Projekt Rrjeta Kompjuterike

Universiteti Ismail Qemali Fakulteti i Shkencave Teknike Departamenti I Shkencave Kompjuterike dhe Inxhinierise Elektrike Viti akademik 2009-2010

Projekt kursi Introduction to Computer Networks CSE 247

Tema: shkolles

Rrjeti

kompjuterik

se mesme: ”M.Q.

Ataturk” Punuan:

Pranoi:

Besiana Llupo Anduel Mehmeti Ditjon Dafa Ervin Skendaj

Prof.Elda Ramaj

i

PERMBAJTJA ABSTRACT......................................................................................faqe 2 1.SKICIMI I NDERTESES SE SHKOLLES................................faqe 3 1.1.Skicimi i katit te pare.........................................................faqe 3 1.2.Skicimi i katit te dyte.........................................................faqe 4 1.3.Shenime per skicen e katit te dyte.....................................faqe 5 1.4.Skicimi i katit te trete.........................................................faqe 6 2.PROJEKTIMI I RRJETIT..........................................................faqe 7 2.1.Projektimi i rrjetit...............................................................faqe 7 2.2.Paraqitjet skematike...........................................................faqe 8 2.3.Adresat IP...........................................................................faqe 9 3.PARASHIKIMI I KOSTOS.......................................................faqe 10 3.1.Llogaritja e kostos............................................................faqe 10 4.KONKLUZIONE........................................................................faqe 11 4.1.Konkluzione.....................................................................faqe 11 4.2. Perdorimi i routerit..........................................................faqe 11 4.3.Host administrator/Server.................................................faqe 11 4.4 Switch/Brigde...................................................................faqe 11 4.5.Switch/Hub.......................................................................faqe 12 4.6.Lidhja e hostit administrator me adresat IP......................faqe 12

2

ABSTRACT Ne kete projekt do te ndertohet rrjeti kompjuterik i nje institucioni, ku do te tregohen te gjithe elementet perberes te kesaj lidhjeje. Qellimi i ketij projekti eshte te tregojme aftesine tone per te ndertuar nje rrjet kompjuterik te nje institucioni. Pra, te tregojme sesa njohuri kemi pervetesuar gjate ndjekjes se kursit te CSE 247 (Introduction to Computer Networks).

Ne, si grup kursi, kemi zgjedhur si institucion shkollen e mesme ”Mustafa Qemal Ataturk”. Kjo si ndertese perbehet nga tre kate, por rrjeti kompjuterik nevojitet vetem ne katin e dyte te kesaj ndertese, ku ndodhen drejtoria, nendrejtorite, sekretaria dhe dy klasa laboratori. Duke pare se ky rrjet do te perfshije vetem nje kat, atehere ne do te perdorim lidhje LAN, ndersa per perdorimin e topologjive, do jete nje nderthurrje e topologjive STAR per lidhjen kryesore dhe ate BUS per lidhjet brenda laboratoreve. Me keto parametra, do te jete e mundur te perdoren keto sherbime: • Shebimi i ruajtjes se file-ve (File Service) • Sherbimi i printimit (Print Service) • Sherbimi i dergimit te mesazheve (Message Service) • Sherbimi i ruajtjes se te dhenave te cdo nxenesi (Database Service) Ideja e ketij projekti eshte krijimi i nje rrjeti kompjuterik per shkollen e mesme ”Mustafa Qemal Ataturk”, ku do te perfshihen:  Drejtoria  3 Nendrejtori  Sekretaria  LAB 1  LAB 2 Per te realizuar keto lidhje do te perdoren keto pajisje:  spliter  modem router  host administrator  printer laser  switch  kompjutera  kabell Twisted Pair

3

Pasi te realizohet plotesisht ideja e projektit do te llogaritet kostoja totale e krijimit te ketij projekti, do te nxirren gjithashtu edhe perfundimet, qe do te tregojne se perse ky projekt duhet te aplikohet. Pra, do te tregohet se kostua dhe funksionimi i tij i pershtaten realitetit te institucionit ne fjale, prandaj ai mund te zbatohet dhe ndertohet edhe praktikisht.

1. Skicimi i nderteses se shkolles 

1.1.Kati i pare WC

WC

5

Klase

Vendi I pastrueseve

Klase

Klase

Klase

Klase 30

Klase

Magazine

Klase

Klase

4

5

15

 WC

1.2.Kati i dyte Magazine

Lab 2

Nendrejtoria 2 Nendrejtoria 3

Nendrejtoria 1

Klase Klase Lab kimie Magazine

30

Lab 1

Klase Sekretaria

Drejtoria

5

5



15

1.3.Shenime:

1.

=> 15 hoste

2.

=> printer

3. 4.

=> switch => hosti administrator

5.

=> modem router

6.

=> spliter

7.

=> 10Base-T

8.

=> 100Base-TX

9.

=> phone line

6



1.4.Kati i trete

Klase

Klase

Klase

Klase

Klase

Klase

5

30 Klase

Klase

Salla e mesuesve

Garderoba e mesuesve

Klase

7

5

15

2. Projektimi i rrjetit  2.1.Projektimi i rrjetit Ne dime qe ne rrjetin e marre persiper per te ndertuar ekzistojne: 1. Drejtoria 2. 3 Nendrejtori 3. Sekretaria 4. LAB 1 5. LAB 2 E fillojme ndertimin e rrjetit nga lidhja e LAB 1 dhe LAB 2. LAB 1 ka 15 hoste. E njejta strukture eshte edhe per LAB 2. Pajisjet e secilit laborator do te lidhen ne nje switch(switch 1 dhe switch 2 perkatesisht) te vecante per secilin ne menyre qe edhe nese kerkohet te shtohet nr. I hosteve ne ndonjerin prej tyre te ekzistoj mundesia. Switch-i 1 do te okupoje 15 porta 10 Mbps per hostet e LAB 1, 1 porte 100 Mbps per sekretarine, 1 porte 100 Mbps per nendrejtorine 1, si dhe 1 porte 100 Mbps per Uplink tek modemi router. Switch 2 do te okupoje 15 porta 10 Mbps per hostet e LAB 2, 2 porta 100 Mbps per nendrejtorite 2 dhe 3 si dhe 1 porte 100 Mbps per Up-link tek modemi router. Pra, nje switch duhet te kete minimumi 18 porta. Tek modemi router do te lidhen 2 switchet(switch 1 dhe switch 2), drejtoria me nje komunikim Fast Ethernet(100 Mbps), si dhe hosti administrator me nje interface 100 Mbps. Pra, gjithsej duhen 4 porta 100Mbps, te cilat modem routeri i zgjedhur i disponon. Modemi router ka shpejtesi maksimale te internetit 24 Mbps. Kjo e ben ate pararoje te eventeve te reja te teknologjise ne Shqiperi. Hosti administrator duhet te realizoje 3 funksione kryesore: 1. Te bej share printerin lazer, ne menyre qe secili nga 30 hostet(15 hoste per secilin laborator) te mund te printojne. (Printeri lazer ka nje nderfaqe prej 100 Mbps me hostin administrator, ne menyre qe te perballohet fluksi i informacionit) 2. Te bej diferencimin e shpejtesise duke i dhene perparesi drejtorise, 3 nendrejtorive, si dhe sekretarise. 3. Te bej lejimin apo bllokimin e internetit ne laboratoret LAB 1 apo LAB 2 ne varesi te ores se mesimit qe zhvillohet ne laboratorin perkates. Modemi duhet te jete me shpejtesi efektive 3 Mbps ne menyre qe i tere rrjeti kompjuterik te funksionoj normalisht ne internet. Jane 5 hoste qe kerkojne perparesi dhe secilit prej tyre mund t’i akordohet nje shpejtesi e pranueshme, sic eshte 256 kbps. Ne kete menyre 5 hostet perdorin mesatarisht 1280 kbps, ose mund ti caktohet e gjihte kjo shpejtesi si “share” per ta. Pjesa qe mbetet 1720 kbps(3Mbps – 1280 kbps) do te perdoret nga 30 hostet e 2 laboratoreve dhe ne kete menyre secili host do te kete

8

mesatarisht 1720 kbps/30 ~ 56 kbps(nje shpejtesi deri diku e pranueshme), ose mund te caktohet e gjithe kjo shpejtesi si “share” per keta 30 hoste. Kabllot qe do te perdoren jane te kategorise Twisted Pair. Do te perdoret 10Base–T, per komunikimin e hosteve te LAB 1 dhe LAB 2 me switchin perkates. Ndersa, per komunikimet e tjera, teknologjia e perdorur do te jete 100Base–TX.

 2.2. Paraqitjet skematike Skematikisht, skema kryesore do te jete si vijon:

Host administrator

Drejtoria

Printer “lazer”

Modem Router

Internet

Switch 2

Switch 1

Skema per switch 1 dhe per switch 2 do te jete e tille: ND 1

15 hoste per LAB 1

Switch 1

9

Sekretaria

15 hoste per LAB 2

Switch 2

ND 3

ND 2

Shenim: ND –> Nendrejtori  2.3.Adresat IP: Si fillim zgjedhja e klases per IP eshte klasa C, per arsye se nr i hosteve eshte me i vogel se 256(8 biteshi i caktuar per hostin). Pra, IP e zgjedhur eshte statike dhe jo dinamike. Adresat e zgjedhura si shembull per njesite e rrjetit jane: 192.168.1.1 192.168.1.2 192.168.1.3

=> Routeri => Hosti administrator => Printeri

192.168.1.4 192.168.1.5 192.168.1.6 192.168.1.7 192.168.1.8

=> Drejtoria => Sekretaria => Nendrejtori 1 => Nendrejtori 2 => Nendrejtori 3

10

192.168.1.9 192.168.1.10 ............ 192.168.1.23 192.168.1.24 ............ 192.168.1.38

=> Host 1(LAB 1) => Host 2(LAB 1) => Host 15(LAB 1) => Host 1(LAB 2) => Host 15(LAB 2)

3. Parashikimi i kostos  3.1.Llogaritja e kostos Pajisje te ndryshme: 1. Modem router ………………………………………………....1 x $ 57 = $ 57 2. Switch fast ethernet(10/100Mbps) 24 ports……………...…... 2 x $ 77 = $ 154 ============================================================= Subtotal……………………………………………………………………….......$ 211 Kabllo: 10 Base-T: Per hostet(LAB1 ose LAB2)switch 1 ose switch 2(kabllo 7m(20feet)) ………………………………..……………………….…30 x $ 11 = $ 330 ============================================================= Subtotal……………………………………………………………..…………….$ 330 100Base-TX : Sekretari switch 1(kabllo 7 m(20 feet))………………………........1 x $ 11 = $ 11 Nendrejtori 1 switch 1(kabllo 15 m(50 feet))…………….………...1 x $ 25 = $ 25 Nendrejtori 2 switch 2(kabllo 15 m(50 feet))…………..…..…..….1 x $ 25 = $ 25 Nendrejtori 3 switch 2(kabllo 15 m(50 feet))….……………….….1 x $ 25 = $ 25 Switch 1 modem router(kabllo 15 m(50 feet))…………………..…1 x $ 25 = $ 25 Switch 2 modem router(kabllo 50 m(150 feet))…………………....1 x $ 33 = $ 33 Drejtori modem router(kabllo 7 m(20 feet))………………….…..1 x $ 11 = $ 11 Hosti administrator modem router(kabllo 5m(14 feet))…………...1 x $ 5 = $ 5 Printer host administrator(kabllo 2m(6 feet))………………..…….1 x $ 5 = $ 5 ============================================================= 11

Subtotal…………………………………………………………….……………..$ 165 TOTAL…………………………………………………………………………...$ 706

4.Konkluzione  4.1.Konkluzione 1. Modemi(routeri) I zgjedhur eshte nje pajisje qe mund ta perballoj rrjetin e internetit, me nje kosto dhe cilesi te pranueshme. 2. Menyra e konfigurimit te switcheve eshte zgjedhur ne menyre te tille qe te mos kete shume ngarkese nga ana e hosteve te LAB 1 dhe LAB 2(si per informacionin qe I dergohet printerit, prane hostit administrator, ashtu edhe per informacionin qe shkembehet nepermjet internetit). 3. Lloji I kabllos eshte zgjedhur Twisted Pair per te vetmen arsye sepse ne qofte se merrej fiber optike do te kishte kosto me te madhe dhe nuk do te kishte rezultatin e kerkuar per arsye se sistemi telefonik shqiptar, pergjithesisht nuk e njeh fibren optike por twisted pair. Ne qofte se do te perdornim kabllo coaxsial do te kishim konflikt ne trasferimin e informacionit kur, psh 2 frame arrijne ne te njejten kohe apo kur dy hoste dergojne informacion ne te njejten kohe(Computer Networks-Tanenbaum(fq. 243) & Computer Networking-Kurose,Ross(fq. 414)).  4.2.Perse perdoret routeri: Perderisa jemi ne nje rrjet ku kemi nevoje qe te kemi identifikimin e pajisjeve nepermjet adresave IP, atehere na nevojitet nje router per zgjidhjen e ketij problemi.  4.3.Perse perdorim nje host administrator ne vend te nje

serveri: 1. Kushton me pak se nje server 2. Veprimet qe do te kryeshin mbi hostin administrator nuk do te ndikojne ne menyre te drejte per drejte ne rrjetin tone. Ne rast problemi nuk na duhet te nderpresim gjithe lidhjen e rrjetit. 3. Gjithashtu nuk ekziston nevoja per aksesim te nje informacioni voluminoz ne nje njesi qendrore brenda shkolles(pra, nuk kemi nevoje per nje file server qe do te luante rolin e nje databaze)  4.4.Pse switch dhe jo bridge:

12

1. Kane nr te limituar portash (Computer Networks-Tanenbaum(fq. 244)) 2. Bridges jane pajisje te ngjashme me switchet por jane te gjenerates se meparshme dhe jane me te ngadalte se pajisjet e kohes sic jane switchet. (Campus Network Design Fundamentals- Diane Teare, Catherine Paquet) 3. Switchet jane me te mire si nga kostua dhe nga funksionaliteti. (Designing Large-Scale LANs – Kevin Dooley(fq. 109))

 4.5.Perse zgjodhem switch dhe jo hub: 1. Nuk mund te perdoret edhe 10 Base – T, edhe 100 Base – TX ne nje hub per arsye se te dy protokollet jane elektrikisht te ndryshem ne shtresen fizike qe operon hubi.(Designing Large-Scale LANs – Kevin Dooley(fq. 154)) 2. Hubi eshte ne pergjithesi half-duplex, ndersa nje switch mund te perdoret fullduplex(qe do te thote se ne te njejten kohe hosti mund te marre informacion nepermjet switchit, por edhe te jap). (Computer Networks-Tanenbaum(fq. 213)) 3. Mund te blejme dy bridge shtese per 2 hubet perkatese, ne menyre qe nderfaqja 10 Base-T te funksionoje edhe me 4 hostet qe kerkojne 100 BaseTX, por gjithsesi do te shtonte koston dhe cilesia nuk dihet. (Designing LargeScale LANs – Kevin Dooley(fq. 154)) 4. Nje switch ka aftesi me te madhe ne perballimin e ngarkeses ne krahasim me hubin. (Designing Large-Scale LANs – Kevin Dooley(fq. 109)) 5. Informacioni I marre ne host eshte ai I kerkuar jo si ne rastin kur kemi hub I cili shfrytezon bande pa kriter duke bombarduar informacionin tek te gjithe dhe ai qe e ka kerkuar e merr ate informacion. Pra, ne nje fare menyre switchet jane me inteligjente se hubi. (Campus Network Design FundamentalsDiane Teare, Catherine Paquet) 6. Switchi ne kundershtim me hubin ka secilen port ne collision domain-in e saj. Pra, ne switch nuk humbet ndonje frame nga collision.(Computer NetworksTanenbaum(fq. 244))

 4.6.Lidhja e hostit administrator me adresat IP: 1. Per te bere diferencimin e 5 hosteve kryesore dhe 30 hosteve te dy laboratoreve, merret grupi IP: 192.168.1.4 => Drejtoria 192.168.1.5 => Sekretaria 192.168.1.6 => Nendrejtori 1 192.168.1.7 => Nendrejtori 2 192.168.1.8 => Nendrejtori 3 dhe i jepet secilit host shpejtesia e nevojshme(256 kbps per secilin host). Gjithashtu merret grupi i IP-ve:

13

192.168.1.9 => Host 1(LAB 1) 192.168.1.10 => Host 2(LAB 1) ............ 192.168.1.23 => Host 15(LAB 1) 192.168.1.24 => Host 1(LAB 2) ............ 192.168.1.38 => Host 15(LAB 2) dhe I jepet secilit host shpejtesia perkatese(56 kbps per secilin). 2. Per grupin e dyte vendoset, sipas zhvillimit te ores se mesimit, lejimi apo bllokimi I sherbimit te internetit duke perdorur adresat IP.

14