Odigos_exetasti

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (ΕΠΕΑΕΚ) ΜΕΤΡΟ 1.1-ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1.1.3-ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ 1.1.3α

ΕΡΓΟ

Ψυχομετρική – διαφορική αξιολόγηση παιδιών και εφήβων με μαθησιακές δυσκολίες

ΤΕΛΙΚΟΣ ∆ΙΚΑΙΟΥΧΟΣ-ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ - ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ καθηγήτρια Μαρία Τζουριάδου

Υποέργο 1 Detroit test μαθησιακής επάρκειας Υπεύθυνη Υποέργου 1

καθηγήτρια Μαρία Τζουριάδου Το έργο συγχρηματοδοτείται Από το Ευρωπαϊκό Ταμείο και το ΥΠΕΠΘ

copyright: © Μαρία Τζουριάδου, 2008

1

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

2

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Οδηγός εξεταστή – τεύχος οδηγιών

DETROIT TEST ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ DTLA (DTLA-P:3- DTLA-4)

D. Hammill & B. Bryant Προσαρμογή και στάθμιση στα ελληνικά: Μαρία Τζουριάδου

Ψυχομετρική Επεξεργασία Γρηγόρης Κιοσέογλου, Γιώργος Μενεξές

3

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

4

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Περιεχόμενα Πρόλογος

σελ. 7

1. Θεωρητικό πλαίσιο του κριτηρίου

σελ. 9

2.

σελ. 25

Περιγραφή του κριτηρίου I. Περιγραφή των υποδοκιμασιών

II. Περιγραφή των συνθέσεων 3.

Χορήγηση και βαθμολόγηση I.

σελ. 39

Πληροφορίες που πρέπει να ληφθούν υπόψη πριν από τη χορήγηση του κριτηρίου

II. III. 4.

Οδηγίες χορήγησης Βαθμολόγηση - Ερμηνεία

Μεθοδολογία

5. Ψυχομετρικές ιδιότητες του κριτηρίου 1)

Αξιοπιστία

2)

Εγκυρότητα

σελ. 97 σελ. 101

Βιβλιογραφία

σελ. 121

Παράρτημα

σελ. 127

5

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

6

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Πρόλογος Τα Detroit Τεστ Μαθησιακής Επάρκειας αποτελούν στάθμιση στην ελληνική πραγματικότητα των DTLA-P:3 και DTLA-4, ύστερα από την απόκτηση των πνευματικών δικαιωμάτων χρήσης από τον εκδοτικό οίκο pro-ed. Στο πλαίσιο του έργου ΕΠΕΑΕΚ «Ψυχομετρική-∆ιαφορική Αξιολόγηση Παιδιών και Εφήβων με Μαθησιακές ∆υσκολίες», επιλέχθηκε η στάθμιση και όχι η κατασκευή νέου κριτηρίου, αφενός γιατί τα συγκεκριμένα κριτήρια έχουν χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιούνται με επιτυχία για την εκτίμηση της μαθησιακής επάρκειας των μαθητών στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες και αφετέρου γιατί με την ανάδειξη ειδικών προφίλ μπορεί να συμβάλουν στο σχεδιασμό παιδαγωγικών παρεμβάσεων για παιδιά με διαφόρων τύπων προβλήματα μάθησης. Η γλωσσική προσαρμογή έγινε το 2007. Το κριτήριο χορηγήθηκε πιλοτικά και σταθμίστηκε την περίοδο ∆εκεμβρίου 2007-Ιουνίου 2008. Είναι ένα αξιόπιστο και έγκυρο εργαλείο σταθμισμένο στην ελληνική πραγματικότητα και στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής γλώσσας. Είναι επίσης σχετικά σύντομο και δίνει νόρμες που βασίζονται σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του ελληνικού μαθητικού πληθυσμού. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους όσους μας βοήθησαν και συνέβαλαν στην πραγματοποίηση του έργου και πιο συγκεκριμένα: • το Υπουργείο Παιδείας και το Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Ταμείο

7

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

για τη χρηματοδότηση του έργου • την ΕΥ∆ του ΕΠΕΑΕΚ του Υπουργείου Παιδείας, καθώς και την Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ για την υποστήριξή τους στην υλοποίηση του έργου • τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές των νηπιαγωγείων, των δημοτικών, των γυμνασίων και των λυκείων στα οποία έγινε η χορήγηση του κριτηρίου Ιδιαίτερα θέλουμε να ευχαριστήσουμε: • τους συνεργάτες στο έργο κ.κ. Αλίκη Σκορδά, και ∆ομνίκη Κωνσταντινίδου, και τους κ.κ. Πέτρο Σταγιόπουλο και Πολυχρόνη Ευκαρπίδη για την πολύτιμη βοήθεια στην υλοποίηση και ολοκλήρωση του έργου • τις κ.κ. Γεωργία Καλαντζάκου και ∆ήμητρα Ψευτογιάννη, οι οποίοι έκαναν τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων, γιατί χωρίς τη συμβολή τους δεν θα είχε ολοκληρωθεί το έργο • τους συνεργάτες που εργάστηκαν για τη χορήγηση του κριτηρίου: Ιωάννα Βακάλη, Ιφιγένεια Βακόλα, Ναταλία Βανού, Γεωργία Βασιλού, Παναγούλα Γαλάνη, Βαρβάρα Ιωσηφίδου, Έλλη Καϊδαντζή, Έλλη Καλλίνη, Αναστασία Καμπίτση, Ελένη Καράντζαλου, Ευθυμία Καρασαββίδου, Παντελή Καρασαχινίδη, Ευφροσύνη Κασσωτάκη, Ελισάβετ Κατσαράκη, Ευαγγελία Κοσμά, Χριστίνα Κοτρώνη, Βασιλική Κουτραφούρη, Άννα Κρίτση, Ιωάννα Λόξα, Θεοδώρα Μαντέλη, Φανή Μπακιρτζή, Αγγελική Μπιτζαράκη, Ιάκωβο Μυστακίδη, Θηρεσία-Ιωάννα Νατσοπούλου, Ευδοξία Ξανθοπούλου, Κωνσταντίνα Πανουργιά, Κυριακή Παπαδοπούλου, Ελένη Παπαθανασίου, Βασιλική Παπαχρήστου, Μαρία Παππά, Αθηνά Πάσχου, Παρασκευή Πέππα, Άννα Πολεμικού, Ιωάννα Σοφιανοπούλου, Κατερίνα Σπετσιώτου, Θεοδώρα Τζελέπη, Νεκταρία Τουλούπη, Ιωάννα Τσάκωνα, Ελευθερία Τσιπροπούλου, Ευσταθία Φούκα, Γλυκερία Χατζηκυριάκου, Περσεφόνη Χατζηλάμπου και Μαρίζα Χατζησταματίου.

8

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

1. Θεωρητικό Πλαίσιο του Κριτηρίου Το Detroit Test of Learning Aptitude (DTLA) είναι ένα ψυχομετρικό κριτήριο-τεστ ειδικών ικανοτήτων το οποίο κατασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1934 από τους Baker και Leland για τον εντοπισμό ενδοατομικών διαφορών στη νοητική λειτουργία. Όπως και το τεστ νοημοσύνης WISC, βασίστηκε στο διχοτομικό μοντέλο του Spearman για τη δομή της νοημοσύνης. Η ιδέα της μέτρησης πολλών διαφορετικών νοητικών ικανοτήτων επιτρέπει στον εξεταστή να εκτιμήσει ενδοατομικές δυνατότητες και αδυναμίες. Το κριτήριο στην αρχική του έκδοση περιλάμβανε 19 υποδοκιμασίες που αφορούσαν ικανότητες συλλογισμού, λόγου, σχέσεων χωροχρόνου, αρίθμησης και κινητικές ικανότητες και ήταν κατάλληλο για παιδιά 4-19 χρόνων. Το Detroit Test of Learning Aptitude (DTLA) με την αρχική του μορφή έγινε δημοφιλές μεταξύ των επαγγελματιών του χώρου ψυχικής υγείας, καθώς δεν απαιτούσε πολύπλοκα υλικά, γεγονός που διευκόλυνε γενικά τη χρήση αλλά και τη βαθμολόγησή του. Όμως δέχτηκε αρνητικές κριτικές για τα ασθενή χαρακτηριστικά του και συγκεκριμένα για το μέγεθος του δείγματος στάθμισης, την απουσία τυπικών βαθμών και την έλλειψη πληροφοριών σχετικά με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα. Με τη μορφή αυτή το κριτήριο χρησιμοποιήθηκε μέχρι το

9

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

1985, οπότε έγινε η πρώτη αναθεώρηση από τον Hammill. O Hammill διατήρησε 11 υποδοκιμασίες και 9 συνθέσεις και περιόρισε το εύρος των ηλικιών από 6.0 μέχρι 17.11 χρονών. Επίσης ενσωμάτωσε τις σύγχρονες θεωρητικές απόψεις σχετικά με τις γνωστικές λειτουργίες. Με τη μορφή αυτή το κριτήριο έγινε γενικά αποδεκτό, ωστόσο το 1991 έγινε η τρίτη αναθεώρηση. Περιορίστηκαν οι συνθέσεις, άλλαξαν κάποιες εικόνες, ώστε να είναι πιο ρεαλιστικές, αντικαταστάθηκαν κάποιες παλιές υποδοκιμασίες και κάποιες άλλες άλλαξαν τίτλους. Στην 3η αυτή έκδοση εισήχθησαν οι θεωρητικές αντιθετικές συνθέσεις του κριτηρίου, οι οποίες συνδέουν υποθετικές κατασκευές από τις τρέχουσες θεωρίες της νοημοσύνης και της επεξεργασίας των πληροφοριών, όπως η διχοτομική σύνθεση λεκτικό – πρακτικό του WISC, η ρέουσα – αποκρυσταλλωμένη νοημοσύνη των Horn και Cattell, το συνδυαστικό – γνωστικό επίπεδο του Jensen κ.α. Η αναθεώρηση αυτή (DTLA-3) δέχτηκε κριτικές για τα ψυχομετρικά χαρακτηριστικά του κριτηρίου και κυρίως γιατί η στάθμιση έγινε σε επιλεγμένα δείγματα μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες ή και νευρολογικές ανεπάρκειες. Όλες οι κριτικές που διατυπώθηκαν κατά καιρούς ενσωματώθηκαν στην 4η έκδοση, DTLA-4 (Hammill, Brown & Bryant, 1992). Η έκδοση αυτή βελτιώθηκε σε σχέση με την αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος στο γενικό μαθητικό πληθυσμό, λήφθηκαν υπόψη κοινωνικο-πολιτισμικοί παράγοντες ώστε να μην είναι μεροληπτικό, έγιναν νέες μετρήσεις εγκυρότητας και ξανασχεδιάστηκαν όλες οι εικόνες για να είναι ενδιαφέρουσες σε παιδιά και εφήβους. Με την ισχύουσα μορφή του το DTLA-4 περιλαμβάνει 10 υποδοκιμασίες και απευθύνεται σε παιδιά 6.0-17.11 χρονών. Η ίδια η ομάδα του Hammill κατασκεύασε για πρώτη φορά το 1986 και μία εκδοχή του για μικρότερα παιδιά, το DTLA-P, με σκοπό να καλύψει την ανάγκη για ένα γρήγορο και εύκολο στη χορήγησή

10

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

του κριτήριο για τη μέτρηση της μαθησιακής ικανότητας των μικρών παιδιών. Το DTLA-P αποτελεί μια προσαρμογή του Detroit Test of Learning Aptitude (DTLA-2) (Hammil, 1985) και σχεδιάστηκε για παιδιά ηλικίας από 3 έως 9 χρόνων. Η αρχική αυτή έκδοση δέχθηκε θετικά σχόλια και οι επαγγελματίες μιλούσαν για ένα εργαλείο ιδιαίτερα χρήσιμο στους εξεταστές (Telzrow, 1989), με κατανοητές οδηγίες και με ενότητες που βοηθούν στη συγκέντρωση ποικίλων και σημαντικών πληροφοριών για την αποκτημένη ικανότητα σε μικρά παιδιά (Vasa, 1989). Επίσης το κριτήριο θεωρήθηκε εύκολο, γρήγορο και ακριβές και υποστηρίχθηκε ότι σε σχέση με άλλα κριτήρια της ίδιας ομάδας ερευνητών είχε εμφανή πλεονεκτήματα (Layton, 1986, Schicke, 1993). Μολονότι τα σχόλια ήταν θετικά και ενθουσίασε τους ειδικούς γιατί επρόκειτο για ένα κριτήριο εύκολο στη χρήση και στη βαθμολόγηση και ιδανικό για μικρές ηλικίες, η ομάδα του Hammill προχώρησε στην δεύτερη έκδοση του κριτηρίου ( DTLA-P: 2), το 1991, το οποίο περιείχε καινοτομίες, που το βελτίωσαν. Οι κριτικές αυτή τη φορά αναφέρονταν στο γεγονός ότι αποτελούσε ένα ολοκληρωμένο κριτήριο με ισχυρά ψυχομετρικά χαρακτηριστικά. Για το λόγο αυτό υποστηρίχθηκε ότι αποτελεί εξαιρετικό εργαλείο για τη μέτρηση των γνωστικών ικανοτήτων των μικρών παιδιών και υπόδειγμα κατασκευής (Stoddard, 1994). Η τελευταία αναθεώρηση του κριτηρίου, DTLA-P:3, εκδόθηκε το 2005. Στην τελευταία αυτή έκδοση λήφθηκαν υπόψη και παράγοντες μεροληψίας και έτσι το κριτήριο αποδείχθηκε αξιόπιστο και έγκυρο τόσο για το φύλο, την εθνικότητα και τη φυλετική ομάδα, όσο και για το γενικό πληθυσμό.

11

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Παραδοσιακές απόψεις σχετικά με την εκτίμηση των νοητικών ικανοτήτων Ιστορικά οι ειδικοί που κατά καιρούς ασχολήθηκαν με τη μέτρηση της νοητικής ικανότητας έκαναν αυθαίρετες διακρίσεις μεταξύ της νοημοσύνης, της ικανότητας και της επίδοσης. Οι τρεις αυτοί όροι εκφράζουν διαφορετικές έννοιες και έχουν χρησιμοποιηθεί συχνά για την κατασκευή αντίστοιχων κριτηρίων. Νοημοσύνη Η νοημοσύνη αποτελεί έννοια για την οποία μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί ένας κοινά αποδεκτός ορισμός. Ο Sattler (1992) και οι Cohen, Swerdlik & Smith (1992) ανέφεραν πως οι ψυχολόγοι που συμμετείχαν σε ένα συμπόσιο του 1921 με κεντρικό θέμα τη νοημοσύνη και τη μέτρησή της δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε ένα κοινά αποδεκτό ορισμό της. Έξι χρόνια αργότερα ο Spearman (1927) υποστήριξε ότι, επειδή έχουν διατυπωθεί τόσοι πολλοί ορισμοί σχετικά με αυτή, η νοημοσύνη δεν έχει ακριβή έννοια. Το 1968 σε ένα άρθρο στο περιοδικό American Psychologist, ο Wesman διατύπωνε τον προβληματισμό του για τη συνεχιζόμενη επί δεκαετίες διαμάχη για τη φύση και τον ορισμό της νοημοσύνης. ∆εκαοκτώ χρόνια αργότερα οι Sternberg και Detterman (1986) ανέφεραν πως, όταν ζήτησαν από 24 ειδικούς να δώσουν έναν ορισμό της νοημοσύνης, προέκυψαν 24 διαφορετικοί ορισμοί. Η δυσκολία εύρεσης ενός κοινά αποδεκτού ορισμού εξακολουθεί να προβληματίζει μέχρι και σήμερα τους επιστήμονες, ειδικά τους ψυχολόγους και τους γνωστικούς επιστήμονες. Παρ΄ ότι οι ειδικοί διαφωνούν ως προς ένα συγκεκριμένο και κοινά αποδεκτό ορισμό της νοημοσύνης, οι διάφοροι ορισμοί που έχουν διατυπωθεί έχουν αρκετά κοινά στοιχεία, όπως άλλωστε φαίνεται και

12

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

στους ορισμούς που παρατίθενται πιο κάτω. Επιπλέον, κοινά στοιχεία αντικατοπτρίζονται και στους παρακάτω ορισμούς της νοημοσύνης σε λεξικά:

(Νοημοσύνη είναι) • Η ικανότητα αντίληψης λογικών σχέσεων και η χρήση της γνώσης του ατόμου να επιλύει προβλήματα και να ανταποκρίνεται κατάλληλα σε καινούριες καταστάσεις (The New Lexicon Webster’s Dictionary of the English Language, 1988, σελ. 502). • Το ρεπερτόριο ικανοτήτων επίλυσης προβλημάτων και αντιδράσεων γνωστικής διάκρισης που διαθέτει ένα άτομο ανάλογα με την ηλικιακή και κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκει (A Comprehensive Dictionary of Psychological and Psychoanalytical Terms, English & English, 1958, σελ. 268). • Η ικανότητα ενός οργανισμού να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις ανάγκες του περιβάλλοντός του μέσω της μάθησης (Dictionary of Behavioral Sciences, Wolman, 1989, σελ. 181). Παρ΄ ότι η διατύπωση ενός κοινά αποδεκτού ορισμού για τη νοημοσύνη δεν είναι εφικτή, σχεδόν όλοι οι ειδικοί δέχονται ότι τα άτομα έχουν ποικίλες ικανότητες να ενεργούν βάσει στόχων, να σκέφτονται λογικά και να χειρίζονται αποτελεσματικά το περιβάλλον στο οποίο ζουν. Επομένως, όταν βλέπουμε κάποιο άτομο να κινείται προς την υλοποίηση ενός ή πολλών στόχων, να συμπεριφέρεται λογικά και να ελέγχει το περιβάλλον του, συμπεραίνουμε ότι διαθέτει νοημοσύνη. Επειδή οι ικανότητες ενός ατόμου είναι αφανείς, η νοημοσύνη γίνεται αντιληπτή μόνο από εμφανείς εκδηλώσεις του ίδιου του ατόμου.

13

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Προφανώς η νοημοσύνη, όπως και άλλες ψυχολογικές έννοιες όπως η μάθηση, ή το «εγώ» αποτελούν από τη φύση τους υποθετικές κατασκευές (δηλαδή ιδέες χωρίς φυσικές ιδιότητες, πράγματα που ορίζουμε και υποθέτουμε ότι υπάρχουν). Επειδή η νοημοσύνη είναι υποθετική κατασκευή δεν μπορεί να μετρηθεί απευθείας. Κοινή πρακτική λοιπόν είναι να εκτιμηθεί η ποιότητα, η καταλληλότητα και η αποτελεσματικότητα των ενεργειών του ατόμου και στη συνέχεια, με βάση αυτές τις πληροφορίες, να μετρηθεί το επίπεδο της νοημοσύνης του. Έτσι, η επαρκής επίδοση σε συμπεριφορές που θεωρούνται «έξυπνες» είναι αποδεκτό ότι αποτελούν ένδειξη ότι και το άτομο είναι «έξυπνο». Η ιδέα αυτή ενισχύθηκε από τους English & English (1958) που περιέγραψαν τη νοημοσύνη ως «εκείνη την υποθετική κατασκευή που μετριέται μέσω ενός σταθμισμένου κριτηρίου νοημοσύνης» (σελ. 268). Μερικοί από τους ορισμούς είναι οι παρακάτω:

14

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Πηγή

Ορισμός

Binet

‘Η τάση ενός ατόμου να ακολουθεί και να εμμένει σε ένα στόχο/ η δυνατότητα ενός ατόμου να κάνει προσαρμογές προκειμένου να επιτύχει ένα επιθυμητό αποτέλεσμα και/ η δύναμη του για αυτοκριτική’ (σελ. 45).

(in Terman, 1916)

Binet & Simon (1916)

‘Κριτική ικανότητα, ή αλλιώς πρακτική αίσθηση, πρωτοβουλία και δυνατότητα προσαρμογής ενός ατόμου στις συνθήκες του περιβάλλοντος. Οι βασικές ιδιότητες της νοημοσύνης είναι το να κρίνει κάποιος ορθά, να κατανοεί και να σκέφτεται’ (σελ. 42-43).

Stoddard (1943)

‘Η ικανότητα του ατόμου να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που χαρακτηρίζονται από δυσκολία, πολυπλοκότητα, αφαίρεση, οικονομία, προσαρμοστικότητα ως προς ένα στόχο, κοινωνική αξία, και αυθεντικότητα. Η ικανότητα αυτή διατηρείται σταθερή κάτω από συνθήκες που απαιτούν συγκέντρωση και αντίσταση σε συναισθηματικά ερεθίσματα’ (σελ. 4).

Freeman (1955)

‘Γενική ή ειδική συμμόρφωση ή προσαρμογή του ατόμου στο περιβάλλον του, ή σε συγκεκριμένα μέρη αυτού…,η ικανότητα αναδιοργάνωσης των προτύπων συμπεριφοράς ενός ατόμου έτσι ώστε να ενεργεί πιο αποτελεσματικά και πιο κατάλληλα σε νέες καταστάσεις…,η ικανότητα μάθησης…,ο βαθμός στον οποίο ένα άτομο μπορεί να εκπαιδευτεί…, η ικανότητα αφηρημένης σκέψης…, η αποτελεσματική χρήση εννοιών και συμβόλων κατά την επίλυση προβλημάτων’ (σελ. 60-61).

15

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Wechsler (1958)

‘Η συνολική ή γενική δυνατότητα του ατόμου να ενεργεί βάσει στόχων, να σκέφτεται λογικά και να χειρίζεται αποτελεσματικά το περιβάλλον στο οποίο ζει’ (σελ. 7).

Das (1973)

‘Η ικανότητα σχεδιασμού και οργάνωσης της συμπεριφοράς βάσει στόχων’ (σελ. 27).

Humphreys (1979)

‘Το αποτέλεσμα διαδικασιών απόκτησης, μνημονικής διατήρησης, ανάκλησης, συσχετισμού, σύγκρισης και χρήσης πληροφοριών και εννοιών σε νέα πλαίσια’ (σελ. 115).

Gardner (1983)

‘Νοητική επάρκεια η οποία περιλαμβάνει ένα σύνολο δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων, που επιτρέπει στο άτομο να επιλύει πρωτότυπα προβλήματα ή δυσκολίες που αντιμετωπίζει και, όταν χρειάζεται, να δημιουργεί αποτελεσματικά προϊόντα, αλλά και να έχει τη δυνατότητα να βρίσκει ή να δημιουργεί προβλήματα, θέτοντας έτσι τη βάση για την απόκτηση νέας γνώσης’ (σελ. 60-61).

Sternberg (1986)

‘Νοητική δράση προκειμένου να προσαρμόζεται κάποιος, να διαμορφώνει και να επιλέγει προβλήματα σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα που σχετίζονται με τη ζωή του’ (σελ. 33).

16

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Ικανότητα H ικανότητα είναι πιο εύκολο να οριστεί από τη νοημοσύνη και γενικά οι ειδικοί συμφωνούν ως προς τους ορισμούς που έχουν διατυπωθεί. Οι ορισμοί της ικανότητας είναι σχετικά σταθεροί. Στο Random House Unabridged Dictionary (1993) ως ικανότητα ορίζεται «η δυνατότητα/ εγγενής ή επίκτητη δεξιότητα/ ταλέντο/ ετοιμότητα μάθησης/νοημοσύνη» (σελ. 104). Στο New Lexicon Webster’s Dictionary of the English Language (1988) ως ικανότητα ορίζεται «το φυσικό ταλέντο ή κλίση» (για παράδειγμα μουσικό ταλέντο) ή «η δυνατότητα κάποιου ατόμου να μαθαίνει εύκολα και γρήγορα» (για παράδειγμα η γλωσσική ικανότητα) (σελ. 45). Σύμφωνα με τους English & English (1958) ικανότητα είναι «η δυνατότητα απόκτησης επάρκειας ύστερα από συστηματική ή άτυπη εκπαίδευση» (σελ. 39). Τέλος στο Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary (1996) η ικανότητα ορίζεται ως «κλίση/ φυσική δυνατότητα» και ένα τεστ ικανοτήτων περιγράφεται ως «ένα σταθμισμένο κριτήριο σχεδιασμένο για να προβλέπει την ικανότητα ενός ατόμου να αποκτήσει συγκεκριμένες δεξιότητες» (σελ. 58). Πιο απλά, ικανότητα είναι η δυνατότητα που πρέπει να έχει ένα άτομο για να επιτύχει κάποιο στόχο. Ο στόχος αυτός μπορεί να είναι επίδοση σε σχολικά αντικείμενα, ικανότητα αυτόνομης διαβίωσης, επιτυχία στον επαγγελματικό τομέα, ή επάρκεια σε οποιοδήποτε άλλο πλαίσιο. Μπορεί παραδείγματος χάρη να μετρηθεί το μουσικό ταλέντο, η πιθανή σχολική επιτυχία, η δυνατότητα να κάνει μία συγκεκριμένη δουλειά κ.ο.κ. Προφανώς οι ίδιες ικανότητες που εκτιμώνται για την πρόβλεψη της επίδοσης ενός ατόμου σε κάποιον από τους παραπάνω τομείς, μπορούν να εκτιμήσουν και τη νοημοσύνη του. Για το λόγο αυτό

17

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

η επάρκεια απόκτησης λεξιλογίου μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο στην εκτίμηση της νοημοσύνης, αλλά και στην πρόβλεψη μελλοντικής επιτυχίας ή αποτυχίας του σε ένα ευρύ φάσμα παιδαγωγικών, επαγγελματικών και διαπροσωπικών εμπειριών. Έτσι, άτομα που έχουν πλούσιο λεξιλόγιο υποτίθεται ότι έχουν πολλές ικανότητες να πετύχουν στη ζωή γενικά. Οι English & English (1958) ενίσχυσαν την ιδέα ότι τα αποτελέσματα των τεστ ικανοτήτων αντικατοπτρίζουν το νοητικό επίπεδο κάποιου τονίζοντας ότι: «Γενική ικανότητα είναι η δυνατότητα απόκτησης επάρκειας σε πολλούς τομείς. Εφόσον όλα τα ψυχομετρικά κριτήρια αναπόφευκτα μετρούν τις συμπεριφορές όπως εκδηλώνονται στο παρόν, ένα τεστ ικανοτήτων αποτελεί καθαρά μία μορφή κριτηρίου που μετρά ειδικές ικανότητες. Πρόκειται για μέτρηση των χαρακτηριστικών που έχει διαπιστωθεί ότι αποτελούν προβλεπτικό παράγοντα της δυνατότητας για μάθηση. Επομένως ένα κριτήριο νοημοσύνης αποτελεί κριτήριο της γενικής ικανότητας που ενυπάρχει στο άτομο αλλά και της δυνατότητάς του για μάθηση. Πρόκειται δηλαδή για ένα τεστ γενικής ικανότητας και ειδικών ικανοτήτων αλλά και γενικής δυνατότητας για μάθηση. Η διάκριση όμως παραμένει: η δυνατότητα είναι παρούσα και ενεργός ενώ η ικανότητα είναι το δυναμικό, το ίδιο όμως κριτήριο μπορεί να μετράει ταυτόχρονα και τα δύο (σελ. 39-40)». Είναι λοιπόν εμφανές ότι οι έννοιες της ικανότητας και της νοημοσύνης συνδέονται στενά. Όταν αναφέρεται κανείς σε έννοιες ευρείας βάσης όπως λ.χ. οι γενικές δεξιότητες επιβίωσης ή η γενική σχολική επιτυχία, οι έννοιες της νοημοσύνης και της ικανότητας επικαλύπτονται. Πολλοί ειδικοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι τα κριτήρια νοημοσύνης ουσιαστικά πρέπει να θεωρούνται κριτήρια σχολικής ικανότητας ή σχολικής νοημοσύνης (Anastasi & Urbina,

18

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

1997, Linn & Gronlund, 1995). Επομένως τα γνωστά ψυχομετρικά κριτήρια που χρησιμοποιούνται σήμερα για τη μέτρηση της νοημοσύνης (π.χ. η Συστοιχία του Kaufman για Παιδιά (Kaufman & Kaufman, 1983), η Κλίμακα Νοημοσύνης του Wechsler για Παιδιά (Wechsler, 1991), καθώς και η Κλίμακα Νοημοσύνης των Stanford-Binet (Thorndike, Hagen & Sattler, 1986) οδηγούν σε αποτελέσματα που αντικατοπτρίζουν τόσο το γενικό νοητικό δυναμικό των εξεταζομένων όσο και τη γενική ικανότητά τους για σχολική μάθηση. Το συμπέρασμα αυτό συνάδει με τους λόγους κατασκευής του πρώτου τεστ νοημοσύνης από τους Binet και Simon, στόχος του οποίου ήταν ο εντοπισμός μαθητών που θα μπορούσαν να φοιτήσουν στο σχολείο.

Επίδοση Παρ’ ότι οι έννοιες ‘ικανότητα’ και ‘επίδοση’ χρησιμοποιούνται συχνά ταυτόσημα, πολλοί κατασκευαστές ψυχομετρικών κριτηρίων επιχειρούν να τις διακρίνουν. Για το λόγο αυτό ονομάζουν κριτήρια επίδοσης εκείνα που οι μετρήσεις τους αφορούν στην αποκτημένη γνώση και κριτήρια ικανοτήτων εκείνα που οι μετρήσεις τους αφορούν στη δυνατότητα του ατόμου να αποκτά νέες γνώσεις. Όμως πολλοί θεωρητικοί του πεδίου (Jensen, 1980, Linn & Gronlund, 1995, Anastasi & Ubrina, 1997) υποστηρίζουν ότι η διάκριση ανάμεσα στις δύο έννοιες δεν είναι σαφής. Οι ειδικοί αυτοί κάνουν την υπόθεση ότι οι δύο έννοιες (επίδοση-ικανότητα) αφορούν στην αποκτημένη γνώση, υπόθεση που εάν είναι αληθής, μπορεί να προφυλάξει τους κατασκευαστές ψυχομετρικών κριτη-

19

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

ρίων από το να εφαρμόζουν άκαμπτα κριτήρια διάκρισης ανάμεσα στα τεστ ικανοτήτων και επίδοσης. Πιο συγκεκριμένα, τα κριτήρια αυτά εκτιμούν αποκτημένες ικανότητες (π.χ. ικανότητα αρίθμησης, λόγου, σχεδίου, γραφής, επίλυσης προβλημάτων κ.α.). Για το λόγο αυτό η διάκριση μεταξύ των τεστ επίδοσης και των τεστ ικανοτήτων είναι ιδιαίτερα δύσκολη, επειδή βασίζεται μόνο στον τύπο ερωτημάτων που περιέχουν. Η διαφορά στα κριτήρια επίδοσης έγκειται στο ότι τα ερωτήματα μετρούν γνώσεις μέσω συστηματικής διδασκαλίας κυρίως με στόχο να διαπιστωθεί αν το άτομο ή η ομάδα τις έχει αποκτήσει. Η επίδοση λοιπόν και η ικανότητα μπορεί να επικαλύπτονται, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη διάκρισή τους (Cronbach, 1984). Οι κατασκευαστές κριτηρίων όμως συνεχίζουν να αναφέρονται σε διακυμάνσεις ανάμεσα στην ικανότητα και στην επίδοση. Επειδή οι έννοιες της νοημοσύνης, της ικανότητας και της επίδοσης αποτελούν υποθετικές κατασκευές, θα πρέπει να αποκτήσουν λειτουργικότητα προκειμένου να καταστεί δυνατό να μετρηθούν, ενώ η λειτουργικότητά τους προκύπτει από τα ερωτήματα και τις υποδοκιμασίες που περιλαμβάνουν τα κριτήρια καθώς και από τη βαθμολόγησή τους. Έτσι, ίσως ο Boring (1923) είχε δίκιο όταν υποστήριζε ότι η νοημοσύνη, η ικανότητα και η επίδοση «είναι αυτό που μετρούν τα τεστ» (σελ. 5). Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι η νοημοσύνη αξιολογείται και δεν μετράται γιατί το «μετρώ» εμπεριέχει ενεργές φυσικές ιδιότητες των αντικειμένων που αξιολογούνται.

20

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Η προσέγγιση των αποκτημένων ικανοτήτων-επάρκειας Εκφράζοντας τις απόψεις των κατασκευαστών ψυχομετρικών κριτηρίων, η Anastasi (1980), υποστήριξε ότι αν ήταν να «εξαλείψει» τέσσερις λέξεις από το λεξιλόγιο των ερευνητών θα επέλεγε τις λέξεις «νοημοσύνη», «δεξιότητες», «ικανότητες» και «επίδοση» και θα τις αντικαθιστούσε με τον όρο «αποκτημένες» ή «αναπτυγμένες ικανότητες». Αντίστοιχες απόψεις διατύπωσε και ο Ebel (1980), ο οποίος υποστήριξε ότι οι τέσσερις αυτοί όροι αποτελούν διαφορετικές λέξεις που περιγράφουν τα ίδια ανθρώπινα χαρακτηριστικά και αν υποκατασταθούν με μία λέξη, όπως «επάρκεια», θα οδηγήσουν σε μια πιο στέρεη και ακριβή γνώση. Με βάση αυτές τις απόψεις η παραδοσιακή κατηγοριοποίηση των εννοιών νοημοσύνη - ικανότητα - επίδοση θα μπορούσε να αντικατασταθεί με την περισσότερο σαφή έννοια της επάρκειας = αποκτημένης ικανότητας. Μ’ αυτή την οπτική γίνεται περισσότερο κατανοητό αυτό που εκφράζουν τα κριτήρια ικανοτήτων ή επίδοσης, τα οποία μπορεί να ταξινομηθούν σε ένα συνεχές ανάλογα με την ειδική φύση και το χαρακτήρα τους (Anastasi & Urbina, 1997, σελ. 476). Έτσι, αντί να χρησιμοποιήσουν την παραδοσιακή προσέγγιση διαχωρισμού των ικανοτήτων τεχνητά σε νοημοσύνη, ικανότητα και επίδοση οι Anastasi και Urbina (1997) τοποθετούν τις διάφορες αποκτημένες ικανότητες (μορφές επάρκειας) σε ένα συνεχές ανάλογα με την ειδική φύση και το χαρακτήρα τους. Το συνεχές αυτό παρουσιάζεται στο Σχήμα 1.

21

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Σχήμα 1. Το συνεχές των αποκτημένων ικανοτήτων (από Anastasi, A. & Urbina, S. (1997). Psychological Testing (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall). Ιδιαίτερες δεξιότητες Τεστ επίδοσης ειδικού περιεχομένου

Τεστ επίδοσης γενικού περιεχομένου

Νοητικές ικανότητες Τεστ νοητικής επάρκειας λεκτικού τύπου

Μη λεκτικά τεστ

∆ιαπολιτισμικά τεστ νοημοσύνης

Στην αριστερή πλευρά του συνεχούς εντάσσονται ψυχομετρικά κριτήρια που εκτιμούν ιδιαίτερες δεξιότητες ή απόδοση σε έργα τα οποία μπορεί να τα πετύχει κάποιος μόνο με ειδική κατάρτιση, τυπική διδασκαλία ή μελέτη. Τα κριτήρια αυτά μετρούν την επάρκεια σε περιοχές όπως γραφή, άλγεβρα, φωνητική κλπ. Τις δεξιότητες αυτές δεν τις διαθέτουν όλοι οι άνθρωποι. Υπάρχουν μόνο σε όσους τις διδαχθούν. Στο μέσο του συνεχούς εντάσσονται κριτήρια που το περιεχόμενό τους είναι πιο ευρύ και οι ικανότητες που μετρώνται μ’ αυτά θα πρέπει να έχουν αποκτηθεί τυχαία, χωρίς συστηματική διδασκαλία. Επειδή το πολιτισμικό περιβάλλον σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι και ο ίδιος ο δάσκαλος, τέτοιες ικανότητες υπάρχουν σε κάποιο βαθμό σε κάθε κοινωνία. Παραδείγματα τέτοιων κριτηρίων είναι τα κριτήρια σύνταξης και γραμματικής, προφορικού λόγου, κατανόησης ανάγνωσης, λεξιλογίου κλπ. Τέλος, στη δεξιά άκρη του συνεχούς εντάσσονται κριτήρια που μετρούν ικανότητες, οι οποίες είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στο φυσικό περιβάλλον του ατόμου και στην εγγενή νευρολογική λειτουργία του. Τέτοια τεστ μετρούν την ταχύτητα αντίληψης, την ικανότητα διάκρισης φθόγγων, την οπτική μνήμη, τη χωροταξική αντίληψη κλπ. Όπως και οι ικανότητες στο μέσο

22

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

του συνεχούς, έτσι και αυτές υπάρχουν σε διάφορα επίπεδα σε όλους τους ανθρώπους. Γενικά οι μορφές τέτοιων κριτηρίων σχεδιάζονται για να δώσουν έμφαση σε έργα που τα άτομα δεν είχαν αντιμετωπίσει προηγουμένως. Επειδή τα κριτήρια που αξιολογούν αυτές τις ικανότητες επηρεάζονται ελάχιστα από τη διδασκαλία ή τον πολιτισμό αποκαλούνται συχνά «πολιτισμικά ελεύθερα», στην ουσία όμως είναι λιγότερο πολιτισμικά μεροληπτικά.

Εκτίμηση της επάρκειας με βάση την προσέγγιση των αποκτημένων ικανοτήτων Σύμφωνα με τη θεωρία της μάθησης ο καλύτερος προβλεπτικός παράγοντας μελλοντικής μάθησης είναι η προϋπάρχουσα γνώση. Συχνά όμως μπορεί να προκύψουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την εγκυρότητα της προϋπάρχουσας μάθησης για την πρόβλεψη της μελλοντικής. Σε κάθε σχολείο υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός μαθητών που αποτυγχάνουν. Σε λίγους από αυτούς η αποτυχία οφείλεται σε γνωστική ανεπάρκεια. Η πλειονότητά τους έχει την ικανότητα να επιτυγχάνει στις σχολικές εξετάσεις ή γενικά να βελτιώνει τη σχολική επίδοση. Υπάρχουν επίσης μαθητές που αποτυγχάνουν εξαιτίας άλλων προβλημάτων, όπως χρόνιες ασθένειες, δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο, συχνές απουσίες, μαθησιακές δυσκολίες, πρόσφατη μετανάστευση, έλλειψη επάρκειας του λόγου, έλλειψη κινήτρων, δυσκολίες συγκέντρωσης και προσοχής, κακή ποιότητα διδασκαλίας κλπ. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι ειδικοί δεν πρέπει να προβλέπουν τη μελλοντική σχολική επίδοση με βάση τις προηγούμενες επιδόσεις. Είναι σημαντικό να μπορεί να διακρίνουν τους μαθητές που αποτυγχάνουν λόγω γνωστικής ανεπάρκειας από τους μαθητές που έχουν τη δυνατότητα να βελτιωθούν. Για να γίνει αυτή η διάκριση μερικοί ειδικοί

23

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

θα χορηγούσαν κριτήρια όπως τις Κλίμακες του Wechsler, τις Κλίμακες Detroit κ.α. και μετά θα συνέκριναν τα αποτελέσματα των κριτηρίων αυτών με αποτελέσματα κριτηρίων επίδοσης. Επειδή όμως το περιεχόμενο των δύο μορφών κριτηρίων πολλές φορές επικαλύπτεται, μπορεί να εμφανίζονται υψηλές συσχετίσεις μεταξύ τους. Επίσης ένας από τους λόγους σχολικής αποτυχίας μπορεί να είναι οι μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσγραφία κ.α.). Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να εμφανίζονται υψηλές διακυμάνσεις μεταξύ των αποτελεσμάτων των δύο τύπων κριτηρίων ίσως γιατί τα ερωτήματα που εμπεριέχονται στα κριτήρια ή στις υποδοκιμασίες τους και αφορούν στη γλωσσική ικανότητα και στη γλωσσική επεξεργασία διαφέρουν στους 2 τύπους κριτηρίων. Τα τεστ του Detroit (DTLA-P:3 και DTLA-4) αποτελούν συστοιχίες που μετρούν ικανότητες οι οποίες καλύπτουν όλο το συνεχές των αποκτημένων ικανοτήτων με επικέντρωση στο μέσο του. Υποδοκιμασίες όπως Αντίθετες Έννοιες, Εννοιολογική Συσχέτιση, Ακολουθίες Γραμμάτων, Προφορικές ∆οκιμασίες κ.α. εντάσσονται στο μέσο του συνεχούς. Υποδοκιμασίες όπως Σχέδιο Ανθρώπου, Ακολουθίες Αριθμών, Ακολουθίες Αντικειμένων, Κινητικές ∆οκιμασίες, Ολοκλήρωση Μορφών κ.α. εντάσσονται στο δεξί άκρο του συνεχούς. Μόνο οι Βασικές Πληροφορίες και η Αναπαραγωγή Προτάσεων εντάσσονται στο αριστερό άκρο. Με την έννοια αυτή τα τεστ του Detroit, με την παραδοσιακή προσέγγιση, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι είναι τεστ ικανοτήτων και όχι επίδοσης. Σύμφωνα με τις απόψεις των Anastasi και Urbina και Ebel είναι κριτήρια αποκτημένων ικανοτήτων ή επάρκειας.

24

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

2. Περιγραφή του κριτηρίου Περιγραφή των υποδοκιμασιών των κριτηρίων του Detroit (DTLA-P:3 ΚΑΙ DTLA-4)

DTLA-P:3 Η ελληνική στάθμιση του DTLA-P:3 αποτελείται από 115 ερωτήματα τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αποκτημένων ικανοτήτων (νοητικών-γνωστικών-μαθησιακών). Εκτιμά 16 διαφορετικές ικανότητες (Άρθρωση, Ακολουθίες Αριθμών, Προφορικές ∆οκιμασίες, Ολοκλήρωση Μορφών, Αναγνώριση Εικόνων, Αναπαραγωγή Προτάσεων, Αντίθετες Έννοιες, Ακολουθίες Λέξεων, Εννοιολογική Συσχέτιση, Αναπαραγωγή Σχεδίου, Σχέδιο Ανθρώπου, Ακολουθίες Γραμμάτων, Κινητικές ∆οκιμασίες, Ακολουθίες Αντικειμένων, Συμβολικές Σχέσεις, Οπτική ∆ιάκριση) και είναι κατάλληλο για παιδιά από 4.0 έως 7.11 χρονών. Το κριτήριο οδηγεί σε ένα γενικό πηλίκο επάρκειας καθώς και σε τυπικούς βαθμούς ανά περιοχή απ’ τις οποίες προέρχονται οι αντιθετικές συνθέσεις Πίνακας 1.

25

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Πίνακας 1.: Συνθέσεις ανά περιοχή ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ Μη Λεκτικό

Λεκτικό

ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Επαυξημένη προσοχή

Περιορισμένη Προσοχή

ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ Κινητικό

Μη κινητικό

1. Άρθρωση (7, 9,15,32,39,42,51) Για τη μέτρηση της ικανότητας αυτής υπάρχουν 7 ερωτήματα με τα οποία εκτιμάται η κινητική λειτουργία του λόγου και η ικανότητα ορθής εκφοράς των φωνημάτων. Ζητείται από το παιδί να επαναλάβει ορθά λέξεις που του δίνονται προφορικά. 2. Έννοιολογική Συσχέτιση (1,16,63,69,89) Για την εκτίμηση της ικανότητας αυτής υπάρχουν 5 ερωτήματα με τα οποία μετράται η μη-λεκτική ικανότητα κατανόησης και συσχετισμού εννοιών. Ζητείται από το παιδί να επιλέξει από τις εικόνες-ερέθισμα, λέξεις-έννοιες που ταιριάζουν με αυτές του οπτικού ερεθίσματος. 3. Αναπαραγωγή Σχεδίου (14,62,70,81,100,74,90) Τα 7 αυτά ερωτήματα μετρούν την προσοχή, την κινητική δεξιότητα, την άμεση μνήμη και τις σχέσεις στο χώρο. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί το σχέδιο από το βιβλίο εικόνων και του ζητάει να ζωγραφίσει ό,τι ακριβώς βλέπει. Το παιδί πρέπει να ζωγραφίσει ένα σχέδιο που του υποδεικνύεται ακριβώς όπως το βλέπει.

26

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

4. Ακολουθίες Αριθμών (2,4,17,36,48,66,107) Με τα 7 αυτά ερωτήματα εκτιμάται η ικανότητα άμεσης ανάκλησης και βραχύχρονης μνήμης. Ο εξεταστής ζητάει από τα παιδιά να επαναλάβουν ακολουθίες αριθμών. 5. Σχέδιο Ανθρώπου (29,35,38,49,57,64,73,108) Με τα 8 αυτά ερωτήματα του κριτηρίου εκτιμώνται σύνθετες κινητικές λειτουργίες και συγκεκριμένα ο συντονισμός ματιούχεριού, και η δεξιότητα χρήσης του μολυβιού. Ζητείται από το παιδί να ζωγραφίσει μέλη ενός ανθρώπου σε μια σελίδα. 6. Ακολουθίες Γραμμάτων (31,43,50,67,82,96) Για τη μέτρηση της ικανότητας αυτής υπάρχουν 6 ερωτήματα με τα οποία εκτιμάται η άμεση ανάκληση και η βραχύχρονη μνήμη. Ζητείται από το παιδί, αφού δει για 5΄΄ κάποιες ακολουθίες γραμμάτων, να τις μεταφέρει γραπτά σε ειδικό πλαίσιο του απαντητικού φυλλαδίου. 7. Κινητικές ∆οκιμασίες (5,24,30,53,60,72,83,109,114) Τα 9 αυτά ερωτήματα μετρούν την ικανότητα επικεντρωμένης προσοχής και κινητικής δεξιότητας. Το παιδί πρέπει να αναπαράγει τις κινήσεις που κάνει ο εξεταστής με ή χωρίς τη χρήση χαρτιού και μολυβιού. 8. Ακολουθίες Αντικειμένων (34,56,80,84,91,101,110) Με τα 7 αυτά ερωτήματα εκτιμάται η ικανότητα βραχύχρονης μνήμης και οπτικής συσχέτισης.

27

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

9. Προφορικές ∆οκιμασίες (3,8,13,23,44,47) Για την εκτίμηση αυτής της ικανότητας υπάρχουν 6 ερωτήματα τα οποία μετρούν την ικανότητα κατανόησης και ολοκλήρωσης του προφορικού λόγου, καθώς και δεξιότητες λεπτής κινητικότητας όπως το συντονισμό ματιού-χεριού. 10. Ολοκλήρωση Μορφών (19,45,54,79,92,99,102) Η ικανότητα αυτή εκτιμάται με τα παραπάνω 7 ερωτήματα τα οποία μετρούν την κατανόηση σχέσεων και ολοκλήρωσης μορφών. Ο εξεταστής ζητάει από το παιδί να αναγνωρίσει μια ολοκληρωμένη μορφή (gestalt) από ένα ημιτελές οπτικό ερέθισμα. 11. Αναγνώριση Εικόνων (12,26,28,55,76,97,103,111) Για την ικανότητα αυτή υπάρχουν 8 ερωτήματα που μετρούν την ικανότητα κατανόησης εννοιών καθώς και τη μακρόχρονη μνήμη. Ζητείται από το παιδί να αναγνωρίσει και να ονομάσει οικεία αντικείμενα που παρουσιάζονται οπτικά. 12. Αναπαραγωγή Προτάσεων (6,11,21,37,40,46,61,65) Με τα 8 αυτά ερωτήματα εκτιμάται η κατανόηση και χρήση του προφορικού λόγου. 13. Συμβολικές Σχέσεις (22,59,77,85,93,98,105,113) Τα 8 παραπάνω ερωτήματα μετρούν το μη-λεκτικό συμβολικό συλλογισμό, την αντιληπτική ολοκλήρωση και τη μακρόχρονη μνήμη.

28

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

14. Οπτική ∆ιάκριση (10,18,33,78,86,94,104,115) Για την ικανότητα αυτή υπάρχουν 8 ερωτήματα με τα οποία εκτιμάται η μη-λεκτική ικανότητα διάκρισης και μακρόχρονης μνήμης. 15. Αντίθετες Έννοιες (20,25,68,71,75,87,106,112) Με τα 8 αυτά ερωτήματα εκτιμάται η κατανόηση και η ικανότητα της ολοκλήρωσης του προφορικού λόγου. Το παιδί καλείται να βρει το αντίθετο από μια σειρά λέξεων. 16. Ακολουθίες Λέξεων (27,41,52,58,88,95) Τα 6 αυτά ερωτήματα μετρούν την άμεση ανάκληση-βραχύχρονη μνήμη. Τα παιδιά καλούνται να επαναλάβουν ακολουθίες λέξεων τις οποίες λέει ο εξεταστής.

DTLA-4 Το DTLA-4 αποτελεί μια συστοιχία 9 υποδοκιμασιών που μετρούν διαφορετικές, αλλά αλληλοσυνδεόμενες νοητικές ικανότητες. Στην ελληνική πραγματικότητα σταθμίστηκε σε παιδιά ηλικίας από 8.0 έως 15.11 χρόνων. 1. Αντίθετες Έννοιες Η υποδοκιμασία αυτή μετράει μια ιδιαίτερα περίπλοκη λεξιλογική ικανότητα. Εκτιμάται η κατανόηση και η ικανότητα της ολοκλήρωσης του προφορικού λόγου, ικανότητες οι οποίες προϋποθέτουν μακρόχρονη μνήμη και συσχέτιση. Το παιδί καλείται να βρει το αντίθετο από μια σειρά λέξεων.

29

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

2. Ακολουθίες Σχεδίου Πρόκειται για μια υποδοκιμασία που μετράει κυρίως την οπτική διάκριση και απομνημόνευση αφηρημένου γραφικού υλικού αλλά και τη λεπτή κινητικότητα του παιδιού. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί για 5 δευτερόλεπτα μια εικόνα που περιέχει μια σειρά αφηρημένων συμβόλων και μετά την απομακρύνει, ώστε το παιδί να μην τη βλέπει. Στη συνέχεια δίνει στο παιδί μερικά κυβάκια που έχουν σχεδιασμένο στην κάθε έδρα τους ένα από τα αφηρημένα σύμβολα και του ζητάει να τα τοποθετήσει με την ακριβή σειρά που τα έχει δει. 3. Αναπαραγωγή Προτάσεων Η υποδοκιμασία αυτή μετράει την ικανότητα των παιδιών να αναπαράγουν σωστές και ολοκληρωμένες προτάσεις στα ελληνικά και όχι τόσο την ικανότητα να ανακαλούν και να αναπαράγουν μια σειρά σχετιζόμενων λέξεων. Ο εξεταστής διαβάζει καθαρά την κάθε πρόταση και το παιδί πρέπει να την αναπαράγει με ακρίβεια. 4. Αναπαραγωγή Γραμμάτων Με την υποδοκιμασία αυτή εκτιμάται η ακουστική μνήμη, οι σχέσεις στο χώρο και ο οπτικοκινητικός συντονισμός. Επειδή συνδέεται με την ικανότητα γραφής, ο εξεταστής λέει αργά (με ρυθμό, ένα γράμμα ανά δευτερόλεπτο) και καθαρά μια σειρά γραμμάτων. Το παιδί πρέπει να γράψει τα γράμματα με την αντίστροφη σειρά από αυτήν που άκουσε. Κάθε γράμμα γράφεται σε ένα μικρό κουτάκι χωρίς να αγγίζει τις άκρες ή να βγαίνει έξω από τα πλαίσιά του. Παρότι χρησιμοποιούνται λεκτικά ερεθίσματα στα ερωτήματα, η υποδοκιμασία αυτή μετρά την χωρική μνήμη και την οπτικοκινητική ολοκλήρωση.

30

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

5. Αναπαραγωγή Σχεδίου Πρόκειται για μια υποδοκιμασία που εκτιμά τη μνήμη σχεδίων. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί μια εικόνα-ερέθισμα με ένα γεωμετρικό σχήμα και στη συνέχεια το αποσύρει. Το παιδί πρέπει να το σχεδιάσει από μνήμης. Το έργο είναι σύνθετο γιατί το ερέθισμα δεν έχει νόημα ούτε γλωσσικά ούτε εννοιολογικά. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί εξαρτάται αποκλειστικά από την ικανότητα οπτικής μνήμης. Επιπλέον απαιτεί επάρκεια ανάκλησης. 6. Βασικές Πληροφορίες Η υποδοκιμασία αυτή εκτιμά γνώσεις που έχει το παιδί σε σχέση με γνωστά γεγονότα, δηλαδή γνώσεις οι οποίες δεν αποκτώνται αποκλειστικά από τη συστηματική διδασκαλία, αλλά και από βιωματικές εμπειρίες. 7. Συμβολικές Σχέσεις Η υποδοκιμασία αυτή μετρά την ικανότητα μη λεκτικού συλλογισμού. Το παιδί βλέπει ένα οπτικό ερέθισμα με μια σειρά από γεωμετρικά σχήματα ή γραμμικά σχέδια από την οποία λείπει ένα κομμάτι το οποίο πρέπει το παιδί να επιλέξει από έξι πιθανά σχέδια που του δείχνει ο εξεταστής. 8. Ακολουθίες Λέξεων Η υποδοκιμασία αυτή μετράει την άμεση λεκτική μνήμη και προσοχή. Ο εξεταστής λέει στο παιδί μια σειρά από μεμονωμένες λέξεις, που δε σχετίζονται εννοιολογικά μεταξύ τους και το παιδί πρέπει να τις επαναλάβει όπως ακριβώς τις άκουσε. 9. Ακολουθίες Ιστοριών Η υποδοκιμασία αυτή μετρά την αποκτημένη οργανωτική και εννοιολογική ικανότητα, καθώς και τη λεπτή κινητικότητα. Ο εξετα-

31

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

στής δείχνει στο παιδί μια σειρά από εικόνες από τις οποίες, εφόσον τοποθετηθούν σε μια συγκεκριμένη σειρά, μπορεί να προκύψει μια ιστορία με νόημα.

Περιγραφή των συνθέσεων Τα ερωτήματα και οι υποδοκιμασίες που απαρτίζουν τα Detroit τεστ (DTLA-P:3 και DTLA-4) βαθμολογούνται ξεχωριστά. Μπορεί όμως οι βαθμολογίες τους να συνδυαστούν και να προκύψουν συνθέσεις βαθμολογιών. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να έχουμε ενδείξεις για πιο συνολικές επιδόσεις. Οι βαθμοί όλων των συνθέσεων εκτιμούν τη γενική αποκτημένη ικανότητα ή τη γενική μαθησιακή επάρκεια, η εκτίμηση όμως γίνεται με διαφορετικό τρόπο. Μερικές βαθμολογίες δίνουν έμφαση σε κάποιες σημαντικές ψυχολογικές μεταβλητές όπως η προσοχή, ο λόγος, οι κινητικές δεξιότητες, άλλες συνδέονται με θεωρητικές κατασκευές, ενώ άλλες δίνουν έμφαση σε άλλα ψυχολογικά χαρακτηριστικά. Για το λόγο αυτό ο εξεταστής μπορεί να ερμηνεύει τις βαθμολογίες του κριτηρίου από διαφορετικές οπτικές. Οι διάφοροι συνδυασμοί των τυπικών βαθμών των δύο κριτηρίων συμβάλλουν στη διαμόρφωση πολλαπλών ερμηνειών και στο σχηματισμό συνθέσεων. ∆ιακυμάνσεις μεταξύ των συνθέσεων μπορεί να έχουν κλινική αξία και μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω εκτιμήσεις ή παρατηρήσεις. Από τα κριτήρια μπορεί να προκύψουν ένα Πηλίκο Μαθησιακής Επάρκειας (Π.Μ.Ε.) καθώς και επιμέρους Τυπικοί Βαθμοί (Τ.Β.) στις 6 αντιθετικές συνθέσεις των 3 περιοχών. Πιο συγκεκριμένα στην Περιοχή του Λόγου, της Προσοχής και στην Κινητική Περιοχή.

32

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Περιοχή του λόγου Μια σημαντική όψη της ανθρώπινης λειτουργίας αφορά στην κατανόηση και χρήση του λόγου. Σύμφωνα με την ψυχογλωσσολογική προσέγγιση όλες οι ικανότητες και κατ’ επέκταση το περιεχόμενο όλων των κριτηρίων, μπορεί να ακολουθήσουν το διχοτομικό μοντέλο, λεκτικό-μη λεκτικό, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια αντιθετική σύνθεση.

Αντιθετικές συνθέσεις α) Λεκτικό Ερωτήματα DTLA-P:3: (Άρθρωση, Ακολουθίες Αριθμών, Προφορικές ∆οκιμασίες, Ολοκλήρωση Μορφών, Αναγνώριση Εικόνων, Αναπαραγωγή Προτάσεων, Αντίθετες Έννοιες, Ακολουθίες Λέξεων) Υποδοκιμασίες DTLA-4: (Αναπαραγωγή Προτάσεων, Αντίθετες Έννοιες, Ακολουθίες Λέξεων, Βασικές Πληροφορίες) Υψηλή βαθμολογία σ’ αυτή τη σύνθεση μπορεί να αποτελεί ένδειξη ιδιαίτερης ικανότητας στην ολοκλήρωση, κατανόηση και χρήση του προφορικού λόγου. Μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη καλής λεξιλογικής και μορφοσυντακτικής ικανότητας. Ο δείκτης μπορεί να αποτελεί προγνωστική ένδειξη και για την ικανότητα του γραπτού λόγου, γιατί συσχετίζεται με την ανάγνωση και γραφή. Παιδιά με χαμηλή βαθμολογία έχουν φτωχό λεξιλόγιο, δεν χρησιμοποιούν επιτηδευμένο λόγο και δυσκολεύονται να ανακαλούν προφορικές οδηγίες ή να οργανώνουν λεκτικά ιδέες σε λογικές ακολουθίες.

33

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

β) Μη λεκτικό Ερωτήματα DTLA-P:3: (Εννοιολογική Συσχέτιση, Αναπαραγωγή Σχεδίου, Σχέδιο Ανθρώπου, Ακολουθίες Γραμμάτων, Κινητικές ∆οκιμασίες, Ακολουθίες Αντικειμένων, Συμβολικές Σχέσεις, Οπτική ∆ιάκριση) Υποδοκιμασίες DTLA-4: (Αναπαραγωγή Σχεδίου, Ακολουθίες Σχεδίου, Αντιστροφή Γραμμάτων, Συμβολικές Σχέσεις, Ακολουθίες Ιστοριών) Παιδιά με υψηλή βαθμολογία στη σύνθεση αυτή έχουν ικανότητα αντίληψης σχέσεων χώρου και μη λεκτικής συμβολικής σκέψης. Μπορεί να ανακαλούν αντικείμενα ή γράμματα και να σχεδιάζουν επακριβώς από μνήμης. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται λογικές ή αφαιρετικές σχέσεις, συλλογίζονται χωρίς λέξεις, ανακαλούν αντικείμενα ή γράμματα και σχεδιάζουν φιγούρες με ακρίβεια από μνήμης. Αντίθετα, παιδιά με χαμηλή βαθμολογία είναι συνήθως εκείνα που έχουν δυσκολία στην ανάκληση μη λεκτικών πληροφοριών, δυσκολίες κινητικών αντιδράσεων, οργάνωσης ή επίλυσης οπτικών προβλημάτων ή δυσκολεύονται σε οπτικά αφαιρετικά σύμβολα, όπως τα γράμματα.

Περιοχή της προσοχής Ερωτήματα-υποδοκιμασίες που απαιτούν συγκέντρωση, βραχύχρονη μνήμη και επικεντρωμένη προσοχή εμπεριέχονται στη σύνθεση της επαυξημένης προσοχής. Ερωτήματα - υποδοκιμασίες που απαιτούν μακρόχρονη μνήμη εμπεριέχονται στη σύνθεση της περιορισμένης προσοχής.

34

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Αντιθετικές συνθέσεις α) Επαυξημένη Προσοχή Ερωτήματα DTLA-P:3: (Ακολουθίες Αριθμών, Ακολουθίες Γραμμάτων, Κινητικές ∆οκιμασίες, Ακολουθίες Αντικειμένων, Προφορικές ∆οκιμασίες, Ακολουθίες Λέξεων) Υποδοκιμασίες DTLA-4: (Ακολουθίες Σχεδίου, Αναπαραγωγή Προτάσεων, Αντιστροφή Γραμμάτων, Αναπαραγωγή Σχεδίου, Ακολουθίες Λέξεων, Ακολουθίες Ιστοριών) Παιδιά με υψηλή βαθμολογία στη σύνθεση αυτή επιτυγχάνουν σε έργα που απαιτούν άμεση ανάκληση, βραχύχρονη μνήμη και επικεντρωμένη προσοχή. Χαμηλή βαθμολογία στη σύνθεση αποτελεί ένδειξη ότι το παιδί διασπάται εύκολα, είναι απρόσεκτο και δεν επικεντρώνει την προσοχή του σε έργα όπως αυτά που προαναφέρθηκαν. β) Περιορισμένη Προσοχή Ερωτήματα DTLA-P:3: (Άρθρωση, Ολοκλήρωση Μορφών, Αναγνώριση Εικόνων, Αναπαραγωγή Προτάσεων, Αντίθετες Έννοιες, Εννοιολογική Συσχέτιση, Αναπαραγωγή Σχεδίου, Σχέδιο Ανθρώπου, Συμβολικές Σχέσεις, Οπτική ∆ιάκριση) Υποδοκιμασίες DTLA-4: (Αντίθετες έννοιες, Βασικές Πληροφορίες, Συμβολικές Σχέσεις) Παιδιά με υψηλή βαθμολογία στη σύνθεση αυτή επιτυγχάνουν σε δραστηριότητες που απαιτούν μακρόχρονη μνήμη (λ.χ. λεξιλογική δραστηριότητα, ικανότητες κατανόησης και συλλογισμού, καθώς και κατανόηση αφαιρετικών συνδυαστικών σχέσεων). Επιτυγχάνουν επίσης στην ανάκληση πληροφοριών και ιδεών που έχουν αποκτήσει και στη χρήση τους σε καθημερινές καταστάσεις.

35

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Κινητική Περιοχή Ερωτήματα-υποδοκιμασίες των DTLA-P:3 και DTLA-4 αναφέρονται σε πιο σύνθετες κινητικές δεξιότητες από ό,τι άλλα. Για να υπολογισθούν οι διαφορές αυτές, τα ερωτήματα και οι υποδοκιμασίες διακρίνονται σε δύο αντιθετικές συνθέσεις: κινητικό, μη κινητικό. Αντιθετικές συνθέσεις α) Κινητικό Ερωτήματα-υποδοκιμασίες DTLA-P:3: (Αναπαραγωγή Σχεδίου, Σχέδιο Ανθρώπου, Ακολουθίες Γραμμάτων, Κινητικές ∆οκιμασίες, Προφορικές ∆οκιμασίες) Υποδοκιμασίες DTLA-4: (Ακολουθίες Σχεδίου, Αντιστροφή Γραμμάτων, Αναπαραγωγή Σχεδίου, Ακολουθίες Ιστοριών) Η σύνθεση αυτή προϋποθέτει σύνθετες κινητικές δεξιότητες ιδιαίτερα στον οπτικοκινητικό συντονισμό και συνδέεται με γραφοκινητικές δραστηριότητες και λεπτούς χειρισμούς αντικειμένων. Υψηλές βαθμολογίες υποδηλώνουν επάρκεια στη λεπτή κινητικότητα. Χαμηλή βαθμολογία μπορεί να αποτελεί ένδειξη οπτικοαντιληπτικών διαταραχών, έλλειψη συντονισμού, εγκεφαλικής παράλυσης κ.α. β) Μη κινητικό Ερωτήματα DTLA-P:3: (Άρθρωση, Εννοιολογική Συσχέτιση, Ακολουθίες Αριθμών, Ακολουθίες Αντικειμένων, Ολοκλήρωση Μορφών, Αναγνώριση Εικόνων, Αναπαραγωγή Προτάσεων, Συμβολικές Σχέσεις, Οπτική ∆ιάκριση, Αντίθετες Έννοιες, Ακολουθίες Λέξεων)

36

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Υποδοκιμασίες DTLA-4: (Αντίθετες Έννοιες, Αναπαραγωγή Προτάσεων, Βασικές Πληροφορίες, Συμβολικές Σχέσεις, Ακολουθίες Λέξεων) Τα ερωτήματα και οι υποδοκιμασίες της σύνθεσης αυτής είναι λεκτικές και εκτιμούν την ικανότητα του παιδιού σε ελεύθερο κινητικά πλαίσιο. Υψηλές βαθμολογίες αποτελούν ένδειξη ότι το παιδί υπερέχει σε ικανότητες που δεν απαιτούν λεπτή κινητικότητα, όπως ομιλία, ονοματοποιήση, αναγνώριση συμβόλων.

37

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

38

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

3. Χορήγηση και Βαθμολόγηση Πληροφορίες που πρέπει να ληφθούν υπόψη πριν από τη χορήγηση του κριτηρίου Καταλληλότητα εξεταζομένων Το DTLA-P:3, είναι κατάλληλο για χορήγηση σε παιδιά από 4.0 έως και 7.11 ετών, και το DTLA-4, κατάλληλο για χορήγηση σε παιδιά από 8.0 έως και 15.11 ετών που μπορούν να κατανοήσουν τις οδηγίες που περιλαμβάνονται στις υποδοκιμασίες, να απαντήσουν κατάλληλα και να εκτελέσουν με επιτυχία το παράδειγμα που προηγείται κάθε υποδοκιμασίας.

Κατάρτιση εξεταστών Οι εξεταστές που χορηγούν και ερμηνεύουν τα Detroit τεστ πρέπει να είναι εκπαιδευμένοι (και κατά προτίμηση να έχουν κάνει πρακτική άσκηση υπό εποπτεία) στην αξιολόγηση και πιο συγκεκριμένα να έχουν βασικές γνώσεις: 1) εφαρμοσμένης στατιστικής,

39

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

2) γενικών αρχών χορήγησης, βαθμολόγησης και ερμηνείας των αποτελεσμάτων των ψυχομετρικών κριτηρίων. Οι εξεταστές οφείλουν να αντιμετωπίζουν κατάλληλα την πολιτισμική πολυπλοκότητα που αναπόφευκτα εμπεριέχουν τα ψυχομετρικά κριτήρια. Προκειμένου ένας εξεταστής να τηρήσει σωστή επαγγελματική στάση, οφείλει να κινείται μέσα στα επιτρεπτά νομικά και ηθικά πλαίσια. Η σωστή κοινωνική στάση είναι ένα πιο περίπλοκο θέμα καθώς ο εξεταστής πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα γενικότερα ζητήματα που περιλαμβάνει η αξιολόγηση. Για παράδειγμα, θα πρέπει να κατανοεί πλήρως τι συνεπάγεται η δίκαιη, άνευ διακρίσεων αξιολόγηση. Οι εξεταστές που δεν έχουν ακόμα μεγάλη εμπειρία στη χορήγηση των Detroit τεστ είναι χρήσιμο να λάβουν υπόψη τα εξής: 1) Να μελετήσουν προσεκτικά τον οδηγό εξεταστή και σε περίπτωση που έχουν κάποια απορία να ρωτήσουν έναν συνάδελφο ή τον επόπτη τους. 2) Να χορηγήσουν και να βαθμολογήσουν δοκιμαστικά τουλάχιστον σε τρία άτομα- τις υποδοκιμασίες του κριτηρίου προτού το χορηγήσουν σε κάποιο παιδί. 3) Να επαινούν και να παροτρύνουν συστηματικά το εξεταζόμενο παιδί, χωρίς ωστόσο να παρεκκλίνουν από τις αποδεκτές διαδικασίες χορήγησης. Για παράδειγμα, εκφράσεις όπως «αυτή την άσκηση την ολοκλήρωσες γρήγορα» ή «μάλλον σου άρεσε αυτή η άσκηση» είναι αποδεκτές. Όμως σχόλια όπως «πολύ ωραία» ή «μπράβο, έτσι είναι το σωστό» πρέπει να αποφεύγονται, διότι τα παιδιά μαθαίνουν να προσδοκούν παρόμοια σχόλια σχεδόν αμέσως και μπορεί να αναστατωθούν αν ο εξεταστής κατά τη διάρκεια χορήγησης του κριτηρίου δεν τα επαναλάβει. 4) Να χορηγούν τις υποδοκιμασίες με τη σειρά με την οποία εμφανίζονται μέσα στον οδηγό εξεταστή και όχι ανακατεμένα.

40

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Χορήγηση του κριτηρίου Ο χρόνος που απαιτείται για να χορηγηθεί είτε το DTLA-P:3 ή το DTLA-4 κυμαίνεται από 45 μέχρι 70 λεπτά. Προκειμένου να αποφευχθούν άσκοπες καθυστερήσεις, είναι καλό ο εξεταστής να παροτρύνει το παιδί να προχωρά σχετικά γρήγορα από τη μια υποδοκιμασία στην άλλη. Στις περισσότερες υποδοκιμασίες, εάν το παιδί δεν έχει απαντήσει σε ένα ερώτημα μέσα σε 10 δευτερόλεπτα, ο εξεταστής πρέπει να παροτρύνει το παιδί να δώσει μια απάντηση. Εάν δεν μπορέσει να απαντήσει, τότε το ερώτημα αυτό βαθμολογείται με 0 και ο εξεταστής προχωρά στη χορήγηση των υπολοίπων. Συνήθως τα κριτήρια χορηγούνται ολόκληρα σε μία συνάντηση.

Σημεία έναρξης, κατώτερα και ανώτερα όρια Στο DTLA-P:3 χορηγούνται όλα τα ερωτήματα, ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού και δεν λαμβάνονται υπόψη ανώτερα και κατώτερα όρια. Στο DTLA-4 στις υποδοκιμασίες Ακολουθίες Σχεδίου, στην Αντιστροφή Γραμμάτων και στις Ακολουθίες Ιστοριών χορηγούνται όλα τα ερωτήματα, χωρίς να υπάρχει κατώτερο και ανώτερο όριο. Στις υπόλοιπες υποδοκιμασίες, προκειμένου να μειωθεί ο χρόνος εξέτασης, ορίζονται συγκεκριμένα κατώτερα και ανώτερα όρια (Πιν.2). Συγκεκριμένα σε πέντε υποδοκιμασίες (Αντίθετες Έννοιες, Αναπαραγωγή Προτάσεων, Βασικές Πληροφορίες, Συμβολικές Σχέσεις και Ακολουθίες Λέξεων) ο εξεταστής ξεκινάει να χορηγεί τα ερωτήματα ανάλογα με την ηλικία του παιδιού που εξετάζεται. Για παράδειγμα στις Αντίθετες Έννοιες το σημείο έναρξης για παιδιά 8.0-9.11 ετών είναι η ερώτηση 1, για

41

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

παιδιά 10.0-14.11 ετών η ερώτηση 25 και για παιδιά 15.00-15.11 ετών η ερώτηση 35. Όταν ο εξεταστής χορηγεί υποδοκιμασίες που έχουν τέτοια όρια ξεκινάει από το σημείο έναρξης και χορηγεί τα ερωτήματα της υποδοκιμασίας μέχρι το παιδί να φτάσει το ανώτερο όριο (δηλαδή 5 συνεχείς αποτυχίες) ή μέχρι να ολοκληρώσει την υποδοκιμασία. Ειδικά στην Αναπαραγωγή Σχεδίου, ως ανώτερο όριο ορίζονται 3 συνεχείς αποτυχίες. Αν ο εξεταστής προχωρήσει πάνω από το ανώτερο όριο η βαθμολογία ακυρώνεται. Πίνακας 2. Σημεία έναρξης για πέντε υποδοκιμασίες του DTLA-4 Σημεία έναρξης ανά υποδοκιμασία Ηλικία

Αντίθετες έννοιες

Βασικές πληροφορίες 1

Συμβολικές σχέσεις

1

Αναπαραγωγή προτάσεων 1

1

Ακολουθίες λέξεων 1

8.0-9.11 10.0-14.11

25

10

10

10

12

15.00-15.11

35

16

20

15

15

Αν το παιδί αποτύχει σε 5 συνεχή ερωτήματα, ο εξεταστής επανέρχεται στο σημείο έναρξης της υποδοκιμασίας και τα χορηγεί αντίστροφα (από το δυσκολότερο προς το ευκολότερο) μέχρι το παιδί να δώσει 5 συνεχείς επιτυχημένες απαντήσεις ή μέχρι να χορηγηθεί και το πρώτο ερώτημα. Όλα τα ερωτήματα κάτω από το κατώτερο όριο βαθμολογούνται ως σωστά. Στην Αναπαραγωγή Σχεδίου η εξέταση ξεκινάει από το πρώτο έργο και συνεχίζεται μέχρι το παιδί να φτάσει στο ανώτερο όριο ή μέχρι να του χορηγηθεί το τελευταίο έργο.

42

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Κάθε παράδειγμα βασίζεται στην πρώτη υποδοκιμασία, δηλαδή στις Αντίθετες Έννοιες, όμως οι ίδιοι κανόνες ισχύουν για όλες τις υποδοκιμασίες που έχουν ανώτερα και κατώτερα όρια. Στην υποδοκιμασία Αντίθετες Έννοιες, αν εξετάζεται ένα παιδί 12 ετών, ο εξεταστής ξεκινά να χορηγεί την υποδοκιμασία από το ερώτημα 25. Εάν το παιδί κατά τη διάρκεια της εξέτασης αποτύχει πέντε συνεχόμενες φορές και φτάσει π.χ. στο ερώτημα 37, ενώ όμως έχει ήδη απαντήσει σωστά σε πέντε συνεχόμενα ερωτήματα, η χορήγηση της υποδοκιμασίας σταματάει εκεί. Στην περίπτωση όμως που το παιδί δεν έχει απαντήσει σωστά σε 5 συνεχόμενα ερωτήματα, ο εξεταστής επανέρχεται στο ερώτημα 25 και χορηγεί τα ερωτήματα αντίστροφα μέχρι να απαντηθούν με επιτυχία 5 συνεχή ερωτήματα. Αν το παιδί φτάσει, π.χ. στο ερώτημα 19, η χορήγηση σταματά εκεί και βαθμολογούνται τα προηγούμενα 18 ερωτήματα ως σωστά, παρόλο που δεν χορηγήθηκαν.

Επιπλέον πληροφορίες σχετικά με τη χορήγηση των κριτηρίων 1) Ο εξεταστής πρέπει να έχει έτοιμο όλο το απαιτούμενο υλικό για τη χορήγηση του κριτηρίου δηλαδή τα βιβλία εικόνων, τον οδηγό του εξεταστή, το φυλλάδιο αξιολόγησης και τέλος μολύβι και μαρκαδόρο. 2) Η χορήγηση του κριτηρίου πρέπει να γίνεται μέσα σε ένα ήσυχο και άνετο περιβάλλον, όπου δε θα διασπάται η προσοχή του παιδιού. 3) Είναι σημαντικό το παιδί που εξετάζεται να κατανοεί πλήρως τις οδηγίες που του δίνει ο εξεταστής. Αν το παιδί πράγματι κατανόησε τις οδηγίες, αυτό φαίνεται όταν καταφέρνει να εκτελέσει με επιτυχία το παράδειγμα που προηγείται κάθε υποδοκιμασίας.

43

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

4) Το παιδί δεν πρέπει να νιώθει πίεση αλλά παράλληλα πρέπει να είναι επαρκώς συγκεντρωμένο στην εκάστοτε υποδοκιμασία που εκτελεί. 5) Ο εξεταστής δεν πρέπει να σχολιάζει -λεκτικά ή χειρονομώνταςτο αν το παιδί απάντησε σωστά ή όχι σε μια υποδοκιμασία εξαιρουμένων των παραδειγμάτων. 6) Τα παιδιά έχουν ελευθερία χρόνου ως προς την εκτέλεση μιας υποδοκιμασίας, ωστόσο ο εξεταστής πρέπει να τα παροτρύνει ώστε να μην χρονοτριβούν. 7) Η χορήγηση του κριτηρίου πρέπει να σταματάει εάν το παιδί κουραστεί ή αρχίσει να αφαιρείται. Η χορήγηση μπορεί να ολοκληρωθεί κάποια άλλη στιγμή. 8) Στις περιπτώσεις εκείνες που ο εξεταστής θεωρήσει ότι τα αποτελέσματα δεν είναι έγκυρα (π.χ. εάν το παιδί ήταν άρρωστο, εάν κάτι συνέβη κατά τη διάρκεια χορήγησης του κριτηρίου που απέσπασε την προσοχή του εξεταζόμενου, εάν τα αποτελέσματα προκύπτουν σημαντικά διαφορετικά απ’ ότι ο εξεταστής περίμενε) τότε το συγκεκριμένο παιδί πρέπει να επανεξεταστεί. 9) Ο εξεταστής πρέπει να κάθεται δίπλα στον εξεταζόμενο κατά τη διάρκεια χορήγησης του κριτηρίου ώστε να παρατηρεί και να καταγράφει τις απαντήσεις που δίνει σε κάθε ερώτημα. 10) Είναι χρήσιμο και διευκολυντικό για τον εξεταστή να χρησιμοποιεί, κατά τη διάρκεια χορήγησης του κριτηρίου τον οδηγό εξεταστή που περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες οδηγίες.

44

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Έλεγχος των σφαλμάτων που οφείλονται στις συνθήκες χορήγησης ή σε υποκειμενικούς παράγοντες Οι συνθήκες υπό τις οποίες τα παιδιά εξετάζονται αλλά και υποκειμενικοί παράγοντες που σχετίζονται με τα ίδια τα παιδιά μπορούν να αποτελέσουν πηγές σφαλμάτων. Ο εξεταστής πρέπει να ελέγχει και/ή να λαμβάνει υπόψη τους προφανείς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την απόδοση του εξεταζόμενου παιδιού (π.χ. θόρυβοι στην αίθουσα εξέτασης, κακός φωτισμός, άβολα έπιπλα). Αυτές αλλά και παρόμοιες πηγές σφαλμάτων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν γίνεται η επεξεργασία των αποτελεσμάτων. Επίσης, ο εξεταστής οφείλει να λαμβάνει υπόψη του συγκεκριμένους παράγοντες, όπως την κατάσταση της υγείας του παιδιού, την ενδεχόμενη κούρασή του, το επίπεδο προσοχής του και τη γενική στάση του απέναντι στη χορήγηση του κριτηρίου.

45

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Οδηγίες χορήγησης και βαθμολόγησης

DTLA-P:3

Ηλικία: 4.0-7.11

46

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Γενική οδηγία: Τα 115 ερωτήματα του DTLA-P:3 χορηγούνται με τη σειρά που δίνεται στο Ατομικό Φυλλάδιο Εξέτασης. Στην πρώτη στήλη δίνονται πληροφορίες για το τι χρειάζεται να χρησιμοποιήσει ο εξεταστής για το συγκεκριμένο ερώτημα (π.χ. Βιβλίο Εικόνων). Στη δεύτερη στήλη αναφέρεται η ικανότητα την οποία εκτιμά το συγκεκριμένο ερώτημα και στην τρίτη στήλη δίνεται αναλυτικά η οδηγία για το πώς θα χορηγήσει ο εξεταστής το συγκεκριμένο ερώτημα. Οι σωστές απαντήσεις που λαμβάνονται ως σωστές βρίσκονται στο τέλος του κάθε ερωτήματος μέσα σε παρένθεση.

Χρήση

Ικανότητες

Ερωτήματα

Βιβλίο εικ. σελ. 1

Εννοιολογική Συσχέτιση

1. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα ερέθισμα στο πάνω μέρος της σελίδας και λέει: «Το βλέπεις αυτό; ∆είξε μου αυτό που ταιριάζει καλύτερα εδώ (στο κάτω μέρος της σελίδας)» (κιθάρα).

Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 και κάθε λάθος με 0. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης ο εξεταστής σημειώνει τα 1 και 0 μόνο στην πρώτη στήλη. Αφού ολοκληρωθεί η εξέταση, ο εξεταστής γυρνάει πίσω και συμπληρώνει στις συνθέσεις τη βαθμολογία με βάση τη σωστή ή λάθος απάντηση του παιδιού στο συγκεκριμένο ερώτημα. Οι παύλες βοηθούν τον εξεταστή να αναγνωρίζει σε ποια σύνθεση ανήκει το συγκεκριμένο ερώτημα. Προσθέτοντας τις σωστές απαντήσεις του παιδιού ανά στήλη, προκύπτει το άθροισμα των αρχικών βαθμών ανά σύνθεση.

47

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Βαθμολογία Γενικό

____

Λεκτικό

Μη Λεκτικό

___

Επαυξημένη προσοχή

Περιορισμένη προσοχή

____

Κινητικό

Μη κινητικό

____

1. Άρθρωση Οδηγίες: Ζητείται από το παιδί να επαναλάβει ορθά λέξεις που του δίνονται προφορικά. Ο εξεταστής λέει στο παιδί τη λέξη και του ζητάει να την επαναλάβει. Για παράδειγμα: «φρύδι, πες ό,τι είπα». Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 και κάθε λανθασμένη με 0. Για να πάρει ένα βαθμό το παιδί, πρέπει να επαναλάβει ακριβώς τη λέξη που άκουσε. Οποιαδήποτε απόκλιση από τη λέξη- ερέθισμα θεωρείται λανθασμένη. 2. Έννοιολογική Συσχέτιση Οδηγίες: Ζητείται από το παιδί να επιλέξει από τις εικόνεςερέθισμα, λέξεις-έννοιες που ταιριάζουν με αυτές του οπτικού ερεθίσματος. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα - ερέθισμα στο πάνω μέρος της σελίδας και λέει: «Το βλέπεις αυτό; ∆είξε μου αυτό που ταιριάζει καλύτερα εδώ (στο κάτω μέρος της σελίδας)» (κιθάρα).

48

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 και κάθε λανθασμένη με 0. 3. Αναπαραγωγή Σχεδίου Οδηγίες: Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί το σχέδιο από το βιβλίο εικόνων και του ζητάει να σχεδιάσει ό,τι ακριβώς βλέπει. Το παιδί πρέπει να κάνει το σχέδιο που του υποδεικνύεται, ακριβώς όπως το βλέπει. Ο εξεταστής λέει: «Το βλέπεις αυτό; Θέλω να μου ζωγραφίσεις ένα σαν κι αυτό, εδώ».

Βαθμολογία: Για κάθε σωστό σχέδιο το παιδί βαθμολογείται με 1 και για κάθε λανθασμένο με 0. Για να πάρει βαθμό θα πρέπει το σχέδιο του να είναι καλύτερο από τα σχέδια που δίνονται παρακάτω.

49

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

1

2

3

4

5

6

7 4. Ακολουθίες Αριθμών Οδηγίες: Ο εξεταστής ζητάει από τα παιδιά να επαναλάβουν ακριβώς ακολουθίες αριθμών. Ο εξεταστής λέει: «Θα σου πω μια σειρά από αριθμούς και θέλω να τους πεις, όπως τους είπα: 2…3…3. Πες ό,τι είπα». Βαθμολογία: Για κάθε σωστή απάντηση το παιδί βαθμολογείται με 1 και για κάθε λανθασμένη με 0. Για να πάρει το παιδί βαθμό θα πρέπει να επαναλάβει με ακρίβεια την ακολουθία αριθμών που

50

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

άκουσε. Οποιαδήποτε παράλειψη ή αντικατάσταση αριθμού, θεωρείται λάθος. Προβλήματα άρθρωσης δεν λαμβάνονται υπόψη σ΄ αυτή την υποδοκιμασία. 5. Σχέδιο Ανθρώπου Οδηγίες: Εδώ ζητείται από το παιδί να ζωγραφίσει μέλη ενός ανθρώπου σε μια σελίδα. Ο εξεταστής δείχνει την απαντητική σελίδα στο παιδί, του δίνει το μολύβι και του λέει: «Θέλω να μου ζωγραφίσεις κεφάλι εδώ. Μπορεί να είναι αγόρι ή κορίτσι. Κάντο τώρα». Βαθμολογία: Για κάθε μέλος του σώματος που ζωγραφίζει το παιδί παίρνει 1 βαθμό. ∆εν χρειάζεται να ζωγραφίσει και τα 2 μέλη (π.χ. δυο μάτια, 2 χέρια) για να πάρει το βαθμό, ούτε να σχηματίσει ανθρώπινη φιγούρα. 6. Ακολουθίες Γραμμάτων Οδηγίες: Ο εξεταστής ζητάει από το παιδί, αφού δει για 5΄΄ κάποιες ακολουθίες γραμμάτων, να τις μεταφέρει γραπτά στα τετραγωνάκια του απαντητικού φυλλαδίου. Ο εξεταστής δίνει το απαντητικό έντυπο και λέει στο παιδί: «Θα σου δείξω μια σειρά με γράμματα και μετά θα την κρύψω. Εσύ θα πρέπει να γράψεις κάθε γράμμα μέσα σ’ ένα τετραγωνάκι. Πρόσεξε τα γράμματα να μην ακουμπούν στις γραμμές από τα τετραγωνάκια. ∆ες αυτά. Τώρα γράψε εσύ». ε μ λ

Βαθμολογία: Για κάθε σωστή απάντηση το παιδί βαθμολογείται με 1 και για κάθε λανθασμένη με 0. Για να πάρει το παιδί βαθμό

51

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

θα πρέπει να αντιγράψει με ακρίβεια την ακολουθία γραμμάτων που είδε, χωρίς τα γράμματα να ακουμπούν στις γραμμές από τα τετραγωνάκια. Για οποιαδήποτε παράλειψη ή αντικατάσταση γράμματος μηδενίζεται όλο το ερώτημα. 7. Κινητικές ∆οκιμασίες Οδηγίες: Στα ερωτήματα αυτά το παιδί πρέπει να αναπαράγει τις κινήσεις που κάνει ο εξεταστής με ή χωρίς τη χρήση χαρτιού και μολυβιού. Ο εξεταστής λέει: «∆ες τι κάνω. Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». Ακουμπήστε με το δείκτη σας το μέτωπο, μετά το αυτί, τη μύτη και μετά πάλι το αυτί. Βαθμολογία: Το παιδί για να πάρει βαθμό πρέπει να αναπαράγει ακριβώς αυτό που έκανε ο εξεταστής χωρίς καμία παρέκκλιση. Το παιδί μπορεί να χρησιμοποιήσει όποιο χέρι θέλει κι όχι απαραίτητα αυτό που χρησιμοποίησε ο εξεταστής. Σε ακολουθίες κινήσεων όμως, όπως στην παραπάνω οδηγία, δεν επιτρέπεται να αλλάξει χέρι στα μισά της δοκιμασίας. Κάθε σωστή δοκιμασία βαθμολογείται με 1 και κάθε λάθος με 0. 8. Ακολουθίες Αντικειμένων Οδηγίες: Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί στο πάνω μέρος της σελίδας την εικόνα- ερέθισμα και του λέει: «Βλέπεις αυτά εδώ; ∆είξε μου ποιο από αυτά (δείχνει στο κάτω μέρος της σελίδας) ταιριάζει μ΄ αυτό».

52

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 και κάθε λάθος με 0. 9. Προφορικές ∆οκιμασίες Οδηγίες: Στην υποδοκιμασία αυτή το παιδί καλείται να εκτελέσει με ακρίβεια τις προφορικές εντολές που του δίνονται. Για παράδειγμα ο εξεταστής δίνει στο παιδί ένα μαρκαδόρο και το απαντητικό έντυπο, δείχνει το εικονίδιο και του λέει: «Ζωγράφισε μια γραμμή κάτω από το τρίγωνο. Κάντο τώρα».

Βαθμολογία: Κάθε ερώτημα που ολοκληρώνεται με επιτυχία βαθμολογείται με 1. 10. Ολοκλήρωση Μορφών Οδηγίες: Στα ερωτήματα αυτά ο εξεταστής ζητάει από το παιδί να αναγνωρίσει μία ολοκληρωμένη μορφή από ένα ημιτελές οπτικό ερέθισμα. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Βλέπεις αυτή την εικόνα; Της λείπουν μερικά κομμάτια. Τι είναι;» (μπάλα).

53

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 και κάθε λάθος με 0. 11. Αναγνώριση Εικόνων Οδηγίες: Στα ερωτήματα αυτά ζητείται από το παιδί να αναγνωρίσει και να ονομάσει οικεία αντικείμενα που παρουσιάζονται οπτικά. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και λέει: «Τι είναι αυτό;» (κλειδί)

Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 και κάθε λάθος με 0. 12. Αναπαραγωγή Προτάσεων Οδηγίες: Ο εξεταστής ζητάει από το παιδί να αναπαράγει με ακρίβεια προτάσεις που του λέει. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια πρόταση και θέλω να μου την πεις όπως την άκουσες: Το κουδούνι στο σχολείο μας χτυπάει δυνατά. Πες ό,τι είπα». Βαθμολογία: Για κάθε σωστή απάντηση το παιδί βαθμολογείται με 1 και για κάθε λανθασμένη με 0. Για να πάρει το παιδί βαθμό θα πρέπει να επαναλάβει με ακρίβεια την πρόταση που άκουσε χωρίς καμία παράλειψη ή αντικατάσταση λέξης. Προβλήματα άρθρωσης δεν λαμβάνονται υπόψη σ΄ αυτά τα ερωτήματα.

54

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

13. Συμβολικές Σχέσεις Οδηγίες: Ο εξεταστής δείχνει το πάνω μέρος της σελίδας στο παιδί και του λέει: «Βλέπεις αυτά τα τετράγωνα; Ένα είναι άδειο. ∆είξε μου απ’ αυτά εδώ, στο κάτω μέρος της σελίδας, ποιο πρέπει να βάλουμε στο άδειο τετράγωνο» (5).

Βαθμολογία: Για κάθε σωστή απάντηση το παιδί βαθμολογείται με 1 και για κάθε λανθασμένη με 0. 14. Οπτική ∆ιάκριση Οδηγίες: Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα- ερέθισμα και λέει: «Βλέπεις αυτό το τετράγωνο με τα γράμματα στο πάνω μέρος της σελίδας; Θέλω να μου βρεις στο κάτω μέρος της σελίδας ποιο ταιριάζει μ’ αυτό» (3).

55

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Βαθμολογία: Για κάθε σωστή απάντηση το παιδί βαθμολογείται με 1 και για κάθε λανθασμένη με 0. 15. Αντίθετες Έννοιες Οδηγίες: Στα ερωτήματα αυτά το παιδί καλείται να βρει το αντίθετο μιας λέξης. Ο εξεταστής λέει τη λέξη - ερέθισμα και ζητάει από το παιδί να πει το αντίθετό της: «ανεβαίνω» (κατεβαίνω). Βαθμολογία: Για κάθε σωστή απάντηση το παιδί βαθμολογείται με 1 και για κάθε λανθασμένη με 0. 16. Ακολουθίες Λέξεων Οδηγίες: Το παιδί καλείται να επαναλάβει με ακρίβεια ακολουθίες λέξεων τις οποίες λέει ο εξεταστής. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια σειρά από λέξεις μόνο μια φορά και θέλω να μου τις πεις όπως τις άκουσες: χέρι- κότα- ψάρι. Πες ό,τι είπα». Βαθμολογία: Για κάθε σωστή απάντηση το παιδί βαθμολογείται με 1 και για κάθε λανθασμένη με 0. Για να πάρει το παιδί βαθμό θα πρέπει να επαναλάβει με ακρίβεια την ακολουθία λέξεων που άκουσε. Οποιαδήποτε παράλειψη ή αντικατάσταση λέξης, θεωρείται λάθος. Προβλήματα άρθρωσης δεν λαμβάνονται υπόψη σε αυτή την υποδοκιμασία. Παρακάτω παρουσιάζονται τα ερωτήματα με τη σειρά που χορηγούνται.

56

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Ικανότητα Εννοιολογική Συσχέτιση Ακολουθίες Αριθμών Προφορικές ∆οκιμασίες Ακολουθίες Αριθμών Κινητικές ∆οκιμασίες Αναπαραγωγή Προτάσεων Άρθρωση Προφορικές ∆οκιμασίες Άρθρωση

Ερωτήματα 1. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα ερέθισμα στο πάνω μέρος της σελίδας και λέει: «Το βλέπεις αυτό; ∆είξε μου αυτό που ταιριάζει καλύτερα εδώ (στο κάτω μέρος της σελίδας)» (κιθάρα). 2. Ο εξεταστής λέει: «Θα σου πω μια σειρά από αριθμούς και θέλω να τους πεις, όπως τους είπα: 6…3…5. Πες ό,τι είπα». 3. Ο εξεταστής δίνει στο παιδί ένα μαρκαδόρο και το απαντητικό έντυπο, δείχνει το εικονίδιο και του λέει: «Ζωγράφισε μια γραμμή κάτω από το τρίγωνο. Κάντο τώρα». 4. Ο εξεταστής λέει: «Θα σου πω μια σειρά από αριθμούς και θέλω να τους πεις, όπως τους είπα:2…3…3. Πες ό,τι είπα». 5. Ο εξεταστής λέει: «∆ες τι κάνω. Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». Χρησιμοποιώντας το δείκτη ακουμπήστε τη μύτη σας και μετά το αυτί σας. 6. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια πρόταση και θέλω να μου την πεις όπως την άκουσες: Θα πάμε βόλτα. Πες ό,τι είπα». 7. Ο εξεταστής λέει στο παιδί τη λέξη και του ζητάει να την επαναλάβει: «τζάκι, πες ό,τι είπα». 8. Ο εξεταστής δίνει στο παιδί ένα μαρκαδόρο και το απαντητικό έντυπο, δείχνει το εικονίδιο και του λέει: «Τράβηξε μια γραμμή από το ένα τετράγωνο στο άλλο. Η γραμμή πρέπει να περάσει από τον κύκλο. Κάντο τώρα». 9. Ο εξεταστής λέει στο παιδί τη λέξη και του ζητάει να την επαναλάβει: «βράδυ, πες ό,τι είπα».

57

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Οπτική ∆ιάκριση Αναπαραγωγή Προτάσεων Αναγνώριση Εικόνων Προφορικές ∆οκιμασίες Αναπαραγωγή Σχεδίου Άρθρωση Εννοιολογική Συσχέτιση Ακολουθίες Αριθμών

58

10. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα- ερέθισμα και λέει: «Βλέπεις αυτό το τετράγωνο με τα γράμματα στο πάνω μέρος της σελίδας; Θέλω να μου βρεις στο κάτω μέρος της σελίδας ποιο ταιριάζει μ’ αυτό». (3) 11. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια πρόταση και θέλω να μου την πεις όπως την άκουσες: Ο σκύλος μου κυνηγάει την άσπρη γάτα. Πες ό,τι είπα». 12. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και λέει: «Τι είναι αυτό;» (κλειδί). 13. Ο εξεταστής δίνει στο παιδί ένα μαρκαδόρο και το απαντητικό έντυπο, δείχνει το εικονίδιο και του λέει: «Βάλε ένα 1 στον κύκλο κι ένα Χ στο τετράγωνο. Κάντο τώρα». 14. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Το βλέπεις αυτό; Θέλω να μου ζωγραφίσεις ένα σαν κι αυτό, εδώ». (γυρίζοντας σελίδα) (κύκλος). 15. Ο εξεταστής λέει στο παιδί τη λέξη και του ζητάει να την επαναλάβει: «χαρτί, πες ό,τι είπα». 16. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα - ερέθισμα στο πάνω μέρος της σελίδας και λέει: «Το βλέπεις αυτό; ∆είξε μου αυτό που ταιριάζει καλύτερα εδώ (στο κάτω μέρος της σελίδας)» (Παρθενώνας). 17. Ο εξεταστής λέει: «Θα σου πω μια σειρά από αριθμούς και θέλω να τους πεις, όπως τους είπα: 2…7…5…5. Πες ό,τι είπα.»

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Οπτική ∆ιάκριση

18. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα- ερέθισμα και λέει: «Βλέπεις αυτό το τετράγωνο με τις εικόνες στο πάνω μέρος της σελίδας; Θέλω να μου βρεις στο κάτω μέρος της σελίδας ποιο ταιριάζει μ’ αυτό». (2)

Ολοκλήρωση Μορφών

19. Ο εξεταστής λέει στο παιδί. «Βλέπεις αυτή την εικόνα; Της λείπουν μερικά κομμάτια. Τι είναι;». (μπάλα)

Αντίθετες Έννοιες

20. Ο εξεταστής λέει τη λέξη ερέθισμα και ζητάει από το παιδί να πει το αντίθετό της: «ανεβαίνω». (κατεβαίνω) 21. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια πρόταση και θέλω να μου την πεις όπως την άκουσες: Το κουδούνι στο σχολείο μας χτυπάει δυνατά. Πες ό,τι είπα».

Αναπαραγωγή Προτάσεων Συμβολικές Σχέσεις

Προφορικές ∆οκιμασίες

22. Ο εξεταστής δείχνει το πάνω μέρος της σελίδας στο παιδί και του λέει: «Βλέπεις αυτά τα τετράγωνα; Ένα είναι άδειο. ∆είξε μου απ’ αυτά εδώ, στο κάτω μέρος της σελίδας, ποιο πρέπει να βάλουμε στο άδειο τετράγωνο». (6) 23. Ο εξεταστής δίνει στο παιδί ένα μαρκαδόρο και το απαντητικό έντυπο, δείχνει το εικονίδιο και του λέει: «Αυτό το σχέδιο χωρίζεται σε πέντε μέρη. Βάλε το νούμερο 1 στο μεγαλύτερο μέρος, το νούμερο 2 στο μικρότερο μέρος και το νούμερο 3 στο τελευταίο μέρος. Κάντο τώρα».

Κινητικές ∆οκιμασίες

24. Ο εξεταστής λέει: «∆ες τι κάνω. Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». Χτυπήστε τα χέρια σας τρεις φορές.

Αντίθετες Έννοιες

25. Ο εξεταστής λέει τη λέξη ερέθισμα και ζητάει από το παιδί να πει το αντίθετό της: «μέρα» (νύχτα).

59

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Αναγνώριση Εικόνων Ακολουθίες Λέξεων Αναγνώριση Εικόνων Σχέδιο Ανθρώπου

Κινητικές ∆οκιμασίες

Ακολουθίες Γραμμάτων Άρθρωση Οπτική ∆ιάκριση

60

26. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και λέει: «Τι είναι αυτό;». (φωλιά) 27. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πως μια σειρά από λέξεις μόνο μια φορά και θέλω να μου τις πεις όπως τις άκουσες: χέρι-κότα-ψάρι. Πες ό,τι είπα». 28. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και λέει: «Τι είναι αυτό;». (παντελόνι) 29. Ο εξεταστής δείχνει το απαντητικό έντυπο στο παιδί, του δίνει το μολύβι και του λέει: «Θέλω να μου ζωγραφίσεις κεφάλι εδώ. Μπορεί να είναι αγόρι ή κορίτσι. Κάντο τώρα». 30. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί το πρώτο κουτάκι στο απαντητικό έντυπο και τραβάει μια κάθετη γραμμή από τον ένα κύκλο στον άλλο. Όταν ο εξεταστής έχει σχεδιάσει τη γραμμή, αφήνει το παιδί να το κοιτάξει για λίγο, καλύπτει το σχέδιο με το χέρι του, δίνει στο παιδί ένα μολύβι και λέει: «∆ες τι κάνω. Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». 31. Ο εξεταστής δίνει το απαντητικό έντυπο και λέει στο παιδί: «Θα σου δείξω μια σειρά με γράμματα και μετά θα την κρύψω. Εσύ θα πρέπει να γράψεις κάθε γράμμα μέσα σ’ ένα τετραγωνάκι. Πρόσεξε τα γράμματα να μην ακουμπούν στις γραμμές από τα τετραγωνάκια. ∆ες αυτά. Τώρα γράψε εσύ». (ε...μ…λ) 32. Ο εξεταστής λέει στο παιδί τη λέξη και του ζητάει να την επαναλάβει: «φρύδι, πες ό,τι είπα». 33. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα ερέθισμα και λέει: «Βλέπεις αυτό το τετράγωνο με τα γράμματα στο πάνω μέρος της σελίδας; Θέλω να μου βρεις στο κάτω μέρος της σελίδας ποιο ταιριάζει μ’ αυτό». (3)

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Ακολουθίες Αντικειμένων Σχέδιο Ανθρώπου Ακολουθίες Αριθμών Αναπαραγωγή Προτάσεων Σχέδιο Ανθρώπου Άρθρωση Αναπαραγωγή Προτάσεων Ακολουθίες Λέξεων Άρθρωση

34. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί στο πάνω μέρος της σελίδας την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Βλέπεις αυτά εδώ; ∆είξε μου ποιο από αυτά (δείχνει στο κάτω μέρος της σελίδας) ταιριάζει μ΄ αυτό». (3). 35. Ο εξεταστής δείχνει το απαντητικό έντυπο στο παιδί, του δίνει το μολύβι και του λέει: «Θέλω να μου ζωγραφίσεις χέρια εδώ. Κάντο τώρα». 36. Ο εξεταστής λέει: «Θα σου πω μια σειρά από αριθμούς και θέλω να τους πεις όπως τους είπα: 3…4…6…9. Πες ό,τι είπα». 37. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια πρόταση και θέλω να μου την πεις όπως την άκουσες: Το καλοκαίρι πηγαίνουμε στη θάλασσα, για να κάνουμε μπάνιο. Πες ό,τι είπα». 38. Ο εξεταστής δείχνει το απαντητικό έντυπο στο παιδί, του δίνει το μολύβι και του λέει: «Θέλω να μου ζωγραφίσεις στόμα εδώ. Κάντο τώρα». 39. Ο εξεταστής λέει στο παιδί τη λέξη και του ζητάει να την επαναλάβει: «φρούτο, πες ό,τι είπα». 40. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια πρόταση και θέλω να μου την πεις όπως την άκουσες: Το αεροπλάνο κάνει πολύ θόρυβο, όταν πετάει γρήγορα. Πες ό,τι είπα». 41. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια σειρά από λέξεις μόνο μια φορά και θέλω να μου τις πεις όπως τις άκουσες: πηγή – μπαμπάς – πάγκος. Πες ό,τι είπα». 42. Ο εξεταστής λέει στο παιδί τη λέξη και του ζητάει να την επαναλάβει: «τραπέζι, πες ό,τι είπα».

61

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Ακολουθίες Γραμμάτων

Προφορικές ∆οκιμασίες Ολοκλήρωση Μορφών Αναπαραγωγή Προτάσεων Προφορικές ∆οκιμασίες Ακολουθίες Αριθμών Σχέδιο Ανθρώπου

62

43. Ο εξεταστής δίνει το απαντητικό έντυπο και λέει στο παιδί: «Θα σου δείξω μια σειρά με γράμματα και μετά θα την κρύψω. Εσύ θα πρέπει να γράψεις κάθε γράμμα μέσα σ’ ένα τετραγωνάκι. Πρόσεξε τα γράμματα να μην ακουμπούν τις γραμμές από τα τετραγωνάκια. ∆ες αυτά. Τώρα γράψε εσύ». (κ…ρ…η). 44. Ο εξεταστής δίνει στο παιδί ένα μαρκαδόρο και το απαντητικό έντυπο, δείχνει το εικονίδιο και του λέει: «Τράβα μια γραμμή απ’ το κάτω μέρος του πρώτου κύκλου μέχρι το πάνω μέρος του δεύτερου κύκλου και βάλε ένα Χ μέσα στο δεύτερο κύκλο. Κάντο τώρα». 45. Ο εξεταστής λέει στο παιδί. «Βλέπεις αυτή την εικόνα; Της λείπουν μερικά κομμάτια. Τι είναι;» (κινητό) 46. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια πρόταση και θέλω να μου την πεις όπως την άκουσες: Είδαμε μια μικρή φωτιά στο δρόμο για το σχολείο. Πες ό,τι είπα». 47. Ο εξεταστής δίνει στο παιδί ένα μαρκαδόρο και το απαντητικό έντυπο, δείχνει το εικονίδιο και του λέει: «Βάλε το πρώτο γράμμα από την πρώτη λέξη στο πρώτο κύκλο, το δεύτερο γράμμα από την πρώτη λέξη στο δεύτερο κύκλο και το τελευταίο γράμμα από την τελευταία λέξη στον τελευταίο κύκλο. Κάντο τώρα». 48. Ο εξεταστής λέει: «Θα σου πω μια σειρά από αριθμούς και θέλω να τους πεις όπως τους είπα: 4…7…3…0…0. Πες ό,τι είπα.» 49. Ο εξεταστής δείχνει την απαντητική σελίδα στο παιδί, του δίνει το μολύβι και του λέει: «Θέλω να μου ζωγραφίσεις μαλλιά εδώ. Κάντο τώρα».

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Ακολουθίες Γραμμάτων Άρθρωση Ακολουθίες Λέξεων Κινητικές ∆οκιμασίες Ολοκλήρωση Μορφών Αναγνώριση Εικόνων Ακολουθίες Αντικειμένων Σχέδιο Ανθρώπου Ακολουθίες λέξεων

50. Ο εξεταστής δίνει το απαντητικό έντυπο και λέει στο παιδί: «Θα σου δείξω μια σειρά με γράμματα και μετά θα την κρύψω. Εσύ θα πρέπει να γράψεις κάθε γράμμα μέσα σ’ ένα τετραγωνάκι. Πρόσεξε τα γράμματα να μην ακουμπούν στις γραμμές από τα τετραγωνάκια. ∆ες αυτά. Τώρα γράψε εσύ». (υ…η…ν…ω) 51. Ο εξεταστής λέει στο παιδί τη λέξη και του ζητάει να την επαναλάβει: «σφυρίχτρα, πες ό,τι είπα». 52. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια σειρά από λέξεις μόνο μια φορά και θέλω να μου τις πεις όπως τις άκουσες: σούστα…κόλα…λάδι…φύλλο. Πες ό,τι είπα». 53. Ο εξεταστής λέει: «∆ες τι κάνω. Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». Χτυπήστε τα χέρια σας μια φορά, μετά τα δάχτυλα μια φορά και μετά χτυπήστε τα χέρια σας ακόμη μια φορά. 54. Ο εξεταστής λέει στο παιδί. «Βλέπεις αυτή την εικόνα; Της λείπουν μερικά κομμάτια. Τι είναι;» (ρολόι) 55. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και λέει: «Τι είναι αυτό;» (φόρεμα) 56. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί στο πάνω μέρος της σελίδας την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Βλέπεις αυτά εδώ; ∆είξε μου ποιο από αυτά (δείχνει στο κάτω μέρος της σελίδας) ταιριάζει μ΄ αυτό». (2) 57. Ο εξεταστής δείχνει το απαντητικό έντυπο στο παιδί, του δίνει το μολύβι και του λέει: «Θέλω να μου ζωγραφίσεις μάτια εδώ. Κάντο τώρα». 58. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια σειρά από λέξεις μόνο μια φορά και θέλω να μου τις πεις όπως τις άκουσες: γάτα – μπάλα – φίδι – πέντε. Πες ό,τι είπα».

63

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Συμβολικές Σχέσεις Κινητικές ∆οκιμασίες Αναπαραγωγή Προτάσεων Αναπαραγωγή Σχεδίου Εννοιολογική Συσχέτιση Σχέδιο Ανθρώπου Αναπαραγωγή Προτάσεων Ακολουθίες Αριθμών

64

59. Ο εξεταστής δείχνει το πάνω μέρος της σελίδας στο παιδί και του λέει: «Βλέπεις αυτά τα τετράγωνα; Ένα είναι άδειο. ∆είξε μου απ’ αυτά εδώ, στο κάτω μέρος της σελίδας, ποιο πρέπει να βάλουμε στο άδειο τετράγωνο». (5) 60. Ο εξεταστής λέει: «∆ες τι κάνω. Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». Ακουμπήστε με το δείκτη σας το μέτωπο, μετά το αυτί, τη μύτη και μετά πάλι το αυτί. 61. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια πρόταση και θέλω να μου την πεις όπως την άκουσες: Κάθε Σεπτέμβριο που ανοίγουν τα σχολεία η μαμά μάς αγοράζει καινούρια τετράδια. Πες ό,τι είπα». 62. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Το βλέπεις αυτό; Θέλω να μου ζωγραφίσεις ένα σαν κι αυτό, εδώ». (γυρίζοντας σελίδα) (τετράγωνο) 63. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα ερέθισμα στο πάνω μέρος της σελίδας και λέει: «Το βλέπεις αυτό; ∆είξε μου αυτό που ταιριάζει καλύτερα εδώ (στο κάτω μέρος της σελίδας)». (βουνό) 64. Ο εξεταστής δείχνει την απαντητική σελίδα στο παιδί, του δίνει το μολύβι και του λέει: «Θέλω να μου ζωγραφίσεις μύτη εδώ. Κάντο τώρα». 65. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια πρόταση και θέλω να μου την πεις όπως την άκουσες: Τα πράσινα φύλλα βγαίνουν στα δέντρα νωρίς την άνοιξη. Πες ό,τι είπα». 66. Ο εξεταστής λέει: «Θα σου πω μια σειρά από αριθμούς και θέλω να τους πεις όπως τους είπα: 2…4…8…3…3. Πες ό,τι είπα».

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Ακολουθίες Γραμμάτων Αντίθετες Έννοιες Εννοιολογική Συσχέτιση Αναπαραγωγή Σχεδίου Αντίθετες Έννοιες Κινητικές ∆οκιμασίες Σχέδιο Ανθρώπου Αναπαραγωγή Σχεδίου Αντίθετες Έννοιες

67. Ο εξεταστής δίνει το απαντητικό έντυπο και λέει στο παιδί: «Θα σου δείξω μια σειρά με γράμματα και μετά θα την κρύψω. Εσύ θα πρέπει να γράψεις κάθε γράμμα μέσα σ’ ένα τετραγωνάκι. Πρόσεξε τα γράμματα να μην ακουμπούν στις γραμμές από τα τετραγωνάκια. ∆ες αυτά. Τώρα γράψε εσύ». (ζ…κ…ξ…π…η) 68. Ο εξεταστής λέει τη λέξη-ερέθισμα και ζητάει από το παιδί να πει το αντίθετό της: «άδειος». (γεμάτος) 69. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα-ερέθισμα στο πάνω μέρος της σελίδας και λέει: «Το βλέπεις αυτό; ∆είξε μου αυτό που ταιριάζει καλύτερα εδώ (στο κάτω μέρος της σελίδας)». (κολόνα ∆ΕΗ) 70. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Το βλέπεις αυτό; Θέλω να μου ζωγραφίσεις ένα σαν κι αυτό, εδώ». (γυρίζοντας σελίδα) (ρόμβος) 71. Ο εξεταστής λέει τη λέξη-ερέθισμα και ζητάει από το παιδί να πει το αντίθετό της: «μαύρο». (άσπρο) 72. Ο εξεταστής λέει: «∆ες τι κάνω. Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». Χρησιμοποιώντας το δείκτη ακουμπήστε τον αγκώνα σας, μετά τη μύτη σας και μετά τον ίδιο αγκώνα ξανά. 73. Ο εξεταστής δείχνει το απαντητικό έντυπο στο παιδί, του δίνει το μολύβι και του λέει: «Θέλω να μου ζωγραφίσεις παλάμη ή γάντι εδώ. Κάντο τώρα». 74. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Το βλέπεις αυτό; Θέλω να μου ζωγραφίσεις ένα σαν κι αυτό, εδώ». (γυρίζοντας σελίδα) (τραπέζιο) 75. Ο εξεταστής λέει τη λέξη – ερέθισμα και ζητάει από το παιδί να πει το αντίθετό της: «μαλακός». (σκληρός)

65

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Αναγνώριση Εικόνων Συμβολικές Σχέσεις

Οπτική ∆ιάκριση Ολοκλήρωση Μορφών Ακολουθίες Αντικειμένων Αναπαραγωγή Σχεδίου

Ακολουθίες Γραμμάτων

66

76. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και λέει: «Τι είναι αυτό;». (άγαλμα) 77. Ο εξεταστής δείχνει το πάνω μέρος της σελίδας στο παιδί και του λέει: «Βλέπεις αυτά τα τετράγωνα; Ένα είναι άδειο. ∆είξε μου απ’ αυτά εδώ, στο κάτω μέρος της σελίδας, ποιο πρέπει να βάλουμε στο άδειο τετράγωνο». (3) 78. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα- ερέθισμα και λέει: «Βλέπεις αυτό το τετράγωνο με τις εικόνες στο κάτω μέρος της σελίδας; Θέλω να μου βρεις στο κάτω μέρος της σελίδας ποιο ταιριάζει με αυτό». (1) 79. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Βλέπεις αυτήν την εικόνα; Της λείπουν μερικά κομμάτια. Τι είναι;». (λουλούδι) 80. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί στο πάνω μέρος της σελίδας την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Βλέπεις αυτά εδώ; ∆είξε μου ποιο από αυτά (δείχνει στο κάτω μέρος της σελίδας) ταιριάζει μ΄ αυτό». (3) 81. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα ερέθισμα και του λέει: «Το βλέπεις αυτό; Θέλω να μου ζωγραφίσεις ένα σαν κι αυτό, εδώ». (γυρίζοντας σελίδα) (τρίγωνο με κάθετη γραμμή ανάμεσα σε 2 τόξα) 82. Ο εξεταστής δίνει το απαντητικό έντυπο και λέει στο παιδί: «Θα σου δείξω μια σειρά με γράμματα και μετά θα την κρύψω. Εσύ θα πρέπει να γράψεις κάθε γράμμα μέσα σ’ ένα τετραγωνάκι. Πρόσεξε τα γράμματα να μην ακουμπούν τις γραμμές από τα τετραγωνάκια. ∆ες αυτά. Τώρα γράψε εσύ». (β…π…δ…τ…θ)

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Κινητικές ∆οκιμασίες

Ακολουθίες Αντικειμένων Συμβολικές σχέσεις

Οπτική ∆ιάκριση Αντίθετες Έννοιες

Ακολουθίες Λέξεων

83. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί το δεύτερο ερώτημα της σελίδας στο απαντητικό έντυπο και τραβάει μια γραμμή από τον ένα κύκλο στον άλλο στο πρώτο σχήμα. (Σημ. Επειδή η απάντηση του παιδιού βαθμολογείται ανάλογα με το εάν η γραμμή του παιδιού βρίσκεται ανάμεσα στις γραμμές, που δίνονται ως όρια, η γραμμή του εξεταστή πρέπει να είναι ευθεία). Όταν ο εξεταστής έχει σχεδιάσει τη γραμμή καλύπτει το σχέδιο με το χέρι του, δίνει στο παιδί ένα μολύβι και λέει: «Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». 84. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί στο πάνω μέρος της σελίδας την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Βλέπεις αυτά εδώ; ∆είξε μου ποιο από αυτά (δείχνει στο κάτω μέρος της σελίδας) ταιριάζει μ΄ αυτό». (2) 85. Ο εξεταστής δείχνει το πάνω μέρος της σελίδας στο παιδί και του λέει: «Βλέπεις αυτά τα τετράγωνα; Ένα είναι άδειο. ∆είξε μου απ’ αυτά εδώ, στο κάτω μέρος της σελίδας, ποιο πρέπει να βάλουμε στο άδειο τετράγωνο». (6) 86. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα ερέθισμα και λέει: «Βλέπεις αυτό το τετράγωνο με τις εικόνες στο πάνω μέρος της σελίδας; Θέλω να μου βρεις στο κάτω μέρος της σελίδας ποιο ταιριάζει μ’ αυτό». (2) 87. Ο εξεταστής λέει τη λέξη-ερέθισμα και ζητάει από το παιδί να πει το αντίθετό της: «νέος». (γέρος) 88. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια σειρά από λέξεις μόνο μια φορά και θέλω να μου τις πεις όπως τις άκουσες: κύμα…σίτα…κόμπος…άγκυρα. Πες ό,τι είπα».

67

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Εννοιολογική Συσχέτιση Αναπαραγωγή Σχεδίου Ακολουθίες Αντικειμένων Ολοκλήρωση Μορφών Συμβολικές Σχέσεις Οπτική ∆ιάκριση Ακολουθίες Λέξεων

68

89. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα - ερέθισμα στο πάνω μέρος της σελίδας και λέει: «Το βλέπεις αυτό; ∆είξε μου αυτό που ταιριάζει καλύτερα εδώ (στο κάτω μέρος της σελίδας)». (ρολόι) 90. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Το βλέπεις αυτό; Θέλω να μου ζωγραφίσεις ένα σαν κι αυτό, εδώ». (γυρίζοντας σελίδα) (πολύγωνο) 91. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί στο πάνω μέρος της σελίδας την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Βλέπεις αυτά εδώ; ∆είξε μου ποιο από αυτά (δείχνει στο κάτω μέρος της σελίδας) ταιριάζει μ΄ αυτό». (1) 92. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Βλέπεις αυτήν την εικόνα; Της λείπουν μερικά κομμάτια. Τι είναι;». (τραπέζι) 93. Ο εξεταστής δείχνει το πάνω μέρος της σελίδας στο παιδί και του λέει: «Βλέπεις αυτά τα τετράγωνα; Ένα είναι άδειο. ∆είξε μου απ’ αυτά εδώ, στο κάτω μέρος της σελίδας, ποιο πρέπει να βάλουμε στο άδειο τετράγωνο». (1) 94. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα ερέθισμα και λέει: «Βλέπεις αυτό το τετράγωνο με τις εικόνες στο πάνω μέρος της σελίδας; Θέλω να μου βρεις στο κάτω μέρος της σελίδας ποιο ταιριάζει μ’ αυτό». (3) 95. Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Θα σου πω μια σειρά από λέξεις μόνο μια φορά και θέλω να μου τις πεις όπως τις άκουσες: τσάντα…δόντι…μπάλα…βόδι». Πες ό,τι είπα»

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Ακολουθίες Γραμμάτων Αναγνώριση Εικόνων Συμβολικές Σχέσεις Ολοκλήρωση Μορφών Αναπαραγωγή Σχεδίου Ακολουθίες Αντικειμένων Ολοκλήρωση Μορφών Αναγνώριση Εικόνων

96. Ο εξεταστής δίνει το απαντητικό έντυπο και λέει στο παιδί: «Θα σου δείξω μια σειρά με γράμματα και μετά θα την κρύψω. Εσύ θα πρέπει να γράψεις κάθε γράμμα μέσα σ’ ένα τετραγωνάκι. Πρόσεξε τα γράμματα να μην ακουμπούν τις γραμμές από τα τετραγωνάκια. ∆ες αυτά. Τώρα γράψε εσύ». (π…β…κ…τ…σ…α). 97. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και λέει: «Τι είναι αυτό;». (κομμωτής) 98. Ο εξεταστής δείχνει το πάνω μέρος της σελίδας στο παιδί και του λέει: «Βλέπεις αυτά τα τετράγωνα; Ένα είναι άδειο. ∆είξε μου απ’ αυτά εδώ, στο κάτω μέρος της σελίδας, ποιο πρέπει να βάλουμε στο άδειο τετράγωνο». (2) 99. Ο εξεταστής λέει στο παιδί. «Βλέπεις αυτή την εικόνα; Της λείπουν μερικά κομμάτια. Τι είναι;». (βιβλίο) 100. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα - ερέθισμα και του λέει: «Το βλέπεις αυτό; Θέλω να μου ζωγραφίσεις ένα σαν κι αυτό, εδώ». (γυρίζοντας σελίδα) (ορθογώνιο τρίγωνο με διάμεσο) 101. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί στο πάνω μέρος της σελίδας την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Βλέπεις αυτά εδώ; ∆είξε μου ποιο από αυτά (δείχνει στο κάτω μέρος της σελίδας) ταιριάζει μ΄ αυτό». (1) 102. Λέμε στο παιδί: «Βλέπεις αυτή την εικόνα; Της λείπουν μερικά κομμάτια. Τι είναι;». (πόρτα) 103. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και λέει: «Τι είναι αυτό;». (κλειδαριά)

69

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Οπτική διάκριση

Συμβολικές Σχέσεις Αντίθετες Έννοιες Ακολουθίες Αριθμών Σχέδιο Ανθρώπου

Κινητικές ∆οκιμασίες

Ακολουθίες Αντικειμένων

70

104. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα ερέθισμα και λέει: «Βλέπεις αυτό το τετράγωνο με τις εικόνες; Θέλω να μου βρεις στο κάτω μέρος της σελίδας ποιο ταιριάζει μ’ αυτό». (1) 105. Ο εξεταστής δείχνει το πάνω μέρος της σελίδας στο παιδί και του λέει: «Βλέπεις αυτά τα τετράγωνα; Ένα είναι άδειο. ∆είξε μου απ’ αυτά εδώ, στο κάτω μέρος της σελίδας, ποιο πρέπει να βάλουμε στο άδειο τετράγωνο». (3) 106. Ο εξεταστής λέει τη λέξη-ερέθισμα και ζητάει από το παιδί να πει το αντίθετό της: «νωρίς». (αργά) 107. Ο εξεταστής λέει: «Θα σου πω μια σειρά από αριθμούς και θέλω να τους πεις όπως τους είπα: 1…5…3…2…8. Πες ό,τι είπα». 108. Ο εξεταστής δείχνει το απαντητικό έντυπο στο παιδί, του δίνει το μολύβι και του λέει: «Θέλω να μου ζωγραφίσεις πατούσα ή παπούτσι εδώ. Κάντο τώρα». 109. Ο εξεταστής λέει: «∆ες τι κάνω. Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». Κάντε μια γροθιά με το αριστερό χέρι και μετά βάλτε το δεξί χέρι (με την παλάμη προς τα κάτω) πάνω από τη γροθιά. Μετά μετακινήστε την αριστερή γροθιά σε θέση ανάπαυσης πάνω από το δεξί χέρι σαν να χτίζετε πύργο. Μετά μετακινήστε το δεξί σας χέρι σε θέση ανάπαυσης πάνω από την αριστερή γροθιά, όπως πριν. (1. αριστερή γροθιά, 2. δεξί χέρι, παλάμη κάτω, 3. αριστερή γροθιά, 4. δεξί χέρι). 110. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί στο πάνω μέρος της σελίδας την εικόνα-ερέθισμα και του λέει: «Βλέπεις αυτά εδώ; ∆είξε μου ποιο από αυτά (δείχνει στο κάτω μέρος της σελίδας) ταιριάζει μ΄ αυτό». (4)

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Αναγνώριση Εικόνων Αντίθετες Έννοιες

Συμβολικές Σχέσεις Κινητικές ∆οκιμασίες Οπτική ∆ιάκριση

111. Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί την εικόνα-ερέθισμα και λέει: «Τι είναι αυτό;». (γιλέκο) 112. Ο εξεταστής λέει τη λέξη ερέθισμα και ζητάει από το παιδί να πει το αντίθετό της. «προσθέτω». (αφαιρώ) 113. Ο εξεταστής δείχνει το πάνω μέρος της σελίδας στο παιδί και του λέει: «Βλέπεις αυτά τα τετράγωνα; Ένα είναι άδειο. ∆είξε μου απ’ αυτά εδώ, στο κάτω μέρος της σελίδας, ποιο πρέπει να βάλουμε στο άδειο τετράγωνο». (3) 114. Ο εξεταστής λέει: «∆ες τι κάνω. Κάνε κι εσύ ό,τι έκανα». Χτυπήστε τα χέρια σας μια φορά, μετά τα δάχτυλα δύο φορές και μετά χτυπήστε τα χεριά σας τρεις φορές. 115. Ο εξεταστής δείχνει την εικόνα- ερέθισμα και λέει: «Βλέπεις αυτό το τετράγωνο με τα γράμματα; Θέλω να μου βρεις στο κάτω μέρος της σελίδας ποιο ταιριάζει μ’ αυτό». (2)

71

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Οδηγίες χορήγησης και βαθμολόγησης

DTLA-4

Ηλικία: 8.0-15.11

72

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Υποδοκιμασία 1. Αντίθετες έννοιες Οδηγίες: Ο εξεταστής λέει στο παιδί «Θα σου πω μία λέξη και θέλω να μου πεις το αντίθετό της. Παραδείγματος χάρη, εάν εγώ σου πω ημέρα, εσύ θα μου πεις … (παύση). Νύχτα είναι η σωστή απάντηση, γιατί νύχτα είναι το αντίθετο της ημέρας. Ας δοκιμάσουμε άλλο ένα παράδειγμα. Ποιο είναι το αντίθετο του πάνω … (παύση) κάτω». Όταν το παιδί κατανοήσει τι πρέπει να κάνει, ο εξεταστής λέει «Άκουσε προσεκτικά αυτό που λέω, και πες μου μία λέξη, αντίθετη της λέξης που λέω». Για όλες τις ερωτήσεις ο εξεταστής λέει: «Ποιο είναι το αντίθετο του … ;». Αν το παιδί δεν μπορέσει να κατανοήσει την έννοια των αντιθέτων και δίνει λανθασμένες απαντήσεις, τότε ο εξεταστής χορηγεί μέχρι πέντε ερωτήσεις και μετά σταματάει. Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 και κάθε λανθασμένη με 0. Για να ελέγξει ο εξεταστής ποιες απαντήσεις θεωρούνται σωστές και βαθμολογούνται με 1, συμβουλεύεται τον οδηγό εξεταστή. Εάν το παιδί κάνει λάθος σε 5 συνεχόμενες λέξεις, τότε ο εξεταστής σταματά τη χορήγηση.

1. ______ζεστό (κρύο, παγωμένο, ψυχρό) 2. ______αδελφός (αδελφή) 3._____ κλειστό (ανοιχτό, ορθάνοιχτο) 4. ______κοιμισμένος (ξύπνιος, ξυπνητός) 5. ______άδειος (γεμάτος, πλήρης) 6. ______νέος (γέρος)

30._______λάθος (σωστό) 31._______στενό (πλατύ, φαρδύ) 32._______μαλακό (σκληρό) 33._______επικίνδυνο (ασφαλές) 34._______ανώτατο (κατώτατο) 35._______χοντρός (αδύνατος, λεπτός) 36._______νίκη (ήττα, αποτυχία) 37._______δημιουργώ (καταστρέφω)

73

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

7. ______πάνω (κάτω) 8. ______χάνω (βρίσκω, κερδίζω) 9. ______βαρύ (ελαφρύ) 10. ______ίσιο (στραβό) 11. ______νωρίς (αργά) 12. ______κοντά (μακριά) 13. ______θόρυβος (ησυχία) 14. ______πριν (μετά) 15. ______πρωί (βράδυ) 16. _______προσθέτω (αφαιρώ, ελλατώνω, μειώνω) 17._______βορράς (νότος) 18._______λιακάδα (συννεφιά) 19._______θυμάμαι (ξεχνώ) 20._______αγαπώ (μισώ, φθονώ, αντιπαθώ) 21._______κόρη (γιος) 22._______δύσκολο (εύκολο) 23._______ίδιο (διαφορετικό, αλλιώτικο) 24._______βαθύ (ρηχό) 25._______ανατολή (δύση) 26._______είσοδος (έξοδος) 27._______φίλος (εχθρός, αντίπαλος) 28._______γέλιο (κλάμα) 29._______αρχίζω (τελειώνω, σταματώ)

74

38._______δημόσιο (ιδιωτικό) 39._______σύνθετο (απλό, εύκολο) 40._______ ενώνω (χωρίζω, διαιρώ)41.________ψεύτικος (αληθινός) 42.________κατωτερότητα (ανωτερότητα) 43.________αισιόδοξος (απαισιόδοξος) 44.________αγνοώ (γνωρίζω) 45.________δόκιμος (μόνιμος) 46.________μακρύ (κοντό) 47.________προηγούμενος (επόμενος) 48.________εσωτερικός (εξωτερικός) 49.________σταδιακός (απότομος, ξαφνικός) 50.________κυρτός (κοίλος) 51._______ θετικό (αρνητικό) 52.________επίλογος (πρόλογος) 53.________πλειονότητα (μειονότητα) 54.________θεωρία (πράξη) 55.________οκνηρός (εργατικός)

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Υποδοκιμασία 2. Ακολουθίες σχεδίου Οδηγίες: Ο εξεταστής δείχνει στο παιδί τη σειρά των σχεδίων και λέει «Θα σου δείξω μια σειρά σχεδίων σαν και αυτή. Μάζεψε τον πρώτο κύβο και βρες το σχέδιο στον κύβο που ταιριάζει με το πρώτο σχέδιο της σειράς και μετά τοποθέτησέ το έτσι, ώστε να φαίνεται το σχέδιο». Στο παράδειγμα ο εξεταστής κρατά ανοιχτό το βιβλίο εικόνων καθ’ όλη τη διάρκεια του παραδείγματος και παροτρύνει το παιδί. Στην εξέταση δείχνει το βιβλίο εικόνων για λίγο και μετά το αποσύρει, καθώς εξηγεί στο παιδί ότι πρέπει να παρατηρήσει καλά την ακολουθία των σχεδίων, γιατί πρέπει να τη θυμηθεί για να την αναπαράγει με τους κύβους. Εάν το παιδί το επιτύχει, συνεχίζει με το επόμενο ερώτημα. Εάν όχι, ο εξεταστής δείχνει την ίδια ακολουθία μέχρι τρεις φορές. Όταν το παιδί βρει το σωστό σχέδιο και τοποθετήσει τον κύβο προς τα πάνω, ο εξεταστής του ζητάει να κάνει το ίδιο και με τον δεύτερο κύβο. Αν τοποθετήσει και τον δεύτερο σωστά, τότε ο εξεταστής ζητάει από το παιδί να προσπαθήσει να βρει τα σωστά σχέδια και να τοποθετήσει τους κύβους προς τα πάνω χωρίς να βλέπει το Βιβλίο Εικόνων. Εάν ακόμα και μετά την τρίτη φορά το παιδί κάνει λάθος, ο εξεταστής προχωράει στο επόμενο ερώτημα.

75

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Βαθμολογία: Για κάθε σχέδιο που το παιδί βρίσκει σωστά, βαθμολογείται με 1 ακόμα και αν το βρει με τη δεύτερη ή την τρίτη φορά. Εάν δοκιμάσει τρεις φορές και εξακολουθεί να μη βρίσκει τα σωστά σχέδια ή να μην τα τοποθετεί σωστά, ο εξεταστής βαθμολογεί με 0 τα σχέδια στα οποία έκανε λάθος και με 1 τα σχέδια που βρήκε σωστά και προχωράει στην επόμενη σειρά σχεδίων. Το σύνολο της βαθμολογίας προκύπτει από το άθροισμα των σωστών απαντήσεων κάθε ερωτήματος.

76

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Υποδοκιμασία 3: Αναπαραγωγή Προτάσεων Οδηγίες: Ο εξεταστής λέει καθαρά μία πρόταση και το παιδί πρέπει να την αναπαράγει. Ο εξεταστής λέει: «Θα σου πω μερικές προτάσεις και θέλω να πεις ό,τι λέω κι εγώ. Ας δοκιμάσουμε μια πρόταση. Είσαι έτοιμος; Ο πάγος είναι κρύος». Εάν απαντήσει λάθος, ο εξεταστής λέει « Άκου και επανέλαβε ό,τι λέω εγώ: Ο πάγος είναι κρύος». Εάν το παιδί απαντήσει σωστά ο εξεταστής λέει: «Μπράβο, είπες ακριβώς ό,τι είπα. Τώρα ας δοκιμάσουμε και κάποιες άλλες προτάσεις». Όταν το παιδί επαναλάβει την πρόταση σωστά τότε ο εξεταστής προχωράει στις επόμενες προτάσεις. Βαθμολογία: Για κάθε πρόταση που το παιδί επαναλάβει σωστά βαθμολογείται με 1. Εάν το παιδί απαντήσει λανθασμένα (δηλαδή παραλείψει λέξεις, αλλάξει τη σειρά των λέξεων, αντικαταστήσει κάποια λέξη με μια συνώνυμη), ή δεν απαντήσει καθόλου, τότε η πρόταση αυτή βαθμολογείται με 0. Εάν το παιδί κάνει λάθος σε 5 συνεχόμενες προτάσεις, τότε ο εξεταστής σταματά τη χορήγηση αυτής της υποδοκιμασίας. 1.________Θα πάμε βόλτα. 2.________Στο Γιάννη αρέσει να διαβάζει το καινούργιο του βιβλίο. 3.________Ο σκύλος μου μαλώνει με την άσπρη γάτα. 4.________Φέρε τη σκούπα και το φαράσι στο μπροστινό δωμάτιο. 5.________Το κουδούνι χτυπά δυνατά. 6.________Στο δρόμο για το σχολείο είδαμε μια μικρή φωτιά στο δάσος. 7.________Το αυτοκίνητό μας έχει τέσσερα καινούργια λάστιχα. 8.________Το αεροπλάνο κάνει πολύ θόρυβο επειδή πετάει γρήγορα. 9.________Το καλοκαίρι πάμε στη θάλασσα για μπάνια.

77

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

10._______Τα δένδρα βγάζουν πράσινα φύλλα νωρίς την άνοιξη. 11._______∆έκα άτομα πήγαν σ’ ένα πάρτι όπου έφαγαν και ήπιαν πολύ. 12._______Ο ήλιος έλαμπε πολύ σήμερα και με πείραζε στα μάτια. 13._______Ο γυμναστής έρχεται στο σχολείο μας τρεις φορές την εβδομάδα. 14._______Όταν το τρένο περνά, σφυράει για να κρατηθούμε μακριά από τις γραμμές. 15._______Την προηγούμενη εβδομάδα οι φίλοι μου πήγαν για ψάρεμα και μου είπαν ότι πέρασαν τέλεια. 16._______Το Σαββατοκύριακο πολλά αγόρια και κορίτσια πάνε σινεμά. 17._______Κάθε χρόνο όταν το μεγάλο τσίρκο έρχεται στην πόλη πάει όλη η οικογένεια. 18._______Την Τρίτη φάγαμε το φρέσκο ψωμί που έψησε η μητέρα μας. 19._______Στις οκτώ πάμε για ύπνο και η μητέρα μας διαβάζει κάποιο αγαπημένο μας βιβλίο. 20._______Όταν αγοράζουμε καινούργιο αυτοκίνητο πρέπει να του βάλουμε καινούργιες πινακίδες. 21._______Η αδελφή μου η Μαίρη έχει μια όμορφη κούκλα που ανοιγοκλείνει τα μάτια της. 22._______Στο σπίτι του θείου μου υπήρχε ένα κόκκινο χαλί στο πάτωμα του καθιστικού. 23._______Την περασμένη εβδομάδα στο πάρτι της Ελένης φάγαμε τούρτα και παγωτό. 24._______Τον περασμένο χειμώνα φτιάξαμε ένα μεγάλο χιονάνθρωπο και του βάλαμε ένα μικρό μαύρο καπέλο στο κεφάλι. 25._______Τη μέρα του ποδοσφαιρικού αγώνα είχε λιακάδα αλλά έκανε κρύο και φυσούσε δυνατά.

78

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

26._______Σε μερικά άδεια οικόπεδα η αστυνομία έβαλε φράχτη για να μπορούμε να παίζουμε χωρίς κίνδυνο. 27._______Η ομάδα μπάσκετ του γυμνασίου μας έδωσε δεκαπέντε αγώνες, έχασε τους έξι, αλλά τερμάτισε στη δεύτερη θέση. 28.________Στις χώρες του βορρά οι μέρες είναι πολύ μικρές το χειμώνα και οι ακτίνες του ηλίου πέφτουν πλάγια. 29._______Για να προσληφθεί κάποιος υπάλληλος στην τράπεζα πρέπει να δώσει εξετάσεις. 30.________Στο καθιστικό μας υπάρχουν ντουλάπια με κινέζικες πορσελάνες και γυαλικά. 31.________Κάθε πρωί ο παππούς μου σηκώνεται νωρίς για να αρμέξει την αγελάδα και να μαζέψει τα αβγά από τις κότες. 32.________Το βράδυ της Ανάστασης πηγαίνουμε στην εκκλησία με λαμπάδες και κόκκινα αβγά. 33.________Η Κατερίνα και η φίλη της Μαρία φόρεσαν τα μαγιό τους και έκαναν πολλές βουτιές στη ζεστή θάλασσα. 34.________Η φωτιές στην Πελοπόννησο προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές στην χλωρίδα και την πανίδα του τόπου. 35.________Για να δώσει κάποιος Πανελλαδικές εξετάσεις πρέπει να συμπληρώσει πρώτα το μηχανογραφικό δελτίο.

79

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Υποδοκιμασία 4. Αντιστροφή Γραμμάτων Οδηγίες: Ο εξεταστής δίνει στο παιδί να συμπληρώσει τη σελίδα με τα κενά κουτάκια που βρίσκεται στο ατομικό φυλλάδιο εξέτασης. Ο εξεταστής λέει «Θα σου πω μια σειρά γραμμάτων όπως Α…Β…Γ… Στο τελευταίο γράμμα θα μειωθεί η ένταση της φωνής μου. Αυτό είναι το σήμα για να γράψεις τα γράμματα στα κουτάκια του απαντητικού φυλλαδίου. Πρέπει όμως να τα γράψεις αντίστροφα. ∆ηλαδή Γ…Β…Α…Πάντα θα αρχίζεις να γράφεις από αριστερά προς τα δεξιά και τα γράμματα δε θα πρέπει να ακουμπάνε στις γραμμές του κουτιού. Ας κάνουμε ένα παράδειγμα. «Κ…Λ…Μ…». Αν το παιδί έχει καταλάβει ο εξεταστής ξεκινάει την υποδοκιμασία. Βαθμολογία: Για να δώσει ο εξεταστής ένα βαθμό σε μια απάντηση, το παιδί θα πρέπει να τοποθετήσει τα γράμματα που άκουσε σωστά με την αντίστροφη σειρά, χωρίς να ακουμπάνε στις γραμμές του εκάστοτε κουτιού. Είναι σημαντικό ο εξεταστής να ελέγχει κατά τη χορήγηση ότι το παιδί δεν έγραψε κάποια απάντηση από τα δεξιά προς τα αριστερά, γιατί σε αυτή την περίπτωση η απάντηση μηδενίζεται. Παράδειγμα 1

Μ

Λ

Κ

Υποδοκιμασία 5: Αναπαραγωγή Σχεδίου Οδηγίες: Ο εξεταστής λέει στο παιδί: «Τώρα θα σου δείξω κάποια σχέδια, τα οποία αφού τα παρατηρήσεις καλά, πρέπει να τα σχεδιάσεις χωρίς να ακουμπήσεις τις γραμμές. Έλα να κάνουμε ένα πα-

80

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

ράδειγμα». Μετά το παράδειγμα ο εξεταστής προχωράει στην υποδοκιμασία. Το παιδί δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει σβήστρα. Βαθμολογία: Η βαθμολογία γίνεται με βάση τα πρότυπα που δίνονται παρακάτω. Σε περίπτωση που το παιδί δεν μπορέσει να αναπαραστήσει το σχέδιο καθόλου ή το ζωγραφίσει με μεγάλη απόκλιση από το αρχικό, τότε το σχέδιο του μηδενίζεται. Εάν το παιδί κάνει λάθος σε 3 συνεχόμενα σχέδια, τότε ο εξεταστής σταματά τη χορήγηση.

81

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΧΕ∆ΙΟΥ

Α/Α

82

Στήλη 1

Στήλη 2

Στήλη 3

Στ. 4

Στήλη 5

Αρχικό ερέθισμα

Βαθμός 0

Βαθμός 1

Βαθ. 2

Βαθμός 3

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Α/Α

Στήλη 1 Αρχικό ερέθισμα

Στήλη 2 Βαθμός 0

Στήλη 3 Βαθμός 1

Στ. 4 Βαθ. 2

Στήλη 5 Βαθμός 3

83

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Α/Α

84

Στήλη 1

Στήλη 2

Στήλη 3

Στ. 4

Στήλη 5

Αρχικό ερέθισμα

Βαθμός 0

Βαθμός 1

Βαθ. 2

Βαθμός 3

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Α/Α

Στήλη 1

Στήλη 2

Στήλη 3

Στ. 4

Στήλη 5

Αρχικό ερέθισμα

Βαθμός 0

Βαθμός 1

Βαθ. 2

Βαθμός 3

85

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Υποδοκιμασία 6: Βασικές Πληροφορίες Οδηγίες: Ο εξεταστής λέει: «Θα σου κάνω μερικές ερωτήσεις. Όταν τελειώνω την ερώτηση, θα απαντάς όσο καλύτερα μπορείς. Μερικές θα είναι εύκολες και άλλες θα είναι δύσκολες. Προσπάθησε όσο το δυνατόν καλύτερα. Ας κάνουμε ένα παράδειγμα. «Πόσο χρονών είσαι;» Εάν το παιδί απαντήσει σωστά, ο εξεταστής προχωράει στη χορήγηση της υποδοκιμασίας. Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 βαθμό. Εάν το παιδί κάνει λάθος σε 5 συνεχόμενες ερωτήσεις, τότε ο εξεταστής σταματά τη χορήγηση. 1.Ποιος είναι μεγαλύτερος, ένας παππούς ή ένα μωρό; (παππούς) 2.Τι κάνεις με ένα βιβλίο; (διαβάζω) 3.Τι κάνεις με τα χρήματα; (τα ξοδεύεις, αγοράζεις πράγματα, τα αποταμιεύεις) 4.Τι κάνει ένας πυροσβέστης; (σβήνει φωτιές) 5.Τι βρίσκεις πάντα σε μία βιβλιοθήκη; (βιβλία) 6.Τι γαλακτοκομικά προϊόντα θα μπορούσες να αγοράσεις από ένα σούπερ μάρκετ; (γάλα, τυρί, βούτυρο, κ.τ.λ.) 7.Πόσες μέρες έχει μία εβδομάδα; (επτά)

86

γραμματόσημα; (να στείλω ή να ταχυδρομήσω ένα γράμμα, ένα δέμα ή μια κάρτα) 9.Συνήθως τις βαλίτσες / αποσκευές μας σε ποιο μέρος του αυτοκινήτου τις βάζουμε; (πορτ – μπακάζ) 10.Πόσα δευτερόλεπτα έχει ένα λεπτό; (60) 11.Τι έχει πληκτρολόγιο, δισκέτα, και οθόνη; (υπολογιστής) 12.Ποιος είναι ο όγδοος μήνας του χρόνου; (Αύγουστος) 13.Πόσες πλευρές έχει ένας κύβος; (6) 14.Ποια είναι η πηγή της ηλιακής ενέργειας; (ο ήλιος) 15.Κάθε πόσα χρόνια έχουμε

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

8.Σε τι χρησιμεύουν τα 16. Πότε έγινε η Ελλάδα κράτοςμέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης; (1981) 17.Πως θα σβήσουμε μια φωτιά από λάδι στην κουζίνα; (αλεύρι, αλάτι, σόδα αλλά όχι νερό) 18.Ποιος πλανήτης είναι ο πιο κοντινός πλανήτης στον ήλιο; (Ερμής) 19.Ποιος ανακάλυψε το τηλέφωνο; (Bell, ή Alexander Graham Bell) 20.Ποια είναι η πρωτεύουσα της Αγγλίας; (Λονδίνο) 21.Τι σημαίνει ένα στοπ/ απαγορευτικό σήμα σε μία πόρτα; (απομακρύνσου, μείνε έξω, μην μπαίνεις) 22.Τι είναι ο ανώδυνος τοκετός; (μία φυσική μέθοδος γέννησης παιδιού) 23. Εάν εχθές ήταν Σάββατο, τι μέρα θα είναι μεθαύριο; (Τρίτη) 24.Ποιος ανακάλυψε την πενικιλίνη; (Φλέμινγκ) 25.Ποιος μιλάει στην τηλεόραση για υψηλά και χαμηλά βαρομετρικά; (μετεωρολόγος ή παρουσιαστής του δελτίου καιρού)

δίσεκτο έτος; (4) 26. Ποιος θεός έτρωγε τα παιδιά του; (Κρόνος) 27.Τι ήταν οι Ίσιρις, Όσιρις και Ρα; (αιγυπτιακές θεότητες) 28.Ποια θάλασσα υπάρχει μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής; (Μεσόγειος Θάλασσα) 29.Ποιας χώρας είναι λιμάνια Καλκούτα και Βομβάη; (Ινδία) 30.Ποιο είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδος; (Πειραιάς) 31.Ποιος ήταν ο πρώτος ευρωπαίος που επισκέφθηκε και έγραψε σχετικά με την Κίνα; (Μάρκο Πόλο) 32.Πως λέμε το φαινόμενο που η μέρα είναι ίση με τη νύχτα; (ισημερία) 33.Ποιο στοιχείο βρίσκεται σε μεγαλύτερη ποσότητα στον αέρα; (άζωτο) 34.Ποιος πλανήτης έχει τους περισσότερους δορυφόρους; (∆ίας) 35.Ποια μητέρα στην ελληνική αρχαιότητα σκότωσε τα παιδιά της; (Μήδεια) 36.Ποιος χρησιμοποίησε πρώτος τηλεσκόπιο

87

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

για να αποδείξει τη θεωρία του Κοπέρνικου; (Γαλιλαίος) 37.Πόση από την επιφάνεια της γης καλύπτεται από νερό; (2/3, 67%) 38.Σε ποια αρχαία πόλη βρισκόταν η Αππία Οδός ; (Ρώμη) 39. Που ηττήθηκε ο Μ. Ναπολέοντας; (Βατερλό) 40.Τι είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου; (υπερθέρμανση της γης και μείωση των ατμοσφαιρικών επιπέδων)

88

41.Ποιος ανακάλυψε τη θεωρία της σχετικότητας; (Einstein, Albert Einstein) 42.Ποιο όργανο χρησιμοποιείται για τη μέτρηση γωνιακών αποστάσεων στην πλοήγηση, για τη διαμόρφωση ύψους των ουράνιων σωμάτων; (γωνιόμετρο)

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Υποδοκιμασία 7. Συμβολικές Σχέσεις Οδηγίες: Ο εξεταστής λέει «Θα σου δείξω μια σελίδα με σχέδια. Στο πάνω μέρος της σελίδας βρίσκονται εικόνες που είναι κομμάτια μιας μεγαλύτερης εικόνας. Στο κάτω μέρος της σελίδας βρίσκονται διάφορα σχέδια, ένα όμως από αυτά συμπληρώνει την εικόνα πάνω. Πρέπει να διαλέξεις το σχέδιο που ταιριάζει καλύτερα στην εικόνα. Ας δούμε ένα (παρ.1). Βλέπεις αυτές τις εικόνες πάνω. Από τη μεγάλη εικόνα λείπει ένα σχέδιο. ∆είξε μου το σχήμα που συμπληρώνει την εικόνα». Αφού ο εξεταστής δοκιμάσει με το παράδειγμα, για να δει αν το παιδί κατανόησε τι πρέπει να κάνει, προχωράει στη χορήγηση της υποδοκιμασίας. Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 βαθμό και κάθε λανθασμένη μηδενίζεται. Εάν το παιδί κάνει λάθος σε 5 σχέδια συνεχόμενα τότε ο εξεταστής σταματά τη χορήγηση.

89

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Υποδοκιμασία 8. Ακολουθίες Λέξεων Οδηγίες: Ο εξεταστής λέει στο παιδί «Θα σου πω ορισμένες λέξεις. Άκου προσεκτικά και όταν τελειώσω θέλω να μου πεις ακριβώς ό,τι είπα. Θα λες τις λέξεις με την ίδια σειρά που τις είπα κι εγώ. Κατάλαβες; Ας δοκιμάσουμε. Πες ό,τι λέω …γάτα…πάγος. Ωραία ας ξεκινήσουμε». Μετά από το παράδειγμα και εφόσον το παιδί κατανοήσει τι πρέπει να κάνει, ο εξεταστής χορηγεί την υποδοκιμασία. Βαθμολογία: Κάθε σωστή απάντηση βαθμολογείται με 1 βαθμό. Μια απάντηση μηδενίζεται εάν το παιδί παραλείψει κάποια λέξη, πει κάποια συνώνυμη ή πει τις λέξεις με λάθος σειρά. Εάν το παιδί κάνει λάθος σε 5 συνεχόμενα ερωτήματα, τότε ο εξεταστής σταματά τη χορήγηση.

1._____ μάνα χόρτο σόμπα 2._____ πένα γιορτή κούνια 3._____ κόρνα λάδι φύλλο 4._____ πηγή μπαμπάς βόμβα πόρτα 5._____ πίτα βόδι φέσι πένα 6._____ γάτα φύση δόξα σούπα 7._____ τσάντα χήνα μπογιά πίστα 8._____ χαίτη τόπι νύφη σμάλτο 9._____ κάρτα φάρδος δίσκος ρόδα 10._____χαρτί σβήνω βάζω ρακέτα 11.____ σβήνω γη φλόγα κάγκελο 12._____ρίγα δώρο σούπα καΐκι λάμπα 13._____γάντι βάρκα τρύπα φίλοι σιτάρι 14._____ψάρι πηγή σχέδιο ρόπαλο βουλή 15._____τύμπανο μπάλα φλόγα κλώσα φάρδος

90

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

16._____πίπα πίστη πένσα κουτί μύλος 17._____βίτσα κλώσα σανό μπουκιά φράγμα 18._____στοίβα νονός λάκκος κόρη γουλιά 19._____κοντά έλκος άνδρας αυτός νύχτα 20._____μπότα κύμα σταυρός κόμπος άγκυρα 21._____μάντης άρθρο τέντα ρέμα κρασί σούπα 22._____στόμα δόντι φρύδι δώρο κάτω γόβα 23._____Μάης αρνί βέλος καλά μπύρα τζάκι 24._____μόνος σόι δράμα τσάντα μπράβο γκάζι 25._____λαγός μπογιά κύμα λόφος γλάρος σπάνιο 26._____ψάρι δάγκωμα λίπος γκάφα μπλούζα βόλτα φυγή 27._____σκίρτημα πλάνη φρένα αετός τύμπανο αρνί χέρι 28._____βάτα άντρας τόνος χάος μπουκιά τρένο κάγκελο 29._____φλουρί φόνος σπάνιος λάμπα άξονας τεμπέλης 30._____σούπα φόνος βρώμη χήνα ρητό κάμπος δάγκωμα κλουβί

Υποδοκιμασία 9. Ακολουθίες Ιστοριών Οδηγίες: Ο εξεταστής λέει «Κοίτα αυτές τις εικόνες. Όταν τις βάλεις στη σωστή σειρά θα σχηματίσουν μια ιστορία. Τώρα οι εικόνες είναι μπερδεμένες. Ας κάνουμε ένα παράδειγμα. Ποια εικόνα θα πρέπει να βάλεις πρώτη; (διακοπή). Τώρα βάλε κάτω από την εικόνα, μέσα στο κουτάκι τον αριθμό 1. Ποια θα είναι η επόμενη εικόνα; Βάλε κάτω μέσα στο κουτάκι τον αριθμό 2. Κάνε το ίδιο και με την τελευταία εικόνα. Όταν τελειώσεις βάλε στο κουτάκι δεξιά (δείχνουμε) τη λευκή κάρτα. Όποια αλλαγή θέλεις να κάνεις, μπορείς να την κάνεις πριν βάλεις τη λευκή κάρτα. Εντάξει; Ωραία. Μόλις πω ξεκίνα, κοιτάς τις εικόνες κάθε ιστορίας και τις βάζεις στη σωστή σειρά. Μην ξεχνάς να τοποθετείς τους αριθμούς στα κουτάκια κάτω από τις

91

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

εικόνες και στο τέλος τη λευκή κάρτα για να μου δείχνεις ό,τι έχεις τελειώσεις. Ξεκίνα». Βαθμολογία: Για κάθε εικόνα που το παιδί βάζει τη σωστή κάρτα κάτω από κάθε κουτάκι, βαθμολογείται με 1 βαθμό. Για να πάρει 1 βαθμό είναι σημαντικό επίσης η κάρτα να ακουμπάει έστω και λίγο το κουτάκι στο οποίο μπαίνει. 1. ____ 4____2 _____ 1 _____ 3 ΣΥΝΟΛΟ _________

92

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Βαθμολόγηση- Ερμηνεία Ατομικό Φυλλάδιο Εξέτασης Ο εξεταστής σημειώνει τα στοιχεία του παιδιού στο ατομικό φυλλάδιο εξέτασης. Η ηλικία του παιδιού μετριέται σε έτη και μήνες. Ο υπολογισμός της ηλικίας του παιδιού γίνεται ως εξής: Αφαιρείται από την ημερομηνία εξέτασης η ημερομηνία γέννησης. Αν στο υπόλοιπο του πλήθους των ημερών ο αριθμός είναι μικρότερος του 15, τότε παραμένει ο ίδιος αριθμός στο υπόλοιπο των μηνών. Στην αντίθετη περίπτωση αυξάνεται ο αριθμός των μηνών κατά μια μονάδα. Ένα παράδειγμα: Παράδειγμα 1ο Η ημερομηνία εξέτασης είναι 5 Ιουνίου του 2008. Το παιδί έχει γεννηθεί στις 3 Σεπτεμβρίου του 2000. έτος ημερομηνία εξέτασης 2008 ημερομηνία γέννησης 2000 ηλικία παιδιού 7 Ηλικία παιδιού σε έτη και μήνες: 7.09

μήνας 6 9 9

ημέρα 5 3 2

Παράδειγμα 2ο Η ημερομηνία εξέτασης είναι 25 Ιουνίου του 2008. Το παιδί έχει γεννηθεί στις 3 Σεπτεμβρίου του 2000. έτος ημερομηνία εξέτασης 2008 ημερομηνία γέννησης 2000 ηλικία παιδιού 7 Ηλικία παιδιού σε έτη και μήνες: 7.10

μήνας 6 9 9

ημέρα 25 3 22

93

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Τυπικοί Βαθμοί (Τ.Β.) – Πηλίκο Μαθησιακής Επάρκειας (Π.Μ.Ε.) Οι αρχικοί βαθμοί ενός κριτηρίου, παρόλο που χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς σκοπούς, δεν ενδείκνυνται για την αξιολόγηση της επίδοσης των ατόμων. Αυτό συμβαίνει επειδή συχνά οι διάφορες υποδοκιμασίες των κριτηρίων αποτελούνται από διαφορετικού πλήθους ερωτήματα οπότε, σε μια συγκεκριμένη ηλικία, κάποιος αρχικός βαθμός έχει διαφορετική σημασία ανάλογα με την υποδοκιμασία από την οποία προήλθε. Ο ίδιος αυτός βαθμός μπορεί σε μια υποδοκιμασία να υποδηλώνει χαμηλού βαθμού επάρκεια, ενώ σε κάποια άλλη υψηλού βαθμού επάρκεια. Για το λόγο αυτό, οι αρχικοί βαθμοί των κριτηρίων μετατρέπονται σε Τυπικούς Βαθμούς (Τ.Β.) οι οποίοι επιτρέπουν την ισότιμη σύγκριση της επίδοσης ενός ατόμου, ως προς όλες τις υποδοκιμασίες του κριτηρίου. Για τον υπολογισμό των Τυπικών Βαθμών (Τ.Β.) του κριτηρίου μαθησιακής επάρκειας, οι αρχικοί βαθμοί των διαφόρων συνθέσεων μετατράπηκαν σε Τυπικούς Βαθμούς z με βάση το μετασχηματισμό z =(x – μ)/σ, όπου μ και σ είναι αντίστοιχα η μέση τιμή και η τυπική απόκλιση των αρχικών βαθμών x. Στη συνέχεια, οι βαθμοί z μετατράπηκαν σε Τυπικούς Βαθμούς (Τ.Β.) με μέση τιμή 10 και τυπική απόκλιση 3 χρησιμοποιώντας το μετασχηματισμό Τ.Β. = 10 + 3(z). Στις κλίμακες με τους τυπικούς βαθμούς, για μια συγκεκριμένη ηλικία, ένα άτομο εκτιμάται το κατά πόσο υπερέχει ή υπολείπεται της «μέσης επίδοσης», ανάλογα με τον αριθμό των τυπικών αποκλίσεων που έχει η επίδοσή του πάνω ή κάτω της τιμής 10. Αν ένα άτομο έχει Τυπικό Βαθμό 10 σε κάποια σύνθεση αυτό μας δείχνει ότι η επίδοση του ταυτίζεται με την μέση επίδοση των ατόμων της ίδιας ηλικίας. Αν ένα άτομο έχει Τυπικό Βαθμό 13 σε κάποια σύνθεση, ενώ σε μια άλλη έχει τυπικό βαθμό 4, τότε βρίσκεται στην πρώτη σύνθεση, μια τυπική απόκλιση πάνω από τη μέση επίδοση των ατόμων της ηλικίας του, υπερέχει δηλαδή κατά μια τυπική απόκλιση της μέσης επίδοσης, ενώ στη δεύτερη σύνθεση υπο-

94

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

λείπεται κατά δύο τυπικές αποκλίσεις της μέσης επίδοσης των συνομηλίκων του. Ένα άλλο είδος Τυπικών Βαθμών που χρησιμοποιείται συχνά είναι τα πηλίκα. Το Πηλίκο του κριτηρίου της Μαθησιακής Επάρκειας (Π.Μ.Ε.) αποτελεί ένα γενικό δείκτη της συνολικής γλωσσικής επάρκειας των ατόμων. Για την κατασκευή αυτού του πηλίκου προστέθηκαν οι Τυπικοί Βαθμοί (Τ.Β.) των διαφόρων συνθέσεων και έστω x το άθροισμά τους. Το πηλίκο (Q) υπολογίστηκε με βάση το μετασχηματισμό Q = 100 + 15(x – μ)/σ όπου μ και σ είναι αντίστοιχα η μέση τιμή και η τυπική απόκλιση των τιμών x. Οι βαθμοί Q έχουν από κατασκευής τους μέση τιμή 100 και τυπική απόκλιση 15. Η ερμηνεία των βαθμών Q είναι ανάλογη των Τυπικών Βαθμών Τ.Β. Έτσι, ένα άτομο του οποίου ο βαθμός του πηλίκου Q = 115, είναι ένα άτομο που υπερέχει κατά μια τυπική απόκλιση της μέσης μαθησιακής επάρκειας των ατόμων η οποία αντιστοιχεί στην τιμή Q =100. Παράδειγμα: Έχουμε ένα παιδί ηλικίας 5 ετών και 7 μηνών (67 μηνών) και έχουμε χορηγήσει το DTLA-P:3. Προσθέτουμε όλες τις σωστές απαντήσεις των ερωτημάτων της κάθε υποδοκιμασίας, ανά σύνθεση, και προκύπτει ότι έχει τους εξής αρχικούς βαθμούς: Λεκτικό: 27- Μη λεκτικό: 33 Επ.Προσοχή:21- Περιορ.Προσοχή: 43 Κινητικό:14- Μη κινητικό:58 Σύμφωνα με τον πίνακα (βλ. παράρτημα) που αντιστοιχεί στην ηλικία του εξεταζόμενου, αυτοί οι αρχικοί βαθμοί αντιστοιχούν στους εξής Τυπικούς Βαθμούς (Τ.Β.): Λεκτικό: 8 Τ.Β. - Μη λεκτικό: 10 Τ.Β. Επ.Προσοχή:10 Τ.Β. - Περιορ.Προσοχή: 9 Τ.Β. Κινητικό:8 Τ.Β. - Μη κινητικό:12 Τ.Β.

95

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Το άθροισμα των Τ. Β. των συνθέσεων είναι 57 και σύμφωνα με τον πίνακα του παραρτήματος, αυτό αντιστοιχεί σε Πηλίκο Μαθησιακής Επάρκειας 97.

96

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

4. Μεθοδολογία Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το σχέδιο της αναλογικής στρωματοποιημένης πολυσταδιακής δειγματοληψίας (Tryfos 1996, Lohr 1999). Σε κάθε στάδιο η επιλογή των σχολείων και των μαθητών πραγματοποιήθηκε εφαρμόζοντας μεθόδους της τυχαίας δειγματοληψίας (απλή, τυχαία και συστηματική), με φυσική αντικατάσταση των εκάστοτε δειγματοληπτικών μονάδων (σχολείων, τμημάτων, μαθητών), σε συνδυασμό με την τεχνική της αξιολογικής δειγματοληψίας. Ειδικότερα, οι νομοί της χώρας συγκρότησαν τα αρχικά στρώματα. Με τυχαία δειγματοληψία επιλέχθηκαν 10 νομοί με τον περιορισμό ότι στο δείγμα θα έπρεπε να συμπεριληφθούν και οι νομοί Αττικής και Θεσσαλονίκης. Οι υπόλοιποι νομοί ήταν οι νομοί Ιωαννίνων, ∆ωδεκανήσου, Αχαΐας, Μαγνησίας, Λαρίσης, Έβρου, Κοζάνης και Ροδόπης. Η επιλογή των σχολείων έγινε από δύο στρώματα-περιοχές (αστική, αγροτική) με συστηματική δειγματοληψία, φυσικής αντικατάστασης, αναλογικά με την κατανομή του αστικού και αγροτικού πληθυσμού της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη και τη δύναμη των αντίστοιχων σχολείων. Σε κάθε σχολείο με τυχαία δειγματοληψία επιλέχθηκαν τα τμήματα σε κάθε τάξη (στην περίπτωση που υπήρχαν περισσότερα από ένα τμήματα) και μέσα σε κάθε τάξη με τυχαία δειγματοληψία, με φυσική αντικατάσταση, επιλέχθηκαν οι μαθητές, φροντίζοντας η κατανομή της ηλικίας και του φύλου των μαθητών να είναι κατά το

97

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

δυνατόν σε αναλογία με την κατανομή της ηλικιακής σύνθεσης και του φύλου των αντίστοιχων μαθητικών πληθυσμών. Τα χαρακτηριστικά του δείγματος της στάθμισης παρουσιάζονται στους παρακάτω πίνακες. Πίνακας 3. Το δείγμα της στάθμισης του κριτηρίου DTLA-P:3 χαρακτηριστικά Φύλο κορίτσια αγόρια

πλήθος

ποσοστά

150 152

49,7 50,3

περιοχή αστική αγροτική

252 50

83,4 16,6

ηλικιακές ομάδες (ανά εξάμηνο) 48-53 54-59 60-65 66-71 72-77 78-83 84-89 90-95 σύνολο

44 40 35 38 29 46 34 36 302

14,6 13,2 11,6 12,6 9,6 15,2 11,3 11,9 100,0

Πίνακας 4. Το δείγμα της στάθμισης του κριτηρίου DTLA-4

98

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

χαρακτηριστικά Φύλο κορίτσια αγόρια

πλήθος

ποσοστά

317 275

53,5 46,5

Περιοχή Αστική Αγροτική

486 106

82,1 17,9

ηλικιακές ομάδες (ανά εξάμηνο) 96-101 102-107 108-113 114-119 120-125 126-131 132-137 138-143 144-149 150-155 156-161 162-167 168-173 174-179 180-185 186-191 Σύνολο

41 42 40 38 34 41 37 33 37 37 33 36 38 34 46 25 592

6,9 7,1 6,8 6,4 5,7 6,9 6,3 5,6 6,3 6,3 5,6 6,1 6,4 5,7 7,8 4,2 100,0

99

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

100

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

5. Ψυχομετρικές Ιδιότητες του Κριτηρίου Αξιοπιστία Η αξιοπιστία ενός εργαλείου, όπως μιας κλίμακας ενός ψυχολογικού κριτηρίου, προορισμένου να μετρήσει κάποιο είδος συμπεριφοράς αφορά στη συσχέτιση της κλίμακας με μια υποθετική κλίμακα, η οποία μετρά την ίδια συμπεριφορά αλλά με τρόπο απόλυτα αληθή (Carmines & Zeller 1979, Nunnally 1978, Spector 1992, Strub 2000). Το ότι η υποθετική αυτή κλίμακα μετρά με τρόπο απόλυτα αληθή σημαίνει ότι οι μετρήσεις αυτής της κλίμακας, δεν περιέχουν κανένα απολύτως σφάλμα σε αντίθεση με τις παρατηρούμενες μετρήσεις της κλίμακας μας που περιέχουν πάντοτε ένα ποσοστό σφάλματος. Αν συνεπώς αποδειχθεί ότι η συσχέτιση της υποθετικής αυτής κλίμακας με την κλίμακα που εμείς χρησιμοποιούμε είναι υψηλή τότε θεωρούμε ότι η κλίμακα μας είναι αξιόπιστη. Η αξιοπιστία μίας κλίμακας, αποτελεί βασικό ψυχομετρικό χαρακτηριστικό, επειδή με μια αξιόπιστη κλίμακα οι μετρήσεις που παίρνουμε είναι ακριβείς, λόγω του ότι περιέχουν μικρό ποσοστό

101

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

σφάλματος. Αυτό σημαίνει ακόμα ότι η κλίμακα μετρά κατά τρόπο συνεπή. Επειδή η υποθετική κλίμακα στην οποία αναφερθήκαμε δεν είναι προφανώς διαθέσιμη, ο στόχος μας είναι η εκτίμηση της αξιοπιστίας δηλαδή η εκτίμηση της ποσότητας του σφάλματος που περιέχουν οι μετρήσεις. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να επιτευχθεί αυτή η εκτίμηση, σημαντικότεροι των οποίων είναι ο υπολογισμός της τιμής του συντελεστή εσωτερικής συνέπειας alpha (a) του Cronbach και η εφαρμογή της μεθόδου της διπλής αξιολόγησης (test-retest) για τη σταθερότητα των μετρήσεων ως προς το χρόνο. Τιμές αξιοπιστίας μεγαλύτερες της τιμής 0.70 θεωρούνται αποδεκτές (Nunnally, 1978), ενώ όταν προσεγγίζουν ή ξεπερνούν την τιμή 0.80 καταδεικνύουν ότι η κλίμακα έχει υψηλού βαθμού αξιοπιστία. Μια άλλη ένδειξη του κατά πόσο οι παρατηρούμενες μετρήσεις προσεγγίζουν τις αληθινές, δίνεται από τον υπολογισμό των τυπικών σφαλμάτων των μετρήσεων, που βασίζονται στην τιμή της εκτίμησης της αξιοπιστίας. Όσο πιο μικρές είναι οι τιμές των τυπικών σφαλμάτων, τόσο οι μετρήσεις είναι πιο ακριβείς. Ο Πίνακας 5 δίνει τις τιμές alpha του Cronbach της καθεμιάς από τις έξι συνθέσεις χωριστά για κάθε ομάδα ηλικίας, για το DTLA-4 και ο Πίνακας 6 δίνει τις τιμές alpha του Cronbach της καθεμιάς από τις έξι συνθέσεις χωριστά για κάθε ομάδα ηλικίας για το DTLAP:3. Στην τελευταία στήλη εμφανίζονται οι τιμές alpha για τη Γενική Βαθμολογία (ΓΒ). Ο υπολογισμός αυτών των τιμών έγινε, όχι ως προς το συνολικό αριθμό των ερωτημάτων (items) των έξι συνθέσεων, αλλά με χρήση ειδικού μαθηματικού τύπου (Nunnally, 1978), ο οποίος υπολογίζει την αξιοπιστία του αθροίσματος των μετρήσεων με βάση τις επιμέρους τιμές alpha αυτών των συνθέσεων. Η τελευταία γραμμή του πίνακα περιέχει τις τιμές alpha του

102

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Cronbach των συνθέσεων και της Γενικής Βαθμολογίας για το συνολικό δείγμα. Οι τιμές αυτές είναι οι μέσες τιμές alpha όλων των ηλικιών και υπολογίστηκαν με εφαρμογή του μετασχηματισμού z του Fisher.

103

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Πίνακας 5. Τιμές εσωτερικής συνέπειας a του Cronbach των συνθέσεων και της Γενικής Βαθμολογίας (ΓΒ) ανά ομάδα ηλικίας καθώς και στο συνολικό δείγμα (DTLA-4)

Ηλικία σε έτη

Λεκτικό

Μη Λεκτικό

Επαυξημένη Προσοχή

Περιορισμένη Προσοχή

Κινητικό

Μη Κινη τικό

8 – 8.11

0.94

0.90

0.90

0.93

0.90

0.95

0.98

9 – 9.11

0.93

0.83

0.86

0.91

0.83

0.93

0.97

10–10.11

0.95

0.86

0.87

0.94

0.86

0.95

0.98

11–11.11

0.94

0.81

0.81

0.92

0.80

0.94

0.96

12–12.11

0.94

0.89

0.89

0.93

0.88

0.95

0.98

13–13.11

0.96

0.89

0.89

0.94

0.87

0.96

0.98

14–14.11

0.95

0.90

0.90

0.94

0.89

0.96

0.98

15–15.11

0.93

0.91

0.91

0.93

0.90

0.94

0.98

Μέση τιμή1

0.94

0.88

0.88

0.93

0.87

0.95

0.98

1

ΓΒ

με εφαρμογή του μετασχηματισμού z Fisher

104

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Πίνακας 6. Τιμές εσωτερικής συνέπειας a του Cronbach των συνθέσεων και της Γενικής Βαθμολογίας (ΓΒ) ανά ομάδα ηλικίας καθώς και στο συνολικό δείγμα (DTLA-P:3)

Ηλικία σε έτη

Λεκτικό

Μη Λεκτικό

Επαυξημένη Προσοχή

Περιορισμένη Προσοχή

Κινητικό

Μη Κινητικό

ΓΒ

4 – 4.11

0.93

0.93

0.91

0.94

0.90

0.94

0.99

5 – 5.11

0.93

0.92

0.90

0.94

0.90

0.94

0.99

6 – 6.11

0.91

0.87

0.87

0.89

0.86

0.91

0.98

7 – 7.11

0.88

0.84

0.82

0.89

0.80

0.90

0.97

Μέση τιμή1

0.91

0.90

0.88

0.92

0.87

0.92

0.98

1

με εφαρμογή του μετασχηματισμού z Fisher

Ο Πίνακας 7 δίνει τις τιμές των τυπικών σφαλμάτων των μετρήσεων των έξι συνθέσεων και του Πηλίκου Μαθησιακής Επάρκειας ανά ομάδα ηλικίας για το DTLA-4 και ο Πίνακας 8 τις τιμές των τυπικών σφαλμάτων των μετρήσεων των έξι συνθέσεων και το Πηλίκο (Π.Μ.Ε.) ανά ομάδα ηλικίας για το DTLA-P:3. Οι τιμές αυτές υπολογίστηκαν με βάση όχι τις αρχικές μετρήσεις, αλλά τους αντίστοιχους Τυπικούς Βαθμούς. Η ελάχιστη τιμή τους είναι 0 ενώ η θεωρητική μέγιστη είναι για μεν τις υποδοκιμασίες η τιμή 3, για δε το Πηλίκου Μαθησιακής Επάρκειας η τιμή 15, τιμές που αντιστοιχούν στις τυπικές τους αποκλίσεις.

105

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Πίνακας 7. Τυπικά σφάλματα μέτρησης των Τυπικών Βαθμών των συνθέσεων και του Πηλίκου Μαθησιακής Επάρκειας (Π.Μ.Ε.) ανά ομάδα ηλικίας (DTLA-4)

Ηλικία σε έτη

Λεκτικό

Μη Λεκτικό

Επαυξημένη προσοχή

Περιορισμένη Προσοχή

Κινητικό

Μη Κινητικό

Π.Μ.Ε.

8 – 8.11

0.7

0.9

0.9

0.8

1.0

0.7

2.1

9 – 9.11

0.8

1.2

1.1

0.9

1.2

0.8

2.6

10–10.11

0.6

1.1

1.1

0.8

1.1

0.7

2.1

11– 11.11

0.8

1.3

1.3

0.8

1.3

0.7

3.0

12–12.11

0.7

1.0

1.0

0.8

1.0

0.7

2.1

13–13.11

0.6

1.0

1.0

0.7

1.1

0.6

2.1

14–14.11

0.6

0.9

0.9

0.7

1.0

0.6

2.1

15–15.11

0.8

0.9

0.9

0.8

1.0

0.7

2.1

106

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Πίνακας 8. Τυπικά σφάλματα μέτρησης των Τυπικών Βαθμών των συνθέσεων και του Πηλίκου Μαθησιακής Επάρκειας ανά ομάδα ηλικίας (DTLA-P:3) Λεκτι κό

Μη Λεκτικό

Επαυξημένη Προσοχή

Περιορισμένη Προσοχή

Κινητικό

Μη Κινητικό

Π.Μ.Ε.

4 – 4.11

0.8

0.8

0.9

0.8

0.9

0.7

1.8

5 – 5.11

0.8

0.9

0.9

0.7

0.9

0.7

1.8

6 – 6.11

0.9

1.1

1.1

1.1

0.9

2.2

7 – 7.11

1.0

1.2

1.3

1.3

0.9

2.5

Ηλικία σε έτη

1.0 1.0

Η μέθοδος της διπλής αξιολόγησης εφαρμόστηκε για το DTLA-4 σε δείγμα 81 μαθητών τυχαία επιλεγμένο από το συνολικό αριθμό των 592 μαθητών (ποσοστό 13.68%). Το διάστημα μεταξύ των δύο χορηγήσεων ήταν περίπου τρεις μήνες και οι τιμές συσχέτισης που προέκυψαν για τις συνθέσεις παρουσιάζονται στον Πίνακα 9. Στο DTLA-P:3 η μέθοδος της διπλής αξιολόγησης εφαρμόστηκε σε δείγμα 52 μαθητών τυχαία επιλεγμένο από το συνολικό αριθμό των 302 μαθητών (ποσοστό 17.21%). Το διάστημα μεταξύ των δύο χορηγήσεων ήταν περίπου τρεις μήνες. Οι τιμές συσχέτισης που προέκυψαν για τις συνθέσεις και τη γενική βαθμολογία παρουσιάζονται στον Πίνακα 10.

107

Detroit Test Μαθησιακής Επάρκειας (DTLA)

Πίνακας 9. Αποτελέσματα της διπλής αξιολόγησης (DTLA-4) Συνθέσεις Λεκτικό Μη λεκτικό Επαυξημένη Προσοχή Περιορισμένη Προσοχή Κινητικό Μη κινητικό Γενικός ∆είκτης Μαθησιακής Επάρκειας

Pearson's r .87 .84 .75 .87 .84 .85 .87

*Όλες οι παραπάνω μετρήσεις είναι στατιστικά σημαντικές (p