Petko Nikolic Vidusa - Petroglifi i stećci

1

PETROGLIFI I STEĆCI (simboli i značenja)

Petko Nikolić Viduša

Kitchener, Canada, 2015

2

Copyright © 2015 by Petko Nikolić

Na koricama: Solarni simboli na petroglifu-piktografu (Villa Traful, Los Lagos, Neuquén Province, Argentina) i simboli vinčanskog pisma i stećaka.

Ova publikacija u cjelini ili u dijelovima ne smije se umnožavati, preštampavati ili prenositi u bilo kojoj formi ili bilo kojim sredstvom bez dozvole autora, niti može biti na bilo koji drugi način ili bilo kojim drugim sredstvom distribuirano ili umnožavano bez odobrenja autora. Sva prava za objavljivanje ove knjige zadržava autor. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. ………………………………. 3

SADRŽAJ Uvod 5 Misterije velike i misterije male 6 Petroglifi i stećci 7 Misterija geoglifa Chirgua 75 Porijeklo ruskog krsta 79 Bibliografija 81 O Autoru 82

4

UVOD Simboli su slikovni znaci čovjekovog duhovnog bića, poruke bez riječi, duhovni putokazi i molitve ćutanja. Oni su čovjekova slikovna veza sa Tvorcem i nebeskim svijetom, oni su sveti znakovi i Božija slova. Božija slova ispisivana su na tijelu, na kultnom hljebu, kultnim predmetima, na odjeći, na posuđu, kućama, oružju, životinjama, urnama, nadgrobnicima, po prirodi na kamenju i po stablima drveća. Ako je Božije slovo uklesano u kamen, to je petroglif (petro – stijena; glif – urezivanje). Na kamenu nacrtano Božije slovo je piktograf (pikto – obojeno; graf – pisanje). Ako je Božije slovo nečim obilježeno po zemlji, to je geoglif (geo – zemlja; glif – urezano, obilježeno). Božija slova imaju magičnu moć, jer gdje su ona ispisana, tu se okupljaju one duhovne sile iz čijeg je svijeta to slovo potiče. Kao što se ljudske vojske okupljaju oko simbola svog roda, plemena i naroda, tako se i duhovna bića okupljaju oko svojih znakova. Ako je na nekom mjestu izobražen znak Sunca, tu svraćaju bića svjetlosti; ako je na nekom mjestu znak zlih duhovnih sila, tu je stanište zlih duhovnih bića. Po tome koje, čije i kakve simbole koristimo, po tome se svrstavamo u vojske svjetlosti, ili u vojske tame: svastika vojske Sunca je svjetlozlatna; svastika vojske tame i propasti je crna. Značenja mnogih Božijih slova su zaboravljena, a zaborav je uslijedio prvenstveno iz jednog prostog razloga: korištenje i čitanje Božijih slova postalo je privilegija grupe sveštenika i ljudi kojima su to znanje sveštenici htjeli da kažu, dakle privilegija onih koji su se svojom silom nametnuli ljudima za posrednike između ljudi i Boga, odnosno onih koji su odbacili Božje zakone i ljudima nametnuli svoje lične zakone. Tako su sveštenici sebe proglasili Božijim službenicima i ljudima su u ime Boga po svojoj kreaciji nametnuli svog “Boga” i vjerske zakone tog “Boga”. Kad je čovjek počeo da vlada ljudima, čovjek vladar postepeno je silom svoje vlasti iz srca ljudi uklanjao iskonsku prirodnu vjeru u Boga, a sebe je svojim kultom pred tim ljudima veličao kao Boga. U drevnim vremenima prvosveštenik je ujedno bio i car. Sprega lažne duhovne i svjetovne vlasti vodila je svijet u stanje u kojem se svijet danas nalazi: negiranje svih Božijih zakona i opšte bezakonje: “Može li se istina ukrasti, narušiti, okrenuti? Naravno da može. Istinu mogu ukrasti jedino oni koji ne poznaju Istinu. Crkva i ostali mogu ukrasti istinu, ali ne i Istinu. Može se istinom manipulisati u svijetu ljudi, ali ne i Istinom u svijetu ličnosti.” (Dragan Milojković, filozof i pjesnik iz Nozrine). Organzovana zloupotreba vjere i zakona od moćnih pojedinaca i grupa dovela je i do zaboravljanja značenja i upotrebe Božijih slova. Zato upotrebu Božijih slova najduže nalazimo kod naroda koji kroz istoriju nisu imali diktatorski centralizovanu državnu vlast, ili tu vlast nikad dušom nisu poštovali, već su živjeli u plemenskom uređenju sa neslijeđenom drevnom vjerom i zakonima običajnog narodnog prava. Po vremenskoj granici upotrebe Božijih slova u svijetu prednjače Srbi i američki Indijanci, jer i jedni i drugi koriste Božija slova i dan-danas, mada su i oni značenje tih slova skoro zaboravili i u neznanju često ih pogrešno tumače. Svrha ove knjižice je da se obnovi znanje o pravom, izvornom značenju drevnih Božijih slova. ……………………….

5

MISTERIJE VELIKE I MISTERIJE MALE Šta je misterija? To je ono što nam je čulima potpuno ili djelimično dostupno, a umom ne znamo šta je to, otkud to, koja mu je svrha i cilj. I tako imaju velike i male misterije: ima kosmos kao velika i ima na kamenu uklesani znak kao mala misterija. Drevni čovjek praistorije osmatrao je nebo, čudio se svemu, a onda je na kamenu nacrtao znak viđenog. I velika misterija kosmosa sva stade u mali znak nacrtan na kamenu. I na kamenu ostade kroz milenijume do dana današnjeg. I gle čuda: taj isti znak pojavljuje se i kod ljudi bronzanog doba, bilježe ga i ljudi gvozdenog doba; koriste ga ljudi s početka hrišćanske ere, poznat je i ljudima srednjeg vijeka, a slikamo ga i mi danas. I taj znak nalazimo širom svijeta: u Evropi, Africi, Australiji, u obje Amerike! Nalazimo ga po velikim ljudskim staništima i po malim usamljenim ostrvima Pacifika. U poređenju sa misterijom kosmosa, taj mali znak je mala misterija po veličini, ali je velika misterija po pitanju svog izvornog porijekla, po pitanju svog pojavljivanja u svim vremenima širom svijeta i po pitanju svog značenja. Ovdje su na očiglednim primjerima sa preko 100 slika pokazani isti i slični znakovi na petroglifima, piktografima, geoglifima i stećcima od praistorijskih pećinskih crteža do kraja srednjeg vijeka.

Sl.1. Galaksija (Hubble Space Telescope image) i petroglif.

6

PETROGLIFI I STEĆCI

Sl. 2. Motiv mira i blagoslova Sunčeve Božje ruke na petroglifu lijevo (Langar, Ishkashim district, Mongolia) i na stećku (Raška Gora, Mostar).

Sl. 3. Blagoslov Boga Sunca na petroglifu (La Proveedora, Caborca, Sonora, Mexico) i na stećku u Radmilji kod Stoca.

7

Sl. 4. Blagoslov Boga Sunca i Majke Zemlje. Muž vlada danju, žena vlada noću: Antropomorfni prikazi Sunca i Mjeseca: lijevo je indijanski petroglif (pleme Algonkian, između 900-1400. god., Peterborough, Ontario, Canada) i motiv na stećku u Radmilji kod Stoca.

Sl. 5. Blagoslov Boga Sunca kao motiv na petroglifu i na stećku. “Šta radi Bosanac na stećku? Stoji uspravno! Digao glavu, digao ruku!”, izreče glupost Miroslav Krleža, napisa to i mnogi Bošnjaci, u svom nepoznavanju simbola, često citiraju tu glupost.

8

Sl. 6. Piktograf (Ongna, Chhattīsgarh, India) i stećak (Radmilja, Stolac).

Sl. 7. Svastika u Sunčevom kolovratu na indijanskom petroglifu (Moab, Utah, USA) i svastike na stećcima (Opravdići, Bratunac). 9

Sl. 8. Iznad je motiv na indijanskom petroglifu (Newspaper Rock, Utah, USA), a ispod je motiv na stećku (Klašnik kod Višegrada). Oborene ruke znak su vremena jeseni i zime.

10

Sl. 9. Petroglif (Angosturas, Colombia) i stećak iz Radmilje.

Sl. 10. Solarni krst kao indijanski petroglif (Tularosa Valley, New Mexico, USA) i solarni krstovi na stećku (Kokorina, Gacko). Krst je simbol jeseni, zime, proljeća i ljeta: ispod horizontale su jesen i zima, a proljeće i ljeto su iznad.

11

Sl. 11. Krug Sunca sa dvanaest podioka simbol je vremena godine. Iznad je krug godine na indijanskom petroglifu (Sego Canyon, Utah, USA), a ispod simbol godine na stećku (Banjevići, Drinjača, Zvornik).

Sl. 12. Sunce sa dvanaest zraka kao dvanaest mjeseci godine (neolithic petroglyph, Gaura Chindiei Cave, Romania) i cvijet sa dvanaest latica kao simbol Sunca sa dvanaest mjeseci godine (stećak, Kovači, kod Bileća).

12

Sl. 13. Sasvim lijevo na slici je jedan od simbola vinčanske kulture. U sredini je petroglif (Petroglyph Cave Art, Utah, USA), a sasvim desno je sličan motiv na stećku (lokalitet Barevište, Mokro, Lištica). Iznad tačke ukrštanja su proljeće i ljeto, a ispod jesen i zima.

. Sl. 14. Kolo kao motiv indijanskog petroglifa (Moab, Utah, USA) i motiv kola na stećku (Baćina, Makarska).

13

Sl. 15. U gornjoj polovini slike je petroglif sa simboličnim šematskim prikazom godišnjih doba: jesen i zima su u dnu kao noge, a između njih je penis kao zimski solsticij. Ruke su proljeće i ljeto, a glava je ljetni solsticij (Gila Bend, Ariznona). Sve isto prikazano je na stećcima u donjem dijelu slike, samo su izražajna sredstva umjetnika različita (s lijeva: Bijela Rudina, Bobotov dub, Bileća; Pargani, Mramorje, Zvornik; Han Hreša, Sarajevo).

Sl. 16. Tačka između nogu je Sunce zimskog solsticija (lijevo je petroglif na Havajima, a desno stećak u Nikšiću).

14

Sl. 17. Spirala na petroglifu je zimski, a glava u vrhu je ljetni solsticij. Ruke su proljeće i ljeto, a noge jesen i zima (Tibacay, Cundinamarca, Colombia). Isto to prikazano je na motivima stećaka (s lijeva: Zvirići, Ljubuški; Cista, Velika gomila, Imotski).

15

Sl. 18. U donjem desnom uglu petroglifa na gornjoj sekciji slike vidimo krug Sunca od kojeg vodi vertikalna linija ka drugom kraju kamena (Puu Loa, Hawaii). Ovaj krug Sunca (glava) je tačka letnog solsticijia. Pored vertikale je šestokraki cvijet Sunčevog drveta života. U dnu linije je zimski solsticij (slika vrha je nepotpuna i bolji prikaz je na slici 19). Lijevo od glave (Sunca) preko ruke je uklesan krst sa trouglom u podnožju. To je krst Mladog Sunca, Malog Boga (Božica Svarožića) prikazanom na stećku desno (Bisažine, Trebinje).

16

Sl. 19. Antropomorfni prikaz godine. Ruke su proljeće i ljeto, a glava ljetni solsticij. Preko lijeve ruke desno od glave je naopako okrenuti krst Mladog Sunca koje se rađa na dan zimskog solsticija (vidi sliku 18). Krst je okrenut prema dnu slike gdje je zimski solsticij predstavljen kao srednja linija između jeseni i zime (Puu Loa Petroglyphs, Hawaii).

17

Sl. 20. Lijevo je antropomorfni krst na petroglifu (Puu Loa, Hawaii). Tačka u dnu je simbol zimskog solsticija (prvog dana zime). Desno je antropomorfni Svarožićev krst kao motiv na stećku na Bjelašnici kod Sarajeva.

Sl. 21. Vertikalna linija na petroglifu lijevo je putanja Sunca od jug ka sjeveru i obratno (Chesta Rock, Peru). U početnom dijelu linije je tačka zimskog, a u vrhu je tačka ljetnjog solsticija. Na sredini linije je simbol ekvinocija. Desno je stećak (Zijemlje polje, Mostar).

18

Sl. 22. Ljudska figura sa podbočenim rukama na bokovima tipičan je primjer prikazivanja solarnih božanstava drevnih religija širom svijeta. Na prvoj slici gore lijevo je preistorijski petroglif iz Irana (Niyavaran, Iran), a do njega je petroglif iz Mongolije (Langar, Ishkashim district, Mongolia). U donjoj sekciji slike su motivi na stećcima (Radmilja, Stolac i desno Cista, Imotski).

19

Sl. 23. Motiv ravnodnevnice (ekvinocija) na petroglifu (Gold Canyon, Arizona) i stećku (Rastićevo, Rastićeva mašeta, Kupres).

Sl. 24. Prvi s lijeva je petroglif iz Afrike (Toulou Shelter, Ndele, Central African Republic). U sredini je indijanski petroglif iz Kanade (Petroglyphs Provintial Park, Ontario). Sasvim desno je stećak (selo Dići kod Ljiga)

20

Sl. 25. Otvorena ruka je znak pozdrava iskrenog srca i dobre namjere. U ruci je drevni umjetnik preslikavao svoju dušu sa svevremenom porukom dušama onih koji budu gledali na kamen naslikanu ili uklesanu ruku: "Ova ruka putuje, da se s tobom rukuje". U gornjem lijevom uglu ove slike je preistorijski pećinski petroglif (Chauvet Cave, France), a do njega je petroglif iz Mongolije (Langar, Ishkashim district, Mongolia). Ispod je indijanski petroglif (Petroglyph Point, Mesa Verde National Park, Colorado, USA) i motiv ruke na stećku (Boljevići, Srebrenica).

21

Sl. 26. Na slici su prikazani antropomorfni i zoomorfni motivi vremena godine sa krugovima Sunca. Sekcija u vrhu su petroglif (Three Rivers Petroglyphs Site, New Mexico) i stećak (Donji Jugovići, Gacko). U srednjoj sekciji su petroglif (Tuscon, Arizona) i stećak (Gornji Studenci, Ljubuški). U dnu lijevo je petroglif (South Mountain Park, Arizona) i stećak (lokalitet Markuzina ograda, Lovreč, Imotski).

22

Sl. 27. Piramide Sunca sa Božjim žezlom na praistorijskom petroglifu (Valmonica, Italy) i na stećcima (Jela šuma, Olovo i desno Junakovac, Olovo).

23

Sl. 28. Sunčeve ljestve su simbol Sunčevog penjanja i silaska u pravcu jug-sjever i sjever-jug. U gornjoj sekciji slike su petroglifi (s lijeva: Lake Mojave, Arizona; V-Bar-V Heritage Site, Arizona; Neuspaper Rock, Canyonlands, Utah). Ispod su stećci sa motivima Sunčevih ljestva na stećcima u Radmilji.

Sl. 29. Sunčeve ljestve na petroglifu (Winnemucca Lake, Nevada) i na stećku krstači (Kovači, Kovački krst, Velimlje). 24

Sl. 30. Božje žezlo (Ra), račvasti Božji skiptar životvornog Sunca (Y), nalazi se i na petroglifima i na stećcima. Na lijevoj strani slike je petroglif (McConkie Ranch, Utah), a na desnoj strani su stećci (Rastićevo, lokacija Jezero, Kupres; ispod je stećak u selu Donji Bakići, lokacija Klisa, Olovo). Uz Božje žezlo na petroglifu sa strana u sredini vide se dva kružića, dva sunca: sunce proljeća i sunce ljeta, dok na stećku umjesto ta dva kružića stoje spirale sa istim značenjem, a su iznad dva kružna ispupčenja uz rozetu. To nam ujedno kazuje da kuglasta ispupčenja na stećcima nisu nekakve jabuke (kao što se mislilo), nego su to krugovi Sunca.

25

Sl. 31. Božje žezlo: nadgrobnik (Tiya stones, Gurage Zone, Ethiopia), petrolgif (Peria River Canyon, Utah) i na stećku (Zabrđe, Stolac).

Sl. 32. Rašljasti simbol Y je ideogram najstarijeg imena Sunca: Ra! Na piktografu lijevo oko Sunca su dva takva ideograma (Wabakimi Provincial Park, Ontario). Ideogram Y nalazi se i na petroglifu u sredini slike (Painted Rock Petroglyphs Site, Arizona). Sasvim desno je ideogram Y na stećku (Gvozno, Kalinovik). 26

Sl. 33. Petroglifi sa simbol Ra (Y): to je mistični simbol Božjeg Trojstva.

Sl. 34. Bog Sunca sa žezlom na petroglifu (Sego Canyon, Utah) i na replici stećka iz Donje Zgošće kod Kaknja.

27

Sl. 35. U vrhu slike je praistorijski pećinski crtež bika sa račvastim simbolom Sunca Ra (Chauvet Cave, France). U donjem lijevom uglu znak Ra je na petroglifu u Saudijskoj Arabiji (Shuwayamas, Saudi Arabia). U sredini je indijanski petroglif sa znakom Ra u Arizoni, a sasvim desno je simbol Ra na stećku u Zvirićima kod Ljubuškog.

28

Sl. 36. Božje žezlo sa spiralama na petroglifu (Paria Plateau, Arizona) i na stećku (Pridvorica, lokalitet Doganja, Ulog). Spirale u vrhu su simboli životvronog Sunca proljeća i ljeta.

Sl. 37. U ovom položaju Božje žezlo označava proljetni ekvinocij, kraj zime i početak proljeća (petroglif iz Sibira i stećak iz Bratunca kod Srebrenice).

29

Sl. 38. Gore lijevo je (Cueva del Bujeo, Spain), na petroglifu (Chacabuco, Atacama Desert, Chile) i na stećku (Uzarići, Šarampovo, Mostar).

Sl. 39. Lijevo je Božje žezlo na pećinskom piktografu (Tanum, Sweden), a desno na stećku (Gradac, Banja Koviljača).

30

Sl. 40. Božje žezlo na petroglifu (Casa Malpais Petroglyphs, Arizona) i na stećku (Čevljanovići, Olovo).

Sl. 41. Božje žezlo na vrhu solarnog krsta (Petroglyphes caledoniens, Nouvelle Caledonie) i na stećku (Kutine, Kalinovik).

31

Sl. 42. Kvadrat sa dijagonalama je solarni simbol mira godine sa četiri godišnja doba. U gornjem lijevom uglu slike je kvadrat sa dijagonalama i simbolima Sunca (Piedra Horizontes, Sasaima, Cundinamarca, Colombia), a ispod je sličan petroglif (La Florida, San Miguel, Cajamarca, Peru). Gore desno je stećak sa kvadratom izdijeljenim dijagonalama (Radmilja, Stolac). Ispod je stećak sa rombovima izdijeljenim dijagonalama. Romb je simbol Božje mudrosti, znanja i kreativnosti, a četiri dijela romba su četiri godišnja doba (Lukovčići, Imotski).

Sl. 43. Četiri godišnja doba kao motivi na petroglifu (Chaco Canyon, New Mexico) i na stećku (Čevljanovići, Olovo)

32

Sl. 44. Simbol vremena godine na indijanskom petroglifu (Sego Canyon, Utah, USA) i simbol godine na stećku (Banjevići, Drinjača, Zvornik).

Sl. 45. Sasvim lijevo je geoglif (Cerro Pintados, Chile) simbol je ljetnog solsticija. Do njega je isti simbol na dva petroglifa (Moab region, Utah; Grimes Point Archeological Site, Fallon, Nevada). Sasvim desno je isti simbol na stećku (Orah, Bileća).

33

Sl. 46. Sunčevo nebesko kolo života na petroglifima je na lijevoj strani slike (Newspaper Rock, Utah; Western Mojave Desert,Naval Air Weapons Station, China Lake, California), a desno su motivi Sunčevog kola na stećcima (Donji Bratac, Nevesinje; Rajačke Pivnice, Negotin). Sunčevo kolo sa osam podioka je šema cvijeta života, dok na petroglifu iz Kalifornije i na stećku iz Rajačkih Pivnica Sunčevo kolo ima po dvanaest podioka, što su simboli dvanaest mjeseci godine.

34

Sl. 47. Kretanje Sunca peko neba godine ima tri smijera: svakodnevno kretanje istokzapad, polugodišnje kretanje sjever-jug i polugodišnje kretanje jug-sjever. Svakodnevno kretanje istok -zapad kroz godinu prerasta u Sunčevu putanju (ekliptiku): pola godine u vrijeme proljeća i ljeta Sunce je iznad nebeskog ekvatora, a pola godine u vrijeme jeseni i zime je ispod ekvatora. Ova kretanja zabilježena su i na petroglifima i na stećima. Na priloženoj slici u vrhu na petroglifu (Upper Napo river valyey, Equador) cik-cak linijom prikazano je godišnje kretanje Sunca. Na drugom petroglifu lijevo ispod (Lobo Canyon, Cebolla Willderness, New Mexico) prikazana su dva Sunčeva godišnja kretanja: u pravcu sjever-jug i u pravcu jug-sjever (krug Sunca u dnu je zimski solsticij (zimska ravnodnevnica), a "rogovi" u vrhu su proljeće i ljeto). Na stećku u Brštanovu kod Splita (dole desno) u uramljenom prostoru prikazana je godišnja putanja Sunca kroz sva četiri godišnja doba: krug Sunca u sredini je mjesto nebeskog ekvatora gdje se dešavaju prelazi zime u proljeće i prelaz ljeta u jesen (ravnodnevnice ili ekvinociji). Iznad kruga Sunca je Sunčevo kretanje kroz vrijeme proljeća i ljeta, a ispod je kretanje u vrijeme jeseni i zime. Van uramljenog prostora prikazana je godišnja Sunčeva putanja (na dijelu ispod uramljenog prostora po sredini cik-cak linije povučena je linija nebeskog ekvatora).

35

Sl. 48. Neki solarni simboli traju još od vremena vinčanske kulture i sreću se širom svijeta. U gornjem lijevom dijelu slike je vinčanski simbol godine sa godišnjim dobima. Znakovi >< označavaju Sunce istoka (). Mjesto njihovog spajanja pokazuje proljetnu i jesenju ravnodnevnicu (ekvinociji) i to je na liniji nebeskog ekvatora. Tri donje linije znakova od pravca istoka > tri donje linije su tri mjeseca jeseni, a tri gornje su tri mjeseca ljeta. Zašto znakovi > pokazuju da su ljeto i jesen na zapadu? Od istoka se podiže Sunce, a podiže se i od juga ka sjeveru od početka zime pa sve do kraja proljeća i zato proljeću i zimi simbolično pripada istok. Sunce se na zapadu spušta, a isto tako od prvog dana ljeta pa do kraja jeseni Sunce od sjevera se spušta ka jugu, te zato ljetu i jeseni pripada zapadni dio neba. U gornjem desnom uglu slike je petroglif saTibeta: tu je sve isto prikazano kao i na vinčanskom simbolu. U donjoj sekciji slike lijevo je motiv na stećku (Opličići,Stolac). I tu je simbol isti kao dva prethodna, samo malo dorađeniji: u sredini sa krajeva su dvoje crtice kojima je obilježen pravac nebeskog ekvatora. Znakovi >>>