O Tempo em Bom Crioulo

September 14, 2022 | Author: Anonymous | Category: N/A
Share Embed Donate


Short Description

Download O Tempo em Bom Crioulo...

Description

 

G THERG HE OGE K_JGXIG Fdgicg Kfejmnf

 

Kgmthxtg njstûrjkg ( dh hskrjtf) ’G thef df Fogijáëg h, he shaumdg thepg, g df _hpðoijkf shrëg g cuikrg dfs gpáøhs jdhgiûajkfs dg ngehe kuitg orfsjihjrg f pfrtjr dh 6>12. _frfs vhzhs hssfs iutfs hstjvhrfe djssgkjfdfs― (OG[J, ?26;, p. 614). ’G _hfijseg sh tjmajræ mfturfijseg, mg rgefmkh h mg kgmtg, sheprh quh dh cjzhr phrsgmfahms h hmrhdgs suoehthrhe-sh fg dhstjmg khag dfs "ihjs mfturfjs" quh f kjàmkjf df êpgkf `uiafvf thr kgdjcjkfdg― (gp. kjt., p. 61>).

 

Thepg njstûrjkg (mg rgefmkh) ’Jmdf hstfvf igmah, ohe igmah f vjtûrjf dg fogijkjgmjseg, qufmdg Oge-Krjguig, hmtëg sjepihsehmth Fefrg (...)― (KFEJMNF, pa. 2>) ’_jg dh @fmhjrg tëg cfifdg, gmdh nfvjf uef arfmdh egmtfmnf knfefdf Rëg d‚Fáðkfr h gmdh g jephrfdgr tjmnf g shu pfiækjg , ue kfsfrëg ogmjtg kge pfrhdhs dh gurg...― (KFEJMNF, pa. 63) ’G rhtrftg dg jephrfdgr sgrrjf-inh ehjag, kge f suf ofrof dh pftrjfrkf jmduiahmth. Hrf g shu ngehe. Djzjfe efi dhih, gs tfjs ’rhpuoijkfmgs―, pgrquh g vhing tjmnf shmtjehmtg h agstfvf dg pgvg...― (KFEJMNF, pa. ;:) ’Gutrfs ogkfs cgrfe trfmsejtjmdg f grdhe tê quh suraju, kgrrhmdg, f cjaurf hxûtjkf dh ue efrjmnhjrg mharg, d‚gings eujtg orfmkgs, iæojgs hmgrehehmth argssgs, forjmdg-sh

mue vfag sgrrjsg jdjgtf (...)― (KFEJMNF, pa. 2?)

 

G agvhrmg prgeuiaf ihjs kgmtrf f hskrfvfturf, ihvfmdg, cjmfiehmth, â fogijáëg he 6>>>.

G [haumdg _hjmfdg kgrrhspgmdh fg phrågdg dh ?; dh `uing dh 6>42 f 68 dh mgvheorg he dh quh D.g Orfsji hsthvh dh sgo6>>:, rhjmfdg Rhdrg JJ (6>?8-6>:6). ’He rfzëg df mhkhssjdfdh jephrftjvf dh ue efjgr kgmtjmahmth dh ejijtfrhs pfrf cjmfijzfr f auhrrf dg Rfrfaufj \6>34-6>12U, g Jephrfdgr Rhdrg JJ dhkjdju shr efjs fsshrtjvg qufmtg â ijohrtfáëg dgs hskrfvgs pfrf quh pudhsshe jmarhssfr mfs cjihjrfs h, fdjfmth, jmtharfr g Hxêrkjtg h f Efrjmnf.― (NFIRH_M, p.612) Rgssåvhi phrågdg he quh sh pfssf g rgefmkh0 6>12-6>:6.

Thepg vhrofi

 

’F vhinf h aigrjgsf kgrvhtf — quh phmf! — `æ mhe shquhr iheorfvf g ehseg mfvjg d‚gutrgrf (...)― (KFEJMNF, pa. 26) ’Hstfvf  gutrf, eujtg gutrf kge g shu kfskg mharg, kge fs sufs vhifs hmkfrdjdfs dh egcg (...) (KFEJMNF, pa. 26) 

Rrhtêrjtg jephrchjtg dg jmdjkftjvg

Thepg krgmgiûajkg (efkrg)

 

 

6> 6>

6:

?2

?6

??

?;

?4

?8

?3

?1

?>

?:

 

;2

;6

Fefrg

68 68

63

Fihjxg

?2

?6

??

?;

?4

?8

?3

?1

?>

?:

;2

;6

;?

;;

;4

;8

;3

;1

;>

Kfrgijmf

61

63

68

64

6;

6?

66

62

2:

2>

21

23

28

24

2;

2?

26

22

26

T. Krgmgiûajkg

Fefrg, flf Oge-Krjguig 6>0’Ehmgr Njstûrjf dh Fefrg quh cuaju df cfzhmdf0 (thrjf dhzgjtg fmgs), jamgrfmdg fs djcjkuidfdhs pgr quh pfssf tgdg ngehe dh kgr he ue ehjg hskrfvgkrftf (...)― (KFEJMNF, pa. 2>)

;20 jmåkjg df njstûrjf mfrrfdf, hih the ;2 fmgs0 ’Kgmtfvf hmtëg khrkf dh trjmtf fmgs h trfzjf agif dh efrjmnhjrg dh shaumdfkifssh.― (KFEJMNF, pa. 66)

Thepg krgmgiûajkg (efkrg)

 

 

6> 6>

6:

?2

?6

??

?;

?4

?8

?3

?1

?>

?:

 

;2

;6

Fefrg

68 68

63

Fihjxg

?2

?6

??

?;

?4

?8

?3

?1

?>

?:

;2

;6

;?

;;

;4

;8

;3

;1

;>

Kfrgijmf

61

63

68

64

6;

6?

66

62

2:

2>

21

23

28

24

2;

2?

26

22

26

T. Krgmgiûajkg

Dgmf Kfrgijmf ?20 G rhiftg efjs fmtjag he rhifáëg fg thepg krgmgiûajkg, hif kge ?2 fmgs0 ’Vufmdg egáf, tjmnf shus vjmth fmgs, forjrf kfsf mf ruf df Ifepfdgsf.― (KFEJMNF, pa. ?3) ;>0 Egstrf hif efjs efdurf kge ;> fmgs, `æ mg fmg 26 dhpgjs dg jmåkjg df mfrrfáëg0 ’Gutrfs efjs vhinfs afofvfe-sh, pgr quh ê quh hif, kge gs shus trjmtf h gjtg fmgs, mëg tjmnf g djrhjtg dh agzfr7 Njstûrjfs! euinhr sheprh ê euinhr h ngehe sheprh ê ngehe.― (KFEJMNF, pa. ;4)

Thepg krgmgiûajkg (ejkrg)

 

Fmg 22 vhrëg 26

2?

gutgmg 2;

24

28

jmvhrmg 23

 

21

2>

prjefvhrf 2:

62

66

Jthe 2;

6? 26 h 2?

Fmg 26 dhpgjs dg jmåkjg vhrëg 26

2?

gutgmg 2;

24

28

jmvhrmg 23

21

Jthe 24

2>

prjefvhrf 2:

62

66

6?

28

23, 21 h2 >

26. G trhkng jmdjkf quh f Kgrvhtf knhagu mg vhrëg0

’He tgrmg df kgrvhtf fajtfvf-sh uef euitjdëg dh hskfihrhs h ifmknfs kgmduzjmdg gcjkjfjs dh efrjmnf h shmngrfs, quh fkhmfvfe pfrf ogrdg (...) fquhifs he tgjihtths dh vhrëg, eujtg ruorfs dg sgi.― (KFEJMNF, pa. ?1)

2?. Dhpgjs næ uef fmfihpsh quh djz quh f Kgrvhtf knhagu he dhzheorg, gu sh`f, jmåkjg dg vhrëg0 Hrf `ustfehmth he dhzheorg, eàs dh hpjdhejfs h dh jmsupgrtævhi kfigr. (KFEJMNF, pa. ;2)

 

thepg

Thepg

Grdhe

Durfáëg

Fmfkrgmjfs

Fmjsgkrgmjfs

Fmfihpsh

Rfusf

Rrgihpsh

Hijpsh

[ueærjg

Djarhssëg

 

Fmfihpsh ’Vufmdg egáf, tjmnf shus vjmth fmgs, forjrf kfsf mf ruf df Ifepfdgsf. Oge thepg! G djmnhjrg hmtrfvf-inh phif pgrtf he `grrgs kgeg f iuz dg djf, she hif sh jmkgegdfr. Xef cgrtumf dh `ûjfs, dh gurg h orjinfmth! @æ hrf agrduknf, hmtëg0 knfefvfe-mf Oumdf, ue fphijdg dh efu agstg, jmvhmáëg df ruf...― (KFEJMNF, pa. Kfrgif ?3) ’Xef kgjsf dhsagstfvf g aruehth0 gs kfprjkngs ijohrtjmgs dg gutrg. Rgrquh Oge-Krjguig sh efjs, kgmthmtfvf he pgssuå-ig f qufiquhr djf guuef df mgjth, quhrjf mëg eujtg gorjafvf-g f hxkhssgs, cfzjf dhihngrf ue dg hskrfvg, ’euinhr â-tgf― prgpgmdg qufmtf hxtrfvfaïmkjf inh vjmnf â jefajmfáëg. Igag mf prjehjrf mgjth hxjaju quh hih cjkfssh mu, efs muzjmng he pàig0 quhrjf vhr g kgrpg....― (KFEJMNF, pa. ?>)

 

Rrgihpsh ’Jmdf hstfvf igmah, ohe igmah f vjtûrjf dg fogijkjgmjseg, qufmdg Oge-Krjguig, hmtëg sjepihsehmth Fefrg, vhjg, mjmauêe sfoh dgmdh, ehtjdg he rgupfs d‚fiagdëgzjmng, trguxf fg georg, arfmdh knfpêu dh pfinf mf kfoháf h fiphrkftfs dh kgurg kru.― (KFEJMNF, pa. 2>)

 

Rfusf ’H tu, kgeg vfjs, ehu krjguig7 Djzh, kgmtf... Grf, sh hu sguohssh quh hrfs tu... Dæ kæ gutrg forfág, fmdf! Forfáfrfe-sh dh mgvg, kge arfmdh fivgrgág, rjmdg, afrafinfmdg, hif dh fvhmtfi, eujtg rhkngmknudf, g kfohig he dufs trfmáfs, pfrtjdg fg ehjg, OgeKrjguig cfzhmdg-sh feævhi, kgorjmdg-f dh hxkifefáøhs, fknfmdg-f efjs agrdf, efjs ogmjtf, efjs egáf... D. Kfrgijmf hrf uef pgrtuauhsf quh fiuafvf qufrtgs mf ruf df Ejshrjkûrdjf sgehmth phssgfs ’khrtf grdhe―,rfpfzhs ahmth dh quhkgmcjfmáf, mëg sh cjzhssh dh eujtg ngmrfdf hf dh eujtg dh ogf, jssg ehseg ogms jmqujijmgs, pftråkjgs, fejags vhings... (KFEJMNF, pa. ?8) (...) — Sfegs, kgmtf-e‚iæ hssf vjfahe!― (KFEJMNF, pa. ?1)

 

Hijpsh ’Xef!... h sukhssjvfehmth0 dufs!...tràs ..... vjmth h kjmkg! (KFEJMNF, pa. 24)― ’H dhscjgu f njstûrjf dg aruehth. (KFEJMNF, pa. ?1)― ’G quh hihs cjzhrfe, fmths h dhpgjs dg ofmng, mjmauêe sfohræ mumkf. Gs eurgs dg qujmtfi fofcfrfe tgdf hssf ejsthrjgsf khmf dh hrgtjseg kgmsuefdf fij pgr træs df ruf df Ejshrjkûrdjf mue ohiåssjeg djf dh mgvheorg. (KFEJMNF, pa. 4>)―

 

[ueærjg ’Oge-Krjguig rhsueju he pgukfs pfifvrfs f vjfahe df kgrvhtf0 —[hjs ehshs dh hstupjdhz! G Fihjxg ê quh trguxhrf ue pguqujmng dh fiharjf, mf vgitf...― (KFEJMNF, pa. ?1) ’Durfmth ehshs vjvhu hih uef vjdf kfief, hskrupuigsfehmth pfutfdf, rjagrgsfehmth ehtûdjkf, kueprjmdg shus dhvhrhs f ogrdg, vjmdg f thrrf dufs vhzhs pgr shefmf he kgepfmnjf dh Fihjxg, she dfr egtjvg f kfstjags gu rhkrjejmfáøhs.― (KFEJMNF, pa. ?>)

 

Djarhssëg ’Xe efrthifr kgmtåmug rhogfvf kjkigpjkfehmth mg jmthrjgr dfquhif shpuiturf dh phdrf, kgeg muef cgr`f suothrrïmhf< gphrærjgs he efmafs dh kfejsf rhkgeháfvfe tgdgs gs djfs f ehsef cfjmf orutfi dh kfifchtfr g og`g df vhinf ’ofrkfáf―, efrjmnhjrgs gutrg ifdg, rfspfmdg g ehxjinëg quh g kfigrhmqufmtg fpgdrhkjfgsmg cumdg shkgjfe, dg pgr djquh. [ucgkfvf, iæ ofjxg, g knhjrg cgrth dgs efrjskgs he dhkgepgsjáëg suojmdg kgeg ofcgs dh egmturg, rhsjstjmdg â pgtfssf h fg ækjdg càmjkg.― (KFEJMNF, pa. ;2)

 

Thepg psjkgiûajkg ’— Grf, dhjxf-th dh iuxg, ehmjmg, vfegs0 tjrf f rgupf..... Nfvjf iuz mg qufrtg, uef iuz egrtjáf, mg tgpg dh uef vhif dh shog. — Mhe sh và mfdf..., chz Fihjxg kngrfejmafmdg, kngrfejmafmdg, she iæarjefs. — [heprh næ dh sh vhr fiauef kgjsf... H g phquhmg, suoejssg h kgvfrdh, cgj dhsfogtgfmdg dhsfogtgfmdg f kfejsf dh cifmhif, dhpgjs fs kfiáfs, he pê, kgigkfmdg f rgupf sgorh f kfef, pháf pgr pháf. Hstfvf sftjschjtf f vgmtfdh dh OgeKrjguig. Fihjxg surajf-inh fagrf he pihmf h hxuohrfmth mudhz, eujtg fivg, fs cgrefs rgijáfs dh kfijpåajg rhssfitfmdg mf ehjf sgeorf vgiuptugsf dg fpgshmtg, mf phmueorf fkfrjkjfdgrf dfquhih jamgrfdg h jepudjkg dh pfjxøhs jmkgmchssævhjs... Ohig egdhig dh hchog quh f Arêkjf dh Sàmus tfivhzsfmtuærjg jegrtfijzfssh he hstrgchs dh gurg iåepjdg h hstætufs duef hskuiturf shmsufi h pu`fmth. [gdgef rhssurajf fagrf muef trjsth h dhsgifdf ofjðkf df ruf df Ejshrjkûrdjf, gmdh âquhif ngrf tudg phrefmhkjf muef dgkh qujhtfáëg dh hreg igmaåmqug. — Sh`f igag...., eureurgu g phquhmg, cjrefmdg-sh mgs pês.― (KFEJMNF, pa. ?:)

 

_hchràmkjfs KFEJMNF, Fdgicg. Oge-krjguig. Frefzêe df Kuiturf, ?261. OG[J, Ficrhdg. Njstûrjf Kuitrjx, ?26;. 4: hd.

kgmkjsf df ijthrfturf orfsjihjrf.

[ëg Rfuig0

NFIRH_M, Hijzfohtn Hspjmdgif h IHJTH, Ijajf Kgstf. "Efrjmnf dg Orfsji0 XEF T_F@HTÛ_JF DG HMCF_DFEHMTG".  Fmtåthshs, vgi. 1, mg. 6;, ?264, pp. 68>-6>;. Hdjtgrjfi Xmjvhrsjdfdh Hstfdufi dh Igmdrjmf.

View more...

Comments

Copyright ©2017 KUPDF Inc.
SUPPORT KUPDF