Nastanak organizacije NATO EUROATLANTIZAM – “ukupnost veza i odnosa
postavljenih između SAD-a i zemalja zapadne Europe koje su u prvom redu vidljive u institucionaliziranom obliku njihove vojne suradnje kao temelja euroatlantskog zajedništva” (Čehulić, 2003: 42) NATO – “institucionalizirani oblik vojno političke
suradnje zapadnog svijeta koja će izdržati sve promjene u međunarodnim odnosima i ostati načvršćim oblikom euroatlatnizma” (Ibid, 41)
Nastanak organizacije NATO Razlozi stvaranja NATO saveza (Čehulić, 65): a) bezbjednosni – s Drugim svjetskim ratom okončan je period ravnoteže snaga u Evropi u kojem su dominirale V.B. i Francuska; SSSR (sila pobjednica, nadmoćna u pogledu ljudskih, ekonomskih i vojnih resursa) predstavlja stožer okupljanja evropskog socijalističkog Istoka, bez dostojnog konkurenta među zapadnoevropskim saveznicima – nemogućnost stvaranja nove evropske ravnoteže snaga; potreba vojnog angažmana SAD u Evropi – argumenti u prilog ideji: 1. potreba ublažavanja prvog udara eventualnog napada socijalističkih snaga, 2. neriješeno pitanje Njemačke i 3. težnja da se zastraši suprotni blok
Nastanak organizacije NATO b) ekonomski – teška situacija u zapadnevropskim zemljama: uništena privreda i cjelokupna infrastuktura, postepeni gubitak kolonijalnih posjeda (sirovina i jeftine radne snage potrebnih za industrijski razvoj) – američka pomoć kroz Maršalov plan u cilju stvaranja preduslova za budući ekonomski razvoj, konsolidaciju demokratije i suzbijanje nacionalističkih i prosocijalističkih ideja; transatlantska vojna saradnja kao potrvda ekonomskih i geostrateških interesa SAD (containment policy) c) političko-ideološki – poslijeratno stvaranje novog, slobodnog-demokratskog-kapitalističkog svijeta pod američkim vođstvom; okupljanje saveznika u borbi za odbranu i širenje liberalnih vrijednosti; NATO – dodatna mogućnost za djelovanje u tom smislu
https://www.youtube.com/watch? v=AhgkffChAJg&list=PL_vlwQEsZAbxWG xQcAtsp1HZ4L5uDJ8au&index=6
Širenje organizacije NATO 1949: SAD, Kanada, V.B, Francuska, Belgija, Holandija, Luksemburg, Danska, Norveška, Island, Portugal, Italija 1952: Turska i Grčka 1955: SR Njemačka 1982: Španija 1990: Ujedinjena Njemačka 1999: Poljska, Češka i Mađarska 2004: Slovenija, Slovačka, Bugarska, Rumunija, Estonija, Letonija i Litvanija 2008 Hrvatska I Albanija
Nova uloga NATO saveza nakon Hladnog rata Samit u Pragu (2002.) – u svjetlu terorističkih napada na SAD i
očekivanog proširenja NATO-a, dogovor o radikalnoj promjeni ciljeva i strukture Saveza (Deklaracija): Na bezbjednosnom planu – uspostavljanje NATO Response Force,
transformacija komandne strukture Alijanse, postizanje većeg stepena kompatibilnosti vojnih snaga država članica, angažovanje civilnog sektora u borbi sa izazovima globalnog bezbjednosti, izrada studije NATO Missile Defence
Na političkom planu – sedam država (Letonija, Litvanija, Estonija,
Rumunija, Bugarska, Slovačka i Slovenija) pozvano u NATO, Albanija, Makedonija i Hrvatska kao potencijalni kandidati, obaveza poštovanja MAP, PfP i NACC-a budućih članica Saveza, želja za daljom saradnjom sa Rusijom i Ukrajinom, jačanje euroatlantskih veza (odnos NATO – EU), važnost prostora JIE za euroatlantske odnose u cjelini
Posthladnoratovsko širenje NATO saveza Četiri osnovna pitanja praktične realizacije ideje o širenju
NATO-a: Kojim zemljama ponuditi članstvo Kada ih primiti Šta im ponuditi kao garancije Kako se postaviti prema Rusiji
Različite strategije: “ograničeno širenje NATO” (Poljska,
Češka, Mađarska), cio nekadašnji Istočni blok (prije svih Ukrajina i Baltičke zemlje), “all inclusive” pristup (i Rusija) i “Russia-firsters” (najprije Rusija)
CRNA GORA I NATO
Odnosi Crne Gore i NATO
2006. Zvanični odnosi Crne Gore i NATO počeli su 29. novembra 2006. godine, pozivom Crne Gore u članstvo Partnerstva za mir. U decembru 2006. godine, Grna Gora dobila je status posmatrača u Jadranskoj povelji (Albanija, Hrvatska, Makedonija i SAD), nakon čega je izrađen i potpisan Okvirni dokument Partnerstva za mir, a uslijedilo je i potpisivanje Sporazuma o bezbjednosti informacija. Otvorena je Misija Crne Gore pri NATO u Briselu, a istovremeno su usvojeni program Pregled procesa planiranja i rezivije (PARP, sa 32 partnerska cilja) i Individualni program za partnerstvo (IPP)
2008. U februaru 2008, NATO je odobrio otpočinjanje izrade Individualnog partnerskog akcionog plana (IPAP) za Crnu Goru, a njegov Prezentacioni dokument je predstavljen u Briselu tokom marta iste godine. Dokument je zvanično uručen NATO-u, nakon što je Vlada, u junu, usvojila Individualni partnerski akcioni plan. 2009. Ekspertski tima NATO boravio je, u prvu zvaničnu posjetu Crnoj Gori, u periodu od 16-29. januara 2009, povodom evaluacije IPAP-a i pripreme izvještaja o sprovedenim aktivnostima iz IPAP za period maj-novembar 2008. Početkom 2009. godine, intezivirana je saradnja sa NATO štabom i u okviru Inteziviranog dijaloga (ID).
2011. U martu 2010, u Crnoj Gori je boravio ekspertski tim NATO u cilju evaluacije sprovođenja prvog ciklusa MAP sa Crnom Gorom. 2012. 01. marta Vlada Crne Gore je usvojila Izvještaj o sprovođenju drugog Godišnjeg nacionalnog programa u okviru MAP procesa. Treći Godišnji nacionalni program (ANP) usvojen je na sjednici Vlade 11. oktobra 2012. godine. III ANP predstavljen je u sjedištu NATO na sastanku NAC + Crna Gora 30. Oktobra 2012.
2013. Crna Gora počela implementaciju IV Godišnjeg nacionalnog programa. IV ANP predstavljen na NAC-u u Briselu 28. oktobra 2013. godine. 2014 Crna Gora je, 17. oktobra 2014. godine, započela implementaciju V Godišnjeg nacionalnog programa u periodu intenziviranih i fokusiranih razovora sa NATO. V ANP predstavljen u Briselu.
NATO I POLITIČKE PARTIJE U CRNOJ GORI
Programski opredijeljene parlamentarne stran -PCG -SDP -DPS -PZP (u okviru DF)
Je li moguće učlanjenje u NATO bez učlanjenja u EU?
Izvor: De Facto
Je li moguće učlanjenje u EU bez učlanjenja u NATO?
Uloga parlamentarnih partija Promovisanje ideje NATO Edukacija Obraćanje svom biračkom tijelu Informisanje Transparentnost Udruženost političkih subjekata Rad na podizanju podrške javnog mnjenja
Marija Martinovic Sekretar Sekretarijata za Vanjsku politiku i Evropske Integracije Pozitivna Crna Gora
[email protected] www.pozitivna.me 38268074075
