Przyroda 4 SP Ram

PRZYRODA Tematy prac kontrolnych ramowy plan nauczania

Klasa

IV szkoły podstawowej

Warszawa 2009 1

Program ma na celu spójne zapoznanie ucznia z przyrodą jako całością. W programie uwzględniono treści e dukacji biologicznej, geograficznej, chemicznej i fizycznej. Uwzględniono też wybrane elementy edukacji ekologicznej, czytelniczej, czytelniczej, medialnej, prozdrowotnej oraz wychowania do życia w społeczeństwie (wychowanie do życia w rodzinie, wychowanie regionalne –  dziedzictwo kulturowe regionu, wychowanie patriotyczne i obywatelskie). Program realizowany jest w cyklu trzyletnim.

Program nauczania przyrody w klasie IV ma zaznajomić ucznia z podstawami nauk przyrodniczych, przyrodniczych, zapoznaniem z różnorodnością środowisk przyrodniczych  jak również przybliżyć przybliżyć podstawowe czynności czynności życiowe życiowe człowieka. człowieka. I. Podręcznik  Maria Marko-Worłowska, Feliks Szlajfe. Przyroda dla klasy czwartej. Wydawnictwo Nowa Era

Do podręcznika dołączona jest płyta CD -ROM zawierająca materiały do samodzielnej samodzieln ej pracy, filmy, ćwiczenia, gry i testy sprawdzające. W podręczniku znajdują się odsyłacze do konkretnych treści na płycie. Płyta jest materiałem uzupełniającym. Podręczniki uzupełniające

Barbara Klimuszko, Janina Sokołowska, Maria Wilczyoska-Wołoszyn. Przyroda kl. IV. Wydawnictwo ŻAK. Maria Augustyniak, Michał Augustyniak. Mó j świat – podrę cznik cznik do klasy IV. Wydawnictwo M. Rożak.

2

II. Program nauczania

1. Przyroda i jej elementy.

 jak poznawać i obserwować przyrodę? wykorzystanie przyrządów pomocnych przy obserwacji przyrody. co wchodzi w skład przyrody? o bserwacje

przyrody i rejestrowanie wyników –  zmiany pogody,

zmienność pór roku. obserwacje roślin i zwierząt –  wykorzystanie prostych przyrządów obserwacyjnych.

2. Budowa i czynności życiowe organizmów. co to oznacza – istota żywa?

 jak zbudowane są organizmy i jakie są pomiędzy nimi zależności. 3. Poznajemy nasze otoczenie.

co i w jaki sposób kształtuje krajobraz? woda – największe środowisko życia (różne rodzaje środowiska wodnego,

warunki życia w wodzie). życie w środowisku lądowym –  las, łąka, pole uprawne, park miejski –  różne warianty środowiska. plan, mapa –  pozwalają orientować się w terenie.  jak człowiek przekształca (niszczy )

środowisko.

 jak człowiek chroni środowisko. 4. Człowiek i środowisko. dlaczego musimy jeść? co powinniśmy jeść i dlaczego? skąd mamy siłę? –  na co zużywamy zjedzony pokarm i co to jest oddychanie. 3

co to jest ruch organizmu? – szkielet i mięśnie. samokontrola działania organizmu – układ nerwowy.

mamy rodziców, będziemy mieć dzieci – kobieta, mężczyzna, dziecko.  jak powstaje i rozwija się nowe życie. rośniemy, rozwijamy się, dojrzewamy. choroby – dlaczego chorujemy, choroby zakaźne i te

którymi nie możemy

się zarazić.

dlaczego trzeba przestrzegać higieny? III. Tematy prac kontrolnych

Uczeń w roku szkolnym wykonuje cztery prace kontrolne, po dwie prace w każdym semestrze. Prace będą oceniane wg następującego kryterium: 100 % - 95 % — celujący 94 % - 74 %  — bardzo dobry 73 % - 55 % — dobry 54 % - 40 % — dostateczny 39 % - 31 % — dopuszczający

 poniżej 30 % — niedostateczny

4

PRACA KONTROLNA NR 1

KL.4

PRZYRODA I JEJ ELEMENTY

max. 16 punktów

Za prawidłowe i całkowite wykonanie każdego zadania otrzymasz 1 punkt 1. W którym podpunkcie wymienione zostały elementy przyrody nieożywionej? a) kamienie, chmury, bakterie, woda

 b) powietrze, gwiazdy, grzyby, rośliny c) słońce, księżyc, woda, piasek  d) góry, zwierzęta, bakterie, chmury 2. Uzupełnij zdanie.

Odżywianie, oddychanie, wydalanie, rozmnażanie się, wzrost to cechy charakterystyczne dla ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. 3. Mikroskopu używamy do obserwacji: a) biedronki.

 b) liścia. c) kory drzewa. d) bakterii. 4. Uzasadnij, dlaczego do obserwacji bakterii używamy mikroskopu. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. 5. Na poniższym rysunku dopisz nazwy pozostałych kierunków.

5

6. Uzupełnij zdanie.

Widnokrąg ma zawsze kształt ................................................................................................................... ...................................................................................................................

7. Na podstawie rysunku wpisz odpowiednie kierunki.

Bydgoszcz leży na ............................................................... od Kalisza, natomiast Kalisz leży na ................................................................ od Bydgoszczy.

8. Wiedząc, że: Warszawa leży na północ od

Radomia, natomiast Łódź na  południowy zachód od Warszawy, napisz nazwy tych miast przy odpowiednich kropkach.

9. Wsk aż prawidłową kolejność pór roku

w Polsce.

a) jesień, lato, zima, wiosna  b) wiosna, lato, zima, jesień c) lato, wiosna, jesień, zima d) wiosna, lato, jesień, zima 10. Podaj datę początku wiosny i Wiosna ................................

jesieni. Jesień ....................................

11. Dokończ zdanie. Przesilenie letnie jest to ........................................................................................................................... 6

............................................................................................................................ ............................................................................................................................

12. Zaznacz strzałką kierunek wiatru.

13. Uzupełnij

tabelę.

substancja drewno woda tlen olej

stan skupienia w temperaturze pokojowej

14. Określenia woda, lód , para wodna napisz przy substancji w odpowiednim stanie skupienia. a) ciecz – .................................................  b) ciało stałe – ........................................... c) gaz – ........................................... 15. Nazwij przemiany, w których wyniku powstaje woda.

16. Uzupełnij zdanie.

Do obserwacji odległych ciał niebieskich używa się ogromnych lunet, zwanych ...............................................................................................................

7

PRACA KONTROLNA NR 2

KL. 4

PRZEWODNIKI PO BLIŻSZEJ I DALSZEJ OKOLICY max. 50 pkt.

1. Podaną skalę przedstaw w postaci skali

liczbowej.

1 p. 2. Na mapie w skali 1 : 1000 000 odległość między dwoma punktami wynosi 5 cm.

Ile wynosi odległość rzeczywista między tymi punktami w terenie? .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. ..............................................................................................................................

Odległość rzeczywista wynosi ................................... 2 p. 3. Narysuj poniższy prostokąt w skali 1 : 2.

2 p. 4. Odczytaj zaszyfrowany tekst, wpisując w

miejsca kropek odpowiednie słowa.

Wchodzimy na ..................................... ........ . Środkiem biegnie ............................................ . Przechodzimy przez ............................................ . Po prawej stronie rozciągają się  ............................................. . Dochodzimy do ............................................. . 5 p. 8

5. a) Uzupełnij zdania, wpisując w miejsca kropek słowa „małe” lub „duże”.  Na planach przedstawia się ............................ .. obszary.

Skale na planach są .............................., np. 1 : 100, 1 : 10 000.  b) Dokończ zdanie. Górna ramka planu, mapy wskazuje zawsze kierunek  ........................................ . 4 p. 6. Zaznacz znakiem „x” właściwe dokończenie zdania .

Wysokość względną mierzymy: a) od poziomu morza. b) od szczytu wzniesienia.

c) od podnóża wzniesienia. d) od wierzchołka wzniesienia.

1 p.

7. Na rysunku przedstawiono wzniesienie o dwóch wierzchołkach.

Podaj wysokość bezwzględną punktu A .......... .............................. Oblicz wysokość względną punktu B ........................................

2 p.

8. Oblicz wysokość względną wzniesienia, jeśli jego szczyt ma wysokość 352 m n.p.m., a podnóże znajduje się na wysokości 220 m n.p.m. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. Wysokość względna wzniesienia wynosi ........................................ . 2 p. 9. Za pomocą poziomic narysuj pagórek o stoku łagodnym od wschodu i

stromym od zachodu oraz dolinę. a) pagórek 

9

b) dolina

4 p. 10. Odczytaj wysokość bezwzględną punktu przedstawia ten rysunek poziomicowy.

B i napisz, jaką formę terenu

a) Wysokość punktu B wynosi .................................. ...... . b) Rysunek poziomicowy przedstawia ........................................ .

2 p. 11. Na mapie hipsometrycznej formy terenu oznaczone są barwami.

Uzupełnij tabelę. Formy terenu

Wysokość n.p.m.

Barwy na mapie

0 – 300 m n.p.m.

wyżyny brązowa

 poniżej poziomu morza 4 p.

10

12. Na mapie konturowej Polski wpisz nazwy wskazane poniżej.

a) nazwy państw graniczących z Polską: Niemcy, Białoruś, b) nazwy krain geograficznych: Pojezierze Pomorskie, Sudety,

c) nazwy rzek: Wisła, Warta, d) nazwy miast: Łódź, Poznań, e) nazwę miejscowości, w której mieszkasz.

9 p.

13. Spośród poniższych nazw wybierz i odpowiednio wpisz do tabeli.  pałka wodna, mewy, kosodrzewina, wydmy, czapla siwa, mikołajek  nadmorski, niedźwiedzie, bobry, kozice Krajobraz górski

Krajobraz nadmorski

Krajobraz pojezierny

......................................... ......................................... ......................................... ......................................... ......................................... ......................................... ......................................... ......................................... ......................................... 9 p. 14. Dzieci przysłały listy z wakacji. Rozpoznaj, w jakich miastach przebywały.

a) Z trzydziestego piętra Pałacu Kultury i Nauki podziwiałam miasto. Byłam w Łazienkach i Wilanowie. Pod kolumną Zygmunta spotkałam koleżankę. Magda

Magda była w ........................................ .  b) Jestem w mieście portowym. Spod fontanny Neptuna rozpocząłem wędrówkę po Długim Targu. Na Westerplatte płynąłem statkiem. Daniel 11

Daniel był w ........................................ . c) Jest tu wiele kopalń i hut. Powietrze zanieczyszczone, dużo dymów i sadzy. Na ulicach spotykam górników w świątecznych mundurach. Miasto  jest stolicą regionu. Tomek 

Tomek był w ........................................ . 3 p.

12

PRACA KONTROLNA NR 3

TAJEMNICE CIAŁA

KL. 4 max. 35 pkt.

1. Wymienione składniki odżywcze połącz liniami z pokarmami, w których

występują.  białka

jabłko

cukry

smalec

tłuszcze

wędliny

witaminy

czekolada

one

2 p.

2. Wymienione pokarmy wpisz w odpowiednie rubryki tabeli. masło roślinne, jaja, fasola, smalec, słonina, papryka, wołowina, pomidor , boczek , marchew

Pokarmy pochodzenia roślinnego

Pokarmy pochodzenia zwierzęcego

......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... 5 p. 3. Zaznacz znakiem „x” zdanie fałszywe.

a) Proces wymiany gazowej zachodzi poprzez układ oddechowy.  b) Właściwym organem wymiany gazów są płuca. c) Wdychane powietrze zawiera tylko dwutlenek węgla. d) W oddychaniu wyróżniamy dwie fazy: wdech i wydech.

1 p.

4. Oznacz

literą P zdanie prawdziwe, a literą F zdanie fałszywe. a) Rośliny pobierają energię ze słońca. ..........  b) Podczas biegania traci się mało energii. .......... c) Organizm zużywa spożywany pokarm do wzrostu i rozwoju. .......... d) Górnicy podczas swojej pracy zużywają mało energii. .......... 2 p.

5. Przeczytaj uważnie zdania i albo NIE.

wybierz właściwe odpowiedzi, podkreślając TAK 

a) Mięśnie są przytwierdzone do kości za pomocą więzadeł.  b) Szkielet zbudowany jest z kości. c) Układ mięśniowy tworzą mięśnie i kości.

TAK NIE TAK NIE TAK NIE 13

d) Układ nerwowy tworzą: mózg, rdzeń kręgowy i nerwy.

TAK NIE 2 p.

6. Zaznacz znakiem „x”, które z wymienionych zajęć nie sprzyja zdrowemu

trybowi życia. a) jazda na rowerze

 b) palenie papierosów c) spacer po parku d) uprawianie sportu 7. Zaznacz na

1 p.

schemacie płuca i tchawicę.

2 p. 8. Uzupełnij schemat, wpisując w odpowiednie miejsca: tlen i aktywność  fizyczna.

4 p.

14

9. Zaznacz na schemacie przełyk, jelito cienkie i żołądek.

3 p. 10. Uzupełnij zdania.

Pierwszy etap trawienia pokarmów odbywa się w ...................... ................................... .

W żołądku pokarm ulega rozkładowi przez .............................. ..................................... .

 Niestrawione resztki pokarmu wędrują do jelita ....................................... . 3 p. 11. Znaczenie słowa wegetarianizm znajdziesz w: a) Encyklopedii muzyki.  b) Podręczniku Przyroda dla kl. IV . c) Encyklopedii zdrowia.

d) Odpowiedzi b) i c) są prawidłowe. 1 p. 12. Wymień główne składniki odżywcze. a) ...................................................... b) ...................................................... c) ...................................................... d) ......................................................

2 p. 13. Podkreśl te zasady, które odnoszą się do

prawidłowego odżywiania się. a) Spożywanie produktów zawierających duże ilości sztucznych barwników i aromatów.  b) Dobór produktów żywnościowych. c) Zaplanowanie kolejnych posiłków. d) Jedzenie dużych ilości słodyc zy. 2 p.

14. Zaznacz znakiem „x” zestaw, w którym

a) woda, białka, cukry  b) białka, cukry, tłuszcze c) witaminy, sole mineralne, tłuszcze d) woda, tłuszcze, witaminy

wymieniono substancje organiczne.

2 p. 15

15. Uzupełnij zdania.

 Niedobór witaminy D jest przyczyną powstawania groźnej choroby, zwanej ................. .

Zajady pojawiające się w kącikach ust to efekt braku witaminy .................. . Świeże warzywa i owoce zawierają dużo witaminy .................. . 3 p.

16

PRACA KONTROLNA NR 4

KL.4

ŻYCIE NA ZIEMI

max. 20 pkt.

Za każdą prawidłowo wykonaną odpowiedź otrzymasz 1 lub 2 punkty. 1. Podane nazwy zbiorników wodnych wpisz do

odpowiednich rubryk tabeli.

morze, rzeka, staw, jezioro, ocean.

Wody słodkie ..................................................................

Wody słone

..................................................

.................................................................. ........................................................... .................................................................. ........................................................... 2. Wybierz i zaznacz prawidłowe stwierdzenie.

a) Na Ziemi jest więcej wody słodkiej niż słonej.  b) Na Ziemi jest więcej wody słonej niż słodkiej. c) Na Ziemi jest tyle samo wody słodkiej co wody słonej. 3. Podaj 3 przykłady

zwierząt żyjących w wodzie.

a) ...................................... b) ...................................... c) ...................................... 4. Zaznacz na rysunku strzałkami i podpisz 3 przystosowania ryby do życia w wodzie.

17

5. Na poniższym schemacie wpisz nazwy zaznaczonych odcinków biegu rzeki.

6. Uzasadnij, dlaczego na lądzie świat organizmów jest

bardziej zróżnicowany

niż w wodzie. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................................. ............................................................................................................................. 2 p. 7. Zdjęcia przedstawiają różne przykłady środowisk

.................................

.................................

lądowych. Podpisz je.

.................................

8. Wybierz jedno ze środowisk lądowych przedstawionych powyżej i w 2– 3

zdaniach opisz panujące w nim warunki. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................

18

9. Napisz, w którym z poznanych przykładów środowiska lądowego można

spotkać przedstawione na zdjęciach organizmy.

.........................

..............................

10. W lesie wyróżnia się kilka rysunku.

.................................

warstw roślinności. Nazwij warstwy wskazane na

warstwa: ........................................................................... roślina: .............................................................................

zwierzę: ........................................................................... .......................................................................................... .......................................................................................... warstwa: ........................................................................... roślina: ....................................................................... ......

zwierzę: ........................................................................... .......................................................................................... ............................................................................................................................... 2 p. 11. W lesie żyje wiele roślin i zwierząt. Wybierz z ramki i napisz przy zaznaczonych na rysunku w poprzednim zadaniu warstwach lasu po 1

 przykładzie występujących w nich roślin i zwierząt.  świerk, paproć, leszczyna, dzięcioł, jeleń, jeż, mech, dżdżownica

12. Odpowiedz na pytanie.

Dlaczego pod jodłą nigdy nie znajdziesz całej s zyszki? ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

19

13. Jak powinniśmy zachowywać się w lesie? Podaj 3 zasady właściwego zachowania. a) ............................................................................................................................ b) ............................................................................................................................ c) ............................................................................................................................ 14. Podczas spaceru w lesie zauważyłeś poża r. Zaznacz numer telefonu, pod

który zadzwonisz, aby zawiadomić Straż Pożarną. 998

999

997

15. Ponumeruj od 1 do 3 kolejne etapy powstawania gleby.

osiedlanie się drobnych organizmów wietrzenie skał wnikanie szczątków organicznych w głąb skały 16. Wśród niżej wymienionych roślin rosnących na polu owies, chaber , pszenica, ziemniaki, mak polny

podkreśl chwasty.

17. Zaznacz poprawny łańcuch pokarmowy.

a) mysz → zboże → myszołów  b) zboże → mysz → myszołów c) myszołów → zboże → mysz 18. Na pewnym polu uprawnym organizmy utworzyły następujący łańcuch pokarmowy:

ziemniak → stonka ziemniaczana → bażant  Napisz, jakie byłyby skutki, gdyby na tym polu zabrakło bażantów. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ....................................................................................................... .........................

20