Ndihma e Pare Trauma Abdominale 12-12-12

NDIHMA E PARË; TRAUMA E ORGANEVE DIGJESTIVE

Prof. Assoc. Dr. Avdyl Krasniqi QKUK; Klinika e Kirurgjisë

Jul 19, 2015

1

DEFINICIONI

Ndihma e parë është shkathtësi e dhënjes së ndihmës urgjente në vendin e akcidentit, bazuar në parimet e pranuara të mjekësisë, me mjetet dhe materialin që ka qëlluar në disponim në atë kohë. Është metodë e aprovuar e trajtimit të rastit urgjent para se ai të merret nën përkujdesje të mjekut.

Jul 19, 2015

2

QËLLIMI I NDIHMËS SË PARË 

Trajtimi adekuat i rastit urgjent me qëllim të:  Mbajtjes së jetës;  Parandalimit të përkeqësimit të gjendjes së saj;  Promovimit të shërimit në fazën e cila mund të jetë periudha më kritike.

Jul 19, 2015

3

Parimet e ndihmës së parë në vend të ngjarjes Qëllimet kryesore Stabilizimi, jo shërimi

Jul 19, 2015

4

FAZAT E NDIHMËS SË PARË 

FAZA ZERO:



FAZA 1:  A:  B:  C:



FAZA 2: FAZA 3:



VLERËSIMI DHE MENAXHIMI I HAZARDIT VËSHTRIMI PRIMAR (AIRWAY) RRUGËT E FRYMËMARRJES (BREATHING) FRYMËMARRJA (CIRCULATION) QARKULLIMI MENAXHIMI FOKUSIMI NË LËNDIME SIPAS SISTEMEVE

FAZA 3:



FOKUSIMI NË LËNDIME SIPAS SISTEMEVE

Fokusimi në lëndimet tjera;  Fillohet nga koka dhe shkohet teposht  Deformitete  Ndieshmëri  Gërvishtje  Lëndime tjera

FAZA 3: FOKUSIMI NË LËNDIME SIPAS SISTEMEVE 

ABDOMENI a. Evaluimi i abdomenit i. inspektimi për plagët, gërvishtje, distenzion ii. tonet e peristaltikës së zorrëve iii. mbrojtja muskulare b. Gjakderdhjet e brendshme –shoku c. Kockat e pelvikut

Jul 19, 2015

7

Jul 19, 2015

8

Përkufizimi i abdomenit 

Diafragma



Muri perparem i abdomenit



Eshtrat e pelvikut



Shtylla kurrizore



Muskujt e barkut dhe ijeve Figure 6-3

Anatomia e siperfaqës së abdomenit 

Kuadrantet  

Sipërm —djathtë, majtë Poshtëm—djathtë, majtë



Ksifoidi



Simfiza pubis



Umbilikusi

figure 13-23

Jul 19, 2015

11

Lëndimet më të shpeshta të trafikut     

Trauma Trauma Trauma Trauma Trauma

Jul 19, 2015

e kokës kurrizore e gjoksit abdominale gjymtyreve (ekstremiteteve)

12

Mekanizmi i lëndimit Modeli i lëndimit në aksidente të trafikut 1. 2. 3. 4.

Koka Gjoksi Abdomeni Kofsha

Jul 19, 2015

13

Mekanizmi i lëndimit Modelet e lëndimit në aksidente me këmbësorë

Jul 19, 2015

14

15

Lëndimet abdominale 

  

Mund të shkaktojnë dëmtime të organeve të brendshme dhe gjakderdhje nga vazot e mëdha të gjakut Zorrët dhe organet tjera abdominale mund të dalin jashtë nga plagët e hapura Ndihma mjekësore duhet ofruar menjiherë Gjakderdhja, shoku dhe dëmtimi organeve mund të shkaktojnë vdekje brenda një kohe të shkurtë

Trauma barkut -

Jul 19, 2015

Trauma e mbyllur Trauma depërtuese (shpuese)

18

Zorra

Mezenteriumi

Lendimet e mbyllura te abdomenit

Lëndimet abdominale 

Shenjat dhe simptomet 



  

Dhimbje e fortë abdominale dhe ndieshmëri në dhimbje Dalja organeve jashtë apo plagë të hapura Nauzea dhe vjellja (posaçërisht gjak) Shtangimi muskujve abdominal Simptomet e shokut

Lëndimet abdominale- simptomet dhe shenjat        

Barku I fryrë dhe forma e çrregulluar Gërvishtje në bark dhe regjionin e ijeve Ndieshmëri dhe dhimbje në palpacion Dhimbja edhe në regjionet jashtë vendit të lëndimit Dhimbja referuese në rajonin e krahut Mbrojta muskulare Pozita e fetusit; këmbet e lakuara në gjunjë dhe kofshë Pulsi periferik i dobësuar

         

Muri I barkut I shtanguar Nauzea, vjellja, hematemeza Frymëmarrja shpejtuar, sipërfaqësore Pulsi shpejtuar Plagë të hapura dhe penetruese Dalja organeve-zorrës jashtë përmes plagës së hapur Gjaku në urinë Molisje e përgjithshme e skajshme Etja Shtypja e ultë e gjakut

21

Para dhënjes së ndihmës së parë

Vlerësimi i Vendit

Bëni kontrollën për të gjitha rreziqet

Jul 19, 2015

22

Jul 19, 2015

23

Jul 19, 2015

24

Vlerësimi i vendit të ngjarjes Prioriteti absolut në kujdesin Paraspitalor

Siguria në radhë të parë “Heronjë të vdekur nuk mund të shpëtojnë jetëra”

Jul 19, 2015

25

26

Shërbimet e emergjencës Çdoherë duhet dhënë informacionet në vijim: •

Emri dhe numri telefonit

•

Trego vendin e saktë të akcidentit

•

Llojin e incidentit

•

Serizitetin e incidentit

•

Numrin e të lënduarëve

MOS NDËRPREJ TELEFONIN DERISA TË THONË TË NDËRPRESH ! 26

Lëndimet abdominale 

Ndihm parë 

Vendosja e pacientit në baë të rrafshët në pozitë në shpinë 







Vendosja e jastekut apo rollnës nën gjunjë për të ndihmuar relaksim të muskujve Koka dhe shpatullat ngriten për të ndihmuar frymëmarrjen

Largohen rrobet përreth plagës apo organit të dalur jashtë Mbulimi i organeve me fasha të mëdha sterile të lagura me tretje fiziologjike apo ujë

  



Nuk duhet: Me sondue plagën dhe As me provue per te nxjerr trupat e huaj nga barku Nëse ndonjë organ është shkëputur nga trupi, merre me duar të, dorëza sterile (mundësisht) dhe vendose mbi barkun e pacientit.

Jul 19, 2015

28

Lëndimet abdominale 



Nuk duhet tentuar për të rivendosur organet e dalura jashtë Asgjë per goje të lënduarit 





I lënduari mund të ankohet për etje të theksuar Buzët dhe gjuha dhe hapësira e gojës duhet të njomet me lecka të ftohta me ujë të ftohët

Menjiherë të kërkohet ndihma mjekësore





Plagët e abdomenitmë të rënda të barkut janë ato ku objektet penetrojnë murin e abdomenit dhe shpojnë organet e brendshme apo enët e mëdha të gjakut. Në këto raste gjakderdhja mund të jetë shumë e rëndë dhe vdekjeprurëse.

Jul 19, 2015

31

Shkaktarët tjerë

Evisceracioni organeve Së pari masat emergjencës mjekësore, pastaj: 1. Mbulohet organi dalur me mbulesë sterile të lagur me tretje apo ujë steril mundësisht. 2. Mbi mbulesë vendoset material plastik apo të ngjashëm për të mbajtur të njomur dhe të ngrohët. 3. Parandalimi shokut, monitorimi shenjave vitale të të lënduarit. KURR MOS PREK ORGANET E DALURA DHE MOS TENTO KTHIMIN E TYRE Në BARK.

33

Trauma depërtuese (shpuese) - Mbulo me fashë sterile të lagur - MOS RIVENDOS Rrjedhje e lartë e oksigjenit Qasje intravenoze - Transport i shpejt

Jul 19, 2015

34

Trauma e topitur Shenjat dhe simptomet -

Dhimbje Ngurtësia Mbrojtje

Trajtimi -

Rrjedhje e lartë e oksigjenit Qasje I.V.

- Transport i shpejt

Jul 19, 2015

35

 PYETJE?

Jul 19, 2015

36