MOSTOVI PREDAVANJE 3

SAOBRAĆAJNI USLOVI I DEJSTVA NA MOSTOVE

SAOBRAĆAJNI

USLOVI

SLOBODNI

PROFIL

SLOBODNI

PROFIL

SLOBODNI

PROFIL

SLOBODNI

PROFIL

SLOBODNI

PROFIL

SLOBODNI PROFIL ZA PEŠAKE

SLOBODNI PROFIL ZA PEŠAKE

SLOBODNI PROFIL ZA PEŠAKE

SLOBODNI PROFIL ZA SAOBRAĆAJNICU

SLOBODNI PROFIL ZA SAOBRAĆAJNICU

SLOBODNI PROFIL ZA SAOBRAĆAJNICU

SLOBODNI PROFIL ZA SAOBRAĆAJNICU

SLOBODNI PROFIL ZA ŽELEZNICU

SLOBODNI PROFIL ZA KOMBINOVANE PUTNO – ŽELEZNIČKE MOSTOVE

SLOBODNI

PROFIL ZA VODOTOKE I PLOVIDBE

SLOBODNI

PROFIL ZA VODOTOKE I PLOVIDBE

SLOBODNI

PROFIL ZA VODOTOKE I PLOVIDBE

NIVELETA I OBLICI SAOBRAĆAJNE PORŠINE

OBLICI NIVELETE

NA MOSTU

EVROPSKI NORMATIVI ZA PRORAČUN KONSTRUKCIJA

EVROPSKI NORMATIVI ZA PRORAČUN KONSTRUKCIJA

SOPSTVENA TEŽINA KONSTRUKCIJE Sopstvena težina i stalni tereti određeni su oblikom i veličinom pojedinih delova mosta , kao i gustinom materijala od kojeg je most izgrađen. Vrednosti zapreminskih masa materijala koji se

SOPSTVENA TEŽINA KONSTRUKCIJE Ako je razlika između računskih veličina sopstvene težine i stalnog tereta s kojim je vršen proračun i stvarnih veličina veća od 3% u odnosu na ukupnu veličinu uticaja na konstrukciju ili na njen deo , proračun se mora ponoviti. Jedinične zapreminske mase

SOPSTVENA TEŽINA KONSTRUKCIJE

3

SOPSTVENA TEŽINA KONSTRUKCIJE

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Korisno opterećenje koje se uzima u obzir pri proračunu sastoji se od opterećenja tipskim vozilima , koje zavise od saobraćajne namene mosta i njegove klase i od toga da li je površinsko opterećenje ravnomerno raspodeljeno. Korisnim opterećenjem opterećuju se sve površine mosta koje se nalaze između unutrašnjih

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Pešački mostovi su mostovi namenjeni isključivo saobraćaju pešaka.Prelaz drumskih vozila preko takvih mostova mora biti onemogućen odgovarajućim konstrukcionim detaljima. Mostovi mešovite namene su mostovi koji služe za prelaz drumskih i šinskih vozila.Ovi mostovi se razvrstavaju u jednu od kategorija iz predhodne tabele.

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Površinu drumskog mosta sačinjavaju sledeći osnovni delovi : - kolovoz – deo između ivičnjaka namenjen prolazu vozila, koji se sastoji od saobraćajnih , zaustavnih , ivičnih i biciklističkih traka. - pešačke staze ili staze za službenu upotrebu – delovi između ivičnjaka i unutrašnje strane ograde, - razdelna traka – deo između

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Kolovoz mosta sastoji se od glavne trake širine 3 m i prostora izvan glavne trake. Glavna traka smeštena je u najnepovoljniji polođaj za deo koji se posmatra, a paralelna je sa osom mosta. Ako je konstrukcija poprečnog preseka mosta jedinstvena za celu širinu mosta , na celom mostu postoji jedna glavna traka, bez

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Ako se konstrukcija poprečnog preseka sastoji od više samostalnih delova, za svaki deo mora se predvideti po jedna glavna traka. Most , odnosno njegovi delovi proračuna -vaju se prema računskoj šemi opterećenja mosta , zavisno od kategorije mosta. Prilikom proračuna glavna traka se na naj- nepovoljnijem mestu opterećuje tipskim vozilom

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Tipsko vozilo može biti smešteno na kolovozu tako da točkovima dodiruje ivičnjak. Površina kolovoza izvan glavne trake opterećuje se ravnomerno raspodeljenim opterećenjem p2 u kombinaciji sa ostalim saobraćajnim opterećenjem. Sve preostale površine između kolovoza i unutračnjih ivica ograde opterećuju se ravnomerno

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Dimenzije tipskog vozila V-600

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Određivanje statičke širine točka u poprečnom pravcu

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Određivanje statičke širine točka u poprečnom pravcu

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Šema opterećenja tipskim

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Šema opterećenja tipskim vozilom

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Pri proračunu pojedinih delova mosta ( na primer : delova pešačkih staza , ploča, poprečnih nosača i dr. ) uzima se ravnomerno raspodeljeno opterećenje p3 = 5,00 KN/m2. Pešačke staze koje nisu osigurane odbojnim ogradama protiv naletanja vozila, a čija je visina ivičnjaka manja od 20 cm iznad površine kolovoza,opterećuju

Korisna opterećenja imaju dinamičke uticaje zbog: -naglog nailaska vozila, -neravnosti površine kolovoza, -neizbalansiranosti točkova, -delovanja centrifugalne sile itd.

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Sva korisna opterećenja u glavnoj traci mosta , koja se unose u proračun svih delova mosta , izuzev krajnjih i srednjih stubova i njihovih temelja, moraju se povećati množenjem dinamičkim koeficijentom Kd. Proračun ležišta , kvadera i ležišnih greda vrši se sa ovako uvećanim opterećenjem. Dinamički koeficijent za drumske mostove izračunava se

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

gde je : L - raspon dela koji se računa. Kod nosača koji idu preko više otvora sa zglobovima ili bez zglobova to je raspon u kome se nalazi tipsko vozilo. Kod prenosa sile u dva smera ili više smerova to je najmanji raspon. Ako najmanji raspon iznosi najmanje 0,70 od najvećeg

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Opterećenje na kolovozu uz most unosi se u proračun obalnih stubova kao jednoliko raspodeljeno opterećenje p’ bez dinamičkog koeficijenta. Ono se rasprostire kroz tlo pod uglom 60 stepeni prema vodoravnoj ravni.

SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA

Korisno opterećenje za pešačke mostove uzima se kao ravnomerno raspodeljeno opterećenje p = 5,00 KN/m2 i ne množi se sa dinamičkim koeficijentom. Ako je raspon nosećih elemenata mosta veći od 10 m , dozvoljeno je smanjenje korisnog opterećenja na p = 5,0 – 0,05 x L - gde je L - raspon u m , U ovom slučaju za smanjena

OPTEREĆENJE

OD PEŠAKA - EN

OPTEREĆENJE OD PEŠAKA - EN

OPTEREĆENJA

OD VOZILA - EN

OPTEREĆENJA

OD VOZILA - EN

OPTEREĆENJA

OD VOZILA - EN

OPTEREĆENJE PO MODELU

1

OPTEREĆENJA

OD VOZILA - EN

OPTEREĆENJA

OD VOZILA - EN

OPTEREĆENJA

OD VOZILA - EN

ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA

ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA

ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA

ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA

ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA

ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA - EN

ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA Ako se preko mosta prevodi posteljica, uzima se jednoliko rasprostrto opterećenje na širini 3,0 m po koloseku. Opterećenje praznih kola uzima se s 13,0 kN/m i množi se s dinamičkim koeficijentom. Na njih može djelovati i vetar. U željezničkih mostova dinamički koefici-jent zavisi i od merodavne dužne posmatranog dela sklopa, LΦi

ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA

DELOVANJA ZBOG SKUPLJANJA I TEČENJA MATERIJALA

Veličine delovanja zbog skupljanja betona utvrđene su u propisu o tehničkim normativima za beton i armirani beton. Pri razmatranju skupljanja betona moraju se uzeti u obzir njegove najmanje i najveće vrednosti , zavisno od vremena izgradnje mosta. Veličine delovanja zbog tečenja betona utvrđene su u propisu o

DELOVANJA ZBOG SKUPLJANJA I TEČENJA MATERIJALA

U tečenju betona moraju se uzeti u obzir njegove najmanje i najveće vrednosti, zavisno od vremena izgradnje mosta. Ovakva delovanja su karakteristična za prednapregnute i spregnute konstrukcije. Za mostove od armiranog betona ova delovanja se smatraju dopunskim.

OPTEREĆENJE

VODOVIMA

Položaj vodova i njihova težina uzimaju se u proračun za svaki pojedinačni slučaj , kao i opterećenja od skretne sile kod cevovoda , od temperaturnih dilatacija , trenja na ležištima i sl.

OPTEREĆENJE

OD PRITISKA

TLA

Potporne konstrukcije mosta moraju se dimenzionisati na pritisak tla koji nije manji od ½ hidrostatičkog pritiska . Pasivni pritisak tla ne uzima se u obzir ako mu je delovanje povoljno , osim ako je njegovo delovanje osigurano.

OPTEREĆENJE

OD PRITISKA VODE

MIRNE

Pritisak mirne vode smatra se mirnim opterećenjem , a pri proračunu se uzima u obzir samo kad svojim delovanjem povećava ukupno delovanje koje se ispituje i tada se uzima njegova najveća vrednost. Ako deluje rasterećujuće , može se uzeti u proračun ako postoji

OPTEREĆENJE

OD PRITISKA VODE

TEKUĆE

OPTEREĆENJE

OD

UZGONA

Za uticaj uzgona pri proračunu se posebno uzima u obzir veličina uzgona , uz najviši i najniži nivo vode ili podzemne vode.

pu = ϒ

x

h

KN/m2

OPTEREĆENJE

NA

OGRADU

MOSTA

Opterećenje na ogradu pešačkih staza ili pešačkih mostova uzima se u obzir pri proračunu kao mirno linijsko opterećenje koje deluje u visini gornje ivice ograde, u vertikalnom ili horizontalnom smeru. Veličina opterećenja na ogradu u vertikalnom smeru je

OPTEREĆENJE

NA

OGRADU

MOSTA

Ako se na ogradu mosta postavljaju uređaji za zaštitu saobraćaja od delovanja vetra, ograda se proračunava za veličinu delovanja vetra na neopterećeni most. U proračun se unose i sva posebna opterećenja na ogradu mosta , ako postoje, od rasvetnih

OPTEREĆENJE

NA

OGRADU

MOSTA

Udar vozila u odbojnu ogradu uzima se u obzir pri proračunu kao mirna horizontalna sila na 60 cm iznad površine kolovoza uz ivičnjak. Veličina te sile je H = 100 KN za I i II kategoriju mosta , odnosno H = 50 Kn za III kategoriju mosta. Ograda za pešake za koju je pričvršćena odbojna ograda , mora se proveriti za oba slučaja

DEFORMACIJE KAO POSLEDICA NAČINA IZGRADNJE

DEFORMACIJE KAO POSLEDICA NAČINA IZGRADNJE

DOPUNSKA

DELOVANJA – PROMENA TEMPERATURE

DOPUNSKA

DELOVANJA – PROMENA TEMPERATURE Prirodna promena temperature

Predpostavlja se da je srednja temperatura okoline, pa tako i izvođačka temperatura mosta, 10oC. Tri su vrste odstupanja u odnosu na nju: - ravnomerna promena temperature, - neravnomerna promena temp. - neravnomerno zagrevanje različitih delova (npr. luk/zatega, vješaljke/ukrutni

DOPUNSKA

DELOVANJA – PROMENA TEMPERATURE

Kolebanje temperature uzrokuje promenu dužine ili ugla zaokreta, a ako su pomeranja sprečena –promene reznih sila i dodatna naprezanja. Promena dužine, Δl, računa se po izrazu: Δl= kt x ΔT l gdje je: kt–koeficijent temperaturne promene za 1 K, ΔT –promena temperature.

DOPUNSKA

DELOVANJA – PROMENA TEMPERATURE

Tako je : - za beton kt = 1,0 x10-5, - a za čelik 1,2 x 10-5. - ΔT je za beton (AB i P B) 25 K, čelik 35 K.

a za

Neravnomerna promena temperature u preseku mosta za beton je 10 K, a za čelik i spregnute sisteme 15 K.

DOPUNSKA

DELOVANJA – PROMENA TEMPERATURE

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE VETROM

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE VETROM

Razlikujemo mostove što ih vetar može dovesti u stanje titranja i trome mostove. U prve pripadaju viseći i ovbješeni mostovi, ali i uski gredni mostovi velika raspona. Ograničit ćemo se na trome mostove. Dejstvo vetra zavisi od: - visine napadne površine inad terena ili vodotoka

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE VETROM

Vetar duva vodoravno i jednoliko je rasprostrt. Izložena površina = površina pročelja (+ bukobran ako ga ima). Na opterećenom mostu treba dodati pojas visine: 3,5 m (putni most) 3,8 m (željeznički most) 1,8 m (pešački ili biciklistički most). Ako je bukobran viši –mjerodavan je. Veličina opterećenja: - na neopterećenom mostu : 2,5

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE VETROM

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE VETROM

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE VETROM

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE VETROM

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE VETROM

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE SNEGOM

DOPUNSKA

DELOVANJA – OPTEREĆENJE SNEGOM

DOPUNSKA

DELOVANJA – DELOVANJE LEDA

Moguća dejstva leda su :

- dinamičko dejstvo od udara leda ( ledenih ploča ) - statičko dejstvo usled kretanja velikih ledenih površina - statičko dejstvo leda usled zastoja leda - povećanje vertikalnog opterećenja stubova od prijanjajućeg leda na rekama sa promenljivim nivoom

DOPUNSKA

DELOVANJA – DELOVANJE LEDA

Za dinamičko dejstvo leda horizontalana sila pritiska na stubove se računa po obrascu : F l = Cn x p x t x B x Ck Cn – koeficijent koji zavisi od ugla koji čelo stuba zaklapa sa vertikalom ( tabelarno ) p - efektivna čvrstoća , p = 750 KN/m2 t - debljina ledenog sloja na kontaktu sa stubom - m B - širina stuba ili prečnik čela stuba (ako je čelo kružnog oblika ) na mestu dejstva leda -

DOPUNSKA

DELOVANJA – SILE ZAUSTAVLJANJA I KOČENJA

Najveća dužina kolovoza koji se opterećuje je 200 m. Most mešovite namene mora se proveriti i na silu zaustavljanja kaja nastaje od šinskih vozila , sa silom ili bez sile od zaustavljanja drumskih vozila, zavisno od stanja na mostu.

DOPUNSKA DELOVANJA – SILE ZAUSTAVLJANJA I KOČENJA KOD ŽELEZNIČKIH MOSTOVA

DOPUNSKA

DELOVANJA – SILE ZAUSTAVLJANJA I KOČENJA - EN

DOPUNSKA

DELOVANJA – OTPORI U LEŽIŠTIMA

Veličina sile od otpora u ležištima izračunava se prema sledećoj formuli : T = kr x R - T - sila otpora u ležištima, - kr – koeficijent otpora u ležištu ( tabelarno ) - R – reakcija od sopstvene težine ( stalnog opterećenja ) i polovine korisnog opterećenja bez dinamičkog koeficijenta. Otpori u ležištima uzimaju se u obzir

DOPUNSKA

DELOVANJA – OTPORI U LEŽIŠTIMA - EN

DOPUNSKA

DELOVANJA – CENTRIFUGALNA SILA

DOPUNSKA

DELOVANJA – CENTRIFUGALNA SILA

DOPUNSKA

DELOVANJA – POMERANJE TEMELJNOG TLA

Očekivano pomeranje temeljnoga tla Sleganje i/ili rotacija temelja što uzrokuje susedna pomeranja oslonaca , pa onda i odgovarajuće sile u njima i u rasponskomu sklopu, mora se uzeti u obzir. Međutim, povoljno delovanje sleganja ili zaokreta-nja temelja dopustivo je uzeti u obzir samo ako se može dokazati da je ono trajno.

DOPUNSKA

DELOVANJA – POMERANJE TEMELJNOG TLA

DOPUNSKA

DELOVANJA – POMERANJE TEMELJNOG TLA

ZEMLJOTRE S

ZEMLJOTRE S

ZEMLJOTRE S