Papadopoulos-PaidagogikiTheatrou-Apospasmata- ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

 

ιερε ιε ρευν υνητ ητικ ικ

εµψ χωση και ρευν υνα α ρ σης

ραµα ρα µατο τοπο πο ησ ηση η

130 παιχνίδια και ασκήσεις

θεατρικές τεχνικές

διερευνητική µάθηση

ΣΙΜΟΣ Π Π ∆ΟΠΟΥΛΟΣ

θεατρικό παιχνίδι

εµψυχωτής

σωµατική έκφραση

θεατρικές τεχνικές δραµατικό κείµενο σκηνική δράση δοµικά στοιχεία θεάτρου θέατρο στην εκπαίδευση

πικοινωνία οµάδα

διερευνητική µάθηση

διαθεµατική διδασκαλία

θεατρικές τεχνικές

δραµατικό κείµενο

θεατρικό παιχνίδι

µυθοπλασία ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ  inquir inq uiry y dra drama ma

θεατρικό παιχνίδι

130 παιχνίδια και ασκήσεις

inquir inq uiry y dra drama ma

σωµατική έκφραση χέδια εργασίας

σχέδια εργασίας

επικοινωνία

εµψυχωτής

θέατρο στην εκπαίδευση

οµικά στοιχεία θεάτρου διερευνητική µάθηση

οµάδα 130 παιχνίδια και ασκήσεις εµψυχωτής

οµάδα εµψυχωτής

σωµατική έκφραση

θεατρικές τεχνικές εµψυχωτής

οµάδα

σκηνική δράση δραµατικό κείµενο

επικοινωνία

εµψύχωση και έρευνα δράσης θεατρικό παιχνίδι διαθεµατική διδασκαλία

inquir inq uiry y dra drama ma

δραµατικό κείµενο

σωµατική έκφραση

οµάδα

130 παιχνίδια και ασκήσεις

θέατρο στην εκπαί-

εµψυχωτής

διαθεµατική διδασκαλία

επικοινωνία

θεατρικές τεχνικές

επικοινωνία σχέδια εργασίας θέατρο στην εκπαίδευση υθοπλασία σωµατική έκφραση

εµψυχωτής διερευνητική δραµατοποίηση

inquir inq uiry y dra drama ma

επικοινωνία

130 παιχνίδια και ασκήσεις δοµικά στοιχεία θεάτρου

θεατρικό παιχνίδι εµψυχωτής

δραµατικό κείµενο

οµάδα

διαθεµατική διδασκαλία

κηνική δράση

σκηνική δράση δραµατικό κείµενο

θέατρο εκπαίδευση µυθοπλασία

θέατρο στην εκπαίδευση

θεατρικές τεχνικές

διερευνητική δραµατοποίηση

διερευνητική µάθηση επικοινωνία

θεατρικές τεχνικές εµψύχωση εµψύχωσ η και έρευνα δράσης

σωµατική έκφραση

  σχέδια ΘΗΝ εργασίας

σχέδια εργασίας

µυθοπλασία

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ  ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΛΟΓ ΟΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 ΕΙΣΑΓΩ ΕΙΣ ΑΓΩΓΙΚ ΓΙΚΟ Ο ΣΗΜΕ ΣΗΜΕΙΩΜ ΙΩΜΑ Α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 ΕΥΧΑΡΙ ΕΥΧ ΑΡΙΣΤΙ ΣΤΙΕΣ ΕΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 ΜΕΡΟΣ

΄

Η Θ Ε Ω Ρ Ι Α   Α.. Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η  Α 1. ΤΟ ΤΟ ΘΕΑΤΡ ΘΕΑΤΡΟ Ο ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑ ΕΚΠΑΙ∆Ε Ι∆ΕΥΣΗ ΥΣΗ:: ΙΣΤΟΡ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΙΚΗ ΑΝΑ ΑΝΑ∆ΡΟ ∆ΡΟΜΗ ΜΗ . . . . . 30 2. ΟΡΟΘ ΟΡΟΘΕΤΗ ΕΤΗΣΗ ΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙ ΠΑΙ∆ΑΓ ∆ΑΓΩΓΙ ΩΓΙΚΗΣ ΚΗΣ ΤΟΥ ΘΕΑ ΘΕΑΤΡΟ ΤΡΟΥ Υ . . . . . . . . . . . 41 3. ΨΥΧΟΛΟ ΟΛΟΓΙΚ ΓΙΚΗ ΗΗΘΕΩΡΗ ΘΕ ΩΡΗΣΗ ΣΗ . .ΣΜΙΚ . . .ΙΚΗ . .Η . . ΥΠΟΣ . . .ΟΣΤΑ . . .ΤΑΣΗ . . ΣΗ . . . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 47 4. Η Η ΨΥΧ ΚΑΛΛΙ ΚΑΛ ΛΙΤΕ ΤΕΧΝ ΧΝΙΚ ΙΚΗ ΚΑ ΚΑΙ Ι ΠΟΛΙ ΠΟ ΛΙΤΙ ΤΙΣΜ ΥΠ 51 5. Η ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ∆ΙΑΣΤΑΣΗ: ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΜΨΥΧΩΣΗ ΚΑΙ ΟΜΑ∆Α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Β. ∆Ι∆ΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ  1. ΤΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι Ι∆Ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.. Θεωρί 1.1 Θεωρίες ες παιχ παιχνιδ νιδιού ιού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.. Το παι 1.2 παιχνί χνίδι: δι: Αρχ Αρχές ές και και γνωρ γνωρίσµ ίσµατα ατα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.. Το κοι 1.3 κοινων νωνικο ικο-δρ -δραµα αµατικ τικόό παιχν παιχνίδι ίδι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63 63 73 82

2. ΤΟ ΘΕΑ ΘΕΑΤΡΙ ΤΡΙΚΟ ΚΟ ΠΑΙ ΠΑΙΧΝΙ ΧΝΙ∆Ι ∆Ι ΣΤΗ ΣΤΗΝ Ν ΕΚΠΑ ΕΚΠΑΙ∆Ε Ι∆ΕΥΣΗ ΥΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . 89 2.1. Από το κοινω κοινωνικονικο-δραµατ δραµατικό ικό παιχνί παιχνίδι δι στο θεατρικ θεατρικόό παιχν παιχνίδι ίδι . . . . 89 2.2.. Τι είν 2.2 είναι αι το το θεατρ θεατρικό ικό παι παιχνί χνίδι; δι; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 2.3.. Φάσει 2.3 Φάσειςς ανάπτ ανάπτυξη υξηςς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 2.4.. Λεκ 2.4 Λεκτικ τικά, ά, σωµ σωµατι ατικά, κά, οπτι οπτικοα κοακου κουστι στικά, κά, υλι υλικά κά ερεθίσµα ερεθίσµατα τα και κίνητρ κίν ητρα α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

2.5. Τα αντικείµενα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

2.6. Η σωµατική αναπαράσταση των παιδιών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 2.7. Αρχές Αρχές και και γνωρίσµα γνωρίσµατα τα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

 

10

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

3. Η ∆ΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ∆ΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ (INQUIRY DRAMA) ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΕΚΠΑΙ∆ ΕΥΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 3.1. Η µέθοδο µέθοδοςς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 3.2. Μορφές Μορφές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 3.3. Στάδια Στάδια ανάπ ανάπτυξης τυξης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 3.4. Ενεργοί Ενεργοί θεατές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 3.5. Αρχές Αρχές και και γνωρίσµα γνωρίσµατα τα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 4. Η ∆ΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ∆ΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η ∆ΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΡΓΑΝΩ ΣΗ ΤΗΣ ΤΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ . . . . . . . . . . . . . . 147 4.1. Η διερευνητική δραµατοποίηση ως διαθεµατική διδακτική µέθοδος . 147 4.2. ∆ιερευνητική δραµατοποίηση και σχέδια σχέδια εργασίας . . . . . . . . . . . . . . 149 4.3. Η ευέλικτη ζώνη ως πλαίσιο αυτονοµίας του δασκάλου στην οργάνωση οργάνωση της διδασκαλ διδασκαλίας ίας και και µάθησης µάθησης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 4.4. Τα παιδι παιδιά ά ως ερευνητέ ερευνητέςς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 4.5. Η δηµιουργία λόγου και η θέση και λύση προβλήµατος ως διαθεµατικές δ ιαθεµατικές και θεατρικ θεατρικές ές δεξιότητε δεξιότητεςς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 5. Η ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ: ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΜΟΡΦΩΣ ΕΠΙΜΟ ΡΦΩΣΗ Η ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ∆ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩ ΕΥΤΙΚΩΝ Ν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 5.1. Η ένταξη της Παιδαγωγικής του Θεάτρου στο Αναλυτικό Πρόγραµµα Πρόγρ αµµα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 5.2. Η επιµόρφ επιµόρφωση ωση των εκπαι εκπαιδευτικ δευτικών ών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 6. Ο ΕΜΨΥΧΩ ΕΜΨΥΧΩΤΗΣ ΤΗΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 6.1. Η σηµασ σηµασία ία του του εµψυχωτή εµψυχωτή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 6.2. Στοχαστική συγκίνηση και σωµατική έκφραση του εµψυχωτή . . . . . . 173 6.3. Η εµψύχωση εµψύχωση του εµψυχωτή εµψυχωτή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 6.4. Ο εµψυχωτή εµψυχωτήςς ως ερευνητή ερευνητήςς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 7. ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΓΑΣ ΤΗΡΙΟΥ Υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193

8. ΑΞΙΟΛΟΓ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗ ΜΑΘΗΣΗΣ Σ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 8.1. Στοχαστική Στοχαστική αξιολόγηση και αυτοαξιολόγηση της µάθησης . . . . . . . . 197 8.2. Ερωτηµατολόγια αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης αυτοαξιολόγησης . . . . . . . . . . . . . 203

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

11

Γ. ∆ΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ 1. ∆ΟΜΙΚΑ ∆ΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 1.1. Το δραµατ δραµατικό ικό περιβά περιβάλλον λλον . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 1.2. Ο ρόλος ρόλος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 1.3. Το εστιακό εστιακό κέντρο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 1.4. Η επί σκηνής σκηνής δραµατ δραµατική ική ένταση ένταση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 1.5. Ο χρόνος χρόνος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 1.6. Ο χώρος χώρος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 1.7. Τα εκφρασ εκφραστικά τικά µέσα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 1.8. Τα σύµβολα σύµβολα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 2. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ∆ΡΑΜΑΤΙ ∆ΡΑΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΟΥ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 2.1. Το δραµατικό κείµενο: Μεταγραφή αφηγηµατικού αφηγηµατικού σε δραµατικό κείµενοο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 κείµεν 2.2. Ο διάλογ διάλογος ος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 2.3. Η δράση δράση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 2.4. Η πλοκή πλοκή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 2.5. Κειµενικές τεχνικές δραµατικής έντασης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 2.6. Οι καταστ καταστάσεις άσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 2.7. Οι χαρακ χαρακτήρες τήρες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 3. ΘΕΑΤΡΙΚΕ ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ Σ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 3.1. Εικονική, εκφραστική αναπαράσταση αναπαράσταση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 Π α γ ω µ έ ν η ε ι κ ό ν α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 247 7 Τ ο πε ρί γρ αµ µα το υ χα ρα κ τή ρα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 248 8 Ει κό νε ς απ ό τη ζω ή το υ χα ρα κτ ήρ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 3.2. Στοχαστι Στοχαστική κή διερεύνησ διερεύνηση η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251  Ανν ί χ ν ε υ σ η τ η ς σ κ έ ψ η ς κ α ι τ η ς κ ο ι ν ω ν ι κ ή ς κ α τ ά σ τ α σ η ς . 251  Α Γρα πτά κεί µεν α. Γ ραφ ή κα ι αν άγνω ση σ ε ρό λο . . . . . . . . . 255 Σ υ λ λ ο γ ικ ός χ α ρ α κ τ ή ρ α ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 258 8 Ο π τ ι κ ή γ ω ν ί α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 260 0  Ανν τ ι κ ρ ο υ ό µ ε ν ε ς σ κ έ ψ ε ι ς ή σ υ µ β ο υ λ έ ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261  Α 3.3. Έρευνα Έρευνα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 Π α ρ α κ ο λ ο ύ θ η σ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 263 3 Η κ αρ έκ λα τω ν απ οκ αλ ύψ εω ν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 264 4

 

12

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 266 6 Ο µ α ν δ ύ α ς τ ο υ ε ι δ ι κ ο ύ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 267 7 3.4. Αυτοσχεδι Αυτοσχεδιασµοί ασµοί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271  Αυυ τ ο σ χ ε δ ι α σ µ ό ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271  Α Θ έ α τ ρ ο Φ ό ρ ο υ µ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 273 3 Πα ιχ νί δι ρό λο υ. Συ νά ντ ησ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 274 4 ∆ρ αµ ατ οπ οι ηµ έν η αφ ήγ ησ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 275 5 3.5. Συµβολική αναπαράσταση αναπαράσταση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 Π ι ν α κ ί δ ε ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277  Ανν α λ ο γ ί α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278  Α Τ ε λ ε τ ο υ ρ γ ί α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 279 9 3.6. Θέατρο Μάσκας και Παντοµίµας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 Μ ά σ κ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 Π α ν τ ο µ ί µ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 3.7. ∆άσκαλο ∆άσκαλοςς σε ρόλο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 4. ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ Α ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΙΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 4.1. Σωµατική Σωµατική κίνηση κίνηση και έκφραση έκφραση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 4.2. Χαλάρωση, Χαλάρωση, παρατηρητικότητα, παρατηρητικότητα, συγκέντρωση της προσοχής προσοχής . . . . . . . 295 4.3. Φαντασί Φαντασία α και µεταµο µεταµορφώσει ρφώσειςς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 4.4. Φωνή, Φωνή, αναπ αναπνοή, νοή, ρυθµό ρυθµόςς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 4.5. Η αναγνώριση αναγνώριση των συµµετεχόντων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 4.6. Συνεργασία και εµπιστοσύνη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 4.7. Λεκτικοί Λεκτικοί αυτοσχ αυτοσχεδιασ εδιασµοί µοί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 5. ΣΚΗΝΙΚΕΣ ΣΚΗΝΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΕΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 5.1. Σκηνική Σκηνική διαµό διαµόρφωση ρφωση του χώρου χώρου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 5.2. Κοστούµια και µακιγιάζ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 5.3. Μουσική Μουσική και και ήχοι ήχοι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 5.4. Υλικοτεχν Υλικοτεχνική ική υποδοµή υποδοµή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 6. ΟΙ ΕΡΩΤΗ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΕΙΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 6.1. Οι ερωτήσ ερωτήσεις εις του του εµψυχωτή εµψυχωτή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 6.2. Τεχνικές Τεχνικές ερώτησ ερώτησης ης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 6.3. Οι ερωτήσ ερωτήσεις εις των παιδι παιδιών ών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316

 

13

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΡΟΣ Β΄

Η Π Ρ Α Ξ Η  Α.. Ε Κ Α Τ Ο Ν Τ Ρ Ι Α Ν Τ Α Π Α Ι Χ Ν Ι ∆ Ι Α Κ Α Ι Α Σ Κ Η Σ Ε Ι Σ  Α 1. ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ ΓΝΩΡΙΜ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ ΙΑΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359 Τ ο κ ο υ τ ί τ η ς ο µ άδ ας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 359 9 Μ ε λ έ ν ε … κ α ι ε ίµ αι … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 361 1  Λέέ γ ο ν τ α ς τ ο ό ν ο µ ά µ ο υ µ ’ έ ν α π ο ρ τ ο κ ά λ ι … . . . . . . . . . . . . . . . . 363  Λ Σ ε κ α λ ώ µ ε τ ο ν τ ρ ό π ο µ ο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 365 5 Ν α ση κ ωθ ού ν όσ οι … κα ι να … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 366 6 Ψ ιθ υρ ίζ ον τ ας τ ην πλ ηρ οφ ορ ία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 367 7 Μιλώντ ας µέσ α από έ να προσ ωπικό µας αντ ικείµε νο . . . . . . . 369 Τ ο πο ρ τ ρέ τ ο µ ο υ σ ε κ ο λ ά ζ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 370 0 ∆ ε ς τ ο πε ρ ίγ ρ α µ µ ά µ ο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 375 5 Βρ ίσκ ω τη θέ ση µο υ αν άµ εσ α στ ου ς άλλ ου ς . . . . . . . . . . . . . . . . 376 Η θέ ση δί πλ α µο υ εί να ι ελ εύ θε ρη … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 2. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣ ΚΙΝΗΣΗ Η ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣ ΕΚΦΡΑΣΗ Η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383 Κ ά ν ε ό , τ ι κ ά ν ω . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 383 3 Βγα ίνω στο κέν τρο του κύκ λου και εκφ ράζο µαι . . . . . . . . . . . . . 385 Σωµ ατικ ή κίν ηση , έκφ ρασ η και επικ οινω νία . . . . . . . . . . . . . . . . 386  Αέέ ρ ι ν ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388  Α Π ι ά ν ο ν τ ά ς τ ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 390 0 Πα ίζ ον τα ς µε έν α αν τι κε ίµ εν ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 391 1 Πάρ ε µ ολύ βι και χαρ τί και … φ τιά ξε µια ιστ ορί α . . . . . . . . . . . 393 Ο ι κ ο ρ δ έ λ ε ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 Κι νο ύµ αι κα ι δε ίχν ω το συ ναί σθ ηµ ά µο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 Τ ο ξ ε σ κ ο ν ι σ τ ή ρ ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 398 8  Χοο ρ ε ύ ο ν τ α ς τ ο ν α κ ί ν η τ ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399  Χ Εί µα ι ο λό γος κι ο ήχ ος κα ι εί σαι η κί νησ η . . . . . . . . . . . . . . . . . 399  Ένν α ς π α ί κ τ η ς ο λ ό γ ο ς - ο ι ά λ λ ο ι ο ή χ ο ς κ ι η κ ί ν η σ η . . . . . . . . 400  Έ ∆ ί ν ο ν τ α ς τ ο κ α π έ λ ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 402 2 ∆ ε ί ξ ’ τ ο µ α ζ ί µ ε τ ον ά λ λ ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 402 2 Ο Σ τ ρ ά τ ο ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

 

14

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Φ ω ν ά ζ ο ν τ ά ς τ ο … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 404 4 Φω νά ζο ντ ας τη ν κα τά στ ασ ή µο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 406 6 Γ ρ ή γ ο ρ ε ς α λ λ α γ έ ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 407 7 Τ α π α ρ α γ γ έ λ µ α τ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 408 8  Ένν α , δ ύ ο κ α ι κ ά ν ο υ µ ε ό τ ι µ α ς ζ η τ η θ ε ί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410  Έ Π α ί κ τ ε ς σ τ η σ ε ι ρ ά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 411 1  Ό π ο ι ο ν π ι ά ν ω τ ο ν σ ώ ζ ε ι ο ά λ λ ο ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412  Όπ  Όπ  Ό π ο ι ο ν π ι ά ν ω γ ί ν ε τ α ι σ ώ µ α µ ο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414 Σ τ ο ρ υθ µ ό τ η ς φ λ ο γ έ ρ ας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 415 5  Υψ  Υ ψ ώ ν ο µ α ι κ α ι κ α τ α ρ ρ έ ω . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 Τ α µ α ν τ α λ ά κ ι α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 417 7 Τ α σ χ ο ι ν ι ά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419 Τ α ε µ π ό δ ια κ αι ο ι ά λ λ οι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 421 1 Με κλειστ ά τ α µ άτια κινούµ αι α νάµεσα στους άλλους . . . . . . . 422 Π ο ι ος ε ίν α ι ο αρ χ η γ ό ς; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 423 3 Ο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ό ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 426 6 Η σ α κ ο ύ λ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428 Βρ ίσ κο ντ ας το κέ ντ ρο βά ρο υς µο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430 Με την αίσθ ηση του άλο γου και του έλλ ογου . . . . . . . . . . . . . . . 432 Σα ν αστ ραπ ή µε κί νη ση , ανα πνο ή και φω νή . . . . . . . . . . . . . . . . 433 Τ ο µ α γ ν η τ ι κ ό π ε δ ί ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 435 5 Με ς τη ν υγ ρή αί σθ ησ η το υ νε ρο ύ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437 Σ α ν σ τ α γ ό ν ε ς ν ε ρ ο ύ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 438 8 Σω µα το πο ιώ ντ ας τι ς αν τί θε τε ς έν νοι ες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440 Ο σ τ α υ ρ ό ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 442 2 Προσωπικό µου καλοκαίρι και προσωπικός µου χειµώνας . . . . . 444 Γ ε ω µ ε τ ρ ώ ν τ ας τ ον κ ύ κ λ ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 446 6 3. ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ Α ΜΕΤΑΜΟΡΦΩ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΝ ΣΕΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449 Η µ ε τ α µ ό ρ φ ω σ ή µ α ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 449 9 Τ ι ε ί να ι κ ά τ ω απ ’ τ ο π αν ί ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 450 0 Σ υ ν τ ρ ο φ ι ά µ ’ έ ν α πα ν ί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 452 2 Η φω νή κ αι η κ ίν ησ η τ ου ζώ ου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 453 3 Κ ρο κ όδ ει λ οι κ αι κρ οτ αλ ίε ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 455 5  Έ λ α κ ο ύ κ λ α µ ο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457  Έλ Σ τ αµ α τ ώ … κ α ι τ ι κ ά νω ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 458 8

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

15

Με τα µο ρφ ών οµ αι σε µη χαν ή κα ι ό χι µό νο … . . . . . . . . . . . . . . . 460 Ο ι µ ά σ κ ε ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462 Μ ά σ κ ε ς µ ε πα π ού τ σ ια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 464 4 Ο ι ε π α γ γ ε λ µ α τ ί ε ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 466 6  Λεε υ κ ά χ α ρ τ ι ά σ α ν … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467  Λ Ο ι χ α ρ τ ο π ε τ σ έ τ ε ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 468 8 Τ α µ π α λ ό ν ι α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 4. ΧΑΛΑΡΩΣΗ, ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧ ΠΡΟ ΣΟΧΗΣ ΗΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471 Πά ρε το σή µα κα ι δώ σ’ το στ ον άλ λο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471 Ο ι Α π έ ν α ν τ ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 Π ο ρ ε ί α πρ ο ς τ ο ν Ά λ λ ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 475 5 Φ ω ν ά ζ ον τ ας σ τ η ν π ο ρ ε ί α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 476 6 Ξεκ ινού µε κ αι στ αµατ ούµ ε να β αδί ζουµ ε όλο ι µαζ ί . . . . . . . . . 477 Κ αλ η µ έ ρ α, τ α ξ ί , π α τ ά τ ε ς ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 479 9  Ένν α , δ ύ ο , τ ρ ί α … κ α ι σ ώ ζ ο µ α ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480  Έ  Όσ  Ό σ ο ι ή χ ο ι τ ό σ ε ς κ ι ν ή σ ε ι ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481 Θ α σ ας π ω µ ια ι σ τ ο ρ ία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 482 2 Ν α τ ι µ ε ε ντ υ πω σί α σ ε ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 483 3 Φ ο υ σ κ ώ ν ω - Ξ ε φ ου σ κ ώ ν ω . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 485 5 Ο Γ κ ο ύ φ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 Ο δ η γ ώ ν τ α ς τ ο ν ‘ τ υ φ λ ό ’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 489 9 Ζ ε σ τ ό - Κ ρ ύ ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490 Ο κ α θ ρ έ φ τ η ς µ ο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 492 2 Η σ κ ι ά µ ο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493 Π η δ ώ ή µ π λ ο φ ά ρ ω . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 494 4 Ψ ά χ ν ω τ ο τ α ί ρ ι µ ο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 495 5  Ανν α π ν ο έ ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497  Α  Απ  Α π ό τ η ν α ν α π ν ο ή σ τ η χ α λ ά ρ ω σ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499  Ανν α π ν ο έ ς κ α ι χ α λ ά ρ ω σ η σ τ η φ ύ σ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501  Α  Απ  Α π ό τ η ν α ν α π ν ο ή σ τ η ν έ κ φ ρ α σ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504  Απ  Α π ό τ η ν α ν α π ν ο ή σ τ η ν ε π ι κ ο ι ν ω ν ί α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506 Φο ρτ ω µέ νο ς τ ο φο ρτ ίο µ ου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 508 8 Πα ρα τ ηρ ών τα ς το σώ µα µ ου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 510 0 Η µά σκ α µο υ εί να ι το πρ όσ ωπ ό µο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511

 

16

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Ερ ευ νώ ντ ας το χώ ρο και το υς αν θρ ώπ ου ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513  Ανν α π α ρ ι σ τ ώ ν τ α ς µ ι α ε ι κ ό ν α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515  Α Ζ ω ή σ α ν κ υ κ λ ά µ ι ν ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 516 6 ∆η µι ου ργ ών τα ς τη ν αίσ θη ση - Το ρόδ ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517  Αυυ τ ο σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η - Π α ρ α τ ή ρ η σ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518  Α Τα λά ντ ωσ η στ ον κύ κλ ο τη ς οµ άδ ας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521 Τ ο ε κ κ ρ ε µ έ ς τ η ς οµ άδ ας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 523 3 Τ ο φ ο ρ ε ί ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524 Η κ ί νη σ η τ ο υ δ ε ρ β ίσ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 525 5 Τ ο φ ω ς τ η ς ο µ ά δ α ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 527 7 Γράφοντας στο τετράδιο της µνήµης και των εντυπώσεων . . 529 5. ΛΕΚΤΙΚΑ ΛΕΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΚΑ ΡΥΘΜΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙ∆ ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ ΙΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 Μ ά ν τ ε ψ ε τ η λ έ ξ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 533 3 Τ ι α κ ο ύ ω ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534 Β άζ ω κ αι τ η δ ι κ ή µ ο υ λ έ ξ η . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 535 5 Τ α α κ α τ α λ α β ί σ τ ι κ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 536 6 Πε ς κ άτ ι τώ ρα δί χω ς να στ αµ ατ άς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 537 7 Κο υβ έν τε ς δί χω ς να ι κα ι δί χω ς όχ ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539  Λέέ ξ η - λ έ ξ η φ τ ι ά χ ν ο υ µ ε µ ι α ι σ τ ο ρ ί α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539  Λ Με τι ς ε ικ όνε ς µ ας φτ ιάχ νο υµ ε τ ο µ ύθ ο µ ας . . . . . . . . . . . . . . . 541 Τ α ι ρ ι α σ τ έ ς λ έ ξ ε ι ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 542 2 Π ε ς τ ο µ ’ έ ν α τ ρ α γο ύ δ ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 543 3 Μ ο υ σ ι κ ή ο µ π ρ έ λ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 545 5 Με ρυ θµ ό, µε στ ίχ ο κα ι µε κί νη ση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546 Ο ι ο ρ χ ή σ τ ρ ε ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 547 7 6. ΑΥΤΟΣΧΕ∆ ΑΥΤΟΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟ ΙΑΣΜΟΙΙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549  Αυυ τ ο σ χ ε δ ι ά ζ ο ν τ α ς σ τ ο ν κ ύ κ λ ο τ η ς ο µ ά δ α ς . . . . . . . . . . . . . . . . . 549  Α Στο θέµ α β άζω τη λέξ η µ ου και παίζ ουµ ε ι στο ρίε ς . . . . . . . . . . 551 Ζω ντ ανε ύον τα ς τη ν ιστ ορ ία το υ εµ ψυ χω τή . . . . . . . . . . . . . . . . . 553 Β άλ ε µε στ ην κα τά στ ασ ή σο υ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 554 4 ∆ε ίξ ε κα ι πε ς µα ς τι σο υ εί πα ν τα πα νι ά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555 Μ ε τ αµ ορ φ ώ ν ω τ ο πα ν ί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 556 6 Μ α ρ ι ο ν έ τ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557 Τ ο τ η λ ε χε ιρ ι σ τ ή ρ ιο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 558 8

 

17

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 Α  Αυυ τ ο σ χ ε δ ι ά ζ ο ν τ α ς σ ε µ ι α δ ι α φ ά ν ε ι α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559 Σ ε µ ια έ κ θ ε σ η ζ ω γ ρ α φ ι κ ή ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 560 0 Π ά ν ω - κ ά τ ω σ τ ο τ ρ α π έ ζ ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 561 1 Τ α α π ο κ ό µ µ α τ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 563 3 Ο ι χ α ρ α κ τ ή ρ ε ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 563 3

Β. ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι 1. ΕΝΤΕΚΑ ΜΙΚΡΕ ΜΙΚΡΕΣ Σ ΙΣΤΟΡΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΕΣ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡ ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙ ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ ∆ΙΑ . . . . . . . 565 Η νε ρ ά ι δ α κ α ι οι σ τ α γ ό νε ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 565 5 Τ ο τ ε λ ε υ τ α ίο κ αρ π ο ύ ζι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 567 7 Η γο µο λά στ ιχ α κα ι το κό κκ ιν ο χρ ώµ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571 Ο κ λ ή δ ο ν α ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574  Χρρ ι σ τ ο υ γ ε ν ν ι ά τ ι κ α κ ά λ α ν τ α Π ε λ ο π ο ν ν ή σ ο υ . . . . . . . . . . . . . . . . 576  Χ Γ ρ ά µ µ α σ ε έ να ν ζ ω γ ρ άφ ο … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 579 9 Μ ι κ ρ έ ς α π ο λ α ύ σ ε ι ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 582 2 Μ ι α µ έ ρ α σ ’ έ να δ άσ ο ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 585 5 Ο κο ντ οπ αρ αµ υθ άς κα ι τα 24 γρ άµ µα τα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588 Το κοχ ύλι µε το θόρ υβο - Ποιο ς είνα ι εκε ί; . . . . . . . . . . . . . . . . 592 Φ ρ ο ύ τ α κ αι λ α χ αν ι κ ά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 597 7 2. ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ∆Ι ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ . . . . . . . . . . . 601 Θ ε ρ ι σ µ ό ς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601 3. ∆ΡΩΜΕΝΑ ∆ΡΩΜΕΝΑ ΣΤΗ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΦΥΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605 Τ ο π ο τ ά µ ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605 4. ΡΟΛΟΙ, ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣΧΕ∆ΙΑΣΜ ΑΥΤΟΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΙ ΟΙ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609 Ρ ό λ ο ι κ α ι κ α τ α σ τ ά σε ις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 609 9  Αυυ τ ο σ χ ε δ ι α σ µ ο ί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612  Α  Αυυ τ ο σ χ ε δ ι ά ζ ο ν τ α ς - Τ ι σ υ µ β α ί ν ε ι ό τ α ν … . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614  Α Κ αι µ ε τ ά… τ ι γί ν ε τ α ι ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 615 5 Μ ι α φ ο ρ ά κ ι έ ν α ν κ αι ρ ό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 616 6

 

18

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ  1. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΟΥ ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΟΥ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619  Ένν α ς κ ό σ µ ο ς κ ό σ µ η µ α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619  Έ 2. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ∆ΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ∆ΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ . . . . . . . . . 629 Το θαυµαστ ό τα ξίδι στον κόσµο του εγωιστ ή γί γαντα . . . . . . . 629

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ SUMMARY SUMMA RY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΥΡΕ ΤΗΡΙΟ ΕΝΝΟΙ ΕΝΝΟΙΩΝ ΩΝ ΚΑΙ ΟΡΩΝ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΥΡΕ ΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩ ΟΝΟΜΑΤΩΝ Ν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674

 

3. Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Η Παιδαγωγική του Θεάτρου ορίζει τις αρχές και τους σκοπούς της, στηριζόµενη στα πορίσµατα της ψυχολογίας, της παιδαγωγικής και των κοινωνικών επιστηµών ευρύτερα. Ειδικότερα, η ψυχολογική της Παιδαγωγικής τουκαι Θεάτρου µάς επιτρέπει να ερµηνεύουµε και θεώρηση να κατανοούµε τη δηµιουργία την εµψύχωση του θεατρικού φαινοµένου από την ψυχαναλυτική, φαινοµενολογικήανθρωπιστική, κοινωνικογνωστική και γνωστική του πλευρά. Η θεατρική εµπειρία γίνεται αντιληπτή µέσα από τη διαπροσωπική, κοινωνική, στοχαστική, γλωσσική και κιναισθητική κιναισθητική διάσταση, διάσταση, που αποτελούν συστατικά συστατικά στοιχεία της επιδιωκόµενης ‘δραµατικής’ ανάπτυξης και µάθησης του υποκειµένου. Προς αυτήν την κατεύθυνση καθοριστική είναι η σηµασία: ● της ενδοπροσωπικής ενδοπροσωπικής - συναισθηµατικής, συναισθηµατικής, διαπροσωπικής, διαπροσωπικής, γλωσσικής και κιναισθητικής κιναισθ ητικής νοηµοσύνης, νοηµοσύνης, που συντελούν στην ανάπτυξη ανάπτυξη µιας ‘δραµατι‘δραµατικής ευφυΐας’ ευφυΐας’ (dramatic (dramatic intelli intelligence) gence)71, καθώς και της ‘αναπαραστατικής ευφυΐας’ (enac (enactive tive inte intelligen lligence), ce), µε την αξιοποί αξιοποίηση ηση της φωνής, της στάσης στάσης και της χειρονοµίας72 ● της εγγενούς προ-αισ προ-αισθητικής θητικής θεατρικής ευφυΐας, που προϋπάρχει προϋπάρχει αλλά και και προϋποθέτει την ενσυνείδητη δραµατική ευφυΐα και εµπεριέχει ενσυναίσθηση, διαίσθηση, φαντασία και αυθορµητισµό73 ● της ‘δρα ‘δραµατικ µατικής ής φαντασίας’ φαντασίας’ (dramat (dramatic ic ima imagina ginatio tion), n), που περιλαµβά περιλαµβάνει νει την  ‘αναπα ‘αν απαρασ ραστατ τατική ική φαντασ φαντασία’ ία’ (enact (enactive ive ima imagin ginati ation) on),, του ηθοπο ηθοποιού ιού,, τη ‘γλωσσική ‘γλωσσι κή φαντασία’ φαντασία’ (linguis (linguistic tic imagi imaginatio nation) n) του συγγραφέα συγγραφέα και τις αντίστοιχες φαντασιακές διεργασίες του σκηνοθέτη, του σκηνογράφου και των  άλλων συντελεστών της παράστασης74 71

Ο Howard Gardner (1985b, σσ. 295-312), 295-312), επισηµαίνοντας επισηµαίνοντας τις διαφορετικές διαφορετικές δεξιόδεξιότητες που απαιτούνται στο θέατρο σε σχέση µε τις άλλες τέχνες, τονίζει την αναγκαιότητα γνώσης των διαπροσωπικών σχέσεων στη θεατρική τέχνη. 72  Wolf, D., 1985, σ. 317. 73  Wright, D. K.. 1999. Ο Miguel de Unamuno θεωρεί τη φαντασία ως αυθεντική, παραστατική ικανότητα δηµιουργίας εικόνων, επινοητική και όχι µιµητική διεργασία, που µας επιτρέπει να µετατρέπουµε το µη πραγµατικό σε πραγµατικό και να προσεγγίζουµε την πραγµατικότητα από τη θέση του ‘άλλου’. (βλ. Μπακονικόλα-Γεωργοπούλου,  Χ., 1993, σσ. 93-95). 74 Η Dennis Dennis P. Wolf, (1985, (1985, σσ. 313, 313, 315, 325), 325), αναφερ αναφερόµενη όµενη στο πρόγραµµ πρόγραµµα α Zero του Harvard, θεωρεί ότι το αναπαραστατικό παιχνίδι των παιδιών που το πιστεύουν 

 

ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ

91

παιδιών, που πραγµατώνεται µέσω του θεατρικού ρόλου, του αυθορµητισµού και, συνακ συνακόλου όλουθα, θα, της αναδηµιουρ αναδηµιουργίας γίας προτύπων προτύπων συµπεριφο συµπεριφοράς, ράς, της γνωριµίας και αναπαράστασης του κόσµου των ενηλίκων.

2.2. Τι είναι το θεατρικό παιχνίδι; Με συστατική ουσία και καταλύτη το αίσθηµα και τη συνείδηση του τραγικού, ο άνθρωπος άνθρωπος πορεύεται πορεύεται πορεία µεταµορφωτική µεταµορφωτική και αναστάσιµ αναστάσιµη η µέσα από την φιλαλληλία και την αλήθεια, προσπαθώντας να κατανοήσει τον αραρχέγονο φόβο και το βαθύ υπαρξιακό πόνο που φέρει µέσα του187. Μέσα από την απέραντη µοναχικότητα και την αγωνία του να καταλάβει τον εαυτό του, τον κόσµο και τη θέση του σ’ αυτόν, δηµιουργεί την τέχνη και την επιστήµη, ως παρηγοριά, ως κάτοπτρο ερµηνείας και σύλληψης της ζωής, ένα τρόπο να δηµιουργεί ιδέες, να εξερευνά την εµπειρία του και να αναδηµιουργεί την κατανόησή του για τον κόσµο.  Αντίστοιχα, παιχνίδι και τέχνη καταξιώνονται ως διαδικασίες διαδικασίες αναπαρααναπαραστατικές, καθώς παιδί και καλλιτέχνης προβάλλουν τον εσωτερικό τους κόσµο188. Υπάρχουν, για να µπορεί η έκφραση πραγµατικά ελεύθερη να απηχεί εσωτερικές ανάγκες και όχι επιβολή ρόλων, θεµάτων και καταστάσεων κατά παραγγελία. Το θεατρικό παιχνίδι, ως µέθοδος, µεταφέρει την ουσία της τέχνης στον κόσµο των παιδιών και τους µιλά µε τη γλώσσα του θεάτρου στο παιχνίδι τους. Είναι Είναι µια ψυχοπαιδαγωγική ψυχοπαιδαγωγική και καλλιτεχνικήκαλλιτεχνική- θεατρική διαδιδιαδικασία και µέθοδος, που δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να παίζουν και να επικοινωνούν στην οµάδα µε βάση τις ανάγκες τους, κινητοποιώντας την  έµπνευση έµπνευ ση των ιδεών ιδεών και και τη φαντασία φαντασία τους τους και, ιδιαίτ ιδιαίτερα, ερα, µέσω της σωµατικής τους έκφρασης, να αναπαριστούν σε θεατρικό ρόλο καταστάσεις αυτοσχέδιες και εφήµερες189. 187

 Αντίστοιχα, και και το παιδί στο παιχνίδι του του είναι έτοιµο να σταθεί αντίκρυ αντίκρυ στην ύπαρξη και το φόβο του. Broström, S., 2001, σ. 278. 188 Henriot, J., 1969. 189

Σύµφωνα µε την αναφορά της Επιτροπής Έρευνας της διδασκαλίας των Τεχνών  στο Κεµπέκ, το δραµατικό παιχνίδι συνιστά «ένα φαντασιακό παιχνίδι, όπου το εγώ  ». (µνηµ. Beauchamp, H., προβάλλεται µέσω του λεκτικού ή κινητικού αυτοσχεδιασµού ». 1998, σ. 65).

 

Ο ΕΜΨΥΧΩΤΗΣ

171

εµπιστοσύνης, ενώ ταυτόχρονα σµού κι εµπιστοσύνης, ταυτόχρονα να αποφεύγει αποφεύγει σχέσεις πλαστές, που χαρακτηρίζονται από καταπίεση, εξάρτηση, δυσπιστία και κλειστότητα, καθώς η αµοιβαιότητα απαιτεί αποκαλυπτική στάση. Άλλωστε, η θετική στάση του δασκάλου προς τους µαθητές του, η ροτζεριανή ‘άνευ όρων θετική αποδοχή’ για για τον άλλο (unconditio (unconditional nal positive regard), που εκδηλώνεται εκδηλώνεται µε γονεϊκή µε µηαπλότητα, κτητικό ενδιαφέρον στην αυτονοµία, µε ισότητα, αγάπη, κατανόηση, φιλικότητακαι καισεβασµό κοινωνικότητα, προκαλεί κυρίως τη συµπάθεια των παιδιών προς το πρόσωπό του, µιας και τα παιδιά τα κεντρίζει η γνησιότητα και συντροφικότητά του. Ο ίδιος γίνεται πρόξενος µιας διαλεκτικής κίνησης και αλλαγής. Υπό το πρίσµα της φαινοµενολογικής θεώρησης της πραγµατικότητας, πραγµατικότητας, παραµένει ανοιχτός ανοιχτός στα δεδοµένα δεδοµένα της άµεσης εµπειεµπειρίας και αποστασιοποιούµενος από προσωπικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις, απορρίπτει τη µοναδική ορθή ερµηνεία της κινούµενος µέσω στοχασµού σε νέους και ρευστούς τρόπους ερµηνείας της, µέσα από αναθεωρούµενα και εναλλακτικά νοήµατα288. Βέβαια, αυτό κάνει όχι µόνο αναγνωρίσιµη αλλά και κυρίαρχη την παρουσία του, οπουδήποτε προσφέρει τις υπηρεσίες του και, εποµένως, µπορεί να προκαλεί την επιφυλακτικότητα κι ακόµα την αρνητική αντίδραση µεγάλης µερίδας της εκπαιδευτικής κοινότητας των ενηλίκων, καθώς δεν διαχειρίζεται απλώς την καθηµερινότητα, αλλά ως πολιτικός άνθρωπος φέρει και γεννά το νέο µέσα από τη µεταµόρφωση του παλαιού. Η παραπάνω θεώρηση αποτελεί το πλαίσιο στο οποίο προγραµµατίζει και αναπτύσσει τη δουλειά του κι ο εµψυχωτής εµψυχωτ ής θεάτρου. Οι ενέργειές του καταξιώνουν µε επάρκεια την παιδαγωγική του αποστολή και οδηγούν στη διδασκαλία και τη µάθηση µέσα από την ανάδειξη του προσώπου και της προσωπικότητας των συµµετεχόντων, που δοκιµάζονται σε παιγνιώδεις και µυθοπλαστικούς κόσµους. Το πετυχαίνει, δείχνοντας και ανοίγοντας δρόµους δηµιουργικής και κριτικο-στοχαστικής µαθητείας σε κοινοτικό περιβάλλον. Έτσι, δίνει έµφαση στην πορεία προς την πραγµατική πραγµατ ική ανάπτυξη και µάθηση. Μια µαθητεία που ταυτόχρονα είναι οντολογική, γνωστική, συναισθηµατική, κοινωνική, ψυχοκινητική και γλωσσική, όπου τα παιδιά ερευνούν  µέσα από τη θεατρική έκφραση και επικοινωνία το έργο τους και αναλαµβάνουν την προσωπική και συλλογική ευθύνη της µαθησιακής διαδικασίας που ακολουθούν. Πρόκειται για µία ‘δια του θεάτρου’ ανθρωπιστική ανθρωπιστική - διαπροσωπική µαθητεία, που δε γογγύζει από το φόρτο των άπειρων πληροφο-

288

Spinelli, E., 2009, σσ. 27, 31, 47.

 

172

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

ριών που έρχονται µε ‘απάνθρωπες’ ταχύτητες και αµφισβητήσιµη χρησιµότητα, καθώς συχνά αγχώνουν και κατατρώγουν τη συναισθηµατική και κοινωνική υγεία των παιδιών και βιάζουν την αθωότητα και την παιδικότητά τους, που κι αυτή ζητά χρόνο για να αναπτυχθεί µε φυσικό τρόπο. Επιδίωξη του εµψυχωτή θεάτρου είναι να δώσει τον αναγκαίο ζωτικό χώρο στην Μια παιδική ζωή, πιοκαι θεµελιακή φάσηαλλάζει για την και πορεία προς την  ανάπτυξη. φάση πουστην ολοένα περισσότερο µετατρέπεται σε προ-στάδιο του ενήλικου βίου, που χάνει τη γνησιότητά της και χάνεται κι η ίδια. Η οργάνωση της εµψυχούσας θεατρικής του διδασκαλίας υπερασπίζεται το πρόσωπο και την ταυτότητα των παιδιών που παίζουν και µαθαίνουν τη ζωή µε φυσικό ρυθµό. Παιδαγωγεί και διδάσκει, για να µη µπουν  απότοµα στον κόσµο των ενηλίκων, να µη γίνουν ισχυροί σε ανώφελες γνώσεις, να µην οδηγηθούν σε συναισθηµατική και κοινωνική αναπηρία. Κι επειδή, ίσως, τα παραπάνω εκλαµβάνονται ως µη εφαρµόσιµα στη σύγχρονη πραγµατικότητα, πρέπει να επισηµάνουµε την αναγκαιότητα για µια διδασκαλία που η αποτελεσµατικότητά της δεν αποτιµάται µε το φαινοµενικό ‘έλεγχο’ των κάθε λογής κριτηρίων και των φακέλων αξιολόγησης, αλλά µε τη βελτίωση της προσωπικής, συναισθηµατικής, διαπροσωπικής και κοινωνικής ανάπτυξης των συµµετεχόντων. Προς αυτήν την κατεύθυνση, χρειαζόµαστε χρειαζόµαστε µια διδακτική του θεάτρου που να απελευθερώνει διαλεκτικές δυνάµεις αλλαγής σε παιδαγωγικό περιβάλλον. Αναφερόµενος ο Μπρεχτ στο θέατρο µιας ‘επιστηµονικής εποχής’ και ορίζοντας το σκοπό του θεάτρου του, γράφει: «Σκοπός του θεάτρου µου  είναι να ξυπνήσει στον θεατή την επιθυµία να καταλάβει την κοινωνία στην  οποία ζει και να µεθοδέψει σ’ αυτόν το µεράκι να πάρει µέρος στην αλλαγή  της »289. Ο Γκροτόφσκι θεωρεί κύρια αποστολή του ηθοποιού το θέατρο, ως πράξη ολοκληρωτική που καταξιώνεται στη σύγκρουσή του µε το θεατή και τονίζει: «Το θέατρο προσφέρει την ευκαιρία για […] ακεραιότητα, απόρρι-  ψη των προσωπείων, αποκάλυψη της αληθινής ουσίας: ένα σύνολο σωµατι-  κών και νοητικών αντιδράσεων. […] Η πράξη του ηθοποιού είναι ένα κάλε-  σµα στο θεατή […] θα µπορούσε να παραβληθεί µε την πράξη µιας βαθύ-  τατα ριζωµένης, αληθινής αγάπης. […] Είναι κάτι σαν µέσο, που µας επι-  τρέπει ν’ αναδυθούµε από µέσα µας, να ολοκληρώσουµε τον εαυτό µας »290.

289

Μπρεχτ, Μπ., 1983, σ. 10. Βλ. επίσης Μπρεχτ, Μπ., 1979. 290 Γκροτόφσκι, Γ., 1982, σσ. 162, 167.

 

217

∆ΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

και προκαλούν ένταση. Με σκοπό, λοιπόν, να δηµιουργήσει κλίµα διερεύνησης, τροφοδοτεί µε πληροφορίες που διαµορφώνουν µια ελεγχόµενη αστάθεια, ώστε οι συµµετέχοντες να βιώσουν την πίεση των καταστάσεων και να αναζητήσουν τις συλλογικές τους λύσεις. Προς αυτήν την κατεύθυνση, ένταση προκαλούν οι περιορισµοί στη ζωή 334

των χαρακτήρων, αυτοί που αναφέρονται κάτω : πληροφορίας 1. Η απόκρυψη όπως απόκρυψη και, εποµένως, η άγνοια µιαςπιο σηµαντικής από κάποιους χαρακτήρες, π.χ. οι τρεις στρατηγοί να µην αποκαλύψουν  στο βασιλιά την ύπαρξη µιας επιστολής από κάποιον εχθρό ή φίλο. 2. Η εξαπάτηση για την κατάκτηση της εξουσίας, π.χ. να χρησιµοποιήσουν δόλιους τρόπους και µαγικά φίλτρα για να παραπλανήσουν και να πετύχουν το σκοπό τους. 3. Η παρεξήγηση παρεξήγηση µε τους άλλους, π.χ. να εµπλακούν σε σκόπιµες ενέργειες ή τυχαίες παρεξηγήσεις που να περιπλέξουν τις σχέσεις και τα συναισθήµατά τους. 4. Η συγκάλυψη και µεταµφίεση του πραγµατικού προσώπου, προσώπου, όπου π.χ. προσποιούνται τα θύµατα µιας κατάστασης. 5. Η µυστικότητα απέναντι στους άλλους, προκειµένου να πετύχουν προσωπικούς και συλλογικούς στόχους. 6. Ο περιορισµός περιορισµός του χώρου και του χρόνου τους. τους. Να παραµείνουν, π.χ., σε ένα ερειπωµένο σπίτι, χωρίς τρόφιµα για λίγες µέρες. 7. Η απαγόρευση της µετακίνησης, µιας ενδεχόµενης αλλαγής της ζωής τους ή της έκφρασης των ιδεών τους, τ ους, π.χ. η υποχρέωση να µείνουν αποκλεισµένοι σε κατάσταση πολιορκίας. 8. Η µαταίωση των προσδοκιών τους. Να µαταιωθεί, π.χ., η αναµενόµενη άφιξη των προµηθειών για την τροφοδοσία της πολιορκηµένης πόλης. 9. Η ανατροπή των συνθηκών της ζωής τους, όπως η αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών στην καθηµερινή ζωή των φτωχών ή της πολιτικής κατάστασης µε την εισβολή µιας κατοχικής δύναµης και την υποδούλωση ή την αιχµαλωσία των πολιτών. 10. Η έκπληξη που αισθάνονται µε την εµφάνιση ενός απροσδόκητου νέου, µιας αναπάντεχης εξέλιξης ή πληροφορίας ή ενός προσώπου, π.χ. η αιφνίδια εµφάνιση ενός χαρακτήρα που τον θεωρούσαν νεκρό και ο οποίος θα αλλάξει τα δεδοµένα. 11. Η κατάσταση του αγνώστου, όπως να χάσουν την πορεία τους περπατώντας στο δάσος ή ταξιδεύοντας ανάµεσα σε νησιά που δεν αναγνωρίζουν ή να αναζητήσουν τον παράξενο άνθρωπο που εξαφανίζει τους διαβάτες.

 

ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

247

3.1. Εικονική, εκφραστική αναπαράσταση I. Παγωµένη εικόνα  Ένα στιγµιότυπο από το δραµατικό περιβάλλον περιβάλ λον δηµιουργείται από τα παιδιά σε ρόλο, δίχως κίνηση και λόγο. Το θέµα που παρουσιάζουν σχετίζεται µε µια κοινωνική ή φαντασιακή κατάσταση ή µια έννοια. Άλλοτε πάλι, µια σειρά από στιγµιότυπα παρουσιάζονται για να φανεί η εξέλιξη µιας κατάστασης, µια κρίσιµη στιγµή, ένα σηµαντικό γεγονός, µια σκέψη ή στάση ενός χαρακτήρα στο παρελθόν, στο παρόν ή στο µέλλον. Είναι µια κατεξοχήν απεικονιστική και αποστασιοποιητική τεχνική, όπου η δράση σταµατά και ο χρόνος ανοίγει για να φωτιστούν οι λεπτοµέρειες µιας ιστορίας. Μια συµπύκνωση συµβαίνει και δηµιουργεί µια ποιητική και στοχαστική ατµόσφαιρα, όπου τα παιδιά βαθαίνουν την κατανόησή τους για τις καταστάσεις. Τα στιγµιότυπα παγώνουν και οι σκέψεις των χαρακτήρων προβάλλονται µε το µεγεθυντικό φακό µιας ακίνητης, αλλά δυναµικής εικόνα εικόναςς (γαλλ. table tableau, au, αγγλ. still imag image). e). Τίποτα Τίποτα που µπορεί µπορεί να ξεδιξεδιπλωθεί δε διαφεύγει. Η ταχύτητα της αυτοσχέδιας δράσης δίνει τη θέση της στην επιβράδυνση, τη σιωπή, την παρατήρηση και τον έλεγχο των συναισθηµάτων κι όλα αυτά γίνονται µε έναν ιδιαίτερα σύντοµο τρόπο, ενώ ξεχωριστή είναι η σηµασία της σωµατικής έκφρασης, έκφρασης, που αποτυπώνει αυτοστιγαυτοστιγµεί τις σχέσεις των χαρακτήρων, τις διαθέσεις των ρόλων. Με το κατάλληλο σήµα του εµψυχωτή, οι συµµετέχοντες µπορούν να ξεπαγώσουν την παγωµένη εικόνα που έχουν δηµιουργήσει, ξεκινώντας τον αυτοσχεδιασµό. Έτσι, η προηγούµενη ακινησία δίνει τη θέση της στην κίνηση και την αυτοσχέδια σκηνική δράση (τεχνική ‘το ζωντάνεµα της εικόνας’). Συχνά, κατάλληλη µουσική, τραγούδια, ύµνοι, ηχητικά, φωνητικά και λεκτικά ερεθίσµατα που επιλέγει κάθε οµάδα –µε τη βοήθεια του δασκάλου– για να ενδυναµώσει το καλλιτεχνικό αποτέλεσµα του πίνακά της, δίνει την  αίσθηση ενός θεατρικού-µουσικού θεατρικού-µουσικού θεάµατος θεάµατος που ενθουσιάζει, συγκινεί συγκινεί και βαθαίνει την κατανόηση. Η διαδικασία παύει να είναι µόνο εικαστική. Εµπλουτίζεται και γίνεται και µουσική. Ενεργοποιεί τα µουσικά ακούσµατα και εµπειρίες των παιδιών. Οι ρυθµοί, οι µελωδίες, τα λόγια και οι φωνές που ακούγονται, ενώ οι χαρακτήρες άφωνοι παίρνουν τη θέση τους στον πίνακα, απελευθερώνουν τη σωµατική τους κίνηση και την εκφραστικότητά τους και δηµιουργούν έναν κόσµο εικόνων και ήχων που διερευνά τη δραµατικότητα της κατάστασης και την προσληπτική ικανότητα των θεατών.

 

  ς   α   ρ    ή   τ   κ   α   ρ   α   χ   ς    ό   κ   ι   γ   ο    λ    λ   υ   σ

 

το περίγραµµα του χαρακτήρα

 

 Α  Α.. Ε Κ Α Τ Ο Ν Τ Ρ Ι Α Ν Τ Α Π Α Ι Χ Ν Ι ∆ Ι Α Κ Α Ι Α Σ Κ Η Σ Ε Ι Σ

Τα παιχνίδια και οι ασκήσεις αυτού του µέρους χωρίζονται σε έξι κατηγορίες, ανάλογα τόσο µε το κυρίαρχο –µεταξύ άλλων– γνώρισµά τους, όσο και µε το σκοπό και τους ειδικότερους στόχους που επιδιώκεται να επιτευχθούν. Ειδικότερα, η κατηγοριοποίησή τους έγινε µε βασικό κριτήριο τη σηµασία τους στην ευαισθητοποίηση των αισθήσεων και των ψυχολογικών διεργασιών, στην εξάσκηση των ψυχοκοινωνικών, γλωσσικών, επικοινωνιακών και θεατρικών δεξιοτήτων και στην εξοικείωση µε δεξιότητες αυθορµητισµού αλλά και στοχασµού, ενώ κατά κατηγορία προσβλέπουν: α΄. στην ανάπτυξη ανάπτυξη της κοινωνικότητας και της επικοινωνίας επικοινωνίας στην οµάδα, οµάδα, που αποτελεί όρο απαραίτητο για κάθε δραστηριότητα αγωγής και παιδείας (παιχνίδια γνωριµίας) β΄. στην ανάπτυξη ανάπτυξη της εκφραστικότητας του σώµατος και της δηµιουργικής κίνησης που διευκολύνει τις διαπροσωπικές σχέσεις και θεωρείται βασική προϋπόθεση για τη θεατρική έκφραση και επικοινωνία (παιχνίδια σωµατικής κίνησης και έκφρασης) γ΄. στη φαντασιακή φαντασιακή και µεταµορφωτική λειτουργία των ρόλων, ρόλων, των κατακαταστάσεων, του χώρου και χρόνου και στη µεταφορική δύναµη των µυθοπλαστικών περιβαλλόντων (παιχνίδια µεταµόρφωσης) δ΄. στην ανάπτυξη της µνήµης, της παρατηρητικό παρατηρητικότητας, τητας, της συγκέντρωσης της προσοχής και του στοχασµού και στη διεύρυνση των αναπνευστικών και φωνητικών ικανοτήτων (παιχνίδια χαλάρωσης, παρατηρητικότητας και συγκέντρωσης της προσοχής) ε΄. στην ανάπτυξη των φωνητικών, ρυθµικών και λεκτικών δεξιοτήτων δεξιοτήτων (λεκτικά και ρυθµικά παιχνίδια) στ΄. στην αυτοµατική και επινοητική λειτουργία της δηµιουργικής σωµατικής και λεκτικής έκφρασης και της θεατρικής επικοινωνίας (αυτοσχεδιασµοί). Η παρουσίαση κάθε παιχνιδιού - άσκησης συντελείται σε τρία µέρη: α΄. την περιγραφή και τα διευκρινιστικά σχόλια, β΄. ενδεικτικά λόγια του εµψυχωτή προς την οµάδα, γ΄. παρουσίαση άλλων εκδοχών.  Απευθύνονται σε παιδιά όσο και σε ενήλικες, εκτός από ορισµένες, που χαρακτηρίζονται ως ασκήσεις αποκλειστικά για ενήλικες. Ωστόσο, ο σχε-

 

1. ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ Με τα παιχνίδια γνωριµίας, ο εµψυχωτής επιδιώκει να δώσει στους παίκτες ευκαιρίες να γνωριστούν µεταξύ τους, µε τρόπο αυθεντικό και ευχάριστο. Να δηµιουργήσει κλίµα γνήσιας οικειότητας και να αντιµετωπίσει την αρχική ‘σπάζοντας τον πάγο’.κινητοποιούν Για το σκοπότοαυτό, επιλέγειαµηχανία παιχνίδιατης πουοµάδας, βασίζονται και, ταυτόχρονα, ενδιαφέρον των παικτών και τη διαθεσιµότητά τους να δουν τους άλλους γύρω τους µε τρόπο ουσιαστικό και ειλικρινή. Ο αυθορµητισµός και η ευαισθησία στα παιχνίδια έκφρασης και επικοινωνίας αναπτύσσουν την κοινοτική ατµόσφαιρα στην οµάδα, όπου οι συµµετέχοντες ενθαρρύνονται να εµπλέκονται στα θεατρικά εργαστήρια και τις παραστάσεις παρασ τάσεις ως δρώντα δρώντα πρόσωπα. πρόσωπα. Για να βρουν τον προορισµ προορισµόό τους τα παιχνίδια γνωριµίας, κάθε παίκτης: ● Βρίσκεται ως πρόσωπο µαζί µε τους άλλους στον κύκλο της οµάδας και αφήνεται στην αίσθηση της συλλογικής και κοινοτικής της δυναµικής. ● Επικοινωνεί µε τον εαυτό του και τους άλλους µέσα από τη γλώσσα του σώµατος και της φαντασίας του. ● Αντιδρά στα λεκτικά και οπτικοακουσικά ερεθίσµατα του εµψυχωτή µε τη σωµατική κίνηση και το λόγο του σε διάφορους ρυθµούς, διαθέσεις, εκφράσεις, ύφη, καταστάσεις, επίπεδα έντασης της φωνής και διαβαθµίσεις. ● Αποκαλύπτει στοιχεία της τ ης ταυτότητάς ταυτότητ άς του, το όνοµα, όνοµ α, τον τόπο, τους τ ους ανθρώπους του κλπ. ● ∆ίνει πληροφορίες για τη ζωή του, για το παρόν, το παρελθόν και το µέλ●

λον του, για τις αγωνίες, τα όνειρα, τις προσδοκίες του κλπ. Εκφράζει την προσωπική του µατιά για τον εαυτό του και τους άλλους, µέσα από θεατρικές, εικαστικές, µουσικές, χορευτικές φόρµες.

Το κουτί της οµάδας Περιγραφή  Η οµάδα κάθεται στον κύκλο. Στο κέντρο του υπάρχει ένα µικρό κουτί. Είναι το ερέθισµα για να συστηθούµε, να επικοινωνήσουµε και να φανταστούµε. Ο εµψυχωτής, κρατώντας το κουτί, λέει το όνοµά του και υποθέτει τι έχει µέσα. Μπορεί να είναι κάτι πιθανό ή κάτι απίθανο. Καθένας από την οµάδα παίρνει το κουτί από το διπλανό του, συστήνεται και αφή-

 

360

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

νοντας τη φαντασία του ελεύθερη, µάς δίνει περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε το περιεχόµενό του. Τι έχει µέσα το κουτί; Ανήκει σε κάποιον; Ποιος είναι και ποιοι οι σκοποί του; Πού είναι τώρα; Μήπως κάτοχος είναι ο ίδιος ο συµπαίκτης µας; Τι άλλο θέλει να µας πει; Καθένας βρίσκει το δικό του αληθινό τρόπο να µιλήσει και τότε µιλά µε τα λόγια της µοναδικής να γεννά καιάλλους να µοιράζεται τηνΝα ιδέα. Γιαδει ναστο γίνειπλευρό αυτό, πρέπειτου να δύναµης νιώσει καλά µε τους δίπλα του. τους του. Ν’ ακούσει µέσα του να του λένε τα λόγια ‘στάσου πλάι µας’. Γιατί, ίσως, η πίστη στον εαυτό του είναι πιο δυνατή, όταν περνά µέσα από την  πίστη στους άλλους.

Εµψύχωση  Ο εµψυχωτής θα µπορούσε ίσως να πει: Με λένε Σίµο, κι έχω φυλάξει την καρδιά µου που έχει ανάγκη να τραγου-  δά τους καηµούς των ανθρώπων. Μην είσαι σκληρή καρδούλα µου, γίνε το µάνα του κόσµου, γίνε κόσµηµα  της ψυχής των ανθρώπων. Σ’ ένα κουτί κλείστηκαν τα όνειρά µου για τα παιδιά, που βαθιά πικραµένα  και θυµωµένα µιλούν για την αγωνία τους που τους παίρνουν τη σκέψη. Εκδοχές  ● Ο εµψυχωτής µπορεί να µιλήσει τελευταίος, για να µην περιορίσει τη φαντασία της οµάδας, αφού είναι φορές που το τι και το πώς θα πει κάτι ο εµψυχωτής γίνεται υπόδειγµα που καλουπώνει τη δηµιουργικότητα, µε αποτέλεσµα οι περισσότεροι να ακολουθούν πιστά τον τρόπο του εµψυχωτή. Κι εδώ στόχος µας είναι να αποδεσµεύσουµε τη φαντασία καθενός ξεχωριστά και όλης της οµάδας. ●

Το κουτί µπορεί να µην περνάει µε τη σειρά από τον ένα στον άλλο, αλλά καθένας, αφού µιλήσει, να το αφήνει στο κέντρο του κύκλου, ώστε να υπάρχει λίγος χρόνος, για να παραµείνει η οµάδα στη φαντασιακή κατάσταση. Όποιος θέλει, µπορεί να πλησιάζει στο κέντρο, να παίρνει το κουτί, να πηγαίνει στη θέση του στον κύκλο και να λέει τη δική του ιστορία για το κουτί.

●

Η οµάδα µπορεί να είναι σε ηµικύκλιο κι ο καθένας συστήνεται και µιλάει για το κουτί, ενώ κάθεται στο κέντρο απέναντι από τους άλλους.

 

2. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ Με τα παιχνίδια σωµατικής κίνησης και έκφρασης, ο εµψυχωτής στοχεύει να δηµιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε οι παίκτες µε τη δράση τους να δοκιµάσουν πολλές και διαφορετικές ποιότητες στην κίνηση και την έκφραση του σώµατός τους. Είναι παιχνίδια µη λεκτικής επικοινωνίας και, εποµένως, η έµφαση δίνεται: ● στη σωµατική έκφραση των συναισθηµάτων, των στάσεων και διαθέσεων  των παικτών  ● στην πολυεπίπεδη, πολυδιάστατη και διαβαθµισµένη σωµατική στάση, κίνηση και έκφραση ● στην ελεύθερη, συντονισµένη, αυθόρµητη, αναπάντεχη και αυτοσχέδια ατοµική και οµαδική σωµατική κίνηση και έκφραση ● στη σωµατική έκφραση ποικιλίας ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών  ● στην αξιοποίηση ποικιλίας όµοιων, συµπληρωµατικών και αντιθετικών καταστάσεων, µεγεθών, ρυθµών, ταχυτήτων, προσανατολισµών, τρόπων  εναλλαγής των κινήσεων  ● σε ασύµβατες και ανοίκειες φόρµες κίνησης και έκφρασης ● στην εκφραστικότητα του προσώπου των παικτών, ● στη χρήση οπτικοακουστικών ερεθισµάτων, αντικειµένων, υφασµάτων κλπ. ● στις παραλλαγές και διαφορετικές εκδοχές των παιχνιδιών.

Κάνε ό,τι κάνω Περιγραφή   Όλη η οµάδα οµάδα βρίσκεται σε µια σειρά, όπως σ’ ένα τρενάκι. Στο χώρο ακούγεται µουσική που δηµιουργεί διάθεση παιχνιδιού. Με το σύνθηµα του εµψυχωτή, ο πρώτος παίκτης –η µηχανή του τ ου τρένου– επιλέγει και προχωράει µ’ έναν τρόπο (αργά, γρήγορα, πηδηχτά, µε κουτσό το ένα πόδι, µε κοφτές και σπαστές κινήσεις κλπ.) και, ταυτόχρονα, µ’ έναν συνδυασµό από παντοµιµικές κινήσεις και εκφράσεις του προσώπου, αναπαριστά πως κάτι κάνει (τινάζει τα χέρια προς τα πάνω και χαµογελά, δείχνει κατσούφης κουνώντας το κεφάλι δυο φορές δεξιά και δυο αριστερά κλπ.). Ό,τι κάνει ο πρώτος, το κάνουν και οι άλλοι. Μετά από µισό ως ένα λεπτό, δίνει τη θέση του στον επόµενο, ενώ ο ίδιος πηγαίνει σαν τελευταίο βαγόνι στο τρενάκι. Ο επόµενος, που τώρα είναι η µηχανή, αλλάζει το ρυθµό και τις κινήσεις,

 

384

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

δίνοντας το προσωπικό του στίγµα σε ό,τι εκείνη τη στιγµή θέλει να κάνει, κάτι που κάνουν κι οι άλλοι. Καθένας µπορεί να κάνει κάτι στο παιχνίδι, που πιθανόν δυσκολέψει κινητικά ή εκφραστικά τους συµπαίκτες, αλλά που θα προκαλέσει παιγνιώδη ατµόσφαιρα. Άλλωστε, στόχος του παιχνιδιού δεν είναι η πιστή αναπαράσταση αυτούσυµµετοχή που κάνειµε κάποιος πλευρά συναισθηµατική µιµικής, αλλά η αποδοχή και η ενεργητική όλη τηαπό σωµατική, και ψυχοκινητική έκφραση στην οπτική γωνία του άλλου.

Εµψύχωση  Ο εµψυχωτής θα µπορούσε ίσως να πει: Είµαστε ένα τρένο µε µηχανή και βαγόνια. Ένα περίεργο τρένο µε ατµοµη-   χανή, που καίει κάρβουνο και κινείται µε έναν τρόπο αλλιώτικο, ένα ιντερ-  σίτι που µε το ρεύµα κινείται τρελά στις ράγιες. Λοιπόν, ό,τι κάνει και η µη-   χανή, κάνουν και τα βαγόνια…. Εκδοχές  ● Το παιχνίδι µπορεί να γίνει µε την οµάδα να κάθεται ή να είναι όρθια στον  κύκλο ή σ’ ένα ηµικύκλιο. Με την κατάλληλη µουσική, αρχίζει ο εµψυχωτής να κάνει κάτι και κατόπιν συνεχίζει ο διπλανός παίκτης και ακολουθεί ο επόµενος κοκ. ●

Στην παραπάνω εκδοχή, ο παίκτης, που όταν έρθει η σειρά του θα κάνει κάτι, µπορεί να έρχεται στο κέντρο του κύκλου και, λέγοντας τη λέξη, να ζητά από την οµάδα να κινηθεί ή να µεταµορφωθεί σε ό,τι θα ζητήσει ο ίδιος. Έτσι, τους µεταµορφώνει σε ζώα, αντικείµενα κλπ. Επίσης, µπορεί να κάνει το ίδιο, χωρίς ωστόσο να τους το ανακοινώνει µε λόγια, αλλά δείχνοντάς τους το µε παντοµίµα.

●

Στο παιχνίδι, µπορεί οι παίκτες να χρησιµοποιήσουν τη φωνή τους µε ή χωρίς µουσικό ερέθισµα.

 

Β. ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι

1. ΕΝΤΕΚΑ ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ 

Η νεράιδα και οι σταγόνες (θεατρικό παιχνίδι)  Α’ Φάση: Απελευθέρωση και και δηµιουργία οµάδας 

Η οµάδα βρίσκεται σε κύκλο. Ο εµψυχωτής κρατά ένα µπαλάκι του πινγκ-πονγκ. Το µπαλάκι περνάει από χέρι σε χέρι. Το µπαλάκι περνάει από χέρι σε χέρι, αλλά µε κλειστά µάτια. Το µπαλάκι περνάει από χέρι σε χέρι µε κλειστά µάτια και χωρίς χω ρίς ν’ ακούγεται. ∆ίνουµε το µπαλάκι στο διπλανό µας, σαν σαν να δίνουµε ένα δώρο δώρο και του λέµε τι δώρο του δίνουµε. Έτσι, αρχίζει η δηµιουργία µιας ιστορίας. ιστορίας. Β’ Φάση : Αναδηµιουργία ρόλων και καταστάσεων 

Ο πρώτος λέει: «– Σου δίνω το Αιγαίο.» Και συνεχίζουν… «– Σου δίνω το Αιγαίο µε πολύ πράσινο… – Σου δίνω και ήλιο ». ». Συνεχίζει ο πρώτος λέγοντας: «– Θα πάρουµε τα ποδήλατα µας και θα ποδηλατήσουµε πάνω στη θάλασσα. – Ποδηλατούµε στο Αιγαίο και βάζουµε στο καλαθάκι του ποδηλάτου µας  ένα µαντολάτο. – Τρώω το µαντολάτο…». Συνεχίζει ο πρώτος λέγοντας: «– Εµφανίζεται µε το ποδήλατο ένας ταχυδρόµος κουβαλώντας γράµµατα. – Πρώτα πήγε στο φαροφύλακα.

 

ΕΝΤΕΚΑ ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ

597

Μια άλλη δράση µπορεί να είναι να φτιάξουν µε κοχύλια µια µικρή κατασκευή. Επίσης, θα µπορούσαν να προσπαθήσουν να µιµηθούν µε την φωνή τους τον ήχο του κοχυλιού. κοχυλ ιού. Τέλος, θα µπορούσαν να γράψουν εκτός ρόλου ένα γράµµα στο κοχύλι και να του δώσουν συµβουλές ή να του πουν τις εντυπώσεις τους ή να γράψουν µια σελίδα από το ηµερολόγιο του κοχυλιού. (Υλικά: ένα µεγάλο κοχύλι, δίχτυα, µικρά κοχύλια που θα δώσει στο τέ-  λος ο εµψυχωτής στην οµάδα)

Φρούτα και λαχανικά (θεατρικό παιχνίδι)  Α΄ Φάση: Απελευθέρωση και δηµιουργία οµάδας  οµάδας 

Παιχνίδι ‘Φρουτοσαλάτα’ Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο και ο εµψυχωτής δίνει φωναχτά σε καθένα το όνοµα ενός φρούτου. ∆ιαλέγει π.χ. τα φρούτα µήλο, βερύκοκο, µπανάνα κλπ. Έπειτα, ενώ κάθονται στις θέσεις τους, ο εµψυχωτής καλεί το όνοµα ενός φρούτου. Λέει π.χ. ‘µήλο’ και τότε όλα τα παιδιά-µήλα σηκώνονται και αλλάζουν θέση µεταξύ τους. Όποιο παιδί δε σηκωθεί ή δεν προλάβει να αλλάξει θέση και µείνει στην ίδια θέση, χάνει και βγαίνει από τον κύκλο. Ο εµψυχωτής µπορεί να δυσκολέψει το παιχνίδι ανακοινώνοντας τα ονόµατα δυο φρούτων µαζί. Όταν ο εµψυχωτής πει ‘φρουτοσαλάτα’, τότε πρέπει όλα ●

τα παιδιά-φρούτα να αλλάξουν θέσεις. Αντί των φρούτων µπορεί να δοθούν  ονόµατα λαχανικών, ενώ, για να είναι πιο διασκεδαστικό το παιχνίδι, είναι σκόπιµο σε κάθε οµάδα να υπάρχουν τουλάχιστον 3-4 παιδιά.

Παιχνίδι ‘Ένα χρώµα µάς ενώνει’ Ο εµψυχωτής µοιράζει σε όλους χρώµατα στα κρυφά, φροντίζοντας να υπάρχουν πάντα δύο άσπρα, δύο µαύρα κλπ. Κατόπιν, καθένας πρέπει να βρει το ταίρι του, που έχει το ίδιο χρώµα µε αυτόν. Αυτό θα γίνει όταν όλοι αυτοσχεδιάσουν σωµατικά το χρώµα τους, π.χ. αν δυο παιδιά έχουν µπλε, ο ένας αυτοσχεδιάζει κολύµπι στη θάλασσα και ο άλλος τη σηµαία.18  Όταν τα παιδιά πουν τι τους θυµίζει θυµίζει κάθε χρώµα, ο εµψυχωτής ζητά να πουν τι τους κάνει κάθε χρώµα να αισθάνονται. Έτσι, αν ειπωθεί, π.χ., ότι το κόκκινο είναι το χρώµα της χαράς, αυτό το χαρακτηριστικό θα δοθεί στα ●