप ू न केलd ग8 ु चd ॥१६॥ ृ ाळ ॥ षोडशोपचारd 0नम)ळ ॥ पज उभा ठाकला कर जोडून ॥ मग तो गगq `दयी ध8न ॥ मतकCं हत ठे वन ू ॥ शवषड9र मंJ सांगे ॥१७॥ `दयाआकाशभुवनीं ॥ उगवला 0नजबोधतरणी ॥ अRानतम तेच 9णी ॥ 0नरसू0न नवल जाहलd ॥१८॥ अ[त ू ॥ कोयव]ध काक 0नघोन ॥ पळते झाले तेधवां ॥१९॥ ु मंJाचd महमान ॥ राया]चया शररामधन tकती एकांचे प9 जळाले ॥ चरफyडत]च बाहे र आले ॥ अवघे]च भम होऊ0न गेले ॥ सं
या नाहं तयांते ॥१२०॥ जैसा tकं ]चत ् पडतां कृशान ॥ द~ध होय कंटकवन ॥ तैसे काक गेले जळोन ॥ दे खो0न राव नवल कर ॥२१॥ गु8सी नमू0न पुसे नप ृ ॥ काक कचे 0नघाले अमूप ॥ माझd झालd दVय 8प ॥ 0नज)राहू0न आगळं ॥२२॥ गु jहणे ऐक सा9ेपd ॥ अनंत ज;मींची महापापे ॥ बाहे र 0नघालं काका8पd ॥ शवमंJHतापे भम झाल ॥२३॥ 0नLपाप झाला नप ृ वर ॥ गुतवन कर वारं वार ॥ ध;य पंचा9र मंJ ॥ तूं ध;य गु पंचा9र ॥२४॥ पंचभुतांची झाडणी क8न ॥ सावध केलd मजलागन ू ॥ चार दे ह 0नरसन ू ॥ केले पावन गुराया ॥२५॥ पंचवीस तवांचा मेळ ॥ यांत सांपडलx बहुत काळ ॥ 4ोध महषासरु सबळ ॥ कामवेताळ धस ु धस ु ी ॥२६॥ आशा मनशा तLृ णा क?पना ॥ bां0त भुल इQछा वासना ॥ या जpखणी यG9णी नाना ॥ 2वटं बीत मज होया ॥२७॥ ऐसा हा अवघा मायामेळ ॥ तुवां 0नरसला ताकाळ ॥ ध;य पंचा9र मंJ 0नम)ळ ॥ गु दयाळ ध;य तूं ॥२८॥ सहज;मपयeत ॥ मज Rान झालd समत ॥ पापd जळाल असं
यात ॥ काक8पे दे pखलं jयां ॥२९॥ सुवण)तेय अभयभ9क ॥ सुरापान गु8त?पक ॥ परदारागमन गु0नंदक ॥ ऐसीं नाना महपापd ॥१३०॥ गोहया *+हया धम)लोपक ॥ ीहया ग ु हया *+छळक ॥ पर0नंदा पशुहंसक ॥ व2ृ ^हारक अगjयीगमन ॥३१॥ मJ_ोह गु_ोह ॥ 2व,दोह वेद_ोह ॥ Hासादभेद लंगभेद पाहं ॥ पंy>भेद ह&रहरभेद ॥३२॥
Rानचोर प ु तकचोर पG9घातक ॥ पाखांडम0त मयावादक ॥ भेदबिु द bमाग)थापक ॥ ीलंपटदरु ाचार ॥३३॥ कृतन पर_Vयापहारक ॥ कम)b तीथ)महमाउQछे दक ॥ बकयानी गुछळक ॥ मातह ृ तक 2पतह ृ या ॥३४॥ दब ) घातुक कम)माग)न ॥ दनहयार पाहती पैशू;य ॥ तण ु ल ृ दाहक पीyडती स/जन ॥ गोJवध भ]गनीवध ॥३५॥ क;या 2व4य गो2व4य ॥ हय2व4य रस2व4य ॥ @ामदाहक आमहया पाहd ॥ bूणहय महापापd ॥३६॥ हं महापापd सां]गतलं 9ु_पापd नाहं गpणलं ॥ इतुकCं काक8पd 0नघालं ॥ भम झालं Hय9 ॥३७॥ कांह गांठi पz ु य होतd परम ॥ jहणो0न नरदे ह पावलx उ^म ॥ ग ु Hतापd तरलx 0न:सीम ॥ काय महमा बोलू आतां ॥३८॥ गुतवन क80न अपार ॥ @ामासी आला दाशाह) नप ृ वर ॥ सवd कलावती परमचतुर ॥ केला उदार रायाचा ॥३९॥ जपतां शवमंJ 0नम)ळ ॥ रा/य वध)मान झालd सकळ ॥ अवष)णदोष दLु काळ ॥ दे शांतू0न पळाले ॥१४०॥ वैधVय आpण रोग मृ य ॥ नाहंच कोठd दे शांत ॥ अलं]गतां कलावतीसी नप ृ नाथ ॥ शशीऐसी शीतल वाटे ॥४१॥ शव भजनीं ला2वले सकळ जन ॥ घरोघरं होत शवकCत)न ॥ _ाभषेक शवपूजन ॥ *ा+णभोजन यथा2व]ध ॥४२॥ दाशाह)रायाचd आ
यान ॥ जे लहती ऐकती क&रती पठण ॥ Hीतीक80न @ंथर9ण ॥ अनम ु ोदन दे ती जे ॥४३॥ सुफळ यांचा संसार ॥ यांसी 0नजांगे र9ी ीशंकर ॥ ध;य ध;य ते]च नर ॥ शवमहमा वpण)ती जे ॥४४॥ पुढd कथा सुरस सार ॥ अमअ ृ ताहू0न रसक फार ॥ ऐकोत पंyडत चतुर ॥ गुभ> Hेमळ Rानी जे ॥४५॥ पूण) *+ानंद शूळपाणी ॥ ीधरमुख 0नम^ क8नी ॥ तो]च बोलवीत 2वचारोनी ॥ पहावd मनीं 0नधा)रd ॥४६॥ ीधरवरद पांडुरं ग ॥ तेणd शर ध&रलd शवलंग ॥ पूण* ) +ानंद अभंग ॥ नVहे 2वरं ग कालJयी ॥४७॥ शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपरु ाण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स/जन अखंड ॥ Hथमोयाय गोड हा ॥१४८॥ इ0ती Hथमोयाय: समा|: ॥ ॥ ीसांबसदाशवाप)णमतु ॥
ीशवललामत ु रा ृ – अयाय दस अयाय दस ु रा ीगणेशाय नमः॥ जेथd सव)दा शवमरण ॥ तेथd भुy> मुy> सव)क?याण ॥ नाना संकटd 2वनd दाण ॥ न बाधती कालJयी ॥१॥ संकेतd अथवा हायdक8न ॥ भलया मसd घडो शवमरण ॥ न कळतां प&रसासी लोह जाण ॥ संघटतां सुवण) कर कCं ॥२॥ न कळतां Hाशलd अमत ृ ॥ पर अमर कर कCं यथाथ) ॥ औषधी नेणतां भG9त ॥ पर रोग सय हर कCं ॥३॥ शुLकतण ृ पव)त अ[ुत ॥ नेणतां बाळक अकमात ॥ अि~नफुलंग टाकCत ॥ पर भम यथाथ) कर कCं ॥४॥ तैसे न कळतां घडे शवमरण ॥ पर सकळ दोषां होय दहन ॥ अथवा 2वनोदd क8न ॥ शवमरण घडो कां ॥५॥ हे कां Vयथ) हांका फोyडती ॥ शव शव नामd आरडती ॥ अरे कां हे उगे न राहती ॥ हरहर गज)ती वेळोवेळां ॥६॥ शवनामाचा क&रती को?हाळ ॥ माझd उठ2वलd कपाळ ॥ शव शव jहणतां वेळोवेळ ॥ काय येतd यांQया हाता ॥७॥ ऐसी हे ळणा कर 9ण9णीं ॥ पर उमाव?लभनाम ये वदनीं ॥ पुJक;यानामd क8नी ॥ शवमरण घडो कां ॥८॥ महाHीतीनd क&रतां शवमरण ॥ आदरd क&रतां शवयान ॥ शवव8प मानन ू ी *ा+ण ॥ संतप)ण कर सदां ॥९॥ ऐसी शवीं आवडी धर ॥ याहमाजी आल शवराJी ॥ उपवास जागरण कर ॥ होय बोहर महपापा ॥१०॥ ते दवशीं Iब?वदळd घेऊन ॥ यथासांग घडलd शवाच)न ॥ तर सहज;मींचे पाप संपूण) ॥ भम होऊन जाईल ॥११॥ 0नय Iब?वदळd शवासी वाहत ॥ याएवढा नाहं पz ु यवंत ॥ तो तरे ल हd नवल नVहे सय ॥ याQया दश)नd बहुत तरती ॥१२॥ Hातःकाळी घेतां शवदश)न ॥ यामनीचd पाप जाय जळोन ॥ पूवज ) ;मींचd दोष गहन ॥ माया;हं दश)न घेतां नुरती ॥१३॥ सायंकाळीं शव पाहतां सHेम ॥ स|ज;मींचd पाप होय भम ॥ शवराJीचा महमा परम ॥ शेषह वणू) शकेना ॥१४॥ क2पलाषkी अधmदय सं4मण ॥ महोदय गजQछाया @हण ॥ इतुकेह पव)काळ ओंवाळून ॥ शवराJीव8न टाकावd ॥१५॥ शवराJी आधीं]च पुzयदवस ॥ याहवर पूजन जागरण 2वशेष ॥ IJकाळपूजा आpण _घोष ॥ याQया पुzयासी पार नाहं ॥१६॥ वसk 2व,ामJाद मन ु ी,र ॥ सुरगण गंधव) tक;नर ॥ स चारण 2वfाधर ॥ शवराIJत क&रताती ॥१७॥ यदथv सरु स कथा बहुत ॥ शौनकादकां सांगे सत ू ॥ ती ोतीं ऐकावी साव]च^ ॥ अयादरd क80नयां ॥१८॥ तर मासांमाजी माघमास ॥ /याचा Vयास महमा वण 2वशेष ॥ याहमाजी कृLणचतुद)शीस ॥ मु
य शवराIJ जाpणजे ॥१९॥ 2वंया_वासी एक Vयाध ॥ मग ृ पG9घातक परम0न2षद ॥ महा0नद) य हंसक 0नषाद ॥ केले अपराध बहु तेणd ॥२०॥ धनLु यबाण घेऊ0न करं ॥ पारधीसी चालला दरु ाचार ॥ पाश वागरु ा क9ेसी धर ॥ कवच लेत ह&रतवण) ॥२१॥ करं गोधांगुलJाण ॥ आpणकह हातीं शसाम@ ु ी घेऊन ॥ काननीं जातां शवथान ॥ शोभायमान दे pखलd ॥२२॥ तंव तो शवराJीचा दन ॥ याJा आल चहुंकडून ॥ शवमंदर ुंगा8न ॥ शोभा आpणल कैलासींची ॥२३॥
शुरजततगटवण) ॥ दे वालय झळके शोभायमान ॥ गगनचंIु बत वज पण ू ) ॥ रwजyडत कळस तळपताती ॥२४॥ मयd मpणमय शवलंग ॥ भ> पूजा क&रती सांग ॥ अभषेकधारा अभंग ॥ 2वH ध&रती _घोषd ॥२५॥ एक टाळ मद ू ॥ हरहरशaदd घोष क&रती ॥२६॥ ृ ं ग घेऊन ॥ सHेम क&रती शवकCत)न ॥ ोते करटाळी वाजवन नाना प&रमळ_Vयसव ु ास ॥ तेणd दशदशा दम ु दु म?या 2वशेष ॥ ल9 दपांचे Hकाश ॥ जलजघोष घंटारव ॥२७॥ शशमुखा गज)ती भेर ॥ यांचा नाद न माये अंबर ॥ एवं चतु2व)ध वाfd नानापर ॥ भ> वाज2वती आनंदे ॥२८॥ तो तेथd Vयाध पातला ॥ समोर 2वलोकC सव) सोहळा ॥ एक मह ु ू त) उभा ठाकला ॥ हांसत बोलला 2वनोदे ॥२९॥ हे मख ू ) अवघे जन ॥ येथd _Vय काय Vयथ) नासोन ॥ आंत दगड बाहे र पाषाण ॥ दे वपण येथd कैचd ॥३०॥ उ^म अ;न सांडून ॥ Vयथ) कां क&रती उपोषण ॥ ऐसया चेा करत तेथून ॥ काननाHती जातसे ॥३१॥ लोक नामd गज)ती वारं वार ॥ आपणह 2वनोदd jहणे शव हर हर ॥ सहज सVय घालू0न शवमंदर ॥ घोर कांतार Hवेशला ॥३२॥ वाचेसी लागला तो]च वेध ॥ 2वनोदd बोले शव शव शaद ॥ नामHतापd दोष अगाध ॥ झडत सव) चालले ॥३३॥ घोरांदर से2वतां वन ॥ नाढळतीच जीव लघुदा8ण ॥ तx व8णद~वधूचd सदन ॥ वासरमpण Hवेशला ॥३४॥ 0नशा Hवत)ल सबळ ॥ कCं *+ांडकरं डा भरलd काजळ ॥ कCं 2वशाळ कृLणकंबळ ॥ मंडप काय उभा&रला ॥३५॥ 2वगतधवा जेवीं कामनी ॥ तेवीं न शोभे कदा यामनी ॥ जर मंyडत दसे उडुगणीं ॥ पर प0तहन रजनी ते ॥३६॥ जैसा पंyडत गेलया सभd तन ू ॥ मूख) ज?पती पाखंडRान ॥ जेवीं अता जातां सहtकरण ॥ उडुगणd मागd झळकती ॥३७॥ असो ऐसी 0नशा दाटल सुब ॥ अवघा वेळ उपवासी 0नषाद ॥ तx एक सरोवर अगाध ॥ ीं दे pखलd शो]धतां ॥३८॥ अनेक संप^ी सभा~यसदनीं ॥ तेवीं सरोवर शोभती कुमु दनी ॥ तटं Iब?वव9 ृ गगनीं ॥ शोभायमान पसरला ॥३९॥ योगb कम)भम ू ीसी पावती जनन ॥ तेवीं Iब?वडहाळया गगनींहून ॥ भम ू ीस लाग?या येऊन ॥ माजी र2वशशtकरण न दसे ॥४०॥ यांत तम दाटलd दा8ण ॥ माजी बैस?या Vयाध जाऊन ॥ शरासनीं शर लावन ू ॥ कानाडी ओढोन सावज ल9ी ॥४१॥ ीं Iब?वदळd दाटलं बहुत ॥ तीं दG9णहतd खड ु ो0न टाकCत ॥ तो तेथd पYजहतd था2पत ॥ शवलंग दVय होतd ॥४२॥ यावर Iब?वदळd पडत ॥ तेणd संतोषला अपणा)नाथ ॥ Vयाधासी उपवास जागरण घडत ॥ सायास न क&रतां अनायासd ॥४३॥ वाचेसी शवनामाचा चाळा ॥ हर हर jहणे वेळोवेळां ॥ पाप9य होत चालला ॥ पूजन मरण सव) घडलd ॥४४॥ एक याम झालया रजनी ॥ तx जलपानालागीं एक ह&रणी ॥ आल तेथd ते गभ)णी ॥ परम सक ु ु मार तेजवी ॥४५॥ Vयाध 0तणd लG9ला द8 ु न ॥ कृतांतवत परम दाण ॥ आकण) ओढला बाण ॥ दे खो0न ह&रणी बोलतसे ॥४६॥ jहणे महापुषा अ;याया2वण ॥ कां मजवर ला2वला बाण ॥ मी तव ह&रणी आहे गभ)ण ॥ वध तुवां न करावा ॥४७॥ उदरांत गभ) स ू म अRान ॥ व]धतां दोष तज ु दाण ॥ एक रथभर जीव व]धतां सान ॥ तर एक बत व]धयेला ॥४८॥ शत बत व]धतां एक ॥ वष ृ भहयेचd पातक ॥ शत वष ृ भ त गोहया दे ख ॥ घडल शा वदतसे ॥४९॥
शत गोहयेचd पातक पण ू ) ॥ एक व0घतां होय *ा+ण ॥ शत *+हयेचd पातक जाण ॥ एक ी व]धलया ॥५०॥ शत ियांहू0न अ]धक ॥ एक गुहयेचd पातक ॥ याहू0न शतगुणी दे ख ॥ एक गभ)णी 2व]धलया ॥५१॥ तर अ;याय नसतां ये अवसरं ॥ मज मा&रसी कां वनांतर ॥ Vयाध jहणे कुटुंब घर ॥ उपवासी वाट पहात ॥५२॥ मीह आिज 0नराहार ॥ अ;न नाहंच अणम ु ाJ ॥ पर मग ु र ॥ गोी व:सी शाींQया ॥५३॥ ृ ी होऊ0न संद मज आय) वाटतd पोटं ॥ नराऐशा सांगसी गोी ॥ तुज दे खो0नयां ीं ॥ दया `दयीं उपजतसे ॥५४॥ पूव तुं होतीस कोण ॥ तुज एवढd Rान कोठून ॥ तूं 2वशाळनेJी 8प लावzय ॥ सव) वत)मान मज सांगे ॥५५॥ मग ू v मंथन क&रतां 9ीरसागरं ॥ चतद ु ) श रwे काढलं सरु ासरु ं ॥ महाHयwd क80नयां ॥५६॥ ृ ी jहणे ते अवसरं ॥ पव यांमाजी मी रं भा चतुर ॥ मज दे खो0न भुलती सुरवर ॥ नाना तपd आचरो0न अपार ॥ तपवी पावती आjहांतd ॥५७॥ jयां नयनकटा9जाळd पस8न ॥ बां]धले 0नज)रांचd मनमीन ॥ माpझया अंगसुवासा वेधन ू ॥ मु0नbमर धांवती ॥५८॥ माझे गायन ऐकावया सरु ं ग ॥ सध ु ापानीं धांवती कुरं ग ॥ मी भोगीं वगvचे दVय भोग ॥ व8पd न मानी कोणासी ॥५९॥ मद अंगी चढला बहुत ॥ शवभजन टाtकलd समत ॥ शवराJी सोमवार Hदोषत ॥ शवाच)न सांyडलd jयां ॥६०॥ सोडो0नयां सध ु ापान ॥ क8ं लागलd मfHाशन ॥ हरzयनामा दै य दा8ण ॥ सुर सोडो0न रतले यांसी ॥६१॥ ऐसा लोटला काळ अपार ॥ मग ु ासंगे अपणा)वर ॥ भजनपज ू न 2वसरलd ॥६२॥ ृ येसी गेला तो असरु ॥ या द मनासी ऐसd वाटलd पूण) ॥ असुर गेला मग ू ॥ इतुoयांत यावd शवदश)न ॥ jहणो0न गेलd कैलासा ॥६३॥ ृ येलागन मज दे खतां हमनगजामात ॥ परम 9ोभो0न शाप दे त ॥ तूं परम पा2पणी यथाथ) ॥ मग ृ ी होई मृ युलोकCं ॥६४॥ त ु या स
या दोघीजणी॥ या होतील तज ु सवं ह&रणी ॥ हरzय असरु माpझये भजनीं ॥ असावध सव)दा ॥६५॥ तोह मग ु हांसीं]च होईल रत ॥ ऐक Vयाधा साव]च^ ॥ मग jयां शव Hा]थ)ला ॥६६॥ ृ होऊ0न सय ॥ तj हे पंचवदना 2व8पा9ा ॥ सिQचदानंदा कमा)ध9ां॥ द9मखदळणा सवा)सा9ा ॥ उ:शाप दे आjहांतd ॥६७॥ भोळा च4वतv दयाळ ॥ उःशाप वदला पयःफेनधवल ॥ sादश वषq भरतां ताकाळ ॥ पावाल माpझया पदातd ॥६८॥ मग आjहं मग ृ योनी ॥ ज;मलx ये कम)अवनीं ॥ मी गभ)णी आहd ह&रणी ॥ Hसूतकाळ समीप असे ॥६९॥ तर मी आपु?या वथळा जाऊन ॥ सवर येतd गभ) ठे वन ू ॥ मग तूं सुखd घेई Hाण ॥ सय वचन हd माझd ॥७०॥ ऐसी मग ृ ी बोलल साव]च^ ॥ यावर तो Vयाध काय बोलत ॥ तंू गोड बोलसी यथाथ) ॥ पर 2व,ास मज न वाटे ॥७१॥ नानापर असय बोलोन ॥ करावd शरराचd संर9ण ॥ हd HाणीमाJासी आहे Rान ॥ तर तूं शपथ वदd आतां ॥७२॥ महपापd उQचा8न ॥ शपथ वदd यथाथ) पूण) ॥ यावर ते ह&रणी दनवदन ॥ वाहत आण ऐका ते ॥७३॥ *ा+णकुळीं उपजोन ॥ जो न कर वेदशाययन ॥ सयशौचविज)त संयाहन ॥ माझे शरं पातक तd ॥७४॥ एक वेद2व4य करती पूण) ॥ कृतन परपीडक नावडे भजन ॥ एक दानासी क&रती 2वन ॥ गु 0नंदावण एक क&रती ॥७५॥
रमावराउमावरांची 0नंदा ॥ या पापाची मज होय आपदा ॥ दान दधलd जd *+वंद ृ ा ॥ हरोनी घेती माघारd ॥७६॥ एक य0त0नंदा क&रती ॥ एक शाd पहाती sै त 0नम)ती ॥ नाना bमाग) आचरती ॥ वधम) आपुला सांडो0नयां ॥७७॥ दे वायला माजी जाऊनी ॥ ह&रकथापुराणवणीं ॥ जे बैसती 2वडा घेउनी ॥ ते कोडी होती पा2पये ॥७८॥ जे दे वळांत क&रती ीसंभोग ॥ कCं ीbतारांसी क&रती 2वयोग ॥ ते नपंस ु क होऊ0न अभा~य ॥ उपजती या ज;मीं ॥७९॥ वम)कमq 0नंदा करत ॥ तो जगपुरषभ9क काग होत ॥ शLयांसी 2वfा असो0न न सांगत ॥ तो 2पंगळा होत 0नधा)रd ॥८०॥ अनु]चत H0त@ह *ा+ण घेती ॥ या0नम^d गंडमाळा होती ॥ पर9ेJींQया गाई वळू0न आpणती ॥ ते अ?पायुषी होती या ज;मीं ॥८१॥ जो राजा कर Hजापीडण ॥ तो या ज;मीं Vया कां सप) होय दा8ण ॥ वथ ु ळण ॥ 0नवeश पण ू ) होय याचा ॥८२॥ ृ ा कर साधछ िया तनेम करत ॥ bतारासी अVहे रत ॥ धनधा;य असो0न वं]चत ॥ या वाघुळा होती या ज;मीं ॥८३॥ पु8ष कु8प jहणो0नयां या]गती ॥ या या ज;मीं बाल2वधवा होती ॥ तेथdह जारकम) क&रती ॥ मग या होती वारांगना ॥८४॥ /या bतारासी 0नभ)िस)ती ॥ या दासी tकं वा कुलटा होती ॥ सेवक वामीचा _ोह क&रती ॥ ते ज;मा येती ,ानाQया ॥८५॥ सेवकापासू0न सेवा घेऊन ॥ याचd न दे जो वेतन ॥ तो अयंत भकार होऊन ॥ दारोदार हंडतसे ॥८६॥ ीपुष गुज बोलतां ॥ जो जाऊ0न ऐके तवतां ॥ याची ी दरु ावे हंडतां ॥ अ;न न मळे तयातd ॥८७॥ जे जारणमारण क&रती ॥ ते भत ू Hेत 2पशाच होती ॥ यती उपवासd पीyडती ॥ यांते दLु काळ ज;मवर ॥८८॥ ी रजवला होऊनी ॥ गह ) ]धरं पडती पतनीं ॥ या गह ृ ण न येती ॥८९॥ ृ ं वावरd जे पा2पणी ॥ पूवज ृ दे व 2पतग जे दे वाQया दपांचd तोत नेती ॥ ते या ज;मीं 0नपुIJक होती ॥ /या रां]धतां अ;न चोरोनी भG9ती ॥ या माजा)र होती या ज;मीं ॥९०॥ *ा+णांसी कद;न घालन ू ॥ आपण भG9ती षसपoवान ॥ यांचे गभ) पडती गळोन ॥ आपु लया कम)वशd ॥९१॥ जो माता2पयांसी शणवीत ॥ तो ये ज;मी मक)ट होत ॥ सास, ु शुरा नुषा गांिजत ॥ तर बाळक न वांचे 0तयेचd ॥९२॥ मग ू ॥ जर मी न ये परतोन ॥ तर हं महपापd संपूण) ॥ माया माथां बैसोत ॥९३॥ ृ ी jहणे Vयाधालागन हे मया गो होय साचार ॥ तर घडो शवपज ू ेचा अपहार ॥ ऐसी शपथ ऐकतां 0नधा)र ॥ Vयाध शंकला मानसी ॥९४॥ jहणे प0तते जाई आतां ॥ सवर येई 0नशा सरतां ॥ ह&रणी jहणे शवपदासी तवतां ॥ पुzयवंता जाशील ॥९५॥ उदकपान क80न वेगीं ॥ 0नजामा गेल कुरं गी ॥ इकडे Vया दG9णभागv ॥ टाकC Iब?वदळे खड ु ू 0नयां ॥९६॥ दोन Hहर झाल यामनी ॥ sतीय पज ू ा शवd मानन ु ी ॥ अध)पाप जळालd मळ ु ींहुनी ॥ स|ज;मींचd तेधवां ॥९७॥ नामीं आवड जडल पूण) ॥ Vयाध कर शवमरण ॥ मग ृ ीमुखd ऐtकलd 0न8पण ॥ सहज जागरण घडलd तया ॥९८॥ तx दस ु र ह&रणी अकमात ॥ पातल तेथd तष ृ ा4ांत ॥ Vयाधे बाण ओढतां व&रत ॥ कणा भाकC ह&रणी ते ॥९९॥ jहणे Vयाधा ऐक ये समयी ॥ मज कामानळd पीडीलd पाहं ॥ पतीसी भोग दे ऊ0न लवलाह ॥ परतो0न येतd सवर ॥१००॥ Vयाध आय) कर मनांत ॥ jहणे शपथ बोलो0न जाई व&रत ॥ ध;य तम ु चे जी2वव ॥ सव) शााथ) ठाउका ॥१॥
चापी तडाग सरोवर ॥ जो प0तत मोडी दे वागार ॥ ग ु 0नंदक मfपानी दरु ाचार ॥ तीं पापd सम@ मतकCं माया ॥२॥ महा9IJय आपण jहण2वत ॥ समरांगणी मागd पळत ॥ व2ृ ^ हर सीमा लोटत ॥ @ंथ 0नंदत महापु8षांचे ॥३॥ वेदशाांची 0नंदा कर ॥ संतभ>ांसी sे ष धर ॥ ह&रहर च&रJd अVहे र ॥ माझे शरं तीं पापd ॥४॥ धनधा;य असो0न पाहं ॥ पतीलागीं शणवी jहणे नाहं ॥ प0त सांडो0न 0नजे परगह ृ ॥ तीं पापे माpझया माथां ॥५॥ पुJ नुषा स;माग) वत)ता ॥ यांसी Vयथ)ची गािजती जे नं पाहं तां ॥ ते कुप होती तवतां ॥ हंडता भ9ा न मळे ]च ॥६॥ बंधुबंधु जे वैर क&रती ॥ ते या ज;मीं मय होती ॥ गुचd उणd जे पाहती ॥ यांची संप2^ द~ध होय ॥७॥ जे माग)थांचीं वे ह&रती ॥ ते अ0तशू_ Hेतवd पांघरती ॥ आjह तपवी jहणो0नया अनाचार क&रती ॥ ते घल ु े होती मोकाट ॥८॥ दासी वामीची सेवा न कर ॥ ती ये ज;मी होय मगर ॥ जो क;या2व4य कर ॥ हंसक योनी 0नपजे तो ॥९॥ ी bताराची सेवा करत ॥ तीस जो Vयथ)]च गांिजत ॥ याचा गह ु े ॥११०॥ ृ भंग होत ॥ ज;मज;मांतर न सट *ा+ण कर रस2व4य ॥ घेतां दे तां मfपी होय ॥ जो *+वंद ृ ा अपमा0नताहे ॥ तो होय *+रा9स ॥११॥ एकd उपकार केला ॥ जो न नाठवी याला ॥ तो कृतन जंत झाला ॥ पूवक ) मq जाpणजे ॥१२॥ 2वH ादं जेवन ु ी ॥ ीभोग कर ते दनीं ॥ तो ,ानसुकरयोनीं ॥ उपजेल 0न:संशये ॥१३॥ Vयवहार दहांत बैसोन ॥ खोट सा9 दे ई गजmन ॥ पव ) नरकCं पावती पतन ॥ असय सा9 दे तां]च ॥१४॥ ू ज दोघी िया क8न ॥ एकCचd च राखी जो मन ॥ तो गो]चड होय जाण ॥ सारमेय शरर ॥१५॥ पूवज ) ;मीं कxडी उदक ॥ याचा मळमूJ0नरोध दे ख ॥ क&रतां साधु0नंदा आवयक ॥ सवर दं त भ~न होती ॥१६॥ दे वालयीं कर भोजन ॥ तर ये ज;मी होय 9ीण ॥ प ृ वीपंतीची 0नंदा क&रतां जाण ॥ उदरं मंदाि~न होय प ॥१७॥ @हणसमयीं कर भोजन ॥ यासी 2प^रोग हो दाण ॥ परबाळd 2वकC परदे श नेऊन ॥ तर सवाeगीं कुk भरे ॥१८॥ जी ी कर गभ)पातन ॥ तीउपजे वंया होऊन ॥ दे वालय टाकC पाडोन ॥ तर अंगभंग होय याचा ॥१९॥ अपराधा2वण ीसी गांिजताहे ॥ याचd ये ज;मीं एक अंग जाये ॥ *ा+णाचd अ;न ह&रती पा2पये ॥ यांचा वंश न वाढे कधीं ॥१२०॥ गु संत माता 2पता ॥ यांसी होय जो 0नभ)िस)ता ॥ तर वाचा जाय तवतां ॥ अडखळे बोलतां 9णा9णां ॥२१॥ जो *ा+णांसी दं ड भार ॥ यासी Vया]ध0तडका लागती शररं ॥ जो संतासीं वाद2ववाद कर ॥ दघ) दं त होती याचे ॥२२॥ दे वsारंचे तवर ॥ अ,थाद व9 ु होय 0नधा)र ॥ भ9ा न मळे हंडातां ॥२३॥ ृ साचार ॥ तोyडतां पांगळ जो सूतका;न भG9त ॥ याचे उदरं नाना रोग होत ॥ आपण]च प&रमळ_Vय भोगी समत ॥ तर दग e ी सय सवाeगी ॥२४॥ ु ध *ा+णाचd ऋण न दे तां ॥ तर बाळपणीं मृ यु पावे 2पता ॥ जलव9 ृ ाQछाया मोyडतां ॥ तर एकह थळ न मळे यातd ॥२५॥ *ा+णासी आशा लावन ू ॥ चाळवी नेद कदा दान ॥ तो ये ज;मीं अ;न अ;न ॥ करत हंडे घरोघरं ॥२६॥ जो पुJsd ष करत ॥ आpण द&र_याचd ल~न मोyडत ॥ तर ीसी सल राहे पोटांत ॥ वंया 0नित संसार ॥२७॥
जेणे *ा+ण बां]धले 0न@हून ॥ यासी सांडसd तोडी सय ) ंदन ॥ जो नायके कथा@ंथ पावन ॥ ब]धर होय ज;मोज;मी ॥२८॥ ु न जो पीडी माता2पतयांस ॥ याचा सव)दा होई काय)नाश ॥ एकासी भजे 0नंद सव) दे वांस ॥ तर एक]च पुJ होय यासी ॥२९॥ जो चांडाळ गोवध कर ॥ यासी मळे कक)श नार ॥ वष ृ भ व]धतां 0नधा)रं ॥ शतमूख) पुJ होय यासी ॥१३०॥ उदकतण ु या]च Hजा होती समत ॥ जो प0ततेसी भोगंू इिQछत ॥ तर कु8प नार कक)शा मळे ॥३१॥ ृ d2वण पशु मारत ॥ तर मo जो पारधी बहु जीव संहार ॥ तो फdपरा होय संसार ॥ गु8चा याग जो चांडाळ कर ॥ तो उपजतां]च मृ यु पावे ॥३२॥ 0नय अथवा र2ववरं मुते रवीसमोर ॥ याचे बाळपणीं दं त भ~न केश शुb ॥ जे मत ृ बाळासाठiं 8दती 0नधा)र॥ यांस हांसता 0नपुIJक होय ॥३३॥ ह&रणी jहणे Vयाधालागन ू ॥ मी सवर येतd पतीसी भोग दे ऊन ॥ न यd तर हं पापd संपण ू ) ॥ माया माथां बैसोत प ॥३४॥ Vयाध मनांत शंकोन ॥ jहणे ध;य ध;य तम ु चd Rान ॥ सवर येई गह ृ ासी जाऊन ॥ सय संपूण) सांभाळी ॥३५॥ जलपान क80न वेगीं ॥ आम गेल ते कुरं गी ॥ तx मग ृ राज ते]च Hसंगीं ॥ जलपानाथ) पातला ॥३६॥ Vयाधd ओढला बाण ॥ तx मग ु ॥ यांसी पस ु ोन येतx मी ॥३७॥ ृ बोले दनवदन ॥ jहणे माया िया प0तता सगण शपथ ऐकd व&रत ॥ कCत)न क&रती Hेमळ भ> ॥ तो कथारं ग मोyडतां 0नवeश होत ॥ तd पाप सय मम माथां ॥३८॥ *+कम) वेदो> ॥ शु_ 0नजांगे आचरत ॥ तो अधम नरकCं पडत ॥ परधम) आचरतां ॥३९॥ तीथ)याJेसी 2वनd कर ॥ वाटपाडी व _Vय हर ॥ तर सवाeगी ण अघोरं ॥ नरकCं पडे क?पपयeत ॥१४०॥ शाकोशीं नाहं Hमाण ॥ कूटक2वता कर 9ु_ ल9ून ॥ ह&रती *ा+णांचा मान ॥ तर संतान तयांचे न वाढे ॥४१॥ ह&रदनीं शवदनी उपोषण ॥ 2व]धयु> न कर sादशी पूण) ॥ तर हत पाद 9ीण ॥ होती याचे 0नधा)रd ॥४२॥ एक शवहरH0तमा फोyडती ॥ एक भगव[>ां 2वनd क&रती ॥ एक शवमहमा उQछे दती ॥ नरसीं होती कCटक ते ॥४३॥ मात_ ृ ोह यासी Vयाधी भरे ॥ 2पत_ ृ ोह 2पशाच 2वचरे ॥ गु_ोह ताकाळ मरे ॥ भूतHेतगणीं 2वचरे तो ॥४४॥ 2वH आहार बहुत जे2वती ॥ यांसी जो हांसे दम ) ी ॥ याचे मुखीं अहोच4रोग 0नि ती॥ न सोडती ज;मवर ॥४५॥ ु त एक गो2व4य क&रती ॥ एक क;या2व4य अिज)ती ॥ ते नर माजा)र मत होती ॥ बाळd भG9ती आपुलं ॥४६॥ जो क;या भ]गनी अभलाषी ॥ कामीं ;याहाळी प0ततेसी ॥ Hमेहरोग होय यासी ॥ कCं खडा ग ु ांत दाटत ॥४७॥ Hासादभंग लंगभंग कर ॥ दे वांचीं उपकरणd अलंकार चोर ॥ दे वH0तkा अVहे र ॥ पंडुरोग होय ॥४८॥ एक मJ_ोह 2व,ासघात क&रती ॥ मात2ृ पतह ृ या गु8सी संकट पाyडती ॥ *+वध गोवध न वा&रती ॥ अंगी सामय) असो0नयां ॥४९॥ *ा+ण बैसवो0न बाहे र ॥ उ^मा;न जे2वती गह ृ ांतर ॥ सोययाeची Hाथ)ना कर ॥ सं@हणी पोटशूळ होती तयां ॥१५०॥ एक कम)b पंचयR न क&रती ॥ एक *ा+णांची सदनd जाळती ॥ एक दनासी मागv नाग2वती ॥ एक संतांचा क&रती अपमान ॥५१॥ एक क&रती गुछळाण ॥ एक jहणती पाहx याचd ल9ण ॥ नाना दोष आरो2पती अRान ॥ यांचे संतान न वाढे ॥५२॥ जो सदा 2पतद ृ ोष कर ॥ जो *+वंद ृ ासी अVहे र ॥ शवकCत)न ऐकतां Jासे अंतर ॥ तर 2पतव ृ ीय) नVहे तो ॥५३॥
शवकCत)नीं नVहे सादर ॥ तर कण)मळ ू रोग 0नधा)र ॥ नसया]च गोी ज?पे अपार ॥ जो दद) रु होय 0नधा)रd ॥५४॥ शवकCत)न tकं वा पुराण वण ॥ तेथd शयन करतां सप) होय दाण ॥ एक अ2ववादक छळक जाण ॥ ते 2पशाचयोनी पावती ॥५५॥ एकां दे वाच)नीं वीट येत ॥ *ा+ण पूजावया कंटाळत ॥ तीथ)Hसाद अVहे रत ॥ यांQया आंखुडती अंगशरा ॥५६॥ मग ृ jहणे ऐसीं पापd अपार ॥ मम मतकCं होईल परम भार ॥ मग पारधई jहणे सवर ॥ जाई वथाना मग ृ वया) ॥५७॥ Vयाध शवनामd गजd ते 9णीं ॥ कंठ स-दत अु नयनीं ॥ मागुती Iब?वदळd खड ु ोनी ॥ शवावर टाकCतसे ॥५८॥ च HहरांQया पूजा चार ॥ संपूण) झा?या शवजागरं ॥ स|ज;मींचीं पापd 0नधा)रं ॥ मुळींहूनी भम झालं ॥५९॥ तx पव ू ) दशा मख ु H9ाळत ॥ सप ु णा)@ज उदय पावत ॥ आर>वण) शोभा दसत ॥ तd ]च कंु कुम Hाचीचd ॥१६०॥ तx 0तसर मग ृ ी आल अकमात ॥ Vयाध दे pखला कृतांतवत ॥ jहणे मा8ं नको मज यथाथ) ॥ बाळासी तन दे ऊ0न येतd मी ॥६१॥ Vयाध अयंत हष)भ&रत ॥ jहणे ह काय बोलेल शााथ) ॥ तो ऐकावया jहणत ॥ शपथ क80न जाय तूं ॥६२॥ यावर मग ृ ी jहणे Vयाधा ऐक ॥ जो तण ृ दाहक @ामदाहक ॥ गो*ा+णांचd कxडी उदक ॥ 9यरोग यासी न सोडी ॥६३॥ *ा+णांची सदनd ह&रती दे ख ॥ यांचे पूवज ) रौरवीं पडती 0न:शंक ॥ मातप ृ ुJां Iबघडती एक ॥ ीपुषां 2वघड पाyडती ॥६४॥ दे व*ा+ण दे खोन ॥ खालती न क&रती कदा मान ॥ 0नंदती बोलती कठोर वचन ॥ यम कर चरण छे द तयांचे ॥६५॥ परवतु चोरावया दे ख ॥ अखंड ला2वला असd रxख ॥ साधस ु ;मानd मानी दःु ख ॥ यासी नेJरोग0तडका न सोyडती ॥६६॥ पुतकचोर ते मुके होती ॥ रwचोरांचे नेJ जाती ॥ अयंत गवv ते महष होती ॥ पारधी 0निती येनप9ी ॥६७॥ भ>ांची जो 0नंदा करत ॥ याचे मुखीं दग e ी घाpणत ॥ जो माता2पतयांसी ताyडत ॥ लुला होत यालागीं ॥६८॥ ु ध जो अयंत कृपण ॥ धन न वd ची अणH ु माण ॥ तो महाभज ु ंग होऊन ॥ धस ु धस ु ीत बैसे तेथd ॥६९॥ भ9ेसी यती,र आला ॥ तो जेणd &रता दवyडला ॥ शव यावर जाण कोपला ॥ संतती संप^ी द~ध होय ॥१७०॥ *ा+ण बैसला पाJावर ॥ उठवू0न घातला बाहे र ॥ याहू0नयां दरु ाचार ॥ दस ु रा कोणी नसे]च ॥७१॥ ऐसा धमा)धम) ऐकोन ॥ पारधी स-द बोले वचन ॥ वथळा जाई जलपान क80नयां ॥ बाळांसी तन दे ऊन येई ॥७२॥ ऐसd ऐको0न मग ृ ी लवलाा ॥ गेल जलHाशन क80नयां ॥ बाळd तनी लावू0नयां ॥ त| ृ केलं 0तयेनd ॥७३॥ वडील झाल Hसूत ॥ दस ु र पतीची कामना पुरवीत ॥ मग ृ राज jहणे आतां व&रत ॥ जाऊं चला Vयाधापासी ॥७४॥ मग ृ पाडसांसहत सव)ह ॥ Vयाधापासीं आलं लवलाहं ॥ मग ृ jहणे ते समयी ॥ आधीं मज वधीं पार]धया ॥७५॥ मग ृ ी jहणे हा नVहे 2वधी ॥ आjहं जाऊं पतीQया आधी ॥ पाडसे jहणती IJशुद ॥ आjहांसी वधीं पार]धया ॥७६॥ यांची वचनd ऐकतां ते 9णी ॥ Vयाध स-द झाला मनीं ॥ अुधारा लोट?या नयनीं ॥ लागे चरणीं तयांQया ॥७७॥ jहणे ध;य िजणd माझd झालd ॥ तम ु चे0न मुखd 0न8पण ऐtकलd ॥ बहुतां ज;मींजd पाप जळालd ॥ पावन केलd शरर ॥७८॥ माता 2पता गु दे व ॥ तj ु हच आतां माझे सव) ॥ कैचा संसार मया वाव ॥ पुJकलJ सव) लटकd ॥७९॥ Vयाध बोले Hेमेक8न ॥ आतां कधीं मी शवपद पावेन ॥ तx अकमात आलd 2वमान ॥ शवगण बैसले यावर ॥१८०॥
पंचवदन दशभज ु ॥ Vयाांबर नेसले महाराज ॥ अत ु तयांचे तेज ॥ दoच4ामाजी न समाये ॥८१॥ दVय वाfd वाज2वती tक;नर ॥ आलाप क&रती 2वfाधर ॥ दVय सम ु नांचे संभार ॥ सुरगण वयd वष)ती ॥८२॥ मग ृ े पावलं दVय शरर ॥ Vयाध कर साांग नमकार ॥ मुखd jहणे जयजय शव हर हर ॥ तx शररभाव पालटला ॥८३॥ प&रसीं झगडतां लोह होय सुवण) ॥ तैस Vयाध झाला दशभुज पंचवदन ॥ शवगणीं बहुत Hाथन ू) ॥ दVय 2वमानीं बैस2वला ॥८४॥ मग ृ d पावलं दVय शरर ॥ तींह 2वमानी आ8ढलं सम@ ॥ Vयाधाची त0ु त वारं वार ॥ क&रती सरु गण सव)ह॥८५॥ Vयाध नेला शवपदाHती ॥ तारामंडळी मग ृ े राहती ॥ अfा2प गगनीं झळकती ॥ जन पाहती सव) डोळां ॥८६॥ सयवती`दयरwखाणी ॥ रसभ&रत बोलला लंगपुराणीं ॥ तd स/जन ऐकोत दनरजनीं ॥ *+ानंदेक80नयां ॥८७॥ ध;य तd शवराIJत ॥ वणd पातक द~ध होत ॥ जे हd पठण क&रती साव]च^ ॥ ध;य पz ु यवंत नर ते]च ॥८८॥ स/जन ोते 0नज)र सय ॥ Hाशन करोत शवललामत ृ ॥ 0नंदक असुर कुतtक) बहुत ॥ यांसी Hा| कैचd हd ॥८९॥ कैलासनाथ *+ानंद ॥ तयांचे पदक?हार सग ु ंध ॥ तेथd ीधर अभंग षपद ॥ ं जी घालत शवनामd ॥१९०॥ शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपुराण *+ो^रखंड प&रसोत स/जन अखंड ॥ sतीयायाय गोड हा ॥१९१॥ ॥ ीसांबसदाशवाप)णमतु ॥
ीशवललामत ृ – अयाय 0तसरा अयाय 0तसरा ीगणेशाय नमः ॥ जय जय शव मंगलधामा ॥ 0नजजन`दयआरामा ॥ चराचरफलांtकत_म ु ा ॥ नामाअनामातीत तूं ॥१॥ इंदरावरभ]गनीमनरं जना ॥ षडायजनका शफरवजदहना ॥ *+ानंदा भाललोचना ॥ भवभंजना IJपरु ांतका ॥२॥ हे शव सfोजात वामघोरा ॥ तपुषा ईशान ई,रा ॥ अध)नारनटे ,रा ॥ ]ग&रजारं गा ]गरशा ॥३॥ गंगाधरा भो]गभूषणा ॥ सव)Vयापका अंधकमद) ना ॥ परमातीता 0नरं जना ॥ गुणJय2वरहत तूं ॥४॥ हे पय:फेनधवल जग/जीवना ॥ sतीयायायीं कृपा क8न ॥ अगाध सरु स आ
यान ॥ शवराIJमहमा वण)2वला ॥५॥ यावर कैसा कथेची रचना ॥ वदवीं पंचमुकुट पंचानना ॥ शौनकादकां मु0नजनां ॥ सूत सांगे नैमषारzयीं ॥६॥ इवाकुवंशीं महाराज ॥ मJसहनामd भभ ू ुज ॥ वेदशासंप;न सतेज ॥ दस ु रा Iबडौजा प ृ वीवर ॥७॥ पत ू ) उगवला पण ू ) ॥ शJभ ु गणd मावळलं ॥८॥ ृ नावसनdक8न ॥ घातलd उवvसी पालाण ॥ Hतापसय तो एकदां मग ृ याVयाजdक8न ॥ 0नघाला धुरंधर चमू घेऊन ॥ घोरांदर Hवेशला 2व2पन ॥ तx सावजd चहूंकडून ऊठलं ॥९॥ Vया वक ृ रस वनकेसर ॥ मग ृ मग ृ ी वनगौ वानर वानर ॥ शशकजबुंकांQया हार ॥ संहारत नप ृ वर ॥१०॥ चातक मयूर बदक ॥ कतूरकुरं ग जवादIबडालक ॥ नकुल राजहं स च4वाक ॥ प9ी ,ापदd धांवती ॥११॥ नप ृ े मा&रले जीव बहुवस ॥ यांत एक मा&रला रा9स ॥ महाभयानक तामस ॥ गतHाण होऊ0न पyडयेला ॥१२॥ याचा बंधु परम दाण ॥ तो लG9ता झाला दरु ोन ॥ मनीं कापय क?पन ू ॥ jहणे सड ू घेईन बंधूचा ॥१३॥ मJसह पातला वनगरास ॥ असुरd ध&रला मानववेष ॥ कृLणवसनवे2त 2वशेष ॥ दवv कंधीं घेऊ0नयां ॥१४॥ नप ृ ासी भेटला येऊन ॥ jहणे मी सूपशाीं परम 0नपुण ॥ अ;न शाका सुवास करन ॥ दे खोन सुरनर भूलती ॥१५॥ रायd ठे 2वला पाकसदनीं ॥ यावर 2पत0ृ तथी ल9ुनी ॥ गु वसk घरालागन ु ी ॥ नप ृ ेkd आpणला ॥१६॥ भोजना आला अaजजनंदन ॥ तो रा9सd कापयम8न ॥ शाकांत नरमांस शजवन ू ॥ ऋषीस आणून वाढलd ॥१७॥ IJकालRानी वसkमन ु ी ॥ सकळ ऋषींमाजी शरोमणी ॥ कापय सकळ जाणन ु ी ॥ मJसह शा2पला ॥१८॥ jहणे तूं वनीं होई रा9स ॥ जेथd आहार न मळे 0न:शेष ॥ मी *ा+ण मज नरमांस ॥ वाढलd कैसd पा2पया ॥१९॥ राव jहणे मी नेणd सव)था ॥ बोलावा सूपशाीं जाणता ॥ तंव तो पळाला 9ण न लगतां ॥ गु|पd वना आपु?या ॥२०॥ राव कोपला दाण ॥ jहणे मज शा2पले काय कारण ॥ मीह तुज शापीन jहणोय ॥ उदक करं घेतलd ॥२१॥ तंव रायाची प राणी ॥ मदयंती नामd पुzयखाणी ॥ 8पd केवळ लावzयह&रणी ॥ चातुय) उपमे जेवीं शारदा ॥२२॥ मदयंती jहणे राया ॥ दरू ीं पाहd 2वचा80नयां ॥ शLयd गु8सी शापावया ॥ अ]धकार नाहं सव)था ॥२३॥ गु8सी शाप दे तां 0नधा)रं ॥ आपण नरक भोगावे क?पवर ॥ राव jहणे चतुर सुंदर ॥ बोललस साच तd ॥२४॥
jहणे हd उदक खालं टाकंू जर ॥ तर पीक न 2पके द~ध होय ध&रJी ॥ मग आप? ु या]च Hपदांवर ॥ जल टाकC मJसह ॥२५॥ तx जानुपय)त चरण ॥ द~ध झालd कृLणवण) ॥ कुk भरला मग तेथन ू ॥ क?माषपाद नाम यांचd ॥२६॥ वसkd जाणो0न व^ ृ ांत ॥ रायासी उ:शाप दे त ॥ jहणे sादशवषv होसील मु> ॥ येसी वथाना आपु?या ॥२७॥ ग ु पावला अंतधा)न ॥ मग क?माषपाद रा9स होऊन ॥ 9ुधा4ांत 0नशदनी ॥ वनीं भ9ी जीव सव) ॥२८॥ परम भयानक असुर ॥ 2वशाळ दे ह कपाळी शdदरु ॥ 2व4ाळ वदन बाहे र शुb ॥ दं तदाढा वाढलया ॥२९॥ जीव भG9ले आसमास ॥ वनीं हंडतां तो रा9स ॥ एक *ा+णकुमर डोळस ॥ sादश वषv दे pखला ॥३०॥ सवq याची ललना ]चमणी ॥ दोघd 4Cडती कौतक ु d वनीं ॥ तंव तो *ा+णपJ ु रा9सd ध8नी ॥ भ9ावया स झाला ॥३१॥ तंव याची वधू काकुळती येत ॥ अरे तूं मJसह राजा पुzयवंत ॥ गो*ा+णH0तपाळक सय ॥ माझा कांत मा8ं नको ॥३२॥ गडबडां लोळे सुंदर ॥ कणाभाकC पदर पसर ॥ सवे]च जाऊ0न चरण धरं ॥ सोडी झडकर प0त माझा ॥३३॥ पतीस भ9ूं नको राजd_ा ॥ महपाप घेऊं नको एकसरा ॥ वग)माग) तर चतरु ा ॥ कैसा पावसी अंतकाळीं ॥३४॥ ऐसी कणा भाtकता कामनी ॥ 0नद) ये भG9ला तेच 9णीं ॥ अिथपंजर टाकूनी ॥ 0तयेपुढd दधला ॥३५॥ तंव ती दःु खे क8नी ॥ आ4ोशd कपाळ 2पट धरणीं ॥ म2ृ ^का घेऊ0न घाल वदनी ॥ कोण वनीं सांवर तीतd ॥३६॥ मग 0तनd शाप दधला रायातd ॥ जो अलोट 2व]धह&रहरातd ॥ jहणे दमयंती संगसरु ते ॥ Hाण जाईल ते]च 9णीं ॥३७॥ कोणे एके ीचा संगसोहळा ॥ तुज न घडोरे चांडाळा ॥ ऐसा शाप वदो0न ते वेळां ॥ के?या गोळा अिथ पतीQया ॥३८॥ ताकाळ Hवेशल अ~नी ॥ इकडे sादशवषv शापमु> होऊनी ॥ राव वनगरा येऊनी ॥ वत)मान सांगे ियेशीं ॥३९॥ येर कपाळ 2पट आ4ोशd क8न ॥ jहणे झालd वंशखंडन ॥ पतीसी jहणे *+चय) ध8न ॥ Hाण आपल ु ा र9ीं कां ॥४०॥ अ0नवार अयंत मन ॥ न कर कोण ियेशीं संभाषण ॥ खदरांगाराची सेज आजपासन ू ॥ झाल तुजलागी जाण पां ॥४१॥ परम तळमळी राजd_ ॥ जैसा सांपळा कxyडला Vया ॥ कCं महाभुजंगाचे दं त सम@ ॥ पाडो0न गाडी दन कर ॥४२॥ कCं नासकCं वेसण घालन ू ॥ महावष ृ भ क&रती दन ॥ कCं वनीं 0नरं कुश वारण ॥ ध80न 9ीण क&रती मग ॥४३॥ तैसा क?पाषपद भूप ॥ होऊ0न राहला दन8प ॥ पुढd Hकाशावया कूळदप आपण धम)शा पाहातसे ॥४४॥ तेथीचे पाहो0न Hमाण ॥ वसkd मदयंतीस भोग दे ऊन ॥ अमोघ वीय) पडतां पूण) ॥ दVय पुJ जाहला ॥४५॥ तेणd पढ ु d वंश चालला ॥ असो तो राव मग ृ येस 0नघाला ॥ यथारzय तथा गह ृ ाला ॥ भोग यिजले सव)ह ॥४६॥ ृ वाटे नप मनांत मनोज2वकार उठत ॥ 2ववेकांकुशd कामइभ आव8त ॥ jहणे ीस वैधVय मज मृ यु ॥ तd कम) सहसा न करावd ॥४७॥ आपुल कम)गती गहन ॥ Hा>न 2व]चJ दाण ॥ दे वावर काय बोल ठे वन ू ॥ भोग?या2वण न सुटे]च ॥४८॥ ऐसा राव उदासय> ु ॥ वनीं हंडता मागd पहात ॥ तx 2पशाच भयानक अयंत ॥ रायापाठiं उभd सदा ॥४९॥ दं पये पूवv मा&रलं ॥ ती *+हया पाठiसी लागल ॥ राजा तीथq हंडता सकळीं ॥ पर कदाकाळीं न सोडी ॥५०॥
न सोडी वनीं जागत ृ ींत ॥ महा2व4ाळ दांत करकरां खात ॥ रायd तd केलं बहुत ॥ दान दे त बहुसाल ॥५१॥ ऐसा हंडतां राव भागला ॥ मथुलानगरासमीप आला ॥ वनी दे खतां आनंदला ॥ पर *+हया पाठiसी उभी ॥५२॥ व9 ृ लागले बहुत ॥ आ¡व9 ृ फळभारd डोलत ॥ पोफळी रातांजन 2वरािजत ॥ केळी नारळी खजु&) रया ॥५३॥ चंपक जाई जई ु मालती ॥ मोगरे प; ु नागराज शेवंती ॥ मलयागर कृLणागर जाती ॥ जपा करवीर को2वदार ॥५४॥ वड 2पंपळ औदं ब ु र ॥ पा&रजातक बकुळ दे वदार ॥ क2पथ Iब?व अंजीर ॥ अजन ु) 2पचम ु ंद कदं ब ते ॥५५॥ ऐसया वनामाजी नप ृ ती ॥ 9णएक पावला 2वांती ॥ पर ते पाठiसीं पापमती ॥ *+हया उभी असे ॥५६॥ तx उगवला भा~यवासरमणी ॥ कCं 0नधान जोडे रं कालागन ु ी ॥ कCं 9ु]धतापढ ु d उचंबळोनी ॥ 9ीरिaध जैसा पातला ॥५७॥ कCं मर0तयांQया मुखांत ॥ अकमात घातलd अमत ृ ॥ कCं ]चंता@तासी Hा| ॥ ]चंतामणी जाहला ॥५८॥ तैसा तापसयांमाजी मुकुटमणीं ॥ शLयमांद सवे घेऊनी ॥ महाराज तपवी गौतममन ु ी ॥ तये थानीं पातला ॥५९॥ रायd घातलd लोटांगण ॥ दाटला अभावd क8न ॥ उभा ठाकला कर जोडून ॥ कर तवन Hीतीनd ॥६०॥ सहज होतां संतदश)न ॥ पापd संहारती संपूण) ॥ तूं 2वलोtकसी जर कृपा क8न ॥ तर रं क सहनयन होय ॥६१॥ यावर तो महाराज गौतम ॥ क?माषपादा पुसे कुशल9ेम ॥ रा/य राcज Hजा अमाय परम ॥ सुखdक8न नांदती कCं ॥६२॥ *ा+ण 9IJय वैय शू_ ॥ वधम) आचरती कCं सम@ ॥ पशु सेवक पJ ु कलJ ॥ समत सख ु 8प आहे त कCं ॥६३॥ राव jहणे आपुले कृपेक8न ॥ समत आहे त 9ेमक?याण ॥ परं तु आलासी वाटतd द8 ु न ॥ आनंदघन दसतोसी ॥६४॥ तुया दश)नd मज वाटे सवर ॥ *+हया दरू होईल सम@ ॥ मग पूवक ) म) आपुलd द ु तर ॥ ऋषीHती 0नवेदलd ॥६५॥ गौतम jहणे परम प2वJ ॥ भक ू ै लास गोकण)9ेJ ॥ तेथ0ू न मी आलो अपार ॥ महमा तेथींचा न वण)वd ॥६६॥ ॐकार8पd कैलासनाथ ॥ भवानीसहत तेथd नांदत ॥ सुर असुर tक;नर से2वत ॥ अध)माJापीठ जd ॥६७॥ या गोकणचे शवदश)न ॥ *+ादकां दल ) जाण ॥ तेथd इंदरे सहत जनाद) न ॥ तप गहन आचरत ॥६८॥ ु भ कोटसय ू ा)ची Hभा ॥ मड ू ) गाभा ॥ तेथींची शोभा न वण)वे ॥६९॥ ृ ानीसहत शव उभा ॥ कैव?यगभvचा पण इं_ सनकादक *+पुJ ॥ तेथd]च वती अहोराJ ॥ जेथींचे पाषाण त8वर ॥ सम@ 0नज)र अवतरले ॥७०॥ सयवती`दयरw ॥ जेथd कर अनk ु ान ॥ वसk भग ृ जामद~;य ॥ गोकण)9ेJीं सदा वसती ॥७१॥ पहावया मड ु गायक ॥ जेथd गाती शवलला ॥७२॥ ृ ानीनायक ॥ मंडपघसणी होतसे दे ख ॥ नारद तंब गोकणा)भोवतd सम@ ॥ उभे अखंड दे वांचे भार ॥ मुखd गज)ती शवहरहर ॥ आनंद थोर होतसे ॥७३॥ ऋ2ष क&रती वेदघोष ॥ अना0यकांचd नृ य 2वशेष ॥ tक;नरगंधव) गायक सुरस ॥ तोष2वती महे शातd ॥७४॥ तd अ0त उ^म थान ॥ तेजोमय Hकाश गहन ॥ नाना व9 ु न Hय9 ॥७५॥ ृ लागले सघन ॥ कैलासभव शुb संहासन लखलpखत ॥ चार sारd मpणमयख]चत ॥ ऐरावता8ढ अमरनाथ ॥ पूवs ) ार 0तkतसे ॥७६॥
दG9णेस र9ी सय ) ंदन ॥ पिमेसी वा8णीरमण ॥ उ^रे सी वैवण ॥ HाणमJ शवाचा ॥७७॥ ू न कपूर) गौर भवानीसहत घवघवीत तेजd 2वरािजत ॥ भूकैलास सा9ात माहे र संतसाधकांचd ॥७८॥ या मूतचे करावे यान ॥ याभोवतd महासदचd पूजन ॥ याभxवतd कायायनी आवरण ॥ अभैरव पूिजजे ॥७९॥ sादश मJ एकादश _ ॥ तेथd]च वसती अहोराJ ॥ अवसु दoपाळ सम@ ॥ जोडो0न कर उभे तेथd ॥८०॥ असिद नव0न]ध कर जोडूनी ॥ अखंड आरा]ध0त 2पनाकपाणी ॥ रायास jहणे गौतममन ु ी ॥ मीह वसतx सदा तेथd ॥८१॥ वरकड 9ेJीं ल9 वषd जाण ॥ तप आचरला 0नवा)ण ॥ गोकणv एकदन ॥ होय Hस;न सदाशव ॥८२॥ अमावाया सं4ां0त सोमवार ॥ Hदोष पव)काळ शववासर ॥ सम_ ु नान क&रतां सम@ ॥ फळ होय सकळ तीथा)चd ॥८३॥ रावण कंु भकण) Iबभषण ॥ याहं पूवv केले तेथd अनk ु ान ॥ तd 0नवा)णलंग दशानने जाण ॥ कैलासाहू0न आpणलd ॥८४॥ गणेशd था2पलd तd लंग ॥ ऋ2ष jहणती सूतातd कथा सांग ॥ ऐकावया लला सुरंग ॥ वण वाट पाहती ॥८५॥ यावर सत ू व>ा 0नपण ु ॥ रावणमातेसी कैकसी अभधान ॥ ती 0नय लंगपज ू ना2वण जाण ॥ उदक Hाशन न करच ॥८६॥ पंचधा;यांचd 2प क8न ॥ लंग कर कामना ध8न ॥ Vहावd रावणाचd क?याण ॥ जय संपूण) Hा| Vहावा ॥८७॥ श4d 0तचd लंग नेऊन ॥ समु_ं टाtकलd sे षdक8न ॥ यालागी राJंदन ॥ रावणमाता अ;न न घे ॥८८॥ रावण jहणd मातेलागन ू ॥ मी म
ु य आमलंग आpणतx जाऊन ॥ कैलासाHती sपंचवदन ॥ जाता झाला सा9ेपd ॥८९॥ तप आचरला दाण ॥ जो चतु:ष2कलाHवीण ॥ जेणd वेदांची खंडे क8न ॥ सारासार 0नवyडलd ॥९०॥ चतु:द) श2वfापारं गत ॥ शवासी आवडे अयंत ॥ दशमुखd गायन अ[त ु ॥ केलd याणd वामीपुढd ॥९१॥ आपल ु d शर छे द0ू न वहतd ॥ शरांQया तंती क80न वरय> ु ॥ दशमख ु गात Hेमभ&रत ॥ उमानाथ संतोषे जेणd ॥९२॥ राग उपराग भाया)सहत ॥ मूQछ) ना शरर कं2पत ॥ स|वर ताल संगीत ॥ शाHमाण गातसे ॥९३॥ गfपfरचना नाना कळा ॥ गीत Hबंध अखंड नाममाळा ॥ गातां Hीतीनd शवलला ॥ शंभु तोषला अ[त ु ॥९४॥ jहणे Hस;न झालx दशमख ु ा ॥ इिQछत माग तज ु 2Hय जd कां ॥ दशकsयनयन jहणे कामांतका ॥ आमलंग मज दे ई ॥९५॥ या IJभुवनांत जे सुंदर ॥ ऐसी ललना दे ई सुकुमार ॥ ऐकून संतोषला कपूर) गौर ॥ भोळा उदारच4वतv ॥९६॥ कोट चं_सूया)ची Hभा पूण) ॥ ऐसd लंग कांढलd `दयांतन ू ॥ कCं *+ानंदरस मुरोन ॥ दVय लंग ओ0तलd ॥९७॥ सह बालसय ू ) न पवती सर ॥ ऐसी Hभा पडल दशदशांतरं ॥ दधलd रावणाचे करं ॥ जd अतoय) *+ादकां ॥९८॥ जd मु0नजनांचd येय यान ॥ जd सनकादकांचd दे वताच)न ॥ वेद शा पुराण ॥ दVयलंग वpण)ती ॥९९॥ जd IJगुणातीत पर*+ ॥ जd अर अिजत अनाम ॥ सिQचदानंद 0नवा)णधाम ॥ योगी आराम पावती जेथd ॥१००॥ अनंत *+ांडे 2व]चJd ॥ जेणd र]चलं इQछामाJd ॥ /याकारणd भांडती वेदशाd ॥ तd दVय लंग परु ातन ॥१॥ तd लंग रावणे हातीं घेऊन ॥ jहणे हे IJलोचन IJदोषशमन ॥ लावzयसागरंचd 0नधान ॥ IJभुवनसुंदर ललना दे ॥२॥
जी अपणqची अपरH0तमा ॥ ऐसी दे ई मज सवm^मा ॥ सिQचदानंद पण ) +ा ॥ नामाअनामातीत तंू ॥३॥ ू * शव jहणे इची H0तमा 2वशेष ॥ 0नमू) न शके 2वधीश ॥ भोळा च4वतीं महे श ॥ jहणे हे ]च नेई अपणा) तूं ॥४॥ रावणd अवय jहणोनी ॥ कंधीं घेतल कंदजननी ॥ दVयलंग हातीं घेऊनी ॥ लंकानाथ चालला ॥५॥ दG9णपंथd जातां सवर ॥ गजबिजले सकळ सरु वर ॥ गजानन कंद वीरभ_ ॥ नंदके,र तळमळती ॥६॥ jहणती हे सदाशव IJनयन ॥ हd कैसd तुझd उदारपण ॥ भवानी बैसलासी दे ऊन ॥ पंचवदन हांसतसे ॥७॥ jहणे 0तयेचा कैवार वैकंु ठनाथ ॥ तो धांवेल आतां नेहभ&रत ॥ इकडे भवानी तवन करत ॥ हे पYजतांत धांव वेगीं ॥८॥ वा&रजनयना इंदरावरा ॥ 0नगमागमवंfा सह ु ायव4ा ॥ हे नीलपयोधरगाJा ॥ धांव वेगीं सोडवी मज ॥९॥ हे मधुकैटभनरकमुरभंजना ॥ हे दशावतारधरा पीतवसना ॥ हे मदनांतकमानसरं जना ॥ जनाद) ना जग-8 ु ॥११०॥ हे कोटमनोजतात ीधर ॥ असुरमद) न परम उदार ॥ ऐसd तवन ऐकतां सवq,र ॥ 2वH8पd आडवा आला ॥११॥ jहणे ध;य ध;य sपंचवदना ॥ कोठd मळ2वल ऐसी ललना ॥ दशमख ु jहणे हे अपणा) ॥ सदाशवd दधल ॥१२॥ 2वH jहणे खालं उत8न ॥ ;याहाळू0न पाहd इचd वदन ॥ रावण पाहd तव ते कुल9ण ॥ अयंत कु8प दे pखल ॥१३॥ भंवयांस आंठi अमंगळ पूण) ॥ व ू ॥ टाको0न रावण चालला ॥१४॥ ृ गाल बैसले दं तहन ॥ गदगदां 2वH हांसे दे खन मग रमाधवd तये थळीं ॥ था2पल माता भ_काळी ॥ इकडे असरु शवाजवळी ॥ jहणे ी अमंगळ कैसी दधल ॥१५॥ शव jहणे सय वचन ॥ ते तुज नाटोपे कौटाळीण ॥ अनंत *+ांडे दावन ू ॥ सवd ]च लपवील तवतां ॥१६॥ मग ीधरd आंगींची मळी काढून ॥ वहतd 0नम)ल 8पसंप;न ॥ मयासूराचे उदरं जाण ॥ उप;न झाल ते]च पै ॥१७॥ 0तQया व8पाची Hती ॥ नाहं नाहं IJजगतीं अंगीQया सव ु ासd धांवती ॥ का_वेयच4d Hीतीनd ॥१८॥ 0तचd नाम मंदोदर ॥ 0तची Hतीमा नाहं उवvवर ॥ 2वंशा0तनेJाचे चवरं ॥ प महषी प0तता ॥१९॥ मयासुर करल क;यादान ॥ वर एक शy> दे ईल आंदण ॥ स|कोट मंJाचd गहन ॥ सामय) असे िजयेमाजी ॥१२०॥ ते 0नवा)ण सांगातीण शy> ॥ तज ु Hा| होईल लंकापती ॥ महाशJव ू र 0नवा)णीं ती ॥ Hेरावी वां सय पै ॥२१॥ ऐसd ऐकता]च रावण ॥ परतला लंग घेऊन ॥ पूव ) थळासी आला जाण ॥ तx गजानन गाई राखी ॥२२॥ गजाननाचd तवन ॥ दे व क&रती कर जोडून ॥ jहणती दVयलंग सोडवन ू ॥ थापी अ9यीं गणपती ॥२३॥ ऐसा दे वीं Hा]थ)ला एकदं त ॥ तंव रावणासी मJ ू लागलd बहुत ॥ पढ ु d पाऊल न घालवत ॥ चरफडीत मJ ू भरd ॥२४॥ भम ू ीवर लंग न ठे वावd ॥ ऐसd पूवv सांगीतलd उमाधवd ॥ हातीं घेऊ0न लघश ु ंकेसी बैसावd ॥ हे ह कम) अनु]चत ॥२५॥ तंव तो सिदब ु दंचा दाता ॥ 2वHवेषd गाई राpखतां ॥ यासी लंकानाथ jहणे तवतां ॥ लंग हातीं धरं हे ॥२६॥ 2वH jहणे लंकापती ॥ माया गाई रानोरानी पळती ॥ त ु या मJ ु शंकेसी वेळ tकती ॥ लागेल हd न कळे मज ॥२७॥ रावण jहणे न लगतां 9ण ॥ येतx मूJशंका क8न ॥ 2वH jहणे तीन वेळां बांहन ॥ न येसी तर लंग टाकCन भम ू ीवर ॥२८॥
अवय jहणे लंकापती ॥ लंग दे त 2वHाQया हातीं ॥ दरू जाऊ0न एकांतG9तीं ॥ लघश ु ंकेस बैसला ॥२९॥ अगाध गजमुखाचd च&रJ ॥ जो सा9ात अवतरला इंदरावर ॥ शवउपासना करावया प2वJ ॥ जाहला पुJ शंभूचा ॥१३०॥ असो रावणासी मूJाचे पूर ॥ लोटले न सांवरती अ0नवार ॥ एक घटका लोटतां इभव4 ॥ हांक फोडी गजmनी ॥३१॥ माया गाई गे?या दरू ॥ हd आपलd लंग घे करं ॥ रावण न बोले]च 0नधा)रं ॥ हतसंकेतd थांब jहणे ॥३२॥ दस ु र घटका झाल पूण) ॥ हांक फोडी गजानन ॥ एवं घटका झा?या तीन ॥ कदा2प रावण न उठे ]च ॥३३॥ जैसd पाखंyडयाचd कुमत ॥ न सरे ]च वा&रतां पंyडत ॥ तैसd रावणाचd मूJ न सरे सय ॥ पन ु ः एकदं त हांक फोडी ॥३४॥ रा9सा आपल ु d लंग सांभाळीं ॥ jहणो0न ठे 2वलd भम ू ंडळीं ॥ अ9य था2पलd कदाकाळीं ॥ *+ादकां उपटे ना ॥३५॥ प ृ वीसहत अभंग ॥ एक]च झालd दVय लंग ॥ रावण धांवd सवेग ॥ अशौच अप2वJ 4ोधभरd ॥३६॥ लंग उपटतां डळमळी कंु भनी ॥ महाबळd दशमुख पाहे उपटोनी ॥ पर न उपडे तयालागन ु ी ॥ अखंड अभंग जाहलd ॥३७॥ ग| ु जाहला गजानन ॥ गाई प ृ वींत जाती लपोन ॥ रावणd एक गाईचा कण) ॥ धांवो0नयां ध&रयेला ॥३८॥ तोह न उपडे तयालागन ू ॥ मग तेथd]च केलd लंगपूजन ॥ गोकण)महाबळे ,र तेथून ॥ नाम जाण पyडयेलd ॥३९॥ रावणमाता तेथd येऊन ॥ ते 0नय कर शवपूजन ॥ आदलंग हd जाणोन ॥ क&रती अच)न सुरऋषी ॥१४०॥ रावण कंु भकण) Iबभीषण ॥ तेथdच क&रती अनk ु ान ॥ याQया बळd क8न ॥ दे व िजंtकले रावणd ॥४१॥ मयासूर मंदोदर आpण शy> ॥ दे ता झाला रावणाHती ॥ ल9 पुJ नातू गणती ॥ सवा ल9 जयाचd ॥४२॥ इं_िजताऐसा पुJ ॥ अादशा9ौहणी वाfभार ॥ जेथींQया अनk ु ानd अपार ॥ रावण पावला संप^ी ॥४३॥ गौतम jहणे राजो^मा ॥ ऐसा गोकणvचा थोर महमा ॥ वणू) न शके मघवा *+ा ॥ येणd आjहां तेथ0ू न जाहलd ॥४४॥ मथुले,राQया यागाकारणd ॥ आjह येत असतां वरे नd ॥ अ[त ु एक वत)ले तुजकारणd ॥ कथा ते]च सांगतो ॥४५॥ एक व9 ृ ;य@ोध 2वशाळ ॥ याखाल आjह बैसलx सकळ ॥ तx एक चांडाळीण अमंगळ ॥ अ0त अप2वJ दे pखल ॥४६॥ सव)रोगवे2त पण e ी उठल चहूंकडे ॥४७॥ ू ) ॥ ज;मांध गलतकुk भरलd जाण ॥ tकडे पडले सवाeगी ण ॥ दग ु ध र>2पती भरोन ॥ हतपाद बोटd गेल झडोन ॥ परम कुित कुल9णा ॥ कैचd अ;न उदक 0तयेतd ॥४८॥ दं तहन कण)हन ॥ गभvच 0तयेचे गेले लोचन ॥ कण) नासक झडोन ॥ tकडे पडले बुचबु]चत ॥४९॥ अंगींचd चम) गेलd झडोन ॥ व पडलd गळोन ॥ धळ ु ींत लोळे चांडाळीण ॥ पाप पव ू vचd भोगीत ॥१५०॥ 0तचा मरणकाळ जवळी आला जाण ॥ वरतd पाहलd आjहं 2वलोकून ॥ तx शवd धाyडलd दVय 2वमान ॥ 0तयेलागीं ;यावया ॥५१॥ दशभुज पंचवदन ॥ शवदत ) ज े 2वराजमान ॥ Hभा शशसमान एकाची ॥५२॥ ू बैसले चौघे जण ॥ कोटसूयत कोणी अि~नतेजd 2वराजत ॥ भालचं_ शोभवंत ॥ दVय 2वमान लखलpखत ॥ वाfd वाजती चत2ु व)ध ॥५३॥ अना0यका नृ य क&रती ॥ tक;नर गंधव) शवलला गाती ॥ गौतम jहणे ऐकd नप ृ ती ॥ मग तयांHती पूसलd ॥५४॥
हd दVय 2वमान घेऊन ॥ कोणाचd क8ं जातां उरण ॥ ते jहणत 0तये चांडाळणीलागन ू ॥ शवd आणंू पाठ2वलd 0नजपद ॥५५॥ मग jयां तयांसी पुसलd ॥ इणd पूवv काय तप केलd ॥ मग ते शवदत ) ;मींचा व^ ू बोलले ॥ पूवज ृ ांत ॥५६॥ पूवv केकय नामा *ा+ण ॥ याची क;या सुमJा जाण ॥ आपु?या सदय)गवqक8न ॥ कोणासह मानीना ॥५७॥ ह बाळपणीं 2वधवा झाल ॥ ताzयमदd वधम) 2वसरल ॥ जारकम) क8ं लागल ॥ बापd शक2व?या नायके ॥५८॥ तx हे जाहल गरोदर ॥ लोक 0नंदा क&रती सम@ ॥ मग बापd केश ध80न सवर ॥ बाहे र घातलd इयेसी ॥५९॥ मग ह हंडतां दे शांतर ॥ कोणी एक सभा~य शु_ ॥ याणd इतd ी क8न सवर ॥ सम@ _Vय ओ2पलd ॥१६०॥ तेथd अपयd झालं बहुत ॥ ह अयंत मfमांसी रत ॥ प ु जाहल बहुत ॥ घpू ण)त लोचन उघडीना ॥६१॥ शु_ घेवो0न दासीदास ॥ गेला 9ेJीं कृ2षकमा)स ॥ हे 9ु]धंत आठवू0न मांसास ॥ श घेवो0न चालल ॥६२॥ मfd माजल नुघडी लोचन ॥ हा बत]च आहे jहणोन ॥ गोवसाचे कंठi जाण ॥ पा2पणी सुर घालतसे ॥६३॥ तd अ ाहासd ओरडत ॥ गाई हं बरो0न अनथ) करत ॥ इणे कंठ छे दो0न गह ृ ांत ॥ वस नेलd वरे नd ॥६४॥ डोळे उघडू0न पाहे पा2पणी ॥ मग गोवस ओळpखलd ते 9णीं ॥ तेVहा 0तणd शव शव उQचा8नी ॥ jहणे करणी न कळतां केल ॥६५॥ मग अध)वसमांस भ9ून ॥ उरलd टाकC बाहे र नेऊन ॥ लोकांत उठ2वलd पूण) ॥ गोवस मा&रलd Vयाानd ॥६६॥ यावर ह काळd मृ यु पावत ॥ तx येऊ0नयां यमदत ू ॥ इयेसी नेलd मारत ॥ जा]चती बहुत 0नद) यपणd ॥६७॥ कंु भीपाकCं घालती ॥ असपJवनीं हंड2वती ॥ त|भम ू ीवर लोळ2वती ॥ तंभ कवटाळ2वती त| जे कां ॥६८॥ ]चJगु|ासी पुसे सूयन ) ंदन ॥ इचd कांह आहे कCं नाहं पुzय ॥ तो jहणे शवनाम उQचा8न ॥ गोवसवध इणd केला ॥६९॥ मग यमd दधलd लोटून ॥ चांडाळयोनींत पावल जनन ॥ गभाeध कुल कुल9ण ॥ 2वkामJ ू d भरल सदा ॥१७०॥ ,ानाचd उिQछ भ9ी जाण ॥ तंव मायबापd गेलं मरोन ॥ मग ह हातीं काठi घेऊन ॥ गांवोगांवीं हंडतसे ॥७१॥ तx शवराJ पव)काळ ल9ून ॥ गोकण)9ेJाप0त संपूण) ॥ याJा चालल घोष गहन ॥ नाना2वध वाfांचा होतसे ॥७२॥ शवनामाचा घोष अपार ॥ शवभ> क&रती वारं वार ॥ यांQया संगd ह दरु ाचार ॥ चांडाळीह चालल ॥७३॥ गोकण)9ेJा गेल चांडाळी ॥ पडल भ_काळीQया दे वळाजवळी ॥ jहणे मज अ;न fावd ये वेळीं ॥ बहुत पा2पणी मी आहd ॥७४॥ हांका फोडीत हात पस8न ॥ तx HदG9णा क&रती भ>जन ॥ एकd Iब?वपJ नेऊन ॥ 0तचे हातीं घातलd ॥७५॥ तd IJदळ चांचपोन पाहत ॥ मख ु ीं घालावयाची नाहं वत ॥ jहणो0न रागd भरकावीत ॥ तd पडत शवलंगावर ॥७६॥ शवराJीस उपोषण ॥ Iब?वदळे घडले शवपूजन ॥ शवभ>ांसवd जागरण ॥ घडलd संपूण) चांडाळीस ॥७७॥ शवनामd गज)ती जन ॥ हे ह करत तैसd]च मरण ॥ ती ह वडाखालं येऊन ॥ पडल आहे चांडाळी ॥७८॥ ऐसा 0तचा पव ) ^ ू व ृ ांत ॥ गौतमd सां]गतला समत ॥ मग ती दVय दे ह पावो0न बैसत ॥ शव2वमानीं तेधवां ॥७९॥ आपुलd पूवक ) म) आठवन ू ॥ क8ं लागल शवमरण ॥ मग शवगणीं नेऊन ॥ शवपदं था2पल ॥१८०॥
गौतम jहणे ऐक राया सादर ॥ तंू गोकणा)H0त जाई सवर ॥ शवराJीस पाव)तीपरमे,र ॥ IJदळd क80न अचीं कां ॥८१॥ ऐसd बोलो0न गौतम मन ु ी ॥ गेला जनकाQया यागालागन ु ी ॥ क?माषपाद तेच 9णीं ॥ गोकण)9ेJीं पातला ॥८२॥ शवराJीस दVय लंग ॥ मJसहरायd पूिजलd सांग ॥ अंतर सHेम अनुराग ॥ उमारं ग संतोषला ॥८३॥ *+हयेचd पातक 2वशेष ॥ जाऊ0न राव झाला 0नदmष ॥ तx कैलासाहू0न आदप ु ष ॥ पाठवीत दVय 2वमान ॥८४॥ 2वमानीं बैसले शवगण ॥ परम तेजवी दै दयमान ॥ अनंत 2वजांचे रस 2पळोन ॥ मूतv ओ0त?या वाटतd ॥८५॥ अनंत वाfd गज)ती एक वेळां ॥ तेणd रं गसुरंग दाटला ॥ दVयसम ु नांQया माळा ॥ वष)ती व80न वंद ृ ारक ॥८६॥ मJसह दVय दे ह पावोन ॥ झाला दशभज ु पंचानन ॥ इं_चं_ादपदd ओलांडून ॥ नेला मरवत शवपदा ॥८७॥ स8पता मुy> पावोन ॥ शव8पीं मळाला आनंदघन ॥ ध;य शवराIJत पावन ॥ ध;य गोकण) शवमंदर ॥८८॥ गौतम ऋ2ष परम ध;य ॥ तेणd इ0तहास सां]गतला पावन ॥ ध;य ोते तj ु हं स/जन ॥ वणीं सादर बैसलां ॥८९॥ मानससरोवरवे2त ॥ मराळ जैसे 2वराजीत ॥ कCं 0नधानाभxवते समत ॥ साधक जैसे बैसती ॥१९०॥ तर पंyडत तj ु ह चतुर ॥ तम ु चे अवधान दVयालंकार ॥ दे वो0न गौरवा ीधर ॥ *+ानंदेक80नयां ॥९१॥ ीम[ीमातट2वलासा ॥ *+ानंदा आदपुषा ॥ ीधरवरदा कैलास2वलासा ॥ कथारस वदवीं पुढd ॥९२॥ ीशवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपरु ाण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स//न अखंड ॥ त0ृ तयायाय गोड हा ॥१९३॥ ॥ ीसांबसदाशवाप)णमतु ॥
ीशवललामत ृ – अयाय चवथा अयाय चवथा ीगणेशाय नमः ॥ धराधरd _नंदनीमानससरोवर ॥ मराळ उदार कपूर) गौर ॥ अगjय गुण अपार ॥ तुझे वpण)ती सव)दा ॥१॥ न कळे जयाचd मळ ू मय अवसान ॥ आपण]च सव)कता) कारण ॥ कोठd Hगटे ल /यांचd आगमन ॥ ठाई न पडे *+ादकां ॥२॥ जाणो0न भ>ांचे मानस ॥ तेथd]च Hगटे जगि;नवास ॥ येच2वषयीं सूतd इ0तहास ॥ शौनकादकांH0त सां]गतला ॥३॥ tकरातदे शींचा राजा 2वमश)न ॥ परम Hतापी शJभ ु ंजन ॥ मग ृ या करत हंसक दा8ण ॥ मfमांसी रत सदा ॥४॥ चतव ु णा)Qया िया भोगीत ॥ 0नद) य अधमd ]च वत)त ॥ पर शवभजनीं असे रत ॥ 2वधीनd पिू जत 0नय शवासी ॥५॥ याचे ियेचd नाम कुमुsती ॥ परम चतुर गुणवती ॥ पतीH0त पुसे एकांतीं ॥ कापयरती टाको0नयां ॥६॥ jहणे शवत आचरतां बहुवस ॥ शवराIJ सोमवार Hदोष ॥ गीत नृ य वयd क&रतां 2वशेष ॥ शवललामत ृ वpण)तां ॥७॥ दोषह घडती तj ु हांपासन ू ॥ इकडे शवभजनीं सावधान ॥ मग तो राजा 2वमश)न ॥ वत)मान सांगे परु ातन प ॥८॥ मी पूवv पंपानाम नगरं ॥ सारमेय होतx सुंदर ॥ तx माघ वf चतुद)शी शवराJीं ॥ शवमंदरासमोर आलx ॥९॥ शवपूजा पाहल समत ॥ sारं उभे होते राजदत ू ॥ 0तंहं दं ड मा&रतां व&रत ॥ सVय पळत HदG9णा करं ॥१०॥ आणीक आलx परतोनी ॥ बल2पंड Hा| होईल jहणोनी ॥ मागुती दाटा2वतां यांनी ॥ HदG9णा के?या शवसदना ॥११॥ मागुती बैसलx येऊन ॥ तंव 0तंहं 4ोधd मा&रला बाण ॥ jयां शवलंग पुढd ल9ून ॥ तेथd]च Hाण सोyडला ॥१२॥ या पुzयकमqक8न ॥ आतां राजदे ह पावलx जाण ॥ पर ,ानाचे द ु गुण ॥ नाना दोष आचरd ॥१३॥ कुमुsती jहणे तj ) ान ॥ तर मी कोण होतd सांगा मजलागन ु हांसी पूवR ू ॥ मग तो बोले 2वमश)न ॥ कंपोती होतीस पूवv तूं ॥१४॥ मांस 2पंड नेता मुखीं ध8न ॥ पाठi लागला प9ी येन ॥ शवालयास HदG9णा तीन ॥ क8न बैसलस शखरं ॥१५॥ तूं मलस अयंत ॥ तुज येनप9ी मारत ॥ शवसदनासमोर शरर पडत ॥ ती राणी सय झालसं तूं ॥१६॥ मग कुमुsती jहणे रायास ॥ तूं IJकालRानी पुzयपुष ॥ तj ु ह आjह जाऊं कोzया ज;मास ॥ सांगा समत व^ ृ ांत हा ॥१७॥ यावर तो राव jहणे ॥ ऐकd मग ु दने ॥ होईन पुढलये ज;मीं मी ॥१८॥ ृ नेJे इभगमने ॥ संधुदेशीचा नप ृ इंदव तूं जयानामd राजक;या होसी ॥ मजलागीं राजसे व&रसी ॥ 0तसरे ज;मीं सौराcराव नेमdसी ॥ होईन सय गुणस&रते ॥१९॥ तूं कलंगक;या होऊन ॥ मज व&रसी सय जाण ॥ चौथे ज;मीं गांधारराव होईन ॥ तूं मागधक;या होऊन व&रसी मज ॥२०॥ पांचवे ज;मी अवंतीराज ॥ दाशाह)क;या तूं पावसी मज ॥ सहावे ज;मीं आनत)प0त सहज ॥ तूं यया0तक;या गुणवती ॥२१॥ सातवे ज;मीं पां¢यराजा होईन ॥ तुं पYराजक;या वसम ु ती पूण) ॥ तेथd मी बहुत
याती क8न ॥ शJु दं डीन शवHतापd ॥२२॥ महाधम) वाढवीत ॥ ज;मोज;मीं शवभजन करन ॥ मग या ज;मीं पुJास रा/य दे ऊन ॥ तपास जाईन महावना ॥२३॥ शरण &रघेन अगतीस ॥ शैवद9ा घेऊ0न 0नदmष ॥ शुभवदने तुजसमवेत कैलास ॥ पद पावेन 0नधा)रd ॥२४॥
सत ू jहणे शौनकादकांHती ॥ 0ततक ु े ह ज;म घेवो0न तो भप ू ती ॥ *+वे^ा होऊ0न अंती ॥ अ9य शवपद पावला ॥२५॥ ऐसा शवभजनाचा महमा ॥ वणू) न शके _ु हण सुJामा ॥ वेदशाांसी सीमा ॥ न कळे /याची वणा)वया ॥२६॥ ऐकू0न शवगुणकCत)न ॥ स-द न होय जयाचd मन ॥ अध ु ारा नयन ॥ जयाचे कदा न वाहती ॥२७॥ ]धक् याचd िजणd ]धoकम) ॥ ]धि~वfा ]ध~धम) ॥ तो वांचो0न काय अधम ॥ दरु ामा Vयथ) संसार ॥२८॥ ऐक शवभजनाची थोर ॥ उ/ज0यनीनामd महानगर ॥ राव चं_सेन रा/य कर ॥ ;यायनीतीक80नयां ॥२९॥ /यो0तलeग महाकाळे ,र ॥ याचे भजनीं रत नप ृ वर ॥ मJ एक नाम मpणभ_ ॥ Hाणसखा रायाचा ॥३०॥ मJ चतरु आpण प2वJ ॥ दे शक सव)R दयासागर ॥ शLय भा2वक आpण उदार ॥ पव ) क ू स ु ृ ते Hा| होय ॥३१॥ गृ हणी सुंदर आpण प0तता ॥ पुJ भ> आpण सभा~यता ॥ Vयुप;न आpण सुरस व>ा ॥ होय 2वशेष सुकृते ॥३२॥ दVय हरा आpण प&रस ॥ मु>ाफळ सुढाळ सुरस ॥ 2पता Rानी गु तो]च 2वशेष ॥ हd अपूव) IJभुवनीं ॥३३॥ ऐसा तो राव चं_सेन ॥ मJ मpणभ_ अ0त सज ु ाण ॥ तेणd एक मpण दधला आणोन ॥ चंडtकरण दस ु रा ॥३४॥ अधांतुंचा होतां पश) ॥ होय चामीकर बावनकस ॥ सप)Vयातकरवास ॥ राcांत नसे याक&रतां ॥३५॥ या मzयाचd होतां दश)न ॥ सव) रोग जाती भम होऊन ॥ दु भ)9 शोक अवष)ण ॥ दा&रय नाहं नगरांत ॥३६॥ तो कंठi बां]धतां Hकाशवंत ॥ राव दसे जैसा प ु हूत ॥ समरांगणी जय अ[त ु ॥ न ये अपयश कालJयीं ॥३७॥ जे करावया येती वैर ॥ ते आपण]च होती HाणमJ ॥ आयुरो~य ऐ,य) अपार ॥ चढत चाललd नप ृ ाचd ॥३८॥ भूप तो सव)गुणी व&रk ॥ कCं शवभजनी गंगेचा लोट ॥ कCं 2ववेकभावरwांचा मुकुट ॥ समु_ सभ ु ट चातुया)चा ॥३९॥ कCं वैरा~यसरोवरंचा मराळ ॥ कCं शां0तउfानींचा तपवी 0नम)ळ ॥ कCं Rानामत ृ ाचा 2वशाळ ॥ कूप]च काय उचंबळला ॥४०॥ ऐ,य) वाढतां Hबळ ॥ sे ष क&रती प ृ वीचे भूपाळ ॥ मpण मागx पाठ2वती सकळ ॥ पधा) बळd वाढ2वती ॥४१॥ बहुतांस अस झालd ॥ अवनीचे भभ ू ुज एकवटले ॥ अपार दळ घेवो0न आले ॥ वेढलd नगर रायाचd ॥॥४२॥ इंदरावर कमलदलनयन ॥ याचे कंठi कौतभ ु जाण ॥ कCं मड ू ानीवरमौळी रोहणीरमण ॥ Hकाशघन मणी तैसा ॥४३॥ तो मणी आjहांस दे व&रत ॥ jहणो0न नप ू ॥ मग राव 2वचार मनांत ॥ कैसा अनथ) ओढवला ॥४४॥ ृ ांनीं पाठ2वले दत थोर वतूंचे सं@हण ॥ तd ]च अनथा)स कारण ॥ /याकारणd जd भूषण ॥ तd ]च 2वदष ू ण8प होय ॥४५॥ अ0त8प अ0तधन ॥ अ0त2वfा अ0तHी0त पण ू ) ॥ अ0तभोग अ0तभष ू ण ॥ 2वनास कारण तd ]च होय ॥४६॥ बोले राव चं_सेन ॥ मणी जर fावा यांलागन ू ॥ तर जाईल 9ाJपण ॥ यु दाण न करवे ॥४७॥ आतां वामी महाकाळे ,र ॥ कणासंधु कपूर) गौर ॥ जो दनर9ण जगद ु ार ॥ व£पंजर भ>ांसी ॥४८॥ यासी शरण जाऊं ये अवसरं ॥ जो भ>ाकाजकैवार ॥ जो IJपरु ांतक हमनगकुमार ॥ Hाणव?लभ जगदामा ॥४९॥ पूजासाम@ी स क8न ॥ शवमंदरं बैसला जाऊन ॥ सकळ ]चंता सोडून ॥ 2व]धयु> पूजन आरं भलd ॥५०॥
बाहे र सेना घेऊ0न Hधान ॥ य ु क&रती शव म8न ॥ महायंJाचे नगराव8न ॥ मार होती अ0नवार ॥५१॥ सव) ]चंता सोडू0न चं_सेन ॥ चं_चूड आराधी Hीतीक8न ॥ कर ौतम]त gयंबकपूजन ॥ मानसयान यथा2व]ध ॥५२॥ बाहे र झुंजती प ृ वीचे भूपाळ ॥ पर ]चंतारहत भूप0त Hेमळ ॥ दे वsार वाfांचा क?लोळ ॥ चतु2व)ध वाfd वाजताती ॥५३॥ राव करत महापज ू न ॥ पौरजन 2वलोtकती मळोन ॥ यांत एक गोपगृ हणी प0तहन ॥ कुमार कyडये घेऊन पातल ॥५४॥ सहा वषा)चा बाळ ॥ राजा क&रतां पूजा क&रतां पाहे सकळ ॥ 0नरखो0नयां वाढवेळ ॥ गोपगृ हणी आल घरा ॥५५॥ कुमार कडेखालता उत8न ॥ आपण कर गह ृ सदन ॥ बाळ जाऊन बैसला तेथd ॥५६॥ ृ ंचे कारण ॥ शेजार उsसतण लंगाकृ0त पाषाण पाहून ॥ म0ृ तकेची वेदका क8न ॥ दVय शवH0तमा मांडून ॥ कर थापना Hीतीनd ॥५७॥ कोणी दज ु d नाहं तेथ ॥ लघुपाषाण आणो0न व&रत ॥ पYासनीं पूजा यथाथ) ॥ पाषाण]च वाहे Hीतीनd ॥५८॥ राजपूजा मनांत आठवन ू ॥ पदाथ)माJा2वषयीं वाहे पाषाण ॥ धूप दप नैवेf पूण) ॥ तेणd]चक80न करतसे ॥५९॥ आ_) तण ु ासहन ॥ तd ]च वाहे आवडीक8न ॥ नाहं ठाउकd मंJ यान आसन ॥ Hेमभावd पज ू ीतसे ॥६०॥ ृ पLु प सव प&रमळ_Vयd कचीं जवळी ॥ शवावर म2ृ ^का उधळी ॥ म2ृ ^का]च घेऊ0न करकमळीं ॥ पुLपांजुळी सम2प)त ॥६१॥ एवं रायाऐसd केलd पूजन ॥ मग मानसपूजा कर जोडून ॥ यान कर नेJ झांकून ॥ शंकर मन ढ जडलd ॥६२॥ मातd नd वयंपाक क8न ॥ ये बा करं पJ ु ा भोजन ॥ बहुवेळां हांक फोडोन ॥ पाचा&रतां नेद Hय^ ु र ॥६३॥ jहणो0न बाहे र येवो0न पाहे ॥ तंव शू;यगह ृ ं बैसला आहे ॥ jहणे अभ)का मांyडलd काये ॥ चाल भोजना झडकर ॥६४॥ पर नेद Hयु^र ॥ मातेनd 4ोधे क80न सवर ॥ याचd लंग आpण पूजा सम@ ॥ 0नरखु0नयां झग ु ा&रलं ॥६५॥ चाल भोजना व&रत ॥ jहणो0न हतकCं ध80न वोढत ॥ बाळ नेJ उघडो0न पाहत ॥ तंव शवपज ू ा 2वदा&रल ॥६६॥ अहा शव शव jहणोन ॥ घेत व9ः:थळ बडवन ू ॥ दःु खd पडला मूQछा) येऊन ॥ jहणे Hाण दे ईन मी आतां ॥६७॥ गलHदानd दे ऊन ॥ माता जाऊ0न कर भोजन ॥ जीण)व पांघ8न ॥ तण ृ सेजे पहुडल ॥६८॥ इकडे पज ू ा भंगल jहणन ू ॥ बाळ रडे शवनाम घेऊन ॥ तंव दयाळ उमारमण ॥ अ[त ु नवल पै केलd ॥६९॥ तण ृ गह ृ होतd जd जंजर) ॥ झालd रwख]चत शवमंदर ॥ हयाeचे तंभ वर शखर ॥ नानारwांचे कळस झळकती ॥७०॥ चार sारd रwख]चत ॥ मयd मpणमय दVयलंग 2वरािजत ॥ चं_Hभेहू0न अमत ॥ Hभा /यो0तलeगाची ॥७१॥ नेJ उघडो0न बाळ पहात ॥ तंव राजोपचारd पज ू ा दसत ॥ स करो0न ठे 2वल समत ॥ बाळ नाचत *+ानंदd ॥७२॥ यथासांग महापूजन ॥ बाळd केलd Hीतीकरोन ॥ षोडशोपचारd पूजा समपन ु) ॥ पुLपांजुळी वाहतसे ॥७३॥ शवनामावळी उQचारत ॥ बाळ कCत)नरं गी नाचत ॥ शव jहणे माग व&रत ॥ Hस;न झालx बाळका रे ॥७४॥ बाळक jहणे ते वेळीं ॥ मम मातेनd तझ ु ी पज ू ा भं]गल ॥ तो अ;याय पोटांत घालं ॥ चं_मौळी अवय jहणे ॥७५॥ मातेस दश)ना आpणतx येथ ॥ jहणो0न गेला आपुले गह ृ ांत ॥ तंव तd दे pखलd रwख]चत ॥ माता 0न_त दVयमंचकCं ॥७६॥
पहलd व8प पालटून ॥ झाल ते नार पYीण ॥ सवा)लंकारd क8न शोभायमान पहुडल ॥७७॥ तीस बाळकd जागd क8न ॥ jहणे चाल घेई शवदश)न ॥ तंव ती पाहे चहूंकडे 2वलोकून ॥ अ[त ु करणी शवाची ॥७८॥ `दयीं ध80न ढ बाळ ॥ शवालया आल ताकाळ ॥ jहणे ध;य तूं शव दयाळ ॥ ध;य बाळ भ> हा ॥७९॥ गोपदारा गेल राजगह ू ॥ चं_सेना सांगे वत)मान ॥ राव वेगd आला Hीतीक8न ॥ धर चरण बाळकाचे ॥८०॥ ृ ा धांवन शंकराची अ[त ु करणी ॥ राव आय) क80न पाहे नयनीं ॥ नाग&रकजनांQया ेणी ॥ धांवती बाळा पहावया ॥८१॥ दगंतरं गाजल हांक अहुत ॥ बाळकासी पावला उमानाथ ॥ अवंतीनगरा येती धांवत ॥ जन अपार पहावया ॥८२॥ चं_सेन रायाHती ॥ नप ु ी भ>C ॥ ]ग&रजावर Hस;न तत ू d ॥८३॥ ृ अव)नीचे सांगो0न पाठ2वती ॥ ध;य ध;य तझ आjह टाकू0न sे ष दव ु ा)सना ॥ तुया भेटसी येऊं चं_सेना ॥ तो बाळ पाहूं नयना ॥ कैलासराणा Hस;न /यासी ॥८४॥ ऐसd ऐकतां चं_सेन ॥ Hधानासमेत बाहे र येऊन ॥ सकळ रायांसी भेटून ॥ आला मरवत घेऊनी ॥८५॥ अवंतीनगरंची रचना ॥ पाहतां आय) वाटे मना ॥ स|परु ंत ेk जाणा ॥ उ/ज0यनी नाम 0तयेचd ॥८६॥ राजे सकळ कर जोडून ॥ शवमंदरापुढे घालती लोटांगण ॥ या बाळकासी वंदन ू ॥ आय) क&रती सव)ह ॥८७॥ jहणती ज शव Hस;न ॥ त तण ू ) मJ होऊन ॥ वोळं गती सव)वd ॥८८॥ ृ कुट होय सुवण)सदन ॥ शJु ते पण गह ू ) ॥ आंगणींचे व9 ृ क?पत होऊन ॥ कि?पलd फळ दे ती ते ॥८९॥ ृ ंQया दासी सी होऊन ॥ न मागतां परु 2वती इिQछलd पण मुका होईल पंyडत ॥ पांगुळ पवनापुढd धांवत ॥ ज;मांध रwd पारखीत ॥ मूढ अयंत होय व>ा ॥९०॥ रं कभणंगा भा~य परम ॥ तो]च होईल साव)भौम ॥ न क&रतां सायास दग ) ॥ ]चंतामpण येत हाता ॥९१॥ ु म IJभव ु नभर कC0त) होय ॥ राजे सम@ वंदती पाय ॥ जेथd जेथd खणंू जाय ॥ तेथd तेथd 0नधाने सांपडता ॥९२॥ अयास न क&रतां बहुवस ॥ सांपडे वेदांचा सारांश ॥ सकळ कळा येती हातास ॥ उमा2वलास भेटे जेVहां ॥९३॥ गो2प0त jहणd गोर9बाळा ॥ यासी गोवाहन Hस;न झाला ॥ गो 2वH H0तपाळीं नेहाळा ॥ ध;य नप ृ राज चं_सेन ॥९४॥ याJा दाटल बहुत ॥ सव) राजे आय) करत ॥ तx तेथd Hगटला हनुमंत ॥ वायस ु त ु अंजनी2Hय जो ॥९५॥ जो राघवचरणार2वंदbमर ॥ भग ू भ)रwमानससंतापहर ॥ वJ ु नकनगर ॥ दहन मदनदमन जो ॥९६॥ ृ ा&रशJज _ोणाचळौपाटण ॥ ऊम)लाजीवनHाण र9ण ॥ वजतंभीं बैसोन ॥ पाळी तत ृ ीयनंदन पथ ृ ेचा ॥९७॥ ऐसा Hगटतां माती ॥ समत 9ोणीपाळ चरणीं लागती ॥ राघव2Hयकर बाळाHती ॥ `दयीं ध80न उपदे शी ॥९८॥ शवपंचा9र मंJ ॥ उपदे शीत सा9ात _ ॥ ;यास मातक ृ ा यानHकार ॥ Hदोष सोमवार त सांगे ॥९९॥ हनम ु ंतd मतकCं ठे 2वला हात ॥ झाला चतुदश)2वfावंत ॥ चतःु ष2कळा आकळीत ॥ जैसा आमलक हतकCं ॥१००॥ याचd नाम ीकर ॥ ठे 2वता झाला वायक ु ु मर ॥ सकळ राव क&रती जयजयकार ॥ पLु पd सरु वर वष)ती ॥१॥ यावर अंजनी `दयाaजमलंद ॥ ीकरास jहणे तुजहो आनंद ॥ तुझे आठवे 2पढस नंद ॥ ज;मेल गोपराज गोकुळीं ॥२॥
याचा पJ ु पीतवसन ॥ होइल ीकृLण कंसदमन ॥ शशुपालांतक कौरवमद) न ॥ पांडवपाळक गो2वंद ॥३॥ ीहरQया अनंत अवतारपं>C ॥ मागd झा?या पुढdह होती ॥ जेवीं जपमाळे चे मणी परतोनी येती ॥ अवतारिथती तैसीच ॥४॥ कCं संवसर मास 0त]थ वार ॥ तेच परतती वारं वार ॥ तैसा अवतार धर ीधर ॥ ीकरासय जाण पां ॥५॥ ऐसd ह&रकुळभष ू ण बोलन ू ॥ पावला तेथd]च अंतधा)न ॥ सव) भभ ू ज ु jहणती ध;य ध;य ॥ सभा~यपण ीकराचd ॥६॥ /याचा ीगु हनम ु ंत ॥ यासी काय ;यन ू पदाथ) ॥ ीकर चं_सेन नप ृ नाथ ॥ बोळवीत सव) भूपांते ॥७॥ वd भूषणd दे ऊनी ॥ बोळ2वले पावले वथानीं ॥ मग सोमवार Hदोष Hीतीक8नी ॥ ीकर चं_सेन आचरती ॥८॥ शवराJीउसाह क&रती ॥ याचकांचे आत) परु 2वती ॥ शवललामत ृ वण क&रती ॥ अंती शवपदाHती पावले ॥९॥ हा अयाय क&रतां पठण ॥ संत0त संप2^ आयुLयवध)न ॥ शवाच)नी रत /याचd मन ॥ 2वनd भी0त तयासी ॥११०॥ शवललामत ृ @ंथवासरमणी ॥ दे खो0न 2वकासती स/जनकमळणी ॥ जीवशव च4वाकd दोनी ॥ ऐoया येती Hीतीनd ॥११॥ 0नंदक दज ) अभ> ॥ ते अंधार लपती दवांभात ॥ शव0नंदकांसी वैकंु ठनाथ ॥ महानरकांत नेऊ0न घाल ॥१२॥ ु न 2वLणु0नंदक जे अप2वJ ॥ यांसी कंु भीपाकCं घाल IJनेJ ॥ एवं ह&रहर0नंदकांसी सूयप ) ुJ ॥ नानाHकारd जाच कर ॥१३॥ *+ानंदा य0तवया) ॥ ीभ>कैलासाचळ0नवासया ॥ ीधरवरदा मड ृ ानी2Hया ॥ तुझी लला वदवीं तूं ॥१४॥ शवललामत ु ा)याय गोड हा ॥११५॥ ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपरु ाण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स/जन अखंड ॥ चतथ ॥ ीसांबसदाशवाप)णमतु ॥
ीशवललामत ृ – अयाय पाचवा अयाय पाचवा ीगणेशाय नमः ॥ सदाशव अ9रd चार ॥ सदा उQचार /याची वैखर ॥ जो 0नय शवाच)न कर ॥ तो उर बहुतां जीवा ॥१॥ बहुत Hायि^ांचे 0नधा)र ॥ शाव>े क&रती 2वचार ॥ पर जे शवनामd शु साचार ॥ कासया इतर साधनd यां ॥२॥ नामाचा महमा परमा-त ॥ यावर Hदोषत आचरत ॥ यासी सव)सिद Hा| होत ॥ सय सय IJवाचा ॥३॥ तु2 पु2 ध0ृ त आयुLयवध)न ॥ संत0त संप2^ दVयRान ॥ पाहजे 0तंहं Hदोषत पूण) ॥ यथासांग करावd ॥४॥ Hदोषत भावd आच&रतां ॥ या ज;मीं Hचीत पहावी तवतां ॥ दा&रय आpण मह:¤वथा ॥ 0नःशेष पळती षzमासांत ॥५॥ एकसंवसरd होय Rान ॥ sादशवषv मह[ा~य पूण) ॥ हd जो असय मानील Vयासवचन ॥ यासी बंधन क?पांतवर ॥६॥ याचा गु लटकाच जाण ॥ याची दांभक भy> लटकdच Rान ॥ उमाव?लभचरणीं /याचे मन ॥ याहु0न पावन कोणी नाहं ॥७॥ मृ यु गंडांतरे दा8ण ॥ Hदोषतd जाती 0नरसोन ॥ ये2वषयीं इ0तहास जाण ॥ सत ू सांगे शौनकां ॥८॥ 2वदभ)देशींचा भभ ू ुज ॥ सयरथ नामd तेजःपुंज ॥ सव)धम)रत परा4मी सहज ॥ बंदजन वpण)ती सदा ॥९॥ बहु दवस रा/य करत ॥ पर शवभजनीं नाहं रत ॥ यावर शा?वदे शींचा नप ृ नाथ ॥ बळd आला चालू0नयां ॥१०॥ आणीक याचे आ| ॥ 9ोणीपाल सा झाले बहुत ॥ स| दवसपयeत ॥ यु अ[त ु जाहलd ॥११॥ हा एकला ते बहुत ॥ समरभम ू ीसी सयरत ॥ धारातीथv पावला मृ यु ॥ शJु नगरांत Hवेशले ॥१२॥ राजपwी गरोदर राजस ॥ पूण) झाले नव मास ॥ एकलच पायीं पळतां वनास ॥ थोर अनथ) ओढवला ॥१३॥ परम सुकुमार लावzयह&रणी ॥ कंटक सरांटे 8तती चरणीं ॥ मुQछ) ना येऊ0न पडे धरणीं ॥ उठो0न पाहे मागd पुढd ॥१४॥ शJु ध&रतील अकमात ॥ jहणो0न पुढती उठो0न पळत ॥ tकं वा ते 2वfु?लता tफरत ॥ अवनीवर वाटतसे ॥१५॥ वd अलंकारमंyडत ॥ हया)ऐसे दं त झळकत ॥ िजचा मुखdद ु दे खतां र0तकांत ॥ त;मय होवो0न नृ य कर ॥१६॥ पहा कमा)ची गती गहन ॥ िजQया अंगk ु ी न पडे सूयt) करण ॥ ते गरोदर हंडे 2व2पन ॥ मग ृ नेJी गजगामनी ॥१७॥ वनीं हंडे महासती ॥ जेवीं नैषरायाची दमयंती ॥ कCं भ?ल8पd है मवती ॥ द ु तरवनी तैसी हंडे ॥१८॥ कम)नदQया Hवाह जाण ॥ पडल तीस काढल कोण ॥ असो एका व9 ृ ाखाल येऊन ॥ परम Vयाकुळ पyडयेल ॥१९॥ शतांचीं शतd दासी ॥ ओळं गती सदै व िजयेपासीं ॥ इंदम ु ती नाम िजयेसी ॥ ते भम ू ीवर लोळत ॥२०॥ चहुंकडे पाहे दनवदनीं ॥ िजVहा मुख वाळलd न मळे पाणी ॥ तx Hसूत झाल तो]च 9णीं ॥ दVय पुJ ज;मला ॥२१॥ तष ृ ेनd तळमळी अयंत ॥ कोण उदक दे ईल तेथ ॥ बाळ टाकू0न उठत बसत ॥ गेल एका सरोवरा ॥२२॥ उदकांत Hवेशल तेच 9णीं ॥ अंजुळी भ80न घेततd पाणी ॥ तंव @ाहd नेल ओढो0न ॥ 2वदा8नी भG9ल ॥२३॥ घोर कमाeचd 2वंदान ॥ वनीं एकला रडे राजनंदन ॥ तंव उमानामक 2वHपwी जाण ॥ 2वगंतधवा पातल ॥२४॥
माता 2पता बंधु पाहं ॥ 0तयेलागीं कोणी नाहं ॥ एका वषा)चा पJ ु तीसह ॥ कyडये घेवो0न आल तेथd ॥२५॥ तx नाहं केलd नालQछे दन ॥ ऐसd बाळ उमा दे खोन ॥ jहणे आहा रे ऐसd पुJरw ॥ कोणीं टाtकलd द ु तर वनीं ॥२६॥ jहणे कोण याती कोण वण) ॥ मी कैसd नेऊं उचलन ू ॥ जावd जर टाकून ॥ वक ृ Vया भG9तील कCं ॥२७॥ तनी दाटूनी फुटला पा;हा ॥ नेJीं ढाळीत अज ु ीवना ॥ बाळ पढ ु d घेऊनी ते ललना ॥ मख ु कमळीं तन लावी ॥२८॥ संशयसमु_ं पडल वे?हाळ ॥ jहणे नेऊ कCं नको बाळ ॥ तंव तो कृपाळु पयःफेनधवल ॥ य0त8प ध80न पातला ॥२९॥ उमेलागीं jहणे IJपुरार ॥ बाळ नेई संशय न धर ॥ मह[ा~य तुझd सुंदर ॥ 9IJयराजपुJ तुज सांपडला ॥३०॥ कोणासी न सांगे हे मात ॥ समान पाळीं दोघे सत ु ॥ भणंगासी परस होय Hा| ॥ तैसd तु जाहलd ॥३१॥ अकमात 0नधी जोडत ॥ कCं ]चंतामpण पुढd येऊ0न पडत ॥ कCं मत ) ^d ॥३२॥ ृ ाQया मुखांत ॥ पडे अमत ृ पूवद ऐसd बोलो0न IJपुरार ॥ गु| झाला ते अवसरं ॥ मग दोघे पुJ घेवो0न ते नार ॥ दे श@ामांतरं हंडत ॥३३॥ *+पJ ु ाचd नाम शु]चत ॥ राजपJ ु ाचd नाम ठे 2वले धम)ग| ु ॥ घरोघर भ9ा मागत ॥ कyडये खांद घेऊ0नंया ॥३४॥ लोक पुसतां उमा सांगत ॥ माझे पोटचे दोघे सुत ॥ ऐसी हंडत हंडत ॥ एकच4नगरा पातल ॥३५॥ घरोघर भ9ा मागत ॥ तx शवालय दे pखलd अकमात ॥ आंत sज दाटले बहुत ॥ शांyड?य यांत मु
य ऋ2ष ॥३६॥ शवाराधना क&रती 2व]धय> ु ॥ तx उमा आल शवालयांत ॥ 9ण एक पज ू ा 2वलोकCत ॥ तx शांyड?य ऋषी बोलला ॥३७॥ अहा कम) कैसd गहन ॥ हा राजपुJ हंडे दन होऊन ॥ कैसd 2व]चJ Hा>न ॥ उमा वचन ऐकती झाल ॥३८॥ ऋषीचे चरण उमा धरत ॥ jहणे याचा सांगा पूवव ) ^ ु हां ॥३९॥ ृ ांत ॥ IJकालRानी महासमथ) ॥ भूतभ2वLयRान तj याचीं माता 2पता कोण ॥ आहे त कCं पावलं मरण ॥ यावर शांyड?य सांगे वत)मान ॥ याचा 2पता जाण सयरथ ॥४०॥ तो पूवv होता नप ृ जाण ॥ Hदोषसमयीं कर शवाच)न ॥ तx शJु आले चहूंकडोन ॥ नगर याचd वेढलd ॥४१॥ शJूची गजबज ऐकून ॥ उठला तैसीच पूजा सांडोन ॥ तंव Hधान आला पुढd धांवोन ॥ शJु धरो0न आpणले ॥४२॥ यांचा शरQछे द क8न ॥ पज ू ा पण ू ) न क&रतां उ;म^पणd ॥ तैसाच जाऊ0न कर भोजन ॥ नाहं मरण 2वषयांधा ॥४३॥ याक&रतां या ज;मीं जाण ॥ सयरथ अ?पायुषी होऊन ॥ अ?पवयांत गेला मरोन ॥ jहणो0न पूजन न सोडावd ॥४४॥ याQया मातेनd सवत मा&रल ॥ ती जळीं 2ववशी झाल ॥ पूवव ) ैरd वोढो0न नेल ॥ 4ोधे भG9ल 2वदा8नी ॥४५॥ हा राजपJ ु धम)ग| ु ॥ यानd कांहच केलd नाहं शवत ॥ jहणो0न माता2पतारहत ॥ अरzयांत पyडयेला ॥४६॥ याक&रतां Hदोषकाळीं ॥ अVय@ पूजावा इंदम ु ौळी ॥ पूजन सांडु0न कदाकाळीं ॥ सव)थाह न उठावd ॥४७॥ भवानीसी बैसवू0न कैलासनाथ ॥ Hदोषकाळी पुढd नृ य करत ॥ वा~दे वी वीणा वाजवीत ॥ वेणु पुहूत वाजवीतसे ॥४८॥ अंबज ु संभवताल सांवर ॥ भाग)वी गातसे मधरु वरं ॥ मद ु ै टभार ॥ नृ यगती पाहू0नयां ॥४९॥ ृ ं ग वाजवी मधक य9प0त शवHाणमJ ॥ हत जोडो0न उभा समोर ॥ य9गण गंधव) tक;नर ॥ सुरासुर उभे असती ॥५०॥
ऐसा Hदोषकाळींचा महमा ॥ अगोचर 0नगमागमां ॥ मग काय बोले उमा ॥ मम पJ ु द&र_ कां झाला ॥५१॥ तुया पुJd H0त@ह बहुत ॥ पूवv घेतले द ु अमत ॥ दान केलd नाहं tकं ]चत ॥ शवाच)न न कर कदा ॥५२॥ परा;नd िजVहा द~ध यथाथ) ॥ द ु H0त@हd द~ध हत ॥ ीअभलाषd नेJ द~ध होत ॥ मंJासी सामय) मग कैचd ॥५३॥ मग उमेनd पJ ु दो;ह ॥ घातले ऋषीचे चरणीं ॥ तेणd पंचा9र मंJ उपदे शुनी ॥ Hदोषत उपदे शलd ॥५४॥ प9Hदोष श0नHदोष ॥ महमा वpण)ला अ0त2वशेष ॥ 0नराहार असावd Jयोदशीस ॥ दवसा सकम) आचरावd ॥५५॥ तीन घटका झालया रजनी ॥ Hदोषपूजा आरं भावी Hीतीक8नी ॥ गोमयd भम ू ी सारवन ू ी ॥ दVयमंडप उभा&रजे ॥५६॥ ]चJ2व]चJ 2वतान ॥ कद) ळीतंभ इ9ुदंडक े 8न ॥ मंडप कCजे शोभायमान ॥ रं गमाळा नानापर ॥५७॥ शुभ व नेसावd आपण ॥ शुभ गंध सुवाससम ु न ॥ मग शवलंग थापन ू ॥ पूजा करावी 2व]धयु> ॥५८॥ Hाणायाम क8न दे खा ॥ अंतबा) ;यास मातक ृ ा ॥ दG9णभागीं पूजावd मुरांतका ॥ सVयभागीं अि~न तो ॥५९॥ वीरभ_ गजानन ॥ अमहासिद अभैरव पण ू ) ॥ अदoपालपज ू न ॥ स|ावरणीं शवपज ू ा ॥६०॥ यथासांग शवयान ॥ मग करावd पूजन ॥ राजोपचारd सव) समपन ू) ॥ करावd तवन शवाचd ॥६१॥ जयजय गौरनाथ 0नम)ळ ॥ जय जय कोटचं_ सश ) + सनातन ॥६२॥ ु ीतळ ॥ सिQचदानंदघन अढळ ॥ पूण* ऐसd Hदोषत ऐकवन ू ॥ बाळ उपदे शले दोघेजण ॥ मग ते एकमनd क8न ॥ राहते झाले एकच4Cं ॥६३॥ चार महनेपयeत ॥ दोघेह आचरतीHदोषत ॥ गुवचने यथाथ) ॥ शवपूजन क&रती पै ॥६४॥ शवपूजा न fावी सव)था ॥ न fावे Hसादतीथा) ॥ शत*+हयांचd पाप माथां ॥ होय सांगता शांyड?य ॥६५॥ सव) पापांहू0न पाप थोर ॥ शवपज ू ेचा अपहार ॥ असो ते दोघे tकशोर ॥ सदा सादर ॥ शवभजनीं ॥६६॥ *+पुJ शु]चत ॥ एकला नदतीरं 4Cडत ॥ दरडी ढांसळतां अकमात ॥ _Vयघट सांपडला ॥६७॥ घरासी आला घेऊन ॥ माता संतोषल दे खोन ॥ jहणे Hदोषताचा महमा जाण ॥ ऐ,य) चढत चाललd ॥६८॥ राजपJ ु ास jहणे ते समयीं ॥ अध) _Vय2वभाग घेई ॥ थे8 jहणे सहसाह ॥ 2वभाग न घेई अ@जा ॥६९॥ या अवनींतील धन ॥ आमुचd]च आहे संपूण) ॥ असो ते दोघे शवयान शवमरण ॥ न 2वसरती कदाह ॥७०॥ यावर एकदां दोघेजण ॥ गेले वन2वहारालागन ू ॥ तx गंधव)क;या येऊन ॥ 4Cडतां ीं दे pख?या ॥७१॥ दोघेपाहती द8 ु नी ॥ परम संद ु र लावzयखाणी ॥ शु]चत jहणे राजपJ ु ालागन ु ी ॥ परदारा नयनी न पहाVया ॥७२॥ दश)ने हरती ]च^ ॥ पश)नd बळ वीय) हरत ॥ कौट?यदं भसयु> ॥ महाअनथ)का&रणी ॥७३॥ *+सुतासी तेथd ठे ऊन ॥ राजपुJ चालला सुल9ण ॥ व8प सुंदर म;मथाहून ॥ आकण)नयन कोमलांग ॥७४॥ जवळी येवो0न पाहात ॥ तंव म
ु य ना0यका 2वरािजत ॥ अंशुमती नामd 2व
यात ॥ गंधव)क;या प0Yनी ॥७५॥ को_2वणनामा गंधव)पती ॥ याची क;या अंशुमती ॥ 2पता पुसे महे षाHती ॥ हे क;या अपू) कोणातd ॥७६॥
मग बोले हमनगजामात ॥ धम)ग| ु सयरथाचा सत ु ॥ तो माझा परम भ> ॥ यासी दे ई अंशुमती ॥७७॥ हे पूवvचd शववचन ॥ असो यावर अंशुमती पाहे दरु ोन ॥ ;याहाळीत राजनंदन ॥ वाटे पंचबाण दस ु रा ॥७८॥ 9ीरसंधूंत रोहणीरमण ॥ काय आला कलंक धुवोन ॥ तैसd राजपुJाचd वदन ॥ अंशुमती ;याहाळी ॥७९॥ ब2^सल9ण संय> ु ॥ अजानब ु ाहू चापशरमंyडत ॥ 2वशाळ व9ःथळ चालत ॥ क&रनायक ॥ /यापर ॥८०॥ ऐसा तो गुणा¥य दे खू0न व&रत ॥ अंशुमती सखयांH0त सांगत ॥ तुjह द/ ु या वनाH0त जाऊ0न समत ॥ सम ु नd आणावी सुवासd ॥८१॥ अवय jहणो0न या ललना ॥ जाया झा?या आpणका वना ॥ अंशम ु ती एकल जाणा ॥ राजपुJा खुणावीत ॥८२॥ भ ू हप?लव पस8न ॥ एकांती घातलd आसन ॥ वर व9 ू ॥ भम ू ीवर पस&र?या ॥८३॥ ृ डाहाळया भेदन असो तेथd बैसला येऊन ॥ राजपुJ सह ु ायवदन ॥ 2वशाळ भाळ आकण)नयन ॥ आर> ओk सुकुमार ॥८४॥ मंजुळभा2षणी नेJकटा9बाणीं ॥ 2वं]धल ते लावzयह&रणी ॥ मनोजमूQछ) ना सांव8नी ॥ वत)मान पुसे तयातd ॥८५॥ ंग ु ारसहोवरा तज ु पासीं ॥ मी वास करन राजहं सी ॥ दे खतां तव वदन दVयशशी ॥ मम मानसचकोर नृ य कर ॥८६॥ तव मुखाaज दे खतां आनंद ॥ झdपावती मम नेJमलंद ॥ कCं तव वचन गज)ता अंबुद ॥ मम ]च^शखी नृ य कर ॥८७॥ क2वगु8ंहु0न तेज 2वशाळ ॥ आमकंठiची काढल मु>ाफळमाळ ॥ कंठi सूदल तकाळ ॥ चरणीं भाळ ठे वीत ॥८८॥ jहणे मी कायावाचामनdक8न ॥ तझ ु ी ललना झालd पण ू ) ॥ यावर धम)ग| ु वचन ॥ काय बोलता जाहला ॥८९॥ मी जनकजननी2वरहत ॥ रा/यbk द&र_ अयंत ॥ तव 2पयासी कळतां मात ॥ घडे कैसd वरानने ॥९०॥ यावर jहणे अंशुमती ॥ तीन दवसां येईन या थळाHती ॥ तj ु हं यावd शीगती ॥ ल~नसिद साधावया ॥९१॥ ऐसd बोलन ू ते चातय ु र) ाशी ॥ वेगd आल 2पतयापाशीं ॥ झालd वत)मान सांगे यासी ॥ तो परम मानसी संतोषला ॥९२॥ राजपुJ गेला परतोन ॥ बंधुHती सांगे सव) वत)मान ॥ शांyड?यगु8चd वचन म8न ॥ jहणती Hसाद पूण) याचा हा ॥९३॥ गुचरणीं /याचd मन ॥ यासी ऐ,या)सी काय ;यून ॥ काळमृ यभ ु यापासन ू ॥ सव)दा र9ी दे शक तो ॥९४॥ यावर ते दोघे बंधु येऊन ॥ मातेसी सांगती वत)मान ॥ येर jहणे ध;य ध;य शवभजन ॥ फळ दे ते चाललd ॥९५॥ यावर 0तसरे दवशीं ॥ दोघेह गेले या वनासी ॥ गंधव)राज सहप&रवारd सी ॥ सव) साम@ी घेऊ0न आला ॥९६॥ ी दे खतां जामात ॥ गंधव) आनंदसमु_ं पोहत ॥ छJ सेना सुखासन व&रत ॥ धाडू0न उमा आण2वल ॥९७॥ यावर यथासांग ल~न ॥ चार दवस पण ू ) ॥ कोणी एक पदाथ) ;यून ॥ पyडला नाहं तेधवां ॥९८॥ वगvQया दVय वतु अमोलक सतेज ॥ 2वहणीस दे त गंधव)राज ॥ ल9 रथ दहा सह गज ॥ तेजःपुंज एक ल9 वाजी ॥९९॥ एक ल9 दास दासी ॥ अ9य कोश रwराशी ॥ अ9य भाते दे त शy>सी ॥ दVय चाप बहुसाल ॥१००॥ अपार सेना संगे दे त ॥ एक सेनाप0तगंधव) बळवंत ॥ उमा दोघां पJ ु ांसववेत ॥ मान दे वो0न बोल2वल ॥१॥ सुखासना8ढ अंशुमती ॥ पतीसवd चालल शीगती ॥ कनकवेJपाणी पुढd धांवती ॥ वाहनासवd िजयेQया ॥२॥
चत2ु व)ध वाfांचे गजर ॥ चतरु ं ग चालला दळभार ॥ येऊ0न वेढलd 2वदभ)नगर ॥ सयरथ 2पतयांचd ॥३॥ नगरदग ु ा)व80न अपार ॥ उ?हाटयंJाचा होत भyडगार ॥ परगंधवा)चd बळ फार ॥ घेतलd नगर 9णाधq ॥४॥ जेणd पूवv 2पता मा&रला जाण ॥ याचd नाम दम ) ण ) ॥ तो िजता]च ध80न जाण ॥ आपला क8न सोyडला ॥५॥ ु ष दे शोदे शींचे Hजाजन ॥ धांवती करभार घेऊन ॥ उ^म मह ु ू त) पाहू ॥ संहासना8ढ जाहला ॥६॥ माता उमा बंधौ शु]चत ॥ यांसमवेत रा/य करत ॥ दहा सह वषqपयeत ॥ यशवंत रा/य केलd ॥७॥ शांyड?य गु आणून ॥ शतपY अ2प)लd धन ॥ रwाभषेक क8न ॥ अलंकार वे दधलं ॥८॥ दु भ)9 जळशोष अवष)ण ॥ आ]ध Vया]ध वैवय मरण ॥ दःु ख शोक कलह 2वन ॥ रा/यांत0ू न पळालं ॥९॥ Hजा भूदेव दायाद ॥ दे ती रायासी आशवा)द ॥ कोणासह नाहं खेद ॥ सदा आनंद घरोघर ॥१०॥ ऐसा अंशुमती समवेत ॥ धम)गु| रा/य करत ॥ यौवरा/य शु]चतातd दे त ॥ पा&रपय सव) कर ॥११॥ ऐसd दहा सह वषq रा/य क8न ॥ सद ु ^पJ ु ासी रा/य दे ऊन ॥ ]चं0ततां मनीं उमाधवचरण ॥ दVय 2वमान धाyडलd ॥१२॥ दVय दे ह पावो0न नप ृ ती ॥ माताबंधुसमवेत अंशुमती ॥ शवा2वमानीं बैसती ॥ करत तु0त शवाची ॥१३॥ कैलासपदासी जाऊन ॥ जगदामा शव 2वलोकून ॥ जयजयकार क8न ॥ लोटांगणे घालती ॥१४॥ दनबंधु जग;नाथ ॥ प0ततपावन कृपावंत ॥ `दयीं ध8नी समत ॥ अ9यपदं था2पलं ॥१५॥ हd धम)गु|ांचd आ
यान ॥ क&रती वण पठण ॥ लेखन र9ण अनुमोदन ॥ तर पंचवदन र9ी तयां ॥१६॥ सकळ पापां होय 9य ॥ जेथd जाय तेथd 2वजय ॥ धनधा;यविृ द होय ॥ ऋण जाय 0नरसन ु ी ॥१७॥ Hदोषमहमा अ[त ु ॥ जे आचरती ऐकू0न @ंथ ॥ तेथd कैचd दा&र_ मृ य ॥ सयसय IJवाचा ॥१८॥ /याQया घरं शवललामत ृ @ंथ ॥ याची शव पाठi राखीत ॥ सदा हंडे उमाकांत ॥ अंती शवपद Hा| तया ॥१९॥ हा @ंथ आ¡व9 ृ सुरस ॥ पYरचनाफळd आलं पाडास ॥ कुतक)वाद जे वायस ॥ मुखरोग यांस नावडे ॥१२०॥ जयजय *+ानंदा 2व8प9ा ॥ ीधरवरद सव)सा9ा ॥ द ु कम)मोचका कमा)य9ा ॥ न येसी ल9ा 0नगमागमा ॥२१॥ शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपुराण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स/जन अखंड ॥ पंचमोयाय गोड हा ॥१२२॥ इ0त पंचमोऽयायः ॥५॥ ॥ीसांबसदाशवाप)णमतु ॥
ीशवललामत ृ – अयाय सहावा अयाय सहावा ीगणेशाय नम: ॥ जय जय मदनांतक मनमोहना ॥ मदमसरकाननदहना ॥ हे भवभयपाश0नकं ृ तना भवानीरं जना भयहारका ॥१॥ हमा_जामाता गंगाधरा ॥ संधरु वदनजनका कपुर) गौरा ॥ पYनाभमनरं जना IJपरु हरा ॥ IJदोषशमना IJभव ु नेशा ॥२॥ नील@ीवा सह ु ायवदना ॥ नंदवहना अंधकमदना ॥ गजांतका द94तुदलना ॥ दानवदमना दया0नधे ॥३॥ अमतभ>2Hयकरा ॥ ताटकांतकपू/य IJतापहरा ॥ तुझे गुण वणा)वया दशशतव4ा ॥ शy> नVहे ]च सव)था ॥४॥ 0नय शांत 0न2व)क?प 0नरं जना ॥ आशा पाशमरहत 2वर> पण ू ा) ॥ 0नजभ>पाश2वमोचना ॥ ज;ममरणमोचक जो ॥५॥ जे 2वषय कामनायु> ॥ तुज वामी अन;य भजत ॥ यांसी पुर2वसी 2वषयपदाथ) ॥ जे जे इिQछत सव)ह ॥६॥ सकामासी कामना पुरवन ु ॥ तुं 0नजयानीं ला2वसी मन ॥ ते परम 2वर> होऊन ॥ पद 0नवा)ण पावती ॥७॥ सोमवार शवराJी Hदोष ॥ आचरतां तरले असं
य ीप ु ष ॥ येच2वषयीं कथा 0नदmष ॥ सत ू सांगे शौनकादकां ॥८॥ आया)वत) दे श प2वJ ॥ तेथींचा ]चJवमा) नाम नप ृ वर ॥ जैसे पुवv नल ह&रं_ ॥ तैसा पुzयशील Hतापी ॥९॥ जैसा जनक र9ी बाळ नेहाळ ॥ तैसा गो2वHपाळक नप ) शJु खळ ॥ यांसी काळ दं डावया ॥१०॥ ु दज ु न ृ ाळ ॥ द Hयwा2वषयीं जैसा भगीरथ ॥ बळास उपमजे वायुसुत ॥ समगभम ू ीस भाग)व अिजत ॥ 2वरोचनामज दाना2वषयीं ॥११॥ शव आpण ीधर ॥ यांQया भy>सी तपर ॥ यास झाले बहुत पुJ ॥ 2पतयातु?य Hतापी ॥१२॥ बहुत नवस क&रतां पचवदन ॥ एक क;या झाल शुभानना ॥ सुलोचना नैषधअंगना ॥ उपमेस 0तQया न पुसती ॥१३॥ तारका&रजनकशJु2Hया ॥ वJ ृ ा&रशJुजनकजाया ॥ उपमा दे तां sजराजभाया) ॥ बहुत वाटती हळुवट ॥१४॥ ते अपर H0तम भाग)वीची ॥ उपमा साजे है मवतीची ॥ कCं _ु हणजाया पुJी मJाची ॥ उपमा साच fावी तीतd ॥१५॥ कलंकरहत रोहणीधव ॥ तैसा मुखशश अभनव ॥ Jैलोoयसौदय) गाळू0न सव) ॥ ओ0तल वाटे कमलो[वे ॥१६॥ 0तQया ज;मकाळीं sज सव) ॥ जातक वpण)ती अभनव ॥ ]चJवमा) रायासी अपूव) ॥ सुख वाटलd बहुत]च ॥१७॥ एक sज वोले सय वाणी ॥ ह होईल प ृ वीची वामणी ॥ दहा सह वषq कामनी ॥ रा/य करल अवनीचd ॥१८॥ ऐकतां तोषला राव बहुत ॥ sजांस धन वd अलंकार दे त /याणd जd मागीतलd ते उरवीत ॥ नाहं नेदं न jहणे]च ॥१९॥ 0तचd नाम सीमं0तनी ॥ सीमा वपाची झाल तेथूनी ॥ लावzयगंगा चातुय)खाणी ॥ शारदे ऐसी जाpणजे ॥२०॥ राव संतोषd कxदला बहुत ॥ तx अमत ृ ांत 2वषIबंद ु पडत ॥ तैसा एक पंyडत ॥ भ2वLयाथ) बोलला ॥२१॥ चवदावे वषv सीमं0तनीसी ॥ वैधVय येईल 0नयेसी ॥ ऐसd ऐकतां राव मानसीं ॥ उs~न बहुत जाहला ॥२२॥ वाटे व£ पyडलd अंगावर ॥ कCं सौदामनी कोसळल शरं ॥ tकं वा काळजी घातल सुर ॥ तैसd झालd रायासी ॥२३॥ पुढती बोले तो *ा+ण ॥ राया शवदयdक8न ॥ होईल सौभा~यवध)न ॥ सय सय IJवाचा ॥२४॥
2वH सदना गेले सवेग ॥ रायासी लागला ]चंतारोग ॥ तंव ती शुभांगी उsे ग ॥ रहत उपवर जाहल ॥२५॥ सकळकळाHवीण ॥ चातुयख ) ाणीचd दVय रw ॥ 0तचd ऐकतां सुवर गायन ॥ ध&रती मौन कोtकळा ॥२६॥ अंगीचा सुवास पाहून ॥ कतूरमग ृ घेती रान ॥ 2पतयास आवडे Hाणांहून ॥ पाहतां नयन न धाती ॥२७॥ वदन पाहू0न र0तप0त लि/जत ॥ कट दे खो0न ह&र वदन न दाखवीत ॥ गमन दे खो0न लपत ॥ मराळ मानससरोवरं ॥२८॥ 9ण एक चाले गजगती ॥ दे खो0न शंकला क&रपती ॥ कुरळ केश दे खो0न bमरपंy> ॥ ं जी घालती सुवासा ॥२९॥ कमळ मग ृ मीन खंजन ॥ लि/जत दे खो0न िजचे नयन ॥ वेणीची आकृती पाहून ॥ भुजंग 2ववर दडाले ॥३०॥ या व9 ृ ाव80न या व9 ृ ीं दे ख ॥ शुक पळती पाहतां नासक ॥ Iबंबफळd अ0त सरु े ख ॥ लि/जत अधर दे खतां ॥३१॥ पoवदाyडंबबीज सुरंग बहुत ॥ यांस लाज2वती िजचे दं त ॥ कुच दे खो0न कमंडलु शंtकत ॥ व8प अ[त ु वणू) tकती ॥३२॥ तनुचा सुवास अयंत ॥ जाय दशयोजनपय)त ॥ सूयH ) भासम कां0त भासत ॥ शशसम मनोरमा ॥३३॥ झाल असतां उपवर ॥ 0तQया प0Yणीस
या संद ु र ॥ tक;नरक;या मनोहर ॥ गायन क&रती 0तजपासीं ॥३४॥ यांQया मुखेकरोनी वाता) ऐके सीमं0तनी ॥ चतुद)शवषv आपणालागन ु ी ॥ वैधVय क]थलd ऋषीनd ॥३५॥ परम संताप पावल ते समयीं ॥ याRव?oयाची ी मैJयी ॥ 0तचे पाय ध80न लवलाहं ॥ पुसे स-द होवो0नयां ॥३६॥ सौभा~यवध)त ॥ माये कोणतd सांग व&रत ॥ कोणतd पज ू ंू दै वत ॥ कोणया ग8 ु सी शरण जाऊं ॥३७॥ सांगीतला सकळ व^ ृ ांत ॥ चवदावे वषv वैधVय यथाथ) ॥ मग मैJयी बोलत ॥ धरं त सोमवार ॥३८॥ सांगे शवमंJ पंचा9र ॥ तांIJक t4या सव) ुत कर ॥ 0नशी झालया पूजावा IJHरार ॥ षोडशोपचारे सHेम ॥३९॥ jहणे तज ु द:ु ख झालd जर Hा| ॥ तर न सोडीं हd त ॥ *ा+णभोजन दं पय बहुत ॥ पज ू ीं माये अयादरd ॥४०॥ पyडले द:ु खाचे पव)त ॥ तर टाकंू नको हd त ॥ उबग न धरं मनांत ॥ बोल न ठे वीं तातd ॥४१॥ यावर नैषधराज नळ जाण ॥ याचा पुJ इं_सेन ॥ याचा तनय ]चJानंद सुजाण ॥ केवळ मदन दस ू रा ॥४२॥ चतःु ष2कळाय> ु । जैसा 2पतामह नळ 2व
यात ॥ सव)ल9णी दसे मंyडत ॥ ]चJांगद तैसा]च ॥४३॥ कंु भनी शो]धल सम@ ॥ पर याहू0न नाह सुंदर ॥ तो तीस योिजला वर ॥ राशी न9J पाहूनी ॥४४॥ इकडे सीमं0तनी आचरे त ॥ सां]गत?याहू0न 2वशेष करत ॥ आठ दवसा अकरा शत ॥ दं पये पूजीत वालंकारे ॥४५॥ आणीकह *ा+णभोजन ॥ आ?या अ0तथा दे त अ;न ॥ सांग कर शवपज ू न जागरण सोम0नशी ॥४६॥ पंचसूJी शवलंग ॥ मpणमय शवसदन सुरंग ॥ कोणी एक ;यन ू Hसंग ॥ न घडे सीमं0तनीपासन ू ी ॥४७॥ शवास अभषेtकता पापसंहार ॥ शवपूजने सा¡ा/य अपार ॥ गंधा9ता माला प&रकर ॥ सौभा~यवध)न याक&रता ॥४८॥ शवापढ ु े धप ू जाळता बहुवस ॥ तेणे आंग होय सव ु ास ॥ दप चाल2वता वंश ॥ वध)मान होय पै ॥४९॥ आणीकह दपाचा गुण ॥ कां0त 2वशेष आयुLयवध)न ॥ नैवेfे भा~य पूण) ॥ वध)मान लमी होय ॥५०॥
तांबल ू दाने यथाथ) ॥ स चार प ु षाथ) ॥ नमकारे आरो~य होत ॥ HदG9णे bम नासे ॥५१॥ जपे साधे महासी ॥ होमहवने होय कोशव ृ ी ॥ कCत)न क&रता कृपा0नधी ॥ सांगे ठाके पुढे उभा ॥५२॥ याने होय महाRान ॥ वणे आ]धVया]धहरण ॥ नृ य क&रता ज;ममरण ॥ घूजट ) दरू करतसे ॥५३॥ तंत2वतंत घन स ु वर ॥ शवHीयथ) क&रता वाf सम@ ॥ तेणे कंठ सरु स कC0त) अपार ॥ रwदाने नेJ दVय होती ॥५४॥ एवं सव) अलंकार वाहता ॥ सवाeठाई जयलाभ त¨वता ॥ *ा+णभोजन क&रता ॥ वpण)ले सव) Hा| होय ॥५५॥ मैJेयीने पूवv त ॥ सीमं0तनीसी सां]गतले समत ॥ याहू0न ते 2वशेष आचरत ॥ शव पूिजत आदरे ॥५६॥ यावर नैषधाचा पाJ ॥ ]चJांगदनामे गण ु गंभीर ॥ यासी आणो0नया सादर ॥ सीमं0तनी दधल ॥५७॥ चार दवसपयeत ॥ सोहळा झाला जो अ[त ु ॥ तो वpण)ता @ंथ यथाथ) ॥ पसरे ल समु_ाऐसा ॥५८॥ सह अबुद ) े धन जाणा ॥ राये दधले वरदG9णा ॥ वे अलंकार नवरwा ॥ गणना कोण न करवे ॥५९॥ अ,शाळा गजशाळा ॥ रwख]चत याने 2वशाळा ॥ ]चJशाळा नृ यशाळा ॥ आंदण दधले जामाता ॥६०॥ चार दवसपयeत ॥ चार वण) केले त| ृ ॥ 2वHा दG9णा दधल अप&रमत ॥ नेता sज कंटाळती ॥६१॥ आमा धन नेता *ा+ण ॥ वाटे स टाtकती न नेववे jहणन ू ॥ याचका मुखी हे ]च वचन ॥ पुरे पुरे tकती ;यावे ॥६२॥ रायाचा औदाय)कृशान ॥ दा&रयरान टाtकले जाळून ॥ दरु ाशा दLु कंटकवन ॥ द~ध झाले मळ ु ीहूनी ॥६३॥ धनमेघ वष)ता अपार ॥ दा&रयधुरोळा बैसला सम@ ॥ याचकत0ृ |तुणांकुर ॥ टवटवीत 2व8ढले ॥६४॥ असो नैषधपुरंचे जन ॥ पाहाती सीमं0तनीचे वदन ॥ इंदक ु ळा षोडश ]च8न ॥ sज ओ0तले ब^ीस ॥६५॥ कलंक काढू0न 0नःशेष ॥ sजसंधी भर?या राजस ॥ मख ु ींचे 0नघता ,ासोQ©वास ॥ सग ु ंधराज तो]च वाटे ॥६६॥ जलजमुखी जलजकंठ ॥ जलजमाला तेज व&रk ॥ जलज0नंबपJे क80न एकवट ॥ ओवाळुनी टाtकती शशमुखा ॥६७॥ असो साडे झालया पूण) ॥ नैषधदे शा गेला इं_सेन ॥ सकळ वहा)डी अनुदन ॥ सदय) वpण)ती सीमं0तनीचे ॥६८॥ 2वजयादशमी दपावळी ल9ून ॥ जामात राह2वला मानेक8न ॥ tकतीएक दवस घेतला ठे वन ू ॥ ]चJवमा)राजd_े ॥६९॥ जैसा ीरं ग आpण इंदरा ॥ तैसा जोडा दसे सािजरा ॥ नाना उपचार वधूवरा ॥ समयो]चत कर बहू ॥७०॥ कोणे एके दवसी ]चJांगद ॥ सवे घेऊ0न सेवकवंद ु ी ॥७१॥ ृ ॥ धुरंधर सेना अगाध ॥ जात मग ृ येलागन वनी खेळता मला फार ॥ धम) आला त| शरर ॥ जाणो0न नौका संद ु र ॥ यमन ु ाडोह घातल ॥७२॥ यात मु
य सेवक घेऊन ॥ बैसला ]चJांगद गुण0नधान ॥ आवले आवलती चहूंकडून ॥ कौतुके भाषण क&रताती ॥७३॥ कृतांतभ]गनीचे उदक ॥ कृLणवण) भयानक ॥ या उदकाचा अंत सjयक ॥ कधी कोणी न घेतला ॥७४॥ तो Hभंजन सट ु ला अत ु ाल jहणो0नया ॥७५॥ ु ॥ नौका तेथे डळमळीत ॥ आवले आ4ोश बोलत ॥ नौका बड भयभीत झाले समत ॥ नौका बड ु ाल अकमात ॥ एक]च वत)ला आकांत ॥ नाह अंत महाशaदा ॥७६॥
तीर सेना होती अपार ॥ 0तQया दःु खास नाह पार ॥ ]चJांगदाचे पाठराखे वीर ॥ आकांत क&रती एकसरे ॥७७॥ सेवक धावती हाक फोडीत ॥ ]चJवjया)सी जाण2वती मात ॥ राव व9ःथळ बडवीत ॥ चरणी धावत यमन ु ातीर ॥७८॥ श2वकेमाजी बैसोनी ॥ मातेसमवेत सीमं0तनी ॥ धावत आल तेच 9णी ॥ पडती धरणी सव)ह ॥७९॥ दःु खाण)वी पडल एकसर ॥ तेथे कोणासी कोण सावर ॥ सीमं0तनी पडल अवनीवर ॥ 2पता सावर 0तयेसी ॥ ॥८०॥ माता धावो0न उठाउठi ॥ क;येQया गळा घाल मठi ॥ शोक कर तेणे स ृ ी ॥ आकांत एक]च वत)ला ॥८१॥ सीमंIJनीचा शोक ऐकोनी ॥ डळमळू लागल कंु भनी ॥ मेदनीवसनाचे पाणी ॥ त| झाले एकसरे ॥८२॥ पशु प9ी वनचरे समत ॥ व9 ृ गु?म लता पव)त ॥ यांसह शोक अयंत ॥ सीमं0तनीसी पाहता ॥८३॥ शोके मूQछ) ना येऊनी ॥ 0नचे2त पडल सीमं0तनी ॥ तो इं_सेनासहत गृ हणी ॥ आल वाता) ऐको0नया ॥८४॥ अवघी झाल एकJ ॥ दःु खाण)वाचा न लागे पार ॥ नुषेते दे खो0न ,शुर ॥ शोका~नीने कवळला ॥८५॥ ]चJांगदाची माता पडल G9ती ॥ 0तचे नाम लावzयवती ॥ सकळ िया साव&रती ॥ नाह मती शोकासी ॥८६॥ म2ृ ^का घेवो0न हतकC ॥ लावzयवती घाल मुखी ॥ jहणे गहन पूवक ) म) कC ॥ शोक झाला यथाथ) ॥८७॥ माझा एकुलता एक बाळ ॥ ]चJांगद परम नेहाळ ॥ पूवप ) ापाचे हे फळ ॥ कालंद काळ झाल आjहा ॥८८॥ माझी अंधाची काठi पाह ॥ कोणे बड ु 2वल यमन ु ाडोह ॥ मज अनाथाची गाठi पाह ॥ कोणे सोyडल 0नद) ये ॥८९॥ माझा दावा गे राजहं स ॥ कोणे नेले गे माझे पाडस ॥ माझा ]चJांगद डोळस ॥ कोणे चो8न नेला गे ॥९०॥ jहणे jया पूवv काय केले ॥ Hदोषत मयेच टाtकले ॥ कC शवराJीस अ;न घेतले ॥ कC तमोyडले सोमवार ॥९१॥ कC रमाधव उमाधव ॥ यात केला भेदभाव ॥ कC ह&रहरकCत)नगौरव ॥ कथारं ग उQछे दला ॥९२॥ कC पंy>भेद केला 0नःशेष ॥ कC संतमहं ता ला2वला दोष ॥ कC परधनाचा अभलाष ॥ केला पूवv jया वाटे ॥९३॥ कC दान दे ते jहणवन ू ॥ *ा+णासी चाळ2वले बहुत दन ॥ कC दाता दे ता दान ॥ केले 2वन jया पूवv ॥९४॥ कोणाQया मख ु ींचा घास काढला ॥ कC ग ु _ोह पव ू v मज घडला ॥ कC पाJी *ा+ण बैसला ॥ तो बाहे र घातला उठवन ू ी ॥९५॥ कC कुरं गीपाडसा 2वघड2वले ॥ कC प&राजकाH0त 0नंदले ॥ तर ऐसे 0नधान गेले ॥ याच दोषातव वाटे ॥९६॥ असो Hधानवगv साव8नी ॥ सहप&रवारे ]चJवमा) सीमं0तनी ॥ वनगरासी नेवोनी ॥ 0नजसदनी राह2वल ॥९७॥ इं_सेन लावzयवती ॥ शोके संत| नगरा जाती ॥ तव दायाद येऊ0न पापमती ॥ रा/य सव) घेतले ॥९८॥ मग इं_सेन लावzयवती ॥ दे शांतरा पळो0न जाती ॥ तेथो0नह शJु ध8न आpणती ॥ बंद घालती ढ तेVहा ॥९९॥ इकडे सीमं0तनी त ॥ न सोडी अयादरे करत ॥ एकादशशत दं पय ॥ पूजी संयु> 2वधीने ॥१००॥ सव)ह भोग वजू0) न जाण ॥ यामनीदनी 0नय कर शवमरण ॥ तीन वषq झाल पण ू ) ॥ यावर वत)मान ऐका पढ ु े ॥१॥ इकडे ]चJांगद यमन ु े त बड ु ाला ॥ नागक;यांनी पाताळी नेला ॥ नागभुवनीची पाहता लला ॥ तटथ झाला राजपुJ ॥२॥
दVय नार दे pख?या ना]गणी ॥ प0Yनी हितनी ]चIJणी ॥ शंpखनी अ0तचतरु भामनी ॥ सव ु ास अंगी /या]चया ॥३॥ /यांQया पदनखी 0नरं तर ॥ गुंजारव क&रती bमर ॥ /यांचा दे खता वदनचं_ ॥ तपवीचकोर वेधले ॥४॥ नवरwांचे खडे ॥ पसरले तेथे चहुकडे ॥ वग)सुखाहू0न आवडे ॥ पाताळभुवन पाहता ॥५॥ त9क नागराज Hस ॥ यापढ ु े उभा केला ]चJांगद ॥ साांग नमीत स-द ॥ होवो0न त0ु त करतसे ॥६॥ 0नभ)य तेथे राजसुत ॥ त9क वत)मान पुसत ॥ जे जे वत)ले समत ॥ केले ुत ]चJांगदे ॥७॥ मागुती नागराज झाला बोलता ॥ तj ु ह कोzया दै वतासी भजता ॥ यावर शवमहमा त¨वता ॥ झाला वpण)ता ]चJांगद ॥८॥ Hकृ0त प ु ष दोघेजणे ॥ 0नम)ल इQछामाJे जेणे ॥ अनंत *+ांडे Hीतीने ॥ र]चयेल हे ळामाJे ॥९॥ इQछा परतता जाण ॥ अनंत *+ांडे टाकC मोडून ॥ Hकृ0तपुषात होती लन ॥ पंचभूते त¨वांसहत ॥११०॥ मग दोघे एकHीती ॥ आदपुषांमाजी सामावती ॥ तो सदाशव 0निती ॥ आjह भजतो तयाते ॥११॥ /याQया मायेपासन ू ॥ झाले हे IJम0ू त) IJगण ु ॥ या स¨वांशेक8न ॥ 2वLणु जेणे 0नम)ला ॥१२॥ रजांशे केले 2वरं चीस ॥ तमांशे _ तामस ॥ तो शव पुराणपुष ॥ आjह भजतो सव)दा ॥१३॥ पाताळ अंत&र9 दशदशा IJभुवन ॥ पंचत¨व स&रता मेदनीवस)न ॥ भम लो अधातु Vयापन ू ॥ उरला तो शव भजतो आjह ॥१४॥ अादश वनप0त सव) बीजे ॥ आकारा आल सहजे ॥ Vया2पले जेणे कैलासराजे ॥ याचे उपासक आjह असो ॥१५॥ /याचे नेJ सूय) जाण ॥ रोहणीवर /याचे मन ॥ रमारमण /याचे अंतःकरण ॥ बु2 _ु हण जयाची ॥१६॥ अहं कार /याचा _ ॥ पाणी जयाचे पुरंदर ॥ कृतांत दाढा ती ॥ 2वराटपुष सव)ह जो ॥१७॥ एवं िजतक ु े दे वताच4 ॥ ते शवाचे अवयव सम@ ॥ एकादश _ sादश मJ ॥ उभे यापढ ु े कर जोडूनी ॥१८॥ ऐसे /याचे गुण अपार ॥ मी काय वणू) मानव पामर ॥ याQया दासांचे दास tकं कर ॥ आjह असो कयपामजा ॥१९॥ ऐसे वचन ऐकू0न सतेज ॥ परम संतोषला दं दशूकराज ॥ 9ेमालंगन दे ऊ0न क_त ु नुज ॥ नाना कौतुके दाखवी तया ॥१२०॥ jहणे दे वास जे दल ) वत ॥ ते येथे आहे समत ॥ तू मज आवडसी बहुत ॥ राहावे वथ मजपासी ॥२१॥ ु भ ]चJांगद jहणे महाराजा ॥ शवकण)भूषणा सतेजा ॥ जननीजनकांसी वेध माझा ॥ एवढाच मी पोट तयांQया ॥२२॥ चौदा वषाeची सीमं0तनी ॥ गुण0नधान लावzयखाणी ॥ Hाण दे ईल ते 0नतंबीनी ॥ बोलता नयनी अु आले ॥२३॥ माता2पयांचे चरण ॥ खंती वाटते कधी पाहन ॥ माझी माता मज2वण की जाण ॥ नेJी Hाण उरला असे ॥२४॥ तर मज घालवी नेऊन ॥ jहणो0न ध&रले नागd _ाचे चरण ॥ त9क होऊ0न Hस;न ॥ दे त अपार वतुते ॥२५॥ jहणे sादशसह नागांचे बळ ॥ दधले तुज होईल सुफळ ॥ तैसा]च झाला ताकाळ ॥ ]चJांगद वीर तो ॥२६॥ तु करशील जेVहा मरण तेVहा तुज संकट पावेन ॥ मनोवेग वा8 आणून ॥ ]चंतामणी सवे दधला ॥२७॥ दल ) रwे भम ु भ ू ंडळी ॥ दे त अमू?य तेजागळी ॥ पव)ताकार मोट बां]धल ॥ शर दधल रा9साQया ॥२८॥
दे त दVय वे अलंकार ॥ सवे एक दधला फpणवर ॥ मनोवेगे यमन ु ातीर ॥ 4म0ू न बाहे र 0नघाला ॥२९॥ झाले तीन संवसर ॥ चहूकडे पाहे राजपुJ ॥ तेच समयी सीमं0तनी नानासी सवर ॥ कालंदतीरा पातल ॥१३०॥ एकाकडे एक पाहती ॥ आय) वाटे ओळख न दे ती ॥ दVयरwमंyडत नप ृ ती ॥ ]चJांगद दसतसे ॥३१॥ फpणमतकCंची म> ु े सतेज 2वशेष ॥ भज ु ेपयeत डोले अवतंस ॥ गजम> ु ांQया माळा राजस ॥ गळा शोभती जयाQया ॥३२॥ पाचा जड?या कटमेखलेवर ॥ तेणे हरवी झाल ध&रJी ॥ मग ृ पशु धावती एकसर ॥ नवे तण ृ वाढले jहणू0नया ॥३३॥ मु>ाफळे दे खो0न तेजाळ ॥ धावत]च येती मराळ ॥ दे खो0न आर> रwांचे ढाळ ॥ कCर धावती भ9ावया ॥३४॥ अंगी दVयचंदनसग ु ंध ॥ दे खो0न धावती मलंद ॥ दशदशा Vया2प?या सब ु ॥ ाणदे वता त| ृ होती ॥३५॥ 2विमत झाल सीमं0तनी ॥ bमच4C पडल 2वचार मनी ॥ ]चJांगदह तटथ होऊनी ॥ 9ण9णा ;याहाळीत ॥३६॥ कंठभूषणेरहत मंगळसूJ ॥ ह&र_ाकंु कुम2वरहत व4 ॥ अंजन2वविज)त नेJ ॥ राजपुJ पाहातसे ॥३७॥ ;याहाळता तटथ व8पासी ॥ वाटती रं भा उव)शी दासी ॥ कुचकमंडलु यासी ॥ उपमा नाह fावया ॥३८॥ त|चामीकरवण) डोळस ॥ ]चंJा4ांत अंग झाले कृश ॥ कC चं_कळा राजस ॥ @हणकाळी झाकोळती ॥३९॥ मग 0तयेपाशी येऊन ॥ पुसे सा9ेपे वत)मान ॥ jहणे तू आहे स कोणाची कोण ॥ मुळापासन ू सव) सांग ॥१४०॥ मग आप? ु या ज;मापासन ू ॥ सां]गतले च&रJ संपण ू ) बोलता आसव ु े नयन ॥ भ80नया चालले ॥४१॥ अुधारा वती खालया ॥ ला2व?या पयोधरलंगास गळया ॥ दं त िजयेचे बोलता ॥ न9Jांऐसे लखलखती ॥४२॥ सीमं0तनीQया स
या चतुर ॥ राजपुJा सांगती समाचार ॥ तीन वषq झाल इचा bतार ॥ बड ु ाला येथे यमन ु ाजळी ॥४३॥ इची सास, ू शुर दोनी ॥ शJंन ू ी घातल बंदखानी ॥ हे शुभांगी लावzयखाणी ॥ ऐसी गती इयेची ॥४४॥ कंठ दाटला स-दत ॥ ]चJांनद खाल पाहात ॥ आर>रे खांtकत नेJ ॥ वे पश ु ीत वेळोवेळा ॥४५॥ सीमं0तनी स
यांस सांगे खूण ॥ कोण कोठiल पुसा वत)मान ॥ स
या पुसती वेळोवेळा ॥४६॥ तो jहणे आjह स प ु ष ॥ जातो ]चं0तलया ठायास ॥ 9णे वग) 9णे पाताळास गमन आमच ु े IJलोकC ॥४७॥ कळते भूतभ2वLयवत)मान ॥ मग सीमं0तनीस हाती ध8न ॥ कानी सांगे अमत ृ वचन ॥ bतार तुझा िजवंत असे ॥४८॥ आिज तीन दवसा भेटवीन ॥ लटके नVहे कदा2प जाण ॥ ीसदाशवाची आण ॥ असय नVहे क?पांती ॥४९॥ सौभा~यगंगे चातय ु 2) वलासनी ॥ तझ ु े ऐ,य) चढे ल येथन ू ी ॥ पर ह गो कोणालागन ू ी ॥ दवसJयHगटवू नको ॥१५०॥ ऐसे सांगो0न परमनेहे ॥ येर चोरी मुख पाहे ॥ jहणे वाटते ]चJांगद होय ॥ ऐसे काय घडू शके ॥५१॥ मृ यु पावला तो येईल कैसा ॥ मग आठवी भवानी महे शा ॥ कणाकरा पुराणपुषा ॥ न कळे लला अगjय तुझी ॥५२॥ हा परप ु ष जर असता ॥ तर मज का हाती ध&रता ॥ नेह उपजला माpझया ]च^ा ॥ परम आ| वाटतसे ॥५३॥ काय Hाशू0न आला अमत ृ ॥ कC काळे ]गळो0न उगाळया सय ॥ हे मदनांतक षडायतात ॥ तुझे कत)ृ व न कळे मज ॥५४॥
जगि;नवासा हे करशील सय ॥ तर अकरा ल9 पज ू ीन दं पय ॥ 0ततoयाच वाती यथाथ) ॥ Iब?वदळे अपvन ॥५५॥ यावर बोले राजपुJ ॥ सुकुमारे सदनासी जाई सवर ॥ तुझी सासू आpण ,शुर ॥ यासी सांगू जातो आता ॥५६॥ तम ु चा पुJ येतो jहणोन ॥ शुभ समाचार यास सांगेन ॥ येर क80न हायवदन ॥ 0नजसदनाH0त गेल ॥५७॥ स
या बोलती आण वाहून ॥ तझ ु ा bतार होय पण ू ) ॥ ऐसा प ु ष आहे कोण ॥ तझ ु ा हात ध8 शके ॥५८॥ तुझी वचने ऐकून ॥ याQया नेJी आले जीवन ॥ सीमं0तनी jहणे वत)मान ॥ फोडू नका गे उ~या रहा ॥५९॥ सीमंतीनीQया मुखकमळी ॥ सौभा~यकळा दसू लागल ॥ सुखासना8ढ सदना केल ॥ कोठे काह न बोले ॥१६०॥ मनोवेगाQया वा8वर व&रत ॥ आ8ढला सीमं0तनीकांत ॥ 0नजनगराबाहे र उपवनात ॥ जाऊ0नया उतरला ॥६१॥ नाग मनुLयवेष ध8न ॥ शJूंस सांगे वत)मान ॥ sादशसह नागांचे बळ घेऊन ॥ ]चJांगद आला असे ॥६२॥ तj ु ह कैसे वाचाल सय ॥ तव ते समत झाले भयभीत ॥ ये8 jहणे इं_सेन लावzयवती यथाथ) ॥ संहासनी थापा वेगी ॥६३॥ मग नाग जाऊन ॥ माता2पतयांसी सांगे वत)मान ॥ यासी आनंद झाला पण ू ) ॥ IJभव ु नत न समाये ॥६४॥ तो शJु होवो0न शरणागत ॥ उभयतांसी संहासनी थापीत ॥ दायाद कर जोडो0न समत ॥ jहणती आjहा र9ा सव)वे ॥६५॥ मग सव) दळभार स क8न ॥ भेटस 0नघाला इं_सेन ॥ वाfनादे संपूण) ॥ भम ू ंडळ डळमळी ॥६६॥ माता 2पता दे खोन ॥ सHेम धावे ]चJांगद सज ु ाण ॥ ध80न 2पतयाचे चरण ॥ 9ेमालंगनी मसळला ॥६७॥ मग लावzयवती धावत ]चJांगदाQया गळा मठi घालत ॥ जैसा कौस?येसी रघन ु ाथ ॥ चतुद)शवषाeनंतरे ॥६८॥ हारपले रw सापडले ॥ कC ज;मांधासी नेJ आले ॥ कC Hाण जाता पडले ॥ मुखामाजी अमत ृ ॥६९॥ करभार घेऊ0न अमप ू ॥ धावती दे शोदे शींचे भप ू ॥ पौरजनांचे भार समीप ॥ येऊ0नया भेटती ॥१७०॥ हनम ु ंते आpणला ]ग&र_ोण ॥ जेवी उठ2वला ऊम)लारमण ॥ आनंदमय झाले IJभुवन ॥ तैसे]च पूण) पै झाले ॥७१॥ माता2पतयांसमवेत ॥ ]चJांगद चालला मरवत ॥ नैषधपुर समत ॥ ंग ृ ा&रले तेधवा ॥७२॥ ]चJवjया)सी सांगावया समाचार ॥ धावताती सेवकभार ॥ महाsार येता साचार ॥ मात फुटल चहूकडे ॥७३॥ चार जाऊ0न रायास वंदत ॥ उठा जी तम ु चे आले जामात ॥ राव गजबिजला धावत ॥ नयनी लोटत आनंदाु ॥७४॥ कंठ झाला स-दत ॥ रोमांच अंगी उभे ठाकत ॥ समाचार आpणला यांस आलं]गत ॥ धनवे दे त सीमेहू0न ॥७५॥ अपार भ80न रथ ॥ शक)रा नगरा वाटत ॥ मंगळतरु े अ[त ु ॥ वाजो लागल एकसरे ॥७६॥ घावले अपार भस ृ ुर ॥ राये कोश दा2वले सम@ ॥ आवडे 0ततुके धन ;यावे सवर ॥ सुखासी पार नाह माया ॥७७॥ जय जय शव उमानाथ ॥ jहणो0न राव उडत नाचत ॥ उपायने घेऊ0न धावत ॥ Hजाजन नगरचे ॥७८॥ सीमं0तनीसी बोलावन ू ॥ दVय अलंकार लेववन ू ॥ जयजयकार क8न ॥ मंगळसJ ू बां]धले ॥७९॥ दVय कंु कुम नेJी अंजन ॥ ह&र_ा सम ु नहार चंदन ॥ सौभा~य लेव2वती जाण ॥ Jयोदशगुणी 2वडे दे ती ॥१८०॥
एक ंग ु े क&रती ॥ नगरQया नार धावती ॥ सीमं0तनीसी पाहावया ॥८१॥ ृ ार साव&रती ॥ एक 2पकपाJ पढ माता धावती स-दत ॥ सीमं0तनीस ªदयी धरत ॥ माये तुझा सौभा~यसमु_ ॥ असंभाVय उचंबळला ॥८२॥ ऐ,य)_म ु गेला तुटून ॥ पुढती 2व8ढला भेदत गगन ॥ तुझी सौभा~यगंगा भ8न ॥ अ9य चालल उतरे ना ॥८३॥ ध;य ध;य सोमवारत ॥ अकरा ल9 पिू जल दं पय ॥ िजतवन करावयास जामात ॥ बोलावू धाyडले वरे ने ॥८४॥ माता2पतयासमवेत ॥ ]चJांगद नगरा येत ॥ ]चJवमा) नप ृ 0त व&रत ॥ सामोरा येत तयासी ॥८५॥ जामाताQया कंठi ॥ धावो0न ,शुरे घातल मठi ॥ *+ानंदे भरल स ृ ी ॥ पुLपव ृ ी क&रती दे व ॥८६॥ नगरामाजी आpणल मरवत ॥ पन ु ः2ववाह केला अ[त ृ नाथ ॥ बोलावीत सीमं0तनीस ॥८७॥ ु ॥ मग एकांती ]चJांगद नप पाताळींचे अलंकार अ[त ु ॥ सीमं0तनीलागी लेववीत ॥ नवरwHभा फाकल अमत ॥ पाहता तटथ नार नर ॥८८॥ पातळींचा सग ु ंधराज 0नगुती ॥ आमहते लेववी सीमं0तनीHती ॥ नाना वतु अपूव) G9ती ॥ ,शुरालागी दध?या ॥८९॥ सास, ू शुरांQया चरणी ॥ मतक ठे वी सीमं0तनी ॥ माये तझ ु ा सौभा~योद]ध उचंबळोनी ॥ भरला असो बहुकाळ ॥१९०॥ पुJसीमं0तनीसहत ॥ इं_सेन नैषधपुरा जात ॥ अवनीचे राजे मळो0न समत ॥ छJ दे त ]चJांगदा ॥९१॥ समत रा/यकारभार समपन ू) ॥ तपासी गेला इं_सेन ॥ तेथे क80नया शवाच)न ॥ शवपदासी पावला ॥९२॥ आठ पJ ु 2पतयासमान ॥ सीमं0तनीसी झाले जाण ॥ दहा सह वषq 0न2व)न ॥ रा/य केले नैषधपरु ॥९३॥ जैसा 2पतामह नळराज ॥ परम पुzय«ोक तेजःपुंज ॥ तैसाच ]चJांगद भभ ू ुज ॥ ;यायनीती वत)तसे ॥९४॥ शवराIJ सोमवार Hदोषत ॥ सीमं0तनी चढते करत ॥ 0तची
या0त अ[त ु ॥ सूत सांगे शौनकादका ॥९५॥ सीमं0तनी आ
यन सरु स ॥ ऐकता सौभा~यवध)न ियांस ॥ अंतरला bतार बहुत दवस ॥ तो भेटेल परतो0न ॥९६॥ 2वगतधवा ऐकती ॥ या ज;मांतर दVय bतार पावती ॥ शवचरणी धरावी Hीती ॥ सोमवार त न सोडावे ॥९७॥ ऐसे ऐकता आ
यान ॥ अंतरला पुJ भेटेल मागुतन े ॥ आयुरारो~य ऐ,य) पूण) ॥ होय Rान 2वfा बहु ॥९८॥ गंडांतरे मृ यु 0नरसो0न जाय ॥ गतधन Hा| शJप ु राजय ॥ वणे पठणे सव) काय) ॥ पावे सी येणे]च ॥९९॥ सीमं0तनीआ
यान Hयाग पूण) ॥ भy>माघमासी क&रता नान ॥ IJ2वध दोष जाती जळोन ॥ शवपद Hा| शेवट ॥२००॥ सीमं0तनीआ
यान सध ु ारस ॥ Hाशन क&रती स/जनIJदश ॥ 0नंदक असुर तामस ॥ अहं कारमf से2वती ॥१॥ अपणा)ªदयार2वंदमलंद ॥ ीधरवामी पण ू ) *+ानंद ॥ अभंग अ9य अभेद ॥ न चळे ढळे कदाह ॥२॥ ीशवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपुराण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स/जन अखंड ॥ षkोयाय गोड हा ॥२०३॥ ॥ ीसांबसदाशवाप)णमतु ॥
ीशवललामत ृ – अयाय सातवा अयाय सातवा ीगणेशाय नमः ॥ जय जय tकशोरचं_शेखरा ॥ उवvघरd _नंदनीवरा ॥ भुजंगभूषणा स|करनेJा ॥ लला 2व]चJा तुpझया ॥१॥ भानक ) त ु ोटतेज अप&रमता ॥ 2व,Vयापका 2व,नाथा ॥ रमाधव2Hया भत ू ा]धपते अनंता ॥ अमत ू म ू ा) 2व,पते ॥२॥ परमानंदा पंचव4ा ॥ परापरा पंचदशनेJा ॥ परमपावना पयःफेनगाJा ॥ परममंगला पर*+ा ॥३॥ मंदिमतवदन दयाळा ॥ षkायायी अ0त0नम)ळा ॥ सीमं0तनीआ
यानलळा ॥ नेहाळा तू वदलासी ॥४॥ ीधरमुख 0नम^ क8न ॥ त]ू च वदलासी आपल ु े गण ु ॥ Vयास8पे सत ू ास थापन ू ॥ रसक परु ाण सांग2वसी ॥५॥ ऐसे ऐकता दयाळ ॥ वदता झाला ीगोपाळ ॥ 2वदभ)नगर एक सश ु ीळ ॥ वेदमJ नामे sज होता ॥६॥ तो वेदशा संप;न ॥ याचा मJ सारवत नामे *ा+ण ॥ वेदमJास पुJ सगुण ॥ सम ु ेधा नामे जाहला ॥७॥ सारवतसत ु सोमवंत ॥ उभयतांचे मJव अयंत ॥ दश@ंथी Rान बहुत ॥ मख ु ो-त परु ाणे ॥८॥ संहता पद 4म अरण *ा+ण ॥ छं द 0नघंट श9ा जाण ॥ /यो0तष क?प Vयाकरण ॥ 0न> पूण) दश@ंथी ॥९॥ ऐसा 2वfायास क&रता ॥ षोडश वष¬ झाल त¨वता ॥ दोघांचे 2पते jहणती आता ॥ भेटा नप ृ नाथ वैदभा)सी ॥१०॥ 2वfा दावू0न अ[त ु ची ॥११॥ ु ॥ मेळवावे _Vय बहुत ॥ मग वधू पाहू0न यथाथ) ॥ ल~ने क8 तम यावर ते ऋ2षपुJ ॥ 2वदभ)रायासी भेटले सवर ॥ 2वfाधनाचे भांडार ॥ उघडो0न दा2वती नप ृ ेkा ॥१२॥ 2वfा पाहता तोषला राव ॥ पर 2वनोद मांyडला अभनव ॥ jहणे मी एक सांगेन भाव ॥ धरा तj ु ह दोघेह ॥१३॥ नैषधपुरचा नप ृ नाथ ॥ याची पwी सीमं0तनी 2व
यात ॥ मृ युंजयमड ृ ानीHीयथ) ॥ दं पयपूजा कर बहू ॥१४॥ तर तj ु ह एक पुष एक 0नतंIबनी ॥ होवो0न जावे ये 9णी ॥ दVय अलंकार बहुत धनी ॥ पूजील तुjहाकारणे ॥१५॥ तेथो0न यावे परतोन ॥ मग मीह दे ईन यथे धन ॥ माता2पतागुनप ृ वचन ॥ कदा अमा;य क8 नये ॥१६॥ तव बोलती दोघे tकशोर ॥ हे अनु]चत कम) 0नंf फार ॥ पुषास ी दे खता साचार ॥ सचैल नान करावे ॥१७॥ पुषासी नारवेष दे खता ॥ पाहणार जाती अधःपाता ॥ वेष घेणारह त¨वता ॥ ज;मोज;मी ी होय ॥१८॥ हे ह परJी कम) अनु]चत ॥ तैसे]च शा बोलत ॥ याहवर आjह 2वfावंत ॥ धम अमत मेळवू ॥१९॥ आमुची 2वfालमी सतेज ॥ तोषवू अवनीचे भभ ू ुज ॥ आमुचे नमू0न चरणांबुज ॥ धन दे ती Hाथू0) नया ॥२०॥ पंyडतांची 2वfा माय स-ण ु ी ॥ 2वfा अकाळी फळदा0यनी ॥ 2वfा कामधेनु सांडुनी ॥ 0नंf कम) न क8 कदा ॥२१॥ माता2पयांहू0न 2वfा आगळी ॥ संकट Hवासी H0तपाळी ॥ प ृ वीचे Hभु सकळी ॥ दे खो;या जोyडती कर ॥२२॥ 2वfाहन तो पाषाण दे ख ॥ िजताची मत ृ तो शतमूख) ॥ याचे न पाहावे मुख ॥ जननी Vयथ) म2वल ॥२३॥ राव jहणे दोघांलागन ु ी ॥ माझे मा;य करावे एवढे वचन ॥ परम संकट पडले jहणून ॥ अवय jहणती तेधवा ॥२४॥
राये व अलंकार आणन ू ॥ एकासी ीवेष दे ऊन ॥ सोमवार यामनीमाजी जाण ॥ पज ू ासमयी पातले ॥२५॥ जे सकळ Hमदांची ई,र ॥ िजची H0तमा नाह कंु भनीवर ॥ जीस दे खो0न नृ य कर ॥ पंचशर 2Hतीने ॥२६॥ रं भा उव)शी चातुयख ) ाणी ॥ पर ल/जा पावती जीस दे खोनी ॥ रे णुका जानकC ीकृLणभ]गनी ॥ उपमा शोभे िजयेसी ॥२७॥ 0तणे हे दं पय दे खोनी ॥ कृ0तम पाहू0न हासे मनी ॥ पर भावाथ) ध80न चातय ु )खाणी ॥ हरभवानी jहणो0न पिू जत ॥२८॥ अलंकार वे यथे धन ॥ षस अ;ने दे त भोजन ॥ शवगौर jहणोन ॥ नमकार क80न बोळवी ॥२९॥ जाता @ामपंथ ल9ूनी ॥ पुढे bतार मागे कामनी ॥ नाना 2वकार चेा भाषणी ॥ बहुत बोले तयासी ॥३०॥ jहणे आहे हे एकांतवन ॥ व9 ृ लागले 0नIबड सघन ॥ मी कामानळे क8न ॥ गेले आहाळून Hाणप0त ॥३१॥ तू वषm0न सुरतमेघ ॥ शीतळ कर ममांग ॥ मी 0नतंIबनी झाले अभंग ॥ जवळी पाहे येऊ0नया ॥३२॥ तो jहणे का चेा क&रसी 2वशेष ॥ फेडी व होय पुष ॥ 2वनोद क&रसी आसमास ॥ हासती लोक मागvचे ॥३३॥ तव ते कामे होवो0न मिू Qछ) त ॥ मेदनीवर अंग टाकCत ॥ jहणे Hाणनाथा धाव व&रत ॥ कर शांत काम/वराते ॥३४॥ तव तो परतो0न आला सवेग ॥ jहणे हे नसते काय मांyडले सxग ॥ तj ु ह आjह गुबंधू 0नःसंग ॥ *+चार 2वfाथv ॥३५॥ येर jहणे बोलसी काये ॥ माझे अवयव चाचपो0न पाहे ॥ गेले पुषव लवलाहे ॥ भोगी येथे मज आता ॥३६॥ हाती ध80न तयासी ॥ आडमागq नेले एकांतासी ॥ व9 ू ीसी पसरले ॥३७॥ ृ गेले गगनासी ॥ प?लव भम साल तमाल दे वदार ॥ आ¡ कदं बाद तवर ॥ या वनी नेऊ0न सवर ॥ jहणे शंका सांडी सव)ह ॥३८॥ मी ी तू bतार 0नधा)र ॥ नाह येथे दस ु रा 2वचार ॥ ये jहणे हे न घडे साचार ॥ तj ु ह आjह गुबंधू ॥३९॥ शा पढलासी सकळ ॥ याचे काय हे ]च फळ ॥ परJसाधन सक ु ृ त ॥ 0नम)ळ 2वचार क80न पाहे पा ॥४०॥ आधीच ी वर ताzय ॥ परम 0नल)/ज एकांतवन ॥ मठi घाल गळा धावन ू ॥ दे त चुंबन बळे ]च ॥४१॥ घेऊ0नया याचा हात ॥ jहणे पाहे हे पयोधर कमंडलुवत ॥ तव तो pझडका80न मागे सारत ॥ नसता अनथ) क8 नको ॥४२॥ ध;य ध;य ते प ु ष जनी ॥ परयो2षता एकांतवनी ॥ सभा~य सधन तणी ॥ Hा]थ)ता मन चळे ना ॥४३॥ व^ ृ ीस नVहे 2वकार ॥ तर तो नर केवळ शंकर ॥ यापासी तीथ¬ सम@ ॥ येवो0न राहती सेवेसी ॥४४॥ जनरहत घोर वनी ॥ _Vयघट दे pखला नयनी ॥ दे खता जाय वोसंडोनी ॥ तर तो शंकर 0नधा)रे ॥४५॥ सयवचनी सकमv रत ॥ 0नगमागम2वfा मख ु ो-त ॥ इतक ु े आसो0न गव)रहत ॥ तर तो शंकर 0नधा)रे ॥४६॥ आपणा दे खता वम) काढूनी ॥ 0नंदक 2वं]धती वा~बाणी ॥ पर खेदरहत आनंद मनी ॥ तर तो शंकर 0नधा)रे ॥४७॥ दस ु &रयाचे कूटदोष गुण ॥ दे खे ऐके जर अनुदत ॥ पर ते मुखास नाणी गेलया Hाण ॥ तर तो शंकर 0नधा)रे ॥४८॥ न दसे ीप ु षभान ॥ ग ु 8प पाहे चराचर संपण ू ) ॥ न सांगे आपल ु े सक ु ृ त तप दान ॥ तर तो शंकर 0नधा)रे ॥४९॥ पैल मूख) हा पंyडत ॥ 0नवडू नेणे समान पाहत ॥ कC0त) वाढवावी नावडे मनात ॥ तर तो शंकर 0नधा)रे ॥५०॥
अयासले न मरवी लोकात ॥ शLय करावे हा नाहच हे त ॥ कोणाचा संग नावडे आवडे एकांत ॥ तर तो शंकर 0नधा)रे ॥५१॥ 2वरो0न गे?या ]च^व^ ु ालया नाह खंती ॥ तर तो शंकर 0नधा)रे ॥५२॥ ृ ी ॥ समाधी अखंड गेल bांती ॥ अथ) बड ीधर jहणे ऐसे पुष ॥ ते *+ानंद परमहं स ॥ यांQया पायींQया पादक ु ा 0नःशेष ॥ होऊ0न राहावे सव)दा ॥५३॥ वेदमJपJ ) े 0नवटो0न काम ॥ jहणे @ामास चला जाऊ उ^म ॥ 2वचार क8 या गोीचा ॥५४॥ ु साधु परम ॥ धैयश ऐसे बोलो0न सारवतपुJ ॥ ी8पे सदना आpणला सवर ॥ ुत केला समाचार ॥ गतकताथ) वत)ला जो ॥५५॥ सारवते मांyडला अनथ) ॥ रायाजवळी आला व9 ) ा तुवा केला घात ॥ हया करन तुजवर ॥५६॥ ु न ृ ःथळ बडवीत ॥ jहणे दज वेदशासंप;न ॥ येवढा]च पJ ु मजलागन ु ॥ अरे तव ु ा 0नवeश केला पण ू ) ॥ काळे वदन झाले तझ ु े ॥५७॥ 2वदभ) अधोगतमुख पाहात ॥ jहणे कृIJम केवी झाले सय ॥ शवमाया परम अ[ुत ॥ अघटत कत)ृ व 0तयेचे ॥५८॥ राये मळवू0न सव) *ा+ण ॥ jहणे सतेज करा अनk ु ान ॥ fावे यास पुषव आणून ॥ तरच ध;य होईन मी ॥५९॥ 2वH jहणती हे ई,र कळा ॥ आमच ु 0े न न पालटे भप ू ाळा ॥ तेVहा 2वदभ)राव तये वेळा ॥ आरा]धता झाला दे वीते ॥६०॥ हवन मांyडले दध ु र) ॥ राव स|दन 0नराहार ॥ दे वी Hस;न झाल jहणे माग वर ॥ मग बोले 2वदभ) तो ॥६१॥ jहणे हा सोमवंत ीवेष ॥ यासी पन ु ः कर पुष ॥ दे वी jहणे ह गो 0नःशेष ॥ न घडे सहसा कालJयी ॥६२॥ 0नःसीम प0तता सीमं0तनी ॥ परम भ> स-ण ु खाणी ॥ 0तचे कत)ृ व माझेनी ॥ न मोडवे सहसाह ॥६३॥ या सारवतासी दVय नंदन ॥ होईल सय वेदपरायण ॥ ईस सम ु ेधा वर जाण ॥ ल~न क80न दे ईजे ॥६४॥ दे वीQया आRेव8न ॥ यासीच दधले ल~न क8न ॥ अंIबकेचे वचने जाण ॥ पुJ जाहला ॥ सारवता ॥६५॥ ध;य सीमं0तनीची शवभ>C ॥ उपमा नाह IJजगती ॥ िजचे कत)ृ व है मवंती ॥ मोडू न शके सव)था ॥६६॥ सूत jहणे ऐका सावधान ॥ अवंतीनगर एक *ा+ण ॥ अयंत 2वषयी नाम मदन ॥ ंग ु ंधमा?य2Hय ॥६७॥ ृ ारसग 2पंगलानामे वेया 2व
यात ॥ 0तसी झाला सदा रत ॥ सांडू0न *+कम) समत ॥ माता2पता या]गल ॥६८॥ धम)पwी टाकू0न दरु ाचार ॥ 0तQयाच घर वास कर ॥ मfमांसरत अहोराJी ॥ कामकद) मी लोळत ॥६९॥ करावया जगद ु ार ॥ आपण]च अवतरला शंकर ॥ ऋषभनामे योगी,र ॥ होवो0न 2वचरत महवर ॥७०॥ आपुले जे जे 0नवा)णभ> ॥ यांची दःु खे संकटे 0नवारत ॥ 2पंगलेQया सदना अकमात ॥ पूवप ) ुzयातव पातला ॥७१॥ तो शवयोगीं_ ी दे खोन ॥ दोघेह धावती ध&रती चरण ॥ षोडशोपचारे क8न ॥ सHेम होऊन पिू जती ॥७२॥ शुLक सुपoव िन~ध 2वद~ध ॥ चतु2व)ध अ;ने उ^म वाद ॥ भोजन दे ऊ0न बहु2वध ॥ अलंकार वे दधल ॥७३॥ क80नया दVय शेज ॥ 0नज2वला तो शवयोगीराज ॥ तळहाते मद) ती दोघे चरणांबुज ॥ सुपणा)@जउदय होय तो ॥७४॥ एक 0नशी 4मो0न जाण ॥ शवयोगी पावला अंतधा)न ॥ दोघे jहणती उमारमण ॥ दे ऊ0न दश)न गेला आjहा ॥७५॥ मग 2पंगला आpण मदन ॥ कालांतर पावल मरण ॥ पर गाठiस होते पूवप ) ुzय ॥ शवयोगीपूजनाचे ॥७६॥
दाशाह)देशीचा नप ु ती ॥ जेवी दमयंती नळाची ॥७७॥ ृ ती ॥ व£बाहूनामे 2वशेषकCतv ॥ याची प राणी नामे सम तो मदननामे *ा+ण ॥ 0तQया गभv राहला जाऊन ॥ सीमं0तनीQया पोट क;यारw ॥ 2पंगला वेया ज;मल ॥७८॥ कC0त)मालनी 0तचे नाव ॥ पुढे कथा ऐका अभनव ॥ इकडे सम ु तीचे पोट भूदेव ॥ असता 2व]चJ वत)ले ॥७९॥ 0तQया सवती होया अपार ॥ ह प राणी ईस होईल पJ ु ॥ याह तीस 2वष दध ु र) ॥ गभ)णी असता घातले ॥८०॥ तीस तकाळ Vहावा मृ यु ॥ पर लोग लागला झाल Hसूत ॥ 2वष अंगावर फुटले बहुत ॥ बाळकासहत जननीQया ॥८१॥ 9ते पडल झाले ण ॥ र> पू गळे राJंदन ॥ राये बहुत वैf आणून ॥ औषधे दे ता बरे नोहे ॥८२॥ राJंदवस रडे बाळ ॥ सम ु ती राणी शोके 2वVहळ ॥ मृ युह नोहे Vयथा सबळ ॥ बर नVहे ]च सव)था ॥८३॥ लेक8 सदा कर दन ॥ रायासी 0न_ा न लागे राJंदन ॥ कंटाळला मग रथावर घालन ू ॥ घोर काननी सोyडल ॥८४॥ जेथे मनुLयाचे नाह दश)न ॥ वसती Vया सप) दाण ॥ सम ु ता बाळक कडे घेऊन ॥ सVयअपसVय हंडतसे ॥८५॥ कंटक पाषाण तती चरणी ॥ मQ ू छा) येऊ0न पडे धरणी ॥ आ4ंदे रडे पर न मळे पाणी ॥ णेक80न अंग 0तडके ॥८६॥ jहणे जगदाjया कैलासपती ॥ जगsं fा *+ानंदमूतv ॥ भ>व£पंजरा तुझी कCतv ॥ सदा गाती 0नगमागम ॥८७॥ जय जय IJदोषशमना IJनेJा ॥ जगदं कुरकंदा पंचवoJा ॥ अज अिजता पयःफेनगाJा ॥ ज;मयाJा चुकवी का ॥८८॥ अनादसा अप&रमता ॥ मायाच4चालका स-ण ु ातीता ॥ धाव आता जग-रु ो ॥८९॥ ु भ&रता ॥ 2व,Vयापका गण ऐसा धावा क&रता सम ु ती ॥ तव वनी संह Vया गज)ती ॥ परम भयभीत होऊ0न ]च^ी ॥ बाळासहत G9ती पडे ॥९०॥ ावणा&रतनये नेऊन ॥ वनी सांyडले उवvगभ)रw ॥ कC वीरसेननुषा घोर कानन ॥ प0त2वयोगे सेवी जैसे ॥९१॥ सम ु ताची कणा ऐकून ॥ पशु प9ी क&रती दन ॥ धरणी पडता मQ ू छा) येऊन ॥ व9 ृ प9ी छाया क&रताती ॥९२॥ चंचू भ80नया जळ ॥ बाळावर शं2पतो वेळोवेळ ॥ एकC मधुर रस आणो0न नेहाळ ॥ मुखी घालो0न तोष2वती ॥९३॥ वनगाई वपुQछे क80न ॥ वारा घालतो रG9ती रजनी ॥ असो यावर जे राजपwी ॥ हंडता अपूव) वत)ले ॥९४॥ तो वष ृ भभार वpणक घेवोनी ॥ पंथे जाता दे ख नयनी ॥ या]चया संगेक8नी ॥ वैयनगरा पातल ॥९५॥ तेथील अ]धप0त वैय साचार ॥ याचे नाव पYाकर ॥ परम सभा~य उदार ॥ र9क नाना वतूंचा ॥९६॥ तेणे सम ु तीस वत)मान ॥ पुसले तू कोठiल कोण ॥ 0तणे जे वत)ले मुळीहून ॥ ुत केले तयाते ॥९७॥ ते ऐकू0न पYाकर ॥ याचे अुधारा वती नेJ ॥ ,ासोQ©वास टाकू0न घोर ॥ jहणे गतो थोर कमा)ची ॥९८॥ व£बाहूची प राणी ॥ प0तता अवनीची वामणी ॥ अनाथापर हंडे वनी ॥ दनवदन आल येथे ॥९९॥ मग पYाकर jहणे सम ु ती ॥ तू माझी धम)क;या 0निती ॥ शेजार घर दे ऊ0न अहोराती ॥ परामश) कर 0तयेचा ॥१००॥ बहुत वैf आणन ू ॥ दे ता झाला रसायन ॥ केले बहुत Hयw ॥ पर Vयाधी न राहे ]च ॥१॥ सम ु ती jहणे ताता ॥ ीशंकर वैf न होता ॥ कवणासह हे Vयथा ॥ बर न होय क?पांती ॥२॥
असो पढ ु े Vयथा होता कठiण ॥ गेला राजपJ ु ाचा Hाण ॥ सम ु ती शोक कर दनवदन ॥ jहणे रw गेले माझे ॥३॥ पYाकर शांतवी बहुता रती ॥ नगरजन मळाले सभोवती ॥ तो 0नशांती उगवला गभती ॥ तेवी शवयोगी आला तेथे ॥४॥ जैसे दब ) ाचे सदन शोधीत ॥ ]चंतामpण ये अकमात ॥ कC 9ुधेने Hाण जात ॥ तो 9ीरािaध पुढे धा2व;नला ॥५॥ ु ळ पYाकरे ध&रले चरण ॥ पिू जला दVयासनी बैसवन ू ॥ यावर सम ु तीH0त दVय 0न8पण ॥ शवयोगी सांगता झाला ॥६॥ jहणे वसे सम ) ;मीचे प0त पुJ जनक ॥ कोठे आहे त सांग पा ॥७॥ ु ती ऐक ॥ का हो रडसी क&रसी शोक ॥ तुझे पूवज आलस चौया)यशी ल9 योनी tफरत ॥ तेथींचे वजन सोयरे आ| ॥ आले कोठून गेले कोठे व&रत ॥ सांग मजपाशी व^ ृ ांत हा ॥८॥ तू नाना योनी tफरसी ॥ पढ ु े ह tकती फेरे घेसी ॥ कोणाचे पJ ु तू का रडसी ॥ पाहे मानसी 2वचा8नी ॥९॥ शरर धरावे /या /या वणv ॥ या या कुळाभमाने नाचती Hाणी ॥ पर आपण उप;न कोठूनी ॥ ते 2वचा8नी न पाहती ॥११०॥ वा पुJ आpणला कोठून ॥ कोzया थळा गेला मृ यु पावोन ॥ तू आpण हे अवघे जन ॥ जातील कोठे कवzया दे हा ॥११॥ आमा शव शा,त ॥ शरर 9णभंगरु नाशवंत ॥ तर तू शोक क&रसी Vयथ) ॥ 2वचा80न मनी पाहे पा ॥१२॥ आमा अ2वनाशी शा,त ॥ तो नVहे कोणाचा बंधु सुत ॥ शररकारणे शोक क&रसी Vयथ) ॥ तर पडले Hेत तुजपुढे ॥१३॥ जळी उठती तरं ग अपार ॥ सवेचु फुटती 9णभंगुर ॥ मग े य कैसेनी ॥१४॥ ु बड ु स ृ जळ]च मया सम@ ॥ तर बड ]चJींQया व9 ृ छाये बैसला कोण ॥ ]चJा~नीने कोणाचे जाळले सदन ॥ तेथे गंगा लहल सहतमीन ॥ कोण वाहो0न गेला तेथे ॥१५॥ वंयासुते _Vय आणून ॥ भीLमक;या मातीस दे ऊन ॥ गंधव) नगरचे वहा)डी आणन ू ॥ ल~न कोणे ला2वले ॥१६॥ वाया)चा मंडप शवन ू ॥ सकतादोरे बां]धला आवळून ॥ शुy>कारजताचे पाJ क8न ॥ खपुLपे कोणी भ&रयेले ॥१७॥ कासवीचे घालन ू घत ू रु े बांधो0न नाचत ॥ ज;मांध पाहत बैसले ॥१८॥ ृ ॥ मग ृ जळीचे मीन पाजळती पोत ॥ ते चरणी नप अहकणची कंु डले हरोनी ॥ ]चJींचे चोर आले घेवोनी ॥ हा Hपंच लटका मुळीहूनी ॥ तो साच कैसा जाणावा ॥१९॥ मुळीच लटके अशा,त ॥ याचा शोक करणे Vयथ) ॥ केशत8चे उfान समत ॥ शरर हे उ[वले ॥१२०॥ सकळ रोगाचे भांडार ॥ कृमकCटकांचे माहे र ॥ कC पापाचा सम_ ु ॥ कC अंबर bांतीचे ॥२१॥ मूJ «ेLम मांस र> ॥ अथींची मोळी चम)वे2त ॥ मातेचा 2वटाळ 2पतरृ े त ॥ अप2वJ असय मुळीच हे ॥२२॥ ऐसे हे शरर अप2वJ ॥ ते पशुमूJे झाले प2वJ ॥ 9ुरे मध ) छे दले सम@ ॥ इतुके0न पावन केवी होय ॥२३॥ ू ज शरण न जाती दे शकाH0त ॥ तर कैसे0न Hाणी तरती ॥ क?पकोट फेरे घेती ॥ म> ु होती कधी हे ॥२४॥ सम ु ती तू सांगे सवर ॥ तुझे ज;मोज;मीचे कोठे आहे त bतार ॥ अवघा हा मायापूर ॥ सावध सवर होई का ॥२५॥ जयाचे हे सकळ लेणे ॥ मागता दे ता लािजरवाणे ॥ तनुघर बां]धले IJगुणे ॥ पाच वासे आणो0नया ॥२६॥ याचा भरवसा नाह जाण ॥ केधवा लागेल न कळे अ~न ॥ कC हे झाले व जीण) ॥ ऋणानब ु ंध तव तगे ॥२७॥ मया जैसे मग ृ जळ ॥ कC वनीचे रा/य ढसाळ ॥ अहा Hाणी पापी सकळ ॥ धन धा;य पुJ इिQछती ॥२८॥
गंगेमाजी काkे मळती ॥ एकवट होती मागत ु ी Iबघडती ॥ तैसी ीप ु षे बोलजेती ॥ खेळ मळ ु ीच असय हा ॥२९॥ व9 ृ ापर प9ी येती ॥ tकतीएक बैसती tकतीएक जाती ॥ आpणoया त8वर बैसती ॥ अपये तैसी जाण पा ॥१३०॥ प]थक व9 ृ ातळी बैसत ॥ उLण सरलया उठू0न जात ॥ सोयरे बंधू आ| ॥ तैसे]च जाण 0नधा)रे ॥३१॥ मायामय Hपंचव9 ृ ी ॥ जीव शव बैसले दोन प9ी ॥ शव समाधान सव)सा9ी ॥ जीव भ9ी 2वषयफळे ॥३२॥ ती भG9ता]च भुलो0न गेला ॥ आपण आपणासी 2वसरला ॥ ऐसा अप&रमत जीव bमला ॥ ज;ममरण भोगीतसे ॥३३॥ यामाजी एखादा पुzयवंत ॥ स-8 ु सी शरण &रघत ॥ मग तो शव होवो0न भजत ॥ शवालागी अयादरे ॥३४॥ ऐसे ऐकता दVय 0न8पण ॥ पYाकर सम ु ती उठोन ॥ अभावे दाटोन ॥ वंदती चरण तयाचे ॥३५॥ jहणती एवढे तुझे Rान ॥ काय न क&रसी इQछे कन ॥ तू सा9ात उमारमण ॥ भ>र9णा धावलासी ॥३६॥ मग मृ युंजयमंJ राजयोगी ॥ सम ु तीस सांगे शवयोगी ॥ मंJन ू भम ला2वता अंगी ॥ Vयथारहत जाहल ते ॥३७॥ रं भा उव)शीहून वहले ॥ दVय शरर 0तचे झाले ॥ मृ यंज ु यमंJे भम च]च)ले ॥ बाळ उठले तकाळ ॥३८॥ णVयथा जावो0न सकळ ॥ ब^ीसल9णी झाला बाळ ॥ मग शवयान उपासना 0नम)ळ ॥ सम ु तीबाळ उपदे शले ॥३९॥ प&रस झगडता पूण) ॥ लोह तकाळ होय सुवण) ॥ तैसी दोघे दVय8प जाण ॥ होती झाल ते काळी ॥१४०॥ आय) कर पYाकर ॥ jहणे ध;य ध;य ग ु मंJ ॥ काळ मृ यभ ु य अपार ॥ यापास0ू न र9ी ग ु नाथ ॥४१॥ गुचरणी रत होती सदा ॥ यासी कैची भवभयआपदा ॥ धनधा;यांसी नाह मया)दा ॥ भेद खेदा वा&रले ॥४२॥ बाळ चरणावर घालोनी ॥ सम ु ती लागे सHेम चरणी ॥ jहणे स- ु तुजव8नी ॥ शरर सांडणे हे माझे ॥४३॥ या शरराQया पादक ु ा क8न ॥ तpु झया दVयचरणी लेववीन ॥ तर मी नVहे उ^ीण) ॥ उपकार तझ ु े ग ु मत ू v ॥४४॥ मग शवयोगी बोलत ॥ आयुरारो~य ऐ,य) अ[त ृ वीचे करल हा ॥४५॥ ु ॥ तुpझया पुJासी होईल Hा| ॥ रा/य प IJभुवनभर होईल कC0त) ॥ 0नजरा/य पावेल पुढती ॥ भ_ायु नाम 0निती ॥ याचे ठे 2वले मी जाण ॥४६॥ थोर होय भ_ायु बाळ ॥ तववर 4मी येथे]च काळ ॥ मृ यंज ु यमंJजप IJकाळ ॥ 0नkा ध80न करत जा ॥४७॥ हा राजपुJ 0नित ॥ लोकांशी Hगटो नेद मात ॥ हा होईल 2वfावंत ॥ चतःु प2कळाHवीण ॥४८॥ ऐसे शवयोगी बोलोन ॥ पावला तेथे]च अंतधा)न ॥ गुपदांबुज आठवन ू ॥ सम ु ती स-द 9ण9णा ॥४९॥ पYाकरासी सख ु अयंत ॥ सन ु य पJ ु ाहू0न बहुत ॥ भ_ायु यासी आवडत ॥ सदा परु वीत लाड याचा ॥१५०॥ पYाकरे आपुल संप2^ वेचन ू ॥ दोघांचे केले मेखलाबंधन ॥ दोघांसी भूषणे समान ॥ केले संप;न वेदशाी ॥५१॥ sादश वषाeचा झाला बाळ ॥ धीर गंभीर परम सश ु ीळ ॥ मातेQया सेवेसी सदाकाळ ॥ जवळी 0तkत सादर ॥५२॥ पदर पव ) क ू स ु ृ ताचे पव)त ॥ शवयोगी Hगटला अकमात ॥ सम ु ती भ_ायु धावत ॥ पाय झाडीत म> ु केशी ॥५३॥ नयनोदके चरण9ालन ॥ केशवसने पुसले पूण) ॥ जे सग ु ंधभ&रत जाण ॥ नेह ते]च ला2वले ॥५४॥
वारं वार क&रती HदG9णा ॥ दाटती अभावेक8न ॥ षोडशोपचार पज ू न ॥ सोहळा क&रती अपार ॥५५॥ तवन करतसे तेVहा सम ु ती ॥ Hसादे क8न मी पुJवंती ॥ यावर भ_ायूसी नी0त ॥ शवयोगी शकवीतसे ॥५६॥ ु0तम0ृ त पुराणो> पाह ॥ धम)नीती वत)त जाई ॥ माता2पतागुपायी ॥ 0नkा असो दे सव)दा ॥५७॥ गोभद ू े वHजापाळण ॥ सवा)भत ू ी पहावा उमारमण ॥ वणा)मवधमा)चरण ॥ सहसाह न सांडावे ॥५८॥ 2वचार के?यावाचू0नया ॥ सहसा न करावी आनt4या ॥ मागे पुढे पाहो0नया ॥ शaद बोलावा कुशलवे ॥५९॥ काळ कोण मJ tकती ॥ कोण sे षी शJू tकती ॥ आय काय खच) tकती ॥ पाहावे ]च^ी 2वचा80नया ॥१६०॥ माझे बळ tकती काय श>C ॥ आपल ु े सेवक कैसे वत)ती ॥ यश कC अपयश दे ती ॥ पहावे ]च^ी 2वचा8नी ॥६१॥ अ0तथी दे व मJ ॥ वामी वेद अि~नहोJ ॥ पशु कृ2ष धन 2वfा सव)J ॥ यावा समाचार 9णा9णा ॥६२॥ लेक8 भाया) अ&र दास ॥ सदन गह ृ वाता) रोग2वशेष ॥ येथे उपे9ा क&रता 0नःशेष ॥ हा0न 9णात होत पै ॥६३॥ /या पंथे गेले 2वs/जन ॥ आपण जावे तो]च पंथ ल9ून ॥ माता2पताय0त0नंदा जाण ॥ Hाणांतीह न करावी ॥६४॥ वै,दे वसमयी अ0तथी ॥ आलया यासी न पुसावी याती ॥ अ;नव सवा)भूती ॥ fावे Hीयथ) शवा]चया ॥६५॥ परोपकार करावा पूण) ॥ परपीडा न करावी जाण ॥ करावे गो*ा+णर9ण ॥ सय सुजाण jहणती तया ॥६६॥ 0नंदा वाद टाकोन ॥ सव)दा कCजे शवमरण ॥ ते]च jहणावे मौन ॥ शवसेवन तप थोर ॥६७॥ परदारा आpण परधन ॥ हे न पहावे जेवी वमन ॥ करावे शावण ॥ शवपूजन यथा2व]ध ॥६८॥ नान होम जपाययन ॥ पंचयR गो2वHसेवन ॥ वण मनन 0नजयास पूण) ॥ अनालये करावी ॥६९॥ सरु त 0न_ा भोजन ॥ येथे असावे Hमाण ॥ दान सकम) अयास वण ॥ आळस येथे न करावा ॥१७०॥ काम पूण) धम)पwीसी ॥ 0न2ष जाण प&रयो2षतेसी ॥ 4ोधे दं डावे शJूसी ॥ साधु2वHांसी नमजे सदा ॥७१॥ sे 2षयांसी धरावा मद ॥ संतभ>ांसी न¡ता अभेद ॥ संसार&रपूसी मसर Hस ॥ असावे 0नम)सर सवा)भूती ॥७२॥ दज ) ासी दं भ दा2वजे ॥ भ?याचे पदरज वंदजे ॥ अहं कारे प ु न ृ वी िजंtकजे ॥ 0नरहं कार sजांसी ॥७३॥ वाचा सावध शवमरणी ॥ पाणीसाथ)क दानेक8नी ॥ पाद पावन दे वालययाJागमनी ॥ 0नय शवयानी बैसावे ॥७४॥ पुराणवणी ोJ सादर ॥ वचा संत आलंगनी प2वJ ॥ साथ)क शवयानी नेJ ॥ िजVहे ने तोJ वणा)वे ॥७५॥ शव0नमा)?यवास घेईजे ाणी ॥ ये रती इं_ये लावावी भजनी ॥ दन अनाथ अRान दे खोनी ॥ तयावर कृपा कCजे ॥७६॥ ई,र Hेम संतांसी मैJी ॥ दे वाचे sे षी यांची उपे9ा कर ॥ यु>0न_ा यु>ाहार ॥ मग ृ या कर परम नीतीने ॥७७॥ अ0त2वfा अ0तमैJी ॥ अ0तपुzय अ0तमत ृ ी ॥ उसाह धैय) दान धत ृ ी ॥ वध)मान असावी ॥७८॥ आपल ु े 2व^ आयLु य गह ु औषध सक ु ृ त मंJ ॥ दान मान अपमान ह सव)J ॥ ग| ु असावी जाpणजे ॥७९॥ ृ िQछ_ ॥ मैथन न पाखंडी शठ धूत) ॥ 2पशुन तकर जार प0तत ॥ चंचळ कपट नाितक अनत ृ ॥ @ाjय सभेसी नसावे ॥१८०॥
0नंदक शवभ>उQछे दक ॥ मfपानी ग ु त?पक ॥ माग)पीडक कृतन धम)लोपक ॥ यांचे दश)न न Vहावे ॥८१॥ दारा धन आpण पुJ ॥ यांसी आस> नसावे अणम ु ाJ ॥ अल|पणे संसार ॥ करो0न आस> असावे ॥८२॥ बंधु सोयरे ,शुर वजन ॥ यांसी नेह असावा साधारण ॥ भलता 2वषय दे खोन ॥ आसy> तेथे न करावी ॥८३॥ करावे _ा9धारण ॥ मतकC कंठi दं डी करभष ू ण ॥ गेलया Hाण शवपज ू न ॥ सव)थाह न सांडावे ॥८४॥ शवकवच सवाeगी ॥ लेऊ शकवी शवयोगी ॥ भम च]च)ता रणरं गी ॥ शाबाधा न होय ॥८५॥ काळमृ यभ ु यापासन ू ॥ र9ी मृ युंजयऔपासन ॥ आततायी माग)न *+न ॥ यांसी जीवे मारावे ॥८६॥ सोमवारत शवराJ Hदोष ॥ 2व]धयु> आचरावे 2वशेष ॥ शवह&रकCत)न 0नदmष ॥ सव) सांडू0न ऐकावे ॥८७॥ महापव) कुयोग ादनी ॥ Vयतीपत वैघ0ृ त सं4मणी ॥ न Hवता)वे मैथन ु ी ॥ @हणी भोजन न करावे ॥८८॥ सपाJी दे ता दान ॥ होय ऐ,य) वध)मान ॥ अपाJी दाने दा&रय पण ू ) ॥ शाHमाण जाpणजे ॥८९॥ वेद शा परु ाण कCत)न ॥ ग ु *ा+णमख ु े करावे वण ॥ दान दध?याचे पाळण ॥ क&रता पz ु य IJगण ु होय ॥१९०॥ अपू/याचे पूजन ॥ पू/य याचा अपमान ॥ तेथे भय दु भ)9 मरण ॥ होते जाण 2वचारे ॥९१॥ महाडोह उडी घालणे ॥ महापुषासी 2व@ह करणे ॥ बळवंतासी पधा) बांधणे ॥ ह sारे अनथा)ची ॥९२॥ दाने शोभे सदा हत ॥ कंकणमु _का भार समत ॥ वणी कंु डले काय Vयथ) ॥ वणसाथ)क वणे]च ॥९३॥ /याची वाचा रसवंती भाया) 8पवती सती ॥ औदाय) गुण संप^ी ॥ सफल जी2वव तयाचे ॥९४॥ दे ईन अथवा नाह सय ॥ हे वाचेस असावे त ॥ 2वfापाJे येती अमत ॥ सf; दान या दजे ॥९५॥ 2वप2^काळी धैय) धर ॥ वाद जयवंत वैखर ॥ य ु माजी परा4म कर ॥ याचकांसी पk ृ ी न दा2वजे ॥९६॥ *ा+णमJपुJांसमवेत ॥ ते]च भोजन उ^म यथाथ) ॥ गजतुरंगासहत पंथ ॥ चालणे ते]च ेk होय ॥९७॥ /या लंगाचे नाह पूजन ॥ तेथे सां9ेपे पूजा करावी जाऊन ॥ अनाथHेतसंकार जाण ॥ करणे या पुzयासी पार नाह ॥९८॥ *+sे षाएवढे 2वशेष ॥ मारक नाह कदा 2वष ॥ सयमागम राJंदवस ॥ तQ ु छ सध ु ारस यापढ ु े ॥९९॥ Hतापे न Vहावे संत| ॥ परसौ
ये हष)भ&रत ॥ सsाता) ऐकता सुख अयंत ॥ तो]च भ> शवाचा ॥२००॥ पाषाण नाम रwे Vयथ) ॥ चार रwे आहे त प ु ा2षत ॥ औदाय) रw चौथे पै ॥१॥ ृ वीत ॥ अ;न उदक सभ वम) कोणाचे न बोलावे ॥ स[>ांचे आशीवा)द यावे ॥ भा~याभा~य येत वभावे ॥ वधम) व ु न ढळावा ॥२॥ पूव2) वरोधी 2वशेष ॥ याचा न धरावा 2व,ास ॥ गभ)णी पाळी गभा)स ॥ तेवी Hजा पाळी का ॥३॥ गु आpण सदाशव ॥ यासी न करावा भेदभाव ॥ भा~य2वfा गव) सव) ॥ सोडो0न fावा जाण पा ॥४॥ नराची शोभा व8प पण ू ) ॥ व8पाचे स-ण ु ाचे अलंकार Rान ॥ Rानाचे भष ू ण 9मा शांती ॥५॥ ु आभरण ॥ गण कुलशील 2वfाधन ॥ रा/य तप 8प यौवन ॥ या अमदे क8न ॥ मन भुलो न fावे ॥६॥
ऐसा नानापर शवयोगी ॥ बो]धता झाला भ_ायल ू ागी ॥ हे नी0त ऐकता जगी ॥ साकडे न पडे सव)था ॥७॥ सातवा अयाय ]गरकैलास ॥ यावर वातVय कर उमा2वलास ॥ पारायणHदG9ना क&रती 2वशेष ॥ 0नदmष यश जोडे तया ॥८॥ कC हा अयाय हमाचळ ॥ भy>भवानी क;या वे?हाळ ॥ तीसी वरो0न पयःफेनधवल ॥ ,शुरगह ृ राहला ॥९॥ पढ ु ल अयायी कथा सरु स ॥ शवयोगी दया करल भ_ायस ू ॥ *+ानंदे 0नशदवस ॥ वण करोत 2वs/जन ॥२१०॥ भवगज2वदारक मग ृ d _ ॥ ीधरवरद आनंअसमु_ ॥ तो शव *+ानंद यतीं_ ॥ जो स- ु जगदामा ॥११॥ शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपुराण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स/जन अखंड ॥ स|माऽयाय गोड हा ॥२१२॥ इ0त स|मोऽयायः ॥७॥ ॥ीसांबसदाशवाप)णमतु ॥ शभ ु ं भवतु ॥
ीशवललामत ृ – अयाय आठवा अयाय आठवा ीगणेशाय नमः ॥ जय जय शव *+ानंदमूतv ॥ वेदवंf तू भोळाच4वतv ॥ शवयोगी8पे भ_ायूHती ॥ अगाध नीती Hगट2वल ॥१॥ तpु झया बळे 2व,Vयापका ॥ सत ू सांगे शौनकादका ॥ भ_ायस ू ी शवकवच दे खा ॥ ीग8 ु ने शक2वले ॥२॥ मृ युंजयमंJ उ^म व सवाeगी च]च)ले भम ॥ _ा9धारण सHेम ॥ कर भ_ायु बाळ तो ॥३॥ एक शंख उ^म दे त ॥ /याQया नादे शJु होती मूिQछ) त ॥ खग दधले अ[ुत ॥ IJभुवनात ऐसे नाह कC ॥४॥ ते श शJत ू े दा2वता न~न ॥ जाती एकदाच भम होऊन ॥ sादश सहइभबळ गहन ॥ तकाळ दधले कृपेने ॥५॥ दे णे शवाचे अ[ुत ॥ jहणे होई ऐ,य)वंत ॥ आयुरारो~य 2व
यात ॥ सव) रायात ेk तू ॥६॥ ]चरकाल 2वजयी होऊनी ॥ संतोष8पे पाळी मेदनी ॥ 0नLकामदानेक8नी ॥ माजेल IJभुवनी कC0त)घोष ॥७॥ भा~यलमी असो तव सदनी ॥ भत ू काzयलमी ªदयभवनी ॥ दानलमी येवोनी ॥ करकमळी राहो सदा ॥८॥ सवाeगी असो लमीसौjय ॥ दौदe डी वीरलमी उ^म ॥ दगंतर tक0त) परम ॥ सव)दाह वसो तुझी ॥९॥ शJुलमी खगा@ी वसो ॥ सा¡ा/यलमी सदा असो ॥ 2वfालमी 2वलसो ॥ सव)दाह तुजपाशी ॥१०॥ ऐसे शवयोगी बोलोन ॥ तेथे]च पावला अंतधा)न ॥ भ_ायु सम ु ती गुचरण ॥ सव)दाह न 2वसंबती ॥११॥ इकडे भ_ायूचा 2पता 0नती ॥ दशाण)देशींचा नप ृ ती ॥ व£बहु महामती ॥ शJू यावर पातले ॥१२॥ मगधदे शा]धप0त हे मरथ ॥ तेणे दे श नाग2वला समत ॥ धनधा;य ह80न नेत ॥ सव) करत गोहरण ॥१३॥ िया पुष धरो0न समत ॥ बळे नेऊ0न बंद घालत ॥ मु
य राज@ाम वे2त ॥ बाहे र 0नघत व£बाहू ॥१४॥ यु झाले दशदनपयeत ॥ हा एकला शJू बहुत ॥ यासी धरो0नया िजत ॥ रथी बां]धती आकषmनी ॥१५॥ व£बाहूचे अमाय धरोन ॥ तेह चाल2वले बांधोन ॥ सव) @ाम Hजा लुटून ॥ राजिया ध&रये?या ॥१६॥ ऐसे हरो0न समत ॥ घेवो0न चालला हे मरथ ॥ व£बाहू स]चवासहत ॥ मागे पुढे पाहतसे ॥१७॥ पुJ ना बंधु आjहास ॥ कोण कैवार या समयास ॥ आjह पहावी कवणाची आस ॥ सोडवील कोण दःु खाण)वी ॥१८॥ तो समाचार कळला भ_ायूसी ॥ कC शJु नेती 2पतयासी ॥ गुमरण क80न मानसी ॥ अंगी कनच लेईले ॥१९॥ मृ युंजयमंJ परम ॥ सवाeगी च]च)ले भम ॥ शंख खग घेऊनी उ^म ॥ मातेलागी नमकार ॥२०॥ jहणे माते शJू बहुत ॥ @ाम ह80न 2पतयास नेत ॥ तर मी गुदास तुझा सुत ॥ संहारन समताते ॥२१॥ माते तुया सुकृतेक8न ॥ कृतांत समर करन चूण) ॥ प ृ वीचे राजे िजत]च ध8न ॥ आणीन तुpझया दश)ना ॥२२॥ 0नदmष यशाचा वज ॥ उभवीन आज तेजःपुंज ॥ शरकाळींचा sजराज ॥ सो/वळ जैसा शोभत ॥२३॥ पYाकरपुJ सन ु य वीर ॥ सवे घेतला सवर ॥ सपा)चा मग काढ 2वनतापुJ ॥ तैसे दोघे धावती ॥२४॥
इभ आहे कोणते कांतार ॥ शोधीत धावती दोघे केसर ॥ क जनकजेचे कैवार ॥ लहु कुश पJ ु जैसे ॥२५॥ पायी 4मती भम ू ी सवर ॥ शोभती धाकुटे वय tकशोर ॥ जवळी दे खो0न शJूंचे भार ॥ संहनादे गिज);नले ॥२६॥ jहण0त उभे रहा रे तकर समत ॥ व£बाहुऐसी दVय वत ॥ चोरो0न नेता व&रत ॥ श9ा लावू तj ु हाते ॥२७॥ तकरांसी हे ]च श9ा जाण ॥ छे दावे कण) नासक कर चरण ॥ एवढा अ;याय क8न ॥ कैसे वाचन ू जाल तj ु ह ॥२८॥ अवघे माघार जव पाहती ॥ तव दोघे tकशोर धावती ॥ jहणती एक रमापती एक उमापती ॥ येती 0नजभ>कैवारे ॥२९॥ एक मग ृ ांक एक मJ ॥ वसk एक 2व,ामJ ॥ एक वासुकC एक भोगीं_ ॥ तेवी दोघे भासती ॥३०॥ असं
यत सोyडती बाण ॥ जैशा धारा वषq धन ॥ वीर pखळले संपण ू ) ॥ मयरू ाऐसे दस0त ॥३१॥ परतले शJूंचे भार ॥ वष)ती शाे सम@ ॥ वाfे वाजती भयंकर ॥ तेणे दशा Vया2प?या ॥३२॥ तो जलज वाज2वला अ[त ु ॥ धाके उवv डळमळत ॥ पाताळी फpणनाथ ॥ सावरत कंु भनीते ॥३३॥ दशा कxद?या समत ॥ द~गज थरथरा कापत ॥ शJु पyडले मिू Qछ) त ॥ &रते रथ धावती ॥३४॥ यातील दVय रथ घेवो0न दोनी ॥ दोघे आ8ढले ते]च 9णी ॥ चापी बाण लावन ू ी ॥ सोyडती Hलय2वfुsत ॥३५॥ व£बाहूचे वीर बहुत ॥ भारासमवेत गजरथ ॥ भ_ायभ ु ोवते मळत ॥ कैवार आपला jहणवूनी ॥३६॥ वाfे वाजव0ू नया दळ ॥ भ_ायभ ू ोवते मळाले सकळ ॥ jहणती हा कैवार या वेळ ॥ आला न कळे कोठोनी ॥३७॥ पाठराखा दे खो0न समथ) ॥ वीरांस बळ चढले अ[त ु ॥ हे मरथाची सेना बहुत ॥ संहा&रल ते काळी ॥३८॥ व£बाहूसहत Hधान ॥ रथी बां]धले पाहती द8 ु न ॥ jहणती IJपुरा&र मुरा&र दोघे जण ॥ tकशोरवेषे पातले ॥३९॥ एका ग ु ने शक2वले पण ू ) ॥ दसे दोघांची 2वfा समान ॥ यात म
ु य राजनंदन ॥ दे खो0न नेह वाटतो ॥४०॥ कोण आहे त न कळे सय ॥ मज वाटती परम आ| ॥ ªदयी ध80न यथाथ) ॥ fावे चुंबन आवाडीने ॥४१॥ मांyडले घोरांदर रण ॥ र>पूर चालले जाण ॥ व£बाहु द8 ु न ॥ Hधानासहत पाहतसे ॥४२॥ अ0नवार भ_ायच ू ा मार ॥ शJु केले तेVहा जज)र ॥ समरभम ू ी माजल थोर ॥ बाणे अंबर कxदले ॥४३॥ ऐसे दे खो0न हे मरथ ॥ लोटला तेVहा कृतांतवत ॥ दोघांसी यु अ[ुत ॥ चार घटका जाहले ॥४४॥ शJू थरथरा कापत ॥ jहणती भीम कC हनम ु ंत ॥ tकं वा आला रे वतीनाथ ॥ मुसळ नांगर घेऊनी ॥४५॥ शJच ू ा दे खोनी उकष) बहुत ॥ भ_ायन ू े शवयो]गद^ ॥ खग काढले तेज अ[त ु ॥ सहमातeडासमान ॥४६॥ काळा~नीची िजVहा कराळ ॥ कC Hळय2वजांचा मेळ ॥ कC काळसपा)ची गरळ ॥ तेवी खग झळकतसे ॥४७॥ ते श झळकता तेजाळ ॥ मागधदळ भम झाले सकळ ॥ मागे होता हे मरथ तकाळ ॥ समाचार ुत जाहला ॥४८॥ कC काळश घेता हाती ॥ दे खतां]च दळ संहा&रती ॥ मग पळू लागला पवनगती ॥ उर?या दळासमवेत ॥४९॥ Hधानांसह व£बाहूसी टाकून ॥ पळती शJु घेतले रान ॥ ते भ_ायन ू े दे खोन ॥ ध&रला धावन ू हे मरथ ॥५०॥
ध&रल तो ढ केशी ॥ ओढू0न पाyडला भम ू ीसी ॥ ल^ाHहार दे ता ªदयदे शी ॥ अशु ओकCत भडभडा ॥५१॥ रथी बां]धला आकषन ू) ॥ मंIJHधानांसहत जाण ॥ खुरमुखशर घेऊन ॥ पाच पाट काढले ॥५२॥ अध)खाड अध)मशी भाद8न ॥ माघारे चालवी संपूण) ॥ राजिया अपार कोश धन ॥ घेत हरोन तेधवा ॥५३॥ दे श नाग2वला होता सकळ ॥ वतम ु ाJ आण2व?या तकाळ ॥ गोमार परत2वला सकळ ॥ जेथींचा तेथे था2पला ॥५४॥ अमायासमवेत 2पता ॥ सोडवू0न पायी ठे 2वला माथा ॥ व£बाहु होय बोलता ॥ याजकडे पाहूनी ॥५५॥ नयनी लोट?या अुधारा ॥ तू कोण आहे स सांग कुमारा ॥ मज अपयशसमु_ातू0न वरा ॥ काढले उडी घालन ू ी ॥५६॥ जळत शJ_ ु ावा~नीत ॥ वष)लासी जलद अ[त ु ॥ मज वाटे तू कैलासनाथ ॥ बाळवेषे आलासी ॥५७॥ कC वाटे वैकंु ठनायके ॥ 8पे ध&रल बाळकांची कौतुके ॥ कC सहा9े येण एके ॥ केले धावणे वाटतसे ॥५८॥ सकळ राजिया धावोन ॥ उत&रती मुखाव80न 0नंबलोण ॥ jहणती बाळा तुजव8न ॥ जाऊ ओवाळून सव)ह ॥५९॥ भ_ायु jहणे नगरात ॥ चला शJु घेवो0न समत ॥ बंद घाल0ू न र9ा बहुत ॥ परम यwे करो0नया ॥६०॥ नगरात 2पता नेऊनी ॥ बैस2वला दVय संहासनी ॥ जयवाfांचा वनी ॥ अपार वाजो लागला ॥६१॥ नगर ंग ृ ा&रले एकसरा ॥ रथी भ80न वाटती शक)रा ॥ नगरजन धावती वरा ॥ व£बाहूसी भेटावया ॥६२॥ व£बाहु jहणे स-द होऊन ॥ जेणे मज सोड2वले धावन ू ॥ या कैवा&रयाचे चरण धरा जाऊन ये वेळा ॥६३॥ भ_ायु jहणे 2पतयालागन ू ॥ शJूस करा बहुत जतन ॥ तीन दवसां मी येईन ॥ परतो0न जाणा तj ु हापासी ॥६४॥ मी आहे कोणाचा कोण ॥ कळे ल सकळ वत)मान ॥ ऐसे बोलो0न दोघेजण ॥ रथा8ढ पै झाले ॥६५॥ मनोवेगेक8न ॥ येऊन वंदले मातेचे चरण ॥ मग 0तणे क80न 0नंबलोण ॥ सख ु ावे पण ू ) पYाकर ॥६६॥ असो यावर शवयोगी दयाघन ॥ ]चJांगदसीमं0तनीसी भेटोन ॥ ज;मादारय वत)मान ॥ यासी सांगे भ_ायूचे ॥६७॥ 2पता सोडवू0न पुषाथ) ॥ केला तो ऐtकल कC समत ॥ तर तो तj ु ह करावा जामात ॥ कC0त)मालनी दे ऊ0नया ॥६८॥ ऐकता ऐसा मधरु शaद ॥ सीमं0तनी आpण ]चJांगद ॥ ढ ध&रती चरणार2वंद ॥ पिू जती मग षोडशोपचारे ॥६९॥ jहणती तुझे वचन Hमाण ॥ वर आणावा आता]च आहे ल~न ॥ मग दळभार वाहने पाठवन ू ॥ दधल वैयनगराHती ॥७०॥ सन ु यपुJासहत सम@ ॥ नाना संप2^ घेऊन अपार ॥ ल~नासी चालला पYाकर ॥ वाfे अपार वािजती ॥७१॥ भ_ायु बैसला सख ु ासनी ॥ तैसीच माता शIबकायानी ॥ ]चJांगद सामोरा येवोनी ॥ घेवो0न गेला मरवीत ॥७२॥ वर पाहू0न जन तटथ ॥ jहणती कायसा यापुढे र0तनाथ ॥ प ृ वीचे राजे समत ॥ आण2वले ल~नासी ॥७३॥ यात व£बाहु सहप&रवारे ॥ ल~नालागी पातला वरे ॥ वराकडे पाहे सादरे ॥ तव तो कैवार ओळpखला ॥७४॥ पाय याचे धरावया धा2व;नला ॥ भ_ायन ु े वरQयावर ध&रला ॥ आलंगन दे ता वेळोवेळा ॥ कंठ दाटले उभयतांचे ॥७५॥ नयनी चाल?या 2वमलांबध ु ारा ॥ अभषेक क&रती येरयेरा ॥ मग व£बाहु पुसे वरा ॥ दे श तुझा कवण सांग ॥७६॥
फेडी संशय त¨वता ॥ सांग कवण माता 2पता ॥ गोJ @ाम ग ु आता ॥ सव) सांग मजHती ॥७७॥ ]चJांगदे एकांती नेउन ॥ सां]गतले साfंत वत)मान ॥ हा शवयो]गयाचा महमा पूण) ॥ उपासना शवाची ॥७८॥ अनंत पुzय कोयनुकोट ॥ तै शवयो]गयाची होय भेट ॥ तो सा9ात धूजट ) याचे च&रJ जाण हे ॥७९॥ मग ते सम ु ती प राणी ॥ भेट2वल एकांती नेऊनी ॥ व£बाहु खालते पाहूनी ॥ दन कर तेधवा ॥८०॥ jहणे ऐसी0नधाने व&रkे ॥ jया घोर वनी टाtकल ने ॥ मजएवढ अ;यायी कोठे ॥ प ृ वी शो]धता नसेल ॥८१॥ सम ु ती मागील दःु ख अ[त ु ॥ आठवू0न रडे स-दत ॥ jहणे शवयोगी गुनाथ ॥ तेणे कृताथ) केले आjहा ॥८२॥ मग सीमं0तनी ]चJांगद ॥ उभयतांचा क80न ऐoयवाद ॥ व£बाहु बोले स-द ॥ ध;य सम ु ती राणी तू ॥८३॥ Iबंदच ू ा संधु क8न ॥ मज वा दा2वला आणोन ॥ सष)प कनका_हून ॥ ेk केला गुणस&रते ॥८४॥ वा माझा केला उ-ार मज अभा~यासी कैचा पुJ ॥ हे रा/य तुझ]े च सम@ ॥ सुतासहत वा दधले ॥८५॥ ऐसे बोलो0न व&रत ॥ व£बाहु बाहे र येत ॥ भ_ायु धावो0न स-दत ॥ साांगे नमत 2पतयाते ॥८६॥ व£बाहु दे त आलंगन ॥ जेवी भेटती शव आpण षडानन ॥ कC वाचप0त आpण कच0नधान ॥ संजीवनी सा]धता आलंगी ॥८७॥ मतक अवाणू0न झडकर ॥ सHेम बैसVला अंकावर ॥ का0त)मालनी नुषा सुंदर ॥ दG9णांकC बैस2वल ॥८८॥ तव राजे समत आय) क&रती ॥ ध;य व£बाहु नप ु य याHती ॥ भ_ायु भेटवी 2पतयाते ॥८९॥ ृ ती ॥ मग पYाकर सन गगनी न समाये *+ानंद ॥ ऐसा झाला सकळा मोद ॥ मग चार दवस सानंद ॥ यथासांग ल~न झाले ॥९०॥ आंदण दधले अपार ॥ दोन ल9 वाजी अयुत कंु जर ॥ दास दासी भांडार ॥ भ80न _Vय दधले ॥९१॥ सवे घेऊ0न कC0त)मालनी ॥ पYाकरासहत जनकजननी ॥ 0नजनगर ते]च 9णी ॥ जाते झाले तेधवा ॥९२॥ गगनगभv न समाये ह&रख ॥ ऐसे माता2पतयांसी झाले सुख ॥ प राणी सम ु ती दे ख ॥ केले आधीन सव) 0तQया ॥९३॥ मग सकळ शJु सोडोन ॥ H0तवषv करभार नेमन ू ॥ क80न आपणाआधीन ॥ जीवदान दधले तया ॥९४॥ भ_ायु ऐसा पJ ु Hा| ॥ होय अस?या पz ु य बहुत ॥ तर ज;मोज;मी हमनगजामात ॥ पिू जला असेल Hेमभरे ॥९५॥ ी प0तता चतुर सुंदर ॥ पुJ पंyडत सभा~य प2वJ ॥ गु सव)R उदार थोर ॥ पूवद ) ^े Hा| होय ॥९६॥ मग या भ_ायूवर छJ ॥ व£बाहु उभवू0न सवर ॥ ी सम ु तीसहत तप अपार ॥ हमकेदार क&रता झाला ॥९७॥ क&रता शवआराधन ॥ IJकाळ/यो0तलeगाचे पज ू न ॥ मागे भ_ायु बहुत दन ॥ रा/य करत प ृ वीचे ॥९८॥ शवकवच भमधारण ॥ _ा9महमा अपार पूण) ॥ ध;य गु शवयोगी सुजाण ॥ शLय भ_ायु ध;य तो ॥९९॥ असो भ_ायु नप ृ नाथ ॥ कC0त)मालनीसमवेत ॥ चालला वन2वहाराथ) ॥ अवलोकCत वन]येते ॥१००॥ छाया सघन शीतळ ॥ पाट वाहती जळ 0नम)ळ ॥ तेथे बैसता सय ) ंडळ ॥ वर कदा2प दसेना ॥१॥ ू म नारळी केळी पोफळी रातांजन ॥ मलयागर सुवास चंदन ॥ अशोकव9 ृ खजूर) सघन ॥ आंबे जांभळी pखरpणया ॥२॥
वट 2पंपळ कडवे 0नंब ॥ डाळंब सेवर मंदार कदं ब ॥ अंजीर औदं ब ु र पा&रभ_ नभ ॥ भेदत गेले गगनमागq ॥३॥ चंपक मोगरे जाई जुई ॥ मालती शेवंती बकुळ ठायी ठायी ॥ शतपJ जपा अगितव9 ृ पाह ॥ वेो0न वर चालले ॥४॥ कनकवेल नागवेल प&रकर ॥ पोवळवेल नाना लता सुवासकर ॥ _ा9sीप _ा9त सुंदर ॥ जायफळी डोलती फळभारे ॥५॥ बदके चातक मयरू ॥ कतरू मग ृ जवाद माजा)र ॥ च4वाक नकुळ मराळ प&रकर ॥ सरोवरतीर 4Cडती ॥६॥ असो तया वनात ॥ कC0त)मालनीसमवेत ॥ 4Cडत असता अकमात ॥ एक अपूव) वत)ले ॥७॥ दरू वर भ_ायु 2वलोकCत ॥ तो ी पुष येती धावत ॥ ऊव) करो0नया हत ॥ दघ)वरे बोभाती ॥८॥ पाठi लागला महाVया ॥ आ4ोशे बोभात 2वH ॥ jहणे नप ु ु मार राहल ॥९॥ ृ ा ी प0तता थोर ॥ मागे सक गजबजो0न धा2व;नला नप ृ ॥ शर लावू0न ओढले चाप ॥ तव तो Vया काळ8प ॥ ियेसी नेत ध80नया ॥११०॥ राये शर सोyडले बहुत ॥ पर तो न गणी तैसा]च जात ॥ 2वजऐ ू से शर अ[त ु ॥ अंगी भेदले तयाQया ॥११॥ ]ग&रकंदरे ओलांडून ॥ Vया गेला ीस घेऊन ॥ 2वH रायापढ ु े येऊन ॥ शोक कर आ4ोशे ॥१२॥ अहा ललने तुज2वण ॥ गह ृ वाटते महा अरzय ॥ रायास jहणे *ा+ण ॥ ]धक् 9IJयपण ]धक् िजणे ॥१३॥ तुज दे खता सय ॥ माया ीने केला आकांत ॥ अहा कांत पडले Vयामुखांत ॥ सोडवी मज यापासन ू ी ॥१४॥ तज ु ह हाका फोyड?या बहुत ॥ धाव धाव हे जगतीनाथ ॥ ]धक् तझ ु ी शे समत ॥ खग Vयथ) ग8 ु ने दधले ॥१५॥ sादशसह नागांचे बळ ॥ ]धक् मंJ अजाळ ॥ 9तापासो0न सोडवी तकाळ ॥ शरणागता र9ी तो]च पा]थ)व ॥१६॥ ]धक् आम ]धक् @ाम ॥ जेथे नाह ससमागम ॥ ]धक् ोता ]धक् व>ा ॥ सHेम नाह tकत)न शवाचे ॥१७॥ ]धक् संप2^ ]धक् संतती ॥ sज न र9ी न भेजे उमापती ॥ ते ]धक् नार पापमती ॥ प0तता जे नVहे ॥१८॥ माता2पतयांसी शणवीत ॥ ]धक् पुJ वाचला Vयथ) ॥ ]धक् शLय जो गुभ> ॥ नVहे ]च मतवाद पै ॥१९॥ गु8ची झाको0न पदवी ॥ आपुला महमा 2वशेश मरवी ॥ ]धक् पा]थ)व जो न सोडवी ॥ संकट Hाण गेलया ॥१२०॥ भ_ायु बोले उs~न ॥ मी तु इ0छले दे ईन । कर पढ ु ती उ^म ल~न ॥ अथवा रा/य दान घे माझे ॥२१॥ 2वH jहणे कासया ल~न ॥ ीहनास कासया धन ॥ ज;मांधासी दप)ण ॥ Vयथ) काय दाऊनी ॥२२॥ मूढासी कासया उ^म @ंथ ॥ तणासी सं;यास दे णे हे अनु]चत ॥ जरे ने कवळला अयंत ॥ याचे ल~न Vयथ) जैसे ॥२३॥ तष ु े Vयथ) ॥ गायन नृ य कासया ॥२४॥ ृ ा4ांतासी पािजले धत ृ ॥ 9ुधातरु ासी माळा गंधा9त ॥ ]चंतातरु ापढ यालागी नलगे तुझे रा/य धन ॥ दे माझी ी आणोन ॥ राव jहणे जा कC0त)मालनी घेवोन ॥ दधल jया तुजHती ॥२५॥ रायाचे स¨व पाहे *ा+ण ॥ jहणे दे कC0त)मालनी मज दान ॥ माझे तप मेपव)ताहून ॥ उं च असे न सरे कधी ॥२६॥ मी पापासी भीत नाह जाण ॥ अं]गका&रले तझ ु े ीरw ॥ सागर ढे कुळ पडले येऊन ॥ तर सागर काय डहुळे ल ॥२७॥ धुळीने न मळे आकाश तैसा मी सदा 0नदmष ॥ राव jहणे हे अपयश ॥ थोर आले मजवर ॥२८॥
माझे बळ गेले तेज 9णा ॥ Vयाे नेल 2वHललना ॥ आता ी दे वो0न *ा+णा ॥ अि~नकाkे भ9ीन मी ॥२९॥ 2वHापुढे संक?प क8नी ॥ दान दधल कC0त)मालनी ॥ 2वH गु| झाला ते]च 9णी ॥ राये अि~न चेत2वला ॥१३०॥ /वाळा चाल?या आकाशपंथे ॥ मग नान केले नप ृ नाथे ॥ भम च]च)ले सवाeगाते ॥ _ा9धारण पै केले ॥३१॥ आठव0ू न ग ु चरण ॥ शवमंJ शवयान ॥ HदG9णा क80न तीन ॥ अि~नकंु डाभोवया ॥३२॥ जय जय शंकर उमारं गा ॥ मदनांतका भ>भवभंगा ॥ 2व,Vयापका आरायलंगा ॥ नेई वेगे तुजपाशी ॥३३॥ उडी टाको जाता ते वेळी ॥ असंभाVय चेतला /वाळामाळी ॥ तव यामधन ू कपालमौल ॥ अपणqसहत Hकटला ॥३४॥ दशभज ु पंचवदन ॥ कपूर) गौर पंचदशनयन ॥ पंच2वंश0तत¨वाहून ॥ पंचभत ू ावेगळा जो ॥३५॥ भ_ायूस ªदयी ध80न सवर ॥ jहणे सखया इिQछत माग वर ॥ तुझी भy> 0नवा)ण थोर ॥ दे खो0न Hकट झालो मी ॥३६॥ भ_ायु बोले स-दत ॥ jहणे 2वHी आणन ू दे व&रत ॥ ते ऐको0न हास;नला गजमुखतात ॥ 2वH तो मीच झालो होतो ॥३७॥ Vयाह मीच होऊन ॥ गेलो भवानीस घेऊन ॥ तझ ु ी भy> पहावया 0नवा)ण ॥ दोघेह आjह Hगटलो ॥३८॥ तुझी हे घे कC0त)मालनी ॥ jहणो0न उभी केल ते]च 9णी ॥ दे व सम ु ने वष)ती गगनी ॥ राव चरणी लागतसे ॥३९॥ शव jहणे रे गुणवंता ॥ अपेG9त वर मागे आता ॥ ये8 jहणे व£बाहु 2पता ॥ सम ु ती माता महासती ॥१४०॥ पYाकर गण ु वंत ॥ कैलासी ;यावा ीसमवेत ॥ इतo ु यांसी ठाव यथाथ) ॥ तज ु समीप दे ईजे ॥४१॥ तुpझया पा,)भागी सकळ ॥ असोत वमी अ9यी अढळ ॥ यावर बोले पयःफेनधवल ॥ कC0त)मालनी तू माग आता ॥४२॥ ती jहणे माता सीमं0तनी ॥ 2पता ]चJांगद पुzयखाणी ॥ तुजसमीप राहोत अनुदनी ॥ शूळपाणी तथातु jहणे ॥४३॥ तj ु ह उभयतानी मा]गतले ॥ ते jया सव) दधले ॥ माझे ]च^ गंत ु ले ॥ तj ु हापासी सव)दा ॥४४॥ मग कC0त)मालनीसमवेत ॥ दहा सह वषqपयeत ॥ भ_ायु राजा रा/य करत ॥ ह&रं_ासा&रखे ॥४५॥ मग यावर सकळी ॥ दVयदे ह अवघी झाल ॥ दVय 2वमानी कपालमौल ॥ नेता झाला सं0नध ॥४६॥ ]चJांगद सीमं0तनी ॥ व£बाहु सम ु ती राणी ॥ अवघी 2वमाना8ढ होवोनी ॥ पावल शवपद शा,त ॥४७॥ ीपुJांसमवेत पYाकर ॥ भ_ायु कC0त)मालनी सुकुमार ॥ यासी 2वमान धाडू0न ीशंकर ॥ आपु?या व8पी मेळ2वले ॥४८॥ हे भ_ायआ ु
यान ॥ परम यशदायक आयुLयवध)न ॥ ऐकता लहता जाण ॥ 2वजय क?याण सव)दा ॥४९॥ हे आ
यान जे jहणत ॥ ते सव)दा वाद अयवंत ॥ 2वजय धैय) अयंत ॥ कC0त)वंत सवाeठायी ॥१५०॥ भ_ायआ ु
यान पुzय आगळे ॥ पद रचना ह Iब?वदळे ॥ उमाव?लभा वाहती भावबळे ॥ ते तरती संसार ॥५१॥ भ_ायआ ु
यान कैलास]गर ॥ जो का पारायण HदG9णा कर ॥ याचा बंद तोडो0न मदनार ॥ 0नLपाप कर सव)दा ॥५२॥ *+ानंदा सख ु दायका ॥ ीधरवरदा कैलासनायका ॥ भ>कामक?प_म ु गजांतका ॥ न येसी तका) 0नगमागमा ॥५३॥ शवललामत ु ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपुराण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत ोते अखंड ॥ अमायाय गोड हा ॥१५४॥॥ीसांबसदाशवाप)णमत॥
ीशवललामत ृ – अयाय नववा अयाय नववा ीगणेशाय नमः ॥ जेथे शवनामघोष 0नरं तर ॥ तेथे कैचे ज;ममरणसंसार ॥ 0तह कळकाळ िजंtकला सम@ ॥ शवशवछं दे क80नया ॥१॥ पाप जळावया 0निती ॥ शवनामी आहे /याची आस>C ॥ यासी नाह पन ु राव^ ृ ी ॥ तो केवळ शव8प ॥२॥ जैसे Hाpणयाचे ]च^ ॥ 2वषयी गुंतले अयंत ॥ तैसे शवनामी होता रत ॥ तर बंधन कैचे तया ॥३॥ धन इQछा ध80न ]च^ी ॥ धना¥याची क&रती तुती ॥ तैसे शवनामी Hवत)ती ॥ तर ज;ममरण कैचे तया ॥४॥ राजभांडारचे धन ॥ साधावया क&रती यw ॥ तैसे शवचरणी जडले मन ॥ तर संकट 2वन कैचे तया ॥५॥ ध;य ते शवयानी रत ॥ ये]च2वषयी कथा अ[ुत ॥ नैमषारzयी सांगत ॥ सूत शौनकादकांHती ॥६॥ वामदे व नामे महाRानी ॥ शवयानी रत 2वचरे काननी ॥ एकाकC 0नमा)य शांत दांत जनी ॥ IJ2वधभेदरहत जो ॥७॥ दशा जयाचे अंबर ॥ भमच]च)त दगंबर ॥ 0नराहार 0नरं तर ॥ एकला]च हंडतसे ॥८॥ काय करावे कोठे जावे ॥ काय घेवो0न काय यजावे ॥ 2व, शवमय आघवे ॥ खेद मोह भेद नाह ॥९॥ अ4ोध वैरा~य इं_यदमन ॥ 9मा दया कृपा समान ॥ 0नलmभ दाता भय शोक मान ॥ काळJयी न धरच ॥१०॥ गह ृ ापयदाराविज)त ॥ कोणी एक प&र@ह नाह सय ॥ कायावाचामनोदं डयु> ॥ मौनी न बोले इतरांसी ॥११॥ Rानचरा शवमरण ॥ या2वण नेणे]च भाषण ॥ या नाव बोलजे मौन ॥ भेदाभेदरहत जो ॥१२॥ सवाeQया अन@ ु हातव ॥ ते व8प धरो0न 2वचरे शव ॥ जडजीव तारावया सव) ॥ 2वचरे स ृ ी वइQछे ॥१३॥ काया)काय) सा80न कारण ॥ आमव8पी पावला समाधान ॥ दे हJयरहत 2व]ध0नषेधहन ॥ Hव2ृ ^0नव2ृ ^वेगळा ॥१४॥ 0नरं कुश जो 0नःसंग ॥ जैसा *+ारzयी 2वचरे मातंग ॥ तयाची रती अभंग ॥ वेदशाे वpण)ती ॥१५॥ तो व8पी सदा समा]धथ ॥ गगन तेह अंगासी तत ॥ jहणू0न तेह परते सारत ॥ हे तुांतविज)त जो ॥१६॥ तेणे तेजाचे दाहकव जाळले ॥ उवvचे कठणव मोyडले ॥ चंचलव हरो0न घेतले ॥ Hभंजनाचे तेणे पै ॥१७॥ आ_) व 0नरसोन ॥ धुवो0न शु केले जीवन ॥ एवं 2पंड*+ांड जाळून ॥ भम अंगी च]च)ले ॥१८॥ ऐसा तो अमूता)मूत) ॥ केवळ शु4 कC जडभरत ॥ कौचारzयी 2वचरत ॥ सव)ह दे खत शव8प ॥१९॥ तो एक *+रा9स धावत ॥ महाभयानक शरर अ[त ु ॥ कपाळी शdदरू िजVहा लळलळीत ॥ भयानक मुखाबाहे र ॥२०॥ खदरांगार तैसे नेJ ॥ बहुत जीव भG9ले अप&रमत ॥ 9ु]धत त2ृ षत पापी कुपाJ ॥ अकमात पातला ॥२१॥ महाहंसक सव)भ9क ॥ तेणे वामदे व दे pखला पुzय«ोक ॥ धावो0नया एकाएक ॥ कंठi घालत मठi याQया ॥२२॥ लोह प&रसासी झगटता पूण) ॥ तकाळ होय दVय सुवण) ॥ तेवी याQया अंगपशqक8न ॥ म0त पालटल तयाची ॥२३॥ वामदे वांगीचे भम ॥ याQया अंगी लागले उ^म ॥ स¨वव2ृ ^ झाल परम ॥ असुरभाव पालटला ॥२४॥
आप? ु या अंगी झगटोन ॥ उ&रला 2पशताशन ॥ हे यासी नाहच भान ॥ समा]धथ सव)दा ॥२५॥ नेणे सुखदःु ख शीतोLण ॥ लोक 0नंदती कC वंदती पूण) ॥ शरर भोग कC रोग दाण ॥ हे ह नेणे कदा तो ॥२६॥ मी हंडतो दे शी कC 2वदे शी ॥ हे ह मरण नाह यासी ॥ तो *+ानंद सौ
यराशी ॥ 2व]ध0नषेधी पशqना ॥२७॥ ऐसा तो योगीं_ 0नःसीम ॥ याQया अंगपशq पापे झाल भम ॥ दVय8प होवो0न सHेम ॥ चरणी लागला तयाQया ॥२८॥ सह ज;मीचे झाले Rान ॥ यासी आठव झाला संपूण) ॥ मानससरोवर उदकपान ॥ क&रता काक हं स होय ॥२९॥ कC हाटकनदतीर दे ख ॥ पडता पाषाण काkादक ॥ दVय कात)वर होय सुरेख ॥ तेवी रा9स पै झाला ॥३०॥ कC क&रता सध ु ारसपान ॥ तेथे सहज]च आले दे वपण ॥ कC शशtकरणपशqक8न ॥ _वे जैसा चं_कांत ॥३१॥ कC र2व उगवता 0नःशेष ॥ 0नशा सरे Hगटे Hकाश ॥ तैसा उरला रा9स ॥ तवन कर तयाचे ॥३२॥ jहणे गुवया) ऐक पूण) ॥ मी तव दश)ने झालो पावन ॥ तुजसी क&रता संभाषण ॥ वाटते पावेन शवपदा ॥३३॥ मज सहज;मीचे झाले Rान ॥ पर पंचवीस ज;मांपासन ू ॥ पापे घडल जी दाण ॥ ती अन4 ु मे सांगतो ॥३४॥ पूवv मी राजा दज ) ॥ यौवनमदे अ0त 0नद) य ॥ परम दरु ाचार होय ॥ *ा+ण Hजा पीडीत ॥३५॥ ु य Hजेसी 0नत कर मार ॥ आवडे तैसा 2वचारे वेQछाचार ॥ वेद पुराण शा ॥ कैसे आहे मी नेणे ॥३६॥ वनीह नेणे कदा धम) ॥ *+हयाद पापे केल परम ॥ नार अपव ू ) आण0ू न उ^म ॥ 0नय नत ू न भोगी मी ॥३७॥ ऐशा िया असं
य भोगन ू ॥ बंद घालू0न केले र9ण ॥ सव) दे श धुंडोन॥ िया नूतन आणवी ॥३८॥ एकदा भोग दे ऊन ॥ दस ु या)ने 0तचे न पाहावे वदन ॥ या बंद रडती आ4ंदन ू ॥ शाप दे ती मजलागी ॥३९॥ 2वH पळाले रा/यांतून ॥ प णे @ामे खेटके जाण ॥ इतक ु Cह धंड ु ोन ॥ िया ध8न आpण?या ॥४०॥ भो]ग?या तीन शते sजनार ॥ चार शते 9IJयकुमार ॥ वैयिया सुंदर ॥ दहा शते भो]ग?या ॥४१॥ शू_ांQया सह ललना ॥ चांडालनार चार शते जाणा ॥ यावर अप2वJ मांगक;या ॥ सह एक भो]ग?या ॥४२॥ चम)कक;या पांच शत ॥ रजकांQया चार शते गpणत ॥ वारांगना असं
यात ॥ मती नाह तयाते ॥४३॥ पांच शते महा&रणी ॥ 0ततुoयाच वष ृ ल 0नतंIबनी ॥ यांवेग®या कोण गणी ॥ इतर वण) अादश ॥४४॥ इतुoया कामनी भोगन ू ॥ त| ृ नVहे कदा मन ॥ 0नय कर मfपान ॥ अभय 0ततुके भG9ले ॥४५॥ ऐसे भो]गता पापभोग ॥ मज लागला 9यरोग ॥ मृ यु पावलो सवेग ॥ कृतांतदत ू धरो0न नेती ॥४६॥ यमपुरचे दःु ख अपार ॥ भो]गले jयां अ0त द ु तर ॥ त|ता¡भम ू ी तीवर ॥ मजलागी चाल2वले ॥४७॥ लोहतंभ त| क8न ॥ यासी नेऊ0न दे व2वती आलंगन ॥ माझे घोर कम) जाणन ू ॥ असपJवनी हंड2वती ॥४८॥ कढईत तेल झाले त| ॥ यांत नेऊ0न बड ु वीत ॥ तxडी घालती नरक मत ू ॥ पाप बहुत जाणोनी ॥४९॥ महा9ार कटुरस आणोनी ॥ मुखी घालती पासले पाडोनी ॥ तीण चंचूचे ग ृ येवोनी ॥ नेJ फोyडती एकसरे ॥५०॥
कंु भीपाJी घालो0न शज2वती कणv त| लोहदं ड दड2पती ॥ अहा तेथींची जाचणी tकती ॥ सांगो आतां ग ु वया) ॥५१॥ तेथे र>कंु ड रे तकंु ड दाण ॥ यांत पच2वती tकयेक दन ॥ मांस तोyडती सांडसेक8न ॥ वर शं2पती 9ारोदक ॥५२॥ िजVहा नासक आpण कण) ॥ तीण शे टाtकती छे दन ू ॥ हत पाद खंडून ॥ पोट फाyडती 4ूर शे ॥५३॥ अंगाचा काढती भाता ॥ त| शे रो2वती माथा ॥ श{ छे दन ू गद ु sार अव]चता ॥ त| अग)ळा घालती ॥५४॥ सवाeगासी टपया) लावन ू ॥ सवd ]च क&रती पाशबंधन ॥ पk ू ॥ चरणी @ीवा बां]धती ॥५५॥ ृ ीकडे वाकवन बोट बोट सुया रोवन ू ॥ पाषाणे वष ू ॥ पाषाणबेडी घालती ॥५६॥ ृ ण क&रती चूण) ॥ हतपायी आणन सह वष¬ न लगे अंत ॥ ऐशया नरकC बड ु वीत ॥ एक येवो0न पाyडती दांत ॥ पाश घालती @ीवेसी ॥५७॥ आपल 2वkामूJ ॥ बळे च भ92वती यमदत ू ॥ सवे]च अंगाचे तुकडे पाडीत ॥ दोष अमत जाणोनी ॥५८॥ यामशबल,ान लावन ू ॥ चरचरा टाtकती फाडून ॥ एक शरािथ काढती ओढून॥ एक मांस उक&रती ॥५९॥ लोहाग)ळा उLण ती ॥ पk ु ळे चे]चती ॥६०॥ ृ ी ªदयी क&रती मार ॥ उखळी घालो0न सवर ॥ लोहत|मस तीoण औषधींचे रस आpणती ॥ नासकsारे आत ओ0तती ॥ सवे]च विृ ककूपी टाtकती ॥ बहुत 2वप^ी भो]ग?या ॥६१॥ /यांचे 2वष परम दध ु र) ॥ ऐसे अंगासी डस2वती 2वखार ॥ अि~नशका लावो0न सवर ॥ हे शरर भािजले ॥६२॥ अंत&र9 असधारे बैसवन ू ॥ पायी बां]धती जड पाषाण ॥ सवd ]च पव)तावर नेऊन ॥ ढकल0ू न दे ती 0नद) यपणे ॥६३॥ आतडी काढून 0निती ॥ /याची याजकडोन भ92वती ॥ ऊव) नेवो0न टांगती ॥ आपटती 4ोधभरे ॥६४॥ लोहकंटकC उभे क8न ॥ क&रती इंगळांचे आंथ8ण ॥ मतकC घालू0नया पाषाण ॥ फोडो0न टाtकती मतक ॥६५॥ लौहचणक क80न त| ॥ खा खा jहणो0न दत ू मारत ॥ ओk धरो0न फाडीत ॥ त| स®या नाकC खो2वती ॥६६॥ उफराटे टांगन ू ॥ @ीवेसी बांधो0न थोर पाषाण ॥ रसVयाादक आणोन ॥ 2वदा&रती यांहाती ॥६७॥ गजपदाखाल चूण) ॥ कर2वती त|नीरHाशन ॥ अांगे कव)तन ू ॥ वेगळाल टाtकती ॥६८॥ भयानक भत ू े भेडसा2वती ॥ लंग छे द0ू न खा jहणती ॥ सांधे ठायी ठायी मोyडती ॥ तीण शेक80नया ॥६९॥ भम ू ीत रोवो0नया शरर ॥ क&रती बहुत शरमार ॥ सवd ]च शूळ परम ती ॥ यावर पालथे घालती ॥७०॥ वर मा&रती मुसळघाये ॥ मग पाषाण बांधो0न लवलाहे ॥ नरकवापीत टाtकती पाहे ॥ अंत न लागे उतरता ॥७१॥ काचा शसे यांचा रस क8न ॥ बळे ]च कर2वती Hाशन ॥ तेथे जात नाह कदा Hाण ॥ यातना दाण भो]गता ॥७२॥ ऐशा तीन सह वष¬पयeत ॥ नरकयातना भो]ग?या बहुत ॥ यावर मज ढकलो0न दे त ॥ Vयाज;म पावलो ॥७३॥ दस ु रे ज;मी झालो अजगर ॥ 0तसरे ज;मी वक ृ भयंकर ॥ चौथे ज;मी सूकर ॥ सरडा झालो पाचवा ॥७४॥ सहावे ज;मी सारमेय सबळ ॥ सातवे ज;मी ग ु वया) मी झालो ॥७५॥ ृ ाल ॥ आठVयाने गवय 2वशाळ ॥ ग नववे ज;मी मक)ट Hस ॥ दहावे ज;मी झालो गद) भ 0न2ष ॥ यावर नकुळ मग वायस 2व2वध ॥ तेरावे ज;मी बक झालो ॥७६॥
चौदावे ज;मी वनकुoकुट ॥ यावर गीध झालो पा2प ॥ मग माजा)रयोनी द ु ॥ मंडूक यावर जाण पा ॥७७॥ अठरावे ज;मी झालो कूम) ॥ यावर मय झालो दग ) ॥ सवे]च पावलो मूषकज;म ॥ उलूक यावर झालो मी ॥७८॥ ु म बा2वसावे ज;मी वनsरद ॥ यावर उcज;म Hस ॥ मग दरु ामा 0नषाद ॥ आतां रा9स ज;मलो ॥७९॥ सहज;मीचे Rान ॥ झाले वामी मज पण ू ) ॥ तव दश)नाQया Hतापेक8न ॥ पावन झालो वामया ॥८०॥ गंगानाने जळे पाप ॥ अIJनंदन ह&र ताप ॥ सुरत दै ;य अमूप ॥ हरत दश)नेक80नया ॥८१॥ पाप ताप आpण दै ;य ॥ संतसमागमे जाय जळून ॥ यावर वामदे व योगीं_ वचन ॥ बोलता झाला तेधवा ॥८२॥ एक 2वH होता महा अमंगळ ॥ शू_ ियेसी रतला बहुत काळ ॥ 0तQया bतारे साध0ू न वेळ ॥ जीवे मा&रले sजाते ॥८३॥ @ामाबाहे र टाtकले Hेत ॥ कोणी संकार न करत ॥ तो यमदत ू ी नेला मारत ॥ जाच बहुत भोगीतसे ॥८४॥ इकडे शवसदन उ^म ॥ यापुढे पyडले असे भम ॥ महाशवराIJदवशी सHेम ॥ भ> पूजना बैसले ॥८५॥ या भमात ,ान सवेग ॥ येऊ0न बैसले पाहे शवलंग ॥ भमच]च)त याचे अंग ॥ जात मग वरे ने ॥८६॥ पyडले होते 2वHHेत ॥ यावर गेले अकमात ॥ कुणपास भम लागत ॥ पापरहत झाला तो ॥८७॥ तो यमदत ू ी नरकातू0न काढला ॥ शवदत ू ी 2वमानी वाहला ॥ कैलासास जावो0न राहला ॥ संहा&रला पापसमग ू ॥८८॥ ऐसे हे प2वJ शवभष ू ण ॥ याचे न वण)वे महमान ॥ रा9स पस ु े कर जोडून ॥ भममहमा सांगा कैसा ॥८९॥ भम कोणते उ^म ॥ शवभ>C लावावे कैसा नेम ॥ यावर वामदे व उ^म ॥ च&रJ सांगे शवाचे ॥९०॥ मंदर]गर परमप2वJ ॥ उं च योजने अकरा सह ॥ यावर एकदा IJनेJ ॥ दे वासहत पातला ॥९१॥ य9गण गंधव) tक;नर ॥ चारण 2पशाच ग ु क सम@ ॥ दे व उपदे व प2वJ ॥ महे शा वेू0न बैसले ॥९२॥ म-ण 2पतग ृ ण समत ॥ एकादश _ sादशादय ॥ अ वसु अ भैरव सय ॥ अ दoपाळ पातले ॥९३॥ अ¯ययंशी सह ऋषी,र ॥ साठ सह वालpख?य *+पुJ ॥ पाताळनाग प ृ वीचे नप ृ वर ॥ शंकरा वे2त बैसले ॥९४॥ 2वLणु 2व]ध परु ं दर ॥ शवयान पाहती सम@ ॥ भत ू ांचे मेळे अपार ॥ मंदराचळी मळाले ॥९५॥ संधुरवदन वीरभ_कुमार ॥ साठ कोट गण सम@ ॥ पुढे 2वराजे नंदके,र ॥ दस ु रा मांदार शुb दसे ॥९६॥ तेथे आले सनकुमार ॥ साांग क80न नमकार ॥ तवन क80न अपार ॥ 2वभू0तधारण2वधी पुसती ॥९७॥ यावर बोले जा,नीळ ॥ 2वभ0ू त जाण ते]च 0नम)ळ ॥ शु क80न गोमयगोळ ॥ म2ृ ^काकण2वरहत ॥९८॥ ते वाळवू0न उ^म ॥ मग करावे यांचे भम ॥ शु 2वभू0त मग परम ॥ शवगायJीने मंIJजे ॥९९॥ आधी अंगk ु े ला2वजे ऊव) ॥ मग मतकाभोवते वे2जे शु ॥ तज)नी न ला2वजे 0न2ष ॥ क0न2kका वेगळी कर ॥१००॥ दो बोटांनी ला2वजे भाळी ॥ अंगk ु े मयरे खा तेजागळी ॥ तैसे IJपं ु धारण चं_मौळी ॥ सनकुमारा सांगत ॥१॥ तज)नी न ला2वता सवाeगी 2वभूती ॥ IJबोट ला2वजे 0निती ॥ येणे महपापे भम होती ॥ शवभूषणHसादे ॥२॥
अगjयागमन सरु ापान ॥ *+हया गोहया अभयभ9णा ॥ महपापांचे पव)त जाण ॥ भमचच)ने भम होती ॥३॥ ऐसा भमाचा महमा वामदे व ॥ *+रा9सा सांगे सव) ॥ 2वमान आले अपूव) ॥ दVय8प असुर झाला ॥४॥ कैलासाH0त जाऊन ॥ राहला शव8प होऊन ॥ वामदे व प ृ वीपय)टन ॥ वेQछे करत चालला ॥५॥ ससंगाचा महमा थोर ॥ वामदे वासंगे तरला असरु ॥ भमलेपने भाळनेJ ॥ सदा सH ु स;न भ>ांसी ॥६॥ मंJ तीथ) sज दे व ॥ गु यR /यो0तषी औषधी सव) ॥ येथे जैसा ध&रती भाव ॥ स2 तैसी तयांसी ॥७॥ पांचाळ दे शी नप ृ नाथ ॥ नाम जयाचे संहेकत ॥ जैसा श4नंदन कC तत ृ ीय सुत ॥ पथ ृ ादे वीचा पुषाथv ॥८॥ मग े मेळ ॥ बहुसाल 0नघती तयासवे ॥९॥ ू ाळ ॥ मागे चालत धरु ं धर दळ ॥ शबरांचह ृ येस गेला तो भप वनोवनी हंडता भूपाळक ॥ शबर एक परम भा2वक ॥ भ~न शवालय एक ॥ गेला यात 0नषाद तो ॥११०॥ उ;मळो0न पडले दVय लंग ॥ पंचसूJी रमणीय़ अभंग ॥ संहकेतरायाते सवेग ॥ दा2वता झाला तेधवा ॥११॥ राजा jहणे लंग चांगले ॥ परपाहजे भावे पिू जले ॥ उगे]च दे वाच)न मांyडले ॥ दं भेक80न लौtककC ॥१२॥ लौtककC मरवावया थोरपण ॥ H0तमा ठे 2व?या सो/वळ क8न ॥ जेवी कांसारे मांyडले दक ु ान ॥ H0तमा2व4य करावया ॥१३॥ *ा+णवेष घेवो0न शु ॥ याJेत हंडती जैसे मद ॥ कC माग)न वाटे त साधुस ॥ वेष ध80न बैसले ॥१४॥ काळनेमी साधव ु ेष ध8न ॥ वाटे त बैसला करावया 2वन ॥ एवं भावे2वण दे वताच)न ॥ Vयथ) काय दांभक ॥१५॥ शबरासी jहणे नप ृ स^म ॥ तुज हे लंग सांपडले उ^म ॥ 0नषाद jहणे पूजन4म ॥ कैसा आहे सांग पा ॥१६॥ 2वनोदे बोले नप ृ वर ॥ पूजेचे आहे त बहुत Hकार ॥ पर ]चताभम प2वJ ॥ 0नय नूतन आणावे ॥१७॥ ]चताभमा2वण ॥ नैवेf क8 नये समप)ण ॥ हे ]च म
ु य वम) जाण ॥ शैवल9ण 0नkेचे ॥१८॥ नप ृ वचन मानू0न यथाथ) ॥ शबर लंग घरा आणीत ॥ शबरस सांगे व^ ृ ांत ॥ हष)भ&रत ते झाल ॥१९॥ सम ु ह ु ू त¬ शवलंग थापन ू ॥ दोघे पूिजती एक0नkेक8न ॥ ]चताभम 0नय नूतन ॥ आpणती मेळवून सा9ेपे ॥१२०॥ एकातv होता]च संद ु र ॥ नैवेf आणीत झडकर ॥ उभयता जोड?या कर ॥ शवतवनी सादर ॥२१॥ ऐसे 0नय क&रता पूजन ॥ लोटले tकयेक दन ॥ यांची 0नkा पहावया पूण) ॥ केले नवल पंचवदने ॥२२॥ ऐसे एकदा घडो0न आले ॥ ]चताभम कोठे न मळे ॥ शबरे बहुत शो]धले ॥ अपार 4मले भम ू ंडळ ॥२३॥ परतो0न सदनासी येत ॥ शबरस सांगे व^ ू न केवी होय ॥२४॥ ृ ांत ॥ तेह झाल ]चंता4ांत ॥ jहणे पज केले शवपूजन उ^म ॥ पर न मळता ]चताभम ॥ तो शबर भ>राज परम ॥ नैवेf शवासी अपvना ॥२५॥ शवद9ा परम कठiण ॥ 0नkा पाहे उमारमण ॥ शबर jहणे 2Hयालागन ू ॥ मी आपुले भम क&रते आता ॥२६॥ पाकसदनी बैसोन ॥ लावो0न घेते आता अ~न ॥ ते ]चताभम चचू)न ॥ सांबपज ू न करावे ॥२७॥ मग शु]चभूत ) होवोनी शबर ॥ शवयान मरण कर ॥ अि~न लावोनी झडकर ॥ भम कर कलेवर ॥२८॥
शबर घेवो0न ते भम ॥ चचv सदाशवासी सHेम ॥ पर नैवेf आणावया उ^म ॥ दस ु रे कोणी नसे]च ॥२९॥ भोळा च4वतv उदार ॥ तारावया धैय) पाहे शंकर ॥ आसन घालो0न शबर ॥ परम सादर शवाच)नी ॥१३०॥ शबर उ^म पाक क8न ॥ 0नय येत नैवेf घेवोन ॥ शबर एकातv क8न ॥ पूवा)यासे बोलावीत ॥३१॥ एकातv होतां]च सदाशवा ॥ Jट ु न वाजता नैवेf दावावा ॥ 2वलंब होता महादे वा ॥ 9ोभ अयंत पै होय ॥३२॥ सव) अ;याय 9मा कर शंकर ॥ पर नैवेfासी होता उशीर ॥ 9ोभो0न जातो ीशंकर ॥ उशीर अणम ु ाJ सोसेना ॥३३॥ शबर आनंदमय शवाच)नी ॥ ियेने शरर जाळले हे नाठवे मनी ॥ jहणे ललने नैवेf आणी ॥ तव पाठiसी उभी घेवो0नया ॥३४॥ रं भा उव)शी मेनका संद ु र ॥ यांहू0न दVय8प झाल शबर ॥ चत2ु व)ध नैवेf कर ॥ दे त पतीQया तेधवा ॥३५॥ नैवेf अपू0) न शबर ॥ पूजा झाल षोडशोपचार ॥ दोघे जोडो0नया कर ॥ तवन कर शवाचे ॥३६॥ जय जय अनंत*+ांडनायका ॥ जय जय शव मायाच4चालका ॥ दज ) दमना मदनांदका ॥ भवहारका भवानीपते ॥३७॥ ु न पज ू न झाले संपण ू ) ॥ शबर पाहे ी 2वलोकून ॥ अलंकारमंyडत स-ण ु ॥ आपणह शव8प जाहला ॥३८॥ एक नीलकंठ वेगळा क8न ॥ शवभ> शवसमान ॥ तव आले दVय 2वमान ॥ वाfे अपार वाजती ॥३९॥ येत दVयसम ु नांचे प&रमळ ॥ आय) कर संहकेतनप ृ ाळ ॥ 2वमानी बैसवू0न तकाळ ॥ शवपद पावल दोघेह ॥१४०॥ राव jहणे 2वनोदे क8न ॥ jयां सां]गतले ]चताभमपज ू न ॥ पर ध;य शबराचे 0नवा)ण ॥ उारो0न गेला कैलासा ॥४१॥ ध;य ते शबर कामनी ॥ दे ह सम2प)ला शवाच)नी ॥ एवं एक0नk दे pख?यावांचोनी ॥ 2पनाकपाणी Hस;न नVहे ॥४२॥ संहकेतासी लागला तो]च छं द ॥ सव)दा शवभजनाचा वेध ॥ शवललामत ृ Hस ॥ वण कर सव)दा ॥४३॥ शवराJी Hदोष सोमवार ॥ ते आचरे Hीती नप ृ वर ॥ शवHीयथ) उदार ॥ धने वाट सपाJी ॥४४॥ ऐसे क&रता शवभजन ॥ संहकेत शव8प होवोन ॥ शवपद राहला जावोन ॥ ध;य भजन 0नkेचे ॥४५॥ शवललामत ृ मंडपी सुरवाडल ॥ चढत जात ीधरवा~व?ल ॥ अहळबहळ पसरल ॥ *+ानंदेक80नया ॥४६॥ ते छाया सघन अयंत ॥ तेथे बैसोत शवभ> ॥ Hेम_ा9फळे पoव बहुत ॥ सदा सेवोत आदरे ॥४७॥ ीधरवरदा *+ानंदा ॥ मड ृ ानीªदयाaजमलंदा ॥ कैव?यपददायक अभेदा ॥ लला अगाध बोलवी पुढे ॥४८॥ शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपुराण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स/जन अखंड ॥ नवमायाय गोड हा ॥१४९॥ इ0त नवमोऽयायः ॥९॥ ॥ीसांबसदाशवाप)णमत॥ ु
ीशवललामत ृ – अयाय दहावा अयाय दहावा ीगणेशाय नमः ॥ कामगज2वदारकपंचानना ॥ 4ोधजलद2ववंसHभंजना ॥ मदतमहारकाचंडtकरणा ॥ चं_शेखरा वष ृ भवजा ॥१॥ मसरदध ु र) ा2व2पनदहना ॥ दं भनगQछे दका सहनयना ॥ अहं कार अंधकारसरु मद) ना ॥ धम)वध)ना भालनेJा ॥२॥ आनंदकैलासनग2वहारा ॥ 0नगमागमवंfा सह ु ायव4ा ॥ द9मखदलना आनंदसमु_ा ॥ *+ानंदा दया0नधे ॥३॥ नवामायायाचे अंती ॥ उ&रला शबर संहकेतनप ृ ती ॥ यावर सूत शौनकादकांHती ॥ नैमषारzयी सांगत ॥४॥ आनत)देशी वातVय करत ॥ एक sज नामे दे वरथ ॥ वेदाययनी शारत ॥ पंyडत आpण वंशज होय ॥५॥ याची क;या चातुय)खाणी ॥ शारदा नामे कमलनयनी ॥ िजचे व8प दे खोनी ॥ जन होती तटथ ॥६॥ तव ते झाल sादशवषv ॥ 2पयाने ल~न क80न संbमेसी ॥ पYनाभsजासी ॥ दे ता झाला 2व]धयु> ॥७॥ तोह परम अधीत *ा+ण ॥ सभा~य आpण वेदसंप;न ॥ जयाची 2वfा पाहोन ॥ राजे होती तटथ ॥८॥ ल~नसोहळा जाहलयावर ॥ काह दवस होता ,शुरघर ॥ सायंकाळी नदतीर ॥ संयावंदनासी तो गेला ॥९॥ परतोन येता अंधार ॥ पायास झxबला दध ु र) 2वखार ॥ तेथेच पyडले कलेवर ॥ नगरात हाक जाहल ॥१०॥ माता2पयासमवेत ॥ शारदा धावो0न आल तेथ ॥ गतHाण दे खो0न Hाणनाथ ॥ शरर घालत धरणीवर ॥११॥ jहणे 2वfाधनाचे सतेज ॥ आिज बड ु ाले माझे जहाज ॥ वोस पडल सेज ॥ बोले गुज कोणासी ॥१२॥ माझे बड ु ाले भांडार ॥ सप)8पे वर पडला तकर ॥ द~ध झाल आभरणे सम@ ॥ jहणो0न टाकC तोडो0नया ॥१३॥ दे खो0न शारदे ची क8णा ॥ अु आले जनां]चया नयना ॥ jहणती अहा पशुपते भाललोचना ॥ हे आता करल काय ॥१४॥ मग या 2वHाचे क80न दहन ॥ माता 2पता बंधु आ|जन ॥ शारदे शी संगे घेऊन ॥ सदनाH0त गेले ते ॥१५॥ tकयेक दवस झालयावर ॥ घरची काया)स गेल बाहे र ॥ शारदा एकल मंदर ॥ तव एक अपूव) वत)ले ॥१६॥ नैुव नामे ऋषी,र ॥ व ृ तपवी गेले नेJ ॥ शLय हाती धरो0न प2वJ ॥ सदना आला शारदे Qया ॥१७॥ शारदा आसन दे ऊ0न सवर ॥ पूजन करो0न कर नमकार ॥ नैुव jहणे सौभा~य वाढो अपार ॥ हो तुज पुJ वेदव>ा ॥१८॥ 2वHास न दसे केवळ अंध ॥ अमोघ वदला आशीवा)द ॥ हासो0न शारदा कर खेद ॥ शोक कर दःु खभरे ॥१९॥ jहणे हे अघटत घडे केवी पूण) ॥ सां]गतले पूवव ) त)मान ॥ नैुव jहणे माझे वचन ॥ असय नोहे क?पांती ॥२०॥ माझे िजVहे बाहे र आले ॥ ते माघारे न सरे कदाकाळे ॥ माझे तपानुkान वेगळे ॥ अघटत ते]च घडवीन ॥२१॥ घरची बाहे 80न आल व&रत ॥ माता 2पता बंधु समत ॥ समूळ कळला व^ ृ ांत ॥ jहणती 2वपरत केवी घडे ॥२२॥ ऋषीचा आशीवा)द अमोघ प2वJ ॥ 9णे रं काचा कर सहनेJ ॥ शापे न लागता 9णमाJ ॥ कुळासहत संहारत ॥२३॥ शापबळे ]च 2वशेष ॥ सप) केला राजा नहुष ॥ यादवकुळ 0नःशेष ॥ भम झाले *+शापे ॥२४॥
*ा+णी 9ोभो0न 0नधा)र ॥ शु4ाची संप2^ घातल सागर ॥ *+शापे मरु ार ॥ अंबऋषीचे ज;म घेत ॥२५॥ 2व]धह&रहर ]च^ी ॥ *+शापाचे भय वाहती ॥ 2वHशापे राव प&रG9ती ॥ भम झाला 9णाधq ॥२६॥ जमद~नीचा 4ोध परम ॥ चौघे पुJ केले भम ॥ िया असता पांडुराजस^म ॥ भोग नाह सव)दा ॥२७॥ 2वHशापाची नवलगती ॥ साठ सह सागर जळती ॥ कुबेरपJ ु व9 ृ होती ॥ नारदशापेकरो0नया ॥२८॥ कृLणासहत यादवकुळ ॥ *+शापे भम झाले सकळ ॥ दं डकाऐसा नप ृ ाळ ॥ 9णमाJे द~ध केला ॥२९॥ *+शाप परम ढ ॥ नग ृ राज केला सरड ॥ धराधरशJु बळHचंड ॥ सहभगे या अंगी ॥३०॥ 9यरोगी केला अIJनंदन ॥ मेदनीवसनाचे केले आचमन ॥ शाप दे वो0न सय ) ंदन ॥ दासीपJ ू न ु केला पै ॥३१॥ पाषाणाचे क&रती दे व ॥ रं काचेह क&रती राव ॥ मंJा9ता टाtकता नवप?लव ॥ कोर¢या काkा फुटे ल कC ॥३२॥ *ा+ण थोर IJजगती ॥ हे *+ांड मोडो0न पु;हा घडती ॥ यावर नैुव 0तयेHती ॥ बोलता झाला ते ऐका ॥३३॥ jहणे ऐके शारदे यथाथ) ॥ तू धर उमामहे शत ॥ षड9रमंJ 2व]धय> ु ॥ 0नय जप करावा ॥३४॥ jहणे या ताचे फळ होय पूण) ॥ तववर मी येथे]च राहन ॥ मग याQया अंगणात मठ क8न ॥ राहाता झाला नैुव तो ॥३५॥ jहणे ताचा आरं भ Hेमेसी ॥ करावा जाण चैJमासी ॥ अथवा माग)शीषqसी ॥ शुoलप9ी करावा ॥३६॥ पाहो0न सम ु ह ु ू त) सोमवर ॥ अमी चतद ु ) शी प&रकर ॥ पज ू ावा उमामहे ,र ॥ एक संवसर नेमेसी ॥३७॥ गुवचन शारदा ऐकोन ॥ तैसे]च कर न पडे ;यन ू ॥ नैधुवगु8पासून ॥ षड9र मंJ घेतला ॥३८॥ दVय शवमंदर क8न ॥ वर दधले शुb 2वतान ॥ चार तंभ शोभायमान ॥ नानाफळे शोभताती ॥३९॥ अगंधे सव ु ाससम ु ने ॥ भम ू ी शोध0ू न रं गमाळा आतरणे ॥ षोडशवण) यंJ करणे ॥ अदळे तयामाजी ॥४०॥ तयामाजी चतुद)ळ ॥ यावर घालो0न तांदळ ू ॥ वर घट थापू0न अढळ ॥ शोभा बहुत आpणजे ॥४१॥ उमामहे शH0तमा दो;ह ॥ था2पजे सुवणा)Qया करोनी ॥ मग एक0नkा ध80न ॥ षोडशोपचार पूिजजे ॥४२॥ यथासांग *ा+णसंतप)ण ॥ सव ु ासनी पिू जजे Hीतीक8न ॥ षस चत2ु व)ध अ;न ॥ fावे भोजन त| ृ ीवर ॥४३॥ पुराणवण कCत)न ॥ येणे]च करावे जागरण ॥ गुवचनी 2व,ास पूण) ॥ ध80न वत)णे सव)दा ॥४४॥ कंु दे दव ) केवळ ॥ कपूर) गौर पयःफेनधवल ॥ /यो0तम)य शुb तेजाळ ॥ रजतवण) 0नम)ळ जो ॥४५॥ ु ण सय ) ोटसम तेज 2वरिजत ॥ शb ू क ु आभरणी भ2ू षत ॥ जगदानंदकंद गण ु ातीत ॥ वधन ु) ी 2वरािजत मतकC ॥४६॥ शुbजटामुकुटमंyडत ॥ सप) मpणयु> 2वरािजत ॥ tकशोरचं_ भाळी मरवत ॥ भमच]च)त शुb दसे ॥४७॥ उ;मीलत भाललोचन ॥ केयूरांगद शुb वीरकंकण ॥ मुंडमाळा शोभायमान ॥ दसती लोचन सूयqदव ु त ॥४८॥ दVयगडपाचूहू0न व&रk ॥ 2वराजमान दसेनीलकंठ ॥ दशभज ु आयुधे सघट ॥ झळकती Hळयचपळे ऐसी ॥४९॥ खवांग IJशूळ कपाल डम8 ॥ अंकुश पाश घंटा नागध8 ॥ 2पनाक पाशुपत कमलतेजाका8 ॥ शुbवण) आयध ु े ॥५०॥
शुb तेजवी शाद) ल ू चम)वसन ॥ शुb फटकवण) गजािजन ॥ मpणमय शुb संहासन ॥ नाना रwे 2वरािजत ॥५१॥ कैलास]गर शुbवण) ॥ वर मंडप शुb सहयोजन ॥ तंभ2वरहत सहtकरण ॥ गगनी जेवी Hकाशे पै ॥५२॥ ऐरावताहू0न 2वशाळ शुb ॥ पुढे शोभे नंदके,र ॥ मpणमय कंु डले सुंदर ॥ शेष त9क झळकती ॥५३॥ *+ानंदसख ु मरु ोन ॥ ओ0तले शवव8प सगण ु आता भवानीचे यान ॥ शारदा यानी आणीत ॥५४॥ बाला त;वंगी सुंदर ॥ 2वराजमान चं_शेखर ॥ चतभ ) पाशांकुशधर ॥ गदापYयु> जे ॥५५॥ ु ुज सुरतसम ु नमाळायु> ॥ मि?लकाबकुळमळी 2वरािजत ॥ इभमु>ावतंस डोलत ॥ शोभा अ[त ु कोण वणv ॥५६॥ ह&रमया भज ु ंगवेणी ॥ जलजवदना आकण)नयनी ॥ sादशादयशोभा जघनी ॥ कांचीवर झळकतसे ॥५७॥ मागे िया वpण)?या बहुत ॥ 0नःसीम8पल9णयु> ॥ ओवाळू0न टाकाVया समत ॥ िजQया पादांगk ु ाव8नी ॥५८॥ कोटम;मथशोभा सािजर ॥ IJभुवनजननी IJपुरसुंदर ॥ *+ांड फोडो0नया वर ॥ आंगींचा सुवास धावत ॥५९॥ पदम_ ु ा जेथे उमटती ॥ तेथे आर>कमळे उगवती ॥ sजपं>Cचा रं ग पडता G9ती ॥ खडे होती दVयमpण ॥६०॥ या *+ांडमंडपात दे ख ॥ ऐसे व8प नाह आpणक ॥ शश मJ sमुख ॥ िजQया तेजे शोभती ॥६१॥ 2व]धश4ाद बाळे अRान ॥ नहे 0नजगभv कर पाळण ॥ समत IJभुवनलावzय ॥ ओ0तले व8प दे वीचे ॥६२॥ 2वशाल ताटके Hभा घन ॥ ओ0तल शशमJतेज गाळून ॥ गंडथळी Hभा पण ू ) ॥ पडल झळके अयंत ॥६३॥ Iबंबाधर अ0त&र> ॥ नासकCंचे वर डोलता मु> ॥ Hवाळ]च केवळ भासत ॥ तेज अमत न वण)वे ॥६४॥ नेJांजनHभा पडल मु>शर ॥ तो गुंजेऐसे दसे 9णभर ॥ जग;माता हाय कर ॥ तो रं ग दसे शुb मागुती ॥६५॥ ओळीने बैस?या हं सपं>C ॥ तैसे sज हासता झळकती ॥ म> ु शुbवण) मागत ु ी ॥ है मवतीचे झळकती ॥६६॥ दं तपं>C शुb अयंत ॥ अधरHभेने आर> भासत ॥ डाळंबबीज पoव शोभत ॥ 9णैक तैसे दसती ॥६७॥ कंठiचे मु>ाहार संपूण) ॥ दसती इं_नीळासमान ॥ यामलांगHभा दै दयमान ॥ मु>ामाजी Iबंबल ॥६८॥ कमंडलु तेजवी संद ु र ॥ तेवी 2व,जन0नचे पयोधर ॥ कुमार आpण इभव4 ॥ /यातील अमत ृ Hाशती ॥६९॥ Hळयचपळा गाळो0न सम@ ॥ रं ग2वले वाटे दे वीचे अंबर ॥ मु>ालग कंचुकC Hभाकर ॥ बाहुभूषणे झळकती ॥७०॥ इं_नीलकCलवणv ॥ ललावेषधा&रणी ॥ भ>ान@ ु हका&रणी ॥ Hलय82पणी आदमाता ॥७१॥ आदप ु षाची Rानकळा ॥ घडी मोडी *+ांडमाळा ॥ िजचे व8प पाहता डोळा ॥ जा,नीळा धणी न परु े ॥७२॥ कृ2^कापुंज झळके गगनी ॥ तैसे जलजघोस डोलती कणv ॥ अणसंयारागा उणे आणी ॥ कंु कुमरे खा आर>पणे ॥७३॥ 2व,Hलयी शव सगुणपण ॥ टाको0न होता तकाळ 0नगुण ) ॥ पर 0तचे सौभा~य गहन ॥ ताटं ककंु कुममहमा हा ॥७४॥ दोन वेळा व&रले कपूर) गौरा ॥ भवानीने ला2वला कपाळी Iबजवरा ॥ तांबल ू रे खांtकतवदनचं_ा ॥ अपार कवी वpण)ती ॥७५॥ Hयागी IJवेणी जैसी ॥ अंबेची वेणी शोभे तैसी ॥ कृLणवण) कुरळ 0नयेसी ॥ आदयनंदनी होय ते ॥७६॥
शुb हार गंtु फला दVयसम ु नी ॥ ते]च *+ांडाव80न वधन ु) ी ॥ माजी आर>पLु पे दसती नयनी ॥ पYजनंदनी ॥ ग| ु ते ॥७७॥ मूदराखडी मQछकQछाद अलंकार ॥ हे Hयागी तळपती जलचर ॥ केशा@ी गुQछ 2वशाळ थोर ॥ सागराकार शोभती ॥७८॥ काय *+ांडे गुंtफल सकळ ॥ ते]च डोलत मोहनमाळ ॥ जीवशव दो;ह तेजाळ ॥ आवरो0न ध&रले दोन प9ी ॥७९॥ अ9य सौभा~य नVहे खंडन ॥ jहणन े ंyडत कर जाण ॥ दशांगळ ू व£चूडम ु ी मु _का बंधु जनाद) न ॥ दशावतार नटलासे ॥८०॥ पायी नुपुरे पजण ॥ गज)ता शव समा]ध 2वस8न ॥ पाहे मुखचं_ सावधान ॥ नेJचकोरे करो0नया ॥८१॥ भ> जे का एक0नk ॥ पायी दो?हारे जोडवी अनुवट ॥ ऐसे व8प व&रk ॥ शारदा यात *+ानंदे ॥८२॥ ऐसे एक संवसरपयeत ॥ आचरल उमामहे ,रत ॥ नैव ु उfापन कर2वत ॥ यथा2व]धHमाणे ॥८३॥ अकरा शते दं पये ॥ व अलंकारदG9णायु> ॥ पूजो0न शारदा हष)भ&रत ॥ तव र2व अत पावला ॥८४॥ जप यान कCत)न करत ॥ शारदा गुजवळी बैसत ॥ अध)यामनी झालया अकमात ॥ भवानी तेथे Hगटल ॥८५॥ असंभाVय तेज दे खोनी ॥ नैव ु ासी नेJ आले ते]च 9णी ॥ नैव ु शारदा लागती चरणी ॥ Hेमभावेक80नया ॥८६॥ दे वीचे क&रती तवन ॥ उभे ठाकती कर जोडून ॥ पर या दोघांवाचन ू ॥ आpणक कोणी न दे खती ॥८७॥ जय जय भवानी जगदं बे ॥ मूळHकृ0तHणववयंभे ॥ *+ानंदपददा0यनी सवा)रंभे ॥ ]चsलासनी तू माये ॥८८॥ धराधरd _नंदनी ॥ सौभा~यस&रते हे रंबजननी ॥ भ>ªदयार2वंद]च;मयखाणी ॥ वेदपरु ाणी वंf तू ॥८९॥ तुpझये कृपे 0निती ॥ गभाeधासी नेJ येती ॥ मागे सांडू0न पवनगती ॥ पांगुळ धावती कृपे तुया ॥९०॥ मुके होतील वाचाळ ॥ मूख) पंyडत होय ताकाळ ॥ रwे होती सकताहरळ ॥ गारा होती ]चंतामणी ॥९१॥ भवभयहारके भवानी ॥ भ>पाळके मनो?हासनी ॥ वेदमाते sजजनरं जनी ॥ वेधले यानी *+ादक ॥९२॥ IJपुरसुंदर IJभुवनजननी ॥ दोषJयहारके IJतापशमनी ॥ IJकाळ जे सादर तव यानी ॥ IJदे ह2वरहत ते ॥९३॥ शवमानससरोवरमराळके ॥ जय जय 2वRानचंपककळके ॥ सकळ ऐ,य)क?याणदायके ॥ सव)Vयापके मड ृ ानी ॥९४॥ ऐसे ऐकता सH ु स;न ॥ दे वी jहणे माग वरदान ॥ नैव ु ींहून ॥ शारदे चा सां]गतला ॥९५॥ ु े व^ ृ ांत मळ मम मुखांतू0न वचन आले ॥ ते अंबे पाहजे सय केले ॥ तुवा जर मनी ध&रले ॥ त&र काय एक न क&रसी ॥९६॥ यावर शवजाया बोले वचना ॥ हे शारदा पूवv शुभानना ॥ _2वडदे शी 2वHक;या ॥ नाम भामनी इयेचे ॥९७॥ इQया bतारासी िया दोघीजणी ॥ ह धाकुट 2Hया मद ु ा2षणी ॥ इणे वर वश करोनी ॥ वडील कामनी 2वघड2वल ॥९८॥ ृ भ शेजार एक जार होता ॥ तो ईस बहुत दवस जपत असता ॥ एकांत पाहोन इQया हाता ॥ ध&रता झाला दब ु ु2) ॥९९॥ इणे नेJ करो0न आर> ॥ pझटका2वला तो जार प0तत ॥ मग तो होवो0न खेदयु> ॥ गह ृ ासी गेला दरु ामा ॥१००॥ इचे यासी लागले यान ॥ सरु तआलंगन आठवन ू ॥ इQया यासेक8न ॥ तो जार मृ यु पावला ॥१॥ ईस 2वधवा हो jहणून ॥ इQया सवतीने शा2पले दाण ॥ मग तीह पावल मरण ॥ इQया दःु खेक80नया ॥२॥
मग हे ह काळे मृ यु पावल ॥ ते]च शारदा हे ज;मल ॥ पव ू vQया जारे ईस व&रल ॥ ये ज;मी जाण 0नधा)रे ॥३॥ तो]च पYनाभ *ा+ण ॥ गेला इसी दावा साधन ) ;मींचा bतार जाण ॥ _2वडदे शी आहे आता ॥४॥ ू ॥ इचा पूवज तीनशेसाठ योजन ॥ येथो0न दरू आहे *ा+ण ॥ ीहन इचे व8प आठवन ू ॥ तळमळीत सव)दा ॥५॥ तो ईस वनामये 0नय येवोन ॥ भोग दे ईल Hीतीक8न ॥ जागत ु होईल इयेते ॥६॥ ृ ीहू0न 2वशेष जाण ॥ सख ऐसे लोटता बहुत दवस ॥ पुJ एक होईल शारदे स ॥ शारदानंदन नाम तयास ॥ लोकC 2व
यात जाण पा ॥७॥ ईस 0नय भोगी होईल जो ह&रख ॥ तैसाच 2वH पावेल सुख ॥ वनानंदे 2वशेष दे ख ॥ त0ृ | होईल 0नधा)रे ॥८॥ ऐसे तयासी सागोन ॥ अंबा पावल अंतधा)न ॥ यावर शारदा 0नय वन ॥ दे खती झाल तैसे]च ॥९॥ तव ती झाल गरोदर ॥ जन 0नंदा क&रतीसम@ ॥ दर भावे सासू ,शुर ॥ आ| सोयरे सव) आले ॥११०॥ दे वीचे करणे अघटत ॥ खदखदा जन हासत ॥ jहणती हे केवी घडे 2वपरत ॥ अंबा ईस भेटल कधी ॥११॥ एक jहणती कण) नासक छे दन ू ॥ बाहे र घाला खरारोहण क8न ॥ तो आकाशवाणी बोले गजmन ॥ सय गभ) शारदे चा ॥१२॥ जन परम अमंगळ ॥ jहणती हे कापयवाणी सकळ ॥ यात एक व ृ होता पुzयशीळ ॥ वदता झाला ते ऐका ॥१३॥ ई,र मायेचे अगjय च&रJ ॥ अघटत घडवी 0नधा)र ॥ तंभे2वण ध&रले अंबर ॥ कंु भनी तरे जळावर ॥१४॥ @हगण भगणे 2वधु मJ ॥ यास आहे कोणाचा आधार ॥ सव)देह Vयापक परमे,र ॥ पर शो]धता ठायी न पडे ॥१५॥ परपरे पंचभूतांसी वैर ॥ ती एक8पे चालती कौतुक थोर ॥ जननीगभv जीव सम@ ॥ रG9तो कैसा पहा हो ॥१६॥ काय एक न कर जग;नाथ ॥ राजा पूवv यूपकेत ॥ याचे जळी पडले रे त ॥ ते जळ Hाशत वेया एक ॥१७॥ 0ततक ु े 0न झाल ते गभ)णी ॥ पJ ु Hसवल उ^मगण ु ी ॥ 2वभांडकाचे रे त जळी पडोनी ॥ ते जळ ह&रणी Hाशीत ॥१८॥ तो]च झाला ऋ2षंग ृ ी ॥ दVय पुJ Hसवल ॥१९॥ ृ ी ॥ तेणे
याती केल दशरथयागी ॥ सौराcराजा पश)ता करे मग सयवती मयगभ)संभूत ॥ तो मय राजपुJ होत ॥ महषासुर दै य ॥ महषीगभv ज;मला ॥१२०॥ tकयेक ऋ2ष कणावंत ॥ वचनमाJे गभ) राहत ॥ रे वतीरमण ज;मत ॥ रोहणीपोट कैसा पा ॥२१॥ सांबाचे पोट मुसळ झाले ॥ ते कोणी कैसे घातले ॥ कंु तीपोट पांडव ज;मले ॥ पाच दे वांसमागमे ॥२२॥ ऐसे बोलती व ) ॥ मागुती दे ववाणी झाल पूण) ॥ ऐका वचन मूख) हो ॥२३॥ ु न ृ जन ॥ तर 0नंदा क&रती दज शारदे स कोणी असय jहणती ॥ तर िजVहा ]चरोनी tकडे पडती ॥ ऐसे ऐकता साि¨वक सम ु ती ॥ सय सय jहणती IJवाचा ॥२४॥ tकयेक दज ) पु;हा बोलत ॥ हे सव)ह कापय असय ॥ तो िजVहा ]चरो0न अकमात ॥ tकडे गळो लागले ॥२५॥ ु न हे दे खो0न सव) जन ॥ शारदे सी घालती लोटांगण ॥ jहणती माते तू सय पूण) ॥ जाणकCरे णुकेसारखी ॥२६॥ मग तीस पJ ु झाला सतेज ॥ लोक jहणती शारदामज ॥ वाढत जैसा sजराज ॥ शुsतीयेपासन ु ी ॥२७॥ उपनयन झालया पूण) ॥ आठवे वषv वेदाययन ॥ चार वेद षशाे जाण ॥ मुखो-त पुराणे ॥२८॥
नव@हात जैसा वासरमणी ॥ तेवी पंyडतात अ@गणी ॥ जेणे अनk ु ाने 2पनाकपाणी ॥ Hस;न केला सव)वे ॥२९॥ यावर शारदा पुJसमवेत ॥ ल9ू0न शवराIJत अ[त ु ॥ गोकण)9ेJाH0त जात ॥ याJा बहुत मळाल ॥१३०॥ तो _2वडदे शींचा *ा+ण ॥ तोह आला याJेलागन ू ॥ परपरे पाहून ॥ की होती अंतर ॥३१॥ परपरा कळल खूण ॥ पव ू v दे वी बोलल वचन ॥ उमामहे ,र ताचे पz ु य ॥ अध) दे ई पतीसी ॥३२॥ पुJ दे ई याचा यास ॥ तू यापासी राहे चार मास ॥ समागम न कर 0नःशेष ॥ शवपदासी पावसी ॥३३॥ मग शवराIJयाJा क8न ॥ bतारासी केले नमन ॥ jहणे हा या आपुला नंदन ॥ jहणो0न कर दधला ॥३४॥ उमामहे ,रत ॥ याचे अध)पz ु य दे त ॥ मग शारदा सवे जात ॥ _2वडदे शाH0त तेVहा ॥३५॥ शारदा तथ पूण) ॥ द8 ु न पतीचे घे दश)न ॥ 2व
यात झाला शारदानंदन ॥ महापंyडत प ृ वीवर ॥३६॥ तप आचरला अपार ॥ मात2ृ पतभ ृ जनी सादर ॥ माता भवानी 2पता शंकर ॥ हे ]च भावना तयाची ॥३७॥ जो न कर जनकजननीचे भजन ॥ ]धक् याचे तप Rान ॥ ]धक् 2वfा ]धक् थोरपण ॥ ]धक् भा~य तयाचे ॥३८॥ घर साठवी ियेचे गोत ॥ आpण मायबापा शणवीत ॥ अ;न नेद बाहे र घालत ॥ शaदबाणे ªदय भेद ॥३९॥ तो जर पढला षशा ॥ पर अनामकाहू0न अप2वJ ॥ याचे न पहावे व4 ॥ 2वटाळ कदान Vहावा ॥१४०॥ यf2प झाला पश) जाण ॥ तर करावे सचैल नान ॥ महादोषी तो कृतन ॥ यम दाण गांजीत ॥४१॥ यावर शारदे चा bतार ॥ महातपवी योगी,र ॥ शरर ठे वो0न परJ ॥ पावला तो शवपदा ॥४२॥ शारदाह ]चंतू0न मदनदहन ॥ कर 2व]धयु> सहगमन ॥ पतीसमवेत कैलासभुवन ॥ पावोन सुखे राहल ॥४३॥ शवललामत ू ) ॥ tकं वा हे दVय रसायन ॥ भवरोगी से2वता जाण ॥ आरो~य होऊन शव होती ॥४४॥ ृ सरु स पण जे मृ यन ू े कवळले सहज ॥ यांसी नावडे हा रसराज ॥ /यांची सुकृते तेजःपुंज ॥ ते]च अ]धकार येथींचे ॥४५॥ *+ानंदे ीधर ॥ ोतया 2वनवी जोडो0न कर ॥ शवलला¡ुत 0नज)र ॥ तj ु ह सेवा आदरे ॥४६॥ पढ ु ल अयायी सरु स कथा ॥ पावन होय ोता व>ा ॥ मड ृ ानीसहत शव त¨वता ॥ पाठiराखी सवा)थv ॥४७॥ शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपुराण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स/जन अखंड ॥ दशमायाय गोड हा ॥१४८॥ इ0त दशमोऽयायः समा|ः ॥१०॥ ॥ीसांबसदाशवाप)णमत॥ ु
शवललामत ृ – अयाय अकरावा अयाय अकरावा ीगणेशाय नमः ॥ ध;य ध;य ते]च जन ॥ जे शवभजनी परायण ॥ सदा शवललामत ृ वण ॥ अच)न सदा शवाचे ॥१॥ सत ू jहणे शौनकादकांH0त ॥ जे _ा9धारण भम च]च)ती ॥ यांQया पz ु यास नाह मती ॥ IJजगती ते]च ध;य ॥२॥ जो सह _ा9 कर धारण ॥ यासी वंदती श4ाद सुरगण ॥ तो शंकर]च याचे दश)न ॥ घेता तरती जीव बहू ॥३॥ अथवा षोडश षोडश दं डी जाण ॥ बांधावे _ा9 सुल9ण ॥ शखेमाजी एक बांधावा पूण) ॥ शवव8प jहणवुनी ॥४॥ यावरो0न क&रता नान ॥ तर IJवेणीनान के?यासमान ॥ असो sादश sादश मनगट पण ू ) ॥ _ा9 बां]धजे आदरे ॥५॥ कंठi बांधावे ब^ीस ॥ मतकाभोवते चोवीस ॥ सहा सहा कणv पुzय 2वशेष ॥ बां]धता 0नदmष सव)दा ॥६॥ अो^रशत माळ ॥ सव)दा असावी गळा ॥ एकमुखी _ा9 आगळा ॥ पूिजता भा~य 2वशेष ॥७॥ पंचमख ु षzमख ु अमख ु ॥ चतद ु ) शमख ु लमीकारक ॥ सकळ मंJ सफ ु ळ दे ख ॥ _ा9जप 0नय क&रता ॥८॥ 0नय _ा9पूजन ॥ तर केले जाpणजे शवाच)न ॥ _ा9महमा परम पावन ॥ इ0तहास ऐका ये2वषयी ॥९॥ कामीर दे शींचा नप ृ पावन ॥ नामाभधान भ_सेन ॥ 2ववेकसंप;न Hधान ॥ परम चतुर पंyडत ॥१०॥ Hजा दायाद भुसुर ॥ ध;य jहणती तो]च राजे,र ॥ लाच न घे ;याय कर साचार ॥ अमाय थोर तो]च पै ॥११॥ सुंदर प0तता मद ) ^े ऐसी ला]धजे कामनी ॥ सुत सभाग 2वsान गुणी ॥ 2वशेष सुकृते पा2वजे ॥१२॥ ु ा2षणी ॥ पूवद ृ भ गु कृपावंत सव)R थोर ॥ शLय HRावंत गुभ> उदार ॥ व>ा 9माशील शाR सुरस फार ॥ 2वशेष सुकृते लाहजे ॥१३॥ ोता सHेम चतुर सावधान ॥ यजमान सा9ेपी उदार पूण) ॥ काया आरो~य सुंदर कुलन ॥ पूवस ) ुकृते Hा| होय ॥१४॥ असो तो भ_सेन आpण Hधान ॥ बहुत क&रता अनk ु ान ॥ दोघांसी झाले नंदन ॥ शवभ> उपजतां]च ॥१५॥ राजपुJ नाम सध ु म) ॥ Hधानामज तारक नाम ॥ दोघे शवभ> 0नःसीम ॥ सावधान शवयानी ॥१६॥ बाळे होऊ0न सदा Hेमळ ॥ अनुराग ]च^ी वैरा~यशीळ ॥ लौtककसंगे ुव अमंगळ ॥ यांची संगती नावडे या ॥१७॥ पंचवषv दोघे कुमर ॥ लेव2वती वे अलंकार ॥ गजमु>माळा मनोहर ॥ नाना Hकारे लेव2वती ॥१८॥ तव ते बाळ दोघेजण ॥ सवा)लंकारउपाधी टाकून ॥ क&रती _ा9 धारण ॥ भम च]च)ती सवाeगी ॥१९॥ आवडे सव)दा एकांत ॥ वण क&रती शवललामत ृ ॥ बोलती शवनामावळी सय ॥ पाहाणे शवपूजा सव)दा ॥२०॥ आय) क&रती राव Hधान ॥ यासी का नावाडे वभूषण ॥ क&रती _ा9भमधारण ॥ सदा मरण शवाचे ॥२१॥ 2वभू0त पुसो0न _ा9 काढती ॥ मागुती वे भूषणे लेव2वती ॥ ते सवे]च *ा+णांसी अ2प)ती ॥ घेती मागुती शवद9ा ॥२२॥ श9ा क&रता बहुत ॥ पर ते न सांyडती आपुले त ॥ राव Hधान ]चंता@त ॥ jहणती करावे काय आता ॥२३॥ तो उगवला सुकृतमJ ॥ घरासी आला पराशर ॥ सवे वे2त ऋषींचे भार ॥ अपर सूय) तेजवी ॥२४॥
जो कृLणsै पायनाचा ज0नता ॥ IJकाळRानी H0तस2ृ कता) ॥ जो वसkाचा नातू त¨वता ॥ रा9ससJ जेणे केले ॥२५॥ जेवी मनुLये वागती अपार ॥ तैसे]च पूवv होते रजनीचर ॥ ते 2पतक ृ ै वारे सम@ ॥ जाळले सJ क80नया ॥२६॥ जनमेजये सप)सJ केले ॥ ते आितके मये]च राह2वले ॥ पराशरासी पुलतीने Hा]थ)ले ॥ मग वाचले रावणादक ॥२७॥ 2वरं चीस दटाव0ू न 9णमाJे ॥ H0तस2ृ केल 2व,ामJे ॥ तेवी 2पतक ृ ै वारे पराशरे ॥ वाद जज)र पै केले ॥२८॥ ते सांगावी समूळ कथा ॥ तर 2वतार होईल @ंथा ॥ यालागी व0नताथ) बोलला आता ॥ कळले पाहजे 0नधा)रे ॥२९॥ ऐसा महाराज पराशर ॥ /याचा नातू होय शुक योगीं_ ॥ तो भ_सेनाचा कुळगु 0नधा)र ॥ घरा आला जाणोनी ॥३०॥ राव Hधान सामोरे धावती ॥ साांग नम0ू न घरासी आpणती ॥ षोडशोपचार पिू जती ॥ भाव ]च^ी 2वशेष ॥३१॥ समता वे भूषणे दे ऊन ॥ राव 2वनवी कर जोडून ॥ jहणे दोघे कुमर राJंदन ॥ यान क&रती शवाचे ॥३२॥ नावडती वे अलंकार ॥ _ा9भमावर सदा भर ॥ वैरा~यशील अणम ु ाJ ॥ भाषण न क&रती कोणासी ॥३३॥ इं_यभोगावर नाह भर ॥ नावडे राज2वलास अणम ु ाJ ॥ गजवािजयानी सम@ ॥ आ8ढावे आवडेना ॥३४॥ पुढे हे कैसे रा/य क&रती ॥ हे आjहांसी गूढ पडले ]च^ी ॥ मग ते दोघे कुमर आणो0न गु8Hती ॥ दाख2वले भ_सेने ॥३५॥ गु8ने पाहले ीसी ॥ जैसे मJ आpण शशी ॥ तैसे तेजवी उपमा तयांसी ॥ नाह कोठे शो]धता ॥३६॥ यावर बोले शy>सत ) था समत ॥ ऐक तज ु ॥ jहणे हे का झाले शवभ> ॥ यांची पव ू क ु सांगतो ॥३७॥ पूवv कामीर दे शात उ^म ॥ महाप ण नं_@ाम ॥ तेथील वारांगना मनोरम ॥ महानंदा नाम 0तयेचे ॥३८॥ या @ामीचा तो]च भूप ॥ प ृ वीमाजी 0नःसीम व8प ॥ ललताकृ0त पाहो0न कंदप) ॥ त;मय होवो0न नृ य कर ॥३९॥ जैसा उगवला पण ) ं_ ॥ तैसे 0तजवर 2वराजे छJ ॥ रwख]चत याने अपार ॥ भा~या पार नाह 0तQया ॥४०॥ ू च रwमय दं डयु> ॥ चामरे जीवर सदा ढळत ॥ मpणमय पादक ु ा रwख]चत ॥ चरणी िजQया सव)दा ॥४१॥ 2व]चJ वसने दVय सुवास ॥ हरzमयरwपयeतक राजस ॥ चं_रिमसम Hकाश ॥ श¤या िजची अभनव ॥४२॥ दVयाभरणी संय> ु ॥ अंगी सग ु ंध 2वरािजत ॥ गोमहषीpख?लारे बहुत ॥ वाजी गज घर बहुवस ॥४३॥ दास दासी अपार ॥ घर माता सभा~य सहोदर ॥ िजचे गायन ऐकता tक;नर ॥ तटथ होती कोtकळा ॥४४॥ िजQया नृ याचे कौश?य दे खोन ॥ सकळ नप ृ डोल2वती मान ॥ 0तचा भोगकाम इQछून ॥ भूप सभा~य येती घरा ॥४५॥ वेया असोन प0तता ॥ नेमला जो प ु ष त¨वता ॥ याचा दवस न सरता ॥ इं_ासह वय नVहे ॥४६॥ परम शवभ> 2व
यात ॥ दानशील उदार बहुत ॥ सोमवार Hदोषत ॥ शवराJ कर नेमेसी ॥४७॥ अ;नछJ सदा चालवीत ॥ 0नय ल9IJदळे शव पूिजत ॥ *ा+णहते अ[त ु ॥ अभषेक करवी शवासी ॥४८॥ याचक मनी जे जे इQछiत ॥ ते ते महानंदा परु वीत ॥ कोट लंगे करवीत ॥ ावणमासी अयादरे ॥४९॥ ऐक भ_सेना सावधान ॥ कुoकुट मक)ट पाळले Hीतीक8न ॥ यांQया गळा _ा9 बांधोन ॥ नाचू शक2वले कौतुके ॥५०॥
आपल ु े जे का नृ यागार ॥ तेथे शवलंग था2पले संद ु र ॥ कुoकुट मक)ट यासमोर ॥ तेथd]च बांधी Hीतीने ॥५१॥ कर शवललामत ृ पुराणवण ॥ तेह ऐकती दोघेजण ॥ सवd ]च महानंदा कर गायन ॥ नृ य कर शवापुढे ॥५२॥ महानंदा यांसी सोडून ॥ नृ य करवी कौतुकेक8न ॥ यांQया गळा कपाळी जाण ॥ 2वभू0त चचv वहते ॥५३॥ एवं 0तQया संगतीक8न ॥ यांसह घडतसे शवभजन ॥ असो 0तचे स¨व पाहावयालागोन ॥ सदाशव पातला ॥५४॥ सौदागराचा वेष ध&रला ॥ महानंदेQया सदना आला ॥ याचे व8प दे खो0न ते अबला ॥ त;मय झाल तेधवा ॥५५॥ पूजा करो0न वहतकC ॥ यासी बैस2वले रwमंचकC ॥ तो प ृ वीमोलाचे हतकC ॥ कंकण याQया दे pखले ॥५६॥ दे खता गेल त;मय होऊन ॥ jहणे वगvची वतु वाटे पण ू ) ॥ 2व,कjया)ने 0नम)ल जाण ॥ मानवी कत)ृ व हे नVहे ॥५७॥ सौदागरे ते काढून ॥ 0तQया हतकC घातले कंकण ॥ येर होवो0न आनंदघन ॥ नेम कर तयासी ॥५८॥ प ु ची झाले मी ॥५९॥ ृ वीचे मोल हे कंकण ॥ मीह ब^ीस ल9णी प0Yण ॥ तीन दवस संपूण) ॥ दासी तम तयासी ते मानले ॥ सवd ]च याने दVयलंग काढले ॥ सय ) भेहू0न आगळे ॥ तेज वpण)ले नवजाय ॥६०॥ ू H लंग दे खो0न ते वेळी ॥ महानंदा त;मय झाल ॥ jहणे जय जय चं_मौळी ॥ jहणोनी वंद लंगाते ॥६१॥ jहणे या लंगाQया Hभेव8नी ॥ कोट कंकणे टाकावी ओवाळूनी ॥ सौदागर jहणे महानंदेलागन ू ी ॥ लंग ठे वी जतन हे ॥६२॥ jहणे या लंगापाशी माझा Hाण ॥ भंगले कC गेले द~ध होऊन ॥ तर मी अि~नHवेश करन ॥ महाकठiण त माझे ॥६३॥ येरने अवय jहणोन ॥ ठे 2वले नृ यागार नेऊन ॥ मग दोघे क&रती शयन ॥ रwख]चत मंचकC ॥६४॥ 0तचे कैसे आहे स¨व ॥ धैय) पाहे सदाशव ॥ भ> तारावया अभनव ॥ कौतुकच&रJ दाखवी ॥६५॥ याQया आRेक8न ॥ नृ यशाळे स लागला अ~न ॥ जन धावो लागले चहूकडोन ॥ एक]च हांक जाहल ॥६६॥ तीस सावध कर मदनार ॥ jहणे अि~न लागला ऊठ लवकर ॥ येर उठल घाबर ॥ तव वातामज चेतला ॥६७॥ तैशामाजी उडी घालन ू ॥ कंठपाश यांचे काढून ॥ कुoकुट मक)ट दधले सोडून ॥ गेले पळोन वनाHती ॥६८॥ नृ यशाळा भम झाल सम@ ॥ मग शांत झाला स|कर ॥ यावर पस ु े सौदागर ॥ महानंदेH0त तेधवा ॥६९॥ माझे दVयलंग आहे कC जतन ॥ महानंदा घाबर ऐकोन ॥ व9ःथळ घेत बडवून ॥ jहणे दVयलंग द~ध झाले ॥७०॥ सौदागर बोले वचन ॥ नेमाचा आिज दस ु रा दन ॥ मी आपुला दे तो Hाण ॥ लंगाकारणे तुजवर ॥७१॥ मग IJचरण चेत2वला ॥ आकाशपंथे जाती /वाळा ॥ सौदागर स झाला ॥ समीप आला कंु डाQया ॥७२॥ अ0तलाघवी उमारं ग ॥ जो भ>जनभवभंग ॥ उडी घातल सवेग ॥ ॐनमःशवाय jहणवुनी ॥७३॥ ऐसे दे खता महानंदा ॥ बोला2वले सव) *+वंद ृ ा ॥ लुट2वल सव) संपदा ॥ कोशसमवेत सव)ह ॥७४॥ अ,शाळा गजशाळा संपण ू ) ॥ सव) संप2^सहत कर गह ृ दान ॥ महानंदेने नान क8न ॥ भम अंगी च]च)ले ॥७५॥ _ा9 सवाeगी लेऊन ॥ ªदयी ]चं0तले शवयान ॥ हर हर शव jहणवन ू ॥ उडी 0नःशंक घातल ॥७६॥
सय ू I) बंब 0नघे उदयाचळी ॥ तैसा Hगटला कपाळमौळी ॥ दशभज ु पंचवदन चं_मौळी ॥ संकट पाळी भ>ांते ॥७७॥ माथा जटांचा भार ॥ तत ृ ीयनेJी वै,ानर ॥ शर झुळझुळ वाहे नीर ॥ भयंकर महाजोगी ॥७८॥ चं_कळा तयाचे शर ॥ नीळकंठ खवांगधार ॥ भम च]च)ले शरर ॥ गजचम) पांघुरला ॥७९॥ नेसलासे Vयाांबर ॥ गळा मनLु यमंड ु ाचे हार ॥ सवाeग वे2त फpणवर ॥ दशभज ु ा मर2वती ॥८०॥ वरचेवर कंदक ु झेलत ॥ तेवी दहा भुजा पसरोनी अकमात ॥ महानंदेसी झेलू0न धरत ॥ ªदयकमल परमामा ॥८१॥ jहणे जाहलो मी सुHस;न ॥ महानंदे माग वरदान ॥ ती jहणे हे नगर उ8न ॥ 2वमानी बैसवी दयाळा ॥८२॥ माताबंधस ू मवेत ॥ महानंदा 2वमानी बैसत ॥ दVय8प पावो0न व&रत ॥ नगरासमवेत चालल ॥८३॥ पावल सकळ शवपद ॥ जेथे नाह आ]धVयाधी ॥ 9ुधातष ृ ा2वरहत IJशुी ॥ भेदबु2 कैची तेथे ॥८४॥ नाह काम 4ोध sं s दःु ख ॥ मद मसर नाह 0नःशंक ॥ जेथींचे गोड उदक ॥ अमत ृ ाहू0न कोटगुणे ॥८५॥ जेथे सरु त8ंची वने अपारे ॥ सरु भींची बहुत pख?लारे ॥ ]चंतामणींची धवलागारे ॥ भ>ाकारणे 0नम)ल ॥८६॥ जेथे वोसणता बोलती शवदास ॥ ते ते Hा| होय तयास ॥ शवपद सव)दा अ2वनाश ॥ महानंदा तेथे पावल ॥८७॥ हे कथा परम सुरस ॥ पराशर सांगे भ_सेनास ॥ jहणे हे कुमर दोघे 0नःशेष ॥ कुoकुट मक)ट पूवचे ॥८८॥ कंठi _ा9धारण ॥ भाळी 2वभ0ू त चचू)न ॥ या]च पव ) z ू प ु येक8न ॥ सध ु म) तारक उपजले ॥८९॥ हे पुढे रा/य करतील 0नदmष ॥ ब^ीस ल9णी डोळस ॥ शवभजनी ला2वती बहुतांस ॥ उ&रतील तj ु हांते ॥९०॥ अमायसहत भ_सेन ॥ गु8सी घाल लोटांगण ॥ jहणे इतुकेन मी ध;य ॥ सुपुJ उदर ज;मले ॥९१॥ भ_सेन बोलत पढ ु ती ॥ हे रा/य tकती वष¬ क&रती ॥ आयLु यHमाण tकती ॥ सांगा यथाथ) ग ु वया) ॥९२॥ बहुत क&रता नवस ॥ एवढा]च पुJ आjहांस ॥ परम 2Hयकर राजस ॥ Hाणांहू0न आवडे बहु ॥९३॥ तम ु Qया आगमनेक8न ॥ वामी मज समाधान ॥ तर या पुJाचे आयुLयHमाण ॥ सांगा वामी मज त¨वता ॥९४॥ ऋ2ष jहणे मी सय बोलेन दे ख ॥ पर तj ु हांसी ऐकता वाटे ल दःु ख ॥ हे सभा सकळक ॥ दःु खाण)वी पडेल पै ॥९५॥ Hययसश बोलावे वचन ॥ ना तर आंगास येते मूखप ) ण ॥ तj ु हा वाटे ल 2वषाहून ॥ 2वशेष ऐसी ते गोी ॥९६॥ भ_सेन jहणे सय वचन ॥ बोलावया न करावा अनमान ॥ तर तुया पुJासी बारा वषq पूण) ॥ झाल असता जाणपा ॥९७॥ आजपासो0न सातवे दवशी ॥ मृ यु पावेल या समयासी ॥ राव ऐकता धरणीसी ॥ मQ ू छा) येऊ0न पyडयेला ॥९८॥ अमायासहत या थानी ॥ दःु खा~नीत गेले आहाळोनी ॥ अंतःपुर सकळ कामनी ॥ आकांत क&रती आ4ोशे ॥९९॥ क80नया हाहाकार ॥ व9ःथळ 2पट नप ृ वर ॥ मग रायासी पराशर ॥ सावध करो0न गो सांगे ॥१००॥ नप ू े नVहती सम@ ॥ शशमJ नVहते तै ॥१॥ ृ ेkा न सोडी धीर ॥ ऐक एक सांगतो 2वचार ॥ जै पंचभत नVहता मायामय 2वकार ॥ केवळ *+मय साचार ॥ तेथे झाले फुरणजागर ॥ अहं *+ jहणो0नया ॥२॥
ते व0न माया सय ॥ तेथो0न जाहले मह^¨व ॥ मग IJ2वध अहं कार होत ॥ शवइQछे क80नया ॥३॥ स¨वांशे 0नम)ला पीतवसन ॥ रजांशे स2ृ कता) _ु हण ॥ तमांशे _ प&रपूण) ॥ सग)िथयंत कर2वता ॥४॥ 2वधीसी jहणे स2ृ रची पूण) ॥ ये8 jहणे मज नाह Rान ॥ मग शवे तयालागन ू ॥ चार वेद उपदे शले ॥५॥ चहू वेदांचे सार पण ू ) ॥ तो हा _ायाय परम पावन ॥ याहू0न 2वशेष ग ु Rान ॥ भव ु नJयी असेना ॥६॥ बहुत कर हा जतन ॥ याहू0न आpणक थोर नाह साधन ॥ हा _ायाय शव8प jहणन ू ॥ ीशंकर वये बोले ॥७॥ जे _ायाय ऐकती पढती ॥ यांQया दश)ने जीव उरती ॥ मग कमलो[व एकांती ॥ स|पुJा सांगे _ हा ॥८॥ मग सांHदाये ऋषीपासोन ॥ भत ू ल आला अयाय जाण ॥ थोर जप तप Rान ॥ याहू0न अ;य नसे]च ॥९॥ जो हा अयाय जपे संपूण) ॥ याचे0न दश)ने तीथq पावन ॥ वगvचे दे व दश)न ॥ याचे घेऊ इिQछती ॥११०॥ जप तप शवाच)न ॥ याहू0न थोर नाह जाण ॥ _महमा अगाध पूण) ॥ tकती jहणो0न वणा)वा ॥११॥ _महमा वाढला फार ॥ ओस पyडले भानप ु J ु नगर ॥ पाश सोडो0न यमtकं कर ॥ &रते हंडो लागले ॥१२॥ मग यमे 2व]धलागी पुसोन ॥ अभy>कृया 0नम)ल दाण ॥ 0तणे कुतक)वाद भेद ल9ून ॥ यांQया ªदयी संचरल ॥१३॥ यांसी मसर वाढ2वला 2वशेष ॥ वाटे करावा शवsे ष ॥ तेणे ते जावो0न यमपुरस महानरकC पडले सदा ॥१४॥ यम सांगे दत ु ांHती ॥ शवsे षी जे पापमती ॥ ते अ?पायष ु ी होती ॥ नाना रती जाचणी करा ॥१५॥ शव थोर 2वLणु लहान ॥ ह&र 2वशेष हर गौण ॥ ऐसे jहणती जे यालागन ू ॥ आणो0न नरकC घालावे ॥१६॥ _ायाय नावडे /यासी ॥ कंु भीपाकC घालावे यासी ॥ _ानk ु ाने आयुLयासी ॥ व2ृ होय 0नधा)रे ॥१७॥ याक&रता भ_सेन अवधार ॥ अयत ु _ावत)ने कर ॥ शवावर अभषेकधार धर ॥ मृ यु दरू होय साच ॥१८॥ अथवा शतघट थापन ू ॥ दVयव9 ू ॥ _े उदक अभमंJन ू ॥ अभ2षंचन पुJा कर ॥१९॥ ृ ांचे प?लव आणन 0नय दहा सह आवत)ने पूण) ॥ 9ोणीपाळा कर स|दन ॥ राये ध&रले ढ चरण ॥ स-द होवो0न बोलत ॥१२०॥ सकळऋ2षरwमंyडतपदक ॥ वामी तू यात म
ु य नायक ॥ काळ मृ यु भय शोक ॥ ग ु र9ी यांपास0ू न ॥२१॥ तर वा आचाय)व करावे पूण) ॥ तुजसवे जे आहे त *ा+ण ॥ आणीक सांगती ते बोलावन ू ॥ आता]च आpणतो आरं भी ॥२२॥ मग सह 2वH बोलावन ू ॥ /यांची _ानk ु ानी भy> पूण) ॥ ;यासयानयु> पढून ॥ गु8पासन ू जे आले ॥२३॥ परदारा आpण परधन ॥ /यांची वमनाहू0न नीच पण ू ) ॥ 2वर> सश ु ील गेलया Hाण ॥ द ु H0त@ह न घेती ॥२४॥ जे शापान@ ु हसमथ) ॥ सामयm चालो न दे ती मJरथ ॥ tकं वा सा9ात उमानाथ ॥ पुढे आणो0न उभा क&रती ॥२५॥ ऐसे ल9णयु> *ा+ण ॥ बैसला Vयास2पता घेऊन ॥ सह घट मांडून ॥ अभमंJो0न था2पले ॥२६॥ वधन ु) ीचे सलल भरले पण ू ) ॥ यांत आ¡प?लव घालन ू ॥ _घोषे गिज);नले *ा+ण ॥ अनk ु ान दVय मांyडले ॥२७॥ शासं
या झाले दवस ॥ सातवे दवशी मया±ी आला चंडांश ॥ मृ युसमय येता धरणीस ॥ बाळ मूिQछ) त पyडयेला ॥२८॥
एक मह ु ू त) 0नचे2त ॥ चलनवलन राहले समत ॥ परम घाबरला नप ु दे त नाभीकारा ॥२९॥ ृ नाथ ॥ ग _ोदक शंपन ू ॥ सावध केला राजनंदन ॥ यासी पुसती वत)मान ॥ वत)ले ते]च सांगत ॥१३०॥ एक काळपुष भयानक थोर ॥ ऊव) जटा कपाळी शdदरू ॥ 2व4ाळ दाढा भयंकर ॥ नेJ खादरांगासारखे ॥३१॥ तो मज घेऊ0न जात असता ॥ चौघे प ु ष धावो0न आले त¨वता ॥ पंचवदन दशभज ु यांची साjयता ॥ कमळभवांडी दज ु ी नसे ॥३२॥ ते तेजे जैसे गभती ॥ दगंततम संहा&रती ॥ भम अंगी Vयाांबर दसती ॥ दश हती आयध ु े ॥३३॥ ते महाराज येऊन ॥ मज सोड2वले तोडो0न बंधन ॥ या काळपुषासी ध8न ॥ करत ताडण गेले ते ॥३४॥ ऐसे पJ ु मख ु ीचे ऐकता उ^र ॥ भ_सेन कर जयजयकार ॥ *ा+णांसी घाल नमकार ॥ आनंदाु नेJी आले ॥३५॥ अंगी रोमांच दाटले ॥ मग 2वHचरणी गडबडा लोळे ॥ शवनाम गज)त तये वेळे ॥ दे व सम ु ने वष)ती ॥३६॥ अनेक वाfांचे गजर ॥ डंक गजq अवयात थोर ॥ मुखsयांची महासुवर ॥ मद ृ ं गवाfे गज)ती ॥३७॥ अनेक वाfांचे गजर ॥ शवलला गाती अपार ॥ ंग ृ े काहाळ थोर ॥ सनया अपार वाजती ॥३८॥ ृ ेभंग चं_ानना धडकती भेर ॥ नाद न माये नभोदर ॥ असो भ_सेन यावर 2व]धयु> होम करतसे ॥३९॥ षस अ;ने शोभवंत ॥ अलंकार दVय वे दे त ॥ अमोलक वतु अ[त ु ॥ आणो0न अपv *ा+णांसी ॥१४०॥ दG9णेलागी भांडारे ॥ म> ु केल राजd_े ॥ jहणे आवडे 0ततुके भरा एकसरे ॥ मागे पढ ु े पाहू नका ॥४१॥ सव) याचक केले त| ृ ॥ पुरे पुरे हे ]च ऐtकल मात ॥ धनभार झाला बहुत ॥ jहणो0न सांyडती ठायी ठायी ॥४२॥ *ा+ण दे ती मंJा9ता ॥ 2वजय क?याण हो तुpझया सुता ॥ ऐसा अ0त आनंद होत असता ॥ तो अ[त ु वत)ले ॥४३॥ वसंत येत सग ु ंधवनी ॥ कC काशी9ेJावर वधन ु) ी ॥ कC ,ेतोपले मड ृ ानी ॥ रमण लंग अिज)चे ॥४४॥ कC 0नद¬ वासी सापडे ]चंतामणी ॥ कC 9ु]धतापुढे 9ीरािaध ये धावन ू ी ॥ तैसा कमलो[वनंदन ते 9णी ॥ नारदमन ु ी पातला ॥४५॥ वा?मीक सयवतीनंदन ॥ औ^ानपादकयाधª ु दयरw ॥ हे शLय /याचे IJभुवनी जाण ॥ वंf जे का सवाeते ॥४६॥ जो चतःु ष2कळाHवीण 0नम)ळ ॥ चतद ु ) शीचा करतळामळ ॥ /याचे व8प पाहता केवळ ॥ नारायण दस ु रा कC ॥४७॥ हे कमळभवांड मोडोनी ॥ पन े ी ॥ अ;याय 2वलोtकता नयनी ॥ दं डे ताडील श4ादका ॥४८॥ ु ःस2ृ करणार मागुतन तो नारद दे खो0न ते]च 9णी ॥ कंु डांतू0न मू0त)मंत 0नघे अ~नी ॥ दG9णि~न गाह)पय आहवनी ॥ उभे ठाकले दे खता ॥४९॥ पराशराद सकळ *ा+ण ॥ Hधानासहत भ_सेन ॥ धावो0न ध&रती चरण ॥ *+ानंदे उचंबळले ॥१५०॥ दVय गंध दVय सम ु नी ॥ षोडशोपचारे पूिजला नारदमन ु ी ॥ राव उभा ठाके कर जोडोनी ॥ jहणे वामी अतीं_य_ा तू ॥५१॥ IJभुवनी गमन सव) तुझे ॥ काह दे pखले सांग अपूव) ॥ नारद jहणे मागv येता शव ॥ दत ू चौघे दे pखले ॥५२॥ दशभज ु पंचवदन ॥ 0तह मृ यु नेला बांधोन ॥ त ु या पJ ु ाचे चक ु 2वले मरण ॥ _ानk ु ाने ध;य केले ॥५३॥ तव पुJर9णाथ) ते वेळा ॥ शवे वीरभ_मु
य पाठ2वला ॥ मज दे खता मृ यूसी पुसू लागला ॥ शवसुत ऐका ते ॥५४॥
तू कोणाQया आRेव8न ॥ आणीत होतासी भ_सेननंदन ॥ यासी दहा सह वषq पण ू ) ॥ आयLु य असे 0नये ॥५५॥ तो साव)भौम होईल त¨वता ॥ _महम तुज ठाऊक अता ॥ शवमया)दा उ?लंघू0न त¨वता ॥ कैसा आणीत होतासी ॥५६॥ मग ]चJगु|ा पुसे सूयन ) ंदन ॥ पIJका पाहल वाचन ू ॥ तव sादशवषv मृ यु]च;ह ॥ गंडांतर थोर होते ॥५७॥ ते महपुzये 0नरस0ू न सहज ॥ दहा सह वषq करावे रा/य ॥ मग तो सय ) ंदन महाराज ॥ वापराधे की बहू ॥५८॥ ू न मग उभा ठाकू0न कृतांत ॥ कर जोडो0न तवन करत ॥ हे अपणा)धव हमनगजामात ॥ अपराध न कळत घडला हा ॥५९॥ ऐसे नारद सांगता ते 9णी ॥ राये पायावर घातल लोळणी ॥ आणीक सह _ क8नी ॥ महोसाह करतसे ॥१६०॥ शत_ क&रता 0नःशेष ॥ शतायष ु ी होय तो प ु ष ॥ हा अयाय पढता 0नदmष ॥ तो शव8प या]च दे ह ॥६१॥ तो येथे]च झाला मु> ॥ याQया तीथq तरती बहुत ॥ असो यावर *+सुत ॥ अंतधा)न पावला ॥६२॥ आनंदमय शy>नंदन ॥ राये शतपY धन दे ऊन ॥ तोष2वला गु संपूण) ॥ ऋषींसहत जाता झाला ॥६३॥ हे भ_सेन आ
यान जे पढ ु ती ॥ यासी होय आयLु य संतती ॥ यांसी काळ न बाधे अंती ॥ वंदो0न नेती शवपदा ॥६४॥ दशशत क2पलादान ॥ ऐकता पढता घडे पुzय ॥ केले असेल अभयभ9ण ॥ सुरापान *+हया ॥६५॥ एवं महापापपव)त त¨वता ॥ भम होती वण क&रता ॥ हा अयाय IJकाळ वा]चता ॥ गंडांतरे दरू होती ॥६६॥ यावर कलयग ु ी 0नःशेष ॥ शवकCत)नाचा महमा 2वशेष ॥ आयLु यहन लोकांस ॥ अनk ु ान हे ]च 0नधा)रे ॥६७॥ मग तो राव भ_सेन ॥ सध ु म) पुJासी रा/य दे ऊन ॥ युवरा/य तारकालागन ू ॥ दे ता झाला ते काळी ॥६८॥ मग Hधानासमवेग राव जाणा ॥ जाता झाला तपोवना ॥ शवअनुkान _ायाना ॥ क&रता महा_ तोषला ॥६९॥ 2वमानी बैसव0ू न व&रत ॥ राव Hधान नेले मर2वत ॥ 2व]धलोकC वैकंु ठi वास बहुत ॥ वेQछे क80न राहले ॥१७०॥ शेवट शवपदासी पावन ू ॥ राहले शव8प होऊन ॥ हा अकरावा अयाय जाण ॥ व8प एकादश _ांचे ॥७१॥ हा अयाय क&रता वण ॥ एकादश _ समाधान ॥ कC हा क?प_म ु संपूण) ॥ इिQछले फळ दे णार ॥७२॥ मृ यंज ु यजप _ानk ु न ॥ यासी न बाधी @हपीडा 2वन ॥ 2पशाचबाधा रोग दाण ॥ न बाधीच सव)थाह ॥७३॥ येथे जो मानील अ2व,ास ॥ तो होईल अ?पायुषी तामस ॥ हे 0नंद तो चांडाळ 0नःशेष ॥ याचा 2वटाळ न Vहावा ॥७४॥ यासी Hसवो0न वांझ झाल माता ॥ याची संगती न धरावी त¨वता ॥ यासी संभाषण क&रता ॥ महापातक जाpणजे ॥७५॥ ते आप? ु या गह ु ील हंसकगह ृ ासी न आणावे ॥ आपण यांQया सदनासी न जावे ॥ ते यजावे जीवेभावे ॥ जेवी सश ृ ॥७६॥ जो Hय9 भG9तो 2वष ॥ जे मूख) बैसती याचे पं>Cस ॥ यांसी मृ यु आला या गोीस ॥ संदेह काह असेना ॥७७॥ असो सव)भावे 0नित ॥ अखंड पहावे शवललामत ृ ॥ हे न घडे तर व&रत ॥ हा अयाय तर वाचावा ॥७८॥ या अयायाचे क&रता अनk ु ान ॥ तयासी 0नय _ के?याचे पz ु य ॥ याचे घर अनु दन ॥ *+ानंद Hगटे ल ॥७९॥ अपणा)ªदयाaजमलंद ॥ ीधरवामी तो *+ानंद ॥ जो जगदानंदमूळकंद ॥ अभंग न 2वटे कालJयी ॥१८०॥
शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपरु ाण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स/जन अखंड ॥ एकादशायाय गोड हा ॥१८१॥ इ0त एकादशोऽयायः समा|ः ॥११॥ ॥ीसांबसदाशवाप)णमत॥ ु
ीशवललामत ृ – अयाय बारावा अयाय बारावा ीगणेशाय नमः ॥ *ा+ण 9IJय वैय शू_वण) ॥ *+चार गह ृ तण ॥ सवv शवकCत)न करावे ॥१॥ ृ थ वानHथ पूण) ॥ ी बाल व शवमरण नावडे अणम ु ाJ ॥ तो अयंजाहू0न अप2वJ ॥ तो लेइला वे अलंकार ॥ जेवी Hेत ंग ृ ा&रले ॥२॥ तेणे भG9ले जे अ;न ॥ जैसे पशु भG9ती यथे तण ृ ॥ जैसे मयूराअंगी नयन ॥ तैसे]च नेJ तयाचे ॥३॥ व?मीक0छ_वत कण) ॥ _म ु शाखावत हत चरण ॥ याची जननी Vयथ) जाण ॥ 2वऊनी वांझ जाहल ॥४॥ जो शवभजना2वण ॥ तो जावो सम_ ु ांत बड ु ोन ॥ अथवा भम करो वडवा~न ॥ का सप) डंखो तयासी ॥५॥ तर वणी धरावी आवडी ॥ जैसी 2पपीलका गुळासी न सोडी ॥ अध) तुटे पर न काढ ॥ मुख तेथू0न सव)दा ॥६॥ कC चुकला बहुत दवस सुत ॥ तेवढा]च पोट Hी0तवंत ॥ याची शुभवाता) ऐकता अकमात ॥ धावती जेवी माता2पता ॥७॥ अमत ृ ाहू0न ाड ॥ गोी लागती कणा)सी गोड ॥ तैसे कथावणी /याचे न परु े कोड ॥ सव) टाको0न जाईजे ॥८॥ गावासी गेला Hाणनाथ ॥ 2Hया प0तता वाट पाहात ॥ तो पJ आले अकमात ॥ धावे वण करावया ॥९॥ 0नध)नासी सापडे धन ॥ कC ज;मांधासी आले नयन ॥ कC तष ृ ेने जाता Hाण ॥ शीतळ जीवन मळाले ॥१०॥ ऐसे ऐकावया कथा पुराण ॥ धावावे सव) काम टाकून ॥ ]चंता 0न_ा दरू क8न ॥ वणी सादर बैसावे ॥११॥ व>ा पंyडत चातुय)खाणी ॥ नमावा तो स- ू ी ॥ ध&रजे पूजनी आदर ॥१२॥ ु jहणोनी ॥ कC हा शंकर]च मानन सुरभीQया तनांतू0न अवधारा ॥ सुटती जैशा सध ु ारसधारा ॥ तैसा व>ा वदता शवच&रJा ॥ कण)sारे Hाशजे ॥१३॥ व>ा ेk मानावा अयंत ॥ न पुसावे भलते पाखंडमत ॥ नसते कुतक) घेवो0न ]च^ ॥ न शणवावे सव)था ॥१४॥ न कळे तर पुसावे आदरे ॥ सांगेल ते वण करावे सादरे ॥ उगेच छळता पामरे ॥ तर ते 2पशाचज;म पावती ॥१५॥ वoयासी छळता अवधारा ॥ तर दोष घडे या नरा ॥ पुराpणकावेगळे नमकारा ॥ न करावे सभेत कोणासी ॥१६॥ मये]च टाकू0न कथावण ॥ उगा]च गव¬ जाय उठोन ॥ तर अ?पायुषी जाण ॥ संसार आपदा बहु भोगी ॥१७॥ कुटल खळ पापी धूत) ॥ तो मु
य ोता न करावा यथाथ) ॥ द~ु ध 2पता सवाeगी प ु होत ॥ पर नव/व&रता 2वषवत ते ॥१८॥ तैसा वणी बैसोन ॥ कुतक) घेवो0न कर कथाखंडण ॥ याचे Vयथ) गेले वण ॥ नरकासी कारण पुढे केले ॥१९॥ कथेत न बोलावे इतर ॥ मन करावे एका@ ॥ कथेची फलु0त साचार ॥ तरच पावती बैसता ॥२०॥ वे अलंकार दG9णासहत ॥ व>ा पूजावा Hीती अयंत ॥ धन दे ता कोश बहुत ॥ भरे आपुला 0नधा)रे ॥२१॥ रwे दे ता बहुत ॥ नेJ होती Hकाशवंत ॥ अलंकारे H0तkा अयंत ॥ ोतयांची वाढतसे ॥२२॥ एवं पूिजता षोडशोपचार ॥ तेणे त ु मान होय उमावर ॥ जे जे पदाथ) अपा)वे साचार ॥ यांचे कोटगुणे Hा| होती ॥२३॥ यासी कदा नाह द&र_ ॥ शेवट वपदा नेईल भालचं_ ॥ कुथेसी येता पाउले टाकC 0नधा)र ॥ पापसंहार पदोपद ॥२४॥
मतकC उLणीष घाल0ू न ऐकती ॥ तर ज;मांतर बाळप9ी होती ॥ jहणाल उLणीष काढता नये सभेHती ॥ तर म
ु य प?लव सोडावा ॥२५॥ जे 2वडा घेवोनी ऐकती ॥ तर यमtकं कर यांसी जा]चती ॥ नाना यातना भोग2वती ॥ मूळ Vयासवचन Hमाण हे ॥२६॥ एक बैसती उगे]च वणी ॥ 0न_ा मोडावी बहुत Hकारे क8नी ॥ अंतर स-द नेJी यावे पाणी ॥ मग 0न_ा कैची पशेल ॥२७॥ वर जीवन काय Vयथ) लावन ू ॥ जैसे एकांती _Vय आपल ु े पण ू ) ॥ तेथे घडता जागरण ॥ 0न_ा न ये Hाpणया ॥२८॥ 0न_ा लागल दाण ॥ तर उभे ठाकावे कर जोडून ॥ 0न_ा न ये तो उपाय क8न ॥ मु
य वण करावे ॥२९॥ वoयाहू0न उं च आसन त¨वता ॥ तेथे न बसावे ध80न अहं ता ॥ हे न मा0नती ते काग त¨वता ॥ जगपुरष भG9ती ॥३०॥ जे बैसती वीरासन घालन ) ंदन॥ शुLककाkे झोडी बळे ॥३१॥ ू ॥ ते होती व9 ु) ॥ पाय पस&रती यांसी सय ू न ृ अजन जे सांगताह न ऐकती ॥ बळे ]च जेठा घालू0न बैसती ॥ यांसी यमदत ू बांधो0न नेती ॥ नेऊ0न टाtकती नरककंु डी ॥३२॥ जो वणी 0नजे दाटून ॥ तो उपजे अजगर होऊन ॥ बैसे नमकार केलयावाचन ू ॥ वंशव9 ृ होय तो ॥३३॥ कथेत बोले भलया गोी ॥ तो मंडूक होय सदा वटवट ॥ हषq टाळया न वाजवी हट ॥ होय की संसार ॥३४॥ जे शवकCत)न हे ळसती ॥ ते शतज;मी सारमेय होती ॥ द ु ^रे बोलती 0निती ॥ ज;मायेती सर¢याQया ॥३५॥ जे वणी न होती सादर ॥ ते अ;य ज;मी होती सूकर ॥ जे इQछे दती शवच&रJ ॥ ते वक ृ योनी पावती ॥३६॥ वoयासी दे ता आसन ॥ शवसि;नध बैसे जावोन ॥ वे दे ता अ;न ॥ Hा| होय तयाते ॥३७॥ क&रता कथापुराणवण ॥ भy> वैरा~य ये आंगी पूण) ॥ यदथv कथा सग ु म जाण ॥ जेण अनुताप उपजे मनी ॥३८॥ दG9णेकडे @ाम एक अमंगळ ॥ याचे नाव मुळीच बाLकळ ॥ सव)धम)2वविज)त केवळ ॥ ीपुष जारकमv ॥३९॥ धम) नाहच अणम ु ाJ ॥ अनाचार परम अप2वJ ॥ जपतप2वविज)त अि~नहोJ ॥ वेदशा कैचे तेथे ॥४०॥ वेद आpण शा ॥ हे 2वHाचे उभय नेJ ॥ एक नाह तर साचार ॥ एका9 तयासी बोलजे ॥४१॥ वेदशा उभयहन ॥ तो केवळ अंध]च जाण ॥ असो या नगरचे लोक संपूण) ॥ सव)ल9णी अप2वJ ॥४२॥ तकर चाहाड आpण जार ॥ मfपी माग)न दरु ाचार ॥ माता2पतयांचा _ोह करणार ॥ एवं सव)दोषय> ु जे ॥४३॥ या @ामींचा एक 2वH ॥ नाम तयांचे 2वदरु ॥ वेयेसी रत अहोराJ ॥ कामकद) मी लोळत ॥४४॥ याची ी बहुला नाम ॥ तीह जा&रणी अप2वJ परम ॥ एके जारासी असता सकाम ॥ bतारे जपो0न ध&रयेल ॥४५॥ जार पळाला सवर ॥ तीस bतारे दधला मार ॥ यथे ल^ा म2ु Hहार ॥ दे ता बोले काय ते ॥४६॥ jहणे तू झालासी जार ॥ मीह ते]च क&रते 0नरं तर ॥ मग बोले तो 2वH 2वदरु ॥ तुवा _Vय अपार मळ2वले ॥४७॥ ते _Vय दे मजलागन ू ॥ मी दे ईन वारांगनेसी नेऊन ॥ ती jहणे मी दे ऊ कोठून ॥ ऐकता मार पुढती तो ॥४८॥ मग 0तचे अलंकार हरोनी घेत ॥ घरची सव) संप2^ नेता ॥ ते वारांगनेसी दे त ॥ तेह समपv जाराते ॥४९॥ ऐसे दोघेह पाप आचरत ॥ तो 2वदरु 2वH पावला मृ यु ॥ यमदत ू ी नेला मारत ॥ बहुत जा]चती तयाते ॥५०॥
कंु भीपाकाद परम दःु ख ॥ भोग0ू नया तो शतमख ू ) ॥ मग 2वंयाचळाQया दरत दे ख ॥ भयानक 2पशाच जाहला ॥५१॥ आळे 2पळे आंगासी दे त ॥ हंडे 9ुधातष ृ ापीyडत ॥ र>वण) अंग याचे समत ॥ जेवी शdदरू च]च)ला ॥५२॥ व9 ू ॥ सवd ]च हात दे त tफरे वन ॥ र>2पती भरोन ॥ सवाeग याचे नासले ॥५३॥ ृ ासी घेत टांगन कंटकवन परम दध ु र) ॥ न मळे कदा फळमळ ू आहार ॥ आप? ु या पापाचे भोग सम@ ॥ भोगी 2वदरु 2वH तो ॥५४॥ इकडे बहुला धवरहत ॥ एक होता 0तयेसी सुत ॥ तो कोणापासो0न झाला व&रत ॥ ते मरण नाह 0तयेसी ॥५५॥ तव आले शवराIJपव) ॥ गोकण)याJेसी चालले सव) ॥ नानावाfे वाजती अभनव ॥ वज पताका मर2वती ॥५६॥ शवनामे गज)ती दास ॥ वारं वार क&रती घोष ॥ कैचा उरे ल पापलेश ॥ सव)दा 0नदmष सव) जन ॥५७॥ यांQया संगती बहुला 0नघत ॥ सवे घेवो0न धाकटा सुत ॥ गोकण)9ेJ दे pखले पुzयवंत ॥ झाले पन ु ीत सव) जन ॥५८॥ बहुलेने नान क8न ॥ घेतले महाबळे राचे दश)न ॥ पुराणवणी बैसल येऊन ॥ तो 0न8पण 0नघाले ॥५९॥ जी व0नता जारण ॥ तीस यमदत ू नेती धरोन ॥ लोहप&रघ त| क8न ॥ मरगह ृ ामाजी घालती ॥६०॥ ऐसे बहुला ऐकोनी ॥ भयभीत झाल ते]च 9णी ॥ अनुताप अंगी भरोनी ॥ रडो लागल अ ाहासे ॥६१॥ मग पुराpणकासी समत ॥ आपुला सांगे व^ ृ ांत ॥ झाले जे जे पापाचे पव)त ॥ ते 0नजमुखे उQचार ॥६२॥ अंतकाळी यमtकं कर ॥ ताडण क&रतील मज अपार ॥ ते वेळी मज कोण सोड2वणार ॥ दःु ख अपार सोसू tकती ॥६३॥ वामी माझे कापते शरर ॥ काय क8 सांगा 2वचार ॥ गळा पाश घालू0न यमtकं कर ॥ क&रती मार त|शाे ॥६४॥ नानापर 2वटं Iबती ॥ असपJवनी हंड2वती ॥ उफराटे बांधो0न टां]गती ॥ नरककंु डी अधोमुख ॥६५॥ ता¡भम ू ी तापवन ू ॥ यावर लोळ2वती नेऊन ॥ तीण शे आणोन ॥ पोटामाजी खो2वती ॥६६॥ तीण ध¡ ू क8न ॥ वर टां]गती नेऊन ॥ भम ू ीत मज रोवन ू ॥ त|शरे मार क&रती ॥६७॥ त|शूळावर घालती ॥ पायी चंडशळा बां]धती ॥ महानरकC बड ु 2वती ॥ सोडवी कोण तेथूनी ॥६८॥ बहुलेसी गोड न लागे अ;न ॥ दःु खे रडे राJंदन ॥ jहणे मी कोणासी जाऊ शरण ॥ आय ध8 कोणाचा ॥६९॥ कोzया नरकC पडेन जाऊन ॥ मग या *ा+णाचे धर चरण ॥ स- ू ॥ आले शरण अन;य मी ॥७०॥ ु मज तार येथन मग गु पंचा9र मंJ ॥ सांगे बहुलेH0त सवर ॥ शवललामत ृ सरु स फार ॥ वणी करवी शवsार ॥७१॥ मग 0तणे सव) @ंथ ॥ ग ु मख ु े ऐtकला Hेमय> ु ॥ वणभy> अवयात ॥ ेk ऐसे जाpणजे ॥७२॥ ससंगे होय 0नःसंगे ॥ 0नःसंगे 0नमmह सहज मग ॥ 0नमmहवे 0नित उsे ग ॥ कैचा मग तयासी ॥७३॥ बहुला झाल परम प2वJ ॥ शवनाम जपे अहोराJ ॥ दोष न उरे 0तळमाJ ॥ शु]चभूत ) सव)दा ॥७४॥ तVयाचा जाय बरु सा ॥ मग तो सहज]च होय आरसा ॥ कC लोह लागता प&रसा ॥ चामीकर सहज]च ॥७५॥ कC अ~नीत काk पडले ॥ मग सहज]च अि~नमय झाले ॥ गंगेसी वोहळ मळाले ॥ गंगाजळ सहज]च ॥७६॥
जप क&रता पाप जाय 0नःशेष ॥ Rानाहू0न यान 2वशेष ॥ वणाहू0न मननास ॥ सतेजता सहज]च ॥७७॥ मननाहू0न 0नदयास ॥ याहू0न सा9ाकार समरस ॥ मग तो शव8प 0नदmष ॥ संशय नाह सव)था ॥७८॥ बहुला 0नदmष होऊन ॥ वणे झाल सव)पावन ॥ िजVहे ने क8 लागल शवकCत)न ॥ मग कैचे बंधन 0तयेसी ॥७९॥ वणे थोर पावन होते ॥ वणे या]च ज;मी म> ु ॥ नलगे तीथा)टण म बहुत ॥ वणे साथ)क सव)ह ॥८०॥ /यासी न मळे ससमागम वण ॥ याणे क8 जावे तीथा)टण ॥ नलगे अांगयोगसाधन ॥ करावे वण अयादरे ॥८१॥ योग याग त साधन ॥ नलगे काहच करावे जाण ॥ नव2वfा भy> पूण) ॥ वणे]च हाता येतसे ॥८२॥ चार वण) चार आम ॥ वणे]च पावन परम ॥ असो बहुलेसी संतसमागम ॥ सवाeहू0न थोर वाटे ॥८३॥ गु8ची सेवा अखंड कर ॥ यावर राहल गोकण)9ेJी ॥ जटाव?कलािजनधार ॥ तीथv कर 0नयनान ॥८४॥ सवाeगी भमलेपन ॥ कर पुzय_ा9धारण ॥ सव) Hा| सोडो0नया जाण ॥ गुसेवा केल 0तणे ॥८५॥ 0नय गोकण)लंगाचे दश)न ॥ गोकण)9ेJ पz ु यपावन ॥ तेथींचा महमा 2वशेष पण ू ) ॥ तत ृ ीयायायी वpण)ला ॥८६॥ वया0तकC0त)पु2वध)न ॥ बहुलेने 0त;ह दे ह जाळून ॥ ते]च भम अंगी चचू)न ॥ झालपावन शव8पी ॥८७॥ शंकरे 2वमान धाyडले ते काळी ॥ बहुला शवपदाHती नेल ॥ एवढ पापीण उ&रल ॥ चतुद)श लोक नवल क&रती ॥८८॥ सदाशवापढ ु े जाऊन ॥ बहुलेने केले बहुत तवन ॥ मग अंबेची तु0त क&रता पावन ॥ झाल Hस;न हमनगक;या ॥८९॥ jहणे इिQछत वर माग व&रत ॥ येर jहणे प0त पडला अधोगतीत ॥ कोठे आहे न कळे 0नित ॥ पावन करो0न आणी येथे ॥९०॥ मग ते IJजग/जननी ॥ अंतर पाहे 2वचा80न ॥ तो 2वंयाचळी 2पशाच होऊनी ॥ रडत हंडे पा2प ॥९१॥ मग बहुलेसी jहणे भवानी ॥ जाई सवे तंब ु र घेऊनी ॥ पतीस आणी 2वंया_हूनी ॥ वण करवी शवकथा ॥९२॥ मग गेल 2वंयाचळा ॥ तव 2पशाच न~न दे pखला ॥ धरो0न व9 ृ ासी बां]धला ॥ तुंबरे बळे करो0नया ॥९३॥ मग व?लकC काढून ॥ स|वर मेळवन ू ॥ आरं भले शवकCत)न ॥ ऐकता पशुप9ी उरती ॥९४॥ शवकCत)नरसराज ॥ तव ु रे माJा दे ता सतेज ॥ सावध झाला 2वदरु sज ॥ jहणे मज सोडा आता ॥९५॥ मग सोyडता]च धावोन ॥ ध&रले तुंवराचे चरण ॥ jहणे वामी ध;य ध;य ॥ केले पावन पा2पयाते ॥९६॥ ियेसी jहणे ध;य तू साचार ॥ केला माझा आिज उार ॥ मग तुवरे शवपंचा9र ॥ यासी मंJ उपदे शला ॥९७॥ याचा क&रता जप ॥ तव 2वमान आले सतेज8प ॥ 2वदरु झाला दVय8प ॥ ीसहत 2वमानी बैसला ॥९८॥ आpणल शवापाशी मरवत ॥ दोघेह शवचरणी लागत ॥ लवण जळी 2वरत ॥ तैसी मळत शव8पी ॥९९॥ जळी 2वराल जळगार नभी नाद 2वरे सवर ॥ तैसी बहुला आpण 2वदरु ॥ शवव8प जाहल ॥१००॥ /योती मळाल कपूर) ॥ गंगा सामावल सागर ॥ *+व8पी 0नधा)र ॥ 2वराल ऐoय होऊ0नया ॥१॥ शवमंJ शवकथावण ॥ शवद9ा _ा9धारण ॥ भमलेपने उरोन ॥ गेल tकती सं
या नाह ॥२॥
भमांत0ू न 0नघाला भमासरु ॥ शव_ोह परम पामर ॥ याचा कैसा केला उार ॥ ते च&रJ सांग कैसे ॥३॥ हे शवपुराणी कथा सुरस ॥ ोती ऐकावी सावकाश ॥ कैलासी असता महे श ॥ Hदोषकाळी एकदा ॥४॥ भम वकर घेऊन ॥ आंगी चचा) उमारमण ॥ तव एक खडा लागला तो शवे जाण ॥ भम ू ीवर ठे 2वला ॥५॥ नवल शवाचे च&रJ ॥ तेथे]च उप;न झाला असरु ॥ नाम ठे 2वले भमासरू ॥ उभा सदा कर जोडूनी ॥६॥ jहणे वष ृ भवजा सदाशवा ॥ मज काह सां]गजे सेवा ॥ शंभु jहणे मज 0नय येधवा ॥ ]चताभम आणो0न दे इजे ॥७॥ 0नय नूतन आणी भम ॥ हच सेवा कर उ^म ॥ ऐसी आRा होता परम ॥ भमासुर संतोषला ॥८॥ कम)भम ू ीस 0नय येवोन ॥ वसंध ु रा शोधी संपण ू ) ॥ जो शवभ>परायण ॥ लंगाच)न घडले /यासी ॥९॥ शवराJी सोमवार Hदोष ॥ सदा ऐके शवकCत)न सुरस ॥ याचे]च भम भवानीश ॥ अंगीकार आदरे ॥११०॥ जे का भ> अभेद Hेमळ ॥ यांQया मुंडांची कर माळ ॥ मशानी वैरा~य वाढे Hबळ ॥ jहणो0न दयाळ राहे तेथे ॥११॥ लोक मशानाहू0न घरा येती ॥ वैरा~य जाय 2वषयी जडे Hीती ॥ jहणो0न उमाव?लभे वती ॥ केल महामशानी ॥१२॥ पंचभूते त¨वांसहत ॥ 2पंड*+ांड जाळो0न समत ॥ सव) 0नरसू0न जे उरत ॥ वामसुख भम ते]च ॥१३॥ ते]च *+ानंदसुख सो//वळ ॥ ते भम चचv दयाळ ॥ तो अमूतम ) ूत) कृपाळ ॥ ष¢2वकाररहत जो ॥१४॥ अित जायते वध)ते 2वप&रणमते ॥ अप9ीयते 0नधन ष¢2वकार समत ॥ शव पर*+ शा,त ॥ 2वकाररहत 0न2व)कार जो ॥१५॥ जो षडगुणै,य)संप;न ॥ यशःीकC0त)2वRान ॥ औदाय) वैरा~य संपूण) ॥ ऐसे कोठे असेना ॥१६॥ आpणक ष]च;ह मंyडत ॥ ती ऐका सव)R पंyडत ॥ कत)ृ व 0नयंतृ व भो>ृव ॥ 2वभुव साG9व सव)Rव पै ॥१७॥ या ]च;ह मंyडत शु ॥ शंकर प&रपण ू ) *+ानंद ॥ मायाच4चाळक शु ॥ IJ2वधभेदरहत जो ॥१८॥ भ>र9णाथ) सगुण ॥ शंभु झाला चैत;यघन ॥ तेणे भमासुर 0नमन ू) ॥ धाyडला भम आणावया ॥१९॥ ऐसे 0नय आpणता ]चताभम ॥ असुर मातला मदे परम ॥ गो *ा+ण दे खे मनुLय उ^म ॥ jहणे संहा80नया टाकू हे ॥१२०॥ हे संहा80नया सकळ ॥ असरु ारा/य करावे सबळ ॥ जाऊ0नया 0नज)रमंडळ ॥ श4 कमलो[व िजंकावे ॥२१॥ 2वLणु आpण धूजट ) ॥ हे ह संहारावे शेवट ॥ IJभुवन िजंtक?यापाठi ॥ मीच इं_ होईन ॥२२॥ ऐसी मनी बांधोनी गाठi ॥ कैलासा गेला तो कपट ॥ jहणे ऐकतोस धूजट ) ॥ भम स ृ ी न मळे कोठे ॥२३॥ चार ल9 मनLु य योनी पाहे ॥ 0नय सवा ल9 घडामोड होये ॥ शो]धल सव) अवनी हे ॥ पर भम शु न मळे ]च ॥२४॥ ऐसी कपटभy> दावी परम ॥ jहणे माझा टळतो 0नयनेम ॥ तुज अपा)वे ]चताभम ॥ तर एक वम) सग ु म असे ॥२५॥ jहणे हरा पंचवदना ॥ 2व8पा9ा IJपुरQछे दना ॥ उमाव?लभा नागभूषणा ॥ वरHदान दे माते ॥२६॥ मज दे ई एक वर ॥ /याQया माथा ठे वीन कर ॥ तो भम Vहावा 0नधा)र ॥ काय) फार साधे येणे ॥२७॥ jहणो0न लोटांगण घालत ॥ इतुके माझे चालवी त ॥ 0नLकपट शव भोळानाथ ॥ वर fावया स झाला ॥२८॥
मग बोले हमनगराजकुमार ॥ हा न परम दरु ाचार ॥ यासी वर दे ता ध&रJी ॥ भम करल 0नधा)रे ॥२९॥ महाशaद करावयाची हौस ॥ तो पातला फा?गन ु मास ॥ आधीच वाटपा¢या चोरास ॥ 0नरोप दधला भभ ू ुजे ॥१३०॥ आधीच जारकमv रत ॥ यासी Hभुव दधले ीरा/यात ॥ कC मf2पयासी दावीत ॥ संदवन सा9ेपे ॥३१॥ मक)टासी मfपान ॥ यात झाले विृ कदं शन ॥ याहवर भत ू संचरले दाण ॥ मग अ;यो;य वते जेवी ॥३२॥ यालागी हा तामसी असुर ॥ यास न fावा कदा2प वर ॥ षडाय गजाय वीरभ_ ॥ नंदके,र हे ]च सांगे ॥३३॥ परम भोळा शंकर ॥ आमचे लेक8 भमासुर ॥ यासी fावा अगय वर ॥ तो अ;यJ रहाट न करच ॥३४॥ jहणे बाळका तज ु दधला वर ॥ ऐसे ऐकत]च असरु ॥ उडे नाचे आनंदे थोर ॥ IJभव ु नामाजी न समाये ॥३५॥ मृ युलोकासी आला सवर ॥ मग करत चालला संहार ॥ संत भ> गो 2वH ॥ शोधन ू भम करतसे ॥३६॥ मतकC हत ठे 2वता तकाळ ॥ भम होय न लगे वेळ ॥ ऋ2षच4 शोधू0न सकळ ॥ भम कर एकदां]च ॥३७॥ छप;न दे श शोधीत ॥ चमस ू हत भभ ू ज ु समत ॥ भम कर 9णात थोर अनथ) ओढवला ॥३८॥ कुटुंबासहत *ा+ण ॥ ]ग&र2ववर बैसती लपोन ॥ प ृ वी उवस संपूण) ॥ बाहे र कोण न tफरे ]च ॥३९॥ जैसा येनप9ी अकमात ॥ प9ी धरोन संहारत ॥ तैसा अंत&र9 येवो0न व&रत ॥ मतकC हतपश) कर ॥१४०॥ महायोा रणपंyडत समर िजंकC कृतांत ॥ पर भमासरु ापढ ु े बलहत ॥ काहच न चले य> ु C या ॥४१॥ जैसा पाखांडी खळ तवता ॥ तो नावरे बहुता पंyडता ॥ तैसी या असुरापुढे पाहता ॥ न चले युy> कवणाची ॥४२॥ असुर क&रतो 0नय संहार ॥ शवासी न कळे समाचार ॥ भम नेऊ0न दे सवर ॥ महान¡ होय तेथ ॥४३॥ सवे]च ये मृ यल ु ोका ॥ मनी ध&रला ऐसा आवाका ॥ IJदशांसहत शचीनायका ॥ भम करावे यावर ॥४४॥ मग कमलो[व कमलाकर ॥ शेवट भम करावा गंगाधर ॥ उमा IJभुवनांत सुंदर ॥ हरो0न यावी व ृ ाची ॥४५॥ प ृ वी पडल उsस ॥ मळा?या Hजा ऋ2ष आसमास ॥ सवाeचे भय पावले मानस ॥ पुहुतास शरण आले ॥४६॥ मग मघवा सकळांसहत ॥ पYजाH0त गाहा)णे सांगत ॥ तो jहणे 9ीरािaधजामात ॥ यास सांगू चला आता ॥४७॥ अ9ज नाम इं_यRान ॥ ते /याने केले आधी दमन ॥ jहणो0न अधो9ज नाम यालागन ू ॥ अतीं_य_ा तो ॥४८॥ ऐसा जो अधो9ज ॥ जवळी केला वैकंु ठराज ॥ गाहा)णे सांगती Hजा sज ॥ भमासुराचे समत ॥४९॥ मग समतासहत नारायण ॥ शवाजवळी सांगे वत)मान ॥ भमासरु े जाळून ॥ भम केले सव)ह ॥५०॥ उरलो आjह समत ॥ इतुoयांचाह करल अंत ॥ सदाशवा तुझाह Hांत बरा न दसे आjहांते ॥५१॥ है मवती कर जतन ॥ ऐको0न हासला भाललोचन ॥ jहणे भमासुरासी मरण ॥ जवळ आले यावर ॥५२॥ तj ु ह जावे वथाना सवर ॥ ऐसे बोले जो कपूर) गौर ॥ तो अकमात आला असरु ॥ भम घेऊन तेधवा ॥५३॥ आपुले गाहा)णे आpणले येथ ॥ मळाले ते दे pखले समत ॥ असुर मान तुकावीत ॥ सर¢याऐसी तयांवर ॥५४॥
jहणे जे आले येथ ॥ उfा भम करन समत ॥ मग 4ोधे बोले उमानाथ ॥ भमासरु ासी तेधवा ॥५५॥ अरे तू अधम असुर ॥ केला प ृ वीचा संहार ॥ तुज आjह दधला वर ॥ प&रणाम याचा बरा केला ॥५६॥ असुर 4ोधे बोले ते समयी ॥ तुझी सुंदर दारा मज दे ई ॥ नातर तव मतकC लवलाह ॥ हत आता]च ठे 2वतो ॥५७॥ भवानी उठो0न गेल सदनात ॥ असरु @ीवा तक ु ावीत ॥ शवाQया माथा ठे वो0न हत ॥ तज ु नेईन 9णाधq ॥५८॥ शवमतकC ठे वावया कर ॥ वेगे धा2व;नला भमासुर ॥ Hजा आpण ऋषी,र ॥ पळू लागले दशदशा ॥५९॥ जो भ>जनभवभंग ॥ मायालाघवी उमारं ग ॥ पळता झाला सवेग ॥ घोरांदर वन घेतले ॥१६०॥ पाठi लागला भमासरु ॥ jहणे जोगा¢या उभा धर धीर ॥ आिज तझ ु ा करन संहार ॥ र9ा लावीन अंगासी ॥६१॥ वेदशाा न कळे पार ॥ मायाच4चाळक अगोचर ॥ यासी पामर भमसुर ॥ धरन jहणे 0नजबळे ॥६२॥ जो *+ादक दे वांचे यान ॥ सनकादकांचे दे वताच)न ॥ यासी भमासुर आपण ॥ धरन jहणे पुषाथq ॥६३॥ यासी वाटे धरन मी आता ॥ दसे जवळी पर नाटोपे सव)था ॥ ऐसा कोटवषq धावता ॥ न लगे हाता सवq,र ॥६४॥ उणेपुरे शaद बोलत ॥ शaदा नातड ु े ]ग&रजाकांत ॥ तक) कुतक) क&रता बहुत ॥ हाक फोyडता नातड ु े ॥६५॥ वेदशाांचा तक) चाचरे ॥ घोtकता शाR झाले jहातारे ॥ सकळ 2वfा घेता एकसरे ॥ मदनांतक नाटोपे ॥६६॥ जे Hेमळ शु भा2वक ॥ यांचा 2वकला कैलासनायक ॥ उमेसहत यांचे घर दे ख ॥ वास कर सव)दा ॥६७॥ तप बल 2वfा धन ॥ या बळे ध8 jहणता ते मूख) पूण) ॥ क?पकोट ज;ममरण ॥ tफरता गpणत न होय ॥६८॥ असो अहं कारे भमासुर ॥ धावता नाटोपे शंकर ॥ इकडे भवानी इंदरावर बंधु आपुला तवी तेVहा ॥६९॥ jहणे कमलो[वजनका कमलनयना ॥ कमलनाभा मरु मद) ना ॥ कमलधारका कमलशयना ॥ कमलाभरणा कमला2Hया ॥१७०॥ जगsं fा जग:Vयापका ॥ जनजराज;ममोचका ॥ जनाद) ना जगर9का ॥ जगद ु ारा जलािaधशयना ॥७१॥ ऐसे ऐकता माधव मोहनी8प धरो0न अभनव ॥ शवमनरं जना केशवा ॥ आडवा आला असुराते ॥७२॥ शव ;य@ोध होऊ0न दे ख ॥ द8 ु न पाहता झाला कौतक ु ॥ मोहनी दे खता असरु 0नःशंक ॥ भल ु ो0न गेला तेधवा ॥७३॥ 2वमानी पहाती समत दे व ॥ jहणती हे कैचे 8प अभनव ॥ अना0यकांचे भैरव ॥ चरणांगk ु ी न तुळे]च ॥७४॥ नृ य करत मोहनी ॥ असुर त;मय झाला दे खोनी ॥ jहणे ललने तुजव8नी ॥ कमला अपणा) ओवाळजे ॥७५॥ तझ ु े दे खत वदन ॥ वाटे ओवाळू0न सांडावा Hाण ॥ तव ु ा नयनकटा9बाणेक8न ॥ मनमग ृ माझा 2वं]धला ॥७६॥ तुझे पदकमळ जेथे उमटले ॥ तेथे सुवास यावया वसंत लोळे ॥ तुवा पसरो0न ंग ृ ारजाळे ॥ आकळले ]च^मीना ॥७७॥ मज माळ घाल सवर ॥ तुझे दाय करन 0नरं तर ॥ मायावेषधार मुरहर ॥ हायवदने बोलतसे ॥७८॥ jहणे मी तज ु वरन व&रत पैल तो ;य@ोधत दसत ॥ माझे यात आहे आराय दै वत ॥ नवस तेथे केला jया ॥७९॥ ल~नाआधी प0तसहत ॥ तेथे करावे गायन नृ य ॥ पर मी जेथे ठे वीन हत ॥ तुवा तेथे]च ठे वावा ॥१८०॥
मी जे दावीन हावभाव ॥ तह ू तैसेच दावी सव) ॥ तेथे अणम ु ाJ उणे पडता दे व ॥ 9ोभेल मग तज ु वर ॥८१॥ महाखडतर माझे दै वत ॥ सकळ *+ांड जाळील 9णात ॥ असुर 0तयेसी अवय jहणत ॥ सांगसी तैसा वतqन मी ॥८२॥ ऐसा भुलवू0न तयासी ॥ आpणला तो वटQछायेसी ॥ मग नमू0न दै वतासी ॥ आरं भी नृ य मोहनी ॥८३॥ मोहनी नृ य करत ॥ अना0यका तटथ पाहत ॥ tक;नर गंधव) तेथ ॥ गायन ऐकता भल ु ले ॥८४॥ दे व सव) षपद होऊनी ॥ सुवासा 0तQया वेधन ू ी ॥ गु|8पे गुंजारव क&रती वनी ॥ प&र ते कामनी कोणानेणवे ॥८५॥ 0तचे सुवर ऐकता गायन ॥ 2व]धकुरं ग गेला भुलोन ॥ कंु भनी सोडू0न करावया वण ॥ क_त ू नय येऊ पाहे ॥८६॥ मोहनी जेथे ठे वी हत ॥ असरु ह तैसेच करत ॥ आपल ु े मतकC ठे वीत ॥ आमकर मोहनी ॥८७॥ मग असुरेह शर हात ॥ ठे 2वता भम झाला तेथ ॥ मोहनी8प यागू0न भगवंत ॥ चतभ ) जाहला ॥८८॥ ु ुज वट8प सोडो0न दे ख ॥ Hगट झाला तेथे मदनांतक ॥ ह&रहर भेटले झाले एक ॥ दे व वष)ती सम ु नमाळा ॥८९॥ मोहनी8प जेVहा ध&रले ॥ पाहो0न शवाचे वीय) _वले ॥ भम ू ीवर पडता अभाग झाले ॥ अभैरव अवतार ते ॥१९०॥ असतांग चंड 4ोध ॥ उ;म^ कपाल भीषण Hस ॥ संहारभैरव आठवा सुस ॥ अंशावतार शवाचे ॥९१॥ भमासुर व]धला हे मात ॥ Hगटता Jैलोoय आनंदभ&रत ॥ हत धरो0न रमाउमानाथ ॥ येते झाले कैलासा ॥९२॥ अंIबका ताकाळ Hगटोन ॥ कर ह&रहराते वंदन ॥ दोनी म0ू त) बैसवन ू ॥ कर पज ू न है मवती ॥९३॥ ह&रहर नारायण नागभूषण ॥ शव सीताव?लभ नाम सगुण ॥ पंचवदन प;नगशयन ॥ कपूर) गौर कमलो[व2पता ॥९४॥ 2पनाकपाpण पीतांबरधर ॥ नीलकंठ नीरदवण)शरर ॥ वंद ु र ॥ गोवाहन हर गो2वंद ॥९५॥ ृ ारकप0त वंद ृ ावनासी मधह चं_शेखर शंखच4धर ॥ 2व,नाथ 2व,ंभर ॥ कपालनेJ कमनीयगाJ ॥ लला 2व]चJ दोघांची ॥९६॥ मुरहर मायाम?लहर ॥ Vयालभूषण मोहहता) ीधर ॥ अंधक मद) न अघबकहर ॥ असुरमद) न दोघेह ॥९७॥ से,र संधुजावर ॥ 0नःसार 0नरहं कार ॥ नगतनयावर नंदtकशोर ॥ ईशान ई,र इंदरापती ॥९८॥ 9ारवण)तनु 9ीरािaधशयन ॥ एक *+ादवंf एक *+ानंदपण ू ) ॥ या दोघांसी पज ू ोन ॥ आनंदमय जगदं बा ॥९९॥ आता ोते सावधान ॥ पुढे सुरसकथा अमत ृ ाहून ॥ वीरभ_ज;म शवपाव)तील~न ॥ आpण षडाननज;म असे ॥२००॥ शवललामत ु ी भेटो येत ॥ या अयायी कैलासवैकंु ठनाथ ॥ एके ठायी मळाले ॥१॥ ृ @ंथ संहथ ॥ गौत)मी वधन तर ा संहथी भा2वक जन ॥ @ंथगौतमी क&रती नान ॥ अथ)जीवनी बड ु ी दे वोन ॥ अघमष)णी 0नम~न जे ॥२॥ ीधरवामी *+ानंद ॥ सुखावला तेथे]च Hस ॥ जेथे नाह भेदाभेद ॥ अ9य अभंग सव)दा ॥३॥ शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपुराण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत ोतेअखंड ॥ sादशायाय गोड हा ॥२०४॥ इ0त sादशोऽयायः ॥१२॥ ॥ीसांबसदाशवाप)णमत॥ ु
ीशवललामत ृ – अयाय तेरावा अयाय तेरावा ीगणेशाय नमः ॥ जो स- ु *+ानंद ॥ अपणा)ªदयाaजमलंद ॥ मरा&र गजायजनक Hस ॥ चरणार2वंद नमू याचे ॥१॥ कंदपरु ाणी सत ू ॥ शौनकादकांH0त सांगत ॥ Jतोयग ु ी अ[त ु ॥ कथा एक वत)ल ॥२॥ द9Hजाप0त प2वJ ॥ आरं भता झाला महासJ ॥ 0नंदो0न वामी IJनेJ ॥ सव) 0नज)र बोला2वले ॥३॥ जगदामा सदाशव ॥ जयासी वंदती पYज रमाधव ॥ आjनाय आpण वासव ॥ त2वती /यासी सव)दा ॥४॥ शवमहमा नेणो0न अ[त ु माळा अप2वJ बहुत ॥ गळा घालत कैसा हा ॥५॥ ु ॥ दवस0नशी द9 0नंदत ॥ नरमंड कर ओले गजचम) Hावरण ॥ न कंटाळे दग e ीने मन ॥ भ9ा मागे नरकपाळ घेऊन ॥ वसे मशानी सव)दा ॥६॥ ु ध ]चताभम अंगी च]च)ले ॥ 2वखार ठायी ठायी वे2ले ॥ b 0ततुके अं]गका&रले ॥ सवे पाळे भूतांचे ॥७॥ अभ_ 0ततक ु े अं]गका&रले ॥ यासी कोण jहणतील भले ॥ /यासी जे यो~य नाह बोलले ॥ ते द?हे येणे सव)वे ॥८॥ यासी दे व jहणेल कोण ॥ 4ोधे संत| अनुदन ॥ तत ृ ीय नेJी Hळया~न ॥ वाटे IJभुवन जाळील ॥९॥ मतकC वाहे सदा पाणी ॥ नाचत जाऊन 0नजकCत)नी ॥ भ> दे खता नयनी ॥ बैसे अवघे दे वो0न ॥१०॥ दै यांसी दे वो0नया वर ॥ येणे]च माज2वले अपार ॥ न कळे यासी लहान थोर ॥ वाहन ढोर तयाचे ॥११॥ शव0नंदा करावया कारण ॥ एकदा द9 गेला कैलासालागन ू ॥ शवे नाह दधले अयुथान ॥ तेणे दःु खे 9ोभला ॥१२॥ ऐसा द9 शवासी 0नंद ॥ यRी न पूजी 2वभाग नेद ॥ पुरल आयुLयाची अवघी ॥ तरच हे बु2 उपजल ॥१३॥ शवभजन न कर जो प0तत ॥ यावर 2वन पडती असं
यात ॥ याग जप तप दान Vयथ) ॥ उमानाथ नावडे जया ॥१४॥ जेणे 0नंदला शवदयाळ ॥ परम 0नद) य तो दज ) खळ ॥ मनुLयांमाजी तो चांडाळ ॥ याचा 2वटाळ न Vहावा ॥१५॥ ु न असो द9क;या दा9ायणी ॥ कैलासी वाट पाहे भवानी ॥ jहणे याग मांyडला 2पतस ृ दनी ॥ मज बोलावू नये का ॥१६॥ अपणा) jहणे IJनेJा ॥ मी जाईन 2पयाQया सJा ॥ तेणे सव) क;या पंचव4ा ॥ स;मानेसी बोला2व?या ॥१७॥ मज 2वसरला काय jहणो0न ॥ तर मी तेथवर जाईन ॥ यावर बोले भाललोचन ॥ मड ृ ानीH0त तेधवा ॥१८॥ jहणे मग ृ लोचने ऐक गौर ॥ पYजजनकसहोदर ॥ लावzयामत ृ स&रते अवधार ॥ कदाह तेथे न जावे ॥१९॥ तव 2पता 0नंदक कुटल ॥ मम sे षी दज ) खळ ॥ तू जाता]च ताकाळ ॥ अपमानील शुभानने ॥२०॥ ु न /याQया अंतर नाह Hीती ॥ याचे वदन न पहावे क?पांती ॥ ऐसे gयंबक बोले अंIबकेHती ॥ नारद तेथे पातला ॥२१॥ jहणे 2पतस ू ॥ न पहावा कदाह मान ॥ नंदवर आ8ढोन ॥ दा9ायणी चालल ॥२२॥ ृ दना जावयालागन सवे घेतले भूतगण ॥ मनोवेगे पातल द9सदन ॥ तव मंडप शोभायमान ॥ ऋषी सुरवर भरला असे ॥२३॥ आपुला?या पू/यथानी ॥ दे व बैस2वले स;मानेक8नी ॥ एक सदाशव वेगळा क8नी ॥ पूजीले ऋ2ष सुरवर ॥२४॥
जैसा उडुगणात मरवे अIJसत ु ॥ तैसा द9 मये 2वराजत ॥ शवsे षी परम अभ> ॥ कंु डी टाकCत अवदाने ॥२५॥ भवानी जवळी आल ते वेळे ॥ दे खो0न सुरवर आनंदले ॥ पर द9ाचे धुरे डोळे भरले ॥ क;येकडे न पाहे ]च ॥२६॥ नंदव80न उत8नी ॥ 2पतयासमीप आल भवानी ॥ द9 मुख मुरडोनी ॥ घाल @ंथी bम ू ंडळा ॥२७॥ जग;माता गण ु 0नधान ॥ ;याहाळू0न पाहे 2पतव ृ चन ॥ jहणे धरु े भरले नयन ॥ jहणो0न न पाहे मजकडे ॥२८॥ सकळ भ]गनींचा स;मान बहुत ॥ दा9ायणी तेVहा दे खत ॥ जननीकडे 2वलोकCत ॥ तेह न पाहे 0तयेते ॥२९॥ मनात द9 भावीत ॥ ईस कोणे बोला2वले येथ ॥ क;या आpण जामात ॥ ी मज नावडती ॥३०॥ आदमाया Hवण82पणी ॥ अनंत*+ांडांची वामणी ॥ 0तचा अपमान दे खो0न ॥ याले सकळ सरु वर ॥३१॥ jहणती द9 भुलला यथाथ) ॥ हे *+ांड जाळील 0नमषांत ॥ अपमान दे खो0न उमा तेथ ॥ 4ोधे संत| जाहल ॥३२॥ Hळयवीज प ृ वीवर पडत ॥ तैसी उडी घातल कंु डात ॥ उवvमंडळ डळमळत ॥ होय कं2पत भोगीं_ ॥३३॥ वैकंु ठ कैलास डळमळी ॥ कमळभवांडी हाक वाजल ॥ कृतांत काप चळचळी ॥ jहणे बड ु ाल स2ृ आता ॥३४॥ हाक घेवोनी शवगण ॥ गेले शवापाशी धावोन ॥ सांगती सव) वत)मान ॥ जे जे जाहले द9गह ृ ॥३५॥ ऐकता 9ोभला उमाकांत ॥ जेवी महाHळयींचा कृतांत ॥ हाक दे वो0न अ[त ु ॥ जटा आपटत आवेशे ॥३६॥ तो अकमात वीरभ_ ॥ Hगटला तेथे Hळय_ ॥ वाटे Hलयाि~न आpण sादश मJ ॥ एकJ होवो0न Hगटले ॥३७॥ वाटे या]चया तेजांत ॥ चं_सूय) बुचक®या दे त ॥ आकाश असे आसुडत ॥ सडा होत न9Jांचा ॥३८॥ कंु भनी बड ु ाल दे ख ॥ चतुद)श लोकC गाजल हाक ॥ द9गह ृ बलाहक ॥ र>वषा)व करतसे ॥३९॥ अव]चत उकलल G9ती ॥ दवसा दवाभीते बोभाती ॥ द9अंगीची सव) श>C ॥ 0नघोनी गेल तेधवा ॥४०॥ इकडे वीरभ_ शवतवन ॥ करो0न 0नघाला 4ोधायमान ॥ एकवीस पYे दळ घेऊन ॥ मनोवेगे धां2व;नला ॥४१॥ साठ कोट गण घेऊन ॥ मागू0न धां2व;नला अपणा)जीवन ॥ पुढे शवपुJ धावोन ॥
याती केल द9यागी ॥४२॥ वारणच4 असंभाVय ॥ यावर एकला लोटे कंठiरव ॥ कC 2वनायके घेतल धाव ॥ अपार अह पाहोनी ॥४३॥ आला दे खो0न वीरभ_ ॥ पळो लागले दे व सम@ ॥ अवदाने सांडो0न सवर ॥ ऋिवज पळाले तेथो0नया ॥४४॥ आकांतला IJलोक ॥ Hळयकाळींचा पावक ॥ दम ु दु मला *+ांडगोळक ॥ श4ाददे व कापती ॥४५॥ एक मलमJ ू भये 2वसिज)ती ॥ धोJे गळाल नेणती G9ती ॥ कुoकुट8पे रोहणीपती ॥ पळता झाला तेधवा ॥४६॥ शखी होवो0नया शखी ॥ पळता झाला एकाएकC ॥ यम आपुले व8प झाकC ॥ बकवेष घेवो0नया ॥४७॥ नैऋयप0त होय काक ॥ शशक होय रसनायक ॥ कपोत होवो0नया अक) ॥ पळता झाला तेधवा ॥४८॥ कCर होवो0न वJ ृ ार ॥ पळता भय वाटे अंतर ॥ नाना पG98पे झडकर ॥ नव@ह पळाले ॥४९॥ मं]धयावर वीज पडत ॥ द9ावर तेवी अकमात ॥ महावीर शवसुत ॥ वीरभ_ पातला ॥५०॥
ष¢बाहु वीर दै दयमान ॥ असलता खेटक धनLु य बाण ॥ IJशूळ डम8 शोभायमान ॥ सायध ु ऐसा Hगटला ॥५१॥ पूषाचे पाyडले दात ॥ भगदे वाचे नेJ फोडीत ॥ खांड मशा उपडीत ॥ ऋिवजांQया तेधवा ॥५२॥ चरणी ध80न आपटले ॥ बहुतांचे चरण मोyडले ॥ tकयेकांचे Hाण गेले ॥ वीरभ_ दे खता ॥५३॥ माग0ू न पातला शंकर ॥ तेणे द9पत ृ ना मा&रल सवर ॥ कंु डमंडप सम@ ॥ 2ववंस0ू न जाळला ॥५४॥ दे खो0नया 2व8पा9 ॥ भयभीत झाला द9 ॥ पYज आpण सहा9 ॥ पूवvच तेथो0न पळाले ॥५५॥ वीरभ_ jहणे शतमूखा) द9ा ॥ वा 0नंदले कैसे 2व8पा9ा ॥ तुज लावीन आता श9ा ॥ शवsे 2षया पाहे पा ॥५६॥ 2वfु Hाय असलता ती ॥ ऊव)हते महावीर ॥ छे दता झाला द9शर ॥ Hळय थोर जाहला ॥५७॥ द9शर गगनी उसळले ॥ वीरभ_े पायातळी रगyडले ॥ मग उमाधवापाशी ते वेळे ॥ दे व पातले चहूकडोनी ॥५८॥ सकळ सुरांसहत कमळासन ॥ करत उमाव?लभाचे तवन ॥ jहणे वष ृ भवजा कृपा क8न ॥ द9ालागी उठवी ॥५९॥ संतोषो0न कपूर) गौर ॥ jहणे आणो0न लावा द9ाचे शर ॥ पर ते नेद वीरभ_ ॥ पायातळी रगyडले ॥६०॥ jहणे शवsे षी दरु ाचार ॥ याचा करन ऐसा संहार ॥ जो शवनाम न घे अप2वJ ॥ िजVहा छे दन तयाची ॥६१॥ जो न कर शवाच)न ॥ याचे हत चरण छे दन ॥ जो न पाहे शवथान ॥ याचे नयन फोडीन मी ॥६२॥ 2वLणु थोर शव लहान ॥ हर 2वशेष 2वLणु सान ॥ ऐसे jहणे जो खळ दज ) ॥ संहारन तयाते ॥६३॥ ु न सव)था नेद मी द9शर ॥ काय क&रतील 2व]धह&रहर ॥ मग मेषशर सवर ॥ द9ालागी ला2वले ॥६४॥ सजीव करो0नया द9 ॥ तीथा)टन गेला 2व8पा9 ॥ sादश वषq 0नरपे9 ॥ सेवीत वने उपवने ॥६५॥ महामशान जे आनंदवन ॥ तेथे शंकर राहला येऊन ॥ मग सह वषq संपण ू ) ॥ तपासनी बैसला ॥६६॥ पुढे हमाचलाचे उदर ॥ अवतरल IJपुरसुंदर ॥ शवआराधना 0नय कर ॥ हमाचळी सव)दा ॥६७॥ हमनगाची ी मेनका ॥ तीस पुJ झाला मैनाकपव)त दे खा ॥ पाव)ती क;या जगदं Iबका ॥ आदमाया अवतरल ॥६८॥ *+ांडमंडपामाझार ॥ िजची H0तमा नाह दस ू र ॥ कमळज;मा वJ ु ी करवेना ॥६९॥ ृ ार ॥ यांसह दज 0तचे वप पहावया ॥ येती सुर भुसुर मळो0नया ॥ िजचे व8प वणा)वया ॥ सहवदना शy> नVहे ॥७०॥ मग ु ी न तुळे िजQया ॥७१॥ ृ मीन क?हार खंजन ॥ कुरवंडी करावे नेJांव8न ॥ अना0यकांचे सदय) पूण) ॥ चरणांगk आकण)नेJ 0नम)ळ मख ु ाaज ॥ दे खो0न लि/जत होय sजराज ॥ कंठiरव दे खो0न िजचा माज ॥ मख ु न दावी मनLु या ॥७२॥ परम सुकुमार घनयामवणv ॥ ओ0तल इं_नीळ गाळुनी ॥ दं ततेज पडता मेदनी ॥ पाषाण महामणी पै होती ॥७३॥ आदमाया Hणव82पणी ॥ ते झाल हमनगनंदनी ॥ अनंतश>Cंची वामणी ॥ वेदपुराणी वंf जे ॥७४॥ कोयानक ु ोट मीनकेतन ॥ सांडणी करावी नखांव8न ॥ आंगींचा सव ु ास संपण ू ) ॥ *+ांड फोडोन वर जाय ॥७५॥ *+ाददे व मुळीहूनी ॥ गभv पाळी बाळे 0त;ह ॥ बोलता Hकाश पडे सदनी ॥ 0नराळवणv कोमलांगी ॥७६॥
सहज बोलता G9ती ॥ वाटे रwराशी 2वखरु ती ॥ पदम_ ु ा जेथे उमटती ॥ कमळे उठती दVय तेथे ॥७७॥ या सुवासासी वेधो0न वसंत ॥ भोवता गडबडा लोळत ॥ केवळ कनकलता अ[त ु ॥ कैलासाहुनी उतरल ॥७८॥ नंदसहत IJपुरार ॥ येवो0न हमाचळी तप कर ॥ शवदश)ना झडकर ॥ हमनग येता जाहला ॥७९॥ घालो0नया लोटांगण ॥ करत तेVहा बहुत तवन ॥ यावर पाव)ती येऊन ॥ करत भजन शवाचे ॥८०॥ साठ सह लावzयखाणी ॥ सवे सवे सpखया जैशा प0Yणी ॥ तयांसहत गजायजननी ॥ सेवा कर शवाची ॥८१॥ sार सुरभीपुJ र9ण ॥ यानथ सदा पंचवदन ॥ ला2वले पंचदशलोचन ॥ सदा 0नम~न व8पी ॥८२॥ तारकासरु ाचे पJ ु 0तघेजण ॥ तारका9 2वf; ु माल कमललोचन ॥ 0तह घोर तप आचरोन ॥ उमारमण अ]च)ला ॥८३॥ सहदळकमळे क8न ॥ IJवग) पूिजती IJनयन ॥ सहांत एक ;यन ू ॥ कमळ झाले एकदा ॥८४॥ 0तघेह काढू0न नेJकमळे ॥ शवाच)न क&रते झाले ॥ मागुती एक ;यन ू आले ॥ मग वशरकमळे अ2प)ल ॥८५॥ Hस;न होवो0न IJनेJ ॥ 0तघे उठ2वले तारकापJ ु ॥ 0तघांसी दधले अपेG9त वर ॥ झाले अ0नवार IJभव ु नी ॥८६॥ 0तघांसी चतम ु ु)ख Hस;न होऊ0न ॥ IJपुरे दधल अंत&र9गमनी ॥ दVय सह वषq पाहता शोधोनी ॥ 0नमषाधq एक होती ॥८७॥ इतुoयात जो धनध ु र) ॥ मारल लय साधु0न शर ॥ IJपुरांसहत संहार ॥ तम ु चा करल 0नधा)रे ॥८८॥ यावर या 0तघाजणी ॥ IJभव ु न Jासले बळे क8नी ॥ दे व पळ2वले वथानाहूनी ॥ पीyडल धरणी बहु पापे ॥८९॥ मग दे व ऋ2ष सकळ मळोन ॥ वैकंु ठपतीस गेले शरण ॥ गडवज सवाeसी घेऊन ॥ शवापाशी पातला ॥९०॥ क&रता अ[त ु तवन ॥ परम संतोषला पंचवदन ॥ jहणे मी झालो Hस;न ॥ मागा वरदान अपेG9त ॥९१॥ jहणती IJपरु े पीyडले बहुत ॥ दे व ऋ2ष झाले पदQयत ु ॥ शव jहणे पाहजे रथ ॥ IJपरु मद) नाकारणे ॥९२॥ तव दे व बोलती समत ॥ आjह सजो0न दे तो दVय रथ ॥ मग कंु भनी यंदन होत ॥ च4े 0नित शशमJ ॥९३॥ मंदर]गर अ9 होत ॥ तंभ झाले चार पुषाथ) ॥ चार वेद तुरंग बळवंत ॥ मू0त)मंत पै झाले ॥९४॥ सारथी 2व]धहोत सवर ॥ ला2वले शाांचे वा~दोर ॥ परु ाणे तटबंध साचार ॥ उपपरु ाणे pखळे बहु ॥९५॥ कनका_ धनुLय थोर ॥ धनु/या) होत भोगीं_ ॥ वैकंु ठiचा सुकुमार ॥ झाला शर तेजवी ॥९६॥ रथी चढता उमानाथ ॥ रसातळी चालला रथ ॥ कोणासी न उपडे 0नित ॥ मग नंद काढत ंग ृ ाने ॥९७॥ मग यंदनी एक चरण ॥ दज ु ा नंदवर ठे वन ू ॥ अपार य ु क8न ॥ IJपरु दळे संहा&रल ॥९८॥ होता युाचे घनच4 ॥ वीरभ_े संहा&रले असुर ॥ प&र अमत ृ कंु डे सम@ ॥ दै यांकए असती पै ॥९९॥ अमत ु 2वल ॥१००॥ ृ शं2पता अमत ॥ सजीव होती सवे]च दै य ॥ शवे मेघा घालू0न समत ॥ अमत ृ कंु डे बड अंतराळी IJपरु े bमती ॥ ल9 साधी मड ृ ानीपती ॥ दVय सह वषq झाल ये]च रती ॥ न लागती पाती कदा2प ॥१॥ आंगी लोटला धम)पूर ॥ ते हे भीमरथ गंगा थोर ॥ नेJींचे जलIबंद ु पडता अपार ॥ _ा9 तेथे जाहले ॥२॥
दै यिया प0तता थोर ॥ तेणे असरु ांसी जय अपार ॥ मग बौ8पे ीकरधर ॥ दै यियांत Hवेशला ॥३॥ वेदबा अप2वJ ॥ Hगट केले चावा)कशा ॥ प0तताधम) मोडो0न सम@ ॥ Vयभचारकमq कर2वल ॥४॥ तेणे दै यांसी झाले अक?याण ॥ तव इकडे शवे लय साधन ू ॥ धनुLयी योिजला 2वLणुबाण ॥ पाशुपता थापन ु ी ॥५॥ उगवले सह मातeड ॥ तैसे अ चालले Hचंड ॥ कC उभा&रला कालदं ड ॥ संहारावया 2व,ाते ॥६॥ कC Hळया~नीची शखा सबळ ॥ कC कृतांताची िजVहा तेजाळ ॥ कC ते Hळयमेघांतील ॥ मु
य चपळा 0नवyडल ॥७॥ कC स|कोटमंJतेज पाह ॥ एकवटले या अाठायी ॥ दे व दै य भयभीत ªदयी ॥ jहणती क?पा;त मांyडला ॥८॥ ;याससहत जपो0न मंJ ॥ सोडो0न दधले दVया ॥ नवखंडधरणी आpण अंबर ॥ तडाडले ते काळी ॥९॥ सह 2वजा कडकडती ॥ तैसी धा2व;नल अश>C ॥ भये Vया2पला स&रतापती ॥ आंग टाकू पहाती द~गज ॥११०॥ दे व 2वमाने पळ2वती ॥ ]गरकंदर असुर दडती ॥ एक मूQछ) ना येवो0न पडती ॥ उठती ना मागुते ॥११॥ या अे न लागता 9ण ॥ IJपरु े टाtकल जाळून ॥ यात तत ृ ीय नेJींचा Hळया~न ॥ सा झाला तयाते ॥१२॥ ती;ह @ाम सेनेसहत ॥ IJपुरे भम झाल तेथ ॥ दे व शवतवन करत ॥ चरण धरत सHेमे ॥१३॥ यावर IJपुर2पता तारकासुर ॥ तेणे Hळय मांyडला थोर ॥ दे व पळ2वले सम@ ॥ चं_ सूय) ध80न नेले ॥१४॥ भागीरथी आद गंगा प2वJ ॥ ध80न नेत तारकासरु ॥ दे वांगना सम@ ॥ दासी करो0न ठे 2व?या ॥१५॥ *+ा 2वLणु शचीवर ॥ क&रती एकांती 2वचार ॥ jहणती शव उमा करावी एकJ ॥ होईल पुJ षzमुख ॥१६॥ याचे हते मरे ल तारकासुर ॥ मग बोलावू0न पंचशर ॥ jहणती तुवा जावो0न सवर ॥ शवपाव)तीऐoय कर ॥१७॥ हमाचळी तप कर Vयोमकेश ॥ म;मथा तू भल ु वी तयास ॥ मग रतीसहत कुसम ु ेश ॥ शवाजवळी पातला ॥१८॥ पाव)तीQया व8पात ॥ रती जेVहा Hवेशत ॥ वसंते वन समत ॥ ंग ृ ा&रले तेधवा ॥१९॥ शवाQया मानसी सतेज ॥ Hवेशला शफरवज ॥ पाखरे क&रती बहु गजबज ॥ शवयान 2व9े2पती ॥१२०॥ ते प9ी हाकावया नंदके,र ॥ गेला होता तेVहा दरू ॥ तो पाव)ती होवो0न कामातरु ॥ पाठiसी उभी म;मथाQया ॥२१॥ शवे उघyडले नयन ॥ तो पुढे दे pखला मीनकेतन ॥ jहणे माया तपासी केले 2वन ॥ मग भाललोचन उघyडला ॥२२॥ 0नघाला Hळयवै,ानर ॥ भम केला कुसम ु शर ॥ फा?गन ु ी पौpण)मा साचार ॥ काम जाळला ते दनी ॥२३॥ शवदत ू भत ू गण ॥ महाशaदे हाक दे ऊन ॥ मरगह ृ शaद उQचा8न ॥ नानापर उपहासती ॥२४॥ शवाची आRा तैपासन ू ॥ फा?गन ु मासी हुताशनी क8न ॥ जो हे त न पाळी पूण) ॥ अवदसा जाण या बाधी ॥२५॥ ऐसा संहा8न पंचशर ॥ 2वचार क80न पंचव4 ॥ तकाळ उठो0न कपूर) गौर ॥ गेला कैलाससदनासी ॥२६॥ रती शोक कर बहुत ॥ मग समाधान कर 0नज)रनाथ ॥ jहणे कृLणावतार तझ ु ा कांत ॥ िoमणीउदर अवतरे ल ॥२७॥ कमलासने क;येसी भो]गता ॥ कंदपा)सी शाप दधला होता ॥ कC शवीने त¨वता ॥ भम होसील कामा तू ॥२८॥
असो इकडे हमनगकुमार ॥ शवHा|ीलागी तप कर ॥ स|ऋ2ष Hा]थ)ती IJपरु ार ॥ वर क;या हमनगाची ॥२९॥ पाव)ती तप कर जे वनी ॥ शव तेथे गेला बटुवेष ध80न ॥ गायनाQया छं दे क8नी ॥ पुसे भवानीH0त तेVहा ॥१३०॥ कासया तप क&रसी येथ ॥ येर jहणे जो कैलासनाथ ॥ प0त Vहावा एतदथ) ॥ आचरे तप येथे मी ॥३१॥ बटु बोले ते अवसर ॥ तू तव हमनगराजकुमार ॥ शंकर केवळ भकार ॥ महा4ोधी दाण ॥३२॥ ओले गजचम) Hावरण ॥ शाद) ल ू चम) नेसला सप)भूषण ॥ वस2वले महामशान ॥ भूतगण सभोवते ॥३३॥ तर 2वLणु 2वलासी सगुण ॥ यासी वर तू ऐक वचन ॥ तुजयो~य पंचवदन ॥ वर नVहे सव)था ॥३४॥ ऐकता 9ोभल जग;माता ॥ jहणे शव0नंदका होय परता ॥ वदन न दाखवी मागत ु ा ॥ परम खळा sे 2षया ॥३५॥ शव0नंदक जो दरु ाचार ॥ याचा 2वटाळ न Vहावा साचार ॥ तुज श9ा करन 0नधा)र ॥ 2वH jहणो0न राहले ॥३६॥ दे खो0न दग ु qचा 0नधा)र ॥ व8प Hगट कर कपूर) गौर ॥ पाव)तीने क8न जयजयकार ॥ चरण ढ ध&रयेले ॥३७॥ शव jहणे ते समयी ॥ Hस;न झालो माग लवलाह ॥ अंIबका jहणे ठाव दे ई ॥ अधाeगी त ु या जगदाjया ॥३८॥ अवय jहणो0न IJपुरार ॥ कैलासासी गेला ते अवसर ॥ 2पतस ृ दना झडकर ॥ गेल तेVहा जगदं बा ॥३९॥ मग स|ऋ2ष ते वेळे ॥ शवे हमाचळा पाठ2वले ॥ हमनगे ते आदरे पूिजले ॥ षोडशोपचारे क80नया ॥१४०॥ अं धतीने येऊन ॥ भवानी पाहल अवलोकून ॥ jहणे शव आpण भवानी पण ू ) ॥ जोडा होय 0नधा)रे ॥४१॥ म;मथसंवसर चैJमासी ॥ ल~न नेमले शु अमीसी ॥ 0नय क80न स|ऋ2ष ॥ वथानासी पातले ॥४२॥ कधी होईल शवगौरल~न ॥ इिQछती *+d _ाद सुरगण ॥ तारकासुराचा तो Hाण ॥ शवपुJ घेईल कधी ॥४३॥ इकडे नंदसी पाठव0ू न ते वेळे ॥ सव) दे व शवे बोला2वले ॥ घेवो0न IJदशांचे पाळे ॥ पाकशासन पातला ॥४४॥ इंदरे सहत इंदरावर ॥ सा2वJीसहत चतुव4 ) ॥ अ¯यायशी सह ऋषी,र ॥ शLयांसहत 0नघाले ॥४५॥ स चारण ग ु क ॥ 2पतग ु क ॥ एकादश_ sादशाक) ॥ य9नायक पातला ॥४६॥ ृ ण म-ण वसअ आप? ु याला वाहनी बैसोन ॥ नव@ह अना0यका आदक8न ॥ tक;नर गंधव) सव)ह ॥४७॥ एवं सवाeसहत शंकर ॥ हमाचलासी आला सवर ॥ नगd _ येवो0न समोर ॥ पूजो0न नेत सकळाते ॥४८॥ दशसह योजने मंडप ॥ उभ2वला /याचे तेज अमूप ॥ सुवण)सदने दे दय ॥ जानवशासी दधल ॥४९॥ शवव8प पाहता समत ॥ वहा)डी होती 2विमत ॥ एक jहणती व ु ष अनाद ॥१५०॥ ृ बहुत ॥ परु ाणप हा आहे केवळ 0नगु)ण ॥ नवर वपे अ0त सगुण ॥ असो दे वकH0तkा क8न ॥ मूळ आला हमा_ ॥५१॥ आfंत अवघे साहय ॥ कमलो[व वये करत ॥ नव0नधी अ महासी राबत ॥ ;यून तेथे नसे काह ॥५२॥ असो नवरा मरवीत ॥ नेला आपु?या मंडपात ॥ मधप ु का)द पज ू ा2व]ध समत ॥ हमाचळ करतसे ॥५३॥ ल~नघटका आल जवळी ॥ तव ते ंग ृ ारसरोवरमराळी ॥ बाहे र आpणल हमनगबाळी ॥ उभी केल पटाआड ॥५४॥
ल~नघटका पाहे दनपती ॥ मंगळाके jहणे बह ु याह 0निती ॥ कमलासन jहणतसे ॥५५॥ ृ पती ॥ ॐपz असो यथा2व]ध संपूण) दोघा झाले पाpण@हण ॥ होमासी क&र0त HदG9ण ॥ शवश>C तेधवा ॥५६॥ इतुके याGRक झाले सव)ह ॥ पर नोवर कोणी दे pखल नाह ॥ HदG9णा क&रता ते समयी ॥ पदनख दे pखले 2वधीने ॥५७॥ कामे Vया2पला सय ) ामात ॥ पटपटा वीय)Iबंधु पडत ॥ साठiसह वालpख?य तेथ ॥ ज;मले 9ण न लागता ॥५८॥ ू ज अ;याय दे खो0न थोर ॥ मदनांतक कोपला अ0नवार ॥ *+याचे पाचवे शर ॥ छे दन ू टाtकले तेधवा ॥५९॥ झाला एक]च हाहाकार ॥ यावर वैकंु ठiचा सुकुमार ॥ समाधान कर अपार ॥ चतुव)4 नाम तैपासन ु ी ॥१६०॥ असो यथा2व]ध सोहळे ॥ चार दवस संपण ू ) जाहले ॥ सकळ दे व गौर2वले ॥ वालंकार हमनगे ॥६१॥ सवे पाव)ती घेऊनी ॥ कैलासा आला शूलपाणी ॥ यावर सव) दे व मळोनी ॥ Hा]थ)ते झाले 2व,नाथा ॥६२॥ खुंटल 2व,ाची उप^ी ॥ म;मथ उठवी उमापती ॥ मग तो मीनवज पुढती ॥ अनंग करो0न जीव2वला ॥६३॥ अंधकपJ ु तारकासरु ॥ तेणे पळ2वले दे व सम@ ॥ शवासी होईल कधी पJ ु ॥ दे व सम@ वां0छती ॥६४॥ चार यग ु ेपयeत ॥ शव उमा एकांती रमत ॥ पर नोहे वीय)पात ॥ नVहे सुत याक&रता ॥६५॥ तो तारकासुरे केला आकांत ॥ वग) जाळले समत ॥ दे वललना ध80न नेत ॥ दासी बहुत पै के?या ॥६६॥ दे व शवासी शरण जाती ॥ तव ती दोघे एकांती रमती ॥ दे व ऋ2ष बाहे र 0तkती ॥ Hवेश कोणा नVहे ]च ॥६७॥ मग अि~न आत पाठ2वला ॥ अतीतवेष तेणे ध&रला ॥ तो तत ृ ीय नेJी शवाQया राहला ॥ दे वी पाठ2वला मJ jहणोनी ॥६८॥ हाक फोडो0न भ9ा मागत ॥ शव पाव)तीस आRा2पत ॥ माझे वीय) धरो0न अ[त ु ॥ भ9ा दे ई अतीताते ॥६९॥ मग अमोघ वीय) ध8न ॥ अ~नीसी दे त अंIबका आणोन ॥ सांडले जेथे वीय) जाण ॥ रे तकूप झाला तो ॥१७०॥ तो]च पारा परम चंचळ ॥ न धरवे वीय) कोणा हाती तेजाळ असो कृशानने वीय) तकाळ ॥ Hाशन केले तेधवा ॥७१॥ अि~न झाला गरोदर ॥ परम लि/जत हंडत कांतार ॥ तो साह कृ2^का परम सुंदर ॥ ऋ2षप²या दे pख?या ॥७२॥ या गंगेत नान क8नी ॥ तापत बैस?या साहजणी ॥ तव अ~नीने गभ) काढू0न ॥ पोटात घातला साहंQया ॥७३॥ साहजणी झा?या गभ)णी ॥ परम आय) क&रती मनी ॥ मग ल/जेने गभ) काढू0न ॥ साहजणींनी या]गला ॥७४॥ साहंचे र> एक झाले ॥ दVय शरर तकाळ घडले ॥ सहा मुखे हत शोभले ॥ sादश सरळ तेजवी ॥७५॥ का0त)क मासी कृ2^कायोगी ॥ कुमार ज;मला महायोगी ॥ मयरू वाहन भम अंगी ॥ उपासत शवाते ॥७६॥ शवे 0नजपुJ जाणोनी ॥ नेवो0न ला2वला अपणा)तनी ॥ स| वषq मड ृ ानी ॥ लालन पालन कर याचे ॥७७॥ दे वांसी सांगे वै,ानर ॥ शवासी झाला कंद पुJ ॥ ऐकता दे व सम@ ॥ तारकावर चालले ॥७८॥ सेना जयाची बहा^र अ9ोहणी ॥ याचे नगर वेढती सध ु ापानी ॥ पत ृ नेसहत तेच 9णी ॥ तारकासरु बाहे र 0नघे ॥७९॥ इं_े वामीका0त)कापासी जाऊन ॥ सेना प0तव दधले संपूण) ॥ दVयरथी बैसवन ू ॥ अभषेtकला कुमार ॥१८०॥
इकडे तारका सरु सध ु ापानी ॥ य ु क&रती झोटधरणी ॥ दे व Jास2वले दै यांनी ॥ आले पळो0न कुमाराकडे ॥८१॥ कंदापुढे कर जोडून ॥ दे व क&रती अपार तवन ॥ र9ी तारकासुरापासन ू ॥ शवनंदन तोषला ॥८२॥ दे वांचा व^ ृ ांत जाणो0न सकळ ॥ कुमारे ध&रले 8प 2वशाळ ॥ तो तारकासुर धा2व;नला Hबळ ॥ शवकुमार ल9ुनी ॥८३॥ तेहतीस कोट सरु वत ॥ उभे वामीचे पाठi भार ॥ तारकाअंगी बळ अपार ॥ दशसह कंु जरांचे ॥८४॥ तारकासुर अ0नवार ॥ वषq सायकांचे संभार ॥ वामीचे पाठiसी सुर ॥ लपती सवर जाऊनी ॥८५॥ ल9ू0नया पाकशासन ॥ तारके शy> दधल सोडून ॥ Hळयचपळे सी मागे टाकून ॥ मनोवेगे चालल ॥८६॥ भयभीत श4 होऊन ॥ कर ह&रमरण कर जोडून ॥ jहणे हे इंदरामानसरं जन ॥ 0नवार येवो0न शy> हे ॥८७॥ *+ानंदा 2व,Vयापका ॥ दशावतारच&रJचाळका ॥ मधम ु ुरनरकांतका ॥ 0नवार Hळयश>C हे ॥८८॥ वैकंु ठiहू0न योगमाया ॥ हरने धाyडल लवलाा ॥ 0तणे ते श>C परतो0नया ॥ एकCकडे पाyडल ॥८९॥ यावर तारके बाणांचे परू ॥ वामीवर सोyडले अपार ॥ मख ु पसरो0न शवकुमार ॥ 0ततक ु े ]गळता जाहला ॥१९०॥ नाना शे अश>C ॥ तारके सोyड?या अ0नवारगती ॥ 0ततुoया ]गळ?या सहजिथती ॥ शासं
यावदनाने ॥९१॥ क?पांत_ासमान ॥ भयानक दसे मयूरवाहन ॥ तारके *+ा दधले सोडून ॥ तेह ]गळी अवलळे ॥९२॥ िजतक ु े शमंJ 0नवा)ण ॥ 0ततक ु े Hेरतसे चहूकडून ॥ Hळयकाळासम शवनंदन ॥ ]गळी 9ण न लागता ॥९३॥ मग 0नःश तारकासुर ॥ यंदनाहू0न उतरला सवर ॥ वामीवर धावे अ0नवार ॥ सौदामनीसा&रखा ॥९४॥ ऐसे दे खो0न षडानन ॥ कृतांता ऐसी हाक दे ऊन ॥ रथाखाल उत8न ॥ म?लयु आरं भले ॥९५॥ स|दवसपयeत ॥ य ु झाले परम अ[त ु ॥ तारकासरु अयंत ॥ जज)र केला आपटोनी ॥९६॥ पायी धरो0न अवलला ॥ च4ाकार भोवंyडला ॥ मग धरणीवर आपटला ॥ चूण) झाला म ृ टवत ॥९७॥ 0नघो0नया गेला Hाण ॥ दं द ु भ ु ी वाजवी शचीरमण ॥ पुLपे वष)ती सुरगण ॥ कर जोडोनी तु0त क&रती ॥९८॥ मा&रला जेVहा तारकासरु ॥ तेVहा सात वषा)चा शवकुमार ॥ मग सेनाप0तव सम@ ॥ इं_े यासी दधले ॥९९॥ तारकासुराचे नगर ॥ इं_ लुटले सम@ ॥ दे विया सोड2व?या सवर ॥ सव) दे व मु> झाले ॥२००॥ लागला तेVहा जयवाfांचा घोष ॥ कुमार गेला वाराणसीस ॥ नमू0न शवमड ृ ा0नस ॥ सुख अपार दधले ॥१॥ मग झाले मौजीबंधन ॥ सव) तीथq कर षडानन ॥ मग कपाट बैसला जाऊन ॥ अनk ु ान कर सख ु े ॥२॥ षडाननास भवानी jहणत ॥ *+चय) केले आजपयeत ॥ आता ी क80न यथाथ) ॥ गह ृ थाम कर कC ॥३॥ षडानन jहणे अंबेHती ॥ सांग िया कैशा असती ॥ jया दे pख?या नाहत 0निती ॥ कैसी आकृ0त सांगे मज ॥४॥ अपणा) jहणे सक ु ु मारा ॥ मजसा&र
या िया सव)Jा ॥ ऐकता हासे आले कुमारा ॥ काय उ^रा बोलत ॥५॥ तुजसा&र
या िया जर ॥ तुजसमान मज 0नधा)र ॥ तुया वचनासी मात ु ी ॥ अंतर पडो नेद मी ॥६॥
ऐसे कुमार बोलोन ॥ महाकपाटात जाय पळोन ॥ मग ते जग;माता आपण ॥ ध8 धा2व;नल तयाते ॥७॥ नाटोपे कुमार ते 9णी ॥ अंबा दःु खे पडे धरणी ॥ जे IJभुवनपतीची राणी ॥ वेदपुराणी वंf जे ॥८॥ अरे तू कुमारा दावी वदना ॥ आला माया तनासी पा;हा ॥ कोणासी पाजू षडानना ॥ 0नजवदना दाखवी ॥९॥ घेई तझ ु े दध ू लोणी ॥ jहणो0न कुमार वमv ते 9णी ॥ बोले तेVहा शापवाणी ॥ 4ोधेक80न कुमार तो ॥२१०॥ माझे दश)ना जी ी येईल ॥ ती स|ज;म 2वधवा होईल ॥ वामीदश)ना पुष येईल ॥ का0त)क मासी कृ2^कायोगी ॥११॥ तो ज;म सभा~य ॥ होईल धना¥य वेदपारं ग ॥ अनामक हो अथवा मातंग ॥ दश)ने लाभ समान]च ॥१२॥ ऋ2ष 2वन2वती समत ॥ भवानी तज ु लागी तळमळत ॥ भेटो0न येई व&रत ॥ वाराणसीस जाऊनी ॥१३॥ मग वामी आनंदवना जाऊनी ॥ आनंद2वल शवभवानी ॥ उभयतांचे समाधान क8नी ॥ मागुती गेला पूव) थळा ॥१४॥ कंदपुराणी कथा सूत ॥ शौनकादकांH0त सांगत ॥ ऐकता 2वने समत ॥ 9णमाJे द~ध होती ॥१५॥ अपणा)³दयाaजमलंदा ॥ ीधरवरदा *+ानंदा ॥ पण ) +ा अनादसा ॥ आनंदकंदा जग- ू * ु ॥१६॥ शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपुराण *+ो^रखंड ॥ प&रसोत स/जन अखंड ॥ Jयोदशोयाय गोड हा ॥२१७॥ ॥इ0त Jयोदशोऽयायः समा|ः ॥ ॥ीसांबसदाशवाप)णमत॥ ु
ीशवललामत ृ – अयाय चौदावा अयाय चौदावा ीगणेशाय नमः ॥ भमासुरहरणा भाललोचना ॥ भाग)ववरदा भमलेपना ॥ भ>वसला भवभयहरणा ॥ भेदातीता भूता]धपते ॥१॥ भवानीवरा भ>तारका ॥ भो]गभष ू णा भत ू पालका ॥ भा2वकर9का भवभयहारका ॥ भ>र9का भवशोषणा ॥२॥ IJतापशमना IJदोषहारका ॥ IJगुणातीता IJपुरांतका ॥ IJभुवनजनका gयंबका ॥ Jयीर9का IJकांडवेfा ॥३॥ तुया कृपाबळे समत ॥ Jयोदश अयायपयeत ॥ क]थले शवललामत ृ ॥ आता कळसायाय चौदावा ॥४॥ तेराVया अयायी शवगौरल~न ॥ सां]गतले वामीका0त)काचे जनन ॥ यावर शौनकादकालागन ू ॥ सत ू सांगे नैमषारzयी ॥५॥ संहावलोकने त¨वता ॥ प&रसा गजायषडायांची कथा ॥ दोघेह धाकुटे असत ॥ जगदं बा खेळवी Hीतीने ॥६॥ गजतुंडा ओसंगा घेऊन ॥ 2व,जननी दे त तनपान ॥ शुंडादं डक े 8न ॥ द~ु ध ओढत गजाय ॥७॥ अंबेQया पk े पाय साठव0ू न षzमख ु ाHती ॥ बोलतसे तेधवा ॥८॥ ृ ीवर Hीती ॥ शंुडा tफरवीत गणपती ॥ शंुडत jहणे हे घेई का अमत ृ ॥ *+ादका जे अHा| ॥ कंद बोले 4ोधयु> ॥ उिQछ तुझे न घे मी ॥९॥ षडानन jहणे चराचरजननी ॥ लंबनासक मजलागन ू ी ॥ उिQछ द~ु ध दे तो पाहे लोचनी ॥ सांग मड ृ ानी काह याते ॥१०॥ शुंडस े ी ध80नया खाले ॥ पाडू काय ये वेळे ॥ माते याचे नासक 2वशाळ आगळे ॥ का हो ऐसे केले तुवा ॥११॥ इं_ चं_ मJ 0नज)र व मू0त) Hसवलस मनोहर ॥ पर हा लंबनासक कण) थोर ॥ दं त एक बाहे र दसतसे ॥१२॥ ऐसा का Hसवलस बाळ ॥ ऐकता हासे पयःफेनधवल ॥ धराधरd _नंदनी वे?हाळ ॥ 0तसीह हाय नाटोपे ॥१३॥ कंद jहणे जननी पाह ॥ यासी उतर मज तनपान दे ई ॥ मग जगदं बेने लवलाह ॥ 2वनेशा खाल बैस2वले ॥१४॥ षzमुख आडवा घेवोनी ॥ तन जी घाल याQया वदनी ॥ पाचह मुखे आ4ंदोनी ॥ रडो लागल तेधवा ॥१५॥ ते दे खो0न गणनाथ ॥ पोट धरो0न गदगदा हासत ॥ jहणे अंबे तुझा हा कैसा सुत ॥ हाक फोडीत आ4ोशे ॥१६॥ एक तन घातला याचे वदनी ॥ आणीक पाच आणसी कोठूनी ॥ ऐसे ऐकत 2पनाकपाणी ॥ काय हासो0न बोलत ॥१७॥ काय jहणतो गजवदन ॥ ऐसा का Hसवलस नंदन ॥ यावर अपणा) सह ु ायवदन ॥ H0तउ^र दे तसे ॥१८॥ jहणे हा तj ु हांसा&रखा झाला नंदन ॥ तj ु ह पंचमुख हा षzमुख पूण) ॥ ऐकता हासला IJनयन ॥ पुJ पाहोन सुखावे ॥१९॥ यावर षzमुख आpण गणपती ॥ ललकौतुके दोघे 4Cडती ॥ 2वनोदे कलह क&रती ॥ अंतर Hीती अखंड ॥२०॥ दोघेह रडता ऐकोनी ॥ धावोनी आल जगJयजननी ॥ व4तुंडासी ªदयी धरोनी ॥ jहणे बाळका काय झाले ॥२१॥ तव तो jहणे कंदे येवोन ॥ अंबे ध&रले माझे कण) ॥ बोलला एक कठiण वचन ॥ तुझे नयन सान का रे ॥२२॥ जगदं बा मग हासोन ॥ अि~नसंभूताH0त बोले वचन ॥ गजवदनासी कठiण भाषण ॥ ऐसे कैसे बोललासी ॥२३॥ कंद jहणे तज)नी उचलोन ॥ येणे मोिजले माझे sादश नयन ॥ यावर है मवती हासोन ॥ एकदं ताH0त बोलत ॥२४॥
jहणे हे तव ु अन]ु चत केले ॥ कुमाराचे नयन का मोिजले ॥ यावर नागानन बोले ॥ ऐक माते अ;याय याचा ॥२५॥ माझी शुंडा लंबायमान ॥ येणे मोिजल चवंगे घालन ू ॥ अ;याय हा थोर IJभुवनाहून ॥ कर ताडण अंबे यासी ॥२६॥ यावर वामी का0त)क बोलत ॥ अंबे येणे माझे मोिजले हत ॥ यावर क&रमुख बोलत ॥ मैनाकभ]गनी ऐक पा ॥२७॥ याचा अ;याय एक सांगेन ॥ ऐकता तू यासी क&रसील ताडण ॥ नगामजा आpण IJलोचन ॥ सावधान होऊन ऐकती ॥२८॥ इभमुख jहणे भेडसावन ू ॥ मज बोलला हा न साहवे वचन ॥ तुझे पोट का थोर पूण) ॥ मोदक बहू भG9ले ॥२९॥ ऐसे ऐकता मड ृ ानी ॥ दोघांसी ªदयी धर Hीतीक8नी ॥ दोघांसी 2Hयवतु दे ऊनी ॥ समजा2वले तेधवा ॥३०॥ यावर मदनांतक पाहे ॥ संहासनी बैसला आनंदमय ॥ जगदं बा मख ु ाकडे पाहे ॥ हायवदन क80नया ॥३१॥ यावर 2व8पा9 बोलत ॥ का हो हाय आले अकमात ॥ यावर Jैलोoयमाता jहणत ॥ नवल एक दसतसे ॥३२॥ तम ु Qया जटामुकुटात ॥ ललनाकृ0त काय दसत ॥ तम ु ची करणी अ[त ु ॥ पYजIबडौजा समजेना ॥३३॥ कैलासप0त jहणे इभगमने ॥ ह&रमये मग ृ शावकनयने ॥ मतकC जळ ध&रले वरानने ॥ Iबंबाधरे 2पकवरे ॥३४॥ यावर चातुयस ) रोवरमराळी ॥ हे रंबजननी jहणे कपाळमाळी ॥ जळांतर ीचे वदन ये वेळी ॥ दसते मज भालनेJा ॥३५॥ यावर बोले कैलासराज ॥ 2व_म ु ाधरे मुख नVहे ते वा&रज ॥ शोभायमान सतेज ॥ टवट2वत दसतसे ॥३६॥ यावर सजलजलदवना) ॥ कंदमाता jहणे पंचदशनयना ॥ कुरळकेश Vयाचम)वसना ॥ कृLणवण) दसताती ॥३७॥ यावर बोले पंचवदन ॥ कमळी मलंद घे सग ु ंध बैसोन ॥ नसते]च पुससी छं द घेवोन ॥ रमारमणसहोदर ॥३८॥ यावर बोले भुजंगIJवेणी ॥ कमळासी भोवया का खवांगपाणी ॥ तम ु Qया मायेची 2व]चJ करणी ॥ आjनाय ुती नेणती ॥३९॥ यावर बोले हमनगजामात ॥ bक ु या नVहे पाहे व&रत ॥ सलललहर तळपत ॥ 2 तरळल तpु झ का हो ॥४०॥ यावर सकळ Hमादांची वामनी ॥ बोले कंबुकंठi कमंडलुतनी ॥ jहणे कैरवासम नेJ 2पनाकपाणी ॥ का हो दसती आकण) ते ॥४१॥ यावर शफरवजदहन बोलत ॥ कमळाभोवते नीर बहुत ॥ नेJ नVहे त मीन तळपत ॥ हं सगमने 0नरखी बरे ॥४२॥ जे अनंतगुणप&रपूण) वे?हाळ ॥ IJपरु हरसंद ु र बोले Hेमळ ॥ jहणे राजीवा तनयग ु ळ ु ॥ कमंडलऐ ु से दसती का ॥४३॥ यावर बोले IJशूळपाणी ॥ ऐके वसध ु ाधरनंदनी ॥ ते तन नVहे ती दो;ह ॥ 2वलोको0न पाहे बरे ॥४४॥ गंगाह)दाचे दो;ह तीर ॥ च4वाके बैसल सािजर ॥ दग ु ा) jहणे मदनार ॥ बहुत साहय पुरवीतसा ॥४५॥ एकाचे अनेक क8न ॥ दा2वले हे IJभव ु न ॥ तम ु चे मौने]च धरावे चरण ॥ बोलता अHमाण न jहणावे ॥४६॥ मग मांडू0नया सा&रपाट ॥ खेळती दा9ायणी नीळकंठ ॥ /यांचे खेळ ऐकता व&रk ॥ भ> होती IJजगती ॥४७॥ दोघे खेळता आनंदघन ॥ तो आला कमलो[वनंदन ॥ *+वीणा वाजवन ू ॥ कर तवन अपार ॥४८॥ मग 9ण एक वथ होऊनी ॥ खेळ 2वलोकC नारदमन ु ी ॥ jहणे पण के?यावाचन ू ी ॥ रं ग न ये खेळाते ॥४९॥ दोघांसी मानले ते बहुत ॥ मग पण क80नया खेळत ॥ िजंकCल यासी एक वत ॥ आपुल fावी 0नधा)र हा ॥५०॥
जो Hथम डाव ते]च 9णी ॥ िजंकCती झाल मेनकानंदनी ॥ Vयाांबर घेतले हरोनी ॥ नारदमन ु ी हासतसे ॥५१॥ दज ु ाह डाव िजंtकता भवानी ॥ घेतले गजचम) हरोनी ॥ एकामागे एक ते]च 9णी ॥ दहाह आयुधे घेतल ॥५२॥ जो तो डाव िजंकC भवानी ॥ सव) भूषणे घेतल हरोनी ॥ शेवट कौपीनह सांडोनी ॥ शंकर झाला दगंबर ॥५३॥ सरु भपJ ु िजंtकला ॥ तोह दे वीने आपल ु ा केला ॥ नारद गदगदा हास;नला ॥ काय बोलला शवासी ॥५४॥ jहणे ीने िजंtकले पण क8न ॥ गेला तुझा महमा पूण) ॥ स2ृ अवघी मायाधीन ॥ तू 0नगुण ) 0नराकार ॥५५॥ चराचर आहे मायाधीन ॥ तुज इणे दधले सगुणपण ॥ येरवी तू अVय> पूण) ॥ तुज कोण पुसत होते ॥५६॥ एवं तू मायाधीन झालासी पण ू ) ॥ आता भ>ांसी कैसे दा2वसी वदन ॥ ऐसे ऐकता भाललोचन ॥ गेला सन ू घोर वना ॥५७॥ इतुके कृय क8न ॥ गेला तेथू0न *+नंदन ॥ शंकरे सव)संग टाकून ॥ 0नरं जनी वास केला ॥५८॥ शो]धता न पडे कोणासी ठायी ॥ योगी याती सव)दा ªदयी ॥ न कळे मूळा@ कोठे काह ॥ जा0त कुळ नसे]च ॥५९॥ नाम8पगण ु ातीत ॥ गोJवण) आम2वरहत ॥ चहू दे हांसीअतीत ॥ कोणा अंत न कळे ]च ॥६०॥ असो जगदं बा स
या घेऊ0नया ॥ वनासी चालल शोधावया ॥ ]ग&रकंदर मठ गह ु ा शोधू0नया ॥ भागल बहुत जगदं बा ॥६१॥ सव)ह तीथq शो]धल सवेग ॥ बहुतांसी पुसला याचा माग) ॥ जो शो]धता अांगयोग ॥ यो]गया ठायी पडे ना ॥६२॥ पंचाि~नसाधन ध¡ ू पान ॥ जटाधार न~न मौन ॥ एकC सदा झाtकले नयन ॥ एक गगन 2वलोtकती ॥६३॥ एक उभे]च 0नरं तर ॥ एक घेती वायूचा आहार ॥ यांसह पुसता ीशंकर ॥ कोठे आहे न बोलती ॥६४॥ एक क&रती सदा यR ॥ क&रती हंसा बलदान ॥ पर तेह धुरे डोळे भ8न ॥ की होती सव)दा ॥६५॥ एक चौस कळा दा2वती ॥ एक चौदा 2वfा मर2वती ॥ एक वाद2ववाद 0नगत ु ी ॥ क&रता बहुत भागले ॥६६॥ एक सांगती पुराण ॥ एक नाचती उ¢या घेऊन ॥ लोकांसी सांगती उपदे शRान ॥ पर उमारमण दरु ावला ॥६७॥ एक नाशती कुश म2ृ ^का उदक ॥ jहणती आjह इतुके0न पावन दे ख ॥ यांसह पुसता कैलासनायक ॥ न पडे ठायी त¨वता ॥६८॥ जे आदमाया 2व,जननी ॥ अनंतश>Cंची वामनी ॥ ते मल नाना साधनी ॥ इतरांची कहाणी काय तेथे ॥६९॥ ठायी पडावया शवव8प ॥ 9ीरािaधजाप0त कर तप ॥ मघवा _ु हण क&रती सा9ेप ॥ 0नशदनी या]चलागी ॥७०॥ ऋ~वेद था2पत कम) ॥ यजुवqद बोले Rान 0नःसीम ॥ उपासनामाग) उ^म ॥ अथव)ण था2पतसे ॥७१॥ सामवेद सांगे गायन ॥ ;यायशाी भेद गहन ॥ jहणती ई,र समथ) जीव सान ॥ याचे पद न पावती ते ॥७२॥ मीमांसक था2पती कम)माग) ॥ सां
य H4ु0तपुष2वभाग ॥ पातंजल सांगती योग ॥ शaद2वभाग Vयाकरणी ॥७३॥ सव) 0नरसू0न उरले उ^म ॥ वेदांती jहणती ते]च *+ ॥ तो शव *+ानंद परम ॥ वेदशाा अगjय जो ॥७४॥ या शवाचे नाम घेवोनी ॥ जगदं बा बाहे घोर वनी ॥ सकळ अभमान टाकूनी ॥ व?लभा मी शरण तत ू े ॥७५॥ सकळ त¨वे शो]धता साचार ॥ शेवट होय सा9ाकार ॥ तैसा हमाचळी IJपुरहर ॥ 2वलोtकला जगदं बेने ॥७६॥
तो वाममख ु ी झाला त?लन ॥ झाtकले असती पंचदश नयन ॥ दे वी jहणे ,शुरगह ृ येऊन ॥ रहवास केला असे ॥७७॥ अपणा) मनी 2वचार ॥ या]च 8पे जवळी जाऊ जर ॥ तर मजवर ये अवसर ॥ 4ोधायमान होईल ॥७८॥ मग भ?लचा वेष ध8न ॥ मयूर2पQछांचे केले वसन ॥ अनुपम वेष ध8न ॥ मुरहरभ]गनी चालल ॥७९॥ अनंतकमळभवांडमाळा ॥ IJभव ु नसंद ु र गंफ ु C हे ळा ॥ 0तने मरहर मोहला ॥ नृ यगायनक80नया ॥८०॥ अनंत श>C भोवया 2वरािजती ॥ 2वमानी अना0यका त;मय होती ॥ tक;नर गंधव) आय) क&रती ॥ गायनरती ऐकू0नया ॥८१॥ वैरभाव वनचरे 2वसरती ॥ आहार यिजला त;मय होती ॥ नfांचे जलHवाह खुंटती ॥ प9ी 2वसरती दे हभाव ॥८२॥ 0नळ झाला पवन ॥ 2वधक ु ु रं ग गेला वेधोन ॥ कंु भनीभार सांडोन ॥ फpणप0त वर येऊ पाहे ॥८३॥ आंगीचा सुटला दVय आमोद ॥ दे व पाहती होवो0न षपद ॥ नृ य क&रता भाव 2व2वध ॥ दावी नाना Hकारंचे ॥८४॥ शीतलव दाहकव सांडून ॥ वाटे ताटं क झाले 2वधुचंडtकरण ॥ दे वललना jहणती ओवाळून ॥ इजव8न जावे समती ॥८५॥ आदजननीचे अपार लाघव ॥ नेणती श4ाद कमलो[व ॥ दVय हरे खाणींचे वैभव ॥ दं ततेजे झाtकले ॥८६॥ दं तपं>Cंचा झळकता रं ग ॥ खडे ते हरे होती सुरंग ॥ तनूचा सग ु ंध अभंग ॥ नभ भेद0ू न वर जाय ॥८७॥ पदमु_ा जेथे उमटत ॥ सुवासकमळे तेथे उगवत ॥ जेथींQया परागासी वेधो0न वसंत ॥ HदG9णा कर Hीतीने ॥८८॥ अनंत2वf? ु लताक?लोळ ॥ तैसे व8पतेज 0नम)ळ ॥ नेJ उघडो0न जा,नीळ ॥ पाहता झाला तेधवा ॥८९॥ पायी पजण नूपुरे णझुणती ॥ यांत 9ु_घंटा रसाळ गज)ती ॥ करंची कंकणे झणकारती ॥ नृ यगतीसरसीच ॥९०॥ भूलताचाप चढवन ू ी ॥ कामशJु 2वं]धला नयनकटा9बाणी ॥ मनकुरं ग पाyडला धरणी ॥ सुरवरा करणी न कळे ]च ॥९१॥ दVय व8प 2वलोtकता पण ू ) ॥ पंचबाणे Vया2पला पंचवदन ॥ तप यान 2वस8न व^ ु े 0तयेते ॥९२॥ ृ ांत पस jहणे तू नार कोठiल कोण ॥ कामानळ शांतवी वषm0न घन ॥ तुझे व8पलावzय ॥ IJभुवनी ऐसे दज ु े नाह ॥९३॥ तुझा वदन इंद2ु वलोकून ॥ चकोर झाले माझे नयन ॥ आता वर मजलागन ू ॥ तुजअधीन मी झालो ॥९४॥ यावर बोले भि?लणी ॥ उमेऐसी ललना टाकूनी ॥ का बैसलासी घोर वनी ॥ कैलासभव ु न यजो0नया ॥९५॥ मी तो परनार 0नित ॥ न वर न घडे कदा सुरत ॥ तुवा मन िजंtकले नाह यथाथ) ॥ तर तपवी कैसा तू ॥९६॥ यावर बोले 2पनाकपाणी ॥ मी दग ु qवर आलो सोनी ॥ 0तचे मुख न पाहे परतोनी ॥ नाम वनी न घे]च ॥९७॥ यावर भि?लणी बोलत ॥ प0त माझा रा]ग अयंत ॥ हे IJभव ु न जाळील 9णात ॥ अणम ु ाJ गो कळता]च ॥९८॥ यावरबोले जग;नाथ ॥ ती बहुकाळाची कठण अयंत ॥ द9यागी उडी घालत ॥ 4ोध अ[ुत 0तयेचा ॥९९॥ पुढे गेल पव)ताचे पोट ॥ मागुती 0तसी वर मी धूजट ) ॥ पर ती कौटाळीण मोठi ॥ अ0तकपट मी जाणे ॥१००॥ भि?लणी jहणे ऐtकले कानी ॥ तू कपट आहे स 0तजहूनी ॥ शर ठे 2वल वधन ु) ी ॥ भोळी भवानी अयंत ॥१॥ दग ु qऐसी प राणी ॥ टाकू0न का हंडसी वनी ॥ परललना दे खो0न नयनी ॥ गळा येवो0न पडो पाहसी ॥२॥
मागत ु ी बोले कैलासनाथ ॥ 9णात स ु क80न मद) ले 0तणे ॥३॥ ृ ी घडामोड करत ॥ शंुभ0नशंुभाद दै य ॥ य ती जर येथे आल धावोन ॥ उदं ड Hाथ)ना केल पूण) ॥ तर मी नव जाय परतोन ॥ कैलासासी 0नये ॥४॥ 0तसी न कर संभाषण ॥ तू]च वर मी झालो तुजआधीन ॥ िजकडे नेशील 0तकडे येईन ॥ वचनाधीन तुया मी ॥५॥ यावर बोले गोरट ॥ भवानी बैसल त ) ॥ 0तची ग0त हे केल ॥६॥ ु या पाठi ॥ दोन वेळा व&रला धज ू ट मग माझा पाड काय तुज ॥ केVहा टाको0न जाशील न कळे मज ॥ fूती पण खेळता सहज ॥ तुझे वां]च हार2वले ॥७॥ न बोले]च मदनदहन ॥ भि?लणी मागुती कर नृ य गायन ॥ मग उठला पंचदशनयन ॥ 0तसी आलंगन fावया ॥८॥ अंबा चालल सवर ॥ दघ)शaदे बोले IJपह ु र ॥ मख ु शशी दावी संद ु र ॥ भाक घेई पै माझी ॥९॥ तू मज माळ घाल येऊन ॥ मी न जाय तुज टाकोन ॥ मग जगदं बा बोले हासोन ॥ यावे भुवना माpझया ॥११०॥ मग मी तम ु ची होईन कामनी ॥ अवय बोले खवांगपाणी ॥ मदनांतक वेधोनी ॥ कैलासासी नेला तेधवा ॥११॥ संहासनी बैसवन ू ॥ षोडशोपचारे केले पज ू न ॥ दे वीने ढ ध&रले चरण ॥ कंठi माळ घातल ॥१२॥ दे वी आपुले व8प Hगट कर ॥ तटथ पाहे IJपुरार ॥ मग हासती परपर ॥ एकमेका पाहोनी ॥१३॥ शव jहणे ध;य भवानी वां]च आpणले मज समजावोनी ॥ सूत शौनकादकांलागोनी ॥ कथा सांगे 2व]चJ ॥१४॥ कर वीणा घेऊ0न *+सत ु ॥ शवाजवळी आला अकमात ॥ jहणे हे 2व,ंभरा 2व,नाथ ॥ तझ ु े भ> दे pखले बहू ॥१५॥ पर कां0तनगर ]याळ ॥ धीर गंभीर उदार सश ु ीळ ॥ कCतvने भरले द~मंडळ ॥ साि¨वक केवळ 9मावंत ॥१६॥ तेणे घातले अ;नसJ ॥ झाल वषq दहा सह ॥ इQछाभोजन दान प2वJ ॥ अतीताH0त दे तसे ॥१७॥ अवनी जे अगjय वत ॥ भोजनी मागीतल अकमात ॥ ती Hयwे आणो0न परु वीत ॥ शवभ> थोर तो ॥१८॥ ऐसे नारद सांगता वत)मान ॥ याQया गह ृ ाH0त पंचवदन ॥ कुळ अतीतवषे ध8न ॥ येता झाला ते समयी ॥१९॥ आंगणी उभा ठाकला येऊन ॥ परम कोपी जेवी दावा~न ॥ द ु वचन बोले कठण ॥ 8पह संपूण) कुळ]च ॥१२०॥ jहणे मज दे ई इQछा भोजन ॥ नातर जातो स¨व घेवोन ॥ ]याळ चांगण ु ा येवोन ॥ पाय ध&रती स[ावे ॥२१॥ आणो0न बैस2वला आसनी ॥ याची 4ोधवचने सोसन ू ी ॥ षोडशोपचारे पूजा करोनी ॥ कर जोडो0न ठाकती पुढे ॥२२॥ मागा वामी इQछाभोजन ॥ ये8 jहणे नरमांस दे ई आणोन ॥ तू चोर हे र आpणसी ध8न ॥ याचे मांस न घे मी ॥२३॥ ध80न माझा उ´ेश ॥ 2वकत आpणसील मनLु य ॥ ते न घे मी 0नःशेष ॥ सय सय IJवाचा ॥२४॥ चांगुणा jहणे कर जोडून ॥ मी आपुले मांस दे ते कर भोजन ॥ ]याळ jहणे मानेल पूण) ॥ माझे मांस दे तो मी ॥२५॥ ये8 jहणे तj े ॥२६॥ ु ह प2वJ त¨वता ॥ पर सव) याचकांचे माता2पता ॥ तुjहा दोघांसी भG9ता ॥ अ;नसJ खंडल तर तम ु चा एकुलता एक नेहाळ ॥ पांच वषाeचा ]चलया बाळ ॥ ब^ीसल9णी वे?हाळ ॥ तो मज दे ई भोजना ॥२७॥ ऐसे ऐकता वचन ॥ मायामोहजाळ दरू क8न ॥ jहणती अवय जा घेवोन ॥ मग सदाशव बोलत ॥२८॥
मी काय आहे वक ु ाचे मांस ॥ उबग न मान0ू न 2वशेष ॥ पचव0ू न घाल मज आता ॥२९॥ ृ Vया रस ॥ भ9ू तव पJ मायामोह ध8न ॥ कोणी करल जर दन ॥ तर मी जाईन उठोन ॥ स¨व घेवो0न तम ु चे ॥१३०॥ अवय jहणो0न प0तता ॥ उभी ठाको0न बाहे 0नजसुता ॥ jहणे बाळा ]चलया गुणवंता ॥ खेळावया कोठे गेलासी ॥३१॥ तज ु लागी खोळं बला अतीत ॥ बाळा माया येई धावत ॥ ऐसे ऐकता अकमात ॥ बाळ आला धावोनी ॥३२॥ अतीतासी क80न नमन ॥ माता2पतयांचे धर चरण ॥ माता jहणे तुझे 2पशतदान ॥ अतीत मागतो राजसा ॥३३॥ बाळ बोले नेहेक8न ॥ हा दे ह jया केला शवाप)ण ॥ अतीत होता त| ृ पूण) ॥ उमारमण संतोषेल ॥३४॥ ऐसे ऐकता झडकर ॥ बाळ घेतला कyडयेवर ॥ पाकशाळे भीतर ॥ घेवो0न गेल वधावया ॥३५॥ ]चलयासी चुंबन दे ऊन ॥ ªदयी ध&रला Hीतीक8न ॥ बाळ jहणे पुढती येईन ॥ तुया उदरा जननीये ॥३६॥ मायाजाळ सव) सोडून ॥ मन केले व£ाहू0न कठण ॥ ]चलयाचे शर छे दन ू ॥ काढले मांस आंगीचे ॥३७॥ आपणांसी पJ ु नाह jहणो0नया ॥ शरकमळ ठे 2वले पहावया ॥ शरराचा पाक क80नया ॥ उठवी भोजना अतीताते ॥३८॥ अतीं_य_ा ीशंकर ॥ अनंत *+ांडाचा समाचार ॥ सव) ठाऊक सूJधार ॥ कळले शर ठे 2वले ते ॥३९॥ उठो0न चालला ताकाळ ॥ धावती चांगुणा ]याळ ॥ ये8 jहणे कळले सकळ ॥ शरकमळ ठे 2वले ॥१४०॥ सव) गाJांत शर Hधान ॥ ते]च कैसे ठे 2वले वंचन ू ॥ तव ती दोघे ध&रती चरण ॥ तेह पचवन ू घालतो ॥४१॥ 9ोभ न धरावा अंतर ॥ नेणतपणे चुकलो जर ॥ तर सव)Rा तू 9मा कर ॥ स¨व आमुचे राखावे ॥४२॥ मग बैसला आसनी येऊन ॥ jहणे शर येई बाहे र घेऊन ॥ उखळात घालू0न कांडण ॥ मजदे खता कर आता ॥४३॥ अु आलया त ु या नयनी ॥ कC की झालया अंतःकरणी ॥ तर पJ ु गेला स¨वासी हानी ॥ क8न जाईन तम ु Qया ॥४४॥ अवय jहणे नप ृ ललना ॥ शर आणो0न कर कांडणा ॥ स¨व पाहे कैलासराणा ॥ अंतर स-द होऊनी ॥४५॥ 0नजस¨वाचे उखळ ॥ ध&रले धैया)चे कर मुसळ ॥ कांडीत बैसल वे?हाळ ॥ 0नधा)र अचळ ध80नया ॥४६॥ अतीत jहणे परम मंगळ ॥ गीत गाय रसक सढ ु ाळ ॥ खंती क&रता पयःफेनधवल ॥ दरु ावेल जाण पा ॥४७॥ ते स[ावसरोवर2वलासनी ॥ कोमलªदय नप ृ कामनी ॥ कC 0नळ गंगा भ8नी ॥ जात मया)दा ध80नया ॥४८॥ 0तचे पाहता 0नजवदन ॥ काळवंडला रोहणीरमण ॥ मग ृ शावा9ी गुण0नधान ॥ उपमा नाह व8पाते ॥४९॥ jहणे कोमलांगा बाळा सक ु ु मारा ॥ सल ु 9णा सश ु ाला नप ु ायव4ा राजीवनेJा येवो0न उदरा ध;य केले ॥१५०॥ ृ tकशोरा ॥ सह तू सुकुमार परम गुणवंता ॥ माझे 0नkुर घाव लागती माथा ॥ तुज2वण परदे शी आता ॥ दब ु ळ भणंग झाले मी ॥५१॥ कुचकमंडल अ0तसुंदरा ॥ कंु चकCबाहे र फुट?या द~ु धधारा ॥ कC भूमलंगासी एकसरा ॥ गळया ला2व?या 0तयेने ॥५२॥ jहणे अतीत जेवो0न अवधार ॥ जाऊ दे राजsाराबाहे र ॥ दे ह यागीन ये अवसर ॥ यावर धीर न धरवे पै ॥५३॥ कैलासपंथ ल9ून ॥ सखया एकला जातोसी मज टाकून ॥ तुझे संगती मी येईन ॥ उभा राहे 9णभर ॥५४॥
तू मो9sीपाचे केणे भ8न ॥ जासी कैलासराजपेठ ल9ून ॥ तझ ु े संगती मी उरे न ॥ मज टाकू0न जाऊ नको ॥५५॥ उदका2वन जैसा मीन ॥ तैसी मी ता;हया तुज2वण ॥ माझे ªदय 0नद) य कठiण ॥ लोकात वदन केवी दावू ॥५६॥ तुझी माउल म jहणता ॥ लाज वाटे रे गुणवंता ॥ तुवा आपुल साथ)कता ॥ क80न गेलासी शवपदा ॥५७॥ हे IJभव ु न शो]धता सकळ ॥ तज ु ऐसा न दसे बाळ ॥ मग ते पचव0ू न ताकाळ ॥ उठा jहणे अतीताते ॥५८॥ अतीत jहणे अवनीपती ॥ उठा तुjह यजमान माझे पं>C ॥ ऐसे ऐकता ]याळनप ृ ती ॥ झाला ]च^ी संको]चत ॥५९॥ चांगुणा jहणे नप ृ नाथा ॥ स¨व राखावे सवर आता ॥ 2व;मुख जाऊ न fावे अतीता ॥ मनी ]चंता न धरावी ॥१६०॥ नव मास वाहला jया उदरात ॥ तj ु हासी जड नVहे चौHहरात ॥ पोटंचा पोट घालता सत ु ॥ ]चंता काय नप ृ ेkा ॥६१॥ राव बैसला पं>Cसी ॥ ताट वाढो0न आpणले वेगेसी ॥ अतीत jहणे चांगुणेसी ॥ तह ु येई सवेग ॥६२॥ अवय jहणो0न झडकर ॥ येवो0न बैसल नप ु Qया मंदर ॥ अ;न न यावे सव)था ॥६३॥ ृ सुंदर ॥ यावर अतीत jहणे तम 0नपIु Jकांचे न पहावे वदन ॥ मग तेथे कोण घेईल अ;न ॥ दपे2वण शू;य सदन ॥ पJ ु ा2वण तेवी तj ु ह ॥६४॥ नासकेवाचो0न वदन ॥ कC व9 ु चे तेवी ॥६५॥ ृ जैसा फळा2वण ॥ कC बुबुळा2वण जैसे नयन ॥ शू;य सदन तम तव ती बोले स-दत ॥ एक होता तो अ2प)ला सुत ॥ चांगुणा jहणे गेले स¨व ॥ अतीत 2व;मुख जाईल आता ॥६६॥ एक बाळ तो दधला भोजनासी ॥ आता महाराजा स¨व tकती पाहासी ॥ ऐसे बोलता चांगण ु ेसी ॥ अ[त ु गहवर दाटला ॥६७॥ jहणे स¨वह बड ु ाले सकळ ॥ वथ ृ ा गेले माझे बाळ ॥ मग कंठ मोकळा क80न ते नेहाळ ॥ हाक फोडी चांगुणा ॥६८॥ नयनी चाल?या Hेमाध ु ारा ॥ jहणे अहा शव कपूर) गौरा ॥ दघ)वरे बाहे उमावरा ॥ पाव सवर या आकांती ॥६९॥ अहा झाले वंशखंडण ॥ न दे खो पढ ु ती पJ ु वदन ॥ ऐसे ऐकता अतीताचे नयन ॥ वो लागले Hेमभरे ॥१७०॥ बाहे र फुटल मात ॥ वळसा होत नगरांत ॥ लोक दःु खे व9थळ 2पटत ॥ राजtकशोर आठवन ू ी ॥७१॥ 2वमानी दाटले सुरवर ॥ jहणती ध;य प0तता स¨वधीर ॥ ईस Hस;न होवो0न ीशंकर ॥ काय दे ईल ते न कळे ]च ॥७२॥ अतीत jहणे चांगण ु ेसी ॥ जे 2Hय असेल तझ ु े मानसी ॥ ते मजसी माग स-ण ु राशी ॥ यावर सती काय बोले ॥७३॥ मज 0नपुIJक jहणतील लोक ॥ हा धुवो0न काढ कलंक ॥ ऐसे ऐकता कैलासनायक ॥ बोलवी jहणे पुJासी ॥७४॥ सय मानू0न अतीतवचना ॥ दघ) हाका फोडीत चांगुणा ॥ jहणे ]चलया गुण0नधाना ॥ येई नेहाळ धावोनी ॥७५॥ अतीत तज ु 2वण न घे @ास ॥ कोठे गंत ु लासी खेळावयास ॥ माझे ता;हे तू पाडस ॥ स¨व राखे येवो0नया ॥७६॥ तू न येसी जर धावोन ॥ तर माझा जाऊ पाहे Hाण ॥ दशदशा 2वलोकून ॥ चांगुणा पाहे तेधवा ॥७७॥ मागुती हाक फोडी वे?हाळ ॥ तो जैसे उगवे मJमंडळ ॥ तैसा धावत]च आला बाळ ॥ पाहे ]याळ नेहभरे ॥७८॥ अतीतव8प टाकून ॥ शवHगटला 0नज8प पण ू ) ॥ दशहत पंचवचन ॥ दनोारण जग-8 ु ॥७९॥ ]चलया शवे ªदयी ध&रला ॥ 0नजअंकावर बैस2वला ॥ ]याळचांगुणा ते वेळा ॥ पायावर लोळती ॥१८०॥
सरु वर सम ु ने वष)ती अपार ॥ दं द ु ु भनादे कxदले अंबर ॥ आनंदमय झाले नगर ॥ धावती लोक पहावया ॥८१॥ शवे आण2वले दVय 2वमान ॥ ]याळचांगुणा दVय8प होऊन ॥ ]चलयासी संहासनी थापन ू ॥ छJ ध&रले तयावर ॥८२॥ स]चवांसी 0नरवो0न रा/यभार ॥ 2वमानी बैसल सवर ॥ 0नजपद जगद ु ार ॥ ीशंकर थापी तया ॥८३॥ कां0तनगर सौ
य अगाध ॥ IJभव ु नी न माये आनंद ॥ ीधरवामी तो *+ानंद ॥ अभंग न 2वटे कालJयी ॥८४॥ शवललामत ृ @ंथ ॥ झाला चतुद)श अयायपयeत ॥ चौदा भुवनांचे सार यथाथ) ॥ चौदा अयाय 0नम)ले ॥८५॥ कC चौदा 2वfांचे सार ॥ चौदा गाठiंचा अनंत प&रकर ॥ कC चौदा पदे 0नरं तर ॥ गयावज)न घड हे ॥८६॥ कC चतद ु ) श रwांचा Hकाश ॥ येथd]च झाला एकरस ॥ कC चौदा च4े 0नःशेष ॥ 2Hय चौदाह लोकांते ॥८७॥ कC चौदा कांडे वेद ॥ कC चौदा कोहळी _Vय Hस ॥ कC चौदा कोठ¢या शु ॥ शवमंदर 0नम)ले ॥८८॥ वण पठण लेखन ॥ 0नदयास अनम ु ोदन ॥ परम Hीती क&रता @ंथर9ण ॥ फल समान सवाeसी ॥८९॥ इतo ु यांशी शव होऊ0न माउल ॥ करल 0नजांगाची साउल ॥ आयुरारो~य ऐ,य) सकळी ॥ @ंथवणे Hा| होय ॥१९०॥ आ]ध Vया]ध जाय 0नरसोन ॥ वंयाह पावे पुJसंतान ॥ @ामा गेला बहुत दन ॥ 2पता बंधु भेटेल ॥९१॥ घर संप2^ दाटे बहुत ॥ ऋणमोचन होय व&रत ॥ 9J9 ु य यथाथ) ॥ दG9णमुखे वा]चता ॥९२॥ शत आवत)ने क&रता भy>यु> ॥ पोट होय शवभ> सत ु ॥ /याQया घर असेल हा @ंथ ॥ 2पशाच भत ू न &रघे तेथे ॥९३॥ IJमास क&रता 0नय आवत)न ॥ सव) संकटे जाती 0नरसोन ॥ भावे Hचीत पहावी वाचोन ॥ नाह कारण अभा2वकांचे ॥९४॥ सोमवार @ंथ पुजन ) होऊ0न करावे शयन ॥ वनी Hगटोन शव सांगे ॥९५॥ ू ॥ अथवा Hदोषकाळ शवराIJ ल9ून ॥ शु]चभूत जे जे पडेल संकट ॥ ते ते 0नवारल नीलकंठ ॥ चौदा अयायांचे फळ व&रk ॥ वेगळाले लहले असे ॥९६॥ Hथमायायी मंगलाचरण ॥ दाशाह)रायाचे आ
यान ॥ कलावतीने प0त उ&रला पूण) ॥ हे ]च कथन 0नधा)रे ॥९७॥ sतीयायायी 0न8पण ॥ शवराIJकम)2वपाककथन ॥ 0तसया)त गौतम कथा सांगोन ॥ क?पाषपाद उ&रला ॥९८॥ चौयात महाकाळलंगाच)न ॥ गोपबाळ गेला उ8न ॥ पाचVयात उमेने पJ ु पाळून ॥ रा/यी था2पला शवHसादे ॥९९॥ सहावा अयाय अ0तरसक ॥ सीमं0तनी आ
यान पुzयकारक ॥ सातवा आठवा सुरस कौतुक भ_ायुरायाचे कथन पै ॥२००॥ नवमात वामदे वाचे आ
यान सुरस ॥ दज ) राजा झाला रा9स ॥ ज;मदःु खे क]थल बहुवस ॥ अ0तसुरस अयाय तो ॥१॥ ु य दहाVयात शारदा आ
यान ॥ अकराVयात _ा9महमा पण ू ) ॥ महानंदा गेल उरोन ॥ भ_सेन राव तरला ॥२॥ बाराVयात 2वदरु बहुलाार ॥ 2वLणन ू े मद) ला भमासूर ॥ तेराVया अयायात सम@ ॥ शवगौर2ववाह पै ॥३॥ चौदाVयात शवअपणा)2वनोद ॥ गौर भि?लणी झाल Hस ॥ पुढे ]याळच&रJ अगाध ॥ चौदावा अयाय संपूण) हा ॥४॥ ीधरवामी *+ानंद ॥ आनंदसांHदाय परम अगाध ॥ 9ीरसागर गो2वंद ॥ आधी उपदे शी कमलो[वा ॥५॥ तेथूनी अIJऋ2ष Hस ॥ पुढे पूण* ) + द^ाJेय अगाध ॥ यापासू0न सदानंद ॥ रामानंद यती तेथो0न ॥६॥
तेथो0न अमलानंद गंभीर ॥ मग *+ानंद उदार ॥ यावर क?याणी राहणार ॥ सहजानंद यतीं_ पै ॥७॥ तेथू0न पूणा)नंद यती शु ॥ यापासाव 2पतामह द^ानंद ॥ 2पता तो]च स- ु Hस ॥ *+ानंद यतीं_ जो ॥८॥ पंढरहून चार योजने दरू ॥ नैऋयकोणी नाझरे नगर ॥ तेथील दे शलेखक 0नधा)र ॥ पूवा)मी *+ानंद ॥९॥ पढ ु े पंढरसी येऊन ॥ केले तेथे सं;यास@हण ॥ तेथdच समा]धथ होऊन ॥ अ9य वती केल पै ॥२१०॥ तो *+ानंद माझा 2पता ॥ सा2वJी नामे माझी माता ॥ वंद0ू न या उभयता ॥ शवललामत ृ @ंथ संप2वला ॥११॥ शके सोळाशे चाळीस ॥ 2वलंबीनाम संवसरास ॥ शु पौpण)मा फा?गन ु मास ॥ र2ववार @ंथ संप2वला ॥१२॥ *+कमंडलQ ू या तीर ॥ sादशमती नाम नगर ॥ आfंत @ंथ 0नधा)र ॥ तेथे]च झाला जाpणजे ॥१३॥ शवललामत ृ @ंथ आfंत ॥ चतुद)श अयायापयeत ॥ जय जय शंकर उमानाथ ॥ तुजHीयथ) हो का सदा ॥१४॥ अपणा)जीवना कपूर) गौरा ॥ *+ानंदा जगद ु ारा ॥ ीधरªदयाaजbमरा ॥ अ9य अभंगा दया0नधे ॥१५॥ शवललामत ु ) शायाय गोड हा ॥२१६॥ ृ @ंथ Hचंड ॥ कंदपरु ाण *+ो^र खंड ॥ सदा प&रसोत स/जन अखंड ॥ चतद अयाय ॥१४॥ ओVया एकंदर सं
य ॥२,४५२॥ ॥ीसांबसदाशवाप)णमत॥ ु ॥शुभं भवत॥ ु
ीशवललामत ृ – अयाय पंधरावा अयाय पंधरावा ीगणेशाय नमः ॥ जयजयीगंगाधरा ॥ IJशूळपाणी पंचव4ा ॥ अध)नारनटे ,रा ॥ ीशंकरा नीलकंठा ॥१॥ भमोलना IJनयना ॥ कपूर) गौरा नागभष ू णा ॥ गजायजनका ॥ गौररमणा ॥ भ>वसला दया0नधे ॥२॥ तू आदमयांतरहत ॥ अज अVयय मायातीत ॥ 2व,Vयापका 2व,नाथ ॥ 2व,ंभर जग-रु ो ॥३॥ तू नामगुणातीत असन ू ॥ वेQछे मायेसी आयून ॥ नाना8प नानाभधान ॥ 4Cडाथ) होसी सवqशा ॥४॥ स¨व रज तम हे गण ु Jय ॥ त]ू च नटलासी 0नःसंशय ॥ िथर चरामक भत ू मय ॥ त_प ू ]च आहे बा ॥५॥ तू *+ांड आदकारण ॥ 2व,सूJ तव अधीन ॥ जैसे हाल2वसी वेQछे क8न ॥ तैसे संपूण) नाचत ॥६॥ तुpझया इQछे वाचन े ी ॥ ऐसे जाणो0न अंतःकरणी ॥ तुज शरण &रघती जे ॥७॥ ु ी ॥ काहंच नोहे जीवांचन तया भ>ांसी तू शंकर ॥ पण ू ) काम करो0न साचार ॥ भवाaधीत0ू न नेऊ0न पार ॥ वपद िथर था2पसी ॥८॥ ऐसा तुझा अ[त ु महमा ॥ नकळे याची कवणा सीमा ॥ jहणो0न केवळ पर*+ा ॥ शरण आलो असे पा ॥९॥ तर दयाaधे मज पामरा ॥ ;यावे भवािaधपैलपारा ॥ तुजवाचू0न कोण दातारा ॥ अनाथासी उरल ॥१०॥ असो आता बहु 2वनवणी ॥ आधी पुरवी मनाची धणी ॥ व_ण ु Hाकृतवाणी ॥ कCजे ऐसी असे जी ॥११॥ तुpझया कृपे शवललामृ ॥ चवदा अयाय वpण)ले यथाथ) ॥ वेदVयासे कंदपुराणात ॥ *+ो^रखंडी क]थले जे ॥१२॥ पर माया मनाची त| ृ ी ॥ जाहल नाह बा पशुपती ॥ jहणो0न आpणक ªदयी फूतv ॥ दे ऊ0न कथा वणा)वी पा ॥१३॥ तू शंकर होता Hस;न ॥ हाता येते सव) IJभुवन ॥ महाराज तू भ>ालागन ू ॥ वरHदाने तोष2वसी ॥१४॥ तुज ीशंकरा समान ॥ वरदाना श> नसे कोण ॥ तुझे दे खो0न उदारपण ॥ *+ा 2वLणह ू लाजती ॥१५॥ काय वणा)वी उदारता ॥ Hय9 आपुल सुंदर कांता ॥ दे ऊ0नया रावणभ>ा ॥ आमलंग वो2पलेसी ॥१६॥ तेवीच दै यd_ IJपुर ॥ तारक आpण भमासुर ॥ इयाद वभ>ालागी अपार ॥ अ0नवार वर द?हे सी ॥१७॥ तू अयंत भोळा भगवान ॥ कपटे ह क&रता तव सेवन ॥ दे ऊ0न इिQछत वरदान ॥ आनंद2वसी सेवका ॥१८॥ असो ऐका ोते सव) ॥ ऐसा क&रता jया शवतव ॥ ªदयी Hगटो0न दयाण)व ॥ फू0त) दे त उ^म ॥१९॥ अरे ा कलयग ु ामाझार पाखंडी मातो0न प ु 2वते जाहले ॥२०॥ ृ वीवर ॥ ु0त म0ृ त पुरणो> सार ॥ कमq बड जैनमत ते आगळे ॥ सव) भम ू ंडळी पसरले ॥ तेणे योगे वण) सगळे ॥ भूलो0न गेले साचार ॥२१॥ ते दे खो0न jया सवर ॥ त;मतखंडनालागी भूवर ॥ शंकरनामे अ0त सुंदर ॥ जो अवतार ध&रयेला ॥२२॥ ते माझे अ[त ु च&रJ ॥ आधु0नकांसी न कळे प2वJ ॥ तर तू Hाकृत भाषे 2व]चJ ॥ वण)न कर ीधरा ॥२३॥ ऐसी शवे केल Hेरणा ॥ jहणो0न पुराणाथ)2ववरणी ॥ एकCकडे ठे वू0न जणा ॥ जग- ु च&रJ वpण)तो ॥२४॥
तर सव) तj ु ह ोते संत ॥ सावध एकCकडे ठे व0ू न जाणा ॥ जग- ु कथा ऐकता समत ॥ पापपव)त भंगती ॥२५॥ क?पारं भी कमळासने ॥ पर*+ाQया आRेने ॥ महदादकांQया योगाने ॥ ह सव) स ृ ी र]चयेल ॥२६॥ इयेQया क?याणालागन ू ॥ सव)माग)दश)क पूण) ॥ ऋ~यजःु साम अथव)ण ॥ हे चार वेद जाहले ॥२७॥ पर या वेदांचे अथ)राशी ॥ प न होता सवाeसी ॥ jहणो0न परमाjयाQया मानसी ॥ कृपासम_ ु उचंबळला ॥२८॥ मग तो प Vहावयालागन ु ी ॥ पाpण;याद 8पे अवतरोनी ॥ Vयाकरणाद षशाे झणी ॥ क&रता जाहला परमामा ॥२९॥ आpण म;वाद मत ृ ी ॥ क&रता झाला तो 2वंशती ॥ तदयासे सव) जगती ॥ ुयथ) जाणू लागले ॥३०॥ पढ ु े कलयग ु होता Hा| ॥ भम ू ंडळ मानव समत ॥ अ?पायु मंदमती अयंत ॥ ऐसे जाण होतील ॥३१॥ आpण ुती म0ृ त शाे केवळ ॥ गगनापर अयंत 2वशाळ ॥ jहणो0न यांचा मानवा सकळ ॥ अयास नोहे कदापी ॥३२॥ तेणे ते सव) अ0त अRानी ॥ आpण स;माग)b होऊनी ज;ममरणाद ती दःु खांनी ॥ तडफडतील 0नये ॥३३॥ ऐसे पव ू v नारायणे ॥ जाणन ु ी मग दया_) पणे ॥ कलजनांQया उाराकारणे ॥ Vयासावतार ध&रयेला ॥३४॥ आpण या Vयास8पे चांग ॥ चार वेदांचे क80न 2वभाग ॥ वेदाथ)दश)क ऐसे सवेग ॥ महाभारत र]चयेले ॥३५॥ आpण 2वLणु शव नारद पY ॥ माकeडेय भागवत *ा+ ॥ अि~न भ2वLय वराह कूम) ॥ मय लंग *+वैवत) ॥३६॥ कंद वामन आpण गड ॥ तेवीच अठरावे *+ांड ॥ ऐसी अादश परु ाणे Hचंड ॥ लोकोाराथ) र]चयेल ॥३७॥ मग मेदनी एकैक *ा+ण ॥ Vयासकृत 2वभागातन ू ॥ यथामती एकैक भागालागन ू ॥ अयासू लागले आनंदे ॥३८॥ आpण इ0तहास पुराणे ऐकून ॥ स;मागq चालू लागले संपूण) ॥ पर पुढे कलQया योगेक8न ॥ संकट दाण पातले ॥३९॥ वेदशा परु ाणे 0नंद0ू न ॥ तयांचा दरू ]च याग क80न ॥ पाखंड बौमते 0नशदनी ॥ वतू) लागले सकळक ॥४०॥ *ा+ण 9IJय वैय शु_ ॥ लोम 2वलोम आpण संकर ॥ ा सव) जातींचे नार नर ॥ अधमq वतू) लागले ॥४१॥ सकळ मेदनीवती ॥ बौधम) पसरला अती ॥ दे व @ामदे वतांHती भजू लागले जैनशाे ॥४२॥ वेदशाे परु ाणे समत ॥ अनु दनी चालल लोपत ॥ 0ु तम0ृ त परु ाणो> पंथ ॥ बहुतेक पै लोपले ॥४३॥ अहो ोते तj ु ह कराल H{ ॥ ऐसे Vहावया काय कारण ॥ तर मंडनम नामेक8न ॥ एक जैन उ[वला ॥४४॥ तो केवळ बुीचा सागर ॥ दे वगु8पर व>ा चतुर ॥ जयाQया 2वfेची साचार ॥ सर न पावे शुकह ॥४५॥ तेणे वये अ0त दाण ॥ क80नया पै अनk ु ान ॥ सरवती आpण कृशान ॥ Hस;न क8न घेतले ॥४६॥ अ~नीमाजी हवन क8नी ॥ कि?पले काढ कंु डांतुनी ॥ याचकजनांची इQछा झणी ॥ त| ृ कर सव)दा ॥४७॥ जैसा पूवv रावणसुत ॥ महापरा4मी इं_िजत ॥ हवन करोनी अ,ांसहत ॥ रथ काढता जाहला ॥४८॥ तैसा तो मंडनम]त अ¤या ॥ अ~नीत हवन क80नया ॥ यात0ू न 2पतांबरादक वतु चया काढतसे यथेQछ ॥४९॥ 2वfा पाहता अ0त Hबळ ॥ हुंकारे सूया)स उभा करल ॥ अय[त ु सामय) केवळ ॥ सांगता वाचे न वदवे ॥५०॥
शाी परु ाpणक पंyडत ॥ अ¤याचा मा0नती धाक बहुत ॥ वाद2ववाद क&रता समत ॥ खंyडत होत त9णी ॥५१॥ वये नवी शाे क8नी ॥ पंyडता िजंकC तयांचेनी ॥ कोणी न टकती सभाथानी ॥ मुखा गवसणी घालत ॥५२॥ मोठे मोठे पंyडत सगळे ॥ वाद2ववाद क&रता थकले ॥ सकळ स ृ ीते िजंtकले ॥ आपु?या शाी अ¤याने ॥५३॥ 0ु तमृ य> ु सम)माग) ॥ अधम) ऐसे दाव0ू न सवेग ॥ आपल ु शाे सव)J सांग ॥ थापन केल द ु ाने ॥५४॥ आpण चार वण) अठरा याती ॥ यांची मती bावू0न अती ॥ @ामदै वते आपु?या हाती ॥ आपु?या शाे था2पल ॥५५॥ पूव) शाे पडल एकCकडे ॥ जैने वशा केले उघडे ॥ तया अ¤याQया सामया)पुढे ॥ चtकत झाले सव)ह ॥५६॥ आpण आमच ु ा धम) नाह उ^म ॥ जैनधम) हा बहु सग ु म ॥ ऐसे jहणो0न सव) जन परम ॥ अंतर pख;न जाहले ॥५७॥ मग वेदशाे पुराणे सो/वळ ॥ यास टाकू0न तकाळ ॥ चार वण) अठरा या0त सकळ ॥ चालवू लागले जैनधम) ॥५८॥ अहो या मंडनमालागन ू ॥ असे सरवती सुHस;न ॥ jहणो0न याQया िजVहा@ी बैसोन ॥ बोल?या वचना सय कर ॥५९॥ आpण सदा होऊ0न अंtकत ॥ तया अ¤याQया घर राबत ॥ मfपान क80न सतत ॥ अनाचार वाढवी तो ॥६०॥ 0नय Hातःकाळी उठोन ॥ मfाचा एक घट मांडून ॥ तेथे सरवतीची पूजा क8न ॥ नैवेf अपv मfाचा ॥६१॥ ऐसा तो अ¤या IJकाळ जाणा ॥ सरवतीQया क80न पूजना ॥ Hसाद jहणो0न मfपाना ॥ करतसे यथे ॥६२॥ नाह आचार ना 2वचार ॥ कम)b पाखंडी थोर ॥ आपल ु ा शाघम) साचार ॥ सव) थळी थापीतसे ॥६३॥ सव) जनांसी शLय क8न ॥ वये तयांचा गु होऊन ॥ ु0तमृ यु> धम) संपूण) ॥ आचरो नेद कवणासी ॥६४॥ ऐसा अनथ) क&रता फार ॥ भम ू ीसी होऊ0न अ0त भार ॥ राJंदवस ती अ0नवार ॥ दःु खाु टाकू लागल ॥६५॥ दे व *ा+ण साधस ु ंत ॥ दःु खे पोळती अहोरात ॥ काह काळे हे व^ ु जाहले शंकरासी ॥६६॥ ृ समत ॥ त तेVहा तो शंकर 2पनाकपाणी ॥ अयंत कोपा2व होऊ0न ॥ jहणे सव) कम)माग) बड ु वुनी ॥ वत)ती कC जैनधमq ॥६७॥ सकळह भम ू ंडळावर ॥ जैनधमा)चा झाला कC Hसार ॥ तर आता मी अवतरोनी शंकर ॥ जैनधमा) उQछे दतो ॥६८॥ ऐसे कोपे बोलो0न शव ॥ जो अनाथनाथ कृपाण)व ॥ परु ाणप ु ष महादे व ॥ भाललोचन जगदामा ॥६९॥ जो अनंत *+ांडनायक ॥ भमासरु वरदायक ॥ IJशूळपाणी मदनांतक ॥ चं_शेखर उमापती ॥७०॥ तेणे तकाळ मेदनीवर ॥ उ^रदे शी 0नम)ळ 9ेJ ॥ तेथे 2वHकुळामाजी सवर ॥ घेतला अवतार नर8पे ॥७१॥ तेVहा सम_ ु वसनेलागन ु ॥ परमानंद झाला संपण ू ) ॥ दश दशांतरे Hस;न ॥ दे व संपण ू ) हष)ले ॥७२॥ मंद सग ु ंध शीतळ ॥ वाहू लागला तो अ0नळ ॥ वापी कूप नfांचे जळ ॥ झाले 0नम)ळ त9णी ॥७३॥ ऐसी शुभ ]च;हे अपार ॥ होऊ लागल प ु ी जाणन ू ी समाचार ॥ 0नम)ळ 9ेJी पातले ॥७४॥ ृ वीवर ॥ मन आpण जाऊ0नया 2वHसदनी ॥ बाळजातक वत)वन ू ी ॥ शंकराचाय) ऐसे त9णी ॥ नाम ठे 2वते जाहले ॥७५॥ आता ा नामासी काय कारण ॥ तर शं jहणजे सुक?याण ॥ कृञू धातच ृ ा अथ) करण ॥ आpण आचाय) jहणजे स-8 ु ॥७६॥
ऐसा हा तीन शaदांचा अथ) ॥ आpण हा सदप ु दे श यथाथ) ॥ सव) लोकांचे क?याण सतत ॥ करणार असा 0नये ॥७७॥ अथवा शंकर छे दावया ॥ अवतरला असे jहणो0नया ॥ शंकराचाय) ऐसे तया ॥ नाम ठे 2वते जाहले ॥७८॥ असो ऐसा तो कपूर) गौर ॥ वैदक माग) थापावया सवर ॥ शंकराचाय) नामे भूवर ॥ 0नम)ळ9ेJी अवतरला ॥७९॥ पढ ु े झाले उपनयन ॥ सकळ 2वfा अयासन ू ॥ अ?प वयांत]च सं;यास@हण ॥ क&रता झाला मातआ ृ Rे ॥८०॥ मग सवे घेऊ0न शLयमंडळी ॥ तीथ)याJाथ) भम ू ंडळी ॥ tफरता जैनमताची आगळी Hव2ृ ^ दे pखल सव)J ॥८१॥ दे शोदे शींचे 0नpखलजन ॥ शंकराचायाeचा करत अपमान ॥ सकळ जनांचे लागले यान ॥ जैनशााकडे पा ॥८२॥ असो ऐसे tफरता मेदनीसी ॥ आचार्य पातले को?हापरु ासी ॥ मग शLयांसहत एके दवशी ॥ @ामात चालले भ9ाथ) ॥८३॥ घरोघर भ9ा या]चत ॥ येऊ0न कांसाराQया आळीत ॥ तयांजवळी भ9ा मागत ॥ तो हसू लागले जैन ते ॥८४॥ आpण jहणती भ9ा कैची येथ ॥ काचरस आहे कढईत ॥ पाहजे तर हा समत भ9ेलागी सम2प)तो ॥८५॥ तै वामी jहणती कासाराHती ॥ तम ु ची आहे जैनयाती ॥ तर अ;य भ9ा न घेऊ 0निती ॥ कांचरस]च आjहां fा ॥८६॥ ऐसे तयाHती सांगन ु ी ॥ वामी jहणती शLयांलागन ु ी ॥ तj ु ह वहतांQया ओंजळी कनी ॥ कांचरस Hाशजे ॥८७॥ ऐसे वामीचे ऐकू0न वचन ॥ भवोनी सकळ शLयजन ॥ jहणती वाचलो तर यासमान ॥ बहुत गु संपाद ू ॥८८॥ हा Hय9 त| काचरस ॥ पश)ता मृ यु येईल आjहांस ॥ /याचे याणे]च यावे 2वष ॥ आjहा नलगे सेवा ह ॥८९॥ ऐसे बोलन ू शLयजन ॥ पळू लागले सव) तेथन ू ॥ मग वामी वये ओंजळ क8न ॥ jहणती ओता कांचरस ॥९०॥ अहो पूवv समु_मंथनकाळी ॥ काळकूट2वष /वाळामाळी ॥ Hगटला तया येऊ0न जवळी ॥ वये Hाशता झाला जो ॥९१॥ तो]च तो शंकराचाय) भगवान ॥ तयास काय कांचरस कठण ॥ क?पांतीQया कृशानल ू ागन ू ॥ ]गळील जाण 9णाधq ॥९२॥ असो मग ते द ु कांसार ॥ तो त| कांचरस Hखर ॥ आचायाeQया ओंजळीत सवर ॥ ओ0तते झाले भ9ेसी ॥९३॥ जया रसाचा Iबंद ु त¨वता ॥ भम ू ीवर पडला असता ॥ जळो0न जाईल भम ू ी समता ॥ ऐसा त| अयंत ॥९४॥ पर तो जग- ु भगवान ॥ अ0त शीतळ मधरु जीवन ॥ यावे तैसे या रसा त9ण ॥ Hाशता झाला साचार ॥९५॥ ऐसे तयाचे पाहू0न साहस ॥ कांसारांचे दचकले मानस ॥ jहणती हा पै पुराणपुष ॥ धम)थापनाथ) अवतरला ॥९६॥ अहो पाहता /या रसाHती ॥ आमुचे नेJ गरगरा tफरती ॥ तो रस याला वये 0नगुती ॥ ध;य मूतv शंकराचाय) ॥९७॥ ऐसे सव) कांसार बोलन ू ॥ घ ध&रले वामीचे चरण ॥ मग शंकराचाय) तेथन ू ॥ जैन@ामासी पातले ॥९८॥ आpण वकCय शLयमुखेसी ॥ 0नरो2पले मंडनमासी ॥ कC तj ु ह भेटू0न आjहांसी ॥ शा 2ववाद कCिजये ॥९९॥ वाद समत शावैभवे ॥ आjहालागी वा िजंकावे ॥ अथवा आjह पराभवावे ॥ सम) शाे तj ु हांसी ॥१००॥ ऐसा शंकराचायाeचा 0नरोप ॥ ऐकू0न तो महागव)कूप ॥ मंडनम आगळे अमप ू ॥ बोलता झाला अभमाने ॥१॥ अरे आजपयeत बहु पंyडत ॥ वादाथ) आले मी मी jहणत ॥ प&र ते jया िजंtकले समत ॥ आमQया जैनशाेसी ॥२॥
आता हा येऊ0न सं;यासी ॥ सांगोन पाठ2वतो आjहांसी ॥ तर मी आिज िजंकCन यासी ॥ सरवतीQया Hसादे ॥३॥ ऐसे गवq बोले वचन ॥ सरवतीचे क80न यान ॥ तो मंडनम जग- ु ॥ जाऊ0न भेटला ताकाळ ॥४॥ ु लागन ते दोघेह तेजवी महापुष ॥ केवळ जैसे चं_ चंडांश ॥ दोघांचह े परा4म 2वशेष ॥ समसमान 0नधा)रे ॥५॥ दोघेह बोलती एकमेकांसी ॥ सभा करावी आजचे दवशी ॥ वेदशााची वमख ु ेसी ॥ चचा) Vहावी स2वतर ॥६॥ पूवप ) 9 उ^रप9 करोन ॥ अथ) 2ववरावा संपूण) ॥ /यासी नथ) न होय पूण) ॥ तयाचे शा मया पै ॥७॥ आpण जो पराजय पावेल ॥ तम) 2ववंसू0न सकळ ॥ @ंथह तयाचे ताकाळ ॥ बड ु वू0नया टाकावे ॥८॥ ऐसे दोघेह H0तRा बोलन ु ी ॥ बैसले मये पडदा लावन ु ी ॥ सव) जातींचे लोक त9णी ॥ सभेलागन ु ी पातले ॥९॥ तो मंडनमे पडfाआंत शंकराचाया)सी नकळत ॥ मfघट ठे वू0न तयात ॥ सरवती थापू0न पूिजल ॥११०॥ तै तया मfाQया घटांतू0न ॥ सरवती बोले अ¤यालागन ु ी ॥ आता मी शंकराचाया)स झणी ॥ शामते 2ववंसते ॥११॥ तू माया मागे बैसन ू ॥ चमकार पाहे संपण ू ) ॥ मी तज ु आहे सH ु स;न ॥ वचन सय करन पाहे ॥१२॥ ऐसये Hकारे सुंदर ॥ सरवतीचा ऐकू0न वर ॥ तो महापंyडत मंडनम ॥ समाधान पावला ॥१३॥ मग पडfाआतून ॥ शंकराचाया)सी बोले वचन ॥ कोणता वेद आरं भून ॥ अथ) क8 सांग पा ॥१४॥ तै शंकराचाय) बोलत ॥ चार वेद कर समा| ॥ जे जे मी पस ु ेन यथाथ) ॥ ते ते मजसी सांगावे ॥१५॥ ठायी ठायी अथ) पुसेन ॥ याचे करावे समाधान ॥ न सांगता पदवीपासन ू ॥ b करन 9णमाJे ॥१६॥ मग याच आचाय)भा2षता ॥ मा;य क80न तो त¨वता ॥ सरवतीस jहणे हे माता ॥ बोल आता सवर ॥१७॥ तै ीशंकराचाया)Hती ॥ बोलू लागल सरवती ॥ पर शंकराचायाeQया ]च^ी ॥ जैन बोलतो ऐसेच ॥१८॥ jहणो0न आचाय) बोलले ॥ अ¤या ऋ~वेद आरं भी ये वेळे ॥ तव सरवतीने मुख काढले ॥ घटातू0न बाहे र ॥१९॥ Hथम ऋ~वेद ऋचांसहत ॥ सरवती चालल बोलत ॥ ठायी ठायी आचाय) पुसत ॥ अथ)कूटे तेधवा ॥१२०॥ पर /याQया मख ु ापासन ू ॥ चार वेद झाले उप;न ॥ या *+याचे ते क;यारw ॥ न अडखळे कोठे ची ॥२१॥ शंकराचाय) जे जे पुसत ॥ याचे त9णी ती उ^र दे त ॥ असो ऐसा ऋ~वेद समत ॥ समा| जाणा जाहला ॥२२॥ पर सरवती jहणते वेद ॥ हा आचायv नेणो0न भेद ॥ आता बोले रे यजुवqद ॥ ऐसे अ¤यासी सां]गतले ॥२३॥ ते वामींचे ऐकू0न भा2षत ॥ सरवती पडfाआत ॥ यजव ु qदालागी व&रत ॥ आरं भती जाहल ॥२४॥ अखलत शaद उमटती ॥ शंकराचाय) अथ) पुसती ॥ पर कुशलवे ती सरवती ॥ कर समाधान तकाळ ॥२५॥ आचायाeचा न चाले उपाव ॥ कोठे च न होय पाडाव ॥ मग अंतर एक उपाय ॥ ऐसा यांनी योिजला ॥२६॥ पव ू v ऋ~वेद जाहला ॥ आता यजुवqद असे चालला ॥ तर यासी ऋ~वेदातील भला ॥ पन ु रपी H{ कCिजये ॥२७॥ ऐसा क80नया 0नय ॥ अ¤यासी बोलती आचाय) अरे तू सांHत 0नःसंशय ॥ यजुवqद बोलतोसी ॥२८॥
पर ऋ~वेदामाजी दे ख ॥ शंका राहल असे एक ॥ तर ती ऋचा बोल0ू न सjयक ॥ अथ) सांगे पन ु र2प ॥२९॥ ऐशा वामीQया H{ाला ॥ ऐकून तaधल *+बाळा ॥ पूवv ऋ~वेद सव) jहpणतला ॥ पर 0तसी याचा आठव नसे ॥१३०॥ अहो सरवतीचा ऐसा माग) ॥ कC वेद शा पुराणे सांग ॥ आरं भापासो0न प सवेग ॥ संपूण) ह jहणे पा ॥३१॥ पर पढ ु े पढ ु े jहणत असता ॥ मयेच पु शले पव ू m> अथा) ॥ तर 0तयेसी पव ू m> सव)था ॥ मरत नसे काहच ॥३२॥ jहणो0न अंतर गडबडोन ॥ तaध होतसे त9ण ॥ हे 0तयेचे वम) कठiण ॥ ठाउके नसे कोणासी ॥३३॥ पर शंकराचाय) चतुर ॥ अंतर क&रती 2वचार ॥ ऐसे वेद साथ) साचार ॥ *+ांडी कोण बोलणार ॥३४॥ *+ा आpण सरवती ॥ ह माJ बोलतील 0निती ॥ या दोघांवाच0ू न जगती ॥ नसे कोणी समथ) ॥३५॥ ा अ¤याQया बापाचेने ॥ ऐसे नोहे वेद बोलणे ॥ मग ा 9ु?लक पामराचेने ॥ कोठो0नया बोलवेल ॥३६॥ तर येथे काह तर ॥ कपट आहे 0नधा)र ॥ ऐसे जाणो0नया अंतर ॥ अ¤यालागी बोलत ॥३७॥ अरे आता उगा राहलासी ॥ मग H{ासी का नो^&रसी ॥ तो तो अ¤या गडबडो0न मानसी ॥ jहणे अनथ) ओढवला ॥३८॥ दोन चार वेळा वामींनी ॥ Hि{ले असे अ¤यालागन ु ी ॥ पर तो अयंत भय पावोनी ॥ काहच वाणी बोलेना ॥३९॥ मग शंकराचाय) उठोन ॥ पाहाती पडदा उघडोन ॥ तो तेथे मfघटांतन ू ॥ मुख बाहे र आले असे ॥१४०॥ ते पाहता ह सरवती होय ॥ ऐसा अंतर क80न 0नय ॥ जग- ु शंकराचाय) ॥ कोपे संत| जाहले ॥४१॥ मग सकळ पडदे फाडून ॥ शर घातला दं ड दाण ॥ तेथे तो मfघट फुटोन ॥ चूण) त9णी जाहला ॥४२॥ आpण jहणती हे दरु ाचा&रणी ॥ जैनालागी Hस;न होउनी ॥ वेदशाचचा) राJंदनी ॥ चांडाळणी क&रतेस ॥४३॥ तझ ु े न पहावे जा&रणी मख ु ॥ /याQया पोट ज;मलस दे ख ॥ या *+यासीच तू 0नःशंक ॥ अंगभोग दे सी 0नल)/जे ॥४४॥ ऐसी तू महापा2पणी ॥ ा जैनासी वश होऊनी ॥ जैनशा थापावयालागन ु ी ॥ सव)दा रत झालस ॥४५॥ ा द ु पाखांड मतासी ॥ आय दे ऊ0न अह0न)शी ॥ अठरा याती चार वणा)सी ॥ एकंकार केलास ॥४६॥ जैनी झाले लोक सम@ ॥ हा त]ू च केलासी वण)संकर ॥ वेदशाे परु ाणे प&रकर ॥ एकCकडे राहल ॥४७॥ या जैनाची शाे संपूण) ॥ तुवा यांचा धरो0न अभमान जैनमत Hगटवन ू ॥ लोका पाखंडी घातलेस ॥४८॥ तुया आये ा द ु े वमते ॥ प ृ वीवरल @ामदै वते ॥ थापू0नया वकCय हते ॥ b केल सव)ह ॥४९॥ ऐसा त ु यायोगे सगळा अयनथ) ओढवला ॥ तो jया कैलासी ऐtकला ॥ jहणो0न घेतला अवतार ॥१५०॥ तू अनाचार केलास अयंत ॥ तर सदा राहे नीच मुखात ॥ अयंजादकांQया गह ृ सतत ॥ वास होवो मम शापे ॥५१॥ ऐसे रती सरवतीHती ॥ शंकरवामी शाप दे ती ॥ मग ती कोपोनी सरवती ॥ वामीHती बोलत ॥५२॥ तू तो धम) थापावयासी ॥ सा9ात ् शंकर अवतरलासी ॥ तर तज ु ा दे ह कCटकदे शी ॥ पडेल जाण मsचने ॥५३॥ ऐसे वामीस शापन ू ॥ सरवती गु| झाल त9ण ॥ मग वामीचे ध80न चरण ॥ मंडनम लोळत ॥५४॥
पर शंकराचायv त9णी ॥ जैनशाांQया मोटा बांध0ु न ॥ अ0त अगाध सम_ ु जीवनी ॥ नेऊ0नया बड ु 2व?या ॥५५॥ यांतू0न एक अमरकोश ॥ सवmपयोगी असे 2वशेष ॥ jहणो0न या माJ @ंथास ॥ शंकराचायv रG9ले ॥५६॥ असो ऐसे जैनशाांसी ॥ 2ववंसू0नया 9णाधqसी ॥ मग जवळ पाचा80न जनांसी ॥ वामी तयासी बोलत ॥५७॥ अहो ह @ामदै वते समत ॥ आहे त खर जैनथा2पत ॥ पर याते तj ु ह सतत ॥ भजत जावे वधमq ॥५८॥ जैने था2पल jहणोनी ॥ संशय काह न धरावा मनी ॥ आपुला धम) आपणालागन ु ी ॥ दे वापाशी काय असे ॥५९॥ ऐसे वामी सकळ लोका ॥ सांगती तेVहा अ¤या दे खा ॥ वामीचरणी वकCय मतका ॥ ठे वू0नया 2वनवीत ॥१६०॥ jहणे वामी जैनमत संपण ू ) ॥ तुjह टाtकले उQछे दन ू ॥ पर कृपे जनाचे अभधान ॥ tकं ]चत ् तर र9ावे ॥६१॥ ऐसी ऐकता दनवाणी ॥ कृपा उपजो0न वामीQया मनी ॥ @ामदे वतांQया सि;नधानी ॥ जैनाचा धxडा था2पला ॥६२॥ जेथे जेथे @ामदै वत ॥ तेथे जैनांचा धxडा वसत ॥ @ामदे वतासंगे याHत ॥ H0तदनी पूिजती ॥६३॥ असो मग वामी तेजोरशी ॥ आRा2पती सकळ जनांसी ॥ कC आप? ु या जा0तधमqसी ॥ पव ू vHमाणे वता)वे ॥६४॥ जर अधमq वता)ल कोणी ॥ तर दं डीन ऐसे बोलु0न ॥ वेदशा पुराणे त9णी ॥ Hगट केल साचार ॥६५॥ मग सकळह *ा+ण ॥ क8 लागले वेदशााययन ॥ आpण अ;य जनह संपूण) ॥ वतू) लागले वधमq ॥६६॥ ऐसे शंकराचायq दयाळे ॥ आप? ु या उ^म ब2ु बळे ॥ जैनांचे पाखंडमत आगळे ॥ 2ववंसले सव)ह ॥६७॥ ु0तमृ यु> धम) प&रकर ॥ सव)J था2पला प ृ वीवर ॥ तेवीच अsै ताचा साचार ॥ माग) सवाeसी दा2वला ॥६८॥ एवं महाराज शंकर ॥ भ>वसल कपूर) गौर ॥ अवतरो0नया भम ू ीवर ॥ भभ ू ार ह&रता जाहला ॥६९॥ अहो शंकराची लला अगाध ॥ जो भ>वसल वानंदकंद ॥ सेवका ता80नया 2वशद ॥ 0नजपदासी नेतसे ॥१७०॥ काय वणा)वे याचे च&रत ॥ जे दन अनाथ स[> ॥ शव पंचा9र षडा9र जपत ॥ तया तारत Hसादे ॥७१॥ दाशाह)राव आpण कलावती ॥ बहुला 2वदरु पापमती ॥ तेह शवपंचा9रे 0नगुती ॥ अ9य गती पावले ॥७२॥ शबर केवळ 0नषाद ॥ शवकृपे तरला हे Hस ॥ भम झालेल त[ाया) शु ॥ पन ु र2प दे हे Hगटल ॥७३॥ ीशवयो]गने ॥ सम ु 0त भ_ायू कारणे ॥ शवकवचाQया उपदे शाने ॥ पावन केल साचार ॥७४॥ मैJेयीQया उपदे शेक8नी ॥ शवत आचरता सीमं0तनी ॥ यमन ु ेत प0त बड ु ाला असोनी आला वाचोनी शवकृपे ॥७५॥ पराशर ऋषीने आपण ॥ _ाभषेकेक8न ॥ राजपJ ु ाचा मृ यु टाळून ॥ तयास रा/यी था2पले ॥७६॥ ऐसे शवकवच_ ॥ षडा9र पंचा9र इयाद मंJ ॥ सवmारक आहे त प2वJ ॥ पर अभ>ा काय ते ॥७७॥ जर गग)मु0नसा&रखे स- ु ॥ दाशाह)रायापर शLय थो8 ॥ भा2वक असतील तर उा8 ॥ होईल जाण 0नये ॥७८॥ जर भ_ायस ू मान शLयजन ॥ शवयो]गयापर ग ु सज ु ाण ॥ तर Hय9 शव Hगटोन ॥ नेईल शLया कैलासा ॥७९॥ कलयग ु ामाजी गु महं त ॥ एक अडoयास तीन मळत ॥ पर स- ु सम अय[ुत ॥ सामय) तेथे कैचे पा ॥१८०॥
_Vयाची इQछा ध80न मनी ॥ केवळ शLयजनांस भxदन ु ी ॥ मंJतंJ फंु कोनी कानी ॥ Vयथ) साधना ला2वती ॥८१॥ शLयह अभा2वक दज ) ॥ गु8चे पाहाती सदा ;यून ॥ jहणो0न दोघा नरक दाण ॥ Hा| होय शेवट ॥८२॥ ु न आतांचे गुशLय सकळक ॥ केवळ _Vयाचे ]गराइक ॥ दाशाहा)दकांपर तो एक ॥ शLय न दसे कलयग ु ी ॥८३॥ स- ु नधना ॥ अ2प)तात ग ु पायी ॥८४॥ ु तो शLयांQया धना ॥ नरकासम मा0नती जाणा ॥ सिQछLयह तनम jहणो0न तरले ते दाशाहा)दक ॥ नातर तेच मंJ सकळक ॥ पर हे आतां]च जन मूख) ॥ _Vयलोभे भुलले पै ॥८५॥ अहो कृतयग ु ामाजी पाहता ॥ अिथगत Hाण होता ॥ जेVहा अथी पडती सव)था ॥ तेVहा Hाण जातसे ॥८६॥ jहणो0न तोपयeत साधन ॥ क&रत बैसती अरzयी जाऊन ॥ Jेतायग ु ी ते चम)गत Hाण ॥ चम) झडता मृ यु होय ॥८७॥ sापार Hाण नाडीगत ॥ नाडी सुकती तो वाचत ॥ ऐसे पूवv आयुLय बहुत ॥ होते सकळ मानवा ॥८८॥ आpण ल9 अयुत सह वषq ॥ ऐसी तेVहा होती आयुLये ॥ jहणो0न सकळ बहुत वष¬ ॥ अनk ु ाने आचरत ॥८९॥ आpण ऐसे तप क&रत ॥ कC जेणे अंगी वाळ वाढत ॥ मग Hस;न होऊ0न भगवंत ॥ आप? ु या नेत पदासी ॥१९०॥ आता तो अ;नमय Hाण ॥ अ;ना2वण सवर मरण ॥ आpण आयुLय तेह अपूण) ॥ नोहे साधन काहच ॥९१॥ दे हाचा नाह भरवसा ॥ कोण दवस येईल कैसा ॥ jहणो0न सा9ा/जगदशा ॥ अंतर दया उ[वल ॥९२॥ आpण औटघटकात पण ू ) ॥ परमे,रHा|ी होऊन ॥ मो9ास जावे उरोन ॥ ऐसा माग) काढला ॥९३॥ तो माग) jहणाल कवण ॥ तर स- ू ॥ इतर साधन नसे]च ॥९४॥ ु सी जावे शरण ॥ यावीण मो9लाभालागन आता स- ु तो कैसा असावा ॥ सदा आनंद त;मनी वसावा ॥ वामदे व गग) शुक tकं वा ॥ पराशरापर साचा ॥९५॥ शLयह असावे भा2वक ॥ ग8 ु च मानावा ई,र एक ॥ ऐसे घडता हे सकळक ॥ जन तरतील कलयुगी ॥९६॥ ीधर jहणे ोतयासी ॥ /या मंJी तरले महाऋषी ॥ ते]च हे मंJ तुjहांसी ॥ Hकाशत केले पा ॥९७॥ /या मंJे भ_ायु तरला ॥ जेणे दाशाह)राव उरला ॥ आpण जो मंJ सम ु 0त राणीला ॥ शवयो]गये दधला असे ॥९८॥ /या मंJे बहुला उरल ॥ 2वदरु पावला शवपदकमळी ॥ आpण bतारासहत तरल ॥ सीमं0तनी /या मंJे ॥९९॥ ते]च षडा9र पंचा9र _ ॥ मृ युंजय शवकवच प2वJ ॥ इयाद सकळह मंJ ॥ या @ंथात क]थयेले ॥२००॥ पर ोते तj ु ह jहणाल जर ॥ ते]च मंJ असता 0नधा)र ॥ 0तह सांHत पूवvQया पर ॥ का न उरती जन हे ॥१॥ त&र जपकया)चे मन ॥ शु असेल तर त9ण ॥ पव ू vHमाणे तयास गण ु ॥ येईल जाण 0नये ॥२॥ यालागी 2वशु भावेसी ॥ जपावे या शवमंJासी ॥ आpण सवाeनीह अह0न)शी ॥ शवललामत ृ ासी ऐtकजे ॥३॥ आपु?या Hपंचालागन ु ी ॥ सावध जैसे अह0न)शी ॥ तैसे जर शवमरणी ॥ तर मग उणे कायसे ॥४॥ कलयग ु ींQया जनांकारणे ॥ शंकराचाय) ा अभधाने ॥ अवतार घेऊ0नया शवाने ॥ जैनमत बड ु 2वले ॥५॥ ऐसा सम)H0तपालक ॥ जो शंभु अप)णा)नायक ॥ तयाचे मरण क&रता सकळक ॥ भवभय 0नरसे पै ॥६॥
आप? ु या काया)त राJंदन ॥ गंत ु ले असती जे का जन ॥ ते अभागी आयLु य सरोन ॥ पावती 0नधन अकमात ॥७॥ जे tकयेक Hपंची गुंतले ॥ शवयान क8 2वसरले ॥ ज;मास आले तैसे]च गेले ॥ ते ज;मले मेले सारखेच ॥८॥ जे ज;मो0न काह करत नाह ॥ ते शेवट जावो0न यमाचे गेह ॥ तेथे ज;मो0न नरकडोह ॥ अनेक भोग भो]गत ॥९॥ आpण पन ु र2प नाना योनीत ॥ ज;मो0न अनंत दःु खे भो]गत ॥ एवं संसत ु कळत सव)दा ॥२१०॥ ृ ीQया आवताeत ॥ बच jहणो0न सांगतो सवा)लागन े ॥११॥ ु ॥ शवचरणी भाव धरोन ॥ क&रता शवललामत ृ पान ॥ ज;ममरण खंडल शवमरणकया) जनांसी ॥ शव नेतो मो9पदासी ॥ *ा+णाद सव) जातींसी ॥ शवमरण तारक ॥१२॥ पर *ा+ण आप? ु या कमा)त ॥ बैसती बहुत @ंथ घोtकत ॥ आpण Hपंची होऊ0न रत ॥ शवमरण 2वसरले ॥१३॥ वैय ते आपु?या Vयवहारे सी ॥ _Vयाची दण ु ाई इQछू0न मानसी ॥ तागडी ध&रत अह0न)शी ॥ शवमरण मग कैचे ॥१४॥ आpण 9IJय ते संपूण) ॥ नाना शे सांभाळून ॥ सदा यु इिQछती jहणोन ॥ शवमरण 2वसरले ॥१५॥ कुणaयासी नाह घरदार ॥ 0नय नत ू न संसार ॥ भू मसेवा क&रती 0नरं तर ॥ मग शवमरण कैचे तया ॥१६॥ सोनार सुतार कासार ॥ क&रती आपुले Vयवहार ॥ Hपंची गुंतले 0नरं तर ॥ मग शवमरण कोठूनी ॥१७॥ ऐशा सकळह याती ॥ आपापु?या Vयवहार गुंतती ॥ ज;ममरणाQया आव^ ृ ी ॥ न सुटती साचार ॥१८॥ पन ु ः पन ु ः ज;ममरणे ॥ चौयाeशी ल9 योनी भोगणे ॥ पर तयांQया प&रहाराकारणे ॥ शवनाममत ृ यथाथ) ॥१९॥ यालागी शवललामत ृ @ंथ ॥ पापी जनोारक 0नित ॥ याते जे वण पठण क&रत ॥ ते जन होत शव8प ॥२२०॥ एक मंडळामाझार ॥ jहणजे बेचाळीस दनाभीतर ॥ सदाशवमूतv याऊ0न अंतर ॥ सात आवत)ने क&रती जे ॥२१॥ तया ीगौररमण ॥ Hय9 दे ऊ0नया दश)न ॥ सकळ कामना क&रतो पण ू ) ॥ ऐसा महमा @ंथाचा ॥२२॥ ावणमासी सोमवार ॥ एक एक आवत)न जो कर ॥ ीशंकर तयाचे घर ॥ वास क&रतो सव)दा ॥२३॥ ीशंकर झालया Hस;न ॥ जगी तयासी काय ;यून ॥ जैसी कामधेनु मळता संपूण) ॥ मनोरथ पूण) होतात ॥२४॥ जर पाहजे शंभच ू ी कृपा ॥ तर हा आहे माग) सोपा ॥ करत पंचा9राद मंJ जपा ॥ शवललामत ृ वाचावे ॥२५॥ श0नHदोषी शवराJीदनी ॥ तीन आवत)ने क&रता त9णी ॥ सव) बंधमु> होऊनी ॥ इिQछला पदाथ) लाधतो ॥२६॥ आता शकेल ोयांचे मन ॥ ीशवमंJाQया जपेक8न ॥ जैसी दाशाहा)Qया अंगातन ू ॥ पापे 0नघाल काक8पे ॥२७॥ तेवी पंचा9र मंJाचा जप ॥ आjह करत असता अमप ू ॥ काक8पे आमच ु े पाप ॥ गेले का न दसे पै ॥२८॥ तर ोतेजन हो ऐका ऐसी अंतर न धरा शंका ॥ कंदपुराणी Vयाजे का ॥ लहले ते]च हे क]थलेसे ॥२९॥ यालागी हे असय jहणता ॥ िजVहे सी कCटक पडतील त¨वता ॥ दाशाहा)पर भावे वत)ता ॥ पापे भम होतील ॥२३०॥ चवदा अयायाभीतर जे ॥ मंJ क]थले ऋषी,र ॥ 0तह 0नLपाप होऊ0न सवर ॥ बहुत जन उ&रले ॥३१॥ शवकवचे भ_ायुबाळ ॥ शवमंJे शारदा 0नम)ळ ॥ राजपुJाचा आलेला काळ ॥ _ावत)ने परतला ॥३२॥
शबरी भम झाल ॥ पर ती नैवेfाप)णाQया वेळी ॥ अ;नपाJ घेऊ0न पतीजवळी ॥ उभी राहल पव ) त ॥३३॥ ू व बहुला ती केवळ पातकC ॥ पा^ापे गेल वग)लोकC ॥ 2वदरु bतार होता नरकC ॥ तोह तेथे आण2वला ॥३४॥ वामदे वे *+रा9सास ॥ गौतमे क?माषपादरायास ॥ ीशवे ]याळ चांगुणेस ॥ आpण ]चलयास उ&रले ॥३५॥ दाशाह)राव आpण कलावती ॥ शवमंJे पावल म> ु C ॥ Vयाध तरला अरzयपंथी ॥ कCत)नवणमाJेच ॥३६॥ गोर9 बाळ अRान ॥ तोह तरला शवमंJेक8न ॥ मंJांत मंJ ेk हे दोन ॥ पंचा9र आpण षडा9र ॥३७॥ शवकवच महामंJासहत ॥ मृ युंजयभममंJ 2व
यात ॥ _ावत)न ]चताभमपूत ॥ आpण शवदश)न उ^म ॥३८॥ ांची माहाjये संपण ु ) ॥ चवदा अयायात वणू)न ॥ ा पंधराVया अयायी आ
यान ॥ जग-8 ु चे क]थयेले ॥३९॥ कंदाH0त शंकर सांगत ॥ जे ा मंJास मुखे बोलत ॥ तया मी Hय9 उमानाथ ॥ दश)न दे तो Hीतीने ॥२४०॥ जो शवललेसी पठण कर ॥ तयास Hस;न ]ग&रकुमार ॥ आpण मीह तयासी अहोराJी ॥ न 2वसंबे 0नये ॥४१॥ ऐसे ी]ग&रजानाथ ॥ क]थते जाहले कंदाHत ॥ jहणो0न मीह तैसे]च येथ ॥ वpण)येले असे पा ॥४२॥ मी आपु?या पदरंचे काह ॥ उगाच वण)न केले नाह ोतेजनी ªदयाठायी ॥ 2वक?प काह न धरावा ॥४३॥ शवललेचे चवदा अयाय ॥ हा पंधरावा कोठiल काय ॥ ऐसा मनी 2वक?प होय ॥ तर सांगतो ऐtकजे ॥४४॥ /या शवे भ> ता&रले अपार ॥ आpण /याचा शवललामत ु ी अवतार ॥ धम)थापनाथ) घेतला ॥४५॥ ृ @ंथ प2वJ ॥ याणेच ा कलयग शवमहमा अगाध ॥ सकळह कCजे Hस ॥ jहणो0न पंधरावा अयाय शु ॥ शवाRेने वpण)ला ॥४६॥ पूवय ) ग ु ी जी लला वत)ल ॥ ती चवदा अयायी वpण)ल ॥ कलयग ु ी ीचं_मौळी ॥ शंकराचाय) अवतरले ॥४७॥ ते]च स2वतर कथन ॥ या पंधराVयात केले पण ू ) ॥ ोती वणाथ) राJंदन ॥ सादर असावे साचार ॥४८॥ हे पंधरा अयाय संपूण) ॥ 0नय करावे वण पठण ॥ अथवा सात पारायणे ॥ अयादरे करावी ॥४९॥ मf मांस भ9ून ॥ न करावे @ंथपठण ॥ कC नान के?यावाचन ू ॥ पारायण न करावे ॥२५०॥ रजवलेQया वणी ॥ न पडावा हा मंJशरोमणी ॥ कC अभय भ9ण भ9ूनी ॥ शवो नये या @ंथा ॥५१॥ आpण जो द ) ॥ अ2व,ासू 0नंदक महान ॥ तयाQया वणी जाण ॥ न घालावा सव)था ॥५२॥ ु दज ु न रजवला ियांसमान ॥ दज ) 0नंदकांचे मन ॥ केवळ अशु असते jहणोन ॥ @ंथवणा यो~य नVहे ॥५३॥ ु न ा @ंथाQया पठणेक8न ॥ इिQछले सव) Hा| होऊन ॥ गडांतरे रोग मृ यु पाप ऋण ॥ दा&र_ संकटे 0नरसती ॥५४॥ अ कुkाद रोग 0नरसती ॥ ंख ृ ळाद बंधने तुटती ॥ आयुLयवध)न धन संतती ॥ अखंyडत होय पा ॥५५॥ आpण तु2 पु2 सायु/यसदन ॥ पठणमाJे लाधते पूण) ॥ याQया 0नय पारायणासमान ॥ पुzय नाह दस ु रे ॥५६॥ पंधरा अयाय @ंथ सकळ ॥ जर 0नय नेमे न वाचवेल ॥ तर बेचाळीस ओVया सो/वळ ॥ भy>भावे वाचाVया ॥५७॥ 0नय Hभाती नान क8न ॥ बेचाळीस ओVया वा]चता पूण) ॥ सव) शवललामत ृ पठण ॥ के?याचे पुzय होईल ॥५८॥
शवललामत ृ @ंथ 2वशेष ॥ पंधरा अयाय बहु सरु स ॥ यांतील 0नवडो0न सारांश ॥ बेचाळीस ओVया काढ?या ॥५९॥ आता बेचाळीस ओVया कोणया ॥ तर सांगतो ऐकाVया या ॥ वणमाJे सकळ ोया ॥ वग)Hा|ी 0नये ॥२६०॥ (0नयपाठाQया बेचाळीस ओVया ॥ ॐ नमोजी शवा अप&रमता ॥ आद अनाद मायातीता ॥ पूण) *+ानंदा शा,ता ॥ हे रंबताता जग- ु ॥६१॥ /यो0तम)यव8पा परु ाणप ु षा ॥ अनादसा आनंदवन2वलासा ॥ मायाच4चाळका अ2वनाशा ॥ अनंतवेषा जगपते ॥६२॥ जयजय 2व8पा9ा पंचवदना ॥ कमा)य9ा शु चैत;या ॥ मनोजदमना मनमोहना ॥ कम)मोचका 2व,ंभरा ॥६३॥ जेथे सव)दा शवमरण ॥ तेथे भुy> मुy> आनंद क?याण ॥ नाना संकटे 2वने दाण ॥ न बा]धती कालJयी ॥६४॥ संकेते अथवा हायेक8न ॥ भलया मषे घडो शवमरण ॥ न कळता प&रस लोहालागन ु ॥ झगडता सव ु ण) करतसे ॥६५॥ न कळत Hाशता अमत ृ ॥ अमर काया होय यथाथ) ॥ औषध नेणता भG9ता ॥ पर रोग हरे तकाळ ॥६६॥ जय जय मंगलधामा ॥ 0नजजनतारक आमारामा ॥ चराचरफलांtकत क?प_म ु ा ॥ नामा अनामा अतीता ॥६७॥ हमाचलसत ु ामनरं जना ॥ कंदजनका शफरवजादहना ॥ *+ानंदा भाललोचना ॥ भवभंजना महे ,रा ॥६८॥ हे शवा वामदे वा अघोरा तपुषा ईशाना ई,रा ॥ अध)नारनटे ,रा ॥ ]गजारं गा ]गरशा ॥६९॥ धराधरd _मानससरोवर ॥ तू शु मराळ 4Cडसी 0नधा)र ॥ तव अपार गुणासी परोपर ॥ सव)दा वpण)ती आjनाय ॥२७०॥ नकळे तझ ु े आदमयावसान ॥ आपण]च सव) कता) कारण ॥ कोठे Hगटशी याचे अनम ु ान ॥ ठायी न पडे *+ादका ॥७१॥ जाणो0न भ>ांचे मानस ॥ तेथd]च Hगटशी जगि;नवास ॥ सव)काळ भ>काया)स वांगे उडी घालसी ॥७२॥ सदाशव ह अ9रे चार ॥ सदा उQचार /याची वैखर ॥ तो परमपावन संसार ॥ होऊ0न तार इतरांते ॥७३॥ बहुत शाव>े नर ॥ Hायि^ांचे क&रता 2वचार ॥ पर शवनाम एक प2वJ ॥ सव) Hायिता आगळे ॥७४॥ नामाचा महमा अ[त ु ॥ यावर Hदोषत आचरत ॥ यांसी सव) स2 Hा| होत ॥ सय सय IJवाचा ॥७५॥ जयजयाजी पंचवदना ॥ महा पाप_म ु 0नकं ृ तना ॥ मदमसरकाननदहना ॥ 0नरं जना भवहारका ॥७६॥ हमा_जामाता गंगाधरा ॥ सह ु ायवदना कपूर) गौरा ॥ पYनाभमनरं जना IJनेJा ॥ IJदोषशमना IJभव ु नेशा ॥७७॥ नील@ीवा अहभूषणा ॥ नंदवाहना अंधकमद) ना ॥ द9Hजाप0त मखभंजना ॥ दानवदमना दया0नधे ॥७८॥ जय जय tकशोर चं_शेखरा ॥ उवvधरd _नंदनीवरा ॥ IJपुरमद) ना कैलास2वहारा ॥ तुया लला 2व]चJ ॥७९॥ कोट भानत े ा अप&रमता ॥ 2व,Vयापका 2व,नाथा ॥ समा]ध2Hया भत ु ज ु ादनाथा ॥ मत ू ा)मत ू ा) Jयीमत ू ¬ ॥२८०॥ परमानंदा परमप2वJा ॥ परापरा पंचदशनेJा ॥ पशुपते पयःफेनगाJा ॥ परममंगला पर*+ा ॥८१॥ जय जय ी*+ानंदमूतv ॥ तू वेदवंf भोळा च4वतv ॥ शवयोगी8पे भ_ायूHती ॥ अगाध नीती क]थलस ॥८२॥ जय जय भमोदू लतांगा ॥ यो]गयेया भ>भवभंगा ॥ सकळजनरआरायलंगा ॥ नेई वेगी तज ु पाशी ॥८३॥ जेथे नाह शवाचे नाम ॥ तो ]धक् @ाम ]धक् आम ॥ ]धक् @हपुर उ^म ॥ आpण दानधमा) ]धoकार ॥८४॥
जेथे शवनामाचा उQचार ॥ तेथे कैचा ज;ममृ यस ु ंसार ॥ /यांसी शव शव छं द 0नरं तर ॥ यांह िजंtकले कळकाळा ॥५॥ जयाची शवनामी भ>C ॥ तयाची सव) पापे जळती ॥ आpण चुके पन ु राव^ ृ ी ॥ तो केवळ शव8प ॥८६॥ जैसे Hाpणयांचे ]च^ ॥ 2वषयी गुंते अहोरात ॥ तैसे शवनामी जर लागत ॥ तर मग बंधन कैचे ॥८७॥ कामगज2वदारकपंचानना ॥ 4ोधजलद2ववंसHभंजना ॥ लोभांधकार चंडtकरणा ॥ धम)वध)ना दशभज ु ा ॥८८॥ मसर2व2पनकृशाना ॥ दं भनगभंदका सहनयना ॥ लोभमहासागरशोषणा ॥ अगय महामु0नवया) ॥८९॥ आनंदकैलास2वहारा ॥ 0नगमागमवंfा दनोारा ॥ ं डमालांtकतशररा ॥ *+ानंदा दया0नधे ॥२९०॥ ध;य धन ्य ते]च जन ॥ जे शवभजनी परायण ॥ सदा शवललामत ृ पठण ॥ tकं वा वण क&रती पै ॥९१॥ सूत सांगे शौनकांH0त ॥ जे भम _ा9 धारण क&रती ॥ यांQया पुzयासी नाह गणती ॥ IJजगती ध;य ते ॥९२॥ जे क&रती _ा9 धारण ॥ यांसी वंदती श4_ु हण ॥ केवळ तयांचे घेता दश)न ॥ तरती जन तकाळ ॥९३॥ *ा+णाद चार वण) ॥ *+चया)द आमी संपण ू ) ॥ ी बाल व ृ आpण तण ॥ याह शवकCत)न करावे ॥९४॥ शवकCत)न नावडे अणम ु ाJ ॥ तो अंयजाहू0न अप2वJ ॥ लेइले नाना वालंकार ॥ तर ते केवळ Hेत]च ॥९५॥ जर भG9ती मा;न ॥ तर ते केवळ पशूसमान ॥ मयूरांगीचे Vयथ) नयन ॥ तैसे नेJ तयांचे ॥९६॥ शव शव jहणता वाचे ॥ मळ ू न राहे पापाचे ॥ ऐसे माहाjय शंकराचे ॥ 0नगमागम वpण)ती ॥९७॥ जो जगदामा सदाशव ॥ /यास वंदती कमलो[व ॥ गजाय इं_ माधव ॥ आpण नारदाद योगीं_ ॥९८॥ जो जग- ु *+ानंद ॥ अपणा)ªदयाaजमलंद ॥ शु चैत;य जगदादकंद ॥ 2व,ंभर दयाaधी ॥९९॥ जो पंचमख ु दशनयन ॥ भाग)ववरद भ>जीवन ॥ अघोर भमासरु मद) न ॥ भेदातीत भत ू पती ॥३००॥ तो तू वजनभ_कारक ॥ संकट रG9सी भो®या भा2वका ॥ ऐसी कC0त) अलोलका ॥ गाजतसे *+ांडी ॥१॥ jहणो0न भावे तुजलागन ू ॥ शरण &रघालो असे मी दन ॥ तर या संकटातन ू ॥ काढू0न पूण) संर9ी ॥२॥ (ओVया बेचाळीस समा| ॥) *+ानंद jहणे ीधर ॥ ा बेचाळीस ओVया सम@ ॥ शवललामत ृ ाचे होय सार ॥ ोती 0नरं तर प&रसाVया ॥३॥ सकळ शवललामत ृ ाचे ॥ आpण ा बेचाळीस ओVयांचे ॥ वण पठण के?याचे ॥ फळ असे समान ॥४॥ जेवी इ9ुरस गाळुनी ॥ शक)रा काढजे यांतुनी ॥ तेवीच हे शवललेतन ु ी ॥ सार काढले स/जनाथ) ॥५॥ कोणी Vयवहार गंत ु त ॥ jहणो0न वाचवेना सव) @ंथ ॥ tकयेक ते आळस क&रत ॥ @ंथ 2वतत ृ jहणो0नया ॥६॥ हे जाणो0नया अंतरात ॥ शंकरआRे 0नय पठणाथ) ॥ ीशवललेQया सारभूत ॥ ऐशा ा ओVया र]चये?या ॥७॥ भोळा च4वतv उदार ॥ भ>वसल कपूर) गौर ॥ तारावया जन सम@ ॥ नाना उपाय क&रतसे ॥८॥ तो दनांचा कनवाळू ॥ नानारती करत सांभाळू ॥ पर हे दज ) कृतन केवळू ॥ मख ु न ु े नामह न घेती पा ॥९॥ शवनाम मुखी असावे jहणोन ॥ साधुसंत क&रती यw ॥ पर हे सव) अ0त मूख) जन ॥ Hपंची गुंतोन पडताती ॥३१०॥
तरpणउदयापासन ू ॥ अतमानापयeत अनु दन ॥ 0नंदावाद मख ु ातून ॥ पर शवनाम न ये]च ॥११॥ यालागी स/जनालागन ु ी ॥ 2वन2वतो उभय हत जोडोनी ॥ शवललामत ृ पठणेक8नी ॥ मो9 जोडुनी घेईजे ॥१२॥ 0नय समत नोहे पठण ॥ तर बेचाळीस ओVया संपूण) ॥ वा]चता शुभावे क8न ॥ मनोरथ पूण) होतील ॥१३॥ पंचा9र षडा9र मृ यंज ु य ॥ इयाद मंJ जपता दVय ॥ काशी2व,े,राचे दश)न भVय ॥ घेतले ऐसे होतसे ॥१४॥ ी2व,े,राQया मुखांतील ॥ हे मंJ आहे त सकळ ॥ jहणो0न तो जा,नीळ ॥ Hय9 होय जपकया) ॥१५॥ आता शेवट मी ीधर ॥ ोतयांHती जोडू0न कर ॥ 2वनं0त करतो ह सादर ॥ अंतरामाजी ठे वावी ॥१६॥ पंचा9र षडा9र _ ॥ शवकवच मृ यंज ु याद मंJ ॥ शवललामत ृ ामाजी प2वJ ॥ आहे त जाणा 0नधा)रे ॥१७॥ यालागी हा उ^म @ंथ ॥ कदा2प न fावा दज ) ाHत ॥ तथा2प दे णार तर 0नित ॥ इतके ग ु न ु राखावे ॥१८॥ हा पंधरावा अयाय संपूण) ॥ आpण मंJ न fावे 0नंदकालागन ू ॥ एवढे ीधर हत जोडून ॥ ोतयांHती मागत ॥१९॥ हा शवललामत ृ @ंथ ॥ ीमकंदपरु ाणांतग)त ॥ *+ो^रखंडीचा अथ) ॥ असे यथाथ) सव)ह ॥३२०॥ कंदपुरानी Vयास नारायणे ॥ जैसे क]थले संकृत भाषेने ॥ आpण नैमषारzयी सूताने ॥ जैसे ऋषींसी क]थले पै ॥२१॥ तैसे हे Hाकृत भाषेत समत ॥ पंधरा अयाय शवललामत ृ ॥ र]चले येणे ी2व,नाथ ॥ असो Hीत सव)दा ॥२२॥ जैसे शंकरे कणv क]थले ॥ तैसे पJी असे लहले ॥ ;यूना]धक यf2प जाहले ॥ तर दोष नसे मजवर ॥२३॥ जय जय शवा कपूर) गौरा ॥ *+ानंद जगद ु ारा ॥ ीधरªदयार2वंद bमरा ॥ अ9य अभंगा दया0नधे ॥२४॥ शवललामत ृ @ंथ Hचंड ॥ रसभ&रत जेवी इ9ुदंड ॥ संत स/जन प&रसोत अखंड ॥ पंचदशोयाय गोड हा ॥३२५॥ समा| ॥ ॥ीसांबसदाशवाप)णमत॥ ु ॥इ0त ीशवललामत ृ समा|॥
View more...
Comments