Samenvatting economie examencommissie

Economie Kernleerstof samenvattingen Behoeften kunnen we onderverdelen in 3 categorieën:  De levensnoodzakelijke behoeften of de primaire behoeften  De niet-levensnoodzakelijke behoeften of de secundaire behoeften  De luxe behoeften of de tertiaire behoeften Wat heeft een producent nodig? Bij de productie van een goed moet de producent een beroep doen op:  Natuur of natuurlijke hulpbronnen, zoals lucht, zonlicht, water, olie, gas … . Als je een bamboe T-shirt wilt maken, heb je natuurlijk bamboe, vruchtbare grond, water … nodig.  Arbeid: dit is de geestelijke en de lichamelijke inspanning die mensen leveren voor de productie van goederen en diensten. Kun je bij de productie van ons T-shirt een voorbeeld geven van: - Een geestelijke inspanning: kennis, bedenken van een model, … - Een lichamelijk inspanning: oosten van bamboe  Kapitaal: dit zijn de machines en werktuigen die in het productieproces worden ingeschakeld om het eindproduct te maken. Het zijn de zogenaamde kapitaalgoederen. Drie factoren heb je nodig om een bamboe T-shirt te produceren. We noemen ze dan ook de drie productiefactoren. Natuurlijk moeten die productiefactoren goed met elkaar samenwerken: als je arbeiders klaarstaan om de bamboe te snijden, maar er is geen vervoer naar de fabrieken, klopt er iets niet … De ondernemersactiviteiten die alles op elkaar afstemmen, worden daarom ook wel de vierde productiefactor genoemd. Wat is economie? Economie is de wetenschap die ernaar streeft zoveel mogelijk behoeften te bevredigen met een beperkt aantal middelen. Daarvoor moet iedereen een keuze maken.

Middelen

Behoeften

KEUZE Natuur Arbeid Kapitaal

Goederen Produceren

Product

Consumeren Diensten

Uitgebreidere omschrijving van economie Economie is de wetenschap die ernaar streeft de welvaart en het welzijn te verbeteren door zoveel mogelijk behoeften te bevredigen met een beperkt aantal middelen. Daarvoor moet iedereen een keuze maken. Welvaart is het gevoel dat je hebt als je in staat bent om aan je economische behoefte te voldoen. Je kunt al dan niet die goederen en diensten kopen, die je op een bepaalde ogenblik nodig hebt. Welzijn is een totaal ander begrip dat buiten de economie staat. Welzijn is een algemeen geluksgevoel, zonder dat je daarvoor geld moet spenderen. Een voorbeeld: op woensdagnamiddag ga je naar de bioscoop (welvaart) en ga je nog even frisdrank kopen (welvaart) met je vriend/vriendin waar je heel verliefd op bent (welzijn). Daarna ga je samen wandelen in het stadspark (welzijn); je was nog nooit zo gelukkig! Economische behoeften  gelduitgaven  welvaart  welzijn  gelukkig zijn Vrije tijd  welvoelen Het nationaal product en het nationaal inkomen  Het nationaal inkomen: dat zijn de inkomens van alle inwoners van een land, verdiend in de loop van één jaar.  Het nationaal product: dat is de waarde van alle goederen en diensten die de inwoners van een land produceren in de loop van één jaar. Als we veronderstellen dat:  De inkomens van de gezinnen volledig worden gespendeerd aan de geproduceerde goederen en diensten;  De geproduceerde goederen en diensten allemaal gekocht worden door de gezinnen; Dan is: Nationaal inkomen = Nationaal product Of NI = NP De toegevoegde waarde van al de goederen en diensten die door de inwoners van het Belgische grondgebied in de loop van een jaar worden geproduceerd, noemt men het nationaal product (NP) Het inkomen dat de gezinnen van een land gedurende één jaar verdienen, noemt men het nationaal inkomen (NI) Kettingreactie die kan ontstaan wanneer het minder zal gaan met de economie “Als de berichtgeving van de economie verslechtert, dan zullen de gezinnen minder consumeren. Hierdoor gaan bedrijven minder produceren en moeten zij werknemers ontslaan. Hierdoor hebben de gezinnen minder inkomen, waardoor ze weer minder consumeren.

De bedrijfskolom (reep chocolade) Cacaoplantage  Cacaofabriek  Exportbedrijf  Importbedrijf  Chocoladefabriek  Groothandel  Kleinhandel  Consument De bedrijfskolom is een schematische voorstelling van de opeenvolgende bedrijven bij de fabricage van een product. Alleen die bedrijven die eigenaar zijn van het product, worden in de bedrijfskolom opgenomen. De consument werkt niet mee aan de totstandkoming van het product en hoort dus ook niet tot de bedrijfskolom. BTW De btw is de belasting over de toegevoegde waarde. De btw wordt berekend op de toegevoegde waarde in elke stap van de bedrijfskolom. De handelaar of producent mag de btw die hijzelf betaald heeft op zijn aankopen aftrekken van de btw die hij aan zijn klanten ontvangt. Het saldo stort hij door aan de fiscus. Het is de consument die de volledige btw betaalt. Te betalen btw > terug te vorderen btw: saldo doorstorten aan fiscus Terug te vorderen btw > te betalen btw: krijgt saldo van de fiscus Hoe een faillissement vermijden Dagelijks starten heel wat mensen een bedrijf. Spijtig genoeg gaan er ook veel failliet binnen de vijf eerste jaren. Om dat te beperken, wordt een ondernemingsplan of een bussiness plan opgesteld. Het ondernemingsplan bestaat doorgaans uit volgende onderdelen:  De inleiding: bevat gegevens over de ondernemer. - Persoonsgegevens, opleiding, werkervaring - Je persoonlijke motivatie en je doelstellingen - Een overzicht van je kwaliteiten, je sterke en minder sterke kanten  De omgevingsanalyse: bevat informatie over de markt - Wat ga je aanbieden? - Marktonderzoek: omgeving, klanten en concurrentie

 



Het commercieel plan: hoe ga je je product promoten? - De marketingmix (product, prijs, plaats, personeel, promotie, presentatie) Het organisatieplan - Organisatie - Personeel - Huisvesting - Administratie - Taakverdeling Het financieel plan: je moet een aantal begrotingen of planningen opstellen - Opbrengsten - Kosten - Investeringsplan - Financieringsplan

Gezinnen: inkomensvorming  Het geldbedrag dat je loon vertegenwoordigd, noem je het nominaal loon. Wat je in realiteit kunt kopen, is het reëel loon.  De loon berekening BRUTOLOON - RSZ WERKNEMER (13,07%) BELASTBAAR LOON - BEDRIJFSVOORHEFFING NETTOLOON De RSZ zorgt voor een vervangingsinkomen als het loon wegvalt door ziekte, invaliditeit, werkloosheid opruststelling … of een aanvullend inkomen zoals kinderbijslag … De inkomensbesteding België heeft een zeer goed uitgewerkt sociaal zekerheidssysteem. Bovendien moet de overheid instaan voor heel wat andere zaken, zoals defensie, politie, onderwijs, sport … Dat kost geld, veel geld. Daarom heeft de overheid inkomsten nodig. Dat zijn vooral belastingen:  Directe belastingen worden geheven op het inkomen  Indirecte belastingen worden geheven op het verbruik van goederen en diensten

Verkoopvoorwaarden In de verkoopsvoorwaarden worden de volgende elementen vastgelegd:  Kwaliteit: wordt vermeld via een code, merknaam, herkomstbeschrijving, beschrijving …  Hoeveelheid: - Netto = bruto – tarra - Tarra = gewicht van de verpakking - Andere hoeveelheidskortingen: o Extra tarra: extra verpakking o Goedgewicht: gewichtsverlies bij uitwegen o Lekkage: wegsijpelen of verdampen vloeistoffen o Rafactie: klein kwaliteitsverschil o Stille uitslag: uitdrogen, bederven  Prijs: - Handelskorting: promotiekorting, hoeveelheidskorting, korting bij opendeurdag … - Financiële korting: korting bij contante betaling (5 tot 10 dagen na factuurdatum)  Levering: risico en kosten van transport - Franco thuis: gratis voor koper - Af magazijn: gratis voor verkoper  Betaling: moment van betaling - Cash: direct - Op termijn: na factuurdatum - Contante betaling: 5 tot 10 dagen na factuurdatum - Onder rembours: betaling aan vervoerder - Op afbetaling: voorschot + maandelijkse afbetalingen (intrest!) Men onderscheidt:  Bijzondere verkoopsvoorwaarden: verschillen van klant tot klant  Algemene verkoopsvoorwaarden: die zijn voor elke klant hetzelfde Ze moeten vermeld worden op de bestelbon en de factuur. De algemene verkoopsvoorwaarden worden meestal in kleine lettertjes op de achterzijde van alle handelsdocumenten vermeld. Onrechtstreekse betaling: het rekeninguittreksel De financiële instelling is de stap tussen de schuldenaar en de schuldeiser. De bank maakt gebruik van je zichtrekening om betalingen te doen of te ontvangen. Via de rekeninguittreksels word je op de hoogte gesteld van alle verrichtingen op je (zicht)rekening. Bij een vermindering van het saldo krijg je een debet bericht, bij een vermeerdering een credit bericht. Elke zichtrekening wordt gekenmerkt door:  Een IBAN-nummer: BE93 4520 0402 1167

De ISO-landcode

Het eigenlijke rekeningnummer



De BIC: dat is het banknummer Bv Dexia

GKCCBEBB

Bankcode

ISO-landcode

plaatscode

Elektronische betalingstechnieken Elektronisch geld wordt verhandeld door gebruik te maken van plastic kaarten, voorzien van een magneetstrip met ‘elektronische’ informatie De meest gebruikte kaarten zijn:  De protonkaart: - Voor kleine betalingen - Geen pincode nodig - Je zichtrekening wordt gedebiteerd als je de protonkaart oplaadt  De debet- of betaalkaart - Gekend onder de naam bancontact/ Mister cash - Pincode nodig - Verbonden aan je zichtrekening - Je rekening wordt direct gedebiteerd - Banksys beheert het systeem van de betaalkaarten  De kredietkaart - Beter gekend onder de naam VISA, Master Card, American Express … - Pincode nodig - Je rekening wordt pas later gedebiteerd (einde/begin van de maand) - Gevaar van de betaling zonder dat je geld hebt Krediet  Krediet is het ter beschikking stellen van goederen of geldbedragen die pas later worden betaald of terugbetaald. Gezinnen, bedrijven en de overheid beschikken niet altijd op het juiste moment over het nodige geld.  De kredietverstrekking kunnen: - Particulieren: o.a. dure aankopen verwezenlijken, onvoorziene uitgaven opvangen - De handelaars: goederen nu aankopen en later betalen - De bedrijven: investeren, moderniseren - De overheid: openbare werken, restauraties uitvoeren, het overheidstekort opvangen  Krediet op korte termijn (-1j) - Kaskrediet wordt aangewend om tijdelijke geldtekorten op te vangen. Je kunt meer geld opnemen dan op de rekening staat - Kredietopening Een kredietopening is een kredietovereenkomst waarbij geld ter beschikking wordt gesteld dat je in één of meerdere keren kunt opnemen, eventueel via een betaalkaart.

Aan de kredietopening wordt een kredietlimiet gekoppeld. Binnen die limiet kun je naar jouw behoeften en mogelijkheden bedragen opnemen. Terugbetalen gebeurt volgens je eigen ritme op een tijdstip naar keuze, rekening houdend met de overeengekomen voorwaarden. Eén van de voordelen van een kredietopening is dat je het gedeelte kapitaal dat je al hebt terugbetaald, opnieuw kunt opnemen. - Verkoop op termijn = nu kopen en later betalen  Krediet op langere termijn (+ 1j) - Verkoop op afbetaling: lening met een verplicht voorschot van 15% en min. 3 maandelijkse afbetalingen verhoogd met intrest. De afbetalingstermijnen zijn wettelijk geregeld - Lening op afbetaling: lening van minstens 3 maanden waarbij geen voorschot vereist is en in minstens 2 periodieke betalingen terug te betalen verhoogd met intrest. - Hypothecaire lening (woonlening): krediet op lagere termijn 10 tot max 40 j voor onroerende goederen. Het huis, de bouwgrond wordt gebruikt als onderpand. - Leasing: bij deze techniek zal de leasingsmaatschappij een goed kopen en verhuren aan de leasenemer. Bijkomende diensten kunnen in het contract worden opgenomen. - Persoonlijke lening kan worden aangewend voor alle doeleinden. Er is geen factuur vereist.  Formules intrestberekening Algemene berekening I = intrest P = percentage

K = kapitaal T = tijd

De tijd in jaren

i = k *p*t (j) 100

In maanden

i = k*p*t (m) 100 *12

In dagen (voor de berekening van handelsintrest telt een jaar 360 i.p.v. 365 of 366 dagen) i = k*p*t (d) 100*360 

 

Kredietproblemen ontstaan door: - Het opstapelen van kredieten - Een fout bedrijfsbeleid - Foute keuze van kredietvorm - Foute keuze van kredietverstrekker Een kredietnemer wordt beschermd dankzij de ‘Wet op het consumentenkrediet’.