Pyetje Nga Mbrojtja Nderkomtare Per Te Drejtat e Njeriut

PYETJE NGA MBROJTJA NDERKOMTARE PER TE DREJTAT E NJERIUT 1.Kater lirite esenciale te njeriut sipas Franklin D. Rosvelt. 1.Liria e fjales e te shprehurit 2. Liria e Besimit 3. Liria nga mjerimi 4. Liria nga frika

2. Detyrat kryesore te komitetit special per dekolonizim: Asambleja e Pergjithshme kishte vendosur te themelonte Komitetin Special per Dekolonozim, me detyre: -te monitoronte implementimin e Dek per dhenien e pavaresise vendeve dhe popujve koloniale -te informonte Keshllin e Sigurimit per te gjitha zhvillimet ne territoret qe i perfshinte Deklarata, qe mund te rrezikonin paqen dhe sigurine nderkombetare, dhe -te vendoste kur nje territor te behej shtet i pavarur.Komiteti, per tu informuar, mund te pranoj peticione, te degjoj parashtruesit dhe te dergoj misione te posacme ne vende nen sundimjin colonial per te mbledhur fakte. Komiteti ka inicuar miratimin e me shume rezolutave me te cilat kerkohej respektimi i rezolutave te Kombeve te Bashkuara dhe te kontribuohej ne implementimin e plote dhe te shpejte te Deklarates per Dhenien e Pavaresise Vendeve dhe Popujve Koloniale. Komiteti perbehej nga 17 anetare qe i emeronte kryetari i Asamblese se Pergjithshme. Me vone numri i anetareve eshte shtuar ne 25.

3. Funskioni Kryesor i Komisarit te larte per te drejtat e njeriut: te perparoje dhe mbroj gezimin efektiv nga te gjithe , te gjitha te drejtave civile, kulturore, ekonomike, politike dhe sociale -tu beje rekomandime organeve te KB-ve per permiresimin dhe perparimin e mbrojtjes se te drejtave te njeriut. -te kordinoje programet edukative dhe te informimit publik ne fushen e te drejtave te njeriut.

-te luaj rol aktiv ne evitimin e pengesave aktuale dhe te ballafaqohet me sfidat e realizimit te plote te te gjitha te drejtave te njeriut dhe ne pengimin e vazhdimit te cenimeve te te drejtave te njeriut ne tere boten. -te hyj ne dialogje me qeverite me qellim te sigurimit te repsektimit te te drejtave te njeriut. Ai eshte i detyruar te parashtroje raport vjetor per aktivitetet e tij Komisionit per te drejtat e njeriut dhe permes Keshillit ekonomik e social- Assamb. se Pergj.

4. Cila nga keto te drejta nuk bene pjese ne grupin e te drejtave civile dhe politike:

Liria nga skllaveria dhe nenshtrimi: liria nga burgosja ose paraburgimi arbitrar: e drejta per lidhje martese: e drejta per te marre pjese ne jeten kulturore te bashkesise: e drejta e prones: e drejta ne sigurimin social:

E drejta per te marre pjese ne jeten kulturore te bashkesise nuk bene pjese ne grupin e te drejtave civile dhe politike.

5. Cka permbajne si risi dy paktet per te drejtat e njeriut:( ai per te drejtat civile dhe politike dhe per te drejtat ekonomike sociale dhe kulturore) ne krahasim me deklaraten universale per te drejtat e njeriut: Ne krahasimme Deklaraten e pergjithshme per te drejtat e njeriut paktet permbajne si risi te drejten e popujve per vetvendosje me çka perfundon kunderthenia e madhe ne mes te dy ideologjive kundershtare: qendrimit te vendeve perednmore sipas te cilave te drejtat e popujve qe kane lidhje me individ nuk kane vend ne deklaraten per te drejtat e njeriut dhe qendrimit te vendeve socialiste dhe vendeve ne zhvillim te cilat mbronin qendrimin se e drejta e vetvendosjes eshte kusht per shfrytezimin e te drejtave tjera.

7. Procedura e zgjedhjes se gjykatesve te gjykates evropiane per te drejtat e njeriut (kush dhe me cfare procedure i zgjedh gjykatesit) Gjykata perbehet nga po aq gjyqetare sa ka anetare Keshilli i Evropes, nga te cilet asnje shtet nuk mund te kete me shume se njeu shtetas te vetin. Gjyqtaret i zgjedh Asambleja Parlamentare

e Keshillit te Evropes (KE) nga radhet e kandidateve qe i nominojne palet e kontraktuara, qe gezojne autoritet te larte dhe qe kane kualifikime te nevojshme per te kryer funksionet e larta gjyqesore ose qe jane ekpserte te njohur te drejtesise. Mandati i tyre eshte 9 vjet dhe mund te rizgjedhen.Individet dhe grupet e individeve nuk mund ti paraqiten drejtpersedretji ne Gjykate, mirepo ekziston mundesia qe nje idnivid te dale terthorazi (nepermjet Komisionit) para Gjykates dhe ankesa individuale e bere Komisionit te fitoje epilogun e fundit ne gjykate, meqense Komisonit i eshte dhene e drejta per te paraqitur kontestin para gjykates.

8. Cili nga instrumentet ne vijim permbane dispozite qe ne menyre shprehimore u referohet dhe ose garanton te drejtat e pakicave: 1. Karta e Organizates se Kombeve te Bashkuara 2. Deklarata Universale per te drejtat e njeriut 3. Pakti nderkombetar per te drejtat civile dhe politike 4. Pakti nderkombetar per te drejtat ekonomike sociale dhe Kulturore 5. Konventa Evropiane per te drejtat e njeriut dhe lirite themelore

9. Konventa nderkombetare per parandalimin dhe denimin e aparteidit eshte miratuar nga: Asambleja e Pergjithshme e Kombeve te Bashkuara

10. Kompetencat lendore te 1)Gjykates se Nurnbergut 2)Tribunalit penal nderkombetar per Ish Jugosllavine dhe 3) Gjykates nderkombetare penale

Gjykata e Nyrnbergut ka qene kompetente per keto krime: - per krime kunder paqes - per krime lufte dhe - per krime kunder njerezimit ndersa Tribunali Nderkombetar per ish-Jugosllavine eshte kompetent per gjykimin e personave pergjegjes per shkleje te renda te Konventa te Gjeneves nga viti 1949 per cenimin e ligjeve dhe zakoneve te luftes per gjenocid dhe per krime kunder njerezimit.

11. Kuptimi i „parimit kombetar“ te se drejtes per vetvendosje: Shteti duhet te perputhet me kombin ngase kombi eshte shoqeri natyrore e njerezve me territor origjine, zakone dhe gjuhe te perbashket qe formojne nje bashkesi jetesore dhe koshiencen sociale.

13. Konventa per Pengimin dhe denimin e Krimit te gjenocidit: Krijon detyrime per te gjitha shtetet anetare te Kombeve te Bashkuara

14. Konventa nderkombetare per ndalimin dhe denimin e krimit te Aparteidit percakton se ne planin nderkombetar penalisht jane pergjegjes personat, anetaret e organizatave dhe te institucioneve dhe perfaqesusit shtetrore te cilet: a) Kane kryer, kane marre pjese kane nxitru drejtperdrejt ose kane pergaditur kryerjen e akteve. b) Kane ndihmuar nxitur ose bashkepunuar ne kryerjen e krimit te aparteidit.

15. Ne nivel nderkombetar jane miratuar nje sere aktesh per mbrojtjen e te drejtave te refugjateve. Ju lutem numeroni instrumentet krysore ligjore nderkombetare qe kane te bejne me refugjate: - Protokolli i Hages 1930 - Konventa per statusin e refugjateve 28 korrik 1951 - Protokolli per statusin e refugjateve 31 janar 1967

17. E drejta per vetvendosje te jashtme u takon: Kombesive

18. Cili eshte dallimi kryesor ne mes te azilit territorial dhe azilit diplomatik. Dallimi Kryesor ne ndermejt azilit territorial dhe ati diplomatik ka te beje me vendin ku jepet azili.

19. Sipas Konventes per pengimin dhe denimin e krimit te gjenocidit cilat jane aktet e denueshme. Sipas konventes denohet gjenocidi: Konspiracioni (marreveshja) per te kryer gjenocidin Nxitja e drejtperdrejt dhe publike per te kryer gjenocidin: Perpjekja(tentimi) per te kryer gjenocidin dhe pjesmarrja ne kryerjen e gjenocidit.

20. Ne te drejten humanitare egzistojne rregula per mbrojtjen e kategorive te caktuara te personave ne konflikte te armatosura qe ne literaturen e te drejtes nderkombetare shpesh njihen me emrin „viktima lufte“ Ne pergjigjjen tuaj ju lutem tregoni se kush bene pjese ne grupin e personave te mbrojtur: Ne grupin e personave te mbrojtur bejne pjese: Te plagosurit , te semuret, te mbijetuarit dhe anijethyerit dhe lunderthyerit e forcave te armatosura, roberit e luftes, popullsia civile, personeli mjekesor fetar dhe personeli i shoqatave vullnetare per ndihme. Edrejta nderkombetare ua imponon paleve nderluftuese detyrime edhe per sa u perket te vdekurve.

21. Pakti nderkombetar per te drejtat ekonomike, sociale dhe Kulturore njejte si Konventa per Pengimin dhe denimin e Krimit te Gjenocidit: Krijon detyrime per te gjitha shtetet anetare te Kombeve Te Bashkuara.

22. E drejta per vetvendosje ne planin nderkombetar konsiston ne: 1. Te drejten e popujve ose kombeve per shkeputje ose per formimin e shtetit te pavarur. 2. te drejten e popujve ose te kombeve per shkeputje me qellim te bashkimit me nje shtet tjeter 3. te drejten e popujve ose kombeve per shkeputje me shtetin ne kuader te cilit kane qene edhe me pare por tani si anetar te federates si njesi autonome etj. e jo ne kuader te shtetit unitar

23. Dallimet thelbesore ne mes te konceptit leninian dhe wilsonian(apo sovjetikdhe amerikan) te vetvendosjes diskuto: Te 2 ishin te mendimit se parimi i vetvendosjes duhet te aplikohet ne evrope dhe koloni sipas konceptit amerikan. Derisa Lenini ftonte per qlirimine menjehershem te popujve nen sundiminkolonial, Wilsoni te drejten e popujve kolonial pr vetvendosje e vendoste ne varshmeri nga interesat perendimore. Poashtu koncepti Lenian dhe Wilsonian dallohej edhe per sa i perket nje aspekti tjeter te rendsishem, Lenini angazhohej per pranimin e se drjtes se vetvendosjes deri ne

shkeputje dhe formim te shtetit te pavarur ndersa Wilsoni perpiqet qe te drejten e vetven. Qka kuptoni me nocionin “APARTEID”

24.Termi APARTEID rrjedh nga fjala afrikane dhe e ka kuptimin per te vequar oseper te ndare. Me apartheid ne kuptimin e plote te fjales kuptojme sundimin e pakices mbi shumicen.

25. Konventa evropiane per te drejtat e njeriut u miratua nga? Kjo Konvent u miratua me 4 nentor 1950 dhe u ratifikua nga 10 vende te keshillit europian.

26. E drejta per vetvendosje ne planin e brendshem? Ne planin e brendshem e drejta per vetvendosje konsiston ne:] a) te drejten per te percaktuar rendin shtetror dhe shoqeror b) te drejten per te disponuar lirisht resurset natyrore dhe per te zhvilluar jeten e vete ekonomike c) te drejten per ti zgjidhur vete te gjitha qeshtjet e tjera qe jane ne kompetenc te mbrendshme.

27. Cilat raste mund te shqyrtohen nga dhoma e Madhe e gjykates se re evropiane per te drejtat e njeriut? Ne dhomen e madhe te gjykates se re evropiane shqyrtohen keto raste: a)ankesat ndershtetrore me te cilat nje pale I terheq vrejtjen gjykates ne qfardo shkelje te dispozitave te konventes ose te protokoleve te saj qe mund ti pershkruhen nga ndonje pale tjeter, b) rastet te cilat ia kalojne dhomat c) rastet qe kane te bejne me kerkesen e nje pale pas vendimit te dhomes d) aplikimet individuale

28. Cilat veprime paraqesin GJENOCID sipas konventes per parandalimin dhe denimin e krimit te gjenocidit? Sipas kesaj konvente gjenocid paraqesin keto veprime: a) vrasja e anetareve te grupit b) lendimi I rend fizik ose mental I anetareve te grupit c) venia e grupit qellimisht ose ne aso kushte te jetes qe sjellin deri te zhdukja e plote fizike d) nderrmarja e masave drejtuar ne pengimin e grupit e) transferimi I dhunshem I femijeve nga nje grup ne tjetrin.

29. Trupat ndihmese te Asamblese se Pergjithshme ? Trupat ndihmese te Asamblese se Pergjithshme jane: 1. Komisioni I se drejtes nderkombetare 2. Komisioni Special kunder aparteidit 3. komisari I larte per te drejtat e njeriut.

30. Trupat ndihmes te keshillit Ekonomik – Social jane: 1. Komisionari I te drejtave te njeriut 2. Nenkomisioni per Pengimin e Diskriminimit dhe Mbrojtjen e Pakicave

31. Numero se paku 4 nga 7 parimet e Nurnbergut te perpiluar nga komisioni I te drejtave nderkombetare 1, Qdo person qe kryen ndonje akt I cili eshte krim sipas se drejtes nderkombetare eshte pergjegjes dhe I nenshtrohet ndeshkimit 2.Cilido person I akuzuar per krime sipas se drejtes nderkombetare ka te drejte ne gjykim te drejt e korrekt

3. Krimet qe I shtrohen denimit sipas se drejtes nderkombetare jane krimet kunder paqes, krimet e luftes dhe krimet kunder njerzimit 4. Pjesmarrja ne cilindo nga krimet e permendura nen piken 6 eshte krim kunder se drejtes nderkombetare.

32. Kush e cakton Komisionarin e larte? Komisionarin e larte e emeron Sekretari I pergjithshem I Kombeve te bashkuara por duhet ta miratoj Asambleja 33. A eshte I detyrushem pakti per te drejtat civile politike

34. Cilat jane 2 konventat te nxjerra nga Keshilli I Evropes. 1. Konventa Evropiane per mbrojtjen e te drejtave te njeriut 2. Karta Sociale Evropiane

35. Nga kush u miratua Konventa Evropiane per mbrojtjen e te drejtave te njeriut? U miratua nga KEshilli I Evropes me 4 Nentor me 1950 dhe hyri ne fuqi me 3 shtator 1953.

36. Kriteri I mbrendshem I pakicave kombetare Ne keto kritere bejne pjese: Deshira e grupit per te mbijetuar per te vazhduar te jetoj si I tille e jot e asimilohet ne popullsi tjeter.

37. Kush mund te jete pale para Gjykates Evropiane per te drejtat e njeriut dhe cilet veprime me procedure duhet te plotsohen para se te paraqitet rasti ne gjykate? Individet dhe grupet e individeve nuk mund te paraqiten direct ne gjykate mirpo egziston mundesia qe nje individ te dal terthorazi (nepermjet komisionit)para gjykates Veprimet procedurale ku gjykata konstaton se vendimi I marre nga ndonje autoritet gjyqesor apo organ tjeter I ndonje shteti kontraktues eshte ne kundershtim me obligimet nga konventa ku me venidm te gjykates jepet satisfaksion I drejt pales se demtuar.

38. Qka kuptojme me refugjate. Refugjatet jane persona te cilet per arsye te ndjekjes , operacioneve ushtarake ose rrethanave tjera te jashtezakonshme e kane leshuar vendin e tyre

39. KOMISIONI I TE DREJTAVE TE NJERIUT KA HARTUAR NJE NUMER INSTRUMENTESH NDERKOMBETARE PER TE DREJTAT E NJERIUT , PERMENDI TE PAKTEN 3 PREJ KETYRE INSTRUMENTEVE. Keto instrumente jane: 1.Pakti nderkombetar per te drejtat civile dhe politike 2. Paktin nderkombetar per te drejtat ekonomike, sociale dhe kulturore 3. Konventen kunder tortures dhe trajtimit ose denimit barbar, jonjerezor ose poshterues 4. Konventen per te drejtat e femijes. 40. DEKLARATA UNIVERZALE PER TE DREJTAT E NJERIUT ESHTE? Deklarat e miratuar nga Asambleja e Pergjithshme e KOmbeve te Bashkuara me 10 dhjetor te vitit 1948. Deklarata u miratua njezeri pasi qe per te kishin votuar 48 shtete, kunder sishte asnje ndersa 8 shtete kishin abstenuar. Deklarata e Pergjithshme per te drejtat e njeriut dallohet nga te gjith tekstet klasike per te drejtat e njeriut sepse per here te pare provon te nderlidhe ngushtesisht te drejtat civile e politike dhe te drejtat ekonomike sociale e kulturore. Deklarata ka preambulen dhe 30 nene ku jane te perfshire nje numer I madhe I te drejtave te njeriut dhe I lirive themelore qe u takojne te gjith njerzeve te botes pa asnje dallim. Keto te drejta dhe liri themelore me se shpeshti ndahen ne 2 grupe: 1. Te drejtat civile e politike (nenet 4-21) 2. Te drejtat ekonomike, sociale dhe kulturore (nenet 23-27). 41.KUPTIMI I NORMAVE JUS COGENS DISKUTO Jus Cogens është normë e pakundërshtueshme e të drejtës ndërkombëtare, e pranuar dhe e njohur nga bashkësia ndërkombëtare si normë nga e cila nuk është e lejuar shmangia. Ndryshe nga e drejta zakonore, që tradicionalisht kërkon pëlqim dhe lejon ndryshim të obligimeve midis shteteve nëpërmjet të traktateve, normat jus cogens nuk mund të shkelen nga asnjë shtet “nëpërmjet të traktateve nderkometare, ose rregullave lokale ose të veçanta zakonore, e madje as nëpërmjet të rregullave të përgjithshme zakonore që nuk e kanë të njëjtën fuqi normative.”

Në bazë të Konventes se Vjenës për të Drejtën e Traktateve, cilido traktat që është në kundërshtim me normat jus cogens është i pavlefshëm. Normat jus cogens nuk janë të listuara, nuk ekziston ndonjë katalog I tyre i përcaktuar nga ndonjë organ autoritativ, por këto norma dalin nga praktika gjyqësore dhe nga qëndrimet politike dhe sociale, e që nuk janë vlera statike. Në përgjithësi, këtu hyjnë bërja e luftës agresive, krimet kundër njerëzimit, krimet e luftës, pirateria detare, gjenocidi, aparteidi, skllavëria, dhe tortura

42. CILAT JANE PROCEDURAT E EMRIMIT TE KOMISARIT TE LARTE PER TE DREJTAT E NJERIUT. Emrimi I Komesarit Te Larte emerohet nga Sekretari i Pergjithshem i Kombeve te BAshkuara, por zgjedhjen duhet ta miratoje Asambleja e Pergjithshme. Komisari i Larte zgjedhet per nje afat 4 vjecar dhe mund te rizgjedhet vetem nje here. Zyra e KL eshte vendosur ne Gjeneve, por ka edhe zyre nderlidhese ne Nju York. Prej vitit 1998 kete funksion e ushtron znj. Mary Robinson e Irlandesdosjes ta ngushtonte ne te ashtuquajturen „vetvendosje te