Matematika 3 Kelas 3 Tridayat Uminarti Anik Kirana Dyah Ami L 2009

July 19, 2022 | Author: Anonymous | Category: N/A
Share Embed Donate


Short Description

Download Matematika 3 Kelas 3 Tridayat Uminarti Anik Kirana Dyah Ami L 2009...

Description

 

Tri Dayat Uminarti Anik Kirana Dyah Amiyah Lindayani Sumadji

Matematika Untuk Sekolah Dasar/Madrasah Ibtidaiyah Kelas 3

i

3  

Hak Cipta pada Departemen Pendidikan Nasional dilindungi oleh Undang-Undang

Mat em at i k a 3 Untuk Sekolah Dasar/Madrasah Ibtidaiyah Kelas 3 Penulis

: Tri Dayat Uminarti Anik Kirana Dyah Amiyah Lindayani

Penata Letak Perancang Cover

Sumaji : Ro Roekhan Abdul Rani : Anto’ : Nana

Ukuran Buku

: 17,6 x 25 cm

Editor

372.8 MAT

Matematika 3: Untuk Sekolah Dasar/Madrasah Ibtidaiyah kelas 3 penulis, Tri Dayat… [et al] ; editor, Roekhan, Abdul Rani . — Jakarta : Pusat Perbukuan, Departem Departemen en Pendid Pendidikan ikan Nasional, 2009. ix, 132 hlm. : ilus. ; 25 cm. Bibliografi : hlm. 127 Indeks : hlm. 128 ISBN 978-979-068-528-4 (nomor jilid lengkap) ISBN 978-979-068-538-3 1. Matematika-Studi dan Pengajaran 2. Matematika-Pendidikan Dasar I. Judul II. Roekhan III. Abdul Rani

Hak Cipta Buku ini dibeli oleh Departemen Pendidikan Nasional dari Penerbit CV. Bimantara Aluugoda Sejahtera Diterbitkan oleh Pusat Perbukuan Departemen Pendidikan Nasional Tahun 2009 Diperbanyak Diperbanya k oleh .... . ...

ii

 

Kata Sambutan Puji syukur kami panjatkan ke hadirat Allah SWT, berkat rahmat dan karunia-Nya, Pemerintah, dalam hal ini, Departemen Pendidikan Nasional, pada tahun 2009, telah membeli hak cipta buku teks pelajaran ini dari penulis/penerbit untuk disebarluaskan kepada masyarakat melalui situs internet (website  (website ) Jaringan Pendidikan Nasional. Buku teks pelajaran ini telah dinilai oleh Badan Standar Nasional Pendidikan dan telah ditetapkan sebagai buku teks pelajaran yang memenuhi syarat kelayakan untuk digunakan dalam proses pembelajaran melalui Peraturan Menteri Pendidikan Nasional Nomor 9 Tahun 2009. Kami menyampaikan penghargaan yang setinggi-tingginya kepada para penulis/penerbit yang telah berkenan mengalihkan hak cipta karyanya kepada Departemen Pendidikan Nasional untuk digunakan secara luas oleh para siswa dan guru di seluruh Indonesia. Buku-buku teks pelajaran yang telah dialihkan hak ciptanya kepada Departemen Pendidikan Nasional ini, dapat diunduh (down  ( down  load ),  digandakan, dicetak, dialihmediakan, atau difotokopi oleh masyarakat. Namun, untuk penggandaan yang bersifat komersial harga penjualannya harus memenuhi ketentuan yang ditetapkan oleh Pemerintah. Diharapkan bahwa buku teks pelajaran ini akan lebihsekolah mudah diakses sehingga siswa dan guru di seluruh Indonesia maupun Indonesia yang berada di luar negeri dapat memanfaatkan sumber belajar ini. Kami berharap, semua pihak dapat mendukung kebijakan ini. Kepada para siswa kami ucapkan selamat belajar dan manfaatkanlah buku ini sebaik-baiknya. Kami menyadari bahwa buku ini masih perlu ditingkatkan mutunya. Oleh karena itu, saran dan kritik sangat kami harapkan.

Jakarta, Juni 2009 Kepala Pusat Perbukuan

iii

 

KataAnak-anak, Pengantar bagaimana kabar kalian? Sehat? Harus sehat tentunya! Anak-anak harus bisa menjaga kesehatan karena sehat modal utama untuk dapat belajar dengan tenang. Kalian sekarang sudah kelas tiga. Kalian harus lebih rajin belajar sebentar lagi kalian akan mengikuti ujian akhir semester. Namun, jangan takut ujian. Ujian tidak perlu ditakuti. Yang penting kalian harus belajar secara teratur. Pelajaran Matematika itu tidak sulit. Matematika itu menyenangkan. Belajar matematika itu menantang. Cobalah mengikuti langkah-langkah dalam buku ini. Buku ini disusun secara sederhana dan dilengkapi dengan latihan yang cukup. Selain itu, buku ini dilengkapi dengan latihan menerapkan konsep matematika dalam kehidupan sehari-hari. Buku Matematika ini akan membantu dan menemani kalian dalam belajar Matematika hingga kalian benar-benar siap mengikuti ujian pada akhir semester nanti. Penulis berharap setelah kalian membaca dan mempelajari buku ini, kalian dapat menuai sukses pada masa sekarang maupun masa mendatang dalam menggapai cita-cita yang lebih tinggi. belajar, sukses langkah-langkah selalu, semoga Tuhan EsaSelamat senantiasa melindungi kalian. Yang Amin!Maha

April, 2008

  Penulis

iv

 

Petunjuk Penggunaan Buku Judul bab agar pembahasan pada setiap materi dapat terarah

Hubungan antara konsep dalam setiap pelajaran materi yang akan diberikan dalam setiap materi

Digunakan untuk memudahkan penggunaan buku dalam mengorganisasikan pembelajaran dalam pencapaian suatu kompetensi

v

 

Petunjuk Penggunaan Buku

Uraian materi secara rinci agar siswa dapat ikut berpikir kreatif dan mampu memahami materi dengan benar

Bahan latihan untuk mendalami materi pembelajaran pada tiap pokok bahasan

Bahan latihan untuk mendalami

materi pembelajaran pada tiap akhir bab ba b

vi

 

Petunjuk Penggunaan Buku Bahan latihan untuk mendalami materi pembelajaran pada tiap akhir semester

Daftar istilah penting dan maknanya

Kata-kata kunci dalam buku yang dapat ditemukan

vii

 

 

Diunduh dari BSE.Mahoni.com

Daftar Isi Kata Pe Peng ngantar antar .............. ............................. ............................. ............................. .......................... ........... iii Kata Pe Peng ngantar antar .............. ............................. ............................. ............................. .......................... ........... iv Petun Pe tunjuk juk Penggunaa Penggunaan n Buku ............ ................. ......... ......... .......... .......... .......... .......... ........ ... v Daftar Isi .............. ............................. ............................. ............................. .............................. ...................... ....... viii SEMESTER 1 Pelajaran 1 Pelajaran Bilangan Bilanga n ............... ............................. ............................. ............................. ............................. ...................... .......

1

1. Menentuk Menentukan an Leta Letak k Bila Bilangan ngan pada Gari Garis s Bilan Bilangan gan ......... ................. ................ .............. ...... 2 2. Mela Melakuk kukan an Pen Penjum jumlah lahan an dan Pen Pengura guranga ngan n Ti Tiga ga Ang Angka ka ......... .................. ............. .... 8 Evaluas Eva luasii 1 ......... .................. ................... ................... .................. .................. .................. .................. .................. .................. ......... 20 3. Perka Perkalian lian dan Pemba Pembagian gian ................. ................................... .................................... ................................ .............. 22 4. Oper Operasi asi Hitun Hitung g Camp Campuran uran ................. ................................... .................................... ................................ .............. 32 5. Meme Memeca cahk hkan an Mas Masal alah ah yang Melibatkan Melibatkan uang ............................. ............. ......................... ......... 35 Evaluas Eva luasii 2 ......... .................. ................... ................... .................. .................. .................. .................. .................. .................. ......... 40 Reflek Ref leksi si ............... ................................. ................................... .................................. .................................. ............................ ........... 42 Rangku Ran gkuman man ................ ................................. ................................... .................................... .................................... .................... 43

Pelajaran 2 Pelajaran Pengu Pe ngukur kuran an ............... ............................. ............................. .............................. ............................. ................ 45 1. Memilih Memilih Alat Ukur Ukur sesua sesuaii dengan dengan Benda Benda yang yang Diuku Diukurr .......... .................... ............... ..... 46 2. Menggun Menggunakan akan Alat Ukur dalam Pemecah Pemecahan an Masalah ................... ......................... ...... 48 3. Hubunga Hubungan n Antarsatuan Antarsatuan Waktu, Waktu, Antarsatu Antarsatuan an Panjang, dan  Antarsatuan  Antarsatu an Berat ................ .................................. ................................... ................................... ............................ .......... 49

Evaluasi Evalua si 3 .......... ................... .................. .................. .................. .................. .................. .................. .................. .................. ......... 57 Refleks Ref leksii ............... ................................ ................................... ................................... .................................. ............................ ........... 59 Rangku Ran gkuman man ............... ................................. .................................... .................................... ................................... ................... .. 59 Ulan gan Semest Sem est er 1 ................ .......................... .................... .................... ................... ................... .................... ............ .. 60

viii

 

SEMESTER 2 Pelajaran Pelaj aran 3 Pecahan Pe cahan Se Sederhana derhana ............. ........................... ............................. ............................. .................... ...... 63 1. Mengenal Mengenal Peca Pecahan han ................. ................................... ................................... .................................. ......................... ........ 2. Memb Membandi andingka ngkan n Peca Pecahan han Sede Sederhana.. rhana.................... .................................... ............................. ........... 3. Meme Memecahk cahkan an Masa Masalah lah yang Melibatkan Pecahan .................. ............................... ............. Evalua Eva luasi si 1 ......... .................. .................. .................. .................. .................. .................. .................. .................. .................. ........... Reflek Ref leksi si ................. .................................. .................................. .................................. ................................... ........................... .........

64 74 78 79 82

Rangku Ran gkuman man ................. ................................... .................................... ................................... ................................... .................. 82

Pelajaran Pelaj aran 4 Bangun Bang un Datar .............. ............................ ............................. .............................. ............................. .............. 83 1. Mengidentifikasi Berbagai Bangun Datar Sederhana menurut Sifat atau Unsurn Unsurnya ya .................. ................................... .................................. .................................. ................................ ............... 84 2 Mengidentifik Mengidentifikasi asi Berbagai Jenis dan Besar Sudut .............................. 90 Evalua Eva luasi si 2 ......... .................. .................. .................. .................. .................. .................. .................. .................. .................. ........... 99 Reflek Ref leksi si ................. .................................. .................................. .................................. ................................... ........................... ......... 10 101 1 Rangku Ran gkuman man ................. ................................... .................................... ................................... ................................... .................. 10 102 2

Pelajaran Pelaj aran 5 Keliling Kelil ing dan Luas ............. ............................ ............................. ............................. ......................... .......... 103 1. Keliling Bangun Datar Datar,, Persegi, Persegi, dan Persegi Panjang ......................... 10 104 4 2. Mengh Menghitung itung Luas Bangun Datar Datar................ .................................. .................................... ........................ ...... 10 109 9 3. Menyelesa Menyelesaikan ikan Masalah Masalah yang Berkaitan dengan dengan Keliling, Keliling, Luas Persegi, Persegi, dan Persegi Panjang Panjang ................. ..................................... ................................... ............... 113

Refleksi Reflek si ................. .................................. .................................. .................................. ................................... ........................... ......... 12 120 0 Rangku Ran gkuman man ................. ................................... .................................... ................................... ................................... .................. 12 120 0 Ulan gan Semes ter 2 .......... .................... .................... .................... .................... ................... ................... .................. ........ 12 121 1 Daftar Daft ar Pus tak a ......... ................... ................... .................. ................... ................... .................. ................... ................... ............ ... 127 Glo sar m ........ ................. .................. .................. ................. ................. .................. .................. .................. .................. ............... ...... 12 128 8 Indeks Indek s iu ................................. ................ .................................. ................................... ................................... ................................. ................ 128 12 8 Ku nc i Jaw aban .......... ................... .................. .................. .................. ................... ................... .................. .................. ........... .. 12 129 9

ix

 

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Semester 1

Pelajaran 1

Bilangan Peta Konsep Bilangan

Letak bilangan pada garis bilangan

 Mengurutkan

bilangan pada garis bilangan

 Menentukan

pola pada garis

Penjumlahan dan da n pengurangan tiga angka

Perkalian dan da n pembagian tiga angka

 Penjumlahan  Perkalian

Operasi hitung campuran

 Perkalian

 Pengurangan  Menyelesaikan  Pembagian  Mencari

suku dan angka yang belum diketahui

perkalian

 Penjumlahan

dengan cara mendatar, bersusun pendek dan

 Pengurangan

Perhitungan yang melibatkan masalah uang  Mengenal

berbagai nilai mata uang rupiah

 Menentukan

kesetaraan nilai mata

bilangan

panjang  Pembagian dan da n pengurangan  Perkalian dan pembagian

uang

 Penjumlahan

Kompetensi Dasar 1. Men Menentu entukan kan letak letak bilan bilangan gan pada pada garis garis bilan bilangan. gan. 2. Mela Melakuka kukan n penjumla penjumlahan han dan dan pengura penguranga ngan n tiga angka angka.. 3. Melaku Melakukan kan perkalian perkalian yang hasilnya hasilnya bilang bilangan an tiga angka dan pembagi pembagian an bilangan tiga angka. 4. Me Melak lakuka ukan n operas operasii hitung hitung campu campuran ran.. 5. Mem Memecah ecahkan kan masalah masalah perhitun perhitungan gan termasuk termasuk yang yang berkaitan berkaitan dengan dengan uang. Kata kunci bilangan, penjumlahan, pengurangan, perkalian, pembagian, operasi,   1 Pelajaran 1 Bilangan  uang

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1.

M enentukan Leta k Bilangan pa da Garis B ilanga n Jika ibumu mempunyai meteran kain, rentangkan! Pada meteran itu akan tampak deretan angka yang berurutan dan berjarak sama dari kecil ke besar. Seperti tampak pada gambar berikut ini.

Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 1.1 Penggaris

Deretan angka seperti gambar di atas dapat juga digambarkan pada garis bilangan. Untuk membuat garis bilangan perhatikan langkah-langkah berikut. 1. Bu Buat atla lah h gar garis is lu luru rus. s. 2. Beri Berilah lah titik titik-ti -titik tik pada pada garis garis bilan bilangan gan denga dengan n jarak jarak yang yang

sama.

3. Tempatkan Tempatkan bila bilangan ngan-bil -bilanga angan n secara secara urut urut dari dari nilai nilai terk terkecil ecil di bawah titik. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Pada ujung garis ada panah, artinya bilangan dapat dilanjutkan baik ke sebelah kiri maupun kanan. Pada garis bilangan penulisan lambang bilangan selau berurutan dari yang kecil ke yang besar, dimulai dari kiri ke kanan. Perhatikan jarak titik 0 ke titik 1, 1 , titik 1 ke titik 2, titik 2 ke titik 3, titik 3 ke titik 4, dan seterusnya. Jangan lupa, jarak antar an tar bilangan harus sama!

2

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Perhatikan contoh berikut! Gambarlah berikut pada garis a. 5, 6, bilangan 7, 8, 9, 10, 7, 10, 11, 12, 11, 13, 14, 15bilangan! b. 10, 20, 30 30,, 40, 40, 50, 50, 60, 60, 70, 70, 80, 80, 90, 90, 100 100 c. 100 100,, 200, 200, 300, 300, 400 400,, 500, 500, 600, 600, 700 700,, 800, 800, 900, 900, 100 1000 0 Jawab a. 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 b. 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 c. 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 Latihan

1

Buatlah garis bilangan dengan bilangan-bilangan di bawah ini! 1. 10, 11 11,, 12, 12, 13, 13, 14, 14, 15, 15, 16, 16, 17, 17, 18, 18, 19, 19, 20 2. 50, 60, 70, 80, 90, 100, 110, 120, 130 130,, 140, 140, 150 150

3. 100 100,, 101, 101, 102, 102, 103, 103, 104, 104, 105, 106 106,, 107, 107, 108, 108, 109, 109, 110 4. 20, 21 21,, 22, 22, 23, 23, 24, 24, 25, 25, 26, 26, 27, 27, 28, 28, 29, 29, 30 5. 80, 81 81,, 82, 82, 83, 83, 84, 84, 85, 85, 86, 86, 87, 87, 88, 88, 89, 89, 90

Latihan

2

Buatlah garis bilangan yang menunjukan bilanganbilangan berikut! 1. 2. 3. 4. 5.

Antara Anta ra 50 sa samp mpai ai 60 Anta An tara ra 12 120 0 sam sampa paii 130 130 Anta An tara ra 75 sa samp mpai ai 85 15 bi bila lang ngan an ca caca cah h per perta tama ma 10 bil bilan anga gan n asli asli yan yang g pert pertam ama a

 

Pelajaran 1 Bilangan 

3

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

3

Lengkapilah garis bilangan di bawah ini dengan bilangan yang tepat!

1. 0 1 2 3

5

7

9

2. 7 8 3.

25

11 12

2 7 28 27

15 16

31

35

4.  47 48 49 5.   26 27

A. Mengurutk Mengurutkan an Bilangan Bilangan pada pada Garis Bilang Bilangan an Perhatikan contoh berikut! Urutkan bilangan berikut pada garis bilangan mulai dari yang terkecil! 15, 5, 8, 7, 9, 10, 14, 14 , 11, 12, 6, 13 Jika digambar pada garis bilangan, tampak seperti berikut 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

4

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

4

Urutkan bilangan-bilangan berikut dan letakkan pada garis bilangan! 1. 2. 3. 4. 5.

101, 105, 101, 105, 108, 108, 100, 100, 99, 107, 98, 106, 103, 104, 102 208,, 200, 208 200, 204, 204, 201, 201, 207, 207, 202, 206 206,, 203, 203, 205, 205, 209, 209, 210 83,, 90, 83 90, 88, 91 91,, 84, 84, 92, 92, 85, 86 86,, 87, 87, 89 89 75, 79 79,, 80, 80, 85, 85, 76, 76, 84, 84, 77, 77, 81, 81, 83, 83, 82, 82, 78 121,, 111, 121 111, 115, 115, 119, 119, 112, 112, 120, 120, 113, 113, 117, 116, 114 114,, 116, 116, 118

B. Mene Menentuk ntukan an Pola pada pada Garis Garis Bilangan Bilangan ini! ini! Agar dapat menentukan pola suatu deretan bilangan, perhatikan-lah hubungan bilangan kedua dan ketiga, bilangan ketiga dan keempat, dan seterusnya! Deretan-deretan yang mempunyai pola tertentu disebut “barisan bilangan” .   +1

+1

+1

+1

+1

Cont Co ntoh oh:: 1, 2, 3, 4, 5, 6, .. .... .. Menunjukkan pola tambah satu   +2 +2 +2 +2 +2 +2 1, 3, 5, 7, 9, 11, .... Menunjukkan pola tambah dua   +5 +5 +5 +5 +5 +5 5, 10, 15, 20, 25, 30, .... Menunjukkan pola tambah lima

Setiap bilangan pada barisan disebut “suku barisan” , sedangkan titik-titik sebanyak 3 kali dibaca “dan seterusnya” .

 

Pelajaran 1 Bilangan 

5

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Contoh: 1

3

5

7

9

11

SUKU KE - 1

SUKU KE - 2 SUKU KE - 3 SUKU KE - 4

SUKU KE - 5

SUKU KE - 6

...

dan seterusnya

Nilai Suku Ke 1 = 1 Nilai Suku Ke 2 = 3 Nilai Suku Ke 3 = 5 Nilai Suku Ke 4 = 7 Nilai Suku Ke 5 = 9 Nilai Suku Ke 6 = 11 Dan seterusnya

Perhatikan contoh di atas! Setiap suku dapat dicari dari pola yang dirumuskan Latihan

5

Menentukan nilai setiap suku dari masing-masing barisan bilangan berikut: 1. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, .. .... .. 2. 2, 5, 8, 11 11,, 14, 14, 17 17,, ... ..... 3. 10 10,, 15, 15, 20 20,, 25, 25, 30 30,, ... .....

6 Matematika kelas 3 SD/MI  

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

4 5.. 6. 7. 8. 9. 10.. 10

40 40, 35,, 30 35, 30,,, 15 30 25,, .. 25, 20, 20 ..... 60,,, 45 60 45, 30, 15, .... .., ... 0, 10 10,, 20, 20, 30 30,, 40, 40, .. .... .. 4, 8, 12 12,, 16, 16, 20 20,, ... ..... 0, 3, 6, 9, 12 12,, 15, 15, .. .... .. 0, 12 12,, 24 24,, 36 36,, 48 48,, .. .... .. 40,, 36, 40 36, 32 32,, 28, 28, 24 24,, ... .....

Latihan

6

Tentukan pola bilangan pada barisan bilangan di bawah ini! ini ! Contoh: 0, 3, 6, 9, 12, ... Menggunakan pola tambah tiga 1. 4, 7, 10 10,, 13 13,, .... 2. 0, 5, 10 10, 15 15, .... 3. 7, 14 14,, 21 21, 28 28, .. .... 4. 0, 8, 16 16, 24 24, .... 5. 0, 10 10,, 20 20, 30 30, .. ....

6. 7. 8. 9.

1, 5, 9, 13, .... 0, 6, 12 12, 18 18, .... 0, 9, 18 18, 27 27, .... 40,, 30 40 30,, 20 20,, 10 10,, .. .... ..

10.. 20 10 20,, 16, 16, 12 12,, 8, 8, 4, 4, ... ..... Latihan

7

Tentukan nilai suku yang ditanyakan setiap barisan bilangan di bawah ini! 1. 4, 8, 12, 16, .... Suku ke 5 = .... 2. 0, 5, 10, 15, .... Suku ke 8 = .... 3. 7, 14, 21, 28, ....

6. 9, 18, 27, 36, .... Suku ke 9 = .... 7. 0, 6, 12, 18, .... Suku ke 5 = .... 8. 14, 28, 42, 56, ....

Suku ke 7 = .... 4. 0, 3, 6, 9, .... Suku ke 10 = .... 5. 6, 11, 16, 21, .. .... Suku ke 6 = ....

Suku ke 7 = .... 9. 1, 6, 11, 16, .... Suku ke 6 = .... 10. 40, 35, 30, 25, 20, .... Suku ke 8 = ....

 

7

Pelajaran 1 Bilangan   

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2.

M e l a k u k a n Pe P e n j u m l a h a n da d a n Pe P e n g u r a n g a n Ti Ti g a Angka A. Pe Penj njum umla laha han n Seorang ibu tampak sedang membantu anaknya mengerjakan pekerjaan matematika. Tampaknya Rini kesulitan mengerjakan PR penjumlahan yang menggunakan teknik menyimpan. Ibunya berusaha menjelaskan kepada Rini hingga mengerti. Coba perhatikan keterangan berikut

Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 1.2 Ibu sedang mengajari Rini

1) Mene Menentuk ntukan an Nilai Nilai Tempat Tempat Mari kita mengenal nilai tempat suatu bilangan tiga angka berikut: Contoh: 4 5 7 satuan, Nilai angka 7 = 7 X 1 satuan = 7 puluhan, Nilai angka 5 = 5 X 1 puluhan = 50 ratusan, Nilai angka 4 = X 1 ratusan = 400 Jadi, 457 = 4 ratusan ratusan + 5 puluhan puluhan + 7 satuan satuan = 400 + 50 +7 Bilangan dapat tersusun atas beberapa angka. Bilangan ratusan tersusun terdiri tiga angka. Tiap-tiap angka mempunyai nilai yang berbeda-berbeda sesuai dengan nilai tempatnya masing-masing. Latihan

8

Kerjakan soal-soal berikut! 1. 368 =

angka 3 menempati tempat ... nilainya .... angka 6 menempati tempat ... nilainya .... angka 8 menempati tempat ... nilainya ....

Matematika kelas 3 SD/MI

8  

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2. 768 =

angka 3 menempati tempat ... nilainya .... angka 6 menempati tempat ... nilainya .... angka 8 menempati tempat ... nilainya ....

3. 804 =

angka 8 menempati tempat ... nilainya .... angka 0 menempati tempat ... nilainya .... angka 4 menempati tempat ... nilainya ....

4. 579 =

angka 5 menempati tempat ... nilainya .... angka 7 menempati tempat ... nilainya .... angka 9 menempati tempat ... nilainya ....

5. 150 =

angka 1 menempati tempat ... nilainya ....

angka 5 menempati tempat ... nilainya .... angka 0 menempati tempat ... nilainya .... Latihan

9

Isilah titik-titik di bawah ini dengan angka-angka yang tepat! 1. 72 725 5 = .. .... rat ratus usan an + .. .... pul puluha uhan n + .. .... sat satuan uan 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.. 10

661 = ... 661 ... ratu ratusan san + ... ... pulu puluhan han + ... ... satu satuan an 343 34 3 = ... ... rat ratus usan an + .. .... pulu puluhan han + ... ... sa satua tuan n .... = 9 rat .. ratus usan an + 0 pul puluh uhan an + 1 sa satu tuan an .... = 4 ra .. ratu tusan san + 4 pul puluha uhan n + 2 sa satu tuan an .... = 7 ra .. ratu tusan san + 5 pul puluha uhan n + 0 sa satu tuan an Jumlah Jum lah nila nilaii angka angka 5 dan dan 7 pada pada bila bilangan ngan 571 adala adalah h .... .... Jumlah Jum lah nila nilaii angka angka 6 dan dan 1 pada pada bila bilangan ngan 681 adala adalah h .... .... Jumlah Jum lah nila nilaii angka angka 8 dan dan 2 pada pada bila bilangan ngan 825 adala adalah h .... .... Jumlah Jum lah nila nilaii angka angka 5 dan 4 pada pada bilan bilangan gan 584 584 adalah adalah .... ....

Latihan

10

Tentukan bentuk panjang dari bilangan-bilangan berikut! 1. 2. 3. 4. 5.

365 = ... + ... + ... 406 = ... + ... + ... 771 = ... + ... + ... 852 = ... + ... + ... 365 = ... + ... + ...

 

Pelajaran 1 Bilangan 

9

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2) Melakukan Operasi Penjumlahan Penjumlahan dengan dengan atau atau tanpa menyimpan Menjumlahkan bilangan dapat dilakukan dengan 2 cara, yaitu: 1. cara mendatar a. 275 + 122 = 397 b. 541 + 231 = 772 2. cara bersusun Rt

P

S

2 1

7 2

5 2

Rt = Ratusan P = Puluhan S = Satuan

3

9

7

Penjelasan tabel: a. 5 sat satua uan n + 2 sat satua uan n = 7 sa satu tuan an b. 7 pul puluh uhan an + 2 pul puluh uhan an = 9 pu pulu luhan han c. 2 rat ratus usan an + 1 rat ratus usan an = 3 rat ratus usan an Rt 5

P 4

S 1

2 7

3 7

1 2

Latihan

atau

27 5 122 +

54 1 231 +

39 7

77 2

11

Kerjakanlah dengan cara bersusun! 1. 2. 3. 4. 5.

611 + 225 = .... 215 + 123 = .... 245 + 221 = .... 136 + 122 = .... 405 + 411 = ....

Latihan

6. 7. 8. 9. 10.

177 + 208 = .... 821 + 186 = .... 579 + 226 = .... 624 + 395 = .... 547 + 188 = ....

12

Kerjakanlah penjumlahan bersusun di bawah ini! 1.

261 336 ....

10

6. 801 165  ....



Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2.

3.

4.

346 233 .... 560 226 .... 349 342 ....







7. 775 182 .... 8. 806 108 .... 9. 522 166 ....







5.

688 262 ....

10. 556 347 ....



Latihan



13

Kerjakan soal-soal berikut dengan benar! 251 121 302 ....

1.

2.



442 175 202 ....

4.



8. 448 125 332



....

....

200 150 115 ....

9. 205 111 298 ....



331 254 102 ....

5.



7. 347 225 110 ....



560 115 219

3.

6. 602 114 188 ....





10. 101 261 386 ....





 

Pelajaran 1 Bilangan 

11

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

14

Selesaikanlah Selesaikanla h soal-soal cerita di bawah ini! 1. Seoran Seorang g pedaga pedagang ng menju menjual al beras beras.. Pada Pada hari hari pertam pertama a 410 kg, hari kedua 121 kg. Berapa kg beras yang terjual selama 2 hari ? 2. Roni memp mempunya unyaii 2 kand kandang ang aya ayam. m. Pada Pada har harii perta pertama ma 2 kandang ayam tersebut menghasilkan 590 butir telur. Pada

hari kedua menghasilkan 259 butir telur. Berapa jumlah telur yang dikumpulkan Roni dari 2 kandang selama 2 hari? 3. Kend Kendaraa araan n A memu memuat at 257 257 kg kg bawang bawang dan ken kendara daraan an B memuat 122 kg bawang. Berapa kg bawang yang dimuat kedua kendaraan tersebut ? 4. Ratn Ratna, a, Rani, Rani, dan Tini Tini beke bekerja rja seba sebagai gai per perangk angkai ai bunga bunga setiap hari. Ratna merangkai 306 tangkai, Rani merangkai 181 tangkai, dan Tini merangkai 270 tangkai. Berapa  jumlah tangkai bunga yang berhasil meraka rangkai ? 5. Unt Untuk uk memba membant ntu u korban korban benc bencana ana alam alam,, SDN 03 03 menyumbang 229 bungkus mie instan, SDN 04 menyumbang 228 bungkus mie instan. Berapa jumlah mie instan yang disumbangkan untuk membantu korban bencana alam? B. Pe Peng ngur uran anga gan n Bel istirahat berbunyi. Anak-anak kelas 3 pun berhamburan keluar. Begitu juga dengan Adi dan Ratih. Adii Ad : “Apa kamu sudah memahami materi pengurangan tadi?” Ra t i h : “ S u d a h . M e n u r u t m u c a r a pengurangan mana yang lebih mudah?” Adi : “ A k u s uk a c a r a b e r s u su n . Kalau kamu?” Ratih : “Aku juga.” Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 1.3 Adi dan Ratih berdialog membahas pengurangan

12

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1) Melaku Melakukan kan Operasi Operasi Pengurangan Pengurangan dengan dengan atau tanpa meminjam Menghitung pengurangan juga ada 2 yaitu: 1. cara mendatar Contoh: 562 – 121 = 441 721 – 539 = 182 2. cara bersusun

Contoh:

5 62

7 21

121 4 41 –

539 1 82 –

Cara menghitung pengurangan 2 Satuan dikurangi 1 satuan = 1 satuan 6 Puluhan dikurangi 2 puluhan = 4 puluhan 5 Ratusan dikurangi 1 ratusan = 4 ratusan

Rt 5 1 4

P 6 2 4

S 2 1 1

  1. 1 – 9 ti tidak dak cuk cukup up pi pinj njam am 1 pu pulu luhan han menjadi 10 satuan.   2. 10 sa satua tuan n + 1 sa satu tuan an = 11 sa satua tuan. n.

Rt 7

P 2

S 1

  3. 11 – 9 = 2. 5 3 9 1 8 2   4. Tu Tuli lis s 2 pa pada da sa satu tuan an..   5. Ku Kuran rangk gkan an pu puluh luhan an.. Pul Puluha uhan n ting tinggg ggal al 1. 1- 3 tidak cukup pinjam 1 ratusan menjadi 10 puluhan   6. 10 pu pulu luha han n + 1 pu pulu luha han n = 11   7. 11 – 3 = 8   8. Tu Tuli lis s 8 pa pada da pu pulu luha han. n.   9. Kur Kurang angkan kan ratu ratusan. san. Rat Ratusan usan tin tinggal ggal 6. 6 – 5 = 1 10.. Tu 10 Tuli lis s 1 pa pada da ra ratu tusa san. n. Latihan

15

Kurangkanlah Kurangkan lah soal-soal berikut! 1. 2. 3. 4. 5.

625 – 102 = .... 720 – 115 = .... 625 – 121 = .... 375 – 116 = .... 620 – 150 = ....

6. 7. 8. 9. 10.

776 – 183 = .... 885 – 366 = .... 811 – 200 = .... 889 – 227 = .... 703 – 161 = ....

 

Pelajaran 1 Bilangan 

13

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

16

Selesaikan soal-soal di bawah ini! 1.

425 262

6. 752 564

2.

3.

....

....

752 564 ....

7. 843 640 ....



729 115 ....

4.

5.

8. 416 194 ....



700 325 ....



9. 776 133 ....



881 270 ....





10. 907 105 ....



Latihan



17

Selesaikan soal-soal berikut dengan tepat! 988 346  ...

6. 766 131  ....

311  ...

145  ...

619 316  ...

7. 807 206  ....

123  ...

225  ...

1.

2.

14

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

3.

603 346  ...

8. 456 266  ....

4.

5.

125  ...

125  ...

423 137 ... 

9. 975 366 .... 

177  ...

377  ...

667 225  ...

10. 871 385  ....

175  ...

224  ...

Latihan

18

1. Seoran Seorang g pedaga pedagang ng lombo lombok k merah merah memp mempuny unyai ai 355 355 kg kg lombok, yang terjual 165 kg lombok. Berapa kg sisa lombok pedagang tersebut? 2. Jum Jumlah lah buk buku u di per perpust pustaka akaan an SDN SDN Bany Banyuwan uwangi gi ada ada 656. 656. Dipinjam anak-anak 367 buku. Berapa jumlah buku yang tidak dipinjam? 3. Pak Sasm Sasmita ita memi memiliki liki pete peternak rnakan an ayam ayam poton potong. g. Dia Dia memiliki ayam pootong sebanyak 457 ekor. Dia menjual ayam potongnya 368 ekor. Berapa ayam potong yang tersisa? 4. Pad Pada a gedung gedung pertem pertemuan uan ters tersedi edia a tempat tempat duduk duduk sebany sebanyak ak 825 kursi. Undangan yang hadir pada hari itu sebanyak 357 orang. Berapa sisa kursi yang kosong? 5. Tok Toko o buku buku “Gerb “Gerbang ang Ilmu Ilmu”” mempun mempunyai yai 845 845 buku buku tulis tulis.. Selama 3 hari laku terjual sebanyak 478 buku. Berapa  jumlah buku yang ya ng belum terjual? terjua l?

 

Pelajaran 1 Bilangan 

15

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

C. Menc Mencari ari Suku dan dan Angka Angka yang yang belum diketa diketahui hui 1) Peny Penyeles elesaian aian pada Penjumla Penjumlahan han

Contoh: 1. 356 + = 678 Bil Bilang angan an bera berapak pakah ah yang men mengisi gisi itu itu? ? Jawab: = 678 – 356   = 322 2. + 426 = 817 Bil Bilanga angan n ber berapak apakah ah yang meng mengisi isi kotak itu? Jawab : = 817 – 426 = 391 3. 549 + 76 = 925 Angk Angka a bera berapak pakah ah yang tep tepat at unt untuk uk mengisi kotak itu? Jawab: 549 9 + 6 = 15 (tulis 5 simpan 1 puluhan)   76+ 1 + 4 + 7 = 12 (tulis 2 simpan 1 ratusan) 925 1+5+ =9   6 + =9    = =9 3–6  jadi, angka untuk mengisi adalah 3 Latihan

19

Carilah bilangan yang belum diketahui! 1. 145 + 2. 736 + 3. 728 +

= 261 = 906 = 918

6. 7. 8.

+ 123 = 721 + 541 = 901 + 337 = 568

4. 616 + 5. 331 +

= 875 = 671

9. 10.

+ 800 = 975 + 106 = 576

Latihan

20

Carilah angka yang belum diketahui! 1. 548 + 24 = 793 2. 78 + 126 = 804 3. 59 + 786 = 945 4. 6 7 + 178 = 795 5. 378 + 65 = 943

16

6. 7. 8. 9. 10.

651 + 2 4 = 905 21 + 337 = 658 459 + 3 6 = 775 326 + 2 7 = 775 475 + 2 6 = 701

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2) Pen Penyele yelesaia saian n pada Pengurangan Pengurangan

Contoh: 1. 675 = 321 B i l a n g a n b be erapakah y ya a n g tte epat mengisi kotak itu? Jawab: = 675 – 321 = 354 2. - 126 = 527 Bi Bila lang ngan an be bera rapa paka kah h ya yang ng te tepa patt mengisi kotak itu? Jawab: = 527 – 126 = 653 3. 68 685 5 + 96 = 38 389 9 An Angka gka ber berap apaka akah h ya yang ng te tepat pat un untuk tuk mengisi kotak itu? Jawab:: 6 8 5 5 - 6 tidak bisa, pinjam 1 puluhan dari 8 Jawab   9 6 –  menjadi (10 + 5) – 6 = 15 – 6 = 9   3 8 9 Dari 8 sudah dipinjam 1, sisa 7   7 – 9 tidak bisa, pinjam 1 dari 6 menjadi   (10 + 7) – 9 = 17 – 9 = 8   Dari 6 sudah dipinjam 1, sisa 5  5- =3 =5–3 =2 Jadi, angka untuk mengisi adalah 2

Latihan

21

Carilah bilangan yang belum diketahui! 1. 626 -

= 317

6.

- 221 = 625

2 3.. 5 60 07 9 -4. 728 5. 920 -

= =1 42 25 1 = 518 = 529

7 8.. 9. 10.

-- 3 65 25 0= =8 85 31 9 - 275 = 626 - 159 = 509

Latihan

22

Isilah dengan angka yang benar! 1.

6. 806  75  531

826  25  131

 

Pelajaran 1 Bilangan 

17

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2.

963 44  521

7.

3.

942 6  5  257

8. 779 6  3  86

4.

751  66  585

9. 98 230  767

5.

78 226  557

10. 984 6  6  258

 54 338  616

D. Penj Penjumlah umlahan an dan Peng Penguran urangan gan Cara mengerjakan soal penjumlahan dan pengurangan harus dilihat dulu penjumlahan atau pengurangan yang terletak didepan. Jika penjumlahan yang terletak di depan, maka pengerjaannya penjumlahan dahulu baru dilanjutkan pengurangan. Dan jika pengurangan yang berada di depan, maka pengerjaannya pengurangan dahulu dilanjutkan penjumlahan. Contoh: 1. 78 785 5 + 21 211 1 – 18 185 5 = .. .... ..   Ja Jawab: 785 211 + 996 185 – 811 Jadi, 785 + 211 – 185 = 811 2. 625 – 13 130 + 625 = ….   Ja Jawab: 625 130 – 495 265 + 760 Jadi, 625 – 130 + 265 = 760

18

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

1

2 2

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

1

2 2

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

1

2 2

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

1

2 2

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

1

0 0

2

1 1

1

2 2

2

1 1

3

2 2

4

3 3

5

4 4

6

5 5

7

6 6

8

7 7

9

8 8

0

9 9

0 0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

23

Selesaikan soal-soal berikut! 1.

2.

678 563  ...

6. 352 369  ....

473  ...

322  ...

576 307  ...

7. 656 321  ....

505  ...

3.

5.



8. 472

475 

326  ....

407  ...

576  ...

561 272  ...

9. 557 228  ....

338  ...

236  ...

770 236  ...

10. 550 287  ....

117  ...

242  ...

126 ...

4.

128 ...

Pelajaran 1 Bilangan 

 

19

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

24

Menyelesaikan Menyelesa ikan soal cerita 1. Sebuah Sebuah truk truk mem memuat uat 786 gen genteng teng.. Di pang pangkal kalan an A diturunkan 377 genteng. Sebelum sampai di pangkalan B dimasukan lagi 578 genteng. Ada berapa genteng di dalam truk itu sekarang? 2. Pani Panitia tia pest pesta a menyiap menyiapkan kan 651 botol botol minu minuman. man. Par Para a tamu tamu mengambil 387 botol minuman karena pesta belum selesai, panitia menambah sebanyak 285 botol minuman lagi. Berapa botol minuman yang tersedia sekarang? 3. Seor Seorang ang peda pedagang gang memp mempuny unyai ai 435 435 ekor ekor bibit bibit ika ikan n lele. lele. Pada hari pertama terjual 165 ekor. Pada hari kedua menerima kiriman lagi 356 ekor. Berapa jumlah bibit ikan lele sekarang? 4. Di suatu suatu toko buku ter terdapa dapatt 876 buku pel pelajar ajaran, an, sete setelah lah seminggu terjual 507 buku. Dua hari kemudian mendapat kiriman dari percetakan sebanyak 576 buku. Berapa  jumlah buku di toko itu sekarang? 5. Di suat suatu u kecama kecamatan tan juml jumlah ah muri murid d kelas kelas I – VI VI ada ada 387 387 orang laki-laki dan 325 orang perempuan. Jumlah murid kelas I – III ada 255 orang. Berapa jumlah murid kelas IV VI ?

Evaluasi 1 I. Sele Selesaika saikanlah nlah soal soal-soa -soall di bawah bawah ini ini dengan dengan benar! benar! 1. 421, 422, ... Bil Bilanga angan n berik berikutny utnya a adala adalah h .... .... 2. 1 05 1 10

A

B

Isian Isia n untuk untuk kotak kotak A = ………. ………. Kota Kotak k B = ….... ….... 3. Bil Bilanga angan n loncat loncat 2 antara antara 21 sampai sampai deng dengan an 31 adal adalah ah .... .... 4. 105, 105, 109, 109, 103 103,, 111, 111, 110 110,, 106, 106, 108, 108, 104 104,, 107 107 Urutan bilangan dari yang terbesar adalah ....

20

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

5. 210, 210, 220, 220, 219, 219, 211, 211, 216, 216, 218, 215 215,, 212, 212, 214, 214, 213, 213, 217 Urutan bilangan dari yang terkecil adalah .... 6. Po Pola la bari barisan san bil bilan angan gan 10, 10, 20, 20, 30 adal adalah ah .... .... 7. Po Pola la bar baris isan an 15, 15, 12, 12, 9, 9, 6, 3 adal adalah ah ... ..... 8. 4, 8, 12, 16, N N adalah .... 9. 5, 15 15,, 25, 25, ... ... suk suku u ke 5 adal adalah ah ... ..... 10. 515, 505, 495, N N adalah .... Tanda pertidaksamaan untuk mengisi titik-titik di atas adalah .... 11.. Nil 11 Nilai ai angk angka a 5 pada pada bil bilang angan an 576 576 adala adalah h .... .... 12.. Angk 12 Angka a 8 pada pada bila bilangan ngan 780 menem menempati pati tem tempat pat .... .... 13.. Bent 13 Bentuk uk panj panjang ang dar darii 668 668 adal adalah ah ... + ... ... + ... ... 14. 500 + 0 + 7 = ... ..... 15.. Jum 15 Jumlah lah angka angka 6 dan angk angka a 9 pada pada bilang bilangan an 629 629 adalah adalah .... 16. Seli Selisih sih nila nilaii angka angka 4 dan dan angka angka 5 pada bila bilangan ngan 745 adala adalah h .... 17.. Bila membi 17 membilang lang secar secara a urut, urut, maka angk angka a sebelum sebelum 500 adalah .... 18. 15 150 0 + 75 .. .... 30 300 0 – 50 Tanda ketidaksamaan untuk mengisi titik-titik di atas adalah .... 19.. Bil 19 Bilanga angan n yang yang terlet terletak ak antara antara 0 dan dan 20 ada ada ... ... bilang bilangan an 20.. 6 ratu 20 ratusan san + 0 pulu puluhan han + 6 satua satuan n = .... .... 21. 33 336 6 + 25 251 1 – 16 162 2 = .. .... .. 22. 756 + 113 = .... 23. 41 416 6+ = 883 = .... 24. 565 – = 127 = .... 25. 476 – 4

8 = 38

= ... ....

II. Jawa Jawablah blah deng dengan an bena benar! r! 1. Tulisl Tulislah ah bilan bilangan gan lonc loncat at dua dua yang yang terlet terletak ak antar antara a 900 dan 908! 2. Tent Tentukan ukanlah lah letak letak bil bilanga angan n ( 2, 0, 4, 6, 10, 10, 8 ) pada pada garis garis bilangan dengan tepat! 3. Seo Seoran rang g pedagan peda gang g m em puny p unyai ai persed per sediaa iaan n telur telu r sebanyak 625 butir. Hari pertama terjual 276 butir, hari kedua 250 butir. Berapa butir telur yang belum terjual? 4. Buat Buatla lah h bentu bentuk k panjan panjang g dari dari bilan bilangan gan 681 681!! 5. Ura Uraika ikanlah nlah bil bilanga angan n 668 berd berdasa asarkan rkan nil nilai ai tempat tempatnya nya!!

 

Pelajaran 1 Bilangan 

21

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

3.

P erkalian dan Pembagia n A. Pe Perk rkal alia ian n Ibu mempunyai 4 piring yang berisi masing-masing 8 kue bolu. Bila dalam kalimat matematika menjadi 4 x 8 atau 8 + 8 + 8 + 8ditulis = 32 kue. Di depan halaman sekolah tampak murid-murid sedang berlatih baris-berbaris. Ada 2 barisan. Setiap barisan berjajar 5 orang. Bila ditulis dalam kalimat matematika matema tika menjadi 2 x 5 atau 5 + 5 =10 orang.

Sumber: Dokumen penerbit

Gambar Gam bar 1.4 Murid-murid sedang baris di depan kelas

1) Meng Mengenal enal sifat-sifa sifat-sifatt dalam perkalian perkalian a) Sifat Pengelomp Pengelompokkan okkan (Assosiatif) Pengelompokkan berguna untuk menentukan bagian mana yang akan dikerjakan dahulu Cont Co ntoh oh:: 3 X 6 X 7 = .. .... .. Perkalian itu dikelompokkan menjadi: 3 X 6 X 7 = (3 X 6) X 7 = 3 X (6 X 7)   18 X 7 = 3 X 42 126 = 126 Yang sebelah kiri dikelompokkan 3 dan 6. Yang sebelah kanan dikelompokkan 6 dan 7. Walaupun kelompoknya diganti, hasilnya tetap sama. Maka perkalian memiliki sifat pengelompokkan (Assosiatif). a X (b X c) = (a X b) X c

22

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

25

Selesaikan dengan benar! 1. (2 x 3) 3) x 18 = 2 x (3 (3 x ….) 2 3.. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.. 10

(6 8 3= = .. 6.... x..(. (... 39) ) (7 x x 8) 2)) x 2) x9 .... x.... (..2xx3) (2 (6 x ... ..... ..)) x 5 = 6 x (6 x 5) 5) (... (. .... .. x 2) 2) x 7 = 8 x (2 x 7) 7) (10 (1 0 x 2) x 7 = ... ..... x (2 x 7) 7) (2 x 6) 6) x 5 = 2 x (. (... .... .... x 5) 7 x (8 x 10) 10) = (7 (7 x .. .... ..)) x 10 (10 (1 0 x 10) 10) x ... ..... .. = 10 10 x (10 (10 x 2) 2) 4 x (9 x 3) 3) = (4 x ... ..... ...) .) x 3

b) Sifa Sifatt Pertukaran Pertukaran Perkalian Perkalian (Komutati (Komutatif) f) Sifat ini digunakan untuk menukar atau memindahkan letak bilangan. Contoh:

35 x 5 = 5 x 35   175 = 175

Meskipun letak kedua bilangan ditukar tempatnya, hasil perkalian tetap sama. Maka perkalian mempunyai sifat komutatif atau pertukaran. axb=bxa Latihan

1. 2. 3. 4. 5.

26

22 x 5 = ... x 22 = .... 36 x 2 = 2 x ... =.... 30 x 5 = 5 x ... = .... 6 x 27 = 27 x ... = .... 10 x 15 = ... x 10 = ....

6. 7. 8. 9. 10.

11 x 12 = 12 x ... = 132 6 x ...= 110 x 6 = .... 12 x ... = 13 x 12 = .... 7 x 17 = ... x ... = 119 ... x 10 = 10 x ... = 180

c) Sifat Penyeb Penyebaran aran Perkalian Perkalian (Distrib (Distributif) utif) Sifat ini digunakan untuk menguraikan suatu kalimat

matematika.  

Pelajaran 1 Bilangan 

23

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Contoh: 1. 15 x (6 (6 + 3) 3) = (15 (15 x 6) 6) + (15 (15 x 3) 3) 15 x 9 = 90 + 45 1 35 = 135 Hasil sebelah kanan sifat dan penyebaran kiri sama yaitu Jadi, perkalian mempunyai atau135. distributif.   2. 18 x 7 = (18 x 5) 5) + (1 (18 8 x 2) 126 12 6 = 90 + 36 126 = 126 a x (b + c) = (a ( a x b) + (a + c)

Latihan

27

Selesaikanlah Selesaikanla h soal-soal berikut! 1. 2. 3. 4. 5. 6.

7.

8.

9.

10.. 10

13 x (8 (8 + 7) = 13 13 x 8) + (13 (13 x ... ...)) 8 x (1 (10 0 + 7) = (8 (8 x.. x...) .) + (.. (...x .x 7) 16 x (7 (7 + 3) = (.. (...x .x 7) + (.. (...x .x 3) 18 x (5 + 6) 6) = (18 (18 x. x... ..)) + (18 (18 x. x... ..)) 12 x (.. (...+. .+... ..)) = (1 (12 2 x 2) + (12 (12 x 8) 8) 13 x (7 (7 + 2) = (13 (13 x 7) 7) + (1 (13 3 x 2) 13 x ... = ... + ...   ... = ... 5 x (20 (20 + 6) = (.. (...x .x 20 20)) + (.. (...x .x 6) 5 x ... = ... + ...   ... = ... .... x (15 .. (15 + 5) = (3 (30 0 x 15) 15) + (... (...x x 5) 5) ... x 20 = ... + ... ... = ... 30 x (15 (15 + 2) 2) = (. (...x ..x 15 15)) + (30 x. x...) ..) 30 x ... = ... + ... ... = ... 7 x (32 + 8) 8) = (. (...x ..x 32 32)) + (.. (...x .x 8) 7 x ... = ... + ...

= ...

24

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

B. Menyelesaikan Menyelesaikan Perkalian Perkalian dengan Cara Mendatar, Mendatar, Bersusun Pendek, dan Bersusun Panjang. Dalam menyelesaikan soal-soal perkalian dapat menggunakan 3 cara, yaitu cara mendatar, tersusun panjang, dan bersusun pendek. Perhatikan uraian berikut! 1) Cara Mendatar Cont Co ntoh oh:: 6 x 35 = 6 x (30 (30 + 5) 5) = (6 x 30) + (6 x 5) = 180 + 30 = 210 Jadi, 6 x 35 = 210

Latihan

28

Kerjakanlah dengan cara mendatar! 1. 5 x 56 = 5 x (... + 6) = (5 x ...) + (5 x 6) = ... + ... = ... 2. 6 x 36 = ... ... x (30 (30 + ... ...)) = (... x 30) + (... x ...) = ... + ... = ... 3. 7 x 28 28 = 7 x (... + 8) 8) = (7 x ...) + (7 x 8) = ... + ... = ... 4. 53 x 6 = (50 + 3) x 6 = (50 x ...) + (... x 6) = ... + ... = ... 5. 77 x 2 = (... + 7) 7) x 2

= (... x 2) + (7 x 2) = ... + ... = ...

 

Pelajaran 1 Bilangan 

25

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

6. 6 x 65 65 = 6 x (... + ...) = (6 x ...) + (6 x ...) = ... + ... = ... 7. 64 x 8 = (60 + ...) x 8 = (5 x ...) + (5 x 6) = ... + ... = ... 8. 8 x 72 = 8 x (70 + 2) = (... x 70) + (... x 2) = ... + ... = ... 9. 10 x 71= 71= 10 10 x (.. .... + .. ...) .) = (10 x ...) + (10 x ...) = ... + ... = ... 10.. 66 x 7 = (... 10 (... + ...) ...) x 7 = (... x 7) + (... x 7) = ... + ... = ... 2) Cara Bersu Bersusun sun Panja Panjang ng Contoh: 6 x 35 = .... 35   6x   30 Kalikan 6 dengan satuan 5, (5 x 6) = 30 langsung tulis 30. 180 + Kalikan 6 dengan puluhan 3, (30 x 6) = 180 langsung tulis 180 2 10 Jumlahkan 30 + 180 = 210 Jadi, 6 x 35 = 210

26

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

29

Selesaikanlah! 1.

35  8 x ... ...  ...  

2.

3.

 

4.

5.

...    ...

Latihan

61  5 x ...

33  7 x ...  

46  6 x ...  

30

Kerjakan dengan cara susun panjang! ... 78 ... 8 x ...

1. 2. 3. 4. 5.

54 x 10 = .... 22 x 9 = .... 7 x 81 = .... 12 x 14 = .... 9 x 88 = ....

6. 7. 8. 9. 10.

75 x 9 = .... 8 x 62 = .... 57 x 8 = .... 66 x 10 = .... 39 x 6 = ....

3) Cara Susun Pendek  Contoh: 6 x 35 = .... 35   6x 21 0 5 x 6 = 30 (tulis 0 simpan 3 pada puluhan). 3 x 6 = 18 (Tambahkan dengan 3 menjadi 21,

langsung tulis 21).

 

Pelajaran 1 Bilangan 

27

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

31

Kerjakanlah dengan cara susun pendek! 1.

6. 71  5 x ....

2.

65  8 x ....

7. 88  7 x ....

3.

44  8 x ....

8. 93  2 x ....

4.

57  5 x ....

9. 68  8 x ....

5.

93  3 x ....

10. 39  9 x ....

C. Pe Pemb mbag agia ian n Seorang pedagang apel sedang menata dagangannya. Setelah dihitung, apel yang ada sebanyak 180 buah. Pedagang itu kemudian membagi apel tersebut dan memasukannya ke dalam 3 keranjang. Tiap keranjang berisi sama banyak.

Berapa isi tiap keranjang? Cerita di atas dapat diselesaikan dengan cara membagi 180 dengan 3, maka 180 : 3 = 60. Jadi, tiap

Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 1.5 Pedagang apel sedang menata dagangannya

keranjang berisi 60 buah apel. Berikut ini akan dijelaskan beberapa cara menghitung pembagian

28

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1) Menyelesai Menyelesaikan kan Pembagia Pembagian n dengan dengan cara Bersus Bersusun un Panjang Panjang dan Bersusun Pendek  a) Cara Bers Bersusun usun Panj Panjang ang Perhatikan contoh berikut: Rumus:

hasil bagi pembagi bilangan yang dibagi

Contoh: 125 : 5 = ....   20 + 5 = 25 5 125   100   25

 100 : 5 = 20 20 x 5 = 100 125 – 100 = 25, 25 : 5 = 5

  25 5 x 5 = 25   0 25 – 25 = 0 Jadi, 125 : 5 = 25 La tiha n   3 2

1. 5 365

6. 3 165

2. 6 726

7. 4 292

3.

8.

9 198 4. 4 672

6 336 9. 8 928

5. 7 812

10. 3 621

Latihan

33

Kerjakanlah dengan cara bersusun panjang! 1. 612 : 3 = .... 2. 872 : 4 = ....

6. 516 : 4 = .... 7. 837 : 9 = ....

3. 725 : 5 = .... 4. 696 : 6 = .... 5. 810 : 2 = ....

8. 728 : 8 = .... 9. 605 : 5 = .... 10. 875 : 7 = ....

 

Pelajaran 1 Bilangan 

29

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

b) Cara Bersus Bersusun un Pendek  Pendek 

Contoh: 488 : 4 = .... 122 Ratusannya 4, (4 : 4) = 1, tulis di atas 4 488   4   8   8    8   8   0

1 x 4 = 4, tulis di bawah angka 4 (ratusan) dan kurangkan. Turunkan angka 8, (8 : 4) = 2 tulis di atas 2 x 4 = 8, tulis di bawah angka 8 (puluhan) dan kurangkan.

Turunkan angka 8, (8 : 4) = 2 tulis diatas. 2 x 4 = 8, tulis di bawah angka 8 (satuan) dan kurangkan.

8 – 8 = 0, pembagian selesai.

Jadi, 488 : 4 = 122 Latihan

34

Kerjakanlah dengan cara susun pendek! 1. 9 666

6. 2 672

2. 6 468

7. 7 917

3. 6 702

8. 4 552

4. 5 415

9. 2 106

5. 4 224

10. 8 816

Latihan

35

Kerjakanlah dengan cara susun pendek! 1. 2. 3. 4. 5.

696 : 3 = .... 285 : 3 = .... 346 : 2 = .... 378 : 7 = .... 456 : 6 = ....

30

6. 7. 8. 9. 10.

520 : 5 = .... 315 : 3 = .... 616 : 4 = .... 791 : 7 = .... 416 : 4 = ....

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

D. Per Perkal kalian ian dan dan Pembagi Pembagian an Contoh: 1.

54 x 7 = 378

2.

9 x 28 = 252

Latihan

378 : 7 = 54 378 : 54 = 7 252 : 28 = 9 252 : 9 = 28

36

Selesaikanlah Selesaikan lah dengan tepat! 1. 8 x 62 = 496

 

2. 7 x 25 = 175

 

3. 21 x 6 = 126

 

4. 53 : 7 = 371

 

5. 8 x 24 = ....

 

6. 37 x 7 = ....

 

7. 5 x 66 = ....

 

 496 :

62 = .... 496 : 8 = ....  175 : 25 = .... 175 : 7 = ....  126 : 6 = .... 126 : ... = 6  ... : 7 = .... 371 : ... = ....  ... : 24 = .... ... : 8 = ....  259 : 7 = .... ... : 37 = 7  ... : 66 = ....

... : 5 = ....

8. 6 x 78

468

 

9. 92 x 4 = 368

 

10. 3 x 29 = ....

Latihan

 468 :

78 .... ... : ... = ....  ... : 4 = .... ... : 92 = ....  ... : 3 = .... ... : 29 = ....

 

37

Selesaikanlah soal cerita dibawah ini! Selesaikanlah 1. Ibu memp mempunya unyaii 10 kal kaleng eng krup krupuk. uk. Tiap Tiap kale kaleng ng beris berisii 20 buah. Ibu membagi krupuk itu kepada 8 orang penghuni rumahnya dengan bagian yang sama. Berapa banyak krupuk yang diterima setiap orang?

 

Pelajaran 1 Bilangan 

31

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2. Pak guru guru membe membelili 7 kotak kotak kapu kapurr tulis, tulis, tiap tiap kota kotak k berisi berisi 32 32 batang kapur. Kapur itu dibagikan sama rata kepada 8 kelas. Berapa batang kapur tulis yang diterima tiap kelas? kela s? 3. Dise Disebua buah h gedung gedung ada ada 14 dere derett kursi. kursi. Setia Setiap p deret deret beris berisii 12 kursi. Berapa jumlah kursi yang ada di gedung tersebut? 4. Ayah memb membeli eli 6 ikat ramb rambutan utan,, tiap tiap ikat ikat beris berisii 22 buah buah rambutan. Rambutan itu dibagikan sama rata kepada 4 orang anaknya. Berapa buah rambutan yang diterima tiap anak? 5. Seo Seoran rang g pedaga pedagang ng beras beras memb membeli eli 8 karung karung bera beras. s. Setia Setiap p karung berisi 50 kg. Kemudian beras itu akan dibagikan kepada 5 tengkulak. Berapa kg beras yang akan diterima setiap tengkulak?

4.

Operasi Hitung Ca mpuran Perhatikan urutan pengerjaan hitung campuran berikut ini! Perkalian (x)

Pembagian (÷)

Penjumlahan (+)

Pengurangan (-)

Keterangan: 1. perk perkali alian an dan pemb pembagi agian an ada adalah lah seti setingk ngkat. at.

2. penjuml penjumlahan ahan dan pen pengura gurangan ngan adal adalah ah set setingk ingkat. at. 3. per perkal kalian ian dan dan pembag pembagian ian lebi lebih h tinggi tinggi ting tingkat katann annya ya daripada penjumlahan dan pengurangan. 4. apab apabila ila soal hitu hitung ng campu campuran ran seti setingka ngkat, t, maka maka yang didahulukan adalah yang terletak di depan. 5. peng pengerja erjaan an hitun hitung g yang yang lebih lebih tingg tinggii tingka tingkatann tannya ya harus harus dikerjakan lebih dahulu. 1. Jika soal terdiri atas penjum penjumlahan lahan dan pengur pengurangan, angan, maka soal dikerjakan dari depan. Cont Co ntoh oh:: a. 15 150 0 + 15 - 25 =  

32

165

- 25 = 140

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

b. 325 - 75 + 110 =  

250

+ 110 = 360

2. Jika soal soal terdiri terdiri atas atas perkalia perkalian n dan pembag pembagian, ian, maka maka soal soal dikerjakan dari depan. Conto toh h: a. 60 x 8 : 2 =  

480 : 2 = 240

b. 320 : 8 x 5 =  

40

x 5 = 200

3. Jika soal soal terdiri terdiri atas atas perkalian, perkalian, penjum penjumlahan lahan dan pengurangan, pengurang an, maka perkalian dikerjakan lebih dulu. Cont nto oh: a. 7 x 6 + 30 =  

42 + 30 = 72

b. 800 - 150 x 3 =

 

800 -

450 = 350

3. Jika soal soal terdiri terdiri atas pemba pembagian, gian, penjum penjumlahan lahan dan pengurangan, maka pembagian dikerjakan lebih dulu. Cont Co ntoh oh:: a. 20 : 2 + 20 =  

10 + 20 = 30

b. 60 - 50 : 2 =  

60 -

25 = 35

 

Pelajaran 1 Bilangan 

33

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

38

Selesaikanlah soal-soal berikut dengan benar! 1. 2. 3. 4. 5.

20 x 7 – 10 = .... 33 x 6 – 22 = .... 22 x 8 + 30 = .... 21 x 10 + 40 = .... 57 + 6 x 18 = ....

Latihan

39

1. 72 : 8 + 20 x 8 = .. ..... 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

(81 : 9 x 16 (81 16)) + 17 = ... ..... (85 (8 5 – 25 25)) x 6 + 10 = ... ..... (21 (2 1 x 2 x 7) + (63 (63 : 3) 3) = .. .... .. 20 x 3 + (10 (100 0 x 3) : 2 = ... ..... (75 (7 5 + 25) 25) x 7 : 2 = .. .... .. 45 : 9 x 62 + 11 110 0 = ... ..... (36 360 0 : 6) 6) x 3 = .... 10 x 10 10 + 17 x 20 20 – 12 120 0 = .. .... .. 120 12 0 + 6 x 70 – 15 15 = .. .... ..

6. 7. 8. 9. 10.

66 + 50 x 6 = .... 135 – 12 x 8 = .... 271 – 13 x 9 = .... 75 : 5 x 7 = .... 121 : 11 x 10 = ....

Latihan

40

Selesaikan soal-soal soal-soal cerita berikut ini! 1. Pabrik Pabrik perm permen en A mengh menghasi asilk lkan an 2000 2000 bungk bungkus us perme permen n per hari, pabrik permen B menghasilkan 1500 bungkus permen per hari. Kedua pabrik menggabungkan permen tersebut dan akan menjualnya ke 5 pasar dengan jumlah permen tiap pasar sama. Berapakah jumlah permen yang dijual di tiap pasar? 2. Pak Tani Tani memi memiliki liki 362 3625 5 kg padi padi basah basah.. Setela Setelah h dijemu dijemurr berkurang 725 kg. Padi kering itu dimasukkan ke dalam karung besar. Setiap karung untuk memuat 100 kg padi. buah karung yang diperlukan menyimpan padiBerapa kering itu? 3. Budi memp mempuny unyai ai 10 kot kotak ak beris berisii kelere kelereng. ng. Setia Setiap p kotak kotak berisi 15 kelereng adiknya diberi 12 kelereng. Kemudian diambil lagi 12 kelereng untuk bermain. Berapa sisa kelereng budi sekarang?

34

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

4. Di gudan gudang g KUD ada 8 karu karung ng beras beras.. Setiap Setiap karun karung g berisi berisi 125 kg beras. Beras itu akan disalurkan kepada kepad a 10 orang pembeli. Berapa kg bagian tiap orang? 5. Her Hermans mansyah yah meng mengenda endarai rai mobi mobill dari dari Jaka Jakarta rta ke Bogor Bogor sejauh 54 km. Setiap 1 liter bensin dapat digunakan digu nakan untuk menempuh jarak 9 km. Jika harga 1 liter bensin Rp. 5.000,00. Berapa rupiah uang bensin yang harus dikeluarkan Hermansyah?

5.

M e m e c a h k a n Ma Ma s a l a h ya ya n g Me Me l i b a t k a n Ua Ua n g Pada saat ini uang merupakan alat pembayaran yang sah dalam kegiatan jual beli. Di negara kita ada 2 macam uang, yaitu uang kertas dan uang logam. Uang kertas terdiri dari:

Sumber: Scan uang

Gambar 1.6 Contoh uang kertas

 

Pelajaran 1 Bilangan 

35

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Uang logam terdiri dari:

Sumber: Scan uang

Gambar 1.7 Contoh uang logam

Dari uraian di atas terlihat bahwa nilai nominal terkecil uang kertas adalah Rp. 100,00 sedangkan nilai nominal terbesar dari uang kertas adalah Rp. 100.000,00. Nilai nominal terkecil uang logam adalah Rp. 50,00 sedangkan nilai nominal terbesar uang logam adalah Rp. 1.000,00.

A. Meng Mengenal enal Berbag Berbagai ai Nilai Nilai Mata Uang Uang Rupiah Rupiah

a. dibaca seratus rupiah b. ditulis dengan angka Rp.100,00

a. dibaca lima ratus rupiah b. ditulis dengan angka Rp.500,00

36 Matematika kelas 3 SD/MI  

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

a. dibaca seribu rupiah b. ditulis dengan angka Rp.1.000,00

a. dibaca lima puluh rupiah b. ditulis dengan angka Rp.50,00

a. dibaca sepuluh ribu rupiah b. ditulis dengan angka Rp.10.000,00

a. dibaca dua puluh ribu rupiah

b. ditulis dengan angka Rp.20.000,00

a. dibaca lima puluh ribu rupiah b. ditulis dengan angka Rp.50.000,00

a. dibaca seratus ribu rupiah b. ditulis dengan angka Rp.100.000,00

Latihan

41

Kerjakanlah soal-soal berikut!

dibaca ....

dibaca ....

 

Pelajaran 1 Bilangan 

37

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

dibaca ....

dibaca ....

dibaca ....

dibaca ....

Latihan

42

Selesaikanlah Selesaikanla h soal-soal berikut! seratus rupiah

ditulis dengan angka ....

dua ratus rupiah sepuluh ribu rupiah lima puluh ribu rupiah seratus ribu rupiah

ditulis dengan angka .... ditulis dengan angka .... ditulis dengan angka .... ditulis dengan angka ....

B. Mene Menentuk ntukan an Kesetara Kesetaraan an Nilai Nilai Mata Uang Uang Contoh:

Nilai seluruhnya adalah Rp.7.000,00

Latihan

43

Hitung nilai sekelompok mata uang di bawah ini! 1.

Nilai seluruhnya adalah ....

38

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2.

Nilai seluruhnya adalah .... 3.

Nilai seluruhnya adalah ....

4.

Nilai seluruhnya adalah .... 5.

Nilai seluruhnya adalah ....

Latihan

44

Isilah titik-titik di bawah ini! 1. 4 lemba lembarr 1.000 1.000 rupi rupiah ah + 2 lembar lembar 500 rup rupiah iah + 10 lem lembar bar 100rupiah = .... 2. 7 lemba lembarr 500 500 rupiah rupiah + 1 lemba lembarr 5.000 5.000 rup rupiah iah + 15 lem lembar bar 100 rupiah = .... 3. 1 lembar lembar 10. 10.000 000 rupia rupiah h + 2 lemba lembarr 5.000 5.000 rupia rupiah h +5 kepi keping ng 1.000 rupiah = ....

 

Pelajaran 1 Bilangan 

39

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

4 keping keping 500 rup rupiah iah + 10 kepi keping ng 50 rup rupiah iah + 4 lemba lembarr 1000 rupiah = .... 2 keping keping 1.00 1.000 0 rupiah rupiah + 10 kepi keping ng 500 500 rupia rupiah h +5 kepi keping ng 100 rupiah + 1 lembar 5.000 rupiah = .... 2 lembar lembar 10.0 10.000 00 rupia rupiah h + 3 lemb lembar ar 5.000 5.000 rup rupiah iah = .... .... 10 kepin keping g 100 100 rupiah rupiah +10 kepi keping ng 50 50 rupiah rupiah + 10 lemb lembar ar 500 rupiah = .... 1 lembar lembar 10.0 10.000 00 rupia rupiah h + 1 lemba lembarr 5.000 5.000 rupia rupiah h + 1lemb 1lembar ar 1000 rupiah = .... 20 kepi keping ng 500 500 rupi rupiah ah + 1 lembar lembar 500 rupi rupiah ah = ... ..... 15 kepin keping g 100 rup rupiah iah + 3 keping keping 500 500 rupia rupiah h + 2 lemba lembarr

1000 rupiah +2 lembar 5000 rupiah= .... Latihan

45

Isilah titik-titik di bawah ini! 1. 2. 3. 4.

Sepuluh rib Sepuluh ribu u rupia rupiah h = ... lem lembar bar lim lima a ribua ribuan n Sepul Sep uluh uh ribu ribu rup rupiah iah = ... ... kepi keping ng ser seribu ibuan an Delapan Dela pan rib ribu u rupia rupiah h = ... kep keping ing lim lima a ratus ratusan an Dua ri ribu bu rupi rupiah ah = .. .... kepi keping ng ser seratu atusa san n

5. Seri Seribu bu lima lima art artus us rupia rupiah h = ... ... lemba lembarr lima lima ratus ratusan an

Evaluasi 2 I. Ker Kerjak jakanl anlah ah soal soal-so -soal al di bawa bawah h ini! ini! 1. 2. 3. 4.

(7 x 5) x 6 = 7 x (5 x n) n = ........ 11 x 12 = 12 x n n = ....... 3 x (1 (10 0 +15 +15)) = (n (n x 10 10)) + (n x 15) n = ...... 6 x 25 = 6 x (20 + n) n = ......

5. 45  6x .... 6. 36  7x .... .... + ....

40

Kerjakanlah perkalian di samping dengan cara susun pendek! Kerjakanlah perkalian di samping dengan cara susun panjang!

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

7.

8.

628   2 x ...

Kerjakanlah perkalian di samping dengan cara pendek!

714 Kerjakanlah perkalian di samping dengan susun   6 panjang! x  ....  ....   ....

  ...

9. 23 x 8 = ....

: 8 = ....   ... : 23 = .... 50 + (4 (4 x 5) : (10 (10 – 8) 8) = .. .... .. (28 (2 8 + 12 12)) x (4 (45 5 – 40 40)) : 40 = ... ..... 72 : 8 x 12 = .... Harga Har ga satu satu telur telur ayam ayam Rp.700,0 Rp.700,00. 0. Harga Harga satu satu telur telur asin asin Rp.1.200,00 Iwan membeli 5 telur ayam dan 4 telur asin. Berapa rupiah Iwan harus membayar? Rp.10.000,00 dibaca .... Rp.1 Rp .1.0 .000 00,0 ,00 0 di diba baca ca ... .....

10. 10. 11.. 11 12. 13.. 13

14. 15. 16.

Nilai seluruhnya adalah .... 7 lembar lembar 500 rupia rupiah h + 15 keping keping serat seratusan usan + 1 lemba lembarr 5.000 5.000 rupiah = .... Tujuh Tuj uh ribu ribu rupi rupiah ah = ... ... lemba lembarr seri seribuan buan.. Tiga ribu lim lima a ratus ratus rupia rupiah h = ... kepi keping ng lima lima ratus ratusan. an. Nilaii uang Nila uang kertas kertas yang yang terbe terbesar sar adal adalah ah ... ... rupiah rupiah .... .... Nilai Nil ai uang uang loga logam m yang yang terk terkecil ecil adal adalah ah .... .... 2 lembar lembar lima lima ribua ribuan n dapat dapat dituk ditukar ar dengan dengan 5 lemba lembarr seribuan dan ... lembar lima ratusan. 1 lembar lembar lima lima ribua ribuan n dapat dapat dituk ditukar ar dengan dengan 3 lemba lembarr seribuan dan ... keping seratusan. Ibu membe membelili 1 tas tas sekola sekolah h dengan dengan harga harga Rp 35.000 35.000,00 ,00 dan dan sepasang sepatu dengan harga Rp 42.500,00 Ibu membayar dengan satu lembar uang seratus ribuan. Berapa rupiah uang kembaliannya?

17. 18. 18. 19.. 19 20.. 20 21.. 21 22. 23. 24.

 

Pelajaran 1 Bilangan 

41

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

25. Ayam Rp.16.000,00/kg Ikan Rp.5.000,00/kg Tel u r Rp.8.500,00/kg Ibu reni membeli 1 kg ayam, 3 kg ikan dan 2 kg telur. Berapa rupiah harga pembelian Ibu Rani? II.. Sele II Selesaik saikan an soal-soa soal-soall berikut! berikut!

1. Seor Seorang ang peta petani ni memet memetik ik apel apel seban sebanyak yak 392 buah. buah. Ape Apellapel tersebut dimasukkan ke dalam 7 keranjang isi tiap keranjang sama banyak. Berapa buah apeldengan isi tiap keranjang? 2. Di dalam dalam guda gudang ng terdap terdapat at 6 karu karung ng beris berisii jagung jagung.. Setiap Setiap karung berisi 72 buah jagung. Berapakah jagung yang ada di gudang? 3. Sebu Sebuah ah truk truk meng mengangk angkut ut 563 563 balo balok k kayu. kayu. Ses Sesampa ampaii di perusahaan balok kayu yang diturunkan 202 buah. Tinggal berapakah balok kayu yang masih diangkut truk itu? 4. Di stadi stadion on bulut bulutangk angkis is sedan sedang g berlan berlangsun gsung g suatu suatu pertandingan. Penonton yang hadir sebanyak 336 orang. Tidak lama kemudian, penonton bertambah sebanyak 275 orang. Berapa jumlah penonton yang hadir di stadion saat itu? 5. Set Setiap iap hari hari Luk Lukman man menab menabung ung Rp Rp 500,00 500,00.. Lukman Lukman sud sudah ah menabung selama 3 bulan. Berapa rupiah tabungan Lukman selama 3 bulan? Refleksi Pada bab I ini kalian telah belajar tentang letak let ak bilangan pada garis bilangan, penjumlahan dan pengurangan tiga angka, perkalian dan pembagian, operasi hitung campuran, serta bagaimana cara memecahkan masalah yang melibatkan uang. Coba kalian pelajari baik-baik setiap materi pada bab ini. Apabila kalian belum memahaminya pelajarilah sekali lagi. Perbanyaklah mengerjakan latihan soal. Jika kalian masih mengalami kesulitan, tanyakan kepada Gurumu. Manfaat apa yang kalian peroleh pada bab ini! Tulislah pendapat kalian!

42

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Rangkuman 1. Penuli Penulisan san lamb lambang ang bila bilangan ngan sel selalu alu berur beruruta utan n dari dari kecil kecil ke besar, dimulai dari kiri ke kanan. 2. Dal Dalam am menent menentuka ukan n pola pola suatu suatu deret deretan an bilan bilangan gan,, perhatikanlah hubungan bilangan kedua dan ketiga,

bilangan ketiga dan keempat, dan seterusnya. 3. Der Deretan etan-de -dereta retan n yang yang mempu mempunyai nyai pol pola a tertent tertentu u disebu disebutt barisan bilangan. Contoh: 1, 2, 3, 4, 5, ....   2, 4, 6, 8, 10, .... 4. Set Setiap iap bil bilanga angan n pada pada baris barisan an diseb disebut ut suku suku bari barisan san Contoh: 2 4 6 8

  suku ke 1 suku ke 2 suku ke 3 suku ke 4 5. Bila Bilangan ngan yang yang terdi terdiri ri atas atas tiga tiga angka, angka, memili memiliki ki nilai nilai tempa tempatt yang berbeda, yaitu nilai tempat ratusan, puluhan, satuan. Misalnya: Bilangan 368, maka Angka 3 menempati tempat ratusan Angka 6 menempati tempat puluhan Angka 8 menempati tempat satuan 6. Me Meng nghit hitun ung g penju penjuml mlaha ahan n ada ada cara, cara, yai yaitu tu a. ca cara ra me mend ndat atar ar,, co cont ntoh oh:: 13 130 0 + 12 122 2 = 25 252 2 b. cara bersusun, contoh: 275 122 + 397 7. Me Mengh nghit itun ung g pengu penguran ranga gan n ada 2 cara cara,, yaitu: yaitu: a. ca cara ra me mend ndat atar ar,, co cont ntoh oh:: 56 562 2 - 12 121 1 = 44 441 1 b. cara be bersusun, co contoh: 562  121 +  441 8. Ad Ada a 3 si sifa fatt da dala lam m pe perk rkal alia ian n 1. As Asso sosi siati atiff (p (peng engel elomp ompok okkan kan). ). contoh: 2 x (4 x 3) = (2 x 4) x 3 2. Ko Komu muta tati tiff (pert (pertuk ukar aran an). ). contoh: 4 x 5 = 5 x 4 3. Di Dist stri ribu buti tiff (peny (penyeb ebar aran an). ). contoh: 10 x (2 + 4) = (10 x 2) + (10 x 4)

 

Pelajaran 1 Bilangan 

43

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

9. Menghit Menghitung ung pemb pembagia agian n dapat dapat dilaku dilakukan kan deng dengan an 2 car cara, a, yaitu: a. Bersusun panjang b. Bersusun pendek   contoh: 200 + 4 = 204 contoh:  204

3 612 600   12   12 -

3 612 6  1  1   0   0 10. Di negara negara kita ada 2 mac macam am uang, uang, yaitu yaitu uang ker kertas tas dan dan uang logam. 11.. Nil 11 Nilai ai nomina nominall terkeci terkecill uang kert kertas as adalah adalah Rp 100, 100,00, 00, sedangkan nominal terbesar dari uang kertas adala Rp 100 000,00. 12. Nila Nilaii nominal nominal terke terkecil cil uang uang logam logam adala adalah h Rp 50,00, 50,00, sedangkan nilai nominal terbesar dari uang logam adalah Rp 1 000,00.

44

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Pelajaran 2

Pengukuran Peta Konsep Pengukuran

Memilih alat ukur sesuai dengan fungsinya

 Alat

ukur berat  Alat ukur panjang  Alat ukur waktu

Menggunakan alat ukur dalam pemecahan masalah

Hubungan antar satuan

Alat ukur dan benda yang diukur harus sesuai

Menentukan hubungan antar satuan berat, panjang, waktu

Kompetensi Dasar 1. Mem Memilih ilih alat alat ukur sesuai sesuai dengan dengan fungsin fungsinya ya (meteran (meteran,, timbangan timbangan,, atau  jam)..  jam) 2. Meng Menggun gunakan akan alat ukur dalam dalam pem pemecah ecahan an masala masalah. h. 3. Menge Mengenal nal hubungan hubungan antar satuan satuan waktu, waktu, antar antar satuan satuan panjang, panjang, dan dan antar satuan berat. Kata kunci pengukuran, alat ukur, hubungan, satuan, menggunakan, memilih   45

Pelajaran 2 Pengukuran 

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Dalam kehidupan sehari-hari kalian tentu pernah meng-

gunakan alat-alat ukur. Setiap alat ukur mempunyai fungsi yang berbeda. Sebutkan alat ukur apa saja yang kalian gunakan, sebutkan juga fungsinya.

1.

M e m i l i h Al Al a t Uk Uk u r ya ya n g Se Se s u a i de de n g a n Be Be n d a ya ya n g Diukur A. Al Alat at Uku Ukurr Bera Beratt Pernahkah kamu dan temanmu bermain jungkat-jungkit jungkat-jung kit ? Bila kamu dan temanmu naik jungkat-jungkit, siapakan yang lebih berat? Ternyata jungkat-jungkit dapat menentukan benda yang lebih berat atau lebih ringan. Selain dengan cara diatas, kita dapat membandingkan berat 2 benda dengan tangan atau dengan timbangan sederhana. 1) Meni Menimban mbang g berat berat 2 bend benda a dengan dengan tang tangan an a. Meni Menimban mbang g satu pers persatu atu Ambillah 2 kotak kapur tulis. Kotak pertama berisi penuh dan kotak kedua dikurangi 10 batang. Angkatlah Angk atlah kotak itu secara bergantian! Mana yang lebih berat antara kedua kotak itu? b. Meni Menimban mbang g sekal sekaligus igus Ambillah 2 buah batu dengan berat yang berbeda. Letakkan satu di tangan kiri dan satu di tangan kanan. Lihat L ihat gambar disamping! Bandingkan dan perkirakan berat kedua benda itu. Benda yang ukurannya lebih besar pasti lebih berat dibandingkan dengan benda yang ukurannya lebih kecil. 2) Meni Menimban mbang g Berat Berat dengan dengan timbanga timbangan n sederhan sederhana a Alat yang digunakan untuk menukur berat suatu benda dinamakan timbangan. Masing-masing timbangan digunakan sesuai dengan jenis barang yang ditimbang.

46

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

a. Ala Alatt Ukur Ukur Ber Berat at Coba perhatikan beberapa gambar timbangan di bawah ini!

A

B

C

D Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 2.1 Macam-macam timbangan

Untuk barang yang ringan seperti emas, digunakan timbangan seperti pada gambar A, untuk keperluan rumah tangga biasanya digunakan timbangan seperti gambar B. Untuk benda yang berat be rat seperti beras sekarung digunakan timbangan seperti gambar C. Untuk menimbang berat badan digunakan timbangan berat badan seperi gambar D. b. Alat Ukur Panj Panjang ang Perhatikan beberapa beberapa alat ukur panjang berikut ini!

A

B

C

D Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 2.2 Beberapa jenis penggaris

  Pernahkah kalian melihat alat ukur panjang seperti pada gambar? Apakah kegunaan masing-masing masing-ma sing alat ukur panjang itu? a) Mete Meteran ran pita digu digunaka nakan n untuk untuk meng mengukur ukur panj panjang ang kain kain,, penggaris plastik digunakan untuk mengukur panjang garis di bukumu.  b) Mete Meteran ran rol besar besar digun digunakan akan untuk untuk menguk mengukur ur panjang panjang dan lebar tanah.  c) Met Metera eran n saku biasa biasanya nya diguna digunakan kan tukang tukang bangu bangunan nan atau atau tukang kayu saat membuat rumah, d) Met Meteran eran sak saku u digunak digunakan an untuk untuk mengu mengukur kur bang bangunan unan atau kayu.

 

Pelajaran 2 Pengukuran 

47

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

c. Ala Alatt Uku Ukurr Wakt Waktu u

Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 2.3 Beberapa contoh jam

Gambar di atas adalah berbagai alat pengukur waktu. Jam adalah alat pengukur waktu. Apakah saat ini kalian memakai mema kai salah satu dari jenis jam di atas?

2.

M e n g g u n a k a n Al Al a t Uk Uk u r da da l a m Pe Pe m e c a h a n Ma Ma s a l a h Kita harus bisa memilih dan menentukan alat ukur yang sesuai dengan fungsinya misalnya jika ingin menimbang berat badan. Tentunya kita menggunakan timbangan untuk menimbang berat badan, bukan timbangan emas. Latihan

1

1. Ibu Rat Ratna na akan akan membu membuat at kue. kue. Untu Untuk k menimb menimbang ang tepu tepung ng seberat 2 ons maka alat yang tepat digunakan adalah .... 2. Sof Sofyan yan 1 bul bulan an yang yang lalu lalu berat berat bada badannya nnya 45 kg. kg. Bulan Bulan ini ini ia ingin mengetahui berat badannya lagi. Alat ukur yang digunakan Sofyan adalah .... 3. Han Hanafi afi peda pedagang gang ber beras. as. Jika Jika ia ingin ingin men menimba imbang ng beras beras-nya dalam ukuran besar maka ia menggunakan .... 4. Bu Rani Rani membel membelii kalung kalung yang bera beratny tnya a 7 gram. gram. Alat ukur yang digunakan untuk mengukur berat kalung Bu Rani adalah .... 5. Ari memp mempunya unyaii tali tali yang yang panj panjangn angnya ya 20 m. Tali Tali ters tersebu ebutt akan dipotong-potong, setiap potong panjang 2 m. Alat ukur yang tepat digunakan Ari adalah .... 6. Aku menj menjahi ahitt baju baju di Tailor Tailor.. Supaya Supaya ukura ukuranny nnya a sesuai sesuai dengan badanku maka alat ukur yang digunakan oleh Tailor itu adalah ....

48

 

Matematika kelas 3 SD/MI

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

7. Herlin Herlina a akan akan membua membuatt garisgaris-gari garis s koordi koordinat nat di di buku buku tulis. tulis. Alat yang digunakan Herlina adalah .... 8. Lin Lina a dan Joko ber berjanj janjii akan akan berte bertemu mu pukul pukul 11.00 11.00.. Maka Maka alat yang mereka gunakan .... 9. Rik Rika a menung menunggu gu keret kereta a api di stas stasiun iun mula mulaii pukul pukul 07.00 07.00 sampai pukul 07.30. Alat ukur yang digunakan Rika adalah .... memp 10.. Yuni 10 mempunya unyaii cincin cincin yang yang berat beratnya nya 5 gram gram.. Ia akan akan menjualnya di toko Emas Murni. Alat yang digunakan adalah ....

3.

Hubungan Antar Satuan Perhatikan gambar di bawah ini! 1 Umur adek 3 bulan =

4

Berat adek 5000 gram = 5 kg

Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 2.4 Anak balita sedang ditimbang

Seringkali orang menyebutkan berat suatu benda atau umur seseorang dengan suatu ukuran yang berbeda. Misalnya, 5000 1 gram = 5 kg, 3 bulan =  tahun. 4 Pernahkah kalian melihat kejadian seperti di atas? sebutkan hubungan antar satuan yang kalian ketahui?

A. Mene Menentuk ntukan an Hubung Hubungan an antar antar Satuan Satuan 1) Hubung Hubungan an antar Satuan Satuan Berat Kilogram, Kilogram, Gram, dan dan Ons Satuan kg, gram, ons merupakan satuan ukuran berat yang saling berhubungan.

Pelajaran 2 Pengukuran 

 

49

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

gb. 1

gb. 2

gb. 3 Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 2.5 Timbangan

Perhatikan gambar di atas! Gambar (1) menunjukan bahwa 1 kg sama sam a dengan 10 ons. Gambar (2) menunjukan bahwa 1 kg sama dengan 1000 gram. Gambar (3) menunjukan bahwa 1 ons sama dengan 100 gram. kg

Setiap turun satu tingkat dikalikan dengan 10

hg (ons) dag

kg = hg (ons) = d ag = g = dg = cg = mg =

x    1   0   

g :    1   0   

dg cg

Setiap naik satu tingkat dibagi dengan 10

mg

Jadi, dapat disimpulkan bahwa: 1 kg = 10 ons 1 kg = 1000 gram 1 ons = 100 gram satuan ons disebut juga hg (hektogram)

kilogram hekt he ktog ogra ram m dekagram gram desigram sentigram miligram

50

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Contoh: 3 kg = ... ons Jawab: 3 kg = 3 X 10 ons = 30 ons Jadi, 3 kg = 30 ons

Latihan

2

Selesaikanlah Selesaikan lah soal-soal berikut! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

4 kg = ... ons 5 kg = ... ons 10 kg = ... ons 3 kg = ... gram 7 kg = ... gram 11 kg = ... gram 2 ons = ... gram

8 9.. 6 5o on ns s= = ...... g grra am m 10. 600 gram = ... kg

11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

900 gram = ... kg 1200 gram = ... kg 300 gram = ... ons 2500 gram = ... ons 1500 gram = ... ons 800 ons = ... kg 250 ons = ... kg

1 on=s..=. g..r.akm g 18 9.. 1 22 00kg 20. 24 kg = ... ons

Contoh: 7 kg + 2 ons = ... ons Jawab: 7 kg = 7 X 10 ons   2 ons = 2 X 1 ons

= 70 ons = 2 ons + = 72 ons   Jadi, 7 kg + 2 ons = 72 ons

Latihan

3

Kerjakanlah seperti contoh di atas! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

4 kg = ... ons 5 kg = ... ons 10 kg = ... ons 3 kg = ... gram 7 kg = ... gram 11 kg = ... gram 2 ons = ... gram 6 ons = ... gram 5 ons = ... gram 6000 gram = ... kg

11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

9000 gram = ... kg 12000 gram = ... kg 300 gram = ... ons 2500 gram = ... ons 1500 gram = ... ons 800 ons = ... kg 250 ons = ... kg 120 ons = ... kg 20 kg = ... gram 24 kg = ... ons

 

Pelajaran 2 Pengukuran 

51

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Contoh: 7 kg + 2 ons = ... ons on s Jawab: 7 kg = 7 x 10 ons = 70 ons   2 ons = 2 x 1 ons = 2 ons +   = 72 ons Jadi, 7 kg + 2 ons = 72 ons

Latihan

4

Kerjakanlah seperti contoh di atas! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

4 kg kg + 4 ons ons = .. ... ons ons 7 kg kg + 20 2000 00 gr gram am = ... ... gr gram am 5 kg kg + 50 5000 00 gr gram am = ... ... gr gram am 10 kg + 10 10 ons ons = ... ... on ons s 7 ons ons + 45 45 gra gram m = .. .... gra gram m 12 on ons s + 50 500 0 gra gram m = .. .... gra gram m 15 on ons s + 70 700 0 gra gram m = .. .... gra gram m 70 on ons s + 80 8000 00 gr gram am = ... ... kg 180 18 0 ons ons + 600 6000 0 gra gram m = .. .... kg kg 8 kg kg – 2 kg kg = .. .... gra gram m

Latihan

5

Kerjakanlah soal-soal soal-soal cerita berikut ini! 1. Untuk Untuk membua membuatt satu satu resep resep kue kue diper diperluk lukan an tepung tepung ter terigu igu seberat 1200 gram. Berapa ons tepung terigu, yang diperlukan untuk membuat satu resep kue? 2. Sebu Sebuah ah warun warung g setia setiap p hari hari memer memerluk lukan an bera beras s sebany sebanyak ak 4 kg. Berapa gram yang diperlukan warung itu setiap hari? 3. Ibu memb membeli eli satu satu karu karung ng beras beras yang yang bera beratny tnya a 50 kg. kg. Berapa ons beras yang ibu beli? 4. Sem Seming inggu gu sekal sekalii ayah ayah membel membelii susu susu buat buat adik adik 1800 1800 gram. gram. Berapa ons susu yang dibeli ayah buat adik? 5. Seo Seoran rang g atlet atlet angka angkatt besi besi berhas berhasilil menga mengangk ngkat at beban beban yang beratnya 13000 gram. Berapa kg yang berhasil diangkat oleh atlet angkat besi tersebut?

52

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2) Hubungan antar Satuan Panjang Meter, Meter, Kilometer, Desimeter, dan Centimeter Dengan menggunakan satuan panjang kalian dapat mengukur dan membandingkan panjang benda. Satuan panjang yang dipelajari adalah m, km, dm, dan cm. Perhatikan tangga satuan panjang di bawah ini! i ni! km Setiap turun 1 tangga dikalikan 10

hm

x    1   0   

dam m :    1   0   

dm

km hm dam m dm cm mm

= kilometer = hektometer = dekameter = meter = desimeter = centimeter = milimeter

cm mm Setiap naik 1 tangga dibagi dengan 10

Jadi dapat disimpulkan bahwa: 1 1k km m= =1 1.00.0 00 00m dm 1 km = 100.000 cm

1 1m m= =1 10 00dm cm 1dm = 10 dm

Contoh: 1. 3 km = ... m Jawab : 3 km = 3 X 1000 m = 3.000 m Jadi, 3 km = 3.000 m  2. 200 cm = ... m Jawab : 200 cm = 2 X 100 m = 200 m Jadi, 200 cm = 2 m

 

Pelajaran 2 Pengukuran 

53

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

6

Selesaikanlah Selesaikanla h soal-soal berikut! 1. 2 km = ... m 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

5 km = ... m 7 km = ... m 3 km = ... dm 10 km = ... dm 9 km = ... cm 8 km = ... dm 20 dm = ... cm 15 dm = ... cm 16 m = ... dm

11. 18 m = ... dm 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

6 m = ... cm 4 m = ... cm 500 cm = ... m 7000 cm = ... m 8500 dm = ... m 170 dm = ... m 1800 cm = ... m 80000 dm = ... km 900.000 dm = ... km

Contoh: 5 km + 30 m = ... dm Jawab: 5 km = 5 x 10.000 dm = 50.000 dm   30 m = 30 x 1 dm = 30 dm +   = 50.030 dm Jadi, 5 km + 30 m = 50.000 dm Latihan

7

Kerjakanlah seperti contoh di atas! 1 2.. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

7 k ... d 5 km km km m+ +8 70 5m m= = .. ..... dm dm dm m 4 km km + 15 m = .. ... cm cm 70 m + 6 cm cm = ... cm cm 15 m + 7 cm cm = ... cm cm 800 cm + 900 dm dm = .. .... m 400 40 0 km km + 70 7000 00 m = .. .... km km 7500 75 00 km + 180 18000 00 m = .. .... km km 870 700 0 cm cm + 22 m = .. ... m 13 km – 200 200 cm = ... ... cm

54

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

8

Selesaikanlah Selesaikan lah soal-soal cerita di bawah ini! 1. Panjang Panjang paga pagarr rumah rumah Ali 17 dm. dm. Berap Berapa a cm panj panjang ang paga pagarr rumah Ali? 2. Ting Tinggi gi pohon pohon mangg mangga a di dean dean rumah rumah Kik Kikii 15 mete meter. r. Berap Berapa a dm tinggi pohon mangga itu? 3. Kota B terle terletak tak 6.00 6.000 0 m di di atas atas perm permukaa ukaan n laut. laut. Bera Berapa pa Km letak kota B? 4. Tin Tinggi ggi tian tiang g bender bendera a di sekol sekolah ah Ima Ima 6 m. Berap Berapa a cm tingg tinggii tiang bendera itu? 5. Jara Jarak k rumah rumah Santi Santi ke sekol sekolah ah 15.00 15.000 0 dm. Bera Berapa pa m jara jarak k rumah Santi ke sekolah? 3) Hubungan antar Satuan Satuan Waktu: Menit, Jam, Hari, Minggu, Minggu, Bulan, dan Tahun. Perhatikan hubungan antar satuan berikut! 1 tahun 1 tahun 1 tahun 1 bulan 1 bulan 1 mi minggu 1 hari 1 jam

= 12 bulan = 52 minggu = 365 hari = 4 minggu = 30 hari = 7 hari = 24 jam = 60 menit

Contoh: 1. 2 Bul Bulan an = ... ... mi ming nggu gu Jawab: 2 bulan = 2 x 4 minggu = 8 minggu Jadi, 2 buln = 8 minggu   2. 3 Mi Ming nggu gu = .. .... ha hari ri Jawab: 3 minggu = 3 x 7 hari = 21 hari

Jadi, 3 minggu = 21 hari

 

Pelajaran 2 Pengukuran 

55

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

9

Selesaikanlah Selesaikanla h soal-soal berikut seperti contoh di atas! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

5 bulan = ... minggu 2 minggu = ... hari 7 bulan = ... minggu 6 minggu = ... hari 7 tahun = ... bulan 3 tahun = ... bulan 2 tahun = ... hari 4 tahun = ... hari 2 tahun = ... minggu 5 tahun = ... minggu 3 bulan = ... hari 7 bulan = ... hari 2 hari = ... jam 4 hari = ... jam 3 jam = ... menit 6 jam = ... menit 24 bu bulan = ... tahun 300 menit = ... jam 48 jam = ... hari 16 min minggu = ... bulan

Contoh: 1. 7 tahun + 3 bulan = ... bulan Jawab: 7 tahun = 7 x 12 bulan = 84 bulan   3 bulan = 3 x 1 bulan = 3 bulan +   = 87 bulan Jadi, 7 tahun + 3 bulan = 87 bulan   2. 3 tahu tahun n + 12 ming minggu gu = ... ming minggu gu Jawab: 3 tahun tahun = 3 x 52 minggu = 156 156 minggu minggu

  12 minggu = 12 x 1 minggu = 12 minggu +   = 168 minggu Jadi, 3 tahun + 12 minggu = 168 minggu

56

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

10

Kerjakan seperti contoh di atas! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.. 10

2 bul bulan an + 8 ha hari ri = ... ... ha hari ri 3 bul bulan an + 7 min mingg ggu u = ... ... mi ming nggu gu 3 min mingg ggu u + 2 har harii = .. .... har harii 2 tah tahun un + 9 bu bula lan n = .. .... bul bulan an 4 tah tahun un + 110 110 ha hari ri = ... ... ha hari ri 3 jam jam + 35 35 men menit it = ... ... me meni nitt 4 jam jam + 11 11 men menit it = ... ... me meni nitt 3 ha hari ri + 5 ja jam m = .. .... ja jam m 104 10 4 min minggu ggu + 24 24 bul bulan an = ... ... ta tahu hun n 90 har harii + 8 min mingg ggu u = ... bul bulan an

Latihan

11

Selesaikanlah Selesaikan lah soal-soal cerita di bawah ini! 1. Jika Jika hari hari ini ini Rabu Rabu 12 12 Septem September ber,, maka maka hari hari apa apa dan dan tanggal berapakah 2 minggu yang akan datang? 2. Rum Rumah ah Vivi Vivi dipe diperbai rbaiki ki selam selama a 2 bula bulan n 3 mingg minggu. u. Bera Berapa pa hari lama rumah Vivi diperbaiki? 3. Pak Dokt Dokter er Rifa Rifan n bertu bertugas gas di desa desa Mak Makmur mur sel selama ama 730 hari. Berapa tahun pak dokter Rifan bertugas? 4. Setiap Setiap 6 bula bulan n pak pak Victor Victor mema memanen nen ikan di kolam kolamnya. nya. Setiap berapa minggu pak Victor memanen ikan? 5. Umu Umurr adikku adikku 3 tahun tahun.. Berapa Berapa bul bulan an umur umur adik adikku? ku?

Evaluasi 3

Isilah titik-titik di bawah ini dengan benar! 1. Permain Permainan an yang yang meng menggun gunakan akan ala alatt ukur ukur bera beratt bernam bernama a .... 2. Menimban Menimbang g berat berat deng dengan an tanga tangan, n, dapat dapat dila dilakuka kukan n dengan dengan menimbang ... atau ....

 

Pelajaran 2 Pengukuran 

57

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

3. Gam Gambar bar di baw bawah ah digu digunaka nakan n untu untuk k mengu mengukur kur ... .....

4. Gam Gambar bar di baw bawah ah digu digunaka nakan n untu untuk k mengu mengukur kur ... .....

5. Gam Gambar bar di baw bawah ah digu digunaka nakan n untu untuk k mengu mengukur kur ... .....

6. Doni ingi ingin n mengu mengukur kur panj panjang ang hala halaman man ruma rumahnya hnya.. Alat Alat ukur yang Doni gunakan adalah .... 7. Reha Rehan n ingin ingin menj menjahit ahit cel celana. ana. Ala Alatt ukur ukur yang yang ia ia gunaka gunakan n adalah .... 8. 6 tahu tahun n lebi lebih h 4 bu bula lan n = .. .... tah tahun un 9. Ayam Firm Firman an akan akan dipot dipotong ong setel setelah ah berusi berusia a 3 bulan bulan lebi lebih h 1 minggu. Usia ayam Firman yang akan dipotong adalah

... hari. 10. 8 m + 300 cm = ... m 11. 7 km km + 11 cm cm = ... cm cm 12. Ibu memb membeli eli 1 bung bungkus kus kopi kopi yang yang b bera eratnya tnya 3 ons. ons. Kopi Kopi yang dibeli ibu beratnya ... gram 13. 2000 7 kg gra .... g ram gram m= = ..... gram + = ... gram 14.. 18 14 180 0 men menit it + 3 ja jam m = .. .... jam jam 15. 8 kg kg + 6 ons ons = ... ... on ons s

58

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

16. 3 tahu 16. tahun n + 15 bu bulan lan = ... ... bul bulan an 17.. Rer 17 Rerilil membel membelii ikan ikan yang yang beratn beratnya ya 5 kg lebi lebih h 2 ons. ons. Ikan Ikan yang dibeli Reril beratnya sama dengan ... ons 18.. Panj 18 Panjang ang tali tali layan layang-la g-layang yang Eko 8200 8200 cm. cm. Panjang Panjang tali layang-layang Eko sama dengan ... m 19.. Sel 19 Selvi vi tidur tidur malam malam selam selama a 8 jam lebih lebih 5 menit menit.. Selvi Selvi tidur tidur siang selama ... menit 20. Ibu membu membuat at kue kue selama selama 2 jam 45 45 menit. menit. Lama Lama ibu ibu membuat kue ... menit Refleksi Pada bab ini kalian telah mempelajari tentang pengukuran berat, pengukuran panjang dan pengukuran waktu. Jadi Kalian sudah dapat menentukan peralatan yang tepat digunakan untuk mengukur berat, panjang dan waktu. Apabila kalian belum memahami materi pada bab ini, kalian perlu mempelajarinya lagi.

Rangkuman 1. Untuk Untuk mengu mengukur kur berat berat ben benda da harus harus dipi dipilih lih alat alat ukur ukur bera beratt yang sesuai. 2. Unt Untuk uk mengu mengukur kur panj panjang ang bend benda a dapat dapat meng menggun gunaka akan n meteran pita, penggaris plastik, meteran rol besar, dan meteran saku.

3. Untuk Untuk meng mengukur ukur wak waktu tu dapa dapatt mengg menggunak unakan an jam. 4. Sa Satu tuan an ukur ukuran an ber berat at ada adalah lah kg kg,, g, dan dan ons ons 5. Satu Satuan an uk ukuran uran panj panjang ang adala adalah h meter, meter, kilo kilomete meter, r, desimeter, dan centimeter. 6. Sat Satuan uan ukura ukuran n waktu waktu adala adalah h menit, menit, jam, har hari, i, minggu minggu,, bulan, dan tahun.

 

Pelajaran 2 Pengukuran 

59

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

LATIHAN SOAL-SOAL SEMESTER 1 I. Berilah tanda silang pada jawaban yang paling benar! 1. 678 di dibaca .. .... a. en enam am tu tuju juh h de dela lapa pan n b. ena enam m rat ratus us tu tuju juh h pul puluh uh del delap apan an c. en enam am tu tuju juh h pu pulu luh h de dela lapa pan n d. en enam am ra ratu tus s tuj tujuh uh pu pulu luh h 2. Emp Empat at ra ratu tus s tuj tujuh uh di ditul tulis is .. .... .. a. 470 c. 047 b. 407 d. 704 3. Nil Nilai ai temp tempat at angka angka 8 pada pada bila bilanga ngan n 807 807 adala adalah h .... .... a. ratusan c. satuan b. puluhan d. ri r i bu an  4.. Angk  4 Angka a 9 pada pada bilanga bilangan n 791 nila nilainya inya ... ..... a. 9 c. 900 b. 90 d. 9000 5. 7 rat ratusa usan n + 0 pu pulu luhan han + 3 sat satuan uan = ... ..... a. 703 c. 73 b. 730 d. 073 6. 519 ... 591 tan tanda da perti pertidak daksama samaanny annya a adalah adalah ... ..... a. > c. = b. < d. salah semua 7. 10 108, 8,20 208; 8; 11 112; 2; 17 170; 0; 20 200 0 Urutan bilangan dari yang terbesar adalah .... a. 10 108; 8;11 112; 2;17 170; 0;20 200; 0; 208 208 b. 20 208: 8:20 200; 0; 17 170; 0; 11 112; 2; 10 108 8

c. 10 108; 8; 17 170; 0; 11 112; 2;20 200; 0;20 208 8 d. 20 208; 8;17 170; 0;20 200; 0;11 112; 2;10 108 8 8. 37 375; 5;37 371; 1;37 370; 0;37 374; 4;37 373, 3,37 372 2 Urutan bilangan dari yang terkecil adalah .... a. 37 375; 5;37 374; 4;37 373; 3; 372 372;; 371 371 b. 37 370; 0; 37 371; 1; 37 372; 2; 37 373; 3; 37 374; 4; 37 375 5 c. 37 370; 0;37 373; 3;37 371; 1;37 372; 2;37 374; 4; 37 375 5 d. 37 375; 5; 37 374; 4; 37 372; 2; 37 373; 3; 37 371; 1; 37 370 0 9. Hasi Ha d7arii 278 278 + 369 369 = ... ..... a. sil 6l3dar b. 367 10.. Ha 10 Hasi sill dar darii 612 612 - 128 128 = ... ..... a. 428 b. 328

60

c. 647 d. 467 c. 448 d. 484

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

11.. Hasil 11 Hasil dar darii 729 729 + 169 169 + 127 = .... .... a. 1035 c. 1005 12.. 12

13.

14.. 14

15.. 15

16.. 16

17.. 17

b. 1025 d. 1205 615 61 5 + n = 720 720,, mak maka a n = ... ..... a. 105 c. 115 b. 150 d. 155 n - 77 778 8 = 90 908, 8, ma maka ka  n = .... a. 1. 1 .606 c. 1.668 b. 1. 1 .866 d. 1.686 0,2, 0, 2,4, 4, 6, 6, 8, 10, 10, N suku suku ke N adal adalah ah .... .... a. 12 c. 16 b. 14 d. 18 Yang Yan g bukan bukan urutan urutan bil bilang angan an loncat loncat 4 adalah adalah ... ..... a. 0,4,8,12,16,20 c. 3,6,9,12,15,18 b. 20,24,28,32,36 d. 16,20,24,18, 32 Bila Bi langa ngan n antar antara a 10 dan dan 20 adal adalah ah .... .... a. 10, 11 11,, 12, 12, 13, 13, 14, 14, 15, 15, 16, 16, 17, 17, 18, 18, 19, 19, 20 b. 11 11,, 12, 12, 13, 14 14,, 15, 15, 16 16,, 17, 17, 18, 19 c. 10 10,, 12 12,, 14 14,, 16 16,, 18 18,, 20 d. 11, 13, 15, 17, 19 Bentu Be ntuk k panja panjang ng dari dari 608 608 adala adalah h .... .... a. 600 + 8 + 0 c. 600 + 8 + 8 b. 600 + 0 + 8 d. 600 + 0 + 0

18. 40 400 0 + 20 + 9 = ... .....

a. 420 b. 492

c. 429 d. 490

19. 100 102 A 106 108 B 112 114 Isian untuk A dan B adalah .... a. 104 dan 110 c. 103 dan 109 b. 110 dan 104 d. 105 dan 110 20. 6 x 5 + 30 = n n = .. .... .. a. 60 c. 220 b. 210 d. 70 21. 81 810 0 : 2 + 20 = n n = .. .... .. a. 470 c. 425 b. 407 d. 452 22.. Du 22 Duapu apulu luh h ribu ribu rupi rupiah ah dit ditul ulis is ... ..... a. Rp.20.000,c. Rp.20.00,00 b. Rp.20.000,d. Rp.20000,00

 

Latihan Pelajaran Soal-Soal 2 Pengukuran  Semester 1

61

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

23. Yang term termasuk asuk hubun hubungan gan antar antar satu satuan an berat berat adalah adalah .... a. kg, gr gra am, dan ons b. m, km, dm, dan cm c. men menit it,, jam, jam, har hari, i, min minggu ggu,, bula bulan, n, dan dan tahu tahun n d. semua benar 24. 300 000 0 gr gram = .. ... kg a. 3 kg c. 300 kg b. 30 kg d. Jawaban a, b, dan c benar 25. 3 tah tahun un + 4 bul bulan an = ... bulan a. 36 bulan c. 40 bulan b. 28 bulan d. 32 bulan II.. Isil II Isilah ah titik-ti titik-titik tik di bawah bawah ini! 26. 27. 28.. 28 29. 30. 31.. 31 32. 33. 34.

5 km = ... m 5m + 15 15d dm = ... dm 1 har harii + 4 jam jam = ... ... ja jam m Lambang Lamba ng bilang bilangan an dari dari sembi sembilan lan ratu ratus s tujuh tujuh puluh dua adalah .... 775 di dib baca .. .... Bentuk Bent uk panj panjang ang dari 668 adal adalah ah ... ... + ... + ... ... 7,14 7, 14,, 21 21,. ,... .. Su Suku ku  ke 5 adalah .... 8,16,, 24, 8,16 24, 32,. 32,... .. Meru Merupaka pakan n deret deret bil bilang angan an  loncat ....

Nilai seluruhnya adalah .... 35. Angk Angka a 9 pada bil bilanga angan n 679 679 n nila ilainya inya ... ..... III. II I. Jawablah dengan benar benar soal-soal berikut! 36. Seorang Seorang pedag pedagang ang pada pada hari hari perta pertama ma membe membelili 362 362 kg beras. Pada hari kedua dibeli lagi 486 4 86 kg beras. Pada hari ketiga dijual sebanyak 226  226 kg beras. Berapa kg lagi yang belum dijual? 37. (12,10, (12, 8, 6, 4, 2, 8, 2, 0) urutka urutkanla nlah h bilanga bilangan n di sampin samping g pada garis10, bilangan! 38. 7 kg kg + 20 on ons s = .. .... ons ons 39. 45 456 6 + 22 226 6 - 15 153 3 = .. .... .. 40.. Seor 40 Seorang ang peda pedagang gang menj menjual ual 5 kg bera beras s dengan dengan harg harga a Rp 4.800.00 per kg. 4 kg terigu dengan harga Rp R p 5.800,00 per kg. berapa rupiah hasil penjualan pedagang itu?

62

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Semester 2

Pelajaran 3

Pecahan Sederhana Peta Konsep Pecahan sederhana

Mengenal pecahan

Membandingkan pecahan sederhana

Memecahkan masalah yang melibatkan pecahan

 Pecahan sederhana

 Mengenal letak

 Membaca dan

pecahan pada garis bilangan  Membandingkan pecahan

menulis lambang pecahan

 Membaca

pecahan  Membagi pecahan  Menulis pecahan  Membandingkan pecahan

Kompetensi Dasar 1. Me Menge ngena nall pecah pecahan an sed sederh erhana ana.. 2. Mem Memband bandingk ingkan an peca pecahan han sede sederhan rhana. a. 3. Mem Memecah ecahkan kan masalah masalah yang yang berkaitan berkaitan dengan dengan pecahan pecahan sederha sederhana. na. Kata kunci pecahan sederhana, membandingkan, memecahkan mengenal,   garis 63 Pelajaran bilangan, lambang pecahan 3 Pecahan Sederhana 

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1.

Mengenal Pecahan Kalian pernah memakan kue tart bukan? Potongan kue tart yang kalian makan itu adalah sebagian dari kue tart itu yang utuh. Kalian mungkin hanya memakan seperdelapan  bagian dari kue tart itu. Sekarang cobalah liat gambar disamping ini! Tampak ibu sedang memotong kue tart. Ibu memotong kue itu menjadi 10 bagian. Berarti setiap potongnya merupakan sepersepuluh  bagian dari kue tart yang utuh. Kataseperdelapan  Kata seperdelapan  dansepersepuluh   dan sepersepuluh  merupakan bilangan pecahan.

Sumber: Dokumen penerbit

Gambar 3.1 Ibu memotong kue tart

A. Meng Mengenal enal Peca Pecahan han Sede Sederhan rhana a 1) Mengenal Pecahan Setengah dan Seperempat Seperempat

Perhatikan Gambar A dan B di bawah ini!

A

B

 A. 1. Satu Satu dib dibag agii 2 ba bagi gian an yan yang g sam sama. a. 2. Nil Nilai ai ttiap iap bagi bagian an satu satu per dua ata atau u seperd seperdua. ua. 3. Yang diar diarsir sir 1 dari dari 2 bagia bagian, n, nilai nilainya nya satu satu per per dua dua atau atau seperdua. 1 4. La Lamb mban ang g peca pecaha han n itu itu ada adala lah h . 2 B. 1. Sat Satu u dib dibag agii 4 ba bagi gian an yan yang g sam sama. a. 2. Nil Nilai ai tiap tiap bag bagian ian sat satu u per per empat empat atau sep seperem erempat. pat. 3. Yang diar diarsir sir 1 dari dari 4 bagia bagian, n, nilain nilainya ya satu satu per per empat. empat. atau atau seperempat. 1 4. La Lamb mban ang g peca pecaha han n itu itu ada adala lah h . 4

64

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

1

Isilah pecahan sesuai dengan bagian yang diarsir! 1.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

  2.

....

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

 

4.

....

.... 5.

....

3.

6.

 

.... ..

....

Latihan

2

Berilah garis pada gambar di bawah ini sehingga menjadi 2 1  bagian! 2

bagian yang sama besar. Kemudian arsirlah menjadi 1.

2.

 

65

Pelajaran 3 Pecahan Sederhana   

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

66

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

3

Bagi dan arsirlah gambar-gambar di bawah ini sehingga 1 menunjukkan nilai pecahan ! 4 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

 

Pelajaran 3 Pecahan Sederhana 

67

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2) Mengenal Pecahan Sepertiga dan Seperenam Seperenam 1. Satu Satu di diba bagi gi 3 bagi bagian an yan yang g sama sama besar. 2. Ni Nila laii tiap tiap bag bagia ian n satu satu per per tig tiga a atau sepertiga. 3. Yan Yang g dia diars rsir ir 1 dar darii 3 ba bagi gian an,, nilainya satu per tiga atau sepertiga. A

4. La Lamb mban ang g pec pecah ahan an itu itu ada adala lah h

1. Satu Satu dib dibag agii 6 ba bagi gian an yan yang g sam sama. a. 2. Nil Nilai ai ttiap iap bag bagian ian satu per enam atau sepe seperr enam. enam. 3. Yang diar diarsir sir 1 dari dari 6 bagian bagian,, nilain nilainya ya satu satu per per enam enam atau atau seper enam. 1

4. La Lamb mban ang g peca pecaha han n itu itu ada adala lah h

.

6 Latihan

4

Isilah dengan pecahan yang sesuai dengan bagian yang diarsir! 1.

2.

 

....

....

3.

4.

 

....

68

....

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

5.

 

7.

6.

....

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

....

8.

 

....

....

9.

10.

 

....

Latihan

....

5

Bagi dan arsirlah gambar-gambar di bawah ini menjadi 4 1 bagian, sehingga menunjukkan pecahan ! 4 1.

2.

 

Pelajaran 3 Pecahan Sederhana 

69

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

3.

4.

5.

6.

Latihan

6

Bagi dan arsirlah gambar-gambar di bawah ini menjadi 6 bagian yang sama besar, sehingga menunjukkan pecahan 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

70

!

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

B. Memb Membaca aca dan dan Menulis Menulis Lambang Lambang Pecah Pecahan an 1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

Gambar di samping menunjukan pecahan setengah. Lambang bilangannya yaitu .... ( dibaca dibaca setengah  atau  atau satu per dua) .

Gambar di samping menunjukan pecahan seperempat. Lambang bilangannya yaitu .... ( dibaca d ibaca seperempat   atau satu per  empat) .

Gambar di samping menunjukan pecahan sepertiga. Lambang bilangannya yaitu .... ( dibaca dibaca sepertiga  atau  atau satu per tiga) .

2 3

Gambar di samping menunjukan pecahan seperenam. Lambang bilangannya yaitu .... ( dibaca d ibaca seperenam   atau satu per  enam) . Latihan

7

Bacalah lambang pecahan berikut! 1.

=

3 = 4

2.

 

Pelajaran 3 Pecahan Sederhana 

71

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

3.

6 = 8

4.

5 = 7

5.

4 = 10

6.

6 = 8

3

7.

=

2

8.

6

4

3 = 5

9.

=

1 = 3

10.

Latihan

8

Tulislah lambang bilangan pecahannya! 1. Tiga per Lima = 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.. 10

Seperlima = Tuju Tu juh h pe perr de dela lapa pan n= Emp mpa at per tujuh = Sep epe erdelapan = Dua per enam = Tiga pe per de delapan = Lima Li ma pe perr se semb mbil ilan an = Sep epe ersembi billan = Empa Em patt pe perr se semb mbil ilan an =

  Ingat

Penulisan lambang pecahan yang benar adalah dengan tanda per. Menulis lambang pecahan dengan tanda garis miring adalah salah. 1  Penulisan yang benar 3  1/3 Penulisan yang salah

Contoh:

72

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

9

Tulislah lambang pecahan yang ditunjukan oleh bagian yang diarsir, kemudian bacalah nilainya! 1

2

3

4

5

6

7

8

9

1.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

2.

Ditulis .... Dibaca ....

Ditulis .... Dibaca ....

3.

4.

Ditulis ....

Ditulis ....

Dibaca ....

Dibaca ....

5.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

1

2

3

4

1

2

3

4

1

2

3

4

1

2

3

4

6.

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

2

1

2

3

4

5

6

1

2

1

2

3

4

5

6

0

1

2

1

2

3

4

5

6

0

1

2

1

2

3

4

5

6

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

6

7

8

9

0

1

2

5

6

7

8

9

0

1

2

5

6

7

8

9

0

1

2

5

6

7

8

9

0

1

2

5

6

7

8

9

0

1

2

Ditulis .... Dibaca .... 7.

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

1

2

3

1

2

1

2

1

Ditulis .... Dibaca .... 8.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Ditulis .... Dibaca ....

Ditulis .... Dibaca ....

 

Pelajaran 3 Pecahan Sederhana 

73

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

9.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

0

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

1

9

0

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7

1

8

9

0

1

2

3

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

8

9

0

1

2

3

10.

1

2

3

4

51

62

73

84

95

06

17 1

82

93

04

15

26

37

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

11

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

11

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

11

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

11

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

11

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

11

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Ditulis .... Dibaca ....

2.

Ditulis .... Dibaca ....

Membandingkan Pecahan Sederhana A. Meng Mengenal enal Letak Letak Pecahan Pecahan pada pada Garis Garis Bilangan Bilangan Antara titik 0 dan titik 1 pada garis bilangan terletak tak terhingga bilangan pecahan. Bilangan-bilangan itu diantaranya dapat kita lihat pada garis bilangan berikut:

0

1 2

0

2 1 2

1 3

0

1 4

0

2 4

1 5

0 1 6

3 5

2 6

74

3 10

4 10

5 8 7 10

8 10



1

5 5



1



1

6 6

7 8

8 8



1

9 10

10 10



1

6 8

6 10

5 10

4 4

5 6

4 6

4 8

3 8

2 10

4 5

3 6

2 8

0 1 10

3 4

2 5

0 1 8

3 1 3

2 3

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Dari beberapa contoh garis bilangan di atas dapat kita lihat pecahan yang letaknya segaris ke bawah menyatakan nilai

bilangan-bilangan itu sama besar. Bilangan pecahan yang terletak di sebelah kanannya menyatakan lebih besar. Bilangan pecahan yang terletak di sebelah kirinya menyatakan lebih kecil. 1 2 3 4 5  segaris dengan , , , dan 2 4 6 8 10

Misal:

2 1 2 1  terletak di sebelah kanan , maka > 3 2 3 2 3 2 3 2  terletak di sebelah kiri  maka  < 5 4 5 4

Latihan

10

Lengkapilah garis bilangan dengan pecahan yang sesuai! 1.

2.

3.

0

1 2

....

3 2

....

5 2

1 2

0

....

3 2

....

3 5

....

7 3

1 6

0

4.

2 6

1

0

0

8 6

....

1

7

....

5

1 .... 3 10 10

Latihan

1

4

....

....

5

5.

5 6

.... ....

....

....

10 6

....

....

5 .... 9 10

....

6 10

1 2

1

....

11

Lengkapilah Lengkapila h titik-titik pada soal berikut! 1 4 ; ...; ...;  ; ...; ...; 1 7 7

1. 0;

 

Pelajaran 3 Pecahan Sederhana 

75

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2. 0;

1 3 5 7 ; ...; ; ...; ; ...; ; 1 8 8 8 8

3. 0;

1 2 5 6 ; ; ...; ...; ; ; ...; ... 11 11 11 11

4. 0;

2 4 10 12 ; ; ...; ...; ; ... ; 4 4 4 4

5. 0;

3 6 15 ; ; ...; ...; ; ... 8 8 8

B. Mem Memban bandin dingka gkan n Pec Pecah ahan an Untuk membandingkan 2 pecahan digunakan tanda lebih besar (>), ( 2 3

1 1  > 2 6

1 1  > 2 4

1 1  > 4 3

1 1  > 6 3

1 1  > 4 6

76

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Membandingkan 2 pecahan dapat juga dengan menggunakan garis bilangan, misalnya: 1. jik jika a pecahan pecahan A terlet terletak ak di seb sebelah elah kir kirii pecahan pecahan B, maka maka pecahan A lebih kecil () dari pecahan B, ditulis A > B, 3. jika peca pecahan han A sejajar sejajar deng dengan an pecah pecahan an B, B, maka maka pecah pecahan an A sama dengan (=) pecahan B, ditulis A = B. Contoh: Manakah yang lebih besar? 1 1 a. pecahan  atau 4 8 2 4 b. pecahan  atau 4 8 1 3 c. pecahan  atau 4 8 1 1 Bilangan pecahan 4  dan 8 Jawab: 1 2 4 4 Antara 0 dan 1 dibagi 4 sama besar

3 4

1 2 3 4 5 8 8 8 8 8 Antara 0 dan 1 dibagi 8 sama besar

6 8

0

0

7 8

4 4



1

8 8



1

Dari kedua garis bilangan itu ternyata: 1 1 1 1  terletak disebelah kanan , maka  > 4 8 4 8 2 4 2 4  terletak lurus dengan , maka  = 4 8 4 8 3 1 3 1  terletak disebelah kiri , maka  < 8 4 8 4

Pelajaran 3 Pecahan Sederhana   

 

77

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

12

Bandingkan 2 pecahan di bawah ini dengan tanda !

3.

1.

1 1  ... 4 3

6.

2.

1  ... 1 6 4

7. 3  ... 6 4 8

3.

1 2  ... 7 7

8.

2 3  ... 3 4

4.

1 1  ... 8 6

9.

7 2  ... 8 6

5.

2 4  ... 5 10

10.

3 1  ... 7 8

5 1  ... 10 2

Memecahkan Masalah yang Melilbatkan Pecahan Menyelesaikan soal cerita yang berhubungan dengan pecahan Contoh: Ibu membeli sebuah melon. Kemudian ibu membagi melon menjadi 6 bagian yang sama besar. Berapa bagian yang diterima setiap orang? Jawab : 1 : 6 =

1 6

Jadi, setiap orang menerima

78

Matematika kelas 3 SD/MI

1  bagian 6

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

13

1.

Ramadan Rama dan me mempu mpuny nyai ai ka kawat wat yan yang g pan panja jangn ngnya ya 1 met meter er.. Ayahnya memotong kawat tersebut menjadi 3 bagian yang sama panjang. Berapa meterkah panjang tiap potongan kawat?

2.

Safira Safi ra me mempu mpunya nyaii sebo seboto toll sir sirup, up, kem kemud udia ian n ia ia menu menuan anggkannya kedalam 5 gelas sama banyak. Berapa bagian  jumlah sirup di dalam setiap se tiap gelas? Amin Am in memb membel elii sebua sebuah h tali tali,, tali tali itu itu aka akan n dipot dipoton ong-p g-pot oton ong g menjadi 4 bagian yang sama panjang. Berapa bagian panjang setiap tali? Ina In a dan dan Rani Rani mem membe belili seb sebat atan ang g cokl coklat at,, cokl coklat at ter terse sebut but ak akan an dipotong menjadi 2 bagian sama besar. Berapa bagian coklat yang diterima masing-masing anak? Ibu Ib u mem membe belili 1 kg kg gul gula, a, gul gula a ter terseb sebut ut di disim simpa pan n dal dalam am 4 toples kecil sama banyak. Berapa kg gula yang ada di setiap toples?

3.

4.

5.

Evaluasi 1 Selesaikan soal-soal berikut! 1. Daerah Daerah yang yang diar diarsir sir pada pada gamba gambarr di bawa bawah h menunj menunjukka ukkan n pecahan ....

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

2. Da Daera erah h yang yang dia diars rsir ir dib dibac aca a ... .....

 

79

Pelajaran 3 Pecahan Sederhana   

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

3. Dae Daera rah h yang yang dia diars rsir ir di ditu tulilis s ... .....

4  dibaca .... 6 5. Lamb Lambang ang pec pecahan ahan dar darii ttiga iga per lima ada adalah lah ....

4. Pecahan

6.

7.

1 3  ... 2 6 Tanda pertidaksamaan untuk soal di atas adalah ....

1 1  ... 3 4 Tanda pertidaksamaannya adalah ....

2 3 8.  ... 5 5 Tanda pertidaksamaannya adalah ....

9. Ars Arsir irlah lah gam gambar bar di samp samping ing ini seh sehing ingga ga 2 menunjukkan pecahan ! 3

10.. Ar 10 Arsir sirla lah h gamba gambarr di sa samp mpin ing g sehin sehingga gga 1 menunjukkan pecahan 4

11. Lamb Lambang ang peca pecahan han dari dari enam per dela delapan pan adala adalah h .... .... 12. 0

2 6

Isian untuk

adalah ....

3 6

4 6

5 6

1

80

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

13.

1 5

0

Isian Isi an unt untuk uk

2 5

4 5

1

adalah adal ah ... .....

14. 1 ; 2 ; 3 ; ...; ... 4 4 4 Lanjutan pecahan di atas adalah ... dan ... 15. Luk Lukman man men menunj unjukk ukkan an pec pecaha ahan n menunjukkan pecahan 16. 0

1

....

1 , sedangkan Toni 5

1 . Nilai pecahan ... lebih besar. 4

....

....

....

....

1

7 Lengkapilah garis bilangan di atas! 17. Bag 17. Bagii dan arsi arsirlah rlah daer daerah ah A dan dan B sehing sehingga ga menunju menunjukka kkan n pecahan di A lebih besar dari pada pecahan di B!

A B 18. Seb 18. Sebuah uah jeruk jeruk bali bali dibagi dibagi menja menjadi di 6 bagian bagian yang yang sama. sama. Mia mengambil 2 bagian dan Nina mengambil 3 bagian. Siapa yang mengambil bagian yang lebih banyak? 19.. Ada 2 sema 19 semangka ngka yang sama bes besar, ar, yait yaitu u semangk semangka a A dan B. Semangka A dibagi 5 bagian yang sama dan semangka B dibagi 6 bagian yang sama. Koko mengambil 1 bagian semangka A dan Adi mengambil 1 bagian dari semangka B. Siapakah yang memakan semangka lebih banyak? 20.. Gam 20 Gambar bar di sam sampin ping g menun menunjuk jukkan kan peca pecahan han .... Dibaca ....

 

Pelajaran 3 Pecahan Sederhana 

81

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Refleksi Setelah mempelajari bab III ini , diharapkan kalian akan memahami bentuk pecahan sederhana. Apabila kalian belum m em aham inya, kalian pelajarilah lagi! Perbanyaklah mengerjakan latihan soal! Manfaat apa yang kalian dapatkan setelah mempelajari bab ini? Tulis di buku kalian masingmasing! Rangkuman 1. Yang term termasuk asuk bent bentuk uk peca pecahan han seder sederhana hana sete setengah ngah,, seperempat, sepertiga dan seperenam. 1 2. Set Seten enga gah h dit ditul ulis is den denga gan n lamb lamban ang g . 2 1 3. Sep Seper erem empat pat di ditu tulilis s denga dengan n lamb lambang ang . 4 1 4. Sep Seper erti tiga ga dit ditul ulis is den denga gan n lamb lambang ang . 3 1 5. Se Sepe pere renam nam di ditu tulilis s den denga gan n lam lamba bang ng . 6 6. Mem Memban bandin dingka gkan n 2 pecaha pecahan n dapat dapat digun digunaka akan n tanda tanda < (lebih kecil), > (lebih besar) dan = (sama dengan). 7. Memb Membandi andingka ngkan n 2 peca pecahan han dapa dapatt juga juga meng mengguna gunakan kan garis bilangan. a. Jik Jika a pecaha pecahan n A terlet terletak ak di sebe sebelah lah kiri kiri peca pecahan han B, B, maka pecahan A lebih kecil () dari pecahan B, ditulis A > B. c. Jik Jika a pecah pecahan an A sej sejaja ajarr denga dengan n pecah pecahan an B, B, maka maka pecahan A sama dengan (=) pecahan B, ditulis A = B.

82

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Pelajaran 4

Bangun Datar Peta Konsep Bangun datar Sifat-sifat bangun datar

 Mengenal sudut

 Persegi  Persegi  Segitiga

Sudut

panjang

 Membandingkan dan

mengurutkan besar sudut  Mengenal dan membuat sudut siku-siku, lancip, dan tumpul

 Menentukan sudut lancip

dan sudut tumpul

Kompetensi Dasar 1. Men Mengind gindenti entifika fikasi si berbagai berbagai bangun bangun datar sederhan sederhana a menurut menurut sifat atau unsurnya. 2. Men Mengind gindenti entifikas fikasii berbagai berbagai jenis jenis sudut sudut dan besar besar sudut. sudut. Kata kunci bangun, datar, sifat, sudut, lancip, tumpul, siku-siku, persegi,  persegi 83 Pelajaran 4 Bangun Datar  panjang, segitiga

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Gambar 4.1 Ruang kelas

Sumber: Dokumen penerbit

Coba kalian perhatikan barang-barang pada gambar di atas. Adakah yang mempunyai permukaan berbentuk segitiga, persegi, atau persegi panjang? Coba kalian sebutkan nama-nama barang yang mempunyai permukaan berbentuk persegi atau persegi panjang!

1.

Sifat-sifat Bangun Datar A. Pe Pers rse egi D

A

C

B

Sebuah bangun datar disebut bangun persegi jika mempunyai ciri-ciri sebagai berikut: 1. mem memililik ikii 4 si sisi si at atau au ru ruas as gar garis is,, 2. se semu mua a sisi sisiny nya a sam sama a panj panjan ang, g, 3. me memp mpun unya yaii 4 sud sudut ut,, dan dan 4. se semu mua a sud sudut utny nya a sik sikuu-si siku ku.. Adapun sifat-sifat persegi ABCD adalah: 1. mem memililik ikii 4 sis sisii sama sama pa panj njang ang = AB AB = BC = CD = DE, dan 2. me memi mili liki ki 4 su sudu dutt siku siku-s -sik iku u =  ABC

=  BCD =  CDA =  DAB. Persegi adalah segi empat yang mempunyai 4 buah sisi sama panjang dan 4 buah sudut siku-siku. Sudut siku-siku adalah sudut yang besarnya 90 0.

84

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

B. Pe Perse rsegi gi Pan Panjan jang g D

C

A

B

Sebuah bangun datar disebut bangun persegi panjang jika mempunyai ciriciri sebagai berikut: 1. mem memililiki iki 4 sis sisii atau atau ru ruas as ga gari ris, s, 2. du dua a pasa pasang ng si sisi siny nya a seja sejaja jar, r, 3. si sisi si-s -sisi isiny nya a yan yang g sej sejaj ajar ar sa sama ma panjang, dan 4. ke keem empa patt sud sudut ut si siku ku-s -sik iku. u. Adapun sifat-sifat bangun persegi panjang DEFG adalah: 1. me memi mili liki ki 2 pa pasa sang ng sis sisii yang yang berhadapan sama panjang dan sejajar yaitu: DE = GF dan DG = EF, dan 2. me memp mpun unya yaii 4 bu buah ah su sudu dutt sik sikuusiku, yaitu:  DEF =  EFG =  FGD =  GDE.

Persegi panjang adalah segi empat yang mempunyai 2 pasang sisi yang berhadapan sama panjang dan sejajar serta mempunyai 4 buah sudut siku-siku. C. Se Segi giti tiga ga Bangun datar segitiga ada 4 macam, yaitu: 1. se segi giti tiga ga se seba bara rang ng,, 2. se segi giti tiga ga sa sama ma ka kaki ki,, 3. se segi giti tiga ga sa sama ma si sisi si,, da dan n 4. se segi giti tiga ga si siku ku-s -sik iku. u. Perhatikan macam-macam macam-macam gambar segitiga berikut! F

I

L

B

C A B

A

C

D

D

E G

H J

K

 

Pelajaran 4 Bangun Datar 

85

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Gambar A merupakan gambar segitiga sembarang. Sifat-sifat segitiga sembarang ABC adalah: 1. mem memili iliki ki 3 buah buah sisi sisi yang yang panj panjangn angnya ya sembar sembarang ang,, yaitu yaitu “AB” “BC” dan “CA”. 2. memi memilik likii 3 buah buah sudut sudut yang yang besar besarnya nya sem sembar baran ang, g, yaitu yaitu  ABC,  BCA, dan  CAB. Segitiga sembarang adalah segitiga yang memiliki 3 sisi yang panjangnya sembarang dan besar ketiga sudutnya juga sembarang.  Gambar B merupakan gambar segitiga sama kaki. Sifat-sifat segitiga sama kaki DEF adalah: 1. mem memili iliki ki 2 buah buah sisi sisi yang sama panj panjangn angnya, ya, yait yaitu u FD = FE, dan 

2. memilik memi likii 2 buah sudu sudutt yang yang sama bes besar, ar, yai yaitu tu  FDE.

DEF =

Segitiga sama kaki adalah segitiga yang mempunyai 2 buah sisi yang sama panjang dan 2 buah sudut yang sama besar Gambar C merupakan gambar segitiga sama sisi. Sifat-sifat bangun segitiga sama sisi GHI adalah: 1. mem memili iliki ki 3 buah buah sisi sisi yang sama panj panjang, ang, yai yaitu tu GH GH = HI = IG, dan 2. mem memili iliki ki 3 bua buah h sudut sudut yan yang g besar besarnya nya sam sama, a, yait yaitu u  GHI =  HIG =  IGH. Segitiga sama sisi adalah segitiga yang mempunyai 3 buah sisi sama panjang dan 3 buah sudut sama besar   Gambar D merupakan gambar segitiga siku-siku. Sifat-sifat bangun segitiga siku-siku LJK adalah: 1. me memi mililiki ki 1 bua buah h sudut sudut si siku ku-si -siku ku,, yait yaitu u  LJK dengan titik sudutnya J,

2. mempuny mempunyai ai 2 buah sisi yang sal saling ing tega tegak k lurus lurus yai yaitu tu JK JK dan LJ, dan 3. me mempu mpuny nyai ai 1 sis sisii mir mirin ing g yait yaitu u KL. KL. Segitiga siku-siku adalah segitiga yang mempunyai satu sudut siku-siku

86

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

1

Tulislah nama-nama bangun datar di bawah ini! 1.

 

2.

.... ..

3.

 

4.

.... ..

5.

 

.... 6.

.... ..

7.

 

....

.... 8.

.... ..

....

9.

10.

 

.... ..

....

 

Pelajaran 4 Bangun Datar 

87

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1) Mengg Menggambar ambar Bangun Bangun Datar Sesuai Sesuai dengan dengan Sifat-sifatnya Sifat-sifatnya Contoh: Buatlah garis segitiga! sehingga gambar di sampingsebuah membentuk Jawab:

Buatlah 2 buah garis sehingnga gambar di samping membentuk persegi! Jawab:

Buatlah 2 buah garis sehingga gambar di samping membentuk persegi panjang! Jawab:

Latihan

2

Lengkapilah masing-masing gambar di bawah ini dengan sebuah garis lurus sehingga membentuk bangun datar segitiga! 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

88

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

3

Lengkapilah gambar dibangun bawah datar ini dengan dua buah garis sehingga membentuk persegi atau persegi panjang! 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

2) Menggamb Menggambar ar Bangun Bangun Datar pada Kertas Kertas Berperak  Berperak  Contoh: 1. Gam Gambarl barlah ah sebuah sebuah pers persegi egi deng dengan an sisi sisi = 3 sat satuan! uan! 2. Gam Gambarl barlah ah sebua sebuah h perseg persegii panjan panjang g dengan dengan panj panjang ang (p ) 2 satuan dan lebar ( l   l ) 1 satuan!

3. Gambarl Gambarlah ah sebua sebuah h perseg persegii panjan panjang g dengan dengan panj panjang ang (p ) = 3 satuan dan lebar ( l ) = 2 satuan! Jawab:

= 1 satuan

1.

2.

3.  == 12 satuan satuan  lp  =

p  =  = 3 satuan  = 2 satuan  l  =

Sisi = 3 satuan

 

Pelajaran 4 Bangun Datar 

89

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

4

Gunakanlah kertas berpetak untuk menggambar bangun datar di bawah ini! 1. Pers Perseg egii deng dengan an sis sisii 4 sat satua uan. n. 2. Pe Pers rseg egii deng dengan an sis sisii 2 sat satua uan. n. 3. Pers Persegi egi panjang panjang den dengan gan panj panjang ang = 4 satuan satuan,, le lebar bar = 2 satuan. 4. Pers Persegi egi pan panjang jang den dengan gan panj panjang ang = 5 satuan satuan,, lebar lebar = 3 satuan. 5. Pers Persegi egi pan panjang jang den dengan gan panj panjang ang = 4 sat satuan uan,, lebar lebar = 1 satuan.

2.

Sudut Ratna dan Tini pergi membeli sepatu. Sepatu-sepatu itu diletakkan di beberapa rak sepatu. Ratna menunjuk di setiap ujung-ujung hak sepatu yang lancip. Tini menjelaskan bentuk lancip itu merupakan sudut. Setelah selesai memilih sepatu, sepatu itu dimasukkan ke dalam kardus oleh pelayan toko. Kardus sepatu itu berbentuk balok. Setiap sisinya berbentuk persegi panjang. Setiap sisi mempunyai 4 sudut.

A. Me Meng ngen enal al Sud Sudut ut Sudut merupakan garis yang bertemu di satu  titik . Besar sudut dapat diukur dengan busur derajat . Perhatikan baik-baik gambar berikut ini! A

B

Sudut

C

Ambillah 2 potong lidi! kemudian ujungnya kamu dekatkan sehingga bertemu. Apa yang kamu liat? Kamu telah membentuk membe ntuk satu sudut , bukan?

90

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Jika kedua lidi itu kamu misalkan ruas rua s garis AB dan ruas garis BC yang bertemum di titik B, maka kamu sudah membentuk sudut ABC atau sudut CBA seperti gambar di atas. Sudut dilambangkan dengan tanda “  ”. Pada gambar di atas terlihat: 1. nama su sudutnya  ABC atau  CBA, 2. ka kaki ki su sudu dutn tnya ya AB da dan n BC BC,, 3. ti titi tik k sudu sudutn tnya ya ada adala lah h B, da dan n 4. ba bany nyak ak su sudu dutt ad ada a 1. Perhatikan gambar-gambar gambar-gambar di bawah ini!

a b c d Gambar a merupakan sudut. Mengapa? Gambar b bukan merupakan sudut. Mengapa? Gambar c bukan merupakan sudut. Mengapa? Gambar d merupakan sudut. Mengapa? Gambar e merupakan sudut. Mengapa? Gambar f merupakan sudut. Mengapa?

e

Sudut bisa terbentuk bila ada 2 garis yang bertemu di satu titik. Sudut dalam matematika dilambangkan dengan “  “.

Latihan

5

Lengkapilah Lengkapila h tabel berikut!  

Sudut

Titik Sudut

Kaki Sudut

Nama Sudut

C

1. B

A

2.

K L

M

D

3.

E

F

4.

E

C

D

5.

G

H I

 

Pelajaran 4 Bangun Datar 

91

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

6

Berilah tanda cek () untuk gambaran yang merupakan sudut dan tanda silang (x) jika bukan sudut! 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

B. Memb Memband andingka ingkan n dan Mengurutka Mengurutkan n Besar Sudut Sudut Untuk membandingkan 2 buah sudut yang besarnya tidak sama, dapat dilakukan dengan kegiatan berikut. 1. Am Ambi bill llah ah ke kert rtas as ti tipi pis. s. 2. Jip Jiplakl laklah ah gambar gambaran an sudut sudut yang yang akan akan kali kalian an bandi bandingka ngkan. n. 3. Ban Bandin dingka gkan n kedua kedua sudut sudut buat buatanm anmu. u. Tunju Tunjukka kkan n sudut sudut mana yang lebih besar. S P

R

Q

92

U

T

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

7

Berilah tanda “   “ untuk sudut yang lebih besar! 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Latihan

1.

8

 Urutan A sudut dari yang B terkecil adalah C ..., ..., ..., ... D 2.

  D E F G Urutan sudut dari yang terbesar adalah ada lah ..., ..., ..., ... 3.

  E F G H Urutan sudut dari yang terkecil adalah ..., ..., ..., ...

 

Pelajaran 4 Bangun Datar 

93

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

4.

  A B C D Urutan sudut dari yang terbesar adalah ad alah ..., ..., ..., ... 5.

  J K L M Urutan sudut dari yang terkecil adalah ..., ..., ..., ... C. Mengenal Mengenal dan Membua Membuatt Sudut Siku-Siku Siku-Siku,, Lancip, Lancip, dan Tumpul Perlu kalian ketahui bahwa sudut ada 3 macam, yaitu: 1. sudut lancip : a pab ila su dut nya le bih k ecil da ri sudut siku-siku ( 90°). 2. sudut tumpul : apabila sudutnya lebih besar dari

3.

sudut siku-siku (> 90°). : a p ab i la ke d u a g a ri s t e ga k l u ru s memotong masing-masing titik

sudut siku-siku

sudut (90°). Perhatikan gambar-gambar berikut! A

D

B

G

E

C

F

H

I

Sebelum kalian menentukan nama masng-masing sudut di atas, kalian harus membuat sudut siku-siku terlebih dahulu.

94 Matematika kelas 3 SD/MI  

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Cara Membuat Sudut Siku-Siku 1.a. Sediakan selembar kertas!   b. Lipat kertas itu satu kali pada garis (lihat gambar 1)!   c. Kemudia Kemudian n lipat lipat sekali lagi pada garis (lihat gambar 2)!   d. Maka akan terbent terbentuk uk sebuah sudut dengan titik sudut di titik. (lihat gambar 3) E

F

E

F

E

F

G D

G

gambar 1

D

G

gambar 2

D gambar 3

Dari gambar kegiatan di atas tampak bahwa hasil lipatan di atas terbentuk sudut siku-siku EFG. 2. Sel Selain ain denga dengan n melipat melipat kert kertas as sudut sudut sikusiku-sik siku u juga juga dapat dapat dibuat dengan langkah sebagai berikut. a. Bu Buat atla lah h ga gari ris s se seba bara rang ng b. Te Tent ntuk ukan an ti titi tik k su sudu dutn tnya ya c. Buat Buat garis garis tegak tegak luru lurus s yang yang memoto memotong ng masin masingg-mas masing ing titik sudut seinga membentuk sudut siku-siku, dan

d. Periks Periksa a hasil hasil peker pekerjaan jaan kal kalian ian deng dengan an kerta kertas s berlipa berlipatt bersudut siu yang kalian buat.

 

Pelajaran 4 Bangun Datar 

95

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Cara Membuat Sudut Lancip Langkah-langkah membuat sudut lancip sebagai berikut. 1. Bu Buat atla lah h ga gari ris s se seba bara rang ng 2. Te Tent ntuk ukan an ti titi tik k su sudu dutn tnya ya 3. Tarik Tarik garis garis dari dari titik titik sudut sudut ters tersebut ebut ke arah arah lain, lain, sehi sehingga ngga terbentuk sudut yang besarnya kurang dari sudut siku-siku, dan

4. Periksa Periksalah lah peke pekerja rjaan an kalia kalian n dengan dengan mengg menggunak unakan an kerta kertas s berlipat yang berbentuk siku-siku.

Cara Membuat Sudut Tumpul Langkah-langkah membuat sudut tumpul sebagai berikut: 1. Bu Buat atla lah h ga gari ris s se seba bara rang ng 2. Te Tent ntuk ukan an ti titi tik k su sudu dutn tnya ya 3. Tarik Tarik garis garis dari dari titik titik sudut sudut ters tersebut ebut ke arah arah lain, lain, sehi sehingga ngga terbentuk sudut yang besarnya lebih dari sudut siku-siku, sik u-siku, dan

4. Periksa Periksalah lah peke pekerja rjaan an kalia kalian n dengan dengan mengg menggunak unakan an kerta kertas s berlipat yang berbentuk siku-siku.

D. Menentuk Menentukan an Sudut Sudut Lancip Lancip atau Sudut Sudut Tumpul Tumpul Cara menentukan sudut lancip atau sudut tumpul adalah sebagai berikut. Kertas sudut siku-siku diletakkan di atas sudut yang akan diukur. Jika sudut itu tertutup berarti lebih kecil dari sudut sikusiku maka sudut tersebut adalah sudut lancip. Jika sudut itu lebih besar dari sudut siku-siku maka sudut tersebut adalah sudut tumpul.

96

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Perhatikan contoh berikut! P Contoh: Q

K

R

L

M

Jawab: P K

Q R L M Dari gambar di atas dapat dilihat bahwa   PQR lebih kecil dari sudut siku-siku dan  KLM lebih besar dari sudut siku-siku.

Jadi,   PQR merupakan sudut lancip, sedangkan   KLM merupakan sudut tumpul. Dari beberapa uraian di atas maka gambar-gambar sudut yang telah digambar pada gambar 1 akan diketahui seperti berikut.  ABC merupakan sudut lancip, karena sudut ABC lebih kecil dari sudut DEF yang merupakan sudut siku-siku. Sedangkan  GHI merupakan sudut tumpul, karena sudut GHI lebih besar dari sudut siku-siku DEF. Latihan

8

Perhatikan gambar-gambar gambar-gambar sudut di bawah ini! A

B

C

H

G

F

D

E

I

J

Isilah titik-titik di bawah ini! 1. 2. 3. 4. 5.

Sudutt A mer Sudu merup upak akan an su sudu dutt ... ..... Sudu Su dutt B mer merup upak akan an su sudu dutt ... ..... Sudu Su dutt C mer merup upak akan an su sudu dutt .... .... Sudu Su dutt D mer merup upak akan an su sudu dutt .... .... Sudu Su dutt E mer merup upak akan an su sudu dutt ... .....

 

Pelajaran 4 Bangun Datar 

97

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

6. 7. 8. 9. 10.. 10

Sudutt F mer Sudu merup upak akan an su sudu dutt ... ..... Sudu Su dutt G mer merup upak akan an sud sudut ut .. .... .. Sudu Su dutt H mer merup upak akan an sud sudut ut .. .... .. Sudu Su dutt I mer merup upak akan an su sudu dutt ... ..... Sudut Sud ut J meru merupa pakan kan sud sudut ut .. .... ..

Latihan

9

Isilah titik-titik berikut dengan tepat ! JKL merupakan sudut ....

M

L

KLM merupakan sudut .... LMN merupakan sudut .... MJK merupakan sudut ....

J

K

A

ABC merupakan sudut .... BCA merupakan sudut .... CAB merupakan sudut ....

B

DEF merupakan sudut .... EFG merupakan sudut .... FGH merupakan sudut .... GHD merupakan sudut ....

C

H

G F

D

E S

HDE merupakan sudut .... PQR merupakan sudut .... QRS merupakan sudut .... RSP merupakan sudut .... SPQ merupakan sudut ....

R

P

Q

M JKL merupakan sudut .... KLM merupakan sudut .... LMJ merupakan sudut .... MJK merupakan sudut ....

98

L

J

K

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Evaluasi 2 I. Kerj Kerjakan akanlah lah deng dengan an tepat tepat soal soal-soa -soall berikut berikut!! 1. Memilik Memilikii 4 sisi sisi sama sama panj panjang, ang, adal adalah ah sifat sifat dari dari bang bangun un datar yang berbentuk .... 2. Mem Memili iliki ki 2 panj panjang ang sisi sisi yang yang sejaj sejajar ar dan dan sama sama panjang panjang adalah sifat dari bangun datar yang berbentuk .... 3. Na Nama ma bang bangun un data datarr di samp sampin ing g adal adalah ah .... ....

4. Na Nama ma bang bangun un data datarr di samp sampin ing g adal adalah ah .... ....

5. Na Nama ma bang bangun un data datarr di samp sampin ing g adal adalah ah .... .... 6. Memili Memiliki ki 2 sisi sisi sama sama panj panjang ang dan dan 2 buah buah sudu sudutt yang yang sama sama besar adalah sifat dari bangun datar yang berbentuk .... 7. Mem Memili iliki ki 3 sisi sisi sama sama panj panjang ang dan dan 3 buah buah sudu sudutt yang yang sama sama besar adalah sifat dari bangun datar yang berbentuk .... 8. Apabila Apabila titi titik k A dihub dihubungk ungkan an denga dengan n titik titik C, maka maka akan akan terbentuk bangun .... A B

C

9. Apabila Apabila titik titik J dihubu dihubungka ngkan n dengan dengan titik titik K, titik titik K dihubu dihubungka ngkan n ke titik L, titik L dihubungkan ke titik M, dan titik M dihubungkan ke titik J, maka akan terbentuk bangun .... M  L

J  K 10. Gam 10. Gambarl barlah ah bangun bangun data datarr perseg persegii dengan dengan sisi sisi 3 satu satuan! an! 11.. Su 11 Sudut dut ada 3 mac macam, am, yai yaitu tu ... ...,, ..., ..., ... ... 12.. Sud 12 Sudut ut yang yang besar besar sudutnya sudutnya kuran kurang g dari sudut sudut siku siku-si -siku ku disebut sudut ....

 

Pelajaran 4 Bangun Datar 

99

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

13.. Sudut 13 Sudut yang besar besar sudut sudutnya nya lebih lebih dari dari sudut sudut siku-s siku-siku iku disebut sudut .... 14.. Sud 14 Sudut ut AB ABC C meru merupa pakan kan sud sudut ut .. .... .. A Mengapa? B 15.. CDE 15 CDE meru merupa paka kan n sudu sudutt .... .... Mengapa?

C C

D 16.. Ka 16 Kaki ki sud sudut utny nya a adal adalah ah ... .....

E

D E

F

17.. Ti 17 Titi tik k sudu sudutn tnya ya ada adala lah h ... .....

C

A

B 18. Juml Jumlah ah sudut sudut pada pada bang bangun un di bawa bawah h adalah adalah ... ... buah. buah. G

F

D

E

19.. Pada 19 Pada gambar gambar di di baw bawah ah yang yang merup merupaka akan n sudut sudut tumpu tumpull adalah sudut .... D F

E 20.. Ban 20 Banya yak k sudu sudutt pada pada ga gamba mbarr d dii samping adalah ... buah.

F

E

G

D

H

C A

100

B

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

II. Kerj Kerjakan akan soal soal-soa -soall berikut! berikut! 1. Tent Tentuk ukan an na nama ma-n -nam ama a sud sudut ut pada bangun di samping!

A

D

C

B

2. T en e n tu tu ka k a n n am a m a s ud u d ut u t di di samping!

V

W

X

3. Gambar Gambarkan kan 2 sudut sudut lan lancip cip deng dengan an besa besarr su sudut dut yang berbeda! 4. Gam Gambar barkan kan 2 sudut sudut tump tumpul ul denga dengan n besar besar sudu sudutt ya yang ng berbeda! 5. Te Tent ntuka ukan n titi titik k sudut sudut ban bangu gun n di bawa bawah h ini! ini! L

K

H

G

D

J

I

F

E

C

A

B

Refleksi Setelah kalian mempelajari sifat-sifat bangun datar dan pengenalan sudut, manfaat apa yang kalian dapatkan? Kalian sekarang pasti sudah bisa menemukan benda-benda apa saja yang termasuk bangun datar. Mengenai sudut, apakah kalian juga memahaminya? Jika belum pahamilah dan pelajarilah baik-baik!

 

Pelajaran 4 Bangun Datar 

101

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Rangkuman 1. Persegi Persegi ada adalah lah segi empa empatt yang yang mempu mempunyai nyai 4 buah buah sisi sisi sama panjang dan 4 buah sudut siku-siku. 2. Per Persegi segi pan panjan jang g adalah adalah seg segii empat empat yang mem mempuny punyai ai 2 pasang sisi yang berhadapan sama panjang dan sejajar

serta mempunyai 4 buah sudut siku-siku. Segitig Segi tiga a sebaran sebarang g adalah adalah segi segitig tiga a yang yang panjang panjang ket ketiga iga sisinya berbeda dan besar ketiga sudutnya berbeda. Segitig Segi tiga a sama sama kaki kaki adala adalah h segiti segitiga ga yang yang mempu mempunya nyaii s buah sisi yang sama panjang dan 2 buah sudut yang sama besar. Segitig Segi tiga a sama sama sisi sisi adal adalah ah segit segitiga iga yang memp mempunya unyaii 3 buah sisi sama panjang dan 3 buah sudut sama besar. Segitig Segi tiga a siku-s siku-siku iku adal adalah ah segit segitiga iga yang yang memp mempunya unyaii satu satu sudut siku-siku. Sudutt merupa Sudu merupakan kan 2 garis garis yang yang ber bertemu temu di satu satu tit titik. ik. Besarr sudut Besa sudut dapa dapatt diuku diukurr dengan dengan bus busur ur deraj derajat. at. Sudut Sud ut di dila lamb mbang angka kan n deng dengan an ta tand nda a “ ”

3. 4.

5. 6. 7. 8. 9.

10.. Sudu 10 Sudutt ada ada 3 mac macam am,, yait yaitu, u, a. sud sudut ut lan lanci cip p adala adalah h sudu sudutt yang yang besa besarny rnya a < 900 b. sudu sudutt sikusiku-sik siku u adala adalah h sudut sudut yan yang g besarn besarnya ya 900 c. sud sudut ut tump tumpul ul ada adalah lah sud sudut ut yan yang g besa besarny rnya a > 900

102

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Pelajaran 5

Keliling dan Luas Peta Konsep Keliling dan luas

Keliling bangun datar dan persegi

Menyelesaikan masalah yang

Luas bangun datar

panjang

berkaitan dengan keliling, luas persegi dan persegi panjang  Mengenal kembali

 Keliling persegi

 Menghitung keliling

bangun persegi  Menghitung luas persegi dan persegi panjang

 Keliling persegi

panjang  Menggambar bangun datar dengan keliling tertentu

dan luas persegi dan persegi panjang dengan rumus

Kompetensi Dasar 1. Men Menghit ghitung ung kelili keliling ng perseg persegii dan perse persegi gi panjang panjang.. 2. Men Menghit ghitung ung luas pers persegi egi dan dan perse persegi gi panjan panjang. g. 3. Men Menyele yelesaik saikan an masalah masalah yang yang berkaitan berkaitan dengan dengan keliling keliling,, luas persegi persegi

dan persegi panjang. Kata kunci keliling, luas, bangun datar, persegi panjang, menghitung

 

Pelajaran 5 Keliling dan Luas 

103

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1.

K e l i l i n g Ba Ba n g u n Da Da t a r Pe Pe r s e g i da da n Pe Pe r s e g i Pa Pa n j a n g

Nenek mempunyai kebun jagung yang cukup luas. Aku berkeliling sepanjang kebun jagung nenek dan kembali ke tempat semula. Jarak yang kutempuh tadi adalah merupakan keliling kebun jagung. A. Keli Kelilin ling g Perse Persegi gi Keliling Bangun Datar adalah penjumlahan semua panjang sisi-sisi bangun datar tersebut. Perhatikan gambar persegi di bawah ini! D

C Keliling persegi ABCD sama dengan jumlah panjang keempat sisi persegi.

6 cm

A

B

6 cm

Kel eliiling perseg egii ABCD = Pan jang AB + panj ang BC + panjang CD + panjang DA = 6 cm cm + 6 cm cm + 6 cm cm + 6 cm cm = 4 x 6 cm = 24 cm Jadi, keliling persegi ABCD adalah 24 cm Latihan

1

Hitunglah keliling persegi di bawah ini! 1.

2.

8 cm

3 cm 3 cm

8 cm

Keliling = ... cm

104

Keliling = ... cm

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

3.

4.

12 cm 21 cm 12 cm 21 cm Keliling = ... cm Latihan

Keliling = ... cm

2

Hitunglah keliling persegi, jika panjang sisinya adalah: 1. 7 cm 2. 4 cm 3. 2 cm

6. 15 cm 7. 17 cm 8. 20 cm

4 5.. 8 10cm cm

9.. 2 10 25 3c cm m

B. Ke Kelili liling ng Perse Persegi gi Panjan Panjang g Perhatikan gambar persegi panjang di bawah ini! G

F Keliling persegi panjang DEFG sama dengan jumlah panjang

5 cm

keempat sisinya. D

E

7 cm

Kelilililing Ke ng DEFG DEFG = Panj Panjang ang DE + pa panja njang ng EF + pan panja jang ng FG + panjang GD = 7 cm + 5 cm + 7 cm + 5 cm = (2 x 7 cm cm)) + (2 x 5 cm cm)) = 14 cm + 10 cm = 24 cm Jadi, keliling persegi panjang DEFG adalah 24 cm

 

Pelajaran 5 Keliling dan Luas 

105

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

3

Hitunglah keliling persegi panjang di bawah ini! 1.

2.

6 cm

3 cm 5 cm

5 cm

Keliling = ... cm

Keliling = ... cm

1 cm

3.

4. 50 mm

8 cm 80 mm Keliling = ... cm

Keliling = ... cm

5.

6. 2 dm 7 cm 1 dm 2 cm Keliling = ... cm

7.

Keliling = ... cm

80 mm

8.

1 cm

9 cm

70 mm Keliling = ... cm

Keliling = ... cm

9.

10.

8 cm

7 dm

15 cm

3 dm Keliling = ... cm

Keliling = ... cm 106

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

C. Meng Menggamb gambar ar Bangun Bangun Datar dengan dengan Keliling Keliling tertentu tertentu 1) Men Menggam ggambar bar Pers Persegi egi Gambarlah persegi yang kelilingnya 12 cm Jawab: Dengan keliling persegi 12 cm,

3 cm

maka hanya dapat dibuat satu bentuk persegi. Karena keempat sisinya sama panjang, maka 3 cm panjang setiap sisinya adalah 12 cm : 4 = 3 cm. Persegi yang dapat dibentuk seperti tampak di samping. Latihan

3 cm

3 cm

4

Tentukan ukuran sisi dari persegi yang diketahui kelilingnya seperti berikut ini! 1. 2. 3. 4. 5.

16 cm 24 cm 32 cm 44 cm 44 cm

6. 7. 8. 9. 10.

20 cm 28 cm 36 cm 80 cm 60 cm

2) Men Menggam ggambar bar Persegi Persegi Panjang Panjang Gambarlah persegi panjang yang keliling = 20 cm Jawab: Dengan keliling 20 cm dapat dibuat berbagai bentuk persegi panjang. Karena keliling adalah 2 x panjang + 2 x lebar, maka untuk menentukan panjang dan lebar keliling dibagi 2, yaitu: 20 : 2 = 10 cm. Dari 10 cm dapat dibuat ukuran: a. Pa Panj njan ang g 6 cm da dan n leb lebar ar 4 cm cm b. Pa Panj njan ang g 7 cm da dan n leb lebar ar 3 cm cm c. Pa Panj njan ang g 8 cm cm dan dan le leba barr 2 cm cm d. Pa Panj njan ang g 9 cm da dan n leb lebar ar 1 cm cm

Pelajaran 5 Keliling dan Luas 

 

107

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Gambar yang dapat dibuat sebagai berikut: a. Pers Persegi egi pan panjang jang den dengan gan ukur ukuran an panj panjang ang 6 cm dan dan lebar lebar 4 cm. 6 cm

4 cm

4 cm

6 cm b. Persegi Persegi pan panjang jang den dengan gan ukur ukuran an p panj anjang ang 7 cm dan dan lebar lebar 3 cm. 7 cm 3 cm

3 cm 7 cm

c. Persegi Persegi pan panjang jang den dengan gan ukur ukuran an p panj anjang ang 8 cm dan leb lebar ar 2 cm. 8 cm 2 cm

2 cm

8 cm d. Pers Persegi egi pan panjang jang den dengan gan ukur ukuran an panj panjang ang 9 cm da dan n le lebar bar 1 cm. 9 cm 1 cm

1 cm 9 cm

Latihan

5

Tentukan ukuran panjang dan lebar persegi panjang panj ang yang kelilingnya adalah sebagai berikut! 1. 2. 3. 4. 5.

108

10 cm 12 cm 16 cm 18 cm 24 cm

Matematika kelas 3 SD/MI

6. 7. 8. 9. 10.

30 cm 26 cm 28 cm 22 cm 8 cm

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2.

Luas Bangun Datar A. Meng Mengenal enal Kemba Kembali li Bangun Bangun Perseg Persegii Cara menentukan luas permukaan suatu lantai, dapat dihitung dari banyak ubin yang pada lantaiteratur itu. Bagaimana caranya menghitung luasdipasang permukaan benda yang lain? Perhatikanlah gambar di bawah ini! Perhatikanlah gambar gambar di bawah ini! Persegi satuan yang diarsir digunakan untuk menutupi bangun atau benda yang lain. Perhatikan gambar di samping! Persegi Satuan Buku Tabungan Persegi satuan yang diarsir digunakan untuk menutupi buku tabungan. Ternyata persegi satuan itu lebih luas dari buku tabungan. Perhatikan gambar di samping! Buku Tulis Persegi satuan yang diarsir digunakan untuk menutupi buku tulis. Ternyata sisi-sisi persegi satuan berhimpit dengan sisi-sisi buku tulis. Jadi, buku tulis sama luasnya dengan persegi satuan atau luas buku tulis 1 kali luas persegi satuan. Buku Gambar Persegi satuan digunakan untuk menutupi buku gambar. Ternyata tidak semua buku gambar itu tertutupi. Jadi, buku gambar lebih luas dari pada persegi satuan.

 

Pelajaran 5 Keliling dan Luas 

109

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

} Latihan

Ubin

Persegi satuan digunakan untuk menutupi ubin. Ternyata, 4 persegi satuan diperlukan untuk menutupi semua luas ubin. Jadi, luas ubin sama dengan 4 kali luas persegi satuan.

6

Persegi satuan

Berdasarkan persegi persegi satuan di atas, jawablah pertanyaan di bawah ini!

A

B C

D

F G

E

H

I

J

110

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.. 10

Luas bang Luas bangun un A ... ... kal kalii luas luas per perse segi gi satu satuan an Luas Lu as bang bangun un B ... ... kal kalii luas luas per perse segi gi satu satuan an Luas Lu as bang bangun un C ... ... kal kalii luas luas per perseg segii satu satuan an Luas Lu as bang bangun un D ... ... kal kalii luas luas per perseg segii satu satuan an Luas Lu as bang bangun un E ... ... kal kalii luas luas per perse segi gi satu satuan an Untuk menutu Untuk menutupi pi bangun bangun F diperl diperlukan ukan ... pers persegi egi satua satuan n Untuk Unt uk menut menutupi upi bangu bangun n G diper diperluka lukan n ... per persegi segi satu satuan an Untuk Unt uk menutu menutupi pi bangun bangun H diperlu diperlukan kan ... ... perse persegi gi satuan satuan Untuk Unt uk menut menutupi upi bangu bangun n I diper diperluka lukan n ... pers persegi egi satua satuan n Untuk Unt uk menutup menutupii bangun bangun J diperl diperlukan ukan ... ... perseg persegii satuan satuan

B. Meng Menghitun hitung g Luas Persegi Persegi dan Persegi Persegi Panjan Panjang g 1. Menghitung Luas Persegi Persegi dan dan Persegi Persegi Panjang menggunakan Persegi Satuan 1

Contoh:

2

3

3

3

2

2

1

1 1

2

 l  = 3 satuan

3

p  = 3 satuan Luas daerah persegi di atas? Jawab: Sisi (p ) = 3 satuan Sisi ( l   l ) = 3 satuan Luas = 3 satuan x 3 satuan   = 9 satuan 1

2

3

4

2

2

1

1 1

2

3

4

 l  = 2 satuan

p  = 4 satuan Hitung luas persegi panjang di atas? Jawab: panjang (p ) = 4 satuan  l  lebar = l u as ( ) =2 4s sa attu ua an n x 2 satuan

= 8 satuan

 

Pelajaran 5 Keliling dan Luas 

111

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

7

1.

Bangun di atas adalah bangun .... Sisi (p  (p ) = ... satuan Sisi ( l   l ) = ... satuan Luas (L) = ... satuan 2.

Bangun di atas adalah bangun .... Panjang (p  (p ) = ... ... satuan satuan Lebar ( l)  l) = ... satuan Luas (L) = ... satuan 3.

Bangun di atas adalah bangun .... Panjang (p  (p ) = ... ... satuan satuan Lebar ( l)  l) = ... satuan Luas (L) = ... satuan

112

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

4.

Bangun di atas adalah bangun .... Panjang (p  (p ) = .. .... satuan satuan Lebar ( l)  l) = ... satuan Luas (L) = ... satuan 5.

Bangun di atas adalah bangun .... Panjang (p  (p ) = .. .... satuan satuan Lebar ( l)  l) = ... satuan Luas (L) = ... satuan

3.

M e ny n y e l e s a i k a n M a s a l a h y a n g B e rk r k a i t a n de de n g a n Keliling, Luas Persegi dan Persegi Panjang A. Menghitung keliling dan dan luas persegi dan persegi persegi panjang panjang dengan rumus 1) Menghitung keliling dan luas persegi persegi dengan dengan rumus D

4 cm

C

Perhatkan gambar persegi ABCD di samping. Panjang AB = BC = CD = DA Panjang AB, BC, CD, dan DA

4 cm

A

disebut sisi Maka Mak a keliling keliling persegi persegi = 4 x sisi = 4 x 4 cm = 16 cm

B

 

Pelajaran 5 Keliling dan Luas 

113

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Keliling persegi = 4 x sisi Sedangkan untuk menghitung luas persegi ABCD menggunakan rumus L = sisi x sisi = 4 cm x 4 cm = 16 cm2 Luas persegi = sisi x sisi

2) Menghitung keliling dan luas persegi persegi panjang dengan rumus G

F

D

E

Perhatikan gambar persegi panjang di samping! Panjang DE = panjang GF (sisi panjang). Panjang EF = panjang DG (sisi pendek).

Pada persegi panjang sisi panjang disebut panjang, sedangkan sisi pendek disebut lebar. Jadi, keliling persegi panjang dapat dinyatakan sebagai berikut. keliling persegi panjang = 2 x (p  ( p  + l   +  l ) Contoh: 3 cm 6 cm Keliling = ....

= .... Jawab: ke lilin g

114

= x (6 (p  + l   cm + l ) + 3 cm) =2 2x = 2 x 9 cm = 18 cm

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Sedangkan untuk menghitung luas persegi panjang menggunakan rumus Luas = panjang x lebar = 6 cm x 3 cm = 18 cm2 Luas Lua s persegi persegi pan panjang jang = panj panjang ang x leba lebarr = p  x l   x l  Latihan

8

Carilah keliling bangun persegi berikut! 1.

Keliling = ... cm

3 cm 2.

Keliling = ... dm 5 dm

3.

Keliling = ... cm

7 cm 4.

Keliling = ... mm 6 mm

5.

Keliling = ... cm

80 mm

 

Pelajaran 5 Keliling dan Luas 

115

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

9

Carilah luas bangun persegi di bawah ini! Luas = ... cm2

1.

8 cm Luas = ... cm2

2.

6 cm

Luas = ... cm2

3.

10 cm 4.

Luas = ... cm2

7 cm

Luas = ... cm2

5.

5 dm

116

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

10

Carilah keliling bangun persegi panjang berikut! 1.

Keliling = ... cm

2 cm 5 cm

2.

Keliling = ... cm 7 cm

3 cm 3.

Keliling = ... cm

6 dm

1 dm 4.

Keliling = ... cm 6 cm

7 cm 5.

Keliling = ... cm

4 cm 5 cm

 

Pelajaran 5 Keliling dan Luas 

117

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

11

Carilah luas bangun persegi panjang di bawah ini! 1.

1 cm

Luas = ... cm2

5 cm Luas = ... cm2

2. 3 cm 10 cm 3.

Luas = ... cm2

3 cm 5 cm

Luas = ... cm2

4. 10 cm

8 cm 2

2 cm

5.

Luas = ... cm

9 cm

118

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Latihan

12

Lengkapilah tabel di bawah ini! No

Bang Ba ngun un Da Data tarr

Panjang

Lebar

Keliling

Luas

Persegi Satuan

1. 4

2.

3.

4.

2

12

8

5.

 

Pelajaran 5 Keliling dan Luas 

119

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Latihan

13

Selesaikanlah soal cerita di bawah ini! 1. Sebuah Sebuah taman taman berbe berbentu ntuk k perseg persegii panjang panjang,, dengan dengan panjang 6 m dan lebar 3 m. Berapa meter keliling taman tersebut? 2. Sebu Sebuah ah tapl taplak ak meja meja berb berbent entuk uk perse persegi gi deng dengan an panja panjang ng sisi 3 dm. Berapa cm keliling taplak meja tersebut? 3. Sebu Sebuah ah buku buku gamb gambar ar berb berbent entuk uk perse persegi gi panj panjang ang deng dengan an panjang 30 cm dan lebar 10 cm. Berapa cm luas persegi panjang tersebut? 4. Sebu Sebuah ah ubin ubin berb berbentu entuk k perse persegi gi denga dengan n panjan panjang g sisi sisi 40 cm. Berapa luas persegi tersebut? 5. Sebu Sebuah ah meja meja maka makan n berbe berbentuk ntuk pers persegi egi pan panjang jang deng dengan an panjang 3 m dan lebar 2 m. Berapa m keliling bangun tersebut? Dan juga berapa m keliling bangun tersebut?

Refleksi Pada bab ini kalian akan belajar tentang keliling dan luas bangun datar. Cobalah kalian ukur keliling dan luas sebuah

bangun datar! Apakah kalian m engalam i kesulitan menghitungnya? Jika ya, pelajarilah lagi dan jika perlu tanyakanlah kepada guru kalian! Adakah manfaat yang kalian peroleh setelah mempelajari materi bab ini?

Rangkuman 1. Keliling Keliling bang bangun un datar datar adal adalah ah penju penjumlah mlahan an semua semua panj panjang ang sisi-sisi bangun datar. 2. Rumus Rum us keliling luas lu as pe pers rsegi egi = sis s=isii4xxsi sisi si Rumus persegi sisi 3. Ru Rumu mus s luas luas per perse segi gi pan panja jang ng = p  x l   x l  Rumus keliling persegi panjang 2 x (p  (p  + l   + l )

120

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

LATIHAN SOAL-SOAL SEMESTER 2 I. Beril Berilah ah tanda tanda silang silang pada jawa jawaban ban yang yang bena benar! r! 1.

Gambar di samping menunjukkan pecahan .... a.

1 3

c.

3 2

b.

2 3

d. 3 1

3  dibaca .... 2. 4 a. tiga perempat c. empat pertiga b. seperempat d. salah semua 3. Lam Lambang bang peca pecahan han dari seperdu seperdua a atau atau sete setengah ngah ada adalah lah .... 1

1

a.

c.

4 5 1 1 b. d. 2 3 Satu tu di di bagi bagi 3 sa sama ma den denga gan n .... .... 4. Sa a. sepertiga b. satu pe pertiga c. ja jaw waban a dan dan b be bena narr d. ja jawa waba ban n a da dan n b sa sala lah h 5. Ibu memb membeli eli satu buah kue bolu bolu.. Kue itu diba dibagi gi 3 bagi bagian an sama besar. Aminah mengambil satu bagian. Potongan

yang diambil Aminah menunjukkan .... 1 2 a. c. 3 3 1 4

b.

2 d. 4

 

Latihan Pelajaran Soal-Soal 5 Keliling Semester dan Luas  2 

121

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

6. 0

1 7

A

4 7

1

Isian untuk kotak A adalah ....

7.

a.

3 7

c.

4 7

b.

2 7

d.

5 7

7 Nama pecahan dari 10  adalah .... a. sepertujuh b. sepersepuluh c. tujuh persepu pulluh d. sepu pulluh pe pert rtu ujuh

1 1 8.  ...  tanda pertidaksamaannya adalah .... 6 4 a. < c. =

b. >

d. ‘“

1 ; 2 ; 3 ; ...; ... 5 5 5

9.

a.

5 6  dan 4 4

5 4 c.  dan 5 5

b.

4 5  dan 5 5

6 5  dan d. 4 4

10.

Daerah yang diarsir di atas ....

122

2 a. 10

6 c. 10

4 b. 10

3 d. 10

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

11.. Yang ter 11 termasu masuk k gambar gambar bangu bangun n datar datar perse persegi gi panjan panjang g adalah .... a. b.

c.

d.

12. Memiliki Memil iki 3 sisi sama panja panjang ng adalah adalah sifat sifat dari dari bangun bangun datar datar .... a. se segi giti tiga ga sa sama ma si sisi si b. se segi giti tiga ga sa sama ma ka kaki ki c. segitiga seb seba arang d. se segi giti tiga ga si siku ku-s -sik iku u 13.. Memi 13 Memiliki liki sudut sudut siku siku-sik -siku u adalah adalah sifat sifat dari dari bangun bangun datar datar .... .... a. se segi giti tiga ga sa sama ma si sisi si

b. segi segiti tiga ga sa sama ma ka kaki ki c. segitiga se sebaran ang g d. se segi giti tiga ga si siku ku-s -sik iku u 14.. 14

Nama Na ma ba bangu ngun n di sa sampi mping ng ada adala lah h ... .....

a. b. c. d.

persegi per ers segi panjang segi se giti tiga ga si siku ku-s -sik iku u segi se giti tiga ga se semb mbar aran ang g

15.. 15

Gamba Ga mbarr di sam sampin ping g mer merupa upakan kan su sudut dut .. .... .. a. lancip b. siku-siku

c. ttu umpul d. semua benar

 

Latihan Pelajaran Soal-Soal 5 Keliling Semester dan Luas  2 

123

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

16. Sudut Sudu lebih kecil kecil dari dari sudut sudut sikusiku-siku siku diseb disebut ut sudut sudut .... t yang lebih a. lancip b. tumpul c. lancip da dan tumpu pull d. sudu dutt sikuu-s siku 17.

Gambar di atas memiliki titik sudut sebanyak ... buah a. 1 b. 2 18. D A

c. 3 d. 4 Yang merupakan sudut lancip adalah ....

C B

a.    ABC c.    CDA b.    BCD d.    DAB 19. Pada soal no. 18 18 yang yang merupak merupakan an sudut sudut tumpu tumpull adalah adalah .... .... a.    ABC c.    CDA b.    BCD d.    DAB 20.. Untu 20 Untuk k memcari memcari keli keliling ling pers persegi egi panja panjang ng menggu menggunaka nakan n rumus .... a. p  x l   x l  c. 2 x (p  + l   + l ) b. 2 x (p  x l   x l ) d. 2 x ( l   x p )  l  x 21.. 4 x sisi 21 sisi meru merupaka pakan n rumus rumus untu untuk k menghi menghitung tung .... a. luas pe persegi b. kel eliiling pe perse seg gi c. lu luas as pe pers rseg egii pa panj njan ang g d. ke keli lili ling ng pe pers rseg egii pan panja jang ng 22.

Luas bang bangun un di samp samping ing ... pers persegi egi satu satuan an

a. 36 b. 24

c. 30 d. 32

124 Matematika kelas 3 SD/MI  

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

23.

5 cm

Keliling bangun di samping adalah ....

6 cm  a. 30  a. b. 22 24.. 24

c. 36 d. 25 Kelili Kel iling ng bang bangun un di samp samping ing ... pers persegi egi sat satuan uan

a. 15 b. 16

c. 20 d. 24

25.. Per 25 Pernyat nyataan aan di bawah bawah ini bena benar, r, kecua kecualili .... ....

a. b. c. d.

sudut lanci sudut lancip p lebih lebih kec kecilil dari dari sud sudut ut sikusiku-sik siku u sudut sud ut tump tumpul ul lebi lebih h besar besar dari sud sudut ut siku siku-si -siku ku sudut sud ut lan lancip cip leb lebih ih bes besar ar dari dari su sudut dut tum tumpul pul sudut su dut tump tumpul ul lebi lebih h besar besar dari dari sudu sudutt lanci lancip p

II. Isila Isilah h titik-titik titik-titik ini denga dengan n benar! benar! C

26.

Kaki segitiga di samping sudutnya adalah ... dan ....

D

E

A

27.

Nama bangun di samping adalah .... B C

D

28.

Pada gam bar d i sam ping yang m erupakan sudut siku-siku adalah ....

E

F  

Latihan Pelajaran Soal-Soal 5 Keliling Semester dan Luas  2 

125

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

29.. Pa 29 Pada da ga gamb mbar ar so soal al no no.. 28 28  EFD merupakan sudut .... 1 30.  dibaca .... 2 31. ditul uliis ... ....

1 1  ...  tanda pertidaksamaannya adalah .... 2 4 33.. Mem 33 Memili iliki ki 2 pasan pasang g sisi sisi yang yang sejaja sejajarr dan sama sama pa panja njang ng

32.

adalah sifat dari bangun datar .... 34. Ibu membe membelili sebata sebatang ng coklat coklat yang akan akan dibag dibagika ikan n kepada kepada 3 anaknya. Setiap anak akan mendapat ... bagian coklat. 35.

B

A 2 cm

6 cm

Luas A + luas B = ... cm c m2 III. II I. Jawablah soal-soal soal-soal di bawah ini dengan tapat! 36. Ibu membe membelili melon melon dan dan dipoto dipotong ng menjad menjadii 10 bagia bagian. n. Melon Melon itu ditaruh di atas piring. Ayah mengambil 2 potong melon. Berapa bagian melon yang ambil ayah? 37. Jela Jelaska skan n ciri-ci ciri-ciri ri dari dari sudut sudut lancip, lancip, tumpul tumpul,, dan sudut sudut sikusikusiku! 38.. Pak Kirn 38 Kirno o mempun mempunyai yai sebi sebidang dang tanah denga dengan n ukuran ukuran panjang 6 m dan lebar 7 m. Berapa keliling dan luas tanah t anah Pak Kirno? 39. Buat Buatlah lah sebu sebuah ah gamba gambarr yang yang menunj menunjukka ukkan n pecahan pecahan 2 ! 6 40. Buat Buatlah lah 3 gamb gambar ar perseg persegii panjan panjang g dengan dengan kelil keliling ing 16 16 cm!

126

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Daftar Pustaka As’ari.AR. 2005. Open Ended Mathematic  Depdiknas.2006. Permendiknas Nomor 22, Tahun 2006 tentang  standar isi untuk Satuan Pendidikan Dasar dan Menengah . Jakarta. Depdiknas. 2002. Asesmen Berbasis Kelas dalam Kurikulum 

Berbasis Kompetensi. Jakarta: Kompetensi. Jakarta: Puskur. Depdiknas. 2005. Kurikulum Berbasis Kompetensi.  Kompetensi.  Jakarta: Puskur Depdiknas. 2004. Maths Investigations. Australia: RIC Publications Depdiknas. 2003. PAKET Pelatihan 1. Jakarta : MBE Depdiknas. 2004. PAKET Pelatihan 2. Jakarta : MBE Depdiknas. 2005. PAKET Pelatihan 3. Jakarta 3. Jakarta : MBE Depdiknas. 2006. PAKET 2006. PAKET Pelatihan 4. Jakarta : MBE

 

Daftar Pustaka 

127

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

Glosarium 1. asosiatif 2. atlet 3. bilangan

: pengelompokan : olahragawan : id ide ey yan ang g bers bersif ifat at ab abst stra rak k yan yang g buka bukan n sim simbo boll ata atau u lam lamba bang ng,, yan yang g memberikan keterangan mengenai banyaknya anggota himpunan 4. ce cent ntim imet ete er : sa satu tuan an uk ukur uran an pa panj njan ang g 0,0 0,01 1 met meter er 5. desimeter : satuan uk ukuran pa panjang 0, 0,1 me meter 6. distributif : penyebaran 7. gram : satuan dasar ukuran berat (massa) 8. kilogram : satuan uk ukuran be berat 10 1000 gr gram 9. kilometer : satuan ukuran panjang 1000 meter 10. komutatif : pertukaran

11. lambang

: tand tanda a ya yang ng me meny nyat atak akan an su suat atu u ha hall ya yang ng me meng ngan andu dung ng ma maks ksud ud tertentu : satuan dasar ukuran panjang : pe pela laks ksan anaa aan n ren renca cana na ya yang ng te tela lah h dik dikem emba bang ngka kan n mis misal alny nya, a, op oper eras asii penjumlahan, pengurangan, pembagian, dll. : satuan ukuran berat 100 gram : bilangan ya yang bu bukan bi bilangan bu bulat : hukum yang dilambangkan dengan huruf, angka/tanda : ciri khas suatu benda : ban ang gun yang di dib buat oleh gar ariis yan ang g berpot oto ongan di dis sekitar titik potongnya

12. meter 13. ope perrasi 14. 15. 16. 17. 18.

ons pecahan rumus si f at sudut

Indeks a asosiatif atlet b bilangan

l lambang m meter o

22 48 2, 3, 4, 5, 6, 7, 65, 66

c centimeter d desimeter distributif g gram k  kilogram kilometer komutatif

48, 49, 50

operasi ons p pecahan r rumus s si f at sudut

48, 49, 50 48, 49, 50 24 45, 46, 47, 48 45, 46, 47, 48 48, 49, 50 23

128

58, 62, 65, 66, 67

13, 18, 32 45, 46, 47, 48 78, 96, 97, 99, 102, 103, 105 84, 85, 86 78 84, 85,86

Matematika kelas 3 SD/MI

 

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

1

0

2

1

1

2

2

1

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

8

7

9

8

0

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1

2

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Kunci Jawaban Semester 1 Evaluasi 1 I.

1. 2. 3. 4.

423 A = 120 B = 130 23, 25, 27, 29 111, 11 1, 11 110, 0, 10 109, 9, 108 08,, 107 107,, 106, 105, 104, 103

12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

puluhan 600 + 60 + 8 507 591 405 - 5 = 35 499 <

View more...

Comments

Copyright ©2017 KUPDF Inc.
SUPPORT KUPDF