Rainer Maria Rilke, Οι ελεγείες του Ντουίνο-Αρμός (2000)

ΟΙ ΕΛΕΓΕΊΕς ΤΟΥ ΝΤΟΥΙΝΟ

Επιλογή - Επιμέλεια - Σχεδιασμός Εξωφύλλου της Σεφας «Γέφυρες»: Σωτήρης Γουνελας

ISBN 960-527-173-7 © 2 0 0 0 , 'Εκδόσεις 'Αρμός Εκδόσεις 'Αρμός, Μαυροκορδάτου 7, 1 0 6 7 8 'Αθήνα τηλ.: 3 3 0 4 1 9 6 - 3 8 3 0 6 0 4 , fax: 3 8 1 9 4 3 9

ΡΑΙΝΕΡ ΜΑΡΙΑ

ΡΙΛΚΕ

0 1 ΕΛΕΓΕΊΕς ΤΟΥ ΝΤΟΤΙΝΟ Άπό τήν ιδιοκτησία της κόμησσας Μαρίας φόν Τούρν ουντ Τάξις - Χόενλόε (1912/1922) Μετάφραση: ΔΗΜΗΤΡΗΣ Θ. ΓΚΟΤΣΗΣ

ΓΕΦΥΡΕΣ

Στον Αντώνη

Κοντογεωργίου

μικργ] αντιπροσφορά στη Μουσική

Σύντομη γνωριμία μέ τον ποιητή Ό Rainer Maria Rilke γεννήθηκε στήν Πράγα στίς 4 Δεκεμβρίου του 1875 άπό γερμανούς γονείς. "^Ηταν υπερευαίσθητος, φιλάσθενος κι εμεινε άπό νωρίς μόνος. Σπούδασε στήν Πράγα, τό Μόναχο και τό Βερολίνο, έχοντας δμως στήν πραγματικότητα άποφασίσει ν' άκολουθήσει τ ή ζωή του έλεύθερου συγγραφέα. Μέ τή στενή του φίλη Lou Andreas-Salome έκανε στα ετη 1899 και 1900 δύο μακρόχρονα ταξίδια στή Ρωσσία. 'Αργότερα έζησε για λίγο στήν «άποικία καλλιτεχνών» του Woφswede, οπού γνώρισε και παντρεύτηκε τή γλύπτρια Clara Westhoif και πιο υστέρα στο Παρίσι σαν ιδιαίτερος γραμματέας του διάσημου γλύπτη Auguste Rodin. 'Από τό 1911 ήταν φιλοξενούμενος της κόμησσας Maria von Thurn und Taxis στό Duino της 'Αδριατικής και τέλος πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στόν πύργο Muzot κοντά στό Siders της Ελβετίας. Έκεϊ πέθανε στις 29 Δεκεμβρίου του 1926 άπό νόσο του αίματος. Τάφηκε στό προαύλιο τής μικρής έκκλησίας του Raron. 'Επάνω στόν τάφο του, έκτος άπό τόν οικογενειακό θυρεό τών Ρίλκε, χαράχτηκαν οί παρακάτω στίχοι του, πού ό ίδιος δ ποιητής όρισε σάν έπιτάφιό του: Ρόδο, ώ άντίφαστ] αγνή, ηδονή, κανενός 6 ύπνος νά μην είσαι κάτω άπό τόσα Βλέφαρα Τά ποιητικά του έργα (μόνο αύτά άναφέρουμε έδώ) γράφτηκαν και πρωτοεκδόθηκαν ώς έξης:

10

ΡΑΪΝΕΡ ΜΑΡΙΑ ΡΙΛΚΕ

Τά πρώιμα ποιήματά του τών έτών 1 8 9 4 - 9 9 συγκεντρώθηκαν στους τόμους «Πρώτα Ποιήματα» (1913) και «Τά Πρώιμα Ποιήματα» (1909). Τά ποιήματα τών έτών 1899-1903 συγκεντρώθηκαν στόν τόμο «Τό Βιβλίο τών Ωρών» (1905). 'Ακολούθησαν τά: «Τό Βιβλίο τών Εικόνων» (1902), «Νέα Ποιήματα» (1907-8), «Ρέκβιεμ» (1909), « Ή ζωή τής Μαρίας» (1913), «'Ελεγείες του Ντουίνο» (1923), «Τά Σονέτα στόν Όρφέα» (1923). Τέλος, οκτώ χρόνια μετά τόν θάνατό του, τό 1934, έκδόθηκε ό τόμος «"Οψιμα Ποιήματα». Ή Ιστορία τής Γερμανικής Αογοτεχνίας τοποθετεί τόν Ρίλκε στή θέση του έπιφανέστερου εκπροσώπου του Συμβολισμού, ό όποιος πρωτοάνθησε στα γερμανικά Γράμματα στό μεταίχμιο άνάμεσα στόν 19ο και 20ό αιώνα (λοιποί έπιφανεις συμβολιστές ό Stefan George, ό Christian Morgenstern, ό Αυστριακός Hugo von Hofmannsthal). Άπό νωρίς γνώρισε τό ποιητικό έργο του Ρίλκε πρωτοφανή έπιτυχία και κέρδισε διεθνή άναγνώριση. Ό λυρικός του λόγος έπηρέασε καί — έ μ μ έ σ ω ς — έπηρεάζει πολλούς άκόμη και σήμερα. Για τό οψιμο έργο του —στό όποιο άνήκουν και οί «'Ελεγείες του Ντουΐνο»,— δεν έχουν πάψει άκόμη οί συζητήσεις καί οί διαφωνίες οσον άφορα τουλάχιστον στή βαθύτερη σημασία του. Πέρα δμως άπό δλα αύτά, ενα πράγμα παραμένει σίγουρο: δτι ό ποιητής έκπλήρωσε άπόλυτα τό δυσκολότατο καθήκον τής Τέχνης του μέ ένα υποδειγματικό αίσθημα ευθύνης. 'Επειδή προσπάθησε ώς τό έπακρο νά εξασφαλίσει για χάρη τοΰ κόσμου τής γνήσιας άνθρωπιας (πού τόν έβλεπε νά άπειλειται) τ ή δυνατότητα μιας προσωπικής ύπαρξης, ή όποία είναι ικανή νά μεταμορφώνει τόν κόσμο εντός της. Δ.Θ.Γ.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Τά συγκριτικώς λίγα προλογικά πού άκολουθοϋν έ8ώ, τά σιημείωσα ετσι, ώστε νά απευθύνονται κυρίως προς «αθώους» αναγνώστες του Ρίλκε, αυτούς ($τηλα