Pasporto Al La Tuta Mondo - Leciono Unu

 

Semajno 2 

Esperanto "e la Universitato de Ro "estro – a#tuna kurso, 2012

 Pasporto  Pasporto al la tuta mondo, leciono unu  Adverbss describe !  Adverb

Grammar  !

 

Jen Karlo! There’s Karlo!

 

Jen via sapo.  Here’s your soap. soap.

!

 

 

Jen is used to point something out. It can be translated as “here is…” or “that’s…”

Nouns take the -o ending:

dancas bone  dances well

!

To describe a state or action that occurs Present tense. To in the present, we use the -as verb ending:

   

Ken estas raportisto. Li sidas en la informejo.  Ken is a reporter. reporter. He is sitting in the the information cent center er.. Note that both the simple present tense ( he he sits ) and continuous present tense ( he he is sitting ) can be translated using the same ending,  -as. Listeners determine the meaning from context.

patro  a father 

To make a noun plural, just add th the e -j ending:  

verbs. They take the -e ending:

patroj   fathers

(Remember, oj rhymes with boy.)

 

Mi legas   I read / I am reading

 

Ŝi laboras  She works / She is working

When translating from Esperanto to English, either of the English forms can be used, depending on context.

!  Articles

The direct article la  (   ( the) the) is used with both singular and plural nouns:

!

We make negative statements by adding the Negatives . We  word ne ( no,  ). no, not 

 

 unu filo la  unu

the one son

 

 du fratinoj la  du

the two sisters

There’s no equivalent in Esperanto for the indirect article in English ( a or an). So patro = a father  (or  (or just father   ); lito = a bed (or just bed ); and so on with all other nouns.  Adjectivess describe !  Adjective

bona  intervjuo  intervjuo a good interview

 

laca gasto a tired guest 

! Pronouns are used in place of persons:

 

 vi  you 

mi   I 

ni  ni  we

 

ŝi  she

li he

ĝ i  it

Mi ne komprenas.

 

 I do not understand. understand.

 

Georgo, vi ne legas; vi dormas!

 

Georgo, you are not reading; you’re sleeping!

Note that with most English verbs, we add an extra do or are  to make a negative: I do not  understand. You are not   reading, etc. But we don’t need to add anything other than ne in Esperanto:

nouns. They take the -a ending:

 

 

ili  they

 

They work.

Ili laboras.

 

They do not  work.  work.

Ili ne laboras.

 Affixes

! Possessives

We can make many different words from a single root using affixes (prefixes and suffixes). They  can be added to any root as long as the resulting word makes sense.

The possessives (words like my, your, their thei r, etc.) are adjectives in Esperanto. They’re made from the pronouns by adding -a :

!

-in is a suffix that makes a word feminine. Note that the suffix goes after the root (e.g. patr- )  ) and before the grammatical ending -o:

 

edzo husband

 

Mia nomo estas Georgo.

 

 My name is Georgo. Georgo.

 

Hodiaŭ venas nia gasto.

   frato brother

 fratino  sister 

 

Our guest arrives today.

 

filo  son

 filino daughter 

 

fraŭlo bachelor

 fraŭlino bachelorette

 

sinjoro gentleman, Mr., sir

sinjorino lady, madam, Ms.

1

edzino wife

 

Semajno 2 

Esperanto "e la Universitato de Ro "estro – a#tuna kurso, 2012

! -ist is a suffix that denotes someone occupied with a

Praktiko 1.2: Translate into Esperanto:

thing, either professionally or as a hobby:  

skulpti to sculpt  

skulptisto a sculptor 

 

ŝafo a sheep 

ŝaf ist isto a shepherd

 

danci to dance 

dancisto a dancer 

 

raporti to report  

raportisto a reporter 

The mother and son. A father and daughters. Helena sculpts. She’s a sculptor. Georgo is sleeping (Careful: see “continuous tense”). Karlo is the brother of Jolanda. He  juggles. Ruselo is a shepherd. He does not juggle. Filisa dances well. Where is the reporter? Here’s your blanket. Our guest is tired.

Praktiko 1.3: Match 1.3: Match the sentence sentence with the character character..

 practice   Praktiko (   ) 1.1: Translate into English:

Patro kaj patrino. Edzino kaj edzo. La patro kaj la filo. Filisa estas la patrino. Helena estas ŝia filino. Karlo estas la frato de la du fratinoj. Jolanda estas ju ĝisto. Karlo kuras kaj ĵonglas. Ruselo estas ŝafisto. Li ne ĵonglas, kaj li ne bone dancas. Li estas laca, kaj li ŝvitas. Filozofoj legas kaj dormas. Kie estas la skulptisto? En la informejo. Jen via sapo. Jen bantuko kaj kapkuseno por vi.

1. La atleto. 2. La rrad adioio-ra rapor porti tist sto. o. 3.

  Ŝi bone dancas.

 4. Li venas el Azio. 5. Li es esti tiss la laca ca.. 6. La filo filozo zofo fo.. 7.

  Ŝi skulptas.

8. La e edz dzo od de e Fi Fili lisa sa.. 9. L a ŝafisto. 10. Li venas venas el Gr Grekio. ekio.

Filisa  Georgo

11 11.. La ĵonglisto. 12.  Ĝ i ofte diras: “Bee!”

La ŝafo

13. La edzino edzino de Georgo. Georgo. 14 14.. La juĝisto. 15. La unua filino filino de Georgo kaj kaj Filisa Filisa.. 16. La patrino en la familio familio Bonvolo. Bonvolo.

Karlo Jolanda 

17. La filo en la famili familio o Bonvolo Bonvolo.. 18. La gasto el Nov-Zeland Nov-Zelando. o. 19. Li ofte ofte dira diras: s: “Be! “Be!”” 20. La dua filino en la familio familio Bon Bonvolo. volo. 21.  Ĝ i vivas, sed ĝi ne estas homo.

Helena 

22. La frato frato de J Jolanda. olanda. 23. La fratino fratino de Jolanda. Jolanda. 24. La patro en la familio familio Bonv Bonvolo. olo. 25. Li ne estas en la familio familio Bonvolo kaj ne estas el Nov-Zelando.

Ruselo

Ken

2

 

Semajno 2 

Esperanto "e la Universitato de Ro "estro – a#tuna kurso, 2012

Praktiko 1.6: Fill 1.6: Fill in the blanks.

Praktiko 1.4: 1.4: Finish  Finish the phrases phrases using the endings:   -o -a -oj -e -as

1.

La dancisto estas la ______ de Karlo. (filino/patrino/patro/fratino)

2.

Karlo estas _____. (skulptisto/  ŝafo/gasto/atleto) ŝafo/gasto/atleto)

3.

La filozofo estas la _____ de Jolanda kaj Helena. (filo/patrino/patro/frato)

 4.

Kvar kaj tri estas ____. ŭ /ses) (ok/sep/naŭ (ok/sep/na

5.

La radio-raportisto venas de _____. (Nov-Zelando/Grekio/Azio/St (Nov-Zelando /Grekio/Azio/Strato rato Espero)

1. Jen por por la gast_ gast___, __, un unu u bon_ bon___ __ ka kap-kuse p-kusen___. n___. 2. Kaj jen jen du ttuk uk__ ___ _ po porr vi. vi. 3. Unu, du, ttri, ri, k kvar var... ... m mii kur__! kur__!  4. Ruselo ne bon__ danc___.

Praktiko 1.5: V  Vera era ( true true ) aŭ ne?  Decide if the following statements statements are true true or false false.. For those that are false, write a version that’s true. 1. La gast gasto ov vena enass e ell Eŭropo.

6. Filisa Filisa estas estas la __ ____ __ de Geor Georgo. go. (edzino/fratino/patrino/filino)

2. Jo Jola land nda a esta estass juĝisto.

7.   Ĝ is is la ____! ŝafo) (rekuro/revido/saluton/  ŝafo)

3. Georgo Georgo di diras: ras: “Kie estas strato Esper Espero?” o?”  4.   Ŝafistoj bone dancas.

8. La gasto gasto diras: diras: “Mi ____ el Nov-Zeland Nov-Zelando.” o.”  ĵ onglas/ ŝvitas/venas) (kuras/ ĵ  onglas/  ŝvitas/venas)

5. Estas Estas llitoito-tuk tuko o por la g gast asto. o. 6. Kenĝi estas raportisto el Grekio. 7. La telefon telefono o sona sonas. s. Ge Geor orgo go ve venas nas al al ĝi. 8. La gas gasto to v vena enass en d dim iman anĉo. 9. Helena estas la d dua ua filino filino e en n la fami familio. lio. 10. Ruselo Ruselo venas kaj estas lac laca. a. 11. Karlo laboras, laboras, sed ne en la informej informejo. o. 12. La nomo de la gasto gasto estas Bruse Bruselo. lo. 13. En la fami familio lio Bonvolo estas du filoj. 14. Filisa estas estas skulptis skulptisto. to.

3