Muhasebe Süreci

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

©

www.MaximumBilgi.com

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

ARAŞTIRMA SERİSİ No.158

Muhasebe Süreci

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

1

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

MUHASEBE SÜRECİ

İşletmelerin malî nitelikli işlemlerine ilişkin bilgiler, muhasebe tarafından belirlenmekte, izlenmekte ve raporlanmaktadır. Muhasebenin bu fonksiyonlarını yerine getirebilmesi belli bir süreci gerektirir. Buna, muhasebe süreci denilmektedir. Bu sürecin bir başlangıcı, bir de sonu vardır. Muhasebe sürecinin başlaması ile tamamlanması arasında geçen süreye, muhasebe dönemi denir. Muhasebe dönemi bir yıl olabileceği gibi bir yıldan daha kısa da olabilir. Ülkemizde vergi kanunlarına göre, muhasebe dönemi genel olarak bir takvim yılı olarak belirlenmiştir. Buna göre, muhasebe dönemi 1 Ocakta başlar, 31 Aralıkta sona erer. Yeni işe başlayan işletmelerde muhasebe dönemi, işe başlama tarihi ile yıl sonu arasında kalan süredir. Muhasebe sürecinin aşamalarını aşağıdaki biçimde sıralayabiliriz: -Açılış bilançosunun düzenlenmesi, -Açılış bilançosunun ve her bir malî nitelikli işlemin; • yevmiye defterine, • defterikebire ve yardımcı defterlere kayıt edilmesi, -Aylık mizanların düzenlenmesi, - Dönem sonu envanter işlemlerinin yapılması, - Dönem gelir tablosunun düzenlenmesi, - Sonuç (gelir-gider) hesaplarının kapatılması, - Kesin mizanın düzenlenmesi, - Dönem sonu bilançosunun düzenlenmesi, - Bilanço hesaplarının kapatılması, - Yeni dönem hesaplarının açılması. Muhasebe sürecinin aşamaları aynı zamanda, çift taraflı kayıt sisteminin aşamaları olarak da ite-de edilebilir.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

2

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Muhasebe süreci, açılış bilançosu ile başlar. Yeni işe başlayan işletmelerde açılış bilançosu, aynı zamanda işe başlama bilançosu olarak da ifade edilir. Bunun için işletmenin kuruluşunda mevcut olan varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynaklar bilanço çizelgesine yazılır. Öteden beri işe devam eden işletmelerde ise açılış bilançosu, bir önceki dönemin sonunda düzenlenmiş olan bilançodur. Örneğin, 31.12.1999 tarihinde düzenlenen dönem sonu bilançosu 01.01 2000 tarihinde yeni başlayan dönemin açılış bilançosu olacaktır. Açılış bilançosu, dönem başı bilançosu olarak da ifade edilir. Yevmiye defteri, işlemlerin tarih sırasına göre maddeler hâlinde düzenli olarak yazıldığı defterdir. Günlük defter olarak da ifade edilen bu defterde sayfa numaraları birbirini takip eder. Yevmiye defteri ciltli olabileceği gibi bilgisayarda kullanılabilecek şekilde müteharrik yapraklı (sürekli formlar) biçiminde de olabilir. Yevmiye defterinin tutulmasındaki amaç, büyük deftere kaydedilecek işlemlerin doğru ve bir bütünlük içerisinde kayıtlara geçirilmesini sağlamaktır. Aşağıda yevmiye defterinin şekli verilmiştir.

İşlemler, yevmiye defterine yevmiye maddesi hâlinde kaydedilir. Yevmiye defterinde iki tarih çizgisi arasında yer alan terimlerin tümü, bir yevmiye maddesini oluşturur.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

3

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Bir yevmiye maddesinde en az aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekmektedir (TTK, mad. 70). Madde sıra numarası: Her madde bir sıra numarası taşır. Madde sıra numarası yevmiye defterine yapılan ilk kayıtla "1" den başlar ve dönem sonuna kadar sıra takip ederek devam eder (Kitapta verilen örneklerde yevmiye madde numaraları kendi içinde sıralanmıştır). Tarih: İşlemin yevmiye defterine kaydedildiği tarihi belirtir. Tarih, çizilen iki çizgi arasına yazılır. Bu çizgiler, bir yevmiye maddesinin bitip diğerinin başladığını gösterir. Borçlu ve alacaklı hesaplar: Yevmiye maddesinde borç ve alacak kaydı yapılan hesaplardır. Kaydı, borç tarafına yapılan hesap için "borçlu hesap", alacak tarafına yapılan hesap için ise "alacaklı hesap" ifadesi kullanılır. Tutar: Borçlu ve alacaklı hesapların parasal değerlerini gösterir. Her hesabın karşısına tutarı yazılır. Bir yevmiye maddesine yazılan borç ve alacak tutarları toplamı birbirinine eşittir. Açıklama: Kaydedilen yevmiye maddesine esas teşkil eden işleme ilişkin kısa ve öz bilgileri içerir. Defterikebir sayfa numarası: Yevmiye defterindeki tutarın işlendiği defterikebir sayfasının numarası, yevmiye maddesindeki hesabın karşısına (sol tarafına) yazılır. Defterlerin bilgisayar ortamında tutulması hâlinde, bu sütun kullanılmaz. Bunun yerine uygulamada her hesabın hesap kodu yazılır (Hesap kodu ile ilgili açıklamalar tek düzen hesap çerçevesi ve hesap plânı konusunda açıklanmıştır). Yevmiye maddesinin yazılması Yevmiye maddeleri; basit madde, bileşik madde ya da karma madde biçiminde yazılabilir.

Basit madde: Tek hesabın borçlu, tek hesabın alacaklı olduğu madde türüdür. Yukarıdaki yevmiye maddesi buna örnek gösterilebilir. Bu yevmiye maddesinde borçlu hesap sadece mal hesabı iken; alacaklı hesap da sadece kasa hesabıdır. Bileşik madde: Birden fazla borçlu hesaba karşılık tek hesabın alacaklı olduğu ya da tek hesabın borçlu olmasına karşılık, birden fazla hesabın alacaklı olduğu madde türüdür.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

4

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Örnek 1.15.08.1999 tarihinde, satıcı Kadriye Gül'e olan 5.000.000 TL borca karşılık 3.000.000 TL nakit verilmiş, kalanı ise bankadaki hesaptan ödenmiştir.

2. 20.08.1999 tarihinde, 8.000.000 TL tutarında mal satılmış, karşılığında 2.000.000 TL nakit ile 6.000.000 TL tutarında bono (emre muharrer senet) alınmıştır.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

5

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Açılış bilançosunun kaydı, yevmiye defterinin ilk kaydıdır. Muhasebe fişlerinin yazılması İşletmeler, muhasebeye konu olan işlemler ile ilgili belgeleri, tarih sırasına koyarak yevmiye defterine maddeler hâlinde kaydederler. Bazı işletmeler, işlemleri doğrudan yevmiye defterine kaydetme yerine muhasebe fişlerine yazabilir. Bilgisayar uygulamalarında işlemler, doğrudan muhasebe fişlerine yazılır. Bir işlemin yevmiye defterinden önce kaydedildiği, yetkili imzaları taşıyan fişlere, muhasebe fişleri denir. Muhasebe fişlerinin standart bir şekli yoktur. Her işletme kendi ihtiyacına göre matbu muhasebe fişi geliştirebilir. İşlemlerin kaydedildiği üç çeşit muhasebe fişi vardır. Bunlar: - Kasa tahsil fişi, - Kasa tediye fişi,

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

6

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

- Mahsup fişi. Kasa tahsil fişi: Kasa hesabında artış yaratan işlemin yazıldığı muhasebe fişidir. İşletmede meydana gelen bir işlem nakit girişine neden olmuş ise bu işlem için kasa tahsil fişi düzenlenir. Örneğin; 08.05.1999 tarihinde 6.000.000 TL'lik mal peşin bedelle satılmıştır. Peşin satış işleminin sonucunda, işletmenin nakit mevcudunda bir artış olmuştur. Bu nedenle söz konusu işlem için kasa tahsil fişi düzenlenir (bk. Şekil 2.1). Kasa tahsil fişinde borçlu hesap her zaman "Kasa Hesabı" olacağından, sadece alacaklı hesap ya da hesaplar yazılır.

Kasa tediye fişi: Kasa hesabında azalış yaratan işlemin yazıldığı muhasebe fişidir. İşletmede meydana gelen bir işlem, nakit çıkışına neden olmuş ise bu işlem için kasa tediye fişi düzenlenir. Örneğin; 09.07.1999 tarihinde satıcı Ayşe Keskin'e olan 8.000.000 TL'lik borç kasadan ödenmiştir. Yapılan ödeme işleminin sonucunda, işletmenin nakit mevcudunda bir azalma olmuştur. Bu nedenle söz konusu işlem için kasa tediye fişi düzenlenir. Kasa tediye fişinde alacaklı hesap her zaman "Kasa Hesabı" (bk. Şekil 2.2) olacağından, sadece borçlu hesap ya da hesaplar yazılır.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

7

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Mahsup fişi: Kasa hesabında bir artış ya da azalış yaratmayan işlemlerin yazıldığı muhasebe fişidir. İşletmede meydana gelen bir işlem doğrudan nakit giriş ya da çıkışına neden olmuyor ise bu işlem için mahsup fişi düzenlenir. Örneğin, işletme 14.08.1999 tarihinde 50.000.000 TL'lik malı kredili olarak satın almıştır . Bu işlemde işletmenin mal mevcudu artmış, satıcılara olan borcunda da artış olmuştur. Burada işletmenin nakit mevcudunda bir artış ya da azalış söz konusu değildir. Bu nedenle söz konusu işlem için bir mahsup fişi düzenlenir (bk. Şekil 2.3).

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

8

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Muhasebe fişlerine yazılan işlem, daha sonra yevmiye defterine kaydedilir. Bilgisayar uygulamasında bir muhasebe fişi yazılıp kaydedildiğinde, işlem otomatik olarak ilgili deftere de kaydedilmiş olur. C. DEFTERİKEBİRE (BÜYÜK DEFTER) KAYIT Defterikebir, yevmiye defterine işlem sırasına göre kaydedilen işlemlerin, bir düzen içerisinde tasnif edildiği defterdir (TTK, mad. 71). Defterikebirde bir hesap, defterin karşılıklı iki sayfasında yer alır. Defterin sol sayfası hesabın borç, sağ sayfası ise alacak tarafı olarak kullanılır. Borç ve alacak sayfaları için aynı sayfa numarası verilir. Bir başka ifadeyle, sayfa numaraları yevmiye defterinde olduğu gibi 1, 2, 3, ... şeklinde değil, karşılıklı iki sayfasına 1-1, 2-2, 3-3,... şeklinde numara verilir. Yevmiye defterinde borçlu ve alacaklı olarak yazılan hesapların tutarları defterikebirde açılmış olan aynı hesabın borcuna ya da alacağına aktarılır. Yevmiye defterinde bir hesap borçlu ise defterikebirde de borç tarafa, alacaklı ise alacak tarafa kayıt yapılır.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

9

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Örnek 1. İşletme, 15.11.1999 tarihinde aşağıdaki bilançoda görülen varlık ve kaynaklarla işe başlıyor. 2. İşletme, 18.11.1999 tarihinde 300.000.000 TL'lik malı peşin olarak satın alıyor.

Yevmiye kayıtlarının defterikebir hesaplarına geçirilmesi ise aşağıdaki biçimde olacaktır:

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

10

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Defterikebirde açılan hesaplara, defterikebir hesaplan denir. Kasa hesabı, alıcılar hesabı, satıcılar hesabı vb. gibi hesaplar defterikebir hesaplarına örnek gösterilebilir. Defterikebir hesapları genellikle aynı türden olan işlemlerin bir araya toplanmasını sağlar. Örneğin; müşterilere yapılan veresiye satışların tümü alıcılar hesabında toplanır. Bu nedenle, her bir müşteriden olan alacağın, defterikebir hesaplarından anlaşılması mümkün değildir. Her bir müşteriden olan alacağın izlenmesi için yardımcı (tali) hesaplara ihtiyaç vardır. Yardımcı hesaplar, defterikebir hesaplarının ayrıntılarını gösterir. Örneğin; alıcılar hesabının altında her bir müşteri için ayrı bir hesap açılır. Açılan bu hesaplar, alıcılar hesabının yardımcı (tali) ya da alt hesapları olarak ifade edilir. Yardımcı hesapların sınıflandırılmak üzere kaydedildiği deftere de yardımcı defter adı verilir. Alıcılar hesabı yardımcı defteri, satıcılar hesabı yardımcı defteri, bankalar hesabı yardımcı defteri gibi. Örnek 1. 03.12.1999 tarihinde, aşağıdaki müşterilere veresiye mal satılıyor. Sedat Vural 500.000.000 TL Kemal Cebir 800.000.000 TL Tutibay Ltd. Şirketi 600.000.000 TL 2. 09.12.1999 tarihinde, müşteri Sedat Vural, borcunun 200.000.000 TL'lik kısmını, Kemal Cebir'de 400.000.000 TL'lik kısmını işletmeye nakit olarak ödüyor.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

11

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Alacak Defterikebir hesabı olan yukarıdaki "Alıcılar Hesabı" nın borç toplamı 1.900.000.000 TL, alacak toplamı ise 600.000.000 TL'dir. Hesap 1.300.000.000 TL borç kalanı vermektedir. Bu tutar işletmenin müşterilerinden olan senetsiz alacaklarını göstermektedir. Ancak, hangi müşteriden ne kadar alacak olduğunu bu hesaptan görmek mümkün değildir. Bunun için yardımcı defter hesaplarına bakılması gerekmektedir. Yardımcı hesapların durumu incelendiğinde 1.300.000.000 TL olan toplam alacağın; 300.000.000 TL'lik kısmının Sedat Vural'dan, 400.000.000 TL' lik kısmının Kemal Cebir'den, 600.000.000 TL'lik kısmının da Tutibay Ltd. Şirketinden olduğu anlaşılmaktadır.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

12

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Durumun daha açık görünmesi açısından alıcılar hesabı yardımcı defter mizanı aşağıda gösterilmiştir.

Defterikebir hesabı yardımcı hesap ilişkisi - Bir defterikebir hesabının borç toplamı ile bu hesaba ait yardımcı hesapların borç toplamları birbirine eşittir. - Bir defterikebir hesabının kalanı (bakiyesi) ile bu hesaba ait yardımcı hesapların kalanları toplamı birbirine eşittir. Örneğin, yukarıdaki "Alıcılar Hesabı" nın borç kalanı 1.300.000.000 TL olup bu tutar yardımcı hesapların borç kalanları toplamına eşittir. D. AYLIK MİZANLARIN DÜZENLENMESİ Muhasebe süreci, dönem başı bilançosunun çıkartılıp yevmiye defterine ilk kaydın yapılması ile başlar. Yevmiye defterine yapılan her bir kayıt defterikebire aktarılır. Defterikebir hesabının yardımcı hesapları varsa yardımcı defter kayıtları da yapılır. Bu işlemler muhasebe dönemi boyunca sürekli devam eder. Belirli aralıklarla (ayda bir, üç ayda bir gibi) yapılan kayıtlarda ve aktarmalarda matematiksel açıdan bir hata olup olmadığını kontrol etmek için bir çizelge düzenlenir. Düzenlenen bu çizelgeye, mizan denir. Mizanın kontrol fonksiyonu yanında, tüm hesapların toplam ve kalanlarını toplu olarak bir arada sunmasından dolayı, özetleme ve bilgi sunma fonksiyonu da vardır. Mizanlar, ilgili bulundukları defter ve düzenlendikleri zaman açısından iki gruba ayrılır: a. İlgili bulundukları defter açısından Defterikebir mizanı

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

13

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Defterikebir hesaplarının belli bir tarihteki toplamlarını ve kalanlarını gösteren mizana, defterikebir mizanı denir. Bu mizan, defterikebir hesaplarının toplamlarını ve kalanlarını toplu olarak gösterdiğinden muhasebenin özetleme fonksiyonunu yerine getirmesine yardım eder. Yardımcı defter mizanı Belli bir defterikebir hesabının yardımcı defter hesapları esas alınarak düzenlenen mizana, yardımcı defler mizanı denir. Örneğin; Alıcılar Hesabı Yardımcı Defter Mizanı, Bankalar Hesabı Yardımcı Defter Mizanı gibi. Yardımcı Defter Mizanları, ilgili oldukları defterikebir hesabının ayrıntısını özet olarak gösterirler. b. Düzenlendikleri zaman açısından Genel mizan Genel mizan, dönem başından mizanın çıkarıldığı tarihe kadar olan işlemlerin toplam tutarını gösterir. Bu, defterikebir ya da yardımcı defter mizanı olabilir. Aylık olarak düzenlenen genel mizanlar, uygulamada ilgili bulundukları ayın ismi ile ifade edilirler. Örneğin, ocak ayının sonunda düzenlenen genel mizana, ocak ayı mizanı, kasım ayı sonunda düzenlenen genel mizana, kasım ayı mizanı denir. Genel geçici mizan Genel geçici mizan, muhasebe döneminin sonunda envanter işlemleri yapılmadan önce düzenlenen mizandır. Muhasebe dönemini bir takvim yılı olarak düşündüğümüzde aralık ayı sonunda düzenlenen genel mizan aynı zamanda dönemin genel geçici mizanıdır. Bu mizan muhasebe döneminin başından sonuna kadar olan tüm işlemleri (envanter işlemleri hariç) içerir. Kesin mizan Genel geçici mizan düzenlendikten sonra dönem sonu (envanter) işlemlerinin yapılması gerekmektedir. Dönem sonu işlemlerine ilişkin kayıtların yapılmasından sonra düzenlenen genel mizana da kesin mizan adı verilir. Kesin mizan, dönem sonu bilançosu ve döneme ait gelir tablosunun düzenlenmesini sağlayacak olan kesinleşmiş hesap durumunu gösterir. Kesin mizan ve genel geçici mizanın tarihleri (31.12.19..) aynıdır. Ancak biri (genel geçici mizan) dönem sonu işlemlerinden önce, diğeri (kesin mizan) dönem sonu işlemlerinden sonra düzenlenmektedir. Günay Ticaret İşletmesinin 1999 yılı Şubat ayı sonu itibarıyla defterikebir hesaplarının durumu aşağıda verilmiştir.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

14

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

15

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

16

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Günay Ticaret İşletmesinin 1999 yılı Şubat ayı mizanında bankalar hesabının yardımcı hesapları ise aşağıdaki biçimdedir. Bu durumda bankalar hesabı yardımcı defter mizanı aşağıdaki gibi olacaktır.

Mizan Eşitliği Bankalar hesabı yardımcı hesapları borç toplamı = Bankalar hesabının borç toplamı Bankalar hesabı yardımcı hesapları alacak toplamı = Bankalar hesabının alacak toplamı Bunun sonucu olarak da; Bankalar hesabı yardımcı hesap kalanları = Bankalar hesabı kalanı olduğu görülecektir. E. DÖNEM SONU ENVANTER İŞLEMLERİ Genel geçici mizanda, yer alan hesapların kalanları işletmenin o dönem içindeki faaliyetlerinin sonucunu vermekten uzaktır. Bunun için dönem sonunda ayrıca fiilî durumu belirlemek gerekir. Bir başka ifadeyle, genel geçici mizanda yer alan hesapların kalanları ile o tarihteki (31 Aralık) varlık ve kaynakların gerçek durumlarının karşılaştırılması gerekir. Örneğin; bankalar hesabının kalanı, işletmenin bankadaki mevduatını göstermektedir. Bankanın da bu tutarı doğrulaması gerekir. Bu tür işlemler, tüm hesaplar için söz konusu olabilir. Yukarıdaki açıklamalardan sonra envanter işlemlerini şu şekilde tanımlayabiliriz: Envanter işlemleri; sayım, değerleme ve envanter kayıtlarının yapılmasını içeren bir süreçtir. Envanter süreci aşağıdaki aşamalardan oluşur: 1. Varlık ve borçların fiilî durumlarının belirlenmesi,

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

17

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

2. Fiilî durum ile kayıtların karşılaştırılması, 3. Envanter kayıtlarının yapılması. İlk iki aşamada yapılan işlemlere muhasebe literatüründe muhasebe dışı envanter işlemleri, diğer aşamada yapılan işlemlere de muhasebe içi envanter işlemleri denilmektedir. 1. Varlık ve Borçların Fiilî Durumlarının Belirlenmesi Dönem sonu itibarıyla işletmenin sahip olduğu varlıkların ve borçların fiilî durumlarının tespiti gerekir. Fiilî durumların tespiti bazı varlıklar için miktar ve değer olarak yapılırken bazı varlıklar ile borçların tamamı için sadece değer olarak yapılır. Varlık ve borçların fiilî durumlarının belirlenmesi şu işlemleri içerir: a. Miktar olarak belirleme, b. Değer olarak belirleme, c. Envanter defterinin yazılması. a. Miktar olarak belirleme İşletme, aktifinde kayıtlı olan stok, demirbaş, taşıt gibi fizikî varlıklarını dönem sonu itibarıyla miktar olarak belirler. Bunun için sayma, ölçme ve tartma gibi işlemleri yapabilir. Örneğin, stokla ilgili fiilî miktarın belirlenmesi için önce depodaki stok mevcudu; sayma, ölçme ya da tartma gibi işlemler sonucu belirlenir. Para, alacak senetleri, demirbaşlar, makineler ve taşıtlar gibi varlıklar sayma yoluyla belirlenir. b. Değer olarak belirleme Fiilî miktarları belirlenen varlıkların parasal değerlerinin belirlenmesi gerekir. Örneğin; 10 adet, 500 kg ya da 300 litre olarak belirlenen stokun parasal değerlerinin hesaplanması gerekir. Varlık ve borçların parasal olarak ifade edilmesi işlemine, değerleme işlemi denilmektedir. Vergi Usul Kanunu'na göre değerlemede esas alınabilecek "değerleme ölçüleri" şunlardır (VUK, mad. 261): Maliyet Değeri Maliyet değeri, bir varlığın elde edinilmesi, değerinin artırılması veya bunlara ek olarak yapılan giderlerin toplamını ifade eder. - Stoklar,

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

18

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

- Binalar, - Arsa ve araziler, - Demirbaşlar, - Tesisat ve makineler, gibi varlıklar maliyet değeri ile değerlenir. Borsa Rayici Borsa rayici, gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan varlıkların değerlemeden bir gün önceki borsadaki işlemlerinin ortalama değerini ifade eder. - Hisse senedi ve tahviller, - Yabancı paralar, gibi varlık ve borçlar, borsa rayici ile değerlenir. Ülkemizde, yabancı paraların değerlemesi, Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen döviz kurları üzerinden yapılır. Tasarruf Değeri Tasarruf değeri, bir varlığın değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değeri ifade eder. - Alacak senetleri, - Borç senetleri, gibi varlık ve borçlar, isteğe bağlı olarak tasarruf değeri ile değerlenebilir. Alacak ve borç senetlerinin tasarruf değeri ile değerlenmesi işlemine "reeskont işlemi" adı verilmektedir. Kayıtlı (Mukayyet) Değer Kayıtlı değer, bir varlığın ya da borcun muhasebe kayıtlarında görünen değerini, ifade eder. Senetsiz alacaklar, senetsiz borçlar gibi varlık ve borçlar kayıtlı değerleri ile değerlenir. Senetli alacak ve borçlar ise tasarruf değeri ile değerlenmezlerse kayıtlı değerleri ile değerlenir. Nominal (İtibarî) Değer Her çeşit senetler ile hisse senedi ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerler nominal değer olarak ifade edilir. Türk parası, kasa mevcutları, tahvilli borçlar, üzerinde yazılı olan nominal değerleri ile değerlenir. Rayiç Bedeli Rayiç bedel, bir varlığın değerleme günündeki alım satım değeridir. Emsal Değeri

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

19

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Gerçek değeri belli olmayan, bilinmeyen ya da doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması hâlinde emsaline göre sahip olduğu değeri ifade eder. Yukarıda verilen değerleme ölçüleri Vergi Usul Kanunu'nda yer alan değerleme ölçüleridir. Muhasebenin genel kabul görmüş ilkeleri açısından bakıldığında, çeşitli bilanço kalemlerinin değerlenmesinde maliyet değerinin esas alındığını görüyoruz. Ancak, varlığın piyasa değerinin maliyet değerinden düşük olması hâlinde maliyet değeri yerine piyasa değeri esas alınmaktadır. Bu durum, varlıklarda bir değer düşüklüğü olabileceği anlamına da gelmektedir. c. Envanter defterinin yazılması İşletmenin değerleme günündeki varlık ve borçlarının yukarıdaki biçimde değerlemesi yapıldıktan sonra envanter sonuçları, envanter defterine yazılır. Aşağıda bir işletmenin envanter defterine yazılmış varlık ve borçları verilmiştir:

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

20

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

2. Fiilî Durum i!e Kayıtların Karşılaştırılması İşletmeye ait varlık ve kaynakların belirlenen fiilî değerleri, muhasebe defterlerinde kayıtlı olan değerleri ile karşılaştırılır. Normal şartlarda fiilî ve kayıtlı değerlerin birbirinin aynısı olması gerekir. Örneğin, kasa hesabına göre işletmede 15.000.000 TL nakit olması gerekiyorsa normal şartlarda kasa sayımı sonucunda da kasada aynı paranın olması gerekir. Stokla ilgili bir örnek vermek gerekirse, sayım sonucu depoda 80.000.000 TL mal olduğu tespit edilmiş ise muhasebe kayıtlarının da 80.000.000 TL olması beklenir. Ancak, çeşitli sebeplerle fiilî olarak belirlenen değerler ile kayıtlı değerler arasında farklılık söz konusu olabilir. Bu farklılıklar noksanlık ya da fazlalık biçimindedir. Şayet fiilî değer kayıtlı değerden yüksek ise fazlalık; kayıtlı olan değer fiilî değerden yüksek ise noksanlık söz konusudur. Bu farklılıklar yapılan bir yanlış işlem ya da kayıttan kaynaklanabileceği gibi, uygulanan muhasebe yöntemi ile de ilgili olabilir. Asıl olan, bu aşamada, söz konusu değerler arasında bir farklılık varsa bunun belirlenmesidir. Örnek İşletmede, 31 Aralık 1999 tarihinde yapılan kasa sayımı sonucunda kasada 25.000.000 TL nakit olduğu belirlenmiştir. Muhasebe kayıtlarına bakıldığında ise kasa hesabının toplamları aşağıdaki biçimde belirlenmiştir.

Yukarıda verilen örnekte bir varlığın (nakit) fiilî durumu ile kayıtlı durumu arasında farklılık söz konusudur. Yani kasada fiilen 25.000.000 TL nakit varken kayıtlarda 21.000.000 TL (125.000.000 104.000.000) nakit görülmektedir. Bu durumda 4.000.000 TL nakit fazlalığı vardır. Şayet kasa sayımında 20.000.000 TL nakit olduğu belirlenmiş olsaydı bu durumda, 1.000.0000 TL kasa noksanı söz konusu olurdu. Fiilî durum ile muhasebe kayıtları arasında ortaya çıkan farklılıkların sebepleri araştırılır ve gerekli düzeltme işlemleri yapılır. 3. Dönem Sonu Envanter Kayıtlarının Yapılması Dönem sonu envanter kayıtları varlık ya da kaynakların fiilî değerleri ile kayıtlı değerleri arasındaki farklılığın giderilmesi için yapılır. Şayet söz konusu değerler arasında herhangi bir farklılık yok

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

21

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

ise o işlem için envanter kaydına da gerek yoktur. Çünkü, ilgili varlığın muhasebe kaydı zaten fiilî durumu göstermektedir. Örneğin, depodaki stok sayılmış ve değerlemesi yapılarak 1 milyar TL'lik stok mevcudu olduğu fiilen belirlenmiş ve muhasebe kayıtlarında da aynı tutar görünüyor ise yapılacak herhangi bir envanter kaydı yoktur. Çünkü düzenlenecek bilançoda işletmenin 1 milyar TL değerinde stoku olduğu görülecektir. Bu tutar da depodaki stoku aynen yansıtmaktadır. Dönem sonu envanter işlemleri sırasında muhasebe kayıtları ile ilgili varlık ya da kaynakların fiilî durumları arasında bir farklılık tespit edilmiş ise bu farklılıkların muhtemel sebepleri araştırılır. Belirlenen sebebe göre gerekli envanter kaydı yapılır. Envanter kaydı sonucu fiilî durum ile kayıtlı durum birbirine eşitlenmiş olur. Örnek İşletmenin, Türkiye İş Bankası Kızılay Şubesinde bulunan mevduat hesabı ile ilgili olarak bankadan alınan hesap özetinde, 31.12.1999 tarihi itibarıyla 88.000.000 TL mevduatı olduğu görülmektedir. İşletmenin defter kayıtlarında ise söz konusu mevduat hesabının durumu aşağıdaki gibidir:

Verilen örnekte banka kayıtlarına göre işletmenin bankada 88.000.000 TL mevduatı görülürken aynı tarih itibarıyla işletme kayıtlarında 85.000.000 TL (300.000.000 - 215.000.000) mevduat görülmektedir. Bu durumda banka hesabında 3.000.000 TL (88.000.000 - 85.000.000) fazlalık vardır. Söz konusu farklılığın sebebini bulmak için banka tarafından tutulan kayıtlar ile işletme tarafından yapılan kayıtlar karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda, bankanın işletmeye 3.000.000 TL'lik bir faiz kaydettiği, ancak bu faizin işletme tarafından kayıtlara alınmadığı anlaşılmıştır. Böylece farklılığın sebebi ortaya konmuştur. Buna göre işletme aşağıdaki envanter kaydını yapacaktır.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

22

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Yukarıdaki envanter kaydı ile bankalar hesabının borcuna 3.000.000 TL kaydedilmiştir. Bankalar hesabının borç toplamı 303.000.000 TL olmuştur.

Yukarıdaki envanter kaydı yapıldıktan sonra bankalar hesabının kalanı 88.000.000 TL (303.000.000 - 2.150.000)'yi göstermektedir. Bu tutar, banka şubesinin kayıtları ile aynıdır. F. DÖNEM GELİR TABLOSUNUN DÜZENLENMESİ Dönem gelir tablosunun düzenlenmesi dönem sonu envanter işlemleri yapıldıktan sonra, gelir ve gider hesapları kapatılmadan önce yapılmalıdır. Bu, özellikle bilgisayar uygulamalarında önemlidir.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

23

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Dönem sonu envanter işlemleri tamamlandıktan ve gelir tablosu düzenlendikten sonra, gelir ve gider hesapları, dönem kârrveya zararı hesabına devredilerek kapatılır.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

24

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Örnek Bir önceki örnekte verilen gelir ve gider hesaplarının kapatılmasına ilişkin yevmiye defteri ve defte-rikebir kayıtları aşağıda verilmiştir. Yevmiye Defter Kayıtları

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

25

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Yukarıda da görüldüğü gibi gelir ve gider hesaplan kapanmıştır. Dönem kârı veya zararı hesabı ise 4.500.000 TL alacak kalanı vermektedir. Bu da işletmenin 1999 döneminde elde ettiği kârı göstermektedir. G. KESİN MİZANIN DÜZENLENMESİ Dönem sonu envanter işlemleri yapıldıktan ve gelir gider (sonuç) hesapları dönem kârı veya zararı hesabına devredilerek kapatıldıktan sonra, hesapların son durumuna göre çıkarılan mizan, Kesin mizandır. Kesin mizanda yalnızca bilanço hesaplan kalan verir. Gelir ve gider hesapları yer almakla birlikte kalan vermezler. Örnek ÇAĞ Ticaret işletmesinin 31.12.1999 tarihinde düzenlenen kesin mizanı aşağıdaki gibidir. KESİN MİZAN H. DÖNEM SONU BİLANÇOSUNUN DÜZENLENMESİ Kesin mizan düzenlendikten sonra, mizandaki borç ve alacak kalanları, düzenlenecek bilançonun yapısına uygun olarak bilanço çizelgesine aktarılarak dönem sonu bilançosu elde edilir. Kesin mizandaki borç kalanları, bilançonun aktifinde; alacak kalanları ise pasifinde yer alır. Çağ Ticaret İşletmesinin 31.12.1999 tarihli kesin mizanından yararlanarak düzenlenecek dönem sonu bilançosu ise aşağıdaki biçimde olacaktır.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

26

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

I. BİLANÇO HESAPLARININ KAPATILMASI Dönem sonunda kesin mizan düzenlenip bilanço çıkarıldıktan sonra, o döneme ait tüm hesapların kapatılması gerekmektedir. Hesapların kapatılması, borç kalanı veren hesapların alacaklandırılması, alacak kalanı veren hesapların da borçlandırılması şeklinde yapılır. Hesabın iki yanının toplamının birbirine eşit hâle getirilmesi ile hesaplar kapatılarak o hesap dönemi sona erdirilmiş olur. Örnek Son örnekte verilen kesin mizan dikkate alındığında yapılacak kapanış kaydı, aşağıdaki biçimde olacaktır. Yevmiye Defter Kaydı

Bu kayıt, yevmiye defterine yapılan son kayıt olması sebebiyle kapanış kaydı olarak ifade edilmektedir. Kapanış kaydının büyük defterlere aktarılmasıyla döneme ait tüm hesaplar kapatılmış olur. J. YENİ DÖNEM HESAPLARIN AÇILMASI Buraya kadar anlatılan işlemlerle muhasebe süreci tamamlanmıştır. Dönem sonu bilançosu aynı zamanda yeni döneme başlama bilançosu olduğu için yeni dönemde yevmiye defterine yapılacak ilk kay/f, bu bilançonun kaydı olacaktır. Bu da dönem sonu kapanış kaydının tersi biçimindedir. Yani kapanış kaydında borç yazılan hesaplara alacak, alacak yazılan hesaplara da borç yazılarak yeni dönem hesapları açılır. Hesapların açılış kaydının yapıldığı yevmiye maddesine, açılış maddesi denir. Yeni dönemin işlemleri bu açılış maddesi ile başlar. Örnek Önceki örneklerde verilen Çağ Ticaret işletmesinin yeni dönem (2000 yılı) hesaplarının açılışı aşağıdaki biçimde olacaktır:

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

27

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

26 Aralık : Kasadaki paradan 15.000.000 TL'lik kısmı bankaya yatırılıyor. 28 Aralık : Tutibay Limited Şirketi borcunun 40.000.000 TL'lik kısmını, işletmenin bankadaki hesabına yatırıyor. Banka dekontu aynı gün işletmeye geliyor. 29 Aralık : Satıcı A. Çan'a olan borcun 10.000.000 TL'lik kısmı için bir senet (bono) imzalanıp veriliyor. 30 Aralık : İş yerinin aralık ayı kirası olan 8.000.000 TL, iş yeri sahibine nakit olarak ödeniyor. 31 Aralık : İş yeri çalışanlarının aralık ayı ücreti (genel yönetim ile ilgili) olan 20.000.000 TL, bordro karşılığında nakden ödeniyor.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

28

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

Dönem sonu envanter bilgileri 1. 31.12.1999 tarihi itibarıyla bankadan alınan hesap özetinde, işletmenin banka mevduatının 87.000.000 TL olduğu görülmüştür. İşletmenin kayıtları ile bankadan alınan hesap özeti arasındaki 2.000.000 TL tutarındaki farkın, banka tarafından kayıtlara alınan ancak işletme tarafından henüz kaydedilmemiş dönem faizinden ileri geldiği anlaşılmıştır. 2. Diğer varlık ve kaynak kalemleri, işletme kayıtlarında görüldüğü gibidir.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

29

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

30

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

31

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

32

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

• Defterlkeblr Mizanı (Genel Geçici Mizan) Aralık ayı, muhasebe döneminin son ayıdır. Bu sebeple, dönem sonu envanter işlemleri yapılmadan önce aralık ayının sonu itibarıyla çıkarılan mizan, aynı zamanda "genel geçici mizan" olmaktadır. Bilindiği gibi defterlkeblr ana hesaplarından elde edilen mizana, defterlkeblr mizanı adı verilmektedir.

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

33

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

34

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

35

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM

Araştırma Serisi No.158 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

36

Muhasebe Süreci ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

__________________________________________________________________ © WWW.MAXIMUMBILGI.COM