Panduan PELAYANAN BEDAH
August 10, 2022 | Author: Anonymous | Category: N/A
Short Description
Download Panduan PELAYANAN BEDAH...
Description
PANDUAN PA NDUAN PELAY PELAYA ANAN BEDAH RUMAH SAKI SAKIT T IBU DAN A ANAK NAK ZAINAB BAB I DEFINISI 1.1 Latar Belakang Kebu Ke butu tua an n !a"# !a"#ara araka katt ter tera$ a$a% a% %e %ela# la#an anan an ke ke%e %era& ra&at atan an ka ka!a !arr be be$a $a te teru ru"" !en'ngkat( !a"#arakat $a%at !e!%er)le 'n*)r!a"' tentang %e!be$aan $ar' !e$'a !a"a $an 'nternet. Ma"#arakat "u$a "a$ar uku!( tenaga ke"eatan "angat rentan !e!%er)le tuntutan "eubungan $engan kual'ta" %ela#anan ke%era&atan. Dala! %en#elenggaraan %ela#anan ru!a "ak't( !aka ru!a "ak't aru" !elakukan u%a#a %en'ngkatan !utu %ela#anan u!u! $an %ela#anan !e$'k ba'k !elalu' akre$'ta"'( "ert'*'ka"' atau%un %r)"e" %en'ngkatan !utu la'nn#a.Sala "atu %ela#anan #ang $'ber'kan $' ru!a "ak't a$ala %ela#anan %e!be$aan. T'n$akan be$a a$ala an+a!an %)ten"'al !au%un aktual ke%a$a 'ntegr'ta" )rang( $a%at !e!bangk'tkan reak"' "tre"" ba'k *'"')l)g'" !au%u %"'k)l)g'". Reak"' "tre"" *'"'l)g'" berubungan lang"ung $egan be$a. Re"%)n "tre"" %"'k)l)g'" "ebenarn#a t'$ak ber%engaru lang"ung $engan be$a ta%' $a%at !e!%engaru' "eluru $ar' %r)"e" %en#e!buan %a"'en.Dar' ke,a$'an $'ata" tern#ata %en$a!%'ngan tenaga ke"eatan be"ar art'n#a bag' %a"'en untuk !engel)la "ua"ana at' %a"'en. Ber$a" Ber $a"ark arkan an al-al al-al ter"ebu ter"ebutt $'ata" $'ata" !aka !aka $'%erlu $'%erlukan kan "uatu "uatu %an$ua %an$uan n %ela#a %ela#anan nan be$a $' ru!a "ak't teruta!a $ala! al ke%era&atan %a"'en be$a "e+ara k)!%reen"'* "e'ngga $a%at !e&u,u$kan %ela#anan be$a "e"ua' "tan$ar #ang !enga"'lkan ke%ua"an bag' %a"'en !au%un tenaga ke"eatan $' ru!a "ak't. 1. Pengert'an Pe!be$aan $a%at $'$e*'n'"'kan "ebaga' "en' $an %engetauan untuk !engata"' %en#ak't( 'n,ur' $an $e*)r!'ta" !elalu )%era"' atau 'n"tru!en. Pr)"e$ur %e!be$aan !en+ak !en +aku% u% 'nterak 'nterak"' "' antara antara %a"'en %a"'en(( al' al' be$a be$a $an %era&a %era&att $engan $engan bebera bebera%a %a tu,uan tu,uan !en+aku%/ !en+ak u%/ $'agn)"a( $'agn)"a( tera%'( tera%'( %al'at'0e( %al'at'0e( k)"!et'k( k)"!et'k( %re0en"' $an ek"%l)ra"'. ek"%l)ra"'. Pe!be$aan Pe!be$aan !eru%akan %r)"e$ur !e$'" ber"'*at 'n0a"'0e untuk $'agn)"'" atau %eng)batan %en#ak't( trau! tra u!aa atau atau $e $e*) *)r! r!'ta 'ta". ". alau %e %e!b !be$ e$a aan an !eru !eru%a %aka kan n t'n$ t'n$ak akan an !e$' !e$'"( "( %e %era& ra&at at !e!%un#a' !e!%u n#a' %eran %ent'ng %ent'ng $an akt'* $ala! !e!ber'kan !e!ber'kan a"uan ke%era&atan ke%era&atan !an$'r' atau
1
"e+ara "e+a ra ber"a! ber"a!a-"a a-"a!a !a $'lak" $'lak"ana anakan kan untuk untuk !en+eg !en+ega a k)!%l' k)!%l'ka" ka"'' $an !en'ng !en'ngkatk katkan an %e!ul'an "e+ara )%t'!al. Tujuan
1. Me!ber'kan Me!ber'kan %an$ua %an$uan n bag' tenaga tenaga ke"eata ke"eatan n $ala! !e!ber'kan !e!ber'kan %ela#an %ela#anan an $' ke ru!a "ak't . %e!be$aan Men' Men'ng ngka katk tkan an kea! a!an anan an t'n$ t'n$ak akan an be be$a $a $e $eng ngan an !en+ !en+'% '%tak takan an %r %r)" )"e$ e$ur ur #ang a!an 2. Mengurang' Mengurang' t'ngka t'ngkatt !)rtal'ta"( !)rtal'ta"( !)eb'$'t !)eb'$'ta" a" $an $'"ab'l't $'"ab'l'ta"3ke+a a"3ke+a+atan +atan ak'bat ak'bat k)!%l'ka"' %r)"e$ur be$a 4. Re+all Re+all !e!)r# !e!)r# teruta! teruta!aa %a$a al-al al-al ke+'l #ang #ang !u$a teraba teraba'ka 'kan n %a$a kea$aan %a"'en #ang k)!%lek"
BAB II
2
RUANG LINGKUP Ruang lingkup
Se!ua $'"'%l'n kl'n'" 5$)kter be$a( $)kter ane"te"'( %era&at( %enata ane"te"' 6 #ang !e!ber'kan %ela#anan be$a $' Ru!a Sak't Ibu $an Anak Za'nab Elemen penting dalam pelayanan bedah
Pa$aa "et'a% Pa$ "et'a% %r)"e$ %r)"e$ur ur 'n0a"'* 'n0a"'*(( ter$a%a ter$a%att t'ga t'ga ele!en ele!en %ent'n %ent'ng g #ang #ang aru" aru" "elalu "elalu ber'nterak"' $an beker,a "a!a "e+ara e*ekt'* $an e*'"'en( #a'tu / 1. Ka!a Ka!arr )%era %era"' "' . Pa"'en 2. T'! Be$a
BAB III TATA LAKSANA PELAYANAN BEA!
3
"anajemen p#e$pe#ati% "anajemen Kama# &pe#a'i ( Tempat Tindakan )* Tujuan
Mana,e!en ka!ar )%era"' atau te!%at t'n$akan 'n' bertu,uan untuk !en'ngkatkan la#anan %enanganan %a"'en( !en'ngkatkan ke%ua"an %a"'en( !en'ngkatkan ke%ua"an t'! be$a #ang !en+aku% $' $ala!n#a $)kter be$a( $)kter ane"te"'( $an %era&at. +* "engatu# Block Time Time 'e,a#a e%ekti%
Pengaturan 'n' $'buat $ala! bentuk %en#u"unan ,a$&al "et'a% ar'n#a ba&a %a$a %er')$e &aktu tertentu tela $'"'a%kan ka!ar )%era"' atau ruang t'n$akan. Dala! %er')$e &aktu 'tu "e)rang $)kter be$a $a%at !elakukan )%era"' elekt'* atau e!ergen"'( )%era"' "'ngkat !au%un %r)"e$ur t'n$akan #ang !e!akan &aktu la!a. B'la t'! be$a t'$ak !e!enu' ,a$&al ter"ebut( !aka !ereka akan ke'langan ke"e!%atan %enggunaann#a. %enggunaann#a.
Hal-al #ang %erlu $'%erat'kan $ala! !en#u"un block time/ time/ − − − − −
teta%kan %eraturan #ang ,ela" $an a$'l atur %enggunaan ka!ar )%era"' $ala! "ebua guideline "ebua guideline block time $'review $'review "e+ara berkala "et'a% bulann#a !ena!ba "ebua ka!ar )%era"' #ang $'%eruntukkan untuk ke,a$'an urgent buat aturan #ang ,ela" !engena' %e!batalan "ebelu! &aktu )%era"' #ang "u$a $',a$&alkan 5al 'n' $a%at berbe$a $'"e"ua'kan $engan ,en'" )%era"'6
Dura"' )%era"' $a%at $'kla"'*'ka"'kan "ebaga' ber'kut/ a. e!er e!erge gen" n"'' / %r %r)" )"e$ e$ur ur #a #ang ng !engan !engan+a! +a! n#a&a n#a&a at atau au tu tung ngka ka'' $a $an n a aru ru"" "ele"a "ele"a'' $'ker,akan $ala! 27 !en't b. %r')r'ta" / %r)"e$ur #ang aru" $'ker,akan $ala! 27 !en't "a!%a' 4 ,a! +. urgent / %r)"e$ur #ang aru" $'ker,akan $ala! 4 ,a! "a!%a' 4 ,a! $. non-urgent / %r)"e$ur #ang b'"a $'ker,akan "etela 4 ,a! Dala! ka'tann#a $engan ka!ar )%era"' #ang $'%eruntukkan untuk ke,a$'an urgent ( an#a ka"u" e!ergen"'( %r')r'ta"( $an urgent #ang $'%erkenankan !enggunakan ka!ar ter"ebut. Untuk Unt uk 'tu( 'tu( %etuga" %etuga" %en,a$ %en,a$&ala &alan n ka!ar ka!ar )%era"' )%era"' %erlu %erlu $'beka $'bekal' l' %enget %engetau auan an ku"u" ku"u" 3 %elat'an !engena' al 'n'. -* "engatu# "engatu# Penjad.al Penjad.alan an 'e,a#a 'e,a#a E%ekti% E%ekti%
8a$&al "e$a%at !ungk'n $'atur agar t'$ak %enu $' a&al !'nggu $an k)")ng $' ar'ar' ber'kutn#a. Pe!ulangan %a"'en-%a"'en %)"t)%erat'* $'k))r$'na"'kan $engan $)ktern#a 4
agar t'$ak "elalu !enunggu &aktu 0'"'t $)kter. Hal 'n' $'!ak"u$kan untuk !enge*'"'enkan &aktu &ak tu %era&a %era&atan tan %a"'en %a"'en $an ran,an ran,ang g %a"'en %a"'en ter"eb ter"ebut ut $a%at $a%at "egera "egera $'al)k $'al)ka"' a"'kan kan untuk untuk %a"'en la'n #ang !e!butukan. Dala! Da la! al ter,a$ ter,a$'' ba ban# n#ak ak ka ka"u "u"" urgen rgentt $al $ala! a! &aktu &aktu #ang #ang ber"a! ber"a!aan( aan( %a"'en %a"'en $'%r')r'ta $'%r') r'ta"ka "kan n ber$a" ber$a"ark arkan an kega&a kega&at$a t$arur ruratan atann#a n#a $an $'%ert' $'%ert'!ba !bangk ngkan an ber$a" ber$a"arka arkan n !a"'ng !a" 'ng-!a -!a"'n "'ng g ke'l!u ke'l!uan. an. A$a A$a e!%at e!%at %r'n"' %r'n"'% % $ala! $ala! !en#u"u !en#u"un n %r')r' %r')r'ta" ta" %a"'en %a"'en untuk untuk ka!ar ka! ar )%era"' )%era"'(( #a'tu/ #a'tu/ ke"ela! ke"ela!atan atan %a"'en %a"'en(( ak"e" ak"e" $)kter $)kter be$a be$a $an %a"'en %a"'en ke te!%at te!%at t'n$akan( !e!ak"'!alkan e*'"'en"' ka!ar be$a( $an !e!'n'!alkan &aktu tunggu %a"'en. A$a bebera%a +ara untuk !e!ak"'!alkan ,a$&al ka!ar )%era"'( antara la'n/ −
Menggunakan %r)"e" %aralel( !'"aln#a 'n$uk"' ane"te"' $a%at !ula' $'lakukan $' ka!ar la'n "e!entara !enunggu %r)"e" %e!'n$aan %a"'en "ebelu!n#a ke ruang
− − −
%e!ul'an Menggunakan kl'n'k %re)%erat'* untuk !e!a"t'kan %a"'en "'a% !en,alan' )%era"' Ker,a"a!a #ang ba'k $ala! t'! be$a Me!an* Me! an*aatk aatkan an tekn)l tekn)l)g' )g' untuk untuk !enang !enangan' an' %r)"e"( %r)"e"( !'"aln# !'"aln#aa tracking infrared (
tele%)n "eluler( whiteboard elektr)n'k( $an la'n-la'n On-time $ala! !e!ula' )%era"' − /* "em$nit$# "em$nit$# pe#%$#ma pe#%$#ma kama# kama# $pe#a'i $pe#a'i ( #uang #uang tindak tindakan an Sebe Sebelu lu! ! %r)" %r)"e$ e$ur ur $'!u $'!ula' la'(( a aru ru"" $'lak $'lakuk ukan an %e %er" r"'a% 'a%an an ru ruan anga gan. n. Hal Hal 'n 'n'' !el' !el'%u %ut' t' !en+'%takan la%angan "ter'l( !en#'a%kan alat-alat( $an !e!er'k"a kelengka%ann#a. a* Pen,iptaan lapangan 'te#il0 −
!ene!%atkan !ene! %atkan $uk "ter'l $' "ekel'l'ng "ekel'l'ng "'tu" )%era"' $an %a$a te!%at alatalat "e!ua
−
%er")nel aru" !engenakan %aka'an "ter'l an#a alat "ter'l $an )rang-)rang #ang tela "ter'l #ang $'%erb)lekan !e!a"uk'
− − − − −
la%angan "ter'l ,angan !ene!%atkan alat-alat "ter'l $' $ekat %'ntu #ang terbuka ,en$ela aru" $'tutu% letakkan alat "ter'l an#a %a$a la%angan "ter'l %a"t'kan tangan tela $' scrub scrub "ebelu! !en#entu alat "ter'l )rang #ang tela "ter'l t'$ak $'%erkenankan !en#entu alat-alat t'$ak "ter'l atau
−
%erg' ke te!%at #ang t'$ak "ter'l %erlu $''ngat ba&a u,ung ke!a"an $ar' alat-alat "ter'l a$ala t'$ak "ter'l %erlu $''ngat ba&a "ekal' bata" "ter'l tela $'le&at'( al 'n' tela $'angga%
−
terk)nta!'na"' ,'ka a$a keraguan tentang "tatu" "ter'l'ta" "e"uatu alat atau area( aru" $'angga%
−
tela terk)nta!'na"' 5
b* Pe#'iapan alat0
A$a e!%at taa% %r)"e" %er"'a%an alat( #a'tu/ %en+u+'an $an $ek)nta!'na"'( $e"'n*ek"'( "ter'l'"a"'( $an %en#'!%anan atau %e!'n$aan ke la%angan "ter'l A$a bebera%a ,en'" "ter'l'"a"'( #a'tu !enggunakan !enggunakan steam steam(( ethylen ethylenee oxide( oxide( ozone ozone(( $an ga" %la"!a ,* Pe#'iapan pe#lengkapan ane'te'i d* "ema'tikan kualita' uda#a dan 1entila'i0
− 9e 9ent'la"' nt'la"' ka!ar )%era"' aru" positive-pressure aru" positive-pressure −
U$ara U$a ra aru" aru" !a"uk !a"uk ke ruanga ruangan n !elalu' !elalu' 0ent'la 0ent'la"' "' lang't lang't-lan -lang't g't #ang #ang t'ngg' t'ngg' $an keluar kel uar $ar' ruanga ruangan n !elalu !elalu'' exh exhaus austt air outlet outlet $ekat lanta' #ang ber"eberangan
−
$engan 0ent'la"' !a"uk Mengatur agar "e$'k'tn#a ter,a$' 1: kal' %ertukaran u$ara %er ,a!n#a( $' !ana 2 $'
−
antaran#a aru" u$ara "egar Pen#ar Pen #ar'ng 'ngan an u$ara u$ara #ang #ang $'re"'r $'re"'rkul kula"' a"' $an u$ u$ara ara "egar "egar !elalu !elalu'' *'lter *'lter #ang #ang ba'k ba'k $engan e*'"'en"' !'n'!u! ;7<
−
Ruangan an#a $'','nkan $'buka untuk %er%'n$aan alat( %er")nel t'! be$a( $an %a"'en= "eleb'n#a %'ntu $',aga agar "elalu tertutu%
e* "engatu# lalu2linta'0
Z)na $'bag' !en,a$' 2( #a'tu/ −
Unrestricted zone/ zone/ an#a )rang-)rang #ang berke%ent'ngan #ang b)le bera$a $'
−
>)na 'n'( teta%' ba,u luar b'a"a $'%erb)lekan Semirestricted zone/ zone/ >)na 'n' a$ala area #ang terubung $engan ka!ar )%era"' 5+)nt)n#a/ l)r)ng( kant)r( ka!ar alat6( )rang-)rang #ang bera$a $' "'n' aru" !engenakan !enge nakan %aka'an %aka'an scrub $engan lengan %an,ang( %enutu% ra!but( $an "e%atu
−
ber"' atau %enutu% "e%atu Restricted zone/ zone/ >)na 'n' ter$'r' $ar' ka!ar )%era"' $an area +u+' tangan( )rang)rang #ang !e!a"uk' >)na 'n' aru" !engenakan k)"tu! be$a lengka% ter!a"uk !a"ker. Mereka #ang t'$ak $'"+rub aru" !engenakan ,aket berlengan %an,ang lengka% $engan kan+'ng tertutu%. Ma"ker ku"u"n#a aru" $'kenakan $' ruangan $engan %eralatan "ter'l #ang terbuka
?Pa"t'k ?Pa "t'kan an ba&a ba&a "e!ua "e!ua alat-al alat-alat at #an #ang g $'%erlu $'%erlukan kan tela tela "'a% ter"e$'a ter"e$'a $' $ala! $ala! ka!ar ka!ar )%era"' "ebelu! %r)"e$ur $'!ula' untuk !e!'n'!alkan lalul'nta" #ang t'$ak %erlu $ar' $an ke $ala! ruangan
"anajemen Pa'ien 6
Bebera%a %)'n %ent'ng $ala! !engka,' *akt)r r'"'k) %a"'en/ − −
− −
− − − − − − − − −
Alerg' R'&a#at R'&a# at ke"eatan ke"eatan "ebelu!n#a "ebelu!n#a 5!'"aln#a tekanan $ara t'ngg'( t'ngg'( a"!a( !a"ala ,antung atau %erna%a"an6 Penggunaan te!bakau 5karena r)k)k !en'ngkatkan r'"'k) 'n*ek"'6 Penggunaan alk))l $an nark)t'ka Pengala!an %r'ba$' %a"'en $engan "e$a"' $an ane"te"' "ebelu!n#a Berat ba$an @bat-)batan #ang $'k)n"u!"' "aat 'n' A$a t'$akn#a r'"'k) untuk ane"te"' $an "e$a"' Per!'ntaan ku"u" $ar' %a"'en untuk ,en'" ane"te"' $an "e$a"' Ke+e!a"an %a"'en Del'r'u! Statu" nutr'"' R'"'k) %)ten"'al untuk deep vein thrombosis
@bat-)batan #ang $'ber'kan %a$a %a"'en aru" $'label $engan !en+aku% 'n*)r!a"' "e%ert' $' ba&a 'n'/ − − − − −
Na!a Kekuatan 8u!la3k)n"entra"' Tanggal Tanggal ka$alu&ar"a Pelarut $an 0)lu!en#a
"anajemen Tim Bedah
Rek)!en$a"' "tan$ar/ −
K)"tu! be$a aru" terbuat $ar' baan #ang r'ngan $an !e!ungk'nkan untuk berna%a". K)"tu! t'$ak terbuat $ar' ka%a" karena ka%a" !u$a terbakar $an !e!'l'k' ban#ak %)r' #ang b'"a $'le&at' !'kr))rgan'"!e
−
−
Se%atu %r)tek"' aru" tertutu% bag'an $e%ann#a( bertu!'t ren$a( ber")l ant' "el'%( $an $'ber"'kan "e+ara berkala Sebelu! !e!egang k)"tu! be$a atau !e!a"uk' te!%at k)"tu! be$a( "e!ua %er")nel aru" !en+u+' tangan $engan "abun $an a'r( ant'"e%t'k $an a'r( atau
−
antiseptic hand rub K)"tu! be$a aru" $'gant' "et'a% ar'n#a atau "et'a% kal' terk)nta!'na"' atau ba"a. B'la B' la k)"tu! ter$'r' ter $'r' $ar' bag'an( ata"an aru" "elalu " elalu $'!a"ukkan ke $ala!
−
ba&aan $an ukuran aru" %a" Se!ua %er")nel aru" !enutu%' ke%ala $an ra!but !uka Dala! ka"u"-ka"u" tertentu #ang ber'"'k) ter+'%rat 5!'"aln#a ka"u" trau!a6( t'!
−
be$a aru" !engenakan alat-alat %r)tek"' ta!baan Ma"ker aru" !enutu%' "eluru bag'an !ulut $an '$ung
−
7
− −
K)"tu! be$a aru" $'laundry $'laundry $' *a"'l'ta" laundry #ang terakre$'ta"' Seluru %er")nel aru" !ener'!a e$uka"' $an %engaraan %er'al k)"tu! be$a 'n'
Bebera%a %r'n"'% %enggunaan "arung tangan/ −
Sarung Sar ung tangan tangan aru" aru" !en,a$' !en,a$' barr tera$a% !ater'al 'n*ek"'u"( 'n*ek"'u"( barrie ierr #ang e*ekt'* tera$a%
−
ter!a"uk $ara $an +a'ran tubu Sarung tangan aru" $'gant' "et'a% ab'" k)ntak $engan %a"'en atau "et'a% "arung
− −
tangan ter"ebut ru"ak Sarung tangan t'$ak b)le $'+u+' atau $'reuse $'reuse Untuk Untu k %r)"e$ur %r)"e$ur 'n0a"'*( tenaga ke"eatan aru" !e!aka' $ua la%'" "arung tangan( tangan( "atu $' ata" #ang la'n
Wrong Site, Wrong Procedure, Wrong Person Surgery
Bebera%a al #ang ber%)ten"' untuk !en'!bulkan kekel'ruan untuk wrong surgery/ surgery/
−
Leb' $ar' "atu $)kter be$a terl'bat D'lakukan leb' $ar' "atu %r)"e$ur Pa"'en Pa" 'en !e!'l'k !e!'l'k'' bebera% bebera%aa karakt karakter'" er'"t'k t'k ku"u" ku"u"(( "e%ert' "e%ert' $e*)r! $e*)r!'ta" 'ta" *'"'k *'"'k atau
−
)be"'ta" !a"'* A$a bebera%a %a"'en #ang !e!'l'k' na!a #ang "a!a atau %r)"e$u #ang "a!a atau
− −
$' &aktu #ang ber"a!aan T'ga k)!%)nen %ent'ng %r)t)k)l( #a'tu/ − − −
%r)"e" 0er'*'ka"' !enan$a' l)ka"' #ang akan $'lakukan )%era"' time out
Bebera%a %r)"e$ur #ang t'$ak !e!erlukan %enan$aan/ − − − −
ka"u" )rgan tunggal 5!'"aln#a )%era"' ,antung( )%era"' caesar 6 ka"u" 'nter0en"' "e%ert' kateter ,antung ka"u" #ang !el'batkan g'g' %r)"e$ur #ang !el'batkan ba#' %re!atur $' !ana %enan$aan akan !en#ebabkan tat) %er!anen
Dala! ka"u"-ka"u" $' !ana t'$ak $'lakukan %enan$aan( ala"an aru" $a%at $',ela"kan $an $'%erta $'% ertangg nggung ung,a&a ,a&abka bkan. n. Se$a%a Se$a%att !ungk !ungk'n 'n %enan$ %enan$aan aan aru" aru" !el'bat !el'batkan kan %a"'en %a"'en untuk untuk !eng'n$arkan kekel'ruan. Me"k'%un ,arang( %a"'en b)le !en)lak %enan$aan "etela $',ela"kan !ak"u$ $an tu,uann#a. Penan$aan aru" $'buat !enggunakan surgical marking pen #ang t'$ak 'lang b'la $'+u+' "aat %re%ara"' la%angan )%era"'. Untuk %a"'en $engan &arna kul't gela%( b)le $'gunakan &arna "ela'n 'ta! atau b'ru gela% 5b'ru tua6 agar %enan$aan ,ela" terl'at( !'"aln#a &arna !era. Pa$a ka"u"ka"u" "e%ert' )%era"' "%'nal(
8
$a%at $'lakukan %r)"e" $ua taa% #ang !el'%ut' %enan$aan %re)%erat'* %er le0el "%'nal 5#ang akan $')%era"'6 $an interspace "%e"'*'k 'ntra)%erat'* !enggunakan radiographic marking . 8'ka ter$a%at bebera%a %r)"e$ur $ala! "atu )%era"'( !aka time-out aru" $'lakukan "ebelu! "et'a% %r)"e$ur. A%ab'la ter,a$' $'"kre%an"'( %r)"e$ur t'$ak b)le $'!ula' "ebelu! ter+a%a' ter+a %a' ka kata ta "e%ak "e%akat at )le )le "e!ua "e!ua an angg gg)t )taa t'! t'! 5$ 5$ala ala! ! time-out 6 atau atau "ebelu "ebelu! ! "e!ua "e!ua %ertan#aan atau !a"ala ter,a&ab. Time-o me-out ut 'n' aru" aru" ter$)ku ter$)ku!en !enta" ta"'ka 'kan( n( !'n'!al !'n'!al berbentuk "uatu %ern#ataan ba&a time-out tela $'lakukan $an ter+a%a' kata "e%akat.
Sel% A''e'ment 3hekli't Penjad.alan0
1. A%aka *a"'l'ta" An$a tela !e!'l'k' keb',akan atau %r)"e$ur untuk 0er'*'ka"' $e"kr'%"' %r)"e$ur 5ter!a"uk "'"' #ang akan $')%era"'6( "etela a$a %er!'ntaan untuk !en,a$&alkan )%era"' ) Ya Ya ) T'$ak . A%aka *a"'l'ta" *a"'l'ta" An$a An$a !enggunaka !enggunakan n *)r!ul'r *)r!ul'r ter"tan$ar$'" ter"tan$ar$'"a"' a"' ket'ka !en,a$&alkan !en,a$&alkan "uatu ka"u" )%era"' ) Ya Ya ) T'$ak 8'ka '#a( a%aka *)r!ul'r ter"ebut !en+aku% 0er'*'ka"' $e"kr'%"' %r)"e$ur $an "'"' #ang akan $')%era"' 3 "'tu" 5,'ka !e!ungk'nkan6 ) Ya Ya ) T'$ak 3$n'ent0
2. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan $)kter be$a untuk !en$a%atkan +)n"ent untuk )%era"' $ar' %a"'en atau &al' #ang "a "ebelu! atau %a$a "aat %en,a$&alan )%era"' ) Ya Ya ) T'$ak 4. A%a %aka ka ke keb' b',a ,aka kan n atau atau %r %r)" )"e$ e$ur ur An$ n$aa !eng !enga aru ru"k "kan an +) +)n" n"en entt )% )%er era"' a"' te ter"e r"ebu butt !en+aku%/ 9
) Na!a %a"'en #ang benar ) De"kr'%"' #ang benar tentang %r)"e$ur ) S'"' atau "'tu" #ang "e"ua' 5,'ka !e!ungk'nkan6 4e#i%ika'i P#e$pe#ati%0
:. A%aka A%aka keb',ak keb',akan an *a"'l'ta *a"'l'ta"" An$a An$a atau %r)"e$ %r)"e$ur ur An$a !enga !engaru" ru"kan kan ba&a ba&a %a"'en %a"'en $',el $',ela" a"ka kan n "eba "ebaga ga'' ba bag' g'an an $a $ar' r' %e %er"' r"'a% a%an an %r %re) e)%e %erat rat'* '* !ere !ereka ka(( ba ba& &aa "e!ua "e!ua tenag tenagaa ke"eatan !e!0er'*'ka"' 'n*)r!a"' ber'kut 'n'/ ) Na!a ) Pr)"e$ur ) S'"' atau "'tu" 5,'ka !e!ungk'nkan6 . A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan ba&a 0er'*'ka"' $an rek)n"'l'a"' %en,a$&alan( +)n"ent( $an r'&a#at %en#ak't( "erta %e!er'k"aan *'"'k $'lakukan %a$a &aktu-&aktu $' ba&a 'n' ) Saat )%era"' $',a$&alkan ) Saat %e!er'k"aan pre-admission %e!er'k"aan pre-admission ) Sebelu! %a"'en t'ba $' area %re)%erat'* ) Sebelu! ka!ar )%era"' $'"'a%kan untuk %r)"e$ur 'n' ) Sebelu! %a"'en !en'nggalkan area %re)%erat'* atau !e!a"uk' ka!ar )%era"' C. A%aka A%aka keb',ak keb',akan an *a"'l'ta *a"'l'ta"" An$a An$a atau atau %r)"e$ %r)"e$ur ur An$a An$a !enga !engaru" ru"kan kan %enggu %enggunaan naan +e+kl'"t ter"tan$ar$'"a"' "ebelu! ar' )%era"' untuk $)ku!enta"' 0er'*'ka"' %re)%era"' $an rek)n"'l'a"' ) Ya Ya ) T'$ak 8'ka '#a( a%aka checklist ter"tan$ar$'"a"' ter"ebut !el'%ut' 0er'*'ka"' !enggunakan 'te! $' ba&a 'n'/ ) 8a$&al ) )n"ent R'&a#at %en#ak't $an %e!er'k"aan *'"'k . A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan ba&a 0er'*'ka"' $an rek)n"'l'a"' %a$a ar' )%era"' !el'%ut' al $' ba&a 'n'/ ) 8a$&al ) )n"ent ) R'&a#at %en#ak't $an %e!er'k"aan *'"'k ) La%)ran %at)l)g'( ra$')l)g' 5,'ka !e!ungk'nkan6 10
) Pa"'en atau &al' #ang "a !engert' %r)"e$ur ter"ebut ;. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan ba&a 0er'*'ka"' $an rek)n"'l'a"' $'lakukan "e+ara ter%'"a )le "ekurangkurangn#a $ua tenaga ke"eatan ) Ya Ya ) T'$ak 17. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !enentukan tenaga ke"eatan #ang bertanggung ,a&ab !elakukan 0er'*'ka"' $an rek)n"'l'a"' ) Ya Ya ) T'$ak 11. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !enentukan tenaga ke"eatan #ang !ana 5$ar' $' ba&a 'n'6 #ang bertuga" !e!ber'kan 0er'*'ka"' $an rek)n"'l'a"'/ ) Pera&at %re)%erat'* ) Tenaga ane"te"' ) D)kter be$a 5)%erat)r6 ) irculating nurse A%ak A% aka a keb' keb',a ,aka kan n
*a"' *a"'l' l'ta ta"" An$a n$a
atau atau %r %r) )"e "e$u $urr An$ n$aa
!eng !enga aru ru"k "kan an b' b'la la a$ a$aa
ket'$a ket '$ak"e k"e"ua' "ua'an an 5$'"kr 5$'"kre%a e%an"' n"'66 %a$a %a$a +atatan +atatan %re)%e %re)%era"' ra"'(( +atatan +atatan ter"ebu ter"ebutt aru" aru" $' $'review review "ebelu! %a"'en !e!a"uk' ka!ar )%era"' ) Ya Ya ) T'$ak B'la '#a( a%aka review ter"ebut !en+aku%/ ) 8a$&al ) )n"ent ) R'&a#at %en#ak't $an %e!er'k"aan *'"'k ) La%)ran %at)l)g'( la%)ran ra$')l)g' 5,'ka !e!ungk'nkan6 ) atatan kant)r 12. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan ba&a $)kter be$a a$ala #ang bertanggung ,a&ab untuk !en#ele"a'kan ket'$ak"e"ua'an %a$a review 0er'*'ka"' +atatan %re)%erat'* ) Ya Ya ) T'$ak Penandaan0
14. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan/
11
) S'tu" atau bag'an bag'an tubu tubu #ang akan $')%era"' $'tan$a' "etela rek)n"'l'a rek)n"'l'a"' "' "e!ua +atatan #ang rele0an ) S'tu" atau bag'an tubu #ang akan $')%era"' $'tan$a' "etela %a"'en atau &al'n#a #ang "a !engert' %en,ela"an !engena' %r)"e$ur #ang akan $'lakukan ) S'tu" atau bag'an tubu #ang akan $')%era"' $'tan$a' )le $)kter be$a ) S'tu" atau bag'an tubu #ang akan $')%era"' $'tan$a' )le %era&at %re)%erat'* B'la B'la keb' keb',a ,aka kan n *a *a"' "'l' l'ta ta"" An$a n$a atau atau %r %r)" )"e$ e$ur ur An$ n$aa !eng !enga aru ru"k "kan an $) $)kt kter er be be$a $a !e!0 !e !0er er'* '*'k 'ka" a"''
kete kete%a %ata tan n
%ena %enan$ n$aa aan( n(
a%ak a%aka a
$) $)kt kter er
be$a be$a
te ter" r"eb ebut ut
$' $'a aru ru"k "kan an
!e!0er'*'ka"' $engan/ ) Pa"'en #ang "a$ar atau &al'n#a !engert' tentang %r)"e$urn#a ) )n"ent ) 8a$&al ) R'&a#at %en#ak't $an %e!er'k"aan *'"'k ) La%)ran %at)l)g'( ra$')l)g' 5,'ka !e!ungk'nkan6 1. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan ba&a %enan$aan $'lakukan "ebelu! %enggunaan ane"te"' l)kal !au%un reg')nal ) Ya Ya ) T'$ak 1C. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan tenaga ke"eatan #a #ang ng be berta rtang nggu gung ng ,a&a ,a&ab b !elak !elakuk ukan an %e %ena nan$ n$aan aan te tela la !ene !ener'! r'!aa 'n 'n"tr "truk uk"' "' te tent ntan ang g baga'!ana !elakukan %enan$aan ter"ebut ) Ya Ya ) T'$ak B'la '#a( a%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan 'n"truk"' ter"ebut !el'%ut'/ ) Penan$aan an#a $' "'tu" ter"ebut ) Penan$aan t'$ak b)le a!b'gu ) Penan$aan !enggunakan !arker #ang +uku% %er!anen ) Penan$aan aru" terl'at "et'a% "aat( ter!a"uk/ − − − −
Setela !e!%)"'"'kan %a"'en $' !e,a )%era"' Setela prepping Setela prepping "'tu" )%era"' Setela draping draping %a"'en %a"'en Sela!a *'nal t'!e )ut
12
A%aka *a"'l'ta" An$a !e!'l'k' keb',akan atau %r)"e$ur %a$a kea$aan $' !ana %a"'en !en)lak %enan$aan $'lakukan ) Ya Ya ) T'$ak Time Out:
1;. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan $)kter ane"te"' 'kut "erta "er ta $a $ala! la! time out ( ber"a!a %era&at( "ebelu! !e!ber'kan ane"te"' reg')nal !au%un l)kal ke%a$a %a"'en ) Ya Ya ) T'$ak 8'ka '#a( a%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan $)kter ane"te"' !en+ek %enan$aan ter"ebut "ebaga' bag'an 0er'*'ka"' *)r!al time out ) Ya Ya ) T'$ak 7. A%aka A%aka keb',akan keb',akan *a"'l'ta" *a"'l'ta" An$a An$a atau %r)"e$ur %r)"e$ur An$a !engaru"k !engaru"kan an $)kter $)kter be$a !e!'!%'n briefing briefing %re)%erat'* %re)%erat'* "ebelu! !elakukan %enanganan %a"'en $' ka!ar )%era"' ) Ya Ya ) T'$ak 8'kaa '#a( 8'k '#a( a%aka a%aka keb',ak keb',akan an *a"'l't *a"'l'ta" a" An$a An$a atau %r)"e$ %r)"e$ur ur An$a An$a !enga !engaru" ru"kan kan ba&a ba&a briefing %re)%erat'* briefing %re)%erat'* !el'%ut' '$ent'*'ka"'/ ) Pr)"e$ur ) S'tu" ) S'"' ) !mplan" device( device( atau alat-alat ku"u" A%aka A%a ka keb',ak keb',akan an *a"'l't *a"'l'ta" a" An$a An$a atau atau %r)"e$u %r)"e$urr An$a An$a !enga !engaru"k ru"kan an $'laku $'lakukan kann#a n#a 0er'*'ka"' final 0er'*'ka"' final time out #ang !el'batkan !el'batkan "eluru angg)ta t'! be$a( be$a( "etela prepping "etela prepping $an draping "ebelu! !e!ula' %r)"e$ur ) Ya Ya ) T'$ak 8'ka '#a( a%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan $)kter be$a !e!a"t'kan ba&a "et'a% angg)ta t'! be$a angkat b'+ara b'la %engert'an !ereka tentang "'tua"'n#a berbe$a $ar' a%a #ang $'n#atakan "aat time out ) Ya Ya ) T'$ak 13
8'kaa '#a( 8'k '#a( a%aka a%aka keb',ak keb',akan an *a"'l't *a"'l'ta" a" An$a An$a atau %r)"e$ %r)"e$ur ur An$a An$a !enga !engaru" ru"kan kan ba&a ba&a 0er'*'ka"' final 0er'*'ka"' final time out !en+aku% %r)"e$ur "ekun$er $an "'tu" 5l)ka"'6 n#a( ket'ka leb' $ar' "atu %r)"e$ur $'lakukan $' "'tu" ter"ebut atau $'lakukan %r)"e$ur $' bebera%a "'tu" ) Ya Ya ) T'$ak .. A%a %aka ka ke keb' b',ak ,akan an *a *a"'l "'l't 'ta" a" An$ n$aa atau atau %r)" %r)"e$ e$ur ur An$ n$aa !ene !enent ntuk ukan an "'a% "'a%aa #a #ang ng bertanggung ,a&ab untuk !e!'!%'n !e!'!%'n 0er'*'ka"' final 0er'*'ka"' final time out ) Ya Ya ) T'$ak 8'ka '#a( "'a%a #ang $'tun,uk ) irculating nurse ) Tenaga ane"te"' ) D)kter be$a ) La'nn#a 5"ebutkan6 2. 8'ka )rang #ang $'tun,uk bukan $)kter be$a( a%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a An$a !engaru"kan al-al $' ba&a 'n' "ela!a 0er'*'ka"' 0er'*'ka"' final final time out / ) D)kter be$a !e!'l'k' ke"e!%atan untuk +)n"ent ) D)kter be$a !en#atakan na!a %a"'en #ang benar( %r)"e$ur( "'tu"( $an "'"' #ang "e"ua' ) Kete%atan %ern#ataan $)kter be$a $'0er'*'ka"' )le k)n*'r!a"' )rang la'n #ang $'tun,uk !enggunakan 'n*)r!a"' $ar' ,a$&al( +)n"ent( r'&a#at( %e!er'k"aan *'"'k( $an %enan$aan 4. A%aka A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a An$a !engaru"kan ba&a "ela!a time out ( "e!ua akt'0'ta" $'ent'kan( ke+ual' bantuan %erna%a"an ) Ya Ya ) T'$ak :. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan ba&a b'la %a"'en $'re%)"'"' $' ka!ar )%era"'( l)ka"' $ar' "'tu" )%era"' $'+ek ke!bal' )le "et'a% angg)ta t'! be$a ) Ya Ya ) T'$ak . A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !en+atat b'la %a"'en !e!'l'k' leb' $ar' "atu %r)"e$ur #ang akan $'lakukan ) Ya Ya ) T'$ak B'la '#a( a%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan/ 14
) 9er'*'ka"' 9er'*'ka"' ter%'"a ter%'" a $'lakukan untuk %r)"e$ur #ang berbe$a ) Penan$aaan $'lakukan untuk !a"'ng-!a"'ng %r)"e$ur #ang berbe$a ) T'!e )ut #ang berbe$a $'lakukan untuk %r)"e$ur #ang berbe$a Ket'ka )%era"' akan $'lakukan %a$a le0el 0ertebra tertentu atau 'ga( a%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan/ ) 9ertebra 9ertebra target atau 'ga $'tan$a' )le !arker ra$'))%ak )le $)kter be$a ) 9ertebra 9ertebra atau 'ga ter"ebut $'0er'*'ka"' )le *lu)r)"k)%' atau #-ray atau #-ray ) 9ertebra 9ertebra atau 'ga ter"ebut $'0er'*'ka"' )le al' ra$')l)g' "ebelu! ""trukturn#a trukturn#a $'t'n$ak
Pengambilan Spe'imen0
. A%aka A%aka keb',ak keb',akan an *a"'l'ta *a"'l'ta"" An$a An$a atau atau %r)"e$u %r)"e$urr An$a An$a !enga !engaru" ru"kan kan '$ent' '$ent'*'k *'ka"' a"' "%e"'!en $'0er'*'ka"' ) Ya Ya ) T'$ak B'la '#a( a%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan 0er'*'ka"' ter"ebut !en+aku%/ ) D)kter be$a ) Tekn'"' be$a ) Pera&at be$a B'laa '#a( B'l '#a( a%aka a%aka keb',ak keb',akan an *a"'l't *a"'l'ta" a" An$a An$a atau %r)"e$u %r)"e$urr An$a An$a !enga !engaru" ru"kan kan ba&a ba&a 0er'*'ka"' ter"ebut !en+aku%/ ) Na!a %a"'en ) T'%e ,ar'ngan ) L)ka"' "%e"'*'k $ar' "%e"'!en( ter!a"uk "'"' 5,'ka !e!ungk'nkan6
Setelah P#$'edu# Sele'ai0
;. A%aka keb',akan *a"'l'ta" An$a atau %r)"e$ur An$a !engaru"kan %e!'n$aan "e!ua 'n*)r! 'n* )r!a"' a"' +atatan +atatan %a"'en %a"'en $ar' $ar' ruanga ruangan n "etela "etela %a"'en %a"'en !en'ng !en'nggal galkan kan ruang ruang )%era"' )%era"' $an "ebelu! %a"'en ber'kutn#a t'ba ) Ya Ya ) T'$ak
"anajemen Int#a$pe#ati% 15
"$nit$# Pa'ien "$nit$#ing Ane'te'i dan Seda'i
Hal-al #ang aru" $'%erat'kan )le t'! be$a/ 1. !engk)!un' !engk)!un'ka"'k ka"'kan an r'"'k) r'"'k) "ebelu! !e!ula' !e!ula' %r)"e$ %r)"e$ur ur . !e!a"t' !e!a"t'kan kan k)!%ete k)!%eten"' n"' #ang !el'%ut' !el'%ut'// !e!a"uk !e!a"ukkan kan )bat "e"ua' "e"ua' le0 le0el el ane"te" ane"te"'' #a #ang ng $'!' $'!'nt nta( a( !e!) !e!)n't n't)r )r %a %a"'e "'en n un untu tuk k !e!% !e!%ert erta aan anka kan n le le0el 0el an ane"t e"te"' e"'n# n#a( a( !e!berent'kan ane"te"' $an !en#ela!atkan %a"'en ,'ka !ereka !a"uk terlalu $ala!G 2. !en#'a%kan !en#'a%kan )bat-)batan )bat-)batan e!ergen"' e!ergen"' $an ant'$)tu! ant'$)tu! 4. !e!%er !e!%er"'a% "'a%kan kan e*ek-e*e e*ek-e*ek k "a!%'n "a!%'ng g )bat )bat 5medication 5medication error 6 :. !e!anta !e!antau u tan$atan$a-tan tan$a $a 0'tal 5tekanan 5tekanan $ara( $ara( *rekue *rekuen"' n"' $en#ut $en#ut ,antung ,antung $an r't!e( *rekuen"' %erna%a"an( "atura"' )k"'gen( ak"e" 'ntra0ena #ang a$ekuat( n#er'6 . !e!%ert'!ban !e!%ert'!bangkan gkan %e!an*aatan %e!an*aatan tekn)l)g' tekn)l)g' untuk tekn'k tekn'k ane"te"' ane"te"' C. !eng !enggu guna naka kan n !ne! !ne!)n )n'+ '+// irculation" capnograph" color 5"atura"'6 − @ k"'gen − 9 ent'la"' $an 0a%)r'"a"' − ndotracheal tube − E R eview !)n't)r $an %eralatan − A irway − B reathing − irculation − D rugs − A warenes −
S wift check 5%a"'en( $)kter be$a( %r)"e"( $an re"%)n"6 . awar awareness eness ane"te"'/ ka"u"-ka"u" $' !ana %a"'en bangun $' tengatenga ane"te"' −
5'ntra)%erat'*6 !eng'$ent'*'ka"' %a"'en-%a"'en ber'"'k) − %era&atan %eralatan − −
monitoring %a"'en monitoring %a"'en
"ema'ukkan &bat
Hal-al #ang %erlu $'%erat'kan untuk !engurang' r'"'k)/ 1. !eng'$ent'*'ka"' %a"'en $an !engk)n*'r!a"' alerg' )bat #ang $'!'l'k' . !e!0er'*'ka"' )bat "ebelu! %e!ber'an )bat 2. !enggunakan %er'nta 0erbal ter"truktur 4. !eng'$ent'*'ka"' %enggunaan )bat-)batan high-alert
− !en"tan$ar$'"a"' %re%ara"' )bat-)bat #ang $'larutkan agar "'a% $'gunakan − !eng'n$ar' %elarutan )bat $' la%angan )%era"'( %elarutan )bat)bat "eb'"a !ungk'n $'gunakan )le a%)teker ter$a*tar 16
larutan premixed − !enggunakan an#a larutan premixed − kl'n'"' $' ruang )%era"' aru" !engk)!un'ka"'kan "e!ua $)"'" )bat #ang akan $'!a"ukkan $an !engklar'*'ka"' $)"'" !ak"'!al $engan $)kter ane"te"' $an $)kter be$a !enge$ ge$uka uka"' "' %era&a %era&att $an angg)t angg)taa la' la'n n #ang #ang beker,a beker,a $' ruang ruang )%era"' )%era"' tentan tentang g − !en %enanganan $an %e!ber'an )bat-)bat high alert − !engka,' $an !e!0al'$a"' k)!%eten"' kl'n'" tentang %enggunaan $an %e!ber'an )bat-)bat high alert Hal-al la'n #ang %erlu $'!)n't)r "e+ara ketat "ela!a )%era"'/ 1. ka$ar gluk)"a . "uu tubu 2. %enggunaan $ara
"enghinda#i "a'alah dalam Ruang &pe#a'i
Hal-al #ang %erlu $'%erat'kan untuk !eng'n$ar' !a"ala $ala! ruang )%era"'/ 1. !e!'n'!alkan distraction $an 'nteru%"' . !en+ega trau!a ben$a ta,a! a. ke"ela!atan ke"ela!atan alat 5"kal%el 5"kal%el #ang #ang terl'n$ung terl'n$ung(( ,aru! beru,ung beru,ung tu!%ul( tu!%ul( $ll6 $ll6 b. ke"ela!atan tekn'k !enggunakan >)na netral $' !ana ben$a-ben$a ta,a! $'te!%atkan tan%a −
− − − − − −
k)ntak tangan !enggunakan tekn'k tan%a "entu !enggunakan "arung tangan $ua rangka% !e!%ert'!bangkan %enggunaan "arung tangan ant'-r)bek !enggant' "arung tangan be$a "e+ara rut'n !enggunakan tekn'k ,a't #ang !en+ega trau!a "eb' "eb'"a "a !ung !ungk' k'n n !eng !eng' 'n$ n$ar ar'' la la%a %ang ngan an be be$a $a ke ket' t'ka ka $) $)kt kter er be be$a $a
!e!)t)ng $an !en,a't !e!aka' ala" kak' #ang terl'n$ung − +. %r)g %r)gra ra! ! k)n k)ntr tr)l )l %a %a,an ,anan an $. %r)g %r)gra ra! ! e$uk e$uka" a"'' 2. !en+ !en+eg ega a tert tert'n 'ngg ggal aln# n#aa ben$ ben$aa-be ben$ n$aa $' $a $ala la! ! lu luka ka )% )%er era" a"'' $e $eng ngan an !et) !et)$e $e %eng'tungan alat-alat 4. !enangan' "%e"'!en "e+ara benar 5!el'%ut' k)nta'ner k)nta'ner $an alat %enga!b'la %enga!b'lan n "%e"'!en( "%e"'!en( '$ent' '$e nt'*'k *'ka"' a"' "%e"'! "%e"'!en( en( label' label'ng( ng( tran%) tran%)rta" rta"'' "%e"'! "%e"'!en( en( k)!un' k)!un'ka" ka"'( '( %e!bua %e!buanga ngan n "%e"'!en6 :. !en+ega kebakaran
17
a. %er"'a%an %a"'en b. %enggunaan alat-alat "e+ara a!an +. %er"'a%an alat-alat $. !e!bata"' baan-baan #ang !u$a terbakar e. !engk)ntr)l )k"'gen !e!bag' tuga" $' antara angg)ta t'! be$a !engena' %en+egaan kebakaran g. k)!un'ka"' e*ekt'* $an ker,a t'! . !ere"%)n" b'la ter,a$' kebakaran/ − − − − − − − −
baga'!ana !e!a$a!kan a%' "e+e%atn#a baga'!ana !enangan' %a"'en baga'!ana !e!'n$akan %a"'en "e+ara a!an baga'!ana e0akua"' ruang )%era"' "e+ara a!an baga'!ana !engakt'0a"' "'"te! kea!anan kebakaran baga'!ana !en+ega %en#ebaran a"a% baga'!ana !ene!ukan $an !enggunakan !enggunakan alat %e!a$a! kebakaran baga'!ana %eran t'! %e!a$a! kebakaran $ar' luar
"anajemen P$'t$pe#ati% "embe#'ihkan "embe#'ihka n Lingkungan &pe#a'i
Hal-al #ang %erlu $'%erat'kan terka't %e!ber"'kan l'ngkungan )%era"'/ 1. Pe!buangan "'"a-"'"a beka" )%era"' a. S'"a %at)l)g' !anu"'a #ang !el'%ut' ,ar'ngan( )rgan( bag'an tubu( $an +a'ran b. Dara !anu"'a $an k)!%)nen $ara $ara #ang !el'%ut' "eru!( %la"!a( $an k)!% k)!%)nen )nen $ara +. Ben$a ta,a! $. S'"a-"'"a alat atau ben$a #ang terk)nta!'na"' %a"'en e. Ben$a-ben$a ta,a! #ang t'$ak ter%aka' Ket'ka !enangan' "'"a-"'"a beka" )%era"'( %etuga" #ang bertuga" !engu!%ulkan ter!a"uk %etuga" keber"'an aru" !e!aka' alat %el'n$ung $'r' untuk !en+ega %a,anan. Setela "'"a-"'"a ter"ebut terku!%ul( aru" $'tran"%)r ke area %en#'!%anan #ang "e"ua'. Sela!a tran"%)r aru" $'%erat'kan ba&a ben$a terk)nta!'na"' t'$ak k)ntak $engan alat "ter'l. Untuk !en+ega %en#ebaran 'n*ek"'( kereta %e!ba&an#a aru" $'ber"'kan $an $'$e"'n*ek"' "e"ua' ,a$&al. . Tran"%)rta"' laundry terk)nta!'na"' Sebelu Seb elu! ! !e!ber !e!ber"' "'kan kan ruanga ruangan( n( l'nen l'nen k)t)r k)t)r aru" aru" $'angk $'angkat at terleb' terleb' $aulu $aulu.. Tek"t Te k"t'l( 'l( l'nen( l'nen( $an ka'n ka'n terk)n terk)nta! ta!'na 'na"' "' aru" aru" $'%'n$ $'%'n$ak akan an $engan $engan k)ntak k)ntak "e!'n'! "e!'n'!al al
18
!ungk'n $engan u$ara( %er!ukaan( $an %er")nel $ala! ruangan. Sebelu! !e!'n$akan la laun undr dryy $ar $ar'' %er!uk %er!ukaan aan(( aru" aru" $'%a"t' $'%a"t'kan kan ben$a ben$a ta,a! ta,a! $an barang barang nonlaundry nonlaundry la'nn#a tela $'%'"akan untuk !e!a"t'kan kea!anan tran"%)rta"' $an trau!a ben$a ta,a!. Dala! !el'%a !el '%att l'nen( l'nen( %a"t'k %a"t'kan an bag'an bag'an terk)n terk)nta! ta!'na 'na"' "' bera$a bera$a $' tenga tenga "e'ng "e'ngga ga bag'an bag'an #ang #ang ber"' ber%eran "ebaga' barr barrie ierr tera tera$a $a% % ba bag' g'an an #a #ang ng k) k)t) t)rr. $aundry terk)nta!'na"' $'te!%atkan $' k)nta'ner $'te!%atkan k)nta'ner ber&arna !era atau #ang bertan$a bertan$a biohazard . $aundry #ang ba"a aru" $'te!%atkan $' kant)ng-kant)ng #ang ant' b)+)r. Dala! tran"%)rta"'( %er")nel laundry t'$ak b)le !e!egang kant)ng ber'"' laundry terk)nt terk )nta!'n a!'na"' a"' $engan $engan $engan $engan tubun tubun#a #a atau !ere!a !ere!a"" kant)n kant)ngn# gn#aa untuk untuk !en+eg !en+ega a tertu"uk ,aru! atau ben$a ta,a!la'n #ang tan%a "enga,a tert'nggal. 2. Me!ber"'kan area )%era"' a. Ka!ar )%era"' )%era"' !'n'!al !'n'!al aru" aru" $'ber"'k $'ber"'kan an "et'a% "et'a% 4 ,a! b'la t'$ak t'$ak a$a keg'atan keg'atan atau ruangan t'$ak $'%aka' b. B'la area terk)nta!'na"'( !aka k)nta!'na"' aru" $'ber"'kan3$'angkat terleb' $aulu $a ulu baru baru area $'ber"' $'ber"'ka kan n $engan $engan $e"'n* $e"'n*ekt ektan an karena karena ban#ak ban#ak k)nta! k)nta!'na 'nan n !eng'nakt'0a"' $e"'n*ektan +. B'la B'la k)nta! k)nta!'na 'na"' "' ba"a( ba"a( lua"( $an 'n*ek"'u 'n*ek"'u"( "( !aka aru" aru" $'letak $'letakkan kan ka'n #ang #ang b'"a !en#era% +a'ran $an $e"'n*ektan $'tuang ke ata" ka'n ter"ebut "a!%a' "e!uan#a ba"a teren$a!. Da%at ,uga $'gunakan bubuk bubuk %en#era% #ang !e!a$atkan +a'ran $. Baan $e"'n*ek $e"'n*ektan tan tera$a% tera$a% $ara $ara $an +a'ran +a'ran tubu #ang #ang $'rek)!en$ $'rek)!en$a"'kan a"'kan a$ala a$ala #ang e*ekt'* tera$a% 0'ru" e%at't'" B $an HI9( HI9( tuberkul)"'"( tuberkul)"'"( $an #ang +)+)k untuk "egala ,en'" %er!ukaan( !'"aln#a ber%)r' !au%un n)n-%)r' e. Debu Debu aru" $'tang $'tangan' an' $engan $engan !enggu !enggunak nakan an ka'n ku"u" ku"u" $ebu $ebu atau alat %el #ang !en+ega !en +ega terban terbangn# gn#aa $ebu. $ebu. Untuk Untuk area #ang #ang leb' leb' t'ngg' t'ngg' $ar' $ar' bau( bau( %etuga %etuga"" keber"'an aru" !enggunakan alat #ang ku"u" $'$e"a'n untuk %er!ukaan t'ngg'. Alat %e!ber"' $ebu t'$ak b)le $'g)#ang-g)#angkan karena "%)ra ,a!ur b'"a beterbangan $' u$ara *. Untu Untuk k !eng !eng' 'n$ n$ar ar'' ter% ter%el ele" e"et et atau atau ter" ter"an an$u $ung ng(( a$ a$aa be bebe bera ra%a %a a all #a #ang ng a aru ru"" $'%erat'kan/ Areaa #ang Are #ang l'+'n l'+'n aru" aru" $'tutu $'tutu% % untuk untuk "e!enta "e!entara ra un untuk tuk "e!ua "e!ua kar#a& kar#a&an( an( −
− − −
ke+ual' %etuga" keber"'an Tutu% %'ntu $an te!%atkan tan$a $'larang $'lar ang !a"uk Mula' $ar' area #ang %al'ng ber"' ke $aera #ang %al'ng k)t)r unakan &a atau ala" berger'g' untuk !en+'%takan %er!ukaan ant' "l'% P'n$akan %engalang atau tan$a-tan$a $'larang !a"uk an#a "etela lanta' ker'ng "e!%urna
−
T'! be$a aru" !enggunakan ala" kak' ant' "l'%
19
−
Ke"et aru" taan "l'% $an b'la ke"et ter"atura"' )le +a'ran( aru" "egera
−
$'gant' Pa"t'kan kabel-kabel t'$ak !el'ntang $' tenga ,alan. Kabel aru" $'bun$el
−
"eba'kn#a $' lang't-lang't ,'ka !e!ungk'nkan Alat-alat $an !)n't)r aru" $'te!%atkan "e$e!'k'an ru%a "e'ngga ak"e"
−
,alan t'$ak teralang $an lanta' $a%at terl'at Pen+aa#aan aru" $'atur $engan ba'k agar $a%at !el'at $engan ,ela" $' $ala! ruang )%era"'
Postoperative Care 1. Mengka,' "tatu" !ental %a"'en( $a%at $'lakukan $engan !enan#akan ke%a$a %a"'en/ a. Tanggal ar' 'n' b. Har' a%a ar' 'n' +. Na!a te!%at 'a bera$a "aat 'n' $. N)!)r tele%)nn#a e. Na!a ,alan te!%at t'nggaln#a *. Bera%a u!urn#a g. Ka%an 'a $'la'rkan . S'a%a na!a ga$'" 'bu kan$ungn#a Bera%a a"'l 7 $'kurang 2( lalu a"'ln#a $'kurang 2 lag'( $"t "a!%a' bebera%a kal' . Mengka,' "tatu" *'"'k %a"'en( $a%at $'lakukan $engan !e!er'k"a tan$a 0'tal( $era,at n#er'( a$an#a %e!bengkakan( *ung"' re"%'ra"'( drainage drainage luka( luka( e*ek "a!%'ng ane"te"'( atau deep vein thrombosis thrombosis 2. Mengka,' )bat-)batan #ang $'butukan( al 'n' !el'%ut' )bat-)batan a%a #ang aru" $'teru"kan $'teru "kan $ar' )%era"'( )%era"'( atau !ana #ang aru" $'"t)% atau )bat-)bat )bat-)bat baru( ter!a"uk ter!a"uk $ara $an k)!%)nen-k)!%)nen $ara #ang $'%erlukan. Pere"e%an $an %e!ber'an )bat-)batan ter"ebu ter" ebutt aru" aru" $'+atat $'+atat $engan $engan ba'k ba'k "e"ua' "e"ua' urutan urutann# n#a( a( "e!ua "e!ua %er'nta %er'nta 0erbal 0erbal $'ulan $'ulang g ke!bal'( $an $'label "e+ara benar. Da%at $'%'k'rkan %e!an*aatan tekn)l)g' k)!%uter untuk %en$)ku!enta"'an !au%un %eng'ngat %eng'ngat 4. Men+ega 'n*ek"' 5ku"u"n#a $ar' surgical $ar' surgical site( site( kateter ur'n( $an ak"e" 'ntra0ena6 a. M)n't)r ketat "uu tubu $an ka$ar gluk)"a $ara untuk !engurang' r'"'k) 'n*ek"' %)"t)%erat'* $ar' surgical $ar' surgical site b. unakan kateter ur'n an#a b'la $'%erlukan +. Kurang' &aktu %enggunaan kateter ur'n( kateter aru" "er'ng $'gant' "e+ara berkala
20
$. unakan tekn'k #ang benar untuk 'n"er"' $an %era&atan e. atat "e!ua %enggunaan kateter ur'n *. Ber'kut 'n' +)nt) checklist untuk 'n"er"' ak"e" "entral 3he,kli't untuk ak'e' 1ena 'ent#al
T'%e kateter/ ) %rrow ) ook antibiotic coated A%aka 'n' a$ala ak"e" baru/ ) Ya Ya ) T'$ak Pr)"e$ur 'n'/ ) Elekt'* ) E!ergen"' L)ka"'/ ) ID ) Ka!ar )%era"' ) Ruang ra&at Sebelum Tindakan
Sebelu! !elakukan %r)"e$ur a%aka %etuga" ke"eatan !elakukan/ &rocedural pause' pause' ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan K)n*'r!a"' '$ent'ta" %a"'en kal'/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan Mengu!u!kan %r)"e$ur #ang akan $'lakukan/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan Menan$a' te!%at akan $'%a"angn#a/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan Men+u+' tangan 5tan#akan b'la ragu6/ ) Ya Ya 21
) Ya "etela $''ngatkan Menggunakan drape drape be"ar be"ar untuk cover cover %a"'en %a"'en "e+ara "ter'l/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan Selama Tindakan
Sela!a !elakukan %r)"e$ur a%aka %etuga" ke"eatan !elakukan/ Mengenakan "arung tangan "ter'l "ela!a !e!a"ang kateter/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan Mengenakan t)%'( !a"ker( $an gaun "ter'l/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan Me!%ertaankan la%ang "ter'l/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan A%aka "e!ua $)kter ane"te"'( $)kter( $an %era&at !elakukan %re+aut')n #ang "a!a 5+u+' tangan( !a"ker( "arung tangan( gaun6/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan A%aka "e!ua "ta* $an %a"'en $' ruangan #ang "a!a !e!aka' !a"ker/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan Setelah Tindakan
U"a' !elakukan %r)"e$ur( a%aka dressing !enggunakan tekn'k "ter'l/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan A%aka dressing $'+atat tanggaln#a/ ) Ya Ya ) Ya "etela $''ngatkan
P#$'e' Pemulangan Pa'ien
Bebera%a %)'n kun+' $ala! %e!ulangan %a"'en/ 22
1. k)!un'ka"' "e$'n' !ungk'n $an "e"er'ng !ungk'n $engan %a"'en . k))r$'na"' %r)"e" %e!ulangan 5bukan an#a $' ar' terak'r( teta%' "ela!a %era&atan $' ru!a "ak't6 2. !engatur %r)"e" "e+ara "'"te!at'k 4. !el'batkan %a"'en $ala! %r)"e" %eren+anaan %e!ulangan :. e$uka"' %a"'en $an keluargan#a . berbag' "u!ber $engan %a"'en( !'"aln#a tentang la#anan ru!a %e!e"anan !akanan $an tran"%)rta"' $' k)!un'ta" C. !e!buat %er,an,'an $engan %a"'en $an keluargan#a( b'la !e!ungk'nkan( untuk follow untuk follow up up.. Ber'kan +atatan ber'"' na!a( ala!at( $an tele%)n #ang b'"a $'ubung' . rek)n rek)n"'l "'l'a" 'a"'' %e %eng ng)b )bata atan( n( laku lakuka kan n doub double le-c -che heck ck unt untuk uk )bat-) )bat-)bata batan n terak terak'r 'r #ang #ang $'ber'kan $'ber' kan untuk $' ru!a. ru!a. Ber'kan ke%a$a ke%a$a %a"'en $a*tar )bat-)bat #ang akan 'a k)n"u!"' k)n"u!"' $' ru!a( $a*tar ter"ebut aru" !en+aku% $e"kr'%"' )bat( 'n$'ka"'( $)"'"( ,a$&al %e!ber'an( $an e*ek "a!%'ng #ang !ungk'n $'t'!bulkan. Hal 'n' ber"a!a $engan %engert'an %a"'en a aru ru"" "elalu "elalu $'re $'rek) k)n* n*'r! 'r!a"' a"' )le )le tena tenaga ga ke ke"e "eata atan. n. Pa Pa"'e "'en n $' $'an an,ur ,urka kan n un untu tuk k "elal "elalu u !e!ba&a $a*tar )batn#a( ter!a"uk ket'ka k)ntr)l ber)bat ;. k)lab)ra"' $engan la#anan k)!un'ta"
Summary pemulangan0
a. b. +. $. e. *.
$'ag $'agn) n)"'" "'" uta! uta!aa $an ta!ba ta!baa an n r'&a#at %eng)batan #ang te!uan *'"'k #ang #ang !enun,ang tangga tanggall )%era"' )%era"' atau atau t'n$aka t'n$akan n 'n0a"'* 'n0a"'* $an $an %era&ata %era&atan n %r)" %r)"e$ e$ur ur #an #ang g $'la $'laku kuka kan n a"'l %r)"e$ur %r)"e$ur $an a"'l lab)rat)r'u! lab)rat)r'u! #ang $'lakukan $'lakukan rek)! rek)!en en$a $a"' "' k)n"u k)n"ult ltan an "ub"% "ub"%e"' e"'al al'" '"
g. . '. ,. k. l. !. n.
'n*)r!a"' 'n*)r!a"' #ang #ang $'ber'ka $'ber'kan n ke%a$a ke%a$a %a"'en %a"'en $an $an keluarg keluargan#a an#a k)n$'"' k)n$'"' %a"'en %a"'en $an "tatu" *ung"')nal *ung"')nal "aat %e!ulan %e!ulangan gan )bat-) )bat-)bat bat #ang #ang $'ber'k $'ber'kan an "etela "etela %ulang %ulang ala"an %enggant'an )bat ,an,' untuk follow up a"'l a"'l te" te" #ang #ang !a"' !a"' !enung !enunggu gu "aat "aat %e!u %e!ulan langan gan $eta'l $eta'l !eng !engena ena'' ren+an ren+anaa follow up na!a $an $an k)ntak k)ntak $)kter $)kter be$a be$a #ang #ang bertang bertanggung gung ,a&ab
Ke'impulan0 Sepuluh P#in'ip Pelayanan Bedah )* T'! be$a !eng)%era"' %a"'en #ang benar %a$a l)ka"' tubu 5"'tu"6 #ang te%at T'! ! be$a be$a !enggu !enggunak nakan an +ara-+ar +ara-+araa #ang #ang te%at te%at untuk untuk !en+eg !en+ega a al-a al-all #ang #ang +* T'
!e!baa#akan #ang $'ak'batkan %enggunaan ane"te"' $ala! !el'n$ung' %a"'en $ar' n#er' 23
-* T'! be$a !engenal' $an "'a% "e+ara e*ekt'* !enangan' tera$a% kea$aan-kea$aan
,alan na%a" atau *ung"' re"%'ra"' #ang !engan+a! n#a&a /* T'! be$a !engenal' $an "'a% "e+ara e*ekt'* !enangan' r'"'k) %a"'en ke'langan $ara !a"'* 5* T'! be$a !eng'n$ar' !en+etu"kan reak"' alerg' atau e*ek "a!%'ng )bat $' !ana %a"'en tela $'ketau' !e!'l'k' r'"'k) 6* T'! be$ be$a "e "e+a +ara ra k)n )n"' "'"t "ten en !eng enggu guna nak kan +ara +ara-+ -+ar araa #an ang g te te% %at untuk tuk !e!'n'!al'"a"' r'"'k) 'n*ek"' $' l)ka"'3la%angan )%era"' 7* T'! be$a !en+ega ket'$ak"enga,aan !en'nggalkan ka""a atau 'n"tru!en be$a
$' $ala! luka )%era"' T'! ! be$a be$a !enga! !enga!ank ankan an $an !eng'$ !eng'$ent ent'*' '*'ka"' ka"' "e+ara "e+ara akurat akurat "e!ua "e!ua "%e"'!e "%e"'!en n 8* T' be$a 9* T' T'! ! be$a be$a !engk) !engk)!u !un'k n'ka"'k a"'kan an "e+ara "e+ara e*ekt'* e*ekt'* "egala "egala 'n*)r! 'n*)r!a"' a"' %ent'n %ent'ng g #ang #ang $'%erlukan $e!' kea!anan %enanganan )%era"' !eneta%kan "ur0e'lan" "ur0e'lan" rut'n tentang surgical ):* Ru!a "ak't $an "'"te! ke"eatan !eneta%kan capacity" volume( volume( $an results
P#in'ip pe#tama
6( label $an informed Meng'$ent'*'ka"' %a"'en $engan %a"'en "en$'r' 5atau caregiver 6( co cons nsen entt 5t'$ak an#a na!a( teta%' ,uga tanggal la'r( ala!at( $an n)!er 'n$uk %a"'en6( bag'an 5"'"'6 tubu #ang akan $')%era"'( $an !en+ek reka! !e$'" %a"'en $an a"'l ra$')l)g' I$ent'*'ka"' I$ent' *'ka"' $'lakukan ket'ka %r)"e$ur %r)"e$ur akan $',a$&alkan( $',a$&alkan( ket'ka ket'ka %era&atan %era&atan o %a"'en $'%'n$atangankan3$'tran"*er( "ebelu! %a"'en !e!a"uk' ka!ar −
)%era"'3t'n$akan( $an "ebelu! $'lakukan 'n$uk"' ane"te"' Menan$a' bag'an tubu 5"'"'6 #ang akan $')%era"' o
o
Penan$aan aru" $'lakukan )le $)kter be$a atau $'&ak'lkan )le )rang #ang %a"t' a$'r $ala! ruang )%era"' "aat 'n"'"' Penan$aan aru" $'lakukan "aat %a"'en "a$ar agar %a"'en b'"a $'l'batkan untuk unt uk k)n*'r! k)n*'r!a"' a"' atau atau ,'ka ,'ka t'$ak t'$ak !e!ung !e!ungk'n k'nkan kan $a%at $a%at $'&ak'l $'&ak'lkan kan )le )le
o
caregiver Penan$aan aru" ,ela" $engan "%'$)l3%enan$a %er!anen( b'"a $engan anak %ana $engan u,ung !engara %a$a t't'k #ang akan $')%era"' atau $engan
−
!e!ber'kan 'n'"'al3tan$a tangan $)kter be$an#a Melakukan time-out atau atau surgical surgical pause "e"aat "ebelu! 'n"'"' o D)kter be$a !en#atakan $engan ,ela" na!a %a"'en( ,en'" )%era"' #ang akan akan $'la $'laku kuka kan( n( $an $an "' "'"' "' l)ka l)ka"' "' #an ang g ak akan an $' $')% )%er era" a"'. '. Pe Pera ra&a &att $a $an n
24
%enata3$)kter ane"te"' aru" !engk)n*'r!a"' ba&a 'n*)r!a"' #ang $'n#atakan benar P#in'ip Kedua
Penata3$)kter ane"te"' !enge+ek kelengka%an %eralatan ane"te"' #ang !el'%ut'/ o
!e"'n atau a%%aratu" #ang !en"u%la' ga"( ua%( ane"te"' l)kal( atau 'ntra0ena
untuk !eng'n$uk"' !au%un !e!%ertaankan ane"te"' alat-alat #ang $'%erlukan untuk %aten"' ,alan na%a" o !e"'n !)n't)r #ang $'%erlukan untuk e0alua"' k)nt'n#u %a"'en Penge+ekan 'n' $'lakukan "et'a% ar'n#a $' a&al ar' )%era"'( "ebelu! !elakukan o
−
"et'a% t'n$akan ane"te"'( $an "etela "et'a% a$an#a %erba'kan atau %e!el'araan( −
atau "et'a% %e!bel'an alat baru Penata3$)kter ane"te"' !e!a"t'kan )k"'!eter $en#ut "u$a ter%a"ang $engan ba'k %a$a %a"'enPen#e$'aan "u%la' $an %e!el'araan !e"'n( %erlengka%an ane"te"'( $an
−
)bat-)batan ane"te"' a$ala tanggung ,a&ab %'ak !ana,e!en ru!a "ak't Penata3$)kter ane"te"' $'%a"t'kan "u$a !eng'"' checklist $' ba&a 'n'
25
P#in'ip Ketiga
Se!ua %a"'en aru" $'e0alua"' ,alan na%a"n#a "ebelu! 'n$uk"' ane"te"'( untuk
!en'la' %)ten"'al baa#a Penata3$)kter ane"te"' aru" !e!'l'k' "trateg' %enanganan ,alan na%a" $an "'a%
!elakukann#a %a$a "aat-"aat #ang $'%erlukan A%ab'la $'te!ukan ka"u" "ul't ,alan na%a"( aru" ter"e$'a a"'"ten 5atau )rang ke$ua6 untuk unt uk "egera !e!bantu !e!bantu $an aru" aru" "elalu "elalu a$a ren+ana ren+ana back up" "e%ert' ane"te"'
reg')nal atau 'ntuba"' "a$ar $' ba&a %engaru ane"te"' l)kal Seluru Seluru %enata3$)kt %enata3$)kter er ane"te"' ane"te"' aru" teru" !e!%ertaank !e!%ertaankan an $an !en'ngkatkan ke!a!%uann#a $ala! al tata lak"ana ,alan na%a"( teruta!a untuk ka"u"-ka"u" "ul't 26
Set Setela ela 'ntuba 'ntuba"'( "'( %enata3 %enata3$)k $)kter ter ane"te" ane"te"'' aru" aru" "elalu "elalu !en+ek !en+ek %ene!% %ene!%ata atan n ETT ETT $engan $en gan !en$en !en$engar garkan kan "uara "uara na%a" na%a" #ang #ang "'!etr' "'!etr'"" $an 0ent'la 0ent'la"' "' la!bun la!bung( g( "erta "erta
!e!antau )k"'gena"' %a"'en $engan )k"'!eter $en#ut Pa"'en #ang akan !en,alan' )%era"' elekt'* aru" $'%ua"akan $an untuk %a"'en %a"'en #ang ber'"'k) a"%'ra"' aru" $'ber'kan )bat untuk !engurang' "ekre"' la!bu la!bung ng $an !en'ngkatkan %H
P#in'ip Keempat
Seb Sebelu elu! ! 'n$uk" 'n$uk"'' ane"te" ane"te"'( '( %enata3 %enata3$)k $)kter ter ane"te" ane"te"'' aru" aru" !e!%er !e!%ert'! t'!ban bangka gkan n ke!ungk'nan ke'langan $ara !a"'* $an b'la al 'tu ter!a"uk ber'"'k)( aru" $'%er"'a%kan $'%er" 'a%kan "e+ara !atang. !atang. B'la r'"'k) t'$ak $'ketau'( $'ketau'( %enata3$)kter %enata3$)kter ane"te"' aru" ar u" !engk) !engk)!u !un'k n'ka"' a"'kan kan al 'n' $engan $engan $)kter $)kter be$a be$a "eubu "eubunga ngan n $engan $engan
ke!ungk'nan ter,a$'n#a Sebelu! 'n"'"' kul't( t'! be$a aru" !en$'"ku"'kan tentang r'"'k) ke'langan $ara !a"'* 'n' $an !e!a"t'kan ak"e" 'ntra0ena #ang a$ekuat untuk !engata"'n#a
Se)rang angg)ta $ar' t'! be$a "eba'kn#a !engk)n*'r!a"' keter"e$'aan $ara ,'ka "e&aktu-&aktu $'%erlukan "ela!a )%era"' berlang"ung P#in'ip Kelima
Penata3$)kter ane"te"' aru" "e%enun#a !e!aa!' *ar!ak)l)g' )bat)batan #ang
'a ber'kan( ter!a"uk t)k"'"'ta"n#a Set'a% %a"'en #ang akan $'ber'kan )bat( "ebelu!n#a aru" $''$ent'*'ka"' "e+ara
,ela" $an ek"%l'"'t )le )rang #ang akan !e!ber'kan )bat I$e I$ent' nt'*'k *'ka"' a"' !el'%u !el'%ut' t' r'&a#a r'&a#att %enggu %enggunaa naan n )bat )bat #ang #ang ,el ,ela"( a"( 'n*)r! 'n*)r!a"' a"' !engena'
alerg' $an reak"' '%er"en"'t'0'ta" la'nn#a @bat @b at-) -)ba bata tan n aru aru"" berl berlab abel el 5!en 5!en+a +aku ku% %
na na! !a
)b )bat at((
k) k)n" n"en entr tra" a"'( '(
ta tang ngga gall
ka$alu ka$ alu&ar &ar"a6 "a6 $an aru" aru" $'%er' $'%er'k"a k"a ke"e"u ke"e"ua'an a'ann# n#aa $engan $engan $'+ek $'+ek ulang ulang "ebelu! %e!ber'an( terleb' #ang akan $'!a"ukkan ke $ala! ,aru! "unt'k "unt'k Sebelu! "et'a% %e!ber'an )bat( aru" $'k)!un'ka"'kan agar ter,a$' ke"e"ua'an %e!aa!an !engena' 'n$'ka"'( k)ntra'n$'ka"'( $an 'n*)r!a"' la'nn#a #ang rele0an Haru" $'%a"t'kan t'$ak a$a ke"alaan %e!ber'an )bat ba'k karena tertukar atau na na!a !a #a #ang ng !'r' !'r'% % atau atau ke ke!a !a"a "an n #a #ang ng "e "eru ru%a %a.. @bat @bat-) -)ba bata tan n #a #ang ng berbaa#a
"eba'kn#a $'%'"akan te!%at %en#'!%anann#a $an $'"u"un "e+ara "'"te!at'k Set'a% ke"alaan %e!ber'an )bat #ang ter,a$' "ela!a ane"te"' aru" $'la%)rka! $an $'baa"
Pr'n"'% ke ena!
27
−
Ant'b')t'k %r)*'lak"'" aru" $'ber'kan "e+ara rut'n %a$a ka"u" be$a #ang !e!'l'k' ke ke!u !ung ngk' k'na nan n terk) terk)nt nta! a!'n 'na"' a"' $a $an n $'%e $'%ert' rt'!b !ban angk gkan an %a %a$a $a ka ka"u "u"" be be$a $a tan%a tan%a
−
k)nta!'na"' Pe!ber'an ant'b')t'k %r)*'lak"'" $ala! kurun &aktu 1 ,a! "ebelu! 'n"'"' $'lakukan $an $'ber'kan $ala! $)"'" #ang "e"ua' untuk %at)gen #ang b'a"a !engk)nta!'na"'
−
%r)"e$ur ter"ebut Sebelu Seb elu! ! 'n"'"' 'n"'"' kul't( kul't( t'! be$a be$a aru" aru" !engk) !engk)n*' n*'r!a r!a"' "' %e!ber' %e!ber'an an ant'b' ant'b')t' )t'k k %r)*'lak"'" ter"ebut "u$a $'lakukan %a$a 1 ,a! "ebelu!n#a. Untuk %e!ber'an 0an+)!#+'n( 'n*u" aru" "u$a "ele"a'3ra!%ung "ekurangkurangn#a 1 ,a! "ebelu!
−
'n"'"' $'lakukan Haru" a$a "'"te! "ter'l'"a"' rut'n untuk "e!ua %eralatan be$a $engan 'n$'kat)r
−
#ang $a%at $'%er'k"a "ebelu! alat-alat $'letakkan %a$a te!%atte!%at "ter'l Sebelu Seb elu! ! $'laku $'lakukan kan 'n$uk" 'n$uk"'' ane"te" ane"te"'( '( %era&at %era&at #ang #ang bertan bertanggu ggung ng ,a&ab ,a&ab untuk untuk !en#'a%kan te!%at alat-alat be$a aru" !engk)n*'r!a"' "ter'l'ta" alat-alat $engan !enge0 !en ge0alua alua"' "' 'n$'ka 'n$'kat)r t)r $an aru" aru" !e!ber' !e!ber'ta tauka ukan n ke%a$a ke%a$a $)kter $)kter be$a be$a $an
−
%enata3$)kter ane"te"' b'la ter,a$' !a"ala Pe!ber'an $)"'" ulang ant'b')t'k %r)*'lak"'" aru" $'%ert'!bangkan b'la %r)"e$ur be$a !e!erlukan &aktu leb' $ar' 4 ,a! atau ,'ka a$a bukt' %er$araan !a"'* 'ntra)%erat'*. B'la $'gunakan 0an+)!#+'n( t'$ak $'%erlukan %e!ber'an $)"'" ulang
− −
ke+ual' %r)"e$ur be$a !e!erlukan &aktu leb' $ar' 17 ,a! Ant'b')t'k %r)*'lak"'" aru" $'"t)% $ala! 4 ,a! "etela )%era"' Ra!but Ra! but t'$ak t'$ak aru" aru" $'%)t) $'%)t)ng ng ke+ual ke+ual'' akan akan !engga !enggangg nggu u t'n$ak t'n$akan an )%era"' )%era"'.. B'la B'la $'%erlu $'% erlukan kan(( %e!)t) %e!)t)nga ngan n aru" aru" $'laku $'lakukan kan $ala! $ala! &aktu &aktu ,a! "ebelu! "ebelu! )%era"' )%era"'..
−
Pen+ukuran t'$ak $'an,urkan karena !en'ngkatkan r'"'k) 'n*ek"' Pa"'en be$a aru" !en$a%atkan )k"'gen %er')%era"' "e"ua' kebutuan !a"'ng-
−
!a"'ng Suu 'nt' tubu aru" $'%antau $an $'%ertaankan n)r!)ter!'a "ela!a %er')%erat'* 28
−
Seluru kul't %a"'en #ang akan $')%era"' aru" $'%er"'a%kan $engan ant'"e%t'k #ang "e"u "e"ua' a'
"e "ebe belu lu! !
)% )%er era" a"'. '.
Agen gen
an ant' t'! !'k 'kr) r)b ba
a aru ru""
$' $'% %'l' 'l'
be ber$ r$a" a"ar arka kan n
ke ke!a !a!% !%uan uann# n#aa !enur !enurun unka kan n ,u ,u!l !la a !'kr !'kr)b )baa %a %a$a $a ku kul' l'tt $e $eng ngan an +e%at +e%at $a $an n ke!an,urann#a "ela!a )%era"'
−
Ant'"e%t'k Ant'"e %t'k tangan tangan %e!be$a %e!be$a aru" !enggunak !enggunakan an "abun ant'"e%t'k. ant'"e%t'k. Ta Tangan ngan $an lengan aru" $'g)")k -: !en't. B'la tangan "u$a ber"'( $a%at !enggunakan
−
alk))l untuk ant'"e%t'k T'! be$a aru" !enutu% ra!but $an !e!aka' gaun "ter'l $an "arung tangan "ter'l
−
'!%er!eabel( $an !a"ker "ela!a )%era"' R)k)k R)k )k "eba'k "eba'kn#a n#a $'"t)% $'"t)% "et'$ak "et'$ak-t'$ -t'$akn akn#a #a 27 ar' ar' "ebelu "ebelu! ! )%era"' )%era"' elekt' elekt'** b'la b'la
−
!e!ungk'nkan Penutu% "ter'l "etela %e!be$aan aru" $'%ertaankan $' ata" luka )%era"' 4-4
−
,a! Haru" $'lakukan "ur0e'lan" akt'* untuk 'n*ek"' )le tenaga k)ntr)l 'n*ek"' terlat' 'n*)r!a"' #ang $'%er)le aru" $'la%)rkan ke%a$a $)kter be$a $an a$!'n'"tra"'
−
#ang ber"angkutan Perlu $'%ertaankan al'ran u$ara bertekanan %)"'t'* $' $ala! ka!ar )%era"' Ka!ar )%era"' aru" $'ber"'kan $engan "ek"a!a "etela ka"u"-ka"u" 'n*ek"' atau
−
)%era"' #ang k)t)r $an "et'a% ak'r ar' )%era"' Perlu $'lakukan %en#uluan !engena' k)ntr)l $an %en+egaan 'n*ek"' "et'$akn#a
−
"etaun "ekal' P#in'ip Ketujuh
Setela ela )%era"' )%era"' "ele"a' "ele"a'(( $)kter $)kter be$a be$a aru" aru" !elaku !elakukan kan ek"%l) ek"%l)ra"' ra"' alat"e+a alat"e+ara ra Set berurutan "ebelu! !enutu% ka0'ta" atau la%ang )%era"' Pa$a a&al $an ak'r )%era"' $'lakukan %eng'tungan lengka% 5 full count 6 ka""a( alat-ala alat -alatt ta,a!( ta,a!( 'n"tru 'n"tru!en !en 5%le"te 5%le"ter( r( kl'%( kl'%( $an la'n-la' la'n-la'n6( n6( teruta!a teruta!a b'la b'la )%era"' !el'batkan ka0'ta" %er't)neal( retr)%er't)neal( %el0'"( $an t)rak" 29
Peng'tungan $'lakukan )le "ekurang-kurangn#a )rang %era&at #ang "a!a( atau
$engan alat %eng'tung )t)!at'" 5,'ka a$a6 Sebelu! %eng'tungan "ele"a'( t'$ak b)le !engeluarkan alat $ar' $ala! ka!ar
)%era"'( !e"k'%un a$a alat #ang ter,atu ke lanta' B'la karena "atu $an la'n al %eng'tungan %eng'tungan ter%utu"( !ula' lag' %eng'tung %eng'tungan an $ar'
a&al I$ealn#a a"'l %eng'tungan $'+atat $an $'"ertakan $ala! "tatu" %a"'en( $a%at ,uga $'lakukan $'lak ukan %eng'tung %eng'tungan an !enggunaka !enggunakan n &'teb)ar$( &'teb)ar$( teta%' a" a"'ln# 'ln#aa tet teta% a% aru" aru"
$'+antu!kan $' $ala! "tatu" %a"'en Ka""a $'%ak %er : atau 17. Pak #ang tern#ata ter n#ata $'te!ukan t'$ak "e"ua' aru" $'tan$a'(
$'%ak ulang( $'%'n$akan $ar' la%ang "ter'l( $an $'%'"akan $ar' ka""a la'n 8aru! ,a't $''tung ber$a"arkan ,u!la #ang tertera %a$a ke!a"an $an aru" $'0er'*'ka"'. T'$ak b)le !eletakkan ,aru! $ala! kea$aan beba" $' ata" !e,a( ,aru! aru" "elalu bera$a %a$a alat %e!egang ,aru! 5 needle holder 6 atau $' $ala!
ke!a"ann#a( atau $' te!%at ,aru!3k)nta'ner Se!ua alat aru" $''tung %er ,en'" 'te!n#a. De!'k'an %ula b'la a$a alat #ang
ru"ak B'la ter,a$' !'"kalkula"'( alat #ang 'lang aru" $'+ar' 5!'"aln#a $' lanta'( t)ng
"a!%a( ka'n( tubu %a"'en( "ek'tar %a"'en( !e,a )%era"'( $an la'n-la'n6 B'la alat #ang 'lang !a"' t'$ak $a%at $'te!ukan( lakukan #-ray lakukan #-ray.. De!'k'an %ula %ula
b'la ter,a$' kelu%aan !eng'tung( aru" $'lakukan #-ray $'lakukan #-ray Ala"an t'$ak $'lakukan $'lakukan %eng' %eng'tungan tungan $an a"'l #-ray aru" $'"ertakan $' "tatu" %a"'en D'%ert'!bangkan %enggunaan alat-alat )%era"' #ang b'"a ter$etek"' #-ray ter$etek"' #-ray 5!'"aln#a $engan bar+)$e atau ra$')-label6 P#in'ip Kedelapan
T'! be$a aru" !engk)n*'r!a"' ba&a "e!ua "%e"'!en be$a $'label $engan benar $engan !en+antu!kan '$ent'ta" %a"'en( na!a "%e"'!en( $an l)ka"' l)ka"' a"al
$'a!b'ln#a Hal ter"ebut aru" $'ba+akan $engan ,ela" )le "ala "e)rang angg)ta t'! be$a $an "atu )rang la'nn#a !engk)n*'r!a"'3!en#etu,u'
P#in'ip Ke'embilan −
Sebelu Seb elu! ! 'n"'"' 'n"'"' kul't( kul't( $)kter $)kter be$a( be$a( %era&a %era&at( t( $an %enata3 %enata3$)k $)kter ter ane"te" ane"te"'' aru" aru" !eng'n*)r!a"'kan al-al ku"u" atau %ent'ng #ang berbe$a $ar' )%era"' b'a"a(
30
"e%ert' r'"'k) ke'langan $ara !a"'*( alat-alat ku"u" #ang akan $'gunakan( $an
k)!)rb'$'ta" la'nn#a Untuk ka"u"-ka"u" tertentu $' !ana %en+'traan ra$')l)g' $'butukan( t'! be$a
aru" !e!a"t'kan %eralatan "'a% "e$'a Sebelu! %a"'en !en'nggalkan ruang be$a( $)kter be$a aru" !eng'n*)r!a"'kan angg)ta t'! la'nn#a !engena' altera"' #ang $'lakukan( !a"ala #ang !ungk'n
ter,a$' %a$a %er')$e %)"t)%erat'* $an ren+ana %enatalak"anaann#a %enatalak"anaann#a Penata3$)kter ane"te"' aru" !en#'!%ulkan kea$aan kl'n'" %a"'en "ela!a )%era"'
$an !e!ber'taukan 'n"truk"' untuk tata lak"ana %a"'en "elan,utn#a Haru"" $'buat Haru $'buat la%)ra la%)ran n %e!be$ %e!be$aa aan n $engan $engan "ekuran "ekurang-k g-kura urangn ngn#a #a $)kter $)kter be$a !en+ !e n+ant antu! u!ka kan n na na!a !a %r %r)" )"e$ e$ur ur 5u 5uta! ta!aa $a $an n ta!ba ta!baa an6 n6(( na na!a !a a"'" a"'"ten ten(( $eta'l $eta'l %r)"e$ur( $an ke'langan $ara 'ntra)%erat'*= $)kter ane"te"' !en+antu!kan tan$a-
−
tan$a 0'tal 'ntra)%erat'*( )bat $an +a'ran #ang $'!a $'!a"u "ukk kkan an(( $a $an n ke ke,a$ ,a$'a 'an n 'n 'n"t "tab' ab'l' l'ta" ta" 5b 5b'la 'la a$ a$a6= a6= %e %era& ra&at at !en+ !en+an antu tu!k !kan an %eng'tungan alat3'n"tru!en( na!a %eng'tung( alat-alat3ka""a #ang "enga,a
−
$'t'nggalkan $' $ala! tubu %a"'en( $an ala"an b'la t'$ak $'lakukan %eng'tungan Reka! !e$'" %a"'en aru" ,ela" !en+antu!kan na!a $an n)!er %a"'en $' "et'a% ala!ann#a( $'tul'" atau $'ket'k lengka% $engan tanggal $an &aktu( )b,ekt'* atau "e"ua' $engan *akta( k)nte!%)rer atau $'+atat "e"egera !ungk'n tan%a $'tun$a( !u$a $'la+ak( a"l' $an ,'ka a$a #ang "ala "egera $'k)rek"'( "et'a% %erubaan aru" !en+antu!kan tanggal $an $'tan$atangan' $an !en#ertakan +atatan #ang
−
!en,ela"kan !enga%a %erubaan 'tu ter,a$' Seba'kn#a $'+antu!kan %ula "eluru na!a angg)ta t'! be$a
P#in'ip Ke'epuluh
Untuk "ur0e'lan" t'ngkat ru!a "ak't( aru" !engu!%ulkan $ata "e+ara "'"te!at'k !engena' angka !)rtal'ta" day-of-surgery day-of-surgery(( angka !)rtal'ta" inhospital %)"t)%erat'*( %)"t)%erat'*( angka 'n*ek"' $' "'tu" )%era"' 5 surgical site6( site6( $an "urg'+al a%gar "+)re
31
Checklist Panduan Bedah
32
Sebelum induk'i ane'te'i ;minimal $leh pe#a.at dan penata(d$kte# ane't ane'te'i< e'i<
A%aka %a"'en "u$a $'k)n*'r!a"' !engena' '$ent'ta"n#a( bag'an tubu 5"'tu"6 #ang akan $')%era"'( %r)"e$urn#a( $an %er"etu,uan t'n$akan )%era"' ) Ya Ya A%aka bag'an tubu #ang akan $')%era"' tela $'tan$a' ) Ya Ya ) T'$ak !e!ungk'nkan untuk $'tan$a' A%aka !e"'n ane"te"' $an )bat-)batan "u$a $'+ek lengka% ) Ya Ya A%aka )k"'!eter $en#ut "u$a ter%a"ang %a$a %a"'en $an ber*ung"' $engan ba'k ) Ya Ya A%aka %a"'en $'ketau' !e!'l'k'/ Alerg' ) T'$ak ) Ya Ya 8alan na%a" "ul't atau r'"'k) a"%'ra"' ) T'$ak ) Ya( Ya( $an %erlengka%an %enun,ang untuk !engata"' "u$a ter"e$'a R'"'k) ke'langan $ara J:77 !l 5C!l3kg untuk %a"'en anak6 ) T'$ak ) Ya( Ya( $an ak"e" 'ntra0ena atau ak"e" "entral $an +a'ran "u$a teren+ana Sebelu Seb elum m in'i'i in'i'i kulit kulit ;minim ;minimal al $leh $leh pe#a pe#a.at .at== penata penata(d$ (d$kte kte## ane'te ane'te'i= 'i= dan dan d$kte d$kte## bedah<
) Mengk)n*'r!a"' "e!ua angg)ta t'! be$a tela !e!%erkenalkan $'r' $engan !en#ebut na!a $an tuga"3%eran !a"'ng-!a"'ng ) Men Mengk) gk)n*' n*'r!a r!a"' "' na!a na!a %a"'en %a"'en(( %r)"e$ %r)"e$ur3 ur3t'n t'n$ak $akan an )%era"' )%era"'(( $an $' !ana !ana 'n"'"' 'n"'"' akan akan $'lakukan A%aka ant'b')t'k %r)*'lak"'" tela $'ber'kan $ala! kurun &aktu 7 !en't ) Ya Ya ) T'$ak !e!ungk'nkan untuk $'lakukan Mengant'"'%a"' S'tua"' Kr't'" Untuk $)kter be$a/ ) A%a "a,a langka-langka n)n-rut'n atau untuk "'tua"' kr't'" ) Bera%a la!a ka"u" 'n' akan tertangan' 33
) Bera%a anticipated blood loss loss Untuk %enata3$)kter ane"te"'/ ) A%aka a$a %erat'an ku"u" #ang "%e"'*'k untuk %a"'en 'n' Untuk t'! %era&at/ ) A%aka "ter'l'ta" 5ter!a"uk a"'l 'n$'kat)r6 tela $'k)n*'r!a"' ) A%aka a$a al-al #ang %erlu $'%erat'kan !engena' %eralatan atau al la'nn#a A%aka a"'l ra$')l)g' $'ta!%'lkan3$'ta#angkan ) Ya Ya ) T'$ak !e!ungk'nkan untuk $'lakukan Sebelum pa'ien meninggalkan kama# $pe#a'i ;minimal $leh pe#a.at= penata(d$kte# ane'te'i= dan d$kte# bedah<
Pera&at 5"e+ara 0erbal6 !engk)n*'r!a"'/ ) Na!a3,en'" %r)"e$ur ) Tunta" !eng'tung alat( ka""a( $an ,aru! ) Label "%e"'!en 5!e!ba+a lantang label "%e"'!enn#a( ter!a"uk na!a %a"'en6 ) A$a t'$akn#a !a"ala %eralatan #ang %erlu $'"ebutkan Untuk $)kter be$a( %enata3$)kter ane"te"'( $an %era&at/ ) Hal-al a%a "a,a #ang %erlu $'%erat'kan untuk recovery $an %enatalak"anaan %a"'en 'n'
34
BAB I4 &KU"ENTASI
Set'a% t'n$akan #ang $'lakukan $ala! %ela#anan %e!be$aan $'$)ku!enta"'kan $a $ala! la! reka! reka! !e$' !e$'"" %a %a"' "'en en.. T'n$a 'n$aka kan n !el'% !el'%ut ut'' "ebel "ebelu! u!(( "ela! "ela!aa $a $an n "e "etel tela a %e!be$aan. Untuk !e!a"t'kan ba&a %ela#anan %e!be$aan $'lakukan "e"ua' "tan$ar #ang $'teta%kan( !aka $'lakukan !)n't)r'ng $an e0alua"' $'lakukan "ebelu!( "ela!a !a%un "etela %e!be$aan !engena' al-al / Ke%atuan $ala! !elakukan %r)"e$ur %e!be$aan #ang berlaku − Kete%a Ket e%atan tan $ala! $ala! !elaku !elakukan kan 'nter0 'nter0en"' en"' t'n$ak t'n$akan an !au%un !au%un ke%era& ke%era&ata atan n −
−
$ala! %e!be$aan La%)ran In"'$en Ke"ela!atan Pa"'en Be$a
35
A>TAR PUSTAKA
Ele!en Pen'la'an Akre$'ta"' Ru!a Sak't 5E$'"' I6( K)!'"' Akre$'ta"' Ru!a Sak't( taun 711 Buku Buk u Pan$ua Pan$uan n Da"arDa"ar-Da"a Da"arr Ketera! Ketera!%'la %'lan n Bag' Bag' Pera&a Pera&att Ka!ar Ka!ar Be$a( Be$a(PP PP HIPKAB HIPKABI( I( HIPKABI Pre""( 8akarta( taun 77 De%ke" RI( D'r,en B'na Pela#anan Me$'k( 77C( Pe$)!an Pen#elenggaraan Pela#anan Ru!a Sak't( 8akarta Ka%'ta Selekta Ke$)kteran( 1;;;( E$'t)r/ Ar'* Man",)er $kk( E$'"' 2( 8'l'$ 1(. Me$'a Ae"+ula%'u" Fakulta" Ke$)kteran UI( 8akarta Il!u Kan$ungan( 1;;;( E$'t)r / Han'*a 'kn,)"a"tr) $kk( E$'"' II( etakan 2( Ya#a"an B'na Pu"taka Sar&)n) Pra&'r)ar$,)( 8akarta. D)eng)e" Mar'll#n E( 1;;;( Ren+ana A"uan Ke%era&atan/ Pe$)!an untuk Peren+anaan $an Pen$)ku!enta"'an Pera&atan Pa"'en( Al' baa"a / I Ma$e Kar'a"a $an N' Ma$e Su!ar&at'( E$'t)r / M)n'+a E"ter( E$'"' 2( E( 8akarta. ar%en'tt) L'n$a 8ual( 777( A"uan Ke%era&atan( E$'"' ( E( 8akarta
36
BAB I4 PENUTUP
Dala! Dal a! rangk rangkaa %er"a'n %er"a'ngan gan era gl)bal gl)bal(( ke%ua"a ke%ua"an n 'n$'0' 'n$'0'$u $u(( ke%ua" ke%ua"an an t'! )%era"' )%era"' $an ke%ua"an ka!ar )%era"' "erta ke%ua"an ru!a "ak't !en,a$' %erat'an uta!a #ang aru" $'%enu'.Beberaa al #ang aru" $'lakukan $an $'%enu' agar ter+a%a' ke%ua"an #ang $''ng'nkan $''ng 'nkan !el'%ut' !el'%ut' t'! )%era"' #ang #ang !e!'l'k' !e!'l'k' k)!%eten"' k)!%eten"' $' ka!ar )%era"' $an $'aku' $'aku' ke&e ke&ena nang ngan ann# n#aa "e "eba baga ga'' t'! t'! )%er )%era" a"'' $' ka!a ka!arr )% )%er era" a"'' ba ba'k 'k 'tu 'tu "e "eba baga ga'' )% )%er erat at)r )r be$a(ane"te"' !au%un %era&atn#a. Buku 'n' $'"u"un ""ebaga' ebaga' "ala "atu u%a#a bag' ru!a "ak't
untuk !e&u,u$k !e&u,u$kan an ke%ua"an bag' bag' %elangga %elanggan n 'nternal !au%un !au%un ek"ternal tentang tentang
%ela#anan be$a $' ru!a "ak't. Ket'$ak"e!%urnaan buku 'n' akan "enant'a"a $''"' $engan "aran $an !a"ukan #ang !e!bangun "erta %engetauan $an ketera!%'lan terk'n' tentang %erke!bangan 'l!u ke$)kteran be$a "e'ngga ru!a "ak't t'$ak tert'nggal $ala! !elakukan %ela#anan %e!be$aan.
37
LA"PIRAN
8en'" %ela#anan be$a $' ru!a "ak't t'%e D "e"ua' $engan Pe$)!an Pen#elenggaraan Pela#anan Ru!a Sak't !el'%ut' / −
Melakukan %enanganan kega&at$aruratan %a$a be$a akut ab$)!en 5k)l'k( 'leu"( a%%en$'"'t'" trau!a6
−
− − −
Melaku Mel akukan kan be$a be$a !'n)r !'n)r 5'n"'"' 5'n"'"' ab"e"( ab"e"( ek"t'r% ek"t'r%a"' a"' tu!)r tu!)r ke+'l ke+'l ,'nak ,'nak %a$a %a$a kul't( kul't( ek"trak"' kuku3ben$a a"'ng( "'rku!"'"'6 Trau!a tu!%ul !eru"ak )rgan !au%un t'$ak !eru"ak )rgan %ent'ng Pata tulang tertutu%3terbuka( luk"a"'( $'"l)ka"' Be$a ke+'l 5 false emergency6 emergency6
A* APEN APENI ISI SITI TIS S e%ini'i 0
A%en$' A%en $'"'t "'t'" '" a$ a$ala ala "u "uat atu u %e %era ra$a $ang ngan an #a #ang ng "er'n "er'ng g te ter,a r,a$' $' %a %a$a $a a% a%%e %en$ n$'k 'k"" #a #ang ng !eru%akan ka"u" ga&at be$a ab$)!en #ang %al'ng "er'ng ter,a$'. 38
A%en$'"'t'" !eru%akan 'n*ek"' bakter' #ang $'"ebabkan )le )b"truk"' atau %en#u!batan ak'bat / − − − − −
H'%er%la"'a $ar' *)l'kel l'!*)'$ A$an#a *ekal't $ala! lu!en a%%en$'k" Tu!)r a%%en$'k" A$an#a ben$a a"'ng "e%ert' +a+'ng a"kar'a"'" Er)"' !uk)"a a%%en$'k" karena %ara"'t "e%ert' E. H'"t'l't'+a.
Menurut Menur ut %enel't'an( %enel't'an( e%'$e!')l)g' e%'$e!')l)g' !enun,ukkan !enun,ukkan keb'a"aan !akan !akanan ren$a "erat akan !engak'batkan k)n"t'%a"' #ang $a%at !en'!bulkan a%en$'"'t'". Hal ter"ebut akan !en'ngkatkan tekanan 'ntra "ekal( "e'ngga t'!bul "u!batan *ung"')nal a%%en$'k" $an !en'ngkatkan %ertu!buan ku!an *l)ra %a$a k)l)n
Tanda an Gejala Apendi'iti' 0
N#er' tera"a %a$a ab$)!en kua$ran ba&a $an b'a"an#a $'"erta' )le $e!a! r'ngan( !ual( !unta $an 'langn#a na*"u !akan. N#er' tekan l)kal %a$a t't'k M+. Burne# b'la $'lakukan tekanan. N#er' tekan le%a" !ungk'n akan $',u!%a'.Dera,at n#er' tekan( "%a"!e )t)t( $an a%aka ter$a%at k)n"t'%a"' atau $'are t'$ak tergantung %a$a beratn#a 'n*ek"' $an l)ka"' a%%en$'k". B'la a%%en$'k" !el'ngkar $' belakang "eku!( n#er' $an n#er' tekan $a%at tera"a $' $aera lu!bal = b'la u,ungn#a a$a %a$a %el0'"( tan$a-tan$a 'n' an#a $a%at $'keta $'k etau' u' %a$a %a$a %e!er'k %e!er'k"aan "aan rektal rektal.. N#er' N#er' %a$a %a$a $e*eka $e*eka"' "' !enun, !enun,ukk ukkan an ba&a ba&a u,ung u,ung a%%en$'k" $ekat $engan kan$ung ke!' atau ureter. A$an#a kekakuan %a$a bag'an ba&a )t)t rektu! kanan $a%at ter,a$'.Tan$ R)0"'ng $a%at t'!bul $engan !elakukan %al%a"' kua$ran ba&a k'r'( #ang "e+ara %ara$)k"'al !en#ebabkan n#er' #ang tera"a %a$a kua$ran ba&a kanan. A%ab'la a%%en$'k" tela ru%tur( n#er' $an $a%at leb' !en#ebar = $'"ten"' ab$)!en ter,a$' ak'bat 'leu" %aral't'k$an k)n$'"' kl'en !e!buruk.
39
K$mplika'i Apendi'iti' Apendi'iti'
K)!%l'ka"' K)!% l'ka"' uta!a a%en$'"'t'" a%en$'"'t'" a$ala %er*)ra"' %er*)ra"' a%%en$'k"( a%%en$'k"( #ang $a%at berke!bang !en,a$' %er't)n't'" atau ab"e". In"'$en %er*)ra"' a$ala 17: "a!%a' 2'! $ar' 'katan. Perat'kan ken)r!alan $ar' 0ar'a"' re"%)n $ar' "atu &aktu ke &aktu. Rasional ' !e!bantu %a"'en $an %a"angan !e!aa!' !akna %ent'ngn#a %r)"e" $an !e!ber'kan ke#ak'nan ba&a %erbe$aan $'%erk'rakan. e6 Sa!but keluarga $an "'bl'ng untuk kun,ungan "'*at "egera b'la k)n$'"' 'bu atau ba#' !e!ungk'nkan. Rasional ' !en'ngkatkan ke"atuan keluarga $an !e!bantu "'bl'ng !e!ula' %r)"e" a$a%ta"' %)"'t'* tera$a% %eran baru $an !e!a"ukkan angg)ta baru ke$ala! "truktur keluarga. *6 Ber'kan 'n*)r!a"'( "e"ua' kebutuan( kea!anan $an k)n$'"' ba#'. Dukungan %a"angan "e"ua' kebutuan. Rasional ' !e!bantu %a"angan untuk !e!%r)"e" $an !enge0alua"' 'n*)r!a"' #ang $'%erlukan( ku"u"n#a b'la %er')$e %engenalan a&al tela terla!bat. g6 8a&ab %ertan#aan %a"'en !engena' %r)t)k)l( %era&atan "ela!a %er')$e %a"+a kela'ran. Rasional ' 'n* 'n*)r! )r!a"' a"' !eng' !eng'lang langkan kan an"'eta" an"'eta" #ang #ang $a%at $a%at !engga !enggangu ngu 'katan 'katan atau !engak'batkan ab")r%"' $ar' %a$a %erat'an tera$a% ba#' baru la'r. b* ? + 0 Ketidaknyamanan Ketidaknyamanan 0 nye#i= akut be#hubungan dengan t#auma pembedahan*
- Tu,uan / Setela $'ber'kan a"uan ke%era&atan $'ara%kan ket'$akn#a!anan = n#er' berkurang atau 'lang. - Kr'ter'a a"'l / a6 Mengungka%kan kekurangan ra"a n#er'. b6 Ta!%ak Ta!%ak r'lek" !a!%u t'$ur. t'$ur. +6 Skala n#er' 1-2 49
- Inter0en"' / a6 Tentukan l)ka"' $an karakter'"t'k ket'$akn#a!anan %erat'kan '"#arat 0erbal $an n)n 0erbal "e%ert' !er'ng'". Rasional ' %a"'en !ungk'n t'$ak "e+ara 0erbal !ela%)rkan n#er' $an ket'$akn#a!anan "e+ara lang"ung. Me!be$akan karakter'"t'k ku"u" $ar' n#er' !e!bantu !e!be$akan n#er' %a"ka )%era"' $ar' ter,a$'n#a k)!%l'ka"'. b6 Ber'kan 'n*)r!a"' $an %etun,uk ant'"'%a"' !engena' %en#ebab ket'$akn#a!anan $an 'nter0en"' #ang te%at. Rasional ' !en'ngkatkan %e!e+aan !a"ala( !e!bantu !engurang' n#er' berkenaan $engan an"'eta". +6 E0alua"' tekanan $ara $an na$' = %erat'kan %erubaan %r'laku. Rasional ' %a$a ban#ak %a"'en( n#er' $a%at !en#ebabkan gel'"a( "erta tekanan $ara $an na$' !en'ngkat. Analge"'a $a%at !enurunkan tekanan $ara. $6 Perat'kan n#er' tekan uteru" $an a$an#a atau karakter'"t'k n#er'. Rasional ' "ela!a 1 ,a! %erta!a %a"ka %artu!( k)ntrak"' uteru" kuat $an teratur $an 'n' berlan,ut 2 ar' ber'kutn#a( !e"k'%un *rekuen"' $an 'nten"'ta"n#a $'kurang' *akt)r-*akt)r #ang !e!%erberat n#er' %en#erta !el'%ut' !ult'%ara( )0er$'"ter"' uteru". e6 Uba %)"'"' %a"'en( kurang' rang"angan berbaa#a $an ber'kan g)")kan %unggung $an gunakan tekn'k %erna*a"an $an relak"a"' $an $'"trak"'. Rasional ' !e !er' r'le lek" k"ka kan n )t)t )t)t $an $an !eng !engal al' 'ka kan n %e %er rat at'a 'an n $a $ar' r' "e "en" n"a" a"'' n# n#er er'. '. Men' Me n'ng ngka katk tkan an
ken# ken#a! a!an anan an
$an $an
!enu !enuru runk nkan an
$' $'"t "tra rak" k"''
t'$a t'$ak k
!en# !en#en enan angk gkan an((
!en'ngkatkan ra"a "e,atera. *6 Lakukan na*a" $ala! $engan !enggunakan %r)"e$ur- %r)"e$ur %e!beba"an $engan te%at 27 !en't "etela %e!ber'an analge"'k. Rasional ' na*a" $ala! !en'ngkatk !en'ngkatkan an u%a#a u%a#a %erna%a"an. %erna%a"an. Pe!beba"an Pe!beba"an !enurunka !enurunkan n rega regang ngan an $a $an n tega tegang ngan an ar area ea 'n 'n"'" "'"'' $a $an n !eng !engura urang ng'' n# n#er er'' $a $an n ke ket'$ t'$ak akn# n#a! a!an anan an berkenaan $engan gerakan )t)t ab$)!en. ab$)!en. g6 An,urkan a!bula"' $'n'. An,urkan !eng'n$ar' !akanan atau +a'ran berbentuk ga"= !'"al / ka+ang-ka+angan( k)l( !'nu!an karb)nat. Rasional ' !e !enu nuru runk nkan an %e %e!b !ben entu tukan kan ga ga"" $a $an n !en' !en'ng ngka katk tkan an %e %er'" r'"tal talt' t'k k un untu tuk k !eng'langkan ket'$akn#a!anan karena aku!ula"' ga". 6 Pal%a"' kan$ung ke!'( %erat'kan a$an#a ra"a %enu. Me!u$akan berke!' %er')$'k "etela %engangkatan kateter 'n$&ell'ng.
50
Rasional ' ke!bal' *ung"' kan$ung ke!' n)r!al !e!erlukan 4-C ar' $an )0er$'"ten"' kan$ung ke!' !en+'%takan %era"aan $an ket'$akn#a!anan. ,* ? - 0 An'ieta' be#hubungan dengan k#i'i' 'itua'i= an,aman pada k$n'ep di#i= t#an'mi'i ( k$ntak inte#pe#'$nal= kebutuhan tidak te#penuhi*
-
Tu,uan Tu,uan / Setela Setela $'ber'ka $'ber'kan n a"uan a"uan ke%era&atan ke%era&atan $'ara% $'ara%kan kan an"'eta" an"'eta" $a%at $a%at berkurang berkurang atau 'lang.
- Kr'ter'a a"'l / a6 Mengungka%kan %era"aan an"'eta" b6 Mela%)rkan ba&a an"'eta" "u$a !enurun +6 Kel'atan r'lek"( $a%at t'$ur 3 '"t'raat $engan benar. - Inter0en"' / a6 D)r)ng kebera$aan atau %art'"'%a"' %a"angan Rasional ' !e! !e!ber ber'ka 'kan n $ukung $ukungan an e!)"') e!)"')nal= nal= $a%at $a%at !en$)r !en$)r)ng )ng !engun !engungka gka%ka %kan n !a"ala. b6 Tentukan Tentukan t'ngkat an"'eta" %a"'en $an "u!ber $ar' !a"ala. Ra"')nal Men$)r)ng %a"'en atau %a"angan untuk !engungka%kan keluan atau ara%an #ang t'$ak ter%enu' $ala! %r)"e" 'katan3!en,a$' )rangtua. +6 Bantu %a"'en atau %a"angan $ala! !eng'$ent'*'ka"' !ekan'"!e k)%'ng baru #ang la>'! $an %erke!bangan "trateg' k)%'ng baru ,'ka $'butukan. Rasional ' !e !e!b !ban antu tu !e!* !e!*a"' a"'l' l'ta ta"' "' a$ a$a% a%ta ta"' "' #a #ang ng %) %)"'t "'t'* '* te ter ra$ a$a% a% %e %eran ran ba baru ru(( !engurang' %era"aan an"'eta". $6 Me!ber'kan 'n*)r!a"' #ang akurat tentang kea$aan %a"'en $an ba#'. ka# a#ala alan n #a #ang ng $'"eb $'"ebab abka kan n 'n 'n*) *)r! r!a"' a"' atau atau ke ke"al "ala a%a %aa! a!an an $a $a%a %att Rasional ' k !en'ngkatkan t'ngkat an"'eta". e6 Mula' k)ntak antara %a"'en3%a"angan $engan ba'k "e"egera !ungk'n. Rasional ' !engurang' an"'eta" #ang !ungk'n berubungan $engan %enanganan ba#'( taku takutt ter tera$ a$a% a% "e "e"u "uat atu u #a #ang ng t'$a t'$ak k $'ket $'keta au' u'(( at atau au !eng !engan angg gga% a% a all #a #ang ng bu buru ruk k berkenaan $engan kea$aan ba#'. d* ? / 0 !a#ga di#i #endah be#hubungan dengan me#a'a gagal dalam pe#i'ti.a kehidupan*
- Tu,uan ,uan / Se Sete tela la $'be $'ber' r'ka kan n a" a"u uan an ke%e ke%era ra&a &ata tan n $' $'a ara ra%k %kan an %a %a"' "'en en t'$a t'$ak k la lag' g' !engungka%kan %era"aan negat'* $'r' $an "'tua"' - Kr'ter'a a"'l /
51
a6 Mengungka%kan %e!aa!an !engena' *akt)r 'n$'0'$u #ang !en+etu"kan "'tua"' "aat 'n'. b6 Mengek"%re"'kan $'r' #ang %)"'t'*. - Inter0en"' / a6 Tentukan Tentukan re"%)n e!)"')nal %a"'en 3 %a"angan tera$a% kela'ran "e" "e"area. area. Rasional ' ke$ua angg)ta %a"angan !ungk'n !engala!' reak"' e!)"' negat'* tera$a% kela'ran "e"area !e"k'%un ba#' "eat( )rangtua "er'ng ber$uka $an !era"a ke'langan karena t'$ak !engala!' kela'ran %er0ag'na "e"ua' #ang $'%erk'rakan. b6 T'n,au T'n,au ulang %art'"'%a"' %a"'en3%a"angan $an %eran $ala! %engala!an kela'ran. I$ent'*'ka"' %er'laku %)"'t'* "ela!a %r)"e" %renatal $an ante%artal. Rasional ' re"%)n ber$uka $a%at berkurang b'la 'bu $an a#a !a!%u "al'ng !e!bag' akan %engala!an kela'ran( "ebaga' $a%at !e!bantu !eng'n$ar' ra"a ber"ala. +6 Tekank ekankan an ke!'r'% ke!'r'%an an antara antara kela' kela'ran ran "e"area "e"area $an 0ag'na 0ag'na.. Sa!%a' Sa!%a'kan kan "'*at "'*at %) %)"'t' "'t'* * tera$a% kela'ran "e"area. Dan atur %era&atan %a"+a %atu! "e$ekat !ungk'n %a$a %era&atan #ang $'ber'kan %a$a %a"'en "etela kela'ran 0ag'na. Rasional' %a"'en $a%at !eruba %er"e%"'n#a tentang %engala!an kela'ran "e"area "ebaga'!an %er"e%"'n#a tentang ke"eatann#a 3 %en#ak'tn#a ber$a"arkan %a$a "'ka% %r)*e""')nal. e* ? 5 0 Ri'ik$ tinggi te#hadap in%ek'i be#hubungan dengan t#auma ja#ingan ( kulit #u'ak*
- Tu,uan / 'n*ek"' t'$ak ter,a$' - Kr'ter'a a"'l / a6 Luka beba" $ar' $ra'na"e %urulen $engan tan$a a&al %en#e!buan. b6 Beba" $ar' 'n*ek"'( t'$ak $e!a!( ur'n ,ern' kun'ng %u+at. %u+at. - Inter0en"' / a6 An,urkan $an gunakan tekn'k !en+u+' tangan $engan +er!at $an %e!buangan %engala" k)t)ran( %e!balut %er'neal $an l'nen terk)nta!'na"' $engan te%at. Rasional ' !e!bantu !en+ega atau !e!bata"' %en#ebaran 'n*ek"'. b6 T'n,au ulang e!)g)l)b'n 3 e!at)kr't %ranantal = %erat'kan a$an#a k)n$'"' #ang !e!%re$'"%)"'"'kan %a"'en %a$a 'n*ek"' %a"+a )%era"'. Rasional ' ane ane!'a !'a(( $'abete $'abete"" $an %er"al' %er"al'nan nan #ang #ang la!a "ebelu! "ebelu! kela' kela'ran ran "e"area "e"area !en'ngkatkan re"'k) 'n*ek"' $an !e!%erla!bat %en#e!baan. +6 Ka,' "tatu" nutr'"' %a"'en. Perat'kan %ena!%'lan ra!but( kuku ,ar'( kul't $an "ebaga'n#a Perat'kan berat ba$an "ebelu! a!'l $an %ena!baan berat ba$an %renatal. 52
Rasional ' %a"'en ' %a"'en #ang berat ba$an 7< $'ba&a berat bera t ba$an n)r!al atau #ang ane!'a atau #ang !alnutr'"'( leb' rentan tera$a% 'n*ek"' %a"+a%artu! $an $a%at !e!erlukan $'et ku"u". $6 D)r)ng !a"ukkan +a'ran )ral $an $'et t'ngg' %r)te'n( 0'ta!'n $an be"'. Rasional ' !en+ega $e'$ra"' = !e!ak"'!alkan 0)lu!e( "'rkula"' $an al'ran ur'n( %r)te'n $an 0'ta!'n $'%erlukan untuk %e!bentukan k)lagen( be"' $'%erlukan untuk "'nte"' e!)gl)b'n. e6 In"%ek"' balutan ab$)!'nal tera$a% ek"u$at atau re!be"an. Le%a"n#a balutan "e"ua' 'n$'ka"'. Rasional ' balutan "ter'l !enutu%' luka %a$a 4 ,a! %erta!a kela'ran "e"area !e!bantu !el'n$ung' luka $ar' +e$era atau k)nta!'na"'. Re!be"an $a%at !enan$akan e!at)!a. *6 In"%ek In"%ek"' "' 'n"'"' 'n"'"' tera$a% tera$a% %r)"e" %r)"e" %en#e %en#e!bu !buan an(( %erat %erat'ka 'kan n ke!era ke!eraan an )$e!( )$e!( n#er'( n#er'( ek"u$at atau gangguan %en#atuan. Rasional ' tan$ tan$a-t a-tan an$a $a 'n' 'n' !ena !enan$ n$ak akan an 'n 'n*e *ek" k"'' lu luka ka b' b'a"a a"an# n#aa $' $'"e "eba babk bkan an )l )le e steptococus* g6 Bantu "e"ua' kebutuan %a$a %engangkatan ,a'tan kul't( atau kl'%". Rasional ' 'n"'"' b'a"an#a "u$a +uku% !e!ba'k untuk $'lakukan %engangkatan ,a'tan %a$a ar' ke 4 3 :. 6 D)r)ng %a"'en untuk !an$' ")&er $engan !enggunakan a'r angat "et'a% ar'. Rasional 'Man Man$' $' ")&er ")&er b'a"an# b'a"an#aa $''>'nk $''>'nkan an "etela "etela ar' ke$ua ke$ua "etela "etela kela' kela'ran ran "e"area( !en'ngkatk !en'ngkatkan an 'egen'" 'egen'" $an $a%at !erang"ang !erang"ang "'rkula"' "'rkula"' atau %en#e!bu %en#e!buan an luka. '6 Ka,' "uu( na$' $an ,u!la "el $ara %ut'. Rasional ' De!a! %a"ka )%era"' ar' ket'ga( leucositosis $an tachicardia !enun,ukkan 'n*ek *ek"'. "'.
Pen'ngkatan tan
"uu
"a "a! !%a'
2(2
$ala! 4
,a ,a! !
%erta!a a!a
"a "an ngat
!eng'n$ent'*'ka"'kan 'n*ek"'. ,6 Ka,' l)ka"' $an k)ntrakt'l'ta" uteru" = %erat'kan %erubaan 'n0)lu"' atau a$an#a n#er' tekan uteru" #ang ek"tre!. Rasional ' Setela kela'ran "e"area *un$u" teta% %a$a ket'ngg'an u!b'l'ku" "ela!a "a!%a "a! %a'' : a ar' r'(( b'la b'la 'n 'n0) 0)lu lu"' "' !ula' !ula' $'"e $'"erta rta'' $e $eng ngan an %e %en' n'ng ngka katan tan al al'r 'ran an l) l)k kea( ea( %erla!batan 'n0)lu"' !en'ngkatkan re"'k) en$)!etr't'". Perke!bangan n#er' tekan ek"tre! !enan$akan ke!ungk'nan ,ar'ngan %la"enta tertaan atau 'n*ek"'. %* ? 6 0 K$n'tipa'i be#hubungan dengan penu#unan t$nu' $t$t 53
Tu,uan / Setela $'ber'kan a"uan ke%era&atan "ela!a ... 4 ,a!( $'ara%kan t'$ak ter,a$' k)n"t'%a"'( t)nu" )t)t !en'ngkat( $engan kr'ter'a a"'l / - Pa"'en !a!%u BAB Inter0en"' / a. Au"kulta"' tera$a% a$an#a b'"'ng u"u" %a$a kee!%at kua$ran "et'a% 4 ,a! "etela kela'ran "e"area Ra"')nal / Menge0alua"' *ung"' u"u"( a$an#a $'a"ta"'" rekt'l berat !enurunkan t)nu" )t)t ab$)!en #ang $'%erlukan untuk u%a#a !enge,an "ela!a %eng)")ngan b. An,urkan 'bu untuk !'nu! #ang a$ekuat Ra"')nal / a'ran ber*ung"' untuk !elunakkan *e"e" +. An,urkan %enggunaan %)"'"' reku!ben lateral k'r' Rasional ' !e !e!u !ung ngk' k'nk nkan an ga ga"" !en' !en'ng ngka katk tkan an $a $ar' r' k) k)l) l)n n $e $e"en "en$e $en n ke "'g! "'g!)' )'$( $( !e!u$akan %engeluaran. $. Ber' !akanan #ang t'ngg' "erat Ra"')nal / !akan t'ngg' "erat berguna untuk !erang"ang en>'! en>'! %en+ernaan e. An,urkan 'bu untuk !)b'l'"a"' "e+ara bertaa% $an teratur Ra"')nal Ra"')n al / M)b'l'"a"' M)b'l'"a"' $a%at !elat' )t)t )t)t ab$)!en( "e'ngga "e'ngga ter,a$' %en'ngkatan %en'ngkatan t)nu" )t)t g* ? 7 0 Ku#ang Ku#ang penge pengetah tahuan uan mengen mengenai ai pe#a.a pe#a.ata tan n di#i di#i dan dan bayi bayi be#hub be#hubung ungan an dengan ku#ang pemajanan in%$#ma'i = tidak mengenal 'umbe#2'umbe#
Tu,u Tu ,uan an / Sete Setela la $'be $'ber'k r'kan an a" a"u uan an ke ke%e %era& ra&ata atan n "ela! "ela!aa ... ... 4 ,a! $' $'a ara% ra%ka kan n %engetauan %a"'en berta!ba akan k)n$'"' #ang $'ala!'n#a "ekarang( "e karang( $engan kr'ter'a a"'l / - Pa"'en !en#atakn %aa! akan %erubaan #ang ter,a$' tera$a% k)n$'"'n#a. Inter0en"' / a. Ka,' %engetauan 'bu tentang +ara %era&atan %a"+a be$a "ek"') "e"area Ra"')nal / Untuk !e!u$akan $ala! %e!ber'an 'n*)r!a"' "elan,utn#a b. Ber' b'!b'ngan $an $e!)n"tra"'kan %era&atan %a#u$ara "erta +ara !e!ber' ASI #ang benar Ra"')nal / Dengan bela,ar $an lat'an( 'bu akan !engetau' +ara %era&atan %a"+a be$a +. 8ela"kan al al #ang %erlu $'la%)rkan ke%a$a $)kter atau %era&at "etela !ela'rkan Ra"')nal / Untuk !enangan' !a"ala #ang $'a$a%' 'bu "e+ara $'n' $an !eng'n$ar' ke%an'kan tera$a% %erubaan k)n$'"' %a"'en
54
$. 8ela"kan %r)gra! %eng)batan #ang $'$a%at %a"'en "ela!a 'n'( !el'%ut' na!a )bat( $)"'"( &aktu( +ara %e!ber'an( tu,uan $an e*ek "a!%'ng $an %r)gra! la'n #ang berubungan $engan %a"'en "e%ert' ,a$&al %era&atan luka( ,a$&al k)ntr)l Ra"')nal / Agar %a"'en leb' k))%erat'* $ala! !e!ber'kan t'n$akan ke%era&atan %a$a $'r'n#a e. 8ela"kan ke%a$a 'bu tentang %ent'ngn#a !en,aga k)n$'"' tubu $engan !e!%ertaankan nutr'"' $an keber"'an 'bu Ra"' Ra "')n )nal al / Untu Untuk k !e!% !e!%er er+e% +e%at at %r %r)" )"e" e" %e %en# n#e! e!bu bua an n $a $an n !en+ !en+eg ega a ter,a ter,a$'n $'n#a #a k)!%l'ka"' h* ? 8 0 Pe#ub Pe#ubaha ahan n elimina elimina'i 'i u#in u#in be#hu be#hubun bunga gan n dengan dengan t#auma t#auma at atau au di1e#' di1e#'ii mekani'me e%ek2e%ek h$#m$nal(ana'te h$#m$nal(ana'te'i 'i
Tu,uan / Setela $'ber'kan a"uan ke%era&atan "ela!a ... 4 ,a! $'ara%kan %)la el'!'na"' ur'ne 'bu ke!bal' n)r!al( $engan kr'ter'a a"'l / - Ibu t'$ak takut berke!' Inter0en"' / a. Perat'kan $an +atat ,u!la( &arna $an k)n"entra"' $ra'na"e ur'ne Ra"')nal / Untuk !e!%erlan+ar %r)"e" %erke!'an b. An,urkan 'bu untuk berke!' t'a% 4- ,a! , a! a%ab'la !e!ungk'nkan Ra"')nal / Untuk !elat' )t)t )t)t kan$ung ke!' i* ? 9 0 Ku#ang pe#a.atan di#i be#hubungan dengan e%ek2e%ek ane'te'i= penu#unan kekuatan dan ketahanan= ketidaknyamana %i'ik
Tu,uan / Setela $'ber'kan a"uan ke%era&atan "ela!a ... 4 ,a! $'ara%kan 'bu $a%at !e!enu' ADLn#a ADLn#a $engan !an$'r'( $engan kr'ter'a a"'l / - Ibu $a%at !elakukan %era&atan tera$a% $'r'n#a - Kebutuan ADL ter%enu' Inter0en"' / a. B'!b B'!b'ng 'ng $an $e!)n"tra"'k $e!)n"tra"'kan an %a$a 'bu tentang tentang baga'!ana baga'!ana +ara !elakukan !elakukan %era&atan $'r' Ra"')nal / B'!b'ngan $an $e!)n"tra"' #ang benar $a%at !e!ber' +)nt) bag' 'bu untuk $a%at !elakukann#a $engan ba'k b'la tela %ulang $ar' ru!a "ak't b. Ber' bantuan "e"ua' $engan kebutuan 5!'"aln#a / %era&atan !ulut( !an$' $an 0ul0a #g'ene6 Ra"')nal / Bantuan t'n$akan $a%at !e!bantu 'bu $ala! !e!enu' %era&atan $'r'n#a #ang t'$ak !a!%u $'lakukan "e+ara !an$'r' 55
/* E1alua'i
D 1 / %a"'en $a%at !ener'!a %erubaan $ala! keluarga $engan angg)ta barun#a. D / ket'$akn#a!anan = n#er' berkurang atau 'lang.
D 2 / an"'eta" $a%at berkurang atau 'lang. D 4 / %a"'en t'$ak lag' !engungka%kan %era"aan negat'* $'r' $an "'tua"' D : / t'$ak ter,a$' 'n*ek"'
D / %a"'en !a!%u BAB $an t)nu" )t)t !en'ngkat D C / %engetauan %a"'en berta!ba akan k)n$'"' #ang $'ala!'n#a "ekarang D / %)la el'!'na"' ur'ne 'bu ke!bal' n)r!al
D ; / %a"'en $a%at !elakukan %era&atan $'r' $engan !an$'r' 3* !ERNIA
Penge#tian 0 −
−
Hern'a "e+ara u!u! a$ala %r)"tu"' 3 %en)n,)lan '"' "uatu r)ngga !elalu' $e*ek atau bag'an le!a $ar' $'n$'ng r)ngga #ang ber"angkutan. Hern'a Ingu'nal'" a$ala %r)la%" "ebag'an u"u" ke$ala! anulu" 'ngunal'" $'ata" kant)ng "kr)tu!.
−
Hern'a Hern 'a 'nguna 'ngunal'" l'" Lateral' Lateral'"" "uatu "uatu ke$aan ke$aan $'!ana $'!ana "ebag' "ebag'an an u"u" u"u" !a"uk !a"uk !elalu' !elalu' "ebua lubang %a$a $'n$'ng %erut ke$ala! kanal'" Ingunal'".
−
Dar' bebera% bebera%aa %enger %engert'an t'an $'ata" $'ata" %enul' %enul'"" !enga! !enga!b'l b'l ke"'!% ke"'!%ula ulan n ba&a ba&a Hern'a Hern'a Inguna Ing unal'" l'" a$ala a$ala "uatu "uatu %en)n, %en)n,)la )lan n keluar keluar "ebag'a "ebag'an n atau "eluru "eluru )r )rgan gan $ala! $ala! ab$)!en ke bag'an kant)ng 5Kanal Ingunal'"6 #ang $'"ebabkan karena %enutu%an tuba #ang t'$ak lengka% antara ab$)!en $an "kr)tu!.
Pati%i'i$l$gi 0
Pen#ebab %a"t' ter,a$'n#a Hern'a Ingunal'" Lateral'" !a"' belu! $'ketau' teta%' ban#ak *akt)r #ang !en$ukung antara la'n / −
An)!al' k)ngen'tal 5"ebab #ang $'$a%at atau ba&aan6( %r)"e"u" 0ag'nal'" #ang terb terbuk uka( a( !en' !en'ng ngka katn tn#a #a teka tekana nan n 'ntra 'ntra ab ab$) $)!e !en n ka kare rena na ke kea! a!'la 'lan( n( )b )be"' e"'ta ta"( "( !engan !en gangka gkatt berat( berat( tekanan tekanan "aat batuk( batuk( kele!a kele!aan an $'n$'n $'n$'ng g )t)t )t)t %erut %erut ak'bat ak'bat %eker,aan angkat beban berat $ala! ,angka &aktu #ang la!a( *akt)r $egenerat'* ,uga !e!%engaru' b'"a ter,a$'n#a Hern'a. 56
−
Kele!aan )t)t ab$)!en "e,ak la'r !en#ebabkan l'ga!en 'ngu'nal t'$ak !enutu% $engan "e!%urna "'ngga )rgan "aluran +erna u"u" $a%at $engan !u$a !ene!bu" )t)t. Pa$a bulan ke$ela%an kea!'lan( %enurunan te"t'"akan !enar'k %er't)n'u! keara kea ra "kr)tu "kr)tu! ! "e'ng "e'ngaa ter,a$ ter,a$'' %en)n, %en)n,)la )lan n %er't) %er't)n'u n'u! ! #ang #ang $'"ebu $'"ebutt %r)"e"u %r)"e"u"" 0ag'nal'". Dala! kea$an n)r!al kanal #ang terbuka akan !enutu% %a$a u"'a bulan. Tekanan Tekanan 'ntra ab$)!en "er'ng !en'ngkat ak'bat )be"'ta"( %eker,aan berat( kea!'lan. Pen'ngkatan tekanan 'ntra ab$)!en ,uga $a%at $'"ebabkan )le batuk $an a$eratau!at'k
−
B'la ke$ua *akt)r ter"ebuat a$a ber"a!aan $engan kele!aan )t)t !aka "u$a %a"t' )rang ter"ebut akan !engala!' Hern'a. e,ala kl'n'"n#a kl'n'"n#a a$ala keluan keluan #ang $'ra"akan $a%at $ar' #ang r'ngan 'ngga 'ngga
#ang berat. Karena %a$a $a"arn#a ern'a !eru%akan '"' r)ngga %erut #ang keluar !elalu' "uatu +ela $' $'n$'ng %erut( keluan berat #ang t'!bul $' "ebabkan karena ter,e%'tn#a '"' %erut ter"ebut %a$a +ela #ang $'lalu'n#a. 8'ka !a"' r'ngan( %en)n,)lan #ang a$a $a%at 'lang t'!bul. Ben,)lan #ang a$a t'$ak $'ra"akan n#er' atau an#a "e$'k't n#er' $an t'!bul ,'ka k'ta !enge$an( batuk atau !engangkat beban berat. B'a"an#a ben,)lan $a%at 'lang ,'ka k'ta ber'"t'raat. 8'ka %a$a ben,)lan #ang a$a $'ra"akan n#er' ebat !aka %erlu $'%'k'rkan a$an#a %en,e%'tan '"' %erut( b'a"an#a ,en'" ern'a 'ngu'nal'" #ang lateral'" #ang leb' leb ' !e!ber' !e!ber'kan kan kelua keluan n n#er' n#er' ebat ebat $'ban$ $'ban$'ng 'ngkan kan 'ngu'n 'ngu'nal'" al'" !e$'al !e$'al'". '". Ter erka$ ka$ang ang ben,)lan #ang a$a !a"' $a%at $'!a"ukan ke!bal' $ala! r)ngga r )ngga %erut $engan tangan k'ta "en$'r' "en$ 'r'(( #ang #ang berart berart'' !enan$ !enan$aka akan n ba&a ba&a %en,e%' %en,e%'tan tan #ang #ang ter,a$' ter,a$' belu! belu! terlalu terlalu %ara. %ara. Na!un( ,'ka %en,e%'tan #ang ter,a$' "u$a %ara( ben,)lan t'$ak $a%at $'!a"ukkan ke!bal'( $an n#er' #ang $'ra"akan "angatla ebat. N#er' $a%at $'"erta' !ual $an !unta. Hal 'n' $a%at ter,a$' ,'ka "u$a ter,a$' ke!at'an ,ar'ngan '"' %erut #ang ter,e%'t ta$'. A%ab'l A%a b'laa ern'a ern'a t'$ak t'$ak $'tang $'tangan' an' $a%at $a%at ter,a$' ter,a$' k)!%l' k)!%l'ka" ka"'' $'anta $'antaran# ran#aa ter,a$' ter,a$'n#a n#a %erlengketan antara '"' ern'a $engan $'n$'ng kant)ng ern'a "e'ngga '"' ern'a t'$ak $a%at $a% at $'!a"u $'!a"ukka kkan n ke!bal ke!bal'( '( kea$aa kea$aan n 'n' $'"ebut $'"ebut ern'a ern'a 'ngu'n 'ngu'nal'" al'" 'rre%) 'rre%)n'b n'b'l'" 'l'".. Pa$a Pa$a kea$ kea$aa aan n 'n 'n'' belu belu! ! a$ a$aa gang ganggu guan an %en# %en#al alur uran an '"' '"' u" u"u" u"(( '"' '"' e ern rn'a 'a #a #ang ng te ter" r"ar ar'n 'ng g !en#ebabkan kea$aan 'rre%)n'b'l'" a$ala )!entu!( karena !u$a !elekat %a$a $'n$'ng ern ern'a 'a $an $an '"'n '"'n# #a $a%a $a%att !en, !en,a$ a$'' leb' leb' be"a be"arr ka kare rena na 'n 'n*' *'lt ltra ra"' "' le le!a !ak. k. B'"a B'"a ,u ,uga ga !en#ebabkan e!at)!a( 'n*ek"' luka( ben$ungan 0ena *e!)ral'" teruta!a %a$a )%era"' ern'a *e!)ral'". Ter,a$' %enekanan tera$a% +'n+'n ern'a( ak'bat "e!ak'n ban#akn#a
57
u"u" #ang !a"uk( +'n+'n ern'a !en,a$' "e!%'t $an !en'!bulkan gangguan %en#aluran '"' u"u". T'!bul T'!bul e$e!a b'la ter,a$' )b"truk"' u"u" #ang ke!u$'an ke!u$'an !enekan !enekan %e!bulu %e!bulu $ara $an ke!u$'an t'!bul nekr)"'". B'la ter,a$' %en#u!batan $an %er$araan akan t'!bul %erut ke!bung( !unta $an )b"t'%a"'. )b"truk"'( 'n*ek"' $an e$e!a.
Penatalak'anaan 0
Penatalak"anaan %a$a kl'en $engan ern'a a$ala "ebaga' ber'kut/ Penatalak"anaan !e$'" a.
K)n"er0at'* −
Re%)"'"'
A$ala t'n$akan !e!a"ukan ke!bal' '"' ern'a ke te!%atn#a. T'n$akan 'n' t'$ak $'lakukan %a$a ern'a 'ngu'nal "trangulate. Ke+ual' %a$a %a"'en anak-anak. Re%)"'"' $'lakukan $engan +aratangan k'r' !e!egang '"' ern'a !e!bentuk +)r)ng "e$angkan tangan kanan !en$)r)ngn#a ke ara +'n+'n $engan tekanan la!bat ta%' !eneta% "a!%a' ter,a$' re%)"'"'. Pa$a anak $'lakukan %a$a u!ur taun $engan +ara !en'$urkan anak $engan !e!ber'kan "e$at'0e $an e" $' ata" ben,)lan ern'a. −
Bantalan %en#angga
A$ala A$a la t'n$ak t'n$akan an #ang #ang $'laku $'lakukan kan an#a an#a bertu,u bertu,uan an untuk untuk !enaa !enaan n ern'a ern'a #ang #ang tela tela $'re%)"'"' t'$ak !en#e!bukan $an aru" $'%a"ang "eu!ur '$u%( "eba'kn#a +ara "e%ert' 'n' t'$ak $'gunakan karena !en'!bulkan k)!%l'ka"' a$ala $a%at !eru"ak kul't $an t)nu" )t)t $'"ek'tar $'n$'ng %erut. b.
@%erat'* 5 t'n$akan %e!be$aan6
Peng)b Pen g)batan atan )%erat' )%erat'** atau atau t'n$ak t'n$akan an %e!be$ %e!be$aan aan !eru%a !eru%akan kan %eng)b %eng)batan atan "atu-"at "atu-"atu u n#a %eng)batan #ang ra"')nal %a$a ern'a 'ngu'nal lateral'" 'n$'ka"' )%erat'* "u$a $'tegakkan beg'tu $'agn)"'" $'te!ukan. Pa$a $a"arn#a %r'n"'% $a"ar )%era"' ern'a ter$'r' $ar' ern')t)!# $an ern')ra%#. Hern')t)!# a$ala $'lakukan %e!beba"an kant)ng ern'a "a!%a' ke leern#a( kant)ng $'buka $an '"' ern'a $'beba"kan kalau a$a %erlengketan( ke!u$'an re%)"'"'. Kant)ng ern'a $' ,a't( 'kat "et'ngg' !ungk'n lalu $' %)t)ng. Hern')ra%#( $'lakukan t'n$akan !e!%erke+'l anulu" 'ngu'nal'" 'nternu" $an !e!%erkuat $'n$'ng belakang kanal'" 'ngu'nal'". Penatalak"anaan ke%era&atan %)"t )%era"' ern')ra%#/
58
o
Ka,' tan$a-tan$a 0'tal
o
Ka,' luka )%era"' / a!at' luka 'n"'"' tera$a% a$an#a tan$a-tan$a 'n*ek"' "e%ert' !era( %ana"( bengkak.
o
Pertaankan Perta ankan "tatu" $e'$ra"' $e'$ra"' #ang ba'k / ber' +a'ran 'ntra0ena b'la $' %r)gra!kan %r)gra!kan(( %antau a"u%an $an keluaran +a'ran.
o
T'ngkatkan ra"a n#a!an / ber'kan analge"'k "e"ua' kebutuan.
Pengkajian 0
Pengka,'an %a$a kl'en $engan ern'a $'%er)le $ata "ebaga' ber'kut/ Data u!u! 1.
Akt'*'ta"3'"t'raat e,ala/ r'&a#at %eker,aan !engangkat beban berat( $u$uk !enge!u$' $ala! &aktu la!a( %enurunan rentan gerak( t'$ak b'"a berakt'0'ta" "e%ert' b'a"an#a atr)*' )t)t( $an gangguan ber,alan..
.
El'!'na"' e,ala/ k)n"t'%a"' a$an#a ke"ul'tan $ala! $e*eka"'( a$an#a reten"' ur'ne.
2.
N#er'3ken#a!anan. e,ala/ a$an#a a$an#a n#er' "e%ert' $' tu"uk %'"au $an berta!ba berta!ba ebat "aat "e$ang batu batuk k kr)n'"( !enge,an "aat k)n"t'%a"' $an "aat berakt'*'ta" !engangkat beban berat.
4.
Neur)"en")r' e,ala/ ke"e!utan( kekakuan %a$a ek"ter!'ta" ata" atau%un ba&a.
:.
Integr'ta" Eg) e,ala/ ketakutan an"'eta" !a"ala %eker,aan $an *'nan+'al keluarga.
Peme#ik'aan %i'ik 0
1.
In"%ek"' Meng Me ngka ka,' ,' t'ng t'ngka katt ke ke"a$ "a$ara aran( n( %e %er rat at'k 'kan an a$ a$aa t'$a t'$akn kn#a #a be ben, n,)l )lan an(( a&a"' a&a"' ta tan$ n$aa 'n*ek"'5 !era( bengkak(%ana"(n#er'( beruba bentuk6
.
Pal%a"' Turg)r kul't ela"t'"( %al%a"' $aera ben,)lan b'a"an#a ter$a%at n#er'
2.
Au"kulta"'
59
B'"'ng u"u" ,u!lan#a !eleb'' bata" n)r!al J1 karena a$a !ual $an %a"'en t'$ak na*"u !akan( bun#' na*a" 0e"'kuler( bun#' ,antung ")n)r. 4.
Perku"' Ke!bung %a$a $aera %erut( ter,a$' $'"ten"' ab$)!en.
Peme#ik'aan Penunjang 0 −
La%ar)"k)%' Untu Un tuk k !ene !enent ntuk ukan an a$an a$an# #a ern ern'a 'a 'ngu 'ngu'n 'nal al late latera ral' l'"" a% a%ak aka a a$ a$aa "'"' "'"' #an ang g berla&anan atau untuk !enge0alua"' ter,a$' ern'a berulang atau t'$ak.
−
Pe!er'k"an $ara lengka% DL leb' "%e"'*'k leuk)"'t 17777-17773ul
−
EK/ ter,a$' %en'ngkatan na$' ak'bat a$an#a n#er'
−
US ab$)!en / untuk !enentukan '"' ern'a
−
Ra$')gra*' / ter$a%at ban#angan u$ara %a$a t)rak"
iagn$'a Kepe#a.atan 0
D'agn)"a ke%era&atan #ang $a%at $'te!ukan %a$a kl'en $engan ern'a a$ala "ebaga' ber'kut/ −
N#er' berubungan $engan agen agen %en+e$era *'"'k/k)!%re"' "ara*( "%a"!e )t)
−
An"'eta" berubungan $engan ket'$aka$ekuatan !et)$e k)%'ng.
−
angguan !)b'l'ta" *'"'k berubungan $engan keru"akan neur)!u"kuler.
−
angguan %)la t'$ur berubungan $engan n#er' %)"t )%era"'
−
Kurang %engetauan tantang k)n$'"'(%r)gn)"'"(%eng)batan(t'n$akan berubungan $engan kurangn#a 'n*)r!a"'.
Pe#en,anaan
Sete Setela la
$'ag $'agn) n)"a "a ke ke%e %era& ra&at atan an $'te! $'te!uk ukan an(( ke ke!u !u$' $'an an $' $'la lan, n,ut utka kan n $e $eng ngan an
%eren+anaan untuk !a"'ng-!a"'ng $'agn)"a #ang terleb' $ulu !enentukan %r')r'ta" $'agn)"a ke%era&atan( %eneta%an tu,uan $an kr'ter'a e0alua"' "ebaga' ber'kut/ 1.
N#er' berubungan $engan agen %en+e$era *'"'k/ k)!%re"' "ara*( "%a"!e )t)t
Tu,uan/ N#er' 'lang $engan "%a"!e terk)ntr)l. Kr'ter'a a"'l /
60
−
Mela%)rkan n#er' berkurang atau terk)ntr)l
−
Mengungka%kan !et)$e #ang $a%at !eng'langkan n#er'.
−
Men$e!)n"tra"'kan %enggunaan tekn'k relak"a"'.
−
Ek"%re"' r'lek" $an tenang
Ren+ana T'n$akan / Ka,' t'ngkat ra"a n#er' !el'%ut' 5 +atat l)ka"'( la!a( $an *akt)r %en#ebab6 • •
M'nta %a"'en untuk !enentukan "kala 7-17
•
Pertaankan t'ra bar'ng
•
Ber'kan %)"'"' "en#a!an !ungk'n 5"e!' *)&ler( *)&ler atau terlentang6
•
Bata"' akt'0'ta" "ela!a n#er' $atang
•
A,arkan %a"'en untuk !elakukan tekn'k relak"a"' na*a" $ala!
•
Ber'kan ke"e!%atan untuk !engungka%kan !a"alan#a
•
K)lab)ra"' untuk %e!ber'an analge"'k "e"ua' kebutuan An"'eta" berubungan $engan ket'$aka$ekuatan !et)$e k)%'ng
.
Tu,uan/ e!a" berkurang atau 'lang. Kr'ter'a a"'l/ −
e!a" berkurang
−
Ek"%re"' &a,a tenang $an r'lek"
−
Meng'$ent'*'ka"' ket'$ake*ekt'*an k)%'ng
−
Men$e!)n"tra"'kan ketera!%'lan $ala! %e!e+aan !a"ala
Ren+ana T'n$akan/
2.
•
Ka,' t'ngkat ke+e!a"an %a"'en
•
Tentukan Tentukan %e!e+aan !a"ala #ang $'lakukan %a"'en
•
Ber'kan 'n*)r!a"' #ang benar $an ,a&ab $engan ,u,ur %ertan#aan %a"'en
•
Ber'kan ke"e!%atan %a"'en untuk !engungka%kan !a"alan#a
•
atat %er'laku )rang ter$ekat #ang b'"a !en'ngkatkan %eran "ak't
•
K)lab)ra"' untuk k)n"ulta"' ke %ela#anan ")"'al k)n"el)r
angguan !)b'l'ta" *'"'k berubungan $engan keru"akan neur)!u"kuler
Tu,uan/ M)t)r'k atau "en"a"' $a%at ber*ung"' $ala! bata" n)r!al. 61
Kr'ter'a a"'l/ −
Mengungka%kan %e!aa!an tentang "'tua"' $an %eng)batan
−
Men$e!)n"tra"'kan tekn'k %er'laku
−
Me!%ertaankan atau !en'ngkatkan kekuatan tubu
Ren+ana T'n$akan/ •
Ber'kan t'n$akan %enga!anan "e"u"a' 'n$'ka"' $engan "'tua"' #ang "%e"'*'k
•
An,urkan untuk !elat' ek"ter!'ta" bag'an ba&a 5kak'6
•
De!)n"tra"'kan %enggunaan alat bantu "e%ert' t)ngkat $ll
•
Ber'kan )bat untuk !eng'langkan ra"a n#er' analget'k "e"ua' kebutuan
4.
angguan %)la t'$ur berubungan $engan n#er' %)"t )%era"'
Tu,uan/ Kebutuan t'$ur ke!bal' n)r!al Kr'ter'a a"'l/ −
Men'ngkatn#a ke!a!%uan untuk t'$ur
−
Kual'ta" $an kuant'ta" t'$ur n)r!al
Ren+ana T'n$akan/ •
Ber'kan ke"e!%atan untuk ber'"t'raat atau t'$ur
•
An,urkan lat'an t'$ur %a$a "'ang ar'
•
E0alua"' t'ngkat "tre""( )r'enta"' "e"ua' %erke!bangan ar'
•
Ber'kan l'ngkungan #ang tenang
•
Bata"' %engun,ung ber' &aktu '"t'raat
:.
Kuran Kurang g
%e %eng nget eta aua uan n
tent tentan ang g
k) k)n$ n$'" '"''
%r %r)g )gn) n)"'" "'"(% (%en eng) g)ba bata tan n
$a $an n
t'n$ t'n$ak akan an
berubungan $engan kurangn#a kurangn#a 'n*)r!a"' Tu,uan / %engetauan tentang %en#ak't $an %eng)batan berta!ba Kr'ter'a a"'l/ −
Mengungka%kan %e!aa!an tentang %en#ak'tn#a
−
Melakukan ke!bal' ga#a '$u%
−
Ber%art'"'%a"' $ala! %eng)batan $an %era&atan
Ren+ana T'n$akan/ T'n$akan/ •
8ela"kan ke!bal' %r)"e" %en#ak't( %r)gn)"'"( "erta %e!bata"an keg'atan
•
Ber'kan 'n*)r!a"' tentang berbaga' al tentang %en#ak'tn#a
•
Intruk"'kan untuk !elakukan !ekan'ka %erubaan tubu 62
•
D'"ku"'kan !engena' %eng)batan $an ,ela"kan e*ek "a!%'ngn#a
•
D'"ku"'kan tentang kebutuan $'et
•
M'nta %a"'en untuk !engulang ke!bal' %en,ela"an tentang %en#ak't( %eng)batan $an %era&atan n#a.
Pelak'anaan
Meru%akan t'n$akan !an$'r' ber$a"arkan 'l!'a( !a"uk akal $ala! !elak"anakan #ang ber!an*aat bag' kl'en #ang $'ant'"'%a"' $'ant'"'%a"' berubungan berubungan $engan $engan $'agn)"a $'agn)"a ke%era&atan ke%era&atan $an tu,uan #ang tela $'teta%kan. Pelak"anaan !eru%akan %engel)laan $an %er&u,u$an $a $ar' r' ren+ ren+an anaa ke ke%e %era& ra&ata atan n #a #ang ng tela tela $'"u $'"u"u "un n %a %a$a $a ta taa a% % %e %ere ren+a n+ana naan an.. T'n 'n$a $aka kan n ke%era& ke% era&atan atan %a$a %a$a kl'en kl'en $a%at $a%at beru%a beru%a t'n$ak t'n$akan an !an$'r' !an$'r' !au%un !au%un t'n$ak t'n$akan an k)lab) k)lab)ra"' ra"'.. Dala! %elak"anaan t'n$akan( langka-langka #ang $'lakukan a$ala !engka,' ke!bal' kea$aan kl'en( 0al'$a"' ren+ana ke%era&atan( !enentukan kebutuan $an bantuan #ang $'ber'k $'b er'kan an "erta "erta !eneta% !eneta%kan kan "trateg "trateg'' t'n$ak t'n$akan an #ang #ang $'laku $'lakukan kan.. Sela'n Sela'n 'tu ,uga ,uga $ala! $ala! %elak"anaan t'n$akan( "e!ua t'n$akan #ang $'lakukan %a$a kl'en $an re"%)n kl'en %a$a "et'a% "et' a% t'n$ak t'n$akan an ke%era& ke%era&atan atan $'$)ku $'$)ku!en !enta"' ta"'kan kan $ala! $ala! +atatan +atatan ke%era& ke%era&ata atan. n. Dala! Dala! %en$)ku!enta"'an +atatan ke%era&atan al #ang %erlu $'$)ku!enta"'kan a$ala &aktu t'n$akan $'lakukan( t'n$akan $an re"%)n kl'en "erta $'ber' tan$a tangan "ebaga' a"%ek legal $ar' $)ku!enta"' #ang $'lakukan.
E1alua'i
Meru%akan Meru%a kan taa% ak'r ak'r $ar' %r)"e" ke%era&atan ke%era&atan #ang !enguk !engukur ur "ebera%a ,au tu,uan #ang tela $'teta%kan $a%at ter+a%a'( ber$a"arkan "tan$ar atau kr'ter'a #ang tela $'teta% $'t eta%kan kan.. E0alua E0alua"' "' !eru%a !eru%akan kan a"%ek a"%ek %ent'n %ent'ng g $'$ala! $'$ala! %r)"e" %r)"e" ke%era& ke%era&ata atan( n( karena karena !enga"'lkan ke"'!%ulan a%aka 'nter0en"' ke%era&atan $'ak'r' atau $'t'n,au ke!bal' atau $'!)$' $'!)$'*'k *'ka"'. a"'. Dala! Dala! e0alua e0alua"' "' %r'n"' %r'n"'% % )b#ekt )b#ekt'*'t '*'ta"( a"( reab'l't reab'l'ta" a" $an 0al'$' 0al'$'ta" ta" $a%at $a%at $'%ertaankan agar ke%utu"an #ang $'a!b'l te%at. E0alua"' %r)"e" ke%era&atan a$a $ua ara #a'tu #a'tu e0alua e0alua"' "' %r)"e" %r)"e" 5e0alu 5e0alua"' a"' *)r!at'* *)r!at'*66 $an e0alua e0alua"' "' a a"'l "'l 5e0alu 5e0alua"' a"' "u!at'* "u!at'*6. 6. E0alua"' %r)"e" a$ala e0alua"' #ang $'lakukan "egera "etela t'n$akan $'lakukan $an $'$)ku!enta"'kan %a$a +atatan ke%era&atan. Se$angkan e0alua"' a"'l a$ala e0alua"' #ang #an g $'laku $'lakukan kan untuk untuk !enguk !engukur ur "e,au "e,au !ana !ana %en+a% %en+a%a'an a'an tu tu,uan ,uan #ang #ang $'teta% $'teta%kan kan $an $'lakukan %a$a ak'r ke%era&atan.
63
Tu,uan %a$a ak'r a"uan ke%era&atan a$a 2 !a+a! #a'tu/ •
Tu,u Tu ,uan an ter+a ter+a%a %a'' 'tu 'tu be bera rart rt'' b'la b'la %a %a"' "'en en !enu !enun, n,uk ukan an %e %eru ruba baa an n %e %er'l r'lak aku u $a $an n %erke!bangan ke"eatan "e"ua' $engan %en+a%a'an tu,uan #ang tela $'teta%kan. $'teta%kan.
•
Tu,uan ,uan
ter+ ter+a% a%a' a'
"e "eb bag'a ag'an n
'tu 'tu
bera berart rt''
kl kl'e 'en n
!en enun un,u ,uka kan n
%eru %erub ba aan an
$an $an
%erke!bangan ke"eatan an#a "ebag'an ter+a%a' $ar' kr'ter'a %en+a%a'an tu,uan #ang tela $'teta%kan. •
Tu,uan Tu ,uan t'$ak ter+a%a' 'tu berart' berart' b'la kl'en !enun,ukant'$ !enun,ukant'$ak ak a$an#a a$an#a %erubaan %erubaan %er'laku $an %erke!bangan ke"eatan atau bakan t'!bul t'!bul !a"ala baru.
* >RAKTUR
e%ini'i
Fraktur a$ala ter%utu"n#a k)nt'nu'ta" ,ar'ngan tulang atau tulang ra&an "ebag'an atau%un ke"eluruan #ang ter,a$' b'la tulang t'$ak kuat3taan benturan atau tekanan. Eti$l$gi
1. Tekanan Tekanan ek"ternal ek"ternal 5ak'bat 5ak'bat ke+elakaan ke+elakaan(( trau!a trau!a $an la'n-la' la'n-la'n.6 n.6 . Karena %en#ak't3%a %en#ak't3%at)l)g t)l)g'" '" 5$e!'neral'"a 5$e!'neral'"a"' "' berleb'an6. berleb'an6. "ani%e'ta'i klinik
1. N#er' . I!! I!!)b'l )b'l'" '"a" a"'' 2. Menu Menuru runn nn#a #a %e %erg rgera eraka kan n 4. A$an A$an# #a +r +re% e%'t 'ta" a"'' :. E+# E+#!) !)"' "'"" $a $an n er er't 'te!a e!a . S%a"!e "!e )t )t)t C. De*)r *)r!'ta" . Beng Bengka kak k atau atau a$a a$an# n#aa !e!a !e!ar r
64
;. ang anggu guan an "e "en" n"a" a"'' 17. H'langn#a H'langn#a *ung"' *ung"' 11 11.. Men)lak Men)lak untuk ber,alan atau bergerak bergerak K$mplika'i
1. In*ek"' . K)!% K)!%art arte! e!en en "' "'n$ n$r) r)! ! 2. Keru"akan Keru"akan kul't( kul't( abra"'( abra"'( la"era"'( la"era"'( %enetra"' %enetra"' $an $an nekr)"'" nekr)"'" 4. angren :. E!b)l' %aru . Tr)!b r)!b)" )"'" '" 0ena 0ena C. ARDS . @"te @"te)% )%)r )r)" )"'" '" %a"+ %a"+aa trau! trau!aa ;. Ru%t Ru%tu ur ten ten$ $)n 17. S#)k e!)rag'k e!)rag'k 11 11.. Pe!bulu Pe!bulu $ara $ara r)bek 1. @"te)!#el't' @"te)!#el't'"" 12. Tetanu etanu"" Peme#ik'aan diagn$'tik
1. F)t) F)t) r)en r)entg tgen en . Pe Pe!e !er' r'k" k"aa aan n *'" *'"'k 'k
65
2. Pe Pe!e !er' r'k" k"aa aan n $ar $ara a Penatalak'anaan
1. : - 17 !en't( !en't( re$uk" re$uk"'' tan%a tan%a nekr)"e nekr)"e 5'!!)b 5'!!)b'l' 'l'"a"' "a"'66 . J 7 !en't( ter,a$' "%a"!e lakukan lakukan re$uk"' re$uk"' $engan $engan nekr)"e nekr)"e 2. Fraktu Frakturr tertutu tertutu% % 5re%) 5re%)"'"' "'"' tertutu tertutu%6 %6 4. Fraktur Fraktur terbuka terbuka 5b'$a'( 5b'$a'( tutu% luka( luka( ent'ka ent'kan n %er$araan %er$araan $engan $engan balut balut tekan6 tekan6 :. Rek)gn Rek)gn'"' '"' 5!en+ar 5!en+ar'' l)ka" l)ka"'' *rakt *raktur6 ur6 . Re$uk" Re$uk"'3r '3re%) e%)"'"' "'"' 5!enge 5!enge!ba !bal'k l'kan an %)"'"' %)"'"' a&al6 C. Reten" Reten"'' 5!e!'l' 5!e!'l' t'n$ t'n$aka akan6 n6 g'%" g'%" atau trak trak"' "' . Re Reab'l ab'l't 'ta" a"''
66
Anali'a data p#e $pe#a'i N ATA & 1 DS / - Kl Kl'en 'en !eng !engelu elu n#er' n#er' D@/ - a,a ta!%ak ta!%ak !er'ng !er'ng'" '" - Selalu Selalu !el'n$u !el'n$ung' ng' area area *raktur
DS /
PENYEBAB
Benturan3+e$era( kele!aan tulang Trau!a3*raktur Me!%engaru' ,ar'ngan "ek'tarn#a Keru"akan %er')"teu!( %e!bulu $ara( ru%tur ten$)( $'"l)ka"' "en$' Per$araan )t)t( "en$' $an "%a"!e )t)t N#er' Fraktur
"ASALA! KEPERA@ATAN N#er'
I!!)b'l'ta" *'"'k
- Meng Mengel elu u t'$a t'$ak k b'"a b'"a berakt'0'ta" N#er' t'!bul "aat bergerak %en#ak'tn#a D@/ Pe!bata"an akt'0'ta" - Ta!%ak !%ak le! le!a a - D'bant D'bantu u kelu keluarg argaa $ala! $ala! I!!)b'l'ta" *'"'k %e!enuan ADL ADL An"'eta" Kurangn#a %engetauan 2 DS / kl'en tentang %en#ak'tn#a - Selal Selalu u !en !enan# an#ak akan an tentang kea$aann#a Stre"")r %"'k)l)g'" D@/ - Ta!%ak a!%ak b'ngun b'ngung g $an $an e!a" +e!a"
67
Anali'a data p$'t $pe#a'i N&
ATA
1
DS / - Kl Kl'e 'en n !eng !engelu elu n#er' D@/ - Ta!%ak !%ak !er' !er'ng ng'" '" - Selal Selalu u !el'n !el'n$u $ung ng'' area *raktur
DS / - Meng Mengelu elu t'$ak t'$ak b'"a b'"a berakt'0'ta"
D@/ - Ta!%ak !%ak le! le!a a - Ter%a"a r%a"ang ng g'%" g'%" - D' D'ba bant ntu u kelua keluarg rgaa $ala! %e!enuan ADL 2 DS / D@/ - Na!%a Na!%ak k a$a a$a lu luka ka terbuka
PENYEBAB
"ASALA! KEPERA@ATAN N#er'
Fraktur A$an#a t'n$akan rek)ntruk"' %a$a tulang 5%e!be$aan6 Rang"angan !e$'at)r k'!'a 5%r)"taglan$'n6 A**erent )rte +erebr' N#er' $'%er"e%"'kan Fraktur I!!)b'l'ta" *'"'k N#er' t'!bul "aat bergerak Pe!bata"an akt'0'ta" I!!)b'l'ta" *'"'k
R'"'k) 'n*ek"' Fraktur Luka terbuka3ter%utu"n#a k)nt'nu'ta" ,ar'ngan "ek'tar P)rt $Gentr# ku!an R'"'k) 'n*ek"'
68
Ren,ana pe#a.atan p#e $pe#a'i
N&
1
N#e N#er' ber er ubungan $en $eng gan
REN3ANA ASU!AN KEPERA@ KEPE RA@A ATAN TAN ;TUUAN= ;TUU AN= KRITERIA REN3ANA TINAKAN< / N#er' N#er' $a% $a%at at terat terata"' a"'3 3'la 'lang ng $al $ala! a! 2
ter%utu"n#a k)nt'nu'ta" ,ar'ngan tulang3tulang ra&an( "%a"!e )t)t
4 ,a! / - N#er' be berkurang3'lang
IAGN&SA KEPERA@ATAN
$'tan$a' $engan/ DS/
- Kl Kl'en 'en ta!%a ta!%ak k r'le r'lek" k"(( tena tenang ng / - Ka,' t' t'ngkat3"kala n# n#er'
- Kl Kl'e 'en n !en !enge gelu lu n#er n#er''
- @b"er @b"er0a 0a"' "' tan tan$a $a-ta -tan$ n$aa 0'tal 0'tal
D@/
- A, A,ark arkan an te tekn kn'k 'k re relak lak"a "a"' "'
- a,a ta!%a ta!%ak k !er' !er'ng ng'" '"
- Laku Lakuka kan n tek tekn' n'k k $'"t $'"tra rak" k"''
- Sel Selalu alu !el'n !el'n$u $ung' ng' area3 area3l)k l)ka"' a"' *rakt *raktur ur
- K)lab) K)lab)ra"' ra"' $engan $engan $)kter $)kter untuk untuk
I!!) I!!)b' b'l' l'ta ta"" *'"' *'"'k k ber ber ub ubun ung gan
%e!ber'an analget'k / I!!) I!!)b' b'l' l'ta" ta" *'"'k *'"'k $a% $a%at at tera terata" ta"''
$engan n#er'( +e$era ,ar'ngan "ek'tar $ala! ,angka 2 4 ,a! $'tan$a' $engan/
/ - Kl'en b'"a !el elaakukan an3! 3!a! a!% %u
DS/
berakt'0'ta"
- Kl'en Kl'en !eng !engel elu u t'$ t'$ak ak b'"a b'"a
/ - T'ngg'kan bag bag''an #an ang g "a "ak k't
berakt'0'ta" $an "u"a untuk bergerak
- Ber'k Ber'kan an %e %en# n#an angg ggaa %a %a$a $a ek"tre!'ta" #ang *raktur
D@/
- Laku Lakuka kan n lat' lat'a an n akt'* akt'* $an $an %a"' %a"'* *
- Kl' Kl'en en ta!%ak ta!%ak le!a le!a $'bant $'bantu u )le )le
- D)r)n D)r)ng g %a"'e %a"'en n untu untuk k berak berakt'0 t'0'ta" 'ta"
2
keluargan#a $ala! %e!enuan ADL An"' An"'et eta" a" ber beru ubu bun ngan gan $en $eng gan
"e"ua' ke!a!%uan / An"' An"'eta eta"" $a% $a%at at te tera rata" ta"'' $ $ala ala! !
kurangn#a %engetauan tentang
,angka 4 ,a!
k)n$'"' *raktur #ang $'ala!' $'tan$a'
/ - Kl'en l'en t'$a t'$ak k la lag' g' be bert rtan an# #aa-ta tan# n#aa
$engan/
tentang %en#ak'tn#a - Na!% Na!%ak ak r'le r'lek" k"(( tena tenang ng
DS/
- Kl' Kl'en en "elalu "elalu bertan# bertan#aa !eng !engena ena'' %en#ak'tn#a
D@/
- Ta!%ak !%ak +e! +e!a"( a"( b'ng b'ngun ung g
/ - Ka,' t'ngkat +e!a" - Ber' Ber' %e %en, n,el ela"a a"an n te tent ntan ang g %en#ak'tn#a $an %r)"e$ur t'n$akan #ang akan $'lakukan - Ber' Ber' ke"e ke"e!% !%ata atan n ke%a ke%a$a $a kl'e kl'en n untuk !engungka%kan %era"aann#a 69
- A, A,ark arkan an3b 3ban antu tu kl kl'e 'en n $ala $ala! ! !engata"' "tre"")r #ang $'a$a%'n#a
70
Ren,ana pe#a.atan p$'t $pe#a'i
N&
1
IAGN&SA KEPERA@ATAN
N#er N#er'' ber ber ub ubun unga gan n $en $eng gan lu luka ka beka" )%era"' $'tan$a' $engan/ DS/ - Kl Kl'e 'en n !en !enge gelu lu n#er n#er'' D@/ - a,a ta!%a ta!%ak k !er' !er'ng ng'" '" - Sel Selalu alu !el'n$ !el'n$ung ung'' area *raktur *raktur
REN3ANA ASU!AN KEPERA@ KEPE RA@A ATAN TAN ;TUUAN= ;TUU AN= KRITERIA REN3ANA TINAKAN< / N#er' N#er' $a% $a%at at tera terata ta"' "' $ala $ala! ! ,ang ,angka ka 2
4 ,a! / - Kl'en na na!%ak r' r'lek" - T'$ '$ak ak lag lag'' !en !enge gelu lu n#er n#er'' / - Ka,' t'ngkat n#er' - T'n 'ngg gg'k 'kan an ek"tr ek"tre! e!'ta 'ta"" *raktu *rakturr #ang !engala!' - Ber'k Ber'kan an %) %)"'" "'"'' # #an ang g n#a n#a!a !an n - Ber'k Ber'kan an te tekn kn'k 'k $' $'"t "trak rak"' "' - A, A,ark arkan an te tekn kn'k 'k re relak lak"a "a"' "'
R'"' R'"'k) k) t'ng t'ngg' g' 'n*e 'n*ek" k"'' ber beru ubu bung ngan an
- K)lab K)lab)r )ra"' a"' %e %e!b !ber' er'an an ) )ba batt analge"'k / In In*e *ek"' k"' t'$a t'$ak k ter,a ter,a$' $' $ $al ala! a! ,an ,angk gkaa
$engan a$an#a luka terbuka $'tan$a'
24 ,a!
$engan/
/ - T'$a $ak k ta ta! !%a %ak k a$ a$an an# #a ta tan$ n$aa-ta tan$ n$aa
DS/ -
'n*ek"' 5kal)r( rub)r( bengkak
D@/
ke!eraan $an la'n-la'n6
- Na! Na!%ak %ak 0erban 0erban$ $ %a$a %a$a luka luka )%er )%era"' a"'
/ - @b"er0a"' TT9 - M)n' M)n't) t)rr tan tan$a $a-ta -tan$ n$aa 0't 0'tal al - Pe Perta rtaa ank nkan an tekn tekn'k 'k a"e% a"e%t' t'k k $an ant'"e%t'k $ala! !elakukan t'n$akan - ant' ant' baluta balutan n "et' "et'a% a% ar' ar' $eng $engan an alat "ter'l - Ber' Ber' ant'b ant'b') ')t' t'k k "e"ua "e"ua'' $eng $engan an
2
I!!) I!!)b' b'l' l'ta ta"" *'"' *'"'k k ber ber ub ubun ung gan
an,uran $)kter / I!!) I!!)b' b'l' l'ta" ta" *'"'k *'"'k $a% $a%at at tera terata" ta"''
$engan n#er' %e!a"angan g'%"3trak"'
$ala! ,angka 2 4 ,a!
$'tan$a' $engan/
/ - Kl'en b'"a3!a!%u un untuk
DS/
berakt'0'ta"
- Kl'en Kl'en !eng !engel elu u t'$ t'$ak ak b'"a b'"a berakt'0'ta" $an "u"a untuk
/ - Pantau g'%"3trak"'3,a! - Laku Lakuka kan n lat' lat'a an n akt'* akt'*3% 3%a"' a"'* * 71
bergerak
D@/
- D)r)n D)r)ng g %a"'e %a"'en n untu untuk k berak berakt'0 t'0'ta" 'ta" "e"ua' ke!a!%uan
- Kl' Kl'en en ta!% ta!%ak ak le!a le!a( ( $'bant $'bantu u )le )le keluarga $ala! %e!enuan ADL E* "Y&"A Penge#tian
M')!a uter' a$ala ne)%la"!a #ang bera"al $ar' )t)t uteru" $an ,ar'ngan 'kat #ang !enu!%angn#a "e'ngga $a%at $'"ebut ,uga le')!')!a( *'br)!')!a( atau *'br)'$. Pat$%i'i$l$gi(path.ay'
M')!a M') !a !e!'l'k !e!'l'k'' re"e%t) re"e%t)rr e"tr)g e"tr)gen en #ang #ang leb' leb' ban#ak ban#ak $'ban$ $'ban$'ng 'ng !')!et !')!etr'u r'u! ! n)r!al n)r !al.. Te)r' e)r' cell nest atau atau te)r te)r'' genitoblat !e!b !e!bukt'ka ukt'kan n $engan $engan %e!ber'an %e!ber'an e"tr)gen e"tr)gen tern#ata !en'!bulkan tu!)r *'br)!at)"a #ang bera"al $ar' "el '!atur. M')!a uter' ter$'r' $ar' )t)t %)l)" $an ,ar'ngan #ang ter"u"un "e%ert' k)n$e $'l'%ut' %"eu$)ka%"ul. M')!a uter' leb' "er'ng $'te!ukan %a$a nul'%ara( *akt)r keturunan ,uga ber%eran. Perubaan "ekun$er %a$a !')!a uter' "ebag'an be"ar ber"'*a* $egenerat'* karena berkurangn#a al'ran $a $ara ra ke !')! !')!aa uter' uter'.. Menur Menurut ut letak letakn# n#a( a( !')!a !')!a te ter$' r$'r' r' $a $ar' r' !')! !')!aa "ub! "ub!uk uk)" )"u! u!(( 'ntra!ular $an "ub"er)"u!. Pen#ebab/ belu! $'ketau' Tanda dan Gejala
e,ala e, ala #ang #ang $'kelu $'kelukan kan tergan tergantun tung g letak letak !')!a( !')!a( be"arn# be"arn#a( a( %eruba %erubaan an "ekun$ "ekun$er( er( $an k)!%l'ka"'. Tan$a Tan$a $an ge,ala ter"ebut ter" ebut $a%at $'g)l)ngkan "ebaga' ber'kut/ a. Per$aaraan Per$aaraan abn)r!al abn)r!al "e%ert' "e%ert' $'"!en)r $'"!en)re( e( !en)rag !en)rag'( '( !etr)rag !etr)rag'' b. Ra"a n#er' karena gangguan "'rkula"' $ara %a$a "arang !')!a #ang $'"erta' nekr)"'" $an %era$angan. +. e,al e,alaa $a $an n tan$ tan$aa %e %ene neka kana nan n "e%ert "e%ert'' re rete ten" n"') ') ur ur'n 'ne( e( ' '$r $r)n )ne* e*r) r)"'" "'"(( ' '$r $r)u )uret reter er(( %)l'ur'. $. Ab)rtu" Ab)rtu" "%)ntan "%)ntan karena karena $'"t)r"' $'"t)r"' r)ngga r)ngga uteru" %a$a %a$a !')!a !')!a "ub!uk)"u! "ub!uk)"u!.. e. In*ert'l'ta" In*ert'l'ta" b'la b'la "arang "arang !')!a !')!a !enutu% !enutu% atau atau !enekan !enekan %ar" %ar" 'nter"t't'al' 'nter"t't'al'"" tuba. tuba.
72
Peme#ik'aan Penunjang
a. US US ab$)! ab$)!'n 'nal al $an $an tran" tran"0a 0ag' g'na nall b. La%ara"k)%'. Penatalak'anaan
Penatalak"anaan !')!a uter' a$ala $engan t'n$akan %e!be$aan #a'tu !')!ekt)!' $an atau '"terekt)!'. Pengkajian p#ime#= Identita' Klien= data %$ku'0
a. Ket'$a Ket'$ak k teraturan teraturan !en"tr !en"trua"' ua"' 5%er$a 5%er$ara raan an abn)r!a abn)r!al6 l6 b. +. $. e. *. g.
In*ert'l'ta"( an)0ula"' Nul'%ara Kete Keterla rla!b !bat atan an !en !en)% )%au au"e "e Penggunaan Penggunaan ,angka ,angka %an,ang %an,ang )bat e"tr)gen e"tr)gen "etela "etela !en)%au"e. !en)%au"e. R'&a#at R'&a#at / @be"'ta"( @be"'ta"( D'abete" D'abete" Mel'tu"( Mel'tu"( H'%erten" H'%erten"'( '( H'%er%la H'%er%la"' "' a$en)!a a$en)!at)"a. t)"a. A$a ben, ben,)la )lan n $' %erut %erut bag'an bag'an ba&a ba&a $an $an ra"a ra"a berat. berat.
Pengkajian 'ekunde#
a. Pe!er'k"aan Pe!er'k"aan US /
Untuk !el'at l)ka"'( l)ka"'( be"arn#a be"arn#a !')!a( !')!a( $'agn)"'" $'agn)"'" ban$'ng ban$'ng
$engan kea!'lan. b. La%ara"k)%' / Untuk !el'at l)ka"'( be"arn#a !')!a uter' iagn$'a kepe#a.atan yang mungkin m mun,ul un,ul
a. N#er' N#er' b.$. gangg ganggua uan n "'r "'rku kula la"' "' $a $ara ra %a$a "aran "arang g !')! !')!aa ak ak'b 'bat at ne nekr kr)" )"'" '" $a $an n %era$angan. b. e!a" b.$. Kurangn#a %engetauan tentang %en#ak't( %r)gn)"'" $an kebutuan %eng)batan. +. Re"'k) t'ngg' t'ngg' kekurangan kekurangan +a'ran +a'ran tubu tubu b.$. b.$. %er$araan %er$araan %er0ag' %er0ag'na! na! berleb'an berleb'an.. $. Re"'k) t'ngg' t'ngg' 'n*ek"' 'n*ek"' b.$. t'$ak t'$ak a$ekuat a$ekuat %ertaan %ertaanan an tubu tubu ak'bat ak'bat ane!'a. ane!'a.
Inte#1en'i Kepe#a.atan*
1. N#er' b.$. b.$. gangguan gangguan "'rkula"' "'rkula"' $ara %a$a %a$a !')!a !')!a ak'bat nekr)" nekr)"'" '" $an %era$ang %era$angan. an. D'tan$a'/ 73
D@ / Kl'en ta!%ak ta !%ak gel'"a( %er'laku berat'-at'( ek"%re"' tegang( TT9. DS / Kl'en !en#atakan a$a ben,)lan $' %erut bag'an ba&a ra"a berat $an tera"a "ak't( %erut tera"a !ule". Tu,uan / N#er' berkurang "etela $'lakukan t'n$akan ke%era&atan "ela!a 1 4 ,a!. Kr'ter'a Ha"'l/ •
Kl'en !en#atakan n#er' berkurang 5"kala 2-:6
•
Kl'en ta!%ak tenang( ek"%re' &a,a r'lek".
•
Tan$a Tan$a 0'tal $ala! bata" n)r!al / Suu / 2-2C 7 N / 7-177 3! RR / 1-43! TD / S'"t)le / 177-127 177-127 !!Hg D'a"t)le / C7-7 !!Hg
Inter0en"' / •
Ka,' r'&a#at n#er'( !'" / l)ka"' n#er'( *rekuen"'( $ura"' $an 'nten"'ta" 5kala 7-176 $an t'n$akan %engurangan #ang $'lakukan.
•
Bantu %a"'en !engatur %)"'"' "en#a!an !ungk'n.
•
M)n't)r tan$a-tan$a 0'tal
•
A,arkan %a"'en %enggunaan ketera!%'lan !ana,e!en n#er' !'" / $engan tekn'k relak"a"'( terta&a( !en$engarkan !u"'k $an "entuan tera%eut'k.
•
E0alua"'3 k)ntr)l %engurangan n#er'
•
'%takan "ua"ana l'ngkungan tenang $an n#a!an.
•
K)lab)ra"' untuk %e!ber'an analget'k "e"ua' 'n$'ka"'.
74
. e!a e!a"" b.$ b.$ ku kuran rang g %e %eng ngeta etau uan an tent tentan ang g %e %en# n#ak' ak't( t( %r %r)g )gn) n)"'" "'"(( $a $an n ke kebu butu tua an n %eng)batan. D'tan$a'/ D@ / Kl'en ta!%ak gel'"a( tegang( t'$ak k))%erat'* $ala! !eng'kut' %eng)batan( TT9. DS / Kl'en !en#atakan takut $an t'$ak !engetau' tentang %en#ak'tn#a. Tu,uan / Setela 1: tata% !uka %engetauan kl'en tentang %en#ak'tn#a berta!ba $an +e!a" berkurang. Kr'ter'a Ha"'l / •
Kl'en !engatakan ra"a +e!a" berkurang
•
Kl'en k))%erat'* tera$a% %r)"e$ur3 ber%art'"'%a"'.
•
Kl'en !engert' tentang %en#ak'tn#a.
•
Kl'en ta!%ak r'lek".
•
Tan$a-tan$a 0'tal $ala! bata" n)r!al / Suu / 2- 2C )( Na$' / 7-1773!( R/ 14 3! TD./ S'"t)le/ 177-127 !!Hg( D'a"t)le / C7-7 !!Hg
Inter0en"' / •
Ka,' ulang t'ngkat %e!aa!an %a"'en tentang %en#ak'tn#a.
•
Tan#akan tentang %engala!an kl'en "en$'r'3 )rang la'n "ebelu!n#a #ang %erna !engala!' %en#ak't #ang "a!a.
•
D)r)ng kl'en untuk !engungka%kan %'k'ran $an %era"aann#a
•
' '%t %tak akan an l'ngk l'ngkun unga gan n tena tenang ng $a $an n terb terbuk ukaa $'!ana $'!ana %a %a"'e "'en n !eraa !eraa a!an a!an un unuk uk !en$'"ku"'kan %era"aann#a.
75
•
Ber'kan 'n*)r!a"' tentang %en#ak'tn#a( %r)gn)"'( $an %eng)batan "erta %r)"e$ur "e+ara ,ela" $an akurat.
•
M)n't)r tan$a-tan$a 0'tal.
•
Ber'kan ke"e!%atan kl'en untuk bertan#a tentang al-al #ang belu! ,ela".
•
M'nta %a"'en untuk u!%an bal'k tentang a%a #ang tela $',ela"kan.
•
L'batkan )rang ter$ekat "e"ua' 'n$'ka"' b'la !e!ungk'nkan.
2. Re"' Re"'k) k) t'ng t'ngg' g' keku kekurn rnga gan n 0)lu 0)lu! !e +a'r +a'ran an tu tubu bu b. b.$. $. %e %er$ r$ar ara aan an %e %er0 r0ag ag'n 'na! a! berleb'an. D'tan$a' $engan / D@
/ a$an#a %er$araan %er0ag'na!
DS
/-
Tu,uan / Setela $'lakukan t'n$akan ke%era&atan "ela!a 4 ,a! t'$ak ter,a$' kekurangan 0)lu!e +a'ran tubu. Kr'ter'a Ha"'l / •
T' T'$ak $ak $'te!u $'te!ukan kan tan$a-t tan$a-tan$ an$aa kekura kekuranga nga +a'ran. +a'ran. Se%ert' Se%ert' turg) turg)rr kul't kul't kurang kurang(( !e!bran !uk)"a ker'ng( $e!a!.
•
Pen$araan berent'( keluaran ur'ne 1 ++3kg BB3,a!.
•
Tan$a-tan$a 0'tal $ala! bata" n)r!al / Suu / 2-2C 7( Na$' / 7 177 3!( RR / 1-4 3!( TD / S'"t)le / 177-127 !!Hg( D'a"t)le / C7-7 !!Hg
Inter0en"' / •
Ka,' tan$a-tan$a kekurangan +a'ran.
•
Pantau !a"ukan $an aluaran3 !)n't)r balan+e +a'ran t'a% 4 ,a!.
•
M)n't)r tan$a-tan$a 0'tal. E0alua"' na$' %er'*er. 76
76
•
@b"er0a"' %en$araan
•
An,urkan kl'en untuk !'nu! 1:77-777 (l3ar'
•
K)lab) K)l ab)ra"' ra"' untuk untuk %e!ber %e!ber'an 'an +a'ran +a'ran %arente %arenteral ral $an kalau kalau %erlu %erlu tran"*u tran"*u"' "' "e"ua' "e"ua' 'n$'ka"'( %e!er'k"aan lab)rat)r'u!. Hb( lek)( tr)!b)( ureu!( kreat'n'n.
4. Re"'k Re"'k) ) t'ng t'ngg' g' 'n 'n*e *ek"' k"' b.$. b.$. %e %erta rtaa ana nan n tu tubu bu t'$a t'$ak k a$ a$ek ekuat uat ak ak'b 'bat at %e %enu nuru runa nan n ae!)gl)b'n 5ane!'a6. D@
/ Ka$ar Hae!)gl)b'n kurang $ar' n)r!al.
DS
/-
Tu,uan / In*ek"' t'$ak ter,a$' "etela $'lakukan t'n$akan %era&atan "ela!a 4 ,a!. Kr'ter'a Ha"'l / •
T'$ak $'te!ukan tan$a-tan$a 'n*ek"' "e%ert' rub)r( r ub)r( +)l)r +)l)r(( $)l)r $an *ung"')le"'a.
•
Ka$ar ae!)gl)b'n $ala! bata" n)r!al / 11-14 gr<
•
Pa"'en t'$ak $e!a!3 !engg'g'l( "uu / 2-2C7
Inter0en"' / •
Ka,' a$an#a tan$a-tan$a 'n*ek"'.
•
Lakukan +u+' tangan #ang ba'k "ebelu! t'n$akan ke%era&atan.
•
unakan tekn'k a"e%t'k %a$a %r)"e$ur %era&atan.
•
M)n't)r tan$a-tan$a 0'tal $an ka$ar ae!)gl)b'n "erta leuk)"'t.
•
An,urkan %a"'en untuk !en,aga keber"'an $'r' $an l'ngkungan.
•
Bata"' %engun,ung untuk !eng'n$ar' %e!a,anan bakter'.
77
•
K)lab)ra"' $engan !e$'" untuk %e!ber'an ant'b')t'ka.
>* BENIGNA BENIGNA PR&STA PR&STAT T !IPER !IPERTR& TR&PI PI Penge#tian
Ben'gn Ben 'gnaa Pr)"tat Pr)"tat H'%er% H'%er%la" la"'' 5 BPH 6 a$ala a$ala %e!be" %e!be"aran aran ,'nak ,'nak kelen, kelen,ar ar %r)"tat %r)"tat(( $'"eba $'" ebabka bkan n )le )le karena karena '%er%l '%er%la"' a"' bebera% bebera%aa atau atau "e!ua "e!ua k)!%)n k)!%)nen en %r)"tat %r)"tat !el'%u !el'%ut' t' ,ar'ngan kelen,ar 3 ,ar'ngan *'br)!u"kuler #ang !en#ebabkan %en#u!batan uretra %ar" %r)"tat'ka.
BPH a$ala %e!be"aran %e!be"aran %r)gre"'* $ar' kelen,ar %r)"tat 5 "e+ara u!u! %a$a %r'a leb' tua $ar' :7 taun 6 !en#ebabkan berbaga' $era,at )b"truk"' uretral $an %e!bata"an al'ran ur'nar'u". Eti$l$gi
Pen#ebab #ang %a"t $ar' ter,a$'n#a BPH "a!%a' "ekarang belu! $'ketau'. Na!un #ang %a"t' kelen,ar %r)"tat "angat tergantung %a$a )r!)n an$r)gen. Fakt)r la'n #ang erat ka'tann#a $engan BPH a$ala %r)"e" %enuaan. A$a bebera%a *akt)r ke!ungk'nan %en#ebab antara la'n / 16.D'#$r)te"t)"ter)n Pen'ngkatan : al*a re$ukta"e $an re"e%t)r an$r)gen !en#ebabkan e%'tel $an "tr)!a $ar' kelen,ar %r)"tat !engala!' '%er%la"' .
6.Perubaan ke"e'!bangan )r!)n e"tr)gen te"t)ter)n
78
Pa$aa %r)"e" Pa$ %r)"e" %enuaa %enuaan n %a$a %a$a %r'a %r'a ter,a$' ter,a$' %en'ng %en'ngkata katan n ) )r!) r!)n n e"tr)ge e"tr)gen n $an %enuru %enurunan nan te"t)"ter)n #ang !engak'batkan '%er%la"' "tr)!a. 26.Interak"' "tr)!a e%'tel Pen' Pen'ng ngka katan tan e% e%'$ '$er! er!al al growth factor atau atau *'br *'br)b )bla la"t "t growth factor $an %enurunan %enurunan transforming growth factor beta beta !en#ebabkan '%er%la"' "tr)!a $an e%'tel. 46.Berkurangn#a "el #ang !at' E"tr)gen #ang !en'ngkat !en#ebabkan %en'ngkatan la!a '$u% "tr)!a $an e%'tel $ar' kelen,ar %r)"tat. :6.Te)r' :6.Te )r' "el "te! Sel"te! #ang !en'ngkat !engak'batkan %r)l'*era"' "el tran"'t Pat$%i'i$l$gi
Pen'ngkatan Sel Ster! Pen'ngkatan : Al*a re$ukta"e Pr)"e" Menua Interak"' Sel E%'tel $an Str)!a Berkurangn#a "el #ang !at' Gejala Benigne P#$'tat !ype#pla'ia
e,a e ,ala la kl'n kl'n'" '" #a #ang ng $'t' $'t'!b !bul ulka kan n )le )le Ben' Ben'gn gnee Pr)" Pr)"ta tatt H#%e H#%er% r%la la"'a "'a $' $'"e "ebu butt "ebag "ebaga' a' S#n$r)!a Pr)"tat'"!e. S#n$r)!a Pr)"tat'"!e $'bag' !en,a$' $ua #a'tu / 1. e,ala @b"trukt'* #a'tu / a. He"'tan"' #a'tu !e!ula' ken+'ng #ang la!a $an "er'ngkal' $'"erta' $engan !enge,an #ang $'"ebabkan )le karena )t)t $e"tru"")r bul'-bul' !e!erlukan &aktu bebera%a la!a !en'ng !en 'ngkat katkan kan tekana tekanan n 'ntra0 'ntra0e"'k e"'kal al guna guna !engat !engata"' a"' a$an#a a$an#a tekana tekanan n $ala! $ala! uretra uretra %r)"tat'ka. b.Inter!'ten+#
#a'tu
ter%utu"-%utu"n#a
al'ran
ken+'ng
#ang
$'"ebabkan
karena
ket'$ak!a!%uan )t)t $e"tru"")r $ala! %e!%ertaankan tekanan 'ntra 0e"'ka "a!%a' berak'rn#a !'k"'.
79
+.Ter!'nal +.Te r!'nal $r'bl'ng #a'tu !enete"n#a ur'ne %a$a ak'r ken+'ng. $.Pan+ $.P an+aran aran le!a le!a / kele!a kele!aan an kekuat kekuatan an $an kal'ber kal'ber %an+ara %an+aran n $e"tru $e"tru"") "")rr !e!erlu !e!erlukan kan &aktu untuk $a%at !ela!%au' tekanan $' uretra. e.Ra"a t'$ak %ua" "etela berak'rn#a buang a'r ke+'l $an tera"a belu! %ua". . e,ala Ir'ta"' #a'tu / a. Urgen+# #a'tu %era"aan 'ng'n buang a'r ke+'l #ang "ul't $'taan. b. Frekuen"' #a'tu %en$er'ta !'k"' leb' "er'ng $ar' b'a"an#a $a%at ter,a$' %a$a !ala! !ala ! ar' 5N)+tur'a6 $an %a$a "'ang ar'. +. D'"ur'a #a'tu n#er' %a$a &aktu ken+'ng.
iagn$'i'
Untuk !enegakkan $'agn)"'" BPH $'lakukan bebera%a +ara antara la'n/ 16. Ana!ne"a Ku!%ul Ku! %ulan an ge,ala ge,ala %a$a %a$a BPH $'kena $'kenall $engan $engan LUTS LUTS 5L)&er 5L)&er Ur'nar# Ur'nar# Tra+t Tra+t S#!%t S#!%t)!" )!"66 antara la'n/ e"'tan"'( %an+aran ur'n le!a( 'nter!'tten"'( ter!'nal $r'bbl'ng( tera"a a$a "'"a "etela !'k"' $'"ebut ge,ala )b"truk"' $an ge,ala 'r'tat'* $a%at beru%a urgen"'( *rekuen"' "erta $'"ur'a. 6 Pe!er'k"aan F'"'k ? D'lakukan $engan %e!er'k"aa tekanan $ara( na$' $an "uu. Na$' $a%a !en'ngka %a$a kea$aan ke"ak'tan %a$a reten"' ur'n akut( $e'$ra"' "a!%a' "#)k %a$ reten"' ur'n "erta ur)"e%"'" "a!%a' "#)k "e%t'k. ? Pe!er'k Pe!er'k"aan "aan ab$)!e ab$)!en n $'laku $'lakuka ka $enga $enga ten'k ten'k b'!anu b'!anual al untuk untuk !enget !engetau au'' a$an#a a$an#a '$r)ne*r)"'"( $an %#el)ne*r)"'". Pa$a $aera "u%ra "'!*'"er %a$a kea$aan reten"' akan !en)n,)l. Saat %al%a"' tera"a a$an#a ball)te!en $an kl'en akan tera"a 'ng'n !'k"'. Perku"' $'lakukan untuk !engetau' a$a t'$akn#a re"'$ual ur'n.
80
? Pen'" $an uretra untuk !en$etek"' ke!ungk'nan "ten)"e !eatu"( "tr'ktur uretra( batu uretra( kar"'n)!a !au%un *'!)"'". ? Pe!er'k"aan "kr)tu! untuk !enentukan a$an#a e%'$'$'!'t'"
? Re+tal t)u+ 3 %e!er'k"aan +)l)k $ubu bertu,uan untuk !enentuka k)n"'"ten"' "'"t'! %er"ara*an un't 0e"'k) uretra $an be"arn#a %r)"tat. Dengan re+tal t)u+er $a%at $'ketau' $era,at $ar' BPH( #a'tu / a6. Dera,at I O beratn#a 7 gra!. b6. Dera,at II O beratn#a antara 7 47 gra!. +6. Dera,at III O beratn#a J 47 gra!. 26 Pe!er'k"aan Lab)rat)r'u! ? Pe!er'k"aan $ara lengka%( *aal g'n,al( "eru! elektr)l't $an ka$ar gula $'gunakan untuk !e!%er)le $ata $a"ar kea$aan u!u! kl'en. ? Pe!er'k"aan ur'n lengka% $an kultur. ? PSA 5Pr)"tat' 5Pr)"tat'k k S%e"'*' S%e"'*'++ Ant'ge Ant'gen6 n6 %ent'n %ent'ng g $'%er'k $'%er'k"a "a "ebaga "ebaga'' ke&a"% ke&a"%a$a a$aan an a$an#a a$an#a kegana"an.
46 Pe!er'k"aan Ur)*l)&!etr' Sala "atu ge,ala $ar' BPH a$ala !ele!an#a %an+aran ur'n. Se+ara )b#ekt'* %an+aran ur'n $a%at $'%er'k"a $engan ur)*l)&!eter $engan %en'la'an / a6.Fl)& rate !ak"'!al J 1: !l 3 $tk O n)n )b"trukt'*. b6.Fl)& rate !ak"'!al 17 1: !l 3 $tk O b)r$er l'ne. +6.Fl)& rate !ak"'!al Q 17 !l 3 $tk O )b"trukt'*. :6 Pe!er'k"aan I!ag'ng $an R)ntgen)l)g'k
81
a6.B@F 5Bu'k @0er>'+ 6 /Untuk !el'at a$an#a batu $an !eta"ta"e %a$a tulang. b6. US 5Ultra")n)gra*'6( $'gunakan untuk !e!er'k"a k)n"'"ten"'( 0)lu!e $an be"ar %r)"tat ,uga kea$aan bul' bul' ter!a"uk re"'$ual ur'n. Pe!er'k"aan $a%at $'lakukan "e+ara tran"rektal( tran"uretral $an "u%ra %ub'k. +6. I9P 5P#el)gra*' Intra0ena6 D'gunakan untuk !el'at *ung"' ekre"' g'n,al $an a$an#a '$r)ne*r)"'". $6 Pe!er'k"aan Panen$)"k)% Untuk !engetau' kea$aan uretra $an bul' bul'. 2. Penatalak"anaan M)$al'ta" tera%' BPH a$ala / 16.@b"er0a"' Ya'tu %enga&a"an berkala %a$a kl'en "et'a% 2 bulan ke!u$'an "et'a% taun tergantung kea$aan kl'en 6.Me$ 6. Me$'ka! 'ka!ent) ent)"a "a Ter era%' a%' 'n' $''n$' $''n$'ka" ka"'ka 'kan n %a$a %a$a BPH $engan $engan kelua keluan n r'ngan r'ngan(( "e$ang( $an berat tan%a $'"erta' %en#ul't. @bat #ang $'gunakan bera"al $ar'/ %'t)tera%' 5!'"aln#a/ H'%)'" r)"%er'( Seren)a re%en"( $ll6( gel)!bang al*a bl)+ker $an g)l)ngan "u%re")r an$r)gen. 26. Pe!be$aan In$'ka"' %e!be$aan %a$a BPH a$ala / a6.Kl'en #ang !engala!' reten"' ur'n akut atau %erna reten"' ur'n akut. b6.Kl'en $engan re"'$ual ur'n J 177 !l. !l. +6. Kl'en $engan %en#ul't. $6. Tera%' Tera%' !e$'ka!ent)"a t'$ak bera"'l. e6.Fl)&!etr' !enun,ukkan %)la )b"trukt'*. Pe!be$aan $a%at $'lakukan $engan / a6.TURP 5Tran" Uretral Re"ek"' Pr)"tat ;7 ;: < 6 b6.Retr)%ub'+ Atau Atau Etra0e"'+al Pr)"tate+t)!# +6.Per'anal Pr)"tate+t)!#
82
$6. Su%ra%ub'+ Atau Tran0e"'+al Pr)"tate+t)!# 46. Alternat'* la'n 5!'"aln#a/ 5!'"al n#a/ Kr'#)tera%'( H'%erter!'a( Ter!)tera%'( Ter!)tera%'( Tera%' Tera%' Ultra")n'k .
iagn$'a kepe#a.atan
D'agn)"a ke%era&atan #ang !ungk'n t'!bul a$ala "ebaga' ber'kut / Pre @%era"' / 16.@ 16.@b" b"tr truk uk"' "' ak akut ut 3 kr kr)n )n'" '" be ber rub ubun unga gan n $e $eng ngan an )b )b"tr "truk uk"' "' !eka !ekan' n'k( k( %e %e!b !be"a e"ara ran n %r)"tat($ek)!%en"a"' )t)t $e"tru")r $an ket'$ak!a%uan kan$ung ke!' un!tuk berk)ntrak"' "e+ara a$ekuat. 6.N#er' 5 akut 6 berubungan $engan 'r'ta"' !uk)"a bul' bul'( $'"ten"' kan$ung ke!'( k)l'k g'n,al( 'n*ek"' ur'nar'a. 26.Re"'k) t'ngg' kekurangan +a'ran berubungan $engan %a"+a )b"truk"' $'ure"'".. 46.An"'eta" berubungan $engan %erubaan "tatu" ke"eatan atau !enga$a%' %r)"e$ur be$a :6. :6. Kura Kurang ng %e %eng ngeta etau uan an tenta tentang ng k) k)n$ n$'" '"'' (% (%r) r)gn gn)" )"'" '" $a $an n kebu kebutu tua an n %e %eng ng)b )bata atan n berubungan $engan kurangn#a kurangn#a 'n*)r!a"' P)"t @%era"' / 16 N#er' berubungan $engan "%a"!u" kan$ung ke!' $an 'n"'"' 'n"'" ' "ekun$er %a$a TUR-P 6 Re"'k) t'ngg' 'n*ek"' berubungan $engan %r)"e$ur 'n0a"'*/ alat "ela!a %e!be$aan( kateter( 'r'ga"' kan$ung ke!' "er'ng. 26 Re"'k) t'ngg' +'$era/ %er$araan berubungan $engan t'n$akan %e!be$aan 46 Re"'k) t'ngg' $'"*ung"' "ek"ual berubungan $engan ketakutan akan '!%)ten ak'bat $ar' TUR-P. :6 Kurang %engetauan/ tentang te ntang TUR-P berubungan $engan kurang 'n*)r!a"'
83
6 angguan %)la t'$ur berubungan $engan n#er' "ebaga' e*ek %e!be$aan Pe#en,anaan
1.Sebelum &pe#a'i a* &b't#uk' &b't#uk'ii akut ( k#$ni' k#$ni' be#hubun be#hubungan gan dengan dengan $b't#uk' $b't#uk'ii mekanik= mekanik= pembe'a# pembe'a#an an p#$'tat p#$ 'tat=dek =dek$mpe $mpen'a' n'a'ii $t$t de't#u'$ de't#u'$## dan ketidakma ketidakmapuan puan kandung kandung kemih kemih untuk be#k$nt#ak'i 'e,a#a adekuat*
16 Tu,uan / t'$ak ter,a$' )b"truk"' 26 Kr'ter'a a"'l / Berke!' $ala! ,u!la #ang +uku%( t'$ak teraba $'"ten"' kan$ung ke!' 46 Ren+ana t'n$akan $an ra"')nal a.D)r)ng %a"'en untuk berke!' t'a% -4 ,a! $an b'la t'ba-t'ba $'ra"akan. R3 Me!'n'!alkan reten"' ur'na $'"ten"' berleb'an %a$a kan$ung ke!' b.@b"er0a"' al'ran ur'na %erat'an ukuran $an kekuatan %an+aran ur'na R 3 Untuk !enge0alua"' 'b"truk"' $an %'l'an 'nter0en"' +.A&a"' $an +atat &aktu "erta ,u!la "et'a% kal' berke!' R3 Rete Reten" n"'' ur ur'n 'nee !e !en' n'ng ngka katk tkan an teka tekana nan n $ala $ala! ! "a "alu lura ran n %e %erk rke! e!' 'an an #a #ang ng $a $a%a %att !e!%engaru' *ung"' g'n,al $.Ber'kan +a'ran "a!%a' 2777 !l "ear' $ala! t)leran"' ,antung. R 3 Pen'ngkatkan al'ran +a'ran !en'ngkatkan %er*u"' g'n,al "erta !e!ber"'kan g'n,al (kan$ung ke!' $ar' %ertu!buan bakter' e.Ber'kan )bat "e"ua' 'n$'ka"' 5 ant'"%a!)$'k6 R3 !engurang' "%a"!e kan$ung ke!' $an !e!%er+e%at !e!%er+e%a t %en#e!buan
84
b* Nye#i ; akut < be#hubungan dengan i#ita'i muk$'a buli buli= di'ten'i kandung kemih= k$lik ginjal= in%ek'i u#ina#ia*
16.Tu,uan
N#er' 'lang 3 terk)ntr)l. 6.Kr'ter'a a"'l Kl'en Kl' en !ela%) !ela%)rka rkan n n# n#er' er' 'lang 'lang 3 terk)nt terk)ntr)l r)l(( !enun, !enun,ukk ukkan an ketra!% ketra!%'lan 'lan relak"a" relak"a"'' $an akt'0'ta" tera%eut'k "e"ua' 'n$'ka"' untuk "'tua"' 'n$'0'$u. Ta!%ak r'lek"( t'$ur 3 '"t'raat $engan te%at. 26.Ren+ana t'n$akan $an ra"')nal a6 Ka,' n#er'( %erat'kan l)ka"'( 'nten"'ta" 5 "kala 7 17 6. R 3 N#er' ta,a!( 'nter!'tten $engan $)r)ngan berke!' 3 !a"a"e ur'n "ek'tar kateter !enun, !en un,ukk ukkan an "%a"!e "%a"!e bul'-bu bul'-bul'( l'( #ang #ang +en$er +en$erun ung g leb' leb' berat berat %a$a %a$a %en$ek %en$ekatan atan TURP TURP 5 b'a"an#a !enurun $ala! 4 ,a! 6. b6 Pertaankan %aten"' kateter $an "'"te! $ra'na"e. Pertaankan "elang beba" $ar' lekukan $an bekuan. R3 Me!%er Me!%erta taank ankan an *ung"' *ung"' kateter kateter $an $ra'na $ra'na"e "e "'"te!( "'"te!( !enuru !enurunka nkan n re"'k) re"'k) $'"ten $'"ten"' "' 3 "%a"!e bul' bul'. +6.Pertaankan t'ra bar'ng b'la $''n$'ka"'kan R3 D'%erlukan "ela!a *a"e a&al "ela!a *a"e akut. $6 Ber'ka Ber'kan n t'n$ak t'n$akan an ken#a! ken#a!anan anan 5 "entu "entuan an tera%e tera%eut' ut'k( k( %engub %engubaan aan %)"'"' %)"'"'(( %',ata %',atan n %unggung 6 $an akt'0'ta" akt'0'ta" tera%eut'k. R 3 Menurunkan tegangan )t)t( !e!*)ku"k"n ke!bal' %erat'an $an $a%at !en'ngkatkan ke!a!%uan *6 Ber'kan ren$a! $u$uk atau la!%u %engangat b'la $''n$'ka"'kan.
k)%'ng.
85
R3 Men'ngkatkan %er*u"' ,ar'ngan $an %erba'kan e$e!a "erta !en'ngkatkan %en#e!buan 5 %en$ekatan %er'neal 6. *6 K)lab)ra"' $ala! %e!ber'an ant'"%a"!)$'k
R 3 Meng'langkan "%a"!e ,* Re'ik$ Re'ik$ tinggi tinggi keku#a keku#anga ngan n ,ai#a ,ai#an n yang yang be#hub be#hubung ungan an dengan dengan pa',a pa',a $b't# $b't#uk' uk'ii diu#e'i'*
16. Tu,uan Ke"e'!bangan +a'ran tubu teta% ter%el'ara. 6. Kr'ter'a a"'l Me!%ertaankan '$ra"' a$ekuat $'bukt'kan $engan/ tan$a -tan$a 0'tal "tab'l( na$' %er'*er teraba( %eng'"'an %er'*er ba'k( !e!bran !uk)"a le!bab $an keluaran ur'n te%at. 26. Ren+ana t'n$akan $an ra"')nal a6. A&a"' A&a"' keluaran t'a% ,a! b'la $''n$'ka"'kan. Perat'kan keluaran 177-77 !l3. R3 D'ure"'"' #ang +e%at $a%at !engurangkan 0)lu!e t)tal karena ket'$akl +uku%an ,u!la natr'u! $'ab")rb"' tubulu" g'n,al.
b6.Pantau !a"ukan $an aluaran +a'ran. R3 In$'kat)r ke"e'!angan +a'ran $an kebutuan %enggant'an. +6. A&a"' tan$a-t tan$a-tan$ an$aa 0'tal( 0'tal( %erat %erat'ka 'kan n %en'ng %en'ngkat katan an na$' na$' $an %erna% %erna%a"an a"an(( %enuru %enurunan nan tekanan $ara( $'a*)re"'"( %u+at( R3 Detek"' $'n' tera$a% '%)0)le!'k "'"te!'k $6.T'ngkatkan $6.T'ngkatk an t'ra bar'ng $engan ke%ala leb' t'ngg' R3 Menurunkan ker,a ,antung !e!u$akan e!e)"tat'" "'rkula"'.
86
g6.K)lab)ra"' $ala! !e!antau %e!er'k"aan lab)rat)r'u! "e"ua' 'n$'ka"'( +)nt)/ Hb 3 Ht( ,u!la "el $ara !era. Pe!er'k"aan k)agula"'( ,u!la tr)!b)"' R3 Bergu Berguna na $ala! $ala! e0alua e0alua"' "' ke'lan ke'langan gan $ara $ara 3 kebutu kebutuan an %engga %enggant' nt'an. an. Serta Serta $a%at $a%at !eng'n$'ka"'kan ter,a$'n#a k)!%l'ka"' !'"aln#a %enurunan *akt)r %e!bekuan $ara( $.An An'ie 'ieta' ta' be#hub be#hubung ungan an denga dengan n pe#uba pe#ubahan han 't 'tatu atu'' ke ke'eh 'ehata atan n atau atau mengha menghadap dapii p#$'edu# bedah*
16.Tu,uan Pa"'en ta!%ak r'lek". 6.Kr'ter'a a"'l Men#atakan %engetauan #ang akurat tentang "'tua"'( !enun,ukkan rentang #ang #ang te%at tentang %era"aan $an %enurunan ra"a takut. 26.Ren+ana t'n$akan $an ra"')nal a6.Da!%'ng' kl'en $an b'na ubungan "al'ng %er+a#a %er+ a#a R3 Menun,ukan %erat'an $an ke'ng'nan untuk !e!bantu b6. Me!ber'kan 'n*)r!a"' tentang %r)"e$ur t'n$akan #ang akan $'lakukan. R 3 Me!bantu %a"'en $ala! !e!aa!' tu,uan $ar' "uatu t'n$akan. +6. D)r)ng %a"'en atau )rang ter$ekat untuk !en#atakan !a"ala atau %era"aan. R3 Me!ber'kan ke"e!%atan %a$a %a"'en $an k)n"e% ")lu"' %e!e+aan !a"ala e. Ku#a Ku#ang ng pengetah pengetahuan uan tentang tentang k$ndi'i k$ndi'i =p#$gn$ =p#$gn$'i' 'i' dan kebutuhan kebutuhan peng$bat peng$batan an be#hubungan dengan ku#angnya in%$#ma'i
16. Tu,uan / Men#atakan %e!aa!an tentang %r)"e" %en#ak't $an %r)gn)"'"n#a. 6. Kr'ter'a a"'l
87
Melakukan Melaku kan %erubaan %)la '$u% '$u% atau %r'la"ku #"ng %erlu( ber%art'"'%a ber%art'"'%a"' "' $ala! %r)gra! %eng)batan. 26. Ren+ana t'n$akan $an ra"')nal
a6. D)r)ng %a"'en !en#atakan ra"a takut %er"aan $an %erat'an. R 3 Me!bantu %a"'en $ala! !engala!' %era"aan. b6 Ka,' ulang %r)"e" %en#ak't(%engala!an %a"'en R3 Me!ber'kan $a"ar %engetauan $'!ana %a"'en $a%at !e!buat %'l'an 'n*)r!a"' tera%'. II*Se'udah $pe#a'i )*Nye#i )*Nye #i be#hubung be#hubungan an dengan dengan 'pa'mu' 'pa'mu' kandung kandung kemih dan in'i'i in'i'i 'ekunde# 'ekunde# pada TUR2P
Tu,uan/ N#er' berkurang atau 'lang. Kr'ter'a a"'l / - Kl'en !engatakan n#er' berkurang 3 'lang. - Ek"%re"' &a,a kl'en tenang. - Kl'en akan !enun,ukkan ketra!%'lan relak"a"'. - Kl'en akan t'$ur 3 '"t'raat $engan te%at. - Tan$a Tan$a tan$a 0'tal $ala! bata" n)r!al. Ren+ana t'n$akan / a.8ela"kan %a$a kl'en tentang ge,ala $'n' "%a"!u" kan$ung ke!'. R3 K'en $a%at !en$etek"' ga,ala $'n' "%a"!u" kan$ung ke!'.
88
b.Pe!antauan kl'en %a$a 'nter0al #ang teratur "ela!a 4 ,a!( untuk !engenal ge,ala ge,ala $'n' $ar' "%a"!u" kan$ung ke!'. R3 Menentukan ter$a%atn#a "%a"!u" "e'ngga )bat )batan b'"a $'ber'kan
+.8ela"kan %a$a kl'en ba&a 'nten"'ta" $an *rekuen"' akan berkurang $ala! 4 "a!%a' 4 ,a!. R3 Me!ber'tau kl'en ba&a ket'$akn#a!anan an#a te!%)rer. $.Ber' %en#uluan %a$a kl'en agar t'$ak berke!' ke "e%utar kateter. R3 Mengurang ke!ungk'nan "%a"!u". e.An,urkan %a$a kl'en untuk t'$ak $u$uk $ala! &aktu #ang la!a "e"u$a t'n$akan TUR-P. R 3 Mengurang' tekanan %a$a luka 'n"'"' *.A,arkan %enggunaan tekn'k relak"a"'( ter!a"uk lat'an na*a" $ala!( 0'"ual'"a"'. R 3 Menurunkan tegangan )t)t( !e!*)ku"kan ke!bal' %erat'an $an $a%at !en'ngkatkan ke!a!%uan k)%'ng. g.8agala "elang $ra'na"e ur'ne teta% a!an $'%aa untuk !en+ega %en'ngkatan tekanan %a$a kan$ung ke!'. Ir'ga"' kateter ,'ka terl'at bekuan %a$a "elang.
R3 Su!batan %a$a "elang kateter )le bekuan $ara $a%at !en#ebabkan $'"ten"' kan$ung ke!' $engan %en'ngkatan "%a"!e. .@b"er0a"' tan$a tan$a 0'tal R3 Mengetau' %erke!bangan leb' lan,ut. '.K)lab)ra"' $engan $)kter untuk !e!ber' )bat )batan 5analge"'k atau ant' "%a"!)$'k 6 R 3 Meng'langkan n#er' $an !en+ega !en+e ga "%a"!u" kan$ung ke!'. +*Re +*Re'i 'ik$ k$ ti ting nggi gi in%e in%ek' k'ii be#h be#hub ubun unga gan n deng dengan an p#$' p#$'ed edu# u# in1a in1a'i 'i%0 %0 al alat at 'ela 'elama ma pembedahan= katete#= i#iga'i kandung kemih 'e#ing*
89
Tu,uan/ Kl'en t'$ak !enun,ukkan tan$a tan$a 'n*ek"' . Kr'ter'a a"'l/ - Kl'en t'$ak !engala!' 'n*ek"'. - Da%at !en+a%a' &aktu %en#e!buan. - Tan$a tan$a 0'tal $ala! bata" n)r!al $an t'$ak a$a tan$a tan$a ")+k. Ren+ana t'n$akan/ a.Pertaankan "'"te! kateter "ter'l( ber'kan %era&atan kateter $engan "ter'l. R3 Men+ega %e!a"ukan bakter' $an 'n*ek"'
b.An,urkan 'ntake +a'ran #ang +uku% 5 :77 2777 6 "e'ngga $a%at !enurunkan %) %)ten"'al ten"'al 'n*ek"'. R3.Men'ngkatkan )ut%ut ur'ne "e'ngga re"'k) ter,a$' ISK $'kurang' $an !e!%ertaankan *ung"' g'n,al. +.Pertaankan %)"'"' ur)bag $'ba&a. R3 Meng'n$ar' re*lek" bal'k ur'ne #ang $a%at !e!a"ukkan bakter' ke kan$ung ke!'. $.@b"er0a"' tan$a tan$a 0'tal( la%)rkan tan$a tan$a ")+k $an $e!a!. R3 Men+ega "ebelu! ter,a$' ")+k. e.@b"er0a"' ur'ne/ &arna( ,u!la( bau. R3 Meng'$ent'*'ka"' a$an#a 'n*ek"'. *.K)lab)ra"' $engan $)kter untuk !e!ber' )bat ant'b')t'k. R3 Untuk !en+ega 'n*ek"' $an !e!bantu %r)"e" %en#e!buan. -* Re'ik$ tinggi ,ide#a0 pe#da#ahan be#hubungan dengan tindakan pembedahan .
90
Tu,uan/ T'$ak T'$ak ter,a$' %er$araan. Kr'ter'a a"'l/ - Kl'en t'$ak !enun,ukkan tan$a tan$a %er$araan . - Tan$a Tan$a tan$a 0'tal $ala! bata" n)r!al . - Ur'ne lan+ar le&at kateter . Ren+ana t'n$akan/ a.8ela"kan %a$a kl'en tentang "ebab ter,a$' %er$araan "etela %e!be$aan $an tan$a tan$a %er$araan . R3 Menurunkan ke+e!a"an kl'en $an !engetau' tan$a tan$a %er$araan b.Ir'ga"' al'ran kateter ,'ka ter$etek"' gu!%alan $al! "aluran kateter R3 u!%ala u!%alan n $a%at $a%at !en#u! !en#u!bat bat kateter kateter(( !en#eba !en#ebabka bkan n %erega %ereganga ngan n $an %er$ara %er$araan an kan$ung ke!' +.Se$'akan $'et !akanan t'ngg' "erat $an !e!ber' )bat untuk !e!u$akan $e*eka"' . R3 Dengan %en'ngkatan tekanan %a$a *)"a %r)"tat'k #ang akan !engen$a%kan %er$araan . $.Men+ $.M en+ega ega %e!aka %e!aka'an 'an ter!)!e ter!)!eter ter rektal( rektal( %e!er'k %e!er'k"aan "aan rektal rektal atau atau ukna ukna(( untuk untuk "ekurang kurangn#a "atu !'nggu . R3 Da%at !en'!bulkan %er$araan %r)"tat . e.Pantau trak"' kateter/ +atat &aktu trak"' $' %a"ang $an ka%an trak"' $'le%a" . R3 Trak"' kateter !en#ebabkan %enge!bangan bal)n ke "'"' *)"a %r)"tat'k( !enurunkan %er$araan. U!u!n#a $'le%a" 2 ,a! "etela %e!be$aan %e!be$aan . *.@b"er0a"'/ Tan$a Tan$a tan$a 0'tal t'a% 4 ,a!(!a"ukan $an aluaran $an &arna ur'ne
91
R3 Detek"' a&al tera$a% k)!%l'ka"'( $engan 'nter0en"' #ang te%at !en+ega keru"akan ,ar'ngan #ang %er!anen . /* Re'ik$ Re'ik$ tinggi tinggi di'%ung' di'%ung'ii 'ek'ual 'ek'ual be#hubun be#hubungan gan dengan dengan ketakuta ketakutan n akan imp$ten akibat da#i TUR2P*
Tu,uan/ Fung"' "ek"ual $a%at $'%ertaankan Kr'ter'a a"'l/ - Kl'en ta!%ak r'lek" $an !ela%)rkan ke+e!a"an !enurun . - Kl'en !en#atakan %e!aa!an "'tua"' 'n$'0'$ual . - Kl'en !enun,ukkan ketera!%'lan %e!e+aan !a"ala . - Kl'en !engert' tentang %engaru TUR P %a$a "ek"ual. Ren+ana t'n$akan / a.Ber' a.B er' ke"e!% ke"e!%atan atan %a$a %a$a kl'en kl'en untuk untuk !e!%erb !e!%erb'n+a 'n+angk ngkan an tentan tentang g %engar %engaru u TUR TUR P tera$a% "ek"ual . R3 Untuk !engetau' !a"ala kl'en . b.8ela"kan tentang / ke!ungk'nan ke!bal' ket'ngkat t'ngg' "e%ert' "e!ula $an ke,a$'an e,akula"' retr)gra$ 5a'r ke!' "e%ert' "u"u6 R3 Kurang %engetauan $a%at !e!bangk'tkan +e!a" $an ber$a!%ak $'"*ung"' "ek"ual +.Men+ega ubungan "ek"ual 2-4 !'nggu "etela )%era"' . R3 B'"a ter,a$' %er$araan $an ket'$akn#a!anan $.D)r)ng kl'en untuk !enan#akan ke$)kter "ala!a $' ra&at $' ru!a "ak't $an kun,ungan lan,utan . R 3 Untuk !engklar'*'ka"' kekat'ran $an !e!ber'kan ak"e" ke%a$a %en,ela"an #ang "%e"'*'k.
92
5* Ku#ang pengetahuan0 tentang TUR2P be#hubungan dengan ku#ang in%$#ma'i
Tu,uan/ Kl'en $a%at !engura'kan %antangan keg'atan "erta kebutuan ber)bat lan,utan . Kr'ter'a a"'l/ - Kl'en akan !elakukan %erubaan %er'laku. - Kl'en ber%art'"'%a"' $ala! %r)gra! %eng)batan. - Kl'en akan !engatakan %e!aa!an %a$a %antangan keg'atan $an kebutuan ber)bat lan,utan . Ren+ana t'n$akan/ a.Ber' %en,ela"an untuk !en+ega akt'*'ta" berat "ela!a 2-4 !'nggu . R3 Da%at !en'!bulkan %er$araan . b.Ber' %en,ela"an untuk !en+ega !enge$an &aktu BAB "ela!a 4- !'nggu= $an !e!aka' %elu!a" t'n,a untuk lak"at'* "e"ua' kebutuan. R3 Menge$an b'"a !en'!bulkan %er$araan( %elunak t'n,a b'"a !engurang' kebutuan !enge$an %a$a &aktu BAB +.Pe!a"ukan +a'ran "ekurangkurangn#a :77-2777 !l3ar'. R3 Mengurang' %)ten"'al 'n*ek"' $an gu!%alan $ara . $.An,urkan untuk ber)bat lan,utan %a$a $)kter. R3. Untuk !en,a!'n t'$ak a$a k)!%l'ka"' . e.K)")ngkan kan$ung ke!' a%ab'la kan$ung ke!' "u$a %enu . R3 Untuk !e!bantu %r)"e" %en#e!buan .
6* Gangguan p$la tidu# be#hubungan dengan nye#i ( e%ek pembedahan
93
Tu,uan/ Kebutuan t'$ur $an '"t'raat ter%enu'. Kr'ter'a a"'l/ - Kl'en !a!%u ber'"t'raat 3 t'$ur $ala! &aktu #ang +uku%. - Kl'en !engungka%an "u$a b'"a t'$ur . - Kl'en !a!%u !en,ela"kan *akt)r %enga!bat t'$ur . Ren+ana t'n$akan/ a. 8ela"kan %a$a kl'en $an keluarga %en#ebab gangguan t'$ur $an ke!ungk'nan +ara untuk !eng'n$ar'. R3 !en'ngkatkan %engetauan kl'en "e'ngga !au k))%erat'* $ala! t'n$akan %era&atan . b. '%takan "ua"ana #ang !en$ukung( !en$ukung( "ua"ana tenang $engan !engurang' k keb'"'ngan eb'"'ngan . R3 Sua"ana tenang akan !en$ukung '"t'raat +.Ber' ke"e!%atan kl'en untuk !engungka%kan %en#ebab gangguan t'$ur t'$ur.. R3 Menentukan ren+ana !engata"' gangguan $.K)lab)ra"' $engan $)kter untuk %e!ber'an )bat #ang $a%at !engurang' n#er' 5 analge"'k 6. R3 Mengurang' n#er' "e'ngga kl'en b'"a '"t'raat $engan +uku% .
G* !E !E"& "&R& R&I I e%ini'i
8a$'
Kata He!)r)'$ bera"al $ar' baa"a Yunan' #a'tu ae!G / $ara( r))"G / !engal'r. "e!ua
%en$araan
#ang
a$a
$'
anu"
$'"ebut
e!)r)'$.
He!)r)'$ a$ala %elebaran ra"a $' $ala! %lek"u" e!)r)'$al'" #ang t'$ak !eru%akan kea$aa kea $aan n %at)l) %at)l)g'k g'k.. Han#a Han#a a%ab'l a%ab'laa e!)r) e!)r)'$ '$ 'n' !en#e !en#ebab babkan kan kelua keluan n atau %en#u %en#ul't( l't( $'%erlukan t'n$akan. He!)r)'$ a$ala bag'an 0ena #ang ber$'lata"' $ala! kanal anal $an
94
$a%at $'bag' !en,a$' ( #a'tu e!)r)'$ 'nterna $an ek"terna. He!)r)'$ 'nterna !eru%akan 0ar'"e" 0ena e!)r)'$al'" "u%er')r $an !e$'a $an e!)r)'$ ek"terna !eru%akan 0ar'"e" 0ena e!)r)'$al'" 'n*er')r. Se"ua' '"t'la #ang $'gunakan( !aka e!)r)'$ ek"terna t'!bul $' "ebela luar )t)t "*'ngter an'( $an e!)r)'$ 'nterna t'!bul $' "ebela $ala! "*'ngter.
Eti$l$gi
Pen#ebab %elebaran %lek"u" e!)r)'$al'" $' bag' !en,a$' $ua / 1.Kare 1.K arena na ben$un ben$ungan gan "'rkula"' "'rkula"' %)rtal %)rtal ak'bat ak'bat kela'a kela'an n )rgan' )rgan'k. k.
Kela'na Kela'nan n )rgan' )rgan'k k #ang #ang
!en#ebabkan gangguan a$ala / He%ar "'r)"'" e%at'" F'br)"'" ,ar'ngan e%ar akan !en'ngkatkan re"'"ten"' al'ran 0ena ke e%ar "e'ngga ter,a$' e%arten"' %)rtal. Maka akan terbentuk k)lateral antara la'n ke e")%agu" $an %lek"u" e!)r)'$al'" . Ben$ungan 0ena %)rta( !'"aln#a karena tr)!b)"'". T)!ur )!ur 'ntra ab$)!en( ab$)!en( teruta!a teruta!a $'$aera $'$aera 0el0'"( #ang !enekan 0ena "e'ngga "e'ngga al'ran#a terganggu. M'"aln#a uteru" gra%'$a ( uteru" t)!ur )0ar'u!( tu!)r rektal $an la'n la'n. 2. I$')%at'k(t I$')%at'k(t'$ak '$ak ,ela" ,ela" a$an#a a$an#a kela'anan )rgan )rgan'k( 'k( an#a an#a a$a *akt)r - *akt)r *akt)r %en#ebab %en#ebab t'!buln#a e!)r)'$.Fakt)r *akt)r #ang !ung !ungk'n k'n ber%eran / Keturunan atau er'$'ter Dala! al 'n' #ang !enurun $ala kele!aan $'n$'ng %e!bulu $ara( $an bukan bukan e!)r)'$n#a. Anat)!' 9ena $' $aera !a"entr)r'u! tu$ak !e!%un#a' katu%. Se'ngga $ara !u$a ke!bal' ke!bal'
!en#ebabkan !en#ebabkan berta!ba berta!ban#a n#a tekanan tekanan $' %lek"u" e!)r)'$al' e!)r)'$al'". ".
Hal - al #ang !e!ungk'nkan tekanan 'ntra ab$)!en !en'ngkat antara la'n / - @rang #ang %eker,aan n#a ban#ak ber$'r' atau $u$uk $'!ana ga#a gra%'ta"' akan !e!%engaru' t'!buln#a e!)r)'$.M'"aln#a "e)rang al' be$a. - angguan $e0eka"' !'k"'. - Peker,aan #ang !engangkat ben$a - ben$a berat. - T)nu" T)nu" "%'ngter an' #ang kaku atau le!a. Pa$aa "e"e)ra Pa$ "e"e)rang ng &an'ta &an'ta a!'l a!'l ter$a%a ter$a%att 2 *akt)r *akt)r #ang #ang !e!%en !e!%engar garu' u' t'!bul t'!buln#a n#a e!)r)'$ #a'tu / - A$an#a t)!ur 'ntra ab$%)!en. - Kele!aan %e!bulu $ara "e&aktu a!'l ak'bat %engaru %erubaan )r!)nal. - Menge$an "e&aktu %artu". Fa+t)r %re$'"%)"'"' ter,a$'n#a He!)r)'$ / a. Terlalu Terlalu ban#ak !enge$an "aat buang a'r be"ar b. Keb'a"aan ber,)ngk)k atau $u$uk terlalu la!a
95
+. Mengangkat beban terlalu berat $. an'ta an'ta a!'l #ang !enge$an "aat "aa t !ela'rkan e. D'are kr)n'k *. U"'a lan,ut g. Hubungan "ek" %eranal . Here$'ta"3 keturunan '. Se!bel't ,. enet'k %re$'"%)"'"' k. Kurang ber)laraga atau '!)b'l'"a"' l. Kurang !akan-!akanan ber"erat Pat$%i'i$l$gi0 He!)r)'$ t'!bul ak'bat k)nge"t' 0ena #ang $'"ebabkan gangguan al'ran bal'k $ar'
0enaa e!)r) 0en e!)r)'$al '$al'". '". Kantun Kantung-k g-kant antung ung 0ena 0ena #ang #ang !elebar !elebar !en)n, !en)n,)l )l ke $ala! $ala! "alur "al uran an an anu" u" $a $an n rektu rektu! ! ter,a ter,a$' $' tr tr)! )!b) b)"' "'"( "( ul ul"er "era"' a"'(( %e %er$ r$ara araa an n $a $an n n# n#er' er'.. Per$araan u!u!n#a ter,a$' ak'bat trau!a )le *e"e" #ang kera". Dara #ang keluar ber&arna !era "egar !e"k'%un bera"al $ar' 0ena karena ka#a akan a"a!. N#er' #ang t'!bul ak'bat 'n*la!a"' $an e$e!a #ang $'"ebabkan )le tr)!b)"'". Tr)! Tr)!b) b)"' "'"" a$ a$ala ala %e %e!b !bek ekua uan n $a $ara ra $a $ala! la! e e!) !)r) r)'$ '$.. Tr) r)!b !b)" )"'" '" 'n 'n'' ak akan an !engak'batkan '"ke!' %a$a $aera ter"ebut $an nekr)"'". a. He He!) !)rr rr) )'$ '$ 'n 'nte tern rna/ a/ Su!b Su!bata atan n al'ran al'ran $a $ara ra "#"te "#"te! ! %) %)rta rta !en# !en#eb ebab abka kan n t'!bul t'! buln# n#aa '%erte '%erten"' n"' %)rtal $an terben terbentuk tuk
k)later k)lateral al %a$a %a$a 0ena 0ena e!)rr) e!)rr)'$a '$al'" l'"
"u%er') "u% er')rr $an !e$'u". !e$'u". Sela'n Sela'n 'tu S'"te! 0ena 0ena %)rtal %)rtal t'$ak
!e!%un !e!%un#a #a'' katu% katu%
"e'ngga !u$a ter,a$' al'ran bal'k. b. He!)rr'$ ek"terna/ R)bekn#a 0ena e!)rr)'$al'" 'n*er')r !e!bentuke!at)!a $' kul't #ang ber&arna ber&arna keb'ruan( keb'ruan( ken#al-kera"( ken#al-kera"($an $an n#er'. Bentuk Bentuk 'n' "er'ng n#er' $an gatal karena u,ung-u,ung u,ung-u,ung "ara* %a$a kul't !eru%akan re"e%t)r n#er'.
+e,ala linik' e,ala linik' e,ala uta!a beru%a / a. Per$araan !elalu' anu" #anng beru%a $ara "egar tan%a ra"a n#er'. Per$araan !eru%akan tan$a %erta!a $ar' e!)r)'$ 'nterna ak'bat trau!a )le *e"e" #ang kera". Dara #ang keluar ber&arna !era "egar $an t'$ak ter+a!%ur $engan *e"e". b. Pr)la%" #ang bera"al $ar' t)n,)lan e!ar)'$ "e"ua' gra$a"'n#a. He!)r)'$ He!)r )'$ #ag !e!be"ar !e!be"ar "e+ara %erlaan-laan %erlaan-laan ak'rn#a ak'rn#a $a%at !en)n,)l !en)n,)l keluar !en#ebabkan %r)la%". Pa$a taa% a&al( %en)n,)lan 'n' an#a ter,a$' %a$a &aktu $e*eka"' $an $'"u"ul re$uk"' "%)ntan "%)ntan "aat $e*eka"'. Pa$a "ta$'u! #ang leb' leb' lan,ut( e!)r)'$ 'nterna 'n' 'n' %erlu $'$)r)ng ke!bal' "etela $e*eka"' agar !a"uk !a"uk ke!bal' ke $ala! anu". e,ala la'n #ang !eng'kut' /
96
+. N#er' "ebaga' "ebaga' ak'bat a$an#a a$an#a 'n*ek"' 'n*ek"' "ekun$er "ekun$er atau tr)!bu". tr)!bu". N#er' an#a t'!bul a%ab'la ter$a%at tr)!b)"'" #ang lua" $engan e$e!a #ang !era$ang. $. Ir'ta"' kr)n'" "ek'tar anu" )le karena anu" "elalu ba"a. Ir'ta"' kul't %er'anal $a $a%a %att !en'! !en'!bu bulk lkan an ra"a ra"a ga gata tall #a #ang ng $' $'ke kena nall "ebag "ebaga' a' %r %rur ur'tu 'tu"" an anu" u" $a $an n 'n 'n'' $'"ebabkan )le kele!baban #ang teru" !eneru" $an rang"angan !uku". e. Ane!'a #ang !en#erta' %er$araan kr)n'" #ang ter,a$' eni'2jeni' !em$#$id He!)r)'$ $'kla"'*'ka"'kan !en,a$' #a'tu / 1. He!)r) He!)r)'$ '$ ek"tern ek"terna( a( #a'tu e!)r) e!)r)'$ '$ #ang !un+u !un+ull $' luar luar "*'ngter "*'ngter anal. .
He!) He !)r) r)'$ '$ 'n 'nter terna na(( #a #a't 'tu u e!)r e!)r)' )'$ $ #a #ang ng te ter,a r,a$' $' $' $'ata ata"" "*'ng "*'ngte terr an anal al.. He!)r)'$
Ek"terna
$'kla"'*'ka"'kan
!en,a$'
#a'tu
/
Akut / %e!bengkakan bulat keb'ruan %a$a %'ngg'r anu" 5e!at)!a6Vn#er' $an
gatal
Kr)n'k Kr)n'k / "atu atau leb' leb' l'%atan l'%atan kul' kul'tt anu" anu" #ang #ang ter$'r' ter$'r' $ar' ,ar'ng ,ar'ngan an %en#a!bung $an "e$'k't %e!bulu %e!bulu $ara . He!)r)'$ 'nterna $'bag' ber$a"ark rkaan
ga!b a!bar araan
kl'n'"(
#a' a'ttu/
Dera,at I/ %er$araan !era "egar tan%a n#er' "aat $e*eka"'( b'la ter,a$' %e!be"aran e!)r)'$ #ang t'$ak %r)la%" keluar kanal anu". Han#a $a%at $'l'at $engan an)rekt)"k)%( Dera,at Der a,at II/ !en)n, !en)n,)l )l !elalu !elalu'' kanal'" kanal'" anal'" anal'" %a$a %a$a "aat !enge,a !enge,an n r'ngan r'ngan(( teta%' $a%at $a%at !a"uk ke!bal' ke!bal' "e+ara "%)ntan( "%)ntan( %e!be"aran %e!be"aran e!)r)'$ e!)r)'$ #ang #ang %r)la%" $an !eng'lang atau !a"uk "en$'r' ke $ala! anu" "e+ara "%)ntan. Dera,at III/ %e!be"aran e!)r)'$ e!)r)'$ #ang %r)la%" $a%at !a"uk lag' ke $ala! anu" $engan bantuan $)r)ngan ,ar'. He!)r)'$ !en)n,)l "aat !enge,an $an aru" $'$)r)ng ke!bal' "e"u$a $e*eka"' Dera,at I9/ %r)la%" e!)r)'$ #ang %er!anen( rentan( $an +en$erung untuk !engal !en gala!' a!' tr)!b tr)!b)"' )"'"" atau 'n*ark 'n*ark.. He!)r) He!)r)'$ '$ !en)n, !en)n,)l )l keluar keluar $an t'$ak t'$ak $a%at $'$)r)ng !a"uk. e#ajat
Be#da#ah
"en$nj$l
Rep$'i'i
I
56
5-6
5-6
II
56
56
S%)ntan
III
56
56
Manual
I9
56
teta%
T'$ak $a%at
97
&leksus hemoroid intern mengalirkan darah ke vena hemoroidalis superior vena porta sedangkan &leksus hemoroid eksterna mengalirkan darah ke peredaran sistemik melalui daerah
perineum dan lipat paha ke vena iliaka*
Peme#ik'aan penunjang
1. Pe!er'k"aan )l)k Dubur Pa$a %e!er'k"aan +)l)k $ubur( e!)r)'$ 'nterna "ta$'u! a&al t'$ak $a%at $'raba "ebab "eb ab tekanan tekanan 0ena 0ena $' $ala!n $ala!n#a #a t'$ak t'$ak terlalu terlalu t'ngg' t'ngg' $an b'a"an# b'a"an#aa t'$ak t'$ak n# n#er'. er'. He!)r) He! )r)'$ '$ $a%at $a%at $'raba $'raba a%ab'l a%ab'laa "angat "angat be"ar be"ar.. A%ab' A%ab'la la e!)r) e!)r)'$ '$ "er'ng "er'ng %r)la% %r)la%"( "( "ela%ut len$'r akan !enebal. Tr)!b)"'" $an *'br)"'" %a$a %erabaan tera"a %a$at $engan $en gan $a"ar $a"ar #ang #ang lebar lebar.. Pe!er' Pe!er'k"aa k"aan n +)l)k +)l)k $ubur $ubur 'n' untuk untuk !en#' !en#'ngk ngk'rk 'rkan an ke!ungk'nan kar"'n)!a rektu!. . Pe!er'k"aan An)"k)%' An)"k)%' Dengan Den gan +ara 'n' $a%at $a%at $'l'a $'l'att e!)r) e!)r)'$ '$ 'ntern 'nternu" u" #ang #ang t'$ak t'$ak !en)n, !en)n,)l )l keluar keluar.. An)"k)% $'!a"ukkan untuk !enga!at' kee!%at kua$ran. Pen$er'ta $ala! %)"'"' l't)t)!'. An)"k)% $an %en#u!batn#a $'!a"ukkan $ala! anu" "e$ala! !ungk'n( %en#u!bat $'angkat $an %en$er'ta $'"uru berna*a" %an,ang. He!)r)'$ 'nterna terl'at "ebaga' "truktur 0a"kuler #ang !en)n,)l ke $ala! lu!en. A%ab'la %en$er'ta $'!'nta !enge,an "e$'k't !aka ukuran e!)r)'$ akan !e!be"ar $an %en)n,)lan atau %r)la%" akan leb' n#ata. Ban#akn#a ben,)lan( $era,atn#a( letak (be"arn#a $an kea$ kea$aa aan n la'n la'n $ala $ala! ! anu" anu" "e "e%e %ert rt'' %)l' %)l'%( %( *'"" *'""ur uraa an an'' $a $an n tu tu!) !)rr ga gana na"" a aru ru"" $'%erat'kan. 2. Pe!er'k"aan %r)kt)"'g!)'$)"k)%' Pr)kt)"'g!)'$)"k)%' %erlu $'ker,akan untuk !e!a"t'kan keluan bukan $'"ebabkan )le )le %r)"e" %r)"e" ra$ang ra$ang atau %r)"e" %r)"e" kegana" kegana"an an $' t'ngkat t'ngkat t'ngg' t'ngg'(( karena karena e!)r) e!)r)'$ '$ !eru !e ru%a %aka kan n ke kea$a a$aan an *' *'"') "')l) l)g' g'k k "a,a "a,a atau atau tan$a tan$a #a #ang ng !en# !en#ert erta' a'.. Fa Fae+ e+e" e" a aru ru"" $'%er'k"a tera$a% a$an#a $ara "a!ar.
Te#api K$n'e#1ati1
Tera%' K)n"er0at'* $'ber'kan %a$a e!)r)'$ $era,at I $an II $'!ana bukan $'tu,uan untuk !eng'langkan %lek"u" e!)r)'$al'" ta%' untuk !eng'langkan keluan. Tera%'
98
k) k)n" n"er0 er0at' at'** 'n 'n'' $'be $'ber'k r'kan an un untu tuk k %a %a"' "'en en $e $eng ngan an ge ge,al ,alaa #a #ang ng !'n) !'n)rr $a $an n !e!' !e!'l' l'k' k' keb'a"aan $'et atau 'g'ene #ang t'$ak n)r!al.
a* N$n2%a#mak$l$gi'
Bertu,uan untuk !en+ega %erburukan %en#ak't $engan !e!%erba'k' +ara $e*eka"'. Pelak" Pel ak"ana anaan an beru%a beru%a %erba'k %erba'kan an %)la %)la '$u%( '$u%( %erba'k %erba'kan an %)la %)la !akan !akan $an !'nu!( !'nu!( %erba'kan %)la atau +ara $e*eka"'. Perba'kan $e*eka"' $'"ebut B)&el Manage!ent Pr)gra! 5BMP6 #ang ter$'r' ata" $'et( +a'ran( "erat ta!baan( %el'+'n *e"e"( $an %erubaan %er'laku $e*eka"' 5$e*eka"' $ala! %)"'"' ,)ngk)k3"Wuatt'ng6. Makanan ber"erat akan !en#ebabkan gu!%alan '"' u"u" be"ar na!un lunak "e'ngga !e!%er!u$a $e*eka"' $an !engurang' kearu"an !enge$an "e+ara berleb'an. Sela'n 'tu( lakukan t'n$akan keber"'an l)kal $engan +ara !eren$a! anu" $ala! a'r "ela!a 17-1: !en't( "ela!a !en't( -4 kal' "ear' "ear' $engan $engan la#utan kalium pe#manganat ;PK< )0):*::: ;) g#am bubuk PK dila#utkan dalam ): lite# ai#a#mak$l$gi
Bertu,uan !e!%erba'k' $e*eka"' $an !ere$akan atau !eng'langkan keluan $an ge,ala. @bat-)bat *ar!ak)l)g'" e!)r)'$ $a%at $'bag' ata" e!%at !a+a!( #a'tu/ 1. @bat #ang !e!%erba'k' $e*eka"' Ter$a%at $ua !a+a! )bat #a'tu "u%le!ent "erat 5*'ber "u%le!ent6 $an %el'+'n t'n,a 5"t))l ")*tener6. Su%le!en "erat k)!er"'al #ang #ang ban#ak $'%aka' antara la'n %"#l'u! atau '"%aluga Hu"k 5e./ 9egeta( Mula( Meta!u+'l( Mu+)*alk6 #ang bera"al $ar' kul't b',' %lantag) )0ate #ang $'ker'ngkan $an $'g'l'ng !en,a$' bubuk. @bat 'n' beker,a $engan +ara !e!be"arkan 0)lu!e t'n,a $an !en'ngkatkan %er'"talt'k u"u". E*ek "a!%'ng "a !%'ng antara la'n ketut $an ke!bung. @bat ke$ua a$ala laant atau %en+aar 5e./ laa$'ne( $ul+)la( $ll6. . @bat "'!%t)!at'k Bertu,uan Bertu,u an untuk untuk !eng'lang !eng'langkan kan atau !engurang' !engurang' keluan ra"a gatal( n#er'( atau keru"akan kul't $' $aera anu". 8en'" "e$'aan !'"aln#a Anu")l( B)rag'n)l N3S $an Faktu. Se$'aan #ang !engan$ung k)rt'k)"ter)'$ $'gunakan untuk !engurang'
99
ra$ang $aera e!)r)'$ atau anu". )nt) )bat !'"aln#a Ultra%r)+t( Anu")l H( S+er'%r)+t. 2. @bat %engent' %er$araan Per$ara Per$ araan an !enan$ !enan$aka akan n a$an# a$an#aa luka luka %a$a %a$a $'n$'n $'n$'ng g anu" anu" atau %e+an %e+an#a #a 0ena 0ena e!)r)'$ #ang $'n$'ngn#a t'%'". P"#ll'u!( +'tru" b')*la0an)'$a #ang bera"al $ar' ,eruk le!)n $an %a%r'ka ber*ung"' !e!%erba'k' %er!eab'l'ta" $'n$'ng %e!bulu $ara. 4. @bat %en#e!bu $an %en+ega "erangan Menggunakan Ar$'u! :77 !g $an %la"eb) 2X tablet "ela!a 4 ar'( lalu X tablet "ela!a 2 ar'. Peng)batan 'n' $a%at !e!ber'kan %erba'kan tera$a% ge,ala 'n*la!a"'( k)nge"t'( e$e!a( $an %r)la%".
,* In1a'i%
Bertu,uan Bertu, uan untuk !engent'kan !engent'kan atau !e!%erla!bat !e!%erla!bat %erburukan %erburukan %en#ak't $engan $engan t'n$akan-t'n$akan %eng)batan #ang t'$ak terlalu 'n0a"'*. D'lakukan ,'ka %eng)batan *ar!ak)l)g'" $an n)n-*ar!ak)l)g'" t'$ak bera"'l. Pr'n"'% $ar' t'n$akan 'n0a"'* a$a #a'tu *'k"a"' $an ek"'"'. F'k"a"' $'lakukan %a$a $era,at I $an II. Dan "eleb'n#a a$ala ek"'"' F'k"a"' ter$'r' $ar'/ Skle#$te#api .
D'la D'laku kuka kan n
un untu tuk k
!en eng gen ent' t'ka kan n
%e %er$ r$ar ara aan an..
Met) Met)$ $e
'n 'n''
!enggu !en ggunak nakan an >at "kler) "kler)"an "an #ang #ang $'"unt $'"unt'kan 'kan %ara %ara 0a"al. 0a"al. Setela Setela 'tu( 'tu( "kler) "kler)"an "an !erang"ang %e!bentukan ,ar'ngan %arut "e'ngga !enga!bat al'ran $ara ke 0ena-0ena e!)r)'$al'". Ak'batn#a( %er$araan berent'. Skler)"an #ang $'%aka' a$ala :< phenol in almond oil $an 1< polidocanol . Met) Met)$e $e 'n 'n'' !u$a !u$a $'lak"anakan( a!an $an !e!ber'kan a"'l ba'k. Rubber band ligation. Ker,a $ar' !et)$e 'n' a$ala akan !engabl'tera"' l)kal 0ena e!)r)'$al'" "a!%a' ter,a$' ul"era"' 5C-17 ar'6 #ang $''kut' ter,a$'n#a ,ar'ngan %arut 52-4 !'nggu6. Pr)"e$ur 'n' $'lakukan $'lakukan %a$a e!)r)'$ $era,at 1-2. n!rared thermocoagulation. Pr'n"'%n#a Pr'n"'%n#a a$ala !en$enatura"' !en$enatura"' %r)te'n !elalu' e*ek %ana" %ana" $ar' infrared ( #ang "elan,utn#a !engak'batkan ,ar'ngan terk)agula"'. Untuk Unt uk !en+eg !en+ega a e*ek "a!%'ng "a!%'ng $ar' inf infrar rared ed beru%a keru"akan ,ar'ngan "ek'tar
100
#ang "eat( !aka ,angka &aktu %a%aran $an ke$ala!ann#a %erlu $'ukur akurat. Met)$e 'n' $'%eruntukkan %a$a $era,at 1-. "aser haemorrhoidectomy haemorrhoidectomy. Met)$e 'n' !'r' 'r'% $engan infrared . Han# Han#aa "a "a,a ,a !e!%un#a' keleb'an $ala! ke!a!%uan !e!)t)ng. Na!un( b'a#an#a !aal. #oppler ultrasound guided haemorrhoid artery ligation* ligation* Met)$e 'n' !en,a$' %'l'an uta!a "aat ter,a$' %er$araan karena $a%at !engetau' "e+ara "e +ara te%at l)ka"' arter' e!)r)'$al'" #ang en$ak $',a't. Cryotherapy. Met)$e 'n' kurang $'rek)!en$a"'kan karena "er'ngkal' kurang akurat $ala! !enentukan area freezing area freezing . Se$angkan ek"'"' $a%at $'lakukan $engan bebera%a tekn'k #a'tu St* .arks .illigan / .organ Techni0ue Techni0ue(( Sub Submuc mucosa osall 1aemor 1aemorrho rhoide idecto ctomy my 5 &arks &arks method 6( 6 ( $a $an n #a #ang ng terbar ter baru u a$ala a$ala irc ircular ular Stapler Stapler %nopexy 5tekn' 5tekn'k k L)ng)6. L)ng)6. Tekn'k Tekn'k ircular Stapler %nopexy atau $'kenal $engan &rocedure $engan &rocedure for &rolapse and 1aemorrhoids 5PPH6 baru $'ke!bangkan "ek'tar taun 1;;2. Tekn'k 'n' beker,a $engan !en$)r)ng ,ar'ngan e!)r)'$ #ang !er)")t ke ara ata" $an $',a'tkan ke "ela%ut len$'r $'n$'ng anu". Ke!u$'an "ebua gelang $ar' baan t'tan'u! $'"el'%kan $' ,a'tan $an $'tana!kan $' bag'an ata" "aluran anu" untuk !eng)k)kan !eng)k)kan %)"'"' ,ar'ngan e!)r)'$ ter"ebut.
Tindakan &pe#ati%
In$'ka In$ 'ka"' "' t'n$ak t'n$akan an )%erat )%erat'* '* %a$a %a$a %a"'en %a"'en e!)r) e!)r)'$ '$ a$ala a$ala %en$er %en$er'ta 'ta $engan $engan kelua keluan n !enaun $an e!)r)'$ $era,at III $an I9( Per$araan berulang $an ane!'a #ang t'$ak "e!bu "e! bu $e $eng ngan an tera% tera%'' la'n la'n #a #ang ng leb' leb' "e "e$e $er ran ana( a( He!) He!)r) r)'$ '$ $e $era, ra,at at I9 $e $eng ngan an tr)!bu" $an n#er' ebat. Pen$er'ta e!)r)'$ ek"terna ,uga $'ber'kan tera%' be$a karenaa e!)r)'$ karen e!)r)'$ ek"terna "u$a t'$ak b'"a $'tangan' $engan t'n$akan k)n"er0at'*. k)n"er0at'*. Pr'n"' Pr' n"'% % #ang #ang aru" aru" $'%er $'%erat'k at'kan an $ala! $ala! e!)r) e!)r)'$ek '$ekt)! t)!'' a$ala a$ala ek"'"' ek"'"' #ang #ang an#a an#a $'laku $'l akukan kan %a$a %a$a ,ar'nga ,ar'ngan n #ang #ang benarbenar-ben benar ar ber berleb leb'a 'an. n. Ek"'"' Ek"'"' "ee!a "ee!att !ungk' !ungk'n n $'lakukan %a$a an)$er! $an kul't #ang n)r!al $engan t'$ak !engganggu "*'ngter anu". Ek"'"' ,ar'ngan 'n' aru" $'gabung $engan rek)n"truk"' tun'ka !uk)"a karena tela ter,a$' $e*)r!'ta" kanal'" anal'" ak'bat %r)la%"u" !uk)"a. A$a t'ga t'n$akan be$a #ang ter"e$'a "aat 'n' #a'tu be$a k)n0en"')nal 5 !enggunakan %'"au $an
101
gunt gunt'n 'ng6 g6(( be$a be$a la"e la"err 5 "' "'na narr la"e la"err "e "eba baga ga'' al alat at %e %e!) !)t) t)ng ng66 $a $an n be be$a $a "ta% "ta%le ler r 5 !enggunakan alat $engan %r'n"'% ker,a "ta%ler6. Saat 'n' a$a 2 tekn'k )%era"' #ang b'a"a $'gunakan #a'tu / a. Be$a k)n0en"')nal 1. Tekn'k Tekn'k M'll'gan M)rgan Tekn'k 'n' $'gunakan untuk t)n,)lan e!)r)'$ $' 2 te!%at uta!a. Tekn'k 'n' $'ke!b $'k e!bang angkan kan $' Inggr' Inggr'"" )le )le M'll'g M'll'gan an $an M)rgan M)rgan %a$a taun taun 1;C2. 1;C2. Ba"'" Ba"'" !a""aa e!)r) !a"" e!)r)'$ '$ te%at te%at $'ata" $'ata" l'nea l'nea !uk !uk)ku )kutan tan $'+eka% $'+eka% $engan $engan e!)"t e!)"tat at $an $'retrak"' $ar' rektu!. Ke!u$'an $'%a"ang ,a'tan tran"*'k"' +atgut %r)k"'!al tera$a% tera$ a% %lek"u" %lek"u" e!)r)'$al' e!)r)'$al'". ". Pent'ng Pent'ng untuk !en+ega %e!a"angan %e!a"angan ,a'tan !elalu !el alu'' )t)t )t)t "*'ngte "*'ngterr 'ntern 'nternu". u". He!)"t He!)"tat at ke$ua ke$ua $'te!% $'te!%atk atkan an $'"tal $'"tal tera$a tera$a% % e!)r)'$ ek"terna. Suatu 'n+'"' el'%" $'buat $engan "kal%el !elalu' kul't $an tu tun' n'ka ka !uk) !uk)"a "a "ek't "ek'tar ar %lek %lek"u "u"" e e!) !)r) r)'$ '$al al'" '" 'n 'nte tern rnu" u" $a $an n ek ek"te "tern rnu" u"(( #a #ang ng $'be $'beba ba"k "kan an $a $ar' r' ,ar'n ,ar'nga gan n #a #ang ng !en$ !en$a"a a"ar' r'n# n#a. a. He!) He!)r) r)'$ '$ $' $'ek ek"' "'"' "' "e+ara "e+ara ke"elur ke"e lurua uan. n. B'la B'la $'"ek"' $'"ek"' !en+a% !en+a%a' a' ,a'tan ,a'tan tran"*' tran"*'k"' k"' +at gut !aka !aka e!)r) e!)r)'$ '$ ek"tena $'ba&a kul't $'ek"'"'. Setela !enga!ankan e!)"ta"'"( !aka !uk)"a $an kul't kul't anu" anu" $'tutu $'tutu% % "e+ara "e+ara l)ng't l)ng'tu$' u$'nal nal $engan $engan ,a'tan ,a'tan ,elu,ur ,elu,ur "e$er "e$erana ana.. B'a"an#a t'$ak leb' $ar' t'ga kel)!%)k e!)r)'$ #ang $'buang %a$a "atu &aktu. Str'ktura rektu! $a%at !eru%akan k)!%l'ka"' $ar' ek"'"' tun'ka !uk)"a re+tu! #ang #an g terlalu terlalu ban#ak ban#ak.. Se'ng Se'ngga ga leb' leb' ba'k ba'k !enga! !enga!b'l b'l terlalu terlalu "e$'k't "e$'k't $ar'%a $ar'%a$a $a !enga!b'l terlalu ban#ak ,ar'ngan . Tekn'k 'teea$ Tekn'k )%era"' #ang $'gunakan untuk e!)r)'$ #ang "'rkuler 'n' #a'tu $engan !engu%a" "eluru e!)r)'$ $engan !e!beba"kan !uk)"a $ar' "ub!uk)"a $an !enga$akan re"ek"' "'rkuler tera$a% !uk)"a $aera 'tu. Lalu !engu"aakan k)nt'nu'ta" !uk)"a ke!bal'. 2. Tekn'k Langenbe+k Pa$a tekn'k Langenbe+k( e!)r)'$ 'nternu" $',e%'t ra$'er $engan kle!. Lakukan ,a'tan ,elu,ur $' ba&a kle! $engan +at gut +r)!'+ n) 37. Ke!u$'an ek"'"' ,ar'ngan $'ata" kle!. Se"u$a 'tu kle! $'le%a" $an ,e%'tan ,elu,ur ,e lu,ur $' ba&a kle! $''kat $'' kat.. Tekn'k ekn'k 'n' leb' leb' "er'ng "er'ng $'guna $'gunakan kan karena karena +aran#a +aran#a !u$a !u$a $an t'$ak t'$ak !eng !e ngan an$u $ung ng
re re"' "'k) k)
!en'!bulkan "ten)"'". b. Be$a La"er
%e!b %e!ben entu tuka kan n
,a ,ar' r'ng ngan an
%a %aru rutt
"e "eku kun$ n$er er
#a #ang ng
b' b'a" a"aa
102
Pa$a %r'n"'%n#a( %e!be$aan 'n' "a!a $engan %e!be$aan k)n0en"')nal( an#a alat %e!)t)ngn %e!)t)ngn#a #a !enggunak !enggunakan an la"er. la"er. Saat la"er !e!)t)ng( !e!)t)ng( %e!bulu %e!bulu ,ar'ngan ,ar'ngan ter%atr' "e'ngga t'$ak ban#ak !engeluarkan $ara( t'$ak ban#ak luka $an $engan n#er' #ang !'n'!al. Pa$a be$a $engan la"er( n#er' berkurang karena "#ara* ra"a n#er' 'kut ter%atr'. D' anu"( ter$a%at ban#ak "#ara*. Pa$a be$a k)n0en"')nal( k)n0en"')nal( "aat %)"t )%era"' akan tera"a n#er' "ekal' karena %a$a "aat !e!)t)ng ,ar'ngan( "erabut "# "#ara ara** terbu terbuka ka ak ak'b 'bat at "erab "erabut ut "# "#ara ara** t'$ak t'$ak !eng !enger erut ut "e "e$a $ang ngka kan n "elub "elubun ungn gn#a #a !eng !e nger erut ut.. Se$a Se$ang ngka kan n %a %a$a $a be be$a $a la"er la"er(( "e "erab rabut ut "#ara "#ara** $a $an n "elub "elubun ung g "#ara "#ara* * !ene!%el ,a$' "atu( "e%ert' ter%atr' "e'ngga "erabut "#ara* t'$ak terbuka. Untuk e!)r)'$ekt)!'( $'butukan $a#a la"er 1 14 &att. Setela ,ar'ngan $'angkat( luka beka" )%era"' $'ren$a! +a'ran ant'"e%t'k. Dala! &aktu 4 !'nggu( luka akan !enger'ng. Pr)"e$ur 'n' b'"a $'lakukan an#a $engan ra&at ,alan. +. Be$a Sta%ler Tekn'k 'n' ,uga $'kenal $engan na!a Pr)+e$ure *)r Pr)la%"e He!)rr)'$" 5PPH6 atau He!)r)'$ 'r+ular Sta%ler. Tekn'k 'n' !ula' $'%erkenalkan %a$a taun 1;;2 )le $)kter berkebang"aan Ital'a #ang berna!a L)ng) "e'ngga tekn'k 'n' ,uga "er'ng $'"ebut tekn'k L)ng). D' In$)ne"'a "en$'r' alat 'n' $'%erkenalkan %a$a taun 1;;;. 1;; ;. Alat Alat #ang #ang $'guna $'gunakan kan "e"ua' "e"ua' $engan $engan %r'n"' %r'n"'% % ker,a ker,a "ta%ler "ta%ler.. Bentuk Bentuk alat 'n' "e%ert' "enter( ter$'r' $ar' l'ngkaran $' $e%an $an %en$)r)ng $' belakangn#a. Pa$a $a"arn# $a" arn#aa e!)r) e!)r)'$ '$ !eru%a !eru%akan kan ,ar'nga ,ar'ngan n ala!' ala!' #ang #ang ter$a%a ter$a%att $' "alura "aluran n anu". anu". Fung Fu ng"'n "'n#a #a a$ a$ala ala "e "eba baga ga'' ba bant ntal alan an "aat "aat bu buan ang g a' a'rr be be"ar "ar.. Ker,a Ker,a"a! "a!aa ,ar'n ,ar'nga gan n e e!) !)r) r)'$ '$ $a $an n !. "* "*'n 'nte terr an an'' un untu tuk k !ele !elebar bar $a $an n !enge !engeru rutt !en, !en,a! a!'n 'n k) k)nt ntr) r)ll keluar kel uarn#a n#a +a'ran +a'ran $an k)t)ra k)t)ran n $ar' $ar' $ubur $ubur.. Tek ekn'k n'k PPH 'n' !engur !engurang ang'' %r)la% %r)la%"" ,ar'ngan
e!)r)'$
$engan
!en$)r)ngn#a ke
ata"
gar'"
!uk)kutan
$an
!enge!bal'kan ,ar'ngan e!)r)'$ 'n' ke %)"'"' anat)!'n#a "e!ula karena ,ar'ngan e!)r)'$ 'n' !a"' $'%erlukan "ebaga' bantalan "aat BAB( "e'ngga t'$ak %erlu $'buang "e!ua. Mula-!ula ,ar'ngan e!)r)'$ #ang %r)la%" $'$)r)ng ke ata" $engan alat #ang $'na!akan $'lat)r( ke!u$'an $',a'tkan ke tun'ka !uk)"a $'n$'ng anu". Ke!u$'an alat "ta%ler $'!a"ukkan ke $ala! $'lat)r. Dar' "ta%ler $'keluarkan "ebua gelang $ar' t'tan'u! $'"el'%kan $ala! ,a'tan $an $'tana!kan $' bag'an ata" "aluran anu"" untuk anu untuk !eng)k !eng)k)k )kan an %)"'"' %)"'"' ,ar'nga ,ar'ngan n e!)r) e!)r)'$ '$ ter"eb ter"ebut. ut. Bag'an Bag'an ,ar'ng ,ar'ngan an e!)r)'$ #ang berleb' !a"uk ke $ala! "ta%ler. Dengan !e!utar "ekru% #ang ter$a%at %a$a u,ung alat ( !aka alat akan !e!)t)ng ,ar'ngan #ang berleb' "e+ara )t)!at'". Dengan ter%)t)ngn#a ,ar'ngan e!)r)'$ !aka "u%la' $ara ke ,ar'ngan
103
ter"ebu ter" ebutt terent' terent' "e'ng "e'ngga ga ,ar'ng ,ar'ngan an e!)r) e!)r)'$ '$ !enge! !enge!%'" %'" $engan $engan "en$'r' "en$'r'n# n#a. a. Keuntungan tekn'k 'n' #a'tu !enge!bal'kan ke %)"'"' anat)!'"( t'$ak !engganggu *ung"' anu"( t'$ak a$a anal $'"+arge( n#er' !'n'!al karena t'n$akan $'lakukan $' luar bag'an "en"'t'*( t'n$akan berlang"ung +e%at "ek'tar 7 4: !en't( %a"'en %ul' leb' +e%at "e'ngga ra&at 'na% $' ru!a "ak't "e!ak'n "'ngkat. Me"k'%un ,arang( t'n$akan PPH !e!'l'k' re"'k) #a'tu /
8'kaa terlalu 8'k terlalu ban#ak ban#ak ,ar'nga ,ar'ngan n )t)t )t)t #ang #ang 'kut 'kut terbuan terbuang( g( akan akan !engak !engak'ba 'batka tkan n
keru"akan $'n$'ng rektu!. 8'ka
!. "*'nter an' 'nternu" tertar'k( $a%at !en#ebabkan $'"*ung"' ba'k $ala!
,angka &aktu %en$ek !au%un ,angka %an,ang.
Se%e Se%ert' rt' %a %a$a $a )% )%er era"' a"' $e $eng ngan an tekn tekn'k 'k la la'n 'n(( 'n 'n*ek *ek"' "' %a %a$a $a %e %el0 l0'" '" ,u ,uga ga %e %ern rna a
$'la%)rkan.
PPH PP H b'"a b'"a "a "a,a ,a ga gaga gall %a %a$a $a e e!) !)r) r)'$ '$ #a #ang ng te terla rlalu lu be be"a "arr ka kare rena na "ul' "ul'tt un untu tuk k
!e!%er)le ,alan !a"uk ke "aluran anu" $an kalau%un b'"a !a"uk( ,ar'ngan !ungk'n terlalu tebal untuk !a"uk ke $ala! "ta%ler. !E"&R&IEKT&"I
Suatu t'n$akan %e!be$aan $an +ara %engangkata %lek"u" e!)r)'$al'" $an !uk)"a atau tan%a !uk)"a #ang an#a $'lakukan %a$a ,ar'ngan #ang benar-benar berleb'. Buang a'r be"ar $engan %er$araan beru%a $ara "egar $an t'$ak ber+a!%ur $engan *e"e"(% *e"e "(%r)l r)la%" a%" e!)r) e!)r)'$ '$ $'"ert $'"erta' a' $engan $engan anal anal $'"+a $'"+arg rge( e( %rur't %rur'tu" u" an' $an $er!at $er!at't'" 't'" $'"ek'tar anu" 5%r)kt't'"6. !ndikasi operasi − Pen$er'ta $engan keluan !enaun $an e!)r)'$ $era,at III $an I9. −
Per$araan berulang $an ane!'a #ang t'$ak"e!bu $engan tera%' la'n #ang leb' "e$erana.
He!)r)'$ $era,at I9 $engan tr)!bu" $an n#er' ebat.
−
ontra indikasi operasi He!)r)'$ $era,at I $an II
−
Pen#ak't r)nG"
−
Kar"'n)!a re+tu! #ang 'n)%erable
−
an'ta a!'l
−
104
H'%erten"' %)rtal
−
Teknik Teknik pengangkatan dapat dilakukan menurut 2 metode' a. Met)$e Met)$e Langen-be+k5 Langen-be+k5ek"'"' ek"'"' atau ,a'tan ,a'tan %r'!er %r'!er ra$'er6 ra$'er6
D'!a D'!ana na "e!ua "e!ua "a#ata "a#atan n $'te! $'te!%a %att ke kelu luar ar 0a 0ar'" r'"e" e" a aru ru"" "e "e,a, ,a,ar ar $e $eng ngan an "u!b "u!bu u !e!an,ang $ar' re+tu!.
b. Met)$e 'te ea$ 5ek"'" atau ,a'tan %r'!er l)ng'tu$'nal6 Sa#atan $'lakukan "'rkuler( "e$'k't ,au $ar' 0ar'"e" #ang !en)n,)l +. Met)$e Met)$e M)rgan M)rgan-M' -M'll'g ll'gan an Se!ua %r'!ar# %'le" $'angkat Teknik operasi (.organ .illigan)' 1. P)"'"' %a"'en l'tt)t)!' atau knee-+e"t 5!enungg'ng6 . Ane"te"'a $a%at $'lakukan $engan general( reg')nal atau l)kal ane"te"'a 2. D'lakukan %rakt)"k)%' untuk '$ent)*'ka"' e!)rr)'$ 4. D'b D'buat uat 'n"'"' 'n"'"' tr'angu tr'angular lar !ula' !ula' $ar' $ar' kul't kul't anal anal ke ara ara %r)"'! %r)"'!al al 'ngg 'nggaa %e$'ke %e$'kell e!)rr)'$ :. 8ar' 8ar'nga ngan n e!)rr e!)rr)'$ )'$ $' ek"'"' ek"'"' $engan $engan gunt'n gunt'ng g atau atau %'"au( %'"au( %e$'kel %e$'kel e!)rr e!)rr)' )'$ $ $'l'ga"' $engan +r)!'+ +atgut 2-7 . De*ek kul't $an !uk)"a $a%at $'ra&at "e+ara terbuka atau $',a't "ebag'an C. T'n$akan $'ulang %a$a bag'an #ang la'n . Lubang anu" $'b'arkan terbuka atau $'ta!%)n $engan "%)ng)"tan A* PERSIAPAN KLIEN I UNIT PERA@ATAN
!* &3RS!%&% &3RS!%&%4 5!S!
105
Per"'a%an *'"'k %re )%era"' #ang $'ala!' )le %a"'en $'bag' $ala! taa%an( #a'tu / a6 Per"'a%an $' un't %era&atan b6 Per"'a%an $' ruang )%era"' Berbaga' %er"'a%an *'"'k #ang aru" $'lakukan tera$a% %a"'en "ebelu! )%era"' antara la'n/ 16 Statu" ke"eatan *'"'k "e+ara u!u! Sebe Sebelu lu! ! $'la $'laku kuka kan n
%e %e!b !be$ e$a aan an((
%e %ent nt'n 'ng g $' $'lak lakuk ukan an %e %e!e !er' r'k"a k"aan an "tatu "tatu""
ke"ea ke" eatan tan "e+ara "e+ara u!u!( u!u!( !el'%u !el'%ut' t' '$ent' '$ent'ta" ta" kl'en( kl'en( r'&a#a r'&a#att %en#ak %en#ak't 't "e%ert' "e%ert' ke"eatan !a"a lalu( r'&a#at ke"eatan keluarga( %e!er'k"aan *'"'k lengka%( antara la'n "tatu" e!)$'na!'ka( "tatu" kar$')0a"kuler( "tatu" %erna*a"an( *ung"' g'n,al $an e%at'k( *ung"' en$)kr'n( *ung"' '!un)l)g'( $an la'n-la'n. Sela'n 'tu %a"'en aru" '"t'raat #ang +uku%( karena $engan '"t'raat $an t'$ur #ang +uku% %a"'en t'$ak akan !engala!' "tre" *'"'k( tubu leb' r'lek" r'le k" "e'ngga bag' %a"'en %a"'e n #ang !e!'l'k' r'&a#at '%erten"'( tekanan $aran#a $a%at "tab'l $an bag' %a"'en &an'ta t'$ak akan !e!'+u ter,a$'n#a a'$ leb' a&al.
6 Statu" Nutr'"' Kebutuan nutr'"' $'tentukan $engan !engukur t'ngg' ba$an $an berat ba$an( l'%at kul't tr'"e%( l'ngkar lengan ata"( ka$ar %r)te'n $ara 5albu!'n $an gl)bul'n6 $an ke"e'!bangan n'tr)gen. Segala bentuk $e*'"'en"' nutr'"' aru" $' k)rek"' "ebelu! %e!be$aan untuk !e!ber'kan %r)te'n #ang +uku% untuk %erba'kan ,ar'ngan. K)n$'"' g'>' buruk $a%at !engak'batkan %a"'en !engala!' berbaga' k)!%l'ka"' %a"+a )%era"' $an !engak'batkan %a"'en !en,a$' leb' la!a $'ra&at $' ru!a ru!a "ak't. "ak't. K)!%l' K)!%l'ka"' ka"' #ang #ang %al'ng %al'ng "er'ng "er'ng ter,a$' ter,a$' a$ala a$ala 'n*ek" 'n*ek"'' %a"+a %a"+a )%era" )%era"'( '( $e'"' $e'"'en"' en"' 5terle% 5terle%a"n# a"n#aa ,a'ta ,a'tan n "e'ng "e'ngga ga luka luka t'$ak t'$ak b'"a b'"a !en#atu !en#atu6( 6( $e!a! $an %en#e!buan luka #ang la!a. Pa$a k)n$'"' #ang "er'u" %a"'en $a%at !engala!' "e%"'" #ang b'"a !engak'batkan ke!at'an. 26 Ke"e'!bangan +a'ran $an elektr)l't Balan+e +a'ran %erlu $'%erat'kan $ala! ka'tann#a $engan 'n%ut $an )ut%ut +a'ran +a' ran.. De!'ka' De!'ka'an an ,uga ,uga ka$ar ka$ar elektr) elektr)l't l't "eru! "eru! aru" aru" bera$a bera$a $ala! $ala! rentan rentang g n)r!al. n)r! al. Ka$ar elektr)l't #ang b'a"an#a $'lakuakan $'lakuakan %e!er'k"aan $'antaran#a $'antaran#a $ala ka$ar natr'u! "eru! 5n)r!al / 12: 14: !!)l3l6( ka$ar kal'u! "eru! 5n)r 5n)r!a !all / 2(:2(:-: : !!)l3 !!)l3l6 l6 $a $an n ka ka$a $arr kr kreat eat'n 'n'n 'n "eru! "eru! 57 57(C (C7 7 1( 1(:7 :7 !g3$ !g3$l6. l6. Ke"e'!bangan +a'ran $an elektr)l't terka't erat $engan *ung"' g'n,al. D'!ana
106
g'n,al ber*ung"' !engatur !ekan'"!e a"a! ba"a $an ek"kre"' !etab)l't )bat)batan ana"te"'. 8'ka *ung"' g'n,al ba'k !aka )%era"' $a%at $'lakukan $engan ba'k. Na!un ,'ka g'n,al !engala!' !engala !' gangguan "e%ert' )l'gur'3anur'a( 'n"u*'"'en"' renal akut( ne*r't'" akut !aka )%era"' aru" $'tun$a !enunggu %erba'kan *ung"' g'n,al. Ke+ual' %a$a ka"u"-ka"u" #ang !engan+a! ,'&a. 46 Keber"'an la!bung $an k)l)n La!bung $an k)l)n aru" $' ber"'kan terleb' $aulu. Inter0en"' ke%era&atan #ang #ang b'"a b'"a $'ber'k $'ber'kan an $'antar $'antaran# an#aa a$ala a$ala %a"'en %a"'en $'%ua" $'%ua"aka akan n $an $'laku $'lakukan kan t'n$akan %eng)")ngan la!bung $an k)l)n $engan t'n$akan ene!a3la0e!ent. La!an#a %ua"a berk'"ar antara C "a!%a' ,a! 5b'a"an#a %ua"a $'lakukan !ula' %ukul 4.77 IB6. Tu,uan Tu,uan $ar' %eng)")ngan la!bung $an k)l)n a$ala untuk !eng'n$ar' a"%'ra"' 5!a"ukn#a +a'ran la!bung ke %aru-%aru6 $an !eng'n$ar' k)nta! k)nta!'na 'na"' "' *e"e" *e"e" ke area %e!be$ %e!be$aa aan n "e'ngg "e'nggaa !eng' !eng'n$a n$arka rkan n ter,a$' ter,a$'n# n#aa 'n*ek"' 'n* ek"' %a"+a %a"+a %e!be$ %e!be$aan aan.. Ku"u" Ku"u" %a$a %a$a %a"'en %a"'en #a #ang ng !enbut !enbutuk ukan an )%era"' )%era"' IT@ 5"egera6( "e%ert' %a$a %a"'en ke+elakaan lalu l'nta". Maka %eng)")ngan la!bung $a%at $'lakukan $engan +ara %e!a"angan NT 5na") ga"tr'+ tube6. :6 Pen+ukuran $aera )%era"' Pen+ukuran %a$a $aera )%era"' $'tu,ukan untuk !eng'n$ar' ter,a$'n#a 'n*ek"' %a$a $aera #ang $'lakukan %e!be$aan karena ra!but #ang t'$ak $'+ukur $a%at !en,a$' te!%at ber"e!bun#' ku!an $an ,uga !engganggu3!enga!bat %r)"e" %en#e!buan $an %era&atan luka. Me"k'%un $e!'k'an a$a bebera%a k)n$'"' tertentu #ang t'$ak !e!erlukan %en+ukuran "ebelu! )%era"'( !'"aln#a %a$a %a"'en luka 'n+'"' %a$a lengan. T'n$akan T'n$akan %en+ukuran 5"+eren6 aru" $'lakukan $engan at'-at' ,angan "a!%a' !en'!bulkan luka %a$a $aera #ang $'+ukur. Ser'ng kal' %a"'en $' ber'kan ke"e!%atan untuk !en+ukur "en$'r' agar %a"'en !era"a leb' n#a!an. Daera #ang $'lakukan %en+ukuran tergantung %a$a ,en'" )%era"' $an $aera #ang akan $')%era"'. B'a"an#a $aera "ek'tar alat kela!'n 5%ub'"6 $'lakukan %en+ukuran ,'ka #ang $'lakukan )%era"' %a$a $aera "ek'tar %erut $an %aa. M'"aln#a / a%en$'kt)!'( ern')t)!'( uretr)l't'a"'"( )%era"' %e!a"angan %late %a$a *raktur *e!ur( e!)r)'$ekt)!'. Sela'n terka't $aera %e!be$aan( %en+ukuran %a$a lengan ,uga $'lakukan %a$a %e!a"angan 'n*u" "ebelu! %e!be$aan. 6 Per")nal H#g'ne
107
Keber"'an tubu %a"'en "angat %ent'ng untuk %er"'a%an )%era"' karena tubu #ang k)t)r $a%at !eru%akan "u!ber ku!an $an $a%at !engak'batkan 'n*ek"' %a$a $aera #ang $')%era"'. Pa$a %a"'en #ang k)n$'"' *'"'kn#a kuat $'a,urkan untuk !an$' "en$'r' $an !e!ber"'kan $aera )%era"' $engan leb' "ek"a!a. Sebal'kn# Sebal 'kn#aa ,'ka %a"'en t'$ak !a!%u !e!enu' !e!enu' kebutuan %er")nal #g'ene "e+ara !an$'r' !aka %era&at akan !e!ber'kan bantuan %e!enuan kebutuan %er")nal #g'ene. C6 Peng)")ngan kan$ung ke!' Peng)")ngan kan$ung ke!' $'lakukan $engan !elakukan %e!a"angan kateter. Sela'n untuk %eng)ngan '"' bla$$er t'n$akan kateter'"a"' ,uga $'%erluka untuk !eng)b"er0a"' balan+e +a'ran. 6 Lat'an Pra @%era"' Berbaga' lat'an "angat $'%erlukan %a$a %a"'en "ebelu! )%era"'( al 'n' "angat %ent'ng "ebaga' %er"'a%an %a"'en $ala! !enga$a%' k)n$'"' %a"+a )%era"'( "e%ert' / n#er' $aera )%era"'( batuk $an ban#ak len$'r %a$a tengg)r)kan. Lat'an #ang $'ber'kan %a$a %a"'en "ebelu! )%era"' antara la'n / "atihan $a!as #alam
Lat'an na*a" $ala! "angat ber!an*aat bag' %a"'en untuk !engurang' n#er' "etela "et ela )%era"' )%era"' $an $a%at $a%at !e!ban !e!bantu tu %a"'en %a"'en relak"a" relak"a"'' "e'ngg "e'nggaa %a"'en %a"'en leb' leb' !a!%u bera$a%ta"' $engan n#er' $an $a%at !en'ngkatkan kual'ta" t'$ur. Sela'n 'tu tekn'k tekn'k 'n' ,uga ,uga $a%at $a%at !en'ng !en'ngkatk katkan an 0ent'l 0ent'la"' a"' %aru %aru $an )k"'ge )k"'gena"' na"' $ara $ara "etela "et ela ana"te" ana"te"'' u!u!. u!u!. Dengan Dengan !elaku !elakukan kan lat'an lat'an tar'k tar'k na*a" na*a" $ala! $ala! "e+ara "e+ara e*ekt' e*e kt'** $an benar benar !aka !aka %a"'en %a"'en $a%at $a%at "egera "egera !e!%rak !e!%raktekk tekkan an al 'n' "egera "egera "etela )%era"' "e"ua' $engan k)n$'"' $an kebutuan %a"'en. Lat'an na*a" $ala! $a%at $'lakukan $engan +ara "ebaga' ber'kut / •
Pa"'en t'$ur $engan %)"'"' $u$uk atau "etenga $u$uk 5"e!'*)&ler6 $engan
lutut $'tekuk $an %erut t'$ak b)le tegang. Letakkan tangan $'ata" %erut
•
•
H'ru% u$ara "eban#ak-ban#akn#a $engan !enggunakan '$ung $ala! k)n$'"' !ulut tertutu% ra%at.
•
Taan Taan na*a" bebera%a "aat 52-: $et'k6 ke!u$'an ke!u$'an "e+ara %erlaan-la %erlaan-laan( an( u$ara
$'keluarkan "e$'k't $e!' "e$'k't !elalu' !ulut. • Lakukan al 'n' berulang kal' 51: kal'6
108
Lakukan lat'an $ua kal' "ear' %ra)%eart'*.
•
"atihan Batuk %!ekti! %!ekti!
Lat'an Lat' an batuk batuk e*ekt'* e*ekt'* ,uga ,uga "angat "angat $'%erlu $'%erlukan kan bag' bag' kl'en kl'en teruta!a teruta!a kl'en kl'en #ang #ang !engala !en gala!' !' )%era"' )%era"' $engan $engan an"te"' an"te"' general general.. Karena Karena %a"'en %a"'en akan akan !engala !engala!' !' %e!a"angan alat bantu na*a" "ela!a $ala! k)n$'"' teran"te"'. Se'ngga ket'ka "a$ar %a"'en akan !engala!' ra"a t'$ak n#a!an %a$a tengg)r)kan. Dengan tera"a ban#ak len$'r kental $' tengg)r)kan. Lat'an Lat'an batuk e*ekt'* "angat ber!an*aat bag' %a"'en "etala )%era"' untuk !engeluarkan len$'r atau "ekret ter"ebut. •
Pa Pa"' "'en en $a%a $a%att $'la $'lat' t' !ela !elaku kuka kan n te tekn kn'k 'k ba batu tuk k e*ek e*ekt' t'** $e $eng ngan an +a +ara ra / Pa"'en +)n$)ng ke $e%an $ar' %)"'"' "e!'*)&ler( ,al'nkan ,ar'-,ar' tangan $an letakkan !el'ntang $'ata" 'n+'"' "ebaga' bebat ket'ka batuk.
Ke!u$'an %a"'en na*a" $ala! "e%ert' +ara na*a" $ala! 52-: kal'6
•
•
Segera lakukan batuk "%)ntan( %a"t'kan r)ngga %erna*a"an terbuka $an t'$ak an#a batuk $engan !enga$alkan kekuatan tengg)r)kan "a,a karena b'"a ter,a$' luka %a$a tengg)r)kan.
•
Hal 'n' b'"a !en'!bulka !en'!bulkan n ket'$akn# ket'$akn#a!anan( a!anan( na!un t'$ak berbaa#a berbaa#a tera$a% tera$a% 'n+'"'.
Ulang' lag' "e"ua' kebutuan.
•
•
8'ka "ela!a batuk $aera )%era"' tera"a n#er'( %a"'en b'"a !ena!bakan $engan !enggunakan bantal ke+'l atau gulungan an$uk #ang le!but untuk !enaan $aera )%era"' $engan at'-at' "e'ngga $a%at !engurang' gun+angan tubu "aat batuk.
"atihan &erak Sendi Sendi
Lat'an gerak "en$' !eru%akan al "angat %ent'ng bag' %a"'en "e'ngga "etela )%era"'( %a"'en $a%at "egera !elakukan berbaga' %ergerakan #ang $'%erlukan untuk !e!%er+e%at %r)"e" %en#e!buan. Pa"'en3kelua Pa"'en 3keluarga rga %a"'en "er'ngkal' !e!%un#a' !e!%un#a' %an$angan %an$angan #ang kel'ru tentang tentang %ergerakan
%a"'en
"etala
)%era"'.
Ban#ak
%a"'en
#ang
t'$ak
beran'
!eng !e ngge gera rakk kkan an tu tubu bu ka karen renaa taku takutt ,a't ,a'tan an )% )%era era"' "' ")be ")bek k at atau au ta taku kutt lu luka ka )%era"'n#a la!a "e!bu. Pan$angan "e%ert' 'n' ,ela" kel'ru karena ,u"tru ,'ka %a"'en "ele"a' )%era"' $an "egera bergerak !aka %a"'en akan leb' +e%at !erang"ang u"u" 5%er'"talt'k u"u"6 "e'ngga %a"'en akan leb' +e%at kentut3*latu". Keun Ke untu tung ngan an la'n la'n a$ a$al ala a !eng !eng' 'n$ n$ark arkan an %e %enu nu!% !%uk ukan an le len$ n$'r 'r %a %a$a $a "alur "aluran an
109
%erna*a"an $an ter'n$ar $ar' k)ntraktur "en$' $an ter,a$'n#a $ekub'tu". Tu,uan la'nn la'nn#a #a a$ a$ala ala !e!% !e!%er erla lan+a n+arr "' "'rk rkul ula" a"'' un untu tuk k !en+ !en+eg ega a "ta"'" "ta"'" 0e 0ena na $a $an n !enun,ang *ung"' %erna*a"an )%t'!al. Inter0en"' $'tu,ukan %a$a %erubaan %)"'"' tubu $an ,uga Range )* M)t')n 5R@M6. Lat'an %er%'n$aan %)"'"' $an R@M 'n 'n'' %a %a$a $a a&aln a&aln#a #a $'lak $'lakuk ukan an "e+ara "e+ara %a %a"'* "'* na na!u !un n ke!u$ ke!u$'a 'an n "e "e'r' 'r'ng ng $e $eng ngan an berta!ban#a kekuatan t)nu" )t)t !aka %a"'en $'!'nta !elakukan "e+ara !an$'r'. Statu" ke"eatn *'"'k !eru%akan *akt)r #ang "angat %ent'ng bag' %a"'en #ang akan !engala!' %e!be$aan( %e!be$aan( kea$aan u!u! #ang ba'k akan !en$ukung !en$ukung $an !e!%engaru !e!%e ngaru'' %r)"e" %r)"e" %en#e!buan %en#e!buan.. Sebal'kn#a Sebal'kn#a(( berbaga' berbaga' k)n$'"' k)n$'"' *'"')l)g'" *'"')l)g'" $a%at !e!%engaru !e!%engaru' ' %r)"e" %e!be$aan. %e!be$aan. De!'k'an De!'k'an ,uga *akt)r u"'a3%enuaan u"'a3%enuaan $a%at !engak'batkan k)!%l'ka"' $an !eru%akan *akt)r re"'k) %e!be$aan. @le ka karen renaa 'tu 'tu "anga "angatl tla a %e %ent nt'n 'ng g un untu tuk k !e!% !e!%er er"'a "'a%k %kan an *'"'k *'"'k %a %a"' "'en en "ebel "ebelu! u! $'lakukan %e!be$aan3)%era"'. Fakt)r re"'k) tera$a% %e!be$aan antara la'n / 1. U"'a Pa"'e Pa"'en n $e $eng ngan an u" u"'a 'a #a #ang ng terla terlalu lu !u$a !u$a 5b 5ba# a#'3a '3ana nakk-an anak ak66 $a $an n u" u"'a 'a lan lan,u ,utt !e!%un#a' re"'k) leb' be"ar. Hal 'n' $'ak'batkan +a$angan *'"')l)g'" %a$a u"'a tua "u$a "angat !enurun . "e$angkan %a$a ba#' $an anak-anak $'"ebabkan )le karena belu! !atur-n#a "e!ua *ung"' )rgan. . Nutr'"' K)n$'"' !alnutr'" $an )be"'ta"3kege!ukan leb' bere"'k) tera$a% %e!be$aan $'ban$ $'b an$'ng 'ngaka akan n $engan $engan )rang )rang n)r!al n)r!al $engan $engan g'>' ba'k ba'k teruta! teruta!aa %a$a %a$a *a"e %en#e!buan. Pa$a )rang !alnut'"' !aka )rang ter"ebut !engala!' $e*'"'en"' nutr'"' #ang "angat $'%erlukan untuk %r)"e" %en#e!buan luka. Nutr'"'-nutr'"' ter"ebut antara la'n a$ala %r)te'n( kal)r'( a'r( 0'ta!'n ( 0'ta!'n B k)!%lek"( 0'ta!'n A( 9'ta!'n 9'ta!'n K( >at be"' $an "eng " eng 5$'%erlukan untuk "'nte"'" %r)te'n6. Pa$a %a"'en #ang !engala!' !engala!' )be"'ta". )be"'ta". Sela!a Sela!a %e!be$aan %e!be$aan ,ar'ngan le!ak( teruta!a "ekal' "angat rentan tera$a% 'n*ek"'. Sela'n 'tu( )be"'ta" !en'ngkatkan %er!a"alaan tekn'k $an !ekan'k. @le karenan#a $e'"'en"' $an 'n*ek"' luka( u!u! ter,a$'. Pa"'en )be" "er'ng "ul't $'ra&at karena ta!baan berat ba$an= %a"'en berna*a" t'$ak )%t'!al "aat berbar'ng !'r'ng $an karenan#a !u$a !engala!' !eng ala!' '%)0ent'l '%)0ent'la"' a"' $an k)!%l'ka"' k)!%l'ka"' %ul!)nar' %a"+a)%erat'*. %a"+a)%erat'*. Sela'n 'tu(
110
$'"ten"' ab$)!en( *leb't'" $an kar$')0a"kuler( en$)kr'n( e%at'k $an %en#ak't b'l'ar' ter,a$' leb' "er'ng %a$a %a"'en )be". 2. Pen#ak't Kr)n'" Pa$aa %a"'en Pa$ %a"'en #ang #ang !en$er !en$er'ta 'ta %en#ak %en#ak't 't kar$') kar$')0a"k 0a"kule uler( r( $'abet $'abete"( e"( PP@M( PP@M( $an 'n"u*'"'en"' g'n,al !en,a$' leb' "ukar terka't $engan %e!ak'an energ' kal)r' un untu tuk k %e %en# n#e! e!bu bua an n %r %r'! '!er er.. Dan Dan ,uga ,uga %a %a$a $a %e %en# n#ak ak't 't 'n 'n'' ba ban# n#ak ak !a"al !a"ala a "'"te!'k "'"te! 'k #ang !engganggu !engganggu "e'ngga "e'ngga k)!%l'ka"' k)!%l'ka"' %e!be$aan !au%un %a"+a %e!be$aan "angat t'ngg'. 4. Ket'$ak"e!%urnaan re"%)n neur)en$)kr'n Pa$a %a"'en #ang !engala!' gangguan *ung"' en$)kr'n( "e%ert' $'bete" !ell'tu" #ang t'$a t'$ak k terk) terk)nt ntr)l r)l(( ba baa a#a #a uta! uta!aa #a #ang ng !eng !engan an+a! +a! ' '$u $u% % %a %a"' "'en en "aat "aat $'lakukan $'lak ukan %e!be$aan %e!be$aan a$ala ter,a$'n#a ter,a$'n#a '%)gl'ke!'a '%)gl'ke!'a #ang !ungk'n !ungk'n ter,a$' "ela!a %e!b'u"an ak'bat agen an"te"'. Atau ,uga ak'bat !a"ukan karb)'$rat #ang #ang t'$ak t'$ak a$ekua a$ekuatt %a"+a %a"+a )%era"' )%era"' atau %e!ber %e!ber'an 'an 'n"ul'n 'n"ul'n #ang #ang berleb berleb'a 'an. n. Baa#a Ba a#a la' la'n n #ang #ang !engan !engan+a! +a! a$ala a$ala a"'$)"'" a"'$)"'" atau gluk)" gluk)"ur' ur'a. a. Pa"'en Pa"'en #ang #ang !en$ !e n$a% a%at at tera% tera%''
k) k)rt' rt'k) k)"te "ter) r)'$ '$ be bere re"'k "'k) )
!eng !engala ala!' !' 'n 'n"u "u*' *'"'n "'n"' "' a$ a$ren renal al..
Penggunaa Peng gunaan n )abat-)bata )abat-)batan n k)rt'k)"ter k)rt'k)"ter)'$ )'$ aru" "e%engetaua "e%engetauan n $)kter $)kter ana"te"' ana"te"' $an $)kter be$an#a. :. Mer)k)k Pa"'en $engan r'&a#at !er)k)k b'a"an#a akan !engala!' gangguan 0a"kuler( teruta ter uta!a !a ter,a$' ter,a$' arter) arter)"kle "kler)" r)"'" '" %e!bul %e!bulu u $ara( $ara( #ang #ang akan akan !en'ng !en'ngkat katkan kan tekanan $ara "'"te!'kn#a. . Alk))l $an )bat-)batan In$'0'$u $engan r'&a#at alk))l'k kr)n'k "er'ngkal' !en$er'ta !alnutr'"' $an !a"al !a "ala a-! -!a"a a"ala la "'"te! "'"te!'k 'k(( "%ert "%ert'' ga gang nggu guan an g' g'n,a n,all $a $an n e e%a %arr #a #ang ng ak akan an !en'ng !en 'ngkat katkan kan re"'k) re"'k) %e!be$ %e!be$aan aan.. Pa$a Pa$a ka"u" ka"u" ke+elak ke+elakaan aan lalu l'nta" l'nta" #ang #ang "er'ngkal' $'ala!' )le %e!abuk. Maka "ebelu! $'lakukan )%era"' $arurat %erlu $'la $'laku kuka kan n
%eng %eng)" )")n )nga gan n
la!b la!bun ung g
un untu tuk k
!eng !eng' 'n$ n$ar ar''
a" a"%r %r'r 'ra" a"''
$e $eng ngan an
%e!a"angan NT. NT. !!* &3RS!%&% &3RS!%&%4 &34U46%4+ Pe!er'k"aan %enun,ang antara la'n / a6 Pe!er'k"aan Ra$')l)g' $an $'agn)"t'k( "e%ert' / F)t) t)rak"( ab$)!en( *)t) tulang tul ang 5$aera 5$aera *raktur *raktur6( 6( US US 5Ultra 5Ultra S)n) S)n) ra*'6( ra*'6( T "+an 5+)!%ut 5+)!%uter'> er'>e$ e$ T)!)gr !)gra% a%# # S+an S+an6( 6( MRI MRI 5Mag 5Magnr nrt'+ t'+ Re") Re")na nan+ n+ee I!ag I!ag'n 'ne6( e6( BN@-I BN@-I9P 9P((
111
Ren)gr Ren )gra!( a!( #"t)" #"t)"+)% +)%# #( Ma!!)g Ma!!)gra* ra*'( '( IL 5)l)n 5)l)n 'n L))%6( L))%6( EK3E EK3E 5Ele+tr) ar$') ra*'6( EH@( EE 5Ele+tr) En+e%al) ra*'6( $ll. b6 Pe!er'k"aan Lab)rat)r'u!( beru%a %e!er'k"an $ara / e!)gl)b'n( angka leuk) leu k)"'t( "'t( l'!*)" l'!*)"'t( 't( LED 5la,u 5la,u ena% ena% $ara6 $ara6(( ,u!la ,u!la tr)!b) tr)!b)"'t( "'t( %r)te' %r)te'n n t)tal t)tal 5albu!'n $an gl)bul'n6( elektr)l't 5kal'u!( natr'u!( $an +l)r'$a6( T BT( ureu! kret'n'n( BUN( $ll. B'"a ,uga $'lakukan %e!er'k"aan %a$a "u!"un tulang ,'ka %en#ak't terkaut $engan kela'nan $ara. +6 B')%"'( #a'tu t'n$akan "ebelu! )%era"' beru%a %enga!b'lan baan ,ar'ngan tubu untuk !e!a"t'kan %en#ak't %a"'en "ebelu! )%era"'. B')%"' b'a"an#a $'lakukan untuk !e!a"t'kan a%aka a$a tu!)r gana"3,'nak atau an#a beru%a 'n*ek"' kr)n'" "a,a. $6 Pe!er'k"aan Ka$ar ula Dara 5KD6 Pe!er'k Pe! er'k"aan "aan KD $'laku $'lakukan kan untuk untuk !engeta !engetau' u' a%aka a%aka ka$ar ka$ar gula gula $ara $ara %a"'en $alan rentang n)r!al atau t'$ak. U,' KD b'a"an#a $'lakukan $engan %ua"a 17 ,a! 5%ua"a ,a! 17 !ala! $an $'a!b'l $aran#a ,a! %ag'6 $an ,uga $'lakukan %e!er'k"aan KD ,a! PP 5%%"t %ran$'al6. !!!* &3.3R!S%%4 ST% ST%TUS %4%ST3S! %4%ST3S! Pe!er'k"aan 'n' $'lakukan karena )bat $an tekn'k ana"te"' %a$a u!u!n#a akan !engga !en ggangg nggu u *ung"' *ung"' %erna* %erna*a"an a"an(( %ere$a %ere$aran ran $ara $ara $an "'"te! "'"te! "ara*. "ara*. Ber'ku Ber'kutt a$ala tabel %e!er'k"aan ASA. 16 T'$ak a$a gangguan )rgan'k( b')k'!'a $an %"'k'atr' 6 an anggu gguan an "'"te!' "'"te!'k k r'ngan r'ngan "a!%a' "a!%a' "e$ang "e$ang #ang #ang bukan bukan $'"eaba $'"eababka bkan n )le %en#ak't #ang akan $'be$a 26 Pen#ak't "'"te!'k berat 46 Pen#ak't3gangguan "'"te!'k berat #ang !enbaa#akan ,'&a #ang t'$ak "elalu $a%at $'%erba'k' $engan %e!be$aan :6 Kea$aan ter!'nal $engan ke!ungk'nan '$u% ke+'l( %e!be$aan $'lakukan "ebaga' %'l'an terak'r. !7** !45OR. O4S34T !7 Sela'n Sel a'n $'laku $'lakukan kann# n#aa berbag berbaga' a' !a+a! !a+a! %e!er'k %e!er'k"aan "aan %enun, %enun,ang ang tera$ tera$a% a% %a"'en( al la'n #ang "angat %ent'ng terka't $engan a"%ek uku! $an tanggung ,a&ab $an tanggung gugat( #a'tu In*)r! )n"ent. Ba'k %a"'en !au%un keluargan#a aru" !en#a$ar' ba&a t'n$akan !e$'"( )%era"' "eke+'l a%a%un !e!%un#a' re"'k). @le karena 'tu "et'a% %a"'en #ang akan !en,alan' t'n$akan
112
!e$'"( !e$ '"( &a,'b &a,'b !enul' !enul'"ka "kan n "urat "urat %ern#a %ern#ataan taan %er"etu %er"etu,ua ,uan n $'laku $'lakukan kan t'n$ak t'n$akan an !e$'" 5%e!be$aan $an ana"te"'6. In*)r! )n"ent "ebaga' &u,u$ $ar' u%a#a ru!a "ak't !en,un,ung t'ngg' a"%ek et'k uku!( !aka %a"'en atau )rang #ang bertanggung ,a&ab ter$a% %a"'en &a,'b untuk !enan$atangan' "urat %ern#ataan %er"etu,uan )%era"'. Art' Ar t'n# n#aa a%a% a%a%un un t'n$ t'n$ak akan an #an ang g $'la $'laku kuka kan n %a %a$a $a %a"' %a"'en en te terk rka' a'tt $e $eng ngan an %e!be$aan( keluarga !engetau' !an*aat $an tu,uan "erta "egala re"'k) $an k)n"ekuen k)n "ekuen"'n#a "'n#a.. Pa"'en !au%un !au%un keluargan# keluargan#aa "ebelu! !enan$atang !enan$atangan' an' "urat %ern#ataan ter"ut akan !en$a%atkan 'n*)r!a"' #ang $eta'l terka't $engan "egala !a+a! %r)"e$ur %e!er'k"aan( %e!be$aan "erta %e!b'u"an #ang akan $',alan'. 8'ka %etuga" belu! !en,ela"kan !en,ela"kan "e+ara $eta'l( !aka %'ak %a"'en3keluar %a"'en3keluargan# gan#aa berak untuk !enan#akan ke!bal' "a!%a' betul-betul %aa!. Hal 'n' "angat %ent'ng untuk $'lakukan karena ,'ka t'$ak !eka %en#e"alan akan $'ala!' )le %a"'en3keluarga "etela t'n$akan )%era"' #ang $'lakukan tern#ata t'$ak "e"ua' $engan ga!baran keluarga. &eranan perawat dalam memberikan dukungan mental dapat dilakukan dengan berbagai cara' 1. Me!bantu %a"'en !engetau' tentang t'n$akan-t'n$akan #ang $'ala!' %a"'en "ebelu! )%era"'( !e!ber'kan 'n*)r!a"' %a$a %a"'en tentang &aktu )%era"'( alal #ang akan $'ala!' )le %a"'en "ela!a %r)"e" )%era"'( !enun,ukkan te!%at ka!ar )%era"'( $ll. . Me! Me!ber ber'ka 'kan n %en,el %en,ela"an a"an terleb' terleb' $aulu $aulu "ebelu! "ebelu! "et'a% "et'a% t'n$ak t'n$akan an %er"'a% %er"'a%an an )%era"' "e"ua' $engan t'ngkat %erke!bangan. unakan baa"a #ang "e$erana $an ,ela". 2. Me!ber' ke"e!%atan %a$a %a"'en $an keluargan#a untuk !enan#akan tentang "egala %r)"e$ur #ang a$a. Dan !e!ber' ke"e!%atan %a$a %a"'en $an keluarga untuk ber$)a ber"a!a-"a!a "ebelu! %a"'en $' antar ke ka!ar )%era"'. 4. Meng)rek"' %engert'an #ang "aa tentang t'n$akan %e!be$aan $an al-al la'n karena %engert'an #ang "ala akan !en'!bulkan ke+e!a"an %a$a %a"'en. :. K)lab)ra"' $engan $)kter terka't $engan %e!ber'an )bat %re !e$'ka"'( "e%ert' 0al'u! $an $'a>e%a! tablet "ebelu! %a"'en t'$ur untuk !enurunkan ke+e!a"an $an %a"'en $a%at t'$ur "e'ngga kebutuan '"t'raatn#a ter%enu'. Pa$aa "aat %a"'en Pa$ %a"'en tel tela a bera$a bera$a $' ruang ruang "era ter'!a ter'!a %a"'en $' ka!ar ka!ar )%era"' )%era"'(( %etuga" ke"eatan $' "'tu akan !e!%erkenalkan $'r' "e'ngga !e!buat %a"'en
113
!era"a leb' tenang. Untuk !e!ber'kan ketenangan %a$a %a"'en( keluarga ,uga $'ber'kan ke"e!%atn untuk !engantar %a"'en "a!a%' ke bata" ka!ar )%era"' $an $'%erkenankan untuk !enunggu $' ruang tunggu #ang terletak $' $e%an ka!ar )%era"'. @BAT-@BATAN PRE MEDIKASI Sebelu! )%era"' $'lakukan %a$a e")k ar'n#a. Pa"'en akan $'ber'kan )bat-)batan %er!e$'ka"' untuk !e!ber'kan ke"e!%atan %a"'en !en$a%atkan &aktu '"t'raat #ang +uku%. @bat-)batan %re!e$'ka"' #ang $'ber'kan b'a"an#a a$ala 0al'u! atau $'a>e%a!. Ant'b')t'k %r)*'lak"'" b'a"an#a $' ber'kan "ebelu! %a"'en $' )%era"'. Ant'b')t'k %r)*'lak"'" #ang $'ber'kan $engan tu,uan untuk !en+ega ter,a$'n#a 'n*ek"' "ela!a t'n$akan )%era"'( ant'b')t'ka %r)*'lak"'" b'a"an#a $' ber'kan 1- ,a! "ebelu! )%era"' $'!ula' $an $'lan,utkan %a"+a be$a - 2 kal'. Ant'b')t'k #ang $a%at $'ber'kan a$ala +e*tr'ak")n 1gra! $an la'n-la'n "e"ua' 'n$'ka"' %a"'en. 7* &3RS!%&%4 &3RS!%&%4 &%S!34 &%S!34 8! %.%R O&3R%S! Per"'a% Per "'a%an an )% )%era" era"'' $'laku $'lakukan kan tera$a tera$a% % %a"'en %a"'en $'!ula $'!ula'' "e,ak "e,ak %a"'en %a"'en !a"uk !a"uk ke ruang %era&atan "a!%a' "aat %a"'en bera$a $' ka!ar )%era"' "ebelu! t'n$akan be$a $'lakukan. Per"'a%an $' ruang "era ter'!a $'antaran#a a$ala %r)"e$ur a$!'n'"tra"'( %er"'a%an ana"te"' $an ke!u$'an %r)"e$ur $ra%%'ng. D' $ala! ka!ar )%era"' %er"'a%an #ang aru" $'lakukan ter$a% %a"'en #a'tu beru%a t'n$akan $ra%%'ng #a'tu %enutu%an %a"'en $engan !enggunakan %eralatan alat tenun 5$'"ebut / $uk6 "ter'l $an an#a bag'an #ang akan $' 'n+'"' "a,a #ang $'b'arkan $'b'arkan terbuka $engan !e!ber'kan >at $e"'n*ektan $e"'n*ektan "e%ert' %)0'$e ')$'ne 17< $an alk))l C7el6 $an t'ra bar'ng. 4. Lakuka Lakukan n "'t "'tbat bat "et'a% "et'a% kal' kal' "etela "etela BAB %al'ng %al'ng kurang kurang 1- !'nggu !'nggu "etela "etela )%era"' 5untuk %a"'en %a"+a )%era"'6 :. Makan $'et ber"erat #ang a$ekuat( !'nu! %al'ng "e$'k't 777 !l +a'ran $an ber)la raga r'ngan. . Pele!bek *e"e" !ungk'n $'butukan "et'a% ar' atau "et'a% bebera%a ar' 'ngga %en#e!buan "e!%urna. C. La%)rkan ge,ala-ge,ala / %er$araan rektal( n#er' teru" !eneru" &aktu $e*'ka"'( $ra'na""e #ang "u%urat'*. . D'etet'k $an keb'a"aan $e*eka"' #ang "eat. a. Meng'ngat ba&a e!)rr)'$ ter,a$' karena keban#akan !enge$an "e+ara kr)n'k( !aka u%a#a uta!a a$ala !en+ega k)n"t'%a"' $'are. Hal 'n' $a%at $'+a%a' $engan !e!akan !akanan #ang ber"erat $an ber+a'ran t'ngg'( kalau %erlu $engan "u%le!en a.l. %"#ll'u!. P"#ll'u! beker,a "a!a $engan a'r
118
!engen+erkan *e"e" $an !enurunkan k)n"t'%a"'. A%ab'la !a"' $'%erlukan( $a%at $'ta!bakan $engan %elunak *e"e". Bag' ban#ak )rang( %"#ll'u! ,uga ber*ung"' !en+ega $'are. b. Ban#ak )rang #ang b'a"a berla!a-la!a $e*eka"' "a!b'l $u$uk !e!ba+a k)ran( k)r an( !eru%a !eru%akan kan keb'a"a keb'a"aan an #ang #ang buruk buruk karena karena turut turut !en,a$' !en,a$' %en#eba %en#ebab b e!)r)'$. M)tt)/ An$a t'$ak $e*eka"' $' %er%u"takaan karena 'tu ,angan !e!ba+a $' t)'let
iagn$'a Kepe#a.atan
PRE @PERASI 1. N#er' akut berubungan $engan 'r'ta"' %a$a u,ung-u,ung "ara* n#er' )le e!at)!a $'tan$a' $engan kl'en !engelu n#er'( kl'en ta!%ak !er'ng'"( kl'en ta!%ak gel'"a( kl'en ta!%ak !e!%)"'"'kan $'r' untuk !eng'n$ar' n#er'. . PK/ Per$araan. 2. De*'"'t 0)lu!e +a'ran berubungan $engan %enurunan k)n"entra"' %la"!a $ara $'tan$a' $engan kl'en ta!%ak %u+at( turg)r kul't kl'en !enurun( kul't kl'en ta!%ak ker'ng 4. H'%erter!' berubungan $engan %enurunan k)n"entra"' %la"!a $ara $'tan$a' $engan kl'en !engelu %ana"("uu tubu kl'en !en'ngkat( kl'en ta!%ak %u+at( kl'en ta!%ak !engg'g'l.
:. Keru"akan 'ntegr'ta" kul't berubungan $engan 'r'ta"' %a$a u,ung-u,ung "ara* gatal )le e!at)!a $'tan$a' $engan kl'en !engelu gatal( kl'en ta!%ak !enggaruk-garuk %antatn#a. P@ST @PERASI 1. N#er' akut berubungan $engan t'n$akan 'n0a"'0e %e!be$aan e!)r)'$ekt)!' e !)r)'$ekt)!' $'tan$a' $engan kl'en !egelu n#er' %a$a luka %)"t )%( kl'en ta!%ak !er'ng'"( kl'en ta!%ak !e!%)"'"'kan $'r' untuk !eng'n$ar' n#er'.
. R'"'k) 'n*ek"' berubungan $engan %en'ngkatan %a,anan %at)gen.
119
2. An"'eta" An"'eta" berubungan $engan kr'"'" %a"+a %e!be$aan $'tan$a' $engan kl'en ta!%ak gel'"a( kl'en "elalu bertan#a-tan#a tentang ke"e!buann#a. iagn$'a Kepe#a.atan= N&3 dan NI3 ;P#e &pe#a'i< 0
1. N#er' akut berubungan $engan 'r'ta"' %a$a u,ung-u,ung "ara* n#er' )le e!at)!a $'tan$a' $engan kl'en !engelu n#er'( kl'en ta!%ak !er'ng'" ( kl'en ta!%ak gel'"a( kl'en ta!%ak !e!%)"'"'kan $'r' untuk !eng'n$ar' n#er'. Tu,uan/ Setela $'ber'kan a"ke% "ela!a 2 4 ,a! $'ara%kan n#er' kl'en $a%at berkurang $engan kr'ter'a a"'l / Mela%)rkan ge,ala %a$a tenaga ke"eatan • Mengenal' ge,ala-ge,ala n#er' • Men+atat %engala!an tentang n#er' "ebelu!n#a
•
•
Se+ara "ub,ekt'*( kl'en !en#atakan %enurunan ra"a n#er' a,a a ,a kl'en ta!%ak relak"
•
Inter0en"' / 1. Ka,' karakter'"t'k n#er'( l)ka"'( 'nten"'ta"( la!a $an %en#ebarann#a Rasional / 9ar'a"' %ena!%'lan $an %er'laku kl'en karena n#er' ter,a$' "ebaga' te!uan %engka,'an. . Ber'kan l'ngkungan #ang tenang "e"ua' 'n$'ka"' Rasional / Menurunkan reak"' tera$a% "t'!ula"' $ar' luar atau "en"'0'ta" %a$a "uara "uara b'"'ng $an !en'ngkatkan '"t'raat3relak"a"'. 2. Ber'kan bantalan *l)ta"'!enurunkan $' ba&a b)k)ng $u$uk "aat $u$uk. Rasional / Me!bantu / n#er' %a$a ak'bat"aat %enekanan 4. Ber'kan k)!%re" angat %a$a l)ka"' n#er' Rasional / Men'ng Men'ngkat katkan kan 0a")k) 0a")k)ntr ntr'k" 'k"'( '( %enu!% %enu!%uka ukan n re"e%"' re"e%"' "en")r' "en")r' #ang #ang "elan,utn#a akan !enurunkan n#er' $' l)ka"' #ang %al'ng $'ra"akan. :. Ber'kan ren$a!an $u$uk t'ga atau e!%at kal' "ear' Rasional / Meng Meng'lan 'langka gkan n ra"a "ak't $an n# n#er' er' $engan $engan !erelak !erelak"kan "kan "%a"!e "%a"!e "*'ngter . Ber'kan %)"'"' #ang n#a!an %a$a kl'en "e"ua' 'n$'ka"' Rasional / / Menurunkan gerakan #ang $a%at !en'ngkatkan n#er'. C. Ber'kan analget'k( "e%ert' a"eta!'n)*en Rasional / Mu Mungk ngk'n 'n $'%erlu $'%erlukan kan untuk untuk !eng' !eng'lang langkan kan n# n#er' er' #ang #ang berat berat "erta "erta !en'ngkatkan ken#a!anan $an '"t'raat . PK / Per$araan
120
Tu,ua Tu ,uan n / Setela Setela $'ber' $'ber'kan kan a"uan a"uan ke%era& ke%era&atan atan "ela!a "ela!a 14 14 ,a!( ,a!( %era&at %era&at $a%at $a%at !e!'n'!alkan k)!%l'ka"' #ang ter,a$' $engan kr'ter'a a"'l/ Ht $an Hb bera$a $ala! bata" n)r!al • N'la' • Kl'en t'$ak !engala!' e%'")$e %er$araan Tan$a-tan$a 0'tal bera$a $ala! $al a! bata" n)r!al • Tan$a-tan$a TD/ 177 17 !! Hg Na$'/ 7-1773!en't RR/ 14 : 3!nt Suu/ 2 - 2C7 7(:7 Inter0en"' / 1. Ka,' %a"'en untuk !ene!ukan bukt'-bukt' %er$araan atau e!)rag' Rasional / Untu Untuk k !eng !engeta etau u'' t'ng t'ngka katt ke ke%a %ara raan an %e %er$ r$ara araa an n %a %a$a $a kl kl'en 'en "e'ngga $a%at !enentukan 'nter0en"' "elan,utn#a . M)n't)r tan$a 0'tal Rasional / Untuk !engetau' kea$aan 0'tal %a"'en "aat ter,a$' %er$araan. 2. Pantau a"'l lab berubungan $engan %er$araan Rasional / Ban#ak k)!%)nen $ara ra #an ang g !enuru run n %a$a a" a"''l lab $a% a%aat !e!bantu !enentukan 'nter0en"' "elan,utn#a 4. S'a%k S'a%kan an %a"'en "e+ara *'"'k $an %"'k)l)g'" %"'k)l)g'" untuk untuk !en,alan' !en,alan' bentuk tera%' la'n ,'ka $'%erlukan Rasional /
Kea$aa Kea$aan n *'"'k *'"'k $an %"'k) %"'k)l)g l)g'" '" #ang #ang ba'k ba'k akan akan !en$ !en$uku ukung ng tera%' tera%' #ang #ang
$'ber'kan %a$a kl'en "e'ngga !a!%u !e!ber'kan a"'l #ang !ak"'!al :. A& A&a"' a"' ,'ka ter,a$' ane!'a Rasional / / Un Untu tuk k !en !enen entu tuka kan n 'nt 'nter er0e 0en" n"'' "el "elan an,u ,utn tn# #a . K)lab)ra"' $engan $)kter !engena' !a"ala #ang ter,a$' $engan %er$araan / %e!ber'an tran"*u"'( !e$'ka"' Rasional / / !en+ !en+eg ega a ter,a ter,a$' $'n# n#aa k)!% k)!%l' l'ka ka"' "' $a $ar' r' %e %er$ r$ar ara aan an #an ang g te ter, r,a$ a$'' $a $an n untuk !engent'kan %er$araan 2. De* De*'"'t '"'t 0)lu!e 0)lu!e +a'ran +a'ran berub berubung ungan an $engan $engan %enuru %enurunan nan k)n"en k)n"entra" tra"'' %la"!a %la"!a $ara $ara $'tan$a' $engan kl'en ta!%ak %u+at( turg)r kul't kl'en !enurun( kul't kl'en ta!%ak ker'ng. Tu,uan/ Setela $'ber'kan a"ke% "ela!a [ 4 ,a! $'ara%kan $e*'"'t 0)lu!e +a'ran $a%at $'ata"' $engan kr'ter'a a"'l / a. Flu'$ balan+e • TD $ala! bata" n)r!al 5;737 147376 $ala! bata" n)r!al • Na$' • Ma"ukkan $an aluaran +a'ran ar'an "e'!bang •
BB kl'en "tab'l Turg)r Turg )r kul't ela"t'" ela" t'" • He!at)kr't $ala! bata" n)r!al •
121
Me!bran !uk)"a le!bab b. a"tr)'nte"t'nal *un+t')n arna rna *e"e" n)r!al • a • Dara $ala! *e"e" t'$ak a$a •
Inter0en"'/ A* Flu'$ Manage!ent 1. M)n't)r'ng BB kl'en Rasional / / kekurangan 0)lu!e +a'ran !enun,ukkan tan$a beru%a %enurunan
berat ba$an. . atat 'ntake $an )ut%ut +a'ran Rasional / !e!ber' !e!ber'kan kan %erk'r %erk'raan aan kebutu kebutuan an akan akan +a'ran +a'ran %engga %enggant' nt' $an kee*ekt'*an $ar' tera%' #ang $'ber'kan 2. M)n't M)n't)r'ng )r'ng "tatu" '$ra"' '$ra"' 5!e!brane 5!e!brane !uk)"a( !uk)"a( na$'( )rt)"tat'+ $an %enurunan %enurunan e!at)kr't 6 Rasional / / '%)0)le!'a $a%at $'!an'*e"ta"'kan )le '%)ten"' $an tak'kar$' 4. Ber'kan tera%' +a'ran !elalu' I9 "e"ua' 'n$'ka"' Rasional / / t'%e $an ,u!la +a'ran tergantung %a$a $era,at kekurangan +a'ran :. T'ngkatkan 'ntake +a'ran %er )ral Rasional / / !e!%ertaankan '$ra"' 3 0)lu!e "'rkula"' B. a"tr)'nte"t'nal Fun+t')n 1. @b"er0a"' a$an#a $ara %a$a *e"e" Rasional / %er$araan berleb' !e!'+u kekurangan 0)lu!e +a'ran "e!ak'n berat. . D)ku!enta"'kan &arna( ,u!la( $an karakter'"t'k *e"e" Rasional / %eruba %erubaan an &arna( &arna( ,u!la ,u!la $an karakt karakter' er'"t'k "t'k *e"e" *e"e" !enun, !enun,ukk ukkan an "tatu" +a'ran $ala! "aluran +erna. 2. Penggunaan k)agulan "e"ua' 'n$'ka"' Rasional / / %enggunaan k)agulan #ang e*ekt'* $a%at !engent'kan %er$araan.
iagn$'a Kepe#a.atan= Kepe#a.atan= N&3 dan NI3 ; P$'t &pe#ati%< 0
1. N#er' akut berubungan $engan t'n$akan 'n0a"'0e %e!be$aan e!)r)'$ekt)!' $'tan$a' $engan kl'en !egelu n#er' %a$a luka %)"t )%( kl'en ta!%ak !er'ng'"( kl'en ta!%ak !e!%)"'"'kan $'r' untuk !eng'n$ar' n#er'. Tu,uan/ Sete Setela la $'be $'ber'k r'kan an a"ua a"uan n ke ke%e %era ra&a &atan tan "e "ela! la!aa [ 4 ,a! $' $'a ara ra%k %kan an %a %a"' "'en en !engatakan n#er' berkurang( $an t'$ak terl'at re"%)n n#er' "e+ara 0erbal %a$a kl'en( $engan kr'ter'a a"'l/ •
Kl'en t'$ak ta!%ak !er'ng'" • Pa"'en t'$ak terl'at ke"ak'tan #ang $'tan$a' %a"'en $ala! %)"'"' #ang n#a!an • Pa"'en !engatakan n#er'n#a berkurang !en,a$' $engan "kala n#er' 1 :
122
Inter0en"'/ Mana,e!en N#er' Ka,' $an +atat k)n$'"' keluan n#er' kl'en 5 $engan %)la P(\(R(S(T6( #a'tu $engan
−
!e!%erat'kan l)ka"'('nten"'ta"( *rekuen"'( $an &aktu. Rasional' Meng'n Rasional' Meng'n$'k $'ka"'k a"'kan an kebutu kebutuan an untuk untuk 'nter0e 'nter0en"' n"' $an ,uga ,uga tan$a-t tan$a-tan$ an$aa %erke!bangan k)!%l'ka"'. Ka,' %engetauan %a"'en tentang n#er' $an ke%er+a#aan tentang n#er'.
−
Rasional' Me!u$akan $ala! !elakukan 'nter0en"'( karena kultur atau bu$a#a Rasional' kl'en $a%at !e!%engaru' %er"e%"' tentang n#er'. '%takan l'ngkungan #ang tenang $an !e!bata"' %engun,ung.
−
Rasional' Sua"ana Rasional' Sua"ana #ang tenang $a%at !engurang' "t'!ulu" n#er'. K)ntr)l $an kurang' keb'"'ngan
−
Rasional' Sua"ana Rasional' Sua"ana #ang tenang $a%at !engurang' "t'!ulu" n#er'. A,arkan %a"'en tekn'k $'"trak"'
−
Rasional' Untuk Rasional' Untuk !e!ana,e!en atau !engal'kan ra"a n#er' %a$a kl'en. Ka,' r'&a#at a$an#a alerg' )bat
−
Rasional' Mengetau' Rasional' Mengetau' a%aka a$a alerg' tera$a% )bat analge"'k. Pa"t'kan %a"'en !ener'!a analge"'+.
−
Rasional' Me!a"t'kan Rasional' Me!a"t'kan kl'en !ener'!a )bat %ere$a ra"a n#er' . R'"'k) In*ek"' berubung berubungan an $engan $engan %r)"e$ur %r)"e$ur 'n0a"'0e 'n0a"'0e 5%)"t e!)r)'$ekt)!' e!)r)'$ekt)!'66 $an %en'ngkatan %e!a,anan l'ngkungan l'ngkungan tera$a% %at)gen. Tu,uan / Setela $'ber'kan a"ke% "ela!a 2 ] 4 ,a! t'$ak ter,a$' 'n*ek"' $engan kr'ter'a a"'l / Kea$aan te!%eratur n)r!al
•
t'$ak ter$a%at tan$a-tan$a 'n*ek"' 5kal)r(lub)r(tu!)r 5kal)r(lub)r(tu!)r(( $)l)r(*ung"')lae"a6
•
123
Inter0en"'/ −
Pantau "uu $engan tel't' $an tan$a-tan$a 'n*ek"' la'nn#a Rasional / / Men$etek"' ke!ungk'nan 'n*ek"'
−
Ka,' kea$aan luka $an lakukan %era&atan luka
−
Rasional ' Men+ega ter,a$'n#a 'n*ek"' Te!%atkan Te!%atkan %a"'en $ala! ruangan ku"u" Rasional / Me!'n'!alkan ter%a%arn#a %a"'en $ar' "u!ber 'n*ek"'
−
An,urkan An,ur kan "e!ua %engun,un %engun,ung g $an "ta** ru!a "ak't untuk untuk !enggunakan !enggunakan tekn'k !en+u+' tangan $engan ba'k Rasional ' !e!'n'!alkan ' !e!'n'!alkan %a,anan %a$a )rgan'"!e 'n*ekt'*
−
unakan tekn'k a"e%t'k #ang +er!at untuk "e!ua %r)"e$ur 'n0a"'0e Rasional ' Untuk ' Untuk !en+ega k)nta!'na"' "'lang3!enurunkan re"'k) 'n*ek"'
−
K)lab)ra"' $ala! %e!ber'an ant'b')t'+. Rasional ' Men+ega ter,a$'n#a 'n*ek"'
2. An"'eta" berubungan $engan kr'"'" %a"+a %e!be$aan $' tan$a' $engan %a"'en ta!%ak gel'"a( %a"'en "elalu bertan#a-tan#a tentang ke"e!buann#a. Tu,uan/ Setela Set ela $'laku $'lakukan kan t'n$ak t'n$akan an ke%era& ke%era&atan atan "ela!a "ela!a [ 4 ,a!($' ,a!($' ara%k ara%kan an kl'en kl'en t'$ak t'$ak !engala!' an"'eta" $engan +r'ter'a a"'l/ M)n't)r 'n"ent'ta" ke+e!a"an • Menggunakan "trateg' k)%'ng e*ekt'* • Mela%)rkan %enurunan $ura"'$ar' e%'")$e +e!a" • Menggunakan tekn'k relak"a"' untuk !enurunkan ke+e!a"an • Me!%ertaankan %ena!%'lan %eran • Me!%ertaankan ubungan ")"'al • T'$ak a$a !an'*e"ta"' %er'laku ke+e!a"an
•
Inter0en"'/ −
Ka,' t'ngkat ke+e!a"an $an $'"ku"'kan %en#ebab b'la !ungk'n. Rasional/ Rasiona l/ I$ I$en ent'* t'*'k 'ka"' a"' !a"al !a"ala a "%e"' "%e"'*'k *'k ak akan an !en' !en'ng ngka katk tkan an ke!a!% ke!a!%ua uan n 'n$'0'$u untuk !enga$a%'n#a $engan leb' real'"t'".
−
D)r)ng D)r)n g %a"'en untuk !engugka%k !engugka%kan an %era"aan (ketakutan (ketakutan (%re"e%"' (%re"e%"' $an ber'kan ber'kan u!%an bal'k.
124
Rasional / !e!buat ubungan tera%eut'k. Me!bantu %a"'en !eng'$ent'*'ka"' !a"ala #ang !en#ebabkan "tre"". −
Me!ber'kan 'n*)r!a"' *aktual !engena' $'agn)"'"(t'n$akan %r)gn)"'" Rasional / keterl'batan keterl'batan %a"'en $ala! %eren+anaan %eren+anaan %era&atan %era&atan !e!ber'kan ra"a
−
+)ntr)l $an !e!bantu !enurunkan an"'eta". Intruk"'kan %a"'en !enggunakan tekn'k relak"a"' Rasional / !e!bantu untuk !enurunkan ke+e!a"an %a$a %a"'en. %a" 'en.
−
Ber'kan l'ngkungan tenang $an '"t'raat Rasional / !e!bantu !enurunkan an"'eta"
−
D)r)ng %a"'en3)rang ter$ekat untuk !en#atakan %erat'an( %r'laku %erat'an. Rasional / t'n$akan $ukungan $a%at !e!bantu %a"'en !era"a "tre"" berkurang.
−
Ber'kan )bat "e"ua' 'n$'ka"' Rasional / $a%at $'gunakan untuk !enurunkan an"'eta".
!* !IP& !IP&SP SPA AIA IA
1.
Pengert'an
H'%)"% H'% )"%a$'a a$'a a$ala a$ala "uatu "uatu kela'n kela'nan an ba&aan ba&aan $'!ana $'!ana Meatu" Meatu" Uretra Uretra ek"tern ek"ternal al terleta terletak k $' %er!ukaan 0entral %en'" $an leb' ke %r)k"'!al $ar' te!%atn#a te !%atn#a #ang n)r!al. 5u,ung galn" %an'"6 .
Et')l)g'
Pen#ebab kela'nan 'tu a$ala !a"kul'na"' 'nk)!%l't $ar' genetal'a karena 'n0)la"' #ang %re!atur $ar' "el 'nter"t'"'al te"t'". 2.
Pat)*'"')l)g'
Man'*e"ta"' Kl'n'" Pa$a keban#akan %en$er'ta ter$a%at %en'" #ang !elengkung keara ba&a #ang akan ta!%ak leb' ,ela" %a$a "aat erek"'. Hal 'n' $'"ebabkan )le a$an#a +)r$ee( #a'tu "uatu ,ar'ngan *'br)"a #ang !elebar $'!ula' $ar' !eatu" #ang letakn#a abn)r!al ke glan" %en'". 8ar'ngan *'br)"a 'n' a$ala bentuk ru$'!enter $ar' uretra( k)r%u" "%)ng')"u! $an tun'ka Dart)". alau%un a$an#a )r$ee a$ala "ala "atu +'r' ka" untuk !en+ur'ga' "uatu '%)"$'a( %erlu $''ngat ba&a t'$ak "e!ua '%)"%)$'a !e!'l'k' )r$ee. 4.
Kla"'*'ka"'
125
Kla"'*'ka"' '%)"$'a#ang $'gunakan "e"ua' $engan letak !eatu" uretra ure tra #a'tu t#%e glan$ula"( $'"ta %en'le-%en'le( %en)"kr)tal-"kr)tal $an %er'neal.Se!ak'n ke %r)k"'!al letak !eatu"( "e!ak'n berat kela'nan #ang $'$er'ta $an "e!ak'n ren$a *rekuen"'n#a. Pa$a ka"u" 'n'( ;7 < terletak $' $'"tal $'!ana !eatu" terletak $' u,ung barang %en'" atau $' glan" %an'" "'"an#a #ang 17 < terletak leb' %r)"k'!al #a'tu $'tenga batang %en'"( "kr)tu! atau %er'neu!. .
Penata Penatalak" lak"ana anaan an D'kenal D'kenal ban#ak ban#ak )%era"' )%era"' '%)"%a '%)"%a$'a $'a(( #ang #ang u!u!n# u!u!n#aa ter$'r' ter$'r' $ar'
bebera%a taa% #a'tu / a.
@%era"'
%ele%a"an
+)r$ee
$an
tunnell'ng.
D'lakukan D'laku kan %a$a u"'a 1^ - taun. taun. Pa$a taa% 'n' $'lakukan $'lakukan )%era"' ek"'"' +)r$ee +)r$ee $ar' !uara uretra "a!%a' ke glan" %en'". Setela erek"' +)r$ee !aka %en'" akan !en,a$' luru" akan teta%' !eatu" uretra !a"' terletak abn)r!al. Utuk !el'at ke0era"'lan "etela ek"'"' $'laku $'l akukan kan te" erek"' erek"' buatan buatan 'ntra) 'ntra)%er %erat'* at'* $engan $engan !en#u !en#unt' nt'kka kkan n Nal Nal 7(; < ke$ala! ke$ala! k) k)r% r%u" u" ka ka0e 0ern rna" a"'!. '!. Pa$a Pa$a "aat "aat #a #ang ng be ber"a r"a!a !aan an $' $'la laku kuka kan n )% )%era era"' "' tu tunn nnel' el'ng ng #a #a't 'tu u %e!buatan uretra %a$a glan$ %en'" $an !uaran#a. Baan untuk !enutu% luka ek"'"' +)r$ee $an %e!buatan tunnell'ng $'a!b'l $ar' %re%ut'u! %an'" bag'an $)r"al. @le karean '%)"%a$'a !eru%akan k)ntra'n$'ka"' !utlak untuk "'rku!"'"'. b.
@%era"' urettr)%la"t'.
B'a"an#a $'lakukan bulan "etela )%era"' %erta!a. Uretra $'buat $ar' kul't %en'" bag'an 0entral #ang $' 'n"'"' "e+ara l)ng'tu$'nal %aralele $' ke$ua "'"' I.
PENKA8IAN
A.
Pengu!%ulan Data
1.
I$ent'ta" Mel'%ut' na!a( u!ur( ,en'" kela!'n( aga!a( "tatu" %erka&'nan( kebang"aan(
%eker,aan( ala!at( %en$'$'kan( tanggal 3 ,a! MRS( $'agn)"a $'agn)"a !e$'". .
Keluan Uta!a
Pa$aa u!u!n# Pa$ u!u!n#aa %a"'en %a"'en $engan $engan '%)"% '%)"%a$' a$'aa !engel !engelu u a$a %en'" %en'" !eleng !elengkun kung g keba&a keba&a #angak #an gakan an ta!%ak ta!%ak leb' leb' ,ela" ,ela" %a$a %a$a "aat erek"' $an a$an#a a$an#a lubang lubang ken+'n ken+'ng g t'$ak t'$ak %a$a %a$a te!%atn#a. 2.
R'&a#at Ke"eatan.
a.
R'&a#at Pen#ak't Sekarang.
Pa$a u!u!n#a %a"'en $engan '%)"%a$'a $'te!ukan a$an#a lubang ken+'ng #ang t'$ak %a$a te!%atn#a "e,ak la'r $an t'$ak $'ketau' $engan %a"t' %en#ebabn#a. %en#ebabn#a. b.
R'&a#at Pen#ak't Daulu. B'a"an#a %a"'en $engan '%)"%a$'a $'te!ukan a$an#a
%en'" #ang !elengkung keba&a keba&a a$an#a lubang ken+'ng t'$ak %a$a te!%atn# te!%atn#aa "e,ak la'r. 126
+.
R'&a#at R'&a#at Ke"eatan Ke"eatan Keluarga. Keluarga.
D'$ala! D'$ala! keluarga keluarga t'$ak $'te!ukan $'te!ukan %en#ak't %en#ak't #ang
"a!a karena %en#ak't 'n' bukan !eru%akan %en#ak't turunan. 4.
P)la-%)la *ung"' ke"eatan
a.
P)la %er"e%"' %er"e%"' $an $an tatalak"ana tatalak"ana '$u% '$u% "eat "eat Perlu $'tan#akan $'tan#akan keb'a"an keb'a"an kl'en( kl'en( a%aka a%aka
kl'en ,arang 3 "uka !an$'. b.
P)la nutr'"' $an !etab)l'"!e Pa$a u!u!n#a %a"'en '%)"%a$'a nutr'"'( +a'ran $an
elektr)l't $ala! tubun#a t'$ak !engala!' gangguan. +.
P)la akt'0'ta" Akt'*'ta" %a"'en '%)"%a$'a t'$ak a$a !a"ala.
$.
P)la el'! el'!'na"' 'na"' Karena Karena %a"'en %a"'en '%)"%$'a '%)"%$'a $'te!uk $'te!ukan an a$an#a a$an#a %en'" #ang #ang !elengkun !elengkung g
keba&a keb a&a a$an# a$an#aa lubang lubang ken+'n ken+'ng g t'$ak t'$ak %a$a %a$a te!%atn te!%atn#a #a "e'ng "e'ngga ga %a$a %a$a "aat ken+'n ken+'ng g %en+ernaan e.
t'$ak
n)r!al.
P)la t'$ur t'$ur $an '"t'raat '"t'raat Pa$a Pa$a u!u!n# u!u!n#aa %a"'en $engan $engan '%)"% '%)"%a$'a a$'a t'$ak t'$ak !engala!' !engala!'
gangguan atau t'$ak a$a !a"ala $ala! '"t'raat $an t'$urn#a. *.
P)la "en")r' $an k)gn't'*
Se+ara Se+ ara *'"'k *'"'k $a#a $a#a %en+'u! %en+'u!an( an( ra"a-rab ra"a-rabaa $an $a#a $a#a %engl' %engl'at atan an %a$a %a$a %a"'en %a"'en '%)"% '%)"%a$' a$'aa a$alan n)r!al( "e+ara !ental ke!ungk'nan t'$ak $'te!ukan a$an#a gangguan. g.
P)la %er"e%"' %er"e%"' $'r' $'r' Karena Karena %a"'en '%)"% '%)"%a$'a a$'a $'te!uka $'te!ukan n a$an#a a$an#a kela'nan kela'nan %a$a bentuk bentuk
%en'"n#a "e'ngga t'!bul ra"a !alu.. .
P)la P)la ubung ubungan an $an %eran A$an# A$an#aa k)n$'" k)n$'"'' ke"ea ke"eatan tan !e!%eng !e!%engaru aru' ' tera$a% tera$a%
ubungan 'nter%er")nal $an %eraen "erta !egnala!' t!baan $ala! !en,alankan %erann#a "ela!a "ak't. '.
P)la %r)$uk"' $an "ek"ual Karena %a"'en '%)"%a$'a '%)"%a$'a $'te!ukan a$an#a kela'nan %a$a
alat kela!'n "e'ngga ,'ka t'$ak $'lakukan )%era"' "e,ak $'n' !aka %a$a "aat $e&a"a kebutuan re%r)$uk"' "ek"ual akan !engala!' gangguan. ,.
P)la %enanggulangan "tre"" Stre"" t'!bul a%ab'la "e)rang %a"'en t'$ak e*ekt'* $ala!
!engata"' %en#ak'tn#a. k.
P)la tata n'la' $an ke%er+a#aan. Ke%utu"an %en#ebab $'"tre"" ket'$ak %er+a#aan akan
ke"e!bu ke"e !buan an %a"'en %a"'en $engan $engan '%)"% '%)"%a$' a$'aa t'$ak t'$ak !engala !engala!' !' ganggu gangguan an $ala! $ala! akt'0't akt'0'ta" a" rel'g'u"n#a. B.
Ana nal'" l'"aa Data Data Data Data #a #ang ng tela tela $'ku $'ku!% !%ul ulka kan n ke ke!u !u$' $'an an $'ana $'anal' l'"a "a $a $ata ta un untu tuk k
!enent !en entuka ukan n !a"ala !a"ala %en$er' %en$er'ta. ta. Anal'" Anal'"aa !eru%a !eru%akan kan %r)"e" %r)"e" 'ntelek 'ntelektua tuall #ang #ang !el'%u !el'%ut' t' keg'atan !en#elek"' $ata( !engkla"'*'ka"'kan $an !engu!%ulkan $ata( !engka'tkan $an !enentukan
keren,angan
'n*)r!a"'(
!e!ban$'ngkan
$engan
"tan$art(
!eng'nter%re"ta"'kan "erta ak'rn#a !e!buat $'agn)"a ke%era&atan 127
II.
DIAN@S DIA N@SA A KEPERA KEPE RAA ATAN
a.
Pre @%era"'
1.
Harga $'r' ren$a berubungan $engan "tatu" ke"eatan( *akt)r *'"')l)g'". *'"')l)g'".
.
An"'eta" berubungan $engan akan $'lakukan )%era"'.
b.
P)"t @%era"'
1.
N#er' berubungan $engan !an'%ula"' be$a tera$a% ,ar'ngan 3 )t)t.
.
Re"'k) 'n*ek"' berubungan $engan 'n"'"' %e!be$aan( +ateter 'n0a"'*. 'n0a"'*.
2.
angguan !)b'l'ta" *'"'k berubungan $engan a$an#a luka %)"t )%.
4. Kuran Kurangn# gn#aa %engeta %engetaua uan n tentan tentang g k)n$'" k)n$'"'( '( %r)gn) %r)gn)"'" "'" $an kebutu kebutuan an %eng)b %eng)bata atan n berubungan $engan kurang kurang !eng'ngat( "ala 'nter%reta"' 'n*)r!a"'. III. a.
PERENANAAN Pre @%era"' D] 1 Tu,uan
KH
/
Me!)t'0a"' arga $'r' %a"'en. Harga $'r' %a"'en
!en'ngkat. Ren+ana T'n$akan / 1.
Dengar Dengarkan kan keluan keluan %a"'en %a"'en $an tangga%a tangga%an-tang n-tangga%an ga%ann#a n#a !engena' !engena' kea$aan kea$aan #ang
$'ala!'. R3 Me!ber'kan %etun,uk bag' %a"'en $ala! !en)l)ng $'r'n#a $an berguna untuk !e!ber'kan 'n*)r!a"' %a$a "aat taa% %ener'!aan. .
An,urkan ke%a$a )rang ter$ekat untuk !e!%erlakukan %a"'en "en)r!al "en)r!al !ungk'n !ungk'n R3
Mel'b Mel 'bat atkan kan %a %a"'e "'en n
$a $ala! la! ke kelu luar arga ga !eng !engur uran ang' g' %e %era" ra"aan aan-%e -%era ra"aa "aan n ter'" ter'")l )la" a"'' $a $ar' r'
l'ngku l'n gkunga ngan n ")"'al ")"'al $an $a%at $a%at %ula %ula !e!ber' !e!ber'kan kan ke"e!% ke"e!%ata atan n %a$a %a$a )rang )rang ter$ekat ter$ekat un untuk tuk !en'ngkatkan ke"e,ateraan %a"'en. 2.
Hat'-at' Hat'-at' tera$a% tera$a% lelu+)n lelu+)n #ang #ang ber)r'enta"' ber)r'enta"' "ek"ual "ek"ual atau atau !engg)$a !engg)$a 3 a$an#a a$an#a %r'laku %r'laku
agre"'*.. H'langkan agre"'* H'langkan keka&at'ran( keka&at'ran( ketakutan( ketakutan( %era"aan-%era"aan %era"aan-%era"aan "aat 'n' 3 ara%an-ara ara%an-ara%an %an !a"a $e%an. R3 Ke+e!a"an berke!bang "eaga' ak'bat $ar' 'langn#a 'langn#a 3 a$an#a %erubaan %erubaan argaa $'r' #agn "er'ng !engan+urkan arg !engan+urkan $an !elulukan !elulukan at' ku"u"n#a ku"u"n#a %erubaan *ung"' $an %ena!%'lan. 4.
Aturla Aturla kun,unga kun,ungan n $engan $engan )rang-)rang )rang-)rang #ang #ang !e!aa!' !e!aa!' al-al al-al "eru%a "eru%a ,'ka %a"'en %a"'en
!eng'ng'nk !eng' ng'nkann# ann#aa $an karena kea$aann#a. kea$aann#a. R3 Da%at !en)l)ng !en)l)ng %a"'en $ala! !e!er'kan ara%an Tu,uan
untuk KH
/
!a"a
$e%an
3
"ebaga'
%anutan.
D]
e!a" berkurang.
-
Mau $an !ener'!a $'lakukann#a t'n$akan untuk !engurang' ke+e!a"an.
-
Ma!%u !en#ebutkan %en#ebab $ar' ke+e!a"an.
Ren+ana T'n$akan /
128
1.
Ber'kan Ber'kan 'n*)%r!a"' 'n*)%r!a"' tentang tentang %en#ak't %en#ak't $an ant'"'%a"' ant'"'%a"' t'n$akan t'n$akan.. R3 Untuk !engura !engurang' ng'
t'ngkat ke+e!a"an. .
8ela"ka 8ela"kan n tentang tentang %ent'ngn# %ent'ngn#aa '"t'ra '"t'raat at #ang +uku%. +uku%. R3 I"t'ra I"t'raat at #ang +uku% +uku% $a%at $a%at
!engurang' ketegangan. 2.
E0alu E0alua"' a"' t'ngkat t'ngkat ke+e!a"an ke+e!a"an 5r'ngan( 5r'ngan( "e$ang( "e$ang( berat6. berat6. R3 Untuk Untuk !engetau !engetau'' t'ngkat t'ngkat
ke+e!a"an %a"'en. 4.
Ber'kan Ber'kan akt'0'ta" akt'0'ta" #ang #ang $a%at !engura !engurang' ng' ketegang ketegangan. an. R3 Da%at Da%at !enurunkan !enurunkan t'ngkat t'ngkat
an"'eta" $an !engurang' ketegangan. b.
P)"t @%era"' D] 1
Tu,uan
KH
/
N#er' berkurang.
-
N#er' berkurang 3 $a%at terk)ntr)l.
-
Skala n#er' 1 2. -
-
TT9 $ala! bata" n)r!al.
Ek"%re"' &a,a tenang 3 r'lek".
Ren+ana T'n$akan / 1.
8ela"k 8ela"kan an "ebab "ebab $a $an n la!an# la!an#aa n# n#er' er' ak'bat ak'bat $a $ar' r' t'n$ t'n$ak akan an 'n 'n0a 0a"'* "'*.. R3 Me!ban Me!bantu tu
!en'ngkatkan %engetauan 'n$'0'$u $an $a%at !engurang' ke+e!a"an. .
A,arkan +ara !engurang' n#er' /
a.
Relak"a"' 5$engan !enar'k na*a" %an,ang $an !enge!bu"kan "e+ara berlaan-laan
$' ulang' "a!%a' 26. b.
D'"trak"' 5!en)nt)n T9( T9( !e!ba+a !a,ala 3 !en$engarkan !u"'k6.
+.
St'!ula"' kutan 5!a""a"e $engan $engan atau tan%a !enggunakan %re%arat !ental6.
$.
I!ager# 5!e!ba# 5!e!ba#angkan angkan al-al al-al #ang #ang 'n$a6. 'n$a6. R3 Me!bantu Me!bantu !enurun !enurunkan kan 'nten"'ta" 'nten"'ta"
n#er' $an $a%at !en'ngkatkan ke!a!%un k)%'ng. 2.
@b"er0a"' "kala n#er'. R3 Berguna $ala! %enga&a"an.
4.
@b"er0a"' TT9 TT9.. R3 Da%at Da%at !engetau' !engetau' k)n$'"' k)n$'"' %a"'en %a"'en "e+ara $'n'.
:.
K)lab)ra"' $engan $)kter $ala! %e!ber'an %e!ber'an tera%' analgen'k. analgen'k. R3 R3 Melak"nakan *ung"'
'n$e%en$ent. D]
Tu,ua ,uan
KH
//
Me!'n'!a '!alkan
%en#eb ebaaran
'n*e *ek k"'. "'.
In*ek"' t'$ak !en#ebar. Ren+ana T'n$akan T'n$akan / 1.
Ber' %en,ela"an %en,ela"an ke%a$a ke%a$a 'n$'0'$u 'n$'0'$u tentang tentang %ent'ng %ent'ngn#a n#a !en,aga !en,aga ke"eatan ke"eatan 5a"e%t'k6. 5a"e%t'k6. R3
T'n$akan a"e%t'k $a%at !e!bantu !en+ega ter,a$'n#a 'n*ek"' .
A&a"' tan$a 0'tal( %erat'kan $e!a!( $e!a!( !engg'g'l( !engg'g'l( %erubaan %erubaan !ental !ental $an !en'ngkatn#a
n#er'. R3 Dugaan a$an#a 'n*ek"' 3 ter,a$'n#a "e%"'"( ab"e"( %er't)n't'".
129
2.
L'at 'n 'n"'"' "'"' $an balutan balutan.. atat karakter'" karakter'"t'k t'k luka luka $an a$an#a a$an#a er'te!a. R3 R3 Me!ber'kan Me!ber'kan
$etek"' $'n' ter,a$'n#a %r)"e" n*ek"'( $an atau %enga&a"an %en#e!buan %er't)n't'" #ang tela a$a "ebelu!n#a. 4.
Laku Lakukan kan %en+u+'an %en+u+'an tangan tangan #ang #ang ba'k $an %era&atan %era&atan luka luka a"e%t'k. a"e%t'k. R3 Menuru Menurunkan nkan
r'"'k) t'ngg' %en#ebaran bakter'. :.
Ber'ka Ber'kan n ant'b' ant'b')t' )t'k k "e"ua' "e"ua' 'n$'ka" 'n$'ka"'. '. R3 Untuk Untuk !enurun !enurunkan kan ,u!la ,u!la )rgan'"! )rgan'"!ee $an
%en#ebaran. I9.
IMPLEMENTASI
I!%le!enta"' #ang $'!ak"u$ a$ala !engel)la $an %er&u,u$an $ar' ren+ana %era&atan( !el'%ut' t'n$akan %era&atan #ang $'ren+anakan )le %era&at( !elak"anakan a$0'" $)kter $an ketentuan ru!a "ak't. 9.
E9A E9ALUASI Perban$'ngan #ang "'"te!at'" $ar' ren+ana t'n$akan !a"ala ke"eatan
$an tu,uan #ang tela $'teta%kan $'lakukan $engan +ara berke"'na!bungan $engan kl'en $an tenaga ke"eatan la'n.
View more...
Comments
