Pasporto Al La Tuta Mondo - Dialogo Ses

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES

1

INTRODUCTION TO EPISODE SIX

TEACHER

Hel Hello! lo! Did y you ou fi find nd lless esson on fi five ve di diff ffic icul ult? t? IIff sso, o, lis liste ten n to it aga again in aand nd re rest study udy tthe he eexer xerci cises ses.. Tha Thatt way you will understand more and more. In lesson five, you heard ano ther prefix “i” from the “tabelvortoj.”

H EL EL E EN NA

“ S om om eo eo ne ne is is rrii ng in ing tth he do oo o rrb b eell l . So So me me on on e a w ai ai t s u uss . ”

TEACHER

Iu aate tendas ndas nin nin - ““iu” iu” mea means ns tthat hat a pe perso rson n iiss wa wait iting ing,, bu butt we don’ don’tt kn know ow wh whic ich h per person son.. It It may may  be a m an or a w om an, an , you y ou ng or old , e tc. W e o nly be lie ve tha t th ere is a pe rso n, wh whom om we do not know, who is waiting. Who is waiting? We don’t know. W e just understand that someone is waiting.

I I I I I I I

I - means “not defined” + U ((ii n d i v id u a l) = IU IU = s o m e un un d e fin e d iin n d iv id u a l + O (thing or idea) = IO = some undefined thing or idea + E (pla c e) = I E = s o m e u n d e fin e d p la c e + A M ( ti m e ) = I A M = s o m e u n d e f i n e d ti m e + E L (ma n ner) = I E L = s o m e u n d e fin e d m a n n e r   + O M ((aa m o u n t) = I O M = s o m e u n d e fin e d am am o u n t + A L ( c a use ) = I A L = s o m e u n d e fi n e d c a u s e .

Similarly, use the prefix “i-“ with “-o”, or “io”, for an undefined thing or idea (“something”); Similarly, “ia” for an und efined quality (“some kind of); “iam” for time (“sometime”); “ie” “ie” for p lace (“somewhere”); “iel” “iel” for manner (“someho w”); “ial” for motive or cause (“for some reason” reason”)) ; “iom” for quantity (“some amo unt”)..  No w l et’s et’ s g o ba ck to the sto ry to kn know ow wh why y K ar arlo lo swo on ed , a nd wh what at wil l hap h ap pe n. So wat ch, ch , listen, liste n, and enjoy.

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES

2

ENKONDUKO AL EPIZODO SES

IN ST ST RU RU IS IS TO TO :

S al alu to to n n!! †u vi trovis lecionon k vin malfacila? Se jes, rea ßskultu !in kaj restudu la ekzercojn. Tiel vi komprenos p li kaj pli. En leciono kvin, vi a ßdis alian prefikson, “i-“ el la tabelvortoj.

H E LE N A:

I u s o n o ra s ‡e la pordo. Iu atendas nin.

INSTRUISTO:

“Iu at atendas endas ni nin” n” - “i “iu” u” sign signifas ifas,, ke homo aten atendas, das, ssed ed ni ne sci scias as kiu homo. Povas est estii vir viro o aß ß virino, juna a  maljuna, kaj tiel plu. Ni kredas nur, ke estas homo kiun ni ne konas - kiu atendas. Kiu atendas? Ni ne scias. Ni nur k omprenas, ke iu  atendas.

I I I I I I I

+ + + + + + +

U ( in d iv id u o ) O (a ¯o a ß id  id e o ) E ( lo k o ) A M ( te m p o ) E L ( ma niero ) O M (kva nto ) AL (ka ßz o )

I - signifas “ne difinita” = IU = n e d ifin ita = IO = n e d ifin ita = IE = n e d ifin ita = IA M = n e d ifin i ta = IE L = n e d i fin i ta = I O M = n e d i f in i t a = I A L = n e d ifin ita

in d i v id u o a ¯o a ß ideo lo k o te m p o m a n ie r o k va nto k a ßzo .

 

Simile, uzu prefikson “i-” kun “-o”, do “io”, por nedifinita a ¯o a ß ideo; “ia” po r nedifinita kvali kvalito, to, “iam” por  tempo, “ie” por loko, “iel” por maniero, “ial” por mo tivo, “iom” por kvanto. Nun ni reiru al la histori historio o por scii kial karlo svenis, kaj kio okazos. Do, rigardu, a ßskultu, kaj !uu uu!!  SC EN O 1

DOKTORO   K AR LO

(H EJ M O)

T r a n k v il i!u, kara sinjorino. Via filo estas forta kaj juna . . .forta kaj juna ... li kuras ... li estas atleto ... li estas tre, tre sana. B e . . . ! M i a k o r o . . . h o , m i a k o r '. . .

DOKTORO Anka ß  via koro estas forta kaj sana.   K AR LO N e ! N e ! M i a ko r o . . . !   DOK TORO Eble la varmo, sinjorino. A ß lia dieto. Atletoj Atletoj devas bo ne man !i.   K AR LO B e ... ! M i b o n e m a n !as!   DOKTORO A ß  eble ... "oko. Jes. V ia filo, sinjorino, "ok i!is. Sed ... kial?   K AR LO B e ... !    SC EN O 2 ( œ AR DE NO )   HE LE LE NA M i aama mass vi vin. n. “ R” R” . Kio? Kio? M i a ma ma s vi vin n .... . ka kajj “R “R ” ? Kiu Kiu e sstt aass ““R R ” ? Ho, R us usee llo! o! S See d .... . nee nee ble ble ! La kompatinda "afisto estas estas for! “R” - nekredeble! “R”! La raportis raportisto? to? La raportisto, ‡u l i amas min?    SC EN O 3 (P AR KO )   RU SE LO D a nko n, m maa n te lo ! Da Da n k o n ! Ka Ka j aan n k a ß  dankon, okulvitroj! Kaj dankon, sinjoro detektivo! Ho, notlibro ... Ah, jes! Ho ... Helena!  SC EN O 4 ( œ AR DE NO ) H E LE N A H o , K en !  SC EN O 5

KEN

(H EJ M O)

H o . .. F lo r a !

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES FLO RA     KE N   FL O RA   D O KT KT O R RO O

3

T e r u r e ... k a ta s t r o f e !

Öi svenas, doktoro. Kaj falas. Kaj tiam "i diras . . . M i m o rt o s ! Vi ne mo orr to to ss,, s in in jo jo ri ri no no Bu Bu n nd do o.. C eerr te te ne ne . A nk nk aß vi estas forta kaj sana, kiel la junulo, la kuristo.

  D en en o ov v e s a na na .. ... b bo o ne ne ! S eed d .. .. . k ia ia l vi  ¯onglas?

D OK OK TO TO R RO O   K AR LO   DOKTORO KARLO   DOKTORO

T i o e s t a s b o n a p o r a t l et o . . . b e !

†u vi  ¯onglas?

Ne.

 

†iu povas. Rigardu!  

Unu, du, tri .. .... be ... !

†u vere ... ? †iu povas ... ? Sendub e, ne. Nu, sinjorino ...

K AR LO B e ! K i a l ho d ia ß mi ne povas  ¯ongli? Pro la d oktoro ... la bela, ‡arma doktoro!    SC EN O 6 (P AR KO ) DETEKTIVO   † u mia mantelo? Jes ... !i estas ja mia mantelo! Kaj ... ne "telita! Sed ... ‡u mi povas kredi al miaj okuloj? A ß ... ‡u mi estas freneza? Ve! Freneza!  SC EN O 7

( œ AR DE NO )

GE ORGO ORGO Pa rrdon donu u m mii n, n, ka ka ra ra Fi Fi li li sa sa .. .. . mi don donii s l a mon monon on aall s-i s-ino no B un undo do ssii mpl mplee por por hel hel p pii "in.   FILI SA M i s c ia s , G e o r g o . V i v o l is h e l p i. J e n ‡io.   G EO EO R RG GO M i tre p aarrd on on pe pe ta ta s , F il il is a . S ed ed ki o n f ar ar i? i?   FILISA Kial vi ne parolis kun mi ... v via ia edzino! Vi ne diris: Mi volas doni nian kongres-monon . . .   GE ORGO ORGO Ho! L a kon kongr gree so! so! Ki a stul stultt ul ul o mi e st st as as . .. .. kia kia idi idiot oto! o! Sed Sed .... . ne mal mal ttra rankv nkvii llii!u! Ni rehavos la monon! Certe! Sinjorino Flora repago s al ni la mil kvincent sepdek stelojn!     Öi ne repagos la monon, Georgo.! FILISA   GEORGO A ! H e ! K io ... ?     Öi ne repagos al ni la monon, Georgo. FILISA   GEORGO S e d . . . la m o n o e s t a s n ia !   FILIS A E s t i s , G e o r g o .. . e s t i s . GEORGO

S e d .. . t re p l a ‡as al mi iri al Universala Kongreso. La U.K.

FILIS A

M i s c ia s , G e o rg o . N i ‡iuj volas iri al la Universala Kong reso. Ni pro mesis al ni, ni " pa ris monon.

  GEORGO

N i b o n e , d il ig e nte " pa ris ‡iun stelon.

F IIL L IIS SA

S eed d nu nu n . .. .. n i n e i rro os al Un niiv eerr sa sa la la K o n ng g re re sso o . N i n e v id id o s n ia ia jjn n am am iik k oj oj n . ....

GEORGO

S e d , p l a ‡as al mi trinki vinon kun amikoj dum la Universala Kongreso ...

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES FILIS A

G e o rgo ...

GEORGO

T i o e s t a s . . . p la ‡as al mi trinki ... mineralan mineralan akvon dum la U.K.

 SC EN O 8

H E LE N A   KEN   H E LE N A   KEN   H EL E N A   KEN   H E LE N A   K EN   H E LE N A  

4

(H EJ M O)

S a lu t o n .. . K e n . H o ! K ia "oko! Vi surpri surprizis zis min! A n k a ß vi surprizis min. M ia p ilo ! K ie ! i estas? Jen mia lasta pilo... mi devas a ‡eti novajn. K e n . .. n e g r a v a s v ia p i lo . H o , je s.

œi tre gravas. Sen p iloj ne funkcias mia aparato.

K en . . . E n la d o m o !i funkcias per elektro ... kompreneb le. Sed kiam mankas elektro ... sur la strato, en la parko ... mi devas u zi pilojn. K en . . .

KEN   H E LE N A

J e n !i! Mia pilo! Finfine!

KEN

D i r i .. . ? M i . .. ? H o ! Fr a ßlino Helena ... rigardu! Jen ... via papero. Sed kio ... ? H o, jes ... mi memoras! Komp reneble mi volas ion diri al vi! †u mi po vas intervjui vin ... pri via bela skulpta ¯o?

K e n!

†u vi ne volas diri ion al mi?

  H E LE N A M ia s k u l p ta ¯o ... ? Ho!    SC EN O 9 (P AR KO ) RU SE LO S e n d u b e , k a r a "afo ... "i trovis ... "i legis mian noton. Mi amas vin ... R! Ho, k ion "i opinias? Kion "i faras? Kion, kara "afo? Jes! Öi amas min, komp reneble ... Ne estu stulta, amiko mia! Kompreneble "i amas min! Mi scias ... kiam miaj fingroj ... niaj fingroj en la informejo ... kiam miaj fingroj tu "is "iajn fingrojn ... ho!  Ne tiel ble ku , k ara "afo! Kio okazas al vi? H o jes, certe vi pravas! Mi scias! Mi devas vidi "in! ... Mi devas iri al "i ... rapidi al "i ... por diri: Mi amas vin!    SC EN O 10 (H E JM O)   H EL EL E N A I d i o to j .. . s tu lt ul o j . . . s e n t a ßguloj! Viroj! Ho ... mi abomenas ilin!     †u ... ? Hmm ... stultuloj ili povas esti .. . sed ne ‡iuj. FLORA     †iuj! Ili estas sova !aj, kruelaj, senkoraj besta ‡oj . HELENA   FLO RA N e , n e ! N e ‡iuj! Via patro . . .   HE EL LE EN NA P aattr o eess t a s p paa t ro ..... pa pa t ro n nee es es ta s vi vir o .   FL O RA H o ! N u ... !   H E LE N A M i v o l a s p re n i ‡iujn virojn kaj rompi al ili la kapojn ... la krurojn . . .   FL LO OR RA A H o ! V ir ir o ojj ne ne es es ta ta s k ru ru eella j .. . v i e sstt as as ! S eed d m i n e k om om p prr een n aass . K iiaa l .. . k iio o o ok k aazz iiss ?

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES   HE LE LE NA   FL O RA   H E LE N A   FL O RA

5

L a ssee nkor nkorul ulo! o! L Lii ama ama s min, min, j es es .... . t ion ion p pru ruvi vi mi pova pova s! s! Se Se d n nun un .... . l i ne vola vola s pa rrol ol i kun mi! mi! ‡ Vira o! S e d ki u . . . ? N u .. ... K e n ! K o m p r e n e b l e ! N e e b le ! K e n n e e s ta s v ir a ‡o! Mi bo ne konas lin! Ken estas gasto mia ... amiko mia . . .

  H EL EL E N A A m iko v viia . . . ! S e d ..... li a m a s m i n !   F LO LO R RA A H o, o, ve , te r ur ur e! e! K at at a s tr tro fe fe ! M i s v en en as as ! M i fa l a s ! M i m or ort a s !    SC EN O 11 ( œ AR DE NO ) JO LAN D A M i m a l tr a n k v i li!as. Karlo tute ne volas diri, kio estas en la paka ¯o. Vi memoras, panjo, sendube ... Li volis ka "i la paka ¯on ... malanta ß la dorso . . .La paka ¯o estas granda mistero,  pa njo . K aj Ka rlo tre stran str ange ge agas. ag as. Ti el stran str ange ge kie l .. . e lefan lef anto to en ar artga tga lerio. ler io.   FIL FIL ISA ISA E le le fa fa nt nt o . .. .. ? Ho, Jola Jola nda nda . .. .. Ka Karl rlo o ne e st st as as el el eefa fant nto. o. Ve rrdi dire re . .. .. llii eest staa s mal mal eell eefa fant nto o .. .. . a ttll eetto!   JO OL LA AN NDA M i sscc ia ia ss,, pa pa n njj o. o. M Mii sc sc ia ia ss.. Se Se d aattl et et oj oj .. ... po po r e sstti ‡iam fortaj .. por rapid e kuri ... foje ili ..   FILI SA D r o g a ‡oj!!   JO OL L AN AN D DA A

F I L IS A   J OL A N D A

Eb bll e . .. k iu s c ia ia ss?? M i tr e b eed d aßras, panjo .. sed mi devis diri. Por he lpi mian fraton . . por  kuraci lin. S e d K a r lo . .. c e r te , n e ! O ft e , p a n j o , b e d a ßrinde, mi vidas en mia ju !ejo tiujn, kiuj uzas droga ‡ojn. Eble anka ß  Karlo ...

FILIS A N e ! M i n e kr e d a s . . .   JO LAN D A A n k a ß mi ne. Sed ... ni devas scii. Ni devas estis certaj ... ‡u ne?    SC EN O 12   (HEJMO) DOKTORO F e li‡e, sinjorino, vi nek svenis nek mortis. Via sano estas ... miaopinie miaopinie ... en tre bona ord o.   FL O RA V i a o p in ie . . . e b l e . S e d m i ‡iam svenas, falas . . . DOK TORO   FL O RA   D OK OK T TO O RO RO FLO RA   DOKTORO   K A R LO   DOKTORO   FL O RA

Vi estas tiel forta kaj tiel sana kiel mi. Trankvili!u! M i n e p o v a s t ra n k v i li!i. Mi scias, kio okazas en mia korpo ... en mia kapo. Fojfoje sonor as en miaj oreloj ... tin-tin! Tin-tin! Eb bll e ... e b l e v i n e b o on n e m a n !as. Eble . . . kulpas via dieto. Kion vi man !as? A ß ... ne man !as? M i n e m a n !as viandon. Mi abomenas viandon. M i estas veget vegetarano. arano. A n k a ß mi estas vegetarano. B e . .. ! A n k a ß mi!  m i! D o b o n e .. . v i n e m a n !as viandon. Do sendube vi man !as fruktojn. Vi devas man !i fruktojn. H o , j e s . P o m o j p la ‡as al mi . . .

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES   K A R LO   FL O RA   DOKTORO   K A R LO

B e . .. ! A n k a ß al mi! A n k a ß oran !oj, bananoj . . . B a n a n o j .. . b o n e ! B e . .. ! A n k a ß al mi! D o . . . vi a d i e t o eess t a s !enerale en ordo. N e kulpas pri viaj problemoj v ia dieto. Sed ... ‡u v i drinkas? A ß uzas droga ‡ojn?

D OK OK TO TO R RO O   FL O RA   DOKT ORO ORO   FL LO OR RA A

N e ! M il fo j o j n , n e ! M i a b o m e n a s d r o g a ‡ojn. Nur idiotoj uzas droga ‡ojn ... ‡u ne, Karlo? Do .... . e st st as as nur nur unu sol sol vo. vo. Vi t ro ro la la bo bora ras, s, si sinj njor orii no no . . . V ee!! M aalltr o o!! Je Je n . .. .. je je n llaa p rro ob bll em em o o!! M i h aav v aass v een n de de jjo o n .... . k un un v aarr oj oj eell llaa ttu u ttaa m o on n do do .. .. . k un un fakturoj el la tuta mondo!

  DOKTORO   FL O R RA A   DOKTORO   FL LO ORA

T r a n k v il i!u, mi petas vin, sinjorino. M i h a v a s ve ve n d e j o n .. . s e d m maa l h a v a s kl klie n t o j n ! S i nj o ri n o . . . K aajj n nu u n ... m mii d dee v vo o s r ed ed o on n i a l G eeo o rg rg o l a m o on n on on .. ... ssee d o ni ni ffee rrm mo oss la la ve ve n nd d eejj o on n ! T ia ia m .. . v ee!! Mi estos senlabora, senmona, sendoma!Terure! K atastr atastrofe! ofe! Mi svenas . . .

  DOKTORO

Ne! Vi nek sve svenas nas,, nek fala falas, s, nek mort mortos! os! Mi mal malper permes mesas as al vi sve sveni, ni, fa fali li a ß morti! Mi ... kiel doktoro ... malpermesas!

  FLOR A   DOKT ORO ORO   GE ORGO ORGO   FLO RA   GEORGO   FL O RA

J e s , d o k t o ro . Hmm .... . mi de v vaa s pe pensi nsi.. H Ho! o! M i kre kre da da s . . . jjee s! s! M i hava havass iide de o on! n! Ho .... . j en en vi vi , sinj sinjori orino. no. Ve n nu! u! Fil Fil isa isa ka kajj m mii v vol olaa s pa rrol olii k kun un vi . .. .. een n la la !ardeno. V e! J e s , j a ... p r i l a m o n o . V e n u ! V e! K ar ara d do o k to ro .. ... m i p o v a s m o nt ntr i a l v i, k i e l  ¯ongli. Estas tre facile . . .

K AR AR L O   DOKTORO   K AR LO   DOKTORO   K AR LO    SC EN O 13

FL O OR RA   GEORGO

6

 

®ongli? Ne, ne. T r e p la ‡os al mi montri al vi . . . Ne! Mi deva devass p pens ensii ... ... pens pensii pri pri sinjor sinjorino ino Flo Flora ra Bundo Bundo.. Kie Kiell oni oni povos helpi helpi "in. H e l p i "in ... ? Be ... ! Kial ne helpi min ... kuraci min? Doktoro ... !

( œ AR DE NO )

H o . . . m i ne p po ov vaa s k re d i .. . v i e s ta s tr o bo bo n nk k o rraa j . . .

 

†u ... bonvolaj?

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES   F LO LO R RA A   GEORGO   FLOR A   F IL IL IIS SA   GEORGO   FL LO ORA   FILI SA   GEORGO   FILI S SA A   GEORGO   FILIS A   GE EO OR RG GO   F IIL L IIS SA   GEORGO   F IIL L IIS SA   GEORGO   FILIS A   GEORGO   FILIS A   G EO EO R RG GO   FILIS A   G EO EO R RG GO   F IL IS A   GE ORGO ORGO   FILI SA    SC EN O 14 H E LE N A  

7

J es es . . . j e s! s! B o on n vo vo la la j ! H o, o, m i ne s c ia ia s, s, k ie ie l d an an ki ki v in in . . . N e , n e , fr a ßlino! Memoru, kio oka zis en la vendejo ... la rompita vazo. V e ! L a v a z o ! K a j la v vo o d k o .. ... v e ! M i tr e b e d a ßras! Estis akcidento ... fakte . . . C eerrt e ..... aak kc id id en en to to ! S ed ed nu nu n .. . la la ttu u ta ta aaffe ro ro es es ta s fo rg rg es es ita . F o r g e s i ta ! Mi n nee po po v vaa s fo rg rg es es i. i. M Mii ne ne k v ol ol as as n nee k d ev ev aass ffo o rrg g eess ii.. Ka Ka j m i r eep p aag g os os aall vi vi . . Ne Ne p eerr m mo o no no . P eerr   ... per ... ho, mi ne scias! Sed ... eble ... mi havos ideon. C e r te . V i h a v o s id e o n . P e rfe k t e ! F i no b bo o n a , ‡io bona! K iio o .. .. . ? S e d ti ti o ne ne eess ta s la la ffii n o , G eeo o rg rg o o.. V Vii ffo o rrg g e s a s iio o n! n! K i o .. . ? K io n m i f o r ge s a s ? H o, o, G eo eo rg rg o ! E b l e n e 'k i o n ' . .. s e d 'k iu n '. Mi ne ko om m p re re n aass , F il is a ! D iirr u , k aarr a ! N i fo rg rg eess aass n nee io io n .. . s eed d iiu u n, n, G eeo o rg rg o! o! K Kii o p rrii n ia ia ga ga sstto .... . R u uss eello ? L i a n nk k or or aß ne estas trovita! Sed . . . H o , G eeo o rg rg o o!! V Vii ne ne sc sc ia ia ss!! R Ru u ssee lo lo ffo o rk rk ur ur is is , k ia ia m la st stu lt lta de de ttee k ktt iiv v o aak k uz uz iiss lliin eess ttii "telisto! R u s e l o .. . "telisto? Neeble ... ! K o m p r e n e b l e . .. ‡ar vi estis la "telis telisto, to, Georgo . . . K i o .. . ? M i n e e s t a s "telisto! H o , G e o rg o ! V i n e e s t a s "telist telisto o ... nek vi, nek Ruselo! Sed . . tio ne gravas! Gravas nur unu fakto ... Ruselo estas for. A b s ur d e ! M i v id i s Ru Ru s e lo n . . . tie ‡i ... en la !ardeno . . . N e e b le , G e o r g o ! T io n v i n u r i m a g is . N e, e, n e .. . m i e st sta s c er er ta ta . M i v id id is is lin ti e ‡i en la ! ardeno. Kiam ... kiam mi estis malsana . . . H o , G e o rg o ! Ki aam m . .... k kii am am ve veni niss la la dok doktt oro oro .... . dok doktt oro oro Z ame amenho nhoff .. .. . kaj kaj ku kura racc iiss mi min. n. Jes Jes .. .. . j ees! s! T ia ia m m mii vidis la "afiston! H o , fr a ßlino! Mi kredis mian edzon en bona ord o ... kuracita .. .... denove sana ... sed. . . terure! A ß skultu ... li vidis fantomon! (H E JM O)

K en . . .

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES KEN   H E LE N A   KEN HELENA   KEN   H EL EL E N A   KEN   H E LE N A   KEN   H E LE N A   KEN   FILIS A   F LO LO R RA A   FILIS A   D E T E K T IV O   F I L IS A   D ET ET E EK K TI T I VO VO   F I L IS A   D E T E K T IV O   FILIS A   D E TE TE K T TII V VO O   FILIS A   DE T EKT EKT IV IVO O   FILI S SA A   DETEKTIVO

FLO RA   DE T EKT EKT IV IVO O   FLO R RA A

8

J es . . . M i tre p a rd o n p e t a s . . . P a r d o n p e ta s , fr a ßlino Helena? Kial? M i v o l a s p a rd o n p e t i . . . ‡ar mi tre strange agis ... N e g r a v a s , fr a ßlino. K aj aj .. . s tu l te . .. m i fo r k u r i s . H o ! M i e s t is tr e k o nt e n t a , k i a m v i fo r k u ri s . K i o .. . ? T i o e s t a s . . . n e . . . h o ! M i vo la s d ir i . . . I n te rr o m p i t a ! J e s . . . i nt e rr o m p it a! F e li‡e! N e k r e d e b le !

†u vi estas surdaj? †u vi ne a ßdis la sonorilon?

V e d en en o ov v e! e! Ti Ti n- ti ti n .. .. . ti ti n-t i n .. .. . een n la la k kaa p o . . . e n la la or or eell o j . .. I u s o n o ra s . . . ‡e la pordo ... iu atendas nin. H a ! L a "afisto! Kie li estas? la "afa ‡o . . .

†u li revenis? Mi

arestos lin ... baldaß li sidos en prizono ... li kaj

S in j o r o d e t e k tiv o ! L a "afist afisto o Ruselo . . .bed a ßrinde ... ne revenis al ni. M i n e k re re d aass v viin ! V i k a"as lin ... en la domo ... sub la tablo . . . S in j o r o ! R u s e l o e s t a s s e n k u lp a ! M aall a n ta ß la kuseno . . . S i nj o ro !

†u vi estas surda?

Su urr d daa .. ... ? M i ne ne es est as as ssu u rd rd a! a! D o , a ßskultu! La mistero estas solvita. solvita. Ne Ruselo prenis la monon ... sed mia edzo. Ki o . .. .. ? Via Via edz edz o . .. .. ? M Mii are arest stos os llii n! n! N ee.. L i p r e n is is l a m o on n o n . .. a k c id een nte p o orr h e lp i l a fr a ßlinon Flora Bundo. Flo Flora ra Bu Bundo ndo .... .. ! Ho, jes jes!! Fl Flora ora Bundo! La ssinj injori orino no ku kun n llaa aßto ... la sinjorino, kiu "oforas sen  pe rm rmeso eso ! N e ! H o, v e! Pe rrfe fekt ktee ! Se mi pov povos os a re re st st i ne nek k la la "afiston, nek la "afa ‡on, nek la filozofon ... mi devos aresti vin! V e ! H o , v e .. . te r u r e .. . k a ta s t r o f e !

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES   D E TE TE K T TII V VO O   FL O RA   DE ET TE EK KT TII V O   FILI S SA A

V i eess ta ta s ..... ar ar es es ti ti ta ta ! M o rrg g aß ... en la ju !ejo! Anta ß ju !isto! Kaj vi pagos . . . ho, jes ... vi  pa go s! V e ! M i s v e n a s . .. M i f a l a s ! J e s ! K aajj m o rg rg a ß vi mortos! N ee!! Ne Ne .. .. . n nee e b le le ! H Hee j .. ... ! S i n jo jo ro ro de de t e k t i v o ! M o om m een n to to n n!!

  H E LE N A   KEN

N e ! N e ! F r a ßlino!

RU S SE EL LO O

V ee!! D eek ko b blle , c e n to b bll e , m i lo b bll e .. . v ee!!

KEN

M i p e ta s v in ! N e .. . !

H EL EL E EN NA

K io io ? S ed ed m mii k rree di dis .. .. .. D o vi ne ne sk sk rrii b is is l a no no to to n. n. . .

KEN

N o to n ? K iu n n o t o n ?

HE EL LE EN NA

Vi ne sk krr ib ib is is g in in ! E ssttis .... . e ssttis .. .. . h o te rru u re re ! R u usse llo o!

H o , K e n ! H e lp u ! F a r u io n ! S a v u "in! Kara!

FINO DE LECIONO SES

9

 

ESPERANTO - PASPORTO AL LA TUTA MONDO - LECIONO SES

10

CONCLUSION TO EPISODE 6 TEACHER

Woe! A Agai gain n ca cata tast stroph rophes. es... ..aga again in mis misunde underst rstandi andings ngs!! Poo Poorr Ru Rusel selo, o, w who ho ssaw aw h his is gir girll fri friend end in in the arms of the reporter K en! What will the shepherd do ? W ell.. ell...you .you will have to wait until tthe he following lesson to see. In the meanwhile, let's let's turn to verb com binations. List Listen en to what Karlo says to the doctor:

KARLO

“Do you juggle?” “Do you want to juggle?”

TEACHER 

 

†u vi volas  ¯ongli... did you hear the verb "vo las" (want)... and after itit the verb " ¯ongli" (to  jugg  ju gg le)? le) ? Gr amma am ma tica lly alw ays, ay s, w he n t wo ve rb rbss a re tog eth er, we use us e th e i nfi nit ive fo forr t he second. For example: Deziras man !i (wants to eat) - Komencis skribi (begins to write) - Volos instrui (will want to teach). Did you notice in the video another use of the infinitive in Esperanto, ..namel ..namely, y, the use of “por + infinitive"? Listen Listen to what Jolanda says to her mother, when she talks about K arlo and the possibility that he uses drugs:

JOLANDA

“May “Maybe. be... ..who who k knows nows?? I' I'm m ve very ry ssorry orry.. Mom .... .. but I ha had d tto o sa say. y... .. to h hel elp p my b brot rother her ... ... tto o cu cure re him.”

TEACHER

Did y you ou he hear. ar... .. por h hel elpi pi m mia ian n fr frat aton on (t (to o hel help p my brot brother her). )... .. por k kura uraci ci li lin n (t (to o cur curee hi him)? m)? Por + infinitive infinit ive is used when one wishes to express why one d oes something.  No tice als o t he ne w c or rel ati ve s. I n th e p re vio us les son so n I show sh ow ed yo you u a pa rt of the co rr rrela ela tive tiv e "family" kiu and tiu. To that family we can now a dd " ‡iu". For example, we will be able to say, "Who likes mineral water?” “Oh, everyone likes mineral water.” water.” That means, that there there is not a single person who do esn't lik likee mineral water...so everyone willingl willingly y drinks it.

†i + u †i + am †i + e †i + o  

 Ne ni Neni  Ne ni  Ne ni

+u + am +e +o

= † IU = † IAM = † IE = †I O = NE NI U = NENIA M = N EN IE = NE NI O

= Every individual, everyone = All the time (forever) = Every place, everywhere = E v e r yth in g = No on e = At no time, never  = N o p lac e, n ow he re. = No thi ng

Incidentally,, the op posite of ‡i-" is the already heard form "neni-" - so, "neniu", " nenie'' Incidentally nenie''.. Soon you will notice - and appreciate - the value of the correlative syst system em - you will even be able to think up correlatives which we haven't already met in the course. For example, what is the opposite of ‡iam"? Picture to yourself the series "‡iu, neniu...‡ie, nenie"; so... " ‡iam" and...? You're right! "Neniam"! In fact, you won't hear “neniam” until the eighth lesson-. lesson-.but but no matter; thanks to the ease of Esperanto, you will recognize and understand it when you meet it! But now...again watch the video; stop it, if necessary, necessary, to hear it again and more deeply understand it. Then do the exercises, and only after you understand everything, turn to the next, the seventh, lesson. In the meantime I wish you a good and successful st study! udy! Good bye!.