OI AETOI THS LUFTWAFFE.pdf

Παντελής Δ. Καρύκας

ΟΙ ΑΕΤΟΙ ΤΗΣ LUFTWAFFE Αναγέννηση και θρίαμβος Η Λουφτβάφε αποτέλεσε μαζί με την Παντσερβάφε το κοφτερό σπαθί των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αναγεννημένη από τις στάχτες του Μεγάλου Πολέμου (Α'ΠΠ), η νέα Γερμανική Αεροπορία αναδείχθηκε σε κυρίαρχο των ευρωπαϊκών ουρανών, το διάστημα 1939-40. Προηγου­ μένως είχε δοκιμαστεί στην αδελφοκτόνο ανθρωποσφαγή της Ισπανίας. Εκεί ουσιαστικά έλαβε σάρκα και οστά και το τακτικό δόγμα της, το οποίο της χάρισε τεράστιους θριάμβους στην αρχή, αλλά την καταδίκασε σε θάνατο στο τέλος. Η Αουφτβάφε ήταν μια τακτική αεροπορική δύναμη. Κατα­ στροφική για τις αντίπαλες δυνάμεις στο πεδίο της μάχης, ωστόσο δεν απέκτησε ποτέ το απαραίτητο στρατηγικό δόγμα που θα την καθιστούσε το καθοριστικό για την έκβαση του πολέμου όργανο. £τον παρόντα τόμο θα ασχοληθούμε με την αναδημιουργία της Γερμανικής Αεροπορίας και με τη δράση της στην Ισπανία, με τα χρώματα της Αεγεώνας «Κόνδωρ», στην Πολωνία, τη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες, αλλά και με τους γνωστότερους άσσους της.

ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η

Ο στρατάρχης της Αερο­ πορίας Έρχαρντ Μιλχ, ο πραγματικός δημιουργός της Λουφτβάφε.

Ισυνθήκη των Βερσαλλιών, με την οποία η Γερμανία αποδέχθηκε την ήττα της στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, περιόριζε το Γερμανικό Στρατό σε 100.000 άνδρες και του απαγόρευε να διαθέτει βαρύ πυροβολικό, άρ­ ματα μάχης και πολεμικά αεροσκάφη. Από πολύ νωρίς όμως ο στρατιωτικός εγκέφαλος της κατεστραμμένης Γερμανίας, ο στρατηγός φον Σέεκτ, κατάφερε να παρακάμψει συστη­ ματικά τις διατάξεις της Συνθήκης και, μυστι­ κά, να δημιουργήσει τον πυρήνα και της νέας γερμανικής Πολεμικής Αεροπορίας, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του '20. Έτσι, όταν ο Χίτλερ ανέλαβε το 1933 τα ηνία της εξουσί­

ας, βρήκε έτοιμη την υποδομή. Το μόνο που απέμενε ήταν η περαιτέρω ανάπτυξη της. Το εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς έδωσε μεγάλο βάρος στην ανάπτυξη της Πολεμικής Αεροπο­ ρίας. Αεροναυπηγικές επιχειρήσεις χρηματο­ δοτήθηκαν, νέες ιδρύθηκαν και χιλιάδες νέοι άνθρωποι ενθαρρύνθηκαν να ασχοληθούν με τον αεραθλητισμό, σε πρώτο στάδιο, και την Αεροπορία έπειτα. Οι νεαροί αυτοί Γερμανοί έμελλε, υπό την καθοδήγηση αξιωματικών, όπως ο Κέσερλινγκ, ο Σπέρλε, ο Ριχτχόφεν, να αναδειχθούν στους νέους άσσους της αναγεννημένης γερμανικής Πολεμικής Αεροπορίας, της Λουφτβάφε. Οι νε-

καταρρίψεις), ο άσσος της νυχτερινής δίωξης Ζνάουφερ (121 καταρρίψεις) ή ο Άντολφ Γκάλαντ, αρχηγός της γερμανικής δίωξης (104 κα­ ταρρίψεις), έγραψαν τις δικές τους σελίδες στην ιστορία της Αεροπορίας. Ο απόγονοι του Μάνφρεντ φον Ριχτχόφεν πο­ λέμησαν ηρωικά, πολλές φορές ενάντια σε πολλα­ πλάσιους αντιπάλους και δικαίως -ανεξαρτήτως του ιδεολογικού προσανατολισμού τους- αξίζουν αναφοράς. Στον παρόντα τόμο θα εξετάσουμε συ­ νοπτικά την αναδημιουργία της Γερμανικής Αερο­ πορίας και τη δράση αεροσκαφών και αεροπόρων στην Ισπανία, την Πολωνία και τη Δύση, την άνοι­ ξη του 1940.

Αξιωματικοί και άνδρες της 152ης Πτέρυγας Βομβαρδισμού παρελαύ­ νουν σ τ ο Νεουμπράντενμπουργκ, το 1936. Η νέα Γερμανική Αεροπορία, η Λουφτβάφε, είχε ξαναγεν­ νηθεί από τις στάχτες της.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

I

Αναγέννηση από τις στάχτες

H I ηττημένη Γερμανία υποχρεώθηκε να υπογράψει τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, μια συνθήκη η οποία, κατά γενική ομολογία, αποτε­ λούσε προοίμιο νέου πολέμου. Οι νικητές Σύμ­ μαχοι επέβαλαν βαρύτατους όρους στους ηττη­ μένους Γερμανούς, για την τήρηση των οποίων όμως κατόπιν αδιαφόρησαν. Στην ηττημένη και καταπτοημένη Γερμανία, η κατάσταση σε στρα­ τιωτικό επίπεδο άρχισε να αλλάζει ήδη από το φθινόπωρο του 1920. Τότε ανέλαβε τη διοίκηση των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων ο στρατη­ γός φον Σέεκτ, ο άνθρωπος που πραγματικά κα­ τέστησε εκ νέου ισχυρή τη γερμανική πολεμική μηχανή. Ο Σέεκτ αντιμετώπισε με αισιοδοξία και με το κλασικό γερμανικό οργανωτικό πνεύ­ μα τα νέα δεδομένα που έθετε η Συνθήκη των Βερσαλλιών. Οι 100.000 άνδρες που αποτελού­ σαν το Γερμανικό Στρατό εκείνη την εποχή θα ήταν, κατά τον Σέεκτ, ο πυρήνας γύρω από τον οποίο ο Στρατός θα ανασυγκροτούνταν. Το ίδιο ίσχυε και για την Αεροπορία, το σημαντικό ρόλο της οποίας ο Σέεκτ δεν παραγνώρισε ποτέ. Το 1921 ο Σέεκτ ίδρυσε, εντός του υπουρ-

γείου Στρατιωτικών, μια νέα υπηρεσία Αεροπο­ ρίας. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους απέστειλε αξιωματικούς του παλαιού αεροπορικού σώμα­ τος του Κάιζερ στη Σοβιετική Ένωση, ζητώντας από τον Λένιν να διαθέσει χώρο για την ανασυ­ γκρότηση της Γερμανικής Αεροπορίας, μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα των Συμμάχων. Ένα χρόνο αργότερα, η Γερμανία και η Σοβιετι­ κή Ένωση υπέγραψαν τη Συνθήκη του Ραπάλο, βάσει της οποίας οι Σοβιετικοί παραχωρούσαν στους Γερμανούς χώρο, ζητώντας σε αντάλλαγ­ μα τεχνογνωσία. Οι Σοβιετικοί πράγματι παραχώρησαν στους Γερμανούς ένα μικρό αεροδρόμιο στο Λίπετσκ, 300 χλμ. περίπου νοτιοανατολικά της Μόσχας. Εκεί άρχισε να σφυρηλατείται το ξίφος που πα­ ραλίγο να αποκεφαλίσει τη Σοβιετική Ένωση λίγα χρόνια αργότερα. Δεκάδες πλοία, φορτω­ μένα με αεροπορικό υλικό, απέπλεαν από την Ανατολική Πρωσία καθημερινά, με προορισμό το τότε Λένινγκραντ. Από εκεί, οι Σοβιετικοί αετέφεραν το υλικό στο Λίπετσκ. Παράλληλα, 200 Γερμανοί αεροπόροι ταξίδεψαν με πολιτικά

στη Σοβιετική Ένωση, για λόγους «αναψυχής». Ταυτόχρονα, στη Γερμανία, υπό το προκάλυμμα του αεραθλητισμού και της Πολιτικής Αεροπορίας, ο Σέεκτ, μαζί με μερικούς νεαρούς κατασκευαστές -οι οποίοι έμελλε επίσης να γίνουν θρύλοι- άρχισε τον εφοδιασμό της νεο­ σύστατης μυστικής Αεροπορίας του με πτητι­ κό υλικό. Το πρώτο γερμανικό «πολεμικό» αε­ ροσκάφος ήταν το He 17 του Έρνστ Χάινκελ, το οποίο αντικαταστάθηκε από το He 18 και το He 21. Τα αεροσκάφη αυτά, μικρά διπλανά όλα τους, βαπτίστηκαν ακροβατικά ή αναψυ­ χής και πήραν την έγκριση των ελεγκτών των Συμμάχων. Και σε αυτά τα αεροσκάφη, άρχισε να ανδρώνεται η νέα γενιά Γερμανών χειριστών στη μακρινή Ρωσία. Παράλληλα, με τη Heinkel, και άλλες εταιρείες γεννήθηκαν: η Dornier, η Junkers, η Arado. Όλες τους ασχολήθηκαν με την Πολιτική Αεροπορία, κατασκευάζοντας επιβατικά αεροσκάφη και σχεδιάζοντας κρυφά πολεμικά.

Αεροσκάφος Me 109 Ε.

Εκείνη την εποχή ένας νέος σχεδιαστής αεροσκαφών έκανε επίσης την εμφάνιση του,

τη Γαλλία και αργότερα τη

Ή τ α ν ο κύριος τύπος κα­ ταδιωκτικού της αναγεννη­ μένης Λουφτβάφε.

Απέναντι σελίδα: Ο συνδυασμός νέων, υψηλών επιδόσεων αεροσκαφών και άριστα εκπαιδευμένων χειριστών αποτέλεσε την κύρια πηγή ισχύος για τη Λουφτβάφε. Στη φ ω τ ό , εικονίζεται ο Χάνες Τράουτλοφτ, ένας βετεράνος χειριστής που πολέμησε στην Ισπανία, Ρωσία.

1. Ο επισμηναγός Βόφγκαν Σέλμαν. Πολέμησε με τη Λεγεώνα « Κ ό ν δ ω ρ » , και κατόπιν στην Πολωνία και τη Γαλλία. Τις πρώτες ημέρες της επίθεσης στη Ρωσία το αεροσκάφος του χτυπήθηκε, και ο ίδιος έπεσε με αλεξίπτωτο. Αιχμαλωτίστηκε και λίγο αργότερα εκτελέστηκε από την NKVD. 2. Ο υποσμηναγός Φίλιπς, ένας ακόμα βετεράνος της Ισπανίας. Σκοτώθηκε στα τέλη του 1943.

ο Βίλι Μέσερσμιτ. Το πρώτο του αεροσκάφος ήταν ένα μικρό ευέλικτο διπλανό, το Me 17. Τα προγράμματα όλων των εταιρειών είχαν την υποστήριξη του υπουργείου Στρατιωτικών και του Σέεκτ προσωπικά. Ο ίδιος άλλωστε αναβάθ­ μισε τη διεύθυνση Αεροπορίας του υπουργείου σε ένα μυστικό Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας. Το μικρό αυτό επιτελείο, η καρδιά της νέας Λουφτβάφε που ετοιμαζόταν, μελετούσε όλες τις εξελίξεις στον αεροπορικό τομέα, υπέβαλε προδιαγραφές στους κατασκευαστές και επέλε­ γε τους νέους χειριστές, οι οποίοι μυστικά στέλ­ νονταν στη Ρωσία για εκπαίδευση. Οι Γερμανοί λοιπόν περίμεναν και προετοιμάζονταν. Το ενδιαφέρον των Γερμανών για την Αερο­ πορία αναζωπυρώθηκε το Νοέμβριο του 1925. Στις 20 του μήνα, οι Γάλλοι επέτρεψαν στους Γερμανούς να μεταφέρουν τη σορό του Μάνφρεντ φον Ριχτχόφεν από το Φρικούρ της Γαλ­ λίας πίσω στην πατρίδα. Η τελετή συγκέντρωσε την προσοχή χιλιάδων Γερμανών, περιλαμβα­ νομένου και του Προέδρου της Δημοκρατίας, στρατάρχη φον Χίντεμπουργκ. Ο καλύτερος πιλότος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου επέστρε­ ψε στην πατρίδα του. Το γεγονός πήρε μεγάλες διαστάσεις, και πολλοί νεαροί Γερμανοί εμπνεύ­ στηκαν από αυτό και πύκνωσαν, λίγο αργότερα, τις τάξεις της Λουφτβάφε. Στο μεταξύ, πάντα υπό την καθοδήγηση του

Σέεκτ, αλλά και των αρχών της «Δημοκρατίας της Βαϊμάρης» -οι οποίες δεν ήταν τελικά προ­ δοτικές στο βαθμό που ισχυριζόταν ο Χίτλερ- η γερμανική αεροπορική βιομηχανία σημείωνε καθημερινά άλματα. Παρά την οικονομική κρί­ ση, η Γερμανία ήταν μια από τις ελάχιστες χώρες της κόσμου που διέθετε 30 εταιρείες αερομετα­ φορών, εφοδιασμένες μάλιστα με αεροσκάφη εγχώριας παραγωγής. Στα τέλη της δεκαετίας του '20, και εν όψει της παγκόσμιας οικονομι­ κής κρίσης, οι εταιρείες αυτές συγχωνεύτηκαν, και από τη συγχώνευση τους γεννήθηκε η Λου­ φτχάνσα, η υπάρχουσα έως σήμερα γερμανική εταιρεία αερομεταφορών. Στο σημείο αυτό εισήλθε στο προσκήνιο ένας πρώην πιλότος του Μεγάλου Πολέμου, ο Έρχαρντ Μιλχ. Μετά τον πόλεμο, ο Μιλχ εργά­ στηκε ως υψηλόβαθμο στέλεχος στην εταιρεία Junkers. Αφού ιδρύθηκε όμως η Λουφτχάνσα, τοποθετήθηκε γενικός διευθυντής της, κατόπιν εισηγήσεως του υπουργείου Στρατιωτικών. Ο Μιλχ δεν ήταν τυχαία προσωπικότητα. Ως διευ­ θυντής της Λουφτχάνσα εργάστηκε με επιμονή και υπομονή και κατόρθωσε να συγκεντρώσει στην εταιρεία εκατοντάδες έμπειρους βετερά­ νους χειριστές του Μεγάλου Πολέμου, δημι­ ουργώντας έτσι την πρώτη δεξαμενή εφεδρει­ ών για τη γερμανική Πολεμική Αεροπορία, που επρόκειτο να αναγεννηθεί. Αργότερα, ανέλαβε

Εκπαιδευτικό αεροσκά­ φος Buecker Bu 133 της νέας Λουφτβάφε. Οι περισσότεροι άσσοι της έμαθαν να πετούν με τέτοια αεροσκάφη.

καθήκοντα υπασπιστή του Γκέρινγκ, και είναι αυτός που πραγματικά επανίδρυσε τη Λουφτβάφε. Δυστυχώς η εβραϊκή καταγωγή του δεν του επέτρεψε να αναδειχθεί όσο θα του άξιζε στο καθεστώς του Γ Ράιχ. Φανατικά πατριώτης και αντικομμουνιστής, είχε πολεμήσει γενναία στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ως ανθυπολοχαγός πυροβολικού, αρχικά ως εναέριος παρατηρητής και τέλος ως διοικητής της 6ης Μοίρας Διώξε­ ως. Με τη λήξη του πολέμου εντάχθηκε σε ένα από τα πολλά «ελεύθερα Σώματα» (Freikorps) και πολέμησε κατά των κομμουνιστών, στο έδα­ φος αρχικά και στον αέρα αργότερα, ως διοικη­ τής της 412ης Μοίρας Εθελοντών Αεροπόρων. Από τη νέα του θέση στη Λουφτχάνσα και κατά παράβαση των όρων της Συνθήκης των Παρισίων του 1926 -η οποία απαγόρευε στη Γερμανία να εκπαιδεύει πέραν ενός ορίου χειρι­ στές αεροσκαφών- ο Μιλχ, αφού συγκέντρωσε τους βετεράνους, άρχισε να εκπαιδεύει και νέ­ ους χειριστές. Ήταν η εποχή που μια πραγμα­ τική αεροπορική μανία είχε καταλάβει χιλιάδες νεαρούς Γερμανούς. Χιλιάδες λέσχες και σύλλο­ γοι αεραθλητισμού ιδρύθηκαν σε όλη τη χώρα

και πολλοί έφηβοι Γερμανοί έμαθαν να πετούν με ανεμόπτερα. Όλα έδειχναν ότι οι Γερμανία βάδιζε ολοταχώς προς την κατεύθυνση της αναγέννησης της Πολεμικής της Αεροπορίας. Αυτό το αντιλαμβάνονταν όλοι, πλην των συμ­ μαχικών κυβερνήσεων. Η Γερμανία των αρχών του '30 βρισκόταν σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από ό,τι μετά το τέλος του πολέμου. Το γεγονός αυτό εκμεταλ­ λεύτηκε ο αρχηγός ενός μικρού κόμματος, του Εθνικού-Εργατικού-Σοσιαλιστικού Κόμματος, γνωστού με τα αρχικά Ν DAP. Ο άνθρωπος αυτός, ο Αδόλφος Χίτλερ, έμελλε να σημαδέψει Βαθιά τη γερμανική μα και την παγκόσμια Ιστορία. Ο Χίτλερ, βετεράνος και ο ίδιος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, είχε ως στενό συνεργάτη τον Χέρμαν Γκέρινγκ, έναν πιλότο καταδιωκτικών στο Μεγά­ λο Πόλεμο, έναν άσσο με 22 καταρρίψεις, ο οποί­ ος είχε πολεμήσει υπό τις διαταγές του μεγάλου Μάνφρεντ φον Ριχτχόφεν. Υπό αυτές τις συνθή­ κες είναι λογικό το ενδιαφέρον που επέδειξε ο Χίτλερ για την Πολεμική Αεροπορία, την οποία θεωρούσε σημαντικό πολλαπλασιαστή ισχύος για τη νέα Γερμανία που ονειρευόταν.

ρισε στο Μόναχο τον Χίτλερ, και γοητεύτηκε τόσο πολύ από αυτόν ώστε τον ακολούθησε στο «πραξικόπημα της μπιραρίας». Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων με την αστυνομία, τραυματίστηκε θανάσιμα, αλλά, πέραν πάσης προσδοκίας, επέζησε. Από τότε όμως εθίστηκε στη μορφίνη. Αργότερα ανέλαβε διάφορα αξι­ ώματα -υπουργός στο τοπικό κοινοβούλιο της Πρωσίας, πρόεδρος της Βουλής- και τελικά το αξίωμα του υπουργού Αεροπορίας στη νέα κυ­ βέρνηση Χίτλερ. Ό τ α ν ο Χίτλερ ανέλαβε την εξουσία, η Συνθήκη των Βερσαλλιών βρισκόταν σε πλήρη ισχύ. Θεωρητικά τουλάχιστον, γιατί πρακτι­ κά οι Γερμανοί την παραβίαζαν συνεχώς. Ήδη από το 1928, η μυστική Λουφτβάφε διέθετε το πρώτο πραγματικό μαχητικό της αεροσκάφος, το διπλανό He 38, της Heinkel. Το αεροσκάφος ήταν εξοπλισμένο με δύο συγχρονισμένα πο­ λυβόλα των 7,92 χιλ. στο ρύγχος και μπορούσε να αναπτύξει ταχύτητα 300 χ.α.ω. Μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, όμως, η Heinkel παρουσίασε και επίσημα τα νέα της αεροσκάφη, τα οποία εξόπλισαν τη

Αεροσκάφη στρατιωτικής συνεργασίας He 46 το 1937.

νέα Γερμανική Αεροπορία. To He 38 αντικατα­ στάθηκε από το ταχύτερο He 49, ενώ εντάχθη­ καν σε υπηρεσία και το αεροσκάφος στρατιω­ τικής συνεργασίας He 45 και το υδροπλάνο He 59. Παράλληλα και οι άλλες εταιρείες άρχισαν να εφοδιάζουν την αγέννητη ακόμη επισήμως Λουφτβάφε με νέα αεροσκάφη, τα οποία ήδη παρήγαγαν ως επιβατικά, μεταφοράς ταχυδρο­ μείου ή γενικής χρήσης. Έτσι, από το αεροσκά­ φος μεταφοράς ταχυδρομίου Do F προήλθε, με μερικές μετατροπές, το πρώτο γερμανικό βομβαρδιστικό, το Do 23. Με τον ίδιο τρόπο η Junkers μετέτρεψε το επιβατικό Ju 52 σε βομ­ βαρδιστικό. Το διάσημο Άννι έδρασε άλλωστε ως βομβαρδιστικό, και μάλιστα με επιτυχία στον Ισπανικό Εμφύλιο.

Η νέα Αεροπορία Σύντομα το νέο γερμανικό καθεστώς απο­ κήρυξε, μυστικά στην αρχή, τη Συνθήκη των Βερσαλλιών. Αμέσως ιδρύθηκε υπουργείο Αε­ ροπορίας με υπουργό τον Γκέρινγκ και κατευ­ θυντήριο νου, τον Μιλχ. Ο τελευταίος ζήτησε και τη Βοήθεια του υπουργού Αμυνας, του στρατηγού φον Μπλόμπεργκ, ο οποίος διέθεσε 550 αξιωματικούς και 4.000 υπαξιωματικούς και στρατιώτες του Στρατού στη νεοσύστατη Λου­ φτβάφε. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο τότε συνταγματάρχης Αλμπερτ Κέσερλινγκ, ο Βόλφραμ φον Ριχτχόφεν, ο Ούγκο Σπέρλε, ο Κουρτ Στούντεντ και άλλοι. Ο Μιλχ ανέπτυξε τη μέγιστη δυνατή δρα­ στηριότητα προς δύο κατευθύνσεις. Δύο πα­ ράγοντες επηρέαζαν την ανάπτυξη του αε­ ροπορικού Όπλου: η παραγωγή πολεμικών αεροσκαφών και η εκπαίδευση πληρωμάτων για την επάνδρωση τους. Επίσης, χρειαζόταν να επεκταθεί η Βιομηχανική υποδομή της χώ­

Το «βομβαρδιστικό των Ουραλίων», το Do 19. Αποτέλεσε την πρώτη απόπειρα της Λουφτβάφε για την παραγωγή ενός στρατηγικού βομβαρδι­ στικού με μεγάλη ακτίνα δράσης. Το πρόγραμμα όμως εγκαταλείφθηκε το 1937.

ρας στον τομέα της αεροναυπηγικής. Αμέσως το κράτος χορήγησε δάνεια στις αεροναυπη­ γικές Βιομηχανίες. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε ένα μόνο χρόνο οι ειδικευμένοι εργάτες που απασχολούνταν στις αεροναυπηγικές Βιομη­ χανίες, από 4.000 έφθασαν και ξεπέρασαν τους 20.000. Την ίδια περίοδο, στις αρχές του 1934, εκπο­ νήθηκε και το περίφημο πρόγραμμα «Ρηνανία», που αφορούσε την ανάπτυξη της Λουφτβάφε. Το πρόγραμμα προέβλεπε, σε πρώτη φάση, την παραγωγή 4.029 αεροσκαφών. Από αυτά, τα 1.863 θα ήταν αεροσκάφη πρώτης γραμμής, ενταγμένα στη λεγόμενη «επικίνδυνη Λου­ φτβάφε». Σκοπός του προγράμματος ήταν να πειστεί κάθε πιθανός εχθρός της Γερμανίας ότι υπήρχε ήδη μια πολύ ισχυρή αεροπορική δύνα­ μη, κάτι που θα τον απέτρεπε από κάθε σκέψη για επίθεση κατά της χώρας. Τα σχέδια προέβλεπαν την κατασκευή 822 βομβαρδιστικών, 590 αεροσκαφών στρατιωτι­ κής συνεργασίας, 251 μαχητικών και μόλις 51 Βομβαρδιστικών κάθετης εφόρμησης. Επίσης προεβλεπόταν η κατασκευή 1.760 εκπαιδευ­ τικών και 400 ακόμα αεροσκαφών διαφόρων αποστολών. Το πρόγραμμα τέθηκε με γοργούς ρυθμούς σε εφαρμογή και είχε σε μεγάλο Βαθ­ μό ολοκληρωθεί μέχρι το Σεπτέμβριο του 1935! Φυσικά, όλα τα αεροσκάφη, ακόμα και αυτά της πρώτης γραμμής, δεν ήταν σύγχρονα. Τα μαχη­ τικά ήταν τα διπλανά Ar 65 και He 49 και 51, τα Βομβαρδιστικά των τύπων He 70, ju 86 και Fw 58 και τα διπλανά βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης, He 50 και Hs 123. Αν και παρωχη­ μένη, όμως, η «επικίνδυνη Λουφτβάφε» πέτυχε πλήρως το σκοπό της, πείθοντας τον έξω κόσμο ότι η Γερμανία διαθέτει ήδη αεροπορική υπερο­ πλία έναντι των δυτικών δημοκρατιών και της Πολωνίας, μαζί!

Ο άσσος του Α' Παγκο­ σμίου Πολέμου Έρνστ Ούνχει. Υπήρξε απο τους πρωτεργάτες στην οργάνωση και ανάπτυξη της Λουφτβάφε ως γενικός διευθυντής Αεροπορικών Εξοπλισμών. Αυτοκτόνησε το Νοέμβριο του 1941.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

1

Το φτερούγισμα του Κόνδορα

Ισπανία 1936 L Jo απόγευμα της 17ης Ιουλίου 1936, νέα • I θύελλα ξέσπασε στην πολύπαθη Ισπανία. Η Στρατιά της Αφρικής στασίασε. Η κυβέρνηση της Μαδρίτης πληροφορήθηκε το γεγονός της στάσης του Στρατού λίγες ώρες μετά την εκδή­ λωση της. Παρ' όλα αυτά, και πάλι δεν έπραξε το παραμικρό. Το πρωί της 18ης οι Ισπανοί πλη­ ροφορούνταν μέσω ραδιοφώνου από τον κυβερσημαία νητικό εκπρόσωπο ότι εκδηλώθηκε κίνημα σε Η πολεμική πολεμική σημαία τηςτης Λεγεώνας Λεγεώνας«Κόνδωρ». «Κόνδωρ». κάποιες περιοχές του Ισπανικού Μαρόκου, πως καμία κίνηση στρατιωτικών τμημάτων δεν είχε σημειωθεί στο μητροπολιτικό έδαφος και πως εν τέλει δεν συνέτρεχε κανένας λόγος ανησυχίας. Την ίδια ώρα, στην Αφρι­ κή, ο Φράνκο, φορώντας ακόμα το σκουρόχρωμο κο­ στούμι του, προσπαθούσε να βρει λύση στο μεγάλο πρόβλημα της μεταφοράς της Στρατιάς της Αφρικής στην Ισπανία. Τα ελάχιστα πολεμικά πλοία που είχαν υπό τον έλεγχο τους οι κι­ νηματίες δεν τους εξασφά­

λιζαν το ασφαλές πέρασμα τόσων ανδρών. Αν τα πολεμικά της Δημοκρατίας επενέβαιναν, θα προκαλούνταν καταστροφή της Στρατιάς στη θάλασσα. Ο Φράνκο όμως δεν ήταν από τους ανθρώπους που παραιτούνται εύκολα. Ζήτησε τη βοήθεια του Χίτλερ και του Μουσολίνι -με τους οποίους προφανώς οι Ισπανοί κινηματίες είχαν έρθει από πριν σε συνεννόηση- ώστε να του παραχωρήσουν μεταγωγικά αεροσκάφη με τα οποία θα περνούσε τμήμα της στρατιάς από τις μαροκινές ακτές στις ισπανικές. Πράγματι, οι δύο δικτάτορες του έστειλαν αεροσκάφη Ju 52 και Savoia. Με αυτά και με λίγα Breguet της Ισπανικής Αεροπορίας, κατόρ­ θωσαν να μεταφέρουν το 1/3 της Στρατιάς της Αφρικής σε διάστημα δύο μηνών. Ένα τμήμα των δυνάμεων αυτών προσγειώθηκε στο αερο­ δρόμιο της Σεβίλλης. Οι στρατιωτικοί, πριν καν επιχειρήσουν το κίνημα τους, είχαν έρθει σε επαφή με τους Γερμανούς και τους Ιταλούς. Ο αρχηγός του κινήματος, στρατηγός Σανχούρχο, την ημέρα που εξερράγη το κίνημα -17 Ιουλί­ ου- είχε εξουσιοδοτήσει τον Λουίς Μπολίν, τον μετέπειτα αξιωματικό πληροφοριών του Φράν­ κο, να μεταβεί στη Ρώμη και να ζητήσει εκ μέ­ ρους του βοήθεια από τον Μουσολίνι. Αντίθετα,

νάδες στην Ισπανία συντάχθηκαν το Νοέμβριο του 1936 υπό ενιαία διοίκηση, συγκροτώντας τη Λεγεώνα «Κόνδωρ» (αρχικά η λεγεώνα διέθετε 36 μόλις μαχητικά He 51 και άλλα τόσα Ju 52 με­ τασκευασμένα σε βομβαρδιστικά). Αντίθετα με τα όσα διακήρυττε η δημοκρατική προπαγάνδα, η γερμανική βοήθεια προς τους εθνικιστές δεν ήταν ούτε ποσοτικά ούτε ποιοτικά ανάλογη της λαμβανομένης από τη δημοκρατία σοβιετικής. Τα γερμανικά μαχητικά αεροσκάφη He 51 ήταν σαφώς κατώτερα σε επιδόσεις των σοβιετικών καταδιωκτικών Polikarpov I 15, που χρησιμο­ ποιούσαν αρχικά οι Δημοκρατικοί, και εντελώς ξεπερασμένα απέναντι στα επίσης σοβιετικά Polikarpov I 16 που απέστειλαν αργότερα οι Σοβιετικοί. Μόνο από την άνοιξη του 1937 και μετά, με την άφιξη των πρώτων καταδιωκτικών Messerschmitt Bf 109 Β, μπορεί να λεχθεί ότι η Λεγεώνα «Κόνδωρ» ισορρόπησε την υπεροχή της Δημοκρατικής Αεροπορίας. Η υπεροχή των Γερμανών έναντι των Σοβι­ ετικών και των δημοκρατικών Ισπανών έγκειτο στην καλύτερη εκπαίδευση των πληρωμάτων τους και μόνο, καθώς και στην ικανότητα τους να ενεργούν εν στενώ σύνδεσμο με τις χερσαίες δυνάμεις. Αντίθετα, η Δημοκρατική Αεροπορία

Ελαφρά βομβαρδιστικά Heinkel He 70 της Λεγε­ ώνας «Κόνδωρ». Αργότε­ ρα, τα αεροσκάφη αυτά δόθηκαν στους Ισπανούς και δρούσαν με ισπανικά πληρώματα.

ουδέποτε κατόρθωσε να υποστηρίξει με επιτυ­ χία τις φίλιες χερσαίες δυνάμεις, ακόμα και αν είχε κατορθώσει να αποκτήσει τοπική αεροπο­ ρική υπεροχή. Στον τομέα των αρμάτων μάχης επίσης, οι Δημοκρατικοί υπερείχαν έως το τέ­ λος του πολέμου ποιοτικά, και κατά περίσταση και αριθμητικά. Ο Χίτλερ αποφάσισε σωστά, για τα σχέδια του, να εμπλακεί στην Ισπανία με το μικρότερο δυνατό κόστος και το μεγαλύτερο δυνατό κέρ­ δος. Ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος του επέ­ τρεπε να αποσπάσει την προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης από την κεντρική Ευρώπη και τις ενέργειες του εκεί. Έστρεφε τα ενοχλητι­ κά βλέμματα από το εσωτερικό της Γερμανίας στην Ισπανία και ενίσχυε τη διεθνή θέση της Γερμανίας. Από την άλλη, ο Χίτλερ πραγματικά επιθυμούσε την επικράτηση του Φράνκο, όχι τόσο για λόγους ιδεολογικής ταύτισης μαζί του, όπως αρέσκονται να αναφέρουν οι αριστεροί ιστορικοί, αλλά για λόγους καθαρά πρακτικούς. Ο Χίτλερ δεν ασκούσε πολιτική με κατευθυντή­ ριο μοχλό το συναίσθημα, όπως έπραττε ο Λα­ τίνος σύμμαχος του, Μουσολίνι. Μια εθνικιστι­ κή Ισπανία στοιχειοθετούσε αυτομάτως απειλή στα νώτα της αντιπάλου τής Γερμανίας, Γαλλίας. Παράλληλα, η συμμαχία με τον Φράνκο θα του επέτρεπε να ελέγχει ουσιαστικά την είσοδο της Μεσογείου, και κατ' επέκταση θα του επέτρεπε τον αποκλεισμό του βρετανικού στόλου.

I. Ένα από τα πρώτα He 111 που έφτασαν στην Ισπανία και εντάχθηκαν στη Λεγεώνα «Κόνδωρ», αντικαθιστώντας τα Ju 52, ήταν του υποδείγματος Β. Προσέξτε τις διαφορές από τις μεταγενέστερες εκδόσεις. 2. Me 109 Β της Λεγεώνας «Κόνδωρ». Το υπόδειγμα Β υστερούσε έναντι των σοβιετικών μαχητικών I 16, με τα οποία ήταν εφοδι­ ασμένη η Αεροπορία των Δημοκρατικών. 3. To Me 109 D με το οποίο πετούσε ο Βέρνερ Μέλντερς στην Ισπανία. Στην ουρά, διακρίνονται οι γραμμές των καταρρίψεων του.

0 Κόνδορας ανοίγει τα φτερά του Στις 25 Ιουλίου Ισπανοί αντιπρόσωποι έφτα­ σαν στη Γερμανία. Ο Χίτλερ, με τη σύμφωνη γνώμη του Γκέρινγκ, του Μιλχ και του αρχηγού της υπηρεσίας Πληροφοριών φον Κανάρις, υπο­ σχέθηκε Βοήθεια. Την επομένη, 20 μεταγωγικά Ju 52 απο­ γειώθηκαν από τη Γερμανία με προορισμό την πόλη Τετουάν του Ισπανικού Μαρόκου. Την ίδια ώρα στο Βερολίνο συγκροτούνταν η «Ει­ δική Διοίκηση W», υπό τον αντιπτέραρχο Βίλμπεργκ, με σκοπό το συντονισμό των γερμα­ νικών ενεργειών ενίσχυσης του Φράνκο. Στην Ισπανία στάλθηκε και ο αντισυνταγματάρχης Βάρλιμοντ, ο οποίος ενσωματώθηκε στο επιτε­ λείο του Φράνκο.

Επίσης, ο Χίτλερ είχε και οικονομικά οφέλη. Όλες οι πληρωμές πολεμικού υλικού γίνονταν σε χρυσό ή άλλα στρατηγικά υλικά -κυρίως χαλκό- απαραίτητα για τη γερμανική πολεμική μηχανή, η οποία την περίοδο εκείνη δημιουρ­ γούνταν. Τέλος, η Ισπανία αποτέλεσε για τον Χίτλερ ένα εκτεταμένο πεδίο δοκιμών των νέων τακτικών δογμάτων της Λουφτβάφε και της Παντσερβάφε.

Στα τέλη Ιουλίου ο Χίτλερ απέστειλε στην Ισπανία 6 καταδιωκτικά He 51 και 20 αντιαερο­ πορικά πυροβόλα. Ήταν η απαρχή της συγκρό­ τησης της Λεγεώνας «Κόνδωρ». Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι σε όλη τη διάρκεια της ισπανικής εμπλοκής η Λεγεώνα «Κόνδωρ» ποτέ δεν παρέταξε περισσότερα από 120 αερο­ σκάφη κάθε τύπου. Περιλάμβανε επίσης μονάδες αντιαεροπο­ ρικού πυροβολικού, και η συνολική της δύνα­ μη σε άνδρες ουδέποτε ξεπέρασε τους 5.500. Επίσημα, η Λεγεώνα «Κόνδωρ» συγκροτήθηκε τον Οκτώβριο του 1936, και πρώτος διοικητής της ήταν ο τότε υποπτέραρχος Ούγκο Σπέρλε. Οι άνδρες της ήταν εθελοντές. Συγκεντρώθη­ καν μυστικά στο Ντέμπεριτς, με πολιτικά. Εκεί εφοδιάστηκαν με ισπανικά διαβατήρια και χρήματα (πεσέτες). Στην Ισπανία, οι εθελο­ ντές ντύθηκαν με ισπανικές στολές και προή­ χθησαν όλοι στον αμέσως ανώτερο βαθμό από αυτόν που είχαν.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι το 1940 ο Χίτ­ λερ έθεσε υπό την κρίση του Φράνκο το σχέ­ διο «Φέλιξ», το οποίο αφορούσε την κατάλη­ ψη του Γιβραλτάρ από ένα γερμανικό Σώμα Στρατού που θα διερχόταν από το ισπανικό έδαφος. Ο Φράνκο, αφού κέρδισε όσο περισ­ σότερο χρόνο μπορούσε, απέρριψε τελικά το σχέδιο, προς μεγάλη απογοήτευση του Χίτλερ. Ο πονηρός Ισπανός δεν επιθυμούσε την εμπλοκή της χώρας του στον Β' Παγκό­ σμιο, στην πλευρά μάλιστα αυτών που, όπως πίστευε, έμελλε να ηττηθούν. Η όλη βοήθεια του Φράνκο προς τον Χίτλερ κατά τη διάρ­ κεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου περιορίστη­ κε στην αποστολή της «Γαλάζιας Μεραρχίας» (Αζούλ) των εθελοντών της Φάλαγγας στο Ανατολικό Μέτωπο, το 1941.

Η λεγεώνα αρχικά συγκροτήθηκε από τρεις σμηναρχίες, των τριών Μοιρών, με 12 αερο­ σκάφη ανά μοίρα - με διπλανά καταδιωκτικά He 51, μετασκευασμένα μεταγωγικά Ju 52 ως βομβαρδιστικά και με υδροπλάνα He 59 στις Μοίρες ναυτικής συνεργασίας. Στο απόγειο της ισχύος της, το 1938, η λεγεώνα διέθετε 4 Μοίρες Βομβαρδιστικών, μία Μοίρα βομβαρδι­ στικών κάθετης εφόρμησης, 4 Μοίρες δίωξης, μια Μοίρα αναγνώρισης και μία Μοίρα ναυτι­ κής συνεργασίας. Επίσης, διέθετε μία Μοίρα αντιαεροπορικού πυροβολικού με 7 πυροβο­ λαρχίες -οι 4 με πυροβόλα των 88 χιλ. και οι υπόλοιπες με πυροβόλα των 20 και 37 χιλ.- ένα τάγμα επικοινωνιών, ένα τάγμα υγειονομικού, ένα μετεωρολογικό τάγμα και υπηρεσίες επιμελητείας.

ανεφοδιασμό τους, οι πολιορκημένοι άντεξαν μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου, οπότε διασπάστηκε ο αποκλεισμός τους. Αμέσως μετά την επίσημη συγκρότηση της, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, η λεγεώνα ανέπτυξε αμέσως πλούσια δράση, υποστηρίζοντας τις φίλιες χερσαίες δυνάμεις, αλλά και βομβαρδίζοντας τα λιμάνια που έλεγ­ χαν οι Δημοκρατικοί. Στις 15 Νοεμβρίου, με επικεφαλής τον αρ-

στη Μαδρίτη. Οι μάχες για την ισπανική πρω­ τεύουσα άρχισαν στις 7 Νοεμβρίου 1936 και κράτησαν μέχρι το Μάρτιο του επόμενου έτους. Επικές αερομαχίες σημειώθηκαν πάνω από τη Μαδρίτη, στις οποίες οι Γερμανοί πιλότοι, μόνο χάρη στο θάρρος τους και την καλύτερη εκπαί­ δευση τους μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν. Αι­ τία ήταν η ανωτερότητα των αεροσκαφών τω\ Δημοκρατικών. Τα σοβιετικά I 15 και I 16 που χρησιμοποιούσαν υπερείχαν -ιδίως τα τελευ­ ταία- των He 51. Ο Σπέρλε αντέδρασε σε αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση με έξυπνο τρόπο. Αφού δεν μπορού­ σε να νικήσει τους αντιπάλους του στον αέρα θα τους νικούσε στο έδαφος. Βάσει του σχεδίου του, τα καταδιωκτικά της λεγεώνας θα εμπλέ­ κονταν «χαλαρά» με τον εχθρό, την ώρα που τα Βομβαρδιστικά θα περιπολούσαν σε κάποια απόσταση. Όταν τα δημοκρατικά καταδιωκτικά θα προσγειώνονταν για να ανεφοδιαστούν, τα βομβαρδιστικά της Λεγεώνας θα τα έπλητταν στο έδαφος! Η τακτική αυτή του Σπέρλε απέ­ δωσε αρκετές φορές, χάρη κυρίως στην ανικα­ νότητα της δημοκρατικής διοίκησης, που δεν φρόντιζε να τηρεί έναν αριθμό αεροσκαφών σε εφεδρεία.

Σοβιετικό καταδιωκτικό 1-16 Rata. Ήταν ανώτερο όλων των εχθρικών κατα­ διωκτικών στην Ισπανία, μέχρι την άφιξη του Me 109 D. Ανέπτυσσε μέγιστη ταχύτητα 460 χ.α.ω. και έφερε 4 πολυβόλα.

χηγό της, Σπέρλε, η λεγεώνα εκτέλεσε την πρώτη μεγάλης κλίμακας επιδρομή. Στόχος ήταν το λιμάνι της Καρθαγένης και τα ναυλουχούντα εκεί πλοία του δημοκρατικού στόλου. Η επιδρομή ήταν απολύτως επιτυχής. Δύο πλοία των Δημοκρατικών βυθίστηκαν και οι εγκατα­ στάσεις του λιμανιού αχρηστεύτηκαν για καιρό. Τα 36 αεροσκάφη που εκτέλεσαν την επιδρομή επέστρεψαν ακέραια στη βάση τους. Ενδεικτι­ κό του ηθικού της λεγεώνας ήταν το επεισόδιο με τον υποσμηναγό Κάλντερακ. Ο Κάλντερακ ήταν χειριστής αναγνωριστικού. Στις ελεύθε­ ρες ώρες του «αυτοεκπαιδευόταν» ως πιλότος καταδιωκτικού με ένα αεροσκάφος He 51 που του παραχωρούσε ένας φίλος του. Κάποιο πρωί, δημοκρατικά βομβαρδιστικά φάνηκαν να πλη­ σιάζουν τη βάση τους. Αμέσως ο Κάλντερακ απογειώθηκε με ένα καταδιωκτικό He 51, τους επιτέθηκε και κατέρριψε τρία από αυτά! Το επεισόδιο αυτό καταδεικνύει -πέραν του ακ­ μαίου ηθικού των ανδρών της λεγεώνας και του αισθήματος υπεροχής που τους διακατείχε ένα­ ντι των αντιπάλων τους- και την ποιότητα των δημοκρατικών χειριστών. Η επόμενη δοκιμασία της λεγεώνας ήταν

Στις αρχές του 1937, η λεγεώνα ήταν φανε­ ρό ότι δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στην αποστολή της εάν δεν ενισχυόταν με σύγχρονα αεροσκάφη. Τα He 51 ήταν εντελώς ξεπερασμέ­ να ως καταδιωκτικά και τα Ju 52 μόνο με χίλιους μύριους αυτοσχεδιασμούς των πληρωμάτων τους μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως βομ­ βαρδιστικά - δεν διέθεταν καν σκοπευτικά βομ­ βών. Το αίτημα του Σπέρλε για νεότερα αερο­ σκάφη ικανοποήθηκε εν μέρει με την αποστολή οτην Ισπανία σύγχρονων μέσων βομβαρδιστι­ κών He 111. Μαζί με τα βομβαρδιστικά του, όμως, ο Σπέρλε έλαβε και ένα ακόμα «δώρο», έναν νέο επιτελάρχη που άκουγε στο όνομα Βόλφραμ φον Ριχτχόφεν. Ο φον Ριχτχόφεν ήταν εξά­ δελφος των διάσημων αδελφών Ριχτχόφεν του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, του Μάνφρεντ (80 καταρρίψεις) και του Λόταρ (40 καταρρίψεις). Ο ίδιος είχε μόλις προλάβει να πολεμήσει στο Δυτικό Μέτωπο, επιτυγχάνοντας οκτώ καταρ­ ρίψεις. Και λόγω καταγωγής, ο Ριχτχόφεν ήταν ιδιαίτερα αλαζόνας, αλλά παρ' όλα αυτά τα πήγε πολύ καλά με τον «κατώτερης» καταγωγής αρ­ χηγό του, Σπέρλε, ο οποίος ήταν γιος αγρότη. Ο Ριχτχόφεν είχε εκπαιδευτεί στην Ιταλία, στο πλευρό του Ίταλο Μπάλμπο, στις τακτικές υποστήριξης των χερσαίων δυνάμεων. Ήταν, κατά συνέπεια, φανατικός θιασώτης της τακτι­ κής Αεροπορίας και πολέμιος της στρατηγικής.

ούτε καν την εκκλησία, την οποία ισοπέδωσαν την ώρα που οι πιστοί ελάμβαναν τη θεία Με­ τάληψη. Μετά τα βομβαρδιστικά, εμφανίστη­ καν μαχητικά He 51 τα οποία πολυβόλησαν τους έντρομους άμαχους, οι οποίοι πανικόβλη­ τοι προσπαθούσαν να σωθούν. Το αποτέλεσμα της ξεκάθαρα τρομοκρατικής αυτής επίθεσης ήταν 250 πολίτες να βρουν το θάνατο και όλη η πόλη να ισοπεδωθεί.

Γκερνίκα

Την ίδια ώρα, άλλα αεροσκάφη και πυροβο­ λικό ανέσκαπταν τις θέσεις των Βάσκων πολιτοφυλάκων, προετοιμάζοντας το έδαφος για την έφοδο των Ναβαρέζων. Βαλλόμενοι από παντού, οι Βάσκοι δεν άντεξαν στην επίθεση των αντιπάλων τους και οπισθοχώρησαν. Κα­ θώς όμως ήταν αποδεδειγμένα σκληροτράχη­ λοι, όχι μόνο δεν διαλύθηκαν αλλά αντεπιτέθηκαν με επιτυχία και παρέτειναν τον αγώνα τους για δύο ολόκληρους μήνες. Στις 4 Απριλίου, ο Μόλα διέταξε αναστολή της επίθεσης για να ανασυγκροτήσει τα τμήματα του. Δεν πίστευε πως θα συναντούσε τέτοια αντίσταση από τους Βάσκους. Στις 20 Απριλίου, ο Μόλα επανέλα­ βε την επίθεση και ανάγκασε τους Βάσκους σε οπισθοχώρηση. Αρκετά από τα υποχωρούντα Βασκικά στρατεύματα βρήκαν καταφύγιο στην πόλη Γκερνίκα. Τα στρατεύματα ακολουθούσαν και πολλοί πολίτες πρόσφυγες, που προσπα­ θούσαν να γλιτώσουν από τους προελαύνοντες Εθνικιστές. Ήταν Δευτέρα, γύρω στις 16.30 το απόγευ­ μα, όταν η καμπάνα της εκκλησίας της πόλης άρχισε να ηχεί, προειδοποιώντας για την άφιξη εχθρικών βομβαρδιστικών. Όλοι έτρεξαν στα υπόγεια και στα πρόχειρα καταφύγια. Τότε εμ­ φανίστηκε ένα He 111 της Λεγεώνας «Κόνδωρ»,

Ελαφρύ βομβαρδιστικό κάθετης εφόρμησης Hs 123 της Λεγεώνας «Κόν­ δωρ». Τα αεροσκάφη αυτά επιχειρούσαν στην Ισπανία από το 1938.

έριξε τις βόμβες του και απομακρύνθηκε. Οι κά­ τοικοι, οι πρόσφυγες και οι λιγοστοί πολιτοφύλακες βγήκαν από τα καταφύγια τους, πιστεύ­ οντας πως το κακό είχε τελειώσει. Δυστυχώς, μόλις τότε άρχιζε. Σε λίγα λεπτά εμφανίστηκαν και τα υπόλοιπα He 111 της Πειραματικής Μοί­ ρας της λεγεώνας. Όλοι έτρεξαν και πάλι στα καταφύγια. Μάταια, όμως. Οι μεγάλες Βόμβες των γερμανικών Βομβαρδιστικών διαπερνού­ σαν τα πάντα. Έφταναν βαθιά στο έδαφος και ανατίναζαν τα καταφύγια μαζί με τους ανθρώ­ πους που βρίσκονταν σε αυτά. Σε λίγο τα He 111, αφού είχαν αδειάσει το θανατηφόρο φορτίο τους στην πόλη, αποχώρησαν. Ο εφιάλτης όμως δεν είχε τελειώσει. Σε λίγα λεπτά εμφανίστηκαν σε χαμηλό ύψος μαχητικά He 51, φορτωμένα με ελαφρές Βόμβες. Τα μαχη­ τικά, αφού έριξαν τις Βόμβες τους, άρχισαν να πολυβολούν οτιδήποτε κινούνταν στην πόλη. Σκότωναν έως και τα κατοικίδια και τα πρόβα­ τα και τις αγελάδες! Πριν προλάβουν οι Βάσκοι να θρηνήσουν, εμφανίστηκε στον ορίζοντα και νέο κύμα αεροσκαφών. Αυτή τη φορά ήταν με­ τασκευασμένα σε βομβαρδιστικά μεταγωγικά Ju 52. Οι καταπακτές στις κοιλιές των αεροσκα­ φών άνοιξαν και κάθε λογής Βόμβες άρχισαν να πέφτουν, από Βαριές των 500 λιβρών έως ελα­ φρές κατά προσωπικού και εμπρηστικές λευκού φωσφόρου. Σε λίγο το έδαφος είχε μετατραπεί σε καμί­ νι της κολάσεως. Θάνατος και φωτιά παντού. Φλεγόμενοι άνθρωποι έτρεχαν στους δρόμους και έπεφταν νεκροί. Μαυρισμένα πτώματα πα­ ντού και αυτή η φρικτή μυρωδιά της καμένης ανθρώπινης σάρκας προκαλούσε ακόμα και στους ζωντανούς τρέλα. Τα πληγωμένα ζώα που έσερναν τις καταξεσκισμένες σάρκες τους και έβγαζαν ουρλιαχτά πόνου, προσέθεταν μια ακόμα πινελιά στον πίνακα της φρίκης. Αυτόν τον πίνακα που φιλοτέχνησε κατόπιν ο μεγάλος Πικάσο. Η πόλη είχε ισοπεδωθεί. Τουλάχιστον 1.650 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί και άλλοι 900 είχαν τραυματιστεί. Παρ' όλα αυτά, οι Βάσκοι συνέχισαν την απέλπιδα αντί­ σταση, εκλιπαρώντας την κεντρική κυβέρνηση να τους Βοηθήσει. Η κυβέρνηση όμως και πάλι δεν έπραξε το παραμικρό. Ωστόσο οι Βάσκοι θα κρατούσαν έως τις 19 Ιουνίου. Την ημέρα εκείνη η βασκική πρωτεύουσα, το Μπιλμπάο, παραδόθηκε στους Εθνικιστές.

Από την Μπρινέτε στον Έβρο Μετά την εκκαθάριση της βόρειας Ισπανίας, ο Φράνκο ετοιμαζόταν να εξαπολύσει επίθεση στο νότο. Τον πρόλαβαν όμως οι Δημοκρατικοί

εξαπολύοντας μεγάλης κλίμακας επίθεση στην Μπρινέτε. Στόχος των Δημοκρατικών ήταν να αποκόψουν την κύρια ανεφοδιαστική οδό των αντιπάλων τους, που διέσχιζε κάθετα την Εστραμαδούρα. Η επίθεση των Δημοκρατικών εξανάγκασε σε υποχώρηση τις μικρές εθνικι­ στικές δυνάμεις που βρίσκονταν απέναντι.

Ο Φράνκο όμως αντέδρασε ταχύτατα. Με­ τέφερε άμεσα από τη χώρα των Βάσκων τις δυ­ νάμεις του και ενίσχυσε τον απειλούμενο τομέα. Πρώτη μεταφέρθηκε στην απειλούμενη περιο­ χή η Λεγεώνα «Κόνδωρ». Ο Σπέρλε έθεσε τις αντιαεροπορικές του πυροβολαρχίες στη διά­ θεση του εθνικιστικού πεζικού, την ώρα που τα

αεροπλάνα του σάρωναν το μέτωπο. Τα λιγοστά Me 109 Β έδωσαν επικές μάχες με τα Πολικάρποφ των Δημοκρατικών. Στις μάχες αυτές άρχι­ ζαν να ξεχωρίζουν τα πρώτα μεγάλα ονόματα, όπως του Βέρνερ Μέλντερς, ο οποίος πέτυχε 14 καταρρίψεις στην Ισπανία και 101 στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αργότερα. Ακολούθησε ο

Η Γκερνίκα, η πόλησύμβολο του Ισπανικού Εμφυλίου, με εμφανή τα σημάδια της γερμανικής θηριωδίας. Από τη μάχη στην πόλη αυτή εμπνεύ­ στηκε ο Πικάσο το ομώνυ­ μο αριστούργημα του.

Προσωπικά εμβλήματα χειριστών της Λεγεώνας «Κόνδωρ».

Βόλφγκαν Σέλμαν με 12, ο Μάγιερ, ο Όεσαου, ο Μπέρτραμ με 8, και άλλοι. Ο Άντολφ Γκάλαντ, ο μετέπειτα επικεφαλής της Διοίκησης Καταδιω­ κτικών της Λουφτβάφε, πολέμησε στην Ισπα­ νία, χωρίς να επιτύχει κατάρριψη. Ωστόσο, το αεροσκάφος του, με τον Μίκυ Μάους ζωγραφι­ σμένο στην άτρακτο, αποτελούσε σημείο ανα­ φοράς στη Λεγεώνα. Πάνω από την Μπρινέτε, η Λεγεώνα «Κόνδωρ» εκκαθάρισε για πρώτη φορά τους αιθέρες από τα εχθρικά εροσκάφη. Έτσι ανενόχλητα τα βομβαρδιστικά, αλλά και τα καταδιωκτικά He 51 -που χρησιμοποιούνταν πια σε ρόλο υποστήριξης- προκάλεσαν χάος στις γραμμές των αντίπαλων χερσαίων δυνά­ μεων. Στην Μπρινέτε δοκιμάστηκε για πρώτη φορά το δόγμα του κεραυνοβόλου πολέμου, με ολέθρια για τον αντίπαλο αποτελέσματα. Οι Δημοκρατικοί έχασαν το περισσότερο έδαφος που είχαν καταλάβει και -το σημαντικότερο- τα περισσότερα άρματα μάχης τους και δεκάδες αεροσκάφη. Αμέσως μετά, η λεγεώνα κλήθηκε να υπο­ στηρίξει την εθνικιστική επίθεση στο Σανταντέρ. Και εκεί έδρασε με εξαιρετικά αποτελέ­ σματα, διαδραματίζοντας καταλυτικό ρόλο στη μεγάλη νίκη των Εθνικιστών, παρά το ορεινό του εδάφους. Οι μάχες στη βορειοανατολική Ισπανία συνεχίστηκαν μέχρι τον Οκτώβριο του

1937, όταν έπεσε και η Γκιχόν. Μόλις 10 μέρες μετά, ο Σπέρλε ανακλήθηκε στη Γερμανία. Τον αντικατέστησε ο υποπτέραρχος Φόλκμαν. Στα τέλη του 1937 αντικαταστάθηκε και ο Ριχτχό­ φεν, ο οποίος όμως λίγο αργότερα επανήλθε ως διοικητής του Κόνδορα. Στις αρχές του 1938, η λεγεώνα ενισχύθηκε σημαντικά. Νέα καταδιωκτικά Me 109 C και αρ­ γότερα D αφίχθησαν, μαζι με τα νέα Βομβαρδι­ στικά κάθετης εφόρμησης Ju 87 Stuka. Τα νέα καταδιωκτικά ήταν πραγματικά ανώτερα από οτιδήποτε διέθεταν οι Δημοκρατικοί. Χάρη και στην τακτική του «Φίνγκερ Φορ», την τακτική των ζευγών δηλαδή, που πρώτος εφάρμοσε ο Μέλντερς, η λεγεώνα πέτυχε την απόλυτη αε­ ροπορική υπεροχή. Ο Μέλντερς αντικατέστησε τον Γκάλαντ στη διοίκηση της 3ης Μοίρας Δίω­ ξης (Μοίρα «Μίκυ Μάους») τον Ιούλιο του 1938. Αμέσως δε έθεσε σε εφαρμογή τις νέες ιδέες του για την αεροπορική μάχη, με καταπληκτικά αποτελέσματα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τον Ιούλιο του 1938, μέσα σε πέντε ημέρες, οι λε­ γεωνάριοι διώκτες κατέρριψαν 22 εχθρικά αερο­ σκάφη, χωρίς απώλεια. Η τακτική ήταν απλή και λίγο πολύ εφαρμόζεται μέχρι σήμερα. Τα κατα­ διωκτικά πετούσαν σε δύο ζεύγη. Ο «πρώτος», ο επικεφαλής του κάθε ζεύγους ήταν συνήθως ο καλύτερος πιλότος και πετούσε 500-600 μέτρα

της λεγεώνας, είχαν κατορθώσει να κόψουν στα δύο τα δημοκρατικά εδάφη. Οι Δημοκρατικοί ανταπάντησαν με μια μεγάλη επιδρομή κατά της κύριας βάσης της λεγεώνας, στην οποία συμμετείχαν 40 βομβαρδιστικά. Ο βομβαρδι­ σμός προκάλεσε σοβαρές καταστροφές σε υπο­ δομές και υλικό. Δεν υπήρξαν όμως θύματα. Η τελευταία μεγάλη μάχη του Ισπανικού Εμ­ φυλίου Πολέμου ήταν αυτή του ποταμού Έβρου. Αρχισε και πάλι με επίθεση των Δημοκρατικών, οι οποίοι προωθήθηκαν αρχικά, ανατρέποντας τις προκαλυπτικές δυνάμεις των Εθνικιστών. Ως συνήθως, ο Φράνκο συγκέντρωσε τις εφεδρείες

1. Βομβαρδιστικό Ju 86 της Λεγεώνας «Κόνδωρ» στην Ισπανία. 2. Junkers Ju 52 της Εθνικιστικής Αεροπορίας. Συμμετείχαν στην αερο­ γέφυρα μέσω της οποίας μεταφέρθηκαν τμήματα της Στρατιάς της Αφρικής και, κατόπιν, μετατρεπό­ μενα σε βομβαρδιστικά, έπληξαν την Γκερνίκα.

I. Σμήνος καταδιωκτικών He 51 ετοιμάζεται για απογείωση. 2. Γερμανοί χειριστές ποζάρουν εμπρός από το νέο τους καταδιωκτικό Me 109. 3. Δημοκρατικοί χειριστές δίπλα σε αεροσκάφος I 16.

Χάρτης της Ισπανίας, με τις θέσεις των σημαντικό­ τερων μαχών.

Ο Γκέρινγκ συγχαίρει τον φον Ριχτχόφεν μετά την επιστροφή του από την Ισπανία. Ο Ριχτχόφεν φέρει ισπανική στολή.

1. Ο υποσμηναγός Κνίπελ στο κόκπιτ του καταδιω­ κτικού του, He 51. 2. Διπλανό I 15 της Δημο­ κρατικής Αεροπορίας. 3. Καταδιωκτικό Bf Ι09Β της Λεγεώνας «Κόν­ δωρ». Τα περίφημα αυτά αεροσκάφη πρωτοεμφα­ νίστηκαν στην Ισπανία το Μάρτιο του 1937. Στις πρώτες του εκδόσεις πάντως, το Bf 109 ήταν αντιμετωπίσιμο από το I 16 των Δημοκρατικών. To Bf Ι09Β ανέπτυσσε μέγιστη ταχύτητα 460 χ.α.ω.

Απέναντι σελίδα: Μαροκινοί στρατιώτες της Στρατιάς της Αφρικής πε­ ριμένουν να μεταφερθούν με αεροσκάφη Ju 52 στην Ισπανία.

του και αντεπιτέθηκε μαζικά, με την υποστή­ ριξη πάντα της λεγεώνας, την οποία διοικούσε και πάλι ο Ριχτχόφεν. Η λεγεώνα, αν και διέθετε μόλις 98 επιχειρησιακά αεροσκάφη, επιτέλεσε θαύματα. Ακολούθησε η μεγάλη εθνικιστική επίθεση στην Καταλονία. Η λεγεώνα βομβάρδισε άγρια τη Βαρκελώνη και κατόπιν διέλυσε τα υποχω­ ρούντα δημοκρατικά στρατεύματα. Στη φάση αυτή ιδιαίτερα πολύτιμα αποδείχθηκαν τα πα­ λαιά διπλανά μαχητικά He 51. Τα αεροσκάφη αυτά εξοπλίζονταν με 22 μικρές, πρωτόγονες βόμβες ναπάλμ, τις λεγόμενες «Φλάμπος», και εκτελούσαν επιθέσεις από χαμηλό ύψος, με καταστροφικά για τον εχθρό αποτελέσμα­ τα. Στις 6 Φεβρουαρίου 1939, η λεγεώνα εξα-

πέλυσε μαζικές επιδρομές κατά των εχθρικών αεροδρομίων στην Καταλονία, με αποτέλεσμα να καταστρέψει στο έδαφος τουλάχιστον 25 εχθρικά αεροσκάφη. Στις 26 Μαρτίου, οι Εθνι­ κιστές, υποστηριζόμενοι στενά από τη λεγεώνα, εξαπέλυσαν την τελική τους επίθεση. Μέσα σε δύο μέρες, οι Δημοκρατικοί κατέρρευσαν και η Μαδρίτη παραδόθηκε. Στις 28 Μαΐου, η λεγεώνα επέστρεψε στη Γερμανία και διαλύθηκε. Οι άνδρες της γύρισαν στις μονάδες τους. Ωστόσο, τα κατορθώματα τους δεν ξεχάστηκαν. Κατά την εμπλοκή της λεγεώνας στην Ισπανία, οι Γερμανοί πιλότοι εί­ χαν καταρρίψει 386 εχθρικά αεροσκάφη, χάνο­ ντας 72 δικά τους, από αντιαεροπορικά πυρά και κατά τη διάρκεια αερομαχιών. Επίσης, βύθισαν 52 εχθρικά πλοία και έριξαν Βόμβες συνολικού βάρους 21.046 τόνων. Συνολικά, η λεγεώνα έχα­ σε 420 άνδρες της, από τους οποίους όμως ένα μεγάλο ποσοστό χάθηκε σε ατυχήματα. Το γε­ γονός δε ότι δεν παρουσίασε κανέναν «μεγάλο» άσσο στην Ισπανία οφειλόταν στο γεγονός ότι, σύμφωνα με σαφή διαταγή του Γκέρινγκ, κάθε πιλότος που επιτύγχανε πέντε νίκες επέστρεφε άμεσα στη Γερμανία. Ο Μέλντερς για να μην επι­ στρέψει κρατούσε κρυφές τις νίκες του. Μόλις το μυστικό του έγινε γνωστό, πήρε αμέσως την άγουσα για την πατρίδα. Έξι από τους πιλότους της λεγεώνας έγιναν κατόπιν «πολυνίκες» άσσοι της ΛουφτΒάφε - ο Μέλντερς με 14 στην Ισπα­ νία και 115 συνολικά καταρρίψεις, ο Ίλεφελντ με 9 στην Ισπανία και 123 συνολικά, ο Γκάλαντ με 104, ο Βάλτερ Όεσαου με 8 στην Ισπανία και 115 συνολικά, ο Λίτσοβ με 5 στην Ισπανία και 103 συ­ νολικά. Αλλοι άσσοι της Ισπανίας ήταν ο Βίλχελμ Μπαλτάζαρ με 7 καταρρίψεις, ο Χέλμουτ Βίκ με 8, ο Γιοακίμ Σλίστινγκ με 5.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Σοβιετικής κατασκευής διπλανό καταδιωκτικό I 15 «Τσάτο». Η Δημοκρατία, καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, χρησιμοποίησε 700 σχεδόν αεροσκάφη του τύπου.

Αεροσκάφος Me 109 C της 2ης Μοίρας της 88ης Πτέρυγας Δίωξης της Λεγεώνας «Κόνδωρ». Έμβλημα της Μοίρας ήταν το ημίψηλο καπέλο.

Ένα από τα πρώτα Me 109 που εξόπλισαν τη Λεγεώνα «Κόνδωρ» στην Ισπανία. Παρατηρήστε τη δίφυλλη έλικα.

Ο πρώτος διοικητής της Λεγεώνας «Κόνδωρ», Ούγκο Σπέρλε.

Γερμανοί χειριστές της Λεγεώνας «Κόνδωρ» φωτογραφίζονται μπροστά από αεροσκάφος.

0 πόλεμος στο έδαφος

Αερομαχία πολωνικού PZL 11, με γερμανικά Stuka.

L J ην 1η Σεπτεμβρίου 1939, ο Γερμανικός 1 Στρατός παραβίασε τα πολωνικά σύνορα. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν πια γεγονός. Απέναντι στην Πολωνία και στους δυτικούς της συμμάχους (Βρετανία, Γαλλία), ο Γερμανικός Στρατός δεν διέθετε ούτε την αριθμητική ούτε την ποιοτική υπεροχή, παρά τις περί του αντι­ θέτου απόψεις που κυκλοφορούν. Οι Γερμανοί υπερείχαν μόνο σε τακτική και σε αεροπορικές δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση εκμεταλλεύτηκαν τις αδυναμίες και τον κακό συντονισμό ενερ­ γειών των εχθρών τους και, χάρη στην υπερο­ χή τους αυτή, επιτέθηκαν και νίκησαν τον ένα μετά τον άλλο τους αντίπαλους στρατούς. Όταν ο Χίτλερ συγκέντρωνε τις δυνάμεις του κατά της Πολωνίας, διακινδύνευε τα μέ­ γιστα αφήνοντας ως φρουρά των δυτικών του συνόρων 44 (οι 20 εφεδρικές) μόνο μεραρχίες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία πεζικού, απέναντι στον όγκο του Γαλλικού Στρατού, συ­ νολικής δυνάμεως 100 περίπου μεραρχιών κάθε τύπου. Ο Πολωνικός Στρατός με τη σειρά του

διέθετε 30 μεραρχίες πεζικού, 9 εφεδρικές με­ ραρχίες πεζικού, 11 ταξιαρχίες ιππικού και 3 ορεινές ταξιαρχίες πεζικού. Στις δυνάμεις αυτές θα έπρεπε να προστεθούν και 4 τουλάχιστον βρετανικές μεραρχίες. Απέναντι στις δυνάμεις αυτές, ο Γερμανικός Στρατός θα αντιπαρέτασσε περίπου 110 μεραρχίες κάθε τύπου, εκ των οποίων οι 6 τεθωρακισμένες, οι 4 ελαφρά τε­ θωρακισμένες και οι 6 μηχανοκίνητες. Εκείνη την περίοδο οι Γερμανοί δεν διέθεταν περισ­ σότερα από 2.500 άρματα μάχης, ελαφρά στη συντριπτική τους πλειοψηφία. Την ίδια στιγμή ο Γαλλικός Στρατός διέθετε 3.500 σχεδόν άρμα­ τα μάχης (επίσης ελαφρά τα περισσότερα). Αν την ώρα που οι Γερμανοί στρατιώτες περνού­ σαν τα πολωνικά σύνορα οι Γάλλοι στρατηγοί διενεργούσαν τολμηρή επίθεση με τα τμήματα του ενεργού Στρατού και μόνο (40 σχεδόν με­ ραρχίες), η έκβαση του πολέμου ίσως να ήταν διαφορετική. Οι Σύμμαχοι όμως έδρασαν εντελώς ασυ­ ντόνιστα και υπέκυψαν ο ένας μετά τον άλλο.

Πολωνικό βομβαρδιστικό PZL 37 Los. Τα αεροσκάφη αυτά ήταν τα πλέον σύγχρονα της Πολωνικής Αερο­ πορίας. Υπήρχαν όμως μόλις 36 από αυτά το 1939. Πολέμησαν ηρωικά υπό την Ταξιαρχία Βομβαρδισμού και χάθηκαν όλα στις επιχειρήσεις. Ανέπτυσσαν μέγι­ στη ταχύτητα 440 χ.α.ω. και μπορούσαν να μεταφέ­ ρουν μέχρι 2.580 κιλά βομβών.

Πολωνικό καταδιωκτικό PZL 11. Τα αεροσκάφη του τύπου σήκωσαν το βάρος της μάχης με τα γερμανικά καταδιωκτικά το 1939. Απέδωσαν εξαιρετικά σε σύγκριση με το παρελθόν. Ανέπτυσσαν μέγιστη ταχύ­ τητα 380 χ.α.ω. και ήταν οπλισμένα με 4 πολυβόλα των 7,7 χιλ.

Είναι γεγονός ότι οι Πολωνοί στρατηγοί διέπρα­

λον, εμπιστευόμενοι τις λόγχες τ ο υ περίφημου

ξαν από μόνοι τους τραγικά στρατηγικά λάθη,

και επίλεκτου ιππικού τους. Αιφνιδιασμένος

όσον αφορά τ η ν επιλογή της αμυντικής τους

από τ η ν π ρ ώ τ η στιγμή με τ η ν ταχύτητα και τη

τοποθεσίας, υποτιμώντας παράλληλα θανάσιμα

βιαιότητα της εχθρικής επίθεσης, ο Πολωνικός

τ ο ν αντίπαλο. Χωρίς ισχυρή Αεροπορία, χωρίς

Στρατός δεν κατάφερε ούτε καν να κινητοποι­

πολλά και ισχυρά άρματα, ο Πολωνικός Στρα­

ηθεί σ τ ο σύνολο του. Την 1 η Σεπτεμβρίου 1939,

τ ό ς σε καμία περίπτωση δεν έπρεπε να δώσει

μόλις 17 μεραρχίες και 4 ταξιαρχίες πεζικού

τ η ν επικείμενη αμυντική μάχη, υπερεκτεταμέ-

και ιππικού τ ο υ ήταν έτοιμες. Ακόμα και οι δυ­

νος κατά μήκος τ ο υ αναπτύγματος 2.800 χλμ.

νάμεις αυτές, όμως, οι έτσι και αλλιώς φρικτά

συνόρων της πατρίδας τ ο υ με τη Γερμανία. Μ η ν

ανεπαρκείς, έδωσαν τη μάχη σκορπισμένες σ τ α

έχοντας ιδέα για το τι τους περιμένει, οι Πολω­

τέσσερα σημεία τ ο υ ορίζοντα.

νοί στρατηγοί ατένιζαν με αισιοδοξία το μέλ­

Για τ η ν επίθεση κατά της Πολωνίας, η γερ-

μανική Α ν ώ τ α τ η Διοίκηση Ενόπλων Δυνάμεων

γίσουν τις πολωνικές. Στην Πομερανία, η 4η

έριξε σ τ η μάχη δύο ομάδες στρατιών. Η νότια

Στρατιά τ ο υ φον Κλουγκε, με αιχμή τ ο υ δόρατος

και ισχυρότερη Ομάδα Σ τ ρ α τ ι ώ ν Α' αναπτύ­

το 19ο Τεθωρακισμένο Σώμα τ ο υ Γκουντέριαν,

χθηκε, υπό τη διοίκηση τ ο υ στρατηγού φον

είχε ως αποστολή τη διάσπαση τ ο υ πολωνικού

Ρούντστεντ,

στη

γερμανοπολωνική

μεθόριο

μετώπου στην περιοχή τ ο υ διαδρόμου τ ο υ Ν τ ά -

στην περιοχή της Σιλεσίας. Η Ομάδα Σ τ ρ α τ ι ώ ν

ντσιχ και τ η ν ένωση της με τ η ν 3η Στρατιά της

Β', υπό τ ο ν φον Μποκ, ήταν διατεταγμένη σε

Ανατολικής Πρωσίας τ ο υ Κίχλερ.

δύο περιοχές, στην Ανατολική Πρωσία και στην

Με τ η ν υποστήριξη της Αεροπορίας, ο Γερ­

Πομερανία. Την όλη επιχείρηση υποστήριζαν

μανικός Στρατός πέρασε στην επίθεση, εφαρ­

από αέρος ο 1ος και ο 4ος Αεροπορικός Σ τ ό ­

μόζοντας για π ρ ώ τ η φορά στην πράξη τις νέες

λος ( Λ ο υ φ τ φ λ ό τ ) . Η Ομάδα Στρατιών Α' περι­

τ ο υ τακτικές. Οι υπερεκτεταμένες πολωνικές

λάμβανε τρεις στρατιές, τη 14η (Λιστ), τη 10η

δυνάμεις σύντομα διασπάστηκαν, πάρα τ ο ν

(φον Ράιχεναου) και τ η ν 8η (ΜπλάσκοΒιτς). Η

άφθαστο ηρωισμό που επέδειξαν. Η Πολωνική

10η Στρατιά διέθετε 15 μεραρχίες, μεταξύ τ ω ν

Στρατιά της Πομερανίας (στρατηγός Μ π ρ ο -

οποίων τέσσερις τεθωρακισμένες, τρεις ελα­

ντόφσκι) διασπάστηκε ανεπανόρθωτα και η

φρές τεθωρακισμένες και δύο μηχανοκίνητες

Στρατιά της Ποζνανίας (Στρατηγός Κούρτσε-

μεραρχίες. Η στρατιά αυτή αποτελούσε τ ο ν

μπα) περικυκλώθηκε. Νότια, η Στρατιά της

στρατηγικό κριό, τ ο ν προορισμένο να συντρίψει

Κρακοβίας επίσης συνετρίβη, με αποτέλεσμα

το πολωνικό κέντρο (Στρατιές Λ ο ν τ ζ και Κρα­

και η Στρατιά τ ο υ Λ ο ν τ ζ να περικυκλωθεί.

κοβίας) σε συνεργασία με τ η ν 8η Στρατιά. Η

Επτά μόλις ημέρες μετά τ η ν έναρξη της εκ­

14η Στρατιά είχε ως αποστολή να σαρώσει τ η ν

στρατείας, η μάχη είχε ήδη κερδηθεί από τους

πολωνική αντίσταση κατά μήκος τ ω ν παρυφών

Γερμανούς. Οι πολωνικές δυνάμεις συνέχιζαν να

τ ω ν Καρπαθίων. Η Ομάδα Σ τ ρ α τ ι ώ ν Α' τηρούσε

αγωνίζονται ηρωικά, εγκλωβισμένες σε μια σειρά

σε εφεδρεία π έ ν τ ε μεραρχίες πεζικού. Αργό­

θυλάκων, χωρίς καμιά πιθανότητα επιτυχίας. Το

τ ε ρ α της διατέθηκε και το 22ο Τεθωρακισμένο

πολωνικό ιππικό και πεζικό δεν μπορούσαν να

Σώμα Στρατού τ ο υ φον Κλάιστ και δύο ορεινές

υποχωρήσουν με ταχύτητα ανάλογη τ ω ν προε-

μεραρχίες πεζικού.

λαυνουσών γερμανικών μηχανοκινήτων φαλαγ­

Η Ομάδα Σ τ ρ α τ ι ώ ν Β', αν και λιγότερο ισχυ­

γών. Προς όποια κατεύθυνση και αν βάδιζαν οι

ρή, ήταν διατεταγμένη με τ έ τ ο ι ο τρόπο ώ σ τ ε οι

Πολωνοί, συναντούσαν παντού τους αντιπά­

δυνάμεις της να είναι σε θέση να υπερφαλαγ-

λους τους. Βομβαρδιζόμενοι από τη Λουφτβάφε

Κατεστραμμένο πολωνικό ελαφρύ βομβαρδιστικό PZL 23 Karas.

και στραγγαλιζόμενοι από τ ο ν Γερμανικό Στρα­ τ ό , οι Πολωνοί δέχτηκαν στις 17 Σεπτεμβρίου τη χαριστική βολή από τ η ν άνανδρη σοβιετική επίθεση. Ή τ α ν τ ο τέλος. Αν και οι μάχες συνεχίστηκαν έως και τ ο ν Οκτώβριο τ ο υ 1939 και η ένοπλη αντίσταση δεν έπαψε παρά τ ο ν χειμώνα τ ο υ 1940, η μάχη για τους Γερμανούς, όπως προαναφέρθηκε, είχε κερδηθεί. Ή τ α ν η π ρ ώ τ η κεραυνοβόλος εκστρα­ τεία τ ο υ πολέμου, η οποία έληξε με πλήρη επι­ κράτηση της πλευράς που είχε τ η ν αεροπορική υπεροχή καθώς και τ η ν υπεροχή σε τακτική και σε ευκινησία.

Χάρτης της πολωνικής εκ­ στρατείας, το Σεπτέμβριο του 1939.

Την ώρα που οι γερμανικές μεραρχίες διέλυαν τ ο ν Πολωνικό Σ τ ρ α τ ό , σ τ η Δύση οι Σύμμαχοι δεν έπρατταν το παραμικρό για να τ ο ν ανακου­ φίσουν από τ η ν αφόρητη πίεση. Οι γαλλικές δυνάμεις διέβησαν τα γαλλογερμανικά σύνορα τ η ν 8η Σεπτεμβρίου και, ύστερα από προέλα­ ση σε βάθος 6 χλμ., σταμάτησαν απέναντι στις προκεχωρημένες γερμανικές θέσεις. Λόγω τ ο υ απαρχαιωμένου συστήματος επιστρατεύσεως, ο Γαλλικός Στρατός δεν θα ήταν, σύμφωνα με τους επιτελείς του, σε θέση να εξαπολύσει σο­

βαρή επίθεση κατά τ ω ν Γερμανών πριν τη 17η Σεπτεμβρίου. Σ τ ο μεταξύ, η πολωνική αντίσταση κατέρρεε μεν, δεν είχε παύσει δε. Ακόμα και τ ό τ ε , αν ξεκι­ νούσαν οι Γάλλοι τ η ν επίθεση τους, είναι βέβαιο ότι τουλάχιστον θα προκαλούσαν ανησυχία σ τ η γερμανική διοίκηση. Δ ε ν προέβησαν όμως ούτε στην παραμικρή κίνηση επιδείξεως. Εξετάζο­ ντας τις παραμέτρους της πολωνικής εκστρα­ τείας, διαπιστώνει κανείς τ η ν αποτελεσματικό­ τ η τ α της γερμανικής πολεμικής μηχανής στην πράξη. Παρά τις κάποιες δυσλειτουργίες που εμφανίστηκαν, η συνεργασία όλων τ ω ν Ό π λ ω ν μεταξύ τους και η συνεργασία τους με τ η ν Αε­ ροπορία υπήρξε καταλυτική για τ η ν εξέλιξη της μάχης. Εναντίον τ ο υ άσχημα εξοπλισμένου και χειρότερα ακόμα διατεταγμένου Πολωνικού Στρατού, ο Γερμανικός Σ τ ρ α τ ό ς άνοιξε τη μάχη κατευθείαν με τις ταχυκίνητες, τεθωρακισμέ­ νες και μηχανοκίνητες μονάδες του. Η αντιαρ­ ματική άμυνα τ ω ν πολωνικών δυνάμεων ήταν ιδιαίτερα φτωχή (30 αντιαρματικά πυροβόλα ανά μεραρχία πεζικού). Αν ληφθεί υπόψη και η μορφολογία τ ο υ εδάφους όπου διεξήχθη η μάχη

(κατά βάση πεδινό), τ ό τ ε εύκολα γίνεται αντι­ ληπτό το γιατί οι Πολωνοί κατακερματίστηκαν με χαρακτηριστική ευκολία από τους αντιπά­ λους τους. Σε πολλές περιπτώσεις, οι τεθωρα­ κισμένες γερμανικές αιχμές έπληξαν τα σημεία συνδέσμων τ ω ν πολωνικών στρατιών. Ο αγώνας τριβής κράτησε, στην καλύτερη για τους Πο­ λωνούς περίπτωση, δύο ημέρες. Ακολούθως, οι θέσεις τους διασπάστηκαν και οι γερμανικές αιχμές προήλασαν σε μεγάλο βάθος, αποκόπτο­ ντας τις γραμμές συγκοινωνιών τ ω ν πολωνικών δυνάμεων.

Πολωνοί στρατιώτες κατέθεσαν τελικά τα όπλα στην περιοχή αυτή. Συνολικά οι Γερμανοί αιχ­ μαλώτισαν 450.000 Πολωνούς. Απέναντι στις απώλειες αυτές τ ο υ αντιπάλου, ο Γερμανικός Σ τ ρ α τ ό ς ελάχιστα μάτωσε. Η πολωνική εκστρα­ τεία στοίχισε σ τ ο Γερμανικό Σ τ ρ α τ ό 10.572 νε­ κρούς, 3.409 εξαφανισθέντες και 30.332 τραυ­ ματίες. Επρόκειτο για απώλειες ισοδύναμες με το προσωπικό 2 1/2 μεραρχιών.

Η ισχυρότερη πολωνική συγκέντρωση, η Στρατιά της Ποζνανίας, στα πρώτα στάδια της επίθεσης δεν δέχτηκε τ η ν παραμικρή πίεση σ τ ο μέτωπο της. Και οι δύο της πτέρυγες όμως βρέ­ θηκαν κυριολεκτικά στον αέρα μετά τη διάλυση τ ω ν στρατιών της Πομερανίας και τ ο υ Λ ο ν τ ζ . Έ τ σ ι , ο διοικητής της, στρατηγός Κούρτσεμπα, αναγκάστηκε να αναστρέψει το μέτωπο τ ο υ από Δυσμάς προς Ανατολάς και να δώσει τη μάχη με κατειλημμένες τις γραμμές συγκοινω­ νιών τ ο υ από τ ο ν αντίπαλο, τ η ν ώρα που άλλες αντίπαλες δυνάμεις άρχιζαν να πιέζουν ασφυ­ κτικά τα πλευρά της στρατιάς του. Παρά τ η ν αρχική επιτυχία τ ω ν Πολωνών στην απελπισμέ­ νη τους αντεπίθεση στον ποταμό Μπζούρα, ο γερμανικός κλοιός δεν διασπάστηκε και 180.000

Η γερμανική επίθεση κατά της Πολωνίας άρ­ χισε τα ξημερώματα της 1ης Σεπτεμβρίου, από αέρος, ό τ α ν τρία γερμανικά Stuka βομβάρδισαν τους σταθμούς ελέγχου της σημαντικής γέφυ­ ρας τ ο υ Ντίρσχαου, επί τ ο υ ποταμού Βιστούλα, με σκοπό να αποτραπεί η ανατίναξη της από τους Πολωνούς. Π ε τ ώ ν τ α ς σε ύψος 10 μέτρων, μέσα στην πρωινή ομίχλη, το γερμανικό σμήνος, με επικεφαλής τ ο ν υποσμηναγό Μπρούνο Ν τ ί λεϊ, επιτέθηκε κατά τ ω ν πολωνικών φυλακίων. Δύο ώρες αργότερα, οι Πολωνοί κατόρθωσαν να τα ανατινάξουν. Η ώρα ήταν 05.25. Ο πόλεμος μόλις άρχιζε.

0 πόλεμος στον αέρα

Οι γερμανικές αεροπορικές δυνάμεις είχαν, όπως αναφέρθηκε, οργανωθεί σε δύο αεροπο­ ρικούς στόλους. Ο 1ος, υπό τ ο ν Κέσερλινγκ,

Μια τρομακτική εικόνα για κάθε Στρατό της εποχής: δεκάδες Stuka υπερίτττανται των εχθρικών θέσεων.

Ζεύγος μαχητικών Me 110 υπερίπταται της πολωνικής πεδιάδας.

έδρευε στην Αν. Πρωσία και διέθετε 347 κατα­

συνεργασίας. Η Στρατιά τ ω ν Καρπαθίων υπο­

διωκτικά Me 109, 64 Me 110, και 611 βομβαρδι­

στηριζόταν από 10 καταδιωκτικά, 10 ελαφρά

στικά He 111, Do 17 και Ju 87. Ο 4ος Αεροπορι­

βομβαρδιστικά και 6 στρατιωτικής συνεργασί­

κός Στόλος, υπό τ ο ν Λερ, με έδρα τη Σιλεσία,

ας. Η Στρατιά Πομόρτζ ήταν προικοδοτημένη

διέθετε 227 καταδιωκτικά Me 109 και 569 βομ­

με 22 καταδιωκτικά, 10 ελαφρά βομβαρδιστικά

βαρδιστικά He 111, Do 17, Ju 87 και Hs 123. Επί­

και 20 αεροσκάφη στρατιωτικής συνεργασίας. Η

σης διετίθεντο αναγνωριστικές Μοίρες, και 500

Στρατιά της Ποζνανίας διέθετε επίσης 22 κα­

περίπου ακόμα αεροσκάφη αεροπορικής συνερ­

ταδιωκτικά και 10 ελαφρά βομβαρδιστικά και 17

γασίας, απευθείας υπαγόμενα στις εισβάλουσες

αεροσκάφη στρατιωτικής συνεργασίας. Τέλος, η

στρατιές. Α π ό τ η ν άλλη πλευρά, οι Πολωνοί,

στρατιωτική διοίκηση τ ο υ Νάρεβ διέθετε 10 κα­

υστερώντας τ ό σ ο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά,

ταδιωκτικά PZL 7,10 ελαφρά βομβαρδιστικά και

διέπραξαν και το σφάλμα να αναπτύξουν με

10 αεροσκάφη στρατιωτικής συνεργασίας. Με

λανθασμένο τρόπο τις αεροπορικές τους δυνά­

τ ο ν τρόπο αυτό, η πολωνική διοίκηση διέθεσε

μεις. Οι κύριες δυνάμεις τους συγκρότησαν μια

τ ο ν όγκο τ ω ν αεροσκαφών της σε 7 -ουσιαστι­

ταξιαρχία δίωξης, με 55 μόλις απαρχαιωμένα

κά ανεξάρτητα μεταξύ τους- σύνολα, τα οποία

καταδιωκτικά PZL 11 και μια ταξιαρχία βομ­

αδυνατούσαν να αλληλοϋποστηριχτούν και τα

βαρδισμού με 36 υπερσύγχρονα, για τ η ν εποχή

οποία μοιραία θα καταστρέφονταν το ένα μετά

PZL 37, 50 ελαφρά βομβαρδιστικά PZL 23 και 20

το άλλο. Η λογική τ ο υ πολωνικού επιτελείου να

περίπου παλαιά διπλανά R W D 8, στρατιωτικής

έχουν «όλοι από κάτι» λειτούργησε καταστρο­

συνεργασίας. Οι υπόλοιπες αεροπορικές τους

φικά και σ τ ο ν αέρα, όπως και στο έδαφος.

δυνάμεις διετέθηκαν απευθείας για τ η ν άμε­

Το γερμανικό σχέδιο για τις αεροπορικές

ση υποστήριξη τ ο υ στρατού. Έτσι, τη Στρατιά

επιχειρήσεις προέβλεπε τ η ν αιφνιδιαστική προ­

τ ο υ Λ ο τ ζ υποστήριζαν 22 καταδιωκτικά PZL

σβολή τ ω ν πολωνικών αεροσκαφών σ τ ο έδαφος,

7 και 11, 10 ελαφρά βομβαρδιστικά PZL 23 και

τ η ν π ρ ώ τ η ήδη ημέρα τ ο υ πολέμου. Ω σ τ ό σ ο , το

18 παλαιά αεροσκάφη στρατιωτικής συνεργα­

σχέδιο έμεινε σ τ α χαρτιά, αφού οι Πολωνοί εί­

σίας και συνδέσμου. Τη Στρατιά της Κρακοβί­

χαν ήδη διασπείρει τα αεροσκάφη τους σε δε­

ας υποστήριζαν 21 καταδιωκτικά, 10 ελαφρά

κάδες βοηθητικά αεροδρόμια. Επίσης, δεν βοή­

βομβαρδιστικά και 23 αεροσκάφη αεροπορικής

θησε και ο καιρός, αφού τ η ν π ρ ώ τ η ημέρα τ ο υ

πολέμου πυκνές νεφώσεις κάλυπταν το πεδίο

βαναν μέρος στην επίθεση κατά της Πολωνίας.

της μάχης. Μ ό ν ο ο Γκέμπελς, ως συνήθως, υπο­

Ο Γκέμπελς δήλωνε με περηφάνια, μέσω ραδιο­

στήριξε ότι η Πολωνική Αεροπορία είχε αφανι­

φώνου, σε όλο τ ο ν κόσμο, ότι 4.000 γερμανικά

στεί σ τ ο έδαφος, τις πρώτες ώρες τ ο υ πολέμου.

αεροσκάφη « τ σ α κ ί ζ ο υ ν » τους Πολωνούς. Σ τ η ν

Δυστυχώς Βρετανοί και Γάλλοι τ ο ν πίστεψαν.

πραγματικότητα, όπως αναφέρθηκε, περί τα

Ό π ω ς πίστεψαν και τα λεγόμενα τ ο υ περί τ ο υ

2.400 γερμανικά αεροσκάφη συμμετείχαν σ τ η

αριθμού τ ω ν γερμανικών αεροσκαφών που λάμ­

μάχη της Πολωνίας. Φυσικά, για τους Πολωνούς

Ένα Me 110 περιπολεί. Στην Πολωνία, τα Me 110 είχαν μεγαλύτερες επιτυ­ χίες από τα μονοθέσια Me 109.

Γερμανοί στρατιωτικοί εξετάζουν ένα «ταλαι­ πωρημένο» πολωνικό καταδιωκτικό PZL lie.

και αυτά ήταν αρκετά, εφόσον οι ίδιοι διέθεταν συνολικά περί τα 500, και αυτά παλαιά.

Η ημέρα δεν φαινόταν να αρχίζει καλά για τη Λουφβάφε. Θα συνεχιζόταν μάλλον χειρότερα.

Με το πρώτο φως της 1ης Σεπτεμβρίου, η

Μια Μοίρα βομβαρδιστικών He 111 επιχείρησε

Λουφτβάφε άπλωσε τα φτερά της πάνω από την

να βομβαρδίσει στόχους κοντά σ τ η Βαρσοβία.

άμοιρη Πολωνία. Η πρώτη κατάρριψη του Β' Πα­

Εκεί όμως ήταν συγκεντρωμένα τα πολωνικά

γκοσμίου Πολέμου σημειώθηκε λίγο πριν τις 06.00.

καταδιωκτικά της ταξιαρχίας δίωξης, τα οποία

Η Σμηναρχία «Ίμελμαν», είχε απογειώσει περί τα

αναχαίτισαν τα γερμανικά αεροσκάφη, καταρρί­

35 Stuka με στόχο το αεροδρόμιο της Κρακοβίας.

π τ ο ν τ α ς έξι από αυτά. Ευτυχώς για τους Γερμα­

Ο στόχος βομβαρδίστηκε χωρίς αξιόλογα απο­

νούς, έφτασαν στην περιοχή καταδιωκτικά Me

τελέσματα. Στην επιστροφή όμως τα γερμανικά

110, τα οποία ενεπλάκησαν με τη σειρά τους

αεροσκάφη εντόπισαν τυχαία ένα πολωνικό βο­

με τα PZL. Στην αερομαχία που ακολούθησε

ηθητικό αεροδρόμιο, έδρα της 121ης Πολωνικής

4 PZL καταρρίφθηκαν. Οι Πολωνοί πιλότοι το

Μοίρας Δίωξης. Αμέσως ο διοικητής της, λοχαγός

μόνο που κατάφεραν ήταν να πλήξουν σοβαρά

Μιερτσισλάβ, επιχείρησε να απογειωθεί για να

το αεροσκάφος τ ο υ Γερμανού άσσου Γκράμπεν,

αντιμετωπίσει τους επιδρομείς, μαζί με τ ο ν υπο­

ο οποίος είχε ήδη επτά νίκες στην Ισπανία. Την

λοχαγό Γκνις. Δ ε ν είχε φτάσει καλά-καλά σε ύψος

ίδια ώρα η Λουφτβάφε εξαπέλυσε σφοδρές επι­

300 μέτρων, όταν ένα Stuka άνοιξε πυρ εναντίον

θέσεις κατά παράκτιων στόχων, στις ακτές της

του. To PZL ανατινάχτηκε. Δράστης ήταν ο υπο­

Βαλτικής, αλλά και σ τ ο νότιο τομέα τ ο υ μετώ­

σμηναγός Φρανκ Νίουμπερτ. Ο δεύτερος Πολω­

που. Σ τ η ν πλέον επιτυχημένη προσβολή της

νός πιλότος κατάφερε να κερδίσει ύψος. Εντόπισε

ημέρας, 28 εκπαιδευτικά πολωνικά αεροσκάφη

δύο βομβαρδιστικά Do 17 στα οποία αμέσως επι­

καταστράφηκαν σ τ ο έδαφος, σ τ ο ΡακοΒίτσε.

τέθηκε, καταρρίπτοντας τα και τα δύο.

Αργότερα τ η ν ίδια ημέρα, τα γερμανικά βομ-

βαρδιστικά, με τη συνοδεία βαρέων καταδιωκτι­

στολών. Ο Ριχτχόφεν είχε στη διάθεση του περί

κών Me 110, π έ τ α ξ α ν και πάλι προς τη Βαρσοβία. Μόλις οι γερμανικοί σχηματισμοί εντοπίστη­ καν, 30 πολωνικά καταδιωκτικά έσπευσαν να τους αναχαιτίσουν. Ακολούθησε άγρια αερο­ μαχία, στην οποία πέραν πάσης προσδοκίας οι Πολωνοί επικράτησαν! Τα γερμανικά βομβαρδι­ στικά αναχαιτίστηκαν. Συνολικά 14 γερμανικά αεροσκάφη καταρρίφθηκαν έναντι 5 πολωνι­ κών. Ή ρ ω α ς της ημέρας ήταν ο Πολωνός αντι­ συνταγματάρχης Παμούλα, ο οποίος, έχοντας καταρρίψει ένα He 111 και ένα Stuka, εμβόλισε ένα Me 109. Τα γερμανικά μαχητικά κατέρριψαν άλλα 5 πολωνικά καταδιωκτικά στην περιοχή της Στρατιάς τ ο υ Μ ο ν τ λ ί ν και προκάλεσαν ζ η ­ μιές σε 24 ακόμα. Παρά τ η ν πύρρειο νίκη τους, ήταν φανερό ότι πολύ σύντομα η Πολωνική Αε­ ροπορία θα εξαντλούνταν.

τα 150 Stuka, 40 Hs 123, 23 Do 17 και 47 Me 109. Με τα αεροσκάφη αυτά, πιστός σ τ ο δόγμα που ανέπτυξε στην Ισπανία, εξαπέλυσε καταστροφι­ κές επιδρομές κατά τ ω ν πολωνικών στρατευμά­ των, σε άμεση συνεργασία με τις φίλιες χερσαίες δυνάμεις. Κάθε κίνηση, κάθε σταθμός διοίκη­ σης και επικοινωνιών, κάθε αποθήκη, αποτέλε­ σαν στόχο τ ω ν αεροσκαφών τ ο υ Ριχτχόφεν. Το απόγευμα εντοπίστηκε μια πολωνική ταξιαρχία ιππικού να σπεύδει προς το μέτωπο για να ενι­ σχύσει τα σχεδόν κατεστραμμένα τμήματα της πρώτης γραμμής. Η ταξιαρχία δεν έφτασε ποτέ. Οι άνδρες, τα άλογα, τα οχήματα και τα τεθω­ ρακισμένα που διέθετε «κομματιάστηκαν» από τα γερμανικά «γεράκια». Τα διπλανά Hs 123, πε­ τ ώ ν τ α ς σύρριζα στο έδαφος, θέριζαν με τα πολυ­ βόλα, εξαπολύοντας τις μικρές τους αυτοσχέδιες βόμβες ναπάλμ, τα «φλάμπος» της Ισπανίας. Πε­ ρισσότερες από 90 εξόδους πραγματοποίησαν

Σ τ ο νότιο άκρο τ ο υ μετώπου, στο χώρο δρά­ σης τ ο υ 4ου Αεροπορικού Στόλου, ένας παλαιός «γνώριμος» από τ η ν Ισπανία, ο Ριχτχόφεν, διοι­ κούσε τ η ν Αεροπορική Μεραρχία Ειδικών Απο­

τα αεροσκάφη του Ριχτχόφεν, αφανίζοντας τ η ν πολωνική ταξιαρχία.

Ένα Ju 88 προετοιμάζεται για νέα αποστολή.

Η ανάπαυση των «πο­ λεμιστών». Αεροσκάφη Ju 87 πριν από μια νέα αποστολή.

Η δεύτερη ημέρα τ ο υ Σεπτεμβρίου ξεκίνησε με άγριες μάχες στους αιθέρες. Εκείνο το πρω­ ινό μια Μοίρα Me 109 κάλυπτε τα Βομβαρδι­ στικά της Μεραρχίας Ειδικών Α π ο σ τ ο λ ώ ν τ ο υ Ριχτχόφεν. Έ ν α σμήνος, με επικεφαλής τ ο ν υποσμηναγό Βαλντεμάρ φον Ρόον, πετούσε σε ύψος 1.000 περίπου μέτρων στην περιοχή τ ο υ Λ ο τ ζ , στην πολωνική Σιλεσία. Η τύχη χαμογέ­ λασε στους Γερμανούς. «Οδηγούσα το σμήνος στην περιοχή τ ο υ Λ ο τ ζ σε ύψος 1.000 περίπου μέτρων, όταν εντόπισα δύο πολωνικά μαχητικά. Επιτέθηκα σ τ ο πιο κοντινό. Οι Βολές μου πρέ­ πει να τ ο ν έπληξαν σ τ ο ν κινητήρα γιατί αμέσως άρχισε να πέφτει. Τον ακολουθήσαμε, "κολλώ­ ν τ α ς " στην ουρά του. Έκπληκτοι ανακαλύψαμε από κάτω μας ένα άριστα καμουφλαρισμένο αε­ ροδρόμιο. Δ ε ν θα το είχαμε ανακαλύψει ποτέ, αν δεν πετούσαμε τ ό σ ο χαμηλά. Όμως, από το ύψος αυτό μπορέσαμε να διακρίνουμε καθαρά π έ ν τ ε εχθρικά Βομβαρδιστικά. Σ τ ο μεταξύ, το αεροσκάφος που είχα πλήξει βούτηξε με τη "μύτη" σ τ ο έδαφος και άρπαξε φωτιά. Ο πιλότος τ ο υ πήδηξε έξω και έτρεξε να καλυφθεί. Πετάξαμε επάνω από τα βομ­ βαρδιστικά, σε πολύ χαμηλό ύψος, και τα πλή­ ξαμε. Και τα π έ ν τ ε σε λίγο είχαν τυλιχτεί στις φλόγες. Κάναμε ακόμα ένα "πέρασμα". Αλλα τέσσερα μαχητικά ήταν εκεί. Και αυτά σε λίγο φλέγονταν, τ η ν ώρα που τα πληρώματα εδά­ φους έτρεχαν σαν τα μυρμήγκια που δέχονται

επίθεση σ τ η φωλιά τ ο υ ς » . Με αυτόν το γλαφυ­ ρό τ ρ ό π ο περιέγραψε αργότερα στην αναφορά τ ο υ τη συγκεκριμένη επίθεση ο φον Ρόον, ο οποίος όμως και στην επιστροφή σ τ η Βάση στά­ θηκε τυχερός, εντοπίζοντας τέσσερα πολωνικά βομβαρδιστικά σ τ ο ν αέρα. Οι Γερμανοί πιλότοι επιτέθηκαν αμέσως και τα κατέρριψαν και τα τέσσερα. Εκείνη τ η ν ημέρα, η μονάδα τ ο υ Ρόον πέτυχε τ η ν καταστροφή, στο έδαφος και σ τ ο ν αέρα, συνολικά 16 πολωνικών αεροσκαφών, χω­ ρίς απώλειες. Σ τ ο μεταξύ, τα πολωνικά βομβαρδιστικά επιχείρησαν να ενισχύσουν τα σκληρά πιεζό­ μενα χερσαία τμήματα. Διατάχτηκαν να Βομ­ βαρδίσουν τις μηχανοκίνητες γερμανικές φά­ λαγγες. Σ τ ο νότιο άκρο τ ο υ μετώπου 24 PZL-23 Karas επιτέθηκαν σε τμήματα της γερμανικής 14ης Στρατιάς. Τα πολωνικά αεροσκάφη, όμως, π ε τ ώ ν τ α ς σε απαρχαιωμένους σφιχτούς σχημα­ τισμούς, αποτέλεσαν έναν πρώτης τ ά ξ η ς στόχο για τα γερμανικά αντιαεροπορικά. Συνολικά, επτά από αυτά καταρρίφθηκαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Σ τ ο ν κεντρικό τ ο μ έ α τ ο υ μ ε τ ώ π ο υ επίσης οι Πολωνοί επιχείρησαν να α ν τ ε π ι τ ε θ ο ύ ν σ τ ο ν αέρα. Υ π έ σ τ η σ α ν όμως μεγάλη φθορά, αν και κατέρριψαν συνολικά 21 γερμανικά αεροσκά­ φη. Την επομένη, οι Γερμανοί επιχείρησαν να βομβαρδίσουν τα εργοστάσια τ η ς PZL κοντά σ τ η Βαρσοβία, αλλά και πάλι αναχαιτίστηκαν

από 40 πολωνικά καταδιωκτικά. Σ τ η μάχη

λειες στην 4η Μεραρχία Πάντσερ, αλλά έχασαν

που ακολούθησε χάθηκαν τρία πολωνικά και

το 1/5 της δύναμης τους.

τρία γερμανικά αεροσκάφη. Ά λ λ α 12 γερμανι­

Η επόμενη ημέρα (5 Σεπτεμβρίου), είδε τ η ν

κά αεροσκάφη, κυρίως σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ή ς συνεργα­

κατάρρευση τ ω ν κεντρικών πολωνικών στρα­

σίας τ ύ π ο υ Hs 126, καταρρίφθηκαν τ η ν ημέρα

τιών. Το κεντρικό μέτωπο έπαψε να υφίσταται,

εκείνη.

και μεγάλοι θύλακες δημιουργήθηκαν. Υπό αυ­

Η Λουφτβάφε, τ η ν ίδια ημέρα, εστίασε τ η ν

τ έ ς τις συνθήκες, τα πολωνικά αεροσκάφη απο­

προσοχή τ η ς σ τ η ν άμεση υποστήριξη τ ω ν φί­

σύρθηκαν πιο πίσω και οι μονάδες τους ανασυ­

λιων χερσαίων δυνάμεων σ τ ο διάδρομο τ ο υ

ντάχθηκαν. Η Πολωνική Αεροπορία συνέχισε

Ν τ ά ν τ σ ι χ . Εκεί, τα Panzer είχαν ήδη διασπάσει

να μάχεται μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου. Α π ό τ η ν

τα πολωνικά στρατεύματα και προωθούνταν

ημέρα αυτή και μέχρι το πέρας τ ω ν επιχειρή­

σε βάθος, με σκοπό να περικυκλώσουν τ η ν

σεων ελάχιστα αεροσκάφη υπήρχαν πλέον δι­

πολωνική Σ τ ρ α τ ι ά τ ο υ Πομόρτζ και τ ο υ Λ ο τ ζ .

αθέσιμα, και αυτά χρησιμοποιήθηκαν σε έναν

Επίσης, τα γερμανικά βομβαρδιστικά αφάνι­

«αεροπορικό κλεφτοπόλεμο».

σαν σ τ α λιμάνια τους τα πλέον αξιόλογα πολω­

Η Λουφτβάφε είχε «καθαρίσει» τους πο­

νικά πολεμικά πλοία. Οι πολωνικές Μοίρες, οι

λωνικούς ουρανούς, πληρώνοντας όμως ένα

επιφορτισμένες με τ η ν κάλυψη τ ω ν δύο αυτών

σεβαστό τίμημα. Μέχρι το τέλος τ ω ν επιχειρή­

στρατιών, έδωσαν σκληρές μάχες με τις υπέρ­

σεων στην Πολωνία, έχασε 285 αεροσκάφη και

τερες εχθρικές δυνάμεις. Οι Πολωνοί πέτυχαν

327 αεροπόρους. Σε αντιδιαστολή, πέτυχε τ η ν

τέσσερις καταρρίψεις, χάνοντας όμως επτά

εκμηδένιση της Πολωνικής Αεροπορίας - 600

δικά τους αεροσκάφη.

περίπου πολωνικά αεροσκάφη κάθε τύπου κα­

Το απόγευμα της 4ης Σεπτεμβρίου οι Πο­

ταστράφηκαν, πλήν ελάχιστων που κατέφυγαν

λωνοί υπέστησαν ακόμα μεγαλύτερες απώλει­

στη Ρουμανία. Η π ρ ώ τ η αεροπορική μάχη τ ο υ

ες, ό τ α ν επιχείρησαν να πλήξουν με το σύνολο

πολέμου είχε λήξει με επιτυχία για τα «νεαρά

τ ω ν αεροσκαφών της Ταξιαρχίας Βομβαρδισμού

γεράκια» της Λουφτβάφε, τα οποία όμως ακό­

τους τις γερμανικές χερσαίες

δυνάμεις που

νισαν απλώς τα νύχια τους στην Πολωνία, προ­

στραγγάλιζαν τις δύο στρατιές τους. Τα πολω­

ετοιμαζόμενα για το μεγαλύτερο «θήραμα», τη

νικά βομβαρδιστικά προκάλεσαν σοβαρές απώ­

Γαλλία.

Ο Γκέρινγκ, πανευτυχής, επιθεωρεί μια μονάδα της Λουφτβάφε λίγο πριν το πέρας της πολωνικής εκστρατείας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

4

ΓΑΛΛΙΑ

Η επίθεση στη Δύση Αεροσκάφος στρατιωτικής συνεργασίας Lysander της RAF. Τα αεροσκάφη αυτά έδρασαν στη Γαλλία το 1940.

Γαλλική τραγωδία L

J ην κατάληψη τ η ς Πολωνίας ακολούθησε I μια μακρά περίοδος αδράνειας, που διήρ­

κεσε έως τ ο ν Απρίλιο τ ο υ 1940. Το μήνα αυτό οι Γερμανοί κατέλαβαν αμαχητί τη Δανία και σχε­ τικά εύκολα τη Νορβηγία. Τώρα πια δεν έμενε παρά να τακτοποιηθούν οι «εκκρεμότητες» με τους Γαλλοβρετανούς. Σ τ ο διάστημα από τ ο ν Οκτώβριο τ ο υ 1939 έως το Μάιο τ ο υ 1940, το διάστημα τ ο υ «ψευτοπολέμου» -όπως έμεινε γ ν ω σ τ ό - τ ό σ ο οι Γερμανοί όσο και οι αντίπαλοι τους εντατικοποίησαν τις προετοιμασίες τους για τ η ν επικείμενη σύγκρουση σ τ ο « Δ υ τ ι κ ό Μέ­ τ ω π ο » . Ο Γαλλικός Στρατός, δυνάμεως 102 με­ ραρχιών και μερικών ταξιαρχιών, είχε λάβει θέ­ σεις άμυνας κατά μήκος τ ω ν γαλλογερμανικών και τ ω ν γαλλοβελγικών συνόρων. Οι Βρετανοί έως τ ό τ ε είχαν κατορθώσει να έχουν σ τ ο γαλ­ λικό έδαφος μία στρατιά δυνάμεως 10 μεραρ­ χιών. Με τ η ν έναρξη τ ω ν επιχειρήσεων, οι δύο σύμμαχοι θα ήταν ίσως σε θέση να υπολογίζουν στην ενίσχυση 16 Βελγικών και 9 ολλανδικών μεραρχιών. Η γαλλική Α ν ώ τ α τ η Διοίκηση ανέπτυξε τις δυνάμεις της σε δύο μεγάλες « π τ έ ρ υ γ ε ς » , μία επιθετική (αριστερά) και μία αμυντική (δεξιά). Πίσω από τα γάλλο βελγικά σύνορα τάχθηκαν

π έ ν τ ε στρατιές, η 7η, η Βρετανική Στρατιά, η 1η, η 9η και η 2η Στρατιά. Η 7η Στρατιά τ ο υ Στρατηγού Ζιρό είχε ως αποστολή τ η ν κάλυψη τ ο υ άκρου αριστερού τ ο υ μετώπου και τ η ν ενί­ σχυση τ ω ν Ολλανδών, εφόσον κάτι τ έ τ ο ι ο απαι­ τούνταν. Η Βρετανική Στρατιά και η Γαλλική 1 η Στρατιά, υπό τους Γκορτ και Μπλανσάρ αντί­ στοιχα, είχαν ως αποστολή να εισχωρήσουν σ τ ο βελγικό έδαφος και, αφού ενωθούν με τις βελγι­ κές δυνάμεις, να κρατήσουν μια συνεχή γραμμή μετώπου επί τ ο υ ποταμού Ντιλ. Οι γαλλικές 9η και 2α Στρατιές, υπό τους Κορά και Ουντιζέ αντίστοιχα, θα αποτελούσαν το σταθερό άκρο της « κ ι ν η τ ή ς » αριστερής πτέρυγας τ ω ν Συμ­ μάχων, καλύπτοντας το μέτωπο από το δάσος τ ω ν Αρδεννών έως τα πρώτα έργα της Γραμμής Μαζινό, δεξιά τους. Συνολικά, η επιθετική συμ­ μαχική πτέρυγα (Ομάδα Στρατιών 1, Στρατηγός Μπιγιότ) διέθετε 39 μεραρχίες και 2 ταξιαρχί­ ες σε π ρ ώ τ ο κλιμάκιο. Σε δεύτερο κλιμάκιο διετίθεντο τρεις τεθωρακισμένες μεραρχίες και π έ ν τ ε μεραρχίες πεζικού. Αντίθετα, η γαλλική διοίκηση έταξε πίσω και ιππαστί της Γραμμής Μαζινό 49 μεραρχίες πεζικού, μία ελαφρά με­ ραρχία ιππικού, μία ταξιαρχία ιππικού και οκτώ μεραρχίες πεζικού οχυρών. Αλλες επτά μεραρ­ χίες πεζικού φρουρούσαν τα γαλλόίταλικά σύ­ νορα και άλλες οκτώ αναπαύονταν στην Αλγε­ ρία, τ η ν Τυνησία και το Μαρόκο. Ουσιαστικά, η γαλλική διοίκηση έταξε τις δυνάμεις ως η οχυρή Γραμμή Μαζινό να μην υφίσ τ α τ ο . Εξάλλου, ο Γαλλικός Σ τ ρ α τ ό ς περιλάμ­ βανε στις τάξεις τ ο υ πολλές εφεδρικές μεραρ­ χίες Τύπου Α και Β, οι οποίες ήταν ελλιπέστατα εξοπλισμένες, ιδιαίτερα όσον αφορά τ η ν κατη­ γορία τ ω ν αντιαρματικών όπλων. Θεωρητικά, κάθε γαλλική μεραρχία πεζικού έπρεπε να δια­ θέτει 60 αντιαρματικά πυροβόλα. Οι μεραρχίες Εφεδρείας Τύπου Α και Β όμως σπάνια διέθεταν τ ό σ α . Ειδικά οι τελευταίες διέθεταν συνήθως 8 έως 12 τ έ τ ο ι α όπλα. Σ τ ο ν κρίσιμο τομέα τ ω ν Αρδεννών, όπου εκδηλώθηκε τελικά η γερμα­ νική επίθεση, οι γαλλικές δυνάμεις διέθεταν π έ ν τ ε αντιαρματικά πυροβόλα ανά χιλιόμετρο μετώπου. Σ τ ο ν τομέα αυτό οι Γερμανοί έριξαν σ τ η μάχη 2.200 τεθωρακισμένα οχήματα! Σ τ η ν άλλη πλευρά τ ο υ λόφου, ύστερα από τ η ν οριστική υιοθέτηση τ ο υ σχεδίου τ ο υ Μανστάιν, που προέβλεπε επίθεση διαμέσου τ ο υ δάσους τ ω ν Αρδεννών, ο Γερμανικός Σ τ ρ α τ ό ς άρχισε να λαμβάνει τις θέσεις εξορμήσεώς του. Το άκρο δεξιό κατέλαβε η Ομάδα Σ τ ρ α τ ι ώ ν Α τ ο υ φον Μποκ με 29 μεραρχίες (3 τεθωρακισμέ­ νες) και δύο συντάγματα SS. Το άκρο αριστερό κατέλαβε η Ομάδα Στρατιών C τ ο υ φον Λέεμπ με 19 μεραρχίες πεζικού. Ή τ α ν σ τ ο κέντρο της

στρατηγικής τους διάταξης που οι Γερμανοί έθεσαν τ ο ν όγκο τ ω ν ταχυκίνητων δυνάμεων τους. Η Ομάδα Σ τ ρ α τ ι ώ ν Β', υπό τ ο ν φον Ρούν τ σ ε ν τ , διέθετε 45 μεραρχίες, από τις οποίες οι επτά τεθωρακισμένες και οι τρεις μηχανοκί­ νητες. Οι π έ ν τ ε δε τεθωρακισμένες μεραρχίες και οι τρεις μηχανοκίνητες μεραρχίες πεζικού ήταν εντεταγμένες στην π ρ ώ τ η τεθωρακισμέ­ νη στρατιά που συστάθηκε ποτέ, στην Ομάδα Τεθωρακισμένων Κλάιστ, όπως ονομάστηκε. Το σύνολο τ ω ν τεθωρακισμένων είχε ως αποστολή να διασπάσει το συμμαχικό μέτωπο σ τ ο Σεντάν. Σ τ ο σημείο εκείνο τ ο υ μετώπου είχαν λάβει θέ­ σεις οι γαλλικές 55η και 71 η Μεραρχίες Πεζικού, εφοδιασμένες με 13 και 8 αντιαρματικά πυρο­ βόλα αντίστοιχα. Με αυτά τα πυροβόλα και με 150 πεδινά ακόμα οι Γάλλοι θα προσπαθούσαν να κρατήσουν απέναντι σ τ α 1.000 άρματα και θωρακισμένα οχήματα τ ο υ XIX Τεθωρακισμέ­ νου Σώματος τ ο υ Γκουντέριαν. Βορειότερα σ τ ο ν τομέα τ ο υ Ναμίρ θα επετίθεντο το 16ο Τεθωρα­ κισμένο Σώμα υπό τ ο ν Χέπνερ (6η Στρατιά της Ομάδας Στρατιών Α) και το 15ο Τεθωρακισμένο Σώμα τ ο υ Χ ο τ (4η Στρατιά της Ομάδας Στρα­ τιών Β).

Μεταγωγικό αεροσκάφος Ju 52. Έδρασε σε όλα τα μέτωπα, καθ' όλη τη διάρκεια του Β' Παγκοσμί­ ου Πολέμου. Συνολικά, 475 αεροσκάφη του τύπου με­ τέφεραν τις δύο γερμανι­ κές αεροκίνητες μεραρχίες στην Ολλανδία το 1940.

λική στρατιωτική ηγεσία δεν είχε τάξει σοβαρές δυνάμεις και τ ο ν οποίο θεωρούσε απροσπέλα­ σ τ ο σε άρματα, αν και οι δικές της ασκήσεις τ ο ν καιρό της ειρήνης είχαν αποδείξει το αβάσιμο της θεώρησης αυτής. Οι Γερμανοί, πιστοί σ τ ο δόγμα τ ο υ κεραυνοβόλου πολέμου, ήταν έτοι­ μοι να καταφέρουν συντριπτικό πλήγμα, με το ισχυρό σ τ ο ασθενές, εναντίον ενός αντιπάλου με παρωχημένη νοοτροπία. Υπό τις βόμβες δε της τακτικής Αεροπορίας, στις συμμαχικές δυ­ νάμεις δεν θα δοθεί π ο τ έ η ευκαιρία να διορθώ­ σουν τη λανθασμένη αρχική τους διάταξη. Τη 10η Μαΐου, οι γερμανικές δυνάμεις εισέ­ βαλαν σ τ ο Βέλγιο και τ η ν Ολλανδία. Κατά της Ολλανδίας οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν σε με­ γάλη κλίμακα αερομεταφερόμενες και αεροκίνητες μονάδες. Οι γαλλικές 7η και 1η Στρατιές και η Βρετανική Στρατιά, σ τ ο άκουσμα της είδη­ σης αυτής άφησαν τις οργανωμένες τους θέσεις επί τ ο υ γαλλικού εδάφους και κινήθηκαν εντός τ ο υ Βελγίου και της Ολλανδίας. Οι Γερμανοί εί­ χαν κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένοι με τ η ν εξέλιξη αυτή. Αν το σχέδιο τους για διάσπαση τ ο υ μετώπου μεταξύ Ναμίρ και Σ ε ν τ ά ν πετύχαι­ νε, τ ό τ ε οι τρεις συμμαχικές στρατιές που τ ό σ ο απερίσκεπτα κινήθηκαν εμπρός, θα κυκλώνο­ ν τ α ν με ευκολία από τις γερμανικές τεθωρακι­ σμένες δυνάμεις, που δίχως άλλο θα έσπευδαν να επιτεθούν στα ακάλυπτα πλευρά και ν ώ τ α τους. Η γερμανική επίθεση στην Ολλανδία είχε έτσι και αλλιώς σκοπό να παρασύρει τους Συμ­ μάχους να εισβάλουν στις Κάτω Χώρες.

Διπλανό καταδιωκτικό Gladiator της RAF. Παρό­ μοια διέθετε και η Βελγική Αεροπορία. Παρά την ευελιξία τους, υστερούσαν δραματικά των γερμανικών καταδιωκτικών. Ανέπτυσ­ σαν μέγιστη ταχύτητα 400 περίπου χ.α.ω. και έφεραν 4 πολυβόλα των .303

Απέναντι σε αυτούς τους δύο συντριπτικούς κριούς, οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν να αντι­ παρατάξουν τ η ν ελαττωματική τους διάταξη και τ η ν έλλειψη συντονισμού μεταξύ τους. Κα­ θώς οι Βέλγοι και οι Ολλανδοί αρνήθηκαν να ενωθούν εκ τ ω ν προτέρων με τους Γαλλοβρετανούς, για να μην παραβιάσουν τ η ν ουδετερότη­ τα τους, ο συντονισμός τ ω ν ενεργειών μεταξύ τ ω ν δυνάμεων τους ήταν τουλάχιστον ανεπαρ­ κής. Οι Σύμμαχοι υπερτερούσαν πάντως τ ω ν Γερμανών σε πυροβολικό και σε άρματα μάχης, διαθέτοντας περίπου 6.500 από τα τελευταία. Σε καμία όμως περίπτωση τα άρματα αυτά δεν χρησιμοποιήθηκαν συγκεντρωτικά, σε επίπεδο ανώτερο της μεραρχίας. Συνήθως ήταν κατανε­ μημένα σε ανίσχυρα τακτικά κλιμάκια μεγέθους ίλης ή, το πολύ, συντάγματος, επιφορτισμένα με τ η ν άμεση υποστήριξη τ ο υ πεζικού. Τα γερ­ μανικά τεθωρακισμένα δεν νίκησαν τα γαλλικά επειδή ήταν περισσότερα ή ποιοτικά ανώτερα, αλλά γιατί χρησιμοποιήθηκαν μαζικά σε έναν τομέα τ ο υ μετώπου σ τ ο ν οποίο -κακώς- η γαλ­

Οι Σύμμαχοι δεν απογοήτευσαν τους αντι­ πάλους τους. Κινήθηκαν με ταχύτητα εμπρός, αφήνοντας τ η ν ευθύνη ασφαλείας τ ο υ δεξιού τους πλευρού στις 16 μεραρχίες και τις δύο ταξιαρχίες ιππικού τ ω ν γαλλικών 9ης και 2ας Στρατιών. Α π ό τις 16 μεραρχίες, μόνο οι τρεις ήταν τ ο υ ενεργού Στρατού. Οι άλλες τέσσερις ήταν ελαφρές μεραρχίες ιππικού, διαθέτουσες και 50 περίπου θωρακισμένα οχήματα η καθε­ μία. Οι υπόλοιπες ήταν μεραρχίες πεζικού εφέ­ δρων, οι περισσότερες Α ή Β τύπου. Παράλληλα με τ η ν επίθεση σ τ ο ν βόρειο τομέα, οι γερμανι­ κές δυνάμεις επιτέθηκαν και σ τ ο ν τομέα τ ω ν Αρδεννών. Το γαλλικό ιππικό, που ενεργούσε ως εμπροσθοφυλακή τ ω ν 9ης και 2ας Στρατιών, απωθήθηκε βίαια από τα γερμανικά τεθωρακι­ σμένα. Έ ω ς το βράδυ της 12ης Μαΐου, οι γερμα­ νικές δυνάμεις βρίσκονταν σ τ η δεξιά όχθη τ ο υ ποταμού Μεύση και άρχιζαν τις εργασίες ζεύ­ ξης του. Με τη χρήση ελαστικών σχεδίων, μικρά γερμανικά αποσπάσματα διάβηκαν τ ο ν ποταμό και εγκατέστησαν επισφαλή προγεφυρώματα. Τη 14η Μαΐου η επίθεση επαναλαμβάνεται, στρεφόμενη κατά τ ω ν γαλλικών 55ης και 71ης

Μεραρχιών Πεζικού. Έ ω ς το τέλος της ημέ­ ρας, οι μεραρχίες αυτές είχαν κονιορτοποιηθεί. Βόρεια σ τ ο ν τομέα τ ο υ Ναμίρ, η 7η Τεθωρακι­ σμένη Μεραρχία, η «μεραρχία-φάντασμα» τ ο υ Ρόμελ, είχε επίσης διαβεί τ ο ν ποταμό. Υποστη­ ριζόμενα συνεχώς από τ η ν τακτική Αεροπορία και υπό τ η ν κάλυψη τ ω ν αεροσκαφών διώξε­ ως, τα γερμανικά τεθωρακισμένα και το μηχα­ νοκίνητο πεζικό συνέχιζαν τη διεύρυνση τ ο υ ρήγματος, αποκρούοντας σειρά ανίσχυρων και ασυντόνιστων γαλλικών αντεπιθέσεων. Μέχρι τη 15η Μαΐου το ρήγμα σ τ ο συμμαχικό μέτω­ πο είχε ανάπτυγμα μήκους 130 χλμ. Η μάχη της Γαλλίας είχε ουσιαστικά λήξει.

ουσιαστικό για να ανακουφίσουν τη σκληρά πι­

Η μάχη της Γαλλίας αποτελεί το καλύτερο ίσως παράδειγμα επιτυχούς εφαρμογής τ ο υ δόγματος τ ο υ κεραυνοβόλου πολέμου. Η επιλο­ γή τ ο υ τομέα εκδήλωσης της κύριας επίθεσης, η προικοδότηση της τελευταίας με άφθονα μέσα, η αρμονική συνεργασία τ ω ν χερσαίων δυνάμε­ ων με τ η ν Αεροπορία και η ταχύτητα εκτέλεσης της εξέπληξε και αυτούς ακόμα τους Γερμανούς. Σ τ η Γαλλία αποδείχτηκε περίτρανα η ισχύς τ ο υ συνδυασμού Panzer-Stuka. Οι Σύμμαχοι υστε­ ρούσαν δραματικά σ τ ο ν αέρα, υστερούσαν σε στρατηγική σχεδίαση και, πάνω από όλα, υστε­ ρούσαν σε γνώση τ ο υ σύγχρονου, για τ η ν επο­ χή, πολέμου κινήσεων. Αγκιστρωμένοι σε ιδέες παλιές, σε διατάξεις μετώπων γραμμικές, αγνο­ ώντας το ρόλο της Αεροπορίας σ τ ο σύγχρονο πεδίο μάχης, αναγκάστηκαν να αποδεχτούν το μοιραίο υποκύπτοντας στη γερμανική υπεροχή. Ο Γερμανικός Σ τ ρ α τ ό ς σ τ η Γαλλία είχε κερδίσει τ η ν επιφανέστερη νίκη του, υφιστάμενος απώ­ λειες 45.000 νεκρών και 110.000 τραυματιών.

ημέρα επετεύχθη η π ρ ώ τ η κατάρριψη από Me

Φυσικά, οι Γάλλοι στρατηγοί, με π ρ ώ τ ο τ ο ν αρχιστράτηγο Γκαμελέν, υπολόγιζαν ότι θα μπορούσαν να διορθώσουν τα λάθη της αρχι­ κής τους συγκέντρωσης, μεταφέροντας, οδι­ κώς ή σιδηροδρομικώς, τις δυνάμεις τους εκεί όπου θα απαιτούνταν. Και πάλι όμως φάνηκαν να αγνοούν τ η ν πρόοδο όσον αφορά το αερο­ πορικό Ό π λ ο αυτή τη φορά. Η πανίσχυρη Λου­ φτβάφε αποδιοργάνωσε εντελώς τις γαλλικές μετακινήσεις. Η έλλειψη σοβαρής αντίδρασης από τις υστερούσες ποιοτικά και ποσοτικά συμ­ μαχικές Αεροπορίες, με δεδομένη και τ η ν ανε­ πάρκεια αντιαεροπορικών όπλων, κυριάρχησε πάνω αλλά και πίσω από το πεδίο της χερσαίας μάχης.

Ψευτοπόλεμος στον αέρα Η καταστροφή της Πολωνίας μέσα σε 15 μόλις ημέρες, θορύβησε τους δυτικούς συμμά­ χους. Οι ίδιοι δεν είχαν πράξει τίποτε όμως το

εζόμενη σύμμαχο τους. Σ τ ο διάστημα από τ η ν κατάληψη της Πολωνίας μέχρι τ η ν επίθεση σ τ η Δύση, δηλαδή από τα τ έ λ η Σεπτεμβρίου 1939 μέχρι τις 10 Μαΐου 1940, επικρατούσε σχετική ηρεμία σ τ ο δυτικό μέτωπο. Μ ό ν ο σ τ ο ν αέρα υπήρξε δραστηριότητα. Σε μία από τις πρώ­ τ ε ς αερομαχίες, στις 8 Σεπτεμβρίου 1939, 4 Me 109 ενεπλάκησαν με γαλλικά Hawk 75. Οι Γάλλοι επικράτησαν και κατέρριψαν μάλιστα το αεροσκάφος τ ο υ Μέλντερς, τ ο υ κορυφαίου άσσου της Λεγεώνας « Κ ό ν δ ω ρ » . Ο Μέλντερς κατόρθωσε να εκτελέσει αναγκαστική προσγεί­ ωση και σώθηκε με ελαφρά τραύματα. Την ίδια 109 σ τ ο δυτικό μέτωπο, όταν ο υποσμηναγός Γκούμπροντ διέλυσε σ τ ο ν αέρα ένα γαλλικό αναγνωριστικό. Ακολούθησαν, επίσης τ η ν 8η Σεπτεμβρίου, άλλες τέσσερις νίκες τ ω ν γερμα­ νικών μαχητικών. Στις 20 Σεπτεμβρίου ο Μέλντερς βρισκόταν και πάλι σ τ ο ν αέρα. Σε αερομαχία με γαλλικά Hawk 75 κατέρριψε δύο από αυτά. Η 20η Σε­ πτεμβρίου είναι επίσης αξιομνημόνευτη γιατί τ η ν ημέρα αυτή καταρρίφθηκαν και τα πρώτα αεροσκάφη της RAF σ τ ο ν Β' Παγκόσμιο Πόλε-

Καχαδιωκτικό Bloch 152 της Γαλλικής Αεροπορίας. Τα προβληματικά αυτά αεροσκάφη προσέφεραν περιορισμένες υπηρεσίες στη μάχη της Γαλλίας. Ανέπτυσσαν ταχύτητα 510 χ.α.ω. και έφεραν είτε 4 πολυβόλα των 7,5 χιλ. είτε 2 πολυβόλα και 2 πυροβό­ λα των 20 χιλ.

μο. Ή τ α ν δύο Fairey Battles της 88ης Μοίρας. Στις 25 τ ο υ ίδιου μήνα, ένας από τους μεγαλύ­ τερους Γερμανούς άσσους, ο Χάιντζ Μπαρ (220 συνολικά νίκες) πέτυχε τ η ν π ρ ώ τ η τ ο υ κατάρ­ ριψη. Την τελευταία ημέρα τ ο υ Σεπτεμβρίου σημειώθηκε η μεγαλύτερη μέχρι τ ό τ ε αερομα­ χία μεταξύ δύο γερμανικών Μοιρών δίωξης και βρετανικών Μοιρών. Οι Γερμανοί κατέρριψαν 13 εχθρικά, χάνοντας 4 δικά τους. Τον Οκτώβριο, οι καιρικές συνθήκες περιόρισαν τ η ν αεροπορι­ κή δραστηριότητα.

Αεροσκάφος Boulton Paul Defiant της RAF. Χρησι­ μοποιήθηκε στη μάχη της Γαλλίας με απογοητευτικά αποτελέσματα. Είχε επιτυ­ χίες μόνο όταν το μπέρ­ δευαν με το Hurricane και του επιτίθεντο από πίσω. Ήταν οπλισμένο με 4 πολυβόλα των .303 ιντσών σε τετράδυμο πυργίσκο. Ανέπτυσσαν μέγιστη ταχύ­ τητα 489 χ.α.ω.

Στις 6 Νοεμβρίου όμως σημειώθηκε μια από τις σοβαρότερες έως τ ό τ ε αερομαχίες στην περιοχή τ ο υ Σάαρ. Οι Γερμανοί παρατηρητές εντόπισαν 10 γαλλικά αεροσκάφη να υπερίπτανται της περιοχής. Αμέσως απογειώθηκαν 27 Me 109 D, με επικεφαλής τ ο ν επισμηναγό Γκέντσεν, τ ο ν κορυφαίο Γερμανό διώκτη στην Πο­ λωνία. Οι Γερμανοί πιλότοι κέρδισαν ύψος χω­ ρίς να γίνουν αντιληπτοί και επιτέθηκαν στους αντιπάλους τους - 9 Hawk 75 και ένα Potez 63. Παρά το πλεονέκτημα ύψους και τ η ν υπεροχή τους της τάξης τ ο υ 3 προς 1, οι Γερμανοί η τ τ ή ­ θηκαν κατά κράτος. Τέσσερα γερμανικά μαχητι­ κά καταρρίφθηκαν και άλλα τέσσερα υποχρεώ­ θηκαν να εκτελέσουν αναγκαστική προσγείωση, λόγω τ ω ν πληγμάτων που είχαν δεχτεί. Μ ό ν ο ο

Γκένσεν κατάφερε να καταρρίψει ένα γαλλικό καταδιωκτικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Γάλλοι πιλότοι, το 1940, πέτυχαν τα 2/3 τ ω ν καταρ­ ρίψεων τους με τ ο αμερικανικό καταδιωκτικό Curtis Hawk 75. Ό σ ο ν αφορά τ ο ν Γκένσεν, θα επιτύγχανε μία ακόμα κατάρριψη -φθάνοντας τις 9- πριν σκοτωθεί στις 26 Μαΐου. Τις ίδιες εκείνες μέρες τ ο υ «ψευτοπολέμου», ο υποσμηναγός Χέλμουτ Βικ, που έμελλε να αναδειχθεί σε μεγάλο άσσο της Λουφτβάφφε, πέτυχε τ η ν π ρ ώ τ η τ ο υ κατάρριψη. Να πώς περιέγραψε τ η ν εμπειρία τ ο υ σ τ ο γερμανικό περιοδικό της εποχής « D e r Adler» ( « Ο Α ε τ ό ς » ) : «Καθώς οι Γάλλοι δεν περνούσαν συχνά τα γερ­ μανικά σύνορα, αποφασίσαμε με τ ο ν "δεύτερο" μου να τους επισκεφθούμε εμείς για μία φορά. Ο άνεμος μας έσπρωχνε δυτικά. Κοντά σ τ ο Νανσί εντοπίσαμε έναν σχηματισμό σε ύψος περίπου 6.000 μέτρων. Καταλάβαμε ότι δεν ήταν γερ­ μανικά. Ξαφνικά δύο από αυτά αποσπάστηκαν από τ ο ν σχηματισμό και όρμησαν εναντίον μας. Ή τ α ν Curtis (Hawk 75). Εκτελέσαμε βύθιση, και οι Γάλλοι μας ακολούθησαν. Πήρα μια ανοδική στροφή με τ ο ν έναν Γάλ­ λο καρφωμένο στην ουρά μου. Θυμάμαι πως μπορούσα να διακρίνω τα τρίχρωμα εθνόσημα του, ό τ α ν κοίταζα πίσω μου. Σ τ η ν αρχή ήμουν μάλλον έκπληκτος με το θέαμα, καθώς ο Γάλλος έβαλλε εναντίον μου με ό,τι είχε σ τ η διάθεση του. Ό τ α ν όμως συνειδητοποίησα ότι κάποιος με ακολουθεί και με πυροβολεί ένιωσα άσχημα. Έσπρωξα το στικ και με βύθιση τ ο υ ξέφυγα, χάρη στην ανώτερη μου ταχύτητα. Κατόπιν, έψαξα να τ ο ν βρω. Δ ε ν φαινόταν πουθενά. Α ν τ ' αυτού, είδα δεξιά μου τέσσερα Curtis να μου επιτίθενται. Μικρές κόκκινες λάμψεις ξεχώρι­ ζαν. Μια ανόητη απορία μού δημιουργήθηκε: επιτρεπόταν να με πυροβολούν με αυτόν τ ο ν τρόπο; Σ τ η συνέχεια όμως συγκεντρώθηκα, θα επιχειρούσα να ξεφύγω και πάλι; Ό χ ι ! Ή τ α ν η ώρα να τους χτυπήσω. Ένας από αυτούς εκτέ­ λεσε βύθιση μπορστά μου. Έγειρα το στικ δε­ ξιά και τ ο ν ακολούθησα. Ο δεύτερος ήταν πίσω μου και οι άλλοι επάνω μου. Ελίχθηκα επιδέξια μέχρι που τ ο ν έφερα σ τ ο σκοπευτικό μου. Σκό­ πευσα και πίεσα το μπουτόν τ ω ν πολυβόλων μου, όπως είχα εκπαιδευτεί. Με τις πρώτες βο­ λές είδα κομμάτια μετάλλου να αποκολλώνται από το αεροπλάνο του. Σ τ η συνέχεια και οι δύο πτέρυγες αποκολλήθηκαν. Πολύ κοντά στην ουρά μου, το τ έ τ α ρ τ ο Curtis έβαλλε εναντίον μου, χωρίς να με πλήξει. Τα άλλα δύο κέρδιζαν ύψος για να μου επιτεθούν ξανά. Απομακρύνθη­ κα, καθώς τελείωναν τα καύσιμα τ ο υ αεροσκά­ φους μου». Στις 22 Δεκεμβρίου ήταν η σειρά τ ο υ Μέλ-

ντερς να ξαναχτυπήσει. Περιπολώντας μαζί με τ ο ν υποσμηναγό φον Χαν, εντόπισαν τρία εχθρικά μαχητικά. Έχοντας το πλεονέκτημα τ ο υ ύψους, Μέλντερς και ο Χαν εκτέλεσαν βύθι­ ση και πέρασαν με μεγάλη ταχύτητα πάνω από τα εχθρικά, με τα όπλα τους να Βάλλουν μανια­ σμένα. Δύο Hurricane της 73ης Μοίρας ήταν τα θύματα τους. Οι καιρικές συνθήκες περιόρισαν αισθητά τ η ν αεροπορική δραστηριότητα μέχρι και το Μάρτιο τ ο υ 1940. Και τ ό τ ε όμως η δράση ήταν περιορισμένη, αφού ο Χίτλερ δεν επέτρε­ πε τ η ν ανάληψη σοβαρής αεροπορικής δράσης σ τ η Δύση. Έ τ σ ι κυρίως εκτελούνταν περιπολίες μαχητικών και αναγνωριστικές πτήσεις, για τ η ν κάλυψη ή τ η ν αναχαίτιση τ ω ν οποίων σημειώ­ ν ο ν τ α ν κάποιες συμπλοκές. Από τα μέσα Οκτωβρίου ο Χίτλερ απαιτούσε από τους επιτελείς τ ο υ να εξαπολύσουν επίθεση κατά της Γαλλίας. Ευτυχώς για τ ο ν ίδιο οι άσχη­ μες καιρικές συνθήκες τ ο ν εμπόδιζαν, δίνοντας τ ο χρόνο σ τ ο ν Μανστάιν ν α επεξεργαστεί τ ο περίφημο σχέδιο τ ω ν Αρδεννών. Στις 10 Ιανου­ αρίου ένα μικρό γερμανικό αεροσκάφος Me 108 κατέπεσε, λόγω της κακοκαιρίας, σ τ ο Βελγικό έδαφος. Ένας εκ τ ω ν επιβαινόντων, ο ταγμα­ τάρχης Ραινμπεργκερ, μετέφερε τις απόρρητες οδηγίες σχετικά με τ η ν επικείμενη γερμανική επίθεση σε Γαλλία, Βέλγιο και Ολλανδία. Οι Βέλγοι συνέλαβαν τους απρόσεκτους Γερμανούς και κατέσχεσαν τα έγγραφα, τα οποία εν μέρει είχαν προλάβει να καταστρέψουν. Ο Χίτλερ εκνευρίστηκε πολύ και όχι αδι­ καιολόγητα, ό τ α ν έμαθε τα νέα τ η ν επομένη. Έ φ τ α σ ε σχεδόν σ τ ο σημείο να απαλλάξει τ ο ν Γκέρινγκ από τα καθήκοντα του. Αυτός τελικά που απαλλάχτηκε ήταν ο διοικητής τ ο υ 2ου Αε­ ροπορικού Στόλου πτέραρχος Φέλμι. Σ τ η θέση τ ο υ τοποθετήθηκε ένας γνώριμος από τ η ν Πο­ λωνία, ο Αλμπερτ Κέσερλινγκ. Καθώς η γερμανική ηγεσία καταστάλαζε σ τ ο οριστικό σχέδιο επίθεσης σ τ η Δύση, η Λουφτβά­ φε προετοιμαζόταν και αυτή, αναλαμβάνοντας το γνώριμο της πλέον ρόλο, αυτόν της άμεσης υποστήριξης τ ω ν χερσαίων δυνάμεων.

Επίθεση από τους ουρανούς Η επίθεση κατά τ ω ν δυτικών συμμάχων θα ξεκινούσε στις 10 Μαΐου 1940. Από αέρος θα τ η ν υποστήριζαν ο 2ος και ο 3 ος Αεροπορικός Στόλος, υπό τους Κέσερλινγκ και Σπέρλε αντί­ στοιχα. Ο Κέσερλινγκ ήταν επιφορτισμένος με τ η ν υποστήριξη της Ομάδας Σ τ ρ α τ ι ώ ν Β και δι­ έθετε το 1 ο και το 4ο Αεροπορικό Σώμα, καθώς και το Αεραποβατικό Σώμα, υπό τ ο ν Σ τ ο ύ ν τ ε ν τ , το οποίο έμελλε να διαδραματίσει καταλυτικό

ρόλο στις επιχειρήσεις. Οι δυνάμεις τ ο υ Σπέρλε θα δρούσαν σε πιο εκτεταμένο μέτωπο, παρέ­ χοντας υποστήριξη στην Ομάδα Σ τ ρ α τ ι ώ ν Α -η οποία και θα επέφερε το κύριο πλήγμα σ τ ο ν εχθρό- αλλά και υποστηρίζοντας τ η ν Ομάδα Στρατιών C. Επίσης, σ τ ο ν κάθε αεροπορικό στόλο διατέθηκε και από ένα αντιαεροπορικό Σώμα. Οι δύο αεροπορικοί στόλοι διέθεταν συ­ νολικά 1.120 βομβαρδιστικά He 111, Do 17 και Ju 88, 324 βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης Ju 87,42 διπλανά βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμη­ σης Hs 123,1.106 καταδιωκτικά Me 109, 248 κα­ ταδιωκτικά Me 110,600 περίπου αναγνωριστικά και περί τα 500 μεταγωγικά. Από τ η ν άλλη πλευρά, οι Σύμμαχοι διέθε­ τ α ν 1.151 καταδιωκτικά και 1.045 βομβαρδιστικά και επιθετικά αεροσκάφη - βρετανικά, γαλλικά, ολλανδικά και βελγικά. Άλλα 1.200 αεροσκάφη της RAF στάθμευαν στην Αγγλία και είχαν μι­ κρή συμμετοχή σ τ η λεγόμενη μάχη της Γαλλί­ ας, παρά τις εκκλήσεις τ ω ν Γάλλων προς τους Βρετανούς συμμάχους τους. Οι δυτικοί Σύμμα­ χοι υστερούσαν λοιπόν τ ό σ ο αριθμητικά, όσο και ποιοτικά απέναντι σ τ η Λουφτβάφε. Από τα γαλλικά καταδιωκτικά, μόνο τα Hawk 75 και τα D 520 ήταν ικανά να αντιπαραταχθούν στα γερ-

Καταδιωκτικό Hawker Hurricane της RAF. Τα αεροσκάφη αυτά αποτέ­ λεσαν τη ραχοκοκαλιά της διοίκησης μαχητικών της RAF, τόσο στη Γαλλία, όσο και στη μάχη της Αγγλίας. Ήταν βαριά οπλισμένα και με στιβαρή κατασκευή, αν και υστερούσαν των γερμανικών Me 109 Ε.

σαν να « τ ρ ε λ ά ν ο υ ν » τ ο ν Γάλλο. Τον οδήγησαν σε δεκάδες αεροδρόμια, τ ο υ έδειξαν εκατοντά­ δες αεροσκάφη, τα ίδια, τα οποία κάθε βράδυ μεταφέρονταν από αεροδρόμιο σε αεροδρόμιο, και σ τ α οποία αλλάζονταν οι κωδικοί αριθμοί! Τον έπεισαν ακόμα ότι διέθεταν «υπερκαταδιωκτικά». Επρόκειτο για τα He 100 και He 112. He 100 κατασκευάστηκαν μόλις 21 (6 δόθηκαν στους Σοβιετικούς, 3 στους Ιάπωνες και 12 σχη­ μάτισαν μια μοίρα αυτοπροστασίας τ ω ν εργο­ στασίων της Heinkel). Και He 112 κατασκευά­ στηκαν ελάχιστα, τα οποία και δόθηκαν στην Ισπανία και στη Ρουμανία - ελάχιστα δόθηκαν και σ τ ο Ιαπωνικό Ναυτικό. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη « μ π λ ό φ α » τ ω ν αιώνων, αφού ο Γάλ­ λος αρχηγός πίστεψε ότι οι Γερμανοί διέθεταν ασύγκριτη υπεροπλία. Αυτό βέβαια είχε αρνητι­ κές επιπτώσεις σ τ ο ηθικό της γαλλικής ηγεσίας ό τ α ν άρχισε πραγματικά η μάχη. Λίγο πριν τις 06.00 της 10ης Μαΐου, ο ουρα­ νός γέμισε αεροπλάνα. Περισσότερα από 300 He 111 και Do 17 κατευθύνονταν, σαν μια τεράστια εναέρια αρμάδα, προς τα ολλανδικά, βελγικά και γαλλικά αεροδρόμια. Την ίδια ώρα, τα Panzer άρχισαν να εισβάλουν στις «αδιαπέραστες», σύμφωνα με τη γαλλική ηγεσία, Αρδέννες, κα­ λυπτόμενα από εκατοντάδες Stuka και δεκάδες Hs 123, τα οποία με τη σειρά τους καλύπτονταν από εκατοντάδες Me 109 και M e l 10. Οι κύριες γαλλικές Βάσεις σ τ η Ν τ ι ζ ό ν , τη Λυόν, το Μ ε τ ς , το Νανσί, βομβαρδίστηκαν άγρια. Γαλλικό ελαφρύ βομβαρδι­ στικό, μαχητικό, αναγνωρι­ στικό Potez 63.

μανικά Me 109. Η Ολλανδική Αεροπορία διέθε­ τε περί τα 50 μόλις αξιόμαχα καταδιωκτικά -βλ. παρακάτω- και η βελγική, ελάχιστα Hurricane - τ α μόνα ικανά να πολεμήσουν τα Me 109- κα­ θώς και μερικά διπλανά Gladiator και Fiat 42. Η RAF είχε σχεδόν επανεξοπλίσει τις Μοίρες μαχητικών της με Hurricane και με τα πρώτα νεότευκτα Spitfire. Πέραν όμως της υπεροχής τους σε μέσα και υλικά, οι Γερμανοί είχαν φροντίσει να δημιουρ­ γήσουν ένα θρύλο γύρω από τη Λουφτβάφε. Δ ε ν ήταν μόνο τα επιτεύγματα της στην Πο­ λωνία, τα οποία διόγκωσε ο Γκέμπελς. Δ ε ν ήταν η «επικίνδυνη Λ ο υ φ τ β ά φ ε » τ ο υ 1935-36 και τα κατορθώματα της Λεγεώνας « Κ ό ν δ ω ρ » . Ή τ α ν ο επινοητικός νους τ ο υ Μιλχ που είχε φροντίσει να καλλιεργήσει τ ο ν τρόμο για τη Λουφτβάφε σ τ η συμμαχική ηγεσία. Το 1938, ο Μιλχ είχε προσκαλέσει σε επί­ σημη επίσκεψη τ ο ν αρχηγό της Γαλλικής Αε­ ροπορίας, πτέραρχο Βουγιαμέν. Μ α ζ ί με τ ο ν Ο ύ ν τ ε ν τ , τ ο ν παλαιό άσσο τ ο υ Α' Παγκοσμίου Πολέμου και επικεφαλής τ ο υ γραφείου παρα­ γωγής αεροσκαφών της Λουφτβάφε, αποφάσι­

Τις επόμενες τρεις κρίσιμες μέρες, στους επιλεγμένους τομείς τ ω ν τεθωρακισμένων γερ­ μανικών σφηνών, σ τ ο Ν τ ι ν ά ν και σ τ ο Σεντάν, διεξήχθησαν σφοδρότατες αερομαχίες. Σ τ ο Σε­ ν τ ά ν ειδικά, σ τ ο σημείο διάβασης τ ο υ ποταμού Μεύση, επί μετώπου 1.200 μέτρων, η Λουφτβάφε υποστήριξε τ η ν επίθεση τ ω ν μεραρχιών Panzer τ ο υ Γκουντέριαν, με ολόκληρο το 8ο Αεροπορι­ κό Σώμα τ ο υ Ριχτχόφεν. Δύο συντάγματα πυρο­ βολικού θα συμπλήρωναν τ η ν προπαρασκευή. Τον ευαίσθητο τομέα τ ο υ Σ ε ν τ ά ν κρατούσαν δύο εφεδρικές γαλλικές μεραρχίες πεζικού τ ύ ­ που Β, ενισχυμένες με 150 πεδινά πυροβόλα. Τα γαλλικά τμήματα κρατούσαν θέσεις σ τ η νότια όχθη τ ο υ ποταμού, ενώ το πυροβολικό τους είχε~ ταχθεί λίγο πιο πίσω. Το πρωί της 13 ης Μαΐου επρόκειτο να μείνει αξέχαστο στους Γάλλους. Περισσότερα από 200 Stuka γέμισαν τ ο ν ουρανό. Το γερμανικό πυρο­ βολικό άνοιξε πυρ, για να δεχτεί τ η ν απάντηση τ ο υ γαλλικού. Ό μ ω ς τα Stuka καραδοκούσαν. Μόλις εντοπίστηκαν οι θέσεις τ ω ν γαλλικών πυροβόλων, το ένα μετά το άλλο τα γερμανικά «πουλιά» άρχιζαν να βυθίζονται, με τις σειρήνες τους να παράγουν ένα δαιμονισμένο θόρυβο,

σμήνος μετά το σμήνος. Σ τ α 500 μέτρα από το έδαφος άφηναν το θανατηφόρο τους φορτίο και αφού « ξ ύ ρ ι ζ α ν » σχεδόν το έδαφος, σηκώνονταν και πάλι ψηλά. Την κάθε βύθιση ακολουθούσε μια τρομακτική έκρηξη. Τα άλογα τ ο υ γαλλικού πυροβολικού αφήνιασαν και τράπηκαν ανεξέ­ λεγκτα σε φυγή. Οι πυροβολητές κράτησαν για λίγο τ η ν ψυχραιμία τους. Ό τ α ν όμως είδαν και άλλα σμήνη να εφορμούν και ύστερα και άλλο και μετά και άλλο, οι Γάλλοι έφεδροι απλά δεν άντεξαν. Το ηθικό τους κουρελιάστηκε. Τα πε­ ρισσότερα πυροβόλα τους παρέμεναν άθικτα. Ή τ α ν πολύ καλά παραλλαγμένα για να φανούν, αλλά οι ίδιοι δεν είχαν καμία διάθεση πλέον να τα υπηρετήσουν. Το ίδιο πανδαιμόνιο επικρα­ τούσε και στις όχθες τ ο υ ποταμού. Δεκάδες γαλλικά πολυβολεία εξαϋλώθηκαν κυριολεκτι­ κά. Βόμβες, σειρήνες, οβίδες, και σ τ ο βάθος οι ελαστικές βάρκες με τις οποίες οι Γερμανοί τ ε ­ θωρακισμένοι γρεναδιέροι έρχονταν κατά πάνω τους, διασχίζοντας τ ο ν ποταμό. Ή τ α ν πολύ δύσκολη η κατάσταση για να αντέξουν. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι Γάλλοι απλώς τράπηκαν σε φυγή, αλαφιασμέ­ νοι από τα συνεχή πλήγματα. Φυσικά, ορισμέ­ νοι ήρωες αμύνθηκαν μέχρις εσχάτων. Χωρίς τ η ν κάλυψη τ ο υ πυροβολικού τους όμως δεν είχαν καμία ελπίδα. Ανενόχλητα από πυρά, τα γερμανικά άρματα κατέβηκαν μέχρι τη βόρεια όχθη και εκτέλεσαν με όλη τους τ η ν άνεση άμε­ σες βολές κατά τ ω ν γαλλικών πολυβολείων που άντεχαν ακόμα. Ο εφιάλτης όμως δεν είχε τελειώσει. Τα Stuka τ ο υ Ριχτχόφεν επέστρεψαν στις βάσεις τους για ανεφοδιασμό, αλλά αντικαταστάθηκαν από καταδιωκτικά Me 109 και βομβαρδιστικά κάθε τύπου. Οι Γερμανοί γρεναδιέροι βρήκαν τ η ν ευκαιρία και γεφύρωσαν τ ο ν ποταμό Μ ε ύ ση, περνώντας τα άρματα τους σ τ η νότια όχθη. Γαλλικά και βρετανικά βομβαρδιστικά επιχείρη­ σαν να καταστρέψουν τις γερμανικές γέφυρες, αλλά αποδεκατίστηκαν. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η βρετανική δύναμη βομβαρδιστικών σ τ η Γαλλία αριθμούσε στις 12 Μαΐου 135 Blenheim και Battles. Στις 14 τ ο υ ίδιου μήνα, 112 από τα αεροσκάφη αυτά είχαν 109 και 110 και από Βομ­ βαρδιστικά He 11 και Do 17. Αλλά και τα Stuka σύντομα επέστρεψαν και συνέχισαν το έργο τους. Μέχρι το βράδυ, οι δύο γαλλικές μεραρχίες δεν υφίσταντο πλέον. Τριάντα χιλιάδες άνδρες και 150 πυροβόλα είχαν διαγραφεί από τη διά­ τ α ξ η μάχης τ ο υ Γαλλικού Στρατού. Το χειρότε­ ρο ήταν ότι οι φυγάδες Γάλλοι μετέδωσαν τ ο ν πανικό που τους είχε κυριεύσει και σε άλλες μονάδες που έρχονταν να τους ενισχύσουν.

Συνολικά, σ τ ο ν τομέα τ ο υ Σ ε ν τ ά ν τα γερμανι­ κά αεροσκάφη εκτέλεσαν, στις 14 Μαΐου, 814 εξόδους,

καταρρίπτοντας

περισσότερα

από

90 βρετανικά και γαλλικά αεροσκάφη. Τα υπό­ λοιπα καταρρίφθηκαν από τα αντιαεροπορικά πυροβόλα. Η 14η Μαΐου ονομάστηκε από τους Γερμανούς πιλότους «Η ημέρα τ ω ν πιλότων μα­ χητικών». Ό χ ι άδικα, τ η ν επομένη ο Γάλλος πρωθυ­ πουργός Πολ Ρεϊνό, τηλεφώνησε σ τ ο ν Τσόρτσιλ κραυγάζοντας: «Ηττηθήκαμε. Χάσαμε τη μάχη σ τ ο Σ ε ν τ ά ν » . Ο Τσόρτσιλ απέδωσε τη συμπερι­ φορά τ ο υ Γάλλου σ τ ο γαλλικό... ταμπεραμέντο. Κι όμως, ο Ρεϊνό είχε απόλυτο δίκιο. Σε συνδυ­ ασμό με τις τεθωρακισμένες διασπάσεις σ τ ο Ναμίρ και σ τ ο Ντινάν, η μάχη της Γαλλίας είχε χαθεί, τρεις μόλις μέρες μετά τ η ν έναρξη της, εξαιτίας τ ω ν σειρήνων τ ω ν Stuka. Από 'δω και μπρος, όλες οι κινήσεις τ ω ν Γάλλων να ανατρέ­ ψουν τ η ν κατάσταση ήταν εξ ορισμού κατα­ δικασμένες, αν και πολέμησαν πολλές φορές ακόμα και ηρωικά. Δ ε ν ήταν παρά ο επιθανά­ τιος ρόγχος της Γαλλίας. Από τις Αρδέννες, τα γερμανικά Panzer ξεχύθηκαν σ τ ο ακάλυπτο δεξί πλευρό τ ω ν μαχόμενων συμμαχικών στρατιών. Στις 24 Μαΐου, ο Γκουντέριαν βρισκόταν σ τ η

Αεροσκάφος Fokker G.I της Ολλανδικής Αεροπο­ ρίας. Τα εξαιρετικά αυτά αεροσκάφη αποτέλεσαν μεγάλο «πονοκέφαλο» για τη Λουφτβάφε. Ευτυχώς για τους Γερμανούς, υπήρ­ χαν πολύ λίγα σε υπηρε­ σία, αρκετά από τα οποία καταστράφηκαν στο έδα­ φος τη 10η Μαίου 1940. Ανέπτυσσαν ταχύτητα 475 χ.α.ω. και ήταν οπλισμένα με 8 πολυβόλα των 7,92 χιλ. στο ρύγχος, ένα στο πίσω μέρος του κόκπιτ, ενώ μπορούσε να φέρει μέχρι 300 κιλά βόμβες.

σμα σ τ η Γαλλία είχε απωλέσει 247 αεροσκάφη κάθε τύπου (86 Battle, 81 Blenheim, 9 Lysander, 71 Hurricane και Gladiator). Ύστερα από αυτό, η RAF ουσιαστικά αποσύρθηκε από τη μάχη της Γαλλίας. Εκτελούσε μεμονωμένες επιδρο­ μές από αγγλικές βάσεις, με πενιχρά και ενίοτε καταστροφικά για τ η ν ίδια αποτελέσματα.

Ο 'Αλμπερτ Κέσερλινγκ, δι­ οικητής του Ιου Αεροπορι­ κού Στόλου στην Πολωνία και του 2ου στη μάχη της Γαλλίας. Υποστήριξε με υποδειγματικό τρόπο τα φίλια χερσαία τμήματα και στις δύο εκστρατείες. Αργότερα διακρίθηκε ως διοικητής και στο πεδίο της χερσαίας μάχης.

Βουλώνη, στις ακτές τ ο υ Ατλαντικού. Περισσό­ τερες από 30 συμμαχικές μεραρχίες βρίσκονταν κυκλωμένες. Στις 14 Μαΐου, συνέβη ένα ακόμα γεγονός που κλόνισε τους συμμαχικούς δεσμούς Βρε­ τανίας-Γαλλίας. Ο επικεφαλής της βρετανικής δίωξης, Χου Ντάουντινγκ, ύστερα από μια θυ­ ελλώδη σύσκεψη, απέτρεψε τ ο ν Τσόρτσιλ από το να αποστείλει σ τ η Γαλλία επιπλέον βρετανι­ κά καταδιωκτικά. Η απόφαση αυτή αναγνώριζε ουσιαστικά, παρά τις «δραματικές» εκκλήσεις τ ο υ Τσόρτσιλ, ότι οι Γάλλοι είχαν πράγματι ήδη

Σ τ ο μεταξύ, η κατάσταση σ τ ο έδαφος ήταν πλέον κωμικοτραγική για τους Γάλλους. Γερ­ μανικά καταδιωκτικά προσγειώθηκαν σ τ ο και­ νούργιο τους αεροδρόμιο, σ τ ο Σονί λε Πετίτ. Επρόκειτο για ένα εγκαταλελειμμένο γαλλικό αεροδρόμιο. Ο διάδρομος ήταν γεμάτος συ­ ντρίμμια. Ένας από τους πιλότους πήρε 10 σμηνίτες μαζί τ ο υ και όλοι μαζί προσπάθησαν να με­ τακινήσουν τα συντρίμμια και να κόψουν μερικά δέντρα, στην άκρη τ ο υ διαδρόμου. Προς μεγάλη τους έκπληξη, εντόπισαν στις παρυφές τ ο υ μι­ κρού αλσυλίου μια μεγάλη ομάδα (άνω τ ω ν 200 ατόμων) Γάλλων στρατιωτικών, τους οποίους και αιχμαλώτισαν. Ανάμεσα στους αιχμαλώτους βρισκόταν ένας Γάλλος αντιστράτηγος και τρεις υποστράτηγοι! Οι Γερμανοί συνέλεξαν τα πολυ­ βόλα ενός κατεστραμμένου γαλλικού αεροπλά­ νου και, οπλισμένοι με αυτά, οδήγησαν τους Γάλλους σ τ ο υπόστεγο, όπου και τους κλείδω­ σαν. Σε άλλο περιστατικό, οι πιλότοι της JG 77 μόλις προσγειώθηκαν σ τ ο νέο τους αεροδρόμιο δέχτηκαν επίθεση από ένα ξεκομμένο γαλλικό τάγμα. Τα « λ ά θ η » αυτά οφείλονταν στην ταχεία προέλαση τ ω ν γερμανικών τεθωρακισμένων δυνάμεων, οι οποίες άφηναν πίσω τους αρκε­ τούς θύλακες αντίστασης, που θα ξεκαθάριζε το ακολουθόν πεζικό. Σ τ ο μεταξύ, σ τ ο ν αέρα, οι Γερμανοί πιλότοι δρούσαν σχεδόν ανενόχλητοι, αυξάνοντας τα « σ κ ο ρ » τους. Έτσι, το απόγευμα της 17ης Μαΐου, τα Me 109 « σ φ ά γ ι α σ α ν » μια Μοίρα Blenheim. Από τα 12 βρετανικά βομβαρ­ διστικά, μόνο ένα επέστρεψε! Στις 20, ο Μέλν τ ε ρ πέτυχε τ η ν 3η «γαλλική» τ ο υ κατάρριψη, φθάνοντας ήδη τις 27 συνολικές. Στις 22 Μαΐου τα τελευταία αεροπλάνα της RAF εγκατέλειψαν το γαλλικό έδαφος. Την επομένη, τα γερμανι­ κά μαχητικά άρχισαν τις πρώτες εμπλοκές τους πάνω από τη Μάγχη. Η JG 27 Πτέρυγα πέτυχε στις 23 Μαΐου 18 καταρρίψεις πάνω από τ η ν περιοχή Δουνκέρκη-Καλέ, χάνοντας τρία αε­ ροσκάφη. Τρεις καταρρίψεις πέτυχε εκείνη τ η ν ημέρα ο Βετεράνος της Ισπανίας Μπαλτάζαρ. Για τη συγκεκριμένη αερομαχία, τ η ν π ρ ώ τ η στην οποία τα Me 109 ενεπλάκησαν «μαζικά» με Spitfire, οι βρετανικές πηγές αναφέρουν πά­ ν τ ω ς τ η ν κατάρριψη 6 γερμανικών αεροσκαφών, με μία δική τους απώλεια.

ηττηθεί. Το ίδιο όμως είχε συμβεί και σ τ η RAF. Μ έ σ α στις π έ ν τ ε πρώτες μέρες της γερμανικής επίθεσης, το βρετανικό αεροπορικό απόσπα­

Ω σ τ ό σ ο , φαίνεται πως οι Γερμανοί είχαν τελικά δίκιο. Οι Βρετανοί, προασπιζόμενοι

τώρα το λιμάνι της Δουνκέρκης και το γύρω από αυτό προγεφύρωμα, έριξαν τ ο ν όγκο τ ω ν καταδιωκτικών τους σ τ η μάχη. Η καταστροφι­ κή απόφαση τ ο υ Χίτλερ να σταματήσει τα τ ε ­ θωρακισμένα τ ο υ πριν πνίξουν, κυριολεκτικά, τους Βρετανούς σ τ η Μάγχη. Σ τ η ν απόφαση τ ο υ Χίτλερ έπαιξε ρόλο και η κομπορρημοσύνη τ ο υ Γκέρινγκ, ο οποίος δήλωνε πως η Λουφτβάφε αρκούσε για να εκμηδενίσει το εχθρικό προγε­ φύρωμα. Στις 25 Μαΐου πάντως ο Μπαλτάσαρ κατέρριψε άλλα δύο Spitfire. Την επομένη, άλλα π έ ν τ ε Spitfire καταρρίφθηκαν επάνω από τη Δουνκέρκη. Αλλά και ο Μέλντερς δεν έμενε αργός. Μ ε τ α ξ ύ 21ης και 26ης Μαΐου κατέρριψε επτά ακόμα εχθρικά αεροσκάφη -δύο γαλλικά Hawk 75 ταυτόχρονα- φτάνοντας τις 20 νίκες σ τ η Γαλλία. Τιμήθηκε με το Σταυρό τ ω ν Ιππο­ τ ώ ν , καθώς ήταν ο πρώτος που έφτανε σε αυτόν τ ο ν αριθμό νικών. Μεγάλες αερομαχίες σημειώνονταν καθημερινά πάνω από τη Δουνκέρκη. Μ ε τ α ξ ύ 28 και 29 Μαΐου, 63 βρετανικά και δύο γαλλι­ κά καταδιωκτικά καταρρίφθηκαν επάνω από τη Δουνκέρκη. Παρά τις θυσίες, πάντως, επετεύ­ χθη η απομάκρυνση 340.000 ανδρών τ ω ν συμ­ μαχικών στρατιών. Οι μάχες της Δουνκέρκης

στοίχισαν σ τ η Λουφτβάφε 240 αεροσκάφη κάθε τύπου. Αντίστοιχα, η RAF έχασε 180 και η Γαλ­ λική Αεροπορία περί τα 200.

Η τελική εξόρμηση Ή δ η ο Γερμανικός Στρατός, αμέσως μετά τ η ν εκκαθάριση της Δουνκέρκης, άρχισε να λαμβάνει θέσεις σ τ η βόρεια όχθη τ ο υ π ο τ α ­ μού Σομ, από τη θάλασσα, μέχρι τ η ν πεδιάδα της Καμπάνιας. Τα υπολείμματα τ ο υ Γαλλικού Σ τ ρ α τ ο ύ είχαν επίσης λάβει θέσεις στην απένα­ ντι όχθη, περιμένοντας τ η ν επίθεση και ελπίζο­ ντας σ τ ο θαύμα. Ο Γαλλικός Σ τ ρ α τ ό ς είχε χάσει, στην π ρ ώ τ η φάση τ ω ν επιχειρήσεων, σχεδόν το 1/3 της αρχικής τ ο υ δύναμης και σχεδόν όλες τις τεθωρακισμένες τ ο υ μεγάλες μονάδες. Τρο­ μακτική αιμορραγία είχε υποστεί και η Αεροπο­ ρία, ιδιαίτερα η αεροπορία Βομβαρδισμού. Οι Γερμανοί, αντίθετα, είχαν πλέον συγκεντρώσει τις δυνάμεις τους και ή τ α ν έτοιμοι να επιτεθούν με αριθμητική υπεροχή της τάξης τ ο υ 2 προς 1. Σ τ ο ν αέρα, η Λουφτβάφε κυριαρχούσε. Στις 3 Ιουνίου διεξήχθη η επιχείρηση « Π ά ουλα», η οποία προέβλεπε το βομβαρδισμό αεροδρομίων, υποδομών, εργοστασίων και

Ένα κατεστραμμένο γαλλι­ κό μαχητικό Ms 406.

I. Οι νικητές Γερμανοί αεροπόροι απολαμβάνουν μια βόλτα στο Παρίσι. 2. Ο Γκάλαντ με το σκύλο του, εν αναμονή νέας αποστολής.

εγκαταστάσεων στην ευρύτερη περιοχή τ ο υ

ξη. Κομμάτια μετάλλου πετάγονταν μέσα στο

Παρισιού. Σε π ρ ώ τ η φάση χρησιμοποιήθηκαν

κόκπιτ. Το αεροσκάφος ήταν ακυβέρνητο. Έπε­

περισσότερα από 500 γερμανικά αεροσκάφη. Οι

φ τ α κάθετα. Πρέπει να βγω, αλλιώς όλα τελειώ­

ζημιές για τους Γάλλους ήταν μεγάλες. Επλήγη-

νουν. Πίεσα το μοχλό εκτίναξης και η καλύπτρα

σαν 13 αεροδρόμια, 22 σιδηροδρομικοί σταθμοί

έφυγε. Το πιστό "πουλί" μου ανασήκωσε το ρύγ­

και 15 εργοστάσια. Δεκαέξι αεροσκάφη κατα­

χος τ ο υ προς τα πάνω και μου παραχώρησε τ η ν

στράφηκαν σ τ ο έδαφος και 900 περίπου άνθρω­

τελευταία μου ευκαιρία να αφήσω το κάθισμα.

ποι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν. Η Γαλλική

Ελεύθερος». Με τ ο ν τρόπο αυτό περιέγραφε ο

Αεροπορία αντέδρασε με φιλοτιμία, και σημει­

Μέλντερς, ο κορυφαίος, εκείνη τ η ν εποχή Γερ­

ώθηκαν οι τελευταίες μεγάλες αερομαχίες της

μανός άσσος, τ η ν κατάρριψη του.

μάχης της Γαλλίας. Ο Μέλντερς πέτυχε άλλες δύο νίκες και ο Γκάλαντ τη δωδέκατη του.

Τα πυρά τ ο υ Μοράν δεν ήταν άστοχα, όπως πίστευε. Ο πιλότος που τ ο ν κατέρριψε ήταν ο

Στις 5 Ιουνίου οι αερομαχίες επαναλήφθηκαν

Γάλλος υπολοχαγός Πομιέ-Λάίράζ. Ο Γάλλος κα­

σ τ ο μέτωπο τ ο υ Σομ. Ο Μέλντερς κατέρριψε

τέρριψε ένα ακόμα Me 109 πριν το αεροπλάνο

δύο ακόμα γαλλικά αεροσκάφη, επέστρεψε σ τ η

τ ο υ πέσει φλεγόμενο σ τ ο έδαφος. Ο Μέλντερς

βάση, ανεφοδιάστηκε και ξαναβγήκε για «κυνή­

είχε υποτιμήσει τ ο ν Γάλλο χειριστή και -το κυ­

γ ι » . Εντόπισε έξι γαλλικά μαχητικά κοντά στην

ριότερο- είχε κατά λάθος υποτιμήσει το αερο­

Κομπιένη. Πριν προλάβει όμως να επιτεθεί, ένα

πλάνο του, το οποίο δεν ήταν, όπως πίστευε,

άλλο γερμανικό σμήνος όρμησε κατά τ ω ν Γάλ­

Ms 406, αλλά ένα από τα καινούργια D 520.

λων, ανοίγοντας πυρ από πολύ μακριά, χωρίς

Στις ίδιες μάχες διακρίθηκε και ο Μπαλτάζαρ, ο

αποτέλεσμα. Οι Γάλλοι αντέδρασαν άμεσα, και

οποίος τ η ν 5η Ιουνίου κατέρριψε π έ ν τ ε γαλλικά

μια άγρια αερομαχία άρχισε. «Παρακολούθησα

μαχητικά, από τα 22 συνολικά που κατέρριψαν,

τη μάχη για λίγο και αμέσως επιτέθηκα σε ένα

εκείνη τ η ν ημέρα, οι συνάδελφοι τους της JG 27.

Μοράν, το οποίο καταδίωκαν ανεπιτυχώς τρία

Έ φ τ α σ ε έτσι τις 23 καταρρίψεις και παρασημο­

άλλα Me 109. Σύντομα το είχα στο σκοπευτικό

φορήθηκε με το Σταυρό τ ω ν Ιπποτών. Ή τ α ν ο

μου. Αμέσως "Βύθισε" και τ ο ν έχασα. Ξαφνικά, να

δεύτερος πιλότος που έλαβε αυτό το παράση­

'τος πάλι. Ρίχνει. Τελικά, αυτό το Μοράν βάλλει

μο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μ π α λ τ ά ζ α ρ είχε

επίσης. "Έσπασα" ψηλά, προς τ ο ν ήλιο. Πρέπει

καταστρέψει και 13 επιπλέον εχθρικά εροσκά-

να με είχε χάσει, εφόσον είχε "σπάσει" προς τ η ν

φη σ τ ο έδαφος, τα οποία όμως δεν τ ο υ αναγνω­

άλλη μεριά και εξαφανίστηκε προς νότο. Χαμη­

ρίστηκαν ως καταρρίψεις. Έλαβε, παρ' όλ' αυτά,

λότερα, δύο Me 109 καταδίωκαν το τελευταίο

τ ο ν άτυπο τ ί τ λ ο τ ο υ πλέον επιτυχημένου Γερ­

Μοράν. Είδα τ ο ν ουρανό γεμάτο από μαχητικά

μανού διώκτη σ τ η μάχη της Γαλλίας.

μας. Πετούσα στα 800 μέτρα. Ξαφνικά, μια έκρη­

Ω σ τ ό σ ο , η μάχη δεν είχε ακόμα λήξει. Οι

Γάλλοι, μετά το φιάσκο του Μεύση, πολέμησαν άριστα στον Σομ και την Καμπάνια, σε ξηρά και αέρα. Δεν κατόρθωσαν όμως να αντιμετω­ πίσουν τις γερμανικές επιθέσεις. Η αγωνία της Γαλλίας παρατάθηκε μέχρι τις 25 Ιουνίου, οπότε και υπεγράφη η ανακωχή. Στις 15 ημέρες που μεσολάβησαν, από τη διάσπαση των γαλλικών γραμμών στον Σομ, μέχρι τη λήξη των εχθρο­ πραξιών, η Γαλλική Αεροπορία εκτελούσε έναν αρκετά επιτυχημένο αεροπορικό κλεφτοπόλε­ μο, με όσα αεροσκάφη είχε διαθέσιμα. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η επιδρομή ενός και μόνο γαλλικού βομβαρδιστικού Farman 223 κατά του Βερολίνου! Η μάχη της Γαλλίας είχε λήξει. Η Λουφτβάφε είχε θριαμβεύσει. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Η Γαλλική Αεροπορία είχε χάσει από τη 10η Μαΐου περισσότερα από 900 αεροσκάφη. Η RAF, ακόμα χειρότερα, είχε χάσει περισσότερα από 1.000. Η Ολλανδική και η Βελγική Αεροπο­ ρία -με περίπου 400 αεροσκάφη συνολικά- εί­ χαν ολοκληρωτικά εξοντωθεί. Σε αντιδιαστολή, η Λουφτβάφε ανέφερε την απώλεια 534 αερο­ σκαφών, αριθμό μάλλον μικρό. Στην πραγμα­ τικότητα, οι γερμανικές απώλειες έφτασαν τα 1.389 αεροσκάφη. Από αυτά, τα 551 ήταν βομ­ βαρδιστικά, τα 122 Stuka, τα 367 καταδιωκτικά, τα 213 μεταγωγικά και τα 160 αναγνωριστικά, στρατιωτικής συνεργασίας.

Ό σ ο ν αφορά τους άσσους της Λουφτβάφε, οι δύο κορυφαίοι της μεγάλης αυτής νίκης, ο Μέλντερς και ο Μπαλτάζαρ, είχαν άδοξο τέ­ λος. Ο πρώτος σκοτώθηκε σε ατύχημα, όταν το μεταγωγικό που τον μετέφερε με άδεια στη Γερμανία κατέπεσε, και ο δεύτερος σκοτώθηκε στη μάχη της Αγγλίας, όχι από εχθρικά πυρά, αλλά επειδή σε μια πολύ κλειστή στροφή απο­ κολλήθηκε η πτέρυγα του αεροσκάφους του. Και οι δύο ήταν ιππότες των αιθέρων, εμπο­ τισμένοι στο πνεύμα του «ιπτάμενου τσίρκου» του μεγάλου Μάνφρεντ φον Ριχτχόφεν. Σύμ­ φωνα με την τελευταία επιθυμία του Μπαλ­ τάζαρ, η σορός του ενταφιάστηκε στη γαλλική πόλη Αμπεβίγ, δίπλα στον τάφο του πατέρα του, λοχαγού του Αυτοκρατορικού Γερμανικού Στρατού, που είχε σκοτωθεί εκεί το 1915. Είχε επιτύχει 40 νίκες.

Ολλανδία-Βέλγιο Την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου ένα απρό­ σμενο κύμα Γερμανών «τουριστών» βρισκόταν στο Λουξεμβούργο. Οι με πολιτική περιβολή στρατιωτικοί αυτοί είχαν ως αποστολή την εξα­ σφάλιση σημαντικών οδεύσεων. Η επικρατούσα όμως «αμαρτωλή» ησυχία διεκόπη απότομα. Η ώρα ήταν 04.30, ξημερώματα της 10ης Μαΐου 1940. Τα πρώτα στοιχεία των γερμανικών δυ-

Αλεξιπτωτιστές χαλαρώ­ νουν μετά την ευτυχή γι' αυτούς κατάληξη των επι­ χειρήσεων στην Ολλανδία. Το 1941 θα ξαναδοκιμά­ σουν την τύχη τους στην Κρήτη για τελευταία φορά. Έπειτα, οι επίλεκτοι αλεξι­ πτωτιστές θα πολεμήσουν ως συμβατικό πεζικό.

Μία ακόμα γραμμή ζω­ γραφίζεται στην ουρά του αεροπλάνου του Μέλντερς. Συμβολίζει μία ακόμα κατάρριψη του μεγάλου άσσου.

νάμεων διέσχισαν τα λουξεμβουργιανά σύνορα. Φυσικά δεν ετίθετο καν θέμα προβολής αντί­ στασης από τους Λουξεμβούργιους αστυνομι­ κούς. Μόλις οι πρώτες ακτίνες του ήλιου φώτισαν την αυγή, ακούστηκε ο Βόμβος αεροσκαφών. Έντρομοι οι κάτοικοι της Χάγης και του Ρότερ­ νταμ ξύπνησαν για να αντικρίσουν έναν ουρανό γεμάτο αεροπλάνα. Δεκάδες, εκατοντάδες αε­ ροπλάνα. Επρόκειτο για 475 μεταγωγικά Ju 52, τα οποία μετέφεραν τους αλεξιπτωτιστές της 7ης Μεραρχίας και τους άνδρες της 22ης Αε­ ρομεταφερόμενης Μεραρχίας. Αποστολή των 16.000 συνολικά αυτών ανδρών ήταν η κατάλη­ ψη σημαντικών γεφυρών και κόμβων εντός του ολλανδικού εδάφους. Την ίδια ώρα τα γεράκια της Λουφτβάφφε απογειώθηκαν από τις βάσεις τους. Στόχος τους ήταν τα γαλλικά, βελγικά και ολλανδικά αεροδρόμια, καθώς και η πόντιση ναρκών στη Μάγχη και ο Βομβαρδισμός σιδηροδρομικών γραμμών και οδών. Υπό την κάλυψη των βομ­ βών της Λουφτβάφε, τα αεροκίνητα τμήματα έφτασαν στη Χάγη και το Ρότερνταμ και επι­ χείρησαν να καταλάβουν τα γύρω από τις πό­ λεις αεροδρόμια. Στην προσπάθεια τους αυτή ενεπλάκησαν με μονάδες του 1ου ολλανδικού Σώματος Στρατού. Οι Ολλανδοί πολέμησαν γενναία και σχε­ δόν εξουδετέρωσαν τους γερμανικούς θύλακες, συλλαμβάνοντας μάλιστα και περί τους 1.000

αιχμαλώτους. Ωστόσο, οι Γερμανοί αλεξιπτω­ τιστές αμύνθηκαν λυσσαλέα και κράτησαν υπό τον έλεγχο τους το αεροδρόμιο του ΒααλχάΒεν. Κράτησαν επίσης σταθερά τις θέσεις τους στην περιοχή Μόερντικ, αποκόπτοντας έτσι την επικοινωνία των ολλανδικών δυνάμεων μεταξύ Μπρέντα και Φέστινγκ-Όλαντ. Ο Ολλανδικός Στρατός βρέθηκε πάντως ευθύς εξαρχής σε δυσχερέστατη θέση, καθώς διέθετε συνολικά οκτώ μεραρχίες και μία ταξιαρχία πεζικού και ιππικού. Ήταν λοιπόν εξαιρετικά δύσκολο για τους Ολλανδούς να πολεμήσουν κατά μέτωπο με 10 γερμανικές μεραρχίες, εκ των οποίων η μία (9η) τεθωρακισμένη και μία μηχανοκίνητη των SS, τη στιγμή που δέχονταν κάθετη υπερ­ κέραση από σημαντικές αεροκίνητες εχθρικές δυνάμεις. Παράλληλα με την αεροκίνητη επίθεση, δε­ κάδες γερμανικά βομβαρδιστικά βομβάρδισαν τα ολλανδικά αεροδρόμια. Η αδύναμη Ολλαν­ δική Αεροπορία πολέμησε με όσα αεροσκάφη της δεν είχαν καταστραφεί στο έδαφος κατά τη διάρκεια του πρωινού αιφνιδιαστικού βομβαρδι­ σμού. Υστερούσε όμως δραματικά σε αριθμούς, αν και τα μαχητικά της Fokker X X I και G.I απο­ δείχθηκαν δύσκολοι αντίπαλοι για τα αντίστοι­ χα γερμανικά. Υπήρχαν όμως μόλις 52 συνολικά Fokker για να αντιμετωπίσουν εκατοντάδες γερ­ μανικά αεροσκάφη. Όσα ολλανδικά αεροσκάφη επέζησαν του βομβαρδισμού απογειώθηκαν εσπευσμένα και επιτέθηκαν με ορμή κατά των

Ο Χίτλερ συγχαίρει τον Γκέρινγκ για τα επιτεύγματα της Λουφτβάφε στη Γαλ­ λία. Ο Γκέρινγκ όμως φέρει σημαντικό με­ ρίδιο ευθύνης για τη μη ολοκλήρωση της γερμανικής νίκης, η οποία «πέταξε» από τη Δουνκέρκη.

Αεροσκάφη Me 109 Ε σε ένα γαλλικό αεροδρόμιο, λίγο μετά την υπογραφή της ανακωχής.

γερμανικών μεταγωγικών. Τα μεταγωγικά όμως προστατεύονταν από δεκάδες Me 109, τα οποία με τη σειρά τους ανταπέδωσαν τα πλήγματα. Στις 10 Μαΐου, η Ολλανδική Αεροπορία αριθμούσε συνολικά 132 επιχειρησιακά αερο­ σκάφη. Από αυτά, 52 καταδιωκτικά και 26 βομ­ βαρδιστικά ήταν αξιόμαχα. Θυσιάστηκαν όλα τις πρώτες τρεις ημέρες της εισβολής. Μόνο ο επισμηναγός Βιτ κατέρριψε πέντε ολλανδικά μαχητικά εκείνη την ημέρα. Βορειότερα, πάνω από το Αρνεμ, ο σμήναρχος Όστερκαμπ εντό­ πισε μέσα στα πυκνά σύννεφα δύο ολλανδικά δικινητήρια βαριά καταδιωκτικά Fokker G.Ia. Όπως είπε: «Βγήκα από τα σύννεφα. Δεν

έβλεπα τίποτα. Δεν γνωρίζω τι με οδήγησε να κοιτάξω προς τα αριστερά. Πίσω και αριστερά, διέκρινα ξαφνικά μια λάμψη. Βρισκόμουν στο ύψος των δέντρων. Εκεί, ξαφνικά, ούτε 1.000 μέτρα στα δεξιά μου, να 'τος ο διάβολος, και εί­ ναι και γρήγορος. Μέγιστη ισχύ και ξοπίσω του! Προφανώς δεν με είχε δει. Πετά ίσια σε ύψος 200 μέτρων. Αρχίζω να πλησιάζω, όλο και πιο κοντά. Είμαι μούσκεμα από τον ιδρώτα και σχεδόν δεν μπορώ να δω μέσα από τα σκούρα γυαλιά μου. Διπλή άτρακτος, τα ολλανδικά εθνόσημα φαί­ νονται καθαρά. »Τώρα είμαι πίσω του, λίγο πιο χαμηλά από αυτόν. Βρίσκεται ολόκληρος στο σκοπευτικό

Τότε αρκούσαν μερικές ραφές στο καραβόπανο και ένα γρήγορο βάψιμο και ήταν και πάλι έτοι­ μο. Σήμερα, όμως, ένα πλήγμα, και όλα τελειώ­ νουν. Χρησιμοποιούμε πυροβόλα για να σκοτώ­ νουμε σπουργίτια!» Στις 13 Μαΐου καταρρίφθηκαν τα δύο από τα τρία τελευταία ολλανδικά αεροσκάφη. Επιχεί­ ρησαν να επέμβουν έξι Defiant και ένα Spitfire. Καταρρίφθηκαν όλα, εκτός από ένα Defiant, που κατάφερε να επιστρέψει διάτρητο στη βάση του. Στην αερομαχία αυτή, μία από τις τε­ λευταίες επάνω από την Ολλανδία, οι Γερμανοί έχασαν μόνο ένα 109. Ήταν η πρώτη συνάντη­ ση των Γερμανών χειριστών με το Spitfire. Στο μεταξύ οι γερμανικές δυνάμεις είχαν καταλάβει άθικτη τη γέφυρα του Γκένεπ, επί του Μεύση, με ένα τμήμα τους που, φορώντας ολλανδικές στολές εξαπάτησε τους Ολλανδούς φρουρούς. Από εκεί άρχισαν να διαρρέουν στην ολλανδική τοποθεσία αντίστασης οι γερμανικές θωρακισμένες και μηχανοκίνητες δυνάμεις. Η κατάσταση κατέστη τόσο απογοητευτική ώστε το μεσημέρι της επομένης, 11 ης Μαΐου, η ολ­ λανδική κυβέρνηση αναγκάστηκε να απευθύνει έκκληση-διακοίνωση προς τη γαλλική ζητώντας της άμεση βοήθεια πριν καταρρεύσει ο Στρατός της. Όπως είναι γνωστό, οι Σύμμαχοι δεν ήταν σε θέση να ενισχύσουν τους Ολλανδούς, η αντί­ σταση των οποίων κατέρρευσε πραγματικά στις 14 Μαΐου, μετά και άπο ένα σφοδρό Βομβαρδι­ σμό του Ρότερνταμ, ο οποίος στοίχισε τη ζωή σε 800 αμάχους. Χιλιάδες ακόμα τραυματίστηκαν, ενώ 78.000 έμειναν άστεγοι. Ήταν μια επιδρομή που δεν χρειαζόταν, καθώς οι Ολλανδοί είχαν ήδη ζητήσει την κατάπαυση του πυρός.

μου. Πιέζω τα κουμπιά των όπλων μου. Το μόνο που βλέπω είναι κομμάτια να πετάγονται. Ανα­ σηκώνεται και αμέσως βουτά προς το έδαφος σαν κομήτης. Θ ε έ μου! Τι ήταν αυτό. Έχω ακό­ μα την αίσθηση ότι πετά μπροστά μου. Δεν είχα καν πυροβολήσει. Πετώ κυκλικά από πάνω του. Υπάρχει μια πρασιά και παντού συντρίμμια. Εδώ ένας τροχός, εκεί ένας κινητήρας, κομμάτια από την άτρακτο και τις πτέρυγες. Θυμήθηκα τον προηγούμενο πόλεμο (ο 'Οστερμπακ ήταν άσσος του Α' Π Π με 32 καταρρίψεις, παρασημο­ φορημένος με το ανώτατο γερμανικό παράση­ μο, το περίφημο Μπλου Μαξ), όταν επέστρεφα στη βάση μου με 68 τρύπες στο αεροπλάνο μου.

Στο μεταξύ, και στο Βέλγιο οι Γερμανοί πέ­ τυχαν σημαντική πρόοδο ευθύς εξαρχής. Αν και οι Βέλγοι είχαν λάβει θέσεις μάχης ήδη από τις 03.30 τα ξημερώματα, εντούτοις και αυτοί δεν στάθηκαν ικανοί να αντιμετωπίσουν τον κάθετο υπερκερωτικό ελιγμό των Γερμανών. Γύρω στις 04.00, 30 γερμανικά ανεμοπλάνα έκαναν την εμφάνιση τους επάνω από τις Βελγικές γραμμές. Τα αεροκίνητα γερμανικά τμήματα κατέλαβαν αιφνιαδιαστικά τρεις σημαντικές γέφυρες επί της διώρυγας του Αλβέρτου. Την ίδια ώρα, 85 σκαπανείς εφόδου, με επικεφαλής τον επιλοχία Βένζελ, προσγειώνονταν, με 11 ανεμοπλάνα, επί της επιφάνειας του σύγχρονου οχυρού ΕμπένΕμαέλ, τα πυροβόλα του οποίου κάλυπταν τις διαβάσεις της διώρυγας του Αλβέρτου και του βελγικού Μεύση. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, οι Γερμανοί εξου­ δετέρωσαν τα ενεργά σκέπαστρα του οχυρού χρησιμοποιώντας για το σκοπό αυτό εκρηκτικά κοίλου γεμίσματος. Οι Γερμανοί είχαν στα χέρια

Ο Μέλντερς (δεξιά) και ο Όεσαου (αριστερά) ήταν παλαιοί γνώριμοι από την Ισπανία, όπου πολέμησαν, ενώ διακρίθηκαν και στις επόμενες μάχες.

τους τα σχέδια του οχυρού ήδη από την εποχή της κατασκευής του. Είχαν μάλιστα δημιουργή­ σει ένα σε φυσικό μέγεθος «μοντέλο» του, επί του οποίου εκπαιδεύτηκαν οι άνδρες τους! Υπό τα αρχικά αυτά πλήγματα, η Βελγική 7η Μεραρ­ χία Πεζικού, η οποία κάλυπτε το μέτωπο επί της διώρυγας του Αλβέρτου, σε μήκος 20 χλμ. άρχι­ σε να καταρρέει, βομβαρδιζόμενη εξάλλου συ­ νεχώς από τα Stuka και με εκατοντάδες ανδρεί­ κελα αλεξιπτωτιστών να «εκτελούν» άλματα από τα μεταγωγικά αεροσκάφη της Λουφτβάφε. Υπό την απειλή πλήρους κατάρρευσης του με­ τώπου του, ο Βέλγος αρχιστράτηγος, ο Βασιλιάς Λεοπόλδος, έδωσε διαταγή να εγκαταλειφθεί η τοποθεσία επί της διώρυγας Αλβέρτου και επί του Μεύση, στο ύψος της Λιέγης. Επάνω από τη διώρυγα του Αλβέρτου δόθη­ καν και οι πρώτες αεροπορικές μάχες στο Βέλ­

γιο. Τα πανταχού παρόντα Me 109 κατέρριψαν με χαρακτηριστική ευκολία τέσσερα Gladiator και ένα Fox της Βελγικής Αεροπορίας. Το γαλλι­ κό τεθωρακισμένο Σώμα του στρατηγού Πριού, το οποίο έσπευδε σε ενίσχυση των Βέλγων, βρι­ σκόταν ακόμα μακριά. Η απόφαση λοιπόν του Βέλγου βασιλιά να υποχωρήσει ήταν απόλυτα δικαιολογημένη, αφού αν επέμενε στην προβο­ λή αντίστασης επί της προωθημένης τοποθεσί­ ας, οι Γερμανοί θα ξεχύνονταν από το ρήγμα του Μάαστριχτ (Ολλανδία) και θα περικύκλωναν το 3ο Σώμα Στρατού του. Το πρωί της επομένης, 11ης Μαΐου, η φρουρά του Εμπέν-Εμαέλ κατέθετε τα όπλα. Επρόκειτο για μια άνευ προηγουμένου ήττα. Οι Γερμανοί όμως δεν κοπίασαν. Ακολούθησαν κατά πόδας τους υποχωρούντες Βέλγους, καλύπτοντας πα­ ράλληλα τις καταληφθείσες γέφυρες με εκατο-

ντάδες αντιαεροπορικά πυροβόλα και περιπό­ λους καταδιωκτικών αεροσκαφών. Οι συμμαχικές Αεροπορίες προσπάθησαν φυσικά να πλήξουν τις γέφυρες, με πενιχρά όμως αποτελέσματα. Μια άνευ προηγουμένου σφαγή πραγματο­ ποιήθηκε επάνω από τη διώρυγα του Αλβέρτου. Πρώτοι επιτέθηκαν οι Βέλγοι. Από τα εννέα όμως ελαφρά βομβαρδιστικά Fairey Battle που χρησιμοποίησαν, τα έξι καταρρίφθηκαν άμεσα και τα άλλα τρία καταστάθηκαν άχρηστα. Λίγες ώρες μετά την καταστροφή των Βέλγων, εμφανί­ στηκαν δώδεκα γαλλικά βομβαρδιστικά, από τα οποία οκτώ καταστράφηκαν ή αχρηστεύθηκαν. Επίσης καταρρίφθηκαν και τέσσερα συμμαχικά καταδιωκτικά -τρία βελγικά, ένα γαλλικό- που προσπάθησαν να βοηθήσουν. Την επόμενη ημέρα άλλα επτά Blenheim έπε­ σαν θύματα των γερμανικών καταδιωκτικών που περιπολούσαν πάνω από τις πολύτιμες γέφυρες. Στο κόκπιτ ενός Me 109 Ε βρισκόταν και ο Αντολφ Γκάλαντ, άλλος ένας βετεράνος της Ισπανίας. Πε­ τούσε σε απόσταση 7 χλμ. από τη Λιέγη, σε ύψος 4.000 περίπου μέτρων. Περίπου 1.000 μέτρα χα­ μηλότερα είδε οκτώ βρετανικά Hurricane να πε­

τούν σε κλειστό σχηματισμό. Χωρίς να το σκεφτεί, επιτέθηκε αμέσως. Ο ενθουσιασμός του όμως τον οδήγησε να ανοίξει πυρ από μεγάλη απόσταση, χωρίς να επιτύχει το στόχο. Τα βρετανικά αεροσκάφη αμέσως «έσπα­ σαν» το σχηματισμό τους. Πριν προλάβουν να καταλάβουν τι είχε συμβεί, εκμεταλλευόμενος την ανώτερη ταχύτητα του αεροσκάφους του, ο Γκάλαντ έκανε ένα δεύτερο πέρασμα, «θερίζο­ ντας» ένα βρετανικό καταδιωκτικό. Ο ίδιος έλε­ γε για αυτή την πρώτη του νίκη: «Ήταν παιχνι­ δάκι. Είχα ένα εξαιρετικό αεροσκάφος και η τύχη ήταν στο πλευρό μου. Ακόμα και οι καλύτεροι πιλότοι χρειάζονται και τα δύο για να είναι απο­ τελεσματικοί». Ο Γκάλαντ δεν αρκέστηκε στην πρώτη νίκη του. Ό τ α ν είδε το πρώτο Hurricane να καρφώνεται φλεγόμενο στο έδαφος «πήρε» αμέσως την ουρά ενός δεύτερου Hurricane. Και αυτό «θερίστηκε» από τα πυρά του Γκάλαντ και συνετρίβη στο έδαφος, μαζί με τον πιλότο του, τον Καναδό εθελοντή Κάμπελ. Ακολούθως, ένα ακόμα αεροσκάφος έπεσε θύμα του, ενώ κάποιο βρετανικό έπεσε από τα πυρά του «δεύτερου» του Γκάλαντ, του Γκούσταβ Ρέντελ.

Ο επικεφαλής των γερμανι­ κών αεροκίνητων δυνά­ μεων, Καρλ Στούντεντ. Η επέμβαση των αλεξιπτωτι­ στών του είχε ως αποτέλε­ σμα την ταχεία κατάρρευση της ολλανδικής αντίστασης.

Η γερμανική επίθεση στη Δύση.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

5

Τα φτερά του θανάτου L J ην περίοδο από το 1924 μέχρι το 1940 παI Βρήχθησαν πολλά γερμανικά αεροσκάφη, σε γερμανικό, σοβιετικό ή σουηδικό έδαφος. Επίσης την περίοδο αυτή άρχισαν να αναπτύσσονται, πειραματικά, αεροσκάφη που θα μπορούσαν να αλλάξουν την πορεία του πολέμου - πρώτες

πτήσεις αεροωθούμενου, σχεδίαση του μοναδι­ κού στρατηγικού γερμανικού βομβαρδιστικού, σχεδίαση του «Pfeil» κ.λπ.- για τα οποία γίνεται αναφορά σε άλλο κεφάλαιο. Εδώ θα αναφερθού­ με στα κυριότερα αεροσκάφη που έδρασαν στην Ισπανία, την Πολωνία και τη Δύση το 1940.

Arado 68 • Mονοκινητήριο, μονοθέσιο, διπλανό μαχητικό. Υπήρξε το πρώτο -μαζί με το He 51- μαχητικό της αναγεννημένης Λουφτβάφε. Πρωτοπέταξε το Νοέμβριο του 1933. Παρέμει­ νε σε παραγωγή μέχρι το 1937. Μήκος: 9,5 μ. Εκπέτασμα: 11 μ. Κινητήρας: 1 χ BMW 750 ίππων. Μέγιστη ταχύτητα: 310 χ.α.ω. Οροφή: 7.400 μ. Ακτίνα δράσης: 550 χλμ. Οπλισμός: 2 συγχρονισμένα πολυβόλα των 7,92

χιλ. στο ρύγχος, μέχρι 300 κιλά Βομβών.

Dornier 17 & 215 Tετραθέσιο, δικινητήριο, υψηλοπτέρυγο Β βομβαρδιστικό και αναγνωριστικό αερο­ σκάφος. Πρωτοπεταξε το 1934, ως πολιτικό αε­ ροσκάφος, και εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1938. Η παραγωγή τερματίστηκε το 1941. Έδρασε σε όλα τα μέτωπα μέχρι το τέλος του πολέμου. Λόγω της λεπτής του ατράκτου ονομαζόταν «ιπτάμενο μολύβι». Μήκος: 15,79 μ. Εκπέτασμα: 18 μ.

Κινητήρας: 2 χ BMW των 750 ίππων (17), 2 χ Daimler Benz των 1.075 ίππων (215). Μέγιστη ταχύτητα: 425 χ.α.ω. (17), 450 χ,α.ω. (215). Οροφή: 8.150 μ. (17), 9.500 μ. (215). Ακτίνα δράσης: 1.160 χλμ. (17), 1.500 χλμ. (215)

Οπλισμός: 6 πολυβόλα των 7,92 χιλ. και μέχρι 1.000 κιλά Βομβών.

Dornier 217 Tετραθέσιο, δικινητήριο, υψηλοπτέρυγο ΒομI Ββαρδιστικό, νυχτερινό καταδιωκτικό και αναγνωριστικό αεροσκάφος, υψηλών επιδόσεων. Πρωτοπεταξε το 1938. Εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1940. Πολέμησε σε όλα τα μέτωπα μέχρι το τέλος του πολέμου. Παρήχθη σε έξι βασικά υποδείγμα­ τα (Ε, Κ & Μ βομβαρδιστικά, J, Ν καταδιωκτικά νυκτός, Ρ αναγνωριστικό υψηλών επιδόσεων). Μήκος: 17 μ.

Εκπέτασμα: 19 μ. (24.4 το υπόδειγμα Ρ) Κινητήρας : 2 χ BMW 801 Α των 1.580 ίππων (Ε &)),2χ BMW 801 D των 1.700 ίππων (Κ 2), 2χΌΒ 603 Α των 1.750 ίππων (Μ & Ν), 2 DB 603 Β των 1.860 ίππων (Ρ). Μέγιστη ταχύτητα: 515 χ.α.ω. (Ε), 533 χ.α.ω. (Κ 2), 557 χ,α.ω. (Μ), 498 χ.α.ω. (J & Ν), 781 χ,α.ω. (Ρ). Οροφή: 7.500 μ.(Ε), 9.000 μ. (Κ), 7.358 μ.(Μ), 8.400 μ. (]& Ν), 16.154 μ. (Ρ). Ακτίνα δράσης: Περίπου 2.100 χλμ.

Οπλισμός: Συνδυασμός πολυβόλων των 15,13 και 7,92 χιλ., λοξά πυροβόλα των 30 χιλ. στα νυχτερι­ νά καταδιωκτικά και μέχρι 4.000 κιλά Βομβών.

Fock Wulf 2 0 0 Condor Tετρακινητήριο βομβαρδιστικό αεροσκάΒφος, ναυτικής συνεργασίας και αναγνώρι­ σης. Αποτέλεσε την εξέλιξη του ομώνυμου πο­ λιτικού αεροσκάφους. Πρωτοπεταξε το 1937 και εντάχθηκε σε στρατιωτική υπηρεσία το 1940. Αποκλήθηκε η «μάστιγα του Ατλαντικού», και δρούσε σε συνεργασία με τα γερμανικά υποβρύ­ χια. Τους πρώτους τρεις μήνες της δράσης του είχε βυθίσει συμμαχικά πλοία συνολικού εκτο­ πίσματος 90.000 τόνων. Βασικό του πλεονέκτη­ μα, η μεγάλη ακτίνα δράσης.

Μήκος: 23,46 μ. Εκπέτασμα: 30.85 μ. Κινητήρας: 4 χ BMW Bramo Fafnir των 1.200

ίππων. Μέγιστη ταχύτητα: 360 χ,α.ω. Οροφή: 5.800 μ. Ακτίνα δράσης: 3.550 χλμ.

Οπλισμός: Συνήθως έφερε 6 πολυβόλα ή πυ­ ροβόλα των 7,92, των 13 ή των 20 χιλ. Βόμβες βάρους μέχρι 2.100 κιλών ή δύο κατευθυνόμενες βόμβες Hs 293.

τ

Heinkel He 51

Mονοκινήτηριο, μονοθέσιο, διπλανό μαΙχητικό αεροσκάφος. Ήταν το πρώτο καταδιωκτικό της αναγεννημένης Γερμανικής Αεροπορίας. Εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1934. Αποτελούσε, για περισσότερο από ένα χρόνο, το κύριο μαχητικό της περίφημης Λεγεώνας «Κόνδωρ» στην Ισπανία, αν και υστερούσε δρα­ ματικά απέναντι στα αντίστοιχα αεροσκάφη των Δημοκρατικών. Αντικαταστάθηκε από το Bf 109. Πολέμησε στην Πολωνία το 1939, σε ρόλο εγγύς υποστήριξης. Παρέμεινε σε υπηρεσία έως το 1943 ως εκπαιδευτικό. Μήκος: 8,4 μ. Εκπέτασμα: 11 μ.

Κινητήρας: 1 χ BMW VI των 750 ίππων. Μέγιστη ταχύτητα: 330 χ,α.ω. Οροφή: 7.500 μ. Ακτίνα δράσης: 390 χλμ.

Οπλισμός: 2 πολυβόλα των 7,92 χιλ. και μέχρι

200 κιλά βόμβες.

Heinkel He 100 Μονοκινητήριο, μονοθέσιο μαχητικό. To πρωτότυπο πέταξε για πρώτη φορά το 1938. Ήταν το ταχύτερο καταδιωκτικό της εποχής, αλλά παρουσίαζε μεγάλη πτερυγιακή φόρτωση. Έτσι, δεν εισήλθε ποτέ σε παραγωγή, καθώς προτιμήθηκε το Me 109. Στις 30 Μαρτίου 1939, ένα μετα­ σκευασμένο αεροσκάφος κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ τα­ χύτητας με 746 χ.α.ω. Παρήχθησαν μόνο 21 αεροσκάφη. Από αυτά, τα έξι δόθηκαν στη Σοβιετική Ένωση, τα τρία στην Ια­ πωνία και τα υπόλοιπα δέκα σχημάτισαν μια Μοίρα για την προστασία των εγκαταστάσεων της Heinkel. Η προπαγάνδα του Γκέμπελς όμως κατόρθωσε να πείσει τους Συμμάχους ότι η Λουφτβάφε διέθετε σε εκατοντάδες αυτό το «υπερμαχητικό», που το ονόμαζε He 113. Μήκος: 8,195 μ. Εκπέτασμα: 9,41 μ.

Κινητήρας: 1 χ DB των 1.175 ίππων Μέγιστη ταχύτητα: 670 χ.α.ω. Οροφή: 11.000 μ. Ακτίνα δράσης: 900 χλμ.

Οπλισμός: 2 πολυβόλα των 7,92 χιλ. και 1 πυροβόλο των 20 χιλ.

Heinkel He III

Πενταθέσιο ή τετραθέσιο δικινητήριο μέσο βομβαρδιστικό και τορπιλοπλάνο. Το μέσο βομβαρδιστικό He 111 αποτέλεσε έναν ακόμα θρ βαρδιστικό το 1934. Το επόμενο έτος παρουσιάστηκε δημόσια ως πολιτικό αεροσκάφος. Το 1935, όμως, με την επίσημη επανίδρυση της Γερμανικής Αεροπορίας, ανέλαβε επισήμως καθήκοντα ως βομβαρδιστικό και έδρασε μέχρι το τέλος του πολέμου. Παρήχθη σε τέσσερις βασικές παραλλα­ γές. Τα πρώτα υποδείγματα έδρασαν στην Ισπανία με τη Λεγεώνα «Κόνδωρ». Αργότερα, He 111 της Λουφτχάνσα εκτέλεσαν φωτοαναγνωριστικές αποστολές πάνω από τη Γαλλία, τη Σοβιετική Ένωση και τη Βρετανία. Πολέμησε σε όλα τα μέτωπα. Συνολικά κατασκευάστηκαν περισσότερα από 7.000 αεροσκάφη του τύπου, πε­ ριλαμβανομένων και των «δίδυμων» He 111 Zwilling. Παρατίθενται τα τε­ χνικά χαρακτηριστικά των δύο κυριό­ τερων εκδόσεων (Η και Ρ). Μήκος: 16,4 μ. Εκπέτασμα: 22,6 μ.

Κινητήρας: 2 χ Jumo 211 των 1.200 ίπ­

πων (Η), 2xDB των 1.100 ίππων (Ρ) Μέγιστη ταχύτητα: 415 χ.α.ω (Η),

390 χ.α.ω. (Ρ) Οροφή: Περίπου 8.000 μ. Ακτίνα δράσης: 1.200 χλμ.

Οπλισμός: Διάφοροι συνδυασμοί πυ­

ροβόλων των 20 χιλ. και πολυβόλων των 7,92, των 13 ή των 15 χιλ. σε 6 θέσεις στην άτρακτο και την κοιλια­ κή γόνδολα. Μέγιστο φορτίο Βομβών 2.000 κιλά ή 2 τορπίλες ή δύο κατευ­ θυνόμενες Βόμβες Hs 293 ή FritzX ή 1 πύραυλο V1.

Heinkel He 112

Μ

ονοκινητήριο, μονοθέσιο καταδιωκτικό αεροσκάφος. To He 112 ήταν ο μεγάλος χαμένος του διαγωνισμού του γερμανικού υπουργείου Αεροπορίας για το νέο καταδιωκτικό της Λουφτβάφε. Στον εν λόγω διαγωνισμό συμμετείχαν τα Me 109, τα Ar 80 και τα Fw 159. Επικρά­ τησε το Me 109. Μόλις 30 δόθηκαν στη Λουφτβάφε για αξιολόγηση. Από αυτά, τα 17 δόθηκαν στην Ισπανική Αεροπορία και τα υπόλοιπα στην Ιαπωνική Ναυτική Αεροπορία - εκτός από ένα. Το 1939 η Ρουμανία αγόρασε 24. Μήκος: 9,3 μ. Εκπέτασμα: 9,1 μ.

Κινητήρας: 1 χ Jumo 210 Ε των 680 ίπ­ πων. Μέγιστη ταχύτητα: 510 χ.α.ω.

Οροφή: 8.500 μ. Ακτίνα δράσης: 1.100 χλμ.

Οπλισμός: 2 πολυβόλα των 7,92 χιλ., 2 πυροβόλα των 20 χιλ. 6 βόμβες των 10 κιλών.

Heinkel He 177 Greif Εξαθέσιο, τετρακινητήριο, βαρύ βομβαρδιστικό αεροσκάφος. Επρόκειτο να είναι το μόνο στρατηγικό βομβαρδι­ στικό της Λουφτβάφε, αν και δεν ανέ­ λαβε ποτέ το ρόλο αυτό τελικά. Οι κινη­ τήρες ήταν τοποθετημένοι ανά δύο και κινούσαν από μια έλικα το κάθε ζεύγος. Η διάταξη αυτή προκαλούσε συνεχείς υπερθερμάνσεις και υπονόμευσε εξαρ­ χής την καριέρα του He 117. Αν και πρω­ τοπεταξε το 1939, τέθηκε σε υπηρεσία μόλις το 1942. Μήκος: 22 μ. Εκπέτασμα: 31,44 μ.

Κινητήρας: 2 «δίδυμοι» Db, συνολικής απόδοσης 2.950 ίππων, ανά ζεύγος. Μέγιστη ταχύτητα: 472 χ,α.ω.

Οροφή: 7.080 μ. Ακτίνα δράσης: 5.000 χλμ.

Οπλισμός: 8-9 πολυβόλα και πυροβόλα σε διάφορες θέσεις, στην άτρακτο, στη ράχη, στην ουρά, βόμβες βάρους μέχρι 6.000 κιλά ή 2 κατευθυνόμενες βόμβες ή τορπίλες.

κ

Henschel Hs 123

Μονινητήριο μονοθέσιο διπλανό, ελαφρύ βομβαρδιστικό, κάθετης εφόρμησης. Πέταξε για πρώτη φορά το 1935 και εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1936, στη Λεγεώνα «Κόνδωρ». Ήταν ο πρόγο­ νος του Stuka και έδρασε με εκπληκτικά αποτελέσματα, μέχρι τα τέλη του 1944. Ήταν στιβαρό και αρκετά ευέλικτο αερο­ σκάφος, με μεγάλη ακρίβεια ρίψης. Μήκος: 8,3 μ. Εκπέτασμα: 10,5 μ. Κινητήρας: 1 χ BMW των 880 ίππων. Μέγιστη ταχύτητα: 345 χ,α.ω. Οροφή: 9.000 μ. Ακτίνα δράσης: 850 χλμ. Οπλισμός: 2 πολυβόλα των 7,92 χιλ. και

μέχρι 200 κιλά Βόμβες.

Henschel Hs 126 Μ ονοκινητήριο διθέσιο αναγνωριΙστικό αεροσκάφος, στρατιωτικής συνεργασίας. Ήταν το κύριο αεροσκάφος στρατιωτικής συνεργασίας του Γερμα­ νικού Στρατού, στα πρώτα χρόνια του πολέμου. Δεκαέξι είχε προμηθευτεί και η Ελληνική Αεροπορία το 1939. Μήκος: 10,58 μ. Εκπέτασμα: 14,50 μ. Κινητήρας: 1 χ BF των 880 ίππων. Μέγιστη ταχύτητα: 355 χ,α.ω. Οροφή: 9.000 μ. Ακτίνα δράσης: 700 χλμ. Οπλισμός: 2 πολυβόλα των 7,92 στο ρύγ­

χος, 1 στο πίσω μέρος του κόκπιτ και μέ­ χρι 100 κιλά ΒόμΒες.

Junkers Ju 86 Πενταθέσιο δικινητήριο μέσο βομβαρδιI στικό και αναγνωριστικό μεγάλου ύψους.. Ό τ α ν πρωτοπεταξε, το 1934, ήταν το πλέον προηγμένο βομβαρδιστικό στον κόσμο. Η μεγά­ λη του καινοτομία ήταν ότι είχε κινητήρες Ντί­ ζελ, οι οποίοι όμως αντικαταστάθηκαν από βεν­ ζινοκινητήρες στις επόμενες εκδόσεις. Έδρασε στην Ισπανία το 1936. Παρέμεινε σε μάχιμη υπηρεσία μέχρι το 1941. Πουλήθηκε στη Βολι­ βία, τη Χιλή, την Ουγγαρία, την Πορτογαλία, τη Σουηδία και τη Νότια Αφρική. Μήκος: 17,9 μ. Εκπέτασμα: 22,6 μ. 25,6 μ. (Ρ), 32 μ. (R).

Κινητήρας: 2 χ ντίζελ Jumo των 600 ίππων, 2 χ BMW των 880 ίππων, 2 χ ντίζελ Jumo των 1.000 ίππων (Ρ και R). Μέγιστη ταχύτητα: 325 χ,α.ω. 420 χ,α.ω. (R) Οροφή: 6.800 μ. 13.000 (R). Ακτίνα δράσης: 1.200 χλμ. 1.577 λμ. (R)

Οπλισμός: 3 πολυβόλα των 7, 92 χιλ. και μέχρι 1.000 κιλά Βόμβες.

ι

Junkers Ju 87

Διθέσιο μονοκινητήριο ελαφρύ βομβαρδιστικό κάθετης εφόρμησης και επιθετικό. To Stuka αποτέλεσε το σήμα κατατεθέν της Λουφτβάφε στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν το αεροπλάνο που προκαλούσε τρόμο στα εχθρικά στρατεύματα. Ωστόσο, τα πολλά ελαττώματα του καθίσταντο δυσδιάκριτα όσο η Λουφτβάφε απολάμβανε αεροπορική υπεροχή. Ό τ α ν την έχασε, τα Stuka έπαψαν να αποτελούν φόβητρο. To Stuka πολέμησε σε όλα τα πολεμικά θέατρα, από την Ισπανία μέχρι τις τελευταίες μάχες του ανατολικού μετώπου. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως βομβαρδιστικό κάθετης εφόρμησης. Αργό­ τερα έδρασε ως εξειδικευμένο αντιαρματικό και επιθετικό, εξοπλισμένο με πυροβόλα των 20 ή και των 37 χιλ. Μήκος: 11,1 μ. Εκπέτασμα: 13,8 μ., 15,25 μ. (D)

Κινητήρας: 1 χ Jumo των 1.100 ίππων (Β), 1 χ Jumo των 1.300 ίππων (D). Μέγιστη ταχύτητα: 390 (Β), 408 (D).

Οροφή: Περίπου 8.000 μ. Ακτίνα δράσης: 600 χλμ. (Β), WOO (D).

Οπλισμός: 3-4 πολυβόλα των 7, 92 χιλ., 2 στις πτέρυγες και 1 (αργότερα 2) στο πίσω μέρος του κόκπιτ και μέχρι 700 κιλά βομβών (Β) ή 1 Βόμβα των 1.800 κιλών (Ό 7) ή 2 πυροβόλα των 20 ή των 37 χιλ. στις πτέρυγες.

Junkers Ju 88

Ε

ξαθέσιο δικινητήριο αεροσκάφος, πολλαπλών ρόλων. Πρωτοπεταξε το 1936, ως βομβαρδιστικό. Το 1939 εξελίχθηκε και το υπόδειγμα του μαχητικού. Ανέλαβε ακόμα ρόλους νυχτερινού καταδιωκτι­ κού, εγγύς υποστήριξης, τορπιλοπλάνου, αναγνωριστικού. Πολέμησε με ιδιαίτερη επιτυχία σε όλα τα μέτωπα καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου. Αρκετά δόθηκαν και σε δορυφόρους του Αξονα χώρες. Μήκος: 14.4 μ. Εκπέτασμα: 20,13 μ.

Κινητήρας: 2 χ jumo των 1.340 ίππων (Α), 2 χ jumo των 1.880 ίππων (G-7), 2 χ BMW των 1.700 ίππων (S). Μέγιστη ταχύτητα : 433 χ.α.ω (Α), 480 χ,α.ω (C), 643 χ,α.ω. (G-7), 600 χ,α.ω. (S). Οροφή: 8.200 μ. (Α), 9.900 μ. (C), 8.800μ. (G-7), 11.000 μ. (S) Ακτίνα δράσης: 1.790 χλμ. (Α), 2.000 χλμ. (C), 2.300 χλμ. (G-7), 2.000 χλμ. (S). Οπλισμός: 10 πολυβόλα των 7,92 χιλ. (ή συνδυασμός των 7,92 και των 13 χιλ.) και μέχρι 3.500 κιλά βόμβες (Α), 3 πυροβόλα των 20 χιλ. και 3 πολυβόλα των 7,92 χιλ. στο ρύγχος, 2 πυροβόλα των 20 χιλ. που έΒαλλαν λοξά στη ράχη (C), 6 πυροβόλα των 20 χιλ., τα 2 λοξά στη ράχη, 2 πολυβόλα (G-7), 1 πολυβόλο και μέχρι 2.000 κιλά βομβών (S).

Messerschmitt Bf 109

Μ

Μονοθέσιο μονοκινητήριο καταδιωκτικό και μαχητικό αεροσκάφος. Πρωτοπεταξε το 1935. Παρήχθη σε επτά κύρια υποδείγματα (Β, C, D, Ε, F, G, Κ) και δεκάδες δευτερεύοντα. Υπήρ­ ξε το βασικό γερμανικό μαχητικό, μέχρι την εμφάνιση του Fw 190. Έδρασε για πρώτη φορά στην Ισπανία με τη Λεγεώνα «Κόνδωρ» και παρέμεινε σε υπηρεσία μέχρι το 1945. Υπηρέτησε και μετά τον πόλεμο σε πολλές Αεροπορίες και πολέμησε στη Μέση Ανατολή, με τη νεοσύστατη τότε Αε­ ροπορία του Ισραήλ.

Μήκος: 8,10 έως 9,04, ανάλογα με το υπόδειγμα. Εκπέτασμα: 9,87 μ. (Α-Ε), 9,92 μ. τα λοιπά Κινητήρας: 1 χ Jumo των 635 ίππων (Β, C), 1 χ DB των 1.000 ίππων (D), 1 χ DB των 1.100 ίππων αρχικά και των 1.300 τελικά (Ε), 1 χ DB των 1.300 ίππων (Ε), 1 χ DB 1.475 ίππων (G), 1 χ DB 1.550 ίππων (Κ). Μέγιστη ταχύτητα: 470 χ,α.ω. (Β, C), περίπου 500 χ.α.ω. (D), 560 χ,α.ω. (Ε), 569-690 χ,α.ω. (G), 630 χ,α.ω. (F), 729 χ,α.ω. (Κ) Οροφή: 8.000-12.500 μ., ανάλογα με το υπόδειγμα. Ακτίνα δράσης: Περίπου 700 χλμ.

Οπλισμός: Διάφοροι συνδυασμοί πολυβόλων των 7,92 και των 13 χιλ. και πυροβόλων των 20 χιλ., ρουκέ­ τες των 210 χιλ. και μέχρι 250 κιλά βομβών.

Messerschmitt Bf 110

Δ

ιθέσιο δικινητήριο βαρύ μαχητικό αεροσκάφος και νυχτερινό καταδιωκτικό. Πρωτοπεταξε Λτο 1936 και εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1939. Πολέμησε σε όλα τα μέτωπα έως την τελική ήττα της Γερμανίας. Ήταν ένα στιβαρό αεροσκάφος με καλές επιδόσεις την εποχή που εισήχθη σε υπηρεσία. Σήκωσε το βάρος της νυχτερινής δίωξης επάνω από τη Γερμανία. Μήκος: 12,1 μ. Εκπέτασμα: 16,25 μ.

Κινητήρας: 2xDB των 1.100 ίππων, αργότερα των 1.200 και τελικά των 1.475 ίππων. Μέγιστη ταχύτητα: 562 χ.α.ω.

Οροφή: 10.000 μ. Ακτίνα δράσης: 850 χλμ.

Οπλισμός: 2 πυροβόλα των 20 χιλ. και 4 πολυβόλα των 7,92 χιλ. στο ρύγχος, ένα ακόμα πολυβόλο στο πίσω μέρος του κόκπιτ και μέχρι 1.000 κιλά βόμβες, 2 πυροβόλα των 30 και 2 των 20 χιλ. στο ρύγχος, 2 πυροβόλα των 20 χιλ. που έβαλλαν λοξά από τη ράχη και 2 πολυβόλα των 7,92 χιλ. στο πίσω μέρος του κόκπιτ, το νυχτερινό καταδιωκτικό.

γερμανική τακτική σκέψη ανέκαθεν ευνοούσε την επίθεση. Ακολουθώντας το πα­ λαιό ρωμαϊκό ρητό «όποιος αμύνεται πεθαίνει», οι Γερμανοί στρατιωτικοί ταγοί του αναγεννη­ μένου Γερμανικού Στρατού υιοθέτησαν από το 1933 την επιθετική τακτική και την προήγαγαν σε λυδία λίθο της ευρύτερης γεωπολιτικής τους οπτικής. Παραδοσιακά, οι Γερμανοί, από τη στιγμή που εμφανίστηκαν με διάφορα ονόματα στο ιστορικό προσκήνιο, πολεμούσαν επιθετικά. Στους νεότερους χρόνους, το παράδειγμα των Τευτόνων προγόνων ακολούθησαν ο Μέγας Φρειδερίκος, ο Μπλίχερ και ο Μόλτκε ο πρε­ σβύτερος. Ο παραδοσιακός εχθρός της Γερμα­ νίας ήταν η Γαλλία, ανεξάρτητα αν αυτή κυβερ­ νιόταν από τους Λουδοβίκους, τον Βοναπάρτη ή τον Ναπολέοντα τον Γ'. Στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία ηττήθηκε λόγω της υλικής και αριθμητικής υπεροχής του αντίπαλου συνα­ σπισμού. Μετά τη λήξη του πολέμου, οι Γερμανοί στρατιωτικοί ανέλυσαν διεξοδικά τα διδάγματα

ΙΗ

του. Τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν ήταν βασικά δύο. Το πρώτο είχε να κάνει με την περιορισμένη ευκινησία του Στρατού και το δεύ­ τερο, με το ελλιπές δίκτυο διαβιβάσεων πεδίου μάχης. Η ευκινησία του Γερμανικού Στρατού το 1914 δεν ήταν ανώτερη αυτής των αντιπάλων του, με αποτέλεσμα ο ευρύς υπερκερωτικός ελιγμός, που προέβλεπε το περίφημο Σχέδιο Σλίφεν, να αποτύχει οικτρά. Ο Γκουντέριαν, με πικρία, σημειώνει στο βιβλίο του «AchtungPanzer», πως το Γερμανικό Ιππικό σφαγιάστηκε από τα εχθρικά πολυβόλα. Ό σ ο ν αφορά τον το­ μέα των διαβιβάσεων πεδίου μάχης, που είναι ζωτικότατος για την έγκαιρη μεταβίβαση διατα­ γών από τη διοίκηση προς τα προωθημένα κλι­ μάκια και την αμφίδρομη μεταξύ τους συνεννό­ ηση, αρκεί να λεχθεί ότι την περίοδο αυτή δεν είχε επαρκώς αναπτυχθεί. Το άλλο σοβαρό πρόβλημα που καθιστούσε ανέφικτη κάθε επιτυχία στον Α' Παγκόσμιο Πό­ λεμο ήταν η αδυναμία του φίλιου πυροβολικού να υποστηρίζει συνεχώς τις δυνάμεις ελιγμού με πυρά, ακόμα και μετά την επίτευξη ρήγματος

στην αντίπαλη διάταξη. Το Μάρτιο του 1918, ο Γερμανικός Στρατός εξαπέλυσε τη μεγαλύτερη επίθεση του στο Δυτικό Μέτωπο. Επιτέθηκαν πάνω από 70 μεραρχίες, υποστηριζόμενες από 10.000 πυροβόλα κάθε τύπου. Αν και μέσα σε τέσσερις ώρες οι Βρετανοί απώλεσαν 47 τάγ­ ματα πεζικού και η γραμμή τους διασπάστηκε, εν τούτοις οι Γερμανοί τελικά σταμάτησαν εξα­ ντλημένοι την επίθεση, ένα μήνα μετά, έχοντας υποστεί ίδιες σχεδόν με τους «ηττημένους» αντιπάλους τους απώλειες. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη μεγάλη αυτή επίθεση (Επιχείρηση «Μι­ χαήλ»), το γερμανικό πεζικό χρησιμοποίησε τακτικές διείσδυσης, αποφεύγοντας τις μαζικές εφόδους του παρελθόντος. Παρ' όλα αυτά, η επίθεση τελικά απέτυχε. Οι λόγοι της αποτυ­ χίας της ήταν απλοί: Πρώτον, έλειπε το ευκί­ νητο τμήμα που θα εκμεταλλευόταν σε βάθος το ρήγμα και, δεύτερον, δεν έλειπε η ικανότη­ τα διεύθυνσης του αγώνα από τα προϊστάμενα κλιμάκια, καθώς δεν υπήρχε σοβαρό σύστημα διαβιβάσεων. Την περίοδο του Μεσοπολέμου, οι ηττη­

μένοι Γερμανοί, αν και υπό καθεστώς απαγό­ ρευσης, κατάφεραν να καλύψουν σε θεωρητι­ κό επίπεδο τις προηγούμενες αδυναμίες τους. Μετά το 1935, άρχισαν να τις καλύπτουν και σε πρακτικό. Από μία άποψη, η ήττα στον Α' Πα­ γκόσμιο είχε ωφελήσει τον Γερμανικό Στρατό, ο οποίος ως ηττημένος όφειλε να ψάξει για κάτι νέο, αντίθετα από τους νικητές οι οποίοι επα­ ναπαύτηκαν στις δάφνες τους. Το νέο επιχειρησιακό δόγμα του αναγεννη­ μένου Γερμανικού Στρατού, «χτίστηκε» κυριο­ λεκτικά επάνω στις ταχυκίνητες θωρακισμένες δυνάμεις. Η αιχμή του δόρατος του Στρατού θα ήταν πλέον οι τεθωρακισμένες μεραρχίες, οι οποίες θα ενεργούσαν σε στενό σύνδεσμο με το μηχανοκίνητο πεζικό και την τακτική Αερο­ πορία. Οι γερμανικές θωρακισμένες δυνάμεις, αντίθετα από τις αντίστοιχες των αντιπάλων τους, δεν κατάντησαν ποτέ «υπηρέτες» του πεζικού. Οργανωμένες από την αρχή του πο­ λέμου, μαζί με τις μηχανοκίνητες δυνάμεις του πεζικού, σε ταχυκίνητα Σώματα και στρατιές, οι δυνάμεις αυτές αποτέλεσαν συντριπτικούς

Κατεστραμμένο βρετανικό μαχητικό Hurricane, κάπου στη Γαλλία, το 1940.

Ο Μέλντερς ενημερώ­ νει νεαρούς πιλότους. Ο κορυφαίος Γερμανός άσσος της περιόδου είχε καταλυτική επίδραση στην εξέλιξη των αεροπορικών τακτικών.

κριούς, που είχαν ως αποστολή τη διάλυση του εχθρικού μετώπου, τη σε βάθος κίνηση πίσω από αυτό, έως τη ζώνη του πυροβολικού και την εκ των νώτων εξουδετέρωση των εχθρικών στρατιών. Το «ιπτάμενο πυροβολικό», η τακτι­ κή Αεροπορία και το συμβατικό πυροβολικό, θα ήταν ανά πάσα στιγμή έτοιμα να επέμβουν, επ' ωφελεία των προκεχωρημένων κλιμακίων, χάρη στο άκρως ανεπτυγμένο δίκτυο διαβιβάσεων. Ό λ α τα γερμανικά άρματα διέθεταν από

την αρχή του πολέμου συσκευές ασυρμάτου, όπως και όλα τα αεροσκάφη και όλα τα κλιμά­ κια διοίκησης και μάχης. Οι πληροφορίες από τα προωθημένα κλιμάκια προς τις διοικήσεις μεταβιβάζονταν με ταχύτατους ρυθμούς, ώστε οι τελευταίες να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή το τι συμβαίνει στο μέτωπο τους. Μπροστά από τα συγκροτήματα και τους σχηματισμούς κινούνταν οι ταχυκίνητες και ισχυρά εξοπλι­ σμένες μονάδες αναγνώρισης. Ικανές όχι μόνο

να λαμβάνουν επαφή με τον αντίπαλο μα και να εκτελούν επιθετικές αναγνωρίσεις σε βάθος, οι μονάδες αυτές αποτελούσαν τα αυτιά και τα μάτια της διοίκησης. Την ενημέρωναν για την ισχύ της εχθρικής τοποθεσίας ή για τις τυχόν αδυναμίες της, τις οποίες αμέσως η διοίκηση θα τις εκμεταλλεύονταν ανάλογα. Βάσει του εγ­ χειριδίου εκστρατείας του Γερμανικού Στρατού, η επιθετική επιχείρηση ήταν δυνατό να εκδη­ λωθεί με έξι διαφορετικές μορφές ή με συνδυα­

σμούς τους, ανάλογα με τη διάταξη και την ισχύ του αντιπάλου. Αν το μέτωπο του εχθρού είχε διασπαστεί, τότε οι ταχυκίνητες δυνάμεις της Βέρμαχτ όφειλαν να περικυκλώσουν τον εχθρό ή, στη χειρότερη περίπτωση, να τον εξαναγκά­ σουν να δώσει μάχη με ανεστραμμένο μέτωπο, έχοντας εξαρχής απωλέσει τους σχηματισμούς διοικητικής μερίμνης του. Αν το εχθρικό μέτω­ πο παρέμενε αρραγές, τότε ο επιθετικός ελιγ­ μός έπρεπε να αναπτυχθεί κατά του λιγότερο

Τα αποτελέσματα του κεραυνοβόλου πολέμου. Ένα διαλυμένο από τα γερμανικά πολυβόλα πολωνικό PZL 23.

74

ισχυρά φρουρούμενου τομέα του, με τη μεγαλύ­ τερη δυνατή συγκέντρωση όπλων και ανδρών. Το πλήγμα με «το ισχυρό στο ασθενές» ήταν συνήθως αρκετό για να προκαλέσει μικρό έστω ρήγμα στην εχθρική διάταξη, το οποίο όμως θα τύγχανε άμεσης εκμετάλλευσης. Αν ο αντίπα­ λος δεν διέθετε ισχυρές ταχυκίνητες εφεδρείες, ήταν σίγουρο ότι δεν θα ήταν ποτέ σε θέση να «κλείσει» το ρήγμα, αλλά ούτε και να διασώσει τις δυνάμεις πεζικού του της πρώτης γραμμής, οι οποίες θα υποχωρούσαν με πολύ αργό ρυθμό για να ξεφύγουν από τις γερμανικές μηχανοκί­ νητες δυνάμεις. Μοιραία λοιπόν θα βρίσκονταν μεταξύ «σφύρας και άκμονος» (Keil und Kessel) και θα συντρίβονταν, την ώρα που η γερμανική τακτική Αεροπορία θα σφυροκοπούσε με τη σει­ ρά της τις υπηρεσίες των μετόπισθεν και όλους τους συγκοινωνιακούς άξονες, απομονώνοντας κυριολεκτικά το πεδίο της μάχης. Ο ελιγμός αυτός ήταν δυνατό να εκτελεστεί σε στρατηγικό και σε τακτικό πλαίσιο. Στο πρώτο,

Σώματα ολόκληρα ή και στρατιές ακόμα πεζικού προετοίμαζαν την επίθεση των μηχανοκίνητων δυνάμεων ή ακολουθούσαν τα «ίχνη» της τεθω­ ρακισμένης σφήνας, αποτελειώνοντας τις εχθρι­ κές μονάδες. Σε τακτικό επίπεδο, το μεραρχιακό πεζικό έπαιζε τον αυτό ρόλο, προετοιμάζοντας την έφοδο του συντάγματος αρμάτων της οικεί­ ας μεραρχίας ή του συγκροτήματος. Η γερμανι­ κή τακτική έγκειτο στην υπερφαλάγγιση ή στην περικύκλωση της κύριας περιοχής συγκέντρω­ σης του εχθρού. Τα τμήματα του πεζικού, μετά από την πιθανή ενέργεια φθοράς, ακολουθούσαν τις ταχυκίνητες δυνάμεις και βοηθούσαν στον εγκλωβισμό των εχθρικών δυνάμεων. Η τακτική Αεροπορία διαδραμάτιζε καταλυτικό ρόλο στην επιτυχία των χερσαίων δυνάμεων. Την ίδια ώρα η Αεροπορία δίωξης απέκλειε τον εναέριο χώρο του πεδίου της μάχης για τα αντίπαλα αναγνωρι­ στικά, βομβαρδιστικά και επιθετικά αεροσκάφη. Αυτό ήταν εν ολίγοις το περίφημο Blitzkrieg, το δόγμα του κεραυνοβόλου πολέμου.

1. Βομβαρδιστικά He 111 σε ένα πρόχειρο αεροδρό­ μιο στη Γαλλία. Διακρίνο­ νται οι σωροί των βομβών. 2. Άρματα 38 (t) και Ρζ II κάποιας γερμανικής τεθωρακισμένης μεραρ­ χίας. Εικόνες όπως αυτή ενίσχυαν το φόβο των Γάλλων για τα «τρομερά» γερμανικά άρματα.

Ο χειριστής είναι στο κόκπιτ. Όλα είναι έτοιμα για απογείωση.

Παράρτημα

Βέλος Τo

Μαχητικό αεροσκάφος «Βέλος». Εδώ εικονίζεται η διθέσια εκπαιδευτική παραλλαγή.

1937 η εταιρεία Dornier σχεδίαζε ένα δικινητήριο μαχητικό. Φυσικά δεν υπήρ­ χε κάτι νέο στην ιδέα αυτή. Άλλωστε, η εμπει­ ρία είχε αποδείξει ότι τα δικινητήρια μαχητικά ήταν βαρύτερα και λιγότερο ευέλικτα σε σχέση με τα μονοκινητήρια. Έτσι, η Dornier ανέπτυξε την ιδέα κατασκευής ενός αεροσκάφους με τα συνήθη χαρακτηριστικά ενός μονοκινητήριου, αλλά με δύο κινητήρες τοποθετημένους στην άτρακτο, από τους οποίους ο ένας θα κινούσε την έλικα στο ρύγχος του σκάφος και ο δεύτε­ ρος θα κινούσε μια έλικα στο πίσω μέρος του σκάφους.

Κατά την περίοδο 1939-40 πραγματοποι­ ήθηκαν δοκιμές σε πτητική κλίνη, οι οποίες απέδειξαν ότι το σχέδιο ήταν πραγματοποι­ ήσιμο. Έτσι, το 1941 άρχισε η σχεδίαση ενός μαχητικού, του Dornier 231, που αργότερα ονομάστηκε Do 335. Το 335, με κωδικό όνομα «Pfeil» («Βέλος»), πέταξε για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 1943, και ήταν τόσο επιτυχές που δόθηκε εντολή για την κατασκευή 20 αερο­ σκαφών, που θα χρησιμοποιούνταν για δοκιμές, εκπαίδευση αλλά και υπηρεσιακή δράση. Το νέο μαχητικό καινοτόμησε επίσης στο ότι ήταν το πρώτο αεροσκάφος παραγωγής που εφοδιά­ στηκε με εκτινασσόμενο κάθισμα, απαραίτητο συμπλήρωμα του εξοπλισμού του, λόγω των δυο ελικών. Έως τη λήξη του πολέμου, περίπου 90 είχαν κατασκευαστεί, από τα οποία τα 20 είχαν διατεθεί σε υπηρεσιακές Μοίρες. Το αεροσκάφος μπορούσε να αναπτύξει τα­ χύτητα 765 χ.α.ω., ήταν οπλισμένο με ένα πυ­ ροβόλο των 30 χιλ. και με δύο πολυβόλα των 15 χιλ. ή πυροβόλα των 20 χιλ., ενώ μπορούσε να μεταφέρει και βόμβες βάρους 1.100 λιβρών. Η ακτίνα δράσης του ξεπερνούσε τα 2.000 χλμ. και μπορούσε να αυξηθεί με την προσθήκη εξω­ τερικής δεξαμενής καυσίμου. Λίγα είναι γνωστά για την πολεμική δράση του. Εξάλλου, από τη στιγμή που το Βέλος εντάχθηκε σε υπηρεσία, η Λουφτβάφε άρχιζε να αντιμετωπίζει τεράστια έλλειψη καυσίμων.

Γρύπας Με την άφιξη επάνω από τη Γερμανία των τετρακινητήριων βαρέων Βομβαρδιστικών της RAF, το Μάιο του 1940, τέθηκε η πρόταση για την ανάπτυξη ενός αντίστοιχου γερμανικού αε­ ροσκάφους. Την ανάπτυξη του ανέλαβε η εται­ ρεία Heinkel. Το Βομβαρδιστικό της εταιρείας, He 111, αποτελούσε το κύριο όπλο της γερμανι­ κής διοίκησης βομβαρδισμού και είχε αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό. Πολλές παραλλαγές του είχαν εμφανιστεί, φέροντας επιβεβλημένες από την εμπειρία του πολέμου Βελτιώσεις. Με σημείο αναφοράς το επιτυχημένο σχέ­ διο του He 111, η Heinkel σχεδίασε ένα τετρακινητήριο Βομβαρδιστικό, το He 177 Greif, το οποίο θα ήταν ικανό να μεταφέρει σχεδόν οκτώ τόνους Βομβών. Αν και με την πρώτη ματιά το Greif έμοιαζε με δικινητήριο αεροσκάφος, στην πραγματικότητα σε κάθε κέλυφος βρίσκονταν δύο κινητήρες Daimler-Benz V-12, οι οποίοι έθε­ ταν σε κίνηση την ίδια έλικα σε κάθε πτέρυγα. Αν και οι «διπλοί» κινητήρες προσέδιδαν στο σκά­ φος αξιόλογη ταχύτητα, εντούτοις θερμαίνονταν υπερβολικά. Εξαιτίας της υπερθέρμανσης προ­ κλήθηκε μια σειρά καταστροφικών ατυχημάτων. Η θερμότητα διοχετευόταν στις δεξαμενές καυ­ σίμων των πτερύγων, με αποτέλεσμα το καύσι­ μο να φτάνει σύντομα σε σημείο βρασμού και να εξατμίζεται. Οι ατμοί καυσίμου έφταναν κατόπιν στους κινητήρες και, όταν ερχόταν σε επαφή με τις φλόγες των εξαγωγών αερίων καύσης προκα­ λούσαν έκρηξη, κομματιάζοντας το αεροσκάφος. Το πρόβλημα αυτό έπληξε τη φήμη του αερο­ σκάφους και καθυστέρησε την ανάπτυξη του. Με την επανατοποθέτηση των κινητήρων στην κλα­ σική για τετρακινητήριο διάταξη, το πρόβλημα της υπερθέρμανσης επιλυόταν, αλλά και η ταχύ­ τητα του αεροσκάφους μειωνόταν σε τέτοιο Βαθ­ μό, που γεννιόταν το ερώτημα αν τελικά υπήρχε λόγος το αεροσκάφος να κατασκευαστεί.

Μεγαλύτερα προβλήματα ανέκυψαν σχετικά με τον οπλισμό του σκάφους. Η ανώτατη διοίκη­ ση απαιτούσε την προσαρμογή σε αυτό όπλων και εξοπλισμού που θα ανέβαζαν κατά πολύ το βάρος και θα μείωναν τις επιδόσεις. Έτσι, σταδι­ ακά το πρόγραμμα κατέρρευσε. Περίπου 1.000 He 177 κατασκευάστηκαν, με διάφορες μετατροπές μεταξύ τους. Σχεδόν 700 στάλθηκαν στο Ανατο­ λικό Μέτωπο, αρκετά από αυτά εξοπλισμένα με πυροβόλα των 50 και των 75 χιλ., σε αντιαρματι­ κό ρόλο. Με εξαίρεση, όμως, μία ή δύο επιδρο­ μές πάνω από την Αγγλία, στα τέλη του 1944, το αεροσκάφος ποτέ του δεν ανέπτυξε τον αρχικά προταθέντα ρόλο, αυτόν του στρατηγικού βομ­ βαρδιστικού, και τελείωσε την επιχειρησιακή του ζωή στις στοίβες των παλιοσίδερων. Μια άλλη πρόταση για την κατασκευή ενός στρατηγικού βομβαρδιστικού ήταν αυτή της Focke-Wulf, η γνωστή ως «Βομβαρδιστικό 1.000 χ 1.000 χ 1.000». Υποτίθεται ότι αυτό θα ήταν ικανό να μεταφέρει φορτίο 1.000 κιλών βομβών, με ταχύτητα 1.000 χ.α.ω., σε απόσταση 1.000 χλμ. Θα ήταν ένα υψηλής ροής δελταπτέρυγο αεροσκάφος, από τη στιγμή όμως που η σχε­ δίαση του έμεινε στα χαρτιά, δεν μπορούμε να έχουμε και την παραμικρή ιδέα για το πώς τελικά αυτό θα ήταν. Παρόμοια ήταν η εξέλι­ ξη ενός ακόμα σχεδίου της Focke-Wulf, με την ονομασία Fw 03-10225. Στην προκειμένη περί­ πτωση, ο αριθμός δεν φαινόταν να έχει κάποια συγκεκριμένη σημασία, και μάλλον αποτελούσε απλά τον αριθμό σχεδίου. Το 10225 σχεδιάστη­ κε ως Βομβαρδιστικό μεγάλης ακτίνας δράσης. Θα ήταν ικανό να διανύει απόσταση 5.000 μιλί­ ων για να επιτεθεί στις Η ΠΑ, φέροντας φορτίο βομβών 3.000 κιλών. Θα πετούσε σε μεγάλα ύψη -πάνω από 35.000 πόδια- με ταχύτητα άνω των 600 χ.α.ω. Και αυτό όμως παρέμεινε σχέδιο. Δεν έφτασε καν στο στάδιο των δοκιμών.

Βαρύ βομβαρδιστικό He 177 το 1944, όταν με αεροσκάφη του τύπου εξαπολύθηκαν οι τελευταίες γερμα­ νικές επιδρομές κατά της Αγγλίας.

Κινητήρες αεριώθησης Το πλέον θεαματικό επίτευγμα για την εξέ­ λιξη των αεροσκαφών, τόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου όσο και, κυρίως, μεταπολεμικά, πέρα από όλα αυτά τα ιδιόρρυθμα σχέδια, ήταν ο κινητήρας αεριώθησης. Όπως συνέβη με το ραντάρ, τη συσκευή υπερύθρων και άλλες επι­ νοήσεις και εφευρέσεις, σχεδιασμένες για χρή­ ση σε περιόδους ειρήνης ή πολέμου, η ιδέα σχεδίασης του κινητήρα αεριώθησης φαίνεται ότι είχε συλληφθεί από πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους σε διαφορετικά γεωγραφικά σημεία του πλανήτη και, λίγο πολύ, την ίδια εποχή. Η αξιοποίηση της ιδέας ήταν αποκλειστικά θέμα πίστης του εφευρέτη στην ιδέα του, καθώς και των διασυνδέσεων που αυτός είχε για να την προωθήσει στα υψηλά κλιμάκια.

Το πρώτο αεριωθού­ μενο αεροσκάφος της Ιστορίας, το He 178. Οι Γερμανοί μηχανικοί είχαν προηγηθεί κατά πολύ των υπόλοιπων Δυτικών στην έρευνα των κινητήρων αεριώ­ θησης. Αν δεν είχαν να αντιμετωπίσουν τη μικρόνοια του Χίτλερ, θα μπορούσαν να έχουν θέσει σε παραγωγή το εξαίρετο Me 262 από το 1943.

Στη Γερμανία, η εργασία ανάπτυξης των κι­ νητήρων του τύπου είχε πραγματοποιηθεί από την εταιρεία Heinkel. Η ιδέα είχε συλληφθεί τη δεκαετία του '30 από ερευνητές της, οι οποίοι την ανέπτυξαν τα επόμενα χρόνια. Ένα κατάλ­ ληλο αεροσκάφος κατασκευάστηκε και πέταξε στις εγκαταστάσεις του Πεενεμούντε, με τη βοήθεια ενός πυραυλοκινητήρα, στις αρχές του καλοκαιριού του 1939. Ύστερα από μια επιτυχή πτήση, ο πυραυλοκινητήρας αντικαταστάθηκε από τον αεριωθούμενο κινητήρα της Heinkel, και το αεροσκάφος - H e 178- πέταξε με τη βο­ ήθεια του στα τέλη Αυγούστου 1939, πραγμα­ τοποιώντας την πρώτη πτήση αεριωθούμενου στον κόσμο. Τώρα όμως το επίτευγμα αυτό έπρεπε να προωθηθεί. Σε αυτό το σημείο ακριβώς η Heinkel

απέτυχε. Κανείς δεν έδειξε ενδιαφέρον για το δημιούργημα της, ούτε το υπουργείο Αεροπορί­ ας, ούτε καν ο ίδιος ο Χίτλερ. Τα πράγματα όμως έγιναν χειρότερα, το καλοκαίρι του 1940, όταν ο Χίτλερ, πιστεύοντας ότι θα κέρδιζε σύντομα τον πόλεμο, απαγόρευσε τη συνέχιση της εργασί­ ας επάνω σε σχέδια τα οποία δεν θα απέδιδαν αποτελέσματα άμεσα, μέσα δηλαδή σε δώδεκα μήνες. Έτσι, η Heinkel έθεσε στο περιθώριο τον κινητήρα αεριώθησής της, συνεχίζοντας μεν τις εργασίες, με πολύ αργούς όμως ρυθμούς. Την ίδια ώρα και κάποιοι άλλοι ασχολούνταν με το ίδιο αντικείμενο. Η εταιρεία Junkers είχε επίσης σχεδιάσει έναν κινητήρα αεριώθησης, αλλά, αντί να βιαστεί να τον τοποθετήσει σε ένα αεροπλάνο, αφοσιώθηκε στην εξέλιξη του. Στα τέλη του 1941, τοποθέτησε τελικά έναν κι­ νητήρα σε ένα μετασκευασμένο Messerschmitt Bf 110, με το οποίο πραγματοποίησε σειρά δοκι­ μών, κατορθώνοντας να προκαλέσει σε κάποιο βαθμό το ενδιαφέρον της Λουφτβάφε, οι επι­ κεφαλής της οποίας αντελήφθησαν ότι η «νίκη σε ένα χρόνο» ήταν κενό γράμμα. Δυστυχώς, η Λουφτβάφε είχε την... κακή συνήθεια να ζητά πολλά. Όποτε ένας σχεδιαστής παρουσιαζόταν ενώπιον των υπευθύνων της, αυτοί αποδέχο­ νταν μεν το σχέδιο, του ζητούσαν όμως να το τροποποιήσει. Στην περίπτωση του κινητήρα αεριώθησης απαίτησαν την παραγωγή 1.000 κι­ νητήρων το μήνα. Μόνο υπό αυτή την προϋπό­ θεση εξουσιοδότησαν τη Messerschmitt να πα­ ράγει το εφοδιασμένο με κινητήρες της Junkers, Me 262, το φθινόπωρο του 1943.

Η μυστική γερμανική βάση στο Λίπετσκ της Σοβιετικής Ένωσης Η νέα Λουφτβάφε, το κοφτερό σπαθί του Χίτλερ, δεν γεννήθηκε εκ του μηδενός. Σε όλο το διάστημα που ίσχυε η Συνθήκη των Βερσαλ­ λιών, οι Γερμανοί απαγορευόταν να διαθέτουν πολεμικά αεροσκάφη. Χάρη στον πανέξυπνο αρχηγό της Ράίχσβέρ (γερμανικών Ενόπλων Δυ­ νάμεων), τον στρατηγό φον Σέεκτ, η Γερμανία ήδη από το 1922 διέθετε μια μυστική Αεροπο­ ρία εν εξορία! Η συμφωνία για την κατασκευή μιας αερο­ πορικής γερμανικής βάσης σε σοβιετικό έδα­ φος, εκεί δηλαδή που οι Σύμμαχοι ελεγκτές δεν θα μπορούσαν ποτέ να ερευνήσουν, υπογρά­ φηκε το 1922. Παρόμοια συμφωνία υπέγραψε η Γερμανία με τη Σουηδία. Σε αντάλλαγμα της σοβιετικής «φιλοξενίας», οι Γερμανοί θα παρα­ χωρούσαν τεχνογνωσία στους Σοβιετικούς, οι οποίοι υστερούσαν στον τομέα αυτό. Στους Γερ­ μανούς παραχωρήθηκε μια έκταση περίπου 350 χλμ. νότια της Μόσχας, στην περιοχή του Λί­ πετσκ. Η βάση ξεκίνησε να λειτουργεί το 1925 και συνέχισε μέχρι το 1933. Το διάστημα 1922-25 ήταν κρίσιμο για τη Γερμανία. Οι συμμαχικές πιέσεις για την κατα­ βολή των πολεμικών αποζημιώσεων από τη Γερ­ μανία και η αδυναμία της τελευταίας να αντα­ ποκριθεί, οδήγησε τη γαλλική κυβέρνηση στη στρατιωτική κατάληψη του βιομηχανικού λεκα­

νοπεδίου του Ρουρ. Η γερμανική κυβέρνηση διέ­ ταξε τον πληθυσμό να προχωρήσει σε παθητική αντίσταση. Σημειώθηκαν πολλά επεισόδια, και οι Γάλλοι σε πολλές περιπτώσεις άνοιξαν πυρ σκοτώνοντας Γερμανούς πολίτες. Σε απάντη­ ση, Γάλλοι στρατιώτες δολοφονήθηκαν. Τότε οι Γάλλοι κήρυξαν ανεξάρτητο το Παλατινάτο. Ο Σέεκτ, αντιμετωπίζοντας ακόμα και το ενδεχόμενο πολεμικής εμπλοκής, έπεισε την κυβέρνηση να προχωρήσει στην αγορά 50 ολ­ λανδικών καταδιωκτικών Fokker XIII. Λίγο αρ­ γότερα αγοράστηκαν και άλλα αεροσκάφη, πάλι από την ίδια εταιρεία. Αλλά και οι γερμανικές αεροναυπηγικές εταιρείες έλαβαν εντολή να δραστηριοποιηθούν. Σταδικά, με το άνοιγμα της βάσης, τον Ιούλιο του 1925, στάλθηκαν στο Λίπετσκ δεκάδες τεχνικοί, μηχανικοί και, τέλος, χειριστές. Οι τελευταίοι θα αναλάμβαναν ρόλο εκπαιδευτών για τους νέους Γερμανούς πιλό­ τους που θα κατέφθαναν περιοδικά στη βάση. Το 1926 στάλθηκαν στη βάση και τα πρώτα μεταπολεμικά γερμανικά αεροσκάφη, τα He 17 της Heinkel. Εκεί δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά και τα πρώτα μαχητικά της νέας Λουφτβάφε, τα Ar 65 και τα He 51, καθώς και τα υδροπλάνα ναυ­ τικής συνεργασίας He 59, εφοδιασμένα για την περίπτωση με σταθερό σύστημα προσγείωσης. Επίσης, στο Λίπετσκ δοκιμάστηκαν για πρώτη

Στη μυστική βάση του Λί­ πετσκ, οι Γερμανοί, από το 1924, δοκίμασαν πληθώρα αεροσκαφών, δημιουργώ­ ντας τις πρώτες υποδομές της μετέπειτα Λουφτβά­ φε. Εδώ εικονίζεται ένα εκπαιδευτικό αεροσκάφος Fw-44.

Από τα πρώιμα αεροσκά­ φη της Λουφτβάφε ήταν και το Fw 58, ένα αερο­ σκάφος γενικής χρήσης.

φορά και πολλά πρωτότυπα βομβαρδιστικών, συμβατικών και κάθετης εφόρμησης. Οι Γερμανοί όμως δεν τήρησαν τους όρους της συμφωνίας και συχνά-πυκνά φρόντιζαν να αποκρύπτουν από τους Σοβιετικούς τις τε­ χνολογικές τους καινοτομίες και εφευρέσεις. Μοιραία δημιουργήθηκαν παρεξηγήσεις και, το 1933, οι Σοβιετικοί απαίτησαν το κλείσιμο της βάσης. Για τους Γερμανούς όμως τότε δεν

υπήρχε πλέον λόγος διατήρησης της. Ο Χίτ­ λερ είχε ήδη κερδίσει τις εκλογές, και σύντομα η νέα Γερμανική Αεροπορία θα γεννιόταν. Το πείραμα του Λίπετσκ πάντως βοήθησε πολύ την εμβριακή Γερμανική Αεροπορία του Μ ε ­ σοπολέμου, καθώς αποτέλεσε το πρώτο βήμα για τη δημιουργία της Λουφτβάφε. Το 1941 οι Σοβιετικοί θα μετανοούσαν φρικτά για τη «με­ γαλοψυχία» τους.