Sendabelar Rak

 

IfrtrL i}ndürff n {nunüuü

berria

rlillll llllll$uulJ[l llll llllll

 

Mundu liluragarria Gizakiak etidanik zandu zandu harremanzuzena harremanzuzenanguruko nguruko andareekin,eta, e ta,gainera,aslerbaino ehen kasizuen z uen landareas landareas-ko sendaüeko sendaüekoerabil erabilzitekeela. zitekeela. Animalieibegiratzeko Animaliei begiratzeko hitura duen edonork ikusi zan zandd u katueketa txakurrek hainbateta hainbateta hainbatetan elarrak elarrakeraerabili ohi dituztelaberen dituztela beren osasun-arazoakonpontzeko. osasun-arazoakonpontzeko.Biak B iak ere animaliaharagijaleak animaliaharagijaleakira, ira,eta eta gehienetan z diote estimaziohandiegirik maten andareei,aina andareei, ainazenbaitetan, zenbaitetan,eeren osasun-egoerakultzatuta, osasun-egoerak ultzatuta,andareak andareak rabiltzen rabiltzendituzte dituzte sendagai isa.rensten ituztenbelar ituztenbelarmoten moten eta dosienaradosienarabera,erremedio bera, erremediohoriek horiekeztulakedo eztulakedo gonbitoak ortzen ortzendizdizkiete,edo purgaüat kiete,edo purgaüaterabiltzen erabiltzendituzte dituzte hesteak ibratzeko. Gai horietan -animalien izaera izaeraeta eta portaera- jakitunak direnekdiotenez, direnek diotenez, arrioari uge ugebatek batekhozka hozkaegiten egitendionean, dionean, euforóienamiliakoak) sarrioaesne-belarren sarrioa esne-belarreneuforóien amiliakoak)ila ilahasLen hasLen a berehala. arrioak z du ohiz horrelako horrelakobelarrik belarrikaten,esnee snebelarrekduten belarrek duten latex zuria oso libragarria ta nahikopozoitsua baita,baina baita,bainasugearen sugearen elduasentitu elduasentitu bezain aster aten dituztebelar dituzte belarhoriek,horrela horiek,horrelaera gogorreanibratu era gogorrean ibratueta eta helduaren pozoia (gainerako uz[iarekin) orputzetikbotaüeko, Otsoek Otsoek ere gauza gauzabera bera egitenomen egitenomen dute suge-belarrarekin, eta lurrean hazlarrika biftzen biftzendira dira landare ibragarri horren ipularenbila. ipularenbila.Orein-kumeekkasita O rein-kumeekkasita men dutezitodute zitogorriaezin r i gorria ezinhobea hobeadela delahotzaren hotzaren urka,.,

 

digu giza- hostoetan hostoetandituen dituen orbanakbitarteko, orbanakbitarteko, iriken Animaliahorien Animalia horien senakerakusten senakerakustendigu kiakere kiak ere era bertsuan, ta betidanik,andarebetidanik,andareuelabidea bideaoere oere etan bilatukoeta bilatukoeta aurkituko uela gaiüakematu gaiüak ainaanimaematu eta sendatzeko. ainaanimaliensenaz lien senaz ain, izakiak adu, spalditik,akinhi zkunüa transmitiüekobefe transmitiüeko befe tresna bat hizkuntza,ela hizkuntzaren idez, hozaho hoz aho eta b e lar itik belarrira, zabaldu izan da uruzko akinduria. sendabelarreiuruzko sendabelarrei

mintz üura du:sendatu eharko ukebirikeukebiriketako hainbateritasun hainbat eritasun,, , Zertarako ote d a egokia orradu-belarra,oskobi o skobioen o en anüeko sustrai anpatuak aditu?

oinarriturik kasikozen, kasikozen, seguru asko.Zenbat asko.Zenbat eraginduten akibelardastatu belar dastatuote ote dira zer eraginduten zann Etazenbat zenbat ripako min asanbehar za teko Eta elar bakoiote dituzte hainbatdastatzailek hainbatdastatzailekelar üaren erabilerazein erabilerazein zanbehar zanbehar duen asmatu aurretil<

handiaeskaini ion Kimikak, atez ere zienhandiaeskaini zueneanbelarren belarren osagai tzia horrek aurkitu zuenean edo printzipio akiboak zirela gorputzaren osasunean ragitenzuten ragitenzuten substantziak o rrela,belarrak rrela, belarrakboti botiketako ketako eta sendategietako ezinbesteko a i bilakatu iren.

bakoitzareneite eta izaerari Gero, landare bakoitzareneite belarzaleak,ta ta haiei zobegira arri ziren belarzaleak, rrotz begiraturik smatu smatunahi nahi zanzuten zanzutenzerzertarako erabil zitekeenbakoitza. zitekeenbakoitza.Gibel-belaG ibel-belaizanbb e rraren hostoakgibel hostoakgibelbat bat dirudi:ona dirudi:ona izan harko luke gibelarentzat; biri-belarrak,

berak,eta farmazia-inEgiada, gero, kimika berak,eta Egiada, dufiriak,hartu dufiriak, hartu zietela urrebelarrei, urre belarrei, ta landare, nimalia ta beste zaki izidun do bizigabeetatikateratako zigabeetatik ateratako printzipio aktiboak (puruakedo (puruak edo nahasiak) rabili zandirela zandirelabb o gurtiz, endabelarren gisa.Halaeta H alaetagurtiz, endabelarrenragiragitikagisa. tika

Tradizioak rte askotako ideaegin ideaeginondoren, ondoren, gaitz akin bat sendatzeko aitasuna aieztatu horrelako do halakoandareri, halako andareri,ta ta belazionhorrelako zion rrekin sendaüeko ofizioa" ientziaren idetik abiatzenhasi hasi zen, Bide horretan, aguntza Garaibatean Garai batean akin?a hori enpirismo utsean abiatzen

 

* nceolcfs,major,minar Plantago*nceolcfs,

hiru dituguezaguditugu ezagubainahiru skodaude, daude,baina Plantaina sko nenak handia, rtaina eta txikia, Plantaina z zorne belazpoto plantina eta zornebelaoin-belarra,zpoto ezik, oin-belarra, rro ere deitzendiote deitzendiote zenbait okitan. eta loreak ostoaketa Plantainamota bakoitzaren ostoak plantainaxi xi-ezberdinak ira.Hosto ira.Hosto luzekoa a plantaina kia ( P lanceolato); osto zabalekoa, andia ( P major);eta major); eta hosto zabal zabalbaina baina xil