M&E From Singapore

ASHRAE Guide for Buildings in Hot & Humid Climage မိတ္ဆက္။ o

ပူျပင္းၿပီး Humidity မ်ားတဲ့ ရာသီUတု ရွိတဲ့ ေဒသေတြ က Aေဆာက္AAံု ေတြ ကို ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ Aခါ Challenges က ေAးေAာင္ လုပ္ရံုတင္ မဟုတ္ေတာ့ ပါဘူး။ စြတ္စိုထိုင္းမႈိင္းမႈ Humidity နဲ႔Aတူကပ္ပါလာတဲ့ ျပႆနာ ေတြ ကို ပါ ထည့္သြင္း စU္းစားရပါတယ္။ ဟုိတယ္ခန္း က ေမြ႕ရာေAာက္မွာ ေရဝပ္ေနတာ၊ wall paper ေနာက္မွာ ေရခိုေနတာ၊ မိႈစြဲ ေနတာ၊ ၾကမ္းပိုးထူတာ၊ ေဆြးေျမ႔တာ၊ ေAာက္သက္သက္ Aနံ႔ ဆိုးထြက္ေနတာ စတဲ့ ျပႆနာ ေပါင္းစံု ပါ။ Aထူးသျဖင့္ Aေရွ႕ေတာင္Aာရွ ႏိုင္ငံေတြ Aတြက္ ဒီ Aေၾကာင္းAရာ က Aေရးပါ ပါတယ္။

o

စာေရးသူ တို႔ Aေနနဲ႔ ဒီ ေဒသေတြ Aတြက္ ဒီဇိုင္းလုပ္တဲ့ Aခါ humidity ကို Aထူး သတိထား ဂရုစိုက္ ရေလ့ရွိပါတယ္။ Aထူးသျဖင့္ Aတိမ္းAေစာင္း သိပ္မခံ တဲ့ High-Tech Production Factories ေတြ မွာ ပိုၿပီးဂရုစုိက္ ရပါတယ္။ ဒီAေၾကာင္း ကို ေလ့လာလည္း ေလ့လာ Aသံုးလည္း ခ် ေနစU္ မွာပဲ Seminar တစ္ခု တက္ဘို႔ Aခြင့္Aေရး ရတာ နဲ႔ သြားတက္ျဖစ္ ခဲ့ပါတယ္။ “New & Existing Buildings in Hot and Humid Climates” ျဖစ္ပါတယ္။ ေဟာေျပာသူ က ေတာ့ ASHRAE president 2006-07 တာဝန္ ယူခဲ့ဘူးသူ Mr. Terry E. Townsend, (P.E., Fellow ASHRAE) ျဖစ္ပါတယ္။

o

မၾကာေသးခင္ က ဒုတိယAႀကိမ္ ျဖည့္စြက္ ရိုက္ႏွိပ္ ထုတ္ေဝတဲ့ “The ASHRAE Guide for Buildings in Hot & Humid Climates” ကို Aေျခခံၿပီး ေဟာေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနရာကေတာ့ စကၤာပူ ႏိုင္ငံ BCAAcamedy မွာပါ။ ဒုတိယ ပိုင္းမွာ ေတာ့ NUS က Professor တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ Professor S.K. Chou ကေနၿပီး “Enhancement of the Envelope Thermal Transfer Value Criterion for Improved Energy Performance of Buildings” Aေၾကာင္းကို ဆက္လက္ ေဟာေျပာပါတယ္။ (ဒီAေၾကာင္းကိုေတာ့ ေနာက္တစ္ပါတ္ မွာ ဆက္လက္ တင္ျပေပးပါမယ္။)

o

ဒီတစ္ပါတ္ မွာ ေတာ့ ဒီလို ပူျပင္းစြတ္စို တဲ့ ရာသီUတု ရွိတဲ့ ေဒသ က Aေဆာက္AAံု Aားလံုး Aတြက္ Aေျခခံ စU္းစားရမဲ့ Aခ်က္ ေတြ ကို ျခံဳငံု တင္ျပမွာပါ။

o

North America မွာ mold (မိႈတက္တဲ့မိႈ) ကို ေရွ႕ေနေတြ ေပးထားတဲ့ နာမည္ က ေငြ (money) ပါတဲ့။ ဆိုလိုတာ က မိႈတက္တာ ေတြ႕လို႔ ကေတာ့ သူတုိ႔ ဂြင္၊ ေငြတြင္း နဲ႔ တူတဲ့ Aမႈေတြ ရမွာ ျဖစ္လို႔ ပါတဲ့။

1. The ASHRAE Guide for Buildings in Hot & Humid Climates o

ပထမ Aႀကိမ္ရိုက္ႏွိပ္ စU္ က စာAုပ္ ကိုေတာ့ ဖတ္ရႈေလ့လာ ဘူးပါတယ္။ လက္ရွိ ဒုတိယ Aႀကိမ္ မွာေတာ့ ပထမ Aႀကိမ္ ထက္ သံုးဆေလာက္ ပိုထူလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဖတ္ၾကည့္ဘို႔ Aခြင့္Aေရး ေတာ့ မရေသး ပါဘူး။

o

ဒီစာAုပ္ရဲ့ Aညႊန္း keyword ေတြ ကေတာ့ Moisture (Aစုိဓာတ္), mold (မိႈတက္), humidity (စိုထိုင္းဆ), dehumidification (စိုထိုင္းဆ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း), sustainability (ေရရွည္တည္တံ့ ႏိုင္မႈ), energy reduction (စြမ္းAင္Aသံုး ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း) , moisture management (စြမ္းAင္ စီမခ ံ န္႔ခြဲျခင္း), hot and humid climates (ပူျပင္းစြတ္စိုေသာ ရာသီUတု) ေတြျဖစ္ပါတယ္။

The expanded second edition of The ASHRAE Guide for Buildings in Hot and

Humid Climates triples the size of this popular reference, adding information on building enclosures, dehumidification, sustainability, mold avoidance, energy reduction, and much more—all tightly focused on the needs of owners, architects, and engineers who build and manage buildings in hot and humid climates. The book includes six chapters that discuss critical crosscutting issues for architecture, engineering, and building management along with eleven chapters of detailed and practical solutions to everyday problems in each area. This expanded second edition provides a richly illustrated summary of the state of the art in building science, moisture management, and techniques for reducing energy consumption in hot and humid climates, all based on real-world field experience as well as on recent ASHRAE research. The expanded second edition is written and illustrated by Lew Harriman, the lead author of ASHRAE’s well-known Humidity Control

Design Guide, and by Joe Lstiburek, ASHRAE Fellow and the author of the irreverent and popular Building Science column in the ASHRAE Journal. Related Products: Humidity Control Design Guide Format: Hard cover, 8.5" x 11" Keywords: moisture, mold, humidity, dehumidification, sustainability, energy reduction, moisture management, hot and humid climates Publisher: ASHRAE Year: 2009 Author: Lewis G. Harriman, III, and Joseph W. Lstiburek Number of Pages: 316 ISBN/ISSN: 978-1-933-742-43-4 Sponsor: TC 1.12, Moisture Management in Buildings o

2.

3. Lstiburek's Guide to Solving IAQ Problems o

ဒီေဒသေတြ မွာ ရွိတဲ့ Aေဆာက္AAံု ေတြ မွာ ေတြ႕ရေလ့ ရွိတဲ့ Aဓိက ျပႆနာ က ေတာ့ IAQ (Indoor Air Quality) လို႔ေခၚတဲ့ Aေဆာက္AAံု Aတြင္း က ေလရဲ့ သန္႔ရွင္းလတ္ဆတ္မႈ Aရည္Aေသြး ကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဘို႔ပါ။ IAQ မေကာင္းလို႔ ျဖစ္လာမဲ့ ျပႆနာ ေတြ ကလည္း Aမ်ားႀကီးမို႔ပါ။

o

ဒီ ဒုတိယ Aႀကိမ္ စာAုပ္ မွာ ပူးတြဲေရးလာတဲ့ စာေရးသူ Aသစ္ Lstiburek က IAQ ျပႆနာေတြ ကို ေျဖရွင္းဘို႔ လမ္းညႊန္ခ်က္ Aခ်ိဳ႕ေပးထားပါတယ္။ 1. If it smells – it probably is bad Aနံ႔ရတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ Aဲဒါမေကာင္းတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ 2. Not everything that is bad smells Aားလံုးက Aနံ႔ဆိုးတာ ေတြခ်ည္း မဟုတ္ပါဘူး။ (Carbon monoxide, carbon dioxide, ozone လိုဓာတ္ေငြ႔ေတြ က Aနံ႔Aသက္ မရွိတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ေတြပါ။) 3. Vent combustion sources မီးေလာင္ေပါက္ကြဲ မႈရွိတဲ့ မီးဖို၊ Dryer, Engine Aစရွိတဲ့ combustion sources ေတြ ကေန vent လို႔ေခၚတဲ့ ေလကို Aေဆာက္AAံု ျပင္ပကို ထုတ္လႊတ္ ေပးဘို႔။ မဟုတ္ရင္ ေလထဲကို မီးေလာင္ၿပီး ထြက္လာတဲ့ COx, NOx နဲ႔ Aျခား Pollutant ေတြ Aခန္းထဲ စုလာပါလိမ့္မယ္။ 4. Construct a tight enclosure Aေဆာက္AAံု ရဲ့ AကာAရံ enclosure ေတြက ေလလံုေနဘို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွ moisture မ်ားတဲ့ Aျပင္ ကေလေတြ Aထဲ ကို Infiltrate (စိမ့္ဝင္) မလာမွာျဖစ္ပါတယ္။ 5. Keep things form getting wet, hot or exposed to UV. Isolate those that do from occupants. Aရာဝတၱဳေတြ ကို ေရမထိေAာင္ (မစိုစြတ္ မေနေAာင္)၊ Aပူ နဲ႔ UV ေတြ မထိေAာင္ ထားပါ။ ဒါေတြထိမဲ့ Aရာဝတၱဳေတြ ကိုေတာ့ လူေတြနဲ႔ သီးသန္႔ ျဖစ္ေAာင္ ခြဲထားပါ။ 6. Control indoor humidity Aခန္း ထဲမွာ ရွိတဲ့ Humidity ကိုထိန္းပါ။ ဒီ Humidity ဆိုတဲ့ေနရာ မွာ Space Humidity တင္မက Surface Humidity ပါ ထည့္သြင္း စU္းစား ေပးရပါမယ္။ 7. Maintain “stinky places/ things” (eg. Bathrooms, kitchens, elevator shafts & trash chutes) under a negative pressure. Aနံ႔မေကာင္းတဲ့ ေနရာ၊ ပစၥည္းေတြ ရွိတဲ့ ေနရာ (ေရခ်ိဳးခန္း၊ Aိမ္သာ၊ မီးဖိုေခ်ာင္၊ elevator shafts နဲ႔ Aမိႈက္ပစ္တဲ့ trash chutes, etc.) ေတြကို မယ္။ (လံုေလာက္တဲ့ Exhaust ေပးျခင္းျဖင့္) negative pressure မွာ AၿမဲရွိေနေAာင္ ထိန္းထားေပးပါ။ 8. Keep things & spaces clean ေနရာ နဲ႔ ပစၥည္းေတြ ကို သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း ထားေပးပါ။ 9. Filter for people not just equipment စက္ပစၥည္းေတြ ကို သာမဟုတ္ ပဲ လူေတြ Aတြက္ လည္း ေလကို သန္႔စင္ ေAာင္ Filter စစ္ေပးပါ။

10. Ventilate for people, not just the building (Source control ventilation will handle the building) Aေဆာက္AAံု Aတြက္ သာမဟုတ္ပဲ လူေတြ Aတြက္ကိုလည္း ventilate (ေလသန္႔သြင္း) ေပးပါ။ Aေဆာက္AAံု Aတြက္ Source control ventilation က တာဝန္ယူ ပါလိမ့္မယ္။ 11. Don't do stupid things to your building သင့္Aေဆာက္AAံု Aတြက္ မိုက္မဲတဲ့ AျပဳAမူေတြ မလုပ္ပါနဲ႔။

4. 5. Improving Thermal Comfort o

ဒီ Aပူပိုင္းေဒသ ေတြမွာ Humidity တက္ လာတာနဲ႔ Aိုက္စပ္ မႈ က Occupant’s Comfort Level က်ဆင္းလာတာ ကို Aဓိကေတြ႕ရပါတယ္။

o

Thermally Comfort ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေAးစိမ့္ေနတာ ကိုဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ Thermal Comfort Aေၾကာင္းကို Aရင္ HVAC Systems: Introduction to Design မွာ တင္ျပခဲ့ ပါတယ္။ ပိုၿပီး Aေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ မွီျငမ္းစရာ ကေတာ့ ASHRAE Standard 55: Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy ပါ။ Hot & Humid Climate မွာ Thermal Confort ကို ဘယ္လို ပိုေကာင္းေAာင္ လုပ္မလဲ ဆိုတာ ကို Aခု ဆက္လက္ တင္ျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

C. Key Suggestions Aဓိက Aၾကံေပးခ်က္ ေတြ ကေတာ့ 1. Aပူကူးမႈ နည္းေAာင္ ေကာင္းေကာင္း Insulation လုပ္ထားတဲ့ enclosure ေတြကို ဒီဇိုင္းလုပ္ပါ၊ ေဆာက္လုပ္ပါ။ ေန က လာတဲ့ Solar Heat Aပူနဲ႔၊ Glare (မ်က္စိ က်ိန္းေစတဲ့ Aေရာင္ေတာက္ေတာက္) ေတြ ကို သက္သာရေAာင္ ကို ျပဴတင္းေပါက္ေတြ မွာ exterior shading တပ္ဆင္ေပးပါ။ ျပဴတင္းေပါက္ Aားလံုး ( Aထူးသျဖင့္ Aေနာက္ဘက္ မ်က္ႏွာမူထားတဲ့ ျပဴတင္းေပါက္ေတြ) ရဲ့ Aရြယ္Aစား ကိုေလွ်ာ့ခ်ပါ။ 2. Aခန္းထဲ က Aပူခ်ိန္ ကို 23.3°C (74°F) Aထက္နဲ႔ 26.1°C (79°F) ေAာက္ ၾကားရေAာင္ ထားပါ။ ဒီ Aပူပိုင္းေဒသ ေတြမွာ Humidity တက္ လာတာနဲ႔ Aိုက္စပ္ မႈ က Occupant’s Comfort Level က်ဆင္းလာတာ ကို Aဓိက ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Indoor Dew Point ကို 12.8°C (55°F) ေAာက္မွာ ရွိေနေAာင္ ထိန္းထား ေပးပါ။ 3. Air Handling systems ေတြကို ေလွ်ာ့သံုးမဲ့ Aစား ပိုသံုးပါ။ ဒါမွ လိုAပ္တဲ့ different/dynamic changing internal heat loads ေတြနဲ႕ Aနီးစပ္ဆံုး ကိုက္ညိွေပး ပါလိမ့္မယ္။ ဆိုလိုတာက AHU တစ္လံုးတည္း နဲ႔ ႏွစ္ထပ္ေပးမဲ့ Aစား တစ္ထပ္ကို တစ္လံုး ေပးခဲ့ရင္ ပိုေကာင္း ပါလိမ့္မယ္။

ေလကို ပို႔ရတာထက္ ေရ (Chilled Water) ကို ပို႔ရတာ က ပိုလြယ္ၿပီး ပိုလည္း သက္သာပါတယ္။ ဒါ့Aျပင္ ပိုမိုရိုးရွင္းၿပီး operate လုပ္ဘို႔Aတြက္ ပိုလည္းသက္သာ၊ ပိုလည္း စိတ္ခ် ရပါလိမ့္မယ္။ Aနည္းဆံုး တစ္ထပ္ ကို AHU တစ္လံုး ေပးပါ။

D. Thermal Comfort ရဘို႔Aတြက္ Aေျခခံ Aခ်က္မ်ား 1. Shaded Windows= Improved Comfort & Reduced Glare o

Radiant Heat ျဖာကူးမႈ နည္းပါးပါတယ္။

o

Glare နည္းလာတာနဲ႔ မ်က္လံုး နဲ႔ မ်က္ႏွာေပၚ ကၾကြက္သား ေတြ တင္းမာ ရႈံ႕တြ တာကို ေလွ်ာ့ခ်ေပး ႏိုင္မွာ ျဖစ္ၿပီး သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိတဲ့ Aျမင္ကို ပိုေကာင္းေစပါတယ္။

o

Peak Load ကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ် ေပးႏိုင္ ပါတယ္။

2. Less East & West Glass= Better Comfort o

တိုက္ရိုက္က်လာတဲ့ ေနရဲ့ Solar Load Aမ်ားAျပား စုဝင္လာတာ ကို ကာကြယ္ေပးပါလိမ့္မယ္။ Aာရွသား Aမ်ားစုက မနက္ခင္း ခပ္ေစာေစာ ေန ကိုေတာ့ ႏွစ္သက္ၾကေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနျမင့္လာတာ နဲ႔ ဝင္လာမဲ့ Aပူ ကလည္း မ်ားလာပါလိမ့္မယ္။

o

Cooling systems ေတြရဲ့ Aရြယ္Aစား၊ ရႈတ္ေထြးမႈ နဲ႔ Operating cost ကို ေလွ်ာ့ခ် ေပးႏိုင္ ပါတယ္။

3. Comfort Unlikely in 'Glass Boxes' o

မွန္ေတြ က well insulated wall ထက္ ၅ ဆ ေလာက္ Aပူပို သြင္း ေပးပါတယ္။

o

သက္ေတာင့္သက္သာ မရွိလို႔ ၿငီးတြား မဲ့ Comfort complaint probability ပိုမ်ားႏိုင္ပါတယ္။

o

Mechanical Systems ေတြ ရဲ့ Construction, Operating and Maintenance Cost ပိုမ်ားပါတယ္။

4. Tight, Well-constructed Exterior Walls Avoids Sharp Changes in Interior Conditions ေလလံုေAာင္ ေသခ်ာ ေဆာက္ထားတဲ့ နံရံေတြက Aခန္းထဲက AေျခAေန ကို ရုတ္တရက္ မေျပာင္းလဲ ေစပါဘူး။ o

Aခန္းထဲ က Aပူခ်ိန္ Aေျပာင္းAလဲ နည္းေစ ၿပီး သမမွ်တ ပါတယ္။

o

Infiltration ေလစိမ့္ ဝင္တာ နဲ႔ mold မိႈတက္တဲ့ ျပႆနာ ေတြ ကို ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ပါတယ္။

5. High Ceilings and Personal Fans Allow Low-cost Comfort o

Temperature Stratification ကိုရႏိုင္ပါတယ္။

o

Ideal Ceiling Height = 3.65m

o

Ideal Fan Blade Height = 3.0m

6. One Fan per Floor = Better Comfort + Simpler Systems Aနည္းဆံုး တစ္ထပ္ ကို Fan (AHU) တစ္လံုး ထားေပးျခင္း Aားျဖင့္ Comfort ကိုပိုေကာင္း ေစၿပီး Systems ေတြ ကိုလည္း ပိုမို ရိုးရွင္း ေစပါတယ္။ o

Occupancy Schedules နဲ႔ Heat Load ေတြ နဲ႔ Aကိုက္ညီဆံုး ေပးႏိုင္ပါမယ္။

o

Multiple Area Aတြက္ လိုAပ္တဲ့ ေလAေျမာက္Aမ်ား ကို ေပးရလို႔ ကုန္က်မဲ့ Energy Cost ကို သက္သာ ေစပါမယ္။

E. HVAC Systems 1. လူေတြရဲ့ ဝတ္စားဆင္ယင္ မႈ ကို လိုက္ၿပီး HVAC Design ကိုလုပ္ပါ။ o

Indoor Design ကို 24ºC ထားမဲ့ Aစား 26ºC ထားၿပီး Dew point ကိုေတာ့ 12.8°C (55°F) ေAာက္မွာ ရွိေAာင္ လုပ္ပါ။

o

Equipment ေတြရဲ့ Cooling Capacity ကို Multiple-stages Aဆင့္ဆင့္ ထားပါ။ (သို႔မဟုတ္) modulating capability ထည့္သြင္းေပးပါ။

o

Supply Air Stream ရဲ့ Noise နဲ႔ Chilling Effect ကို ထည့္သြင္း စU္းစားပါ။ Occupant ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က (သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ Control မလုပ္ႏိုင္ပဲ) သူတို႔ Aေပၚ Cold Air Direct Blow လုပ္တာ ကို မႀကိဳက္ၾက တာေၾကာင့္မို႔ပါ။

2. Dry Ventilation Air Helps Avoid Temperature Swings o

Dedicated Outside Air System (DOAS) ဆိုတာ က လူေတြ နဲ႔ ေနရာ Aလိုက္ လိုAပ္တဲ့ Ventilation Air ကို Aျခား AC Equipments ေတြ နဲ႔ မေရာပဲ သီးသန္႔ သန္႔စင္ ပို႔လႊတ္ ေပးတဲ့ စနစ္ ကိုေခၚတာပါ။Dew point ကိုေတာ့ 12.8°C (55°F) ေAာက္မွာ ရေAာင္ Treatment

လုပ္ေပးရမွာ ျဖစ္ၿပီး သင့္ေတာ္တဲ့ Filter နဲ႔လည္း ေလကို စစ္ ေပးရပါမယ္။ o

Cooling Equipment ေတြ က လည္း humidity ကိုဖယ္ဘို႔ AေAးဓာတ္ ကို Aပို ခ်ပစ္ရမဲ့ AစားSensible Load ကိုပဲ ဂရုစိုက္ ရပါေတာ့မယ္။

o

Aခန္းထဲ မွာ မႈိတက္တဲ့ ျပႆနာ ကို ေလ်ာ႔ပါးေစ ႏိုင္တာမို႔ US မွာ Dedicated Outdoor Air Dehumidification System ေတြ က ေရပန္းစား လာပါတယ္။ မိႈ နဲ႔ ဘက္တီးရီးယား ပြားတာ ကို ဟန္႔တားႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ လူေတြ ရဲ့ ႏွစ္သိမ့္မႈ ကို ေပးႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Federal Buildings ေတြ မွာ Dedicated Ventilation dehumidification equipment ေတြသံုးဘို႔ 2003 ခုႏွစ္ထဲ က ျပဌာန္း ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ Aေဆာက္AAံု ေတြ မွာ Aခန္းထဲ က ေလကို ရံုးသူ၊ ရံုးသား ေတြကေန ထုတ္လႊတ္လာမဲ့ humidity ကို စုတ္ယူ ရင္းနဲ႔ Dew point ကို 12.8°C (55°F) ေAာက္ မွာ ထိန္းထားႏိုငဘ ္ ို႔ Aတြက္ Aျပင္က O/Aေလကို Dew point 10.0°C (50°F) ေAာက္ ရေAာင္ Aၿမဲတမ္း Treatment လုပ္ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။

3. Constantly Cold Coil also Dry Air Effectively o

Cooling Coil or Desiccant Dehumidifier controlled with a humidistat vs thermostat

o

VAV Systems with Constantly Cold Coil Aတြက္ o

Supply Air Dew Point is Low enough (12.8°C (55°F))

o

Supply Air Dew Point က သတ္မွတ္ထားတဲ့ Indoor Dew Point ေAာက္မွာ ေရာက္ေနရင္ Coil stays cold ထားရပါမယ္။

o

AေAးလြန္ သြားလို႔ လိုAပ္လာတဲ့ re-heat ကို waste heat (refrig condenser or heat recovery wheel) ကေနယူပါ။

4. Drier Air Expands the Comfort Range in Mixed Uses o

လူေတြ ကို ရံဖန္ရံခါ မသက္မသာ ျဖစ္ေစတာ က Aပူ ေၾကာင့္မဟုတ္ပဲ Humidity ေၾကာင့္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ Aိုက္စပ္စပ္ ႀကီးျဖစ္ေနတာပါ။ ေလကို ပိုၿပီး ေျခာက္ေသြ႔ေAာင္ လုပ္ျခင္းAားျဖင့္ ဒီလို ဒုကၡ မ်ိဳး ကို ေလ်ာ့ပါးေစပါတယ္။

5. Capacity Modulation Avoids Sharp Changes – Stop Overshooting Desired Conditions

o

Stop Oversizing Cooling Equipment - Size at or under "Peak Load" ဒီAေၾကာင္းေၾကာင့္ ပူAိုက္တဲ့ ရာသီUတု မွာ Aေႏြးထည္ ေဆာင္ ဘို႔ Aတြက္ ျဖစ္ေစတာပါ။ Peak Load ဆိုတာက Operating hour Aခ်ိန္ရဲ့ 99% ေက်ာ္မွာ လိုAပ္တာထက္ ပိုေနပါၿပီ။ ဒါ့Aျပင္ Designer က လိုရမယ္ရ ဆိုၿပီး 10-20% လည္း ထပ္ထည့္ ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒီလို Aပိုထည္႔ထားတဲ့ Aတြက္ လိုခ်င္တဲ့ temperature ကိုေက်ာ္က်သြားတတ္ တာ ကို ထိန္းဘို႔ မလြယ္ေတာ့ ပါဘူး။ ရလဒ္ Aေနနဲ႔ ကေတာ့ Aရမ္းပူတာ နဲ႕ Aရမ္းေAးတာ ၾကား Aလ်င္Aျမန္ ေျပာင္းေနတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ေတာ္ရံု ပဲ ေရြးခဲ့မယ္ ဆိုရင္ Cost ကို ခ်ေပးႏိုင္ရံု သာမက ပိုၿပီးလည္း comfort ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

o

Variable-Speed Motors (or) Multiple Stage of equipment Capacity Aေျပာင္းAလဲျမန္ေစတဲ့ ဖြင့္လိုက္ပိတ္လိုက္ (စက္ေတြကို) လုပ္ရမဲ့ Aစား လိုAပ္တဲ့ Capacity ရေAာင္ ညင္ညင္သာသာ ေလး ေျပာင္းေပး၊ ညိွေပး ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါက Comfort ကို Aမ်ားႀကီး ပိုေကာင္း ေစရံုသာမက ေစ်းလည္းခ်ိဳမဲ့ နည္းလမ္းပါ။

o

Split Cooling Load between several pieces of equipments (vs) One Large Piece /component Equipment စက္ႀကီးAႀကီး တစ္ခုAစား Aေနေတာ္ေလးေတြ Aခ်ိဳ႕ကို ေရြးတဲ့Aခါ Load Aတက္Aက် ကိုလိုက္ၿပီး သင့္ေတာ္သလို လိုက္တင္ေပးပါလိမ့္မယ္။ ဒီနည္းကေတာ့ equipment နဲ႔ ေနရာပိုလိုတာ မို႔ Aျခားေရြးစရာေတြ နဲ႔ယွU္ရင္ ေစ်းAႀကီးဆံုး most expensive ျဖစ္ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ ပိုလာမဲ့ နည္းပါ။ ဒါေပမဲ့ Comfort ကိုပိုေကာင္းေစမယ္။ Energy use လည္း Aေတာ္ နည္းသြားမယ္။ ထိန္းသိမ္းစရိတ္ ပိုသက္သာေစမဲ့ Aျပင္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ (reliability) လည္း ပိုေကာင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။Equipment စက္ႀကီးAႀကီး တစ္ခုAစား Aေနေတာ္ေလးေတြ Aခ်ိဳ႕ကို ေရြးတဲ့Aခါ Load Aတက္Aက် ကိုလိုက္ၿပီး သင့္ေတာ္သလို လိုက္တင္ေပးပါလိမ့္မယ္။ ဒီနည္းကေတာ့ equipment နဲ႔ ေနရာပိုလိုတာ မို႔ ကုန္က်စရိတ္ ပိုလာမဲ့ နည္းပါ။ ဒါေပမဲ့ Comfort ကိုပိုေကာင္းေစမယ္။ Energy use လည္း Aေတာ္ နည္းသြားမယ္။ ထိန္းသိမ္းစရိတ္ ပိုသက္သာေစမဲ့ Aျပင္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ (reliability) လည္း ပိုေကာင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Ensure that a component in system responds to a humidstat control of dew point conditions Cooling System မွာဘာပဲျဖစ္ေနေန Aခန္းထဲ က Humidity ကို 12.8°C (55°F) ေAာက္မွာ ထိန္းထား ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Humidistat ကို respond လုပ္ႏိုင္တဲ့ Aစိတ္Aပိုင္း တစ္ခု သီးသန္႔ ထည့္ေပးထားဘို႔ လုိAပ္ပါတယ္။ Dedicated humidification equipment မပါခဲ့ရင္

Aခန္းထဲ က Heat Load နည္းလာတာ နဲ႔ Aမွ် AေAးလြန္တာ ကို ထိန္းရင္း နဲ႔ Humidity က မသက္မသာ ျဖစ္ေလာက္ေAာင္ ျမင့္ တက္လာ ႏိုင္ပါတယ္။

6. Higher Velocity VAV Diffusers Avoid "Cold Air Dumping" (use with nonsleeping areas) o

Low velocities cause " Cold Air Columns" High Velocity နဲ႔ ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ Loud Diffusers ေတြက Aိပ္ခန္းေတြ Aတြက္ မသင့္ေတာ္ ေပမဲ့ non-sleeping area ေတြ မွာ Comfort နဲ႔ Productivity Aတြက္ ေကာင္းက်ိဳး ေပးႏိုင္ပါတယ္။ Aသံၿငိမ္ ေနေAာင္ ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ Diffusers ေတြမွာ Peak Design Flow ကို Aေျခခံ ထား ေလ့ရွိၾကတာ မို႔၊ Low Load Condition မွာ Air Flow က Aရမ္းနည္းေန တတ္ပါတယ္။ Aဲဒါ က Aခန္းထဲ က ေလနဲ႔ သမ Mixed ျဖစ္ ရမဲ့ Aစား "Cold Column" ျဖစ္ေစၿပီး Occupant ဆီထိ ေရာက္ႏိုင္တာ မို႔ Comfort ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။

o

Benefit to having "White Noise" generation ရံုးခန္းေတြ၊ ေက်ာင္းေတြ မွာ High Velocity Diffuser က ထြက္လာ တဲ့ Aသံေတြ ေၾကာင့္ Low-Level "White Noise" ကိုျဖစ္ေစပါတယ္။ တိတ္ဆိပ္ လြန္း လို႔ သူမ်ားေတြ ေျပာဆိုေန သမွ် Aကုန္ ေသခ်ာ ၾကားေနရလို႔ စိတ္ရႈတ္ ေနရမဲ့ Aစား ကိုယ့္Aလုပ္မွာ ကိုယ္ Aာရံု စိုက္လာႏိုင္မဲ့ လူမႈေရး Aက်ိဳးေက်းဇူး ကို ေပးပါတယ္။ လံုးဝ တိတ္ဆိပ္ေန တာ က Aလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ Aတြက္ မေကာင္းပါဘူး။

6. Managing Ventilation Air o

သင့္ေတာ္တဲ့ Outdoor Air (O/A) ပမာဏ ကို လူေတြ Aသက္ရႈ မဲ့ Breathing Zone Aထိ ေရာက္ေAာင္ ပို႔ေပးရပါမယ္။ Breathing Zone ဆိုတာ ကေတာ့ လူေတြ ရွိတဲ့ Aခန္း ေတြထဲမွာ ၾကမ္းျပင္ Aထက္ 3" နဲ႔ 72" ၾကား (75 & 1800mm)၊ နံရံ (သို႔) Fixed air-conditioning equipment ကေန 2 ft. (600mm) ထက္ေဝးတဲ့ ေနရာလို႔ သတ္မွတ္ ပါတယ္။

o

Ventilation Air က သန္႔ရွင္းရမယ္။ ေျခာက္ေသြ႔ရမယ္။ Aမိႈက္ နဲ႔ Pollutants ေတြ ကင္းစင္ရပါမယ္။

B. Key Suggestions Aဓိက Aၾကံေပးခ်က္ေတြ ကေတာ့ 1. Ventilation System ကို ASHRAE Standard 62.1: Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality နဲ႔ ASHRAE 62.1 User Manualကို သံုးၿပီး size လုပ္ ေရြးခ်ယ္ပါ။ 2. Aျပင္က ေလ (O/A) ရဲ့ Dew point က 12.8°C (55°F) ထက္ပိုေနရင္ Dehumidify (Dry) လုပ္ေပးပါ။ 3. Aနည္းဆံုး MERV-8 Aဆင့္ရွိတဲ့ Filter နဲ႔ O/Aကို စစ္ေပးပါ။ Aေဆာက္AAံု က Aမႈန္Aမႊား မ်ားတဲ့ ေနရာ မွာ တည္ရွိေနခဲ့ရင္ MERV-11 Aဆင့္ရွိတဲ့ Filter နဲ႔ စစ္ေပးပါ။ Aိုဇုန္း ပါဝင္ႏႈန္း မ်ားတဲ့ ေလဆိုရင္ေတာ့ Carbon Filter (သို႔) Aျခားသင့္ေတာ္ တဲ့ နည္းနဲ႔ Aိုဇုန္း ကို စစ္ေပးပါ။ 4. O/Aကို လိုAပ္ တဲ့ ပမာဏ Aတို္င္း ရေAာင္ Modulate (ထိန္းညွိ) ေပး ပါ။ Energy Cost ကိုလည္းထိန္း၊ ေလေကာင္းေလသန္႔လည္း ေပးႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ လူUီးေရ Aနည္းAမ်ား ကိုလိုက္ၿပီး Ventilation Amount ကို ေျပာင္းေပးႏိုင္ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ ရွိႏိုင္မဲ့ လူUီးေရ ကို ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္းၿပီး Timer နဲ႔ ေျပာင္းတာျဖစ္ျဖစ္၊ CO2 Sensor ထည့္ၿပီး ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Motion sensor နဲ႔ လူရွိမရွိ sense လုပ္ၿပီး ျဖစ္ျဖစ္ လိုAပ္သလို modulate လုပ္ေပး ႏုိင္ပါတယ္။ 5. ျဖစ္ႏိုင္ရင္ Aလဟႆ ဆံုးရႈံးသြားမဲ့ Waste Energy ေတြကို Recover လုပ္ပါ။ Cold & dry ျဖစ္ေနတဲ့ exhaust air ေတြ က ေန recover လုပ္ ယူႏိုင္ ပါတယ္။ Sensible Heat ကိုပဲ Recover လုပ္ႏိုင္တဲ့ Heat Exchanger ေတြ ရွိသလို Sensible ေရာ Latent ပါ recover လုပ္ႏိုင္တဲ့ Energy (Enthalpy) Wheel ေတြ လည္း ရွိပါတယ္။

C. Dehumidification and Air Cleaning o

Ventilation Air ကို Condition လုပ္ရတာ က ေစ်းႀကီးပါတယ္။ Aထူးသျဖင့္ ပူေႏြးစြတ္စုိ တဲ့ ရာသီUတု ရွိတဲ့ ေဒသေတြ မွာ ပါ။ ဒီေဒသ ေတြ မွာ Aခန္းထဲ က Pollutant ေတြ ကို Dilute ျဖစ္ဘို႔ Aျပင္ကေလ သြင္းရံု သက္သက္ နဲ႔ ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သင့္ေတာ္ေAာင္ သန္႔စင္ ၿပီး dry မလုပ္ခဲ့ ရင္ ေကာင္းက်ိဳးထက္ ဆိုးက်ိဳးကို ေတာင္ ပိုျဖစ္ေစ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Aေဆာက္AAံု ပိုင္ရွင္ေတြ Aတြက္ Aျပင္က ေလကို သန္႔ေAာင္ စစ္ဘို႔၊ ေရေငြ႔ ဖယ္ဘို႔ နဲ႔ Breathing Zone Aေရာက္ ပို႔ဘို႔ Aတြက္ က ကုန္က်စရိတ္ သက္သာလွတာ မဟုတ္ပါဘူး။

o

ဒီေဒသ ေတြ က Aေဆာက္AAံု ေတြ မွာ Ventilation Air က Humidity Load ရဲ့ Aခ်ိဳးAစား Aေတာ္မ်ားမ်ား ကို ယူထားပါတယ္။ Aေဆာက္AAံု Aမ်ားစု မွာ Total peak humidity load ရဲ့ 60% ေလာက္ကို ယူထားတာ ပါ။ ဒီ Aပူပိုင္းဇုန္ ေတြ မွာ တစ္ႏွစ္လံုး လိုလို humidity ကလည္း မ်ားတတ္ပါတယ္။ ေဆာင္းတြင္း မွာ ေတာင္ Aျပင္က ေလရဲ့ Dew point က လိုခ်င္တဲ့ 12.8°C (55°F) ထက္ ပိုေနတတ္ ပါေသးတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ Aျငင္းပြားစရာ AေျခAေန ေတြ ကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ ႏႈန္းနဲ႔ ေပးရမယ္ ဆိုတာ ကို AတိAက် သတ္မွတ္ ဘို႔ ကိစၥ က လည္း HVAC Engineer ေတြ Aေတာ္ သည္းညည္းခံ ရတဲ့ Aျငင္းပြားမႈ ေတြ ပါ။

o

ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ DOAS သံုးဘို႔ တိုက္တြန္းတာပါ။ Federal Buildings ေတြ မွာ Dedicated Ventilation dehumidification equipment ေတြသံုးဘို႔ 2003 နဲ႔ Aျပင္က O/Aေလကို Dew point 10.0°C (50°F) ေAာက္ ရေAာင္ Aၿမဲတမ္း Treatment လုပ္ဘို႔ လိုAပ္တဲ့ Aေၾကင္း Aထက္မွာ တင္ျပခဲ့ ပါတယ္။ Designer Aေနနဲ႔ DOAS ကို မသံုးဘူး ဆိုရင္ humidity control က cooling system ထဲမွာ ထည့္သြင္း စU္းစားရမဲ့ Aခ်က္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါက Designer ရဲ့ ေရြးခ်ယ္ မႈ ဆိုခဲ့ ရင္ Cooling systems ကို Aျခားပံုမွန္ Cooling systems ေတြ နဲ႔ မတူပဲ ေသခ်ာ ဒီဇိုင္း လုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ေလက Cooling လုပ္ဘို႔ မလိုခဲ့ ရင္ေတာင္ မွ dry လုပ္ေပးႏိုင္တဲ့ စနစ္ မ်ိဳးကို ဒီဇိုင္း လုပ္ရ ပါမယ္။ Aခန္းထဲ မွာ Absolute Humidity (or Dew Point Temperature) တက္လာရင္ ထိန္းႏိုင္ဘို႔ က Humidistat ကို respond လုပ္ႏိုင္တဲ့ စနစ္ေတြ ထည့္သြင္းထားဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ Aထူးသျဖင့္ energy saving Aတြက္ higher thermostat setting လုပ္ထားတဲ့ Aခါ cooling systems သက္သက္ေတြ ပဲ သံုးခဲ့ ရင္ Aခန္းထဲ မွာ humidity တက္လာၿပီး မိႈေတြ ပြားလာပါလိမ့္မယ္။

o

ေနာက္တစ္ခု ကေတာ့ Aမႈန္Aမႊား ေတြ ကိုသင့္ေတာ္ သလို Filter ေတြ သံုးၿပီး စစ္ၿပီး မွ သြင္းဘို႔ ပါ။ Filter ေတြ ရဲ့ Efficiency ကို ASHRAE MERV Rating နဲ႔ ျပႏိုင္ပါတယ္။ Aေသးစိတ္ ကို MERV Chart မွာ ေလ့လာပါ။

o

ASHRAE Standard 62.1 က O/Aကို Aနည္းဆံုး MERV-8 Aဆင့္ရွိတဲ့ Filter နဲ႔ စစ္ေပးဘို႔ တိုက္တြန္း ထားပါတယ္။ Aျပင္မွာ ရွိတဲ့ ေလရဲ့ Aမႈန္Aမႊား ပါဝင္ႏႈန္း ကို လိုက္ၿပီး Commercial Building Aမ်ားစု သံုးၾကတာ က MERV-8 နဲ႔ MERV-11 ပါ။ ေဆးရံုလို Aေဆာက္AAံု မ်ိဳးမွာ ေတာ့ ရံဖန္ရံခါ Filter Aဆင့္ဆင့္ ခံထားရပါတယ္။ Uပမာ၊ ပထမ Aဆင့္ MERV-8 နဲ႔ Aမႈန္Aႀကီးေတြ ကိုစစ္ ၿပီး Aႏၲရာယ္ေပး ႏိုင္တဲ့ Aမႈန္ငယ္ ေလးေတြ ကို စစ္ႏိုင္ဘို႔ MERV-13 ကို ဒုတိယ Aဆင့္ ခံတာမ်ိဳးပါ။

o

ေျမျပင္ နားမွာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ Ground Level Ozone Aေၾကာင္းကို Aရင္ Clean Air မွာတင္ျပခဲ့ ပါတယ္။ ဒီAိုဇုန္း က မီးခိုးျမဴ smog ကိုျဖစ္ေစတာရယ္၊ လူေတြ ရဲ့ Aသက္ရႈလမ္းေၾကာင္း ကို Aႀကီး Aက်ယ္ ဒုကၡ ေပးႏိုင္တာ ရယ္ ေၾကာင့္ ေလထဲမွာ 0.08ppm (8 hour avg) or 0.12 (1 hour avg) ထက္မေက်ာ္ ေAာင္ ဂရုစိုက္ဘို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလထဲမွာ Aိုဇုန္း ဒီထက္မ်ားတဲ့ ႏႈန္းနဲ႔ ပါလာရင္ carbon filter နဲ႔ စစ္ေပးရပါတယ္။

D. Ventilation Rate

o

Ventilation rate နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး Aသင့္ေတာ္ ဆံုး မွီျငမ္းစရာ ကေတာ့ ASHRAE Standard 62.1: Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality ပါ။

o

Ventilation Rates ကို ႏွစ္ပိုင္း ခြဲထား ပါတယ္။ ပထမ တစ္ခု က ရွိေနႏိုင္တဲ့ လူေတြ Aတြက္ ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယ ကေတာ့ Aေဆာက္AAံု (Uပမာ၊ ေကာ္ေဇာ) က ထြက္လာမဲ့ contaminants Aေငြ႔ ေတြ ကို Aားေပ်ာ့ စြန္႔ထုတ္ သြားေစ ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ Ventilation Rates= Occupancy+ Area Factors

o

Aသံုးမ်ားတဲ့ Occupancy density နဲ႔ လိုAပ္မဲ့ ventilation rate ေတြကို စာရင္းျပဳထားပါတယ္။ စာAုပ္ (သို႔) pdf download ဝယ္မယ္ဆိုရင္ ေစ်းAေတာ္Aတန္ ႀကီးေပမဲ့ ဖတ္ရံုသက္သက္ ဆိုရင္ေတာ့ Free Online Preview လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

ေပးထားတဲ့ Rate ေတြ က Aနည္းဆံုး လိုAပ္ခ်က္ပါ။ LEED® ကေတာ့ လိုAပ္ရင္ ASHRAE 62.1 ထက္ 30% Aထိပိုေပးႏိုင္ေAာင္ ဒီဇိုင္းလုပ္ဘို႔ တိုက္တြန္း ထားပါတယ္။

o

Aနံ႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Aေဆာက္AAံု ထဲကို ပထမ ဆံုး ဝင္လာခါစ AေျခAေန မွာ သတိထားမိေကာင္း ထားမိ ေစပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြရဲ့ သဘာဝ Aရ ဝင္လာသူ ထဲက ၈၀% ေလာက္က ၆ မိနစ္ Aတြင္း ပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႔ ေနသား က်သြား ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Aနံ႔က Aေရးပါတဲ့ ေနရာေတြ မွာ ေတာ့ လိုAပ္သလို ဒီဇိုင္းလုပ္ဘို႔ လိုAပ္ႏိုင္ပါတယ္။ Uပမာ။ ။စတိုးဆိုင္ လိုမ်ိဳး၊ Customer က Aနံ႔ျပင္းရင္ Aထဲဝင္ခ်င္မွ ဝင္ခ်င္မယ္။ ဝင္ရင္ေတာင္ မွ ခပ္ျမန္ျမန္ လိုသေလာက္ နည္းနည္းပါးပါး ပဲ ဝယ္ၿပီး ျပန္ထြက္ သြားခ်င္ သြားမယ္။

o

Aေဆာက္AAံု က ေရကုိ ကုန္စင္ေAာင္ စြန္႔ထုတ္ႏိုင္ဘို႔၊ ေရမခိုေစ ႏိုင္ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။

o

HVAC Maintenance Aတြက္ Access က မရွိမျဖစ္ လိုAပ္ပါတယ္။

o

12.8°C (55°F) Dew Point က 65%RHupper Limit ထက္ပိုၿပီး သင့္ေတာ္ပါတယ္။

o

Commissioning, Documentation & Maintenance ေတြ လည္း မရွိမျဖစ္ လိုAပ္ပါတယ္။ ဒီ Ventilation System ေတြရဲ့ performance စြမ္းေဆာင္ရည္

Aျမဲေကာင္းေနေAာင္ လိုAပ္တဲ့ စစ္ေဆး ထိန္းသိမ္းမႈ ရွိ ေနမွ ျဖစ္မွာ မဟုတ္လား။ o

Local Codes: လုိAပ္ခ်က္ ေတြ က လည္း Aနည္းဆံုး ေပးရမဲ့ Ventilation rate ကို သတ္မွတ္ထားေလ့ ရွိပါေသးတယ္။ ရံဖန္ရံခါ ဆိုသလို ဒီ rate ႏႈန္းေတြ က ASHRAE 62.1 ထက္ Aဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုေကာင္း ပိုႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ မလိုက္နာ လို႔ မရပါဘူး။ o

Singapore: CP 13

o

Malaysia: Uniform Building Bylaw

တစ္ခု သတိျပဳရမွာ ကေတာ့ ေလကို ေျခာက္ေသြ႔ေAာင္ မလုပ္ပဲ သြင္းခဲ့ ရင္ Mold ျပႆနာ က ရွိေနAံုးမယ္ ဆိုတဲ့ Aခ်က္ပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ Energy Recovery လုပ္ႏိုင္ဘို႔ လည္း လိုAပ္ပါတယ္။ Dry and Cold Air ကပဲ Total energy recovery ရႏိုင္တယ္ ဆိုတာ ကိုလည္း သတိျပဳ ရပါလိမ့္မယ္။ o

Ventilation rate နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး US မွာ ရံုးခန္း Aေဆာက္AAံု Office Buildings ေတြ 510 လံုး ကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့ Aခါ မွာ Aေဆာက္AAံု Aမ်ားစု ASHRAE 62 က လိုAပ္တာထက္ Aမ်ားႀကီး ပိုေနတာ ကိုေတြ႕ရပါတယ္။

E. Ventilation System Maintenance 0. Outdoor Air Filter ေတြကို လစU္ Aသစ္လဲေပးပါ။ 1. O/Adamper ေတြရဲ့ Position နဲ႔ Operation ကို သံုးလတစ္ခါ စစ္ေဆးပါ။ 2. O/Asensor ေတြ ကို ၆ လ တစ္ႀကိမ္ re-calibrate (စံခ်ိန္ကိုက္ေAာင္ မွန္ေAာင္ ခ်ိန္၊ ညွိ) လုပ္ေပးပါ။ Humidity Sensor ေတြ က ရက္သတၱပါတ္ Aခ်ိဳ႕Aတြင္း မွာတင္ accuracy တိက်မႈ ±5% RH ကေန ±15% RH ေရာက္ေAာင္ ေျပာင္းလဲ သြားႏိုင္ပါတယ္။ 3. Coil, Drain Pans နဲ႔ damp duct interior ေတြကို တစ္ႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ေပးပါ။

7. Energy Consumption Reduction 0. Minimize exterior glazing, install low-e glass and shade it. ေနေရာင္ တိုက္ရိုက္ (Direct) (သို႔) သြယ္ဝိုက္ (Diffuse) ဝင္လာႏိုင္တဲ့ မွန္ေတြ ကို ေလွ်ာ့ခ်ပါ။ Heat transfer နည္းတဲ့ low-e glass ကိုသံုးပါ။ Aရိပ္ရေAာင္ Shade လုပ္ေပးပါ။ 1. Avoid West facing glazing (Aေနာက္ဖက္ မ်က္ႏွာမူတဲ့ မွန္) ေတြ ကို ေရွာင္ပါ။

2. Design glazing to allow daylighting of perimeter. ေန႔ပိုင္း မွာ perimeter (Aျပင္ဘက္ႏွင့္ နီးေသာ Aနား ရွိ ေနရာမ်ား) မွာ ေန႔Aလင္းေရာင္ ျဖတ္ဝင္လာႏိုင္မဲ့ ပံုစံျဖစ္ေAာင္ glazing ေတြ ကို ဒီဇိုင္းလုပ္ပါ။ (လွ်ပ္စစ္မီးAသံုးေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ဘို႔ ပါ။ ျပဴတင္းေပါက္ ရဲ့ Aေပၚဘက္ Shade လုပ္ထားတဲ့ Aျမင့္ ေနရာ က Aသင့္ေတာ္ ဆံုးပါ။ ေနေရာင္ရဲ့ Aပူ ကို လွိမ့္ဝင္ မလာေAာင္ ထိန္းေပးႏိုင္သလို Aလင္းေရာင္ ကိုလည္း Aတြင္းပိုင္း ပိုေရာက္ေAာင္ ပို႔ေပးႏိုင္ပါတယ္။ 3. Exterior enclosure must be air tight. Aျပင္ဘက္ က နံရံေတြ Aကာေတြ Aားလံုး က ေလလံု ဘို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွ Aျပင္က moisture မ်ားတဲ့ ေလစိမ့္ဝင္ လာလို႔ ပိုမို ကုန္က် မဲ့ energy ကို save လုပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 4. Commissioning building and systems. Aေဆာက္AAံု နဲ႔ Systems ေတြရဲ့ Function and performance စြမ္းေဆာင္ရည္ ေတြ ကို စနစ္တက် စစ္ေဆး တာ ကို commissioning လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါမွ design လုပ္ထားတဲ့ Aတိုင္း Aမွန္တကယ္ Aလုပ္ လုပ္မလုပ္ ေသခ်ာ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 5. Seal all ducts and plenums. Air duct ေတြ Plenum ေတြမွာ ယိုစိမ့္မႈ ေတြ ရွိေနရင္ Energy ဆံုးရႈံးမႈ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလမယို ေAာင္ seal လုပ္ေပးရပါမယ္။ 6. Match ventilation to building's occupancy. Aထဲမွာ ရွိေနမဲ့ လူေတြရဲ့ AေရAတြက္ နဲ႔ လိုAပ္ခ်က္ ကို လိုက္ၿပီး ventilation ကိုေပးပါ။ 7. Capture & re-use heat from cooling equipment & exhaust air. မသံုးရင္ Aလဟႆ ျဖစ္သြားမဲ့ heat ေတြ၊ Cold & dry exhaust ေတြ က ေန Energy ကို ဖမ္းယူၿပီး ျပန္သံုးစြဲ ပါ။ 8. Control indoor dew point temperature. Aခန္းထဲ က Dew point temperature ကို ထိန္းထားပါ။ 9. Provide ongoing-commissioning of systems. Aေဆာက္AAံု လည္ပတ္ေနဆဲ မွာ လည္း systems ေတြ ကို ongoing-commissioning (ထိန္းသိမ္း စစ္ေဆး ျပဳျပင္) လုပ္ေပးပါ။

Energy Efficiency Aတြက္ လက္ရွိ Aေကာင္းဆံုး မွီျငမ္းစရာ ကေတာ့ ASHRAE 90.1 ပါ။ သူ႕ကိုလည္း Free Preview တစ္Aုပ္လံုး သြား ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ASHRAE Publications [http://www.ashrae.org/publications/page/1285] ကိုသြားၿပီး Preview Popular ASHRAE Standards ကိုရွာပါ။

စာဖတ္သူ Aေန နဲ႔ ဒီ့ထက္ ပိုၿပီး ေလးေလးနက္နက္ သိခ်င္ရင္ ေတာ့၊ ဝယ္ယူဖတ္ရႈ ပါ (ဒါမွမဟုတ္) ကုမၸဏီ ကို ဝယ္ခိုင္း ပါလို႔။ For Further Readings 10. High Performing Buildings o

ASHRAE က ကမကထ ျပဳၿပီး သံုးလတစ္ႀကိမ္ ထုတ္ေဝေန တဲ့ မဂၢဇင္း ပါ။ နည္းပညာ Aသစ္ေတြ နဲ႔ Energy-efficient design and Operation ေတြ ရဲ့

Aက်ိဳးေက်းဇူး ကို Decision maker ေတြ နဲ႔ Building community ေတြ သိရွိနားလည္ေAာင္ ေလ့လာႏိုင္ေAာင္ Aေထာက္Aပံ့ ျဖစ္ေစဘို႔ ရည္မွန္းပါတယ္။ Sustainability movement ထဲ က စံျပ Aေဆာက္AAံု ေတြ ကို ေလ့လာ တင္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ASHRAE Website မွာ ပိုက္ဆံေပးစရာ မလိုပဲ Aလကား (Free) Download လုပ္ယူၿပီး ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။

11. Advanced Energy Design Guides Free Download o

Building Energy Aသံုး ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ ဘို႔ Advanced Energy Guide Series ကို ထုတ္ထားပါတယ္။ လူေတြ ဆီ ေရာက္ေလ ေကာင္းေလ မို႔ ASHRAE Website မွာ ပိုက္ဆံေပးစရာ မလိုပဲ Aလကား (Free) Download လုပ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ Aခုလက္ရွိ ထုတ္ေဝၿပီးတာကေတာ့ o

Small Offices

o

Small Retail

o

Warehouses

o

K-12 Schools

ေနာက္ဆက္လက္ထုတ္ေဝ ဘို႔ ျပင္ဆင္ေနတာ ေတြ ကေတာ့ o

Highway Lodging

o

Healthcare Facilities

Small Warehouses and Self-Storage Buildings For warehouses up to 50,000 ft2 and selfstorage buildings that use unitary heating and air-conditioning equipment, which represent a significant amount of commercial warehouse space in the U.S. I-P units.

K-12 School Buildings For elementary, middle, and high school buildings, which have a wide variety of heating and air-conditioning requirements. Options for daylighting, an important component in schools, are included. I-P units.

Small Retail Buildings For retail buildings up to 20,000 ft2, the bulk of retail space in the U.S. Addresses typical uses: retail (other than shopping malls); strip shopping centers; automobile dealers; building material, garden supply, and hardware stores; department stores; drugstores; equipment and home furnishing stores; liquor stores; and wholesale goods (except food). I-P units. Small Office Buildings For office buildings up to 20,000 ft2 the bulk of office space in the U.S.; and provides benefits and savings for the building owner while maintaining quality and functionality of the office space. Awards: USGBC 2005 Leadership Award; Stars of Energy Efficiency Award, Honorable Mention (Alliance to Save Energy); and Best Sustainable Practice Award, Honorable Mention (SBIC). I-P units.

12. ASHRAE Publications o

ASHRAE Publications [http://www.ashrae.org/publications/page/1285] ကိုသြားၿပီး Preview Popular ASHRAE Standards ကိုရွာၿပီး ေလ့လာပါ။

o

ASHRAE Online Learning က Short Courses ထဲ မွာ ASHRAE 55 ကေနထုတ္ႏုတ္ ထားတဲ့ HVAC Systems: Thermal Comfort (I-P) ကုိ Free ေပးထားပါတယ္။ ပိုက္ဆံ ေပးစရာ မလိုပဲ Free ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

Web-Links

1. HVAC Systems: Introduction to Design [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/hvac01design.html ] 2. ASHRAE Standard 55: Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy [ http://www.ashrae.org/publications/ ] 3. ASHRAE Online Learning : Look for Short Courses: HVAC Systems: Thermal Comfort (I-P) [ http://www.ashrae-elearning.org/catalog.php ] 4. ASHRAE Standard 62.1: Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality [ http://openpub.realread.com/rrserver/browser?title=/ASHRAE_1/ashrae_62_1_2007 _1280 ] 5. ASHRAE MERV Rating [ http://en.wikipedia.org/wiki/Minimum_Efficiency_Reporting_Value ] 6. MERV Chart[ http://www.pureairsystems.com/103_2.html ] 7. Clean Air [ http://chawlwin.blogspot.com/2009/01/clean-air.html ] 8. Free Preview [ http://www.ashrae.org/publications/page/1285 ] 9. High Performing Buildings [ http://www.hpbmagazine.org/ ] 10. Advanced Energy Design Guides Free Download [ http://www.ashrae.org/publications/page/1604 ]

From : http://chawlwin.blogspot.com/2009/03/hot.html

Automatic Control Systems in Buildings o

မ်က္ေမွာက္ေခတ္ Buildings ေတြ မွာ Equipments ေတြ က Aမ်ားႀကီး မို႔ ဒီ Equipments ေတြ ကို ထိန္းသိမ္း ေမာင္းႏွင္ တဲ့ Aခါ operator ေတြ Aမ်ားႀကီး နဲ႔ manually operate လုပ္တာ က efficient မျဖစ္၊ မထိေရာက္ေတာ့ ပါဘူး။

o

ဒါေၾကာင့္ AလိုAေလ်ာက္ ထိန္းသိမ္း Aလုပ္လုပ္ ေဆာင္ႏိုင္မဲ့ Automatic Control ေတြ က Aေရးပါ လာပါတယ္။ Aထူးသျဖင့္ Dynamic Response လိုAပ္တဲ့ Aခါ Aလိုလို တြက္ခ်က္ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏိုင္တဲ့ Automatic Control Systems ေတြ က ပိုမိုထိေရာက္ စြာ စြမ္းေဆာင္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။

I. II.

BAS Points Schedule and Control Strategies

III.

Control Fundamentals

IV.

Control Examples

V.

I.

Introduction

References

Introduction o

Building Owner ရဲ့ Operation လိုAပ္ခ်က္ နဲ႔ တတ္ႏိုင္တဲ့ ေငြေၾကး Budget ကို လိုက္လို႔ ရိုးရိုးရွင္းရွင္း Simple Stand-alone Control ကေန Integrated Control Systems Aမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒီလို Control Systems ေတြ ကို သံုးစြဲမႈ Aတိမ္Aနက္ ကို လိုက္ၿပီး AေခၚAေဝၚ Aမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

o

Automatic Control System

o

Home Automation System

o

Building Automation System (BAS)

o

Building Management System (BMS)

o

Energy Monitoring and Control System (EMCS)

o

Energy Management System (EMS)

o

Facility Management System (FMS)

ရိုးရွင္းတဲ့ Control Systems Uပမာ ေတြ ကေတာ့။ o

Domestic Water Transfer Pump Control

o

Aမိုးေပၚ ကေရကန္ထဲမွာ ေရမရွိရင္ ေမာင္းတင္၊ ေရျပည့္ရင္ Aလိုလိုရပ္၊

o

ေရကန္ထဲမွာ ေရနည္းရင္ (သို႔) ေရလွ်ံ ေနရင္ Aခ်က္ေပး (Alarm)။

o

ေရပန္႔တစ္ခု Aလုပ္မလုပ္ရင္ ေနာက္တစ္ခု Aလိုလို Aစားဝင္၊

o

သာမန္ AေျခAေန မွာ မီတာခ သက္သာ တဲ့ ညAခ်ိန္ Timer ေပးထားၿပီး ေရမျပည့္မခ်င္း ေမာင္းတင္တာ၊ ျပည့္သြားရင္ Aလိုလို ရပ္

o

o

o

Drainage Sump Pump Control o

ေရဆိုးကန္၊ မိုးေရကန္ ေရျပည့္ရည္ Aလိုလို ေမာင္းထုတ္။

o

ေရလွ်ံ ေနရင္ Aခ်က္ေပး

Fire Pump Control o

Aေရးေပၚ မီးAေျခAေန မွာ မီးသတ္ေရပန္႔ Aလိုလို ေမာင္း။

o

မီးလွန္႔ Fire Alarm Activate လုပ္။

ဒီလို Control မ်ိဳးက Central BAS နဲ႔ မတြဲပဲလည္း Control Panel ကေန တိုက္ရိုက္ ထိန္းလို႔ ရပါတယ္။ Central BAS နဲ႔ တြဲခ်င္ရင္ေတာ့ Controller နဲ႔ Contact Point ေပးရပါလိမ့္မယ္။

o

HVAC လို Environment Control လုပ္ဘို႔ လိုAပ္လာတဲ့ Aခါ မွာ ေတာ့ ရိုးရိုးရွင္းရွင္း ကေန ပိုမို ရႈတ္ေထြး သိမ္ေမြ႕ တဲ့ Control System ေတြ လိုAပ္လာပါတယ္။

o

Building MEP Services ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ HVAC Systems, Plumbing Systems, Fire Protection and Life Safety Systems, Lighting, Power နဲ႔ Security System ေတြ ကို controls and monitors လုပ္ႏိုင္မဲ့ computer-based control system ေတြ ကို BAS (သို႔) BMS လို႔ ေခၚဆိုေလ့ ရွိၾကပါတယ္။

o

Aေရးေပၚ AေျခAေန မွာ သူ႔Aလိုလို Aလုပ္လုပ္တာ၊ တာဝန္ရွိတဲ့ သူေတြ ဆီ SMS (သို႔) email ပို႔ Aေၾကာင္းၾကား တာ၊ Aေရးေပၚ ေၾကျငာခ်က္ေတြ ကို ႀကိဳတင္ Aသံသြင္းထားတဲ့ Aတိုင္း ထုတ္လႊင့္တာေတြ ပါ ထည္႔သြင္းေပးႏိုင္ ပါေသးတယ္။

o

တင္းက်ပ္တဲ့ Stringent Environment Control Conditions နဲ႔ Utilities Systems ေတြ Aမ်ားႀကီး ပါဝင္တဲ့ Electronic / Pharmaceutical Factories ေတြ မွာေတာ့ ဒီ Building Control Systems က Aဆေပါင္း မ်ားစြာ ပိုမိုသိမ္ေမြ႕၊ ပိုမို ရႈတ္ေထြး တာမို႔ Facility Management System (FMS) လို႔ ေခၚဆို ၾကပါတယ္။

o

စာေရးသူ ပါဝင္ေဆာက္လုပ္ခဲ့ ဘူးတဲ့ Electronic Factory တစ္ခုက ပထမဆံုး Phase 1 မွာ Cleanroom Aတြက္ ULPAFilter တပ္ဆင္ထားတဲ့ FFU (Fan Filter Units) Aလံုး 3,600 တပ္ဆင္ ရပါတယ္။ တစ္လံုးစီ က လိုAပ္ခ်က္ Aတိုင္း Air Flow Velocity ရေစဘို႔ တစ္ခုခ်င္း Speed (rpm) ညွိေပးရပါတယ္။ ဒါကို Aစမွာ manually setup လုပ္လို႔ ရေပမဲ့ တကယ္တန္း operate လုပ္တဲ့ Aခါမွာ FMS မပါရင္ ဘယ္လို မွ ခရီးတြင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

o

ဒီ FMS လိုပဲ သိမ္ေမြ႕နက္နဲ ႏိုင္တဲ့ Industrial Control / Automation Systems ေတြနဲ႔ Process Control Systems ေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ( စာေရးသူ မွာ ဒီ Aျခား Control Systems နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး NUS မွာ MSc. တက္တုန္းက စာေတြ႔ သင္ယူ ေလ့လာခဲ့ ဘူးေပမဲ့ Aေတြ႕Aၾကံဳ ေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ )

II.

BAS Points Schedule and Control Strategies o

Building Engineer ေတြ သိထားသင့္တဲ့ BAS Aေျခခံ ေတြ ကေတာ့ A. BAS Points Schedule o

Input / Output

o

Digital / Analog

B. Control Strategies (Control / Monitor / Alarms)

B. BAS Points Schedule o

Aေျခခံ Aေနနဲ႔ ေျပာေလ ့ရွိတာက BAS Points Schedule ပါ။ DI (Digital Input), DO (Digital Output), AI (Analog Input), AO (Analog Output) စသည္ျဖင့္ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ရခ်င္တဲ့ Control Strategies ကို လိုက္ၿပီး လိုAပ္တဲ့ points AေရAတြက္ ကို သတ္မွတ္ရပါတယ္။

o

Input or Output : Control Terminal Box ဘက္ ကေန ၾကည့္ ၿပီး Aဝင္Aထြက္ ကို ေခၚတာပါ။ o

Output: Control System ကေန Equipment ဆီကို ထြက္ရင္ Output, ဒါကို Command Signal လို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္။

o

Input: Equipment / Instruments ထဲကေန Control System ထဲကို ဝင္လာရင္ Input ပါ။ ဒါကို Status Signal လို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္။

o

Digital (Binary) or Analog : o

Digital : Two Position (either 0 or 1) 0 နဲ႔ 1 တစ္ခုခု ပဲ ျဖစ္ႏိုင္တာ မို႔ Digital လို႔ ေခၚတာပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ Binary လို႔လည္း ေခၚတတ္ၾကပါေသးတယ္။

o

Angalog : Any Position (from 0 to 1), 0 ကေန 100% Aတြင္း Any Value ကို သတ္မွတ္ ႏိုင္တာမို႔ Analog လို႔ ေခၚတာပါ။

o

DO (Digital Output) : Equipment တစ္ခုခု ကို စဘို႔၊ ရပ္ဘို႔ (သို႔) Actuator တစ္ခုခု ကို Aဖြင့္Aပိတ္ (Aျပည့္ဖြင့္၊ Aျပည့္ပိတ္) လုပ္ခိုင္း ႏိုင္တဲ့ Command Signal ပါ။ o

On / Off (Sometimes called Start / Stop) : Equipments

o

Open / Close [ Fully Open / Fully Close ] : Motorized Actuators, Valve, Dampers

o

AO (Analog Output) : Equipment တစ္ခုခု ရဲ့ လည္ပတ္ႏႈန္း (rpm) ကိုထိန္းဘို႔၊ (သို႔) Actuator တစ္ခုခု ကို (Aျပည့္ဖြင့္၊ Aျပည့္ပိတ္ တင္ မဟုတ္ပဲ) လိုခ်င္တဲ့ ေနရာ Aလိုက္ Aဖြင့္Aပိတ္ Modulating လုပ္ခိုင္း ႏိုင္တဲ့ Command Signal ပါ။ o

Modulating Control : Motorized Actuators, Valve, Dampers

o

Speed Control : Variable-Frequency Drive(VFD) [ VFDs are also know as Adjustable-Frequency Drives (AFD), Variable-Speed Drives (VSD), AC drives, Microdrives or Inverter drives.]

o

o

Capacity Control : Thermistor Controlled Electric Heater

DI (Digital Input) : ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရွိတဲ့ Condition ႏွစ္ခု Aနက္ က ဘယ္တစ္ခု ျဖစ္ေနသလဲ ဆိုတဲ့ Status ကို Feedback ေပးလာတဲ့ Status Signal Point ပါ။ သိခ်င္တဲ့ Equipment တစ္ခု လည္ေနလား ၊ ရပ္ေနလား၊ ဒါမွမဟုတ္ မလည္ႏိုင္ပဲ Trip ျဖစ္ေနသလား။ Actuator က ပြင့္ေနသလား၊ ပိတ္ေနသလား။ Differential Sensor (Pressure, etc.) တစ္ခုခု လိုတဲ့ AေနAထား ရၿပီလား၊ Control Panel က Auto Mode စတဲ့ AေျခAေန ေတြ ကို ေပးတာပါ။ o

On / Off Status : Equipments, Differential Pressure Switch, etc.

o

Open / Close Status : Motorized Actuators, Valve, Dampers

o

Trip Status : Equipments

o

Operating Mode : Auto/Off/Manual Switch Modes, Local / BAS Control Mode, etc.

o

Water Level: Water Tank High Level, Low Level (Pump Stop), Pump Start Level, etc.

o

Alarm: Fault Alarm, System High Pressure, Low Pressure, Water Tank Extra High Level (Overflow), Extra Low Level (Empty), etc.

o

o

Pulse Input: Water Meter / Gas Meter / BTU meter, etc.

AI (Analog Input ) : သိခ်င္တဲ့ AေျခAေန Status Signal ေတြ ကို Sensor / Transmitter / transducer ေတြကေန ယူတာပါ။ ဒီ Input ေတြ က ရတဲ့ AေျခAေန တန္ဘိုး ေတြ ကို မူတည္ ၿပီး ဘယ္လို Control လုပ္မယ္ ဆိုတဲ့ Control Strategies ေတြ ကို သတ္မွတ္ရပါတယ္။ Uပမာ ေတြ ကေတာ့။

o

Temperature : Space, Supply / Return Air, Chilled Water, Hot Water, etc.

o

o

Humidity : Room, Supply Air

o

Pressure : Air System, Water Systems, Compressed Gas, etc.

o

Differential Pressure : Air System, Water Systems, etc.

o

Flowrate : Air System, Water Systems, etc.

o

Ampere : Equipment Power Usage

o

Speed : Variable-Frequency Drive (VFD), etc.

o

Lighting Illuminance Level (lux)

o

Indoor Air Quality Sensors : CO Sensors, CO2 Sensors, etc.

o

PH : Industrial Discharged Water, Industrial Exhausts, etc.

Analog Input ထဲမွာ Voltage, Current, Thermistor (Resistance) ဆိုၿပီး Input သံုးခု ရွိတဲ့ Aနက္ Aခ်ိဳ႕ Controllers ေတြမွာ Thermistor Inputs, TI ကို သီးသန္႔ခြဲ သတ္မွတ္ တာလည္း ရွိပါတယ္။ Thermistor Input ေတြက Aမ်ားAားျဖင့္ Temperature ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ (Athermistor is a type of resistor whose resistance varies with temperature.) Aခ်ိဳ႕ Controllers ေတြကေတာ့ Analog Input တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးသာ မက Digital Input ကိုပါ လက္ခံ ႏိုင္တဲ့ Universal Inputs, UI ဆိုၿပီးလည္း ေပးတတ္ပါတယ္။ Point Schedule မွာေတာ့ ဒါေတြ ကို ( ေဖာ္ျပဘို႔မလိုAပ္တာမို႔ ) ေဖာ္ျပေလ့ မရွိပါဘူး။

o

HL (High Level Interface) : Chillers ေတြ လို တကယ့္ Advanced Control System ပါၿပီးသား Equipments ေတြ ကေတာ့ HL (High Level Interface) နဲ႔ တိုက္ရိုက္ Communicate လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ သတိထား ရမွာ က Communication Protocol နဲ႔ Network Cabling Standard ပါပဲ။

C. Control Strategies o

Building Owner ေတြနဲ႔ Operator ေတြက စိတ္ခ်ၿပီး လြယ္လြယ္ကူကူ သံုးစြဲ ထိန္းသိမ္း ႏိုင္မဲ့ Control Systems ေတြကို ပဲ လိုခ်င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ designer က Control System Aတြက္ လိုAပ္တဲ့ Aခ်က္Aလက္ ေတြ ကို ေပးရပါမယ္။ Aဲဒါေတြကေတာ့ o

Control Sequence of Operation

o

AControl Schematics

o

Diagram showing interaction between various parts of the system

o

Commissioning Instruction

o

o

Amaintenance checklist

Building Owner က ဘယ္Aဆင့္Aထိ Control (သို႕) Monitor လိုခ်င္တာလဲ။ Allowable Tolerance ဘယ္ေလာက္ Aတိုင္းAတာAတြင္း တိတိက်က် ရခ်င္တာလဲ ဆိုတာေတြ ေပၚမူတည္ၿပီး စU္းစားရပါတယ္။ စU္းစားရမဲ့ Aဆင့္ေတြ ကေတာ့၊ o

Simple Monitoring

o

Space Environmental Control (Temperature, Humidity, Pressure, Cleanliness, etc.)

o

o

Scheduled (Timer) Control

o

Data Acquisition

o

Equipment Performance Control, Sequencing, Loading

o

Energy Usage Monitor and Optimization

o

Control Optimization: Static or Dynamics

Local Loop (or) Supervisory Control ? o

Lower Level Local-Loop Control ဆိုတာက သိပ္ၿပီး ရႈတ္ရႈတ္ေထြးေထြး မရွိလွတဲ့ Domestic Water Pumps, Drainage Pumps, Room FCU ေတြ ကို Aမ်ားAားျဖင့္ Lower Level Local-Loop Control နဲ႔ ထိန္းႏိုင္ပါတယ္။ Single Set point ထားၿပီး actuator နဲ႔ ပဲ AတိုးAေလွ်ာ့ လုပ္ေပးၿပီး ထိန္းတာပါ။ (Uပမာ။ ။ Chilled Water FCU ရဲ့ Supply Air Temperature ကို ထိန္းဘို႔ Chilled Water Control Motorized Valve ကို လိုAပ္သလို Aဖြင့္Aပိတ္ လုပ္ေပးခိုင္းတာ မ်ိဳးပါ။)

o

Upper Control Level ျဖစ္တဲ့ Supervisory (or Remote) Control ကေတာ့ လိုAပ္သလို set points ေျပာင္းတာ၊ Aခ်ိန္Aလိုက္ Aလုပ္လုပ္ေစမဲ့ time-dependent modes of operation ထားတာ, Control Optimization လုပ္တာ နဲ႔ Data Acquisition လို႔ေခၚတဲ့ Aခ်က္Aလက္ ေတြ စုေဆာင္း တာေတြ ကို ပါရႏိုင္ပါတယ္။

o

Control (and/or) Monitor ? o

Control (and/or) Monitor ဘယ္လို လုပ္ခ်င္တာလဲ။

o

Remote On/Off Control လိုAပ္သလား၊ လိုAပ္ရင္ On/Off နဲ႕တင္ လံုေလာက္သလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္ေလာက္ Aဆင့္Aထိ ထိန္းခ်ဳပ္ဘို႔

လိုAပ္သလဲ။ ဒီလို Control လုပ္ဘို႔ Aနည္းဆံုး ဘယ္ Data ေတြ လိုAပ္သလဲ။ ေနာက္ထပ္ ဘယ္ Data ေတြ ကို လိုခ်င္ေသးလဲ။ o

Monitor ဆိုရင္လည္း Aနည္းဆံုး ဘယ္ Data ေတြ ကို လိုခ်င္တာလဲ။ ဘာ Status ေတြ ကို Monitor လုပ္ခ်င္တာလဲ။ In Operation လည္ေန မေန (On/Off Status) ကိုသိခ်င္သလား။ Aျခားဘယ္ Operating parameter ေတြရဲ့ AေျခAေန ကိုသိခ်င္သလဲ။ Alarm ဆိုရင္ Specific လား ဒါမွမဟုတ္ General လား။ (Uပမာ။ ။ Water Pumps Aတြက္ Water Tank Empty, Water Tank Overflow, Pump Trip, No Flow တစ္ခုခ်င္းစီ ကို BAS ကေန သိခ်င္သလား၊ ဒါဆိုရင္ 4 points လိုမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဒီေလးခုထဲ က ဘယ္ Alarm ပဲျဖစ္ျဖစ္ General Alarm ကို Trigger လုပ္ေပးမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ 1 point ပဲလိုမယ္ စသည္ျဖင့္ပါ။)

o

Control Optimization: o

Control Optimization လိုခ်င္သလား။ လိုခ်င္ရင္ Static Optimization နဲ႔ Dynamic Optimization ႏွစ္ခုထဲက ဘယ္Aမ်ိဳးAစား ကို လိုခ်င္တာလဲ။

o

စသည္ျဖင့္ လားေပါင္း၊ လဲေပါင္း မ်ားစြာ ကို Aေျဖရွာရပါတယ္။

o

ဒီAေျခခံ ေတြ ကို ရၿပီဆိုရင္ေတာ့ ပိုၿပီး Aေသးစိတ္ သတ္မွတ္ဘို႔ Aမ်ားAားျဖင့္ BAS specialist နဲ႔ လည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ေဆြးေႏြး ညွိႏိႈင္း ရပါတယ္။

o

Energy Efficiency လိုခ်င္လို႔ Optimization လုပ္တဲ့ Aခါ Sensor ေတြ Controller ေတြ Aမ်ားႀကီး ထပ္တတ္ ရတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ ေပါ့ေစခ်င္လို႔ ေၾကာင္ေဆးထိုး၊ ေဆးAတြက္ေလး ဆိုတာ လို ေငြလည္းပိုကုန္၊ Energy ပိုစား တာလည္း ျဖစ္တတ္ ပါေသးတယ္။

- Back to Top III.

Control Fundamentals .

Terminology

A. Feedback-Control Example B. Type of Control Action C. Control Components 0. Controlled Devices

1. Sensors 2. Controllers

D. Communication Networks for BAS E. Specifying DDC System

F. Terminology Control Systems မွာသံုးတဲ့ Terminology Aခ်ိဳ႕ ကို ASHRAE Handbook ကေန ေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ျပ ေပးထားပါတယ္။ o

Aclosed loop or feedback control measures actual changes in the controlled variable and actuates the controlled device to bring about a change. The corrective action may continue until the variable is brought to a desired value within the design limitations of the controller. Every closed loop must contain a sensor, a controller, and a controlled device.

o

The sensor measures the controlled variable and transmits to the controller a signal (pneumatic, electric, or electronic) having a pressure, voltage, or current value related by a known function to the value of the variable being measured.

o

The controller compares this value (the sensor's signal) with the desired set point and regulates an output signals to the controlled device for corrective action. Acontroller can be hardware or software. Ahardware controller is an analog device (e.g., thermostat, humidistat, pressure control) that continuously receives and acts on data. Asoftware controller is a digital device (e.g., digital algorithm) that receives and acts on data on a sample-rate basis.

o

The controlled device is typically a valve, damper, heating element, or variable-speed drive. It is the component of a control loop used to vary the input (controlled variable).

o

The set point is the desired value of the controlled variable. The controller seeks to maintain this set point. The controlled device reacts to signals from the controller to vary the control agent.

o

The control agent is the medium manipulated by the controlled device. It may be air or gas flowing through a damper; gas, steam, or water flowing through a valve; or an electric current.

o

The process is the HVAC apparatus being controlled, such as a coil, fan, or humidifier. It reacts to the control agent’s output and effects the change in the controlled variable.

o

The controlled variable is the temperature, humidity, pressure, or other condition being controlled.

G. Feedback-Control Example o

Closed Loop Or Feedback Control တိုင္းမွာ sensor, controller နဲ႔ controlled device ဆိုတဲ့ Basic Elements သံုးခု က မရွိမျဖစ္ ပါဝင္ရပါတယ္။ နမူနာ တစ္ခု Aေနနဲ႔ ရိုးရိုးရွင္းရွင္း Simple Heating Coil Control ကို ေAာက္မွာ ေဖာ္ျပ ေပးထားပါတယ္။

o

ပထမ Sensor က Controlled Variable ကို Sense လုပ္ပါတယ္။ ဒီနမူနာ မွာ Controlled Variable က Duct ထဲက ေလရဲ့ Aပူခ်ိန္ Air Temperature ျဖစ္ပါတယ္။

o

Controller က ဒီ Measured Value ကို လိုခ်င္တဲ့ (ခ်ိန္ထားတဲ့) Setpoint နဲ႔ ႏိႈင္းယွU္ၾကည့္ပါတယ္။ ဒီ နမူနာ မွာ ဆိုရင္ Measured Temperature ကို လိုခ်င္တဲ့ (ခ်ိန္ထားတဲ့) Setpoint Temperature နဲ႔ ႏိႈင္းယွU္ၾကည့္ပါတယ္။

o

ဒီ Setpoint နဲ႔ တိုင္းလို႔ရတဲ့ Temperature ႏွစ္ခု ကြာျခားခ်က္ difference ကို Error လို႔ေခၚပါတယ္။

o

ဒီ Error ေပၚမူတည္ၿပီး Controller က သူ႔ရဲ့ Output Signal ကို တြက္ခ်က္ ၿပီး ထုတ္ေပးပါတယ္။ ဒီ နမူနာ မွာေတာ့ Output က Controlled Device ျဖစ္တဲ့ valve

ကို modulate (ထိန္းခ်ဳပ္) ၿပီး steam flow ကိုထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း ျဖင့္ ထြက္လာတဲ့ Air Temperature ကို ေျပာင္းလဲ ေစပါတယ္။ ဒီနည္း နဲ႔ လိုခ်င္တဲ့ Air Temperature ရေAာင္ Control လုပ္ယူရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ o

ဒီ Control Loop ကို ေAာက္မွာ နမူနာ ျပထားတဲ့ Block Diagram နဲ႔ ျပသ လို႔ရပါတယ္။ ( Matlab နဲ႔ Simulink လို႔ေခၚတဲ့ Software မွာ ဒီလို Block Diagram မ်ိဳး ေတြ ဒီဇိုင္း လုပ္ၿပီး Simulation လုပ္ လို႔ ရတာ မွတ္မိပါတယ္။ )

o

ဒီ လို လိုခ်င္တဲ့ AေျခAေန ကို ရေAာင္ ထိန္းခ်ဳပ္တာ က ခ်က္ျခင္း ေျပာင္းတာ မ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး။ Time Lag လို႔ ေခၚတဲ့ Aခ်ိန္ ေနာက္က် တာ ရွိပါတယ္။ Modulate လုပ္ဘို႔ လည္း Aခ်ိန္လိုပါတယ္။ Controlled Variable ရဲ့ တန္ဘိုးေျပာင္း ဘို႔လည္း Aခ်ိန္ယူရပါတယ္။ Sensor ေတြ ကလည္း Controlled Variable ေျပာင္းေျပာင္းခ်င္း Response ရတာ မဟုတ္ျပန္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Control Loop Performance ေတြ က ဒီ Time Lag ေတြ ေပၚ Aမ်ားႀကီး မွီပါတယ္။ ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ Aခါ ဒီ Time Lag ေတြ ျဖစ္တဲ့ Sensor Response Time, Dead Time, Time Constant, First Order Lag စတဲ့ AေျခAေန ေတြ ကို ထည့္သြင္း စU္းစားေပးရပါတယ္။

H. Type of Control Action 0. Two-Position Action (Action related to Binary Output) o

ဖြင့္တာ ပိတ္တာ ကို Controlled Variable ရဲ့ Input ကိုမူတည္ ၿပီး Controller Differential တစ္ခု ကို သတ္မွတ္ ရပါတယ္။ Uပမာ Aခန္းရဲ့ Temperature ကို Control လုပ္ဘို႔ FCU ရဲ့ Cooling Coil ကို Aဖြင့္ Aပိတ္ နဲ႔ ထိန္းမယ္ ဆိုရင္ Temperature က Low Temperature ထိရင္ Valve ကို ပိတ္မယ္။ High Temperature ကို ထိရင္ Valve ကို ဖြင့္မယ္ စသည္ျဖင့္ပါ။ သူ႔ရဲ့ သဘာဝ ကို ေAာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးထား ပါတယ္။

1. Modulating Control (Action related to Analog Output) o

Modulating Control မွာ Controller's Output က သူ႔ entire range Aတြင္း လိုAပ္သလို ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ သံုးေလ့ရွိတဲ့ Term Aခ်ိဳ႕ကို ေAာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။ o

Throttling Range : Controller က Controlled Device ရဲ့ Aနည္းဆံုး ေနရာ နဲ႔ Aမ်ားဆံုး ေနရာ ႏွစ္ခု ၾကားကို ေရႊ႕ေပး ႏိုင္ဘို႔ လိုAပ္တဲ့ Controlled Variable ထဲမွာ ေျပာင္းဘို႔ လိုAပ္တဲ့ Aတိုင္းAတာ ကို ေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Uပမာ Temperature ကို ±5 ºC Aတြင္း ထိန္းမယ္၊ +5 ºC ဆိုရင္ Valve 100% open, 5% ဆိုရင္ Valve လံုးလံုး closed ဆိုရင္ Temperature ေျပာင္းရင္ Valve က 100% ေျပာင္းပါတယ္။ ဒီ 10 ºC ကို Throttling Range လို႔ေခၚပါတယ္။

o

Control Pointဆိုတာက ေတာ့ Instrument က Control လုပ္ေနတဲ့ Controlled Variable ရဲ့ တကဲ့ တန္ဘိုး actual value ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက System Load Aေျပာင္းAလဲ နဲ႔ Aျခား variables ေတြ ေပၚမူတည္ ၿပီး Controller ရဲ့ Throttling RangeAတြင္းမွာ ေျပာင္းလဲ ေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Offsetဆိုတာကေတာ့ set point နဲ႔ actual control point ၾကား ကြာေနတဲ့ error ကို ေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Sensor ေတြမွာ လည္း တကယ့္တန္ဘိုး နဲ႔ Signal ၾကားမွာ ကြာျခားခ်က္ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကို လည္း Offset လို႔ေခၚပါတယ္။

o

သံုးေလ့ရွိတဲ့ Modulating Control ေတြ ကေတာ့ a. Proportional Control b. Proportional-integral (PI) Control c. Proportional–Integral–Derivative controller (PID controller) d. Adaptive Control e. Fuzzy Logic

o

Proportional Control မွာ error ကိုပဲ Aေျခခံ ၿပီး Output ကို Aေျပာင္းAလဲ လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ PI နဲ႔ PID Control ကေတာ့ Aခ်ိန္ႏွစ္ခု ၾကားေျပာင္းတဲ့ ႏႈန္း ကိုပါ ထည့္သြင္း စU္းစား ထားေပးပါတယ္။

o

Building Automation မွာ သံုးေလ့ရွိတာ က Proportional Control နဲ႔ Proportional-integral (PI) Control ေတြပါ။

o

Adaptive Control ဆိုတာကေတာ့ Process ရဲ့ Dynamic Characteristics ေျပာင္းလဲမႈ ေပၚမူတည္ ၿပီး Controller က Parameter ေတြ ကို adjusts (ညွိ) ေပးပါတယ္။

o

Fuzzy Logic ဆိုတာကေတာ့ AေျခAေန တစ္ခု မွာ human operator ဘယ္လို response လုပ္မွာလဲ ဆိုတဲ့ "if-then" rules ေတြ ကိုသတ္မွတ္ၿပီး ထိန္းတာပါ။

2. Combinations of Two-Position and Modulating o

Aခ်ိဳ႕ Control Loop ေတြ မွာေတာ့ Two-Position Components သံုးၿပီး Modulating response နီးပါးရေAာင္ လုပ္ယူႏိုင္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ o

Timed Two-Position Control

o

Floating Control

o

Incremental Control

ဒီနည္း နဲ႔ ထိန္းတဲ့ Aခါ Modulating Valve နီးပါးရတယ္ ဆိုေပမဲ့ ထိန္းရတာ က နဲနဲခက္ပါတယ္။ Chilled Water သံုးရတဲ့ စနစ္မွာ ဒီလို Valve ဖြင့္ပိတ္လုပ္တဲ့ Aခါ Temperature Control မွာ မဆိုးလွေပမဲ့ Humidity Control ကေတာ့ ခက္ပါတယ္။ 3. I. J. Control Components 0. Controlled Devices o

Valve/Damper ေတြမွာရိွတဲ့ Flow Characteristics ေတြကို Aထိုက္Aေလ်ာက္ သိဘို႔ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။ Opening Percentage နဲ႔ Flowrate က Linearly တိုက္ရိုက္ Aခ်ိဳးက် ျဖစ္ေလ့မရွိလို႔ပါ။ ဖြင္႔တာ AေႏွးAျမန္ ကို လိုက္ၿပီးလည္း ေျပာင္းႏိုင္ပါေသးတယ္။ Controlled Devices ေတြေရြးခ်ယ္တဲ့ Aခါ Aဖြင့္Aပိတ္ AေႏွးAျမန္ (Stroke Time), ေရရွည္သံုးဘို႔ ယံုၾကည္ စိတ္ခ်ရ မခ်ရ နဲ႔ Aျခား Parameter ေတြကို ကိုယ္သံုးမဲ့ application နဲ႔ သင့္ေတာ္မေတာ္ ႏိႈင္းခ်ိန္ ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ သံုးမဲ့ Controller နဲ႔ ကိုက္ညီ (Compatible) ျဖစ္ဘို႔လည္း လိုAပ္ပါတယ္။ Status Feedback ေပးႏိုင္တဲ့ Controlled Devices ေတြ က ပိုၿပီး ကုန္က် ေပမဲ့ Controller Aထြက္နဲ႔ တကဲ့ AေျခAေန ကို ေပးႏိုင္တာမို႔ Aေရးႀကီး တဲ့ Application မွာ သံုးသင့္ပါတယ္။

o

Aေသးစိတ္ ကို လိုAပ္တဲ့ Aခါ စာဖတ္သူ ကိုယ္တိုင္ ရွာေဖြေလ့လာ ေစခ်င္ပါတယ္။

1. Sensors Sensor ေတြ ေရြးခ်ယ္တဲ့ Aခါ စU္းစားရမဲ့ Aခ်က္ေတြ ကေတာ့ o

Operating range of controlled variable- သံုးမဲ့ AေျခAေန နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ သင့္ေတာ္တဲ့ Signal ကိုထုတ္ေပးႏိုင္ရပါမယ္။ Aနီးစပ္ဆံုး Range ကိုေရြးခ်ယ္ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။

o

Compatibility of controller input– Controller လက္ခံႏိုင္တဲ့ electronic signal ကို ထုတ္ေပး ႏိုင္ရပါမယ္။ Uပမာ ေျပာရရင္ industry standard signal ေတြျဖစ္တဲ့ 4 to 20 mAor 0 to 10 V (dc) လိုမ်ိဳးပါ။

o

Accuracy and repeatability- Aခ်ိဳ႕ Control Applications ေတြမွာ controlled variable က လိုခ်င္တဲ့ desired set point Aနားမွာ ကပ္ေနတတ္ပါတယ္။ [ Uပမာ Temperature ± 1.1 ºC (± 2 ºF) RH ± 5% ဆိုတာမ်ိဳးပါ။] ဒီAေျခAေန မွာ သူ႔ထက္ တိက်တဲ့ Accuracy လိုလာပါတယ္။ Temperature Sensor က Aနည္းဆံုး ± 0.5 ºC ေလာက္မွ မရႏိုင္ရင္ Temperature Control ± 1.1 ºC လုပ္ဘို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီလိုပဲ RH Control ± 5% ရဘို႔ ဆိုရင္ Sensor Accuracy က ± 2% ေလာက္Aတြင္း ျဖစ္ေနဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ Sensor Accuracy က လည္း Aၿမဲတန္း ၿငိမ္ေနတာ လည္း မဟုတ္ပါဘူး (Aထူးသျဖင့္ Humidity Sensor)။ ဒါေၾကာင့္ လိုAပ္သလို re-calibrate လုပ္ဘို႔လည္း လိုAပ္ တတ္ပါေသးတယ္။ Sensor Accuracy က Aရမ္းေကာင္း ေနရင္ေတာင္မွ ေAာက္မွာေပးထားတဲ့ Aခ်က္ေလးခ်က္ က တစ္ခ်က္ခ်က္ နဲ႔ ညိရင္ Set point ကိုထိန္းထားဘို႔ မလြယ္ပါဘူး။ 0. the controller is unable to resolve the input signal, 1. the controlled device cannot be positioned accurately, 2. the controlled device exhibits excessive hysteresis, or 3. disturbances drive its system faster than the controls can regulate it.

o

Sensor response time- sensor/transducer ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ response curve က controlled variable ေျပာင္းတာနဲ႔လိုက္ၿပီး Sensor Output ဘယ္လိုေျပာင္းတယ္ ဆိုတာ ကို ျပပါတယ္။ Process ရဲ့ Time Constant က နည္းတယ္ဆိုရင္ Fast response time ရွိတဲ့ sensor ကိုသံုးရပါမယ္။

o

Control agent properties and characteristics– Sensor ထည့္ထားရမဲ့ ေနရာ က Control Agent (ေလ၊ ေရ၊ Fluid စသည္။) က Sensor ကို စား

(corroded) ပ်က္စီးေစမယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ Sensor ရဲ့ performance ကိုေလ်ာ့က်ေစမယ္ ဆိုရင္ ဒီ Control Agent နဲ႔ တိုက္ရိုက္ မထိလို႔ ရတဲ့ ေရြးခ်ယ္စရာ (သို႔) ဒါဏ္ခံႏိုင္တဲ့ Aျခား Sensor ကိုေရြးခ်ယ္ရပါလိမ့္မယ္။ o

Ambient environment characteristicsပတ္ဝန္းက်င္ AေျခAေန ေတြ (Uပမာ Temperature & Humidity Aေျပာင္းAလဲ) က Sensor ရဲ့ accuracy ကို မထိခုိက္ေစဘို႔ သတိျပဳရပါမယ္။ ဒီလိုပါပဲ Aျခား ဓာတ္ေငြ႕ နဲ႔ Chemical ေတြ၊ electromagnetic interference (EMI) ေတြ ကလည္း Sensor ကို Degrade ျဖစ္ေစ၊ ထိခုိက္ ပ်က္စီး ေစႏိုင္ ပါေသးတယ္။ ဒီလို AေျခAေန ကို ကာကြယ္ဘို႔ လိုAပ္ရင္ Special Sensor or transducer housing ကိုAသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။

2. Controllers 1. DDC (Direct Digital Control) o

BAS မွာ Aဓိက Aသံုးမ်ားတာ ကေတာ့ DDC ပါ။ DDC မွာ Microprocessors နဲ႔ Firmware/Software ပါဝင္တဲ့ MicroComputer ပါဝင္ၿပီး control logic ကို ေဆာင္ရြက္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ သူ က Digital / Analog Input ေတြကို လက္ခံ ႏိုင္သလို ဒီAခ်က္Aလက္ ေတြကို Operator သြင္းထားတဲ့ Set point နဲ႔ Aျခား Aခ်က္Aလက္ ေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွU္ တြက္ခ်က္ၿပီး သင့္ေတာ္တဲ့ Digital / Analog Output ကို္လည္း ထုတ္ေပးႏိုင္ ပါတယ္။

o

ၿပီးေတာ့ DDC Aားလံုးနီးပါး က Programmable ပါ။ လိုခ်င္တဲ့ Control Programming ကို Notebook Computer (သို႔) Handheld Units မွာ ဒီဇိုင္းလုပ္ ၿပီး Controller ထဲကို Download လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

DDC ေတြကို Stand-alone ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Aျခား BAS system ေတြနဲ႔ network သံုးၿပီး integrate လုပ္လို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ DDC ရဲ့ Advantages ေတြကေတာ့၊ o

Control Sequence / Equipment ေတြ ကို Hardware မွာေျပာင္းစရာ မလိုပဲ Software ထဲမွာတင္ ေျပာင္းလို႔ရျခင္း။

o

Demand Setback, reset, data logging, diagnostics နဲ႔ time-clock integration စတဲ့ features ေတြ ကို ေစ်း သက္သက္သာသာ နဲ႔ Controller ထဲကို ထည့္သြင္း ေပးႏိုင္ျခင္း။

o

တိက်တဲ့ (Precise & Accurate Control) ကိုရႏိုင္ျခင္း။ (Sensor ရဲ့ Resolution နဲ႔ Analog to Digital, Digital to Analog Conversion Process ေတြရဲ့ Limit ကိုမွီတာက လြဲရင္ေပါ့ေလ။) PID နဲ႔ Aျခား Control Algorithm ေတြကို Mathematically Implement လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

open network သံုးလို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ proprietary (မူပိုင္) နဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ Control ေတြAခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ Communicate လုပ္ႏိုင္ ျခင္း။

o

ထိန္းခ်င္တဲ့ Setpoint, Limits, Alarm Setting, Delay, Schedule ေတြ ကို Controller Memory ထဲ တစ္ခါထည့္ထားရင္ ေနာက္ထပ္ တမင္တကာ မျပင္မခ်င္း (သို႕) Controller မပ်က္မခ်င္း မေပ်ာက္မပ်က္ ရွိေနႏိုင္ ျခင္း။ (Aခ်ိဳ႕ Memory ေတြ က ေတာ့ Power Supply မရွိရင္ ရက္ပိုင္းပဲ ခံတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Aမ်ားစု ကေတာ့ Memory ထဲ မွာ ေရရွည္ မပ်က္မစီး တည္ရွိေနႏိုင္ပါတယ္။)

o

HVAC System ရဲ့ Control Aမ်ားစု က DDC control ျဖစ္ပါတယ္။

2. Electric/Electronic Controllers o

Aေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ Domestic Water Transfer Pump Control လို ရိုးရွင္းတဲ့ Control Aတြက္ ဒီလို Electronic Control ေတြက Aသံုးက် ပါတယ္။ နမူနာ ကို ေတာ့ Omron Industrial Automation ရဲ့ Floatless Level Controller [http://www.omron-ap.com/product_info/61F/index.asp] မွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

3. Pneumatic Receiver-Controllers o

Pneumatic ဆိုတာကေတာ့ Compressed Air ကိုသံုးတဲ့ Controller ေတြပါ။ Aေသးစိတ္ ကို ေတာ့ ဒီေနရာ မွာ မေဖၚျပေတာ့ပါဘူး။

4. Thermostats

o

Thermostat ဆိုတာကေတာ့ Aမ်ားသိၾကတဲ့ Aတိုင္း control နဲ႔ Sensing functions ႏွစ္ခု ေပါင္းထားတဲ့ Device တစ္ခုပါ။ Aမ်ားAားျဖင့္ micro-processor based ျဖစ္ၿပီး သူ႔ဟာသူ Aလုပ္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ Aေသးစိတ္ ကို ေတာ့ မေဖၚျပေတာ့ပါဘူး။

K. L. Communication Networks for BAS 0. Communication Protocol o

Integrated Building Management System လုပ္ေတာ့မယ္ ဆိုရင္ Aဓိက ေခါင္းခဲရေလ့ ရွိတာ ကေတာ့ Communication protocol ပါ။

o

System တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခု ေကာင္းေကာင္း ဆက္သြယ္ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ protocol တစ္ခုကို ဘာသာစကား တစ္ခု Aေနနဲ႔ သံုးရပါတယ္။ ခက္တာက manufacturer Aမ်ားစု က သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ proprietary protocol ကို သံုးခ်င္ၾကပါတယ္။ Aမ်ားဘံုသံုး open standards ေတြကလည္း DeviceNet, SOAP, XML, BACnet, LonWorks and Modbus စသည္ျဖင့္ Aမ်ားႀကီး ရွိေနျပန္ပါတယ္။ Proprietary ကေန Open Standard ကို ေျပာင္းေပးႏုိင္တဲ့ Hardware (or) Software Module ေတြ ရွိေပမဲ့ 100% စိတ္ခ်ရတယ္ လို႔ မဆိုႏိုင္ ေသးပါဘူး။ ASHRAE Handbook ထဲမွာေတာ့ Protocol ကို classes သံုးခု ခြဲထားပါတယ္။ .

Standard protocol. Published and controlled by a standards body.

a. Public protocol. Published but controlled by a private organization. b. Private protocol. Unpublished; use and specification controlled by a private organization. Examples include the proprietary communications used by many building automation devices. o

ဒါေၾကာင့္ Integrated Building Management System လုပ္ေတာ့မယ္ ဆိုရင္ သတိထားရမွာ က ဘယ္ Standard Protocol ကိုသံုးမွာလဲ ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Aထူးသျဖင့္ existing building ေတြကို retrofit လုပ္ရေတာ့မယ့္ AေျခAေန မွာ Existing Control System Aေၾကာင္း သိဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။

1. Network Structure

o

BAS Network Aမ်ားစု က Computer Network Technology ကိုသံုးစြဲေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ IT backbone နဲ႔ Communication Protocol ေတြ ကို သံုးၿပီး Communication လုပ္တာပါ။ Wired ေရာ Wireless Technology ေရာ စံုေAာင္ သံုးႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ Communication Task ေတြမွာ ပါဝင္ႏိုင္တာ ကေတာ့။ o

Data Exchange : Aခ်က္Aလက္ ေတြ ဖလွယ္တာ

o

Alarms and Events: ဘယ္စနစ္၊ ဘယ္ေနရာ မွားေနလဲ ဆိုတာ သတင္းေပးဘို႔၊ နဲ႔ AျခားAေျခAေန ေတြ။

o

Schedule : Equipment ေတြကို ဘယ္Aခ်ိန္၊ ဘယ္လို AစီAစU္ နဲ႔ run မယ္ ဆိုတာ ကို စီမံခန္႔ခြဲ ႏိုင္ဘို႔

o

Trends : Data ေတြ Aခ်ိန္ကာလ တစ္ခု Aတြင္း ဘယ္လို ေျပာင္းသြားလဲ ဆိုတာ သိဘို႔ မွတ္ထားတဲ့ Data History ကို Trend လို႔ေခၚတာပါ။

o

Network Management : Network diagnostic and Maintenance functions, data access, security functions, etc.

M. N. Specifying DDC Systems o

DDC installation ေAာင္ေAာင္ ျမင္ျမင္ ရရွိဘို႔ Aတြက္ Customer ရဲ့ လိုAပ္ခ်က္ ကို ျဖည့္ဆီး ႏိုင္မဲ့ ရွင္းလင္း ျပတ္သားစြာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ specification လိုAပ္ပါတယ္။ Specification မွာ ပါဝင္ရမွာ ေတြ ကေတာ့။ o

Descriptions of the products desired, or of the performance and features expected

o

Needed points (Points Schedule) or data objects should be listed

o

Acontrol schematic shows the layout of each system to be controlled, including instrumentation and input/output objects and any hard-wired interlocks.

o

Asequence of operation should be provided for each system.

ပိုၿပီး Aေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ေတာ့ ASHRAE Guideline 13. ASHRAE (2005) ကိုေလ့လာပါ။ O.

- Back to Top -

IV.

Control Examples o

ေနာက္ လာမဲ့ Post ေတြ မွာ တစ္ခုခ်င္း ေဖာ္ျပေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ေရးသားေပး ထားၿပီးတာ ေတြ ကေတာ့ 0. Chilled Water Fan Coil Units

- Back to Top V.

References 0. "Fundamental of Control", Chapter 7, ASHRAE Handbook: Fundamentals, 2009. 1. "Design and Applications of Controls", Chapter 46, ASHRAE Handbook: HVAC Applications, 2007. 2. "Controls", Chapter 10, Air-Conditioning Systems Design Manual, ASHRAE, 1993. 3. Standard Protocols .

Lonworks by Lonmark International [ http://www.lonmark.org/ ]

i.

BACnet by ASHRAE [ http://www.bacnet.org/ ]

ii.

Modbus [ http://www.modbus.org/ ]

iii.

DeviceNetTM by ODVA[ http://www.odva.org/ ]

iv.

SOAP ( Simple Object Access Protoco) by W3 [ http://www.w3.org/TR/soap/ ]

v.

XML by W3 [ http://www.w3.org/2004/02/XML-Protocol-Charter ]

4. BAS System Providers .

Siemens [ http://www.automation.siemens.com/_en/portal/index.htm ]

i.

Honeywell [ http://acscorp.honeywell.com/Pages/default.aspx ]

ii.

Johnson Controls [ http://www.johnsoncontrols.com/ ]

iii.

Yamatake [ http://www.yamatake.com/ ]

iv.

Trend Controls [ http://chawlwin.blogspot.com/2009/09/ http:/www.trend-controls.com ]

v.

TAC [ http://www.tac.com/ ]

vi.

Trane [ http://www.trane.com/COMMERCIAL/Controls/Default.aspx?i=875 ]

5. Electronic Controllers

.

Omron Industrial Automation : Floatless Level Controllers [ http://www.omron-ap.com/product_info/61F/index.asp ]

6. Wiki References .

Automatic Control [ http://en.wikipedia.org/wiki/Automatic_control ]

i.

Building Automation [ http://en.wikipedia.org/wiki/Building_Automation ]

ii.

Control Theory [ http://en.wikipedia.org/wiki/Control_theory ]

iii.

SCDA(Supervisory Control And Data Acquisition) [ http://en.wikipedia.org/wiki/SCADA]

iv.

Proportional Control [ http://en.wikipedia.org/wiki/Proportional_control ]

v.

PI Controller [ http://en.wikipedia.org/wiki/PI_controller ]

vi.

PID Loop [ http://en.wikipedia.org/wiki/PID_loop ]

vii.

Digital Control [ http://en.wikipedia.org/wiki/Digital_control ]

viii.

DDC (Direct Digital Control) [ http://en.wikipedia.org/wiki/Direct_Digital_Control ]

ix.

Fuzzy Control System [ http://en.wikipedia.org/wiki/Fuzzy_control_system ]

x.

Adaptive Control [ http://en.wikipedia.org/wiki/Adaptive_control ]

xi.

Variable Frequency Drive [ http://en.wikipedia.org/wiki/Variable_frequency_drive ]

xii.

Lux [ http://en.wikipedia.org/wiki/Lux ]

xiii.

http://en.wikipedia.org/wiki/Thermistor[ http://en.wikipedia.org/wiki/Thermistor ]

From : http://chawlwin.blogspot.com/2009/09/automatic-control-systems-in-buildings.html

Clean Air ေလ၊ ကမာၻေပၚ က Aႀကီးမားဆံုး Aရင္းAျမစ္ ျဖစ္သလို AေရးAပါဆံုး (သို႔) မရွိမျဖစ္ AလိုAပ္ဆံုး လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ လူေတြ ရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ ဟာ AစားAစာ နဲ႔ ေရ မရွိပဲ ေန႔ေပါင္း မ်ားစြာ Aသက္ရွင္ ေနႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေလ မရွိပဲ တစ္မိနစ္၊ ႏွစ္မိနစ္ ေက်ာ္ၾကာရံုေလးေလာက္ ပဲ ႀကိဳးစားေနၾကည့္ပါAံုး။ o

Introduction o

တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ Aသက္ရႈ ေနရတဲ့ ေလဆိုတာ atmosphere (ေလထု) ရဲ့ Aစိတ္Aပိုင္း ငယ္တစ္ခုသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻ႔ေလထု ကို Aလႊာေတြ ခြဲျခားသတ္မွတ္ ထားၿပီး ေလ့လာၾက ပါတယ္။ Aလႊာတစ္ခုခ်င္း စီမွာ ထူးျခားတဲ့ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္းမႈ၊ ဂုဏ္သတၱိ နဲ႔ Aပူခ်ိန္ ပံုစံ ကိုယ္စီ ေတြ ရွိေနၾကလို႔ပါ။ ( ငယ္ငယ္တုန္း က Aေထြေထြ သိပၸံ မွာသင္ခဲ့ ရ တာ မွတ္မိေကာင္း မွတ္မိၾကပါလိမ့္ မယ္။ ) ကမာၻႀကီး ေလထု စီးဆင္း လည္ပတ္တဲ့ ပံုစံ Aရ ဒီ atmospheric air က ေလေတြကို ကမာၻ တလႊား ေရႊ႕ေျပာင္းေပးေန ပါတယ္။ continent (တိုက္) တစ္ခုကေန တစ္ခု ကို ရက္ပိုင္း Aတြင္းမွာ ရက္Aနည္းငယ္ Aတြင္း ေရာက္ေAာင္ ပို႔ေဆာင္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ Aာဖရိက ဆာဟာရ မွာ မုန္တိုင္း တိုက္ လို႔ လြင့္ ထြက္လာတဲ့ Aမႈန္Aမႈိက္ ေတြ ဟာ ေတာင္Aေမရိက တိုက္ နဲ႔ ကာရီဘီယံ ပင္လယ္ေကြ႔ ကို ငါးရက္ေလာက္ နဲ႔ ေရာက္သြားႏိုင္ ပါတယ္။

o

သဘာဝ Aတိုင္းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လူေတြေၾကာင့္ ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေနရာေဒသ တစ္ခု မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ Local Air Pollution ဟာ ေနာက္ဆံုးမွာ ေတာ့ Global Air Pollution ကိုျဖစ္ေစႏိုင္ တာပါပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ကမာၻေပၚ မွာ ရွိတဲ့ သက္ရွိ Aားလံုးက Aျပန္Aလွန္ ဆက္သြယ္ေနၿပီး Aသက္ဆက္ႏိုင္ ဘို႔Aတြက္ လည္း ေလကို မွီခို ေနရလို႔ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြနဲ႔ သက္ရွိသတၱဝါ ေတြ Aပင္ေတြ Aသက္ဆက္ ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Air Quality ဟာ Aလြန္႔Aလြန္ ကို Aေရးပါ လာပါတယ္။

o

Air Pollution o

WHO ရဲ့ ေလ့လာခ်က္ Aရ ကမာၻ ေပၚမွာ သန္းေထာင္ခ်ီ တဲ့ လူေတြ ဟာ က်န္းမာေရး Aတြက္ ရႈရႈိက္ဘို႔ မသင့္ ေတာ္ မသန္႔ရွင္း တဲ့ ေလ (Outdoor Air) ကို ရႈရိႈက္ေနရတယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒီAေျခAေန ကို စU္းစားရ ခက္ေကာင္းခက္ေပမဲ့ တစ္ခု ကိုေတာ့ Aမွတ္ရေစ မွာပါ။ က်ေနာ္ တို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ မွာ ရွိတဲ့ ေလထဲ မွာ တစ္ခါတစ္ရံ Aႏၲရာယ္ ရွိတဲ့ dangerous materials ေတြ ပါဝင္ေနႏိုင္ တယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ဒါဆို ဒီ pollutants ေတြ ဘယ္ကလာ ၿပီး ဘာလို႔ Aႏၲရာယ္ ေပးႏိုင္တာလဲ။

o

Air Pollutions ဆိုတာ ကေတာ့ လူ၊ တိရစၧာန္၊ Aပင္ေတြ နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ဆိုးက်ိဳး ဒုကၡ ေပးႏိုင္တဲ့ harmful substances ေတြ ေလထဲမွာ ပါဝင္ေနတာ ကို ေခၚတာပါ။

o

သဘာဝ Aတိုင္း ျဖစ္လာတဲ့ natural pollutants ေတြ လည္းရွိပါတယ္။ Uပမာ Aားျဖင့္ သဘာဝ Aတိုင္း ေတာမီးေလာင္ တဲ့ Aခါ၊ ထြက္လာတဲ့ မီးခိုး နဲ႔ Aမႈန္ေတြ ဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ မွာ ေနထိုင္တဲ့ သူေတြ ကို Aႏၲရာယ္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ႐ႊံ႕ႏြံ စိမ့္ေျမေတြ ကလည္း Aတိုင္းAတာ တစ္ခု Aထိ natural pollutants ေတြကို

ထုတ္လႊတ္ေပးပါတယ္။ ဒါေတြက ဒီေန႔ လူေတြရဲ့ လုပ္ရပ္ ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ Pollutants Aတိုင္းAတာ နဲ႔ ယွU္ရင္ေတာ့ AေသးAမႊား small scale ေလးသာပါ။ o

လူေတြ ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ Pollution ေတြ၊ Uပမာ၊ ၊ Fossil Fuel ေတြ ကို မီးရိႈ႕တာ၊ (Aင္ဂ်င္ေတြ မွာ သံုးတာ) ေတြ၊ ကားေတြ၊ Power plant ေတြ ကထြက္လာတဲ့ emissions ေတြ၊ လယ္ထဲ မွာ သံုးတဲ့ ဓာတ္ေျမၾသဇာ ေတြ က ေလထဲ ေရာက္ လာတာ ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

o

o

Air Pollutants ေတြ ကို ႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခား ႏိုင္ပါတယ္။ o

Primary Pollutants နဲ႔

o

Secondary Pollutants ပါ။

Primary Pollutants ဆိုတာကေတာ့ သဘာဝAတိုင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ လူေတြေၾကာင့္ ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေလထဲကို တိုက္ရိုက္ စြန္႔ထုတ္ လုပ္တဲ့ Pollutants ေတြပါ။

o

ဒီ Pollutants ေတြက Aခ်င္းခ်င္း ဓာတ္ျပဳ၊ ေနေရာင္ နဲ႔ ေတြ႔ ၿပီး Secondary Pollutants လို႔ ေခၚတဲ့ new chemical compounds ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ရံဖန္ရံခါ Secondary Pollutants ေတြ က Primary Pollutants ထက္ ပိုၿပီး ပ်က္စီးထိခုိက္ မႈ ကို ျဖစ္ေစပါတယ္။

o

ေတြ႔ရမ်ားတဲ့ Common Outdoor Pollutants ေတြ ကေတာ့ Carbon oxides, sulfur oxides, nitrogen oxides, ozone နဲ႔ Aမႈန္Aမႊား (suspended particulate matters) ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

o

Solid particles ေတြနဲ႔ Liquid droplets ေလးေတြ ေပါင္းစပ္ ပါဝင္ေနတဲ့ suspended particulate matters ေတြက သာမန္မ်က္ေစ့ နဲ႔ မျမင္ႏိုင္ေလာက္ေAာင္ ေသးငယ္ပါတယ္။ ဖုန္ေတြ၊ Aမႈန္Aမႈိက္ ေတြ၊ က်ပ္ခိုးေတြ၊ မီးခိုးေတြ မွာ ဒီ suspended particulate matters ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

o

Sources ေနရာေပါင္းစံု က ထြက္လာႏိုင္တဲ့ Air Pollutants Aမ်ိဳးမ်ိဳး Aဖံုဖံု ရွိေနတာ နဲ႔ ဒီ Pollutions ေတြ က က်ေနာ္တို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ က ေလရဲ့ Quality ကိုထိခိုက္ေစႏိုင္ေတြ ကို သိရွိေနၾကပါၿပီ။ က်ေနာ္ တို႔ ေတြရဲ့ ဘဝ ကို ဘယ္လို ထိခိုက္မႈ ရွိမလဲ။ က်န္းမာေရးျပႆနာ တင္မဟုတ္ပဲ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို AႀကီးAက်ယ္ ပ်က္စီးယိုယြင္း ေစတာ လည္း ေတြ႕ရပါမယ္။ Aခ်ိဳ႕ ကို သိႏိုင္ ဘို႔ မလြယ္ကူ ေပမဲ့ Aခ်ိဳ႕ ကိုေတာ့၊ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္၊ Aနံ႔ရ ႏိုင္၊ Aရသာေတာင္ ခံစားရႏိုင္ပါေသးတယ္။

o

Carbon Oxides o

Carbon monoxide နဲ႔ Carbon dioxide ေတြပါဝင္တဲ့ ကာဗြန္ ေAာက္ဆိုဒ္ ေတြကို Aနီးကပ္ေလ့လာ ၾကည့္ရေAာင္။ ဒီဓာတ္ေငြ႔ ႏွစ္ခုစလံုး သဘာဝ Aတိုင္း တည္ရွိ ေနႏိုင္ ပါတယ္။ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲ မႈ လို သဘာဝ ျဖစ္စU္ေတြ က ဒီဓာတ္ေငြ႔ ႏွစ္ခု AပါAဝင္ Aျခားဓာတ္ေငြ႔ Aမ်ားAျပား ေလထု ထဲ ကို ထုတ္လႊတ္ ပစ္ပါတယ္။

o

လူေတြ AပါAဝင္ သက္ရွိေတြ (Aပင္ေတြ AပါAဝင္) က Aသက္ရႈထုတ္ တဲ့ Aခါ carbon dioxide ပါဝင္ၿပီး Aဆက္မျပတ္ ကို ရႈထုတ္ ေနတာပါ။ ကာဗြန္ ဒိုင္ ေAာက္ဆိုဒ္ ပမာဏ Aတိုင္းAတာ တစ္ခု Aထိ ရွိတာ က Aေကာင္း ပါ။ သက္ရွိတိုင္း မွာ ေရာ၊ ေလထဲမွာေရာ၊ ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ခဲ ေတြ မွာပါ ပါဝင္ေနတာပါ။ ကမာၻႀကီး ကို

သင့္ေတာ္တဲ့ ေႏြးေထြးမႈ ရေစတဲ့ Natural Green House Effect Aတြက္လည္း Aဓိက Aေရးပါတဲ့ ေနရာ မွာ ရွိေနပါတယ္။ o

Carbon cycle က ကမာၻေပၚ က သက္ရွိ ေတြ Aားလံုးနဲ႔ ပတ္သက္ပါတယ္။ Uပမာ Aပင္ေတြ Aစာခ်က္ တဲ့Aခါ CO 2 ကိုAသံုးျပဳၾကၿပီး ဒီAပင္ေတြ ေသသြားၿပီး ပုတ္သိုးလာတဲ့ Aခါ CO 2 ကို ျပန္ထုတ္လႊတ္ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြ ရဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ ေၾကာင့္ ဒီ သဘာဝ သံသရာ စက္ဝိုင္း ကို ေျပာင္းလဲ ေစပါတယ္။ Uပမာ Fossil Fuel ေတြ ကို မီးရိႈ႕တဲ့ Aခါ ထြက္လာတဲ့ CO 2 ေတြကို ေလထုထဲ ကိုထုတ္လႊတ္၊ ဒါေၾကာင့္ ေလထုထဲ မွာ Green house gases ေတြ မ်ားလာ၊ ေနကရတဲ့ Aပူေတြ ကို ကမာၻ႔ေျမ မ်က္ႏွာျပင္နားမွာ ပိတ္ေလွာင္မိေစ တာေၾကာင့္ ကမာၻႀကီး ကို ပိုၿပီး ပူေႏြး လာေစပါတယ္။ က်န္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္တစ္ရာ Aတြင္းမွာ ေလထဲမွာ ရွိတဲ့ CO 2 ရဲ့ Aတိုင္းAဆ ဟာ သိသိသာသာ တိုးလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ကမာၻႀကီး ကိုပိုမို ပူေႏြးေစတဲ့ AေျခAေန နဲ႔ပတ္သက္ လို႔ CO 2 ရဲ့ Aခန္းက႑ က သိပ္Aရွင္းလင္း ႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၄င္းရဲ့ Aစြမ္းသတၱိ နဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ေတြေၾကာင့္ Aနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ ေနၾကပါတယ္။

o

Carbon monoxide ကို ဓာတ္ဆီလို၊ ေက်ာက္မီးေသြး Aစရွိတဲ့ Carbon based Fuel ေတြ Incomplete combustions လို႔ေခၚတဲ့ မျပည့္မစံု မီးေလာင္ (ေပါက္ကြဲ) ရာက ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ Carbon monoxide က သဘာဝ ေလထဲက oxygen ေတြ နဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီး ေနာက္ဆံုးေတာ့ Carbon dioxide Aျဖစ္ ေျပာင္းလဲ သြားပါတယ္။ U.S. မွာ Carbon monoxide Aမ်ားဆံုး ထြက္တဲ့ ဇာစ္ျမစ္ ကေတာ့ ေမာ္ေတာ္ကား ေတြ ရဲ့ Aိပ္ေဇာ့ေတြ ကပဲျဖစ္ပါတယ္။ Carbon monoxide က Aေရာင္မရွိ၊ Aနံ႔ မရွိ ေပမဲ့ Aရမ္းကို Aဆိပ္ျပင္းပါတယ္။ (1941-45 ေလာက္မွာ ဂ်ာမန္နာဇီေတြ က သန္းခ်ီတဲ့ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးေတြ ကို ဖမ္းဆီး ပိတ္ေလွာင္သတ္ခဲ့ၾက တဲ့ Aဆိပ္ေငြ႔ ပါ။)။

o

Indoor Air Pollution o

ထင္းမီး (သို႔) Aျခား မီးဖိုေတြ ကို Aိမ္ထဲမွာ ထား မီးဖိုတဲ့ Aခါ ေလထဲကို carbon monoxide ဓာတ္ေငြ႕ေတြ ထုတ္လႊတ္ပါတယ္။ ေလဝင္ေလထြက္ မေကာင္းတဲ့ ေနရာေတြ မွာ လူေတြကို Aသက္ Aႏၲရာယ္ ေပးႏိုင္တဲ့ ဓာတ္ေငြ႕ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလို Aႏၲရာယ္ ေပးႏိုင္တဲ့ AေျခAေန ေရာက္လာတဲ့ Aခါ warning alarm ေပးႏိုင္တဲ့ Carbon monoxide detectors ေတြ ကို Aိမ္ထဲမွာ တတ္ဆင္ ထားႏိုင္ပါတယ္။

o

carbon monoxide Aျပင္ Aႏၲရာယ္ ေပးႏိုင္တဲ့ Aျခား ဓာတ္ေငြ႕ေတြ ကေတာ့ မီးခိုး နဲ႔ Aျခား Aဆိပ္ဓာတ္ေငြ႔ ေတြ ျဖစ္တဲ့ styrene နဲ႔ formaldehyde ေတြ ပါ။ Aိမ္ေဆာက္ ပစၥည္းေတြ၊ insulations ေတြ နဲ႔ ေကာ္ေဇာ ေတြက ေန ဒီဓာတ္ေငြ႕ေတြ ကို ထုတ္လႊတ္ ႏိုင္ပါတယ္။ ေတြ႕ရေလ့ ရွိတဲ့ Indoor Air Pollutants ေတြ ကေတာ့ o

Carbon dioxide (CO 2 )

o

Carbon monoxide (CO)

o

Formaldehyde (HCHO)

o

Lead (Pb)

o

Nitrogen dixoide (NO 2 )

o

Odors

o

Ozone (O 3 )

o

o

Particles

o

Radon (Rn)

o

Sulfur Dioxide (SO 2 )

o

Volatile Organic Compounds, VOCs

Indoor Air Pollutions က Aဓိက ျပႆနာပါ။ ေလထဲကို ေရာက္လာတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းေတြ က Aေဆာက္AAံု Aျပင္မွာ ဆို Aားေပ်ာ့သြား Dilluted ျဖစ္သြား ႏိုင္ေပမဲ့ လံုေနတဲ့ Aေဆာက္AAံု Aတြင္းထဲမွာ ေတာ့ ပိုမို Aားျပင္း concentrated ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ air pollutants ေတြရဲ့ ပါဝင္မႈ ႏႈန္းက Aျပင္မွာ ထက္ Aဆ ရာခ်ီရွိေန ႏိုင္ပါတယ္။ radon ကိုပဲ Uပမာ ၾကည့္ရေAာင္။ ဒီ Aေရာင္မဲ့၊ Aနံ႔မဲ့၊ radioactive ဓာတ္ေငြ႕ က Aခ်ိဳ႕ေက်ာက္ေတြ၊ ေျမႀကီးေတြ မွာ သဘာဝ Aတိုင္း ျဖစ္ေပၚ ေနတာပါ။ ဒီဓာတ္ေငြ႕ ရွိေနတာကို ေတြ႕ႏိုင္ဘို႔ေနေန သာသာ သိမွာေတာင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ေျမၾကီးထဲ မွာပဲ ေလွ်ာက္သြားေနလို႔ ကေတာ့ ဘယ္ျပႆနာ ရွိမွာလဲ။ ဒီဓာတ္ေငြ႕ က Foundation Aက္ေၾကာင္းေတြ ကေန Aေဆာက္AAံု Aတြင္းထဲ ကို ဝင္ၿပီး စုေဝးလာႏိုင္ၿပီး ရႈရႈိက္မိရင္ က်န္းမာေရး ကိုထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္ဝင္စားစရာ ပါ။ Energy efficient ျဖစ္ဘို႔Aတြက္ insulation ေတြ နဲ႔ မလံု၊ လံုေAာင္ လိုက္ပိတ္ဆို႔ ၾကတဲ့ Aခါ radon လိုဓာတ္ေငြ႕မ်ိဳး ကိုေလွာင္ထားသလို လည္း ျဖစ္ေစပါေတာ့တယ္။ Aမ်ားAားျဖင့္ Aေဆာက္AAံု Aတြင္းမွာ ရႈရႈိက္ရတဲ့ ေလ က Aျပင္ကေလာက္ မလတ္ဆတ္ ပါဘူး။ indoor air pollutions က မ်က္ေစ့ေတြ ယားယံေစတာ၊ လည္ေခ်ာင္းယားတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာေတြ Aျပင္ ဒီဒါဏ္မခံ ႏိုင္တဲ့ Aခ်ိဳ႕ လူေတြ မွာဆို ထိေတြ႕ မိတာနဲ႔ ဆိုးရြား တဲ့ ရလာဒ္ ကို ေပးႏိုင္ပါတယ္။

o

Air Quality o

ေလက Aိမ္၊ Aေဆာက္AAံု Aတြင္း မွာေရာ Aျပင္မွာပါ၊ ေနရာတိုင္း မွာရွိေနပါတယ္။ air pollution လည္း ထို႔Aတူ ပဲေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ေလေကာင္းေလသန္႔ ကို ရႈရိႈက္ ေနရတာ ဟုတ္မဟုတ္ သိေနႏိုင္ ဘို႔ ဆိုတာ က သင့္ က်န္းမာေရး ကိုကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Aေရးႀကီးပါတယ္။

o

ေႏြရာသီ ရဲ့ Uတု က ပူျပင္း ေနပါတယ္။ ေႏြရာသီ ရဲ့ ေကာင္းကင္ က လည္း ျမဴဆိုင္း မဲေမွာင္လို႔၊ ဒီ ရက္ပိုင္းေတြ မွာ Aပူ တစ္ခုတည္းက မခံႏိုင္ေAာင္ လုပ္ေနတာ ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္မွာပါ။ ေလရဲ့ သန္႔ရွင္းလတ္ဆတ္ မႈ မရွိတာ ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ သိရမွာလဲ။ U.S / Canada မွာေတာ့ AQI (Air Quality Index) ကို ၾကည့္တာပါ။ သူ႔မွာ စေကးက 0 to 500 Aထိ ရွိၿပီး ေလရဲ့ လတ္ဆတ္မႈ နဲ႔ က်န္းမာေရး နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ Aဆင့္ ေျခာက္ဆင့္ ကို Aေရာင္ေျခာက္မ်ိဳး နဲ႔ မွတ္သားပိုင္းျခား ထားပါတယ္။ Aစိမ္းေရာင္ ဆိုရင္ ေကာင္းတယ္။ Aႏၲရာယ္ မရွိ သေလာက္ပဲ။ Aနီေရာင္ ဆိုရင္ က်န္းမာေရး Aတြက္ မေကာင္းေတာ့ ပါဘူး၊ လူတိုင္းလိုလို မွာ က်န္းမာေရး ဆိုးက်ိဳးေတြ စေတြ႕လာရပါလိမ့္မယ္။ နီညိဳပုတ္ (maroon) ဆို တာကေတာ့ Aႏၲရာယ္

ေပးႏိုင္တဲ့ Hazardous air quality ကို ျပတာမို႔ Aေရးေပၚ AေျခAေန လို႔ သတ္မွတ္ ပါတယ္။ o

Health classifications used by the EPA: Aရ AQIကို ဒီလို သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ o

o

o

0-50 Good is usually green

51-100 Moderate is usually yellow

o

101-150 Unhealthyfor sensitive groups is usually orange

o

151-200 Unhealthyis usually red

o

201-300 Very unhealthyis usually purple

o

301-500 Hazardous is usually maroon

စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာေတာ့ U.S EPAရဲ့ မူေဟာင္း PSI (Pollutant Standards Index) ကိုသံုးေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး National Environment Agency ေနေစာင့္ၾကည့္ monitor လုပ္ေနပါတယ္။

o

Aခ်ိဳ႕ သိပၸံ သုေတသီ ေတြက ေလထုထဲ မွာ ဘာ Pollutants ေတြ ဘယ္ေနရာမွာ၊ ဘယ္ေလာက္၊ ဘယ္ႏႈန္းနဲ႔ ရွိေနသလဲ သိႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ ေလရဲ့ Aနိမ့္Aျမင့္ ေနရာစံု က ေလထုရဲ့ AေျခAေန ကို သိရေAာင္ ဓာတ္ခြဲခန္း ကိရိယာေတြ တတ္ဆင္ထားတဲ့ ေလယာU္ ေတြ နဲ႔ ေလထု Aျမင့္ထဲ ကိုပ်ံသန္း၊ Aျမင့္ နဲ႔ ေနရာစံု က ေလေတြ ကို ပိုက္ေတြ နဲ႔ စုတ္ယူ ၿပီး ပါလာတဲ့ ကိရိယာေတြ နဲ႔ ဓာတ္ခြဲ ေလ့လာ ေနၾကပါတယ္။ ေက်ာက္မီးေသြး သံုး စက္႐ံုေတြ ကေန ထြက္လာတဲ့ sulfur dioxide၊ ေမာ္ေတာ္ကားေတြ၊ ေတာမီးေတြ ကေန incomplete combustion ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ carbon monoxide, ေဆာင္းတြင္း မွာ ဆိုရင္ေတာ့ ထင္းေတြ မီးရႈိ႕တားတဲ့ မီးဖိုေတြ ကေန ထြက္လာတာေတြ၊ ေနာက္တစ္ခု ကေတာ့ လူသိမ်ားတဲ့ Smog နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ Ozone စသည္ျဖင့္ ေလ့လာၾကပါတယ္။ ဒီလို သုေတသန ျပဳ ေလ့လာေနၾက တဲ့ Aတြက္

သက္ဆိုင္ရာ ပတ္ဝန္းက်င္ က ေလထုတဲ မွာ ျဖစ္ေပၚ ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ ညစ္ညမ္းေနမႈ ေတြ နဲ႔ Air Quality ကို သိရွိ နားလည္ႏိုင္ပါတယ္။ o

Air Quality Index က လူေတြ ကို Aျပင္ကေလ ရဲ့ Air Quality AေျခAေန ကို Quick overview ေပး သလို ပဲ၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း မွာပဲ ဒီ AQI ကပဲ သိပၸံ ပညာရွင္ ေတြ ကို ေရရွည္ မွာ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ မွတ္တမ္းတင္ ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ Aကဲျဖတ္ႏိုင္ဘို႔ ေတြ ကိုလည္း Aေထာက္Aကူ ျပဳပါတယ္။ သူတို႔ ေတြ႕ရတဲ့ Pollutants Aမ်ိဳးAစား က ဘယ္ေနရာ ကေန ထုတ္လႊတ္ ေနတာ လဲ ဆိုတဲ့ Aရိပ္Aျမြက္ Hint ကိုေပးပါတယ္။ ဒီ Pollutant က ကိုယ့္ေဒသ က ထြက္တာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒီလူေတြ Aေဝးတစ္ေနရာ က ထုတ္လႊတ္ေနတဲ့ Source ေၾကာင့္ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ ဒါဏ္ကို ခံေနရတာ လား သိႏိုင္ပါတယ္။ လူေတြ ဘာလို႔ AQI ကို ဂရုစိုက္သင့္သလဲ။ ခင္ဗ်ား တို႔ရဲ့ Aဆုပ္၊ ခင္ဗ်ား တို႔ Aသက္ရႈႏိုင္ဘို႔၊ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ က်န္းမာေရး နဲ႔ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ Aတြက္ ပါပဲ။

o

Low Level Ozone = Pollution (ေျမျပင္ ေပၚက Aိုဇုန္း = Aဆိပ္) o

ေနာက္တစ္ခု ကေတာ့ smog Aေန နဲ႔ လူသိမ်ားတဲ့ Aိုဇုန္း (O 3 ) ပါ။ ကမာၻ႔ေျမျပင္ ရဲ့ Aထက္ Aျမင့္ ၆ မိုင္ ကေန ၃၁ မိုင္Aတြင္း မွာရွိတဲ့ Aိုဇုန္းလႊာ က ကမာၻေပၚ ကို Aႏၲရာယ္ေပးႏိုင္တဲ့ ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္ ေတြ ကို ကာကြယ္ ေပးႏိုင္ ေပမဲ့ ကမာၻ႔ေျမႏွာျပင္ နားက Aိုဇုန္း ကေတာ့ Aသက္ရႈသြင္း မိရင္ Aဆိပ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

Aိုဇုန္း ကေတာ့ ေမာ္ေတာ္ကားေတြ ကေန တိုက္ရိုက္ထြက္လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ hydrocarbons ေတြနဲ႔ nitrogen oxides ေတြ ေနေရာင္ျခည္ နဲ႔ေတြ႕တဲ့ Aခါ Low level Ozone လို႔ေခၚတဲ့ Aိုဇုန္း Aျဖစ္ တုိက္ရိုက္ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ Aိုဇုန္း ဟာ ေAာက္ဆီဂ်င္ Aျဖစ္ Aရမ္းကို ၿပိဳကြဲ ေျပာင္းလဲ လိုတဲ့ ဓာတ္ေငြ႕ပါ။ O 3 က O 2 ထက္ Aဆေပါင္း မ်ားစြာ စြမ္းAားရွိတဲ့ Oxidizing Agent တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလထဲ က hydrocarbons ေတြ ကို oxidize လုပ္ေပးၿပီး သန္႔ရွင္းဖယ္ရွား ေပးႏိုင္ေပမဲ့ ေဘးထြက္ ပစၥည္းကေတာ့ smog (မီးခိုးျမဴ) ေတြ ျဖစ္ေပၚ ေစတာပါပဲ။ smog ထဲ မွာပါတဲ့၊ မ်က္ေစ့ ကို ယားယံေစတဲ့ Aစြမ္းသတၱိ ျပင္းတဲ႔ peroxyacyl nitrates လိုဓာတ္ေပါင္း မ်ိဳး ကိုလည္း ျဖစ္ေပၚ ေစပါတယ္။

o

Aိုဇုန္း Aနည္းငယ္ ပါတဲ့ ေလသန္႔စက္ ေတြ က ေလထဲက Aညစ္Aေၾကးေတြ၊ Aနံ႕ဆိုးေတြကို သာမက ဘက္တီးရီးယား၊ ဗိုင္းရတ္စ္၊ မိႈ နဲ႔ Aျခား ေရာဂါပိုးမႊား ေတြ ကိုပါ သဘာဝ Aတိုင္း သန္႔ရွင္းေပးႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဒီ Aိုဇုန္း နဲ႔ AစားAေသာက္၊ ေရ နဲ႔ Aိမ္နံရံ ေတြ ကို ပိုးသတ္၊ သန္႔ရွင္းေစႏိုင္ပါတယ္။

o

ေရထဲ က Manganese ကို Aနည္ထိုင္ သြားႏိုင္ေAာင္၊ Aဆိပ္ျပင္း တဲ့ cyanides ကို Aဆေထာင္ခ်ီ ေပ်ာ့တဲ့ cyanates ကို ေျပာင္းပစ္ႏိုင္ပါတယ္။ urea ကိုလည္း လံုးဝ ေခ်ဖ်က္ ေပး ႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒါေပမဲ့ သူ႕ကို Air Pollution Aျဖစ္ သတ္မွတ္ရတာ က လူေတြ၊ တိရစၧာန္ ေတြ နဲ႔ Aပင္ေတြ ကို ဒုကၡ ေပးႏိုင္လုိ႔ပါ။ လူေတြရဲ့ Aဆုပ္ နဲ႔ Aသက္ရႈ လမ္းေၾကာင္းေတြ ကို ဒုကၡ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ Aပင္ေတြ ကို လည္း ထိခိုက္ ပ်က္စီးေစ၊ Aထြက္ႏႈန္း နည္းေစ ႏုိင္ပါတယ္။ ရာဘာ နဲ႔ Aျခား Building Materials ေတြ ကို လည္း ကြဲAက္ပ်က္စီး ေစႏိုင္ပါေသးတယ္။ US EPAရဲ့ AဆိုAရ ေလထဲမွာ 40 ppb (parts per billions) ရွိရင္ ေတာင္ လူေတြ ကို ဒုကၡ ေပးႏိုင္တယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ US EPAရဲ့ Air Quality Index

Aရ Eight-hour average ozone concentrations 85 to 104 ppbv ကို "Unhealthy for Sensitive Groups", 105 ppbv to 124 ppbv ကို "unhealthy" နဲ႔ 125 ppb to 404 ppb ကိုေတာ့ "very unhealthy" လုိ႔သတ္မွတ္ ပါတယ္။

o

Smog (မီးခိုးျမဴ) o

ၿမိဳ့ျပေတြမွာ ေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ့ Aဓိက pollution ကေတာ့ smog ပါ။ Industry revolution လို႔ေခၚတဲ့ စက္မႈ ေခတ္ေျပာင္း ကာလ မွာ လန္ဒန္လို ၿမိဳ့ႀကီးေတြ မွာ ေက်ာက္မီးေသြး လုိ ေလာင္စာ မ်ိဳးကို AႀကီးAက်ယ္ မီးရိႈ႕သံုးစြဲခဲ့ၾကပါတယ္။ ထြက္လာတဲ့ မီးခိုးေတြ က ျမဴႏွင္း fog ေတြ နဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီး ဒီၿမိဳ႕ေတြ Aေပၚလႊမ္းျခံဳ ထားတဲ့ မဲမဲေမွာင္ေမွာင္ thick haze ေတြကိုျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒီ thick haze ေတြ ကို smog လို႔ သိခဲ့ၾကပါတယ္။

o

ဒီေန႔ ၿမိဳ့ျပေတြမွာ ေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ့ smog ေတြ ကေတာ့ photochemical smog ပါ။ ေလထဲက Nitrogen Oxides နဲ႔ volatile organic compounds ေတြလို Aခ်ိဳ႕ Pollutants ေတြ Aေပၚေနေရာင္ျခည္ က်ေရာက္တဲ့ Aခါ နီညိဳေရာင္ Thick haze ပံုစံျဖစ္တဲ့ photochemical smog ကိုျဖစ္ေစပါတယ္။

o

Smog က ေနေရာင္ျခည္ တိုက္ရိုက္ ပိုမိုရရွိ ၿပီး ေလတိုက္မႈ နည္းပါးတဲ့ ရာသီUတု ကလည္း ေလကို Aေဝးေရာက္သြား ေAာင္မလုပ္ႏိုင္တဲ့ ေႏြရာသီ မွာ ပိုမို ဆိုးရြားေလ့ ရွိပါတယ္။ Aခ်ိဳ႕ ၿမိဳ့ေတြ ကေတာ့ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ရွိေနတဲ့ ျပႆနာ ပါ။

o

Uပမာ၊ မကၠဆီကုိ စီတီး လိုၿမိဳ့ပါ။ သူ႔မွာ Smog နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပထဝီ AေနAထား Aရ Aားနည္းခ်က္ ရွိပါတယ္။ Aပူပိုင္း နဲ႔ သမပိုင္း ဇံု Aၾကားျဖစ္တဲ့ Sub-tropic မွာတည္ရွိတယ္။ ကႏၲာရ လို ေနရာမ်ိဳး လည္းျဖစ္တယ္။ ေတာင္ေတြ ဝိုင္းရံ ထားတဲ့ Aျမင့္ပိုင္းမွာ ရွိေနတဲ့ ဇလံုလို ခ်ိဳင့္ဝွမ္းႀကီး လိုေနရာလည္း ျဖစ္ လူေန Aရမ္း ထူထပ္ၿပီး temperature inversion လည္းရွိ ေနပါတယ္။

o

Temperature Inversion ဆိုတာကေတာ့ ပူေႏြးၿပီး တည္ၿငိမ္တဲ့ stable warm air layer က သူ႕ထက္ေAးတဲ့ ေျမျပင္နားက cooler air ကို ပိတ္ေလွာင္ ထားတဲ့ AေျခAေန မ်ိဳးကို ေခၚတာပါ။ Temperature Inversion ေျမျပင္နားက ေလကို ပိုမိုဆိုးရြားစြာ ညစ္ညမ္းေစၿပီး Aႏၲရာယ္ မ်ားေစပါတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ Air Pollution နဲ႔ ပိတ္မိေနၿပီး ေနထြက္လာရင္ ေတာင္မွ ကားေတြ၊ Aိမ္ေတြ Aပူေပးတာ၊ ခ်က္ျပဳတ္တာ က ထြက္လာတဲ့ Pollution ေတြကို Photochemical smog

Aျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ေစတာျဖစ္ပါတယ္။

Smog

surrounds the Angel Monument in Mexico City, Mexico

o

Photochemical smog Aဆုတ္ ကို ဒုကၡေပး တာတို႔၊ ကေလးေတြ မွာ Aဆုတ္ နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ေတြ ကိုေႏွးေကြးေစတာ Aစရွိတဲ့၊ စိုးရိမ္ရတဲ့ က်န္းမာေရး ဆိုးက်ိဳးေတြ ကို ေပးပါတယ္။ ဆိုးက်ိဳး ေတြ က Aမ်ားႀကီးပါ၊ Aခ်ိဳ႕ကေရတို လုိ႔ေခၚတဲ့ Pollution နဲ႔ ထိေတြ႔ တဲ့ Aခ်ိန္ မွာပဲ ခံစားရတတ္ ေပမဲ့ ေရရွည္ခံ ရတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ လည္းရွိပါတယ္။ Aခ်ိန္ၾကာၾကာ ထိေတြ႕ရတဲ့ Aခါ နာတာရွည္ ခံရတာ၊ ခနခန ျပန္ျဖစ္တာ၊ ေရာဂါ ပိုမိုဆိုးရြား လာတာေတြ ေတြ႕ရျပန္ပါတယ္။ ဒီဒါဏ္ ေတြ ကို ကေလးေတြ နဲ႔ သက္ႀကီးရြယ္Aို ေတြ Aရင္ထဲ က ေရာဂါ Aခံ ရွိတဲ့သူေတြ မွာ ပိုခံရတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

o

Photochemical smog ေၾကာင့္ ျဖစ္ေစတဲ့ ေရာဂါေတြ ကေတာ့ Aဆုတ္ နဲ႔ Aသက္ရႈလမ္းေၾကာင္း နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ emphysema (Aဆုပ္ပြ), bronchitis (ေခ်ာင္းဆိုး ရင္က်ပ္), and asthma (ပန္းနာ) ေရာဂါ ေတြ ျဖစ္ၿပီး ႏွလုံး၊ Aသည္း နဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ ေတြ ကို လည္း ပ်က္စီးေစ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့Aျပင္ Aာရံုေၾကာ နဲ႔ပတ္သက္ ၿပီး ဒုကၡေပး ႏိုင္တာ ကိုလည္း ေတြ႕ရွိ ေနရပါၿပီ။ Aသက္ရႈသြင္း တဲ့ Aထဲ မွာ ပါလာတဲ့ Aမႈန္Aမႊား Aေသးေလးေတြ က Aာရံုေၾကာ ထဲ စီးဆင္းမႈ စနစ္ ေရာက္သြားၿပီး Uီးေႏွာက္ ကိုထိခိုကေ ္ စတာပါ။

o

Depletion of Stratospheric Ozone Layer o

ေလထုညစ္ညမ္းမႈ က က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြ တင္ မက ပဲ ကမာၻ႔ေလထု ရဲ့ Aထက္ပိုင္း Aထိကို ဒုကၡ တက္ေပးပါတယ္။ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္တုန္းက Antarctica ေတာင္ဝန္႐ိုးစြန္း မွာ Aလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ Atmospheric Scientist (သိပၸံ ပညာရွင္) ေတြ က Stratospheric Ozone Layer Aိုဇုန္းလႊာ ပါးလာတာ ကို စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။

o

ကမာၻ႔ေျမႏွာျပင္ နားက Aိုဇုန္း ကေတာ့ Aသက္ရႈသြင္း မိရင္ Aဆိပ္ျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့ ကမာၻ႔ေျမျပင္ ရဲ့ Aထက္ Aျမင့္ ၆ မိုင္ ကေန ၃၁ မိုင္ေလာက္ Aတြင္း မွာ သဘာဝ Aတိုင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ Aိုဇုန္းလႊာ က ေနေရာင္ျခည္ မွာပါတဲ့ ထိခိုက္ ပ်က္စီးေစႏိုင္တဲ့ ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္ေတြ ကို စုတ္ယူၿပီး ကမာၻေပၚ ကို ဒီေရာင္ျခည္ ေတြ မက်ေရာက္ ေAာင္ AကာAကြယ္ ေပးေနတဲ့ ေက်းဇူးရွင္ပါ။ပံုမွန္Aားျဖင့္ ေျမျပင္Aိုဇုန္း လို သိပ္ၿပီး active မျဖစ္ပဲ stable ျဖစ္ပါတယ္။ ေနေရာင္ရဲ့ UV က O 2 ကေန 2 O Aျဖစ္ၿပိဳကြဲေစ၊ ၿပီး O + O 2 = O 3 , ေနာက္ O 3 ကို UV နဲ႔ထိေတာ့ O 2 ျပန္ျဖစ္ စတဲ့ သံသရာလည္ေနျခင္းျဖင့္ ေနေရာင္ထဲ က UV ကိုစုတ္ယူေပးေနတာပါ။

o

လူေတြ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ Manmade Pollutant ေတြ ျဖစ္တဲ့ CFC (chlorofluorocarbon) လို႔ေခၚတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ ေတြက ဒီ Aိုဇုန္းလႊာ ကို တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့နည္းပါးလႊာ လာေစပါတယ္။ ဒီဓာတ္ေငြ႔ေတြ က သဘာဝ Aတိုင္းရွိေနဘူးခဲ့တဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ လူေတြက ပဲ စက္ရံုေတြ မွာ ထုတ္လုပ္ ခဲ့ၾကတာပါ။ CFC ေတြကို aerosol sprays, foam insulations နဲ႔ ေရခဲေသတၱာ၊ freezers နဲ႔ air conditioning equipment ေတြ ရဲ့ refrigerant Aေနနဲ႔ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ Aသံုးျပဳခဲ့ ၾကပါတယ္။ ဒီ CFC ေတြက Aင္မတန္ Aံ့ၾသစရာ ေကာင္းတဲ့ chemical compound ေတြပါ။ ဒီဓာတ္ေငြ႕ ေတြက လြယ္လြယ္ကူကူ ၿပိဳကြဲပ်က္စီး ႏိုင္တာ မဟုတ္ပဲ ေလထဲမွာ Aၾကာႀကီးေနႏိုင္တာ မို႔ ေလထုAထက္က Stratosphere Layer Aထိတက္ၿပီး ဒုကၡေပးႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Chlorine က Aိုဇုန္း ကို တိုက္ခိုက္တဲ့ နည္းက catalytic cycles လို႔ေခၚတဲ့ ဓာတ္ေျပာင္းAကူ လုပ္ေပးတဲ့ နည္းနဲ႔ပါ။ ပထမ ေနေရာင္ မွာပါတဲ့ UV ေၾကာင့္ CFC ကၿပိဳကြဲၿပီး Chlorine molecule ကို ထုတ္ေပးပါတယ္။ CFCl 3 + hν = CFCl 2 + Cl

o

ဒီ Chlorine Molecule က ေAာက္မွာျပထားတဲ့ catalytic cycles Aတိုင္း Aိုဇုန္း ကိုၿဖိဳခြဲေတာ့တာပါပဲ။ Cl + O 3 = ClO + O 2 ClO + O 3 = Cl + 2 O 2

o

Cl ကေန ClO ျဖစ္လိုက္၊ ဒီ ClO ကေနပဲ Cl ျပန္ျဖစ္လိုက္ နဲ႔ ဒီ Cl molecule တစ္လံုးက ေထာင္၊ေသာင္း ခ်ီေနတဲ့ Aိုဇုန္း ေမာ္လီက်ဴးေတြ ကို ဖ်က္ဆီး ႏိုင္ပါတယ္။

o

Refrigerants, Global Warming Potential(GWP) and Ozone Depletion Potential (ODP) o

HVAC Engineer ေတြ Aေနနဲ႔ သိထားရမွာ ကေတာ့ refrigerant ေတြ နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ o

Global Warming Potential (GWP) နဲ႔

o

Ozone Depletion Potential (ODP)

ေတြပါ။ o

GWP လို႔ေခၚတဲ့ ကမာၻ ပူေႏြးေစ မဲ့ Aစြမ္းသတၱိ ကို တိုင္းတာတဲ့ Aခါ carbon dioxide ရဲ့ GWP ကို စံAျဖစ္ 1 လို႔သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။

o

ODP လို႔ေခၚတဲ့ Aိုဇုန္း ဖ်က္ဆီးႏိုင္မႈ Aစြမ္းသတၱိ ကို တိုင္းတာတဲ့ Aခါ မွာေတာ့ CFC-11 (CCl 3 F Trichlorofluoromethane) ရဲ့ ODP ကို 1 လို႔သတ္မွတ္ၿပီး Aေျခခံ ထားပါတယ္။

From : http://chawlwin.blogspot.com/2009/01/clean-air.html

Domestic Water Supply System: Introduction o

ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ ေတြမွာ "ေရဆိုတာ Tap ေလး ကို လက္ေလးနဲ႔ Aသာဖြင့္လိုက္ ရင္ ရတာေပါ႔။" လို႔ ခပ္လြယ္လြယ္ ေျပာႏိုင္ေAာင္ ေရသန္႔ျဖန္႔ေဝ တဲ့ စနစ္ ေတြ က လုပ္ေဆာင္ေပး ေနပါတယ္။

o

ဒီစနစ္ ကို တင္ျပေပးမဲ့ AစီAစU္ ကေတာ့ I. II.

Domestic Plumbing Fixtures

III.

Domestic Cold & Hot Water Supply Systems

IV.

Demand Calculations

V. VI. VII.

I.

Introduction

System Sizing (Pipe Sizing / Pump Sizing) System Equipments / Components References

Introduction o

Infrastructure ေကာင္းေကာင္း႐ွိၿပီးသား ေနရာေတြမွာ ေတာ့ ေရေပးေဝ ခြင့္႐ွိ တဲ့ Utility Company ရဲ့ Source ကေန သြယ္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနရာေဒသ ကို လိုက္ၿပီး မိုးေရ၊ ေရတြင္း Aမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ကန္၊ ျမစ္၊ ေခ်ာင္း ေတြ ကေန လည္း ရ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒီေရေတြ ကို ေသာက္ေရAဆင့္ Potable Water Quality ရေAာင္၊ ပိုးမႊားကင္းေAာင္၊ သင့္ေတာ္တဲ့ Treatment Process ေတြနဲ႔ သန္႔စင္ေပးရပါတယ္။ Utility Company ေတြ က ေန ေရျဖန္႔ေပးရင္ေတာ့ ဒီတာဝန္ ကို ပါ ယူေလ့ရွိၿပီး ေသာက္ေရAဆင့္ ဘယ္ေလာက္ ရေAာင္ ထိန္းေပး ထားႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ Aခ်က္Aလက္ ေတြ Water Quality: Characteristics ကိုေပးတတ္ပါတယ္။ (ဒါနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ပိုက္ထဲကေရေတြ မညစ္္ညမ္း ရေလ ေAာင္ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ တပ္ဆင္ခြင့္ ရွိတဲ့သူ (License Plumbers, etc.) ေတြ၊ သံုးႏိုင္တဲ့ Pipe & material Aမ်ိဳးAစား ေတြ နဲ႔ Installation practices ေတြ စသည္ျဖင့္ ကန္႔သတ္ထားေလ့ ရွိပါတယ္။)

o

Aေဆာက္AAံု Aတြင္း မွာ သံုးတာ က Domestic Cold and Hot Water System လို႔ေခၚတဲ့ လူေတြ သံုးတဲ့ Sanitary Fixtures ေတြကုိ ေရသြယ္ေပးတဲ့ စနစ္ နဲ႔၊ Process Water လို႔ေခၚတဲ့ စက္ပစၥည္း ေတြ Aတြက္ သံုးဘို႔ ေရသြယ္ေပးရတဲ့ စနစ္ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

o

ေရ ကို ေသာက္လို႔ရတဲ့ Potable Water နဲ႔ AစားAေသာက္ Aတြက္ သံုးလို႔ မရတဲ့ Non-Potable Water ဆိုၿပီး Aဓိက ႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခား ႏိုင္ပါတယ္။ လူေတြ ေသာက္ဘို႔၊ ေရခ်ိဳးဘို႔၊ ခ်က္ျပဳတ္ဘို႔၊ AစားAေသာက္ ျပင္ဆင္ဘို႔၊ ေဆးဝါး ထုတ္လုပ္ဘို႔ Aတြက္ Potable water (ေသာက္ေရ) ကိုပဲ သံုးစြဲရပါမယ္။ Plumbing Fixtures Aားလံုးကို Potable Water ပဲ ေပးရပါမယ္။

o

Utility Supply Company Aေနနဲ႔ ပိုက္သြယ္ထားတဲ့ တစ္ေလွ်ာက္မွာ ေရေတြ Contaminate မျဖစ္ေစဘို႔ Aတြက္ စီမံထားၿပီး Aဘက္ဘက္ က ထိန္းသိမ္း ၾကပါတယ္။ Sewer/ Non-potable water ပိုက္ေAာက္ေရာက္ မေနေAာင္၊ Sewer Pipe နဲ႔

သိပ္မနီးေAာင္၊ Aျပင္က Contaminants ေတြ စိမ့္မဝင္ လာေAာင္၊ Aစ႐ွိသျဖင့္ေပါ့။ ေျမေAာက္မွာ ျမႈပ္ထားရတာ မို႔ Contamination Source ေတြကို မျဖစ္မိေAာင္ လည္း ဂ႐ုစိုက္ ရပါတယ္။ o

Aေဆာက္AAံု ထဲ မွာ လည္း Contamination Prevention ကိုေသခ်ာ ဂ႐ုစိုက္၊ လိုAပ္ခ်က္ေတြ ကို တိတိက်က် လိုက္နာ ရပါတယ္။ Disinfection of System (Sterilization) ဆိုတာကေတာ့ ပိုက္ကို ပိုးသတ္တာပါ။ ေရပိုက္ေတြ ကို Aသစ္ဆင္ တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ Aစုလိုက္ လဲတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ၿပီး မသံုးခင္ ပိုးသတ္ရပါတယ္။ Aမ်ားAားျဖင့္ေတာ့ ကလိုရင္း ျပင္းျပင္း ခတ္ထားတဲ့ ေရျဖည့္ ၿပီး ပိုးသတ္တာ ပါ။ ၿပီးရင္ ပိုက္ထဲ ကို ေသာက္ေရျဖည့္ လိုက္ေဆးလိုက္ နဲ႔ ကလိုရင္း (သို႔) ပိုးသတ္ Chemical ေသာက္ေရ ထဲမွာလက္ခံ ႏိုင္ေလာက္တဲ့ Aတိုင္းAတာ ပဲ က်န္ေတာ့တဲ့ Aထိ လုပ္ရပါတယ္။

- Back to Top -

II.

Domestic Plumbing Fixtures 1. Water Closet (WC), Urinal Flushing Devices 2. Wash Basin (Lavatory) Taps 3. Bath Tap 4. Showers 5. Sinks လူေနAိမ္ master bath ေရခ်ိဳးခန္း တစ္ခုရဲ့ domestic water supply schematic ကိုေAာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီပံုမွာ Pipe size ေတြကို mm နဲ႔ျပထားပါတယ္။

6.

Water Closet (WC), Urinal Flushing Devices Flushing Devices (ေရေလာင္းတဲ႔

ကိရိယာေတြ) o

WC (or) Urinal ေတြကို flush လုပ္ဘို႔ Aတြက္ သံုးေလ့႐ွိတဲ့ Flushing Devices ေတြကေတာ့

i.

Flushing Cistern (ေရကန္ Aေသး၊ တစ္ႀကိမ္ေလာင္းၿပီး ျပန္ျဖည့္ရန္ Aခ်ိန္Aနည္းငယ္ လိုသည္။)

ii.

Flush Valve (ေရေပးေဝေသာ ပိုက္မွ တိုက္႐ိုက္ဆက္ထားေသာ Flush Valve)

iii.

Automatic Flushing Devices (လူ A သံုးကို A ာ႐ံုခံ ၿပီး A လိုA ေလ်ာက္ Flush လုပ္ေပးႏိုင္ေသာ ကိရိယာမ်ား။)

ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ o

Flushometer Valves လို႔လည္း ေခၚေလ့ ရွိတဲ့ Flush Valves ေတြကို Public Use (Offices, Public Toilets, etc.) ေတြမွာ သံုးရပါတယ္။ ေရကို Distribution Pipes ကေန တိုက္႐ိုက္ A လံုးA ရင္း နဲ႔ ဆြဲ သံုးမွာ မို႔ Flush Valve ေတြကို ေပးတဲ့ ပိုက္ (Distribution Pipes) ေတြ က Flushing Cistern ေတြ ကို ေပးတဲ့ ပိုက္ေတြ ထက္ A ရြယ္A စား ႀကီးေလ့ ရွိပါတယ္။

o

ဒီ Fixtures ေတြ က သန္႔ရွင္းေရး နဲ႔ လူေတြရဲ့ က်န္းမာေရး A တြက္ A ထူး ဂရုစိုက္ ရတဲ့ Fixtures ေတြပါ။ A ညစ္A ေၾကး ေတြ ေရပိုက္ ထဲ လံုးဝ ဝင္ေရာက္ မလာႏိုင္ဘို႔ Backflow prevention A တြက္ Air Gap (or) Vacuum Breaker ပါရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Flush လုပ္ဘို႔ သာမန္ Valves ေတြနဲ႔ ပိုက္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆက္ခြင့္ မရွိပဲ စိတ္ခ်ရတဲ့ Air Gap (or) Vacuum Breaker ေတြပါဝင္ တဲ့ Cistern (or) Flushometer Valves ေတြနဲ႔ပဲ ဆက္ေပးရပါတယ္။

Pedestal Water Closet Pedestal Water Closet

o

Wall-Hung Water

Pan

Pan

Closet Pan

with Cistern

with Flush Valve

with Flush Valve

Flush Valve

WC AutoFlushValve

Urinal Auto-Flush Valve

7. 8. Wash Basin (Lavatory) Taps o

မ်က္ႏွာသစ္ ဘို႔၊ ဒါမွမဟုတ္ လက္ေဆးဘို႔ သံုးရတဲ့ ေၾကြခြက္ ပါ။

Wash Basin Lavatory

Wash Basin with Pedestal

o

o

သူ႔A တြက္ သံုးမဲ့ faucet (tap) ေတြA တြက္ ေရပူ၊ ေရေA း ေရာေပးတဲ့ Mixer Type (or) ေရေA းတစ္မ်ိဳးထဲ ပဲ ေပးတဲ့ Tap လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

Mixer Type မွာမွ Lever တစ္ခုထဲ နဲ႔ Flowrate ေရာ ေရပူ၊ ေရေA း စပ္တာ ကို ပါ သံုးႏိုင္တဲ့ Single-Lever Type ရွိႏိုင္သလို တစ္ခုစီ ထိန္းဖြင့္ရတဲ့ A မ်ိဳးA စား လည္း

ရွိပါတယ္။ o

စကာၤပူ၊ မေလးရွား လို Tropical Countries ေတြ မွာေတာ့ သာမန္ A မ်ားသံုး Public A ိမ္သာ ေတြမွာ ေရေA း ကိုေပးရင္ လံုေလာက္ပါတယ္။ A ိမ္ေတြ မွာ ကေတာ့ သံုးစြဲသူ A ိမ္ရွင္ A ႀကိဳက္ Mixer ျဖစ္ျဖစ္၊ Tap ျဖစ္ျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာ ေရကို ေခြ်တာ ဘို႔ A တြက္ လူေနA ိမ္ မဟုတ္တဲ့ Nondomestic Premises ေနရာေတြ က Toilet/ Washroom ေတြ A ားလံုး က Wash Basins (Lavatory)ေတြမွာ သူ႔A လိုလို ပိတ္သြားမဲ့ self-closing delayed-action taps ေတြ နဲ႔ ေရထြက္A ား ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဘို႔ Constant flow regulator ေတြ ကိုထည့္ေပးရပါတယ္။

9.

Bath Tap o

A ခ်ိဳ႕ Mixer ေတြက Individual Valve control နဲ႔ ေရပူေရေA း ညွိထုတ္ ယူ ႏိုင္သလို Single Lever Mixer လို႔ေခၚတဲ့ Lever တစ္ခုထဲ နဲ႔ ေရA နည္းA မ်ား ေရာ A ပူA ေA း ပါထိန္း ႏိုင္ တဲ့ mixer ေတြလည္း ရွိပါတယ္။

o

Showers o

Shower ဆိုတာကေတာ့ ေရခ်ိဳးစရာ ေရပန္းကို ေခၚတာပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ A ထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ သလို Bath Mixer နဲ႔ တြဲထား တတ္ပါတယ္။

o

Shower control valve A ေနနဲ႔ သာမန္ Hot water သံုးတဲ့ Mixer Type, Instant Heater Type နဲ႔ Cold water ရိုးရိုးပဲ သံုးတဲ့ shower control valve ေတြ ရွိသလို Control ေတြ ရႈတ္ေထြးေနေA ာင္ ပါဝင္တဲ့ Shower ေတြလည္း ရွိပါတယ္။

o

Shower Head A ေနနဲ႔ လည္း ရိုးရိုး၊ Multi-Pattern ( Shower Head ကို လွည့္လ်င္ Spray Pattern Uပမာ၊ ၊ Rain, Massage, Mist စသည္ျဖင့္ ေျပာင္းသည္။ )၊ Rain Dance စသည္ျဖင့္ A မ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

Shower Head (ေရပန္းေခါင္း) ရဲ့ A ရြယ္A စား က လည္း ဒီဇိုင္းေပၚ လိုက္ၿပီး A မ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္သလို လိုA ပ္မဲ့ Water Pressure (ေရဖိA ား) နဲ႔ Flowrate (ေရထြက္A ား) ေတြ က လည္း A မ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ ႏိုင္ပါတယ္။

o

ႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား မွာ Shower နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး Water conservation (ေရေခြ်တာေရး) သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ (Uပမာ။ ။ စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာ ေရကို ေခြ်တာ ဘို႔ A တြက္ လူေနA ိမ္ မဟုတ္တဲ့ Non-domestic Premises ေနရာေတြ က Toilet/ Washroom ေတြ A ားလံုး က Showers ေတြမွာ သူ႔A လိုလို ပိတ္သြားမဲ့ self-closing delayed-action taps ေတြ နဲ႔ ေရထြက္A ား ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဘို႔ Constant flow regulator ေတြ ကိုထည့္ေပးရပါတယ္။)

o

Sinks o

Sink ဆိုတာ ကေတာ့ A သီးA ရြက္၊ သားငါး၊ A ိုးခြက္ပန္းကန္ ေဆးေၾကာဘို႔၊ စက္ရံုေတြ မွာ ဆိုရင္လည္း ကုန္ပစၥည္း ေဆးေၾကာဘို႔ သံုးတဲ့ ဇလားပါ။

o

A မိႈက္သိမ္း တဲ့ သူေတြ တံမ်က္စီး၊ A ဝတ္ စတာေတြ ေဆးေၾကာဘို႔ သံုးတဲ့ Sink ကိုေတာ့ Mop-Sink, Janitor Sink, Maid Sink စသည္ျဖင့္ ေခၚေဝၚ တတ္ၾကပါတယ္။

o

A သံုးမ်ားတဲ့ faucet ကေတာ့ လည္တံရွည္ လွည့္လို႔ရတဲ့ goose neck ပံုစံပါ။

10. - Back to Top III.

Domestic Cold Water Supply System o

သာမန္ A ပူခ်ိန္ မွာ႐ွိေနတဲ့ ေရကို ပဲ Cold water လို႔ေခၚပါတယ္။ ေရခဲေရ မဟုတ္ပါဘူး။Drinking (ေသာက္ဘို႔၊), cooking(ခ်က္ျပဳတ္ဘို႔၊), bathing (ခ်ိဳးဘို႔၊), washing (ေဆးေၾကာဘို႔၊ ေလွ်ာ္ဖြတ္ဘို႔၊), flushing(A ိမ္သာေရေလာင္းဘို႔၊), recreation (A ပန္းေျဖဘို႔ Uပမာ၊ ေရကူးကန္၊), irrigation (A ပင္ေတြ ေရေလာင္းဘို႔။), A စ႐ွိသျဖင့္ A သံုး ျပဳၾကပါတယ္။

o

Water Distribution System ကို ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ A ခါ ႏိုင္ငံA လိုက္ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ Engineering Practices ေတြ နဲ႔ ကိုက္ညီေA ာင္ လိုက္နာ ရပါတယ္။ Pipe Sizes ေရြးတဲ့ Methods ေတြက လည္း approved ျဖစ္ေနဘို႔ လုိA ပ္ပါတယ္။

o

Hot Water ေရာ Cold Water ပါ လိုA ပ္တဲ့ Fixture တစ္ခုမွာ ပိုက္ႏွစ္ခု က Interconnected ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီပိုက္ တစ္ခုကေန A ျခားတစ္ခု ထဲ ေရစီးမသြားႏိုင္ေA ာင္ Fixture မွာဒီဇိုင္း လုပ္ထားရပါတယ္။

o

ဒီ Water Supply System ေတြ ကို မေလ့လာခင္ A ရင္ ေရးထားဘူးတဲ့ Sanitary Plumbing: Introduction ကို ဖတ္ၾကည့္ဘို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ ေရေပးရတဲ့ Plumbing Fixture တိုင္းမွာ ေရစြန္႔ထုတ္ ဘို႔ လိုA ပ္တာ မို႔ပါ။ A ဝင္႐ွိရင္ A ထြက္ ႐ွိရမယ္ မဟုတ္လား။

o

Water Distribution System Design Criteria ေတြကေတာ့ o

Backup Storage to prevent Interruption

o

Assessment of Demand Calculations

o

Distribution: Mode of Supply

o

Equipment and Pipe Sizing နဲ႔

o

Water Quality: Hygienic, Clean, prevention of contamination

o

Corrosion Preventionေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

o

Engineer/Designer ေတြ တြက္ခ်က္ ခန္႔မွန္း ရမဲ့ A ခ်က္ေတြ A တြက္ ေမးခြန္းေတြ ကေတာ့ 1. တစ္ေန႔ ကို ေရဘယ္ေလာက္ သံုးမွာလဲ၊ cubit meters ဘယ္ေလာက္၊ ဂါလံဘယ္ေလာက္ ကုန္မွာလဲ။ 2. Storage Tank ထဲမွာ ေရဘယ္ေလာက္ ေလွာင္ထားဘို႔ လိုA ပ္သလဲ။ 3. A သံုးA မ်ားဆံုး A ခ်ိန္တစ္ခု မွာ တစ္မိနစ္ ကို ဘယ္ႏွဂါလံ၊ ဘယ္ႏွ လီတာ ေလာက္ သံုးA ား ရွိသလဲ။ 4. ေရဖိA ား ဘယ္ေလာက္ လိုမွာလဲ။ 5. ပိုက္A ႐ြယ္ ဘယ္လို ေရြးခ်ယ္မလဲ၊ A စ႐ွိတဲ့ ေမးခြန္းေတြပါ။ A ၾကမ္းေရးလက္စ..

o

What are the major components in the water supply system? o

Storage Cisterns (Tanks) and Accessories

o

Pumps and Accessories

o

Piping and Accessories

o

Valves (Control valves, check valves, etc.)

o

Water Treatment System

o

Hot water supply system

IV. - Back to Top V.

Demand Calculations 0. Assessment of Daily Demand o

ဇိမ္ခံသံုး မဟုတ္တဲ့ ပံုမွန္ လူတစ္Uီး A တြက္ တစ္ေန႔တာ ပ်မ္းမွ် လိုA ပ္ခ်က္ခန္႔မွန္း ႏိုင္ဘို႔ မွီျငမ္းစရာ ဇယားကို ေA ာက္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

A ေဆာက္A A ံု A မ်ိဳးA စား

လူတစ္Uီး တစ္ေန႔စာ Litres (USgal)

လူေနA ိမ္မ်ား

150 (40)

A ေဆာင္

90 (25)

o

ဟိုတယ္

135 (36)

ကန္တင္း မပါေသာ ရံုးခန္း

35 (10)

ကန္တင္း ပါေသာ ရံုးခန္း

45 (12)

ေက်ာင္းမ်ား

15 (4)

1 USgal = 3.785 litres 1 UK gal (Imp Gal) = 4.546 litres

o

ဒီလိုA ပ္ခ်က္ေတြ က ေနရာေဒသ ကိုလိုက္ၿပီး လိုA ပ္ခ်က္ က ေျပာင္းလဲ ႏိုင္ပါတယ္။ မေလးရွား ႏိုင္ငံ မွာ သံုးေလ့ရွိတဲ့ ဇယား ကို ေတာ့ ေA ာက္မွာ ေပးထားပါတယ္။ Capacity / Unit

Sr

Type

a.

Low Cost Residential

b.

Medium Cost Residential

1,000

c.

Terrace House / Condominium

1,500

d.

Semi-Detach up to 4 rooms (additional rooms shall be 450 l/room)

(liters) 680

1,500

e.

Shop House (single storey)

2,000

f.

Multi-Storey Shop House

1,500

g.

Offices – 100 m2

h.

Petrol Kiosk (with washing facility)

50,000

i.

Petrol Kiosk (without washing facility)

10000

j.

Hotel (Each Room)

1,500

k.

Shopping center – 100 m2

1,000

l.

Light Industry

1,500

m.

Industrial Area

n.

Hospital / bed

o.

Wet Stall

1,360

p.

Dry Stall

450

800

(As requirement) 1100

o o

ႏိုင္ငံတစ္ကာ မွာ Operate လုပ္ေနတဲ့ ဟုိတယ္ ေတြ မွာ သူတို႔ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ လိုA ပ္ခ်က္ ရွိတတ္ ပါတယ္။

o

စက္ရံု A လုပ္ရံု ဆိုရင္ ေတာ့ Owner/Client ဆီကေန A ခ်က္A လက္ ေတြ ေတာင္းယူဘို႔ A မ်ားA ားျဖင့္ လိုA ပ္ေလ့ရွိ ပါတယ္။

o

တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မွာ A ေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ Service interruption ျဖစ္ခဲ့ရင္ A မ်ားA ားျဖင့္ တစ္ရက္ A တြင္း ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ ေA ာင္ ျပဳျပင္ ႏိုင္ေလ့ ရွိတာမို႔ Storage Capacity ကလည္း 1 day capacity (တစ္ရက္စာ ပဲျဖစ္ေလ့ ရွိပါတယ္။)

1. Water Tank Capacity o

Daily Demand ကို ခန္႔မွန္းလို႔ ရၿပီ ဆိုရင္ ေတာ့ Water Tank A ရြယ္A စား နဲ႔ ေနရာ ေရြးခ်ယ္ ဘို႔ A ဆင့္ကို ေရာက္လာပါၿပီ။

o

Water Tank (ေရကန္) ေတြ ကို A ရြယ္A စား မေရြးခ်ယ္ခင္ A သံုးျပဳမဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ ေတြ ကို စU္းစားရပါတယ္။ ဒါေတြ ကေတာ့။ 0. Incoming (Acceptance Purpose): ေရေပးတဲ့ ဌာန ကေန တိုက္ရိုက္လက္ခံ ႏိုင္တဲ့ Water Tank ပါ။ 1. Storage Purpose: Appliances ေတြ ကို Gravity နည္းနဲ႔ ျဖစ္ျဖစ္၊ Pump နဲ႔ျဖစ္ျဖစ္၊ ျဖန္႔ေဝေပးဘို႔ ေရကို သိုေလွာင္ထားတဲ့ ေရကန္ပါ။ 2. Transfer Purpose: A ျမင့္မွာ ရွိတဲ့ Water Tank တစ္ခုခု ဆီိ ကို တစ္ဆင့္ လႊဲေျပာင္း ပို႔လႊတ္ေပးဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ ပမာဏ။

o

Purpose တစ္ခုပဲ ရွိတဲ့ Water Tank ေတြရွိသလို၊ ႏွစ္ခု နဲ႔ သံုးခုစလံုး A တြက္ သံုးတဲ့ Water Tank ေတြ လည္းရွိပါတယ္။

o

A မ်ားA ားျဖင့္ Domestic Water Tanks ေတြ A ားလံုးမွာ သိုေလွာင္ထားရမဲ့ Total Storage Capacity က တစ္ရက္စာ ျဖစ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ တစ္ခုခ်င္း စီရဲ့

Capacity ကေတာ့ Tank ကေနျဖန္႔ေဝရမဲ့ Demand Capacity နဲ႔ Transfer Pumps ေတြရဲ့ Capacity ေတြေပၚမူတည္ ၿပီး ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။ Utility Company ေတြကလည္း Guidelines ေတြ ေပးထားတတ္ပါတယ္။ o

o

Guidelines ေတြ မရွိတဲ့ A ခါ မွာ ေရြးခ်ယ္ ဘို႔ (Safety Side) ကေတာ့ .

Transfer Purpose: 1/3 of one day capacity

i.

Storage Purpose: one day capacity

A ခ်ိဳ႕ေဒသ ေတြ မွာ Fire Protection Purpose A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ ေရကို ပါ Domestic water Tank ထဲမွာ ေပါင္းထည့္တာ ကို လက္ခံတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရကန္ကေန Domestic water ထုတ္သံုးတဲ့ A ခါ Fire Fighting A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ Fire Reserve A ၿမဲတမ္း က်န္ေနေA ာင္ ဒီဇိုင္း လုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ (Domestic Application A တြက္ ေရ ကို Fire Reserve A ထက္ က ပဲ ထုတ္ယူ ရပါမယ္။)

o

Water Tank ေတြရဲ့ A ေၾကာင္း ကို စာေရးသူ ရဲ့ A ျခား Blog Post: Water Tanks ( ေရကန္ မ်ား ) မွာ ဆက္လက္ ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။

2. Flow Pressure (ေရဖိA ား လိုA ပ္ခ်က္။) o

Domestic Plumbing Fixtures A မ်ားစု က Pressure 8 psi ( 5.6mAq or 0.55 bar) ေလာက္မွာ ေကာင္းေကာင္း A လုပ္လုပ္ ႏိုင္ပါတယ္

o

Flushometer Valve ေတြသံုးတဲ့ Water Closet, Urinal Bowls ေတြဆိုရင္ ေတာ့ A နည္းဆံုး လိုA ပ္ခ်က္က 15-25 psi ( 10.5-17.6mAq or 1-1.7bar) ေလာက္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

o

Rain Shower လို Fixture ေတြဆိုရင္ ေတာ့ 60 psi (4 bar) ေလာက္ေတာင္ လိုေကာင္း လို ႏိုင္ပါတယ္။

o

စာေရးသူ A ေန နဲ႔ေတာ့ ထူးျခားတဲ့ Pressure Requirements လိုA ပ္ခ်က္ေတြ မပါတဲ့ A ေျခA ေန မွာ Pressure at Fixture မွာ 1.5 bar-3.5 bar ( 20 – 50 psi ) ေလာက္ A တြင္း ရေA ာင္ ဒီဇိုင္းလုပ္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။ 1.5 bar ေA ာက္ဆိုရင္ ေတာ့ Booster Pumps နဲ႔ Pressure ကိုျမွင့္ယူၿပီး 3.5bar ထက္ ေက်ာ္ေနရင္ ေတာ့ Pressure Reducing Valve နဲ႔ ထိန္းေပးရပါတယ္။

o

ဒီေနရာ မွာ Elevated Tank ကေန က်လာမဲ့ Gravity Flow A တြက္ ဆိုရင္ တြက္ခ်က္ရမဲ့ Hydrostatic Pressure (Water Head) ကို လည္း သိထား ေစခ်င္ ပါတယ္။ လြယ္လြယ္ကူကူ မွတ္လို႔ရတာ က လိုခ်င္တဲ့ A မွတ္ ကေန ေရမ်က္ႏွာျပင္ A ထိ A ျမင့္ပါ။ ေရကန္ရဲ့ ေရ Level ရဲ့ေA ာက္ ဘယ္ေလာက္ရွိ သလဲ ဆိုတာ ကို 15mH2O (15m aq), 15 ft H2O, စသည္ျဖင့္ ေပါ့ေလ။ SI unit မွာေတာ့ 1 bar = 100 kPa = 10.19m ခန္႔ရွိတာ မို႔ A ၾကမ္းတြက္တဲ့ A ခါ 1bar ကို 10m H2O ေလာက္ ယူေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ 1.5 bar – 3.5 bar ဆိုရင္ A ျမင့္ 15m ကေန 35m A တြင္းလို႔ A ၾကမ္းA ားျဖင့္ သတ္မွတ္

ႏိုင္ပါတယ္။ ေရကန္ရဲ့ ေရA ျမင့္ က Top Level နဲ႔ Low Level A တြင္းမွာ A နိမ့္A ျမင့္ ရွိေနႏိုင္တာ ကိုပါ သတိထား ထည့္စU္းစားေပးဘို႔ လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။

3. Determining Mode of Supply (ေရျဖန္႔ေဝ နည္းလမ္း ေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္ ျခင္း၊ ) Water Pressure: ရရွိႏိုင္တဲ့ ေရဖိA ား နဲ႔ လိုA ပ္တဲ့ ေရဖိA ား A ေပၚမွာ ခ်င့္ခ်ိန္ၿပီး ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ျဖန္႔ေဝေပးမွာလဲ စU္းစားေပးရပါတယ္။ ေပးေလ့ရွိတဲ့ နည္းသံုးမ်ိဳး ကေတာ့။ 0. Direct Feed 1. Gravity Feed 2. Booster Pumps Feed

3. Direct Feed o

Utility Main ကေန ေရကန္တစ္ခုခု ကို မျဖတ္ပဲ တိုက္ရိုက္ သြယ္ယူသံုးစြဲ တာကို ေခၚပါတယ္။

o

လိုA ပ္တဲ့ Pressure ကိုရႏိုင္တဲ့ A ေျခA ေန မွာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ A ခ်က္ႏွစ္ခ်က္ လိုA ပ္ပါတယ္။ i.

Utility Company ကေန လိုA ပ္တဲ့ Pressure ကိုေပးႏိုင္တဲ့ A ျမင့္ A တြင္းမွာရွိရမယ္။

ii.

Utility Company က တိုက္ရိုက္သြယ္ယူ ႏိုင္ေၾကာင္း လည္း တရားဝင္ A သိA မွတ္ ျပဳထား ေပးရပါမယ္။

o

စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာေတာ့ PUB ကိုယ္ပိုင္ Booster Pumping Stations ေတြရွိတာမို႔ ဒီလို တိုက္ရိုက္သြယ္တာ ကို Reference Sea Level + 25m (125 m Reduce Level) A ထိ ခြင့္ျပဳထားပါတယ္။ (Ref: Water Supply Handbook (or) CP48: 2005) ဒါေပမဲ့ Flush Valve ေတြကိုေတာ့ Reference Sea Level + 10m ေA ာက္မွာပဲ ရွိမွပဲ

တိုက္ရိုက္ ေပးသင့္တယ္ လုိ႔ဆိုပါတယ္။ ေရကန္ေတြ ကိုေတာ့ A ျမင့္ဆံုး Highest Fittings < 137m Reduced Level ေA ာက္ဆို တိုက္ရိုက္ ပို႔လႊတ္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ o

မေလးရွားႏိုင္ငံ မွာ ေတာ့ ဒီလို တိုက္ရိုက္ဆက္ခြင့္ ရဘို႔ မလြယ္ပါဘူး။ A မ်ားA ားျဖင့္ Via Water Tank Method ကိုပဲ သံုးရေလ့ ရွိပါတယ္။ Kitchen/Canteen Sink A တြက္ တစ္ခါတစ္ရံ တိုက္ရိုက္ ဆက္ခြင့္ျပဳတတ္ေပမဲ့ ရွားပါတယ္။

4. Gravity Feed o

ေရကန္ က ေန Gravity ဖိA ားနဲ႔ ေပးတဲ့ နည္းလမ္းပါ။

o

လိုA ပ္တဲ့ Pressure ရဘို႔ A တြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ A ျမင့္ မွာရွိေနဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

A ျမင့္က သိပ္ကြာေန လို႔ Pressure A ရမ္းမ်ား ေနရင္ေတာ့ Pressure Reducing Valve သံုးရပါမယ္။

5. Booster Pumps Feed o

လိုA ပ္တဲ့ Pressure ရဘို႔ A တြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ A ျမင့္ မရႏိုင္တဲ့ A ေျခA ေန မွာ Pump A ကူယူ ၿပီး Pressure Boosting လုပ္ရတာမို႔ Booster Pump Feed လို႔ေခၚတာပါ။

o

သံုးစြဲတဲ့ ေရA ားက A ၿမဲတမ္း ေျပာင္းေနေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုA နည္းA မ်ား A ေျခA ေန ကို ကာမိေစဘို႔ နဲ႔ Pump ခန ခန Start/Stop မျဖစ္ေစဘို႔ Hydro-pneumatic tank လို႔ေခၚတဲ့ ေလA ိုး ကိုလည္း တြက္ခ်က္ တပ္ဆင္ေပးရေလ့ ရွိပါတယ္။

4. Assessment of Required Flowrate o

ေရသံုးA ား ဘယ္ေလာက္ လိုမလဲ ဆိုတာ ကို ခန္႔မွန္း ႏို္င္ဘို႔ A တြက္ assessment လုပ္တဲ့ A ခါ fixture တစ္ခုခ်င္းစီ ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ကို သိ႐ွိထားဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ Table: Recommended minimum rates of flow of various appliances or fittings

Outlet fitting

Rate of flow l/s (gpm)

WC flushing cistern, float operated valve 0.1 (1.6) per WC served WC flushing trough, float operated valve 0.15 (2.4) per WC served

o

Spray tap or spray mixer tap

0.04 (0.63) per tap

Wash basin tap

0.15 (2.4) hot or cold

Bath tap nominal size 3/4-in

0.3 (4.75) hot or cold

Bath tap nominal size 1-in

0.6 (9.5) hot or cold

Shower head

0.15 (2.4) hot or cold

Sink tap nominal size 1/2-in

0.2 (3.2) hot or cold

Sink tap nominal size 3/4-in

0.3 (4.75) hot or cold

Sink tap nominal size 1-in

0.6 (9.5) hot or cold

Urinal flushing cisterns served

0.04 (0.63) per position

Water Closet, Flushometer Valve

2.2 (35) see note 3

Urinal, Flushometer Valve

1.6 (25) see note 3

Notes .

ေရပူေရေA း ေရာေပးတဲ့ mixer ေတြကေန ဆြဲယူတဲ့ ႏႈန္းက ပံုမွန္ taps ႏွစ္ခု ကေနထြက္တာထက္စာရင္ နည္းပါတယ္။ ဒါကို Pipe Sizing လုပ္တဲ့ A ခါ ထည့္မစU္းစားရပါဘူး။

i.

Shower ေတြရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ က manufacturer နဲ႔ design ေပၚမူတည္ၿပီး လိုA ပ္ခ်က္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ Uပမာ၊ Rain Shower လို fixture မ်ိဳးက သာမန္ Shower ထက္ flow rate ေရာ pressure

လိုA ပ္ခ်က္ပါ A ဆေပါင္း မ်ားစြာ ပိုမ်ားတတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိုA ပ္ရင္ supplier ကို မွီျငမ္းပါ။ ii.

ဒီ Flushometer Flowrate ေတြက စကၠန္႔ပိုင္း A တြင္းက်တဲ့ ႏႈန္းပါ။ တစ္ႀကိမ္ မွာသံုးမဲ့ ေရပမာဏ Flow/Flush ကိုလည္း ကန္႔သတ္ ထားပါေသးတယ္။ US Energy Policy Act A ရ WC: 1.6 gal/flush နဲ႔ Urinal က 1.0 gpm/flush ပါ။ Singapore CP48: WC: 4.5 L/flush နဲ႔ UR: ကေတာ့ Size A ရြယ္A စား ကိုလိုက္ၿပီး small 0.5 l/flush, medium 1.0 l/flush & large 1.5 l/flush ထက္မေက်ာ္ဘို႔ ကန္႔သတ္ ထားပါတယ္။ Water efficiency ကို လူေတြ A ာ႐ံုစိုက္လာတာ နဲ႔ A တူ ပိုမို တင္းက်ပ္တဲ့ ကန္႔သတ္မႈ ေတြ လုပ္လာဘို႔ ခန္႔မွန္း ရပါတယ္။

iii.

စက္႐ံု A လုပ္႐ံု နဲ႔ A ျခား applications ေတြA တြက္ လိုA ပ္ခ်က္ ကို သက္ဆိုင္ရာ A လုပ္ရွင္ Client နဲ႔ ညိွႏိႈင္း ခန္႔မွန္း ရပါမယ္။

5. 6. Assessment of Probable Demand (ေရလိုA ပ္ခ်က္ ကို ခန္႕မႇန္း ျခင္း၊ ) o

Cold & Hot water Installation လုပ္တဲ့ A ခါ ရွိတဲ့ Fixtures ေတြ A ားလံုး တၿပိဳင္နက္တည္း simultaneously သံုးစြဲ ေနတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

o

Economy ျဖစ္ဘို႔A တြက္ usual design practices ကေတာ့ ဒီ simultaneous usage က maximum possible ထက္ မ်ားစြာေလ်ာ့နည္း ပါတယ္။

o

ဒီ simultaneous usage ကို Loading Unit concept (or) similar approach နဲ႔ တြက္ခ်က္ ခန္႔မွန္း ၾကပါတယ္။ L.U Method နဲ႔ခပ္ဆင္ဆင္ တူတဲ့ Fixture Unit Method ကို ASHRAE နဲ႔ U P C တို႔က သတ္မွတ္ ေပးထားပါတယ္။

o

Loading Unit နည္း နဲ႔ တြက္ခ်က္တဲ့ A ခါ သံုးတဲ့ LU ပမာဏ ကို ေA ာက္က Table မွာ ေဖၚျပထား ပါတယ္။ Appliance

LU

WC flushing cistern

2

Wash basin (Lavatory) tap (Domestic)

1.5

Wash basin (Lavatory) tap (Public)

2

Wash basin (Lavatory) tap (Concentrated)

3

Bath tap nominal size 3/4-in

10

Bath tap nominal size 1-in

22

Shower head

3

Sink tap nominal size 1/2-in

3

Sink tap nominal size 3/4-in

10

Spray tap

0.5

o o

ဒီ နည္းနဲ႔ တြက္တဲ့ A ခါ 0.

Wash Basin (Lavatory) faucet ေတြA တြက္ တြက္ခ်က္တဲ့ A ခါ Domestic, Public နဲ႔ Concentrated Use ရယ္လို႔ သံုးခုခြဲ ျပထားပါတယ္။ စာသင္ ေက်ာင္းလို၊ စက္႐ံုလို Peak Period (Uပမာ၊ ၊ ထမင္းစား ဆင္းခါစ) လူA ရမ္းမ်ားတဲ့ A ေျခA ေန ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ A ခါမွာ Concentrated Use ကိုေရြးခ်ယ္ရပါမယ္။

1.

WC Flush Valves ေတြ A တြက္ ဒီ နည္းနဲ႔ တြက္လို႔ မရပါဘူး။ WC Flush Valves ေတြ A တြက္ ခန္႔မွန္းတဲ့ နည္းကို ေနာက္မွာ ဆက္လက္ ေဖၚျပ ေပးထား ပါတယ္။

o

Water Supply Pipe Main / Branch တစ္ခုကေန ေပးရမဲ့ Appliance တစ္ခုစီရဲ့ Quantity နဲ႔သက္ဆိုင္ရာ LU ေတြကို ေျမွာက္ၿပီး Total LU ကို ရွာရပါမယ္။ ၿပီးမွ သက္ဆိုင္ရာ Pipe Friction Chart ေတြ ကို သံုးၿပီး Flowrate နဲ႔ Pipe Size ကို ေရြးခ်ယ္ ႏိုင္မွာပါ။

o

Flush Valves o

Flush Valves ေတြ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တြက္နည္း တစ္ခုကို စကာၤပူ CP48 : 1989 မွာ ေဖာ္ျပ ထားခဲ့ဘူး ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ထုတ္တဲ့ A ခါမွာ ေတာ့ ဒီA ခန္း ပါမလာေတာ့ ပါဘူး။

o

Flow Rate Requirement (as number of flush in simultaneous use) Total No. of

No. of flush in simultaneous use

Flush Valves on Line

Group A

Group B

1

1

1

2

2

2

3 to 6

2

3

7 to 11

3

4

12 to 15

4

5

16 to 35

5

6

36 to 45

5

7

46 to 50

5

8

51 to 70

5

9

71 to 100

6

9

101 to 200

10

14

o

Note: o

Group A : Offices, Hotels and Hospitals

o

Group B : Schools and Other Premises where Rest Period Create Extra Ordinary Demands

o

ရလာတဲ့ No. of Flush in simultaneous Use ကို တစ္ခုစီ ရဲ့ Flowrate A နည္းဆံုး 1.5 L/s နဲ႔ ေျမွာက္ရင္ လိုA ပ္တဲ့ Flowrate in supply pipe ကို ခန္႔မွန္းလို႔ ရပါလိမ့္မယ္။

o

ASHRAE Method: Fixture Unit နဲ႔တြက္တဲ့ A ခါမွာေတာ့ Flush Valve နဲ႔ Flush Tank ေတြရဲ့ Fixture ယူနစ္ က မတူသလို A သံုးျပဳမဲ့ ေနရာ (Public or Private) ေပၚမူတည္ၿပီး လည္းထပ္ကြဲ ပါေသးတယ္။ ဒါတင္မက Fixture Unit 1,000 ထက္မပို တဲ့ A ခါ Estimate Curves for Demand Load Chart မွာ လည္း Flush Valve နဲ႔ ျဖစ္တဲ့ A ေပၚမူတည္ ၿပီး ဖတ္ရမဲ့ Curve က မတူတာ ကိုပါ သတိျပဳ ေစခ်င္ ပါတယ္။

- Back to Top VI.

System Sizing (Pipe Sizing / Pump Sizing) 0. Pipe Sizing (ပိုက္A ႐ြယ္ A စား ေရြးခ်ယ္ျခင္း)၊ o

Total LU ကို ရွာၿပီးတဲ့ A ခါ သက္ဆိုင္ရာ Pipe Friction Chart ေတြ ကို သံုးၿပီး Flowrate နဲ႔ Pipe Size ကို ေရြးခ်ယ္ ဘို႔A ဆင့္ ကိုေရာက္ပါၿပီ။ ဒီလို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ Chart တစ္ခု ကို ေA ာက္မွာ နမူနာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ သတိျပဳရမွာ က Pipe material (or) Standard မတူရင္ Friction Chart လည္းတူမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

o

ေA ာက္မွာ နမူနာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ Chart ကေတာ့ Copper Tube to BS2871, Table X A တြက္ပါ။

o

BS 1387 Galvanized Steel

o

ပထမ 30-50mm H2O A တြင္းမွာ ရွိေစၿပီး Velocity ကိုေတာ့ 0.75 to 2.5 m/s A တြင္း (ပံုမွာ A စိမ္းေရာင္ျခယ္ထားတဲ့ Eရီယာ A တြင္း) မွာ ထားၿပီး ေရြးခ်ယ္ သင့္ပါတယ္။ Friction ကေတာ့ Pump Head (or) Pressure Loss ေပၚA က်ိဳးသက္ေရာက္ ပါတယ္။ Velocity < 0.75 m/s ဆိုရင္ A ထဲမွာ ခိုေနတဲ့

ေလေတြ ကို တြန္းထုတ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ 2.5 m/s ေက်ာ္လာရင္ ေတာ့ Flow noise A ျပင္ Water hammer ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ Shock Vibration & Noise ျပႆနာ ကိုပါ ေျဖရွင္းရ ခက္ပါလိမ့္မယ္။ o

စာေရးသူ ကေတာ့ Friction Loss 40mmAq/m ( 4ft / 100ft ) နဲ႔ Flow Velocity ကို 1 to 1.5 m/s (3 to 5 ft/s) ေလာက္မွာ ထားၿပီး ေရြးေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလို သတ္မွတ္ၿပီးတဲ့ A ခါ A လြယ္တကူ A သင့္ သံုးႏိုင္တဲ့ ဇယားတစ္ခု ကို ဒီလို ရႏိုင္ပါတယ္။

o

Copper Tube BS2871 Table X Pipe Size

Flowrate

L.U.

(mm)

L/s ( L/min )

gpm (U.S.)

15

3

0.15 ( 9 )

2.4

22

12

0.34 ( 20 )

5.3

28

30

0.58 ( 35 )

9.2

35

65

0.92 ( 55 )

14.5

42

115

1.4 ( 86 )

22.6

54

300

2.9 ( 174 )

46.0

67

630

5.0 ( 300 )

79.4

76

900

6.5 ( 390 )

103

108

2,800

14.0 ( 840 )

222

133

5,000

21.0 ( 1,260 )

333

159

8,000

30.0 ( 1,800 )

476

o o

Galvanized Steel Tubes Pipe Dia

Flowrate

Velocity

I.P. ( USgpm

(in)

(mm)

S.I ( l/min )

( m/s )

(ft/s)

1/2

15

9

2.4

3/4

20

18

4.8

1.0

3.0

1

25

30

8.0

1 1/4

32

54

14.5

1.1

3.5

1 1/2

40

84

22.0

1.2

4.0

2

50

150

40.0

1.4

4.5

)

2 1/2

65

300

80.0

3

80

420

110.0

4

100

780

200.0

5

125

1200

320.0

6

150

1620

430.0

8

200

3000

800.0

1.5

5.0

1.5

5.0

o o

ေရြးခ်ယ္တဲ့ A ခါ သိထားသင့္တဲ့ A ေျခခံ ေတြ ကို MEP Basic Calculations: Pipe & Duct Sizing[ http://chawlwin.blogspot.com/2008/08/pipesizing-duct-sizing.html ] မွာ ဆက္လက္ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

1. Pump Sizing o

Pump Size ေရြးခ်ယ္တဲ့ A ခါ A ဓိက Parameters ႏွစ္ခု ရွိပါတယ္။ .

Flowrate

i.

Pump Head

a. Transfer pumps o

Flowrate o

Transfer Pump A ေပၚကန္ ကို (ဒီA တို္င္း A လြတ္ျဖည့္ရင္) ဘယ္ႏွနာရီ A တြင္း ျပည့္ေA ာင္ ျဖည့္မယ္ ဆိုတဲ့ A ခ်က္ ကို A ေျခခံပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ တစ္ရက္စာ ေရပမာဏ ကို ဘယ္ႏွနာရီ A တြင္း ျပည့္ေA ာင္ ျဖည့္မယ္ ဆိုတဲ့ A ခ်က္ ကို လည္း A ေျခခံႏိုင္ပါတယ္။ A နည္းဆံုး ၁ နာရီ ထက္ မေလ်ာ့သင့္ပါဘူး။

o

တစ္ရက္စာ ခံတဲ့ A ေပၚကန္ ကို ျဖည့္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေA းေA းေဆးေဆး 12 နာရီေလာက္ A ထိ ထားၿပီး ျဖည့္ႏိုင္ပါတယ္။ 6-8 hours ကေတာ့ သင့္ေတာ္ပါတယ္။ (A ထူးသျဖင့္ Power Interruption A ေျခA ေန မွာ Generator backup လုပ္တာနဲ႔ ညွိၿပီး တြက္ရတဲ့ A ခါမွာပါ။)

o

Pump Head o

Pump Head = Static Head + Friction / Dynamic Losses

o

ပံုမွန္ ကေတာ့ Friction Losses ေတြကို A ေသးစိတ္ တြက္ ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ပိုက္A ရြယ္A စား ကိုလည္း A ေပၚမွာ ျပခဲ့တဲ့ A တိုင္း 40mmAq/m A တြင္းထားၿပီး ပိုက္ A ေကြးA ေကာက္ နဲ႔ Horizontal Run သိပ္မရွည္လြန္းရင္ A ၾကမ္းA ားျဖင့္ Static

Head ထက္ 10-15% ပိုထားလိုက္ရင္ A ဆင္ေျပ ေလ့ရွိ တတ္ပါတယ္။

b. Booster Pumps o

Flowrate: Probable Max. Demand

o

Pump Head: To achieve min. pressure at use point

o

Pneumatic Tank: To limits maximum start/stops per hour

c. Hot-water Circulation Pumps o

Flowrate: To maintain water temperature

o

Pump Head: To overcome friction loss (Static Loss, not important)

VII. - Back to Top VIII.

System Equipments / Components 0. Pumps ေရပန္႔မ်ား o

A ရည္ A မ်ိဳးမ်ိဳး ကို တြန္းပို႔ ဘို႔ A တြက္ Pump ကို သံုးရပါတယ္။ Domestic Cold & Water Supply Systems မွာ A သံုးမ်ားတဲ့ Applications ေတြကေတာ့။

o

Transfer / Pump-ups: တစ္ေနရာ က ေန တစ္ေနရာ ကို ေမာင္းတင္ ပို႔ဘို႔။ ေA ာက္မွာ ရွိတဲ့ ေရကန္ က ေန A ေပၚမွာ ရွိတဲ့ ေရကန္ ကို ေရ ေမာင္းတင္ ဘို႔ A တြက္ A သံုးျပဳပါတယ္။

o

Pressure Boosting: လိုA ပ္တဲ့ ဖိA ား Pressure ရေA ာင္ ျမွင့္တင္ေပးဘို႔။ ကန္A ျမင့္ က Appliance A ထက္ လိုသေလာက္ A ျမင့္ မရွိတဲ့ A ခါ လိုA ပ္ တဲ့ ဖိA ားရေA ာင္ ျမွင့္တင္ေပးဘို႔ A တြက္ A သံုးျပဳပါတယ္။

o

Re-Circulation A ရည္ေတြ ကို ပိုက္ေတြ Equipments ေတြၾကား Closed-loop လည္ ၿပီးစီးေနေA ာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ဘို႔။ ဒါကိုေတာ့ Hot water circulation A တြက္ A သံုးျပဳပါတယ္။

o

A သံုးမ်ားတဲ့ Pumps A မ်ိဳးA စား ကေတာ့ Centrifugal Pumps ပါ။ သူ႕မွာမွ သံုးရမဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ကို လိုက္လို႔ Inline, Vertical, Split Case, Multi-stage စသည္ျဖင့္ A မ်ိဳးမ်ိဳး ထပ္ကြဲ ႏိုင္ ပါေသးတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ Pump Systems တစ္ခု A တြက္ A နည္းဆံုး ပါဝင္ရမဲ့ Pipe Fittings ေတြ ကို ေA ာက္

မွာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။

o

ဒီ Fitting Arrangement (A စီA စU္) က Construction Industry ကို စဝင္ ကတည္းက A လြတ္ရ ေနရမဲ့ ပံုပါ။ စာဖတ္သူ လည္း Construction Industry မွာ mechanical services လုပ္မယ္ ဆိုရင္ မသိမျဖစ္ သိေနရပါမယ္။

o

တစ္ခုစီ ကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ .

Gate Valves (or) Isolation ValvesPump (သို႔) Fitting တစ္ခုခု ကို Maintenance လုပ္စရာ ရွိရင္ ပိတ္ထားႏိုင္ဘို႔ ပါ။ Throttle လုပ္ဘို႔ေတာ့ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။

i.

Strainer ကေတာ့ ေရထဲမွာ ပါလာမဲ့ ခဲသလဲ၊ A မိႈက္ေတြ ေၾကာင့္ Pump မပ်က္စီး ရေA ာင္ တပ္ေပးရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ Pump မဝင္ခင္ တပ္ေပးရပါတယ္။

ii.

Flexible Connections က Pump က Vibration Pipe ကိုမကူးေA ာင္ တားထားေပးတဲ့ သေဘာပါ။ Pumps က rotating machine မို႔ Vibration ျဖစ္ပါတယ္။

iii.

Reducers က ပိုက္A ရြယ္ A စားနဲ႔ Pump Connection Sizes ေတြ မတူတဲ့ A ခါ သံုးဘို႔ပါ။ တစ္ခု သတိထားရမွာ က Pump Suction A တြက္ Top Flat Eccentric Reducer သံုးဘို႔ပါ။ A ဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ ကေတာ့ ပိုက္ထဲမွာ Air Pocket မေပၚေစဘို႔ပါ။

iv.

Check Valve က တစ္ဘက္ထဲ စီးေစ မဲ့ One Direction Water Flow ျဖစ္ေစဘို႔ပါ။ ဒါေၾကာင့္ Pump A ထြက္ဘက္မွာ တတ္ေပးရပါတယ္။ ဒါမွ ပိုက္ထဲကေရေတြ ေျပာင္းျပန္ ျပန္စီးမလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

v.

Pressure Gauges ကေတာ့ Water Pressure ကိုသိဘို႔ပါ။ Pump Performance ကို ခန္႔မွန္းလို႔ ရေA ာင္ပါ။ Suction ဘက္မာွ တတ္ထားတဲ့ Gauge က Strainer ပိတ္ေန၊ မပိတ္ေန ကို လည္း သိေစ ႏိုင္ပါတယ္။

o

လူေစာင့္မလိုပဲ သူ႕ A လိုA ေလ်ာက္ ေမာင္းႏိုင္ ရပ္ႏိုင္ေA ာင္ Automatic Control လုပ္ႏိုင္တဲ့ Control Panel ေတြ တတ္ဆင္ ထားေပးရပါေသးတယ္။

o

Transfer Pumps

o

ေရကန္ ေတြ မွာ Floatless Level Sensors ေတြ တပ္ထားမယ္။ သူနဲ႔ A တူ Pump ကိုေမာင္းေပးမဲ့ level controllers ေတြ တပ္ဆင္ ထားေပးရပါမယ္။

o

A ေပၚကန္မွာ ေရနည္းလာရင္ ေမာင္းတင္မယ္။

o

ေရျပည္႔ရင္ ရပ္မယ္။

o

ေA ာက္ကန္ မွာ ေရ (Pump ေမာင္းလို႔ မရေလာက္ေA ာင္) A ရမ္းနည္း ေနရင္ Alarm

o

A ေပၚကန္ မွာ ေရလွ်ံသြားရင္ Alarm

o

Pump Fault ဆိုရင္ Alarm

o

စသည္ျဖင့္ပါ။ A မ်ားA ားျဖင့္ Pump A ပိုတစ္ခု ေဆာင္းထားၿပီး A ျပန္A လွန္ Duty ယူဘို႔ လည္း လုပ္ထားေပးရပါတယ္။

o

Booster Pumps o

Cut-in and Cut-out Pressure သတ္မွတ္ ထားၿပီး Pressure Sensors ေတြနဲ႔ ေမာင္းတာ ရပ္တာ လုပ္ရပါတယ္။

o

Pressure က Cut-In Pressure ထိက်လာၿပီဆိုရင္ ေမာင္း

o

Pressure က Cut-Out Pressure ထိတက္လာၿပီဆိုရင္ ရပ္

o

စုတ္ယူတဲ့ ေရကန္ မွာ ေရ (Pump ေမာင္းလို႔ မရေလာက္ေA ာင္) A ရမ္းနည္း ေနရင္ Alarm

o

Pump Fault ဆိုရင္ Alarm

o

Pressure မွာ Standby Cut-in ဆိုတာပါ ထည့္ၿပီး High Demand (or) Duty Pump failure ျဖစ္တဲ့ A ခါ A ကူ Pump ေမာင္းဘို႔ လုပ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။

o

Pump ေတြရဲ့ Characteristics ေတြ က လည္း A ထိုက္A ေလ်ာက္ A ေသးစိတ္ၿပီး နက္နဲပါတာမို႔ ေနာက္ႀကံဳတဲ့ A ခါ သီးသန္႔ တင္ျပေပးပါမယ္။

1. Pressure Reducing Valves Assembly(ေရဖိA ား ေလွ်ာ့ ဗားA တြဲ ) o

Standard Pressure Reducing Valve Assembly for Domestic Water Systems ပံုကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။

o

Pressure Reducing Valve Fault ျဖစ္ရင္ ယာယီ သံုးဘို႔ Globe Valve တပ္ဆင္ထားတဲ့ Bypass ပါဝင္ ပါတယ္။ (Globe Valve က Throttle ထိန္းညွိလို႔ ေကာင္းပါတယ္။ Bypass တြင္ Gate valve မသံုးရပါ။)

o

ဒီ arrangement ကို လည္း A လြတ္ရထားသင့္ပါတယ္။ ေရွ႕ေနာက္ သူ႔ေနရာနဲ႔ သူ ရွိမွ A လုပ္ေကာင္းေကာင္း လုပ္မွာမို႔ပါ။

o

ေရြးခ်ယ္တဲ့ A ခါ သတိထားရမွာ က Cavitation Effect ပါ။ Cavitation ဆိုတာက စီးေနတဲ့ ေရထဲ မွာ ပလံုစီ လာတာ ကို ေခၚတာပါ။

o

Pump ေတြမွာ Cavitation ျဖစ္တာ ကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သိၾကေပ မဲ့ valve ေတြမွာ Cavitation ျဖစ္တာ ကိုေတာ့ သိပ္သတိ မထားမိ တတ္ၾကပါဘူး။ A ထူးသျဖင့္ Pressure Reducing Valve ေတြမွာ Cavitation မျဖစ္ေA ာင္ A ရမ္း ဂ႐ုစိုက္ ရပါတယ္။

o

High pressure drop နဲ႔ Low outlet pressure ဆိုတဲ့ Factors (A ခ်က္) ႏွစ္ခ်က္ ေပါင္းလိုက္ တဲ့ A ခါ Cavitation ျဖစ္လာပါတယ္။ A ဲဒီ A ေျခA ေန မွာ Fluid ရဲ့ Pressure က သူ႔ Vapor Pressure ေA ာက္ ေရာက္သြားတာ မို႔ Bubbles ေလးေတြ ပလံုစီ လာပါတယ္။ ဒီ Fluid Flow Stream မွာပဲ Pressure က Vapor Pressure A ထက္ျပန္ တက္လာတဲ့ A ခါ ပလံုစီ ေနတဲ့ Bubbles ေလးေတြ ျပန္ A ရည္ထဲ ေပ်ာ္ဝင္ ဘို႔ ျဖစ္လာတဲ့ A ခါ ဒီ Bubbles ေနရာ ကို A ရည္က A ႐ွိန္ နဲ႔ ဝင္ extremely high impact forces ေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီA ခါ Valve ကိုသာမက A နီးA နား က Pipe ေတြကို ပါ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တိုက္စားပါေတာ့ တယ္။ Pump ေတြမွာ Cavitation ျဖစ္တဲ့ A ခါ Impellers ေတြ တြန္႔လိမ္ ေကာက္ေကြး၊ လိပ္၊ ပ်က္စီး သြားတာ ေတြ႔ ရပါတယ္။

o

ဒီလို Cavitation ျဖစ္တဲ့ A ခါ ပိုက္ထဲ မွာ ေက်ာက္စရစ္ ခဲ ေတြ စီးသြား သလို A သံ နဲ႔ တုန္ခါ မႈ ကို ပါ ျဖစ္ေစပါတယ္။

o

Pressure Reducing Valve က ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ Cavitation Chart နမူနာ ကို ေA ာက္

မွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

References (မွီျငမ္းစရာ) o

Water Supply နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မွီျငမ္းစရာ A ခ်ိဳ႕ ကိုေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

1. Plumbing Engineering Services Design Guide, The Institute of Plumbing, UK 2. International Plumbing Code , International Code Council 3. Pipe Sizing Chapter, ASHRAE Handbook : Fundamentals 4. Service Water Heating Chapter , ASHRAE Handbook : HVAC Applications 5. Singapore i.

Singapore PUB : "Handbook on Application for Water Supply " Free Download

ii.

CP48 : 2005 "Code of Practice for Water Services" Note: Refer to CP48: 1998 with amendments 1&2 for Pipe Sizing, - CP48:2005 excludes those chapters.

6. Malaysia (Kuala Lumpur) i.

S Y A B A S: Guidelines Of Water Supply Application

ii.

P U A S Guide : Garis Panduan Pengemukaan, Sistem Bekalan Air Di Negeri Selangor, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur Dan Putrajaya

o o

Web-Links o

o

Plumbing Fixtures i.

Hansgrohe : Designer faucets[ http://www.hansgrohe.com/ ]

ii.

Duravit[ http://www.duravit.com/ ]

iii.

Dornbracht[ http://www.dornbracht.com/ ]

iv.

TOTO Sanitaryware[ http://www.totousa.com/ ]

v.

GEBERIT[ http://www.geberit.com/ ]

Domestic Water Heating i.

Ariston[ http://www.ariston.com/ ]

ii.

A. O. Smith Water Heaters[ http://www.hotwater.com/ ]

iii.

Calorex Heat Pumps[ http://www.calorex.com/ ]

iv.

Rheem: Heating, Cooling and Water Heating Products[ http://www.rheem.com/ ]

o

Wikipedia

i.

Domestic water system

ii.

Flush toilet

iii.

Toilets in Japan

iv.

Tree Bog

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/11/domesticwater01.html

Electrical Power Distribution in Buildings o

စက္မႈထြန္းကားလာတာ နဲ႔ Aတူ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္Aား သံုးစြဲ မႈ ကလည္း ပိုမိုလာပါတယ္။ မီးထြန္းဘို႔၊ Aိမ္သံုးဘို႔ သာမက စက္ရံုAလုပ္ရံု နဲ႔ Aေဆာက္AAံု ေတြ၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ေတြ မွာပါ မရွိမျဖစ္ Aေရးပါ လာပါတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ ဒီတစ္ပါတ္ေတာ့ Building Electrical Service ထဲ က Electrical Power Distribution Aေၾကာင္းကို စာဖတ္သူ နဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးဘို႔ ရည္ရြယ္ထားပါတယ္။

o

စာေရးသူ က Mechanical Aဓိက မို႔ Lighting & Power ကို ဒီဇိုင္း Aေျခခံ ေလာက္ နဲ႔ Design Coordination လုပ္တဲ့ Aခါ သိထားသင့္ တာေတြ ကို ပဲ Applied Electrical Power A ေန နဲ႔ တင္ျပေပးႏုိင္ ပါတယ္။ ပိုမို A ေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ေတာ့ စာလည္းဖတ္၊ ေလ့လည္းေလ့လာ၊ A ေတြ႕A ႀကံဳ ရွိတဲ့ Electrical Engineer ဆီမွာ လည္း ဆည္းပူးပါ လို႔ တိုက္တြန္း လိုက္ပါတယ္။ မွီျငမ္းစရာ စာA ုပ္ေတြ ကိုလည္း ေA ာက္က References Section မွာ ထည့္သြင္း ေပးထားပါတယ္။

o

A ဓိက တင္ျပမွာ ကေတာ့ A ေဆာက္A A ံု A တြင္း သံုး Low Voltage (LV) Systems ေတြ A ေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ 1. Introduction to Electrical Power Distribution in Buildings 2. Power Distribution Systems 3. AC Fundamentals 4. Power Grids, Preliminary Load Estimates, Basic Metering Scheme 5. Major Components i.

High Tension (Medium Voltage) Switchgear

ii.

Transformers

iii.

Standby Power Generators

iv.

Main Switch Board

v.

Control Systems

vi.

Fuse, Circuit Breakers, Protective Devices

vii.

Earth fault protection

6. Cable Sizing / Voltage Drop 7. Basic Design 8. Regulations

I.

Introduction to Electrical Power Distribution in Buildings

o

A တန္သင့္ ႀကီးမားတဲ့ A ေဆာက္A A ံု တစ္ခု A တြက္ Power Distribution Systems ေတြ႕ရေလ့ ရွိတဲ့ arrangement ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

i.

Power Grids Substation o

Utility Company A တြက္ Sub-station ပါ။ HT Switch Gear ျဖစ္ၿပီး A ဓိက ပါဝင္မွာ က High tension A တြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ Circuit Breaker နဲ႔ Control Components ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ Equipment ေတြ ကို Utility Company က တပ္ဆင္ ေပးပါလိမ့္ မယ္။

o

Switchgear : An assembly of main and auxiliary switching apparatus for operating, regulating, protection or other control of an electrical installation.

ii.

Consumer Substation o

A ေဆာက္A A ံု ပိုင္ရွင္ ရဲ့ Substation မို႔ Consumer Sub-station လို႔ေခၚတာ ပါ။ HT Switch Gear ျဖစ္ၿပီး A ဓိက ပါဝင္မွာ က High tension A တြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ Circuit Breaker နဲ႔ Control Components ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ Gas Insulated နဲ႔ Air Insulated Switchgear ေတြ က A သံုးမ်ားၿပီး A ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ Circuit Breaker ကေတာ့ SF6 Insulated Circuit Breaker (or) Vacuum Circuit Breaker ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

A circuit breaker is a safety device enabling switching and protection of electrical distribution networks.

iii.

Transformers o

ဒီမွာ သံုးတဲ့ Transformer ရဲ့ တာဝန္က medium voltage ကေန A ိမ္သံုး၊ စက္ရံုသံုး Equipment နဲ႔ Electrical Appliance ေတြ A တြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ voltage ရေA ာင္ step down လုပ္ေပးဘို႔ပါ။

o

Transformers : A device that is used to convert electricity energy from higher a.c voltage to desire consumer voltage (step down) or vice versa.

iv.

Standby Emergency Power Generators o

A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လိုA ပ္မဲ့ Life Safety Systems ေတြ နဲ႔ မီးျပတ္ရင္ ဆံုးရႈံးမႈ A မ်ားႀကီးရွိႏိုင္တဲ့ စက္ပစၥည္း ေတြ A တြက္ လိုA ပ္မဲ့ standby power ေပးဘို႔ A တြက္ တြက္ခ်က္ တပ္ဆင္ထားတဲ့ (A မ်ားA ားျဖင့္) ဒီဇယ္ Standby Power Generator ကိုေခၚတာပါ။

o

Standby Emergency Power Generators : Electricity Generator set driven by prime mover and of sufficient capacity to supply circuits carrying emergency loads with suitable means for automatic starting of the prime mover on failure of normal service

v.

Main Switchboard (MSB) o

Switchboard : An assembly of switchgear with or without instruments, but the term does not apply to groups of local switches in final circuits.

vi.

Emergency Main Switchboard (EMSB) o

Utility Network ကဝင္လာတဲ့ မီးျပတ္ေတာက္ ခဲ့ ရင္ Standby Backup Electricity ကေန A လိုA ေလ်ာက္ လွ်ပ္စစ္ပါဝါ ေျပာင္းေပးႏိုင္ဘို႔ တပ္ဆင္ထားတဲ့ Switchboard ပါ။ A ေရးA ႀကီး ဆံုး ကေတာ့ လူေတြ ရဲ့ A သက္ life safety ကို ေစာင့္ေရွာက္ဘို႔ တပ္ဆင္ထားတဲ့ Fire Protection, Smoke control systems, Emergency Lighting နဲ႔ Emergency evacuation support systems ေတြA တြက္ မရွိမျဖစ္ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

Emergency Power : To supply electrical power automatically in the event of failure of the normal supply to protect equipment essential of safety to life

vii.

Building Power Distribution

o

Transformer A ဝင္A ထိ က ဗို႔A ားျမင့္တာမို႔ High Tension (HT) Circuits ေတြ လို႔ေခၚၿပီး Transformer A ထြက္ကို ေတာ့ ဗို႔A ားနိမ့္ LV Circuits ေတြလို႔ေခၚပါတယ္။

o

Cable / Busducts ေတြ A တြက္ လမ္းေၾကာင္းရွာတာ၊ Major Equipments ေတြA တြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ ေနရာ လ်ာထား သတ္မွတ္ တာ ေတြ ကို Project Design Phase မွာကတည္းက ေလ့လာ ညိွႏိႈင္း သတ္မွတ္ ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

II.

Electricity (Power) Supply Systems o

LV Distribution Systems ေတြA ေၾကာင္း ကို မဆက္ခင္ A ေျခခံ တခ်ိဳ႕ကို ျပန္ၿပီး မိတ္ဆက္ေပးပါမယ္။ Electricity (Power) Supply Systems ေတြ ကုိျခံဳငံု ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေတြ႕ရမွာကေတာ့၊ A. Power Generation Systems B. Power Transmission Systems C. Power Distribution Systems D. Low-Voltage Systems

o

Power Plants လို႔ေခၚတဲ့ Electrical Power Generators A မ်ိဳးမ်ိဳး ကေန လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ ကို ထုတ္လုပ္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ Generators ေတြ ကို ေမာင္းႏွင္ဘို႔ A တြက္ prime mover ေတြကို ေရနံ၊ ဒီဇယ္သံုး A င္ဂ်င္ေတြ၊ ေက်ာက္မီးေသြး၊ A ျခားေလာင္စာေတြ Biogasifier ေတြ နဲ႔ Nuclear ေတြ ကိုA သံုးျပဳတဲ့ Steam Turbines ေတြ၊ Gas Turbines ေတြ သာမက Green Sources ေတြျဖစ္တဲ့ Geothermal, Hydro, Tidal, Wind, Solar, etc. ေတြကေနလည္း ရရွိႏိုင္ပါတယ္။

o

ဘယ္ကေန ပဲ ထုတ္ထုတ္၊ ေစ်းႏႈန္းသက္သက္သာသာ နဲ႔ ျဖန္႔ေဝေပးႏိုင္ ဘုိ႔၊ လိုA ပ္ခ်က္A တိုင္း A ရည္A ေသြး ျပည့္ဝတဲ့ ပါဝါ ရႏိုင္ဘို႔၊ နဲ႔ ေရရွည္ထုတ္ယူႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒါ့A ျပင္ လံုျခံဳစိတ္ခ် A ႏၲရာယ္ ကင္းေဝးေစဘို႔ နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ A ေပၚထိခုိက္ မႈ နည္းေစဘို႔ ေတြ ကလည္းထည့္သြင္းစU္းစားရမဲ့ A ခ်က္ေတြပါ။

o

A ၾကမ္း A ားျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈ ရဲ့ ၅၀% ကို လွ်ပ္စစ္ထုတ္ စက္ရံုေတြ A တြက္၊ ၃၀% ကို ပို႔ေဆာင္မႈ A တြက္၊ နဲ႔ ၂၀% ကိုျဖန္႔ျဖဴးဘို႔ A တြက္ A သံုးျပဳရပါတယ္။ ေလာင္စာဆီဘိုး၊ လည္ပတ္စရိတ္ နဲ႔ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း စရိတ္က လည္း annual investment cost (တစ္ႏွစ္စာ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈ ေငြ) ရဲ့ ၂၃၀% ေလာက္ ကို ရွိႏိုင္ပါတယ္။

o

Power Station တစ္ခုတည္ေဆာက္ဘို႔ A တြက္ ပ်မ္းမွ် Lead Time က ၅ ႏွစ္ေလာက္ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Investment Cost (ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံေငြ) နဲ႔ (Operating Cost) လည္ပတ္ေငြ ေတြကို Optimize (A က်ိဳးA ရွိ ဆံုး A သံုးခ်) ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ Expansion Planning ကို ၁၅ႏွစ္ေလာက္ ႀကိဳတင္ေလ့လာ ဆန္းစစ္မႈျပဳရပါတယ္။

o

ေA ာက္မွာ US. DOE ရဲ့ Simple diagram of electricity grids in North America ကိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။

G. Electrical Power Generation Systems o

Electric Energy ကို A ျခား Energy Supply Systems ေတြ လို စီးပြားေရး A ရ တြက္ေခ်ကိုက္ကိုက္ နဲ႔ A ႀကီးA က်ယ္ သိုေလွာင္ထားႏိုင္ ဘို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ A ခ်ိန္တိုင္း မွာ ထုတ္လုပ္တဲ့ ပါဝါ နဲ႔ သံုးစြဲ တဲ့ ပါဝါ မွ်ေနဘို႔ လိုပါတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ Power Plant စက္ရံုေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ေမာင္းႏွင္ ေနတဲ့ System Control Engineer ေတြက သံုးစြဲ ေနတဲ့ ပါဝါ နဲ႔ မွ်ေA ာင္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဘို႔ စီမံရပါတယ္။ Historical Trends ေနာက္ ၂၄ နာရီ A တြင္း လိုA ပ္မဲ႔ ပါဝါ A နည္းA မ်ား ပံုစံ ကို ခန္႔မွန္း ႏိုငဘ ္ ို႔ နဲ႔ မွန္းခ်က္ A တိုင္း ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္ဘို႔ လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။ ရွိေနတဲ့ Generators ေတြနဲ႔ efficiency ေတြေပၚမူတည္ၿပီး A သင့္ေတာ္ဆံုး၊ A က်ိဳးA ျဖစ္ဆံုး၊ ရႏိုင္ေA ာင္ Generators ဘယ္ႏွစ္ခု ဘယ္လို A စီA စU္ နဲ႔ လည္ပတ္ ထုတ္လုပ္ မွာလည္း A စီA စU္ ခ်ရပါတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္း ကြန္ျပဴတာ ေတြေပၚလာေတာ့ ဒီလိုလုပ္ရတာ ပိုၿပီး လြယ္ကူလာပါတယ္။ System Control Engineers ေတြရဲ့ A ဓိက တာဝန္ေတြ ကေတာ့၊

o

Minimize generation cost (ထုတ္လုပ္မႈ စရိတ္ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဘို႔)

o

Ensure continuity of supply (A ဆက္မျပတ္ ပို႔လႊတ္ႏိုင္တာ ေသခ်ာေစဘို႔၊)

o

ပံုမွန္ A ေျခA ေန နဲ႔ ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ့ abnormal conditions A ေျခA ေန A ခ်ိဳ႕တြက္ Generating Units ရဲ့ operating constraints A ားလံုးနဲ႔ Transmission Network ရဲ့ Limits ေတြ A တြင္းမွာ ပဲရွိေနဘို႔ လည္းလိုA ပ္ပါတယ္။

H. Power Transmission Systems o

Transmission Systems ေတြဆိုတာ က တစ္ေနရာ က တစ္ေနရာ ကိုပို႔လႊတ္ေပးတဲ့ စနစ္ေတြ ကိုေခၚတာပါ။

o

A သံုးျပဳမယ့္ A နားမွာ Power Plant ရွိေနရင္ ေတာ့ Transmission Systems ေတြ မလိုA ပ္ေတာ့တာမို႔ A ေကာင္းဆံုးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုျဖစ္ႏိုင္ဘို႔ ဆိုတာက လက္ေတြ႕မွာေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ဘို႔ မလြယ္ပါဘူး။ Uပမာ ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္ မွာ Power

Plant ေဆာက္ဘို႔ဆိုတာ က A မ်ားA ားျဖင့္ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ A လားတူပဲ သံုးစြဲႏိုင္တဲ့ ဗို႔A ားA တိုင္း A ႀကီးA က်ယ္ ထုတ္လုပ္ဘို႔ ဆိုတာလည္း နည္းပညာA ရ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ o

Uပမာ 400V နဲ႕ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးရင္ 3 to 4 MW ေလာက္A ထိပဲ လက္ရွိနည္းပညာ A ရသင့္ေတာ္ပါတယ္။ A လားတူပဲ 22kV နဲ႔ဆို 200 MW, 66kV ဆို 780MW, ေက်ာ္ရင္ 230kV သံုး၊ 5,000 MW ေက်ာ္လာရင္ 400kV စ သည္ျဖင့္ေပါ့။

o

ပို႔လႊတ္ရမဲ့ စြမ္းA င္ (MW) မ်ားလာတာ နဲ႔ A မွ် ဗို႔A ားျမွင့္မေပးရင္ Short-circuit current က Breakers ေတြ ရဲ့ Breaking Capacity ကို ေက်ာ္လြန္လာႏိုင္တာ မို႔ ဗို႔A ားကို ျမွင့္ေပးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

မဟာဓာတ္A ားလိုင္း ေတြကို ေျမေပၚ၊ ေျမေA ာက္ ပို႔လႊတ္ရေလ့ ရွိေပမဲ့ ေျမေပၚကပိုလႊတ္ရတာ က ကုန္က်စရိတ္ သက္သာတာရယ္၊ သာမန္ လုပ္သားကၽြမ္းက်င္မႈ နဲ႔တင္ လုပ္ႏိုင္တာ ရယ္၊ ထိန္းသိမ္းျပဳျပင္ လို႔ လြယ္ကူတာရယ္ ေတြ ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ Over Head Line လို႔ေခၚတဲ့ ေကာင္းကင္ ဓာတ္လိုင္း ေတြကို A သံုးျပဳၾကပါတယ္။ စကာၤပူ မွာေတာ့ A ဓိက ေျမေA ာက္ ကေန ပို႔လႊတ္တာ ကို သံုးပါတယ္။

I. Distribution Systems o

Distribution Systems ေတြရဲ့ A ဓိက A လုပ္ ကေတာ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ကို လက္ကားယူ၊ (သိုေလွာင္ ထားလို႔ ေတာ့ မရပဲ) ခ်က္ခ်င္း လက္လီျဖန္႔ ရတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ပါ။ Large, bulk power sources ကေန လွ်ပ္စစ္ဓာတ္A ား ကို လက္ခံရယူ၊ တစ္ၿပိဳင္တည္းမွာပဲ လိုA ပ္တဲ့ ဗို႔A ားA မ်ိဳးမ်ိဳး နဲ႕ လက္ခံႏိုင္ေလာက္တဲ့ reliability (ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ) နဲ႔A တူ သံုးစြဲသူေတြ ဆီ A ေရာက္ျဖန္႔ေဝ ေပးရပါတယ္။ A သံုးျပဳေလ့ ရွိတဲ့ ဗို႔A ားေတြ ကေတာ့ 3.3kV, 6.6kV, 11kV, 22kV & 33kV ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ A ထက္မွာ ျပခဲ့တဲ့ ပံုA ရ North America လို ပါဝါသံုးA ား A ရမ္းႀကီးတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ 765kV A ထိ သံုးတာ ကို ေတြ႕ရပါတယ္။

o

A ဓိက စU္းစားရမဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကေတာ့ o

Different source to increase reliability

o

Minimum voltage variation

o

Minimum supply interruption

o

Minimum Overall cost consistent with the power quality

o

Flexible to allow expansion in small increments

J. Low-Voltage Systems

o

LV Systems ဆိုတာကေတာ့ Distribution Voltage က 1000 V ထက္ နည္းတဲ့ ဗို႔A ား ကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ A မ်ားA ားျဖင့္ 240, 380, 400, 415, 440, 480, 550 နဲ႔ 600 V ေတြပါ။

o

ႏိုင္ငံA လိုက္ သံုးစြဲတဲ့ A ိမ္သံုး ဗို႔ နဲ႔ Frequency ေတြ ကို ေလ့လာႏိုင္ဘို႔ A တြက္ ေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

Region

o

Type(s) of plug / socket

Voltage

Frequency

Australia

I

230 V

50 Hz

Brunei

G

240 V

50 Hz

China (mainland only)

A, C, I

220 V

50 Hz

Canada

A, B

120 V

60 Hz

France

C, E

230 V

50 Hz

Germany

C, F

230 V

50 Hz

India

C, D, M

230 V

50 Hz

Indonesia

C, F, G

Japan

A, B

100 V

Korea, South

A, B, C, F

220 V

60 Hz

Malaysia

G, M

240 V

50 Hz

Mozambique

C, F, M

220 V

50 Hz

Myanmar/Burma

C, D, F, G

230 V

50 Hz

New Zealand

I

230 V

50 Hz

Singapore

G, M

230 V

50 Hz

Thailand

A, B, C

220 V

50 Hz

United Arab Emirates

C, D, G

220 V

50 Hz

United Kingdom

G

230 V

50 Hz

United States of America

A, B

120 V

60 Hz

127 V / 230 V

50 Hz 50 Hz & 60 Hz

o

ႏိုင္ငံတကာ မွာ သံုးစြဲတဲ့ Voltage/ frequency A ခ်က္A လက္ ေတြ နဲ႔ သံုးစြဲေလ့ ရွိတဲ့ plug / socket A မ်ိဳးA စား ေတြကို ကို Mains power systems မွာ မွီျငမ္းလို႔ရပါတယ္။

o

AC power plugs နဲ႔ sockets ေတြရဲ့ A ေၾကာင္းကို လည္း AC power plugs and sockets မွာေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

o

A သံုးမ်ားတဲ့ Frequency ေတြကေတာ့ 50Hz / 60 Hz ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ Frequency ကေန A ဓိကသက္ေရာက္ တာကေတာ့ AC Motor ေတြရဲ့ လည္ပတ္မႈႏႈန္း rpm ပါ။ AC motor ေတြရဲ့ rpm က Frequency နဲ႔ စီမံထားတဲ့ Stator ရဲ့ သံလိုက္ဝင္ရိုး Pole A ေရA တြက္ နဲ႔ သက္ဆိုင္တာ မို႔ပါ။ AC motor ေတြရဲ့ ideal rpm ကိုျပေလ့ ရွိတဲ့ formula ကို ၾကည့္ရင္။ rpm = (120 x F) / P F: Frequency (Hz), P: no. of Poles

o

Rpm ကြာျခားလာတာနဲ႕ A မွ် ဒီ motor က ေန ေမာင္းေပးရတဲ့ fan, pumps, compressors, etc. ေတြ ရဲ့ Mechanical Power ကလည္း n3 (Tube) တက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ A လားတူပဲ 60Hz နဲ႔ ေရြးထားတဲ့ စက္ပစၥည္းေတြ ကို 50Hz နဲ႔သံုးရင္ Capacity စြမ္းA ား A ျပည့္ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ A ထူးသျဖင့္ HVAC equipments ေတြ နဲ႔ Pumps ေရြးခ်ယ္ ဘုိ႔ Engineering Data ေတြကို ဖတ္ တဲ့ A ခါ 50Hz လား 60Hz လား ေသခ်ာစစ္ေဆးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာ LV Systems ဆိုတာ က Three-phase, four-wire system ျဖစ္ၿပီး between line-to-line 400V ရွိၿပီး between line-to-neutral ကေတာ့ 230V ပါ။ ဒါက distribution voltage တင္မဟုတ္ပဲ A သံုးA ေဆာင္ appliance A မ်ားစုရဲ့ လိုA ပ္တဲ့ utilization voltage လည္းျဖစ္ပါတယ္။

III.

AC Fundamentals .

Sin Wave and Root Mean Square Value o

AC ဗို႔A ား က Frequency တစ္ခုနဲ႔ A ေပါင္းA ႏုတ္ ေျပာင္းလဲေနပါတယ္။ Sinusoidal Voltage A ေနနဲ႔ပါ။ Voltage ေျပာင္းတာ နဲ႔ A ညီ Current

ကလည္းေျပာင္းပါတယ္။

o

AC power ေတြ ကို တြက္တဲ့ A ခါ maximum A စား ပ်မ္းမွ် voltage နဲ႔ current ကိုA ေျခခံ ဘို႔လိုပါတယ္။ Root mean square value (rms) လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။ Sine wave တစ္ခုရဲ့ rms value က max value ရဲ့ 1/√2 (~ 0.707) ေလာက္ရွိပါတယ္။ V rms = V max / √2 I rms = I max / √2

o

တြက္ခ်က္တဲ့ A ခါမွာေရာ rms value ကိုပဲသံုးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ rms မပါေပမဲ့ rms value ကိုသံုးမွန္းေတာ့ သိရပါမယ္။

A. Complex Power o

ေနာက္တစ္ခု သိရမွာ က AC power ေတြက Complex Power ျဖစ္ေနတာကိုပါ။ သူ႕မွာ Real Power & Reactive Power ဆိုၿပီး A ပိုင္းႏွစ္ခု ပါပါတယ္။ Voltage နဲ႔ Current Wave ေတြက တစ္ထပ္တည္း မက်ပဲ A ခ်ိန္တစ္ခု ကြာေနတာ (Leading or Laging) ျဖစ္ေနတာပါ။

o

ဒါေၾကာင့္ Power Factor (p.f) လို႔ေခၚတဲ့ real power ရဲ့A ခ်ိဳးA ဆ ကိုေဖာ္ျပတဲ့ Term တစ္ခု ကိုသတ္မွတ္ ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Power Factor = Real Power / Complex Power = cos φ

o

Power factor က ဘယ္ေတာ့မွ တစ္ (1) ထက္မေက်ာ္ႏိုင္ပါဘူး။ တစ္ရရင္ A ေကာင္းဆံုး လို႔ သတ္မွတ္ ပါတယ္။

i.

Real Power, P (watts): P = V × I × cos φ

ii.

Reactive Power, Q (vars): Q = V × I × sin φ

iii.

Complex Power, S (watts): S = V × I = P + jQ

o

ဒီလိုျဖစ္ရျခင္း A ေၾကာင္းရင္း ကေတာ့ Circuit ရဲ့ Properties ေတြ ထဲမွာ Resistance သာမက Reactance ကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ Capacitance ေရာ inductance ေတြပါပါဝင္ ေနတာေၾကာင့္ပါ။

o

Inductance ဆိုတာက လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ညိႈ႕ကိြဳင္ ေတြ ပါဝင္တဲ့ မီးေခ်ာင္း ballast လို motor, transformer ေတြလို စက္ပစၥည္းေတြ က ေနျဖစ္ေပၚတဲ့ ဂုဏ္သတၱိပါ။ A ေဆာက္A A ံု တိုင္းလိုလို မွာ ဒီစက္ပစၥည္းေတြ ကို A သံုးျပဳေလ့ ရွိၾကတာမို႔A မ်ားA ားျဖင့္ Load မွာက ဒီလုိ Inductance ပါဝင္ေလ့ ရွိၿပီး သူ႕ေၾကာင့္ က်သြားတဲ့ Power Factor ကို 1 နဲ႔ A နီးဆံုး ရေA ာင္ ျပန္ျမွင့္ ေပးဘို႔ A တြက္ Capacitor Bank ေတြ ထည့္သြင္းေပးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို Power Factor Correction လုပ္ဘို႔ A တြက္ Shunt Reactor Bank နဲ႔ Capacitor Bank ေတြပါဝင္တတ္သလုိ A ျခားနည္းေတြ လည္းရွိပါတယ္။ ပိုမို ရႈတ္ေထြးတဲ့ NonLinear Distortion (or) Harmonic ကို ျဖစ္ေစတဲ့ Rectifier (AC to DC converters) ေတြ ျဖစ္တဲ့ fluorescent lamp, electric welding machine, or arc furnace ေတြ ပါလာတဲ့ A ခါ ပိုၿပီး ထိန္းရ ခက္ပါတယ္။ Inverter နဲ႔ VSD (Variable Speed Drive) ေတြ လည္း ဒီA မ်ိဳးA စား ထဲ မွာ ပါဝင္ပါတယ္။ A ေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ေတာ့ Power Factor correction units ေတြA ေၾကာင္း ကို ရွာေဖြ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒီလို Reactance ေတြ ပါဝင္ ေနတတ္ တာမို႔ AC တြက္ခ်က္မႈ ေတြ ကို Faradays Law (I = V/R) နဲ႔တြက္ခ်က္ လို႔မရပဲ Resistace: R ေနရာ မွာ Impedance: Z ကိုA သံုးျပဳရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Impedance ဆိုတာကေတာ့ the ratio of phasor voltage to phasor current ပါ။ Z = V /I o

Resistor: Z R = R

o

Capacitor: Z C = 1 / ( jωC ) = jX C

o

Inductor: Z L = jω L = jX L

Where; C = capacitance (farads) L = inductance (henrys) ဒီမွာပါတဲ့ j ဆိုတာ ကေတာ့ Complex index ျဖစ္တဲ့ √-1 ပါ။

o

Power factor က inductive circuit မွာဆိုရင္ Lagging (current lags the voltage) ျဖစ္ၿပီး capacitative circuits ဆိုရင္ေတာ့ Leading (current leads the voltage) ျဖစ္ပါတယ္။

B. Design Calculation Formulae .

Power, P (kW): o

Single Phase Load: P = V × I × p.f

o

Three Phase Load: P = √3 × V × I × p.f

i.

Design Current, I (A): o

Single Phase Load: I = kW x 1000 / (V × p.f )

o

Three Phase Load: I = kW x 1000 / (√3 × V × p.f )

o

Three Phase Motor : I = kW x 1000 / (√3 × V × p.f × Eff )

o

Discharge Lighting : I = Wattage of Lamp x 1.8 / V

o

Motor Starting Current: Manufacturer’s Data မရႏိုင္တဲ့ A ေျခA ေန မွာ ခန္႔မွန္းဘို႔ A တြက္ o

DOL Starter: I starting = 7 × I full load for 10s

o

Other Starter: I starting = 4 × I full load for 15 s

ii. iii.

Voltage Drop (V) o

V drop = [ (r cos φ + x sin φ ) / 1000 ] × I × Length

IV. V.

Power Grids, Preliminary Load Estimates, Basic Metering Scheme .

Power Grids o

A ေဆာက္A A ံု ေတြ ေဆာက္လုပ္တဲ့ A ခါ A ေရးႀကီး တဲ့ A ခ်က္ ကေတာ့ လိုA ပ္တဲ့ လိုA ပ္တဲ့ Power နဲ႕ Power Quality ကို A ဆက္မျပတ္ ရရွိႏိုင္ဘို႔ ပါ။ ဒီလို ႏိုင္ေA ာင္ A ေဆာက္A A ံု မေဆာက္ခင္ ထဲ က စၿပီး ေလ့လာျပင္ဆင္မႈ ေတြ လုပ္ရပါတယ္။

o

ပါဝါျဖန္႔ေဝတဲ့ Power Grid / Utility Company နဲ႔ဆက္သြယ္၊ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကိုတင္ျပ၊ ရွိေနတဲ့ Power Grid Infrastructure ေတြနဲ႔ ပါဝါ ဆက္သြယ္ ရ႐ွိႏိုင္မႈ ေတြ ကို ေလ့လာ ၿပီး ေဆြးေႏြးမႈ၊ ညွိႏိႈင္းမႈ ေတြ လုပ္ရသလို ေဆာက္ေနဆဲ A ခ်ိန္မွာ လည္း လိုA ပ္သလို တင္ျပ ညိွႏိႈင္းမႈ ေတြ လုပ္ေဆာင္ရပါတယ္။ ဒီလို A ဆင့္ဆင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ မႈ ရွိမွ သာ A ေဆာက္A A ံု ေဆာက္ၿပီးတဲ့ A ခ်ိန္မွာ A ခ်ိန္မီ လွ်ပ္စစ္ ပါဝါ ရရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

တိုးတက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ A ေဆာက္A A ံု တစ္ခု က ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီး သြားေပမဲ့ လွ်ပ္စစ္ ပါဝါ မရေသးမခ်င္း A သံုးမဝင္လွ ပါဘူး။ ေရာင္းလို႔မရ၊ ေနလို႔မရ၊ ငွားလို႔ မရ နဲ႔ေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ A ခ်ိန္မီ ပါဝါ ရဘို႔ က A င္မတန္ A ေရးႀကီး ပါတယ္။

o

လွ်ပ္စစ္ ပါဝါ ေလွ်ာက္ထားရတဲ့ Electricity Supply Application Process ေတြကို စနစ္တက် ျဖစ္ေစဘို႔ A တြက္ Power Grid / Utility Company ေတြ က Electricity Supply Application Handbook ေတြ ရိုက္ႏွိပ္ ထုတ္ေဝ ထားေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီစာမွာ ေတာ့ ေလ့လာစရာ နမူနာ A ျဖစ္ Internet ကေန A လြယ္တကူ Download လုပ္ယူ ႏိုင္တဲ့ မေလးရွား ႏိုင္ငံ TNB ရဲ့ "Electricity Supply Application Handbook", TNB Malaysia ကို ညြန္းလိုပါတယ္။ ဒီစာA ုပ္ ထဲ မွာ သံုးစြဲသူ ဘက္ကေရာ၊ ပါဝါျဖန္႔ေဝသူ ဘက္ကေရာ ရွိတဲ့ တာဝန္ ေတြ ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သံုးစြဲသူဘက္ က စနစ္က်ဘို႔ လိုA ပ္သလို ျဖန္႔ေဝသူ ဘက္ ကလည္း မီးမွန္ဘို႔ တာဝန္ယူရပါတယ္။ ထိန္းသိမ္းလို႔ မရတဲ့ A ေျခA ေန (Uပမာ။ ။ မုန္တိုင္း A ႀကီးA က်ယ္ တိုက္တာ မ်ိဳး၊ ေျမၿပိဳတာ မ်ိဳး၊ ) ကလြဲရင္ A ျခားA ေျခA ေန ေတြ မွာ ခနခန မျပတ္ေတာက္ ဘို႔ နဲ႔ ျပတ္ေတာက္ ခဲ့ရင္ ဘယ္ႏွနာရီ A တြင္း ျပန္ရေA ာင္ လုပ္ေပးမယ္ ဆိုတဲ့ A ာမခံခ်က္ ေတြ ေပးရပါတယ္။မီးကို ျဖတ္ခ်င္သလိုျဖတ္ ေပးခ်င္သလို ေပး ၊ မီးA ား တက္တက္က်က်၊ ဘယ္သူဘာျဖစ္ျဖစ္ ဆိုၿပီး ထင္ရာစိုင္းခြင့္ မရွိတာ ကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

o

ပထမ A ေဆာက္A A ံု မွာ သံုးမဲ့ Load/ Maximum Demand နဲ႔ Load Characteristics ေတြ ကို ခန္႔မွန္း ရပါတယ္။ ၿပီးမွ Power Grid Company ကိုတင္ျပရင္း A နီးစပ္ဆံုး ပါဝါလိုင္း က ဘယ္မွာလဲ။ Voltage က HT (High Tension) / Medium Voltage လား LT (Low Tension) လား၊ ဘယ္ႏွ ဗို႔A ားေတြ ရႏိုင္လဲ ဆိုတဲ့ A ခ်က္A လက္ ေတြ ကိုလည္း ေတာင္းယူရပါတယ္။

o

ေပးမွာက ဗို႔A ား A ျမင့္ ဆိုရင္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ဗို႔A ား ရဘို႔A တြက္ Transformers လိုပါတယ္။ ေနာက္ Power Company's A တြက္ Switch Gear ထားဘို႔ A ခန္းေနရာ ေဆာက္ေပးရတတ္ပါတယ္။ ဒီ A ခန္း ရဲ့ A ရြယ္A စား လိုA ပ္ခ်က္ နဲ႔ ထားရမဲ့ ေနရာ ေတြ ကို လည္း သူတို႔ Handbook မွာထည့္သြင္း ေဖာ္ျပေလ့ ရွိၿပီး လိုက္နာဘို႔ လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။

o

ကိုယ္သံုးခ်င္တဲ့ ဗို႔A ား (Uပမာ A ိမ္သံုးဗို႔A ား) တန္းရႏိုင္ရင္ Transformers မလိုသလို HT Switchgear လည္း မလိုA ပ္ ပါဘူး။ ေနရာလည္းသက္သာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Tariff ယူနစ္တစ္ခု (per VA) A တြက္ ကုန္က်ေငြေတာ့ ပိုႏိုင္ပါတယ္။

o

Power Company's ရဲ႕ေပးႏိုင္တဲ့ ဗို႔A ားက က ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ Load/ Maximum Demand ေပၚမွာ လည္း မူတည္ တာမို႔ ကိုယ္လိုခ်င္ သလို ေပးမွာ ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူ။ Negotiation ေတာ့ A နည္း နဲ႔ A မ်ား လုပ္ၾကည့္ ႏိုင္ပါတယ္။

o

လိုA ပ္တဲ့ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ Maximum demand (Load) ေပၚမူတည္ၿပီး ေပးႏိုင္တဲ့ Supply Voltage ေတြ ကို လည္း သတ္မွတ္ ေဖာ္ျပ ထားေလ့ရွိပါတယ္။ o

Malaysia o

Low Voltage i.

240V, 50Hz, Single-phase, two-wire, up to 12 kVA

ii.

415V, 50Hz, Three-phase, four-wire,up to 45 kVA

iii.

415V, 50Hz, Three-phase, four-wire, C.T. metered, up to 1,000 kVA

o

Medium Voltage & High Voltage i.

11 kV, 50Hz, Three-phase, three-wire, 1,000 kVA maximum demand and above

ii.

22 kV or 33kV Three-phase, three-wire, 5,000 kVA maximum demand and above

iii.

66kV, 132kV and 275kV, Three-phase, threewire, exceptionally large load of above 25 MVA

o

Singapore i.

230V, 50Hz, Single-phase, two-wire, up to 23 kVA

ii.

400V, 50Hz, Three-phase, four-wire, up to 2,000 kVA

iii.

22 kV, 50Hz, Three-phase, three-wire, up to 30,000 kVA

iv.

66 kV, 50Hz, Three-phase, three-wire, greater than 30,000 kVA

o

ေနာက္ ပိုစိတ္ခ်ခ်င္ Alternative Source ေနာက္တစ္ခု ရႏိုင္၊ မရႏိုင္ လည္း ညိွႏိႈင္း ႏိုင္ပါတယ္ (ေငြေတာ့ပိုကုန္မယ္)။

o

ေနာက္ Metering Scheme လို႔ေခၚတဲ့ မီတာေတြ ကို ဘယ္လို A စီA စU္ နဲ႔ တပ္ဆင္ မွာလည္း ဆိုတာ ကို လည္း သတ္မွတ္ညိွႏိႈင္း ရပါတယ္။

A. Preliminary Load Estimates o

Project ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ကို လိုက္လို႔ သံုးစြဲမဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္A ား Load ကို A ၾကမ္းဖ်င္း လ်ာထားရပါတယ္။ Experienced Electrical Engineer ေတြ A တြက္ ကေတာ့ ဒါက ထမင္းစားေရေသာက္ A လုပ္ပါ။ ခပ္ဆင္ဆင္ တူတဲ့ A ျခား Project ေတြ ကေနလည္း မွီျငမ္း ႏိုင္ပါတယ္။ Utilities Company ေတြ မွာလည္း ဒီလို သံုးA ား Statistics ေတြရွိပါတယ္။ TNB ကေတာ့ မေလးရွား ႏိုင္ငံ က သံုးစြဲသူ A မ်ိဴးA စား A ခ်ိဳ႕ရဲ့ A သံုး Statistics ကို ဒီလို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

o

Table 3-1: Range of maximum demand (M.D) for domestic consumer sub-classes or premises

No: Type Of Premises 1 2 3 4 5

o

Low cost flats, single storey terrace Double storey terrace or apartment Single storey, semidetached Single storey bungalow & three-room condominium Double storey bungalow & luxury condominium

Minimum

Average

Maximum

(kW)

(kW)

(kW)

1.5

2

3

3

4

5

3

5

7

5

7

10

8

12

15

o

Table 3-2: Range of maximum demand (M.D) for types of shophouses Minimum

Average

Maximum

(kW)

(kW)

(kW)

10

15

15

20

25

3

Three storey shop house 20

30

35

4

Four storey shop house

25

35

45

5

Five storey shop house

30

40

55

No: Type Of Premises 1

Single storey shop house 5 Double storey shop

2

house

o o

ဒီA ခ်က္A လက္ေတြ ကို မ်က္စိမွိတ္ သံုးရမွာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ မသံုးခင္ ကိုယ့္ Project ရဲ့ Nature နဲ႔ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A မွန္တကယ္ လိုA ပ္ခ်က္ နဲ႔ ကိုက္ညီမႈ ရွိမရွိ ဆန္းစစ္ရပါတယ္။

o

Project ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ကို လိုက္လို႔ သံုးစြဲမဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္A ား Load ကို A ၾကမ္းဖ်င္း လ်ာထားရပါတယ္။

o

ဒီလို ခန္႔မွန္းတဲ့ A ခါ သံုးစြဲတဲ့ A သံုးကို လိုက္ၿပီး ထပ္ဆင့္ ခြဲျခားမႈေတြ လည္း လုပ္ရပါတယ္။ o

Power သံုးဘို႔ ဆိုရင္ o

Home / Office Appliances

o

Process Equipments (Client ဆီကေန ေတာင္းယူရပါမယ္။)

o

Building Services Equipments (such as pumps, fans, chillers, elevators/escalator machines, and extra low voltage systems)

o

Essential Services ( A ေရးေပၚ မဟုတ္ေသာ္လည္း A ေျခခံ မရွိမျဖစ္ လိုA ပ္ခ်က္ မ်ား)

o

Emergency Services ( Fire Services, Emergency Lighting etc. (A ေရးေပၚ A ေျခA ေန လိုA ပ္ခ်က္ မ်ား)

o

Lighting (မီးထြန္းဘို႔) ဆိုရင္လည္း o

General Lighting

o

Special / Task Lightings

o

Emergency Lighting

o

Outdoor / Street Lighting

A စရွိသျဖင့္ ထပ္မံခြဲျခားရပါတယ္။

o

ဒါမွ Circuit Arrangement လုပ္တဲ့ A ခါ နဲ႔ Emergency Load ေတြ ကိုလည္း စနစ္တက် တြက္ခ်က္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

B. Basic Metering Scheme o

ပံုမွန္A ားျဖင့္ လိုA ပ္တဲ့ Meter A ားလံုး ကို Power Grid က သူ႕စရိတ္ နဲ႔ သူ တာဝန္ယူ ၿပီး တတ္ဆင္ေပး ရေလ့ရွိ ပါတယ္။ လိုA ပ္တဲ့ Maintenance ကိုလည္း Power Grid ကပဲတာဝန္ ယူရပါတယ္။ မီတာထားဘို႔ ေနရာ၊ Board, compartments, kiosks, A စရွိတာ ေတြ ကိုေတာ့ သံုးစြဲသူ က တာဝန္ယူ ရေလ့ရိွ ပါတယ္။

o

မီတာ Faulty ျဖစ္ခဲ့ရင္ Grid ကပဲ ျပဳျပင္ ေပးရေလ့ ရွိတယ္။ ထိခိုက္ ပ်က္စီးခဲ့ ရင္ေတာ့ သံုးစြဲသူ ကသူ႕ ပေရာဂ မပါေၾကာင္း သက္ေသ မျပႏိုင္ရင္ ကုန္က်စရိတ္ ကုိ က်ခံရပါလိမ့္မယ္။

o

Master and Sub-Metering Scheme o

Multi-tenanted premises လို႔ေခၚတဲ့ သံုးစြဲတဲ့ သူ A မ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနတဲ့ A ေဆာက္A A ံု ေတြ မွာ Master and Sub-Metering Scheme လို႔ေခၚတဲ့ မီတာမႀကီး နဲ႔ ထပ္ဆင့္ မီတာငယ္ ေတြ ပါတဲ့ A တြဲ ကို သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုသံုးတဲ့ A ခါ tenant တစ္ခုစီ ကို သင့္ေတာ္တဲ့ appropriate tariff နဲ႔ မီတာခ ေတာင္းခံ ႏိုင္ပါတယ္။ Master Meter ရဲ့ ယူနစ္ထဲ က Tenants ေတြ သံုးတဲ့ ယူနစ္ ကို ႏုတ္လိုက္ ၿပီး က်န္တာက Owner/Developer/Landlord ရဲ့ A သံုးမို႔ A ဲဒီ မီတာခ ကို ေတာ့ Owner /Developer /Landlord ကို ေတာင္းခံ ပါလိမ့္မယ္။

o

တစ္ခါတစ္ရံ Owner/Developer/Landlord က High Tension ယူ၊ ၿပီး Low tension ခ်ၿပီး ျဖန္႔ေဝတဲ့ A ခါ သူ႕A တြက္ A ခြင့္A ေရး A ခ်ိဳ႕ကို လည္း Grid ကေပးတတ္ပါေသးတယ္။

o

Tariffs o

Electricity Supply Application ေတြကို စU္းစားတဲ့ A ခါ ဂရုစိုက္ ရမဲ့ A ခ်က္တစ္ခု ကေတာ့ Tariffs လို႔ေခၚတဲ့ မီတာခႏႈန္းထား ေတြပါ။ သံုးစြဲတဲ့ Tenants ရဲ့ A မ်ိဳးA စား (သို႔) A သံုးျပဳပံု Application ၊ သံုးစြဲတဲ့ A ခ်ိန္ (ေန႔၊ည နာရီသတ္မွတ္ခ်က္)၊ Voltage နဲ႔ သံုးစြဲတဲ့ Power နဲ႔ Low Voltage , High Tension စသည္ျဖင့္ A ေနA ထား ကို လိုက္ၿပီး သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။

o

တိုးတက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ A မ်ားစု မွာ စီးပြားေရးA တြက္ ေန႔ပိုင္းသံုးစြဲ တဲ့ Power ကမ်ား ေလ့ရွိတာ မို႔ ပိုၿပီးေတာ့ ေစ်းႀကီး ေလ့ရွိပါတယ္။ ညပိုင္းက ပိုသက္သာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Air-conditioning systems ေတြ A တြက္ Thermal Storage System လို႔ေခၚတဲ့ ညပိုင္းပါလည္ၿပီး သိုေလွာင္ထားတဲ့ Chilled water system ေတြ သံုးတဲ့ A ခါ ေစ်းပိုခ်ိဳ ေစႏိုင္ပါတယ္။

o

မေလးရွား ႏိုင္ငံ ရဲ့ မီတာခ ႏႈန္းထား သတ္မွတ္ပံု ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ March 2009 A ရ ပါ။

A

Tariff A- Domestic Tariff First 200 kWh (1 - 200 kWh) per month

21.8

sen/kWh

28.9

sen/kWh

31.2

sen/kWh

32.3

sen/kWh

19.5

RM/kW

23.4

sen/kWh

29

RM/kW

For all kWh during the peak period

23.4

sen/kWh

For all kWh during the off-peak period

14.4

sen/kWh

29

sen/kWh

Next 800 kWh (201 - 1,000 kWh) per month Over 1,000 kWh (1,001 kWh onwards) per month The minimum monthly charge is RM3.00

B

Tariff B - Low Voltage Commercial Tariff For all kWh The minimum monthly charge is RM7.20

C1

Tariff C1- Medium Voltage General Commercial Tariff For each kilowatt of maximum demand per month For all kWh The minimum monthly charge is RM600.00

C2

Tariff C2 - Medium Voltage Peak/OffPeak Commercial Tariff For each kilowatt of maximum demand per month during the peak period

The minimum monthly charge is RM600.00

D

Tariff D - Low Voltage Industrial Tariff For all kWh The minimum monthly charge is RM7.20

Ds Tariff Ds – Special Industrial Tariff

(for consumers who qualify only) For all kWh

27.2

sen/kWh

19.5

RM/kW

22.2

sen/kWh

15.1

RM/kW

21.5

sen/kWh

24.4

RM/kW

For all kWh during the peak period

23.4

sen/kWh

For all kWh during the off-peak period

14.4

sen/kWh

21

RM/kW

21.5

sen/kWh

The minimum monthly charge is RM7.20

E1

Tariff E1 - Medium Voltage General Industrial Tariff For each kilowatt of maximum demand per month For all kWh The minimum monthly charge is RM600.00

E1s Tariff E1s – Special Industrial Tariff (for consumers who qualify only) For each kilowatt of maximum demand per month For all kWh The minimum monthly charge is RM600.00

E2

Tariff E2- Medium Voltage Peak/Off-Peak Industrial Tariff For each kilowatt of maximum demand per month during the peak period

The minimum monthly charge is RM600.00

E2s Tariff E2s – Special Industrial Tariff (for consumers who qualify only) For each kilowatt of maximum demand per month during the peak period For all kWh during the peak period

For all kWh during the off-peak period

12.3

sen/kWh

23.4

RM/kW

For all kWh during the peak period

22.2

sen/kWh

For all kWh during the off-peak period

13.3

sen/kWh

18.5

RM/kW

For all kWh during the peak period

20.3

sen/kWh

For all kWh during the off-peak period

11.2

sen/kWh

The minimum monthly charge is RM600.00

E3

Tariff E3- High Voltage Peak/Off-Peak Industrial Tariff For each kilowatt of maximum demand per month during the peak period

The minimum monthly charge is RM600.00

E3s Tariff E3s– Special Industrial Tariff (for consumers who qualify only) For each kilowatt of maximum demand per month during the peak period

The minimum monthly charge is RM600.00 o

"PEAK PERIOD" means the period between 0800 hours and 2200 hours.

o

"OFF-PEAK PERIOD" means the period between 2200 hours and 0800 hours.

o

March 2009 ရဲ့ ႏႈန္းထားပါ။ ႏႈန္း A တက္A က် ရွိႏိုင္ပါတယ္။

o

RM ဆိုတာကေတာ့ မေလးရွား ႏိုင္ငံ သံုးေငြ Ringgit Malaysia ကိုဆိုလိုတာ ျဖစ္ၿပီး 1 RM = 100 sen (ျပား) ရွိပါတယ္။

o

ပိုၿပီး A ေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ TNB Website မွာ Tariff Booklet Download လုပ္ၿပီး ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။

o

Singapore ႏိုင္ငံရဲ့ tariff ကိုသိခ်င္ရင္ ေတာ့ Singapore Power Website မွာသြားေရာက္ ရွာေဖြ ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။ 01 April 2009 A တြက္ tariff rate ေတြကေတာ့ ၊

Description

Tariff (with 7% GST)

LOW TENSION SUPPLIES, DOMESTIC All units

19.29 ¢/kWh

LOW TENSION SUPPLIES, NON-DOMESTIC All units

19.29 ¢/kWh

HIGH TENSION SMALL (HTS) SUPPLIES Contracted Capacity Charge

7.45 S$/kW/month

Uncontracted Capacity Charge 11.17

S$/chargeable kW/month

kWh charge Peak period(7am to 11pm) Off-peak period(11pm to 7am) Reactive power Charge

16.54 ¢/kWh 9.71 ¢/kWh 0.63 ¢/chargeable kVARh

HIGH TENSION LARGE (HTL) SUPPLIES Contracted Capacity Charge

7.45 S$/kW/month

Uncontracted Capacity Charge 11.17

S$/chargeable kW/month

kWh charge Peak period(7am to 11pm) Off-peak period(11pm to 7am) Reactive power Charge

16.38 ¢/kWh 9.7 ¢/kWh 0.63 ¢/chargeable kVARh

EXTRA HIGH TENSION (EHT) SUPPLIES Contracted Capacity Charge

6.98 S$/kW/month

Uncontracted Capacity Charge 10.46

S$/chargeable kW/month

kWh charge Peak period(7am to 11pm) Off-peak period(11pm to 7am) Reactive power Charge

15.4 ¢/kWh 9.55 ¢/kWh 0.51 ¢/chargeable kVARh

VI. -- ဆက္ရန္ -ေA ာက္ က စာ ေတြ ကေတာ့ A ၾကမ္းေရးလက္စပါ။ VII.

Major Components o

LV system နဲ႔ earthing ကို install လုပ္တဲ့ A ခါ ဘယ္ appliance မွာပဲ fault ျဖစ္ျဖစ္၊ လူေတြ ထိမိ ကိုင္မိ ႏိုင္တဲ့ ေနရာ A ားလံုးမွာ A ႏၲရာယ္ ျဖစ္ႏိုင္ေလာက္ တဲ့ ဗို႔A ား A ထိေA ာင္ တက္မလာ ေA ာင္ စီစU္ရပါမယ္။

o

ဒါ့A ျပင္ Circuit တုိင္းကို overload , earth fault နဲ႔ short-circuit currents ေတြက ေန လံုလံုေလာက္ေလာက္ ptotect လုပ္ေပးရပါမယ္။

o

Electrical Installation မွာ ထိခုိက္ဒါဏ္ရာ ရမႈ A မ်ားစု ကိုျဖစ္ေစတာ က Electrical Wiring ကို မကြ်မ္းက်င္ တဲ့ Electrical personnel ေၾကာင့္ပါ။

o

Equipments ေတြ၊ Conductor ေတြ၊ Protective Devices ေတြ နဲ႔ accessories ေတြ ကို စိစစ္ေရြးခ်ယ္ တဲ့ A ခါ စြမ္းေဆာင္ရည္ Performance, capacity, efficiency နဲ႔ ဒါဏ္ခံႏိုင္မႈ စြမ္းရည္ ေတြ ျဖစ္တဲ့ rating, short-circuit rating ေတြ A ျပင္ Electrical Distributions System ထဲမွာ တပ္ဆင္ထားတဲ့ စက္ ပစၥည္း Major Equipments ေတြ Cables, busbars conductors ေတြ နဲ႔ Protect devices ေတြကို ၊ သံုးစြဲမဲ့ electrical appliances ေတြ၊ A ျခား Building Systems ေတြ နဲ႔ ရွိေနတဲ့ Occupants လူေတြ ကို A ႏၲရာယ္ ကင္းေဝး ရေA ာင္ ေသေသခ်ာခ်ာ ဂရုစိုက္ စU္းစား ေရြးခ်ယ္ ေပးရပါမယ္။

o

Design / Installation မွာ A ဓိက စU္းစားရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ကေတာ့ o

A ႏၲရာယ္ ကင္းကင္း A လုပ္လုပ္ ႏိုင္ဘို႔၊ Maintenance လုပ္ႏိုင္ဘို႔၊ လဲလွယ္ႏိုင္ဘို႔ Withdrawable Parts ေတြ ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ A ႏၲရာယ္ ကင္းကင္း ထုတ္ႏိုင္၊ သြင္းႏိုင္ဘို႔

o

Equipment ပစၥည္း A ထုတ္A သြင္း၊ A လဲA လွယ္ လုပ္ႏိုင္ဘို႔၊

o

Short Circuit ဒါဏ္ ခံႏိုင္စြမ္းရည္ A တြင္းရွိဘို႔၊

o

Temperature (Conductors/ Equipments)ခံႏိုင္ရည္ A ပူခ်ိန္ ထက္ ပိုတက္မလာဘို႔၊

o

Voltage Drop Limits ကို သတ္မွတ္ခ်က္ A တြင္း ထိန္းထားႏိုင္ဘို႔၊

o

Disturbance (Magnetic) ေတြ ကို ကန္႔သတ္ႏိုင္ဘို႔၊

o

Phase တစ္ခုစီ ကဆြဲ တဲ့ Ampere ေတြ A တတ္ႏိုင္ဆံုး Balance ျဖစ္ေစဘို႔ Circuit ေတြ မွာ စီစU္ေပးဘို႔။

o

Total Safety ကို ေသေသခ်ာခ်ာ စU္းစားထည့္သြင္း ေပးထားဘို႔

VIII. 0. High Tension (Medium Voltage) Switchgear in Consumer Substation o

A ေဆာက္A A ံု ပိုင္ရွင္ ရဲ့ Substation မို႔ Consumer Sub-station လို႔ေခၚတာ ပါ။ HT Switch Gear ျဖစ္ၿပီး A ဓိက ပါဝင္မွာ က High tension A တြက္

သင့္ေတာ္တဲ့ Circuit Breaker နဲ႔ Control Components ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ Gas Insulated နဲ႔ Air Insulated Switchgear ေတြ က A သံုးမ်ားၿပီး A ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ Circuit Breaker ကေတာ့ SF6 Insulated Circuit Breaker (or) Vacuum Circuit Breaker ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ o

Switchgear : An assembly of main and auxiliary switching apparatus for operating, regulating, protection or other control of an electrical installation.

o

A circuit breaker is a safety device enabling switching and protection of electrical distribution networks.

o

ေA ာက္မွာ HT Switchboard ရဲ့ Schematic ကို HT Single Line drawing တစ္ခု ကေန extract လုပ္ၿပီး ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

o

A ဝင္ ကေတာ့ Power-Grid Substation ကျဖစ္ၿပီး A မ်ားA ားျဖင့္ Busbar conductor နဲ႔ ျဖစ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီမွာ သံုးထား တာ က GIS (Gas Insulated Circuit Breaker) ျဖစ္ပါတယ္။ သူရဲ့ Characteristics ေတြ ကေတာ့ o

3P: Three Poles (For 3 Phase Conductors)

o

24kV: Rated Voltage ျဖစ္ၿပီး 24kV A တြက္ သင့္ေတာ္ရမယ္ လုိ႔ ဆိုလိုပါတယ္။

o

800A: Rated Current ပါ။ ဒီ Current ကို continuously carry လုပ္ႏိုင္ရပါမယ္။

o

o

25kA, 3s: Short Circuit Capacity(Rated Breaking Capacity)

Control & Monitoring လုပ္ဘို႔ A တြက္ A ျခား Current Transformers ေတြ နဲ႔ components ေတြ ကိုလည္း ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

o

ဒီမွာ A ထြက္ ကေတာ့ Transformer ဆီကို သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာ သံုးထားတာက 22kV HT Cable ျဖစ္ပါတယ္။ Cable A စား Busbar Conductor ကိုလည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။

o

ေA ာက္မွာ HT Switchboard ေတြ ရဲ့ နမူနာ ပံုေတြ ကို ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ Catalog & Technical Data ေတြ နဲ႔ A ေသးစိတ္ ကို ေလ့လာခ်င္ ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ ထုတ္လုပ္သူ A ခ်ိဳ႕ ရဲ့ Link ေတြ ကေတာ့ o

Schneider Electric

o

Square D by Schneider Electric

o

ABB

1. 2. Transformers

o

ဒီမွာ သံုးတဲ့ Transformer ရဲ့ တာဝန္က medium voltage ကေန A ိမ္သံုး၊ စက္ရံုသံုး Equipment နဲ႔ Electrical Appliance ေတြ A တြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ voltage ရေA ာင္ step down လုပ္ေပးဘို႔ပါ။

o

Transformers : A device that is used to convert electricity energy from higher a.c voltage to desire consumer voltage (step down) or vice versa.

o

A ဓိက A သံုးမ်ား တာ ကေတာ့ Liquid (Mineral Oil or Fire resistance Liquid Filled) နဲ႔ Dry Type (Cast Resin) ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ Oil Type Transformer ေတြ A တြက္ ဆီယိုတဲ့ A ခါ၊ ေဖာက္ထုတ္ဘို႔ လိုတဲ့ A ခါ ဆီ ေလွ်ာက္ မျပန္႔ေစဘို႔ A ကန္႔ (Oil pit) လိုA ပ္ပါတယ္။ Dry Type Transformer ေတြ မွာ သတိထား ဘို႔ လိုA ပ္တာ ကေတာ့ Temperature Rise class ပါ။(Class A:60°C, E:75°C, B:80°C, F:100°C, H: 125°C, etc.)

o

A မ်ားA ားျဖင့္ Indoor ထားေလ့ ရွိတာ မို႔ လံုေလာက္တဲ့ Ventilation နဲ႔ Fire Protection System ေတြ ပါဝင္ ရပါမယ္။ လိုA ပ္တဲ့ Ventilation Rate (or) Cooling Load ကိုတြက္ တဲ့ A ခါ Transformer Loss (ပ်မ္းမွ် 2.5%) ေလာက္နဲ႔ load factor (0.8) ေတြ ကိုထည့္ သြင္း စU္းစားေပးပါ။ Mechanical Ventilation ပဲေပးမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ A ျပင္က A ပူခ်ိန္ ထက္ 5°C (9°F) ထက္ မပိုေA ာင္ စU္းစားၿပီး A တတ္ႏိုင္ဆံုး Transformer ရဲ့ A ေပၚတဲ့တဲ့ ကေန Exhaust ကို ဆြဲထုတ္ေပးပါ။

o

ေA ာက္မွာ Transformer ရဲ့ Schematic ကို HT Single Line drawing တစ္ခု ကေန extract လုပ္ၿပီး ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

o

%Z ဆိုတာကေတာ့ Impedance ရဲ့ တန္ဘိုး Limits ကို ေပးထား တာပါ။

3. Standby Emergency Power Generators

o

A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လိုA ပ္မဲ့ Life Safety Systems ေတြ နဲ႔ မီးျပတ္ရင္ ဆံုးရႈံးမႈ A မ်ားႀကီးရွိႏိုင္တဲ့ စက္ပစၥည္း ေတြ A တြက္ လိုA ပ္မဲ့ standby power ေပးဘို႔ A တြက္ တြက္ခ်က္ တပ္ဆင္ထားတဲ့ (A မ်ားA ားျဖင့္) ဒီဇယ္ Standby Power Generator ကိုေခၚတာပါ။

o

Standby Emergency Power Generators : Electricity Generator set driven by prime mover and of sufficient capacity to supply circuits carrying emergency loads with suitable means for automatic starting of the prime mover on failure of normal service

4. Main Switchboard (MSB) o

Switchboard : An assembly of switchgear with or without instruments, but the term does not apply to groups of local switches in final circuits.

5. Emergency Main Switchboard (EMSB) o

Utility Network ကဝင္လာတဲ့ မီးျပတ္ေတာက္ ခဲ့ ရင္ Standby Back-up Electricity ကေန A လိုA ေလ်ာက္ လွ်ပ္စစ္ပါဝါ ေျပာင္းေပးႏိုင္ဘို႔ တပ္ဆင္ထားတဲ့ Switchboard ပါ။ A ေရးA ႀကီး ဆံုး ကေတာ့ လူေတြ ရဲ့ A သက္ life safety ကို ေစာင့္ေရွာက္ဘို႔ တပ္ဆင္ထားတဲ့ Fire Protection, Smoke control systems, Emergency Lighting နဲ႔ Emergency evacuation support systems ေတြA တြက္ မရွိမျဖစ္ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

Emergency Power : To supply electrical power automatically in the event of failure of the normal supply to protect equipment essential of safety to life

6. Control Systems 7. Fuse, Circuit Breakers, Protective Devices .

The rated current (IN) of a circuit breaker is the current that it can carry continuously, generally for a duration of more thon eight hours. The rated current must not cause a temperature rise in excess of the specified values when the ambient temperature is between -5°C to 40°C. Different temperature rise limits are specified for different ports of a circuit breaker. A circuit breaker will not operate (trip) if the current passing through if is 105% to 113% of its rated current. It will take

one to two hours to trip if the current passing through it is 130% to 145% of the rated current. i.

The breaking capacity of a circuit breaker is the maximum current (in r.m.s.) that flows through the breaker and the breaker is capable to interrupt at the instant of initiation of the arc during a breaking operation at a started voltage under prescribed conditions. The breaking capacity is usually expressed in kA or MVA. Typical values range from 3 kA to 43 kA.

ii.

The making capacity of a circuit breaker is the maximum current that will flow through the breaker and the breaker is capable of withstanding of the instance during a closing operation at a stated voltage under prescribed conditions. Typical values range from 7.4 to 2.2 times the r.m.s. value of the breaking capacity. o

Miniature Circuit Breaker (MCB)

o

Molded Case Circuit Breaker (MCCB)

o

Air Circuit Breakers (ACB)

o

Residual Circuit Operated Circuit Breakers (RCCB)

8. Earth fault protection

IX.

Cable Sizing / Voltage Drop o

o

Conductor (Cable Sizing) A တြက္ A ဓိက နားလည္ရမွာ ေတြ ကေတာ့။ o

Schedule of Method of Installation of Cables

o

Correction Factors o

For cables more than one circuit

o

Mineral insulated Cables installed on perforated tray

o

Cable installed in enclosed Trenches

o

Temperature (Operating and Ambient)

o

Conductor Current-Carrying Capacity and Voltage Drop Cables

o

Circuit Breaker Characteristics

o

Load Characteristics (e.g. Motor Starting, Running etc.)

ဒီA ေၾကာင္း နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စကာၤပူ ႏိုင္ငံ က NTU (Nanyang Technological University), Electrical Engineering Department ရဲ့ Head တာဝန္ယူ ခဲ့ဘူးတဲ့ Professor CY Teo ေရးသားထားတဲ့ "Principles and Design of Low Voltage Systems" မွာရွင္းျပထားပါတယ္။ ဒီစာA ုပ္ကို ဝယ္ယူႏိုင္မဲ့ ေနရာ ကေတာ့ Clementi Book Store 450 Clementi Avenue 3 #01-297,

Singapore 120450 Phone: 6776-2146| Fax: 67742362 Opening Hours: Monday to Friday 9:30 am to 7:00 pm; Saturday 9:30 am to 6:00 pm မသြားခင္ stock ရွိမရွိ ဖုန္းဆက္ေမးပါ။ o

Prof CY Teo က Consultant ေတြ သံုးဘို႔ Program ေတြ ကို လည္း develop လုပ္ခဲ့ ပါေသးတယ္။ ဒီ Program ေတြ A ေၾကာင္းကို Byte Power Publication မွာသြားေရာက္ ၾကည့္ရႈ ႏိုင္ပါတယ္။ o

VipCoda is a computer program developed for consultant and owner to design and assess electrical system in Buildings and the completed design can be automatically plotted and exported to AutoCAD by another program SmartDraw.

o

VipCrop is another program for the simulation of HT network operation including Load Flow, Fault Current Calculation and Protective Relay Modeling. It is mainly used for HT network planning and analysis for new network, operational planning and switching simulation for existing network and also for pre-fault or post fault network analysis and on how to restore supply during fault conditions.

o

VipCag is another program for the grading of over current and earth fault relays including graphical presentation in log-log scale for fault current and relay operating time.

X.

Basic Design

XI.

Regulations

Manufacturers o

Schneider Electric

o

Square D by Schneider Electric

o

ABB

o

MEIDEN (Energy)

o

MEIDEN (Singapore)

o

Cummins Power Generators

o

Henikwon Busbar

o

Taisin Cable

References: 1. "Regulation for Electrical Installations", 16th Edition, IEE Wiring Regulations, 1991. 2. Uီးေဖသိန္း (B.Sc. Engg: Electrical) ၊ "လွ်ပ္စစ္ပညာ၊ သေဘာတရား ႏွင့္ လက္ေတြ႕", 1992. 3. Singapore CP5: "Code of Practice for Wiring of Electrical Equipment of Buildings", 2005. 4. Teo C Y, "Principles and Design of Low Voltage Systems", 2nd Edition, Byte Power Publications Singapore, 1999. 5. "Electricity Supply Application Handbook", TNB Malaysia 6. "Application for Electricity Supply Handbook", Singapore Power

IP Rating o

သိသင့္တဲ့ ေနာက္တစ္ခု ကေတာ့ IP Codes of Ingress Protection (BS EN 60947–1: 1998) ပါ။

o

ေျပာေလ့ေျပာထ ရွိတာကေတာ့ IP ဘယ္ေလာက္လဲ ဆိုတဲ့ A ခ်က္ပါ။ ဖုန္ဒါဏ္၊ ေရဒါဏ္၊ ရာသီUတု ဒါဏ္ ဘယ္ေလာက္ ခံႏိုင္လဲ ဆိုတာ ကို ရည္ညႊန္းတဲ့ Code ပါ။ သူ႔မွာ ဂဏန္း ႏွစ္လံုး ပါၿပီး ပထမ A မိႈက္ နဲ႔ Dust ေတြ ကေန ကာကြယ္ႏိုင္မႈ ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယ ကေတာ့ ေရ A ဝင္ ကာကြယ္မႈ A ညႊန္းပါ။

Singapore ႏိုင္ငံ သံုး Code of Practice ေတြ ကို ေရာင္းခ်ေပးေနတဲ့ Website ကိုေA ာက္မွာ ေပးထားပါတယ္။ http://www.singaporestandardseshop.sgSingapore Standard e-Shop ကိုယ္ပိုင္ ဝယ္သံုးဘို႔ ကေတာ့ ေစ်းA ေတာ္ ႀကီးပါတယ္။ (တစ္မ်က္ႏွာ တစ္ေဒၚလာ ေက်ာ္ခန္႔)။ ကိုယ့္ ရံုးက Library ကပဲ ျဖစ္ျဖစ္ နီးစပ္ခင္မင္ ရင္းႏွီးရာ က ပဲျဖစ္ျဖစ္ ရယူ မွီျငမ္း ႏိုင္ပါတယ္။ Electrical Engineer ေတြ A တြက္ A သံုးတဲ့ မဲ့ Code of Practices ေတြ ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ CP 5 နဲ႔ HT Distribution Network ေတြ A ေၾကာင္း ပို႔ခ်တဲ့ Training ေတြ ရွိပါတယ္။ BCA ရဲ့ BCA Corenet မွာ Subscribe လုပ္ထားရင္ ဒီ Training Information A ပါA ဝင္ Circulars ေတြ ကို email နဲ႔ ပို႔ေပး ပါလိမ့္မယ္။ Singapore Standard Code of Practices for Electrical Engineers o

Power & Lighting o

CP 5 : 1998 "Code of practice for electrical installations"

o

AMD CP 5 : 2008 "Amendment No. 1 to CP 5 - Code of practice for electrical installations"

o

CP 16 : 1991 "Code of practice for earthing"

o

CP 18 : 1992 "Code of practice for earthworks"

o

CP 19 : 2000 "Code of practice for the installation and maintenance of emergency lighting and power supply systems in buildings"

o

CP 38 : 1999 "Code of practice for artificial lighting in buildings"

o

CP 47 : 1989 "Code of practice for temporary electrical installations for shipbuilding and shiprepairing yards"

o

CP 87 : 2001 "Code of practice for illumination in industrial premises"

o

CP 88 - 1 : 2001 "Code of practice for temporary electrical installations Construction and building sites"

o

CP 88 - 2 : 2001 "Code of practice for temporary electrical installations Festive lighting, trade-fairs, mini-fairs and exhibition sites"

o

CP 88 - 3 : 2004 "Code of practice for temporary electrical installations Shipbuilding and ship-repairing yards"

o

Vertical Transportation Systems

o

CP 2 : 2000 "Code of practice for installation, operation and maintenance of electric passenger and goods lifts"

o

CP 15 : 2004 "Code of practice for installation, operation and maintenance of escalators and passenger conveyors"

o

Fire Alarm System o

CP 10 : 2005 "Code of practice for the installation and servicing of electrical fire alarm systems"

o

Public Address System o

CP 25 : 1999 "Code of practice for emergency voice communication system in buildings"

o

Lightning Protection o

o

CP 33 : 1996 "Code of practice for lightning protection"

MATV o

CP 39 : 1994 "Code of practice for the installation of master antennae television systems for the reception of VHF and UHF sound and television broadcasting transmission operating between 5 MHz and 824 MHz"

Checklist 1. Normal power source * Utility or on-site power (capacity, phase, and voltage) * service entrance * substations * vaults, etc. 2. Emergency power source * Separate service, * on-site generation, etc. 3. Power distribution * Primary or secondary voltages * panels and substation locations 4. On-floor distribution * Under floor ducts * cellular floors, * raised floors, * ceiling conduit network, * poke-thru, etc. 5. Emergency power distribution * Critical equipment load, * emergency lighting. etc. * Critical building loads * power source (batteries. UPS, etc.) * Critical building loads, power source (batteries. UPS, etc.) 6. Power for building equipment * Mechanical * food services * process * Vertical Transportation (Elevator, escalators), etc.

From : http://chawlwin.blogspot.com/2009/02/electrical-power-distribution-in.html

ျမန္မာျပည္ ၿမိဳ့ေတာ္ ေစ်းမ်ား နဲ႔ မီး ေဘးကာကြယ္ေရး။ "မီးေလာင္မႈႀကီးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မွာ မီးစေလာင္တာ ကို Aခ်ိန္မီ သာသိခြင့္ တားခြင့္ ရခဲ့ရင္ ေရတစ္ခြက္၊ သဲတစ္ဆုပ္ နဲ႔တင္ ျငိမ္းသတ္လို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။" o

ၿမိဳ့ႀကီးေတြ က ၿမိဳ့မေစ်းေတြ မီးေလာင္တဲ့ သတင္း ေတြ က ႏွစ္တိုင္းလိုလို ၾကားရပါတယ္။ (Aထူးသျဖင့္ ေႏြရာသီ ေရာက္ရင္ ေပါ့။) ဒီAခါ ဆိုင္ေတြမွာ ပံုေAာ ရင္းထားတဲ့ သူေတြ ရင္ကြဲနာ က်ေရာပဲ။ လူပင္ပန္းခံ၊ စိတ္ပင္ပန္းခံ ၿပီး ႏွစ္ရွည္လမ်ား တစ္ေျဖးေျဖးခ်င္း စုေဆာင္း လာရတာေတြ၊ ရင္းႏွီးထားရတာ ေတြ ခ်က္ခ်င္းႀကီး ဆံုးရႈံးသြားရတယ္။ ကံဆိုး လို႔ ကိုယ့္ဆိုင္ က စတဲ့ မီးဆို ရင္ Aရင္း Aျပင္ ေနာက္က ရွိသမွ် လိုက္ရ ပါလိမ့္Aံုးမယ္။ "ေတာမီးေလာင္ ေတာေၾကာင္ လက္ခေမာင္း ခတ္" ဆို တဲ့ စကားပံု က လည္း ေစ်းျပန္ေဆာက္တဲ့ Aခါ၊ ကိုယ့္ဆိုင္ခန္း ေနရာေလး ျပန္ရဘို႔ Aတြက္ ပူပင္စရာ တစ္ခု ကို တင္စားခ်က္ Aျဖစ္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရွိေနျပန္ပါေသးတယ္။

o

ဒီ Post ကို စေရးခဲ့တာ ၆ လ ေက်ာ္ ေလာက္ ရွိပါၿပီ။ မႏွစ္က မႏၲေလး ေစ်းခ်ိဳေတာ္ၾကီး ကို ခန ေရာက္ ခဲ့ၿပီး ဒါေတြ ကို သတိထားခဲ့ မိပါတယ္။ i.

လူသြားလမ္းေတြ (Aထည္ပံုေတြ၊ ဂ်ပ္ဘံုးေတြ နဲ႔) ပိတ္ခ်င္တိုင္း ပိတ္ေနတာ

ii.

မီးမရွိတာ (ေမွာင္ေနတာ) နဲ႔ ထြက္ေပါက္ ရွာရခက္တာ

iii.

ဆိုင္ခန္းေတြ မွာ မီးေလာင္ႏိုင္တဲ႔ ပစၥည္းေတြ (Aဝတ္၊ စကၠဴ၊ စာAုပ္ေတြ) ပံုေနတာ (ဆိုင္ခန္းေတြ က Aစ သစ္သားခင္း၊ သစ္သားကာ ေလာင္စာ ေတြ ပါ။)

iv.

မီးသတ္စနစ္ မရွိတာ

v.

မီးသတ္စခန္း က ကပ္ရက္ လမ္းတစ္ဘက္ မွာ ရွိေပမဲ့ ေစ်း ေဘးပတ္လည္ လမ္းေတြ က လည္း မီးသတ္ကား မေျပာနဲ႔ ဆိုက္ကားေတာင္ ေျဖာင့္ေAာင္ သြားလို႔ မရတာ။

o

ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္း ေရးခ်င္စိတ္ ေပၚလာခဲ့ လို႔ Aစေရးခဲ့ ေပမဲ့ Aေၾကာင္းAမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ Publish မလုပ္ႏိုင္ ခဲ့ပါဘူး။ ခု မဂၤလာေစ်း နဲ႔ မံုရြာေစ်းေတြ မွာ ပါ မဆမတန္ ဆံုးရႈံး မႈ ေတြ ထပ္ျဖစ္လာလို႔ ျပန္စ မိတာျဖစ္ပါတယ္။

o

တကယ္ေတာ့ Fire Protection Systems လို႔ေခၚတဲ့ မီးေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္ေတြ ထြန္းကားခဲ့တာ ၾကာပါၿပီ။ Automatic Fire Sprinkler Systems လို A လိုA ေလ်ာက္ မီးၿငိမ္းသတ္ေပးႏိုင္တဲ့ စနစ္ေတြ က မီးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကို ကာကြယ္ေပးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္မွာ ေတာ့ ဒီစနစ္ေတြ ကို A ေဆာက္A A ံု A နည္းငယ္ မွာပဲ ေတြ႕ႏိုင္ပါေသးတယ္။ က်န္ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၀ ဝန္းက်င္က ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ A ဆင့္ ဟိုတယ္ ေတြ မွာ ရွိေနၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ A ခု A သစ္ေဆာက္ထားတဲ့ မဂၤလာဒံု ေလဆိပ္သစ္ မွာလည္းေတြ႕မိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Plaza ေတြ နဲ႔ ေစ်းA ႀကီးစား ေတြမွာ မေတြ႕ရေသးဘူး လို႔ထင္ပါတယ္။

o

ကိုလိုနီ လက္ထက္ က က်န္ခဲ့တဲ့ Fire Hydrant ေတြ နဲ႔ A ခ်ိုဳ႕A ေဆာက္A A ံု ေဟာင္းေတြ မွာ Fire Hosereels ေတြ ရွိခဲ့ဘူးပါတယ္။ တီဗီ သတင္း တစ္ခု မွာ သဘာဝ ေဘးဒါဏ္ တစ္ခု ထိ A ၿပီး ရန္ကုန္ မွာ ေရေတြ ေဝေပးတဲ့ A ခါ Fire Hydrant ေတြ က ေန ေရဘံုဘိုင္ လို ေရေဝေနရတာ ေတြ႕ရေတာ့ A ေတာ္ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရပါေသးတယ္။

o

စာေရးသူ စက္မႈတကၠသိုလ္ တက္ေတာ့ Fire Hosereels ေတြ ရွိေနခဲ႔တယ္ လို႔ ခံစား မိခဲ့သလိုလို ပါပဲ။ ရွိသာရွိေပမဲ့ ထိန္းသိမ္းထားတာ မဟုတ္လို႕ ပ်က္စီးေနၾကတာ ျဖစ္ၿပီး ေရလည္း ထြက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္လို႔ A လုပ္လုပ္ တယ္ ဆိုရင္ေတာင္ မွ စာေရးသူ လို စက္မႈတကၠသိုလ္

ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္ ေတာင္ ဘယ္A ေျခA ေန မွာ ဘယ္လို သံုးရေကာင္းမွန္း A ဲဒီ့ A ခ်ိန္ မွာ မသိခဲ့ေသးတာ A မွန္ပါ။ We Need FIRE EDUCATION from NOW-ON ! o

လူA မ်ားစု စုေဝးရာ၊ ပစၥည္းေတြ A မ်ားႀကီးသိုေလွာင္ထားရာ ျဖစ္တဲ့ ေစ်းႀကီးေတြမွာ မီးသတ္စနစ္ တတ္သင့္ေနၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။ A ခက္A ခဲ ေတြ ကေတာ့ ရွိေနဆဲပါ။ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္ မွာ ဒီစာ က ျမန္မာျပည္ မွာ မီးေဘးကာကြယ္ေရး စနစ္ ေတြ ထြန္းကားလာ ေစဘို႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။

o

ဒီ blog post ကို စာေရးသူ A ရင္ တင္ျပေပးခဲ့ဘူးတဲ့ Introduction to Fire Protection Systems နဲ႔ တြဲဖက္ ေလ့လာ ေစလိုပါတယ္။ [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/fire01introduction.html ]

o

ဒီ Post မွာ တင္ျပမွာေတြ ကေတာ့ I. II.

I.

မီးေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္ ေတြ ဘာလို႔ တတ္ဆင္သင့္ သလဲ။ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ A တြက္ တာဝန္ ကိုယ္စီ ရွိၾကသည္။

III.

စU္းစားရန္ A ခ်က္မ်ား။

IV.

A ေျခခံ မီးေဘးကာကြယ္ေရး လိုA ပ္ခ်က္မ်ား။

V.

သံုးသပ္ခ်က္။

VI.

References

မီးေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္ ေတြ ဘာလို႔ တတ္ဆင္သင့္ သလဲ။ o

မီးေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္ ေတြ က စတင္ တပ္ဆင္ဘို႔ က ေစ်းခ်ိဳတယ္ လို႔ေတာ့ ေျပာလို႕ မရပါဘူး။ ေရရွည္ကို ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ လူေတြ နဲ႔ ပစၥည္းေတြ ကို A ကာကြယ္ေပးတဲ့ A ျပင္ စိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းေစ မႈ ကို ပါေပးမွာ မို႔ A က်ိဳးရွိေစမွာ ေတာ့ A မွန္ပါ။ i.

ကိုယ့္ရဲ့ ပစၥည္းေတြ A တြက္၊ လံုျခံဳမႈ ကိုရမယ္။ စိတ္ပူပန္မႈ ကို ေလ်ာ့ပါးေစမယ္။

ii.

A လုပ္လုပ္ေနတဲ့ A ခ်ိန္မွာ လည္း မီးေၾကာင့္ ျဖစ္မဲ့ A သက္ A ႏၲရာယ္ ကို သိပ္ ပူပန္စရာ မလိုဘူး။

iii.

မီးA ာမခံ ထားတဲ့ A ခါ ပရီမီယံ A ဆေပါင္း မ်ားစြာ နည္းသြားမယ္။ ဆိုင္တိုင္းလိုလို A ာမခံ ထားႏိုင္လာမယ္။ တကယ္လို႔ မေတာ္တဆ ဆံုးရႈံးမႈ ျဖစ္ခဲ့A ံုး မီး A ာမခံ ကေန A တိုင္းA တာ တစ္ခု A ထိ ျပန္ရမယ္။ မီးA ာမခံ ကုမၸဏီ ေတြ A တြက္လည္း A က်ိဳးရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ဒီစနစ္ ေတြ က ၿပီးၿပီးေရာ လုပ္လို႔ ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ "မီးခ်ိတ္၊ မီးကပ္၊ သဲပံုး၊ ေရA ိတ္ေလး ေတြ ေလာက္နဲ႔တင္ လည္း မရပါဘူး။" ကေလးကစားစရာ သာသာ မီးသတ္ဗူးေသးေသး ေလး ကို ခ်ိတ္ျပထားယံု နဲ႔ လည္း မရပါဘူး။ စာေရးသူ A ရင္ က တင္ျပေပးခဲ့ သလို A စစ A ရာရာ တစ္ခုခ်င္း A ေသးစိတ္ ဂရုစိုက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ A ခက္A ခဲ ေတြ လည္း A မ်ားႀကီး ရွိႏိုင္ပါတယ္။

II.

ပူးေပါင္း ေဆာင္ရက ြ ္မႈ A တြက္ တာဝန္ ကိုယ္စီ ရွိၾကသည္။ o

ေစ်းေတြ လုိ လူA မ်ား စုေဝးရာ ေနရာ ေတြ ကို မီးေဘးကာကြယ္ ေရး A တြက္ တစ္Uီး၊ တစ္ေယာက္၊ တစ္ဖြဲ႕ ထဲ မွာ တင္ တာဝန္ရွိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပါဝင္ရမဲ့ သူေတြ ကေတာ့။

1. မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔။ မီးသတ္Uီးစီးဌာန။ 2. ဒီဇိုင္းလုပ္သူ ဗိသုကာ ႏွင့္ A င္ဂ်င္နီယာ မ်ား ( Architects, Structural Engineers, Mechanical Engineers & Electrical Engineers ) 3. ေဆာက္လုပ္သူ ကန္ထရိုက္တာ။ 4. A ေဆာက္A A ံု ပိုင္ရွင္။ 5. ဆိုင္ခန္း ပိုင္ရွင္ မ်ား။

o

Root Cause ကို စနစ္တက် ေလ့လာ ဆန္းစစ္ ျပင္ဆင္ ရမွာ ျဖစ္ၿပီး မီးေလာင္ရတာ က ဝါယာေရွာ့ခ္ ျဖစ္လို႔ ဆိုတာ ကို ပဲ တာဝန္မဲ့ A ျပစ္ ထိုးခ်ေနလို႔ မရပါဘူး။

o

A ားလံုး တာဝန္ ကိုယ္စီ ရွိၾကၿပီး ဝိုင္းဝန္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ လိုတစ္မ်ိဳးမလိုတစ္မ်ိဳး သားေရကြင္း လုိ မဟုတ္တဲ့ တိက်တဲ့ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ နဲ႔ ရွိဘို႔ လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။ ကိုယ့္လုပ္ပိုင္ခြင့္ ကို A လြဲသံုးစား လုပ္တာ ကင္းတဲ့၊ လာဘ္သတ္ပကာ ကင္းတဲ့ ပညာရွင္ ဆန္ဆန္ နဲ႔ A ဓိက Uီးတည္ခ်က္ ျဖစ္တဲ့ မီးေဘးကာကြယ္ ေပးႏိုင္ ဘို႔ တစ္ခု ထဲ ကိုပဲ Uီးစားေပးတဲ့ သူေတြ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ လိုတဲ့ သူေတြ ျဖစ္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ (စကၤာပူ မွာ လို မီးသတ္လိုA ပ္ခ်က္ A တြက္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ရဲ့ မေႏွာင့္ေႏွး တဲ့ A ျမန္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တတ္တဲ့ စနစ္ မ်ိဳး လိုA ပ္ပါတယ္။

o

ကိုယ္နဲ႔ မဆုိုင္ပဲ A ေႏွာင့္A ယွက္ ေပးၾကတာ ျဖစ္တဲ့ မီးၾကည့္ျခင္း ႏွင့္ ဝင္လုျခင္း မ်ား မျဖစ္ရေA ာင္ Uပေဒ A ရ ကာကြယ္ ေပးရပါမယ္။ ႏိုင္ငံတကာ မွာ မီးသတ္ကား Uၾသဆြဲ လာရင္ ကားေတြ A ားလံုး လမ္းေဘးခ် ရပ္ေပး ရပါတယ္။ A ေမရိကန္ လို လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံ မွာေတာင္ မီးေလာင္တဲ့ A ခါ မီးၾကည့္သြားတာ က A ျပစ္ရွိပါတယ္။ Uပေဒ A ရဖမ္းဆီး ဒါဏ္ရိုက္ (သို႔) ေထာင္ခ်ခြင့္ ရွိပါတယ္။

5. မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔။ မီးသတ္Uီးစီးဌာန။ o

တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံ ေတြ မွာ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ က A ေဆာက္A A ံု ေနထိုင္ခြင့္ ပါမစ္ A တြက္ A ာဏာ A ျပည့္ရွိသလို A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လွ်င္လွ်င္ျမန္ျမန္ တုန္႔ျပန္ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ၊ မူေတြ ခ်မွတ္ေပးတဲ့ A က်ိဳးA ျမတ္ မၾကည့္တဲ့ A ဖြဲ႕A စည္း တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

o

တိုးတက္ေျပာင္းလဲ ေနတဲ့ မီးေဘးကာကြယ္ေရး နည္းစနစ္ ေတြ ကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေလ့လာ ေနတဲ့ A ဖြဲ႔A စည္း တစ္ခု ျဖစ္ေနဘို႔ လည္းလိုA ပ္ပါတယ္။ ေခတ္နဲ႔ A ညီ ေခတ္မီတဲ့ မီးသတ္စက္ပစၥည္း ေတြ ကို တတ္ဆင္ ထားႏိုင္ဘို႔ လည္းလိုA ပ္ ပါတယ္။ (ဘတ္ဂ်က္ ကေတာ့ လိုမွာပါ။) မီးေဘးကာကြယ္ေရး A တြက္ ႏိုင္ငံတကာ A ဆင့္မီ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ ေတြ ျဖစ္လာဘို႔ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ျပည့္စံုရရွိ လာရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံ နဲ႔ ျပည္သူေတြ A တြက္ A ားထားစရာ A င္A ား တစ္ခုပါပဲ။

o

မေဆာက္ခင္၊ ေဆာက္ေနဆဲ နဲ႔ ေဆာက္ၿပီး သြားတဲ့ A ခ်ိန္ A ထိ လိုက္နာရမဲ့ စည္းကမ္း၊ A ခ်က္A လက္ ေတြ ကို လူတိုင္း သိႏိုင္ေA ာင္ လုပ္ေပးထားၿပီး

A င္ဂ်င္နီယာ နဲ႔ မီးသတ္ ပညာရွင္ ေတြ (Fire Protection Professionals) လိုA ပ္သလို သြားေရာက္ ေဆြးေႏြးႏိုင္ပါတယ္။ o

A ေဆာက္A A ံု A တြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ မီးေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္ေတြ ပါမပါ၊ မွန္မမွန္ စစ္ေဆး A တည္ျပဳ ေပးရတဲ့ A ဖြဲ႕A စည္း လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ Drawings / Plans ေတြ ကို စစ္ေဆးတာတင္ မက Site Inspection A တြက္ လည္း သင့္ေတာ္တဲ့ Inspectors / Fire Safety Officers ေတြ ကို ေလ့က်င့္ေပးတဲ့ A ဖြဲ႕A စည္း ျဖစ္ပါတယ္။

o

A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ ထိထိေရာက္ေရာက္ တုန္႔ျပန္ႏိုင္ဘို႔ သာမက မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ A တြက္လည္း A ႏၲရာယ္ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေA ာင္ လည္း လိုA ပ္တဲ့ Provisions ေတြ ကို ပါ ျပဌာန္း ေပးထားေလ့ရွိပါတယ္။

6. ဒီဇိုင္းလုပ္သူ ဗိသုကာ ႏွင့္ A င္ဂ်င္နီယာ မ်ား ( Architects, Structural Engineers, Mechanical Engineers & Electrical Engineers ) ဒီဇိုင္းလုပ္တဲ့ သူေတြ မွာလည္း တာဝန္ကိုယ္စီ ရွိၾကပါတယ္။ .

Architects o

Site Planning & External Fire Fighting Provision :A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ မီးသတ္ကား ေတြ လြတ္လြတ္ကင္းကင္း ဝင္ထြက္ ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ေတြ A ေဆာက္A A ံု ထဲ ကို ဝင္ႏိုင္ဘို႔ သင့္ေတာ္မဲ့ေနရာ လ်ာထားေပးရတာ၊ A ျပင္ဘက္မွာ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ A ရံသင့္ ေရထုတ္ သံုးႏိုင္ဘို႔ Fire Hydrants ေတြနဲ႔ မီးသတ္A င္ဂ်င္ ကေန A ေဆာက္A A ံု ထဲ ေရထိုးထည့္ႏိုင္ဘို႔ Breeching Inlet ေတြ ကို A င္ဂ်င္နီယာ နဲ႔ ညွိႏိႈင္း ေနရာခ်ထားေပးရတာေတြ ပါ။

o

Means of Escape :A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လူေတြ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ Provisions ေတြ ကို ထည့္သြင္းေပးတာ၊

o

Space Planning : Space Zoning, Fire Rated Partitions & Doors, Exits, Escape Routes, Stairs

o

Basic Fire Fighting Provisions :Fire Extinguisher, Fire Hosereels, Standpipe (Risers), Signs, etc.

o

Active Fire Fighting Strategies : Fire Fighting Systems, Detection, Smoke Venting, etc.

o

Coordination with MEP Engineers : Spaces Provisions for Active Fire Protection Systems, Water Tanks, Pump Rooms, etc.

i.

Structural Engineers o

Structural Fire Precautions :ေနရာ A လိုက္ သင့္ေတာ္တဲ့ ရာသီUတုဒါဏ္ နဲ႔ Load ဝန္A ား ခံႏိုင္ရည္ ေတြ A ျပင္ မီးဒါဏ္ ခံႏိုင္ရည္ A ားကို ပါ တြက္ခ်က္ စU္းစားေပးရပါမယ္။

o

Load Bearing Structure Design :မီးသတ္ စနစ္A တြက္ Water Tanks ေရကန္ေတြ နဲ႔ စက္ပစၥည္းေတြ ထားတဲ့ Pump Rooms ေတြ မွာ သင့္ေတာ္တဲ့ Load ဒီဇိုင္းကို MEP Engineers ေတြ နဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး တြက္ခ်က္ေပးရပါမယ္။ မီးသတ္ကား ဝင္မဲ့ ေနရာ မွာ မီးသတ္ကား Load ဝန္A ား ခံႏိုင္ရည္ ရွိမဲ့ လမ္းကို ဒီဇိုင္းလုပ္ေပးရပါမယ္။

ii.

Mechanical Engineers o

Architects ေတြ နဲ႔ Structural Engineers ေတြ က Passive Fire Protection လို႔ ေခၚတဲ့ မီးဒါဏ္ကာကြယ္ ႏိုင္ဘို႔ A ဓိက စU္းစားရတဲ့ A ခ်ိန္မွာ Mechanical Engineers ေတြ ကေတာ့ မီး ကိုၿငွိမ္းသတ္ဘို႔ Active Fire Protection ကို စU္းစားေပးရပါတယ္။

o

Fire Fighting Systems : သင့္ေတာ္တဲ့ Fire Protecting Systems မီးသတ္စနစ္ေတြ၊ ကို ဒီဇိုင္းလုပ္ေပးရပါမယ္။ လိုA ပ္မဲ့ စက္ပစၥည္း A ရြယ္ပမာဏ၊Electrical Demand၊ ပိုက္A ရြယ္A စား က စၿပီး လိုA ပ္တဲ့ တြက္ခ်က္မႈ ေတြ ကို လည္း လုပ္ေပးရပါမယ္။

o

Mechanical Ventilation and Smoke Control Systems : A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ Air Conditioning Systems နဲ႔ A ျခား MEP Systems ေတြကေန မီးနဲ႔ မီးခိုးေတြ မကူးႏိုင္ေA ာင္ နဲ႔ မီးခိုးေတြ ကို A ခ်ိန္မီ ဖယ္ထုတ္ႏိုင္ေA ာင္ ဒီဇိုင္းလုပ္ေပးရပါမယ္။

iii.

Electrical Engineers o

Electrical Safety Design ဒီလွ်ပ္စစ္ လိုA ပ္ခ်က္ ကို A ေတြ႕A ၾကံဳ ရွိတဲ့ Professional Electrical Engineer က ဒီဇိုင္းလုပ္ရပါမယ္။ ဆိုင္ခန္းေတြ ရဲ့ မီးသံုးမဲ့ A ား ( မီးထြန္းဘို႔၊ ပါဝါသံုးဘို႔၊ ) လိုA ပ္ခ်က္ A ျပင္ A ေဆာက္A A ံု တစ္ခုလံုး A တြက္ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ကို လည္း တြက္ခ်က္ေပးရတဲ့ သူပါ။ Overload (or) Short Circuit ျဖစ္ရင္ သက္ဆိုင္ရာ Circuit ကို A လိုလို ျဖတ္ခ်ဘို႔။ Earth Fault / Leakage ျဖစ္ရင္ A လိုလို ျဖတ္ခ်ဘို႔ ေတြ လည္းပါဝင္ပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္မီး ၊ ေရနဲ႔ မတည့္ ဘူးဆိုေပမဲ့ မီးသတ္စနစ္ A မ်ားစု က Transformer Rooms ေတြ နဲ႔ Electrical Switch Rooms ေတြက လြဲရင္ ေရသံုးတာ မ်ားပါတယ္။ Earth Fault / Leakage ျဖစ္ရင္ A လိုလို ျဖတ္ခ်မွာ မို႔ ေရနဲ႔သတ္လို႔ မီးပိုႀကီးစရာ A ေၾကာင္း သိပ္ မရွိလွပါဘူး။

o

Lighting Emergency / Exit Lighting A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လူေတြ ကို A လင္းေရာင္ ေပးႏိုင္ေA ာင္ နဲ႔ လြယ္လြယ္ကူကူ ထြက္ေပါက္ ကို ရွာေတြ႕ေA ာင္ ထြန္းေပးရမဲ့ မီးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္ မီးျပတ္သြားလည္း လင္းေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Back-

up Battery Pack ျဖစ္ျဖစ္၊ Emergency Power Backup နဲ႔ ျဖစ္ျဖစ္ ထားေပးရပါတယ္။ o

Emergency Standby Power GeneratorsA ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ မီးသတ္စနစ္ ေတြ A တြက္ လိုA ပ္မဲ့ ပါဝါ ကို လံုလံုေလာက္ေလာက္ေပး ႏုိင္ဘို႔ ဒီဇိုင္းလုပ္ထားတဲ့ ဂ်င္နေရတာပါ။

7. 8. ေဆာက္လုပ္သူ ကန္ထရိုက္တာမ်ား။ o

Not Cutting Corners :ေရရွည္ A က်ိဳးA ျမတ္ ကို ၾကည့္ဘို႔။ ၿပီးစလြယ္ မလုပ္ဘို႔။ A ေပၚယံ ဖံုးဖိၿပီး လုပ္တာမ်ိဳးေရွာင္ဘို႔။

o

Use Quality Material/Equipments :A ရည္A ေသြး ျပည့္မီတဲ့၊ သင့္ေတာ္တဲ့ ပစၥည္းကို သံုးဘို႔။ ပစၥည္း မခိုဘို႔။

o

Maintain Good Installation Quality :ေဆာက္လုပ္တတ္ဆင္ တဲ့ A ခါ Installation Quality ထိန္းဘို႔။ ကြ်မ္းက်င္သူေတြ ကို ပဲ A သံုးျပဳဘို႔။

9. A ေဆာက္A A ံု ပိုင္ရွင္။ o

စီးပြားေရး A ုပ္စုေတြ က ပိုင္တာ ရွိသလို စည္ပင္သာယာ က ပိုင္တာလည္း ရွိပါမယ္။ ဘယ္သူပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တာဝန္ကိုယ္စီ ေတာ့ ရွိမွာ ပါပဲ။

o

Include Fire Protection Systems :သင့္ေတာ္တဲ့ မီးသတ္စနစ္ ေတြ A တြက္ ဘတ္ဂ်က္ထည့္ေပးဘို႔။ မေလ်ာ့ဘို႔။

o

Tenants' Manuals :ဆိုင္ခန္းရွင္ ေတြ A တြက္ Fit-out Manual / Agreements ေတြ ထည့္သြင္းတဲ့ A ခါ မီးေဘးကာကြယ္ ေရး နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ A ခ်က္A လက္ ေတြ ပါဝင္ဘို႔။ A ထဲမွာ ထားႏိုင္တဲ႔ ပစၥည္း သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ပါဘို႔။ ( Uပမာ။ ။ Limiting Flammable Liquids / Combustible Materials.)

o

Fire Educations :ဆိုင္ခန္းရွင္ ေတြ၊ ေစ်းသူေစ်းသား ေတြ ကို မီးေဘး ကာကြယ္ေရး A သိေပးဘို႔။ ရံဖံရံခါ၊ Fire Drill ေခၚ မီးေဘးတိမ္းေရွာင္မႈ ေလ့က်င့္ျခင္း ကို လုပ္ေပးဘို႔။ Fire Extinguisher သံုးတာ ကို Demonstration လုပ္ျပဘို႔

o

Enforce Fire Protection Practices: Escape Route မွာ ပစၥည္းထားတာ၊ ပစၥည္းကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ A တိုင္း မထားတာ။ မသင့္ေတာ္တဲ့ (Safety Mark မပါတဲ့) လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း ေတြ သံုးစြဲတာ ေတြ ကို A ေရးယူဘို႔။ ဒါဏ္ရိုက္ဘို႔ (မွတ္ခ်က္။ ။ ဒါဏ္ရိုက္ပါက မီးေဘးကာကြယ္ ေရး ရံပံုေငြ A ျဖစ္ တရားဝင္ စာရင္းသြင္း မွ သာ တရားမွ်တ မည္ျဖစ္သည္။)

o

Maintenance of Fire Protection Systems : မီးသတ္စနစ္ ေတြ ကို A ျမဲတမ္း A ဆင္သင့္ ျဖစ္ေနေစဘို႔ A တြက္၊ A ခ်ိန္မွန္ ထိန္းသိမ္းမဲ့ ဝန္ထမ္းရွိဘို႔ နဲ႔ လိုA ပ္တဲ့ ျပင္ဆင္မႈ ထိန္းသိမ္းမႈ၊ စမ္းသပ္မႈ ေတြ ကို လုပ္ဘို႔။

o

ေစ်းA တြက္ ရန္သူမ်ိဳး ငါးပါး ေဘး ကေန ကာကြယ္ဘို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ လံုျခံဳေရး စနစ္ေတြ စည္းေတြကို ဒီဇိုင္းလုပ္စU္ ေဆာက္လုပ္စU္ ထဲက ထည့္သြင္းစU္းစား ၿပီး A ေကာင္A ထည္ ေဖာ္ျခင္းျဖင့္ သူခိုး၊သူဝွက္ သာမက တို႔မီး ရိႈ႕မီးကို ပါ A တိုင္းA တာ တစ္ခု A ထိ ကာကြယ္ ေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

o

Electrical Power Requirements : Electrical Engineer နဲ႔ ညွိႏိႈ္င္းၿပီး ဆိုင္ခန္းေတြ ရဲ့ မီးသံုးမဲ့ A ား ( မီးထြန္းဘို႔၊ ပါဝါသံုးဘို႔၊ )။ မီးထြန္းဘို႔ ဆိုရင္လည္း A လင္းေရာင္ A တြက္၊ A လွဆင္ဘို႔ A တြက္၊ ပစၥည္း ေတြ ကို ဆြဲေဆာင္မႈ ေပးေစဘို႔ A တြက္ ဘယ္ေလာက္စီ သံုးမယ္။ ပါဝါသံုးဘို႔ ဆိုရင္လည္း ဘယ္ေလာက္A ထိ သံုးဘို႔ လိုA ပ္တယ္ ဆိုတာ A ျပင္ ခြင့္ျပဳႏိုင္တဲ့ A တိုင္းA တာ ကို လည္း သတ္မွတ္ေပးရပါမယ္။ ဆိုင္ခန္းရွင္ေတြ ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ကို လည္း ျဖစ္ႏိုင္ရင္ စာရင္းေကာက္ယူသင့္ပါတယ္။ ဒါက Electrical Safety A တြက္ပါ။

10. ဆိုင္ခန္း ပိုင္ရွင္ မ်ား။ o

ဆိုင္ခန္း ပိုင္ရွင္မ်ား ကေတာ့ ဆံုးရံႈးမႈ ကို တိုက္ရိုက္ခံရမဲ့ သူေတြ ျဖစ္သလို စည္းကမ္းA ေဖာက္ဆံုး သူေတြ လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

o

Follow Tenancy Manual for Safety မီးေဘးကာကြယ္ေရး A တြက္ လိုက္နာရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ကို လိုက္နာပါ။

o

Always clear escape routes : Escape Routes ေတြကို ပိတ္ၿပီး ပစၥည္းေတြ မထားသင့္ပါဘူး။ ေစ်းေတြ ကို သြားၾကည့္ရင္ လမ္းေတြ ကို A ထည္ထုတ္ေတြ၊ စကၠဴ၊ ဂ်ပ္ထူဘူး ေတြ နဲ႔ ပိတ္ေနတာ က A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ ဒုကၡေပးပါလိမ့္မယ္။ ခနပါ၊ မျဖစ္ေလာက္ပါဘူး ဆို တဲ့ A ေတြးမ်ိဳး ဘယ္ေတာ့မွ မရွိဘို႔ သတိျပဳရပါမယ္။

o

Store mercantile properly and do not store flammable liquids / materials:မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ ေလာင္စာ ေတြ ကို မသိုေလွာင္ ထားမိေစဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ လိုA ပ္တယ္ဆိုရင္ Special Fire Compartment လိုA ပ္ပါလိမ့္မယ္။

o

Use Only Safe Electrical Appliances :ယံုၾကည္စိတ္ခ် ရ တဲ့ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း ကိုပဲ သံုးဘို႔ပါ။ A ထူးသျဖင့္ Motor ပါတဲ့ Electrical Appliances ေတြဆို မီးA ားA တက္A က် ဒါဏ္မခံႏိုင္တာ မို႔ Regulator / Safe Cut-Off သံုးရပါမယ္။ Socket ေတြ ကို မဆမတန္ Overload မျဖစ္ေစ ရပါဘူး။ ေရေႏြးက်ိဳတဲ့ ေဂါက္၊ မီးဖို စတာေတြ က သံုးဘို႔ မသင့္တဲ့ ပစၥည္းေတြပါ။ ေရေႏြးဆူရင္ သူ႔ဖာသာ ပိတ္သြားမဲ့ Safety Kettle ေတြေလာက္ေတာင္ မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြ နဲ႔ လြတ္လြတ္ကင္းကင္း မွာပဲ သံုးသင့္ပါတယ္။

o

Familiar with Fire Protection Education :A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ ဘယ္လို တုန္႔ျပန္မလဲ သိရပါမယ္။ A ေျခခံ မီးသတ္ပစၥည္းေတြ နဲ႔ ယU္ပါးေနရပါမယ္။ မီးသတ္ဗူး (Portable Fire Extinguishers) ေတြ၊ Fire Hosereel ေတြ ကို သံုးတတ္ရပါမယ္။ Fire Hosereel ေတြ က မီးေလာင္တဲ့ A ခါမွာ သံုးဘုိ႔ျဖစ္ၿပီး ေရေဆးတဲ့ A ခါ သံုးဘို႔ မဟုတ္ေၾကာင္း နားလည္ရပါမယ္။

III.

စU္းစားရန္ A ခ်က္မ်ား။ မီးေဘးကာကြယ္ ဘို႔ A တြက္ စU္းစားရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ကေတာ့ .

မီးစမေလာင္ ရေလေA ာင္ ဘယ္လို ကာကြယ္ မွာလဲ ? o

Fire Triangle က နိယာမ A ရ A ပူ (မီးပြင့္)၊ ေလာင္စာ နဲ႔ ေလ (ေA ာက္ဆီဂ်င္) သံုးခု ေပါင္းမွ မီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မီးပြင့္ျဖစ္မဲ့ A ပူ ကို တားရပါမယ္။ ဒီေနရာမွာ Wire Shock, ေဆးလိပ္မီး၊ A ေမႊးတိုင္၊ ဖေယာင္းတိုင္ မီး၊ မီးခြက၊္ မီးA ိမ္ ေတြ က A ဓိက ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေစ်းထဲမွာ ေဆးလိပ္ မေသာက္ဘို႔ တားရပါမယ္။ A ေမႊးတိုင္၊ ဖေယာင္းတိုင္ ကို A ကာA ကြယ္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိပဲ ထြန္းတာ တားရပါမယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ သတ္မွတ္ ကာကြယ္ ထားတဲ့ စားေသာက္ဆိုင္ မီးဖို က လြဲရင္ A ျပင္မွာ ေရေႏြးတင္က်ိဳတဲ့ မီးဖို မထားရပါဘူး။ ( Safety Kettle ေတာင္မွ ေလာင္စာ နဲ႔ လြတ္လြတ္ကင္းကင္း ေနရာမွာ ပဲ သံုးသင့္ပါတယ္။)

o

ေနာက္တစ္ခု က A ပူျဖစ္မဲ့ ေနရာနဲ႔ ေလာင္စာ ကြာေနေစဘို႔ပါ။ ဝါယာေရွာ့ခ္ ျဖစ္ေပမဲ့ လွ်ပ္စစ္ Circuit ကို ဒီဇိုင္းလုပ္ထားရင္ လွ်ပ္စစ္က သူ႕ဖာသာျပတ္က် သြားပါမယ္။ ဆက္ေလာင္စရာ ေလာင္စာ A နားမွာကပ္ရက္ မရွိရင္ မီးမေလာင္ႏိုင္ပါဘူး။

o

(A ထည္၊ စကၠဴ၊ လို) မီးေလာင္A ား ေကာင္းတဲ့ ေလာင္စာ ေတြ ကို A ဆမတန္ မေလွာင္ထားမိဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒါမွ မီးမႀကီးလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

i.

ေလာင္စာဆီ ေတြ ကေတာ့ ေစ်းထဲ မွာ လံုးဝ မထားတာ A ေကာင္းဆံုးပါ။

မီးစ ေလာင္ခ႔ရ ဲ င္လည္း A ရွိန္ႀကီးမလာေA ာင္၊ A ရွိန္မရခင္ ျငွိမ္းသတ္ႏိုင္ေA ာင္ ဘာလုပ္ရမလဲ ? o

A ဓိက က A ခ်ိန္မီ ျငွိမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔ပါ။ "A ခ်ိန္မီသာသိရရင္ ေရတစ္ခြက္၊ သဲတစ္ဆုပ္ နဲ႔တင္ ျငိမ္းသတ္လို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။" Portable Fire Extinguisher (မီးသတ္ဗူး) နဲ႔ ေတာင္ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို A ရွိန္မရမီ A ခ်ိန္မီ တားႏိုင္ရင္ ဆံုးရႈံးမႈ နည္းပါမယ္။

o

လက္လွမ္းမီ တဲ့ ေနရာမွာ မီးA ားေပ်ာ့ေပ်ာ့ ကို ျငိမ္းသတ္ႏိုင္တဲ့ Portable Fire Extinguishers / Fire Hosereels ေတြ ရွိဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒါေတြ ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ သံုးတတ္တဲ့ သူ ေတြ ျဖစ္ဘို႔ လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။

o

ေစ်းခ်ိန္မဟုတ္ လူမရွိတဲ့ A ခ်ိန္မွာ စတဲ့ မီးမ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ မီးကင္းလွည့္တာ ထက္ Active Heat / Smoke Detection Systems / Automatic Fire ProtectionSystems (Sprinkler, Gaseous Suppressions Systems, etc. ) ေတြ က ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ ေပးႏိုင္ ပါလိမ့္မယ္။

o

တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မွာေတာ့ Active Fire Systems ေတြ လူမစ ရပဲ မီးA စပ်ိဳးတာနဲ႔ သူ႔ဖာသာ A လိုလို လုပ္လုပ္ မီးသတ္၊ တစ္ၿပိဳင္နက္ တည္းမွာပဲ မီးသတ္ဌာန ကို လည္း A လိုလို ခ်ိတ္ဆက္ A သိေပးမဲ့ Systems ေတြ ပါဝင္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဘယ္ေနရာ မွာ A ေရးေပၚ A ေျခA ေန လည္း ၾကိဳသိတာ မို႔ ခ်က္ခ်င္း ေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။

o

မေဆာက္ခင္ နဲ႔ ေဆာက္စU္ ထဲ က A စီA စU္ ခ်ထားတာ မို႔ မီးသတ္ကားဝင္ ဘို႔၊ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ ေတြ A လုပ္လုပ္ဘို႔ A ေႏွာင့္A ယွက္ နည္းမွာ ျဖစ္ၿပီး ပိုၿပီး ျမန္ဆန္စြာ ျငိမ္းသတ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ii.

တစ္ေနရာ က ေနတစ္ေနရာ ကို မီးနဲ႔ မီးခိုး မကူးရေလေA ာင္ ဘယ္လို တားမလဲ ? o

သင့္ေတာ္တဲ့ Fire Rated Walls ေတြ Fire Rated Doors ကို ထည္႔သြင္းေပးတာ၊

o

Fire Rated Wall / Fire Compartments ေတြ ကို ျဖတ္မဲ့ ACMV Ducts ေတြ မွာ Fire Dampers ေတြ တပ္တာ။ Non Combustible Pipe / Materials ေတြ ကို သံုးတာ နဲ႔ Fire Seal ေတြ ထည့္တာ

o

A ျခားA ေဆာက္A A ံု ေတြ နဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ A ကြာA ေဝး (Set-back) ထားေပးတာ၊ A ျပင္က Structure ကိုလည္း သင့္ေတာ္တဲ့ Rating ရေA ာင္ ဒီဇိုင္းလုပ္တာ ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

iii.

လူေတြ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေA ာင္ ဘယ္လို စီစU္မလဲ ? o

A ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ လူေတြ ကို A ေရးေပၚ A ေျခA ေန ျဖစ္ေၾကာင္း A သိေပးမဲ့ စနစ္ နဲ႔ A တူ သင့္ေတာ္တဲ့ Means of Escape ရွိဘို႔ပါ။ လမ္းေၾကာင္း ရွင္းရမယ္။ လံုေလာက္က်ယ္ဝန္း ရမယ္။ မီးေၾကာင့္ ျပိဳက် ႏိုင္တဲ့ နံရံေတြ၊ Ceiling ေတြ နဲ႔ A ျခားပစၥည္းေတြ မရွိရဘူး။ လံုေလာက္တဲ့ A လင္းေရာင္ ရဘို႔ A ညႊန္း Lighting (Exit / Emergency Lights) ရွိရမယ္။ မီးခိုး နဲ႔ မီး ေဘး က ေန ကာကြယ္ထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ေတြ ျဖစ္ေနဘို႔ လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။

IV. V.

A ေျခခံ မီးေဘးကာကြယ္ေရး လိုA ပ္ခ်က္မ်ား A ဆင့္ဆင့္။ .

Infrastructure o

မီးေဘးကာကြယ္ေရး A တြက္ A ဓိက လိုA ပ္တဲ့ Infrastructure ေတြ ကေတာ့။ i.

Water : မီးေဘးA တြက္ ပါ သံုးႏိုင္ေA ာင္ ေပးေဝႏိုင္မဲ့ ေရေပးေဝေရး စနစ္

ii.

Electricity : A ားထားႏိုင္ေသာ တည္ၿငိမ္သည့္ လွ်ပ္စစ္ ဓါတ္A ားေပး စနစ္ (Reliable and Stable Electricity Supply)

iii.

Telecommunication : မီးသတ္ဌာန ကို A ခ်ိန္မေရြး ခ်က္ခ်င္း ဆက္သြယ္ ႏိုင္မည့္ (Reliable Telecom Network)

iv.

Road, Access: မီးသတ္A င္ဂ်င္ မ်ား A ခက္A ခဲ မရွိ လာႏိုင္မည့္ လမ္းပန္း A ဆက္A သြယ္။)

v.

Fire Departments with Fire Engines: မီးသတ္A င္ဂ်င္ မ်ား ရွိေသာ မီးသတ္ ဌာန သင့္ေတာ္ရာ (မေဝးလြန္း တဲ့ ေနရာ) မွာ ရွိေနဘို႔။

o

ျမန္မာျပည္ မွာ ေတာ့ ဒီ Infrastructure ေတြ က ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းေလာက္ေA ာင္ ေခတ္ေနာက္ျပန္ ေနပါၿပီ။ ျပည္သူလူထု ေနထိုင္ေရး၊ စီးပြားေရး ေျပလည္ဘို႔ A တြက္ Infrastructure ေတြ ကလည္း A ဓိက က်ပါတယ္။

o

မီးA ားမွန္တဲ့ ေနရာမွာ ၁၅ ႏွစ္ - A ႏွစ္ ၂၀ ေလာက္ ဘာမွ ျပင္စရာမလို ပဲ သံုးလို႔ ရမဲ့ ေရခဲေသတၱာ တစ္လံုး ကို မီးA တက္ A က် နဲ႔ မွန္မွန္ မလာတဲ့ ေနရာ မွာ ထားရင္ ရက္ပိုင္းA တြင္း မိုတာ ေလာင္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ( မီးA ားမွန္ = Stable Supply + Stable Frequency + Stable Voltage )။ Air-Cond, TV ေတြ လည္း ထို႔ A တူပါပဲ။ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က မီးမမွန္တဲ့ ဒါဏ္ ကို ၾကာၾကာ မခံႏိုင္ပါဘူး။ မီးA ားမမွန္ တဲ့ A ခါ Inverter, Voltage Regulator, Safe-Guard စတဲ့ A ပိုပစၥည္းေတြ ထည့္ရတာ မို႔ Energy Consumption လည္း ပိုလာပါတယ္။ မီးေစာင့္ၿပီး ညU့္နက္သန္းေကာင္ ေရတင္ရတာ၊ ထမင္းA ိုးေတာင္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ ခ်က္ခြင့္ မရတာ၊ ေရခဲေသတၱာ ဆိုလည္း ေၾကာင္A ိမ္သာသာ ျဖစ္ေနတာ ေတြ ကေတာ့ ……မီးလာတဲ့ A ခ်ိန္ ကိုေစာင့္ A ခြင့္A ေရး ရသမွ်ေလး နဲ႔ ဝိုင္း သံုးခ်င္ၾကတာမို႔ ပါဝါဆြဲA ား ကလည္း ပံုမွန္မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ မတန္မဆ ေတြ ျဖစ္ကုန္ရျပန္ပါတယ္။

o

A ျပင္က ယံုၾကည္A ားထား ေလာက္ၿပီး A ဆင္သင့္ ယူလို႔ ရတဲ့ Reliable Infrastructure မရွိတဲ့ A ခါ ဒီA တြက္ ပိုၿပီး ဒီဇိုင္းလုပ္ရပါေတာ့မယ္။ ေရကန္ A ရြယ္A စား လိုA ပ္ခ်က္ ႀကီးလာတာ၊ ဂ်င္နေရတာ ပိုသံုးရတာ မ်ိဳးေတြပါ။

ၤ a.

Fire Protection Requirements o

A ျခား မီးေဘးကာကြယ္ေရး လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ကို A ေသးစိတ္ မွီျငမ္း ေလ့လာဘို႔ သင့္ေတာ္တာ ကေတာ့ Singapore Civil Defense ရဲ့ Publishing Website ပါ။ Free Download လည္း ရပါတယ္။ ေစ်း Shops A တြက္ က Purpose Group V ျဖစ္ပါတယ္။

o

စာေရးသူ ရဲ့ Introduction to Fire Protection Systems မွာလည္း ဒီ A ေျခခံ ေတြ ကို တင္ျပထားပါတယ္။

ii.

Means of Escape လူေတြ ေဘးမသီ ရန္မခ လြတ္ေျမာက္ ေစဘို႔ လုိA ပ္ခ်က္ ေတြ ျဖည့္ဆီးေပးရပါမယ္။

iii.

Structural Fire Precautions မျပိဳလဲ မပ်က္စီး ႏိုင္မဲ့၊ တစ္ေနရာ ကေန တစ္ေနရာ မီးမကူးႏိုင္တဲ့ Wall, Columns, Slab, Roof, etc. ေတြ ပါဝင္ရပါမယ္။

iv.

Site Planning & External Fire Fighting Provision မီးသတ္ကား A ဝင္A ထြက္ လြယ္မဲ့ လမ္းရွိရမယ္။ ပတ္ပတ္လည္ မီးသတ္ကား ဝင္ႏိုင္ရမယ္။ (ေကြ႕လို႔ ရမဲ့ Turning Radius ရွိတဲ့ ေထာင့္ခ်ိဳး ေကြ႕ျဖစ္ရမယ္။ လမ္းမွာ ဘာမွပိတ္မေန ရဘူး။ A ျပင္ဘက္ လမ္းေဘး မွာ မီးသတ္ကား A ဆင္သင့္ ယူ သံုးႏိုင္မဲ့ Fire Hydrants ေတြ ရွိရမယ္။ မီးသတ္ကားက ေန ေပးႏိုင္ဘို႔ Breeching Inlets ေတြ ရွိရမယ္။

v.

Electrical Power Supplies A ေရးေပၚ မီးသတ္စနစ္ A ားလံုး A တြက္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ေပးႏိုင္တဲ့ (A ေရးေပၚ မွာ A လုပ္ေသခ်ာေပါက္ လုပ္မဲ့) လွ်ပ္စစ္ဓါတ္A ား ေပးစနစ္ ဂ်င္နေရတာ လိုA ပ္ပါမယ္။

vi.

Fire Fighting Systems A ျခားတိုးတက္ၿပီး ႏိုင္ငံ ေတြ မွာ ေတာ့ မီးသတ္စနစ္ A ားလံုးလိုလို က မပါမျဖစ္ပါ။ မပါရင္ ေစ်း ဖြင့္ခြင့္ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္ A ေနနဲ႕ က ေတာ့ A စ မို႔ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ကို ကုန္က် စရိတ္ နဲ႔ ယွU္ရပါလိမ့္A ံုးမယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကို Uီးစားေပး A စီA စU္ နဲ႔ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ ေရသံုးတဲ့ မီးသတ္စနစ္ ေတြ A တြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ ေရကန္ (Water Tanks) ေတြ နဲ႔ ေရတင္စက္၊ ေရပန္႔ (Pumps) ေတြ လိုA ပ္ ပါမယ္။ Hosereel A တြက္ ဂါလန္ (Imperial) 2,000 - 3,000 ေလာက္ ဆန္႔တဲ့ ကန္A ေသး (မွတ္ခ်က္ မီွျငမ္း မေလးရွား လိုA ပ္ခ်က္။ စကၤာပူ လိုA ပ္ထက္ မ်ားစြာ ၾကီးသည္၊ A ဝင္ ေရA ား ကို A ားမကိုးရ သျဖင့္။) ပန္႔ A ေသးပဲ လိုA ပ္ေပမဲ့ Standpipe ေတြ နဲ႔ Sprinkler Systems ေတြ A တြက္ေတာ့ ဂါလံ ေလး-ငါးေသာင္း ေလာက္ A ထိ ဆန္႔တဲ႔ Tanks A ႀကီးစား နဲ႔ Pumps A ႀကီးစားေတြ လိုA ပ္ႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါကို မီးသတ္ဒီဇိုင္း A ေတြ႕A ႀကံဳရွိတဲ့ Experienced Mechanical Engineer ေတြ က ဒီဇိုင္းလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ A ေျခခံ မီးသတ္စနစ္ မ်ား။ ေစ်းထဲမွာ လူေတြရွိေနတယ္။ (သို႔) ႏိုးႏိုးၾကားၾကား မီးကင္း လွည့္ေစာင့္ေနတဲ့ သူ ရွိမယ္ ဆိုရင္ ေA ာက္က စနစ္ ေတြ က မီးမႀကီး လာေA ာင္ A ေထာက္A ကူ ျပဳ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 0.

Portable Fire Extinguishers A သင့္သံုး မီးသတ္ဘူးမ်ား ကို ေနရာ A က်ယ္A ဝန္း နဲ႔ A ကြာA ေဝး ေပၚ မူတည္ၿပီး ထားျခင္း။ တြက္နည္း ကို A ရင္ Post တြင္ ၾကည့္ပါ။ (ေစ်းသူ၊ ေစ်းသားမ်ား A ေရးေပၚ သံုးရန္ )

1.

Fire Hosereels : A ေဆာက္A A ံု တြင္းသံုး မီးသတ္ ေရပိုက္ေခါင္းငယ္ မ်ား ကို ေနရာ A က်ယ္A ဝန္း နဲ႔ A ကြာA ေဝး ေပၚ မူတည္ၿပီး ထားျခင္း။ (ေစ်းသူ၊ ေစ်းသားမ်ား A ေရးေပၚ သံုးရန္ )

2.

Fire Alarm System မီးလွန္႔ A ခ်က္ေပး စနစ္။ မီးလွန္႔ သံေခ်ာင္း စနစ္၊ A ေရးေပၚ A ေျခA ေန တြင္ ခလုတ္ ႏွိပ္ၿပီး A သိေပး ႏိုင္ေစရန္ ျဖစ္သည္။ (ေစ်းသူ၊ ေစ်းသားမ်ား A ေရးေပၚ သံုးရန္ )

3.

Stand pipe (Wet/Dry Risers) A ထပ္A လိုက္ ထားေသာ မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္း မ်ား ( မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ဝင္ မီးသတ္သမား မ်ား သံုးရန္။)

4.

Fire Hydrants ျခံဝင္းA တြင္း ႏွင့္ လမ္းေဘး တစ္ေလွ်ာက္ ေတြ႔ရေလ့ ႐ွိေသာ A ေဆာက္A A ံု ျပင္ပသံုး မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္းမ်ား၊ ( မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ဝင္ မီးသတ္သမား မ်ား သံုးရန္။)

5.

Public Address Systems : ေစ်းသူ ေစ်းသား ေတြ စိတ္ခ်မ္းသာ ဘို႔ နဲ႔ A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ ေစ်းဝယ္သူ ေတြ ပါ စနစ္တက် Evacuate လုပ္ႏိုင္ေစဘို႔ ညႊန္ၾကားေပးႏိုင္ဘို႔ A တြက္၊ Public Address Systems လည္း တတ္သင့္ပါတယ္။ A ေရးေပၚ မဟုတ္တဲ့ A ခ်ိန္ မွာ လည္း ခ်ိဳသာ ေတးသံ ေတြ နဲ႔ ေစ်းဝယ္သူ ကို စိတ္ခ်မ္းေျမ့ ေစႏိုင္ပါေသးတယ္။

A လိုA ေလ်ာက္ မီးလွန္႔ A ခ်က္ေပး စနစ္ မ်ား။ 6.

Fire and Smoke Detectionမီး၊ A ပူ နဲ႔ မီးခိုး တို႔ကို A ာ႐ုံခံ ၿပီး A လုိလို A ခ်က္ေပးစနစ္၊ ဒါက မီးကို တိုက္ရိုက္ မျငိမ္းသတ္ေပးေပ မဲ့ မီးA ခ်ိန္မီ ျငိမ္းသတ္ခြင့္ ရေA ာင္ မီးလွန္႔ A ခ်က္ေပး ပါလိမ့္မယ္။

7.

Fire Department Call Panel လို႔ ေခၚတဲ့ Dedicated telephone နဲ႔ ဆက္ထားတဲ့ စနစ္ ရွီရင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕ ကို A လုိလို A ေၾကာင္းၾကားႏိုင္ပါေသးတယ္။

A လိုA ေလ်ာက္ မီးသတ္စနစ္ မ်ား။ 8.

Automatic Sprinklers A လိုA ေလွ်ာက္ ေရျဖန္း မီးသတ္ တဲ့ စနစ္ ရွိရင္ေတာ့ မီးေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား က စိတ္ေA းရပါတယ္။ သူ႕A တြက္ ကုန္က်စရိတ္ ကို လည္း တတ္ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ေပါ့ေလ။ ဒီစနစ္ က A ေဆာက္A A ံု A ေသးေတြ A တြက္ တြက္ေခ် မကိုက္ေပမဲ့ မမဂၤလာေစ်း လို လကၠား ေစ်းႀကီး မ်ိဳး A တြက္ ကေတာ့ သင့္ေတာ္ပါတယ္။ ေစ်းသူေစ်းသား ေတြ A တြက္လည္း တကယ့္ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုး ျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

9.

Gas Fire Suppression Systems မီးသတ္ ဓာတ္ေငြ႕သုံးစနစ္ မ်ား၊ Pyrogen, CO2, Inergen, etc. စသည္၊) ေတြ ကို Indoor Transformer Rooms ေတြ၊ Main Switch Room ေတြ A တြက္ A သံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ပိုင္ရွင္A တြက္ A ဓိကပါ။

မီးသတ္ တပ္ဖြဲ႔ A တြက္ A ထူး စနစ္ မ်ား။ ဒါေတြ က လည္း မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ A ဆင့္ျမင့္လာ တဲ့ A ခါ သူတို႔ A သင့္သံုး ဘို႔ သတ္မွတ္ ေပးေလ့ရွိတဲ့ စနစ္ေတြ ပါ။ 10.

Fire Lift A ေရးေပၚ A ေျခA ေန တြင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ သံုးရန္ ဓာတ္ေလွကား

11.

Fire Brigade communication Systems မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ A ခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ ဆက္သြယ္ေရး စနစ္

vii.

Mechanical Ventilation and Smoke Control Systems A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ မီးခိုးမြန္းၿပီး A သက္မဆံုးရံႈးရေစဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္ပါတယ္။ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ ဒီဇိုင္း ကိုလိုက္ၿပီး Smoke Extraction Fan / Smoke Exhaust Duct လိုတာ ျဖစ္ႏုိင္သလို A မိုးကို ဖြင့္ထုတ္ေပးတဲ့ စနစ္ စသည္ ျဖင့္ A မ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

VI. VII.

သံုးသပ္ခ်က္။ o

Root Causes ေတြ ကို ရွာတဲ့ A ခါ A ဓိက A ေၾကာင္းရင္း တစ္ခုခု ကိုေတာ့ ေတြ႕ၾကပါလိမ့္မယ္။ ကင္ဆာတဲ့ ဆိုးတဲ့ A ျမစ္တြယ္ေနတဲ့ Root Causes ႀကီး ေတြ ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ ေပ်ာက္သြားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

o

ဂ်ာေA း သူ႔A ေမရိုက္ နဲ႔ ၾကက္U၊ ၾကက္မ လက္ညိႈးထိုးမဲ႔ A စား ၾကက္U က ပဲ စစ ၾကက္မ ကပဲ စစ တစ္ခုခု က ေန စၿပီး တစ္ဆင့္ခ်င္း ေျဖရွင္း ယူရပါလိမ့္မယ္။ ဗဟုသုတ ျပန္႔ပြားေA ာင္ လုပ္ေပးရပါလိမ့္မယ္။ A ျမင္က်ယ္ေA ာင္ လုပ္ေပးရပါလိမ့္မယ္။ A ေတြ႕A ၾကံဳေတြ ရေA ာင္ လုပ္ေပးရပါလိမ့္မယ္။

o

လွ်ပ္စစ္မီး ေၾကာင့္ မီးမေလာင္ရေA ာင္ ဆိုရင္လည္း မီးA ားမွန္မွန္ နဲ႔ မီးမွန္မွန္လာဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ မီးA ားမမွန္ တာ က ဝါယာေရွာ့ခ္ ျဖစ္ဘို႔ A ခြင့္A ေရး ပိုမ်ားပါတယ္။

o

Electrical Distribution Design ကို Experienced Electrical Engineer က ဒီဇိုင္းလုပ္တာ ျဖစ္ရပါမယ္။ သင့္ေတာ္တဲ့ ဝါယာႀကိဳး A ရြယ္A စား။ Circuit Breakers , Switches, Distribution Panels, Main Switch Boards, Transformers, Earthing ေတြ က စနစ္တက် ဒီဇိုင္းလုပ္ထားတာ ျဖစ္ရပါမယ္။

o

ယံုၾကည္စိတ္ခ် ရတဲ့ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း ေတြ သံုးႏိုင္ေA ာင္ စစ္ေဆးတဲ့ Singapore Safety Mark လို CE လို (A ဂတိ ကင္းတဲ့) A ဖြဲ႔A စည္း တစ္ခု လိုA ပ္ပါတယ္။ Tester နဲ႔ေထာက္ၾကည့္ရင္ မီးလင္းတဲ့ တရုတ္ျပည္ ျဖစ္ A ေပါစား လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္း ေတြ ကို ပဲ သံုးႏိုင္ေA ာင္ ဆင္းရဲမြဲေတေနေA ာင္ လုပ္တဲ့ ဒါဏ္ေတြ A ခ်ိန္A ၾကာႀကီး ဆက္

ခံေနၾကရရင္ေတာ့ မလြယ္ပါဘူး။ (မွတ္ခ်က္၊ တရုတ္ျပည္ မွ A ရည္A ေသြး ေကာင္းမြန္ ေသာ ပစၥည္း မ်ား ကို လည္း ကမၻာ A ႏွံ႔ ပို႔ေနပါသည္။ ျမန္မာျပည္ A တြက္ က ေတာ့.) o

လူေတြ ကို လည္း စိတ္ခ်ရတဲ့ လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္း သံုးႏိုင္ဘို႔ ပညာေပးရပါမယ္။ ေခါင္းေလွ်ာ္ၿပီး Hair Dryer သံုးရင္း ဓါတ္လိုက္ ဆံုးရႈံးသြားတယ္ ဆိုတဲ့ A မ်ိဳးေကာင္း သမီး ေတြA ေၾကာင္း ၾကားဘူးၾက မလားပဲ။ ဒီေနရာ မွာ ကံကို ပံုခ် လို႔ ေတာ့ မသင့္ေတာ္ဘူး ထင္ပါတယ္။

VIII.

References 0.

Previous Blog Posts ( စာေရးသူ ) .

Fire Protection : Introduction [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/fire01introduction.html ]

i.

Smoke Control: Pressurization Systems [ http://chawlwin.blogspot.com/2009/12/smoke-control-part-1pressurization.html ]

ii.

Fire Sprinkler (Wet) System, S'pore [ http://chawlwin.blogspot.com/2010/03/understanding-automaticfire-sprinkler.html ]

1.

Singapore Standards eShop [ http://www.singaporestandardseshop.sg/Product/Home.aspx ]

2.

Singapore Civil Defence Force (စကၤာပူ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔) .

Publication Website : Singapore Civil Defence Force [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/index.html ]

i.

SCDF (Singapore Civil Defence Force): Fire Code 2007 Master Version [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/fire_code_ 2007master_version.html ]

ii.

SCDF: Fire Code 2002 Handbooks [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/fire_code_ 2002handbooks.html ]

3.

Youtube Videos

.

Toronto Fire Dept-FIRE DEMO-Working Residential Sprinkler [ http://www.youtube.com/watch?v=Nlyx8zR7q7M ]

i.

Fire Sprinkler Demonstration[ http://www.youtube.com/watch?v=1NUKYQMxWl4 ]

4.

Manufacturers .

Aurora Fire Pumps Website[ http://www.aurorapump.com/html/market_fire.htm ]

i.

Victaulic Company [ http://www.victaulic.com/content/firelockautosprinklersfpliterature.ht m]

ii.

Victaulic Company : Automatic Sprinkler Product Reference (pdf) [ http://www.victaulic.com/docs/lit/40.01.PDF ]

iii.

Viking Sprinkler– Spray Patterns [ http://www.vikingcorp.com/databook/sprinklers/spraypatterns/ ]

iv.

Steel Recon Industries (SRI) Malaysia Products [ http://www.sri.com.my/products.html ]

5.

Fire Protection Engineering by Morgan Hurley, P.E., SFPE [ http://www.wbdg.org/design/dd_fireprotecteng.php ]

From : http://chawlwin.blogspot.com/2010/06/fire-protection-bazaar.html

Green Certifications (USGBC's LEED / Singapore GreenMark) ဒီတစ္ပါတ္ ေတာ့ ကမာၻေပၚ မွာ Aသံုးမ်ား တဲ့ LEED® Green Building Rating System Aေၾကာင္းကို စာဖတ္သူ နဲ႔ မိတ္ဆက္ ေပးထားပါတယ္။ I.

Introduction o

Green (High Performance Buildings) o

Building Industry မွာေတာ့ Sustainable Development Concept ကိုဆိုလိုပါတယ္။

o

Environmentally Responsible (ပတ္ဝန္းက်င္ Aေပၚတာဝန္သိေသာ)

o

Economically Profitable (စီးပြားေရး Aရ တြက္ေျခ ကိုက္ေသာ)

o

Healthy Places to Live and Work (Aလုပ္လုပ္ ရန္ ေနထိုင္ရန္ က်န္းမာေရး Aတြက္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ)

o o

Aေဆာက္AAံု ေတြ လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဘာလို႔ Green လုပ္သင့္လဲ။ o

Building Sector က ပတ္ဝန္းက်င္ Aေပၚ Aလြန္ Aက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ႐ွိလို႔

o

U.S. မွာ စုစုေပါင္း စြမ္းAင္ Aသံုးရဲ့ ၃၀% နဲ႔ လွ်ပ္စစ္ Aသံုးရဲ့ ၆၀% ကို Building Sector ကေန သံုးပစ္ေနတယ္။

o

တစ္ေန႔ကို ေရဂါလံ သန္း ငါးေထာင္ ေလာက္ Aိမ္သာကေန Flush လုပ္ခ် ပစ္ေနတယ္။

o

Commercial Construction Projects ေတြက Aမိႈက္ေတြ 2.5lb/ft²-Floor Area ႏႈန္းနဲ႔ စြန္႔ပစ္ေနတယ္။

o

သဘာဝ A တိုင္း A ပင္ေတြ တိရစၧာန္ ေတြ ေနထိုင္ စရာေျမ နဲ႔ လယ္ယာ ေျမေတြ ကို ယူသံုးေနတယ္။

o

Green Practices ေတြက ဒီဆိုးက်ိဳး ေတြကုိ ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္႐ံု မက၊ The Trend of Unsustainable Building Activities ေတြ ကို ဘက္ျပန္ ေစပါလိမ့္မယ္။ ဒါေတြ A ျပင္ o

လည္ပတ္စရိတ္ ကိုေလ်ာ့က်ေစမယ္။

o

ေစ်းကြက္ ကိုေကာင္းေစမယ္။

o

လုပ္A ား ကို တိုးတက္ေစမယ္။

o

A ေဆာက္A A ံု A တြင္းပိုင္း ေလ မသန္႔ လို႔ ျဖစ္လာ မဲ့ Potential Liability ေတြ ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပး ႏိုင္မယ္။

o

Green Performance မွာ ပိုင္႐ွင္ေတြ၊ ႐ွယ္ယာပိုင္႐ွင္ေတြ၊ ေနထိုင္သူ ေတြ နဲ႔ A မ်ားျပည္သူေတြ၊ စတဲ့ သက္ဆိုင္သူ A ားလံုး ကို A က်ိဳး႐ွိေစမဲ့ Environmental, Economic နဲ႔ Social Elements ေတြ ပါဝင္ ပါတယ္။

II.

LEED® ဆိုတာ ဘာလဲ။ ?

o

LEED ဆိုတာကေတာ့ The Leadership in Energy and Environmental Design (LEED) Green Building Rating System™ ရဲ့ Acronym (A တိုေကာက္) ျဖစ္ပါတယ္။ A ေမရိကန္ ႏိုင္ငံ က The U.S. Green Building Council (USGBC) က စတင္ စနစ္ခ်မွတ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ တာျဖစ္ပါတယ္။

o

USGBC ဆိုတာကေတာ့ Sustainable (ပတ္ဝန္းက်င္ ကုိ A ေႏွာင့္A ယွက္ မေပး မပ်က္စီးေစ ပဲ ေရရွည္ တည္တံ့ ေစမဲ့) A ေဆာက္A A ံု ေတြ စီးပြားေရး၊ A ိမ္၊ ေဆး႐ံု၊ ေက်ာင္း၊ ရပ္ကြက္ ေတြကို Certify လုပ္ေပးတဲ့ non-profit organization တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ USGBC ဟာ LEED® Rating Systems နဲ႔ တကြ expanding green building practices and education မွာ A ဓိက စူးစူးစိုက္စိုက္ လုပ္ေဆာင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

LEED® Green Building Rating System က ကိုယ့္ ဆႏၵ နဲ႔ ကိုယ္ ပါဝင္ရတဲ့၊ လူA မ်ား၏ ဆႏၵ ကိုA ေျခခံ၊ ႐ွိေနတဲ့ Proven Technologies ေတြကို မူတည္ ထားတဲ့ national rating system တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

o

Building ရဲ့ Life-Cycle တစ္ေလွ်ာက္ မွာ ရ ႏိုင္မဲ့ Environment Performance ကို Whole Building Perspective ကေန Evaluate (A ကဲျဖတ္) ၿပီး Green Buildign လို႔ တိတိက်က် သတ္မွတ္ ႏိုင္မဲ့ စံ ကို ေပးႏိုင္တဲ့ စနစ္ပါ။

o

LEED က ႐ွိေနတဲ့ building types A ားလံုး ကို addresses (ရည္ညႊန္း) ၿပီး state-of-the-art strategies (ေနာက္ဆံုးေပၚ နည္းဗ်ဴဟာ ေတြ) နဲ႔ Eရိယာ ၅ -ခု ကို A ထူးA ေလးေပး ဂရုစိုက္ ထားပါတယ္။ 1. SS: Sustainable (ေရရွည္ တည္တံ့ ေစမဲ့) site development 2. WE:Water Efficiency (ေရ ကို A က်ိဳး႐ွိ႐ွိ သံုးေရး၊ ေခၽြတာေရး), 3. EA:Energy & Atmosphere (စြမ္းA င္ A က်ိဳး႐ွိ႐ွိ A သံုးခ်ႏိုင္ေရး ႏွင့္ ေလထု) 4. MR:Materials and resources selection (ပစၥည္း၊ သယံဇာတ သံုးစြဲမႈ) , and 5. EQ: Indoor environmental quality (A ေဆာက္A A ံု A တြင္း ပတ္ဝန္းက်င္ ေကာင္း) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ 6. ID / IU: New Constructions ေတြA တြက္ ID (Innovation & Design Process) နဲ႔ Existing Buildings ေတြA တြက္ IU (Innovation in Upgrades, Operation and Maintenance ပါဝင္ ၿပီး ဆန္းသစ္တီထြင္မႈေတြ၊ A ၾကံေကာင္း ေတြကို ႀကိဳဆို ဘို႔ A တြက္ ထည့္သြင္း ေပးထား တာပါ။

o

LEED က Performance-oriented system ျဖစ္ၿပီး သတ္မွတ္ ထားတဲ့ criteria (လိုA ပ္ခ်က္) နဲ႔ ကိုက္ညီ ရင္ points ေတြရပါတယ္။ လိုA ပ္ခ်က္ နဲ႔ ကိုက္ညီေၾကာင္း သက္ေသျပ ႏိုင္မဲ့ A ခ်က္A လက္ ေတြလည္း တင္ျပရပါတယ္။ လိုA ပ္တဲ့ Calculation ေတြ နဲ႔ A တူ သတ္မတ ွ ္ထား တဲ့ Performance Period တစ္ခု A တြင္း မွာ ဆက္တိုက္ (A ဆက္မျပတ္) ေကာက္ယူရ႐ွိ တဲ့ Performance Data ေတြကို လည္း ပူးတြဲ တင္ျပရပါမယ္။

o

ရ႐ွိတဲ့ points A ရည္A တြက္ ေပၚ မူတည္ ၿပီး ရႏိုင္တဲ့ Green Building Certifications Level ကို ေလးခု ခြဲျခားထားပါတယ္။ 0. Certified 1. Silver

2. Gold 3. Platinum ဒီလို Certified Status ရဘို႔ A တြက္ Prerequisite (မ႐ႇိမျဖစ္ေသာလိုA ပ္ခ်က္) A ားလံုး နဲ႔ လိုA ပ္တဲ့ Points A ရည္A တြက္ ကို ရ႐ွိ ဘို႔ လိုA ပ္ ပါတယ္။ o

Categories တစ္မ်ိဳး နဲ႔ တစ္မ်ိဳး လိုA ပ္တဲ့ Points ခ်င္းမတူ ပါဘူး။ ဒါက လည္း မတူတဲ့ Nature ေတြေၾကာင့္ပါ။ Uပမာ ျပရ ရင္။

o

Rating

NC

EB

Certified

26– 32 points

32-39 points

Silver

33– 38 points

40-47 points

Gold

39– 51 points

48-63 points

Platinum

52– 69 points

64-85 points

NC: LEED® for New Construction & Major Renovations EB: LEED® Existing Building

o

Scope A ေနနဲ႔ ျပည့္စံုျပည့္စံု က်ယ္ျပန္႕က်ယ္ျပန္႕ ႐ွိေပမဲ့ Operation မွာ ႐ိုး႐ွင္းလြယ္ကူ ေA ာင္ ဒီ System ကို ဒီဇိုင္း လုပ္ထား တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

o

LEED က A လ်င္A ျမန္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲ ေနပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ဘို႔ လိုA ပ္ခ်က္ A သစ္ေတြ သာမက လိုA ပ္ခ်က္ A ေဟာင္းေတြ ကို လည္း ပိုၿပီးေကာင္းလာေA ာင္၊ မြန္းမံရင္း ပိုၿပီးတင္းက်ပ္ တဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ A ျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြား ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိ Current Information နဲ႔ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြကို USGBC website မွာသြားေရာက္ ေလ့လာဘို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

o

စာဖတ္သူ ဆက္လက္ ေလ့လာခ်င္ ရင္ေတာ့ o

LEED Online - Sample Credit Templates

o

Presentations

o

LEED Rating Systems

o

LEED Reference Documents

III. IV.

LEED Accredited Professionals (LEED APs)

o

LEED AP ဆိုတာကေတာ့ green building techniques, the LEED Green Building Rating System နဲ႔ the certification process ေတြကို ေသခ်ာနားလည္ တယ္လို႔ ျပသ ႏိုင္တဲ့ ပညာ႐ွင္ ကိုေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ဒီလို LEED AP ျဖစ္ ဘို႔ကေတာ့ USGBC ရဲ့ A ေထာက္A ပံ့ နဲ႔ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ Green Building Certification Institute (GBCI) က ႀကီးမႈးက်င္းပတဲ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စာေမးပြဲ ကို ေျဖဆို ေA ာင္ ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

LEED Project Team မွာ LEED AP ပါရင္ ID/IU ေA ာက္က 1 Point ရပါတယ္။

o

LEED က လူသိမ်ားလာ ၿပီ ဆိုေပမဲ့ လက္႐ွိ A သံုးသိပ္ မတြင္က်ယ္ ေသးတာမို႔ ဒီလက္မွတ္ ရလို႔ A ခြင့္A ေရး ပိုရမယ္ လို႔ေတာ့ ေျပာလို႔ မရပါဘူး။ တကယ္ လိုA ပ္တဲ့ A သံုးခ် မဲ့ သူေတြ A တြက္ ပဲ A က်ိဳး႐ွိ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး နဲ႔ A တူ A ႐ွိန္A ဟုန္ နဲ႔ ေရပန္းစား လာမဲ့ စနစ္ပါ။

o

ေနာက္ ဒီနည္းပညာ ေတြ က ႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား A တြက္ သင့္ေတာ္ေပမဲ့ စကာၤပူ လို ၿမိ့ဳႏိုင္ငံ A တြက္ ေတာ့ Apply လုပ္ရ A ေတာ္ ခက္ပါတယ္။ LEED Certified ျဖစ္ဘို႔ ေတာ့ စိတ္ဝင္ စားေနၾက ပါၿပီ။

o

စာေမးပြဲ က World Wide မို႔ ေနရာေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား မွာေျဖ ဆိုလို႔ရႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ေျဖခ်င္တဲ့ ေနရာ ကို Online ကေန Schedule လုပ္ၾကည့္၊ မရရင္ Test Center ကိုေခၚပါ။ စကၤာပူ မွာေျဖခ်င္ရင္ေတာ့ စကၤာပူ Test Center က မေလး႐ွား Center ေA ာက္ က ျဖစ္ၿပီး ေျဖလို႔ ရႏိုင္တယ္ လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ စံုစမ္းၾကည့္ေပါ့။

o

စာေမးပြဲ ဝင္ခြင့္ A တြက္ ထူးထူးျခားျခား လိုA ပ္ခ်က္ မ႐ွိေပမဲ့ Building industry Knowledge နဲ႔ LEED နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဗဟုသုတ တီးမိ ေခါက္မိ ႐ွိဘို႔ ေတာ့ လိုA ပ္ပါလိမ့္မယ္။

o

လက္႐ွိ (as of Sep 2008) စာေမးပြဲ ေၾကးကေတာ့ US$400 ျဖစ္ပါတယ္။

o

GBCI Web Site (http://www.gbci.org/) မွာ EXAM REGISTERATION လုပ္ရပါမယ္။ o

ပထမ Log In လုပ္ဘို႔ Account Registration လုပ္ ရပါမယ္။

o

ၿပီးရင္ Log In လုပ္ ေျဖဆို မဲ့ စာေမးပြဲ ကို ေ႐ြးခ်ယ္ ၿပီးရင္ Test Center ေ႐ြးရပါတယ္။ စာေမးပြဲ စစ္ေပးတဲ့ A သင္းကေတာ့ Prometric ျဖစ္ပါတယ္။

o

ပထမ LEED AP Candidate Handbook (PDF) ကို Download လုပ္ယူပါ။

o

စာေမးပြဲ outline of exam content ကို ေလ့လာပါ။ ဒါကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာၿပီးမွ ျပင္ဆင္ပါ။ နမူနာေမးခြန္း ကို လည္း ေသခ်ာၾကည့္ပါ။ (ေသခ်ာေA ာင္ ၾကည့္ပါ။)

o

LEED Reference Guideကို ဝယ္ယူပါ။ စာေမးပြဲ နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ သက္ဆိုင္ မဲ့ စာA ုပ္ တစ္A ုပ္ ပဲ လိုA ပ္ပါ လိမ့္မယ္။ (Uပမာ New Construction ဆို LEED NC Handbook, Existing Builidng ဆို LEED EB Handbook) Version ေရာ Validity ေရာ ေသခ်ာစစ္ပါ။ LEED EB ဆို ခု Sep 30, 2008 မွာ စာေမးပြဲ Register ပိတ္မွာ ျဖစ္ၿပီး Dec 2008 A တြင္း A ၿပီး ေျဖရပါလိမ့္မယ္။

o

တတ္ႏိုင္ရင္ optional USGBC courseကို တက္ေရာက္ သင္ယူ ႏို္င္ပါတယ္။

o

Professional Publications Inc. (ppi2pass.com) ကေနလည္း ေလ့က်င့္ခန္း စာA ုပ္ နဲ႔ Flash Card ေတြ နဲ႔ A ျခား Resources ေတြ ရႏိုင္ပါတယ္။

o

2009 နဲ႔ ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ စာေမးပြဲ ပုံစံ ေရာ၊ Content ေတြ ကိုပါ ေျပာင္းလဲမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လုပ္ပါလိမ့္မယ္။ သတိထားပါ။ GBCI Website မွာ ေသခ်ာ ေလ့လာၿပီးမွ ျပင္ဆင္ပါ။

o

Exam Registeratioin ၿပီးသြား လုိ႔ ေလ့လာဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ A ခါ ဒီ စာမ်က္ႏွာ ေတြက A သံုးတဲ့ ပါလိမ့္မယ္။ o

LEED Online - Sample Credit Templates

o

Presentations

o

LEED AP Exam Preparation

o

LEED Rating Systems

o

LEED for New Construction

o

LEED Reference Documents

V. VI.

စကာၤပူ GreenMark o

LEED နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ မသက္ဆိုင္ ေပမဲ့ စကာၤပူ မွာေတာ့ သူ႔ ကိုယ္ပိုင္ GreenMark Program ႐ွိပါတယ္။ သူကေတာ့ Criteria (စံညြန္း သတ္မွတ္ခ်က္) ငါးခု ခြဲ ထားပါတယ္။ 0. Energy Efficiency 1. Water Efficiency 2. Site/Project Development & Management (Building Management & Operation for existing buildings) 3. Good Indoor Environmental Quality & Environmental Protection 4. Innovation

o

သူ႔မွာ လည္း Certified Green Mark Manager (GMM) & Green Mark Professional (GMP) လို႔ေခၚတဲ့ Program ႐ွိပါတယ္။

o

ေနာက္ ထူးျခားခ်က္ ကေတာ့ Enhanced Green Mark Incentive Scheme (GMIS) ဆိုတာ ႐ွိတာပါ။ ဘာ ရရင္ ဘယ္ေလာက္ ဆုေပး မယ္ ဆိုတဲ့ မက္လံုး ေပးထား တာပါ။ တကယ္ လည္း မက္ေလာက္ ေA ာင္ ကိုေပး ထားတာပါ။

o

LEED ကေတာ့ Platinum ရမွပဲ Certified Fee ကိုပဲေလွ်ာ့ေပးမွာ ပါ။ Registered Fee , Expedited Fee ေတြ က ေပးရA ံုး မွာပါ။

o

HVAC Engineer ေတြA တြက္ Green Building Design Guide- Air-conditioned Buildings ကိုလည္းဖတ္႐ႈႏိုင္ပါတယ္။

o

A ေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ ေတာ့ BCA Green Mark Website မွာသြားေရာက္ ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။

1. The U.S. Green Building Council (USGBC)[ http://www.usgbc.org/ ] o

LEED Online - Sample Credit Templates [ http://www.usgbc.org/DisplayPage.aspx?CMSPageID=1447 ]

o

Presentations [ http://www.usgbc.org/DisplayPage.aspx?CMSPageID=1720 ]

o

LEED Rating Systems[ http://www.usgbc.org/DisplayPage.aspx?CMSPageID=222 ]

o

LEED Reference Documents [ http://www.usgbc.org/DisplayPage.aspx?CMSPageID=1762 ]

o

LEED Reference Guide[ http://www.usgbc.org/store ]

o

Optional USGBC course[ http://www.usgbc.org/education ]

o

LEED for New Construction[ http://www.usgbc.org/DisplayPage.aspx?CMSPageID=220 ]

2. GBCI: Green Building Certification Institute[ http://www.gbci.org/ ] o

LEED AP Exam Registration [ https://www.gbci.org/Login.aspx?REFERRER=/myUSGBC/Accreditation/ApplyFor Exam.aspx ]

o

LEED AP Candidate Handbook (PDF) Download [ http://www.gbci.org/ShowFile.aspx?DocumentID=3562 ]

o

Outline of LEED AP exam content[ http://www.gbci.org/DisplayPage.aspx?CMSPageID=26 ]

o

3. Prometric Test Center[ http://www.prometric.com/GBCI/default.htm ] 4. Professional Publications Inc. (ppi2pass.com) [ http://ppi2pass.com/ppi/PPIShop_ct_LEED ] 5. Building & Construction Authority, Singapore o

Green Building Design Guide- Air-conditioned Buildings [ http://www.bca.gov.sg/GreenMark/gbdg.html ]

o

Enhanced Green Mark Incentive Scheme (GMIS) [ http://www.bca.gov.sg/GreenMark/gmis.html ]

o

Certified Green Mark Manager (GMM) & Green Mark Professional (GMP) [ http://www.bca.gov.sg/GreenMark/gm_manager.html ]

o

BCA Green Mark Website [ http://www.bca.gov.sg/GreenMark/green_mark_buildings.html ]

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/09/green-certifications-leed.html

Green Energy ဒီတစ္ပါတ္ ေတာ့ မ႐ွိမျဖစ္ လိုAပ္လာတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႔ သဟဇာတ ျဖစ္မဲ့ Green Energy ေတြ Aေၾကာင္း တင္ျပ ထားပါတယ္။ရည္႐ြယ္ခ်က္ ကေတာ့ MEP Systems ေတြကို Green Building Design Criteria ေတြ နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ စU္းစားတဲ့ Aခါ Aေျခခံ ေတြကို နားလည္ထား ဘို႔ပါ။ ေနာက္ၾကံဳတဲ့ Aခါ Engineering Aspect ေတြကို ပါထည့္သြင္း ေပးပါမယ္။ A. Green Energy o

Energy (စြမ္းA င္) က သက္႐ွိတိုင္း ရဲ့ ေန႔စU္ လုပ္ေဆာင္မႈ ေတြ A တြက္ လိုA ပ္တာမို႔ A ဖိုးတန္ တဲ့ A ရင္းA ျမစ္ တစ္ခု ဆိုတာ A ျငင္းပြားစရာ မလိုပါဘူး။ လူေနမႈ စနစ္ နဲ႔ စက္မႈ နည္းပညာ ေတြ တိုးတက္ေစ ဘို႔ A တြက္ စြမ္းA ား ေတြ ကို ေပး ခဲ့ပါတယ္။

o

စက္မႈ လုပ္ငန္းေတြ ထြန္းကားလာၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္း မွာ Fossil Fuels လုိ႔ေခၚတဲ့ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ေရနံ၊ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႔၊ ေတြဟာ လူေတြ A ဓိက သံုးစြဲ တဲ့ Energy Sources ေတြ ျဖစ္လာ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ေန႔စU္ လူေတြ သံုးေနၾက Energy Resources ေတြက Limited Quantity ပဲ႐ွိတာ သာမက၊ Pollution ေတြ ကိုပါ ျဖစ္ေစၿပီး Environment ကို ပ်က္စီး ေစ ပါတယ္။

o

၂၀ -ရာစု မွေတာ့ သိပၸံ ပညာ႐ွင္ ေတြက Uranium လိုသတၳဳ မ်ိဳးသံုးတဲ့ Nuclear Energy ကို ႐ွာေဖြေတြ႔႐ွိ ခဲ့ၾက ပါတယ္။

o

Fossil Fuels ေတြ ထက္ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ပိုၿပီး Friendly ျဖစ္တဲ့ Alternative Energy ကို Green Energy လို႔ေခၚပါတယ္။ Uပမာျပရရင္

o

o

Wind Power (ေလA ား)

o

Water (ေရA ား)

o

Solar Energy (ေနေရာင္ျခည္ သံုး စြမ္းA င္)

o

Biomass Fuels (ဇီဝ ဓာတ္ေငြ႕ေလာင္စာ သံုး)

Nonrenewable Energy ေတြ တျဖည္းျဖည္း ခ်င္း ကုန္ခမ္း လာတာမို႔ More Sustainable and Renewable Resources (ကုန္ခမ္းမသြား ႏိုင္တဲ့ ျပန္ျဖည့္လို႔ ပိုရ ႏိုင္တဲ့ စြမ္းA င္ A ရင္းA ျမစ္) ကို ႐ွာမွျဖစ္မယ္ ဆိုတဲ့ A သိ တကမၻာ လံုး မွာ ႐ွိလာၾကပါၿပီ။

o

ကမၻာေပၚ မွာ ေတြ႕ႏိုင္တဲ့ Energy Resources ေတြကုိ A ုပ္စု ႏွစ္ခု ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ i.

Renewable Resources: ျပန္ျပည့္ႏိုင္တဲ့ A ရင္းA ျမစ္ ျဖစ္တဲ့ ေလ၊ ေရ နဲ႔ ေန တို႔က ရတဲ့ စြမ္းA င္

ii.

Nonrenewable Resources: ျပန္မျပည့္ႏိုင္တဲ့ A ရင္းA ျမစ္ Fossil Fuels, Uranium

o

သူတို႔ ကိုေခၚတဲ့ A တိုင္း ပဲ Renewable Resources က သဘာဝ Cycles (သံသရာ) A တိုင္း မၾကာခန ျပန္ျပည့္ ႏိုင္စြမ္းတာ မို႔ A တိုင္းA ဆ မဲ့ ရႏိုင္ပါတယ္။ Nonrenewable Resources ေတြကေတာ့ သံုးလို႔ ကုန္သြားရင္ A ၿပီးတိုင္ ကုန္ခမ္းသြားရင္သြား မယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ ရင္ေတာင္ ေနာက္ထပ္ ျပန္ျပည့္ ဘို႔ ႏွစ္ေပါင္း သန္းခ်ီ ေစာင့္ရ ပါလိမ့္မယ္။

o

Nonrenewable Resources Fossil Fuels ေတြက လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္သန္းေပါင္း မ်ားစြာ က ႐ွင္သန္ခဲ့ တဲ့ A ပင္ေတြ၊ သက္႐ွိေတြ ရဲ့ ႐ုပ္ၾကြင္းေတြ ကေနျဖစ္လာတာပါ။ ဒီေလာင္စာ ေတြ ကို ေန႔စU္ သံုးစြဲေနၾကတာပါ။ Fossil Fuels ေတြကို တူးေဖာ္ေနမႈ က ပတ္ဝန္းက်င္

ကို သိသိသာသာ ထိခိုက္ေစပါတယ္။ Fossil Fuels ေတြကို မီး႐ိႈ႕တဲ့ နည္း နဲ႔ သံုးစြဲ တာမို႔ လို႔ ထြက္လာတဲ့ By-product (ေဘးထြက္ပစၥည္း) ကပတ္ဝန္းက်င္ ကို ပ်က္စီးေစ တဲ့ Pollutant ေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ o

သံုးေနၾက ေလာင္စာေတြ ကုန္ခမ္းေတာ့ မယ္ လို႔ သေဘာထား တူေနၾက ေပမဲ့လို႔ တခ်ိဳ႕လူေတြ က ေတာ့ ေနရာသစ္ မွာ ႐ွာၾကတာ ေပါ႔ လို႔ ႐ိုး႐ိုးေလး ေတြးေနၾကတုန္း ပါ။ Uပမာ။ ေလာင္စာသိုက္ တစ္ခုျဖစ္ ႏိုင္တဲ့ Alaska က ေတာ႐ိုင္း တိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ ေတာ မွာ တူးေဖာ္ၾကဘို႔ ျငင္းခံု ၾကတာမ်ိဳးပါ။ A ခ်ိဳ႕က ေလာင္စာေတြ ကုန္ခမ္း ေတာ့မွာ မို႔ လုပ္သင့္တယ္ လို႔ ထင္ၾကသလို၊ A ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေတာ႐ိုင္း တိရစၧာန္ ေလးေတြ နဲ႔ A ပင္ေတြ ရဲ့ ႐ွင္သန္မႈ သဘာဝ ေတြကို မဖ်က္ဆီးသင့္ဘူး လို႔ ထင္ၾကတာပါ။

o

Green Energy ကို ဘယ္လို ေျပာင္းလဲ သံုးစြဲ ၾကမွာ လဲဆိုတာကို ေသခ်ာ ေတြးေတာ ဘို႔ A ေရးႀကီး ပါတယ္။ မီးခလုတ္ ေတြ ပိတ္၊ ၿပီး “မနက္ျဖန္က စၿပီး A ကုန္ Green ျဖစ္ၿပီ။ ငါတို႔ Fossil Fuel ေတြကို မသံုးေတာ့ဘူး” လို႔ ေျပာလို႔ ရေလာက္ေA ာင္ မလြယ္ပါဘူး။

o

တကယ္ေတာ့ Green ဆိုတာ သက္ဆိုင္တဲ့ လူေတြ A တြက္ A ဓိပၸါယ္ A မ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ ပါတယ္။ ကိုယ့္ လိုA ပ္ခ်က္ ထက္ ပိုမသံုးတာ ကေတာ့ A ေျခခံ A ခ်က္ပါ။ A နာဂတ္ မ်ိဳးဆက္ေတြ ကိုမထိခိုက္ ေစဘို႔ ခုထဲက ဆင္ျခင္သင့္ ပါၿပီ။ (မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြ ရဲ့ A နာဂတ္ ကို တမင္ ဖ်က္ဆီးေနတဲ့ သူေတြ မ႐ွိေတာ့ရင္ ပိုေကာင္း မွာပါ။)

o

ပထမ လုပ္ႏိုင္တာက Green energy ကိုျမန္ျမန္ ျပန္ျပည့္ေA ာင္ လုပ္ တာရယ္၊ ပိုထုတ္တာရယ္ လုပ္ ျခင္းျဖင့္ Increase Supply လုပ္ဘို႔ ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယကေတာ့ Lower Demand (သံုးစြဲႏႈန္းေလွ်ာ့ခ်ျခင္း) လုပ္ဘို႔ပါ။ ဒီေနရာ မွာ Energy Conservation (စြမ္းA င္ ေခၽြတာ သံုးစြဲျခင္း) ဝင္လာပါတယ္။ ကိုယ္လိုA ပ္တာထက္ ပို မသံုးဘူး။ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို မထိခိုက္ေစဘူး။ ဆိုတဲ့ A သိ ဝင္လာေစဘို႔ ပါ။ စြမ္းA င္ ကို A က်ိဳး႐ွိ႐ွိ သံုးတာမ်ိဳး A ျပင္ ေန႔စU္ A က်င့္ေတြ ကို ျပဳျပင္ၾကဘို႔ ပါ။

o

More efficient technology o

Fuel efficient vehicles (ဆီစားသက္သာ တဲ့ ကားကို သံုးစြဲျခင္း။)

o

Fluorescent (မီးေခ်ာင္း) ေတြက Incandescent Light bulb (ပံုမွန္ မီးလံုး) ေတြထက္ ပိုၿပီး Energy Efficient ျဖစ္ပါတယ္။

o o

Efficient Technology for Heating / Cooling

Changing daily habits (ေန႔စU္ A က်င့္ေတြ ကို ျပဳျပင္ျခင္း။) o

မီးခလုတ္ေတြ မသံုးရင္ ပိတ္ထားတာ၊

o

Electronics ပစၥည္းေတြ မသံုးရင္ မီးပိတ္ ထားတာ၊

o

Air-Conditioners / Heaters ေတြကို လိုA ပ္တာ ထက္ပို မသံုးတာ။

o

Mass transport လို႔ေခၚတဲ့ A မ်ားသံုး (Bus, Trains, MRT, LRT, etc.) ေတြကို သံုးတာ။

နည္းနည္းစီ က ႀကီးမားတဲ့ A ေျပာင္းA လဲ ကိုျဖစ္ေစပါတယ္။ တစ္Uီးခ်င္း စီက ပိုလာတဲ့ Energy Saving ေတြကို ေပါင္းလိုက္ ရင္မၾကာခင္ မွာ Power Plant တစ္လံုးစာ ပိုထြက္လာတာေတြ႕ရ ပါလိမ့္မယ္။ o

လက္႐ွိ Energy need ကို ကာမိေA ာင္ လုပ္ႏိုင္ေလ A နာဂတ္ ေကာင္းေလ ပါပဲ။ လက္႐ွိ Renewable Energy နဲ႔ Energy Efficiency A တြက္ တက္တက္ၾကြၾကြ လုပ္ေဆာင္ ေနၾကသူ ေတြ ထဲက ႏွစ္ခု ကေတာ့ Green-e နဲ႔ ENERGY STAR တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

o

Green-e Program o

Green-e ဆိုတာက ေစ်းကြက္ထဲမွာ renewable energy နဲ႔ greenhouse gas reductions ေရာင္းခ်တဲ့ A ခါ လိုA ပ္တဲ့ consumer protection program (သံုးစြဲ သူေတြကို ကာကြယ္ေပးေရး A စီA စU္) ျဖစ္ပါတယ္။

o

Green-e က renewable energy (ျပန္ျပည့္ၿမဲ စြမ္းA င္) နဲ႔ greenhouse gas mitigation (မွန္လံုA ိမ္ ဓာတ္ေငြ႔ ေလွ်ာ့ခ် ေရး) products ေတြကို စစ္ေဆးA တည္ျပဳ ေထာက္ခံ ေပးတဲ့ Service ကို လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

o

ENERGY STAR o

ENERGY STAR ဆိုတာကေတာ့ U.S. Environmental Protection Agency နဲ႔ the U.S. Department of Energy တို႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ energy efficient products and practices ေတြ နဲ႔ လူေတြ A ကုန္A က် သက္သာေစဘို႔ နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ထိခုိက္မႈ နည္းေစဘို႔ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ စီမံကိန္း တစ္ခုပါ။

B. C. Non Renewable Energy Sources with Green Efforts 1. Clean Coal Technology o

လွ်ပ္စစ္ဓာတ္A ားေပး စက္ရံု A ႀကီးေတြ ကို လည္ပတ္ဘို႔ A တြက္ ေက်ာက္မီးေသြး ကို A ႀကီးA က်ယ္ A မ်ားဆံုးသံုးစြဲ ၾကပါတယ္။

o

International Energy Agency ရဲ့ Statistics A ရ Year 2005 တုန္းက ထုတ္လုပ္ခဲ့တဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္A ား ေတြ ကိုၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ U.S မွာ သံုးသမွ် ဓာတ္A ား ရဲ့ ၅၀%၊ တရုတ္ျပည္မွာ ၈၀% နဲ႔ A ိႏၵိယႏိုင္ငံမွာ ၇၀% A ထိ ေက်ာက္မီးေသြးနဲ႔ လည္ပတ္တဲ့ စက္ရံု ေတြကေန ထုတ္လုပ္ သံုးစြဲ ခဲ့ၾကတာေတြ႕ရပါတယ္။

o

Clean Coal technologyဆိုတာကေတာ့ ေက်ာက္မီးေသြး ကေန စြမ္းA င္ထုတ္ယူတဲ့ A ခါ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈ ကို ေလွ်ာ့ခ် နိုင္ဘို႔ ရည္ရြယ္ထားတဲ့ နည္းပညာ ေတြကို ျခံဳငံုၿပီး ကိုေခၚတာပါ။ ပံုမွန္A ားျဖင့္ ေလထဲကို ေရာက္လာမဲ့ Pollutant ေတြ ကုိ ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ဘို႔ Uီးတည္ပါတယ္။

o

A ရင္တုန္း က ရွိခဲ့တဲ့ A ဓိက Uီးတည္ခ်က္ ကေတာ့ A က္ဆစ္မိုး ကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္တဲ့ sulfur dioxide နဲ႔ A မႈန္A မႊားေတြ ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဘို႔ပါ၊ မၾကာေသးခင္ က ေတာ့ ကမာၻႀကီး ပူေႏြးမႈ ကိုျဖစ္ေပၚ ေစတဲ့ carbon dioxide နဲ႔ A တူ A ျခား Pollutants ေတြ ကိုပါ A ာရံုစိုက္ လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

o

ဒီ နည္းပညာ ရဲ့ စီးပြားျဖစ္ လုပ္ႏိုင္မႈ A ေျခA ေန က ေတာ့ မေရရာေသးပါဘူး။ ၂၀၀၈ ခု US U.S. Presidential Debate မွာ A ိုဘားမား က Clean Coal technologyကို A ားေပးဘို႔ ေျပာခဲ့ သလို McCain ကေတာ့ ႏဴကလီးယား နဲ႔ ပါဝါ

ပိုထုတ္ဘို႔ ေျပာခဲ့ တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ (ဆက္ေရး ေနဆဲ..)

2. Nuclear Power o

A ျခားေ႐ြးစရာ တစ္ခုကေတာ့ Nuclear Power (ႏ်ဴကလီးယား စြမ္းA င္) ပါ။ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္A ား A ႀကီးA က်ယ္ ထုတ္လုပ္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ A ားသာခ်က္ ကေတာ့ Fossil Fuels ေတြ ထက္ ေလထုညစ္ညမ္း ေစမႈ A ရမ္းကို ေလ်ာ႔နည္း တာပါပဲ။ Nuclear Power Plant ေတြက ေက်ာက္မီးေသြး သံုးတဲ့ Power Plant ေတြထက္ ေလထုတဲ ကာဗြန္ဒိုင္ ေA ာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လႊတ္မႈ ႏႈန္း ၆ဆ ေလာက္ သက္သာပါတယ္။

o

Nuclear Power Cycle ဆိုတာ တကယ္ ေတာ့ Steam Powered Turbines (ေရေႏြးေငြ႔သံုး တာဘိုင္း) ေတြလည္ပတ္ တဲ့ Rankine Vapor Power Cycle ပဲ ျဖစ္ၿပီး ေရေႏြးေငြ႔ ဘြိဳင္လာ ေတြကို A ပူေပးတဲ့ Traditional Furnaces (သံုးေနၾက မီးဖို၊ Uပမာ ေက်ာက္မီးေသြး မီးဖို) ေနရာ မွာ Nuclear Reactor core ထည့္ေပးထား တာျဖစ္ပါတယ္။ ေလာင္စာ ကို မီးေလာင္ တာမ်ိဳး မဟုတ္တဲ့ A တြက္ ေလထဲကို Carbon Dioxide, Sulfur Oxide, or Nitrogen Oxide တို႔လို ေလထုကို ညစ္ညမ္းေစမဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ ေတြမထုတ္လႊတ္ပါဘူး။

o

ေက်ာက္မီးေသြး ထဲမွာ လည္း သဘာဝ A တိုင္း uranium နဲ႔ thorium လို radioactive materials ေတြ ပါဝင္တာမို႔ Coal Power Plant ေတြမွာ ေက်ာက္မီးေသြး ေတြကို မီး႐ိႈ႕တဲ့ A ခါ ဒီ radioactive materials ေလထဲကို ထုတ္လႊတ္ ႏိုင္ပါေသးတယ္။

o

လိုA ပ္တဲ့ ယူေရနီယံ က Fossil Fuels ေတြလို ပဲ Finite Resources ပါ။ Radio Active Materials ကလည္း မၿပိဳကြဲ ပဲ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅ ,၀၀၀ ေလာက္ တည္႐ွိႏိုင္တာ မို႔ Container ေတြ ခံပါ႔မလား ဆိုတဲ့ ျပႆနာ ကလည္း စU္းစားစရာ ပါ။ US A စိုးရက Nevada ျပည္နယ္၊ Yucca Mountain ေတာင္ေA ာက္ မွာ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြ စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ႏိုင္ဘို႔ ကို ေလ့လာ ေနပါတယ္။

o

လူA မ်ားစု က သီဝရီ A ရ Nuclear Energy ကို ေထာက္ခံၾကေပမဲ့ Radioactivity ယိုစိမ့္တဲ့ A ႏၲရာယ္၊ Nuclear Accidents ကို ေၾကာက္လန္႔ ၾကတာ မို႔ Nuclear Power Plant (ႏ်ဴကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖို) ေတြကို ကိုယ့္ A ိမ္နားမွာ မ႐ွိေစခ်င္ ၾကပါဘူး။ ဆိုး႐ြားတဲ့ Nuclear Accidents ေတြကေတာ့

o

o

1979 ႏွစ္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ Three Mile Island accident:

o

1986 ႏွစ္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ Chernobyl accident

Nuclear Energy ကို A ႏၲရာယ္ကင္းတဲ့ သန္႔႐ွင္းတဲ့ Energy Source A ေနနဲ႔ သံုးစြဲတာကို A ေကာင္းဆံုး Uပမာ ေပးႏိုင္တာက ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံပါ။ သူတို႔ ရဲ့ နည္းပညာ၊ စနစ္က်န တဲ့ ထိန္းသိမ္း စီမံ ခန္႔ခြဲမႈ ေတြနဲ႔ Best Safety Records ေတြေၾကာင့္ ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံ ကစံျပ ျဖစ္ ေနရတာပါ။

o

နည္းပညာ A ခက္A ခဲ A ျပင္ A ေရးႀကီးတဲ့ တကယ့္ A ခက္A ခဲ ကေတာ့ ေလာင္စာ ျဖစ္တဲ့ ယူေရနီယံ ရႏိုင္ ဘို႔ နဲ႔ ေဘး A ႏၲရာယ္ ကင္းေစဘို႔ A ဆင့္ဆင့္ ဘယ္လို ကာကြယ္ မႈ ေတြလုပ္ရမလဲ ဆိုတာပါပဲ။

o

ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူ ထိန္းခ်ဳပ္ထား တာမို႔ တရားဝင္ လိုင္စင္ရဘို႔ A ခက္A ခဲ လည္း ႐ွိပါေသးတယ္။

o

IAEA (International Atomic Energy Agency) ရဲ့ Publication Website မွာ Nuclear Power Reactors ေတြက ထုတ္လုပ္တဲ့ လွ်ပ္စစ္ A ခ်က္A လက္ ေတြ A ျပင္ Peace, Safety & Security (ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ A ႏၲရာယ္ ကင္းေစေရး၊ လံုျခံဳေရး၊) နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ စာA ုပ္ A ခ်ိဳ႕ ကိုလည္း Free Downlad လုပ္ ယူႏိုင္ပါတယ္။

3. Natural Gas Power o

Natural Gas (သဘာဝဓာတ္ေငြ႔) သံုး gas turbines ေတြကလည္း လွ်ပ္စစ္ A ဓိက ထုတ္ေပးႏိုင္တာ ေတြ႔ရပါမယ္။ A ႐ြယ္A စား ေသးေသးနဲ႔ ပါဝါ မ်ားမ်ား ထုတ္ႏိုင္တဲ့ တာဘိုင္း ေတြပါ။ combined cycle လို႔ေခၚတဲ့ gas turbines နဲ႔ steam turbines တြဲထုတ္ႏိုင္တဲ့ စက္႐ံုေတြ ဆို high efficiencies ရႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ Natural Gas ဓာတ္ေငြ႕ က A ျခား fossil fuels ေတြ နဲ႔ယွU္ရင္ ကာဗြန္ဒုိင္ေA ာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လႊတ္မႈ ႏႈန္း နည္းပါတယ္။ တူညီတဲ့ A ပူစြမ္းA င္ရဘို႔ Burning လုပ္တာခ်င္းယွU္ရင္ ကာဗြန္ဒုိင္ေA ာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လႊတ္မႈ ႏႈန္း petroleum ထက္ ၃၀% နဲ႔ ေက်ာက္မီးေသြး ထက္ ၄၅% ပုိေလ်ာ့နည္းပါတယ္။ Renewable Energy မဟုတ္ေပ မဲ့ A ျခား Fossil Fuels ေလာင္စာ ေတြ နဲ႔ ယွU္ၾကည့္ ရင္ ပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႔ သဟဇာတ A ျဖစ္ဆံုးပါ။

o

Natural Gas သံုးတဲ့ ကားေတြ ကို ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ ကိုသက္သာေစတဲ့ ကားေတြ A ျဖစ္ ႏိုင္ငံA မ်ားစု က လက္ခံ လာၾကပါၿပီ။ A ေမရိက မွာ Natural Gas Powered Bus ေတြကို Clean Air Fleet လို႔ေခၚတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ Natural Gas ကေန လွ်ပ္စစ္ထုတ္တာ က A ျခား Fossil Fuels ေတြနဲ႔ ယွU္ရင္ A သန္႔႐ွင္း ဆံုး ပါ။ ဒါေၾကာင့္ Gas ေစ်းခ်ိဳခ်ိဳ နဲ႔ရႏိုင္တဲ့ ေနရာမွာ A သံုးမ်ား ၾကတာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လို သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ ၾကြယ္ဝတဲ့ ႏိုင္ငံ A တြက္ လက္႐ွိ A ေျခA ေန မွာ A သင့္ေတာ္ဆံုး လို႔ သတ္မွတ္လို႔ ရပါတယ္။

D. E. Sustainability o

A နာဂတ္ မ်ိဳးဆက္ေတြ သူတို႔လိုA ပ္ခ်က္ ကို သူတို႔ျဖည့္ဆီး ေပးႏိုင္ဘို႔ ကိုမထိခိုက္ေစ ပဲ လူေတြရဲ့ လက္႐ွိ လိုA ပ္ခ်က္ ကိုျဖည့္ဆီးေပး ႏိုင္ ျခင္း ကို Sustainability လို႔ေခၚပါတယ္။ Process ေတြက Sustainable ျဖစ္ခဲ့ရင္ ပတ္ဝန္းက်င္၊ စီးပြားေရး နဲ႔ လူမႈေရး ေတြမွာ မေကာင္းတဲ့ A က်ိဳးဆက္ ေတြ မက်န္ေစဘဲ A တိုင္းA ဆ မဲ့

လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွလည္း လူသားေတြ A တိုင္းA ဆ မဲ့ ဆက္လက္ရပ္တည္ ႏိုင္မွာျဖစ္ ပါတယ္။ o

The Concept Green Energy and Sustainability က Modern ေခတ္ေပၚ လို႔ထင္ရေပမဲ့ တကယ္ ေတာ့ ideas A သစ္ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ရာစု ႏွစ္မ်ားစြာ ထဲက လူေတြ ဟာ ႐ြက္လႊင့္၊ ေလA ားသံုး၊ ေရA ားသံုး ၿပီး A လုပ္လုပ္ ခဲ့ၾကတာပါ။

F. Hydro Power o

Hydro Power ဆိုတာ စီးဆင္းေနတဲ့ ေရA ား ကိုA သံုးျပဳၿပီး ထုတ္လုပ္တဲ့ စြမ္းA င္ ကိုေခၚတာပါ။ Hydroelectricity (or) Hydro-Electric Power (ေရA ားလွ်ပ္စစ္) ဆိုတာကေတာ့ Hydro Power တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး Dam (ေရကာတာ) ေတြကေန စီးက်လာတဲ့ ေရေတြကေန ထုတ္ယူတာျဖစ္ပါတယ္။

o

A သံုးမ်ားတဲ့ Hydor-Turbines ႏွစ္မ်ိဳးက ေတာ့ R.I.T (Mechanical Course) မွာသင္ရတဲ့ o

Francis Turbine (Reaction Turbines)

o

Pelton Wheel (Impulse Turbines)

တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။ o

A က်ိဳးေက်းဇူး ေတြ နဲ႔ A တူ A ခက္A ခဲ ေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ ေရကာတာ ေA ာက္က Turbines ေတြလည္ပတ္ႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ ေရ သိုေလွာင္ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ့ A ျမင့္ရဘို႔ ေရႀကီးေစ တာ၊ ေရျပတ္လတ္ေစတာ ေတြျဖစ္ေစ ႏိုင္တဲ့ A ျပင္၊ ျမစ္ေတြရဲ့ စီးေၾကာင္းကို ထိခိုက္ေစမွာ မို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ထိခိုက္မႈ လည္း ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။

o

လူေနေဒသ ကို သံုးခဲ့ရင္ ေဒသခံေတြ ရဲ့ေနရာ ဆံုး႐ႈံးမႈ၊ စီးပြားေရး ထိခိုက္မႈေတြ ကိုျဖစ္ေစမွာ မို႔ သူတို႔ ရဲ့ A နာဂါတ္ ကို မဆံုး႐ႈံး ေစဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ A ေထာက္A ပံ့ နဲ႔ သင့္ေတာ္ တဲ့ ေနရာျပန္လည္ ျခထား ေပးမႈ၊ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ျမွင့္တင္ေပးမႈ ေတြလည္း လုပ္ေပး ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီက ရလာတဲ့ A က်ိဳးA ျမတ္ ကိုလည္း A နီးA နား က ေဒသခံ လူေတြ ကိုပါ မွ်ေဝ ခံစားေစျခင္း ျဖင့္ သူတို႔ ရဲ့ A ေလးA နက္ တန္ဘိုး ထားေစဘို႔ ကိုလည္း ရယူရပါမယ္။ ေရA ားလွ်ပ္စစ္ စက္႐ံု ႀကီး ႐ွိေန၊ မီးလင္းေန ပါလ်က္ A နီးA နား က တိုင္းရင္းသား ရြာေလးေတြ မွာ မီးေမွာင္က် ေA ာင္ လ်စ္လ်ဴ ႐ႈထားမယ္ ဆိုရင္ တစိမ့္စိမ့္ ခံစား နာၾကည္း ေနရတဲ့ ေဒသခံ ေတြက ဒီစက္႐ံု ကို ဝိုင္းၿပီး ကာကြယ္ေပး မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ A ဲဒီလို မဟုတ္ပဲ A နီးA နား ႐ြာေလးေတြ ကို သင့္ေတာ္သလို လွ်ပ္စစ္ပါဝါ မွ်ေဝ ျဖန္႔ျဖဴးေပး ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ဒီစက္႐ံု ကိုသူတို႔ A ပိုင္ လို သတ္မွတ္ေတာ့ မွာ မို႔ ကာကြယ္ေစာင့္ ေ႐ွာက္ေပးၾက A ံုးမွာပါ။ ဒီေနရာ မွာ စက္႐ံု A တြက္လည္း လိုA ပ္တဲ့ မီတာခ ေကာက္ခံ ရ႐ွိႏိုင္ မွာ ျဖစ္သလို ေဒသခံ ေတြ ရဲ့ လူေနမႈ စနစ္ ကိုလည္း ျမွင့္တင္ ေပးသလို ျဖစ္မွာ မို႔ A ားလံုး A က်ိဳး႐ွိမဲ့ Win-Win Situation ပါ။

o

ေနာက္ A ားနည္းခ်က္ တစ္ခုကေတာ့ ရာသီUတု နဲ႔ ျမစ္မွာ ရႏိုင္တဲ့ ေရA ား ပါ။ A ထူးသျဖင့္ ရာသီ A လိုက္ပဲ မိုး႐ြာ တဲ့ ေဒသေတြ မွာေပါ႔။

o

ေရA နိမ့္A ျမင့္ သိပ္မကြာတဲ့ Dam A ေသးေလးေတြ က လွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္မႈ နည္းေပမဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ A တြက္ ေတာ့ A ားသာခ်က္ ကိုေပးပါတယ္။ Dam A ႀကီးေတြထက္

A ေသးေတြက ေရရဲ့A ပူခ်ိန္ ေျပာင္းလဲေစတာ၊ ငါးေတြနဲ့ ေရသတၱဝါ ငယ္ ေလးေတြရဲ့ A ေရA တြက္ ကို ထိခိုက္ေစတာ ေတြ နည္းပါးပါတယ္။ o

ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈ နည္းတဲ့ Hydro Power ထုတ္လုပ္တာ ကုိ A ားေပးႏိုင္ဘို႔ The Low Impact Hydropower Institute (LIHI) က တစိုက္မတ္မတ္ Uီးတည္ လုပ္ေဆာင္ေန ပါတယ္။ (LIHI) က non-profit 501(c)(3) organization ျဖစ္ၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ ကိုမထိခိုက္တဲ့ (သို႔) ထိခိုက္မႈ နည္းတယ္ လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ Criteria ေတြနဲ႔ ျပည့္စံု တဲ့ hydropower projects ေတြကို certification လုပ္ေပးတဲ့ Service ႐ွိပါတယ္။

o

Hydro Power ကိုသံုးတဲ့ A ခါမွာ ျမစ္ေရကို သာ A ဓိက သံုးခဲ့ၾကေပမဲ့ A ခုA ခါ ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာ ေတြက လိႈင္းလံုး နဲ႔ ဒီေရ A တက္A က် ကို သံုးၿပီး Electricity ထုတ္လုပ္ဘို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ Tidal and Wave Power Plants ေတြ A တန္သင့္ ေA ာင္ျမင္ေနပါၿပီ။

o

သမုဒၵရာ ေရစီးေၾကာင္းေတြ ကို လည္း A သံုးခ်ဘို႔ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။

G. Wind Power o

Wind Power ေလတိုက္A ား ကို သံုးၿပီး စြမ္းA င္ ထုတ္ယူတာ ကို ေခၚတာပါ။ A သံုးတြင္က်ယ္ လာတာကေတာ့ Wind Turbines ေတြကေန လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ ထုတ္ယူ တာပါ။ Wind Energy Conversion Systems (WECS) လို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္။ သူ႔မွာ စီးပြားေရး A ရေရာ ပတ္ဝန္းက်င္ A တြက္ ပါ A ားသာ ခ်က္ေတြ ႐ွိတာ မို႔ A လ်င္A ျမန္ တိုးတက္ ေနတဲ့ နည္းပညာ ပါ။

o

A ားနည္းခ်က္ ကေတာ့ ဒီ Wind Turbines ေတြကို ေလA သြား A လာ ေကာင္းတဲ့ ေနရာေတြ မွာ ေ႐ြးေဆာက္ထား တယ္ ဆိုေပမဲ့ ေလ A ၿမဲ ပံုမွန္ တိုက္ခတ္ ေနမယ္ လို႔ A ာမ မခံ ႏိုင္တာ ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ လွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္မႈ လည္း ျပတ္ေတာင္းျပတ္ေတာင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

Frictional & Inertia Effects ေတြေၾကာင့္ ေလတိုက္ႏႈန္း 5 mph (တစ္နာရီ ၅ မိုင္ႏႈန္း) ေA ာက္မွာ မလည္ပတ္ ႏိုင္ပါဘူး။ ပံုမွန္ဆို ၁၀ မိုင္ႏႈန္း A ထက္ လိုA ပ္ၿပီး 15mph ကပ်မ္းမွ် A ေကာင္းဆံုး လိုA ပ္ခ်က္ပါ။ ပါဝါ ကေလတိုက္ႏႈန္း ရဲ့ သံုးထပ္ကိန္း မို႔ ေလတိုက္ႏႈန္း မ်ားေလ A က်ိဳး႐ွိေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၃၀ မိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္လာတဲ့ A ခါ WECS A ေပၚသက္ေရာက္တဲ့ Forces ေတြက မခံႏိုင္ ေလာက္ေA ာင္ ျပင္းထန္လာတာ မို႔ ေလွ်ာ့ေပးဘို႔ စနစ္ေတြ ထည့္ေပးရပါတယ္။

o

A သံဆူညံ မႈ ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ငွက္ေတြ ကို ႐ိုက္ခတ္ မဲ့ A ေျခA ေန ကိုလည္း ထည့္စU္းစား ေပးရပါလိမ့္ A ံုးမယ္။

H. Solar Power o

ကမၻာေပၚ ကိုစြမ္းA င္ ေပးေနတဲ့ A ဓိက စြမ္းA င္႐ွင္ကေတာ့ သူရိယ ေနမင္းပါပဲ။ ေနက ကမၻာေပၚ က စြမ္းA င္ A ားလံုး A တြက္ တိုက္႐ိုက္ ပဲျဖစ္ျဖစ္ သြယ္ဝိုက္ ၿပီးပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပးေနတဲ့ မယံုႀကည္ႏိုင္ ေလာက္ေA ာင္ စြမ္းေဆာင္ ႏိုင္တဲ့ Incredible Energy Source ျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔တိုင္းေန႔တိုင္း ေနက စြမ္းA င္ေတြ A မ်ားႀကီး ကို Space ကိုျဖစ္ လို႔

ကမာၻေပၚ A ေရာက္ ေပးပို႔ ေနပါတယ္။ ပ်မ္းမွ် 429.2 BTU/ft²-hr (1.354 kW/m²) ေလာက္႐ွိတဲ့ ေနစြမ္းA င္ က Earth’ s Atmosphere ရဲ့A ျပင္ ဖက္ ကေနဝင္ေရာက္လာၿပီး သူ႔ကို Solar Constant လို႔ ေခၚပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ ၄၀% -၇၀% ေလာက္က ေျမျပင္ေပၚ ထိေရာက္လာပါတယ္။ ေနကစြမ္းA င္ ကို တိုက္႐ိုက္ ထုတ္ယူ တဲ့နည္း ေတြ ကေတာ့ Heat absorption (A ပူစြမ္းA င္ ကို စုတ္ယူတဲ့ နည္း) နဲ႔ Photovoltaic (လွ်ပ္စစ္ဓာတ္A ား A ျဖစ္ ေျပာင္းလဲတဲ့နည္း) ေတြပါ။ o

Heat absorption .

Passive Solar Heat absorption: ကေတာ့ A ပူ စုပ္ယူ ထိန္းသိမ္း ႏိုင္တဲ့ Building Materials and Structures ေတြ ကိုသံုးၿပီး A ေဆာက္A A ံု A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ Heating A တြက္ A သံုးျပဳတာပါ။

a.

Active Solar Heat absorption: ကေတာ့ A နက္ေရာင္ သုတ္ထားတဲ့ Solar Panel ေပၚမွာ Liquid or Gas Tube ေတြကို တပ္ဆင္ထားၿပီး A ပူစုတ္ယူ ႏိုင္တဲ့ Liquid or Gas ေတြကို Pump နဲ႔ Circulate လုပ္ၿပီး လိုA ပ္တဲ့ Heating Applications (A ခန္းတြင္း A ပူေပးဘို႔၊ ေရပူ ရဘို႔ စသည္) ေတြ မွာသံုးတာပါ။ ေနကစြမ္းA င္ ကို A မ်ားဆံုး စုတ္ယူ ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ျပန္ မဆံုး႐ံႈး ေA ာင္ ထိန္း ႏိုင္ဘို႔လည္း Solar Hot Water Panel Technology နည္းပညာေတြ လည္း တိုးတက္ေနပါတယ္။ (Uပမာ။ Vacuum Tube)

b.

လက္႐ွိ Solar Energy သံုးတဲ့ စနစ္ေတြ ထဲမွာ A ထိေရာက္ဆံုး နဲ႔ A က်ိဳး A ႐ွိဆံုးပါ။ Efficiency 90% ေလာက္A ထိေတာင္ ရႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရာသီUတု က A စိုးမရ တာမို႔ Heating A ၿမဲလိုA ပ္ရင္ သူ႕ကို Backup လုပ္ဘို႔ Heat Pump လိုမ်ိဳး Equipments ေတြထားေပး ရပါမယ္။

o

Photovoltaic Cells .

Photovoltaic Cells ဆိုတာကေတာ့ ေနေရာင္ကေန လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ တိုက္႐ိုက္ ထုတ္ေပး ႏိုင္တဲ့ Silicon based cells ေတြကို ေခၚတာပါ။ Space Craft (Uပမာ ျဂိဳဟ္တု၊) ေတြမွာ စြမ္းA င္ထုတ္ ယူဘို႔ စတင္ခဲ့ ရာ က A ခုဆို A ေဝးေျပး လမ္းမေပၚက Emergency Telephone ေတြမွာ၊ Calculators နဲ႔ လက္ပတ္နာရီ တခ်ိဳ႕A ျပင္ A ခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြ မွာ A ိမ္ေတြ A တြက္ Power (Electricity) ရဘို႔ လည္းသံုးလာ ၾကပါတယ္။ ပါဝါ မရႏိုင္တဲ့ ျမိ့ဳျပနဲ႔ ေဝးတဲ့ေနရာ က A ိမ္ေတြ မွာသံုးၾကသလို ျမိ့ဳႀကီး ျပႀကီးေတြ မွာ လည္း Sustainable Alternative Energy A ေနနဲ႔ သံုးလာၾကတာပါ။

a.

A ားနည္းခ်က္ ကေတာ့ တိမ္ဖံုးေနတဲ့ ေန႔ေတြ၊ မိုး႐ြာတဲ့ေန႔ ေတြမွာ လံုလံုေလာက္ေလာက္ A လုပ္မလုပ္ ႏိုင္တာ ပါပဲ။ ေနာက္ Trade-offs A ေနနဲ႔ စU္းစား စရာက Silicon Chips ေတြရဘို႔ A တြက္ သဲေတြ A မ်ားႀကီး ကို တူးေဖာ္ရ၊ သန္႔စင္ရ၊ နဲ႔ စြမ္းA င္ကုန္ တာမို႔ Photovoltaic Cells တစ္ခု ရဘို႔ကုန္က် တဲ့စြမ္းA င္ A ဲဒိ Cell ရဲ့ သက္တမ္းတေလွ်ာက္ ျပန္မွ ေပးႏိုင္ပါ႔ မလား ဆိုတဲ့ A ျငင္းပြား ခ်က္ေတြ လည္းေတြ႕ ရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ ကေတာ့ ခုခ်ိန္ထိ Efficiency မေကာင္းေသးတာ ရယ္ စီးပြားေရး A ရ တြက္ေျခ ကိုက္ေလာက္တဲ့ လူေတြ လက္လမ္းမွီ တဲ့ ေစ်း မဟုတ္ေသး တာ ရယ္ပါ။ (A ရင္

နဲ႔ စာရင္ ေတာ့ A မ်ားႀကီး ေစ်းခ်ိဳ လာပါၿပီ။) နည္းပညာ ကို ဆက္လက္ ေလ့လာေနၾက တာ နဲ႔ A တူ ပိုတိုးတက္၊ ပိုေကာင္း လာၿပီး ပိုလည္း ေစ်းခ်ိဳ လာမယ္ လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ရပါတယ္။ b.

PV Supplier A ခ်ိဳ႕ နဲ႔ စကားေျပာခြင့္ ႀကံဳ လို႔ Payback Period ကို ေမးၾကည့္တဲ့ A ခါ A ႏွစ္ ေလးဆယ္ ေလာက္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ Equipment Guarantee က ၂၅ ႏွစ္ ပါတဲ့။ တိုးတက္မႈ ကိုေမွ်ာ္ ဘို႔ လိုေပမဲ့ လက္႐ွိ A ခ်ိန္ မွာေတာ့ တြက္ေျခ မကိုက္ေသးပါဘူး။

c.

ပံုမွန္ဆို Energy Storage လုပ္ဘို႔ Battery လိုA ပ္ေပမဲ့ Real Time Usage နဲ႔ သံုးရင္ေတာ့ Battery မလိုပါဘူး။ Power Grid နဲ႔ A ၿပိဳင္ တတ္ဆင္ထားတာ ျဖစ္ၿပီး Solar Power ရသေလာက္ ကို ထည့္သြင္း A သံုးျပဳ တဲ့ စနစ္ပါ။ Danfoss ရဲ့ Solar Inverter ကိုေလ့လာပါ။

d.

ေနာက္တစ္ခု က ေနရာ လိုA ပ္ခ်က္ ပါ။ Efficiency က A ရမ္းေကာင္းတဲ့ Commercial Silicon Modules ေတြေတာင္ မွ Overall Efficiency 12-13% ေလာက္ပဲ ႐ွိပါတယ္။ ဒီလို High Efficiency Module ေတာင္မွာ A ရိပ္ မထိုးတဲ့ Flat Surface 8m²/kWp ေလာက္လိုA ပ္ပါတယ္။ Thin-Film Cell ေတြA တြက္ ဆို Overall Efficiency 12-13% ေလာက္ပဲ ႐ွိတာမို႔ ေနရာ လိုA ပ္ခ်က္ ႏွစ္ဆ ပိုပါတယ္။

e.

သူ႔ရဲ့ Power ကို Peak power (kWp) နဲ႔ ျပေလ့႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ႏွစ္လံုး ကိုပ်မ္းမွ် ရႏိုင္ တဲ့ ႏႈန္းနဲ႔ တြက္ၾကည့္ တဲ့ A ခါ စကာၤပူလို ႏိုင္ငံမွာေတာင္ ပ်မ္းမွ် တစ္ရက္ Peak power (kWp) x သံုးနာရီ ေလာက္စာ နဲ႔ ပဲ ညီမွ်ပါတယ္။ Uပမာ 1kWp ႐ွိတဲ့ High Efficiency Commercial PV Cell A တြက္ o

A ရိပ္ မထိုးတဲ့ Flat Surface 8m² (86 ft²) ေလာက္ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

ေစ်းႏႈန္း က ခန္႔မွန္းေခ် US$8,000 ေလာက္ က်သင့္ပါမယ္။

o

1kWp x 3 (h/day) x 365 (days/yr) = 1,095 kW.h /year

o

ကမာၻ႔ ပ်မ္းမွ် Electricity Tariff ေစ်းႏႈန္း 15 UScents / kWh နဲ႔ ပဲတြက္ တစ္ႏွစ္ ကို US$160 ပဲ ျပန္ရႏိုင္ မွာပါ။

o o

Light tube o

Light tube ေနေရာင္ျခည္ ကို A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A တြင္းပိုင္း ကို ပို႔ၿပီး A လင္းေပးဘို႔ သံုးတဲ့ ပစၥည္းပါ။

o

A ေဆာက္A A ံု ေတြ ကA လင္းေရာင္ ရဘို႔ Artificial Lighting ေတြ A ႀကီး A က်ယ္ သံုးစြဲ ရပါတယ္။ ဒါကို A ထိုက္A ေလ်ာက္ A စားထိုးႏိုင္ ေစဘို႔ Light tube ကို သံုးစြဲ ႏိုင္ပါတယ္။ သူ႔ကို sun pipes, solar pipes, solar light pipes, or daylight pipes စသည္ျဖင့္ A မ်ိဳးမ်ိဳး ေခၚဆိုၾကပါတယ္။

I.

J. Geothermal Energy o

သူ႔နာမည္ A တိုင္းပဲ ကမာၻေျမႀကီး ရဲ့ A ပူဓာတ္ ကို ထုတ္ယူသံုး စြဲ တာကို ေခၚတာပါ။ ကမာၻ႔ တိုက္ႀကီးေတြ ရဲ့ A ဆက္ (Continental Plate) မွာ ေျမေA ာက္ ေရေၾကာ နဲ႔ ေခ်ာ္ရည္ ပူေတြ ထိေတြ႔ ရာက High Pressure High Temperature Steam Fields ေတြ ျဖစ္ေပၚလာ ပါတယ္။ A ဲဒီ ေနရာေတြ မွာ စက္႐ံုေဆာက္၊ ကမာၻ႔ ေျမထု ရဲ့ A ပူေၾကာင့္ သဘာဝ A တိုင္း ထြက္႐ွိလာ တဲ့ Steam (ေရေႏြးေငြ႔) ေတြကို တူးေဖာ္ သြယ္ယူ ၿပီး Steam Turbine ေတြ နဲ႔ Power (Electricity) ထုတ္ယူတာ ပါ။

o

A ျခားA သံုးျပဳ နည္းကေတာ့ ေျမေA ာက္ နက္နက္ ေရပိုက္ေတြ ကိုျမႈပ္၊ ေျမႀကီး ရဲ့ A ပူဓာတ္ ကို ထုတ္ယူၿပီး A ေဆာက္A A ံု ကို A ပူေပးဘို႔ (သို႔) ေရပူ ရဘို႔ သံုးစြဲ ၾကပါတယ္။

o

A ားနည္းခ်က္ တစ္ခ်ိဳ႕ ကေတာ့ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ ေရးလိုA ပ္ခ်က္ ေတြကို မျဖည့္ဆီး ႏိုင္တာ၊ ဒါ႔A ျပင္ ေနရာတိုင္းမွာ Electricity ထုတ္ယူႏိုင္ေလာက္ေA ာင္ လိုA ပ္တဲ့ Steam Temperature ရႏိုင္တာ မဟုတ္ လို႔ ပါပဲ။

o

ေနရာ တိုင္းမွာ ရႏိုင္တာ မဟုတ္ေပ မဲ့ ကံA က်ိဳးေပး ေကာင္းလို႔ Geothermal Energy ေနရာ တစ္ခု ကမာၻေပၚမွာ ႐ွိပါတယ္။

o

IceLand o

Europe နဲ႔ Green Land ၾကား North Atlantic Oceans မွာ တည္႐ွိတဲ႔ IceLand ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံ ကေတာ့ Hot Spring (ေရပူစမ္း) ေတြ Underground Steam Fields ေတြ နဲ႔ ျပည့္ ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ ပါ။ ၁၉၃၀ ေလာက္ထဲ က ျမိ့ဳေတာ္ Reykjavik မွာ ဒီ Resources ေတြ ကိုထုတ္ယူ ၿပီး A ိမ္ယာ A ေဆာက္A A ံု ေတြကို A ပူေပး ဘို႔ သံုးစြဲ ခဲ့တာပါ။ စီးပြားေရး မေကာင္းခဲ့ တဲ့A ေျခA ေန ကို ဒီ Geothermal Energy သံုးစြဲ မႈက ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္ေစ ခဲ့လို႔ ခုဆို လူေနမႈ A ဆင့္ A ရမ္းျမင့္ ေနပါၿပီ။

o

ဒါေပမဲ႔ ဒီႏိုင္ငံ ရဲ့ A ဓိက စီးပြားေရး လုပ္ငန္း ျဖစ္တဲ့ ငါးဖမ္း လုပ္ငန္း မွာ သံုးဘို႔ ျပည္ပ ကေန ေလာင္စာဆီ တင္သြင္း ေနရပါတယ္၊ ဆီေစ်းေတြျမင့္ လာတာ နဲ႔A တူ Alternative Technology ကို ႐ွာလာပါၿပီ။ သူတို႔ လုပ္ဘို႔ ႀကိဳးစားေန တာကေတာ့ Hydrogen Fuel Cells နည္းပညာပါ။ သူတို႔ ရဲ့ ကားေတြ၊ သေဘာၤေတြ၊ ငါးဖမ္း စက္ေလွေတြ မွာ သံုးမွာပါ။

o

Geothermal ကေန Hydrogen Fuel Cells A ထိသံုးစြဲ Alternative Energy ေတြကို ေနတဲ့ Icelands က A ျခားႏိုင္ငံ ေတြကို Alternative to Fossils Fuels ႐ွိေၾကာင္း သက္ေသျပ ေနပါတယ္။

K. Biomass Fuels o

A ျခား ေ႐ြးစရာ တစ္ခုက လည္း တကယ့္ A ေျခခံ ျဖစ္တဲ့ Biomass Fuels ပါပဲ။ ေနေရာင္ ကေန စြမ္းA င္ ေတြ ရ႐ွိထား တဲ့ A ပင္ေတြ နဲ႔ တိရစၧာန္ ေတြရဲ့ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြ ကေန ထုတ္ယူရတာ ပါ။ သစ္ နဲ႔ ႏြားေခ်းေျခာက္ ေတြကို ေလာင္စာ A ျဖစ္ လူေတြ သံုးခဲ့တာ ႏွစ္ရာခ်ီ ေနေပါ့။

o

ေနရဲ့ စြမ္းA င္ ကို လူေတြ၊ A ပင္ေတြ၊ တိရစာၦန္ ေတြA ပါA ဝင္ သက္႐ွိ A ားလံုးက စုတ္ယူထား တာပါ။ A မိႈက္၊ A ပိုပစၥည္း ေတြလို႔ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ A ရာ

ေတြေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား မွာ စြမ္းA င္ ေတြပါဝင္ ေနပါတယ္။ ဒီစြမ္းA င္ေတြ ကို A က်ိဳး႐ွိ႐ွိ ထုတ္ယူ သံုးစြဲ ႏိုင္ တာကို Cutting-Edge Technology Alternative to Fossil Fuels လို႔သတ္မွတ္ ႏိုင္ပါတယ္။ o

Ethanol o

တစ္ခုကေတာ့ Ethanol ပါ။

o

Ethanol ကို ၾကံ၊ ေျပာင္းဖူး နဲ႔ sorghum လို လယ္ယာ ထြက္ပစၥည္း ေတြကို fermentation (A ခ်U္ေဖာက္ျခင္း) ျဖင့္ ထုတ္ယူႏိုင္ပါတယ္။

o

ဘရာဇီး ႏိုင္ငံ ဟာ ၾကံ နဲ႔ ေဘးထြက္ပစၥည္းေတြ ကေန ထုတ္ယူ ရ႐ွိတဲ့ Ethanol ဂါလံ သန္းေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ ႏွစ္စU္ ထုတ္ယူ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘရာဇီး ႏိုင္ငံ ရဲ့ ေလာင္စာဆီ လိုA ပ္ခ်က္ ရဲ့ ရာႏႈန္း မ်ားစြာ ကို Ethanol ကေန ျဖည့္ဆီးေပး ေနပါတယ္။

o

ၾကံစိုက္ပ်ိဳးမႈ ရဲ့ high carbon sequestration capabilities (ကာဗြန္ စုတ္ယူ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ စြမ္း) ႐ွိတာမို႔ climate change ကို A မွန္တကယ္ ရင္ဆိုင္ႏိုင္တဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္ စရာ ျဖစ္တာ မို႔ ဘရာဇီး ႏိုင္ငံရဲ့ Ethanol ထုတ္လုပ္မႈ ကိုခ်ီးက်ဴး ၾကပါတယ္။

o

Biodesel o

ေနာက္တစ္ခု ကေတာ့ Biodesel ပါ။ Biodesel က Non-toxic, biodegradable ျဖစ္ၿပီး စားသံုးဆီ၊ တိရစာၦန္ A ဆီ (soybeans, vegetable oils, animal fats,) သာမက restaurant recy-grease (စားေသာက္ဆိုင္ ကစြန္႔ပစ္ ဆီ) ေတြ A ျပင္ algae (ေရညွိ) ေတြကပါ ထုတ္ယူ ႏိုင္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ A ားသာခ်က္ကေတာ့ လက္႐ွိ ဒီဇယ္ သံုးA င္ဂ်င္ ေတြမွာ တိုက္႐ိုက္ သံုးႏိုင္တာ ပါ။

o

ဒီ Biofuel ေတြ ေကာင္းတယ္ ဆိုေပမဲ့ A ားနည္းခ်က္ ေတြ ကေတာ့ ႐ွိတာ ပါပဲ။ Biomass စိုက္ပ်ိဳးဘို႔ စြမ္းA င္လို သလို Biomass ကေန Biofuel ထုတ္ယူ ဘို႔ လည္းစြမ္းA င္ လိုပါတယ္။ လယ္ယာထြက္ကုန္ နဲ႔ A ၿပိဳင္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စားေသာက္ကုန္ ေတြ ေစ်းႀကီးျမင့္ လာတာ၊ ႏြားႏို႔ေတြ၊ A သားေစ်းေတြ ျမင့္လာတာ။ ေျပာင္းဖူး နဲ႔ လုပ္တဲ့ cereals ေတြေစ်းတက္ လာတာ ေတြ လည္းျဖစ္ ေစခဲ႔ပါတယ္။

o

Bio-Gas (Methane Fermentation) o

ေနာက္တစ္ခု ကေတာ့ စြန္႔ပစ္ ပစၥည္းေတြ၊ တိရစာၦန္ ေတြရဲ့ မစင္ေတြက ေန Methane ဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္ယူတာပါ။

o

လြန္ခဲ့တဲ့ A ႏွစ္ ၂၀-ေလာက္တုန္း က ျမန္မာျပည္ မွာ လယ္သမားေတြကို ဘယ္လို ဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္လို႔ရတယ္ ဆိုၿပီး ျဖန္႔တဲ့ Leaflet တစ္ခု ဖတ္မိဘူးပါတယ္။ Methane ကို ထုတ္လုပ္ပံု နဲ႔တကြ ကားတာယာ Tube ထဲမွာ သိုေလွာင္ၿပီး A သံုးျပဳ ႏိုင္တယ္ လို႔ ေရးထားပါတယ္။ လူေတြ တကယ္

စိတ္ဝင္စားေA ာင္ မလုပ္ႏိုင္တာ ရယ္။ ဓာတ္ေငြ႔ ကိုသံုးရေကာင္း မွန္းမသိတာ ရယ္ေၾကာင့္ မေA ာင္ျမင္ ခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ o

စပါးခြံ A င္ဂ်င္ေတြ သံုးတာလည္း မီသိန္း ကို ထုတ္သံုး တာပါ။ A ရင္တုန္းက သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ ကေတာ့ A ဲဒီစက္ ကလြင့္လာ တဲ့ ေလက မသန္႔ တဲ့ A ျပင္ A မႈန္ေတြ လည္းA မ်ားႀကီး ပါေၾကာင္း၊ က်န္းမာေရး ထိခိုက္ရေၾကာင္း၊ ဝမ္းပန္းတနဲ ညီးတြားေျပာဆို ေနတာ ၾကားဘူးပါတယ္။ (တရားဝင္ ကန္႔ကြက္ ခြင့္ မ႐ွိတဲ့ A တြက္ ဆက္ခံ ႐ံုမွ တစ္ပါး….)။ နည္းပညာ ကို ႀကိဳဆို ရမွာျဖစ္ေပမဲ့ A နီးA နား ေနသူေတြ နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို မထိခိုက္ ေA ာင္ ဘယ္လို လုပ္သင့္တယ္ ဆိုတာ လည္း ထည့္သြင္း စU္းစား ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္း ျမန္မာျပည္မွာ ဒီ စနစ္ A ေတာ္ ေခတ္စား လာတာေတြ႔ရပါတယ္။ ထြက္လာတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ ကို ဒီဇယ္ A င္ဂ်င္ မွာ သံုးလို႔ရတာ မို႔ပါ။ ဘြိဳင္လာ နဲ႔ ယွU္ရင္ A မ်ားႀကီး တြက္ေခ်ကိုက္တာ မို႔ A သံုးမ်ား ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ A မႈန္ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး A တိုင္းA တာ တစ္ခုထိ ထိန္းသိမ္း လာႏိုင္ေပမဲ႔ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး A ခ်ိဳ႕ေတာ့ ရွိေန ဆဲပါ။ ပထမ တစ္ခုက မီသိန္း နဲ႔ A နံ႔ ေတြ ယိုစိမ့္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ A နံ႔ ျပင္းသလို ဒီပစၥည္း ေတြ A ေပၚက သြပ္ေတြ ဟာလည္း corrosion ဒါဏ္ ကို ၾကာၾကာ မခံႏိုင္ပါဘူး။ ေနာက္ထြက္လာတဲ့ စက္ျပာေတြ က လည္း A နံ႔ ဆိုးဝါးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစက္ေတြ နားက စက္ျပာစြန္႔ပစ္တဲ့ တခ်ိဳ႔ေရဆိပ္ ေတြ မွာ လူေတြ ေရခ်ိဳးလို႔ မရ၊ A ဝတ္ေလွ်ာ္ မရ၊ သံုးလို႔ မရ စတဲ့ ျပႆနာ လည္း ေတြ႕႐ွိရပါတယ္။

o

ဒီစနစ္ က ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး A တြက္ Alternative Energy Source ကိုေပးတယ္ ဆိုေပမဲ့ ေလထဲကို Green house gas ျဖစ္တဲ့ Methane ေတြ ထုတ္လႊတ္ေန တာ ကို မေလွ်ာ့ႏိုင္ ရင္ ေတာ့ စU္းစားစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ မီသိန္းက Global Warming Potential က 72 ပါ။ ဆိုလိုတာ က Carbon Oxide ထက္ ၇၂ ဆ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ေလထဲ မွာ လည္း A ေတာ္ၾကာၾကာ ေနႏိုင္တဲ့ stable gas လည္းျဖစ္ပါတယ္။ Atmospheric Half Life - 7 years မို႔ ၇ ႏွစ္ မွ တစ္ဝက္ ေလာက္ပဲ ၿပိဳကြဲ ႏိုင္တာပါ။ သူၿပိဳကြဲ ရင္ Carbon Oxide နဲ႔ ေရ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Methane က A ေရာင္မရွိ၊ A နံ႔ မရွိ toxic မျဖစ္ဘူးဆိုေပမဲ့ A တူထြက္လာတဲ့ A နံ႔ျပင္းျပင္း က ခပ္ေဝးေဝး A ထိ ေရာက္ႏိုင္တာမို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ မွာ ရွိတဲ့ ေနထိုင္ သူေတြ ရဲ့ ေရ႐ွည္ က်န္းမာေရး ကို ဘယ္လို ထိခိုက္မႈ ရွိမယ္ မသိႏိုင္ေသးပါဘူး။ မီသိန္း ထုတ္တဲ့ နည္း စနစ္ေတြ က Organic Compounds ေတြ ကို Oxygen နည္းတဲ့ ေနရာ မွာ A ပုတ္ခံ (Decompose) လုပ္ရတာ မို႔ တြဲရက္ A နံ႔ဆိုး ပါလာတာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

o

ဒီစနစ္ မွာ နည္းပညာ A ခက္A ခဲ A ခ်ိဳ႕ ႐ွိဆဲပါ။ ေA ာက္မွာ ျမန္မာျပည္ မွာ လက္ရွိ သံုးေနတဲ့ စပါးခြံ ဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္ ေပါင္းဖို ဓာတ္ပံု ေတြ ကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

o

မီသိန္း ထုတ္ ေပါင္းဖို A ငယ္ ႏွင့္ A င္ဂ်င္

o

o

ဆန္စက္ငယ္ ကို လည္ပတ္ရန္ မီသိန္း ထုတ္ ေပါင္းဖို A လတ္စား

o

ဆန္စက္ငယ္ A တြက္ မီသိန္း သံုး A င္ဂ်င္

Waste Gasification o

ႀကံဳႀကိဳက္လို႔ Ebra Pump Co. (Japan) ကေန ေရးသားထား တဲ့ တိုတို ႐ွင္း႐ွင္း “ The Puzzle of Sustainable Society” ဆိုတဲ့ စာA ုပ္ ကို စာဖတ္သူ A တြက္ ညႊန္း လိုပါတယ္။

o

ဒီ A ထဲမွာ ပါတဲ့ Internally Circulating Fluidizedbed Gasifier (ICFG) ဆိုတာ ကေတာ့ စြန္႔ပစ္ ပစၥည္းေတြ ကေန လွ်ပ္စစ္ထုတ္ တာပါ။ Treatment Process A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ စြမ္းA င္ ကို လည္း ရႏိုင္တဲ့ A ျပင္ A ပို ေတာင္ထြက္ ေသးတယ္ ဆိုေတာ့ A မွန္တကယ္ စိတ္ဝင္စား ဘို႔ ေကာင္းပါတယ္။

o

ဒီစာA ုပ္ထဲ မွာ ပါတဲ့ A ျခား နည္းပညာ ေတြ ကလည္း စာဖတ္သူ ကို Environmental Awareness ေပးလိမ့္မယ္ လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။

L. M. ျမန္မာျပည္ နဲ႔ Green Energy

o

Green Energy ေတြကုိ ေလ့လာ စမ္းသပ္ ေနတဲ့ A ေၾကာင္း။ Renewable Energy Source ေလးခုလံုး ၾကြယ္ဝေၾကာင္း A စ႐ွိတဲ့ သတင္း၊ ေဆာင္းပါးေတြ ဖတ္ရပါတယ္။ A င္မတန္ ဝမ္းသာစရာ သတင္းပါ။ စြမ္းA င္ ငတ္ေနတဲ့ ျပည္သူေတြ A တြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေရာင္ျခည္ေတြ ပါ။ ခုခ်ိန္ထိ တကယ္ လက္ေတြ႔ျဖစ္ မလာေသးေပမဲ႔ A ာသာေျပ ေပါ႔ေလ။) ဒါေပမဲ့ A ားနည္းခ်က္၊ A ားသာခ်က္ေတြ ကို တကယ့္ လက္ေတြ႔ လုပ္ဘူးတဲ့ A ေတြ႕A ၾကံဳ႐ွိတဲ့ A င္ဂ်င္နီယာ ေတြမွ ဆန္းစစ္ ႏိုင္ဘို႔ ေတာ့ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

Green Energy ဆိုတာက ပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႔ ေရ႐ွည္ A က်ိဳးျဖစ္ထြန္း ေစမွာ မွန္ေပမဲ့ ေက်ာက္မီးေသြး (သို႔) သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႕သံုး Turbine Generator ေတြေလာက္ ကုန္က်စရိတ္ A ရေရာ၊ စီးပြားေရး A ရ ပါ တြက္ေခ် မကိုက္ေသး ပါဘူး။ Uပမာ၊ ေလA ား လွ်ပ္စစ္ ဆိုရင္ A ရင္ကထက္ ေစ်းပိုခ်ိဳလာ တယ္ ဆိုေပ မဲ့ Coal / Gas Turbines (ေက်ာက္မီးေသြး၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ သံုး တာဘိုင္း) ေတြ က ထုတ္တာ ထက္စာရင္ ကုန္က်စရိတ္ ႏွစ္ဆေလာက္ ပို ေနတုန္းပါ။

o

ရႏိုင္တဲ့ ေနရာ နဲ႔ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာ A ကန္႔A သတ္၊ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာကို Power Transmission (ပို႔လႊတ္ဘို႔) A ခက္A ခဲ ေတြ ႐ွိေနတဲ့ A ျပင္ ႏိုင္ငံ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ ေA ာင္ လိုA ပ္တဲ့ ပမာဏ ေပးႏိုင္ဘို႔ A ႀကီးA က်ယ္ ထုတ္ေပးႏိုင္ ဘို႔ မလြယ္ ေသးပါဘူး။ Uပမာ၊ Tidal and Wave Power Source (ဒီလိႈင္းပါဝါ) A မ်ားဆံုး ရႏိုင္မယ္ လို႔ခန္႔မွန္း ထားတဲ့ က်ိဳကၡမီ မွာ Power 100kW ေလာက္ထိရႏိုင္တယ္ ဆိုတာ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံ တစ္ခု က တစ္ Eက ေလာက္ ပဲ ႐ွိတဲ့ ျခံေျမေပၚ မွာ ေဆာက္ထားတဲ့ လူေနA ိမ္ခန္း ၉၀ ပါ A ထပ္ ၃၀ ျမင့္ ကြန္ဒိုမီနီယံ တစ္ခု ကို ေပးဘို႔ လိုတဲ့ Power 5MW (50,000 kW) ရဲ့ A ပံု ၅၀ပံု တစ္ပံု 2% ေလာက္ပဲ ႐ွိပါတယ္။ စက္႐ံု ဆိုရင္ေတာ့ ပါဝါ သံုးလြန္း တာမို႔ ႏိႈင္းယွU္ စရာေတာင္ မလိုေတာ့ ပါဘူး။ ဒီ Tidal Wave Power Plant A တြက္ ေရA ဝင္A ထြက္ ျဖစ္ေစဘို႔ Lagoon (ေရA ိုင္ႀကီး) လိုပါတယ္။ 100 kW ရဘို႔ A တြက္ Lagoon Eရိယာ Eကေပါင္း ဘယ္ေလာက္လို မလဲ တြက္ခ်က္ ၾကည့္သင့္ ပါေသးတယ္။

o

US-EIA (Energy Information Administration) - Electricity Data, Analysis, Surveys A ရ A ေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု မွာ 2006 ခုႏွစ္က Electricity: 4,065 Billion kWh ထုတ္လုပ္သံုး စြဲခဲ့ၿပီး o

49.0% of the electricity produced in the United States comes from coal,

o

20% comes from nuclear,

o

18.7% comes from natural gas,

o

7% from hydroelectricity,

o

2.4% from Renewables mostly coming from geothermal, solar and biomass

o

2.3% from petroleum and the remaining

ဒီစာရင္း A ရ လိုA ပ္ခ်က္ ရဲ့ ၁၀ပံု ၁ပံု ေလာက္ကို ပဲ Renewable Green Energy ကေန ရ႐ွိတာ ေတြ႕ရပါမယ္။ o

International Energy Agency ရဲ့ Statistics : Electricity Production Unit in Year 2005 (GWh / year) ကိုၾကည္႔မယ္ ဆိုရင္လည္း၊

Production from: Coal

USA

2,153,928 1,972,267

India

Thailand Malaysia Singapore Myanmar

479,955

19,974

23,134

-

-

Oil

141,317

60,634

31,222

8,716

2,489

9,783

622

Gas

782,829

11,931

62,475

94,419

55,899

28,430

2,396

Biomass

48,453

2,504

1,907

3,288

Waste

22,762

-

-

Nuclear

810,726

53,088

17,313

Hydro

290,423

397,017

99,999

Geothermal

Other Sources Total Production Area (sq.mile) Population (millions)

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

2,997

-

-

-

-

-

-

-

5,798

-

596

-

-

-

-

-

-

17,881

-

6,166

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

647

4,286,356 2,497,440

-

2

5,784

16

Thermal

Tide

-

-

Solar Wind

-

16,778

Solar Pv

o

China

4

699,041 132,197

87,306

3,794,066 3,704,427 1,269,346 198,115 127,355 305.0

1,321.9

1,132.4

63.0

27.5

38,213

6,015

273

261,227

4.6

55.4

*Electricity Production Unit in GWh = 1000,000 kWh Ref: IEA Energy Statistics - for Electricity-Heat လူUီးေရ နဲ႔ ပဲ A ခ်ိဳးခ်ခ်၊ Eရိယာ နဲ႔ ပဲ A ခ်ိဳးခ်ခ်၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ သားေတြ စြမ္းA ပ္ ဘယ္ေလာက္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေနရ႐ွာလည္း ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါက လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ သံုးစြဲ မႈ ကိုပဲ ေျပာရေသးပါတယ္။ ဒီေနရာ မွာ A ျခားႏိုင္ငံ ေတြ မွာ ခ်က္ျပဳတ္ဘို႔ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႔က A ဆင္သင့္ (ပိုက္နဲ႔) မဟုတ္ေတာင္ လြယ္လင့္တကူ (A ိုးနဲ႔) ရေနတာ ကို ထည့္မေျပာ ရေသးပါဘူး။

o

A ိမ္နီးခ်င္း A ေ႐ွ႕ေတာင္ A ာ႐ွ ႏိုင္ငံ ေတြ မွာ Natural Gas (သဘာဝဓာတ္ေငြ႔) သံုး gas turbines ေတြကလည္း လွ်ပ္စစ္ A ဓိက ထုတ္ ယူ ေနတာ ေတြ႔ရပါမယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လို သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ ၾကြယ္ဝတဲ့ ႏိုင္ငံ A တြက္ လက္႐ွိ A ေျခA ေန မွာ A သင့္ေတာ္ဆံုး နဲ႔ (ေစ်းA ခ်ိဳဆံုး) လို႔ သတ္မွတ္လို႔ ရပါတယ္။

o

A ိမ္နီးနား ခ်င္းႏိုင္ငံ ေတြ ကိုၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ ထက္ A ဆေပါင္းမ်ားစြာ ထုတ္လုပ္ ႏိုင္ၾကေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ က ေရA ားလွ်ပ္စစ္၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ေတြ မ်က္ေစ႔ က်ေနမွာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ A ေနနဲ႔ တိုင္းျပည္ တိုးတက္္ ေကာင္းစားေရး၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ကို တကယ္ေ႐ွ႔႐ႈမယ္ ဆိုရင္ ျပည္တြင္း A တြက္ သံုးမဲ့A စား တ႐ုတ္ျပည္ ေရာင္းစားမယ္၊ ကုလားျပည္ ကို ေရာင္းမယ္၊ ယိုးဒယား ေရာင္းစားမယ္၊ ဒါမွ ႏိုင္ငံျခားေငြ ရမယ္ ဆိုတဲ့ A ေတြးA ေခၚ ကို ျပင္ႏိုင္သေလာက္ ျပင္ဘို႔ A ခ်ိန္တန္ၿပီ မို႔ သင့္ေတာ္၊ မေတာ္ လူႀကီးမင္းတို႔ စU္းစားခ်င့္ခ်ိန္ ေတာ္မူၾကပါ။

o

သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႔ နဲ႔ သယံဇာတ ၾကြယ္ဝ တဲ့ ႏိုင္ငံ၊ နည္းလမ္းမွန္မွန္ A သံုးခ် ႏိုင္ရင္၊ ထင္း၊ မီးေသြး ေပၚမွီခုိ ေနရတာ ေလ်ာ့သြား၊ လွ်ပ္စစ္မီး မမွန္တာ ေပ်ာက္သြားမဲ့ A ျပင္ စက္မႈလုပ္ငန္း ထြန္းကားလာမွာ မို႔ လူေတြလည္း ဝင္ေငြပိုရ၊ ႏိုင္ငံ A တြက္လည္း လိုA ပ္တဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ခြန္၊ မီတာခြန္ ျပန္ရမွာ မို႔ Win-Win Situation ပါ။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ကထြက္တဲ့ သယံဇာတ ေတြ ကို ႏိုင္ငံ နဲ႔ ျပည္သူေတြ A တြက္ A က်ိဳး႐ွိ႐ွိ သံုးစြဲႏိုင္မွ ႏိုင္ငံ တုိးတက္ႏိုင္မွာပါ။ ဒါ႔A ျပင္ ထင္း၊မီးေသြး A တြက္ ေတာျပဳန္းေစတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ဒါဏ္ ကိုလည္း ေလ်ာ့ပါးေစ ပါလိမ့္မယ္။ ႏိုင္ငံတိုးတက္ဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ ပါဝါ ဘယ္လိုထုတ္ ရမယ္ ဆိုတာ မစU္းစား တတ္ပဲ လွ်ပ္စစ္ ဆိုတာ မီးထြန္းဘို႔ တစ္ခုတည္း မို႔ Air Conditioners ေတြ ကိုျဖဳတ္သိမ္း ဘို႔ A င္းသူႀကီး တစ္ေယာက္ေတြး သလို ပဲ ေတြးတတ္ၾကရင္ ေတာ့ ႏိုင္ငံ ဘယ္လိုမွ မတိုးတက္ ႏိုင္ပါဘူး။

o

တိုးတက္တဲ့ စက္မႈ ႏိုင္ငံျဖစ္ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ လွ်ပ္စစ္ ပါဝါ၊ မၾကာခန ျပတ္ေတာက္ျခင္း မရွိတဲ့ မီးA ား မွန္မွန္ ေကာင္းေကာင္း၊ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ႏိုင္ငံတကာ A ဆင့္မီ စက္႐ံု၊ A လုပ္႐ံု ေတြ လည္ပတ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံသားေတြ လည္း A လုပ္ရ၊ A က်ိဳး႐ွိ၊ နည္းပညာ လည္းတိုးတက္၊ တိုင္းျပည္လည္း တိုးတက္၊...

o

ဘာပဲေျပာေျပာ Green Energy ကိုလည္း ေရ႐ွည္ A တြက္ ဆက္လက္ ေလ့လာထုတ္လုပ္၊ လက္႐ွိ ႐ွိေနတဲ့ သယံဇာတ (ေရနံ၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕၊ ေက်ာက္မီးေသြး ေလာင္စာ) ေတြကို လည္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံထဲ A တြက္ A က်ိဳး႐ွိ႐ွိ A သံုးခ် ႏိုင္ရင္ လိုA ပ္တဲ့ Electricity / Power လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔ဘဝ ဆိုတာက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ နဲ႔ A သက္႐ွင္ရတာ လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ …

Web-Links 1. Green Energy[ http://en.wikipedia.org/wiki/Green_energy ] o

Green-e Program[ http://www.green-e.org/ ]

o

ENERGY STAR [ http://www.energystar.gov/ ]

o

U.S. Environmental Protection Agency [ http://www.epa.gov/ ]

o

the U.S. Department of Energy [ http://www.doe.gov/ ]

2. Nuclear Power [ http://en.wikipedia.org/wiki/Nuclear_Power ]

o

Steam Powered Turbines [ http://en.wikipedia.org/wiki/Steam_turbine ]

o

Rankine Vapor Power Cycle [ http://en.wikipedia.org/wiki/Rankine_Cycle ]

o

Yucca Mountain [ http://en.wikipedia.org/wiki/Yucca_Mountain ]

o

Nuclear Accidents [ http://en.wikipedia.org/wiki/Nuclear_accidents ]

o

Three Mile Island accident: [ http://en.wikipedia.org/wiki/Three_Mile_Island_accident ]

o

Chernobyl accident [ http://en.wikipedia.org/wiki/Chernobyl_accident ]

o

IAEA (International Atomic Energy Agency) [ http://www.iaea.org/ ]

3. Natural Gas [ http://en.wikipedia.org/wiki/Natural_Gas ] o

gas turbines [ http://en.wikipedia.org/wiki/Gas_turbine ]

o

combined cycle [ http://en.wikipedia.org/wiki/Combined_cycle ]

4. Hydropower[ http://en.wikipedia.org/wiki/Hydropower ] o

The Low Impact Hydropower Institute (LIHI) [ http://lowimpacthydro.org/ ]

o

Francis Turbine (Reaction Turbines)[ http://en.wikipedia.org/wiki/Francis_turbine ]

o

Pelton Wheel (Impulse Turbines)[ http://en.wikipedia.org/wiki/Pelton_wheel ]

o

Waterwheels[ http://en.wikipedia.org/wiki/Waterwheel ]

o

Hydroelectricity[ http://en.wikipedia.org/wiki/Hydroelectricity ]

o

Damless hydro[ http://en.wikipedia.org/wiki/Damless_hydro ]

o

Tidal power[ http://en.wikipedia.org/wiki/Tidal_power ]

o

Tidal stream power[ http://en.wikipedia.org/wiki/Tidal_stream_power ]

o

Vortex power[ http://en.wikipedia.org/wiki/Vortex_power ]

o

Wave power[ http://en.wikipedia.org/wiki/Wave_power ]

5. Wind Turbines [ http://en.wikipedia.org/wiki/Wind_turbine ] 6. Solar Power[ http://en.wikipedia.org/wiki/Solar_energy ] o

Heat absorption [ http://en.wikipedia.org/wiki/Solar_heating ]

o

Passive Solar Heat absorption: [ http://en.wikipedia.org/wiki/Passive_solar ]

o

Active Solar Heat absorption: [ http://en.wikipedia.org/wiki/Active_solar ]

o

Solar Hot Water Panel Technology [ http://en.wikipedia.org/wiki/Solar_hot_water_panel ]

o

Photovoltaic Cells [ http://en.wikipedia.org/wiki/Photovoltaic ]

o

Danfoss: Solar Inverter [

http://www.danfoss.com/BusinessAreas/Solar+Energy/Products/Solar+Invert ers+overview ] o

Light tube[ http://en.wikipedia.org/wiki/Light_tube ]

7. Geothermal Energy[ http://en.wikipedia.org/wiki/Geothermal_Energy ] 8. IceLand [ http://en.wikipedia.org/wiki/Ice_land ] 9. Hydrogen Fuel Cells [ http://en.wikipedia.org/wiki/Fuel_cell ] 10. Biomass Fuels [ http://en.wikipedia.org/wiki/Biofuel ] o

Ethanol[ http://en.wikipedia.org/wiki/Ethanol ]

o

high carbon sequestration capabilities [ http://en.wikipedia.org/wiki/Carbon_sequestration ]

o

climate change [ http://en.wikipedia.org/wiki/Climate_change ]

o

Biodesel [ http://en.wikipedia.org/wiki/Bio_Diesel ]

o

Bio-Gas (Methane Fermentation) [ http://en.wikipedia.org/wiki/Biogas ]

o

Methane [ http://en.wikipedia.org/wiki/Methane ]

o

The Puzzle of Sustainable Society – pdf Download [ http://www.ebara.com/en/recycling_technology/pdf/thepuzzuleofsustinableso ciety.pdf ]

11. EIA (Energy Information Administration)- Electricity Data, Analysis, Surveys [ http://www.eia.doe.gov/cneaf/electricity/epa/figes1.html ] 12. IEA (International Energy Agency) Energy Statistics - for Electricity-Heat[ http://www.iea.org/Textbase/stats/prodresult.asp?PRODUCT=Electricity/Heat ]

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/08/green-energy.html

HVAC Control (01) - Chilled Water Fan Coil Units o

Air Conditioning System မွာ Aသံုးမ်ားတဲ့ Equipment တစ္မ်ိဳး ကေတာ့ Room Fan Coil Unit ပါ။

o

သံုးေလ့ရွိတဲ့ Chilled Water Fan Coil Application ေတြကေတာ့။ 1. Constant Volume (Cooling) with Temperature Control 2. Constant Volume (Cooling) with Temperature & Humidity Control 3. Multi-Speed (Cooling) with Temperature Control 4. Variable Speed (Cooling) Control ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

1. Constant Volume (Cooling) with Temperature Control o

ဒါကေတာ့ Air Conditioning မွာ Chilled Water Fan Coil Unit သံုးတဲ့ Aခါ AသံုးAမ်ား ဆံုး Configuration ပါ။

o

တစ္ခါတစ္ရံ BAS Controller Aစား Microprocessor ပါၿပီးသား ျဖစ္တဲ့ Aသင့္ FCU Remote Controller ကို သံုးတာလည္း ရွိပါတယ္။

o

Speed Control (Hi/Med/Low) ကို လိုခ်င္ရင္ Control Panel မွာ ထည့္သြင္းႏိုင္ပါတယ္။

o

Aခန္းကို သန္႔ေAာင္ ေလ ကို Filter နဲ႔ ထပ္ခါထပ္ခါ စစ္ႏိုင္ဘို႔ Air Change Rate လိုAပ္တဲ့ Aခါ မွာေတာ့ Single Speed - Constant Volume System ကို သံုးပါတယ္။

o

Aေသးေတြ မွာေတာ့ Temperature Control က Critical မဟုတ္ခဲ့ရင္ Chilled Water Control Valve ကို Modulating မဟုတ္ပဲ On-Off Control နဲ႔ တင္ သံုးလို႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Temperature Trend Pattern ကေတာ့ သိပ္ညီညာေနမွာ မဟုတ္ပဲ Set point နားမွာ လႊသြားလို Aတက္Aက် ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။

o

Return Air Temperature ( Room Air Temperature) ကို Sense လုပ္၊ Controller ထဲမွာ ထည့္ထားတဲ့ Set Point နဲ႔ ႏိႈင္းယွU္ ၿပီး Chilled Water Flow ကို Aနည္းAမ်ား ညွိဘို႔ Aတြက္ Motorized Valve ကို Control လုပ္တာပါ။ Temperature Control က Critical ဆိုရင္ေတာ့ ထိန္းႏိုင္ဘို႔ Aေကာင္းဆံုး က PI (Proportional & Integral) Control သံုးဘို႔ပါပဲ။

o

Automatic Control Aေျခခံ ေတြကို Automatic Control Systems မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ ပါတယ္။ ဒီစာ ကို မဖတ္ခင္ သြားေရာက္ ေလ့လာ ေစလိုပါတယ္။

o

Constant Volume (Cooling) with Temperature Control နမူနာ တစ္ခု ကို ေAာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

o

Control Diagram

o

BAS I/O Points Schedule NO. INPUT / OUTOUT VARIABLES

DO

AO

DI

1

RETURN AIR TEMPERATURE

2

FAN ON/OFF CONTROL

3

FAN ON/OFF STATUS

1

4

FAN TRIP STATUS

1

5

LOCAL/BAS SWITCH MODES

1

6

CHILLED WATER VALVE CONTROL

7

CONTROL VALVE POISTION TOTAL :

AI 1

1

1 1 1

1

o

Note: Temperature control shall be of PI mode

o

Point Schedule နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိသင့္တာေတြ ကေတာ့။

3

2

o

Local Control Aတြက္ ဆိုရင္ ေတာ့ AေရးAႀကီး ဆံုး က No. 1 : Room/Return Air Temperature နဲ႔ No.6 : Chilled Water Valve Control ျဖစ္ပါတယ္။ PI Mode Aတြက္ No.7 : Chilled Water Valve Position ကလည္း ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ထိန္းႏိုင္ဘို႔ Aက်ိဳးျပဳပါတယ္။

o

No. 2 : FAN ON/OFF CONTROL နဲ႔ No. 5 : LOCAL/BAS SWITCH MODES ေတြ က Central BMS ကေန ထိန္းေပးႏိုင္ဘို႔ Aေထာက္Aကူ ျပဳပါတယ္။

o

No. 3 : On/Off Status နဲ႔ No. 4 : FAN TRIP STATUS ေတြ ကေတာ့ Monitoring လုပ္ဘို႔ Aတြက္နဲ႔ ျပႆနာ တစ္ခုခု ရွိရင္ Alarm ေပးႏိုင္ဘို႔ပါ။

o

ပစၥည္းေတြ ေရြးခ်ယ္တဲ့ Aခါ စU္းစားရမွာ ေတြကေတာ့ o

o

o

o

Modulating Valve: o

Size မွန္ဘို႔၊

o

Aမ်ိဳးAစားမွန္ဘို႔

o

Flow Characteristic သင့္ေလ်ာ္ဘို႔၊ မွန္ဘို႔။

Modulating Valve Drive : o

Valve နဲ႔ သင့္ေတာ္ဘို႔၊

o

Controller နဲ႔ Compatible ျဖစ္ဘို႔

Sensor o

Type Aမ်ိဳးAစား သင့္ေတာ္ဘို႔

o

Range & Accuracy သင့္ေတာ္ဘို႔

o

Response Time သင့္ေတာ္ဘို႔

Controllers o

Reliability (စိတ္ခ်ရဘို႔၊ ထိန္းႏိုင္တာ ေသခ်ာဘို႔)

o

Interface (BAS နဲ႔ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ ဆက္သြယ္ ႏိုင္ဘို႔)

o

Aေသးစိတ္ ကို Aရင္ Post Automatic Control Systemsတြင္ ေလ့လာပါ။

o

FCU Off (i.e. Fan Off) (စက္ပိတ္) ထားတဲ့ Aခ်ိန္မွာ Motorized Control Valve ကိုလည္း Close (Off) လုပ္ၿပီး ပိတ္ခိုင္းဘို႔ Interlock လုပ္ေပးရပါမယ္။ (Controller ထဲမွာ Program Logic ကို ဒီလို ထည့္လို႔ ရေလ့ ရွိပါတယ္။)

2. Constant Volume (Cooling) with Temperature & Humidity Control o

Aေပၚက Control က Space Temperature ကို ထိန္းဘို႔ Aတြက္ Aဓိက ပါ။ Humidity ကို Aတိုင္းAတာ တစ္ခု Aထိေတာ့ ထိန္းမယ္ ဆို ထိန္းလို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ Sensible Heat Ratio ကလည္း မ်ားမယ္ Sensible Heat Ratio = ( Sensible Load / Total Load ) > 0.8 ၊ ေနာက္ၿပီး Space Sensible Load ကလည္း Aေျပာင္းAလဲ သိပ္မရိွဘူး၊ Humidity Control ကလည္း သိပ္ Critical မဟုတ္ဘူး ဆိုတဲ့ AေျခAေန မ်ိဳးမွာပါ။

o

ဒီ AေျခAေန မ်ိဳးမွာ Humidity ထိန္းဘို႔ Aတြက္ Aခန္းထဲ က လိုAပ္တဲ့ Dew Point Temperature Aထိ ရေAာင္ ခ်ထားတဲ့ Treated Outdoor Air ကို သြင္းေပးထားရင္ Humidity Control က Critical ဆိုရင္ေတာင္ ထိန္းလို႔ ရေလ့ရွိပါတယ္။ (ေAာက္ က ပံု ကို ၾကည့္ပါ။ )

o

Humidity ထိန္းတဲ့ နည္းလမ္းေတြ ကေတာ့။ i.

Constant Volume Air Supply with Treated Outdoor Air Ventilation (when RSH is high)

ii.

Constant Volume Air Supply with Re-Heat Coil (when RSH is low / varies)

iii.

o

Variable Volume Air Supply with Constantly cool coil

Aခန္းထဲ မွာ Wet Process ပါလို႔ ဒါမွ မဟုတ္ လူေတြ သိပ္က်ပ္ေနလို႔ ေခြ်းထြက္မ်ားမဲ့ AေျခAေန မွာ Sensible Heat Ratio က နည္းလာပါတယ္။ ဒီAေျခAေန မွာ Humidity ကိုပါ ထိန္းဘို႔ လိုAပ္လာတဲ့ Aခါ Constant Volume System ဆိုရင္ Aရမ္း ေAး မသြားေAာင္ နဲ႔ RH တက္မလာ ေAာင္ ထိန္းဘို႔ Sensible Heat တင္ေပးဘို႔ Re-heat လိုAပ္တာမို႔ Heater ထည့္ေပးရပါမယ္။ Thermistor Controlled Electrical Heater က Control လုပ္လို႔ ေကာင္းပါတယ္။ AHU ဆိုရင္ ေတာ့ Condenser Water ကို Aသံုးခ်ဘို႔

စU္းစား ခ်င့္ခ်ိန္သင့္ပါတယ္။

o

ဒီAတြက္ Heater Capacity Control လုပ္ဘို႔ Aတြက္ BAS point တစ္ခု ထပ္တိုးလာပါတယ္။ NO. INPUT / OUTOUT VARIABLES

DO

AO

DI

1

RETURN AIR TEMPERATURE

2

FAN ON/OFF CONTROL

3

FAN ON/OFF STATUS

1

4

FAN TRIP STATUS

1

5

LOCAL/BAS SWITCH MODES

1

6

CHILLED WATER VALVE CONTROL

7

CONTROL VALVE POISTION

8

Electric Heater Capacity Control TOTAL :

AI 1

1

1 1 1 1

2

3

2

o

Note: Control shall be of PI mode

o

Humidity Control Aတြက္ စU္းစားတဲ့ Aခါ Process နဲ႔ Psychrometry ကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားလည္ေနဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ Humidity Control Aတြက္ Dew Point Temperature 10.8°C ေလာက္လိုခ်င္ တဲ့ Aခါ Chilled Water Temperature က 5 to 6.5 °C ကသင့္ေတာ္ၿပီး 8°C ထက္ ျမင့္လို႔ မရတာ သတိထားပါ။

o

Variable Fan Speed နဲ႔ ထိန္းရင္ လည္း Aတိုင္းAတာ တစ္ခု Aထိ Aဆင္ေျပတတ္ပါတယ္။

3. Multi-Speed (Cooling) with Temperature Control o

သေဘာတရား ကေတာ့ Constant Volume နဲ႔ Aတူတူပါပဲ။ လုပ္ေလ့ရွိတာ က ေတာ့ (Thermostat / Control Panel) မွာ Hi/Med/Low Mode ကိုေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရတာပဲ ပိုပါတယ္။

4. Variable Speed (Cooling) Control o

ဒီ FCU ေတြ က သက္ဆိုင္ရာ Manufacturer ေတြ ရဲ့ Special Equipments ေတြပါ။ Aမ်ားAားျဖင့္ ေတာ့ Remote နဲ႔ Aတူ Microprocessor Control ပါၿပီး Aျပင္ က သီးသန္႔ Controller ထည့္ေပးစရာ လိုAပ္ေလ့ မရိွပါဘူး။

o

FCU Fan Drive ေတြ က Aထူးဒီဇိုင္း လုပ္ထားတဲ့ Motor Drive ေတြ ပါ။ (Uပမာ။ ။ Stepless Motor Drive)

5. Chilled Water Valve Control: On-Off vs. (PI) Modulating o

ေလထဲမွာ ရွိတဲ့ ပကတိ ေရေငြ႔ ပမာဏ Absolute Humidity (Humidity Ratio) မေျပာင္းလဲ တဲ့ AေျခAေန (Wet Process မရွိတဲ့ ေနရာ၊ Storage (သို႔) Human Occupancy နည္းတဲ့ ေနရာ) ၊ တစ္နည္းAားျဖင့္ ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ Sensible Cooling / Heating ပဲလိုAပ္တဲ့ Aခါမွာ Temperature နဲနဲ ေလးေျပာင္းတာ နဲ႔ Relative Humidity (RH) သိသိသာသာ ေျပာင္းတာ ကို ေတြ႕ရပါမယ္။ (ဒီ Aခ်က္ ကို Humidity Control လုပ္ဘို႔ လိုAပ္တဲ့ Aခါ တိုင္း ထည့္သြင္း စU္းစား ဘို႔ မေမ့ေစခ်င္ ပါဘူး။)

o

ေAာက္မွာ Psychometric Chart ကေန Extract လုပ္ထားတဲ့ ပံုကို ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

o

ဒီပံု Aရ Room Condition Setpoint 23°C နဲ႔ 50% RH AေနAထားမွာ 1°C ေျပာင္းတာ နဲ႔ 3% RH ေျပာင္းသြားတာ ေတြ႕ရပါမယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ Valve On-Off နဲ႔ ပဲ ထိန္းတဲ့ Temperature က Set point Aနား Aတက္Aက် ျဖစ္တာ မို႔ RH က လည္း ဒီလို လိႈင္းေပၚလာပါတယ္။

o

PI (Proportional plus Integral) Modulating Control နဲ႔ ထိန္းတဲ့ Aခါ မွာေတာ့ Temperature က Set point နားမွာ ကပ္ေနၿပီး RH ကလည္း ပိုၿပီး ၿငိမ္ေနတာ ေတြ႕ရပါမယ္။

o

Sensible Load က တေျဖးေျဖး ဝင္လာ တာ ျဖစ္ေပမဲ့ ေလထဲ ကို ေရေငြ႕ထည့္တဲ့ Latent Load ကေတာ့ ခ်က္ခ်င္းေရာက္ပါတယ္။ Humidity (Latent) Load = Instant Load

o

ဒါေၾကာင့္ Wet Process (Spray Washing, Steam Fumes, etc. )ရွိတဲ့ Aခါ ေသေသခ်ာခ်ာ စU္းစားရပါတယ္။ လိုAပ္ရင္ Local Exhaust နဲ႔ Process ကို Interlock လုပ္ေပးရပါမယ္။

o

Chilled water Valve On တဲ့ Aခါ Coil Apparatus Dew Points က Aခန္းရဲ့ Dew Point Temperature ထက္နိမ့္မယ္ ဆိုရင္) Condensate ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ Valve ပိတ္လိုက္ တဲ့ Aခါ Coil Temperature တက္လာတာ မို႔ ျပန္ Aေငြ႕ ျပန္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို AေျခAေန ဆို RH Variation က ပိုေတာင္ မ်ားပါလိမ့္Aံုးမယ္။ (ဒီAေျခAေန Aတြက္ Aထိုက္Aေလ်ာက္ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မွာ ကေတာ့ Apparatus Dew Point Temperature က Aခန္းရဲ့ Dew Point Temperature ထက္ ျမင့္တဲ့ Dry Coil ကို ေရြးခ်ယ္သံုးဘို႔ပါ။ Chilled Water Supply Temperature ကို လည္း ဒီ Dry Coil နဲ႔ သင့္ေတာ္ေAာင္ ျမွင့္ ေပးရပါလိမ့္မယ္။)

From : http://chawlwin.blogspot.com/2009/10/hvac-control-01-fan-coil-units.html

HVAC Duct Sizing o

HVAC စနစ္မွာ ေလကို Transport လုပ္ဘို႔ Aတြက္ Air Duct Aမ်ိဳးမ်ိဳး ပါဝင္ ေနရပါတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ HVAC System Design Aႀကီးေတြ လုပ္ရတဲ့ Aခါ မွာ ႀကံဳေတြ႕ရမဲ့ Air Duct Sizing ေတြ ကို စနစ္တက် ေရြးခ်ယ္ေစႏိုင္ဘို႔ က Aေရးႀကီးပါတယ္။

I.

Introduction o

သံုးတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ Aလိုက္ Fresh Air Duct (Ventilation Duct), Supply Air Duct, Return Air Duct, Exhaust Air Duct စသည္ျဖင့္ Aမ်ိဳးမ်ိဳး ပါဝင္ပါတယ္။ Exhaust မွာမွ စုတ္ထုတ္မဲ့ ဓါတ္ေငြ႕ ရဲ့ သေဘာ သဘာဝ ကို လိုက္ၿပီး Aမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲႏိုင္ပါေသးတယ္။ (Uပမာ၊ ၊ General exhaust, Toilet exhaust, Kitchen Exhaust, Wet exhaust, Chemical Exhaust, Acidic Exhaust, Caustic Exhaust, etc.)

o

Duct Material Aေနနဲ႔ AသံုးAမ်ားဆံုး က Sheet Metal ပါ။ သံုးမဲ့ Aသံုး Aပူခ်ိန္ နဲ႔ Chemical / heat / moisture စတဲ့ resistant ေတြ ေပၚမူတည္ၿပီး Aျခား material ေတြ လည္း Aသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ Aသံုးမ်ားတာကေတာ့ Aluminium, Stainless Steel, PP နဲ႔ Aျခားပလတ္စတစ္ Aခ်ိဳ႕ပါ။

o

Shape (ပံု) Aေန နဲ႔ လည္း ေလးေထာင့္၊ Aဝိုင္း နဲ႔ ဘဲUပံု ဆန္ဆန္ ေတြ ျဖစ္ႏို္င္ပါတယ္။

o

မီးAေရးေပၚ AေျခAေန Aတြက္ သံုးမဲ့ Duct ေတြ Aတြက္ Fire Rating Consideration ေတြ လိုAပ္သလို၊ ေျပးမဲ့ ေနရာနဲ႔ Aပူ AေAး ကြာဟခ်က္ Temperature Differences ေတြ ရွိမယ္ဆိုရင္ Insulation လိုAပ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

Aသံုးမ်ားတဲ့ Standard ကေတာ့ SMACNAStandard ပါ။

o

Aၾကမ္းAားျဖင့္ Aလြယ္တကူ ေရြးခ်ယ္တဲ့ Aခါ Pressure Loss ΔP ကို 1 Pa/m (0.1mm Aq /m) နဲ႔ ေရြးတတ္ၾကပါတယ္။ Velocity ကို လည္း 8 m/s ထက္ မေက်ာ္ေစရဘူး စသည္ ျဖင့္ေပါ့။ ဒါက သံုးေနက် လည္းျဖစ္၊ သံုးလို႔လည္း ျပႆနာ မေပးႏိုင္မဲ့ AေျခAေန ေတြကိုလည္း သိရင္ လြယ္လြယ္ သံုးႏိုင္တဲ့ Rule of Thumb တစ္ခုပါ။ ေလွနံဒါးထစ္ မွတ္ဘို႔ ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ထူးျခားတဲ့ application ေတြ၊ AေျခAေန မွာ ဒီ ဂဏန္းေတြ ကို ျပန္စစ္ေဆး ရပါလိမ့္မယ္။ ( မွတ္ခ်က္။ ။ Thumb Rule (or) Rule of Thumb ဆိုတာက Aေတြ႕Aႀကံဳ ကို Aေျခခံ ၿပီး Aလြယ္တကူ သံုးႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းကို ဆိုလိုတာပါ။ သူ႔မွာ ဘာလို႔ လုပ္ရတာလဲ ဆိုတဲ့ AေျဖAတိAက် ေပးဘို႔ မလြယ္ေပမဲ့ ဒီ တန္ဘိုးကို သံုးခဲ့တာ Aဆင္ေျပတယ္၊ OK ပဲ လို႔ Aဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။ ဘယ္ Subjects မွာမဆို Aသံုးမ်ားတဲ့ စကားလံုး ပါ။)

II.

Duct Sizing Design Consideration o

Dust Sizing လုပ္တဲ့ Aခါ Aဓိက Factor ႏွစ္ခုကေတာ့ Friction Loss နဲ႔ Velocity ပါ။ Duct Construction ကိုလည္း ထည့္သြင္းစU္းစား ရပါေသးတယ္။

o

Friction Loss ကိုထည့္သြင္း စU္းစားရတာ ကေတာ့ လိုAပ္မဲ့ Fan Power ကို ကန္႔သတ္ႏိုင္ဘို႔ပါ။ Friction Loss က Duct Velocity နဲ႔ ေရာ Duct Aတြင္းမ်က္ႏွာျပင္ Aၾကမ္းAႏု roughness factors နဲ႔ ပါ သက္ဆိုင္ပါတယ္။

o

Velocity Limit ကိုသတ္မွတ္ရတာ ကေတာ့ ေလစီးတဲ့ Aခ်ိန္ ထြက္ေပၚလာမဲ့ Aသံ ကို ကန္႔သတ္ ႏိုင္ဘို႔ ပါ။ ဒါ့Aျပင္ Friction Loss Aေပၚမွာ လည္း Aက်ိဳးသက္ေရာက္ မႈ ရွိေန ပါေသးတယ္။ Aသံုးျပဳ မဲ့ ေနရာ Duct Section Location (Supply, Return / Main, Branch) Aေပၚမူတည္ သလို Aခန္းရဲ့ လိုAပ္တဲ့ Noise Criteria (ဆိတ္ၿငိမ္မႈ Aတိုင္းAတာ) နဲ႔ လည္း ဆိုင္ ပါတယ္။

o

HVAC Air-Side မွာသံုးေလ့ ရွိတဲ့ Air Duct Aမ်ိဳးAစား သံုးခု ကို ေAာက္မွာ

ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ o

Circular Duct မဟုတ္တဲ့ Aျခား Non-Circular Duct ေတြ ကို သံုးတဲ့ Aခါ Aသင့္ေတာ္ဆံုး ကေတာ့ Equivalent Circular Duct ကိုရွာၿပီး တြက္တဲ့ နည္းပါ။

o

Duct Size ေတြကို စU္းစားတဲ့ Aခါ Internal Clear Dimensions (Aတြင္းပိုင္း Aလြတ္ Aတိုင္းAတာ မ်ား) ျဖစ္ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ Internal Lining / Insulation လိုAပ္ႏိုင္တာ မို႔ ဒီAခ်က္ ကို မေမ့ ဘို႔ သတိေပးရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

o

Aspect Ratio o

Aspect Ratio ဆိုတာ က Rectangular Duct နဲ႔ Oval Duct ေတြ မွာ Aနံ နဲ႔ Aျမင့္၊ ႀကီးတာကို ငယ္တာ နဲ႔ စား လို႔ ရတဲ့ Aေျဖပါ။ (Aspect Ratio = The ratio of the long side to the short side of the duct)

o

Aေကာင္းဆံုး ကေတာ့ Aspect Ratio = 1 ပါ။ ဘာလို႔လည္း ဆိုေတာ့ ပစၥည္း Aကုန္Aက် Aနည္းဆံုးမို႔ ပါပဲ။ Sheet Metal Duct တစ္ခု ကို Fabricate လုပ္တဲ့ Aခါ Parameter က ကုန္က်မဲ့ Sheet Metal AေရAတြက္ နဲ႔ တိုက္ရိုက္ Aခ်ိဳး က်ပါတယ္။ Aspect Ratio မ်ားလာရင္ Parameter (ပတ္လည္Aနား Aရွည္) လည္း မ်ားလာတာ ကို သတိျပဳမိမယ္ ထင္ပါတယ္။ (Development Drawing ဆြဲတာ ကို သတိရပါ။) ေAာက္မွာ Cross Section Area ခ်င္း တူတဲ့ Duct ႏွစ္ခု ကို

ယွU္ျပေပးထားပါတယ္။

o

Aထက္ပါ ပံုAရ Parameter ခ်င္းယွU္ၾကည့္ရင္ 5m vs 4m မို႔ (5-4)/4 = 25% ပိုကုန္က်တာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့Aျပင္Equivalent Diameter ခ်င္းတူဘို႔ Aတြက္ Aspect Ratio မ်ားတဲ့ Duct Size ကို နည္းနည္း ပိုႀကီးေပးဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Material Usage က 30% ေလာက္ပိုကုန္ပါတယ္။ (ေAာက္ဇယားတြင္ ရႈ။)

o

ဒါ့Aျပင္ Aspect Ratio မ်ားလာတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္တည္း မွာပဲ Insulation ပတ္ရမဲ့ Eရိယာ မ်ားလာ သလို Heat Gains/Loss လည္း မ်ား လာပါAံုးမယ္။

o

ေAာက္မွာ Equivalent Duct Diameter တစ္ခု Aတြက္ Aspect Ratio ေျပာင္းတဲ့ Aေပၚ ပိုကုန္က်မဲ့ Material နဲ႔ Cost ေတြ ကို နမူနာ ေပးထားပါတယ္။ Aspect Ratio

o

Sheet Metal Usage

Installation Cost

1

1.00

1.00

2

1.07

1.12

3

1.18

1.26

4

1.29

1.44

5

1.39

1.62

6

1.49

2.00

7

1.59

2.08

o

Aေပၚက Table ကို ၾကည့္ရင္ Aspect Ratio 4 ျဖစ္လာတဲ့ Aခါ ကုန္က်မဲ့ Sheet Metal က 30% ေလာက္ ပိုကုန္က် မွာ ျဖစ္ၿပီး Installation Cost (တပ္ဆင္ စရိတ္) ကေတာ့ 50% ေလာက္ပို ကုန္က်တာ ေတြ႕ရပါမယ္။

o

Site / Space Constraints ေတြ Aရ Aspect Ratio 1 Aၿမဲတမ္း ရႏို္င္ဘို႔ က မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ Aspect Ratio ကို 4 ထက္ မေက်ာ္ပါေစနဲ႔။

o

o

မွတ္ရလြယ္ေAာင္ ေျပာရမယ္ ဆုိရင္၊ Low Aspect Ratio Means: o

Lower Friction Rate (Lower Operating Cost)

o

Lower Perimeter to Area Ratio (Lower Material Cost)

Pressure Loss Consideration o

Friction Loss ကို ကန္႔သတ္တဲ့ Aခါ ပံုမွန္ Aသံုးမ်ားတဲ့ Medium Smooth – Sheet Metal Duct ေတြ Aတြက္ 1 Pa/m (0.1 mmAq/m) ေလာက္ ထားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒါက Thumb Rule ပါ။ မ်က္ႏွာျပင္ ပိုၾကမ္းတဲ့ Flexible Duct လို၊ Fiber Duct တို႔မွာေတာ့ Pressure Loss က ပိုမ်ားေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့Aျပင္ Flexible Duct မွာ ဘယ္ေလာက္ထိ ဆြဲဆန္႔ ထားတယ္၊ (ေကြးေနတယ္) ေပၚ မူတည္ၿပီး လည္း Pressure Loss ထပ္တက္ လာႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ Flexible Duct က တိုတာမို႔ ရိုးရိုး Duct နဲ႔ Same Velocity ေလာက္မွာ ထားေရြးရင္ Aဆင္ေျပေလ့ရွိပါတယ္။ (မွတ္ခ်က္ Flexible Duct ကို 1.5m (5 feet) ထက္ မေက်ာ္ေစဘို႔ ဂရုစိုက္ ေပးပါ။ ဒါ့Aျပင္ တကယ္ ဆင္တဲ့ Aခါမွာလည္း ေခြေခါက္မေန ေစဘို႔ သတိျပဳပါ။) ဒါမွ Standard Duct Size Chart ေတြ သံုးၿပီး Sizing လုပ္ႏိုင္မွာ ပါ။

o

Aျပင္မွာ သံုးေနၾကတဲ့ Duct Measure / Ductulator ေတြကလည္း Medium Smooth Sheet Metal Duct Aတြက္ ပဲ မွန္ပါတယ္။ ASHRAE Handbook ထဲမွာပါတဲ့ Chart ကလည္း Medium Smooth Aတြက္ ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ Medium Smooth မဟုတ္တဲ့ Flexible Duct လို၊ Concrete Duct လိုေတြ မွာ Pressure Loss

လိုခ်င္ရင္ ျပန္တြက္ယူရပါလိမ့္မယ္။ Roughness Factor ကိုေတာ့ ASHRAE မွာ

ဒီလိုေပးထားပါတယ္။ o

Energy Cost ကေစ်းႀကီးၿပီး Duct Work Cost ကသက္သာရင္ Low Friction Rate က ပိုၿပီး Economical (တြက္ေခ်ကိုက္) ပါတယ္။ Energy Cost ကေစ်းခ်ိဳၿပီး Duct Work Cost ကေစ်းႀကီးရင္ Higher Friction Rate က ေစ်းပိုသက္သာပါတယ္။

o

Aသံတိတ္ဆိပ္မႈ Aတြက္ Velocity Limits နဲ႔ Friction Rate Aနည္းAမ်ား Aလိုက္ လိုAပ္လာမဲ့ Fan/Equipment ေတြ ကို ထည့္သြင္း စU္းစားဘို႔လည္း မေမ့ ေစခ်င္ပါဘူး။ Duct Pressure Class ေတြ က လည္း System Pressure Loss နဲ႔တိုက္ရိုက္ ဆက္သြယ္မႈ ရွိပါတယ္။ Duct Static Pressure ျမင့္လာတာ နဲ႔ Aတူ Material Thickness, Construction Method, Reinforcement Arrangements နဲ႔ Sealing Requirements ေတြပါ လိုက္တက္ လာတာ ကို လည္း သတိမူ ေစခ်င္ပါတယ္။

o

စာေရးသူ ေရးေပးထားခဲ့ တဲ့ VBA: Excel မွာေတာ့ Aျခား Roughness Factor ေတြ Aတြက္ ပါ တြက္ႏို္င္ေAာင္ စီစU္ေပးထားပါတယ္။

o

Flow Velocity Consideration o

Velocity ကိုစU္းစားတဲ့ Aခါ Aခန္းရဲ့ ဆိတ္ၿငိမ္မႈ လိုAပ္ခ်က္ ကို လိုက္လို႔ စU္းစားဘို႔ မွီျငမ္းစရာ Tables ႏွစ္ခု ကို ေAာက္မွာ ေပးထားပါတယ္။

o

Suggested Maximum Airflow Velocities for Various Noise Criteria

S.I (m/s) Room NC

Supply (Main) (Branch)

I.P (fpm: ft/min) Return

Supply (Main) (Branch)

Return

Kitchen, NC50 Laundries,

10

8

6

2000

1600

1200

9

7

6

1800

1400

1200

NC40 Large Office

8

6

5

1600

1200

1000

NC35 Small Office

6.5

5

4

1300

1000

800

NC30 Residential

5

4

3

1000

800

600

Machinery Space NC45

Lobby / Maintenance

o o

Suggested Maximum Airflow Velocities for Various Ductwork Installations Max. Airflow Velocity

RC or NC Duct Location

Rating in Adjacent Occupancy

Rectangular Circular Rectangular Circular 3500

5000

17.5

25

35

2500

4500

12.5

22.5

25 or less

1500

2500

7.5

12.5

45

2500

4500

12.5

22.5

35

1750

3500

8.75

17.5

25 or less

1000

2000

5

10

Above suspended acoustical ceiling

S.I (m/s)

45

In shaft or above solid drywall ceiling

I.P (fpm)

o o

ဒီ Table ေတြက Duct ကေန ထြက္လာ Noise Problem ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ဘို႔ ပါ။ Equipment Noise AပါAဝင္ Total Noise Control လုပ္မဲ့ Aခါ AျခားလိုAပ္ခ်က္ (Uပမာ၊ ၊ Sound Attenuator, Internal Duct Lining, Additional Duct Elbow, etc.) ေတြ ပါဝင္လာႏိုင္ပါတယ္။

o

Duct Lining ထည့္ရမဲ့ AေျခAေန Aတြက္ စိတ္ပူရမဲ့ AေျခAေန Aထိ Noise Criteria ေတြ က တင္းက်ပ္ ေနခဲ့ရင္ သူ႔Aတြက္ Allowance ကို Duct Dimension မွာထည့္သြင္း စU္းစားထားေပးဘို႔ လိုAပ္ပါမယ္။

III. IV.

Ducting Sizing o

Pressure Loss Limit နဲ႔ Velocity Limits ေတြ သိၿပီး ဆိုရင္ေတာ့ Duct Sizes ေတြကို Aဓိက နည္းသံုးနည္း နဲ႔ ထဲ က တစ္နည္းနည္း ကို သံုးၿပီး ေရြးခ်ယ္ ႏိုင္ပါတယ္။ 1. Using Chart: ASHRAE / Carrier Handbooks ေတြမွာ ပါတဲ့ Chart ေတြ နဲ႔ ယွU္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ဘို႔ ပါ။ 2. Using Duct Measure / Ductulator : Duct Measure / Ductulator လို႔ေခၚတဲ့ Slide Instruments ကို သံုးၿပီးေရြးခ်ယ္။ 3. Using Program: Duct Size ေရြးတဲ့ Program ေတြ Aမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ စာေရးသူ ရဲ့ VBAProgram ကို လည္း သံုးၿပီး ေရြးႏိုင္ပါတယ္။

o

Aရြယ္Aစား ေ႐ြးခ်ယ္တဲ့ Aခါမွာေတာ့ Circular Duct Size ကို Aရင္ ေ႐ြးခ်ယ္ရပါမယ္။

o

Rectangular နဲ႔ Oval Duct ေတြ ကိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ Table ေတြကေန ဖတ္ယူလို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ Aေပၚက Ducts ပံုစံ သံုးမ်ိဳး ယွU္ျပထားတဲ့ ပံု မွာပါတဲ့ Equation ေတြ ကေန ျပန္တြက္ယူလို႔ ပဲျဖစ္ျဖစ္ Sizing ေရြးခ်ယ္ ႏိုင္ပါတယ္။

o

ASHRAE Handbook: Fundamentals မွာ ပါဝင္တဲ့ Tables ေတြကေတာ့ .

Rectangular Duct Aတြက္ Table: Circular Equivalents of Rectangular Duct for Equal Friction and Capacity

i.

Oval Duct Size Aတြက္ ကိုေတာ့ ASHRAE Handbook က Table: Equivalent Spiral Flat Oval Duct Dimension

ျဖစ္ၾကပါတယ္။ o

Duct Measure / Ductulator ေတြ မွာေတာ့ Rectangular Duct Size ကို တိုက္ရိုက္ ဖတ္လို႔ ရေလ့ ရွိတတ္ ပါေသးတယ္။

o

Ducting Sizing in Excel Spread Sheet & VBA o

Excel Spread Sheet မွာ Aလြယ္တကူ Duct Sizing လုပ္ႏိုင္ေစဘို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ နဲ႔ VBAfor MEP Calculations[ http://chawlwin.blogspot.com/2009/06/vbafor-mep-calculations.html ] ကို ေရးသား ထားၿပီးပါၿပီ။ သြားေရာက္ ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။

V. VI.

Impact of Duct Design Method in Duct Sizing o

Duct Design Methods (ဒီဇိုင္း လုပ္နည္း) သံုးနည္း ရွိပါတယ္။

o

.

Equal Friction Method

i.

Static Regain Method

ii.

T-Method

Aေပၚမွာ တင္ျပခဲ့ တဲ့ Duct Sizing Method က Equal Friction Method Aတြက္ တိုက္ရိုက္သက္ဆိုင္ေပမဲ့ နည္းသံုးခု စလံုး Aတြက္ Aသံုးဝင္ပါတယ္။ Design Method Aလိုက္ Velocity နဲ႔ Friction Loss Factor ေတြ ကို Aနည္းငယ္ Adjust လုပ္ေပးဘို႔ လိုတာ ကိုသိထားဘို႔ ပဲလိုပါတယ္။

o

Duct Section & Branch ေတြမွာ Flow Control / Adjusting လုပ္ဘို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ Dampers ေတြ ထည့္ထားခဲ့ မယ္ဆိုရင္ ဒီနည္း နဲ႔ ေရြးခ်ယ္တဲ့ Aတြက္ ျပႆနာ သိပ္ေပၚစရာ မရွိလွပါဘူး။

o

Duct System Design တစ္ခုလံုး လုပ္တဲ့ Aခါမွာေတာ့ Duct Sizing သာမက Fan / System Interface နဲ႔ Duct Fitting Loss ေတြ ရဲ့ သေဘာ သဘာဝ ကို သိရွိနားလည္ ေနဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။

o

Duct System Design နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေနာက္လာမဲ့ post မွာ ဆက္လက္ ေရးသားေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

VII.

References: 1. "Duct Design", Chapter 21, ASHRAE Handbook: Fundamentals, 2009. 2. "HVAC Duct Construction Standards", 2nd Edition with Addenum No. 1, SMACNA, 1997. 3. Mark E. Schaffer, "APractical Guide to Noise and Vibration Controls for HVAC Systems", 2nd Edition (I-P), ASHRAE, 2005. 4. "Air Duct Design", Chapter 2, Carrier: Handbook of Air Conditioning Design, McGraw-Hill, 1965.

From http://chawlwin.blogspot.com/2009/07/hvac-duct-sizing.html

HVAC Systems: Introduction to Design HVAC Aေျခခံ လုိAပ္ခ်က္ေတြ ကို မိတ္ဆက္ေပး ဘို႔ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ တင္ျပထားတာပါ။ I.

Introduction o

ဒီဇိုင္း ေရးရာျပႆနာ ေတြကို Aေျဖ႐ွာတဲ့ Aခါ၊ Aေျဖကို သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ေျပာႏိုင္ဘို႔ ခက္ပါတယ္။ Aထူးသျဖင့္ ခုမွလုပ္ငန္းခြင္ထဲ ေရာက္လာတဲ့ Aင္ဂ်င္နီယာ Aဖို႔ ဘယ္ေနရာ ကေန စ႐ွင္းရမလဲ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ဘို႔ ဆိုတာ Aင္မတန္ ခက္ခဲ တဲ့ Aလုပ္တစ္ခုပါ။

o

ျပႆနာ ကိုက တိတိက်က် သတ္မွတ္ခ်က္ ႐ွိခ်င္မွ ႐ွိမယ္။ လုိAပ္တဲ့ Design Parameters (ဒီဇိုင္း Aခ်က္Aလက္) Aခ်ိဳ႕ ေပ်ာက္ခ်င္ေပ်ာက္ ေနမယ္။ Aေျဖေတြ ကလည္း တစ္ခုမက။ AေျခAေန၊ ပိုင္႐ွင္၊ ေနရာေပၚ လိုက္ၿပီး တခ်ိဳ႕Aေျဖေတြက Aျခား Aေျဖေတြ ထက္ ပိုေကာင္းခ်င္ ေကာင္းပါမယ္။ မွားတယ္၊ မွန္တယ္ ေျပာလို႔ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြ Aတြက္ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္ မွာ Aေျဖ တစ္ခုက Aျခား Aေျဖ ေတြထက္ ပိုေကာင္း ခ်င္ေကာင္း ေနတာကိုး။

o

ဘယ္Aခ်ိန္၊ ဘယ္သူ႔Aတြက္ ဘယ္ဟာ က Aသင့္ေတာ္ဆံုးလဲ၊ ဘာကို ေ႐ြးခ်ယ္ သင့္လဲ ဆံုးျဖတ္ ႏိုင္ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ေတြဆီက ရဲ႕ Aျမင္ ကို ေတာင္း ျခင္း ျဖင့္ ကိုယ့္ရဲ႕ ေတြေဝ မႈကို ေလွ်ာ့ခ် ႏိုငပ ္ ါတယ္။ ျပႆနာ တစ္ခုစီAတြက္ ေတြ႕ထားတဲ့ Aေျဖေတြရဲ႕ Aေကာင္းAဆိုး Aနည္းAမ်ား ကို ခ်င့္ခ်ိန္ ၿပီး Aသင့္ေတာ္ဆံုး Aေျဖကို ေ႐ြးရပါတယ္။

o

တခ်ိဳ႕ Aခ်က္Aလက္ ေတြက ဒီဇိုင္း စဘို႔ေပးထား ေပမဲ့ Iterative Design Process တစ္ေလွ်ာက္မွာ modification လုပ္ဘို႔ ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။ Uပမာ။ ။ Clients (ပိုင္႐ွင္၊ Aလုပ္႐ွင္) နဲ႔ Architects ေတြက မွန္Aျပည့္ကပ္ ဘို႔ ျပင္ဆင္ထား ေပမဲ့လို႔ energy implication လိုAပ္ခ်က္ ေၾကာင့္ မွန္ A႐ြယ္Aစား ေလွ်ာ့ေပး ရတဲ့ AေျခAေနမ်ိဳး လည္း႐ွိႏိုင္ပါတယ္။ Mechanical Engineer ကိုယ္တိုင္လည္း ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ AေျခAေန Aတြက္ ဘယ္စနစ္ က Aေကာင္းဆံုးျဖစ္မလဲ ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိေစဘို႔ System Components Aမ်ိဳးမ်ိဳး နဲ႔ Control Strategies Aဖံုဖံု ကိုေပါင္းစပ္ၿပီး ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီဇိုင္း မွာ Aဆက္မျပတ္၊ ေ႐ွ႕တိုးေနာက္ဆုတ္၊ ထပ္တစ္လဲလဲ ဆန္းစစ္၊ လက္ေတြ႔ ရႏိုင္တဲ့ Component နဲ႔ Control Option ေတြကို ပါင္းစပ္ၿပီး Constraints (ကန္႕သတ္ ထားတဲ့ ေဘာင္) ေတြ Aားလံုးထဲ ဝင္မဲ့ Aသင့္ေတာ္ဆံုး၊ Aေကာင္းဆံုး Aေျဖကို ႐ွာရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ Aထဲမွာ ထပ္တလဲလဲ ဆန္းစစ္ရတဲ့ Engineering Analysis သေဘာတရား ေတြပါဝင္တာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒီဇိုင္း ရဲ႕ ပထမေျခလွမ္း က Aေျဖေတြေတြ႕ ႏိုင္တဲ့ ေဘာင္ကို Aၾကမ္း သတ္မွတ္ဘို႔ ျဖစ္တာ ေၾကာင့္ ေနာက္ခံ မ႐ွိခဲ့တဲ့ သူေတြAတြက္ ဘယ္ကစရမွန္း မသိျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီAခက္Aခဲ ကို ေက်ာ္လႊား ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Initial Assumption ေတြကို Aရင္လုပ္၊ ၿပီးမွ Analysis ထပ္ထပ္လုပ္ ၿပီး Improve လုပ္ရပါတယ္။

Building MEP system ေတြကို Design ေကာင္းေကာင္း လုပ္ႏိုင္တဲ့ Design Engineer

ေကာင္းတစ္ေယာက္ Aခ်ိန္တိုတို Aတြင္း ျဖစ္ႏိုင္တာ မဟုတ္ သလို လြယ္လြယ္နဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္တာ လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ o

ေကာင္းမြန္ သင့္ေတာ္တဲ႔ Theoretical Knowledge (စာေတြ႕ ဗဟုသုတ) ေတြ သာမက Aမွန္တကယ္ Practical Field Experiences (လက္ေတြ႕ လုပ္ငန္း Aေတြ႔Aၾကံဳ ေကာင္း) ေတြ ႐ွိရပါမယ္။

o

လိုAပ္တဲ့ Engineering Design Capability သာမက ေဒသဆိုင္ရာ Governing Rules, regulations and Standard Code of Practices ( Uပေဒ စည္းမ်U္း စည္းကမ္းေတြ၊ လုပ္ထံုး လုပ္နည္း) ေတြ ကို သိနားလည္ ေနရပါ မယ္။

o

Design Team ဓေလ့ ထံုးစံ Coordination Design Processes လုပ္ငန္း Aဆင့္ဆင့္ ေတြနဲ႔ ရင္းႏွီး ေနဘို႔ လည္း လိုAပ္ပါတယ္။ Team Aတြင္း မွာ သာမက ပတ္သက္တဲ့ Clients နဲ႔ေရာ Other Related Parties ေတြနဲ႔ပါ Interaction / Coordination (ညိွႏိႈင္းရတာ၊ Aထပ္ထပ္ Aခါခါ ေဆြးေႏြးရတာ၊) ေတြ ႐ွိတာ မို႔ Communication Skill လည္း Aထိုက္Aေလွ်ာက္ လိုAပ္ပါတယ္။ ေနာက္ ထပ္တလဲလဲ ျပန္လုပ္ရတာ ရယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ ၿပီးၿပီ ဆိုမွ Client ဆီက မီးနီ Aျပခံရတာေတြ ကလည္း မ႐ိုးႏိုင္တာ မို႔ သီးခံ ရည္႐ွိဘို႔နဲ႔ စိတ္႐ွည္ဘို႔လည္း လိုAပ္ပါတယ္။

o

Public Safety လူေတြ Aႏၲရာယ္ မျဖစ္ေAာင္ ကာကြယ္ ႏိုင္တဲ့ ဗဟုသုတ နဲ႔ Aေတြ႔Aၾကံဳ ႐ွိၿပီး Aၿမဲ တမ္း ထည့္သြင္း စU္းစားေန လည္း လိုAပ္ပါတယ္။

o

ကိုယ္ မလုပ္ဘူးေသး တဲ့ စနစ္Aသစ္ တစ္ခု စတင္ ဒီဇိုင္း လုပ္ရမဲ့ Aခ်ိန္မွာ Aေတြ႔Aၾကံဳ ႐ွိတဲ့ Aင္ဂ်င္နီယာ ေတြနဲ႔ တြဲ လုပ္ခြင့္ ရဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္း Aေတြ႔Aၾကံဳ ႐ွိလာ ေလေလ၊ ျမန္ဆန္လာေလေလ၊ Aမွားနည္းေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။(Aစ ထဲက Aမွားလုပ္ထားဘူးတာ ကို Aမွန္လို႔ ျမင္ၿပီး ထပ္မွားေနတာ မဟုတ္ ခဲ့ရင္ ေပါ႔ ေလ။) ဒါေၾကာင့္ မို႔ ကိုယ္တိုင္ မကၽြမ္းက်င္ ေသးတဲ့၊ လုပ္ငန္း Aေတြ႔Aၾကံဳ မ႐ွိေသးတဲ့ Aလုပ္မွာ လက္တဲ့ မစမ္းၾကဘို႔ သတိေပးရတာပါ။ ဒါဟာ Professional Ethic Code: ထဲက က်င့္ဝတ္ တစ္ခု လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

II.

Psychrometry o

က်ေနာ္ တို႔ ေန႔စU္႐ႈ႐ိႈက္ ေနရတဲ့ ေလထဲ မွာ ေရခိုးေရေငြ႔ ေတြပါဝင္ပါတယ္။ ဒီလို ေရခိုးေရေငြ႔ ပါတဲ့ Aတိုင္းAတာ က လူေတြAတြက္ ေရာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ နဲ႔Aျခား HVAC Applications ေတြမွာ Aလြန္ Aေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ HVAC ဒီဇိုင္းေတြ Aေၾကာင္း ကိုမစခင္ သိသင့္တဲ့ ေလ နဲ႔ ေရေငြ႔ mixture ရဲ့ Physical And Thermodynamic Properties ေတြကို ေလ့လာရတဲ့ Psychrometry ကိုAရင္ ၾကည့္ၾကရေAာင္။ i.

Dry-Bulb Temperature (Tdb) ေလထဲမွာ သာမိုမီတာ ႐ိုး႐ိုးထားၿပီး တိုင္းလို႔ရတာ။ (radiation and moisture ကေန ကာထားၿပီးေတာ့ ေပါ႔။ သာမိုမီတာ ရဲ့ Bulb ကေျခာက္ေသြ႔ေနရတာ မို႔ Dry-Bulb Temperature (Tdb)လို႔ ေခၚပါတယ္။

ii.

Wet-Bulb Temperature (Twb): ေရစိုေနတဲ့ Aဝတ္ပတ္ထား တဲ့ Bulb ပါတဲ့ သာမိုမီတာ ကို ေလထဲမွာ Aသားကုန္ ေမႊ႔ၿပီး တိုင္းလို႔ ရတာကေတာ့ Wet-bulb temperature ပါ။ Dry-Bulb နဲ႔ Wet-bulb temperature ရဲ့ ျခားနားခ်က္ က ေလထုရဲ့ ေျခာက္ေသြ႕မႈ ဘယ္ေလာက္႐ွိမလဲ ျပပါတယ္။ ျခားနားခ်က္ မ်ားေလ ပိုေျခာက္ေသြ႕ေလပါပဲ။

iii.

Water Vapor Saturation: ေလဟာ Aပူခ်ိန္တစ္ခုမွာ ေရေငြ႔ ကို Aတုိင္းAတာတစ္ခု Aထိပဲ လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။ (Standard Atmospheric Pressure & Temperature နဲ႔လည္းပတ္သက္တာ မို႔ ပင္လယ္ျပင္ Aထက္Aျမင့္ ဘယ္ေလာက္ လဲ ဆိုတာ နဲ႔ လည္းဆိုင္ပါတယ္။) Aပူခ်ိန္ တစ္ခုမွာ Aမ်ားဆံုး ထိန္းသိမ္း ႏိုင္တဲ့ ပမာဏ ကိုေရာက္တာ ကို Water Vapor Saturation လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီAေျခAေန မွာ Fog (ျမဴဆိုင္း) တာကိုေတြ႔ရပါမယ္။ ေလရဲ့Aပူခ်ိန္မ်ားေလ၊ ေရေငြ႔ ကို ပိုထိန္းႏိုင္ေလ ျဖစ္ပါတယ္။ Aပူခ်ိန္ ေလ်ာ့လာလို႔ ထိန္းႏိုင္တဲ့ ပမာဏ ထက္နည္းလာရင္ Condense ျဖစ္ရပါတယ္။ (တိမ္ကေန မိုးျဖစ္သလိုေပါ႔။)

iv.

Air Pressure ကိုၾကည့္ရင္ Dry Air (ေျခာက္ေသြ႔ေလ) နဲ႔ Water Vapor (ေရေငြ႔) ႏွစ္ပိုင္း ခြဲ လို႔ ရပါတယ္။ P = Pa + Pv Pa = Partial Pressure of Dry Air Pv = Partial Pressure Of Water Vapor

v.

Saturation Pressure (Pg) ေလထုထဲမွာ Water Vapor Saturation (ေရေငြ႔ ျပည့္ဝ) ျဖစ္ေနတဲ့ Aခ်ိန္ မွာ႐ွိတဲ့ Pressure ကို ေတာ့ Saturation Pressure (Pg) လို႔ေခၚပါတယ္။

vi.

Humidity ratio (ω) ဆိုတာကေတာ့ ေလထဲမွာ တကယ္႐ွိ ေနတဲ့ ေရေငြ႕ Aေလးခ်ိန္ နဲ႔ Aဲဒီ့ ေလ လံုးဝ ေျခာက္ေသြ႔ ေနစU္ ႐ွိမဲ့ Aေလးခ်ိန္ ႏွစ္ခု ကို Aခ်ိဳးခ် ထားတာပါ။ ω = mv / ma (or)

ω = 0.622 Pv / Pa = 0.622 Pv / (P - Pv)

mv = Mass of Water Vapor ma = Mass of Dry Air

vii.

RH (relative humidity) ဆိုတာကေတာ့ ေလထဲ မွာ ႐ွိေနတဲ့ Partial Water Vapor Pressure (Pv)နဲ႔ ဒီေလ ဒီ dry-bulb temperature မွာ Aမ်ားဆံုး ထိန္းထား ႏိုင္မဲ့ Saturation Pressure (Pg)တို႔ကို Aခ်ိဳးခ် ထားတာပါ။ ရာႏႈန္း (%) နဲ႔ျပေလ့႐ွိပါတယ္။ RH = Pv / Pg (× 100%)

viii.

Dew Point (Tdp) ေရခဲ ထည့္ထားတဲ့ ဖန္ခြက္ထဲ Aျပင္ဘက္မွာ ေရေငြ႔ေလးေတြ တြဲေလာင္းခိုေနတတ္တာ ေတြ႔ဘူးၾကမွာပါ။ ဒီလို ေရ Condense စျဖစ္ႏိုင္တဲ့ Aပူခ်ိန္ ကိုေတာ့ Dew point လို႔ေခၚပါတယ္။ Aရာဝတၳဳ တစ္ခုရဲ့ Aပူခ်ိန္ ဟာ ေလ ရဲ့ Dew point ထက္ေလ်ာ့တဲ့ Aခါမွာ ေရေငြ႔ ေတြ condense ျဖစ္လို႔ သူ႔မွာ ေခၽြးထြက္သလို ေရေတြကပ္ လာပါတယ္။ မနက္ေစာေစာ Aပင္က A႐ြက္ေတြ မွာ ႏႇင္းေပါက္ေလးေတြ ကပ္ေနတာ နဲ႔ တူတာမို႔ Dew Point လို႔ေခၚတာပါ။ T dp = T sat

ix.

at

Pg = Pv

Specific Volume (v) ဆိုတာကေတာ့ ေလ 1 unit mass မွာ႐ွိတဲ့ Volume (ထုထည္) ကိုေခၚတာပါ။

x.

Enthalpy(h) ဆိုတာက သံုးလို႔ရတဲ့ Total Useful Energy ကိုေခၚပါတယ္။

xi.

Sensible Heat ဆိုတာ Aပူခ်ိန္ မတူညီမႈေၾကာင့္ စီးဆင္း၊ ကူးေျပာင္းတဲ့ Heat ကိုေခၚပါတယ္။ Heating Process နဲ႔ Cooling Process ေတြက Sensible Processes ေတြပါ။ QS = m × c × ΔT

xii.

Latent Heat ေလထဲက ေရေငြ႔ ကိုဖယ္တာ (သို႔) ထပ္ထည့္တာ လုပ္တဲ့ Aခါ ေရေငြ႕ကေန ေရ (သို႔) ေရကေန ေရေငြ႔ ျဖစ္ေAာင္ ေျပာင္းရပါတယ္။ Latent Heat ဆိုတာက Aပူခ်ိန္မေျပာင္းပဲ ပံုစံေျပာင္းဘို႔ လိုAပ္တဲ့ Heat ပါ။ a.

Fusion (Aခဲ Aရည္ေပ်ာ္)

b.

Evaporation (Aရည္ကေန Aေငြ႔ပဲ ေျပာင္း)

c.

Condensation (Aေငြ႔က ေန Aရည္ ေျပာင္း)

d.

Freezing (Aရည္ခဲျခင္း)

Aရည္ -Aေငြ႔ Aျပန္Aလွန္ ေျပာင္းတာကို Air Conditioning မွာ Aဓိက တြက္ခ်က္ရၿပီး Aရည္ -Aခဲ Aျပန္Aလွန္ ေျပာင္းတာကို Refrigeration မွာAဓိက တြက္ခ်က္ရပါတယ္။ ေရရဲ့ Latent Heat က Sensible Heat ထက္ Aဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုပါတယ္။ Uပမာ Std Atm Pressure မွာ ေရ 0ºC မွာေပ်ာ္ဘို႔ လိုAပ္တဲ့ Heat Quantity (Latent Heat of Fusion) ဟာ Sensible Temperature 1 ºF ေျပာင္းဘို႔လိုတဲ့ Specific Heat Capacity (cp) ရဲ့ ၁၄၄ ဆ႐ွိပါတယ္။ Latent Heat of Vaporization ကေတာ့ ၉၇၀.၃ ဆေတာင္႐ွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Latent Heat ပါလာရင္ သတိထားရပါတယ္။ QL = m × Δhfg

xiii.

Psychrometric Chart ေAာက္မွာ Psychrometric Chart ကိုေလ့လာၾကည့္ဘို႔ ေပးထားပါတယ္။

o

HVAC Engineer ေတြAတြက္ ဒီ Chart က Aၿမဲတန္း လိုသံုးစြဲ ရပါတယ္။ Solution တစ္ခုAေျဖ႐ွာတိုင္း Psychrometric Chart ေပၚတင္ ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ HVAC Processes Aားလံုး ကို ဒီနည္းနဲ႔ Analyse လုပ္ရတာပါ။

o

S.I Unit နဲ႔ ႐ွိသလို I.P Unit နဲ႔လည္း ႐ွိပါတယ္။ Aမ်ားဆံုး သံုးတာ က Sea Level Chart ျဖစ္ၿပီး လိုAပ္လို႔ Other Altitute က Chart ေတြကို လိုခ်င္ရင္ ေတာ့ ASHRAE (www.ashrae.org ) ကေနမွာယူႏိုင္ပါတယ္။

o

Aမ်ားဆံုး သံုးၾကတာ က "ω-t" (omega-t) chart ပါ။ Dry Bulb Temperature (T db ) က abscissa (x-axis) မွာမွတ္ထားၿပီး humidity ratios (ω) ကို ordinates (y-axis) မွာတင္ထား တာပါ။

o

ဒီ Chart ကိုသံုးဘို႔ six independent properties (T db , T wb , RH, humidity ratio, specific enthalpy, and specific volume) ထဲက ႏွစ္ခုကို သိဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။

o

Space Condition တစ္ခု ကိုသိရင္ သူကို Psychrometric Chart ေပၚတင္ၾကည့္ရင္

o

Dew Point: T dp : Space Condition ကေန Horizontal Aတိုင္း ဘယ္ဘက္ တည့္တည့္ သြားၿပီး Saturation Line ကိုထိတဲ့ ေနရာ က Aဲဒီ Space ရဲ့ Dew point temperature ပါ။ Aဲဒီ Space ထဲမွာ Condensate ျဖစ္ေနတဲ့ Aရာဝတၱဳ ရဲ့ Aပူခ်ိန္ ဟာ Dew Point ေAာက္ မွာ ေရာက္ေနလို႔ ပါ။

o

Humidity ratio (or) absolute humidity W Space Condition ကေန Horizontal Aတိုင္း ညာဘက္ တည့္တည့္ သြားၿပီး Vertical Coordinate ကိုထိတဲ့ ေနရာ မွာဖတ္လို႔ ရပါတယ္။ ပံုမွန္Aားျဖင့္ Dry Air ကို Reference လုပ္ ေပးထားေလ့႐ွိပါတယ္။ HVAC Engineer ေတြ ဒီ Humidity Ratio နဲ႔ Relative Humidity ဆက္စပ္ခ်က္ နဲ႔ ဒီ Humidity Ratio တစ္ခုထဲ မွာ ပဲ T db ေျပာင္းတာနဲ႔ RH AႀကီးAက်ယ္ ေျပာင္း ႏိုင္တာ ကို ေသခ်ာ သိဘို႔ လုိပါတယ္။ ဒါမွ Humidity Control Application ေတြကို ေျဖ႐ွင္းႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Enthalpy(h) ကိုလိုခ်င္ ရင္ေတာ့ ပံုမွာျပထားတဲ့ Aတိုင္း ဘယ္ဘက္Aေပၚ ကို ခပ္ေစာင္းေစာင္း တက္သြားၿပီး ဖတ္ရပါတယ္။ သတိထားဘို႔ ကေတာ့ Wet Bulb Temperature နဲ႔ Enthalpy ႏွစ္ခု က တစ္ထပ္တည္း က်တာ မဟုတ္တာ သတိျပဳ ဘို႔ပါ။

o

Psychrometric Calculations o

x-scale က (Tdb: Dry Bulb Temperature) ျဖစ္တာမို႔ ဒီ Scale မွာ Aေျပာင္းAလဲ က Sensible Heating and Cooling Process ေတြပါ။

o

y-scale (Humidity Ratio) w: Absolute Humidity မို႔ ဒီ Scale မွာ Aေျပာင္းAလဲ က Humidification/ Dehumidification လို႔ေခၚတဲ့ Latent Heat Change Process ပါ။

o

o

S.I Unit Calculations o

m³/s = A(m²) x V (m/s)

o

q S (kW) = 1.23 x Q(m³/s) x ΔT(°C)

o

q L (kW) = 3.0 x Q(m³/s) x ΔW (g/kg da )

o

q T (kW) = 1.2 x Q(m³/s) x Δh

I.P Unit Calculations o

cfm = A(in2) x fpm / 144

o

q S (Btu/h) = 1.10 x Q (cfm) x Δt (°F)

o

q L (Btu/h) = 4,840 x Q (cfm) x ΔW (lb/lb da ) q L (Btu/h) = 0.68 x Q (cfm) x ΔG (gr/lb da )

o

o

q T (Btu/h) = 4.5 x Q (cfm) x Δh

Enthalpy နဲ႔ တြက္လို႔ ရတဲ့ Total heat က Re-heat မပါတဲ့ Process Aတြက္ Sensible, Latent ႏွစ္ခုေပါင္း တြက္တာ နဲ႔ ညီမွ်ပါတယ္။

o

HVAC Psychrometric Equation ေတြ ကို သံုးတဲ့ Aခါ Standard Air Value တစ္ခုကို Aေျခခံ တြက္ခ်က္ ၾက ေလ့႐ွိပါတယ္။ Dry Air Density ကို 1.2 kg/m3 (0.075 lb/ft3) [ 0.833 m3/kg (13.33 ft3/lb)] လို႔ ယူတြက္ေလ့ ႐ွိတာ ပါ။

o

This density corresponds to about 16°C (60°F) at saturation and 21°C (69°) dry air [at standard atmospheric pressure 101.325 kPa (14.696 psia)].

o

ေလကပံုမွန္ Aားျဖင့္ coils, fans, ducts, etc., ေတြကို ျဖတ္တဲ့ Aခါ မွာ ရွိတဲ့ density က standard နဲ႔ သိပ္မကြာ တာ မို႔ ပံုမွန္Aားျဖင့္ correction လိုAပ္ေလ့ မ ရွိပါဘူး။.

o

When airflow is to be measured at a particular condition or point, such as at a coil entrance or exit, the corresponding specific volume can be read from the psychrometric chart.

III. IV.

Air Conditioning မိတ္ဆက္။ A. Air Conditioning ဆိုတာ ဘာလဲ။ Air Conditioning ဆိုတာ လိုAပ္ခ်က္ Aေပၚမူတည္ၿပီး သင့္ေလွ်ာ္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ AေျခAေန တစ္ခုကို ဖန္တီးေပး ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ ေလကို Process လုပ္ေပးတဲ့ စနစ္ ကို ေခၚပါတယ္။ Process ေတြကေတာ့ 1. Treatment (ေလ ရဲ႕ Aပူ၊ AေAး၊ စိုထိုင္းဆ၊ စတာေတြကို လိုAပ္ တဲ့ AေျခAေန ရေAာင္ ျပဳျပင္မြမ္းမံ ျခင္း)၊ 2. Handling (မြမ္းမံ ၿပီးသား ေလကို လိုAပ္တဲ့ ေနရာ ေရာက္ေAာင္ ပို႔ႏိုင္ဘို႔ ေလကို ထိန္းေၾကာင္း၊ ျဖန္႔ေဝျခင္း) ေတြ ပါ။ B. ဘာ Aတြက္ Air Conditioning ကို လိုAပ္ ရတာလဲ။ ဒီစနစ္ က ျဖည့္ဆီးေပး ရမဲ့ Applications (Aသံုးခ်မႈ၊ လိုAပ္ခ်က္ေတြ) ကေတာ့၊ 0. Comfort Applications : ေနထိုင္၊ Aလုပ္လုပ္သူ ေတြ သက္ေတာင့္သက္သာ ႐ွိေစမဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ AေျခAေန တစ္ခုကို ဖန္တီး ေပး ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း။ 1. Industrial Applications: for Manufacturing Processes, Food, BioChemical Applications or Other Industrial Applications စက္႐ုံ Aလုပ္႐ုံ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၊ နဲ႔ Aျခား လိုAပ္ခ်က္ ေတြAတြက္ သင့္ေလွ်ာ္ ေလ်ာက္ပတ္တဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ AေျခAေန တစ္ခုကို ဖန္တီး ေပး ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း။ 2. Special Applications စပါယ္႐ွယ္ လုပ္ငန္းစU္ လိုAပ္ခ်က္ ေတြကို ျဖည့္ဆီးေပးဘို႔ ေသာ္လည္းေကာင္း။ စသည္ျဖင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

V. VI.

Air Conditioning Processes 0. Treatment of Air (ေလကိုျပဳျပင္ မြမ္းမံျခင္း)။ .

Temperature Control (Aပူခ်ိန္ ထိန္းညွိျခင္း)

i.

o

Cooling (AေAးေပး)

o

Heating (Aပူေပး)

Humidity Control (စိုထိုင္းဆ ထိန္း ညွိျခင္း) o

Dehumidification (ေလထဲမွ Aစိုဓာတ္ ကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ပိုမို ေျခာက္ေသြ႔ေစျခင္း )

o

ii.

Humidification (ေလထဲသို႔ Aစိုဓာတ္ (ေရေငြ႔) ထည့္ေပးျခင္း)

Air Cleanliness Control o

Filtration and Contamination Control (ေလကို သန္႔စင္ေAာင္ စစ္ျခင္း၊ ညစ္ညမ္းမႈကိုထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း)

o

Provide sufficient Outside (fresh) air (ျပင္ပေလ (ေလသန္႔) ကိုလိုAပ္သလို ထည့္သြင္းေပးျခင္း။)

1. Handling of Air .

Air Movement Equipments (ေလကို တြန္းပို႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေပး မဲ႔ စက္ပစၥည္း မ်ား)

i.

o

Fan, (ပန္ကာ)

o

AHU (Air Handling Units)

o

FCU (Fan Coil Units), etc.

Air Transportation Equipments (ေလကို သယ္ေဆာင္၊ ပို႔လႊတ္ေပး မဲ့ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား။) o

Duct

o

Flow Control Devices

o

Terminal Devices, etc.

VII. VIII.

Air Conditioning Applications 0. Comfort for Occupants (ေနထိုင္သူ ေတြ သက္ေတာင့္သက္သာ ႐ွိေစေရး။) လူေတြ သက္ေတာင့္သက္သာ ႐ွိေစဘို႔ နဲ႔ စိတ္ခ်မ္းေျမ့ ေစႏိုင္ဘို႔ က လူေတြရဲ႕ Aာ႐ုံငါးပါး နဲ႔ေရာ စိတၱAာ႐ုံ နဲ႔ပါ ဆိုင္ပါတယ္။ လူAမ်ိဳးမ်ိဳး၊ Aႀကိဳက္ Aေထြေထြ မို႔

လူေတြ Aားလံုး (ရာႏႈန္းျပည့္) ႏွစ္သက္ မဲ့၊ သက္ေတာင့္ သက္သာ ႐ွိ ႏိုင္မဲ့ AေျခAေန ကို ဖန္တီး ႏိုင္ဘို႔ က မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Aမ်ားစု (၈၀% နဲ႔ Aထက္ေလာက္) လက္ခံႏိုင္မဲ့ (ဝါ) ႏွစ္သက္မဲ့၊ သက္ေတာင့္သက္သာ ႐ွိေစမဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ AေျခAေန ကို ဖန္တီး ႏိုင္ဘို႔ပဲ ႀကိဳးစား ရပါတယ္။ ဒီ Aထဲ က Thermal Comfort Aေၾကာင္း ကို Aေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ ေတာ့ ASHRAE Standard 55: Thermal Environmental

Conditions for Human Occupancy မွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ASHRAE Online Learning က Short Courses ထဲ မွာ ASHRAE 55 ကေနထုတ္ႏုတ္ ထားတဲ့ HVAC Systems: Thermal Comfort (I-P) ကုိ Free ေပးထားပါတယ္။ ပိုက္ဆံ ေပးစရာ မလိုပဲ Free ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ .

Activity Level (လႈပ္ရွားမႈ၊ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား။) o

Aိပ္ေနတာလား၊ စာဖတ္ေနတာလား၊ ထိုင္ၿပီး နားနားေနေန ေနမွာလား၊ ေAးေAးေဆးေဆး လုပ္မွာလား၊ လႈပ္လႈပ္႐ွား႐ွား မ်ားမ်ား လုပ္ဘို႔လိုAပ္လား၊ Aင္Aားစိုက္လုပ္ရမဲ့ Aလုပ္လား၊ Aားကစား လုပ္တာလား၊ ေပၚမူတည္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ ရဲ့ Metabolic Heat Generation နဲ႔ Thermal Comfort က ဆက္စပ္ခ်က္ ႐ွိပါတယ္။

o

Uပမာ။ ။ ကပြဲ Aခန္းတစ္ခု ထဲမွာ ထိုင္ စကားေျပာေနတဲ့ သူက ခ်မ္းလို႔ Temperature နိမ့္တယ္လို႔ ထင္ေနတဲ့ Aခ်ိန္မွာ Dancing လုပ္ေနတဲ့ လူေတြ က Temperature ခ်ေပးရင္ ပိုေကာင္းမယ္ လို႔ ခံစားခ်င္ ခံစားရပါမယ္။

a.

Clothing (Aဝတ္Aစား AထူAပါး။) o

ဝတ္ဆင္ ထားတဲ့ Aဝတ္Aစား AထူAပါး ကလည္း Thermal Comfort နဲ႔ဆက္စပ္ခ်က္ ရွိပါတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ ASHRAE 55-2004 မွာ ရာသီUတု နဲ႔ ခြဲျခားခဲ့ရာ ကေန Clothing Insulation Value (clo) နဲ႔ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

b.

Occupants' Expectations (လူေတြ ရဲ့ ေမႇ်ာ္လင့္ခ်က္၊) လူေတြရဲ့ ေမႇ်ာ္လင့္ခ်က္ က လည္း Aခန္း၊ ေနရာ ရဲ့ သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိႏိုင္မႈ Aေပၚမွာ Aက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ႐ွိပါတယ္။ ပူျပင္းတဲ့ ေန႔တစ္ေန႔ မွာ ျဖစ္လာႏိုင္ တဲ့ ျဖစ္ရပ္ သံုးခု ကို စU္းစား ၾကည့္ရေAာင္။ .

ေလေAးစက္ တတ္ထားတဲ့ ရံုးခန္းထဲ ကို ေလ်ာက္ဝင္လာတဲ့ သူ တစ္ေယာက္ ဟာ သူ႔မွာ Thermally Comfortable ျဖစ္ရမယ္ လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါ လိမ့္မယ္။

i.

ခန္းနားတဲ့ ဟိုတယ္ထဲ ကို ဝင္ေရာက္ လာတဲ့ သူ Aတြက္ေတာ့ Aျပင္မွာ ဘယ္ေလာက္ပူပူ Aထဲ မွာ ေAးေနရမယ္ လို႔ ေမွ်ာ္လင့္မွာပါပဲ။

ii.

ျပဴတင္းေပါက္ ေတြ ဖြင့္ထား ၿပီး Natural Ventilation ပဲရွိတဲ့ သာမန္ လူေနAိမ္ တစ္ခု ထဲ ကို ေလ်ာက္ဝင္ လာတဲ့ သူကေတာ့ ေAးစိမ့္ေနတဲ့ AေျခAေန ကို ေမွ်ာ္လင့္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ Aျပင္ကထက္ စာရင္ ပိုေAးမွာ ပဲ ဆိုတဲ့ ခံစားခ်က္ ရွိေကာင္းရွိႏုိင္ေပမဲ့ ေလေAးစက္ တတ္ထားတဲ့ ရံုးခန္း လို၊ ခန္းနားတဲ့ ဟိုတယ္လို မ်ိဳး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေတာ့ ထားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

c.

Air Temperature ( Aပူ AေAး မွ်တ ရမယ္။) AပူAေAး လိုAပ္ခ်က္ က ေနထိုင္သူေတြ ရဲ႕ Aဝတ္Aစား နဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ေပၚလည္းမူတည္ပါတယ္။ o

Aၾကမ္းAားျဖင့္ Aဝတ္Aစား ေပါ႔ေပါ႔ပါးပါး ဝတ္ထားတဲ့ သူAတြက္ 77 °F (25 °C) ေလာက္မွာ လူေတြ ေနသာထိုင္သာ႐ွိပါတယ္။ Uပမာ။ ။ ေႏြရာသီမွာ Aဝတ္Aစား ေပါ႔ေပါ႔ပါးပါး။

o

ေဆာင္းရာသီမွာ Aဝတ္ထူထူ ဝတ္ဆင္တတ္ ၾကတာ ေၾကာင့္ Heating လုပ္တဲ့ Aခါ ေႏြရာသီမွာ ေလာက္မလိုပဲ 72 °F (22.2 °C) ေလာက္ကို မွန္းၿပီး ဒီဇိုင္း လုပ္စရာ လိုပါတယ္။

o

Cooling Application မွာ ပတ္ဝန္းက်င္ က Radiation Heating effect ပါလာခဲ့ ရင္သူ႔ကို Compensate လုပ္ဘို႔Aတြက္ Temperature ကို ခ်ေပးရပါတယ္။

o

Tolerance ကိုေတာ့ လိုAပ္ခ်က္ ကို လိုက္ၿပီး သတ္မွတ္ရပါမယ္။ ေသခ်ာ ၾကိဳတင္ သတ္မွတ္ ၿပီးသား မ႐ွိခဲ့ ရင္ေတာ့ Aမ်ား လက္ခံႏိုင္ ေလာက္ မဲ့ ±4°F (appx ±2 °C) ေလာက္ ထားရပါ လိမ့္မယ္။

d.

Relative Humidity (RH) (ေလရဲ႕ စိုထိုင္းဆ မွ်တရမယ္။) o

ပံုမွန္Aားျဖင့္ RH 30% ကေန 60% Aတြင္း မွာ႐ွိေနရင္ လူေတြ လက္ခံ ႏိုင္ပါတယ္။

o

RH 60% ထက္ေက်ာ္ရင္ ေတာ့ ေခၽြးAေငြ႔ျပန္ရ ခက္တာ မို႔ Aိုက္စပ္စပ္ ႀကီးျဖစ္ ႐ုံသာ မက၊ မိႈတက္၊ မိႈစြဲ Aားေပးတဲ့ AေျခAေန ေၾကာင့္ Indoor Air Quality (ေလရဲ႕ သန္႔႐ွင္းမႈ ကိုထိခုိက္ေစ ပါတယ္။)

o

30% ေAာက္ဆိုရင္ လည္း လူေတြရဲ႕ Aသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း ကိုေျခာက္ေသြ႔ေစတာ မို႔ Aသက္႐ွဴရ ခက္႐ံု သာ မက၊ Static Electricity Charge (လူခႏၶာကိုယ္ မွာ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္ဝင္တဲ့ ျပႆနာ) ႐ွိလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့Aျပင္ Aခ်ိဳ႕လူေတြ ႏွာေခါင္းေသြး လွ်ံ တာကိုလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္ ပါတယ္။ ေဆာင္းတြင္း မွာ (Aထူးသျဖင့္ Aပူေပးစက္ Heater ဖြင့္ရင္) ႏွာေခါင္းေသြး လွ်ံ တာ က Humidity နည္းလို႔ ျဖစ္ရတဲ့ Aက်ိဳးဆက္ တစ္ခုပါ။

o

ASHRAE 55-2004 Aရ Normal Comfort Aတြက္ Acceptable Range of Operative Temperature သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ က Aရင္က နဲ႔ မတူေတာ့ပါဘူး။ Normal Comfort Aတြက္ Humidity Ratio ကို Upper Limits 0.012 (kg/kg or lb/lb dry air) နဲ႔ သတ္မွတ္ထားၿပီး Lower Limit သတ္မွတ္ခ်က္ မရွိပါဘူး။ (ဒီ AေျခAေန ကိုယူသံုးတဲ့ Aခါ Aထက္မွာ ေဖၚျပခဲ့တဲ့ RH Aနည္းAမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ Consequences ေတြကို ပါ သတိထား ရပါမယ္။)

e.

Air Movement / Air Flow (ေလရဲ႕ ေ႐ြ႕လွ်ားမႈ ႏႈန္း သင့္ေတာ္ရမယ္။) o

Air Flow ေလက မေ႐ြ႕ပဲၿငိမ္ေနရင္ Aပူကူးရ ခက္႐ံုမက ေခၽြး Aေငြ႔ျပန္ဘို႔ မလြယ္တာ မို႔ Aိုက္စပ္စပ္ ႀကီးျဖစ္ ေနပါလိမ့္မယ္။ Stuffy [ V < 0.05 m/s (10 fpm) ]

o

ေလတိုးတာ မ်ားရင္လည္း ေလစိမ္းတိုက္ သလိုခံစားရပါလိမ့္မယ္။ Drafty [ V > 0.25 m/s (50 fpm)]

o

ASHRAE Standard 55-2004 မွာေတာ့ 40 fpm (0.2m/s) ထက္ေက်ာ္ရင္ Draft ကိုခံစားရမယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ Fan Control လုပ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ Elevated Air Speed လို႔ေခၚတဲ့ 160 fpm (0.8 m/s) ေလာက္ရွိတဲ့ Draft ကို လူေတြ ခံႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ စားပြဲတင္ ပန္ကာ သံုးသလို ပါ။ ဒါေပမဲ့ တစ္စံု တစ္ေယာက္ ကပဲ control လုပ္ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ Aျခားသူ ေတြ comfort ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မွာပါ။

o

Heating applications ေတြ မွာေတာ့ Draft နည္းေနဘို႔ လိုAပ္ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလကို သမေAာင္ေမႊ ၿပီး ညင္သာစြာ ထုတ္ေပးတဲ့ Undamped Diffuser ေတြ ကို လူေတြ သေဘာက်တာ ျဖစ္ပါတယ္။ Undamped Diffuser ေတြက Cooling Applications ေတြမွာေတာ့ Aသံုး သိပ္မတဲ့ တာ သတိထားပါ။

o

လူေတြရဲ့ တုန္႔ျပန္မႈ ကိုေလ့လာမႈ ေတြ Aရ လူေတြ က Cold Air Draft ကို လပူရဲ့ Warm Air Draft ထက္ ပိုၿပီး ခံစားမိ ႏိုင္တယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလရဲ့ velocity Aတူတူေပးေပ မဲ့ AေAးေပး ရတဲ့ ေႏြမွာ Aပူေပးရတဲ့ ေဆာင္းတြင္းထက္ ပိုၿပီး Complaints တက္ေလ့ ရွိတတ္ ၾကေၾကာင္း လည္း ဆိုပါတယ္။

f.

Indoor Air Quality (ေလဟာ သန္႔႐ွင္း လတ္ဆတ္ ရမယ္။) o

Sufficient Oxygen (ေAာက္ဆီဂ်င္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ႐ွိရမယ္။)

o

Absence of Dust, Pollen, Odors, Hazardous Material ( Aႏၲရာယ္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ေလာက္ေသာ ဖုန္၊ ဝတ္မႈန္၊ Aနံ႔၊ ဓာတ္ေငြ႔၊ ပစၥည္း မ်ား ကင္းစင္ေစရမယ္။)

o

Pressure Cascading (Clean to Dirty) / Air Flow Balance (ညစ္ပတ္နံေစာ္ ေနတဲ့ ေလေတြ လူေတြ Aေနမ်ားတဲ့ ေနရာ ကို ေရာက္မလာ ႏိုင္ဘို႔ ေလရဲ႕ ဖိAားကို ထိန္း၊ ေလAသြင္း Aထုတ္ ကို မွ်ေAာင္လုပ္။ Uပမာ။ ။စားေသာက္ ခန္းကို ေလသန္႔ ဖိသြင္းၿပီး၊ မီးဖိုေဆာင္က ေန ေလကို စုတ္ သန္႔စင္ေAာင္ Treatment လုပ္၍ ေလသန္႔ယူတဲ့ Outdoor Air Intake Louver နဲ႔လည္းမနီး ျဖတ္သြားျဖတ္လာ လူAမ်ားကို လည္း Aေႏွာင့္Aယွက္ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေနရာကေန Aျပင္သို႔ စြန္႔ ထုတ္ျခင္းျဖင့္ ေညွာ္နံ႔မ်ား စားေသာက္ခန္း သို႔ မေရာက္။ Aိမ္သာ မွ ေလကိုလည္း ဒီနည္းAတိုင္း သင့္ေတာ္ေသာ ႏႈန္းျဖင့္ Exhaust စုတ္ထုတ္၊ လုိAပ္တဲ့ Replenish Air ေလကို Door Louvers, Door Undercut (or) Pass Duct ေတြကေန ယူ ျခင္းျဖင့္ Aနံ႔Aသက္မ်ား AျခားAခန္း သို႔ Aနံ႔ မျပန္႔။

o

ေဆး႐ံုက Infection Control (ကူးစက္ေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ) လိုAပ္တဲ့ Aခန္းေတြ၊ မွာ Aခန္းရဲ႕ လိုAပ္ခ်က္ကို လိုက္ၿပီး ေလကို 1μm ေလာက္Aထိ စစ္ေပးႏိုင္တဲ့ High Efficiency Particulate Air (HEPA) Filter ေတြနဲ႔ Ultra Low Penetration (ULPA) Filter ကိုသံုး ေပးရပါတယ္။ ဒီ Filters ေတြကို စနစ္တက် တပ္ဆင္ျဖဳတ္သိမ္း ဘို႔ Protocols ေတြကိုလည္း လိုက္နာရပါမယ္။ ယိုေပါက္ က Aပ္ေပါက္ေလာက္ ကေလးပဲ ႐ွိေစ Contaminants ေတြျဖတ္ခြင့္ ရလို႔ကေတာ့ ဘယ္ေလာက္ေကာင္း တဲ့ Filter Aမ်ိဳးAစား ပဲျဖစ္ျဖစ္ သံုးမရေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ Filter Segments တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခု ၾကားမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ Filter Bed နဲ႔ Supporting Frame ၾကားမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ယိုေပါက္ Aပ္ေပါက္ေလာက္ေတာင္ မ႐ွိေစရေAာင္ ဂ႐ုစိုက္ ရပါတယ္။

o

Ventilation နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Guide Line ေတြ ကိုေလ့လာခ်င္ ရင္ ASHRAE 62.1 Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality ကို Preview သြားၾကည့္ ႏိုင္ပါတယ္။ Preview ဆိုေပမဲ့ တစ္Aုပ္လုံး ကို ဖတ္လို႔ရပါတယ္။ Copy ကူးလို႔ မရတာ တစ္ခုပါပဲ။ ASHRAE Publications Bookstore – Standards and Guidelines ကိုသြားပါ။ ဒီစာမ်က္ႏွာ က Sub-Heading Preview Popular ASHRAE Standards ရဲ့ ေAာက္ မွာ ရွိတဲ့ Standard 62.1-2007 ကို Click လိုက္ရင္ Web-Preview ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။

g.

Thermal Radiation (Aပူျဖာကူးမႈ။) o

Radiation effect from Windows, Walls, environments (ျပဴတင္းေပါက္၊ နံရံ၊ ပတ္ဝန္းက်င္၊ Aပူစုေန တဲ့ ေနရာ ေတြက လာတဲ့ Aပူျဖာကူး မႈ Aက်ိဳးဆက္) ကလည္း Cooling Application မွာ Discomfort (မသက္မသာျဖစ္မႈ) ကို ျဖစ္ေစႏိုင္သလို ေAးလြန္းတဲ့ နံရံ၊ ျပဴတင္းေပါက္ ေတြကလည္း Heating Application မွာ Discomfort (မသက္မသာျဖစ္မႈ) ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

o

Radiant Heating / Cooling ေတြလို စနစ္တက် ဒီဇိုင္းလုပ္ ၿပီး Aသံုးခ် တတ္ရင္ေတာ့ ေကာင္းေပမဲ့ ပံုမွန္ Cooling Application မွာေတာ့ Aမွတ္မဲ့ ထားလို႔မရ တဲ့ ျပႆနာ တစ္ခုပါ။

h.

Acoustic Criteria (dbA, NC) & Vibrations (Aသံ ဆူညံမႈ နဲ႔ တုန္ခါမႈ သတ္မွတ္ခ်က္။) o

Noise level က လည္း လက္ခံႏိုင္ေလာက္ ေAာင္ မတိုးလြန္း၊ မက်ယ္လြန္း ျဖစ္ရပါမယ္။

o

Aခ်ိန္တို Aတြင္းမွာ သိသိသာသာ တိုးလိုက္ က်ယ္လိုက္ မျဖစ္ရပါဘူး။

o

Audible Tones (ၾကားသာ တဲ့ AသံAနိမ့္Aျမင့္) မပါဝင္။

o

Aသံ က မွ်တ တဲ့ တုန္လႈပ္စရာ မ႐ွိတဲ့ Aသံ ျဖစ္ရပါမယ္။ (သိပ္ဆိုးဝါးတဲ့ ထစ္ခ်ဳန္းသံ၊ ျမည္ဟည္းသံ၊ တဝီဝီ တစီစီျမည္သံ၊ တ႐ႉး႐ႉးျမည္သံ ေတြ မပါဝင္ရပါ။)။

o

ဆူညံမႈက Aာ႐ံုကို ပ်က္ျပားေစႏိုင္သလို ကိုယ့္Aသက္႐ႈသံ ကိုယ္ျပန္ၾကား ရေလာက္ေAာင္ တိုးလြန္းတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ က လည္း လူကို ေျခာက္ျခားေစ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ Aသံကို သတ္မွတ္ခ်က္ ထက္ ပိုမက်ယ္ ဘို႔ပဲ Aဓိကထား ၾကပါတယ္။

o

Aသံုးမ်ားတဲ့ စံ ေတြကေတာ့ i.

A-Weighting (dBA)

ii.

Noise Criteria (NC)

iii.

Room Criteria (RC)

dBAကို Sound Level Meter ေတြ မွာ တိုက္႐ိုက္ ဖတ္လို႔ ရေလ့ ႐ွိေပမဲ့ NC (or) RC ရဘို႔ ကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ Frequency တစ္ခုခ်င္း ကိုတိုင္းၿပီး NC Chart (or) RC Chart ေပၚျပန္ တင္ၾကည့္ ရပါတယ္။ o

dBA o

dBAကို Aေဆာက္AAံု ရဲ့ Aျပင္ဘက္ နဲ႔ Aတြင္းပိုင္း AၾကားAာ႐ံု မထိခိုက္ ေစႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ဆူညံမႈ ကိုထိန္းခ်ဳပ္ ဘို႔ Aသံုးျပဳပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ ဆူညံမႈ ထိန္းသိမ္းဘို႔ Site Boundary Noise Level ကို လည္း dBAနဲ႔သတ္မွတ္ ေလ့႐ွိ ပါတယ္။

o

( OSHA) Occupational noise exposure. - 1910.95 ကိုေလ့လာ ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ TABLE G-16 - PERMISSIBLE NOISE EXPOSURES (1)

Duration per day, hours

Sound level dBAslow response

Remark

o

8

90

6

92

4

95

3

97

2

100

1.5

102

1

105

1/2

110

1/4 or less

115

Aေဆာက္AAံု ရဲ့ Aတြင္းပိုင္း မွာ သိပ္ဆူညံ လြန္းတဲ့ Aခန္းေတြ ကို ပဲ dBA80 ထားလို႔ရပါမယ္။ ပံုမွန္ MEP Equipment Room ေတြကို dBA70 မေက်ာ္ ေAာင္ Control လုပ္သင့္ၿပီး Carpark လိုေနရာမ်ိဳးမွာ dBA55 ေလာက္ ကန္႔သတ္ ထားသင့္ပါတယ္။

o o

Noise Criteria (NC) NC က Aေဆာက္AAံု ရဲ့ Aတြင္းပိုင္း Aတြက္ Aဓိက Aသံုးျပဳ တာပါ။ RC ကလည္း NC နဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ ပါ။ RC က Low Frequency Noise ကိုထည့္သြင္း စU္းစားတားတာ ပါ။ NC Level Description For Sleeping, Resting, Relaxing Bedrooms, Sleeping Quarters, Hospitals, Residences, NC20NC30

Apartments, Hotels Motels, For Very Good Listening Conditions Auditoriums, Theaters, Large Meeting Rooms, Large Conference Rooms, Base Communication Centers, Churches Chapels, etc.

NC30NC35 NC35NC40

For Good Listening Condition Private Offices, Small Conference Rooms, Classrooms, Libraries, etc. For Fair Listening Conditions Large Offices, Reception Areas, PX, Retail Shops and Stores, Cafeterias, Restaurants, etc.

NC40-

For Moderately Fair Listening Conditions

NC50

Lobbies, Laboratory Work Space, Drafting &

Engineering Rooms, Maintenance Shops such as for electrical equipment, etc. For minimum acceptable speech communication, no NC45-

risk of hearing damage

NC65

Kitchens, Laundries, Shops, Garages, Machinery Spaces, Power Plant Control Rooms, etc.

o o

ဒီ Acoustic Criteria ေတြက Aနည္းငယ္ ႐ႈပ္ေထြးတာ မို႔ ေနာက္ သီးသန္႔ ထပ္မံေဖာ္ျပေပးပါမယ္။

i.

Special Considerations o

ေဆး႐ံု၊ ကြန္ျပဴတာ ခန္း၊ laboratories (ဓာတ္ခြဲခန္း) ေတြရဲ႕ လိုAပ္ခ်က္ က လူေတြသက္ေတာင့္ သက္သာ ႐ွိမဲ့ AေျခAေန နဲ႔ ျခားနား ႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒီAခန္းေတြရဲ႕ Aခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြမွာ ပိုမို သင့္ေတာ္တဲ့ AေျခAေန ကို ဖန္တီး ေပးႏိုင္ဘို႔ လိုAပ္ေကာင္း လိုAပ္ ပါလိမ့္မယ္။

o

Uပမာ။ ။ Printing Paper ေတြဟာ RH 50% Aထက္မွာ Equilibrium ရဘို႔ခက္ခဲ တာမို႔ Printing & Drafting Rooms (ပံုႏွိပ္စက္ Aခန္းေတြ) ကို ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့Aခါ RH 50% မေက်ာ္ဘို႔ သတိထား ရပါလိမ့္မယ္။

j.

Others (AျခားလိုAပ္ခ်က္ မ်ား။) o

Adequate lighting (Aလင္းေရာင္ လံုေလာက္မႈ။)

o

Proper furniture and work surfaces (သင့္ေလွ်ာ္ ေသာ ပရိေဘာဂ)

o

Spatial (သင့္တင့္ ေလွ်ာက္ပတ္ေသာ ေနရာ AထားAသို။)

o

Building Integrity (Aေဆာက္ AAံု ေတာင့္တင္းခိုင္မာ ၿပီး လံုျခံဳစိတ္ခ် ရတယ္ လို႔ ခံစား ႏိုင္ဘို႔။)

ဒီAခ်က္ေတြက လည္း Air Conditioning System နဲ႔ Aထိုက္Aေလ်ာက္ ဆက္သြယ္မႈ ႐ွိေနတတ္ပါတယ္။ Uပမာ။ ။ Lighting နဲ႔ Air-Con Diffuser Location 1. 2. Industrial Applications .

Aေထြေထြ လိုAပ္ခ်က္

o

Aသံုးျပဳမဲ႔ Process နဲ႔ Product ရဲ႕လိုAပ္ခ်က္ ကိုလိုက္ၿပီး AပူAေAး၊ စိုထိုင္းဆ နဲ႔ သန္႔စင္မႈ လိုAပ္ခ်က္ ေတြကို Owner နဲ႔ သေဘာတူညီ ခ်က္ရယူ ဘို႔လိုAပ္ပါ တယ္။ ဒီလိုAပ္ခ်က္ေတြ နဲ႔ Aလုပ္လုပ္သူေတြ သက္ေတာင့္သက္သာ ႐ွိေစဘို႔ ၾကား မွ်မွ်တတ လုပ္ႏိုင္ရင္ ပစၥည္းရဲ႕ Aရည္Aေသြး နဲ႔ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ စရိတ္ ကို သက္သာေစမွာျဖစ္ပါတယ္။

o

Aလုပ္သမား ေတြ Temperature နဲ႔ Humidity ဒဏ္ေၾကာင့္ Aလြန္ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ ရတာ မျဖစ္ဘူးေစ တဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ဖန္တီးေပး ႏိုင္ရင္ သူတို႔ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ ေတာက္ေလွ်ာက္ ပိုေကာင္း လာမွာ ျဖစ္ၿပီး Aလုပ္သမား ေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ ကို ျမွင့္တင္ေပး ႏိုင္႐ံုမက၊ Aလုပ္ကို ေပၚမလာ တတ္တဲ့ ျပႆနာကို လည္း ေလ်ာ့က်ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

i.

Process and Product Requirements o

ထုတ္လုပ္မဲ့ Product ပစၥည္းAမ်ိဳးAစား နဲ႔ Process လုပ္ငန္း Aဆင့္ဆင့္ Aတြက္ လိုAပ္ခ်က္ ေတြ ကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ ေတြ႔ရမဲ့ Aခ်က္ေတြ ကေတာ့

o

o

Rate of Chemical Reaction

o

Rate of Crystallization

o

Rate of Biochemical Reaction

o

Product Accuracy and Uniformity

o

Product Formability

o

Moisture Regain

o

Corrosion, Rust and Abrasion

o

Air Cleanliness

o

Static Electricity

ဒီလိုAပ္ခ်က္ ေတြေပၚ မူတည္ၿပီး ညွိႏႈိင္းသတ္မွတ္ ရမဲ့ Aခ်က္ေတြကေတာ့

ii.

o

Temperature

o

Relative Humidity

o

Pressure Cascading / Air Flow Direction

o

Air Cleanliness & Air Flowrate

o

Process Exhausts

o

Noise & Vibration

ဒီလိုAပ္ခ်က္ ေတြကို ပံုမွန္ Aားျဖင့္ Client ကေပးေလ့႐ွိ ပါတယ္။ သူတို႔ Process ကို သူတို႔ ပိုနားလည္ တာမို႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ လိုAပ္ခ်က္ ကိုျဖည့္ႏိုင္

မျဖည့္ႏိုင္ ဆိုတာ ကေတာ့ HVAC Engineer က ေသခ်ာစစ္ေဆး တြက္ခ်က္ ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ iii.

Room Temperature & Humidity Control o

မ်ားေသာAားျဖင့္ Space Average နဲ႔ At any point of the Space (Room) ကို သတိထား ရပါမယ္။ သတ္မွတ္ခ်က္ မ႐ွိရင္ Space Average Aေနနဲ႔ စU္းစားေၾကာင္း ေစာေစာထဲ က Clarify (ေသခ်ာ႐ွင္းျပ) ထားရပါမယ္။ Uပမာ။ o

Space Average: (e.g. 20±1.1 °C / 50±5 %RH)

o

At any point of the Space (Room): (e.g. 20±2 °C / 50±10 %RH)

iv.

Pressure Cascading / Air Flow Direction o

လိုAပ္တဲ့ Air Flow Direction ရဘို႔ စU္းစားရပါတယ္။ o

ပိုသန္႔ဘို႔ တယ္ လို႔ သတ္မွတ္တဲ့ Aခန္း ကေန ပဲ သူ႔ေလာက္ မသန္႔ တဲ့ Aခန္းကို ပဲ ေလစီးဘို႔။

o o

Aႏၲရာယ္ ႐ွိႏိုင္တဲ့ Aခန္း ကေလ ေတြ Aျပင္ထြက္မလာဘို႔။

ဒီလို လုပ္ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Aေရးႀကီး တာ က Aခန္း Pressure Level ထိန္းႏိုင္ဘို႔ပါ။ Differential Pressure လံုလံုေလာက္ေလာက္ ႐ွိၿပီး Leakage ျဖစ္ဘို႔ လိုသေလာက္ ကို Air Flow Aပိုေပးႏိုင္ဘို႔ လိုပါတယ္။ ဒီေနရာ မွာ တစ္ခု သတိထားဘို႔ က Circulation Air Flowrat ထက္ Aခန္းရဲ့ A႐ြယ္ နဲ႔ လိုက္ၿပီး Surplus Air {= Supply – (Return + Exhausts)} က Leakage ျဖစ္ဘို႔ လိုတဲ့ ပမာဏ ကို ရဘို႔ပါ။ ဒီ Surplus Air ရဲ့ Flowrate (Air Change / h) Aနည္းAမ်ား က Pressure Cascading Aတြက္ Aေရးပါပါတယ္။

v.

Air Cleanliness & Air Flowrate o

Aခန္းေလ ရဲ့ Air Cleanliness (သန္႔႐ွင္းမႈ) လိုAပ္ခ်က္ က လည္း Aေရးပါပါတယ္။ ထုတ္လုပ္မဲ့ ပစၥည္း Aႏုစိတ္ေလ ေလသန္႔႐ွင္းမႈ လိုAပ္ေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြ နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Cleanroom ေတြ Aေၾကာင္း ႀကံဳတဲ့ Aခါ တင္ျပေပးပါ Aံုးမယ္။ ပါဝင္ ေနႏိုင္တဲ့ Dust particles, Bacteria, Spores, Pollen နဲ႔ Radio-active particles ေတြ က ထုတ္လုပ္ မဲ့ Product Aေပၚ ဆိုးက်ိဳးေပးႏိုင္ပါတယ္။

o

Aမႈန္Aမႊား ေတြ လိုAပ္ခ်က္ Aတိုင္း ကင္းစင္ ေစဘို႔ Aတြက္ က Air Filtration (ေလကို စစ္ျခင္း) နဲ႔ Air Change Flowrate (ေလ လဲ တဲ့ ႏႈန္း) ကို ထိန္းညွိေပး ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Air flowrate (times/h)

ဘယ္ႏႈန္း နဲ႔ လုပ္ရမယ္ ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ လည္း ပါတတ္ပါတယ္။ Cleanroom ေတြမွာ ဒီAခ်က္က ပိုၿပီး Aေရးပါ ပါတယ္။

vi.

Process Exhausts o

ကုန္ထုတ္တဲ့ ပစၥည္းေပၚ လိုက္လို႔ ေရေငြ႔ ေတြ၊ ေရေႏြးေငြ႔ ေတြ၊ Aပူေတြ၊ Aက္ဆစ္ေတြ၊ Aယ္ကာလိုင္းေတြ၊ Chemical ေတြထုတ္ လႊတ္ႏိုင္တဲ့ AေျခAေန ႐ွိပါတယ္။

o

ေရေငြ႔ေတြ ေရေႏြးေငြ႔ေတြ၊ Aပူေတြ လက္ခံႏိုင္တာထက္ ပိုၿပီး Aခန္းထဲ ေရာက္လာရင္ Air Conditioning System Aေပၚထိခိုက္ေစ႐ံု မက Aခန္းရဲ့ Room Condition Control ကိုထိခိုက္ေစမွာ ျဖစ္သလို Acid, Alkaline, Chemical ေတြ Aခန္းထဲ ေရာက္လာရင္ လည္း ျပႆနာ ေပါင္းစံု ေပးပါလိမ့္မယ္။ ဒီ ျပႆနာ ေတြ ကို ေျဖ႐ွင္းႏိုင္ဘို႔ ကေတာ့ Equipment Local Exhaust ေတြထည့္ေပးဘို႔ ပါ။ ေလထဲ ကိုထုတ္လႊတ္ဘို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ AေျခAေန မ႐ွိရင္ သင့္ေတာ္တဲ့ AေျခAေန ရဘို႔ Scrubber ကို Install လုပ္ၿပီး Treatment လုပ္ေပးရပါမယ္။

vii.

Noise & Vibration o

Aထဲမွာ Aလုပ္လုပ္ရမဲ့ Employee ေတြကို AကာAကြယ္ ေပးႏိုင္ ဘို႔ Aတြက္ Noise Control က Aေရးႀကီးပါတယ္။

o

စက္ ပစၥည္းေတြ ရဲ့ Accuracy က Aေရးပါတာ နဲ႔ Aမွ် သင့္ေတာ္တဲ့ Vibration Criteria ေတြလည္း ပါလာ ႏိုင္ပါတယ္။

IX. X.

Introduction to Design Process o

Construction Phases (Aေဆာက္AAံု ေဆာက္လုပ္ သံုးစြဲ ဘို႔ Aတြက္ လုပ္ငန္းစU္ ေတြ) ကေတာ့

o

o

Design (ဒီဇိုင္း)

o

Construction (ေဆာက္လုပ္)

o

Operation & Maintenance (လည္ပတ္၊ ထိန္းသိမ္း)

Project Team ထဲ မွာ ပါဝင္တာ ေတြ ကေတာ့ o

Owner / Client / Developer

o

Code Enforcement Officials / Authority

o

Designers (Architects & Engineers)

o

Construction Team

ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေဆာက္လို႔ ၿပီးသြားတဲ့ Aခါမွာ Operation & Maintenance Team က ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း လည္ပတ္ သြားပါလိမ့္မယ္။ o

ဒီ O&M Period Aစပိုင္း Contractor ေတြနဲ႔ Equipment Manufacturers ေတြ မွာလည္း တာဝန္ယူ ရတဲ့ Aပိုင္းAခ်ိဳ႕ ႐ွိပါတယ္။ Contractors ေတြတာဝန္ ယူရတဲ့ Defect Liability Period ရွိသလို Equipment Manufacturers ေတြ ကေတာ့ Warranty နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ႀကိဳတင္ သေဘာတူထားတဲ့ တာဝန္ ေတြယူရပါတယ္။

o

ဒီမွာ Aဓိက ေျပာရမွာ ကေတာ့ Design Team Aေၾကာင္းပါ။ Design Team မွာ Aဓိက ပါဝင္တာေတြ ကေတာ့ o

Architects

o

Structural Engineers

o

Mechanical Engineers

o

Electrical Engineers

တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။ o

Aမ်ားAားျဖင့္ Architects က Uီးေဆာင္ ၿပီး Design Coordination လုပ္ ပါတယ္။ Owner’s Requirements နဲ႔ ကိုက္ညီမဲ့ လိုခ်င္တဲ့ ပံုစံရေAာင္ Aၾကမ္းဆြဲ လိုက္ Present လုပ္လိုက္၊ MEP Engineers ေတြနဲ႔ လည္း Coordinate လုပ္လိုက္၊ ဂ်ာေAး သူ႔Aေမ႐ိုက္တဲ့ ကိစၥ လို Aထပ္ထပ္ Aခါခါ လုပ္ရပါတယ္။

o

တစ္ၿပိဳင္တည္းမွာ ပဲ MEP Engineer ေတြ ကလည္း ဒီ Aၾကမ္းထည္ေပၚ မူတည္ၿပီး Load နဲ႔ Capacity ကို Aၾကမ္း ခန္႔မွန္း ၿပီးေတာ့ လိုAပ္တဲ့ Equipment & Combination စစ္ၿပီး သင့္ေတာ္တဲ့ ေနရာ ေတာင္းရပါတယ္။ Mechanical Engineer က ကိုယ့္ Equipments Aတြက္လိုAပ္ မဲ့ ပါဝါ နဲ႔ Control Panel ခန္႔မွန္းေခ် ကို Electrical Engineer ကိုေပးရပါတယ္။ MEP Engineer ေတြက ကိုယ့္ Equipments Aတြက္လိုAပ္ တဲ့ Structural Support နဲ႔ Structural Loading ကို Structural Engineer ကိုေပးရပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြ Aားလံုးက လည္း ဂ်ာေAးသူ႔Aေမ႐ုိက္သလို ပါပဲ။ o

Owner က Comment ေပးလိုက္ Architects ကျပင္လိုက္၊

o

ၿပီးရင္ MEP က စစ္လိုက္၊ Architects ကို ေပးလိုက္

o

Owner က စိတ္ ေျပာင္းသြားလိုက္။ တစ္ကျပန္စ လိုက္။ ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္ ဘယ္ႏွစ္ခါ မွန္းမသိ။

o

ဒီလို နဲ႔ ဒီဇိုင္းၿပီးသြားရင္ ေတာင္မွ Owner’s Budget Aတြင္း မဝင္ရင္ Aႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္စရပါေသးတယ္။

XI.

HVAC Design Process o

Design Parameters ဒီဇိုင္းAတြက္ လိုAပ္တဲ့ Parameter ေတြကေတာ့ o

Outdoor Environmental Conditions

o

Desired Indoor Environmental Conditions

o

Cooling (or) Heating Loads

o

Available Control Systems

o

Available Mechanical Components

o

Building Constraints

ဒီ လိုAပ္ခ်က္ ေတြ၊ ရႏိုင္တာ ေတြ ေပၚ မူတည္ၿပီး သံုးစြဲ မဲ့ စနစ္ေတြ ကို ေ႐ြးခ်ယ္ ရပါတယ္။ ဒီလို ေ႐ြးခ်ယ္တဲ့ Aခါ သင့္ေတာ္မႈ၊ စိတ္ခ်ရမႈ၊ တြက္ေခ်ကိုက္ မႈ၊ တတ္ႏိုင္မႈ ေတြ ကိုပါ ထည့္သြင္းစU္းစား ၿပီး ရႏိုင္တဲ့ Aခ်ိန္ သတ္မွတ္ခ်က္ Aတြင္း မွ Aေကာင္းဆံုး Aေျဖ တစ္ခု ရေAာင္ တြက္ခ်က္၊ စU္းစား၊ ေလ့လာ၊ ဆင္ျခင္၊ စစ္ေဆး တာေတြ လုပ္ရပါတယ္။ o

Design Phases ဒီဇိုင္း လုပ္ငန္းစU္ Aဆင့္ဆင့္ Aရ ၿပီးေျမာက္ မႈေတြ ကို Design Phases ေတြ နဲ႔သတ္မွတ္ပါတယ္။ Designer ရဲ့တာဝန္ က Design ၿပီးရံုမွာတင္ ရပ္သြားေလ့ မရွိပါဘူး။ Design လုပ္ထားတဲ့ Aတိုင္း လက္ေတြ႔ Aေကာင္Aထည္ ေပၚလာေစဘို႔ နဲ႔ ေပၚေပါက္လာႏိုင္တဲ့ AမွားAခ်ိဳ႕ နဲ႔ Aခက္Aခဲ ေတြ ကို ကူညီ ေျဖရွင္းေပး ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ ဆက္ရတဲ့ တာဝန္ေတြ လည္းရွိပါေသးတယ္။ 0.

Program Phase

1.

Schematic Design

2.

Preliminary Design

3.

Detail Design Development (For Tender / Construction)

4.

Post Design Phase

5.

Commissioning Phase

6.

Post Occupancy Services

XII. 0. Program Phase o

Mechanical Engineer က HVAC Systems ေတြ ကို ဒီဇိုင္း မလုပ္ ရေသး ခင္ Total Building Program AစီAစU္ ခ်ၿပီးေန ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ လိုAပ္တဲ့ ေနရာ Aရြယ္Aစား၊ ကုန္က်မဲ့ Construction Budget

o

Aာဏာပိုင္ Aဖြဲ႔ Aစည္းေတြ ကို တင္ျပ ဘို႔ Conceptual Drawings of the Building Size and Shape နဲ႔ Utility Companies ေတြ နဲ႔ ညွိႏႈိင္း မႈေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေတြသာ မက o

ဒီ Aေဆာက္AAံု ကို လက္႐ွိ နဲ႔ Aနာဂတ္ မွာ ဘယ္လို သံုးမယ္ ဆိုတဲ့ Client’s Objective and Strategies ေတြ ပါဝင္ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ Single or Multiple-Family Dwelling, High-rise condominium or Apartments, Hotel, Office, Commercial, Industrial, Educational, Athletic, Factory or other Facility စသည္ျဖင့္ ေပါ့။

o

Site ရဲ့ တည္႐ွိရာ၊ Access Means (Aဝင္Aထြက္ လုပ္ဘို႔ လမ္းေၾကာင္းမ်ား)၊ နဲ႔ Aတူ သက္ဆိုင္တဲ့ Building Codes/ Regulations ေတြ။

o

Aေဆာက္AAံု ရဲ့ Aျမင့္၊ Aထပ္ AေရAတြက္၊ Aထဲမွာ ပါတဲ့ Internal transportations ေတြ၊ Roof and Wall Material ပစၥည္းေတြ နဲ႔ ေနေရာင္ (Aလင္းေရာင္) Aတြက္ Type and amount of fenestration ေတြ

o

Owner’s Capital costs and Operation Cost Budgets

o

ေနထိုင္သံုးစြဲ သူေတြ နဲ႔ Eည့္သည္ေတြ ရဲ့ AေရAတြက္ နဲ႔ သံုးစြဲ ပံုစံ ေတြ ျဖစ္တဲ့ the number, distribution, and occupancy patterns of permanent occupants and visitors

o

Conceptual Architectural Drawings.

ေတြ လည္း Aနည္းဆံုး ပါဝင္ ရပါမယ္။ o

ဒီAထဲ က Aခ်က္ ေတြ မရေသးရင္ Mechanical (or HVAC) Engineer Aေနနဲ႔ Aျမန္ဆံုး ရႏိုင္ေAာင္ ႀကိဳးစား ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။Mechanical Engineer Aေနနဲ႔ ကေတာ့ လိုAပ္တဲ့ Environmental Aခ်က္Aလက္ ေတြ ကို စU္းစား ထားရပါလိမ့္မယ္။ o

Outdoor Environmental / Weather Condition (from ASHRAE (or) from Local Metrological Data)

o

Heating and Cooling Degree-Hours

o

Surface and subsurface site condition (such as Type of soil, water table, and rock levels)

o

Applicable Building Regulations and Codes

o

Infrastructure for Utilities such as Electricity, Gas and other fuels (availability, capacity, tariffs)

o

Aေဆာက္AAံု ရဲ့ Aတြင္းပိုင္း Aတြက္ ထိန္းသိမ္း ဘို႔ လိုAပ္တဲ့ Aခ်က္ေတြ ကို သတ္မွတ္တဲ့ Aခါ o

Aသံုးျပဳ တဲ့ Aခ်ိန္၊ မသံုးတဲ့ Aခ်ိန္ေတြ Aတြက္ ထိန္းသိမ္းေပး ရမဲ့ Dry Bulb Temperature and RH (or Wet bulb Temperature) o

Daytime Occupied Hour

o

Nighttime Occupied Hour

o

Unoccupied Hour

o

Ventilation Requirements

o

Indoor Air Quality Requirements

o

Any special conditions

o

Heavy Internal Equipments Loads

o

Noise and Vibration Controlled Area and Criteria

o

Humidity Limits

o

Redundancy for Life Safety and Security

Aထက္က ေဖာ္ျပထားတဲ့ Aခ်က္ ေတြ Aတြက္ လက္ခံ ႏိုင္မဲ့ Acceptable Limits (Tolerance) ေဘာင္ကို လည္း တစ္ပါတည္း သတ္မွတ္ ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ o

ေနရာ Aလိုက္ Aသံုးျပဳမဲ့ Function Use for each area က ေနရာတစ္ခုစီ Aတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ HVAC System and Control Systems ေတြ ေရြးခ်ယ္ ဘို႔ Aတြက္ မ႐ွိမျဖစ္ Aေရးပါပါတယ္။ ေ႐ြးခ်ယ္ထားတဲ့ HVAC Systems ေတြရဲ့ Capabilities (စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရည္မ်ား၊) ကို Indoor Environmental Requirments ေတြ နဲ႔ ႏိႈင္းယွU္ ဆန္းစစ္ ရတာမို႔ပါ။ Uပမာ Aခ်ိဳ႕Aခန္းေတြ က Humidity Control လိုAပ္ၿပီး Aခ်ိဳ႕Aခန္းေတြ ကမလိုAပ္ပါဘူး။ Aခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြက Air-Conditioning လိုAပ္ၿပီး Aခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြ ကေတာ့ Mechanical / Natural Ventilation လိုAပ္ပါတယ္။ Direct Radiant Heating တစ္ခုထဲ ေပးတဲ့ Aခါ Humidification, Ventilation နဲ႔ Cooling မေပးႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လိုAပ္ခ်က္ ေတြျပည့္စံု ဘို႔ Equipments ေတြ ကိုသင့္ေတာ္သလို ေပါင္းစပ္ ေရြးခ်ယ္ေပးရပါတယ္။

1. Schematic Design o

The Schematic design Aဆင့္ မွာေတာ့ သင့္ေတာ္တဲ့ စနစ္ နဲ႔ စက္ပစၥည္း Aတြဲေတြ ကို ေရြးခ်ယ္ ဘို႔ နဲ႔ ႏိႈင္းယွU္ ၾကည့္ဘို႔ ေတြ ပါဝင္ လာပါတယ္။ စနစ္Aားလံုး က ေနရာAလိုက္ လိုAပ္တဲ့ Environmental conditions ေတြ ကို ထိန္းသိမ္းေပးႏိုင္ ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ လံုေလာက္တဲ့ Thermal Zoning ရဘို႔ ကလည္း mandatory (လုပ္ကိုလုပ္ရမဲ့) လိုAပ္ခ်က္ ပါ။ ေ႐ြးခ်ယ္ထားတဲ့ စနစ္ Aတြဲ ေတြ ကို စိစစ္ေရြးခ်ယ္တဲ့ Aခါ စU္းစားရမွာ ေတြကေတာ့ o

ေနရာ လိုAပ္ခ်က္ (Equipments, ducts, and piping)

o

Fuel and/or electrical usage and thermal storage requirements

o

The initial cost and operating costs

o

The acoustic requirements

o

The compatibility with the building plan and structural system

o

The effects on indoor air quality, illumination, noise and vibration

o

o

Energy Code Impact

ဒီAဆင့္ ရဲ့ Aစပိုင္းေတြ မွာ Glazed Area (မွန္ခ်ပ္) ေတြ၊ Heavy Lighting ေတြ နဲ႔ Aျခား Internal loads ေတြရဲ့ HVAC system requirements Aေပၚ Aက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ေတြ၊ Aesthetics နဲ႔ Acoustic Controls ေတြ ကိုထည့္သြင္း စU္းစားၿပီး Mechanical Equipments Aႀကီးစားေတြ ဘယ္မွာထား သင့္တယ္ဆိုတာ ေတြ ကို Aေမးခံ ရပါလိမ့္မယ္။

o

ရႏိုင္တဲ့ Aခ်က္Aလက္ေတြ ေပၚ မူတည္ၿပီး Mechanical Engineer Aေနနဲ႔ Calculation ေတြ ကို ေပးရဘို႔ လည္း လိုAပ္ ႏိုင္ပါတယ္။ လက္ နဲ႔ပဲ တြက္တြက္၊ ကြန္ျပဴတာ နဲ႔ပဲ တြက္တြက္၊ Aရင္ လုပ္ဘူးတဲ့ ဆင္တူ Projects ေတြ က Data Aခ်က္Aလက္ ေတြ ကို မွီျငမ္း ၿပီး ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပးလို႔ ရပါတယ္။ ဒီAထဲ က Criteria Aခ်ိဳ႕ ကို ေAာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ တဲ့ Criteria နဲ႔ Cooling Load Check Factor ကို ASHRAE Pocket Handbook မွာ ဆက္လက္ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။ o

Office Building (Average) Occupancy

10

m²/person

65

W/m²

7.4

m² /kW

*E, S & W

8

(l/s) /m²

*North

7

(l/s) /m²

Internal

5

(l/s) /m²

Fresh Air Supply Rate

10

(l/s) / person

Lighting (includes Power) (Lighting 15 W/m² + Power 50 W/m²) Avg Refrigeration Load o

o o

Supply Air Rate

* For Northern Hemisphere

[စကားခ်ပ္၊ ၊ HVAC Engineer ေတြ Aတြက္ ASHRAE Pocket Handbook က Aရမ္းAသံုး တဲ့ ပါတယ္။ ေသးေသး နဲ႔ Aခ်က္Aလက္ စံုစံု လင္လင္ ပါဝင္တာ မို႔ပါ။ ဒီAခ်က္ Aလက္ ေတြ ကိုျပန္ Verify လုပ္ဘို႔ နဲ႔ Aမွားျပင္ဆင္ခ်က္ Errata ေတြ ကို လည္း ရံဖန္ရံခါ သြားေရာက္ ၾကည့္႐ႈ ဘို႔ ေတာ့ လိုAပ္ပါတယ္။ ဒီစာAုပ္ က Copy ကူးဘို႔ Aဆင္ေျပတဲ့ စာAုပ္မ်ိဳး ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ Aပိုင္ဝယ္သံုး ဘို႔ ေတာ့ Aမွန္တကယ္ သင့္ေတာ္ တဲ့ စာAုပ္ ပါ။ ASHRAE Onlne Publication Store မွာ ဝယ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ]

o

Architectural Load နဲ႔ Internal Loads ေတြကို သင့္ေတာ္သေလာက္ သတ္မွတ္ ႏိုင္မယ္ဆို ရင္ Weather Data ေတြ ကို မွီျငမ္း ၿပီး Peak Load နဲ႔ Rough Energy calculation ေတြ ကို ဒီAဆင့္ မွာ ျပင္ဆင္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ Load ေတြ က Preliminary ျဖစ္ၿပီး Design Process တစ္ေလွ်ာက္ မွာ Aေျပာင္းAလဲ ႐ွိAံုး မယ္ ဆိုေပမဲ့ စနစ္ေတြ ေရြးခ်ယ္ ႏိႈင္းယွU္ ဘို႔ Aတြက္ ကေတာ့ လံုေလာက္ပါတယ္။ Systems Aားလံုး ကို ဒီ Same Load လိုAပ္ခ်က္ ကို ျဖည့္ဆီးေပးႏိုင္ဘို႔ တစ္ေျပးညီ ေရြးခ်ယ္ ႏိုင္တာ မို႔ ပါ။

o

လုပ္ငန္း Aေတြ႔Aၾကံဳ ရလာတာ နဲ႔ Aတူ ဒီ Loads ေတြ ရဲ့ Aတိုင္းAဆ magnitude ကို Aရမ္းAားစိုက္ တြက္ စရာ မလိုပဲ Aနီးစပ္ဆံုး ခန္႔မွန္းလာ ႏိုင္ ပါလိမ့္မယ္။

o

ဒီAဆင့္ မွာ မွီျငမ္းစရာ ေတြ ကေတာ့ Design Manuals ေတြ၊ Textbooks ေတြ၊ Equipment Literature ေတြ နဲ႔ Existing Installations ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ Structure နဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ လိုAပ္တဲ့ Environment ကိုလည္းေပးႏိုင္တဲ့ စနစ္ Aခ်ိဳ႕ ပဲ ဒီAဆင့္ မွာ ဇကာတင္ က်န္ခဲ့ ပါလိမ့္မယ္။

o

Client က Request လုပ္ခဲ့မယ္။ Architectural detail ကလည္း လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရွိေနၿပီ၊ Mechanical Engineer’s Fee ကလည္း ရဘို႔ေသခ်ာ သေလာက္႐ွိ ေနၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ေ႐ြးခ်ယ္ထားတဲ့ HVAC Systems ေတြ ရဲ့ capital cost, operating costs and performance ေတြ ကို ပိုAေသးစိတ္ ႏိႈင္းယွU္ျပ ႏိုင္ပါတယ္။ Systems တစ္ခု ကို Base ထားၿပီး Aျခား Systems ေတြကို ဒီ Base နဲ႔ ႏိႈင္းယွU္ ဘို႔ပါ။ ဒီလို Analysis လုပ္ႏိုင္ဘို႔ လိုAပ္တဲ့ Aဆင့္ေတြ ကေတာ့ 0.

Estimate Probable Capital Costs: Aက်ယ္Aဝန္း ခန္႔မွန္းေျခ၊ Aၾကမ္းေ႐ြးထားတဲ့ Equipments ေတြ နဲ႔ Aၾကမ္းဆြဲ ထားတဲ့ Sketches ေတြ၊ Layout ေတြ နဲ႔ Aတူ ေAာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ နည္းတစ္ခုခု ကိုသံုးၿပီး ပထမ ရင္းႏႇီးျမွဳပ္ႏႇံရန္ ကုန္က်ေငြ ခန္႔မွန္း ေပးရပါမယ္။ o

Cost estimating manuals ေတြ

o

မၾကာေသးခင္ က ၿပီးခဲ့ တဲ့ ဆင္တူ Projects ( Technical journals ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မွာ ဒီAခ်က္Aလက္ေတြ ပါေလ့႐ွိပါတယ္။)

1.

o

QS / Contractor

o

လုပ္ငန္း Aေတြ႔Aၾကံဳ ႐ွိတဲ့ Design Engineers ေတြ

ရႏိုင္တဲ့ Energy Source နဲ႔ ယူနစ္ ရဲ့ cost (မီတာေၾကး) ကို လက္႐ွိAတြက္ ေရာ ေ႐ွ႕ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ကိုေရာ ခ်င့္ခ်ိန္ၿပီး Estimate တြက္ခ်က္ရပါမယ္။ Local utility tariffs, energy charges, demand charges ေတြ နဲ႔ ရႏိုင္ရင္ off-peak ကိုပါ စံုစမ္းေလ့လာ ထားရပါမယ္။

2.

Systems တစ္ခုစီမွာ ပါတဲ့ subsystem ေတြရဲ့ hourly operating cost နဲ႔ no. of operating hour ကို တြက္ခ်က္ ရပါမယ္။ manually ပဲျဖစ္ျဖစ္, spread sheet နဲ႔ပဲ တြက္တြက္၊ energy analysis software ေတြကိုပဲသံုးသံုး၊ equipment manufacturer ရဲ့ program နဲ႔ပဲ႐ွာ႐ွာ ရပါတယ္။ Aေဆာက္AAံု ရဲ့ တစ္ရက္ကို ဘယ္ႏွနာရီ Operate လုပ္မွာလဲ ဆိုတာကို လည္း ဒီAဆင့္ မွာ သိသင့္ပါတယ္။ (Uပမာ၊ ႐ံုးခန္း ၁၂ နာရီ။ ဟိုတယ္ ၂၄ နာရီ။ စက္႐ံု - လိုAပ္ခ်က္ Aရ) ဆိုတာနဲ႔ တစ္နာရီ။ စသည္ျဖင့္ေပါ႔။

3.

Local tariffs (မီတာခ ႏႈန္းထား) ကို သံုးၿပီး လစU္ ကုန္က်မဲ႔ Utility ေတြကိုတြက္ ၿပီး တစ္ႏွစ္စာ ရေAာင္ ေပါင္းရပါမယ္။

4.

Owner Aတြက္ လိုAပ္လို႔ ႐ွိရင္ ႏိႈင္းယွU္ၾကည့္ ႏိုင္ဘို႔ Comparative Life-cycle cost analysis ဒါမွမဟုတ္ AျခားComparative cost analysis ကို လုပ္ေပးရပါမယ္။

o

တစ္ခု သတိထားရမွာ ကေတာ့ Equipment တစ္ခုရဲ့ Annual Efficiency က သူ႔ရဲ့ Full-load efficiency နဲ႔ မတူဘူး ဆိုတာပါပဲ။

o

Schematic Design Phase ၿပီးသြားတဲ့ Aခ်ိန္မွာ Owner (or) Architect ကို HVAC system selections နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ recommendation ေပးရပါမယ္။ Aမ်ားAားျဖင့္ Engineer ရဲ့ Reasoning ခုိင္မာတယ္၊ Client’s Objective ကိုလည္း ထင္ဟပ္တယ္ ဆိုရင္ ဒီ recommendations ကိုလက္ခံ Aတည္ျပဳ ေပးၾကပါလိမ့္မယ္။

o

Owner မွာလည္း Aျခား approach ကို ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္၊ Aခြင့္Aေရး ရွိပါတယ္။ Owner ရဲ့ Decision-weighting factors လို႔ေခၚတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်တဲ့ Aခ်ိန္မွာ Owner သံုးတဲ့ Uီးစားေပးရမဲ့ Aခ်က္ေတြ က design team နဲ႔ ကြဲျပားျခားနား တဲ့ Aခါ ဒီလို ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ စိတ္မေကာင္း စရာ ကေတာ့ ဒီ Aခ်က္Aလက္ ေတြ မွာ မၾကာခန Life-cycle performance Aစား low first cost ကိုေရြးခ်ယ္ တာမ်ိဳးေတြ ပါဝင္ေနတာ မ်ိဳးပါ။

o

Design Decisions နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ Clear Documentation ရွိသင့္ပါတယ္။ Designer’s Proposal နဲ႔ ကိုက္ညီတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေသြဖယ္၊ျခားနား တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေပါ့။

2. Preliminary Design o

HVAC design ကို Preliminary Stage မွာပဲ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တဲ့ Architectural and Structural Design ေတြ နဲ႔ Coordinate လုပ္ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Preliminary design ကိုသံုးရပါတယ္။ ရွိေနႏိုင္တဲ့ Potential Comflicts ေတြ ကို ေျဖရွင္းႏိုင္ေAာင္လို႔ပါ။ Mechanical and Electrical Systems ေတြနဲ႔ Structural, Plan & Building Configurations ေတြကို Close Integration (ေသေသသပ္သပ္ တစ္သားထဲ ေပါင္းစပ္ေပး ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္) Discipline တစ္ခုစီ က Team members ေတြ နဲ႔ Aျခား သူေတြ Aတူတကြ ညွိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Architect, Mechanical Engineer, Electrical Engineer, Structural Engineer, Acoustical consultant နဲ႔ Aျခား သက္ဆိုင္ရာ discipline ေတြက team member ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

o

ဒီ Phase မွာ Local Building or Energy codes ေတြ ကိုလည္း မျဖစ္မေန ထည့္သြင္း စU္းစားရပါ Aံုးမယ္။ Glass နဲ႔ envelope materials ေတြ (သို႔) Aေဆာက္AAံု ရဲ့ Envelope Heat Loss Limits ေတြ ကို ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိတတ္တာမို႔ပါ။ ဒါ့Aျပင္ Lightings Load, HVAC Systems and equipments စတာေတြ ကိုလည္း ကန္႔သတ္ ထားႏိုင္ပါတယ္။ ရံဖန္ရံခါ Annual Energy

Budgets ကုိေတာင္ မွ ကန္႔သတ္ ထားႏိုင္ ပါေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕ local authorities ေတြ က တြက္ခ်က္မႈ Aခ်ိဳ႕ ကို သူတို႔သတ္မွတ္ ထားတဲ့ Computer Program နဲ႔တြက္ခ်က္ တင္ျပဘို႔ လိုAပ္ခ်က္လည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ Load Aတြက္ေရာ Energy Program Aတြက္ပါ Input ေပးရတာ နည္းေAာင္ လုပ္ထားတဲ့ Computer Program ကိုေရြးခ်ယ္တာ ေကာင္းပါတယ္။ လက္ရွိ Computer Program ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မွာ Load နဲ႔ Energy Program ႏွစ္ခုလံုး Aတြက္ Inputs ေတြကို share သံုးလို႔ရပါတယ္။ Architectural Alternatives ေတြAတြက္ energy implications ေတြ ကို ယွU္ ၾကည့္ႏိုင္ဘို႔ Personal Computer နဲ႔ ရိုးရိုးရွင္းရွင္း Simple Calculations ေတြ ကို တြက္ခ်က္ႏိုင္ပါတယ္။ o

Architectural Floor Plans ေတြနဲ႔ Elevations ေတြ ပိုAေသးစိတ္ လာတာနဲ႔ Aတူ structure နဲ႔ MEP systems ေတြကို လည္း သက္ဆိုင္ရာ Building Codes ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီေAာင္ ဒီဇိုင္း လုပ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ Drawing ေတြကို Preliminary Form လို႔ေခၚတဲ့ Aၾကမ္း ျပင္ဆင္ ႏိုင္ပါၿပီ။ Heat Load နဲ႔ Ventilation Calculations ေတြ ကို လည္း ျပန္စိစစ္ ၿပီး Air & Water Distributions Systems (Piping & Ducting) ေတြ ကို Design လုပ္ၿပီး equipments ေတြ ကို ေရြးခ်ယ္ရပါတယ္။ System Sizes နဲ႔ Capacities ေတြကိုေတာ့ Design Full Load နဲ႔ Part Load Conditions ေတြနဲ႔ သင့္ေတာ္ေAာင္ ေလ်ာ္ညီစြာ ေရြးခ်ယ္ရပါတယ္။ Designer က Duct Sizes နဲ႔ Pipe Sizes ေတြကို Manually ပဲျဖစ္ျဖစ္ Programs သံုးလို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီAေျခAေန မွာ Aဓိက က်တာ ကေတာ့ Space requirements သိဘို႔ နဲ႔ cost estimate လုပ္ႏိုင္ဘို႔ system layouts ေတြကို develope လုပ္ႏိုင္ဘို႔ ပါပဲ။

o

သက္ဆိုင္ရာ Code က လိုAပ္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္လည္း Detail Energy Studies ေတြကို သက္ဆိုင္ရာ Calculations ေတြ နဲ႔ Aတူ ေဆာင္ရြက္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Preliminary Drawings ေတြ၊ Outline specifications ေတြနဲ႔ Cost Estimates ေတြကို Owner က Aတည္ျပဳ Approve လုပ္ၿပီးတဲ့ Aခ်ိန္မွာ Project Scope က ေသေသခ်ာခ်ာ သတ္မွတ္ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Design Work ရဲ့ Final Phases ေတြမွာ minor changes ေတြ ကိုပဲ ခြင့္ျပဳပါတယ္။

3. Detail Design Development (For Tender / Construction) o

ဒီAဆင့္ Final Design မွာေတာ့ o

Equipment ကို သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း၊ Model Numbers နဲ႔ Sizes၊

o

Duct နဲ႔ Piping Systems ေတြရယ္၊ Control Strategies ေတြ ကိုလည္း Aၿပီးသတ္ Finalized လုပ္ျခင္း၊

o

Owner requirements လိုAပ္ခ်က္ေတြ နဲ႔ ကိုက္ညီမႈ ရွိ၊ မရွိ final compliance ကို စိစစ္ဆံုးျဖတ္ Verification လုပ္ျခင္း။

o

Budget ကို refined လုပ္ျခင္း။ ( Aရင္က လိုလိုမယ္မယ္ ထားထားတဲ့ contingency costs Aခ်ိဳ႕ ကို လည္း ဖယ္ထုတ္ ႏိုင္ပါၿပီ။ )

o

Performance နဲ႔ cost Aတြက္ trade-offs လို႔ ေခၚတဲ့ စနစ္ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုAၾကား AလဲAလွယ္ လုပ္ဘို႔ လည္း ဒီAေျခAေန မွာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Uပမာ Insulation Aမ်ိဳးAစား ေျပာင္းတာ façade glass မွန္ေတြရဲ့ U-value နဲ႔ SC-value ပိုေကာင္းေAာင္ လုပ္ျခင္းAားျဖင့္ mechanical systems ရဲ့ cost ကို ေလ်ာ့က်ေစမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ပိုၿပီးေတာ့ energy efficient building ျဖစ္ေAာင္ လုပ္ႏိုင္ခဲ့ မယ္ ဆိုရင္ ပထမ ဆံုး ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံ ေငြ (initial investment costs) တိုးလာတာ က ေလ်ာ့သြားတဲ့ Operating cost နဲ႔ ကာမိတယ္။ Payback ရွိတယ္ ဆိုရင္ လက္ခံႏိုင္စရာ ရွိပါတယ္။

o

Construction Documents ေတြထဲမွာ ပါဝင္တာေတြ ကေတာ့ o

Architectural, Structural, Mechanical and Electrical Drawings Complete Sets (Aျပည့္Aစံု)

o

o

Specifications

o

Construction Cost Estimates

o

Energy Code Calculations (လိုAပ္လ်င္)

Owner ရဲ့ approval ရၿပီးရင္ေတာ့ o

သက္ဆိုင္ရာ Aစုိးရ Aာဏာပိုင္ Aဖြဲ႔Aစည္း ေတြဆီ လိုAပ္တဲ့ documents ေတြကို code review လုပ္ေပးႏိုင္ဘို႔ တင္ျပရပါမယ္။

o

Contractors ေတြ firm bidding လုပ္ႏိုင္ဘို႔ documents ေတြ ကိုထုတ္ေပးရပါမယ္။

Aမ်ားAားျဖင့္ ေစ်းAခ်ိဳ ဆံုး နဲ႔ တာဝန္ယူမဲ့ contractor ေသာ္လည္းေကာင္း၊ Onwer ရဲ့ AျခားလိုAပ္ခ်က္ ေတြ ျဖစ္တဲ့ schedule (AစီAစU္ နဲ႔ Aခ်ိန္ သတ္မွတ္ခ်က္)။ Quality Control (Aရည္Aေသြး ထိန္းသိမ္းမႈ)၊ နဲ႔ Project Experience (လုပ္ငန္းAေတြ႔Aၾကံဳ) Aစရွိတာ ေတြ ကို Aေကာင္းဆံုး ျဖည့္ဆီးေပးႏိုင္မဲ့ Aရည္Aခ်င္း ရွိတဲ့ contractor ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း Aလုပ္ ကို ေပးAပ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ o

Extra Services>(Aပိုဝန္ေဆာင္မႈမ်ား) o

ဒီ Aဆင့္မွာ ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေဆာက္လုပ္ေရး Aၿပီး မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ Guidance for Optimization of System Operations ကိုေပးႏိုင္ဘို႔ Additional Computer Simulations ေတြ ကို Owner က ေတာင္းဆို ႏိုင္ပါတယ္။ Owner ရဲ့ economic decision making လို႔ေခၚတဲ့ စီးပြားေရး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေတြ ကို ထိေရာက္ လႊမ္းမိုး ႏိုင္တာမို႔ ဒီ analyses ေတြ ကို

Aေကာင္းဆံုး ရႏိုင္တဲ့ most comprehensive energy simulation ေတြသံုးၿပီးလုပ္ေပး ရပါမယ္။ ဒီလို Studies လုပ္တာ က Aေသးစိတ္ detail နဲ႔ extensive inputs ေတြ လိုAပ္ၿပီး Aမ်ားAားျဖင့္ ကုန္က်စရိတ္ မ်ားပါတယ္။ o

ဒီ Aပိုဝန္ေဆာင္ ေပးရမႈ နဲ႔ ေနာက္ဆံုး Aခ်ိန္ပိုင္း မွ ေျပာင္းတဲ့ lastminute owner-required changes ေတြ က HVAC&R Engineer Aတြက္ additional work ေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီ Aပို Aားထုတ္မႈ ေတြ Aတြက္ လည္း သင့္ေတာ္တဲ့ ဝန္ေဆာင္ခ ကို HVAC&R ကခံစားသင့္တာ မို႔ Owner က ထပ္ေဆာင္း ေပးရပါမယ္။

4. 5. Post Design Phase o

Construction လုပ္ေနတဲ့ Aခ်ိန္ မွာ Designer က commissioning team (ရွိခဲ့ရင္) ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ ရပါတယ္။ ဒါ့Aျပင္ Aျခား တာဝန္ Aခ်ိဳ႕လည္း ရွိပါေသးတယ္။

o

Check shop drawings, material and equipments technical specifications o

Site ထဲမွာ install မလုပ္ခင္ Manufacture / Contractor ေတြ Submit လုပ္မွာ ေတြ ကေတာ့၊

o

o

Equipment Technical Specifications

o

Material Specification

o

Equipment / Material Installation Manuals

o

Installation Details (Equipment, Ducting, piping, etc.),

o

Method Statements (if specified)

o

Shop Drawings

Project Site မွာ တကယ့္ Installation မစခင္ (မတပ္ဆင္မီ) ဒီ တင္ျပခ်က္ ေတြ ကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ project plans and specifications ေတြ နဲ႔ ကိုက္ညီမႈ ရွိမရွိ၊ ( Compliance ျဖစ္မျဖစ္ ) စစ္ေဆးရပါတယ္။ ကိုက္ညီမႈ ရွိတယ္ (သို႔) လက္ခံႏိုင္တယ္ ဆိုရင္ Approval ေပးရပါတယ္။

o

Periodic Site Visit o

Site ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ contractor ေတြရဲ့ Aလုပ္ၿပီးေျမာက္ မႈ AေျခAေန ကို သိရွိ သတိျပဳ ေနဘို႔ Aတြက္ နဲ႔ log မွတ္တမ္းေရး ဘို႔ Aခါ Aားေလ်ာ္စြာ Project Site ထဲ ကို Site Visit သြား ေပးရပါတယ္။

o

Provide Interpretation of the construction documents o

Construction documents ေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Project Site က သိလိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေတြ ကို ရွင္းလင္း ေAာင္ ေျဖၾကား ေပးရပါတယ္။

o

Witness tests for verifying system performance o

System performance ေတြ ကို Aတြက္ လိုAပ္တဲ့ tests ေတြ ကို Witness (သက္ေသ) လုပ္ ေပးရပါတယ္။ ဒီ တာဝန္ ေတြ ယူဘို႔ Aတြက္ ကေတာ့ Professional agreement ထဲမွာ ပါဝင္ေနၿပီး Fee (ဝန္ေဆာင္ခ) ထဲ မွာလည္း ထည့္သြင္း ထား ရ မွာျဖစ္ပါတယ္။

o

Ascertain proper workmanship o

Contractor ရဲ့ Aလုပ္ က Proper Workmanship (လက္ရာ က်က်နန) ဟုတ္မဟုတ္ နဲ႔ Aလုပ္ၿပီးေျမာက္ မႈ Aတိုင္းAဆ ကို ေသခ်ာ ၾကည့္ရႈစစ္ေဆး ရပါမယ္။

o

ဒါမွ Contractor တင္ျပလာတဲ့ Progress Claims (invoices) ေတြ က မွန္ကန္ေၾကာင္း နဲ႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ Quality Aရည္Aေသြး က လည္း specified သတ္မွတ္ ခဲ့တဲ့ Aတိုင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေသခ်ာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

6. 7. Commissioning Phase o

Modern Building Systems ေတြက ပိုမိုရႈတ္ေထြး Complex ျဖစ္လာတာနဲ႔ Aမွ် Building Commissioning Process ကို ပိုၿပီး AေလးAနက္ ထားလာၾကပါတယ္။ ရိုးရွင္းတဲ့ သာမန္ Aေဆာက္AAံု ေတြ မွာ ျပႆနာ နည္းနည္း နဲ႔ ပိုင္ရွင္ ကိုAပ္လို႔ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Aင္မတန္ ရႈတ္ေထြးတဲ့ complex systems ေတြနဲ႔ subsystem Aမ်ားAျပား ရွိတဲ့ Aေဆာက္AAံု Aႀကီးစား ေတြ မွာေတာ့ ဒီကိစၥ က သာမန္ Aဆင့္ေလာက္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဗဟုသုတ လည္းရွိ၊ ပါးရည္နပ္ရည္ လည္းရွိတဲ့ ပိုင္ရွင္ေတြ က သူတို႔ Aေဆာက္AAံု ကို လက္ခံ မယူမီ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး (ရာသီ Aားလံုး) Aတြက္ ေက်နပ္ေလာက္တဲ့ performance ရဘို႔ Aတြက္ function & performance tests ေတြ လုပ္ေပးဘို႔ Aခိုင္Aမာ ေတာင္းဆို ပါလိမ့္မယ္။ commissioning process က ဒီ Aာမခံ ခ်က္ ကို ေပးႏိုင္ ပါတယ္။

o

Building Systems ေတြနဲ႔ subsystems ေတြ Aလုပ္ေကာင္းေကာင္း လုပ္ေၾကာင္း verify လုပ္ဘို႔ တာဝန္ က ရံဖန္ရံခါ ဆိုသလို Aင္ဂ်င္နီယာ နဲ႔ technicians Aသစ္ေတြ Aေပၚ က်ေရာက္ တတ္ပါတယ္။ ပိုင္ရွင္ လက္ခံယူ မဲ့ acceptance process မွာ သူတို႔ရဲ့ verification က Aေရးပါတဲ့ Aစိတ္Aပိုင္း တစ္ခု Aေနနဲ႔ ပါဝင္ ပါလိမ့္မယ္။

o

Practice ေကာင္းတစ္ခု ကေတာ့ HVAC&R components နဲ႔ Systems ေတြကို function & performance tests ေတြ လုပ္တဲ့ Aခါ Design Engineer ေဘးနားမွာ ရွိေနဘို႔ပါ။ Aထူးသျဖင့္ Systems ေတြက ဒီဇိုင္းလုပ္ထားတဲ့ Aတိုင္း perform မလုပ္ခဲ့ရင္ ပိုၿပီး Aေရးပါပါတယ္။ Troubleshoot (Aမွားရွာ) ဘို႔နဲ႔ Solution (Aေျဖ) ရွာေပးဘို႔ Aေကာင္းဆံုး နဲ႔ Aသင့္ေတာ္ ဆံုး က Designer မို႔ပါ။ ဒီ AေျခAေနမ်ိဳး ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ ရင္ Designer လက္ထဲမွာ Complete design documentations ေတြ Aဆင္သင့္ ရွိေနဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ Commissioning Process ေတြAတြက္ commissioning team မွာ mechanical designer တစ္ေယာက္ ရဲ့ active participation လိုAပ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ သင့္ေတာ္တဲ့ ဝန္ေဆာင္ခ Professional Fee ကို လည္း ႀကိဳတင္ ထည့္သြင္း ထားေပး ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

8. Post Occupancy Services o

Aသင့္ေတာ္ဆံုးကေတာ့ Post Occupancy လို႔ေခၚတဲ့ လူေတြ ေနၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္း မွာ Check လုပ္ စစ္ေဆး ဘို႔ လိုAပ္တာေတြ ကေတာ့ o

System performance

o

Energy Aသံုး

o

Operating Costs (လည္ပတ္မႈ Aတြက္ ကုန္က်စရိတ္)

o

User Reactions

o

Aေဆာက္AAံု ရဲ့ Total building performance

ဒီ Post Occupancy Service Aတြက္ Aင္ဂ်င္နီယာ ကိုဆက္လက္ engage လုပ္ထိန္းသိမ္း ထား ႏိုင္ရင္ ေတာ့ Aေကာင္းဆံုး ပါ။ ဒါေပမဲ့ AခုAခ်ိန္ Aထိ ဒီလို လုပ္ၾကတာ သိပ္မေတြ႕ရေသးပါဘူး။ တျဖည္းျဖည္း ေတာ့ သိ နားလည္ လာၾကပါၿပီ။ Aဓိက ကေတာ့ နားလည္ ကၽြမ္းက်င္ တဲ့ skill operators ေတြ ကို ခန္႔ထားဘို႔ ပါ။ ဒီ skill operators ေတြ ကို တပ္ဆင္ထားတဲ့ System ေတြကို နားလည္ေစဘို႔ နဲ႔ စနစ္တက် operate လုပ္ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ ေလ့က်င့္ ေပးႏိုင္မဲ့ Aသင့္ေတာ္ ဆံုး ကေတာ့ ဒီဇိုင္း လုပ္ခဲ့တဲ့ Aင္ဂ်င္နီယာ ကိုယ္တိုင္ ပါပဲ။ 9. XIII. - ဆက္လက္ ျဖည့္ဆီးေနဆဲ -

--- Aၾကမ္းေရးလက္စ -XIV.

Computer Applications o

တစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔ ေစ်းသက္သာ လာ ၿပီး ပိုမို တြက္ခ်က္ႏိုင္လာ တဲ့ ကြန္ျပဴတာ ေတြ က HVAC Designer ေတြ ရဲ့ ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ ပံုစံ ကို ေျပာင္းလဲ လာေစခဲ့ ပါတယ္။ Aသင့္သံုးႏိုင္ တဲ့ Application ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားေၾကာင့္ လုပ္ရကိုင္ရတာ ပိုမိုလြယ္ကူ လာရံု မက ပိုမိုလည္း ျမန္ဆန္ လာပါတယ္။ ရႈတ္ေထြးလွတဲ့ Analysis ေတြ ကို ေတာင္ Aားသိပ္ မစိုက္ရပဲ တြက္ခ်က္ ႏိုင္လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

XV.

o

Preparation of Drawings

o

Load/Energy Calculations and Simulations

o

Equipment, Duct, Pipe Sizing

o

Specification Preparation

o

Cost Estimating

o

Energy Simulation Programs

o

DOE-2

o

E-Quest with DOE-2

o

Trane Trace

o

Carrier E20-II

o

ETTV, RTTV

o

ASHRAE Excel Sheets

o

http://eetd.lbl.gov/eetd-software.html

Regulation, Codes & Standards ေဒသ Aလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ Aာဏာပိုင္ Aဖြဲ႔Aစည္း ေတြ ရဲ့ လိုAပ္ခ်က္ ေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါ့Aျပင္ o

UBC (IBC)

o

BS (British Standard), AS (Australian Standard), SS (Singapore Standard)

o

Malaysia UBBL

o

Environment Codes, Ventilation and Indoor Air Quality Code, Fire Code, Energy Conservation Codes, Safety Codes,

o

XVI.

State Codes, City Codes

Economic Considerations o

Life Cycle (Owning & Operating Costs) Web-Links

1. ASHRAE (www.ashrae.org ) [ http://www.ashrae.org ] i.

ASHRAE Standard 55: Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy [ http://www.ashrae.org/publications/ ]

ii.

ASHRAE Online Learning : Look for Short Courses: HVAC Systems: Thermal Comfort (I-P) [ http://www.ashrae-elearning.org/catalog.php ]

iii.

ASHRAE 62.1 Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality: Preview [ http://openpub.realread.com/rrserver/browser?title=/ASHRAE_1/ashrae_62_ 1_2007_1280 ]

iv.

ASHRAE Standard 90.1-2007 : Preview [ http://openpub.realread.com/rrserver/browser?title=/ASHRAE_1/ashrae_90_ 1_2007_IP_1280 ]

v.

ASHRAE Publications Bookstore – Standards and Guidelines [ http://www.ashrae.org/publications/page/1285 ]

vi.

ASHRAE Onlne Publication Store : Pocket Guide

2. Heating, Ventilating, Air-Conditioning, and Refrigerating (HVAC&R) Engineering, by Charles E. Gulledge III, P.E., MAI [ http://www.wbdg.org/design/dd_hvaceng.php ] 3. Noise Level: A-Weighting (dBA) [ http://en.wikipedia.org/wiki/A-weighting ] 4. ( OSHA) Occupational noise exposure. - 1910.95 [ http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_document?p_table=STANDARDS& p_id=9735 ] 5. Psychrometry [ http://en.wikipedia.org/wiki/Psychrometry ]

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/hvac01design.html

Introduction to Fire Protection Systems Aေဆာက္AAံု တစ္ခု Aတြက္ Aေရးႀကီး တဲ့ Aခ်က္ ကေတာ့ မီးေၾကာင့္ လူေတြ Aနာတရ ျဖစ္ရတာ၊ Aသက္ဆံုး႐ႈံးရတာ၊ ပစၥည္းUစၥာ ဆံုး႐ႈံးရတာ ေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် ကာကြယ္ႏိုင္ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ တိုးတက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မွာ Aေဆာက္AAံု ေတြ Aတြက္ Fire Protection Systems ေတြ ကလည္း မပါမျဖစ္ Aဓိက လိုAပ္ခ်က္ Aေန နဲ႔ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ Fire Protection Systems ေတြ ကို Aေၾကာင္းAရာ ၄ - ပိုင္း ခြဲ ၿပီး တင္ျပ ထားပါတယ္။ မွီျငမ္းစရာ Reference ေတြ ကို လည္း ထည့္သြင္းေပးထားပါတယ္။ I.

Introduction

II.

Classification

III.

Passive Fire Protection

IV.

Active Fire Protection Systems

V.

References

I.

Introduction A.

Fire Protection Systems 1.

Fire Protection System ဆိုတာဘာလဲ။ o

A system that includes devices, wiring, piping, equipment and controls to detect a fire or smoke, to actuate signal, and to suppress the fire or smoke.

o

Fire/Smoke Detection (မီး ႏွင့္ မီးခိုး ကို A ာ႐ံုခံ သိရွိႏိုင္ဘို႔)၊ Fire Suppression (မီးၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔) နဲ႔ Smoke Extraction (မီးခိုးေတြ ကို ျပယ္သြားေA ာင္ စုတ္ထုတ္ပစ္ႏိုင္ဘို႔) ေတြ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ စက္ ပစၥည္းကိရိယာေတြ၊ ဝါယာႀကိဳးေတြ၊ ပိုက္ေတြ၊ စက္ပစၥည္း ေတြ နဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ စနစ္ေတြ ပါတဲ့ စနစ္ ကို Fire Protection Systems ( မီးA ႏၲရာယ္ ကာကြယ္ေရး စနစ္ ေတြ ) လို႔ ေခၚပါတယ္။

2.

ဘာA တြက္ လိုA ပ္ ရတာလဲ။ o

Primary Objectives (မူလ ရည္႐ြယ္ခ်က္) o

မီးေၾကာင့္ A သက္ ေတြ ကို မဆံုး႐ႈံးေစဘို႔

o

A ိုးA ိမ္၊ A ေဆာက္A A ံု စည္းစိမ္ Uစၥာ ေတြကို မီးေဘး ကေန ကာကြယ္ဘို႔

o

Secondary Objectives (ဒုတိယ ရည္႐ြယ္ခ်က္) o

မီးေလာင္မႈ ေၾကာင့္ A လုပ္ပ်က္ရတာ ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဘို႔။

3.

Fire Produces o

Thermal Element: Flame and Heat (မီးေတာက္ နဲ႔ A ပူ)

o

Non-Thermal Element: Smoke and Toxics(မီးခိုး နဲ႔ A ဆိပ္ေငြ႔)

Smoke is primary cause of fire related death. (မီးေလာင္မႈ နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ A သက္ ဆံုး႐ႈံး မႈေတြ ရဲ့ A ဓိက A ေၾကာင္းရင္း က မီးခိုးေၾကာင့္ ပါ။) B. C.

Life Safety is Ultimate Building Design o

A ေဆာက္A A ံု တစ္ခု မီးေဘးက ေန ကာကြယ္ဘို႔ A တြက္ A နိမ့္ဆံုး လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကေတာ့။ 1. Mean of Escape for the Occupants (ေနထိုင္သူ ေတြ A ႏၲရာယ္ ကင္းကင္း ထြက္ခြာ ေစႏိုင္ဘို႔) 2. To prevent spread of fire within the building and from one building to another (A ေဆာက္A A ံု A တြင္း မွာ ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ A ျခားA ေဆာက္A A ံု ကိုျဖစ္ျဖစ္ မီးကူးစက္ ျခင္းကို ကာကြယ္ ဘို႔) 3. Means of detection and extinguishment of fire (မီးေလာင္တာ ကို A ာ႐ံုခံ သိ႐ွိ ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔) ေတြပါဝင္ပါတယ္။

o

လူေတြရဲ့ A သက္ A ႏၲရာယ္ မျဖစ္ေစဘို႔ က A ေဆာက္A A ံု တစ္ခုA တြက္ A ေရးA ႀကီး ဆံုး လိုA ပ္ခ်က္ ပါ။ မီးေလာင္မႈ တစ္ခု ျဖစ္ၿပီ ဆိုရင္ ပထမဆံုး A ႏၲရာယ္ ေပးမွာ က A ထဲမွာ ရွိေနသူ ေတြ ကို ပါ။ ေနထိုင္၊ သံုးစြဲ တဲ့သူေတြ၊ A ေဆာက္A A ံု ကို A သံုးျပဳမႈ ပံုစံ၊ လုပ္ငန္း ေတြ A ျပင္ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A မ်ိဳးA စား နဲ႔ A ျမင့္ေတြ ေပၚ မူတည္ၿပီး Structural Fire Precaution လိုA ပ္ခ်က္ ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။

o

High-rise Building ေတြမွာ ႐ွိေနတဲ့ လူေတြ ကို ကာကြယ္ ဘို႔ လိုA ပ္ တဲ့ Means of Escape က စိန္ေခၚမႈ တစ္ခုပါ။ A တြင္းထဲ မွာ ႐ွိေနတဲ့ လူေတြ ကို ကာကြယ္ ေပးႏိုင္ဘို႔ A တြက္ မီးA ားကို မျပင္းေA ာင္ ထိန္းႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္သလို လူေတြ ကို လည္း A ဲဒီ High-rise Building ထဲ မွာ ပဲ ေဘးကင္းရာ ကို ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေပး ႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

ဘယ္A ေျခA ေန မွာ မွ လူေတြ မီးထဲ မွာ ပိတ္မိ မေနေA ာင္ ဒီဇိုင္း လုပ္ဘို႔ ဆိုတာ ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ ပါဘူး။ မီးသတ္စနစ္ ေတြ ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ထိန္းသိမ္း မထားတာ၊ A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လုပ္သင့္တာ ကို မလုပ္ ႏိုင္တာ ေတြ စတဲ့ လူေတြ ရဲ့ ေပါ့ေလ်ာ့မႈ ေတြေၾကာင့္ လည္း A ေဆာက္A A ံု ထဲမွာ လံုးဝ A ႏၲရာယ္ ကင္းရွင္းဘို႔ က မျဖစ္ႏိုင္ျပန္ ပါဘူး။

o

ဒါေၾကာင့္ မို႔ Architects ေတြ Engineers ေတြ နဲ႔ Building designers ေတြ Life Safety၊ မီးဒါဏ္ ခံႏိုင္ေရး က တစ္ဖက္၊ လက္ေတြ႕လိုA ပ္ခ်က္၊ A လွA ပ၊ ဒီဇိုင္း

နဲ႔ Fire Regulations ကို မွ်မွ်တတ စU္းစားခ်င့္ခ်ိန္ တဲ့ A ခါ A ခက္A ခဲ ေတြ၊ ကန္႔သတ္ခ်က္ ေတြ ကို ႀကံဳေတြ႔ ရ ေလ့႐ွိပါတယ္။

D.

Building Considered as a Whole o

A ေဆာက္A A ံု တစ္ခု လံုး A ေနနဲ႔ ျခံဳငံု ၿပီး စU္းစားရင္ 0. Passive Fire Protection (မီး ဒါဏ္ခံ ႏိုင္ဘို႔) 1. Active Fire Protection (မီးၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔) ရယ္ လို႔ ႏွစ္ခု ေတြ႔ႏိုင္ ပါတယ္။

o

ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ တဲ့ Passive Fire Protection ဆိုတာ ကေတာ့ Planning ကိစၥ မို႔ Building Design Planning Stage မွာ ကတည္းက Fire Hazard, Fire Risk စတဲ့ မီး A ႏၲရာယ္ ေတြ ကို ေလ်ာ့က် ေစႏိုင္ဘို႔ ႀကိဳတင္ စU္းစား ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္တဲ့၊ မီးမေလာင္ ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြ ေ႐ြးခ်ယ္ဘို႔၊ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္တဲ့ A ခါ မီး၊ မီးခိုး နဲ႔ Toxic Fumes (A ဆိပ္ေငြ႔) ေတြ A ျခားေနရာ ေတြ ကို မျပန္႔ရ ေA ာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ A ေဆာက္A A ံု ကို Fire-tight cells or compartments (မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္တဲ့ A ခန္း ေတြ) A ျဖစ္ Vertically ေရာ Horizontally ပါ ဖြဲ႔ ထားေပးဘို႔၊ စ တာေတြ ကို A ေျခခံ A ေနနဲ႔ ထည့္သြင္း ေပးရပါတယ္။

o

ထိေရာက္တဲ့ Passive Fire Protection ဆိုတာက Good Planning, Good Design and Sound Construction ကို ျပသပါတယ္။ ဒါက A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A ျခားA ေျခခံ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကို A ားျဖည့္ေပး ပါတယ္။

o

Active Fire Protection ဆိုတာကေတာ့ လူေတြ ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ ၿငိမ္းသတ္ရတဲ့ Manual Fire Protection Systems ေတြ နဲ႔ A လိုA ေလွ်ာက္ ၿငိမ္းသတ္ေပး ႏိုင္တဲ့ Automatic Fire Protection Systems ေတြ ပါဝင္ ပါတယ္။ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္တာ ကို သတိေပးႏိုင္ဘို႔၊ မီးကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္မဲ့ စနစ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ o

Automatic Sprinklers (A လိုA ေလွ်ာက္ ေရျဖန္း မီးသတ္စနစ္)၊

o

Stand pipe (Wet/Dry Risers) (A ထပ္A လိုက္ မီးသတ္သမားသံုးရန္ မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္း)

o

Fire Hydrants ( ျခံဝင္းA တြင္း ႏွင့္ လမ္းေဘး တစ္ေလွ်ာက္ ေတြ႔ရေလ့ ႐ွိေသာ A ေဆာက္A A ံု ျပင္ပသံုး မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္းမ်ား၊)

o

Fire Hosereels (A ေဆာက္A A ံု တြင္းသံုး မီးသတ္ ေရပိုက္)

o

Fire and Smoke Detection (မီး၊ A ပူ နဲ႔ မီးခိုး တို႔ကို A ာ႐ုံခံ A ခ်က္ေပးစနစ္),

o

Gas Fire Suppression Systems ( မီးသတ္ ဓာတ္ေငြ႕သုံးစနစ္ မ်ား၊ Pyrogen, CO2, Inergen, Halon XXX, FM-200, NN100, etc. စသည္၊)

o

Portable Fire Extinguishers (A သင့္သံုး မီးသတ္ဘူးမ်ား၊)

o

Smoke Spill / Smoke Control Systems (မီးခိုး ကိုျပယ္ေA ာင္ စုတ္ထုတ္တဲ့ စနစ္ ၊ မီးခိုး ကိုထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ စနစ္)၊

စသည္ျဖင့္ ပါဝင္ပါတယ္။ o

ဒါေတြ A ျပင္ Fire Alarm (မီးလွန္႔ A ခ်က္ေပး စနစ္) ေတြ နဲ႔ Communication Systems ဆက္သြယ္ေရး စနစ္ေတြ ကေတာ့ o

မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ A ခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ Fire Brigade communication Systems

o

A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လူေတြ စနစ္တက် Evacuate လုပ္ႏိုင္ေစဘို႔ ညႊန္ၾကားေပးႏိုင္ဘို႔ A တြက္၊ Public Address Systems

ေတြ ပါဝင္ရ ပါလိမ့္မယ္။ o

A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ သံုးလို႔ ရမဲ့ Standby Power (Usually by Diesel Generator) ကို စU္းစားတဲ့ A ခါ ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စက္ပစၥည္း ေတြ နဲ႔ A ေရးေပၚ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ A ေပၚ မွီၿပီး တြက္ခ်က္ ရပါမယ္။ o

Electric Fire Pumps

o

Emergency Command Center / Fire Command Center Equipment & Lighting

o

Fire Lifts (serving all floors)

o

Mechanical Equipment for Smoke Proof Enclosure

o

Power for Detection, Alarm, and Communication Systems

o

Emergency Lightings

E. F.

Fire Science 1. Fire Triangle (မီး ႀတိဂံ)

o

မီးကို ျဖစ္ေစတဲ့ A ေျခခံ သံုးခု ကေတာ့

i.

Fuel (ေလာင္စာ), i.e. Something to Burn

ii.

Air (ေလ၊ ေA ာက္ဆီဂ်င္), i.e. Oxygen to Sustain the Combustion

iii. o

Heat (A ပူ)

ဒီသံုးခု ျပည့္စံု မွ မီး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီA ထဲမွာ Chemical Reaction ဆိုတာ ကိုေပါင္းထည့္ၿပီး fire tetrahedron (မီး ပိရမစ္) လို႔လည္းသတ္မွတ္ ၾကပါတယ္။ ဒီA ထဲ ကတစ္ခု ကို ဖယ္ႏိုင္ရင္ မီးၿငိမ္းပါမယ္။ ဒီ principle (နိယာမ) က မီးသတ္စနစ္ ေတြ A ားလံုး A တြက္ A ေျခခံ ပါပဲ။

A ႀကီးA က်ယ္ ဆံုး႐ႈံးမႈ ကိုျဖစ္ေစတဲ့ မီးေလာင္မႈ ႀကီး ေတြ ကို ျဖစ္ေစတဲ့ မီးေတြ ကို၊ A ခ်ိန္မီ၊ A ခ်ိန္ကိုက္ မွာ ဆိုရင္ ေရ တစ္ခြက္ တစ္ဖလား ေလာက္ နဲ႔တင္ ၿငိမ္းသတ္ႏိုင္ပါတယ္။ 2. Ignition, Growth and Development of Fire

o

Ignition : Fuel နဲ႔ Oxygen ဓာတ္ျပဳ မီးပြင့္ၿပီး A ပူ နဲ႔ A လင္း ထုတ္ေပးတဲ့ Process ပါ။

o

Growth : မီးပြင့္ၿပီးတာ နဲ႔ မီးက A ႐ွိန္A ဟုန္ နဲ႔ သူ႔ဟာသူ ႀကီးလာႏိုင္ ပါတယ္၊ ပိတ္ေလွာင္ထားတဲ့ A ခန္း ထဲမွာ မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ Combustible Material ေတြကို မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ Gas Constriction ေရာက္ေA ာင္ A ပူေပးခံ ရမယ္ဆိုရင္ Critical Stage ကိုေရာက္လာၿပီး ႐ုတ္တရက္ တစ္ခန္းလံုးက ပစၥည္းေတြ မီးပြင့္ ေတာက္ေလာင္ လာပါ လိမ့္မယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာကိုေတာ့ Flashover လို႔ေခၚပါတယ္။

o

Flashover: Enclosed Area တစ္ခုမွာ Combustible Material ေတြ A ားလံုး တစ္ၿပိဳင္တည္း မီးထ ေတာက္တာ ကို ေခၚပါတယ္။

o

Development : ဒီA ခ်ိန္ မွာ မီးA ႐ွိန္ ရေနပါၿပီ။ A ပူခ်ိန္ ျမင့္လာတာ နဲ့ A တူ A ျခားေနရာ ေတြ ကိုပါ ျပန္႔ၿပီး A ႐ွိန္ နဲ႔ ကူးစက္ေလာင္ကၽြမ္းတာ ကို ျဖစ္ေစ ႏိုင္ပါတယ္။

o

Decay : မီးေလာင္စရာ ေလာင္စာ (သို႔) ေA ာက္ဆီဂ်င္ တစ္ခုခု ကုန္သြားတဲ့ A ခါ၊ မီးA ားေလ်ာ့ က်ၿပီး မီးၿငိမ္းတဲ့ (မီးညြန္႔က်ိဳး တဲ့ A ဆင့္) ကိုေရာက္ပါတယ္။

o

o မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ Combustible Material A တိုင္းA ဆ (A ရည္A တြက္) ကိုေတာ့ Fuel Load လို႔ ေခၚပါတယ္။

3. Principle of Smoke Propagation o

သဘာဝ နိယာမ ေတြ A ရ A ပူ နဲ႔ မီးခိုးေတြ က ပူတဲ့ ေနရာ ကေန ေA းတဲ့ ေနရာ ကို နည္း သံုးနည္း နဲ႔ ကူးစက္ ေရာက္႐ွိ ႏိုင္ပါတယ္။ .

CONVECTION : မီးေလာင္လို႔ ထြက္လာတဲ့ products ေတြရဲ့ ၇၅% A ထက္ ျဖစ္တဲ့ မီးစ၊ မီးခိုး ေတြ Toxic Gases ေတြ က A ရမ္းပူေန တဲ့ Rising convection currents of hot gases at 800 - 1000ºC (A ထက္ထိုးတက္ေနတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ စီးေၾကာင္း) ထဲကို A လ်င္A ျမန္ ပ်ံ႕ႏႇံ႕သြားပါတယ္။ ဒီ Rising convection currents ကို ပိတ္ေလွာင္ခံ ရတဲ့ A ခါ (Uပမာ၊ Underside of floor or ceiling) Mushroom Effect ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒါ့A ျပင္ A ခန္းေတြ escape route ေတြကို ပါ မီးခိုးေတြ နဲ႔ ပိတ္ေလွာင္ထားၿပီး လူေတြ ထြက္ရခက္ေA ာင္၊ ထြက္လို႔ မရေA ာင္ ျဖစ္ေစပါတယ္။

i.

RADIATION : RADIATION : Radiant Heat က A နီးA နား မွာ ႐ွိတဲ့ A ေဆာက္A A ံု ေတြ A ားလံုး (သို႔) ပစၥည္းေတြ ဆီ ကို ကူးစက္ေစ ပါတယ္။ Heat Energy ကို Electromagnetic Wave A ေန နဲ႔ ပို႔လႊတ္ တာပါ။ Radiant Heat က Glass Windows လို မွန္ ေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူ ျဖတ္ကူး ႏုိင္တာ မို႔ Glass Widows ႀကီးႀကီးေတြ မ်ားမ်ား ႐ွိတဲ့ A ေဆာက္A A ံု က A ျခားA ေဆာက္A A ံု ေတြ ကို ကူးစက္ဘို႔ ပိုမို လြယ္ကူပါတယ္။

ii.

CONDUCTION : A ပူေလွ်ာက္ကူးတယ္ ဆိုတာ excitation of molecules ျဖစ္တာေၾကာင့္ A ပူ ကူးတာပါ။ Metal (သတၱဳ) ေတြ က ေက်ာက္ခဲ ေတြထက္ စာရင္ Conduction A ပူ ပို ကူးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Conducted Heat က နံရံေတြ၊ မ်က္ႏွာၾကက္ေတြ၊ ၾကမ္းခင္းေတြ၊ ခန္းစီး ေတြ ကေန A ျခားA ခန္း ကို ကူးႏိုင္ပါတယ္။ A ထူးသျဖင့္ metal joints ေတြ က တစ္ဆင့္ပါ။ Conduction Heat က ကပ္လ်က္ A ခန္းေတြ မွာ ႐ွိတဲ့ မီးေလာင္ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြ ကို မီးထ ေတာက္ႏိုင္တဲ့ ignition temperature ကို ေရာက္ေA ာင္ A ပူေပး ႏိုင္ပါတယ္။

4. Fire Protection in Buildings o

မီးေဘးA ႏၲရာယ္ က ကင္းေဝးေစ မဲ႔ Total Fire Safety System မွာ Structural Integrity လို႔ေခၚတဲ့ မီးေလာင္ တဲ့ A ခ်ိန္ မွာ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ မၿပိဳလဲပဲ ေတာင့္ခံ ႏိုင္စြမ္းရည္ က မပါမျဖစ္ ပါရပါတယ္။ A ထဲမွာ လူေတြ ႐ွိေနတုန္း A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ ၿပိဳလဲ ခဲ့ရင္ ကပ္ဆိုက္တာ ပါပဲ။ Workmanship Quality (လက္ရာ A ရည္A ေသြး) နဲ႔ သံုးစြဲ တဲ့ ပစၥည္းေတြ ရဲ့ Durability (A ၾကမ္းခံ ႏိုင္မႈ)၊ sustainability (တာ႐ွည္ ခံႏိုင္မႈ) ေတြ ကို ေသခ်ာ ဂရုစိုက္ ဘို႔ လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။ ထိထိေရာက္ေရာက္ မီးကို တားထား ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ A တိုင္းA တာ A ထိ Fire Resistance (မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္ရည္A ား) ႐ွိရပါမယ္။ Fire Resistance ရဲ့ Criteria ေတြ က ေတာ့ .

INSULATOIN: A ပူဒါဏ္ ခံႏိုင္ရည္ နဲ႔ A ပူကူးမႈ A ား ခုခံ ႏိုင္မႈ စြမ္းရည္။

i.

INTEGRITY: မၿပိဳမလဲ၊ မပ်က္စီးပဲ ေတာင့္ခံ ႏိုင္႐ံု မက၊ မီးေတာက္ ႏွင့္ မီးခိုး မ်ားကို တားထား ႏိုင္ေသာ စြမ္းရည္။

ii.

STABILITY: Structural Element တစ္ခု ၏ A ေရးေပၚ A ေျခA ေန တြင္ မၿပိဳမလဲ ပဲ ၾကံ့ၾကံ့ ခံႏိုင္စြမ္းရည္။

5. Structural Fire Protection ရဲ့ A ခန္း က႑ ကေတာ့ မီးနဲ႔ မီးခိုး ေတြ တစ္ေနရာ ကေန တစ္ေနရာ ကို မကူးစက္ ေစဘို႔ပါ။ မီးမကူးစက္ ေစဘို႔ ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဘို႔ A ေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းကေတာ့ ေစာေစာ စီးစီး Detection (A ာ႐ံုခံ သိ႐ွိ ႏိုင္ဘို႔) နဲ႔ Extinguishment (ၿငိမ္းသတ္မႈ) ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို A ေျခA ေန ကို ရဘို႔ A တြက္ ယံုၾကည္ စိတ္ခ် ႏိုင္ တဲ့ မီးသတ္စနစ္ ေတြ နဲ႔ Good Housekeeping လိုA ပ္ပါတယ္။

G.

Fire Hazard Assessment o

မီးေလာင္ မႈ ကို A ေထာက္A ပံ့ ေပးႏိုင္တဲ့ A ခ်က္ေတြ ကေတာ့ o

မီးေလာင္ ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္း A တိုင္းA ဆ

o

A ဲဒီ့ ပစၥည္း ေတြ ရဲ့ မီးေလာင္မႈ စြမ္း A ား (i.e. their calorific value)

o

Surface Area : ပစၥည္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား က near surface မွာ မီးေလာင္ကၽြမ္း ေလ့႐ွိပါတယ္။

o

The potential heat source

o

Airflow condition and unrestricted air supply that sustain combustion.

o

A ေဆာက္A A ံု ကို ဒီဇိုင္း လုပ္ျခင္း နဲ႔ ေဆာက္လုပ္ျခင္း ေတြ က A ထဲမွာ ရွိတဲ့ ပစၥည္းေတြ ထက္ A က်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ပိုလို႔ ႐ွိ ႏိုင္ပါတယ္။

o

Architects or Engineer ေတြ က A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A သံုး၊ တည္ေနရာ၊ A က်ယ္A ဝန္း၊ A ျမင့္ နဲ႔ A ထဲမွာ ႐ွိေနႏိုင္တဲ့ လူUီးေရ နဲ႔ mobility (သြားလာ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းႏိုင္မႈ) ေတြ ေပၚ မူတည္ ၿပီး မီး A ႏၲရာယ္ A တိုင္းA ဆ ကို ခန္႔မွနး္ ရ ၿပီး Design and Construction လုပ္ရပါတယ္။

o

Fire Tests ေတြ A ရ A ရာဝတၳဳ ေတြ မီးေလာင္တဲ့ A ခါ A သက္႐ႈၾကပ္ ေစတဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ၊ A ဆိပ္ေငြ႔ ေတြ နဲ႔ A တူ မ်က္ေစ့ ကိုယားယံေစ၊ A ျမင္A ာ႐ံုကို လည္း ေဝဝါးေစၿပီး ျမင္ကြင္းကိုလည္း ပိတ္ဆို႔ေစတဲ့ မီးခိုးေတြ ထုတ္လႊတ္ ပါတယ္။ ပလတ္စတစ္ ပစၥည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မီးေလာင္တဲ့ A ခါ highly poisonous vapors နဲ႔ very dense smoke ကို ထုတ္လႊတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Building Consultant A ဖို႔ A ေဆာက္A A ံု သံုး ပစၥည္းေတြ ရဲ့ A ဂၤါရပ္ ေတြ ထူးျခားခ်က္ေတြ ကို မသံုးခင္ စစ္ေဆးဘို႔ က A ေရးႀကီးပါတယ္။ စU္းစားရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ကေတာ့ o

မီး၊ မီးခိုး နဲ႔ ေရ ေၾကာင့္ ပ်က္စီး ႏိုင္မႈ

o

မီးေလာင္ေနတဲ့ A စိတ္A ပိုင္းေတြ ျပဳတ္က် ႏိုင္မႈ - skylight etc.

o

မီးဒါဏ္သင့္ခဲ့ ရင္ ျပင္ဆင္ရမဲ့ ကိစၥ Repair Issue ေတြ၊

o

ထိန္းသိမ္းဘို႔ နဲ႔ လဲလွယ္ဘို႔ စတဲ့ maintenance and replacement issues ေတြ၊

ပါဝင္ပါတယ္။ H. I.

Good Building Design with Fire Safety Measures o

မီးသတ္ယာU္ နဲ႔ fire appliances access လံုလံုေလာက္ေလာက္ ထား႐ွိေပးရမယ္။ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ နဲ႔ ကယ္ဆယ္ေရး ပုဂၢိဳလ္ ေတြ ကို A ေထာက္A ကူ ေပးမဲ့ fire hydrants နဲ႔ A ျခား လိုA ပ္တဲ့ facilities ေတြ ပါ ႐ွိထားရမယ္။

o

လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ detection လုပ္ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ၿငိွမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ သင့္ေတာ္ တဲ့ A ေျခA ေန ဆိုရင္ လံုေလာက္ တဲ့ fixed installation ထားေပးရမယ္။

o

Building services ကို designing and installing လုပ္တဲ့ A ခါ၊ ဒီ Services ေတြ က မီး၊ မီးခိုး နဲ႔ toxic fumes ေတြ ကူးစက္ ပ်ံ႕ႏႇံ႕မႈ ကို A ကူA ညီ မေပးဘို႔ ထည့္သြင္း စU္းစား ရပါမယ္။ (Uပမာ၊ ၊ Fire Damper in air ducts, fire seal for pipes when penetrating fire rated walls..)

o

Construction A တြက္ မီးျမန္ျမန္ မကူးေစႏိုင္တဲ့၊ A ႏၲရာယ္ ႐ွိတဲ့ မီးခုိး နဲ႔ A ဆိပ္ေငြ႔ မထုတ္လႊတ္မဲ့ materials ေတြ ကို ေရြးခ်ယ္ ရပါမယ္။

o

A ေဆာက္A A ံု ကို fire resisting walls and floors, ေတြ ကိုသံုး ၿပီး မွ်တတဲ့ A ႐ြယ္A စား ႐ွိတဲ့ compartments (A ခန္းေတြ) A ျဖစ္ ကန္႔ေပးရပါမယ္။ Floor တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု (သို႔) Fire compartment တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခု ၾကားထဲမွာ ႐ွိေနတဲ့ openings ေတြ မွာ လည္း သင့္ေတာ္တဲ့ fire stops ထည့္ေပးရပါမယ္။

o

exterior of a building ကိုလည္း A ေဆာက္A A ံု တစ္ခုကေန တစ္ခု ကို မီးကူးမလြယ္ေA ာင္ စU္းစား ဆင္ျခင္ၿပီး Designing and constructing လုပ္ရပါမယ္။

J.

Fire Safety Regulations / Acts o

ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလို မွာ လူေတြ ရဲ့ A သက္A ႏၲရာယ္ ကို ကာကြယ္ဘို႔ A တြက္ Fire Safety Regulations ေတြ ျပ႒ာန္းထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။ A ဓိက ကေတာ့ A ေဆာက္A A ံု ကိုေရာ၊ A ထဲမွာ ႐ွိေနတဲ့ သူေတြ ကိုေရာ၊ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ ကိုပါ A ကာA ကြယ္ ေပးဘို႔ A တြက္ မလိုက္နာ မေနရ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ ပါဝင္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။

o

A ေဆာက္A A ံု ေဆာက္လုပ္ခြင့္ permit ရဘို႔ A တြက္လည္း Fire Department ရဲ့ Approval လိုA ပ္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မို႔ International Fire legislations and Standards ကို သိ႐ွိေလးစား လိုက္နာတတ္ ဘို႔ လိုA ပ္ ပါတယ္။

o

A ေဆာက္A A ံု တစ္ခု A တြက္ မီး A ႏၲရာယ္ ကာကြယ္ေရး ကို စU္းစားတဲ့ A ခါ ေနထိုင္သူ ေတြ A ႏၲရာယ္ ကင္းေဝးေစေရး နဲ႔ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ A ႏၲရာယ္ ကင္းေဝးေစေရး ေတြ က ဆက္ႏြယ္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ A ခ်က္နဲ႔ မီး၊ မီးခိုး၊ A ဆိပ္ေငြ႔ ေတြရဲ့ effects (A က်ိဳးဆက္ေတြ) A ားလံုးျခံဳငံု သံုးသတ္ၿပီး မွ ဒီဇိုင္း A ေျဖ ရႏိုင္မယ္ ဆိုတာ သိ႐ွိ နားလည္ ေနဘို႔ A ေရးႀကီးပါတယ္။

II. - Back to Top -

III.

Classification o

Fire Protection Systems ေတြ ကို ဒီဇိုင္းလုပ္တဲ့ A ခါ Classification လို႔ေခၚတဲ့ A ုပ္စုခဲြျခားမႈ ေတြ လုပ္ရပါတယ္။ 0. Classification of Fire 1. Classification of Hazards 2. Classification of Occupancy 3. Classification of Commodity Stored

IV. 1. Classification of Fire (NFPA/B.S) Class NFPA B.S

Risk Involved

Method of

Extinguishing

Extinguishment

Agent

Ordinary Combustible Material A

A

(such as Woods, cloth, paper, plastics,

Cooling

etc.) B

(Oils, Greases, Tars, Oil-based paints,

Smothering

C

Fire Involving Gases, e.g oxygen, LPG, LNG, etc.

Smothering

Combustible Materials D

D

(Magnesium, Titanium, zirconium,

Special Methods

sodium, lithium and potassium) Smothering with C

E

Energized Electrical Equipment

non-conductive agent

-

F

Fire Involving fats and cooking oils

Smothering

2. ဒီ Classifications ေတြ က စနစ္တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခု မတူတာ သတိထားၿပီး ႏိုင္ငံ A လိုက္သက္ဆိုင္ တဲ့ Classifications ေတြ ကိုေလ့လာပါ။ ဒီ သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ကို Graphics နဲ႔လည္း ျပတတ္ပါတယ္။ Wikipedia မွာ ဆက္လက္ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

3. Classification of Hazards (NFPA)

CO2 Gas, Foam

Lacquers, flammable gases, etc.) -

Foam Dry Powder,

Inflammable Liquid B

Water

Dry Chemical Powder Special Methods Dry Powder, CO2 Gas, Dry Powder, CO2 Gas,

Class

Locations

Combustible Materials

Abbr.

Non-Industrial Type Premises Light

(Offices, Classroom,

(Low)

churches, assembly halls,

Minor Amount of Class A Materials.

XLH

etc.) Commercial and Industrial Premises Ordinary (mercantile shops and allied (Moderate) storage, light manufacturing, research operation, auto

Handling and Processing of class A & B materials; Unlikely to burn

OH2 OH3

intensely in the early

OH3(S)

stage of fire.

showroom, garages, etc.)

OH1

High Storage / Extra (high)

Commercial and Industrial Premises With abnormal Fire Load

Production of class A & B

Cat I

materials.

Cat II

Likely to develop rapid

Cat III

and intensely burning

Cat IV

fires 4. 5. Classification of Occupancy (BOCA, UBC, SBC) Group

Description

Abbr.

A-1: Occupied by more than 1000 People A

Assembly

A-2: Less Than 1000 People

A-1 to A-5

A-3,A-4 & A-5 : Others B

Business

E

Educational

F

Factory

H

Hazard

I

Institutional

M

Mercantile

Used for offices, professions, or service-type transitions E-1, E-2: Elementary Schools, E-3: Daycare F-1: Moderate Hazard, F-2: Low Hazard H-1 to 7: Depends on the hazardous material handled/stored. I-1: Nurseries, hospitals, nursing home. I-2,I-3: Others Used for display, storage, and sale of merchandise

B E-1 to E-3 F1, F2 H-1 to H-7 I-1 to I-3 M

R-1: Hotels or Motels, or boarding Houses R

Residential

R-2: Multi-family dwellings R-3: One or Two Family dwelling.

R-1 to R-4

R-4: Child Care S-1: Moderate Hazard S-2: Low Hazard S

Storage

S-3: Repair Garage

S-1 to S-5

S-4: Open Parking Garage S-5: Air Craft U

Utility

Building that does not covered by the above groups.

U

6. 7. Classification of Commodity Stored o

NFPA မွာေတာ့ ပလတ္စတစ္၊ ရာဘာ နဲ႔ ရာဘာလို ပစၥည္း မ်ိဳး ေတြ ကို ဂုဏ္သတၱိ ကို လိုက္ၿပီး Group A, Group B (သို႔) Group C လို႔ ခြဲျခား သတ္မွတ္ ပါတယ္။ သိုေလွာင္တဲ့ (သစ္၊ သတၱဳ၊ သစ္သား၊ ပလတ္စတစ္၊ စသည္၊ ) ပစၥည္း A မ်ိဳးA စား (type) နဲ႔ ပမာဏ (amount) ကို လိုက္ၿပီး Commodity ေတြ ကို္ Class I to IV လို႔ ခြဲျခား သတ္မွတ္ပါတယ္။ ပစၥည္းA မ်ိဳးA စား တူေပမဲ့ ပမာဏ မတူ ရင္ Class တူခ်င္မွ တူပါမယ္။

o

British Standard မွာေရာ A ျခား Standards ေတြ မွာပါ Class / Categories ခြဲ ျခားမႈ ေတြ ႐ွိပါတယ္။ လိုA ပ္ရင္ ဒီလိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကို ရွာၾကည့္ႏုိင္ဘို႔ A သိေပးတာပါ။

V. - Back to Top VI.

PASSIVE FIRE PROTECTION o

Passive Fire Protectionမွာ ထည့္သြင္း စU္းစား ရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ကေတာ့ 0. Purpose Groups 1. Means of Escape 2. Structural Fire Precautions 3. Site Planning & External Fire Fighting Provision ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

o

ဒီေနရာ မွာ မွီျငမ္း ႏိုင္ဘို႔ Online References ေကာင္း ေနရာတစ္ခု ကိုညႊန္း လိုပါတယ္။ Singapore Civil Defence Force (စကၤာပူ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔) ရဲ့ Publication Website ပါ။

o

Fire Safety Code စည္းမ်U္း ေတြ ျဖစ္ၿပီး စကၤာပူ ႏိုင္ငံ A တြက္ Fire Safety Design လုပ္တဲ့ A ခါလိုက္နာ ရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ပါဝင္တာပါ။ ဘယ္ႏိုင္ငံ A တြက္ မဆို ခပ္ဆင္ဆင္ မို႔ A ေျခခံ ေကာင္း တစ္ခု ကို ေပးႏိုင္လိမ့္ မယ္ လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ Free Download လုပ္လို႔ရႏိုင္တာ မို႔ လည္း ညႊန္းရတာပါ။ ပါဝင္တဲ့ A ခန္းေတြ ကေတာ့ o

Chapter 1: General

o

Chapter 2: Means of Escape

o

Chapter 3: Structural Fire Precautions

o

Chapter 4: Site Planning & External Fire Fighting Provision

o

Chapter 5: Electrical Power Supplies

o

Chapter 6: Fire Fighting Systems

o

Chapter 7: Mechanical Ventilation and Smoke Control Systems

o

Chapter 8: Other Systems

o

Chapter 9: Fire Safety Report

ေတြျဖစ္ပါတယ္။ o

o

ဒီေနရာ မွာ Free Download လုပ္လို႔ရတဲ့ ေလ့လာ သင့္တဲ့ စာA ုပ္ေတြ ကေတာ့ o

Fire Code 2007 Master Version

o

Fire Code 2002 Handbooks

ပထမ ဆံုး ၾကည့္တဲ့ သူေတြ A တြက္ ေတာ့ Fire Code 2002 Handbooks ေတြ ကို ၾကည့္ေစ ခ်င္ပါတယ္။ Graphics ႐ုပ္ပံုေတြ နဲ႔ ႐ွင္းျပထားတာ မို႔ ပိုၿပီး နားလည္ လြယ္ပါလိမ့္မယ္။

o

Mechanical Engineers ေတြ A တြက္ A ဓိက ေလ့လာသင့္တာ ကေတာ့ o

Chapter 6: Fire Fighting Systems

o

Chapter 7: Mechanical Ventilation and Smoke Control Systems

o

Chapter 8: Other Systems

ေတြျဖစ္ပါတယ္။ o

သတိျပဳဘို႔ A ခ်က္ကေတာ့ ဒီ Fire Code က ဘာေတြလိုA ပ္တယ္၊ ဘယ္လို A ခ်ိန္မွာ ဘာကို သံုးရမယ္ ဆိုတဲ့ လိုက္နာရမဲ့ စည္းမ်U္းေတြ ကို ႐ွင္းျပထားတာပါ။ စကၤာပူႏိုင္ငံ မွာ A ေဆာက္A A ံု တိုင္းA တြက္ လုပ္ရမဲ့ Fire Safety ဒီဇိုင္း A တြက္ လိုက္နာရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ပါဝင္တာသာ ျဖစ္ၿပီး Fire Safety System Design Manual မဟုတ္တာ ေတာ့ သတိျပဳပါ။

- Back to Top -

VII.

ACTIVE FIRE PROTECTION Active Fire Protection Systems ေတြမွာ A သံုးျပဳေလ့ ႐ွိတဲ့ စနစ္ေတြ ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ 0. Portable Fire Extinguishers (A သင့္သံုး မီးသတ္ဘူးမ်ား၊) 1. Fire Hydrants ( ျခံဝင္းA တြင္း ႏွင့္ လမ္းေဘး တစ္ေလွ်ာက္ ေတြ႔ရေလ့ ႐ွိေသာ A ေဆာက္A A ံု ျပင္ပသံုး မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္းမ်ား၊) 2. Fire Hosereels (A ေဆာက္A A ံု တြင္းသံုး မီးသတ္ ေရပိုက္) 3. Stand pipe / Rising Mains (Wet/Dry Risers) (A ထပ္A လိုက္ မီးသတ္သမားသံုးရန္ မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္း) 4. Automatic Sprinkler System (A လိုA ေလွ်ာက္ ေရျဖန္း မီးသတ္စနစ္)၊ 5. Gas Fire Suppression / extinguishing Systems ( မီးသတ္ ဓာတ္ေငြ႕သုံးစနစ္ မ်ား၊ Pyrogen, CO2, Inergen, Halon XXX, FM-200, NN100, etc. စသည္၊) 6. Fire (Heat) / Smoke detection and alarm systems (မီး၊ A ပူ နဲ႔ မီးခိုး တို႔ကို A ာ႐ုံခံ A ခ်က္ေပးစနစ္), 7. Pressurization system (ေလဖိA ားျမွင့္ ေပးေသာ စနစ္မ်ား) 8. Smoke Control System Using Natural (Displacement) or Powered (Extracted) Ventilation(မီးခိုး ကိုျပယ္ေA ာင္ စုတ္ထုတ္တဲ့ စနစ္ ၊ မီးခိုး ကိုထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ စနစ္ မ်ား)၊ 9. Fire Lift (A ေရးေပၚ A ေျခA ေန တြင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ သံုးရန္ ဓာတ္ေလွကား) 10. Emergency Power Systems (A ေရးေပၚ မီးစက္) 11. The Fire Engineering - Performance Based Approach (စနစ္တက် တြက္ခ်က္၊ Simulate လုပ္ ၿပီး A ေျဖ႐ွာ ရေသာ စနစ္။)

ဒီ Systems ေတြ ရဲ့ A ေျခခံေတြ ကို A ရင္ မိတ္ဆက္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ A ေသးစိတ္ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ကိုေတာ့ ေနာက္A ခြင့္A ေရး ရတဲ့ A ခါ တစ္ခုစီ တင္ျပေပးသြား မွာျဖစ္ပါတယ္။ 12. Portable Fire Extinguishers

o

Portable Fire Extinguishers ဆိုတာကေတာ့ A သင့္သံုး မီးသတ္ဘူး ေတြ ပါ။ A ေျခခံ မီးသတ္ ပစၥည္းျဖစ္ၿပီး initial outbreak of fire incident (မီးA စပ်ိဳးစ) A ေျခA ေနမွာ မီးA ႐ွိန္ ပိုႀကီးမလာေA ာင္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဘို႔ A သံုးျပဳပါတယ္။ Fire Extinguisher ကို နည္းလမ္းက်က် A သံုးခ် မႈ က ရံဖန္ရံခါ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ ကို မေခၚေသးရခင္ မွာပဲ မီးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ ၿငိမ္းသတ္ႏိုင္တာ ကိုေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ A ႐ွိန္ရ A ားေကာင္းေနတဲ့ large scale fire ေတြ ကို ၿငိမ္းသတ္ႏိုင္ ဘို႔ A တြက္ ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ Portable ဆိုတဲ့ A တိုင္း A လြယ္တကူ သယ္ယူ A သံုးျပဳႏိုင္ ေစဘို႔ လိုA ပ္တာ မို႔ သိပ္မေလးဘို႔ လိုA ပ္ၿပီး A ေလးဆံုး 20kg (44lb) မေက်ာ္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

Extinguishers ေတြ ကို မီးA စပ်ိဳးတဲ့ A ခ်ိန္ A လ်င္A ျမန္ ယူသံုး ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ ျမင္သာတဲ့ လြယ္လြယ္ကူကူ ယူသံုးလို႔ ရတဲ့ ေနရာ ေတြ မွာ ထားေပးရပါမယ္။ room exit တံခါးေပါက္ နား၊ ေကာ္ရစ္ဒါ၊ stairways ေလွခါးA တြင္း၊ lobby နဲ႔ landings ေတြ မွာ ထားဘို႔ ပိုသင့္ပါတယ္။ the potential fire hazards (မီးေလာင္ႏိုင္မဲ့ ပစၥည္းေတြ) နဲ႔ နီးတဲ့ A နားမွာ လည္းထားေပးရပါမယ္။ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ခဲ့ရင္ ယူသံုးလို႔ မရမဲ့ ေနရာ မျဖစ္ဘို႔ေတာ့ သတိထား ရပါမယ္။

o

A ထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ တဲ့ classification, hazard class နဲ႔ fire size ေပၚမူတည္ တြက္ခ်က္ ေရြးခ်ယ္ရ ပါမယ္။

o

Rating ဆိုတာကေတာ့ Fire Size လို႔ေခၚတဲ့ မီးေတာက္ ဘယ္ေလာက္A ား ကို သတ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ A ားပါ။ A ထဲမွာပါဝင္ တဲ့ Fire extinguishing agent

ပစၥည္း ကိုလိုက္လို႔ ဒီ Rating ကိုလည္း ေဖာ္ျပထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။

o

စကာၤပူ CP55:1991 A ရ Class A Fire Extinguisher ေတြ ကိုေရြးခ်ယ္တဲ့ A ခါ A တစ္ယူနစ္ က 40m2 for Low Hazard Occupancy, 20for Medium, 15 for high hazard. ဒီ Low, Med, High ေတြ က Light, Ordinary, High ေတြနဲ႔ ဆင္တူပါတယ္။ 200m2 Eရိယာ ရွိတဲ့ Low hazard A ခန္းတစ္ခန္း A တြက္ 200 / 40 = 5A လိုA ပ္ပါတယ္။ Class A Fire A တြက္ A ခန္းရဲ့ ဘယ္ေနရာ ကေန ပဲျဖစ္ျဖစ္ A နီးဆံုး extinguisher A ထိ သြားယူရမဲ့ Maximum travel distance က 15m ပါ။

o

British Standard နဲ႔ မေလး႐ွား၊စကၤာပူ ႏိုင္ငံ က သာမန္ A ေဆာက္A A ံုေတြ မွာ သံုးေလ့႐ွိတာ ကေတာ့ ABC Fire Extinguisher လို႔ေခၚတဲ့ Dry Chemical Type ပါ။ သူက Class A, B, C Fire (in B.S.) ေတြ A ားလံုးA တြက္ A သံုးျပဳႏိုင္တာ မို႔ပါ။ ဒါ႔A ျပင္ Class E (Electrical Fire) A တြက္လည္းA သံုးျပဳႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒီ ABC Fire Extinguisher နဲ႔ ၿငိမ္းသတ္ဘို႔ ေ႐ွာင္ရမွာ ကေတာ့ carbon disulphite နဲ႔ Class D: flammable metal Fire ျဖစ္တဲ့ magnesium and sodium ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့

မီးျဖစ္ပါတယ္။

o

A ေပၚကပံုမွာ 6-kg Dry Chemical Fire Extinguisher ပံုတစ္ခုကိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သူ႔မွာ 27A ဆိုတာနဲ႔ 144B ဆိုတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ဆိုလိုတာက Class A Rating 27 ႐ွိၿပီး Class B Rating က 144 ရွိပါတယ္။ A ထက္မွာျပခဲ့တဲ့ ဇယားနဲ႔ ႏႈိင္းယွU္ၾကည့္ပါ။

o

လူတစ္ေယာက္ ထဲ ကိုင္တြယ္ A သံုးျပဳ ရမွာ ျဖစ္တဲ့ A တြက္ Portable fire extinguishers ေတြ မွာ minimum gross weight but with higher fire rating (A ေလးခ်ိန္ ေပါ႔ေပါ႔ နဲ႔ A င္A ားေကာင္းေကာင္း) ျဖစ္သင့္ပါတယ္။

o

Portable fire extinguishers ေတြရဲ့ effectiveness ကို ရဘို႔ A တြက္ ႏွစ္စU္ ဂ႐ုတစိုက္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေ႐ွာက္ ၿပီး စစ္ေဆး service လုပ္ရပါမယ္။

o

Potable fire extinguisher ေတြ ကို႐ွင္းျပခ်က္ နဲ႔ A သံုးျပဳပံု နမူနာ ကို ေလ့လာႏိုင္ဘို႔ Weblinks ေတြ ကုိ ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ 0. Classification of Portable Fire Extinguishers, OSHA, U.S.A 1. Information on Fire Extinguishers, The Fire Safety Advice Centre,, U.K 2. All You Ever Wanted to Know about Fire Extinguishers, The Hanford Fire Department , U.S.A

13. Fire hydrant

o

တိုးတက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ရဲ့ လမ္းေဘး တစ္ဘက္တစ္ခ်က္ နဲ႔ A ေဆာက္A A ံု ျခံဝင္း ေတြ ထဲမွာ Fire hydrants လို႔ေခၚတဲ့ မီးသတ္သမားသံုး ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္း ေတြ ကို ေပ ၃၀၀ - ၅၀၀ ေလာက္ စီျခားၿပီး ႐ွိေနတာ ေတြ႔ ရပါလိမ့္မယ္။ A မ်ားA ားျဖင့္ သင့္ေတာ္တဲ့ ေရဖိA ား Pressure ႐ွိတဲ့ ေရေတြ နဲ႔ ကို မီးသတ္တဲ့A ခါ A ဆင္သင့္ လိုသေလာက္ ရေA ာင္ စီစU္ထားတာပါ။

o

Fire Hydrant နဲ႔ A နီးA နား မွာ Firemen ေတြပဲ ဖြင့္ခြင့္ ပိတ္ခြင့္ ႐ွိတဲ့ Valve Chamber ေတြ ပါ႐ွိေလ့ ႐ွိပါတယ္။ မီးသတ္ကား (သို႔) A ျခား fire engine ေတြ ပိုက္ေရပန္း ေတြ နဲ႔ မီးကို ျဖန္းသတ္တဲ့ A ခါ ဒီ Fire Hydrant ေတြကေရ ေတြ ကို A ျခားတစ္ဘက္ကေန စုတ္ယူ ျဖည့္တင္း ရပါတယ္။

o

ဒီ Fire Hydrant ကေရေတြ သင့္ေတာ္တဲ့ ေရဖိA ား Pressure မရႏိုင္ ရင္ hydrant pumps ေတြ နဲ႔ Pressure ေပးရႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို Pressurized လုပ္ထား တာေၾကာင့္လည္း ႐ုပ္႐ွင္ေတြ ထဲ မွာ ကားတိုက္မႈပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လမ္းေပၚကို ေလယာU္ပဲ ထိုးက်က်၊ A ေကာင္ႀကီးေတြ ပဲေသာင္းက်န္းေသာင္းက်န္း ထိခုိက္သြားတဲ့ Fire Hydrant ကေရေတြ မိုးေပၚေထာင္ပန္း ေနတဲ့ ျမင္ကြင္းေတြ ကို ရုပ္႐ွင္ ဒါ႐ိုက္တာေတြ ယုတၱိရွိ႐ွိ ကူးယူ ဖန္တီး ႐ိုက္ကူးေနၾက တာျဖစ္ပါတယ္။ A ျပင္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ လက္ေတြ႔ A ေျခA ေန တစ္ခု ကို ၾကည့္ႏိုင္ဘို႔ ေA ာက္မွာ Link ေတြ ေပးထားပါတယ္။

o

o

YouTube - Car vs. Fire Hydrant

o

YouTube - Fire Hydrant Burst

မီးသတ္သမားေတြ Fire Hydrant A သံုးျပဳပံု နမူနာ ကို ေတာ့ YouTube - Fire Hydrant Training မွာ ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

o

A မ်ားပိုင္ လမ္းမေတြ ေပၚက Fire Hydrant ေတြ ကို Public Fire Hydrant လို႔ေခၚၿပီး A ေဆာက္A A ံု ျခံဝင္း ေတြ ထဲမွာ ႐ွိရင္ေတာ့ Private Fire Hydrant လို႔ေခၚပါတယ္။ မီးေလာင္တဲ့ A ခါ လြတ္လြတ္ကင္းကင္း မီးသတ္ခြင့္ ရႏိုင္ဘို႔ A တြက္ A ေဆာက္A A ံု နဲ႔ မနီးကပ္လြန္းတဲ့ A နည္းဆံုး A ကြာA ေဝး တစ္ခု [Uပမာ။ NFPA: ေပ ၄၀ (22.2m)။ မေလး႐ွား၊ စကာၤပူ 6m (ေပ ၂၀ ခန္႔)] လိုA ပ္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။

o

Private Hydrant တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု A မ်ားဆံုး A ကြာA ေဝး သတ္မွတ္ခ်က္ A ေနနဲ႔ ကေတာ့ စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာ 100m ျဖစ္ၿပီး မေလး႐ွား ႏိုင္ငံ ကေတာ့ 90m

ျဖစ္ပါတယ္။ A ျခားေနရာ ေတြ မွာ ေတာ့ ေဒသ A လိုက္ Authority ရဲ့သတ္မွတ္ခ်က္ ကို လိုက္နာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ o

System မွာပါဝင္မွာေတြ ကေတာ့ လိုA ပ္တဲ့ Fire Hydrant A ေရA တြက္၊ Hydraulic Pressure နဲ႔ Flowrate ရႏိုင္မဲ့ Piping Network နဲ႔ လိုA ပ္ရင္ Pump sets & control systems ေတြတပ္ဆင္ ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

A ေတြ႕မ်ားတဲ့ A မွားေတြ ကေတာ့ နိမ့္လြန္းတာ၊ ျမင့္လြန္းတာ၊ ပိုက္ေခါင္းက သံုးလို႔မရတဲ့၊ သံုးရခက္တဲ့ ဘက္လွည့္ေနတာ၊ ျမင္ကြင္းကေပ်ာက္ေနတာ (A ပင္ သို႔ တစ္ခုခု ေတြနဲ႔ ဖံုးကြယ္ေနတာ) ေတြျဖစ္ပါတယ္။

o

A ေပၚက ပံုမွာ နယူးေယာက္ၿမိဳ့က Fire Hydrant တစ္ခုပံု ကို Wiki ကေနကူးယူ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေနရာေဒသ ကို လိုက္လို႔ A ျခားA ေရာင္ တစ္ခုခုျဖစ္ႏိုင္သလို၊ ဒီဇိုင္းလည္း ေျပာင္းလဲ ႏိုင္ပါတယ္။ Fire Engine က တိုက္႐ိုက္ ယူသံုးမွာမို႔ Fire Department ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ နဲ႔ ေတာ့ ကိုက္ညီရပါလိမ့္မယ္။ L.A (Los Angeles) County တစ္ဝိုက္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ Public Fire Hydrant ေတြ ကေတာ့ A ဝါေရာင္ ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ ပါ။ ႏိုင္ငံ A လိုက္၊ ၿမိဳ့ A လိုက္ A သံုးျပဳတဲ့ Fire Hydrants A မ်ိးမ်ိဳး ရဲ့ ပံု A ခ်ိဳ႕ ကို ေလ့လာႏိုင္မဲ့ Website တစ္ခုကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ http://www.firehydrant.org/

14. Fire Hose reel system

o

Hose reel ဆိုတာကေတာ့ A ေရးေပၚ မီးA စပ်ိဳးတဲ့ A ခ်ိန္မွာ A ေဆာက္A A ံု A ထဲမွာ ရွိတဲ့ သူေတြ A သံုးျပဳႏိုင္ဘို႔ ထားေပးရတဲ့ မီးသတ္ ေရပိုက္ တစ္မ်ိဳးပါ။

o

လိုA ပ္တဲ့ ေရA ား (Pressure + Flowrate) ရဘို႔A တြက္ လိုA ပ္ရင္ hose reel pumps, fire water storage tank, hose reels, pipe work and valves ေတြထည့္ေပးရပါမယ္။

o

ထားမဲ့ေနရာ ရဲ့လိုA ပ္ခ်က္ကို လိုက္ၿပီး Cabinet (ပံုး) Compartment (A ခန္းကန္႔) A တြင္းမွာ ပဲ ျဖစ္ ႏိုင္သလို A ခန္းထဲမွာ A ႐ွိA တိုင္း expose လည္း ပဲျဖစ္ ႏိုင္ပါတယ္။

o

A ေရA တြက္ ကိုေ႐ြးခ်ယ္တဲ့ A ခါ Coverage ကို မူတည္ၿပီး စU္းစားရပါတယ္။ ပံုမွန္ကေတာ့ Standard hose ရဲ့ A ႐ွည္ နဲ႔ ေရပန္းA ကြာA ေဝး ျဖစ္ၿပီး ႀကိဳတင္ သတ္မွတ္ထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ A မ်ားစုက Coverage ကိုစက္ဝိုင္း နဲ႔ ဆြဲၾကည့္တတ္ ၾကေပမဲ့ တကယ့္ လိုA ပ္ခ်က္A ရ ဆိုရင္ေတာ့ လူသြားလို႔ ရတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ကေန တိုင္းတာရ မွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ Singapore Civil Defense Fire Codes ေတြထဲ က Chapter 6 မွာၾကည့္ပါ။

o

Hose reels ေတြကို A ထဲမွာ ႐ွိေနတဲ့ သူေတြ A သံုးျပဳႏိုင္ဘို႔ ရည္႐ြယ္တဲ့ A တိုင္း သံုးတဲ့ သူ A ႏၲရာယ္ ကင္းကင္း နဲ႔ လြယ္လြယ္ကူကူ နီးနီးနားနား ယူသံုးႏိုင္ ဘို႔ က A ေရးႀကီးပါတယ္။ ေယဘုယ် A ားျဖင့္ along escape routes (သို႔) Fire exit နားမွာ ထားေပး ရ ပါမယ္။ မီး မေတာ္တဆ စျဖစ္တဲ့ A ခ်ိန္ မွာ ထြက္ခြာလာ ၾကတဲ့ လူေတြ A ဆင္သင့္ A သံုးျပဳ ႏိုင္မွာပါ။

o

A ထူးသျဖင့္ ႐ုံးခန္းေတြ မွာ ေတာ့ Lift or Stair Lobby ကိုထြက္တဲ့ Fire exits နဲ႔ ကပ္ရက္မွာ ထားထား ေပးရပါမယ္။ ဒါမွ Lobby ရဲ့ Smoke Stop Doors ေတြ ကို မဖြင့္ပဲ သံုးႏိုင္မွာ မို႔ Lobby ထဲမွာ မီးခိုးေတြ နဲ႔ ျပည့္လာမဲ့ A ေျခA ေန ကို ကာကြယ္ ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

A သံုး မ်ားတဲ့ Hose ကေတာ့ 30m Hose ပါ၊ ပံုမွန္ Hose nozzle က ေန 6-m A ကြာA ေဝး ကို Coverage လို႔သတ္မွတ္ ေပမဲ့ A မ်ားA ားျဖင့္ 30m နဲ႔ မွန္းၿပီး လ်ာထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ပံုမွန္ A ားျဖင့္ Architect က ေနရာ ခ်ေပးတာပါ။ ဒါကို လည္း ႏိုင္ငံ၊ ၿမိဳ့ A လိုက္၊ Regulation နဲ႔ျပန္ စစ္ဘို႔ လိုA ပ္ပါလိမ့္ မယ္။

o

NFPA သံုးတဲ့ စနစ္ မွာေတာ့ သူ႕ကို Standpipe Class II A ေန နဲ႔ ေတြ႕ရၿပီး Standpipe (or) Fire Sprinkler နဲ႔ တြဲသံုးတာ ေတြ႕မိပါတယ္။ ခပ္ဆင္ဆင္ ဆိုေပမဲ့ A နည္းငယ္ A သံုးနဲ႔ configuration ျခားနားမႈ ေတာ့ A နည္းငယ္ ရွိပါတယ္။

15. Standpipe / Rising Mains

o

Rising Mains ဆိုတာကေတာ့ Firemen ေတြ A သံုးျပဳဘို႔ တပ္ဆင္ထားတဲ့ Internal Hydrants ေတြပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ A ျခားA ေခၚA ေဝၚ ကေတာ့ Standpipe ပါ။ NFPA မွာ ေတာ့ Standpipe လို႔ပဲသံုးပါတယ္။ A ဓိကသံုးတဲ့ Types ကႏွစ္ခု႐ွိပါတယ္။ o

Dry(Dry Rising Mains / Dry Risers)

o

Wet (Wet Rising Mains / Wet Risers)

Dry Riser ဆိုတာ ကပံုမွန္ ေရျဖည့္မထားတဲ့ ပိုက္ေတြ မို႔ ေခၚတာပါ။ သူ႔ကို Fire Engine ေတြကတစ္ဆင့္ ေရျဖည့္ၿပီး A သံုးျပဳရပါတယ္။ Wet Riser ေတြကေတာ့ Pressurized Water နဲ႔ျဖည့္ထားတာပါ။ စကၤာပူ၊ မေလး႐ွား မွာသံုးတဲ့ Landing Valves ေတြရဲ့ Hose connection size က 65mm (2-½”) ျဖစ္ပါတယ္။ NFPA မွာေတာ့ 1-½” နဲ႔ 2-½” ႐ွိပါတယ္။ o

ပံုမွန္A ားျဖင့္ Wet riser system ေတြမွာ ပါဝင္တာေတြ ကေတာ့ o

Riser ပိုက္ထဲ ေရေမာင္းထည့္ေပးဘို႔ duty fire pump with standby pump ေတြ

o

150mm diameter riser pipe နဲ႔ A ထပ္တိုင္း မွာ Canvas Hose ခ်ိတ္ဆက္ Connect လုပ္ဘို႔ Landing Valves ေတြ

o

မီးေလာင္ရင္ ပက္ျဖန္းဘို႔ Canvas Hoses with nozzles ေတြ

o

Canvas Hose ေတြခ်ိတ္တင္၊ ထားဘို႔ A တြက္ Hose cradle ေတြ

o

System pressure ကို maintain လုပ္ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ jockey pump လို႔ေခၚတဲ့ Pump A ေသးစားေလးေတြ

ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ o

Wet Riser stage တစ္ခုစီ A တြက္ A ျမင့္သတ္မွတ္ခ်က္ လည္း႐ွိပါတယ္။ စကာၤပူမွာ 120m A ထိ ခြင့္ျပဳၿပီး မေလး႐ွား မွာ ေတာ့ 60m A ထိသာ သတ္မွတ္ထားၿပီး ျခြင္းခ်က္နဲပ ခြင့္ျပဳရင္ေတာင္မွ 70.15m A ထိပဲ A မ်ားဆံုးထားခြင့္ ႐ွိပါတယ္

o

ဒီေနရာမွာ ႀကံဳလို႔ Breeching Inlet လို႔ေခၚတဲ့ Fire Department Connection A ေၾကာင္းကို ေျပာျပလိုပါတယ္။ ဒီ Inlet ေတြကို Fire Appliances Access နဲ႔ ကပ္ရက္မွာ ထားေပးထားရ ပါတယ္။ လိုA ပ္လို႔ ႐ွိရင္ A ျပင္ကေန ေရျဖည့္ေပးလို႔ ရေA ာင္ပါ။ Dry Rising Mains တစ္ခုတည္း မွာသာ မဟုတ္ပဲ ေရသံုးတဲ့ စနစ္ ေတြျဖစ္တဲ့ Automatic Sprinkler Systems နဲ႔ Wet Rising Main System ေတြ မွာပါ ပါရပါတယ္။ ျခားနားခ်က္ ကေတာ့ Dry rising mains က ဒီ Fire department connection ကိုလံုးလံုး A မွီျပဳေနရတာပါ (မွတ္ခ်က္၊ ၊ ေရခဲေလာက္ေA ာင္ မေA းေသာ ႏိုင္ငံ မ်ားA တြက္။)

o

ဘယ္A ေျခA ေန မွာ ဘယ္စနစ္ ကို လိုA ပ္တယ္ ဆိုတာ ကေတာ့ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A ျမင့္ေပၚ မူတည္ၿပီး သတ္မွတ္ေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ဒီA ျမင့္ ကို သတ္မွတ္တဲ့ A ခါ fire appliance access level လို႔ေခၚတဲ့ မီးသတ္ယာU္ ရပ္တဲ့ ေနရာ ကို Base ထားၿပီး တိုင္းတာ ရပါတယ္။ o

o

မေလး႐ွား ႏိုင္ငံ o

18.3 meters မွ 30.5 meters A ထိ: Dry Riser

o

Above 30.5 meters: Wet Riser

o

Wet Riser: 60 to 70.15m/ Stage

စကာၤပူ ႏိုင္ငံ o

above 24m (general) /10m (Purpose group II - Other residential)မွ 60m A ထိ: Dry Riser

o

o

Above 60m : Wet Riser

o

Wet Riser: 120m/ Stage

NFPA (US) o

NFPA A ရ o

A ေပၚဆံုးထပ္ က ေပ ၃၀ ထက္ ပိုျမင့္ေနရင္ (သို႔)

o

ေျမေA ာက္ ေA ာက္ဆံုးထပ္က ေပ ၃၀ ထက္ ပို နိမ့္ေနရင္၊

o

Fire department vehicle access နဲ႔ ေပ ၄၀၀ ထက္ပို ေဝးေနရင္ (ျခြင္းခ်က္။ Sprinkler Protected (or) less than 10,000 sqft (or) BOCA: Group A-4, A-5, F-2, R-3, S2and U. )

o

Malls

o

Stages of a theater, auditorium, etc. where props are prepared and used.

ျဖစ္ခဲ့ရင္ Standpipe ေတြ ထည့္ေပးရပါမယ္။ ၿပီးေတာ့ ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေဘာင္ထဲ မဝင္ရင္ Wet System သံုးသင့္တယ္ လို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ o

၇၅ ေပ ေA ာက္ A ေဆာက္A A ံု

o

o

ေပ ၁၅၀ ေA ာက္ Automatic Sprinkler Protected Building

o

ေပ ၁၅၀ ေA ာက္ Open Parking Structure

Standpipe ေတြ ကို Classes သံုးခု ခြဲျခားထားပါတယ္။ o

Class I : 2-½” Hose Station for use by the fire department

o

Class II : 1-½” Hose Station for use by the occupants of the building or the fire department

o

o

Class III: Both Class I & Class II hoses

ဒီမွာပါတဲ့ Class II ကို မေလးရွား၊ စကာၤပူ နဲ႔ British Standard မွာ Hosereel System A ေန နဲ႔ သီးသန္႔ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သဘာဝ ျခားနားခ်က္ A နည္းငယ္ေတာ့ ရွိပါတယ္။

o

Systems ေတြကို Wet, Dry နဲ႔ Manual ရယ္လို႔ သံုးမ်ိဳး Classified လုပ္ထားပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ Dry Systems ဆိုတာ က ပံုမွန္A ေျခA ေန မွာ Compressed Air ျဖည့္ထားတာျဖစ္ၿပီး လိုA ပ္ရင္ ေရကို Automatically ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Semi-automatically ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေမာင္းထည့္ေပး ရပါတယ္။ Manual ဆိုတာ ကေတာ့ Fire Department က လိုA ပ္သလို (wet/dry) A သံုးျပဳဘို႔ A တြက္ သီးသန္႔ တပ္ဆင္ ေပးရတာပါ။

16. Automatic Sprinkler System o

Automatic sprinkler system ဆိုတာကေတာ့ Water Supply, a network of pipes, sprinkler heads, and other components ေတြ ပါဝင္ၿပီး A ေဆာက္A A ံု ထဲမွာ Temperature (or) Smoke Level ကို Detect လုပ္ေနၿပီး၊ ႀကိဳတင္ သတ္မွတ္ထား တဲ့ စိုးရိမ္ A မွတ္ေရာက္ တဲ့ A ခါ A လိုA ေလ်ာက္ မီးကိုၿငိမ္းသတ္ ေပး၊ လူေတြကို လည္း wanring လုပ္ေပး ႏိုင္ မဲ႔ Integrated Fire Suppression System တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

o

ပံုမွန္ Fire Sprinkler Systems ေတြမွာ ပါဝင္ႏိုင္တာ ကေတာ့ fire pumps, water storage tanks, control valve sets, sprinkler heads, flow switches, pressure switches, pipework and valves ေတြပါ။ ဒီ System က လူဝင္ပါစရာ မလိုပဲ သူ႔A လိုလို automatically operates လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

႐ိုး႐ိုး Sprinkler Head သတ္မွတ္ထားတဲ့ A ပူခ်ိန္ တစ္ခု မွာ A ပူ ေၾကာင့္ ကြဲႏိုင္တဲ့ liquid filled glass bulb ပါဝင္ၿပီး၊ ဒီလိုကြဲတဲ့ A ခါ ပိတ္ထားတဲ့ A ဆို႔ ပြင့္သြား ၿပီး A ထဲမွာ ႐ွိတဲ့ Pressurized (ဖိA ားျမင့္) ေရေတြ ကို သူ႔A နားတစ္ဝုိက္ ကို A လိုလုိ ပက္ျဖန္းၿငိမး္ သတ္ ပါေတာ့တယ္။ လိုA ပ္တဲ့ A ပူခ်ိန္ကို ေရာက္တဲ့ မီးနဲ႔ နီးတဲ့ ေနရာက Sprinkler ေတြပဲ Operate လုပ္ (ကြဲၿပီးေရျဖန္း) မွာပါ။

Bulb shatters when

Water is discharged

Operating temperature

onto the seat of the

is reached

fire

o o

ေA ာက္မွာ Sprinkler Systems ေတြကို ခြဲျခားျပထားပါတယ္။ 0. Wet pipe installation : sprinkler bulb ကြဲတဲ့ A ခါ A ဆင္သင့္ ပန္းထြက္ႏိုင္ေA ာင္ Pipework ထဲမွာ ဖိA ားနဲ႔ ေရျဖည့္ထား တဲ့ Installation ျဖစ္ပါတယ္။ 1. Dry pipe installation : ပိုက္ထဲမွာ Compressed Air နဲ႔ျဖည့္ထားၿပီး sprinkler bulb ကြဲတ့ဲ A ခါ ပထမ ေလ ေတြထြက္ လာမယ္ ျပီးရင္ ပိုက္ထဲကို ေရဝင္လာၿပီး Sprinkler Head ကေန ေရ ပန္းထြက္ႏိုင္ေA ာင္ လုပ္ထားတဲ့ Installation ျဖစ္ပါတယ္။ 2. Pre-action installation : သူလည္း ပိုက္ထဲ ကို Compressed Air နဲ႔ျဖည့္ထားၿပီး smoke or heat detectors က မီး၊ မီးခိုး ကို Detect လုပ္ေတြ႔ တဲ့ A ခါ ဒီပိုက္ေတြ ထဲကို ေရျဖည့္ၿပီး A ဆင္သင့္ ျပင္ထားပါတယ္။ ေရ ကေတာ့ sprinkler bulb ကြဲတဲ့ A ခါ မွ သာ Sprinkler Head ကေန ေရ ပန္းထြက္ မွာပါ။ 3. Deluge installation : Sprinkler မွာ bulb မပါပါဘူး၊ A ပြင့္ပါ။ fire ကို detected တဲ့A ခါမွာ the deluge valve ကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ A လိုလိုဖြင့္ေပးမွာ ျဖစ္ၿပီး Sprinkler heads ေတြ A ားလံုးကေန တစ္ၿပိဳင္နက္ ထဲ ထုတ္လႊတ္ ပက္ျဖန္း မွာျဖစ္ပါတယ္။

o

Wet pipe installation က A သံုးA မ်ား ဆံုးပါ။ ေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ့ Wet pipe installation Typical Arrangement ပံုစံ ကို ေA ာက္မွာ

ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

o

ေA ာက္မွာ သံုးေလ့႐ွိတဲ့ ေနရာ နဲ႔ Architectural လိုA ပ္ခ်က္ ကို ျဖည့္ေပးႏိုင္မဲ႔ Sprinkler Heads ပုံစံ A မ်ိဳးမ်ိဳး ကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

o

ဒီလို A သံုးမ်ားတဲ့ Sprinkler Heads ေတြ ကို လိုA ပ္ခ်က္ A လိုက္ သိခ်င္ရင္ Victaulic Company ရဲ့ Automatic Sprinkler Product Reference (pdf) မွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ေလ့လာတဲ့ A ခါ ႐ွာၾကည့္ေစခ်င္ တာ ကေတာ့ o

Sprinkler Types

o

Deflector Types

o

Response Category (Standard, Quick, Open, ESFR)

o

K-Factors ( S.I / I.P unit dependent)

o

Temperature Rating [e.g. 68°C(Most commonly used) and 79°C (Kitchen) etc.] ေတြပါ။

o

ကိုယ္သံုးမဲ့ Hazard Class နဲ႔ Application လုိA ပ္ခ်က္ ေပၚမူတည္ ၿပီး သံုးရမဲ့ Sprinkler Head ကို ေသခ်ာ စိစစ္ ေရြးခ်ယ္ရပါတယ္။

o

Architectural A ျမင္ပန္း လွဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာေတြ မွာလည္း လိုက္ဖက္တဲ့ Sprinkler A မ်ိဳးA စား ကို ေရြးခ်ယ္ ႏိုင္ပါတယ္။

o

Hazard Class A ေၾကာင္းကို A ထက္မွာ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ Hazard Class A လိုက္ လိုA ပ္တဲ့ ေရထြက္A ား နဲ႔ AMAO (Assumed Area of Operation)

လို႔ေခၚတဲ့ မီးေလာင္ရင္ A မ်ားဆံုး ကာကြယ္ရမဲ့ Eရိယာ ခန္႔မွန္း ခ်က္ က လည္း ကြဲျပားျခားနား ပါလိမ့္မယ္။ သက္ဆိုင္တဲ့ Pump Capacity နဲ႔ Water Storage Capacity ေတြ လည္း ကြဲျပားျခားနား ပါတယ္။ o

Hazard Class A လိုက္ Sprinkler Head တစ္ခု ကေန ကာကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ Area ကိုလည္း သတ္မွတ္ ေပးထား ပါတယ္။ ဒါ့A ျပင္ Sprinkler တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုၾကား ရွိရမဲ့ A ကြာA ေဝး ကိုလည္း သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။

o

K-Factor ကေတာ့ sprinkler ကေနဖြင့္ေပးမဲ့ Orifice ရဲ့ A ရြယ္A စား ပါ။ K factor ႀကီးရင္ Orifice ႀကီးတာမို႔ ပန္းထြက္တဲ့ ေရA ားလည္း မ်ားပါတယ္။ ဒီတန္ဘိုး က သံုးမဲ့ application နဲ႔ hazard class ေပၚမူတည္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ရတာပါ။

o

Sprinkler Head ကိုေရြးခ်ယ္တဲ့ A ခါ A ခန္းရဲ့ A ပူခ်ိန္ နဲ႔ သံုးမဲ့ application ကို လိုက္ၿပီး Temperature Rating ကို သတ္မွတ္ပါတယ္။ ပံုမွန္A ားျဖင့္ A ခန္းA ပူခ်ိန္ ထက္ 30°C (54°F) ေလာက္ လို႔သတ္မွတ္ ၾကပါတယ္။ Sprinkler Bulb ေတြရဲ့ temperature rating ကို color code နဲ႔ခြဲထားေလ့ ရွိပါတယ္။

o

ေA ာက္မွာ Victaulic Company ရဲ့ Automatic Sprinkler Product Reference ကေန ထုတ္ယူထားတဲ့ Sprinkler rating ေတြကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Available Temperature Ratings Nominal

Maximum

Temperature

Ambient Temp.

Rating

Allowed

A

135°F/57°C

100°F/38°C

Orange

C

155°F/68°C

100°F/38°C

Red

E

175°F/79°C

150°F/65°C

Yellow

F

200°F/93°C

150°F/65°C

Green

J

286°F/141°C

225°F/107°C

Blue

K

360°F/182°C

300°F/149°C

Purple

M

Open

––

No Bulb

Part ID

o

Glass Bulb Color

All glass bulbs are rated for temperatures from -67°F/-55°C up to those shown in adjacent table. Manufacturer တစ္ခု နဲ႔တစ္ခု product code လုပ္ပံု တူခ်င္မွ တူပါမယ္။ Viking ကေတာ့ သူ႕ရဲ့ Product Code ကို Temperature Suffix (°F/°C): 135°/68° = A, 155°/68° = B, 175°/79° = D, 200°/93° = E, 212°/100° = M, 286°/141° = G, 360°/182° = H, 500°/260° = L, OPEN = Z (Teflon® only) လို႔ သတ္မွတ္ထား ပါတယ္။

o

NFPA 13 A ရဆိုရင္ေတာ့ Maximum Ceiling Temperature 100°F / 38°C

Temperature Temperature Rating 135-170°F / 57-77°C

Classification

Ordinary

Color Code (with Fusible Link) Uncolored or Black

Glass Bulb Color Orange (135°F) or Red (155°F) Yellow

150°F /

175-225°F /

66°C

79-107°C

Intermediate White

(175°F) or Green (200°F)

225°F /

250-300°F /

107°C

121-149°C

300°F /

325-375°F /

149°C

163-191°C

375°F /

400-475°F / Very Extra

191°C

204-246°C

475°F /

500-575°F /

246°C

260-302°C

625°F /

650°F /

329°C

343°C

High

Blue

Blue

Extra High

Red

Purple

Green

Black

Ultra High

Orange

Black

Ultra High

Orange

Black

High

o o

BS 5306 မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ Color Code ကလည္း NFPA နဲ႔ ဆင္ပါတယ္။

o

A သံုးA မ်ား ဆံုး ကေတာ့ standard temperature rating ျဖစ္တဲ့ 155°F/68/°C ျဖစ္ၿပီး A နီေရာင္ ပါ။

o

A ခန္းရဲ့ A ျမင့္ က သိပ္ျမင့္လြန္း ရင္ ႐ိုး႐ိုး sprinklers heads က သိပ္ မထိေရာက္ ေတာ့ပါဘူး။ ဒီA ေျခA ေန ေတြ မွာ early response sprinkler heads, large droplet sprinkler heads (သို႔) deluge systems ေတြကို စU္းစားရပါလိမ့္မယ္။ ဒီA ျမင့္ ရဲ့သတ္မွတ္ ခ်က္ ကိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ ရဲ့ Code Regulation နဲ႔ တိုက္ဆိုင္ စစ္ေဆးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Sprinkler head ေတြမွာ Spray Pattern ဆိုတာ ႐ွိပါတယ္။ နမူနာ ပံု နဲ႔ web link ကိုေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီ pattern ေတြ ကို သံုးရေလာက္ေA ာင္ လိုA ပ္ခ်က္ ႐ွိေလ့မ႐ွိေပမဲ့ သိထားသင့္တယ္ ထင္လို႔ ထည့္လိုက္ရတာပါ။

Viking Sprinkler– Spray Patterns

o

o

Toronto Fire Dept-FIRE DEMO-Working Residential Sprinkler

o

Fire Sprinkler Demonstration

စိတ္ဝင္စား တယ္ဆိုရင္ ေA ာက္မွာ ျပထားတဲ့ စနစ္ေတြ ကို လည္းရွာေဖြ ေလ့လာ ဘို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။

o

o

Drenchers

o

Other Systems

စကာၤပူ၊ မေလးရွား ႏိုင္ငံ မွာ ဒီဇိုင္း လုပ္မယ္ ဆိုရင္ ေA ာက္က A ဆင့္ ေတြ လိုA ပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ (References ေတြ A ရ Australia နဲ႔ U.K မွာလည္း A လားတူ ပဲ လို႔ သတ္မွတ္လို႔ ရပါတယ္။) 0. Classification of Fire Hazard [ LH, OH (1, 2, 3, 3S), HH (Cat 1, 2, 3, 4) ] 1. System Types [ Wet, Pre-Action, Deluge, Others, ... ] 2. Design Data [ Design Density of Discharge and Assumed Area of Operation (AMAO) ] 3. Water Source [ Pump Suction Tank, Gravity Tank, etc. ] 4. Water Tank Storage Capacity [ Normal Capacity, Reduced Capacity /w Conditions ]

5. Sprinkler Pumps (Duty, Standby, Jockey) Capacities 6. Coverage and Spacing of Sprinklers 7. Special Provisions (Under Beam, Under Duct, Above Concealed Ceiling, Above Open Grid Ceiling, etc.) 8. Size and Type of Sprinklers 9. Piping Arrangements (End-Center, End-Side) and Pipe Sizes (Pre-calculated, Partly pre-calculated, Fully hydraulically calculated systems) 10. Total Number of Alarm (Control) Valves 11. Maximum area of Zone Protected by Each Alarm Valve [New Requirements in Singapore](or) Maximum Sprinklers per Alarm Valve [Obsolete in Singapore]

17. 18. Gaseous Fire Suppression Systems o

Gaseous fire suppression systems (ဓာတ္ေငြ႕သုံး မီးသတ္ စနစ္မ်ား) ဆိုတာကေတာ့ inert gases ေတြနဲ႔ chemical agents (မီးသတ္ပစၥည္း၊ ဓာတ္ေငြ႔) ေတြ ကို A သံုးျပဳၿပီး မီးၿငိွမ္းသတ္ တဲ့ စနစ္ေတြ ကို ေခၚတာပါ။

o

Electrical Equipments ေတြ ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ (NFPA Class C / BS Class E Fire) ေတြ ကိုၿငွိမ္းသတ္ဘို႔ A တြက္ ပိုထိေရာက္ပါတယ္။

o

ဒီလိုသံုးတဲ့ Agent (Gas) A မ်ားစု ကို A ရည္ (Liquid State under high pressure) နဲ႔ သုိေလွာင္ ထားေလ့႐ွိၿပီး A ခ်ိဳ႕ A မ်ိဳးA စား ေတြကို ေတာ့ High Pressure Compressed Gas A ေနနဲ႔ သိုေလွာင္ထားေလ့ ႐ွိပါတယ္။ ဒီစနစ္မွာ ပံုမွန္ ပါေလ့႐ွိတာေတြ ကေတာ့ o

the agent

o

agent storage containers (cylinders)

o

agent release valves

o

fire detectors

o

fire detection system (wiring control panel, actuation signaling),

o

o

agent delivery piping, and

o

agent dispersion nozzles.

မီးကို Fire Detection System က Detect လုပ္ ေတြ႔႐ွိ တဲ့A ခါ ႐ွိေနတဲ့ လူေတြကို A သိေပး ဘို႔ warning sign / signal လုပ္ၿပီး ေတာ့

သတ္မွတ္ထားတဲ့ A ခ်ိန္ Delay ေရာက္တဲ့ A ခါမွာ ေတာ့ ဒီစနစ္ က agent dispersion nozzle ကေန ဒီ agent ေတြကို ထုတ္လႊတ္ေပး ပါလိမ့္မယ္။ o

Agent A မ်ိဳးA စား ကေတာ့ A ဓိက သံုးမ်ိဳး႐ွိပါတယ္။ .

The Carbon dioxide system: CO 2 ကို A ရည္ပံုစံ နဲ႔ Pressurized Tanks (Cylinders) ေတြထဲမွာ သိုေလွာင္ ထားပါတယ္။ Nozzles ေတြကေန CO 2 ထုတ္လႊတ္တဲ့ A ခါ A ရည္ကေန A ေငြ႔ျပန္ၿပီးေတာ့ မီးကို A ပူကိုလည္း စုတ္ Oxygen ကိုလည္း ေလ်ာ့က်ေစၿပီး မီးကိုၿငိမ္းေစပါတယ္။ ဒီလို Evaporate ျဖစ္တဲ့ A တြက္ Heat Absorption: 120 BTU / lb.of gas ႐ွိပါတယ္။ ဒီစနစ္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္ႏိုင္ဘို႔ ကေတာ့ A လံုပိတ္ထားတဲ့ A ခန္းျဖစ္ဘို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစနစ္မွာ Fire Detection ျဖစ္တာနဲ႔ Ventilation A လိုလိုပိတ္ေပးမဲ့ စနစ္ေတြ၊ Automatic Curtain ေတြ ပါဝင္ရပါတယ္။ ေလထဲမွာ CO 2 မ်ားရင္ A သက္႐ႈ ၾကပ္ေစ ပါတယ္။ ေလထဲမွာ CO 2 A တိုင္းA ဆ 10% ထက္ပိုပါရင္ လူကို မူးေမ့သြားေစ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီစနစ္ ကဓာတ္ေငြ႔ ကို Discharge မလုပ္ခင္ လူေတြ A ခန္းထဲက ေန Evacuate လုပ္ခြင့္ ရေA ာင္ Visual and Audio Alarm နဲ႔ သတိေပးၿပီး Time delay A ခ်ိန္ေပးပါတယ္။ ဒီစနစ္ ေတြကို electrical transformer rooms, switchrooms and standby generator rooms ေတြ မွာထားေပး ေလ့႐ွိၿပီး လူေတြပံုမွန္ ႐ွိေနေလ့႐ွိတဲ့ A ခန္းေတြ မွာ ေတာ့ မသံုးသင့္ပါဘူး။

CO 2 Fire Extinguishing System for Electrical Rooms i.

Halogenated gas ဆိုတာကေတာ့ Fluorine, Chlorine, Bromine, or Iodine စတဲ့ halogen တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ပါဝင္တဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ ေတြကို ေခၚတာပါ။ A ရင္တုန္းက A သံုးA ရမ္းမ်ား ခဲ့တာ ကေတာ့ Halons 1211 နဲ႔ Halon

1301 ပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီဓာတ္ေငြ႕ ေတြရဲ့ Ozone depletion property ျဖစ္တဲ့ ODP (Ozone Depletion Potential) မ်ားတာ ေၾကာင့္ သံုးဘို႔ ပိတ္ပင္ ခဲ့ၾက ၿပီး A ျခား Alternatives A မ်ိဳးမ်ိဳး နဲ႔ A စားထိုး ခဲ့ၾကပါတယ္။ A ဲဒါေတြ ကေတာ့ FE-13 (Trifluoromethane), FE-25 (Pentafluoroethane), FM-100 နဲ႔ FM-200 ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါA ထဲ မွာ FM-200 ကလြဲလို႔ A ျခားဓာတ္ေငြ႔ ေတြရဲ့ ODP က မ်ားေနဆဲ မို႔ တျဖည္းျဖည္း နဲ႔ေလွ်ာ့ခ်ရမဲ့ A ထဲမွာ ပါေနပါတယ္။ A ျခားျပႆနာ ျဖစ္တဲ့ ေလထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မၿပိဳမကြဲ တည္႐ွိ ေနႏိုင္တဲ့ atmospheric life ႐ွည္တာရယ္၊ Global warming potential (GWP) မ်ားတာေတြ ရယ္ က FM-200 A ပါA ဝင္ Halogenated gas ေတြA ားလံုး ကို ပိတ္ပင္ပစ္ ဘို႔ျဖစ္လာေတာ့ တာပါပဲ။A ထူးသျဖင့္ Green Building ေတြမွာ Halon နဲ႔ CFC ပါတဲ့ Agent ေတြ ကို မသံုးဘို႔ ကန္႔သတ္လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ .

FE-13 (also known as Trifluoromethane, HFC-23, CHF 3 )

i.

FE-25 (also known as Pentafluoroethane, HFC-125, C 2 HF 5 ),

ii.

FE-232 (also known as Dichlorotrifluoroethane HCFC123 , C 2 HCl 2 F 3 )

FM200 Fire Extinguishing Systemfor Computer Rooms ii.

Atmospheric Gas Blend ေတြကေတာ့ ေလထဲမွာ သဘာဝA တိုင္း႐ွိ ေနႏိုင္တဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ ေတြပါဝင္တဲ့ စနစ္ပါ။ Argon, Nitrogen ေတြကို A ဓိကေပါင္းစပ္ ထားၾကၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ Carbon dioxide ကိုပါထည့္သြင္း blend လုပ္ထားတတ္ တဲ့ Agent ေတြပါ။ ခုA သံုးမ်ားလာတာ ကေတာ့ NN100, Inergen & Argonite ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီစနစ္ေတြ က ပိုၿပီးထိေရာက္ A က်ိဳး႐ွိေစတာ မွန္ေပမဲ့ Halogenated စနစ္ ေတြနဲ႔ ယွU္ၾကည့္ ရင္ Gas / volume of

space ပိုၿပီး လိုA ပ္ပါတယ္။ Uပမာ NN100 စနစ္ က FM-100 စနစ္ထက္ Storage Cylinders A ရည္A တြက္ ပိုၿပီး လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေနရာ လည္းပိုလို A ပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ သဘာဝ နဲ႔ သဟဇာတျဖစ္တဲ့ ဓာတ္ေငြ႔ေတြပါ။ (GWP=0, ODP=0) ျဖစ္လို႔ Ozone Depletion Potential မ႐ွိသလို Global warming potential လည္းမ႐ွိပါဘူး။

o

Theory:Fire Tetrahedron နဲ႔ ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ ေတြ႔ရမယ့္ ျငွိမ္းသတ္ေပးပံုေတြ ကေတာ့ o

Reduction of heat (A ပူကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း) : Representative agents: Novec 1230.

o

Reduction or isolation of oxygen (ေလထဲမွ ေA ာက္ဆီဂ်င္ပါဝင္ ႏႈန္းေလွ်ာ့ခ်ျခင္း) : Representative agents: Argonite / IG-55, carbon dioxide, Inergen, and NN100.

o

the chain reaction ကိုထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း : Representative agents: FE13, FE-227, FE-241, FE-25, FE-36, FM-200, Halons, Halon 1301, Freon 13T1, NAF P-IV, NAF S-III, and Triodide (Trifluoroiodomethane).

19. 20. Fire detection and Alarm systems o

မီးေလာင္မႈ ျဖစ္တဲ့ A ခါ မထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ေလာက္ေA ာင္ ႀကီးထြားမလာေသးခင္ သင့္ေတာ္တဲ့ ၿငွိမ္းသတ္မႈ လုပ္ခြင့္ရေA ာင္ မီးလွန္႔ သတိေပးႏိုင္ဘို႔ Fire detection and alarm systems ေတြကို ဒီဇိုင္း လုပ္ထားတာပါ။

o

A ေဆာက္A A ံု တစ္ခုခ်င္းစီ မွာ မီးA ႏၲရာယ္ နဲ႔ ကူးစက္ႏိုင္မႈ ျပႆနာ A စုလိုက္႐ွိေနတတ္ လို႔ ဒီလို လူေတြရဲ့ A သက္နဲ႔ စည္းစိမ္ကို ကာကြယ္ ဘို႔ A ဓိက ရည္႐ြယ္ ထား တဲ့ စနစ္ေတြ ကို လုပ္ရတဲ့ Designer ေတြ A တြက္ တာဝန္ႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ A ေဆာက္A A ံု တစ္ခုခ်င္းစီ A လိုက္ လိုA ပ္ခ်က္ ကို ျဖည့္ဆီးႏိုင္ေA ာင္ ဒီဇိုင္း လုပ္ေပးႏိုင္ဘို႔ က A ေရးၾကီးပါတယ္။

o

လူကပဲျဖစ္ျဖစ္ Automatic Devices ေတြကေနပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မီးေလာင္ တာကို ေတြ႕႐ွိတဲ့A ခါ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ management က A ေျခA ေန ကိုဆန္းစစ္၊ ၿပီးေတာ့ Activating Building Fire Alarm System, Total or partial evacuation A တြက္ ညႊန္ၾကားေပးဘို႔ နဲ႔ လိုA ပ္ရင္ မီးသတ္ဌာန ကိုသတင္းပို႔ ဘို႔ A စ႐ွိတဲ့ သင့္ေတာ္ တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈ actions ေတြကို လုပ္ေဆာင္ရပါတယ္။ A ေဆာက္A A ံုႀကီးေတြ မွာ A လိုA ေလ်ာက္ တုန္႔ျပန္ ႏိုင္တဲ့ Automatic

Sensing (Detecting) Devices ေတြ နဲ႔ A တူ Automatic Alarm နဲ႔ Signaling Systems ေတြ ပါဝင္ဘို႔ Fire Code ေတြ မွာသတ္မွတ္ ထားေလ့ရွိပါတယ္။ o

Detection & Signaling devices ေတြက addressable နဲ႔ nonaddressable လို႔ ႏွစ္မ်ိဳး႐ွိပါတယ္။ Addressable type ကေတာ့ သူတို႔ရဲ့ သီးသန္႔ address က ေန သက္ဆိုင္တဲ့ initiating devices’ location ေတြကို ေပးပါလိမ့္မယ္။ o

Manual Alarm Station (Manual Call Point)

o

Thermal Detectors

o

Smoke Detectors

o

Magnetic Door Release

o

Signal Devices

o

Flow Detectors

o

Visual Annunciation Devices

21. 22. Pressurization system o

A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လူေတြ ထြက္ခြာ ႏိုင္မဲ့ လမ္းေၾကာင္း ေတြ ျဖစ္တဲ့ Protected Escape Routes ေတြ ကို မီးခိုးကင္းေနေစဘို႔ A တြက္ A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ Fresh Air ေတြကို ဖိမႈတ္သြင္း ၿပီး positive pressure ရေA ာင္ လုပ္ေပးထား တာ ကို ဆိုလိုပါတယ္။ Protected routes ထဲမွာ ပါဝင္ႏိုင္တာ ေတြ ကေတာ့ staircases, lobbies and in some cases, the corridor တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

o

သက္ဆိုင္ရာ bylaws A ရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လက္ခံႏိုင္တဲ့ Standard A ရပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လံုေလာက္တဲ့ သဘာဝ Natural Ventilation ကိုေပးႏိုင္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ေတာ့ Pressurization system မတပ္ဆင္ေပးလို႔ ရေကာင္းရႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒါကိုတြက္ခ်က္ တဲ့ A ခါ လိုA ပ္တဲ့ Pressure Level, ဖြင့္ထားမဲ့ တံခါး A ေရA တြက္ နဲ႔ သူကေနစီးထြက္ သြားမဲ့ Air Flowrate, ပိတ္ထားတဲ့ တံခါးA ေရA တြက္ နဲ႔ တံခါးၾကားကေန စိမ့္ထြက္သြားမဲ့ Air Flowrate, တံခါးဖြင့္ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ A ား နဲ႔A တူ A ျခား losses ေတြကို ထည့္သြင္းစU္းစား ေပးရပါတယ္။

23. Smoke Control System Using Natural (Displacement) or Powered (Extracted) Ventilation o

မီးခိုးေတြ ပိတ္ေလွာင္မေန ေA ာင္၊ မီးခိုးေတြ ကို ထုတ္ပစ္တဲ့ နည္းပါ။ လိုA ပ္ခ်က္ နဲ႔ A ေျခA ေန ကို လိုက္ၿပီး o

Natural (displacement of exhaust) ventilation: သဘာဝ A တိုင္းထြက္ခြင့္ ရေA ာင္ လုပ္တာ ေသာ္လည္းေကာင္း၊

o

Powered (extract or exhaust and depressurization) ventilation: Fan နဲ႔ပဲ စုတ္ထုတ္တဲ့ နည္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊

o

A combination of both: ႏွစ္ခုကို သင့္ေတာ္ သလို ေပါင္းစပ္ ၿပီးေတာ့ ေသာ္လည္းေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒီစနစ္ ကို Sprnikler Protection နဲ႔ တြဲၿပီး စU္းစား ဒီဇိုင္း လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ မီးမေတာ္တဆ မႈ ျဖစ္တဲ့ A ခါ Sprinkler က ပက္ျဖန္းၿငိွမ္းသတ္၊ ၿပီးမွ Smoke extraction systems နဲ႔ မီးခိုးေတြ ကို ႐ွင္းလင္း ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ေနရာ လိုA ပ္ခ်က္လိုက္ၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ မီးရဲ့ျပင္းA ား နဲ႔ A ရြယ္A စား နဲ႔ A ျခားလိုA ပ္တဲ့ A ေျခA ေန A ခ်က္A လက္ေတြ ကိုA ေျခခံ ျပီး လိုA ပ္တဲ့ Air Extraction rate ကိုတြက္ခ်က္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

24. Fire Lift o

A ထပ္ျမင့္ A ေဆာက္A A ံု ေတြ မွာ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ခဲ့ရင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ A သံုးျပဳႏိုင္ ဘို႔ Fire Lift/Elevator ကိုတပ္ဆင္ ထားေပး ရပါတယ္။ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ A လြယ္တကူ ဝင္ေရာက္ ႏိုင္တဲ့ ေနရာမွာ ထား႐ွိေပးရ မွာ ျဖစ္ၿပီး A မိုးA ထိ ႐ွိသမွ် A ထပ္တိုင္း ကို သြားႏိုင္ ဘို႔လိုA ပ္ ပါတယ္။

o

A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ မီးသတ္သမားေတြ ပဲ သီးသန္႔ သံုးႏိုင္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေA ာင္ စီမံထားေပး ရပါမယ္။ ဒါ့A ျပင္ မီးသတ္ဌာန Fire Department ေတြရဲ့ A ျခား လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ (႐ွိခဲ့ရင္) ကိုပါဝင္ထည့္သြင္း ထားေပးဘို႔ လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။ Uပမာ Firemen ေတြပဲ သီးသန္႔ ထိန္းသိမ္း ေမာင္းႏွင္ လို႔ ရႏိုင္ဘို႔A တြက္ Fireman Switches ေတြ နဲ႔ Fireman A ခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ႏိုင္ဘို႔ Fireman Intercom ေတြ ကို ပါဝင္ ရမွာျဖစ္သလို Lift Shafts နဲ႔ Fire Lift Lobby ေတြက လည္း မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္တဲ့ Protected Area ျဖစ္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

25. Emergency Power Systems o

In the event of failure of the normal supply (ပံုမွန္လာေနက် မီးပ်က္ခဲ့ရင္) Life Safety စနစ္ ေတြ ကို ခ်က္ခ်င္းA လိုA ေလ်ာက္ ပါဝါေပးႏိုင္ေA ာင္ emergency power system တစ္ခုကို တပ္ဆင္ထားေပးရပါမယ္။

o

On failure of the normal service (မီးျပတ္သြားတဲ့ A ခါ) A လိုA ေလ်ာက္ Generator ရဲ့ စက္ ကို ႏိႈး ႏိုင္ဘို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ လံုေလာက္တဲ့ A င္A ား႐ွိတဲ့ prime mover လိုA ပ္ပါတယ္။ Prime mover ဆိုတာ ကေတာ့ Motorized Starter ပါ။ သူ႔A တြက္ လံုေလာက္တဲ့ electricity supply ရဘို႔ ကိုေတာ့ Battery ေတြ ထားေပးထားရပါမယ္။

o

Emergency power system ကေနေပး ရမဲ့ fire protection system နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ emergency loads ေတြကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။ .

Pressurization system

o

i.

Smoke control and management system

ii.

Fire alarm and monitoring system

iii.

Pump sets for Firefighting

iv.

Emergency public address system

v.

Fire lifts

vi.

Emergency lighting

vii.

other emergency fire systems

Essential Systems လို႔ေခၚတဲ့ မီးသတ္စနစ္ မဟုတ္ေပမဲ့ A ေဆာက္A A ံု A တြက္ မ႐ွိမျဖစ္ A ေရးပါတဲ့ စနစ္ ေတြ A တြက္ လည္းထည့္သြင္း စU္းစားရပါတယ္။ ဒါေတြ ကေတာ့ o

Plumbing Pumps

o

Submersible Drainage / Sewerage Pumps

o

Elevators

o

Mechanical Ventilation Fans

ဒါ့A ျပင္ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့A သံုး ျပဳမႈ နဲ႔ လိုA ပ္ခ်က္ ကို လိုက္ၿပီး Client/Owner ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ကို လည္း ထည့္သြင္းစU္းစား ေပးရမယ္။ o

Blackout လို႔ေခၚတဲ့ Normal Power Failure A ေျခA ေန နဲ႔ Emergency က တစ္ထပ္တည္း က်ခ်င္ မွ က်ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ Blackout (မီးျပတ္ၿပီး) Emergency Fire Situation မဟုတ္ခဲ့ရင္ Essential System ေတြကို ပါဝါေပးလို႔ ရပါတယ္။ A ားလံုးက လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ကို ကာမိေA ာင္ ျခံဳငုံ စU္းစားရတာပါ။ ဘယ္A ခ်ိန္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ခုလုံး ကို ေပးခ်င္တယ္၊ ေပးရမယ္ ဆိုရင္ ေတာ့ Generator ႀကီးမွာေပါ့၊

26. The Fire Engineering - Performance Based Approach o

The Fire Engineering - Performance Based Approach (FE-PBA) is a methodology for design, evaluation and assessment office safety in buildings. it identifies an engineering approach to building fire safety, and gives guidance on the application of scientific and engineering principles, to the protection of people and property from unwanted fire. Additionally, it outlines a structured approach, to assessment of total building fire safety system effectiveness, and to the achievement of pre-identified design objectives

o

The methodology facilitates performance-based design that meets the fire safety objectives of Building Codes. Many factors, including a building's form of construction, means of escape, occupancy factors, smoke management, detection, alarm and fire suppression facilities, contribute to the achievement of fire-safety objectives. The guidelines

of Fire Engineering-performance Based Approach, are based on the premise that all these measures, form part of an integrated fire safety system for the building, which must respond to any fire developing within that building,. o

Consequently, it is required that designers recognize the interactions between elements of a fire safety system and that they develop complete and integrated design solutions.

o

The basic principles of Fire Engineering - Performance Based Approach may be applied to specific types of buildings and their uses. However, the principle and the guidelines developed do NOT cover buildings which are used for bulk storage or processing of flammable liquids, industrial chemicals or explosive materials. The intrinsic risks associated with such buildings will necessitate special consideration and is beyond the scope of this chapter.

o

The Fire Engineering - Performance Based Approach concept is intended for application during the conceptual phase of building fire safety system design, prior to the detail design, specification and documentation phase of selected fire-safety sub-systems (or elements). Fire Engineering procedures require early consultation and co-operation between the project manager, Architect and other members of the design team, together& with the Fire and Rescue Department.

o

The detailed design and specification of fire-safety sub-systems (which will follow agreement of the conceptual design) may not be specific during this stage. But it is imperative that when executed, these strictly adhere to the decisions and agreements reached during the conceptual phase.

27. Others .

Fire Pumps & Water Tanks o

ေရသံုးတဲ့ Fire System ေတြ မွာ ပါေလ့ရွိတာ ကေတာ့ A ေတာ္ႀကီးမားတဲ့ Pumps ေတြ နဲ႔ ေရေလွာင္ကန္ ေတြ ပါ။

o

စာေရးသူ A ရင္ Projects ေတြ မွာ A သံုးမ်ား တဲ့ Pumps ကေတာ့ Aurora ပါ။ UL Listed Pumps ေတြ မို႔ A ျခား Pumps ေတြ ထက္ ေစ်း A ေတာ္ ပိုေလ့ ရွိပါတယ္။ နမူနာ A ေန နဲ႔ သြားေရာက္ ေလ့လာ ႏိုင္ ဘို႔ A တြက္ Link ကို ေA ာက္မွာ ေပးထား ပါတယ္။ 0.

Aurora Fire Pumps Website

1.

Fire Pumps Brochure Download

o

ပံုမွန္A ားျဖင့္ Pump one set မွာ one duty pumps + one standby pump + one jockey pumps ဆိုၿပီး Pump သံုးလံုးတြဲ ပါေလ့ရွိပါတယ္။ Standby pump က A ေၾကာင္းတစ္ခုခု ေၾကာင့္ Duty pump A လုပ္ မလုပ္တဲ့ A ခါ A စားထိုး ႏိုင္ဘို႔ ထားတဲ့ A ရံပါ။ Highly Pressurized လုပ္ထားတဲ့ Pipe ေတြ Fitting ေတြ မွာ ေရယိုတာ၊ စိမ့္တာ ကို လံုးဝ တားဆီး ႏိုင္ဘို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ဒီA ေျခA ေန မွာ System Pressure ကို ထိန္းထားဘို႔ က လည္း A ေရးႀကီး ပါတယ္။ ဒီလို Pressure ထိန္းဘို႔ တာဝန္ ကို Jockey pumps ကယူပါတယ္။ Jockey pump က main pumps (duty+standby) ေတြထက္ flowrate A မ်ားႀကီး နည္းပါတယ္။ သူ႕ရဲ့တာဝန္ က ေရယိုစိမ့္တဲ့ A ေျခA ေန မွာ Pressure ထိန္းယံု မို႔ ေဆာင့္ပန္း၊ ေဆာင့္ရပ္ မျဖစ္ရေလေA ာင္ oversize မလုပ္မိေစဘို႔ သတိထား ရပါမယ္။ (CP 52:2004 မွာေတာ့ Jockey Pump (Pressure Maintenance Pump) Capacity ကို To make up the allowable leakage within 10 min at a rate of flow not exceeding 4 L/min လို႔ ကန္႔သတ္ ထားပါတယ္။)

A. Fire Protection System Equipments Manufacturer Reference o

Sprinkler Heads, Fire Water Tank Panels & Fire Pumps ေတြ ကလြဲ လို႔ A ျခား Fire Protection နဲ႔ ပတ္သက္ တဲ့ Products ေတြ A ားလုံုး နီးပါး ကို ထုတ္လုပ္ ၿပီး စကၤာပူ၊ မေလး႐ွား နဲ႔၊ Australia ကို A ဓိက ပို႔ေနတဲ့ Manufacturer တစ္ခု ရဲ့ web link ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ A ဲဒီ မွာ ထုတ္လုပ္တဲ့ ပစၥည္းေတြ ရဲ့ ပံုေတြ ကို သြားေရာက္ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ Steel Recon Industries (SRI) Malaysia Product Page

B. Fire Protection Article Online

o

Web ေပၚမွာ Fire Protection နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျခံဳငံု ေရးသားထားတဲ့ စိတ္ဝင္စားစရာ ေဆာင္းပါး တစ္ခု ကို ဖတ္ဘူးပါတယ္။ A ခု စာဖတ္သူ A တြက္ ဆက္ညႊန္း လိုက္ပါတယ္။ Fire Protection Engineering by Morgan Hurley, P.E., SFPE

C. Fire Safety Educations o

Fire Safety နဲ႔ပတ္သက္ လို႔ စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာ Fire Safety Manager Courses ေတြ ကို SCDF နဲ႔ Polytechnics ေက်ာင္းA ခ်ိဳ႕ မွာ တက္ေရာက္ႏိုင္ ပါတယ္။။ 0.

o

Fire Safety Manager

Fire Protection Engineering Association/ Society A ခ်ိဳ႕ကေန လည္း ကမာၻ A ဝွမ္း Learning Program ေတြ ကို သင္ယူ ႏိုင္သလို Certification Tests / Exams ေတြ ကို လည္း ဝင္ေရာက္ ေျဖဆို ႏိုင္ပါတယ္။

o

0.

Society of Fire Protection Engineers

1.

Institution of Fire Engineers

In the United States, the University of Maryland (UMd) offers an ABET-accredited bachelor of science degree program in fire protection engineering, as well as graduate degrees. Worcester Polytechnic Institute (WPI) offers a masters and a Ph.D. in fire protection engineering. Other institutions, such as Oklahoma State University, the University of Kansas, Illinois Institute of Technology, University of California, Berkeley, and University of Houston – Downtown have offered courses in fire protection engineering or technology.

o

In Europe, the University of Edinburgh has been among the first universities to offer a degree in Fire Engineering and had its first research group in fire in the 1970's (these activities are now conducted at the new BRE Centre for Fire Safety Engineering). Other European Universities active in the fire engineering are Lund University, Stord/Haugesund University College, University of Manchester, University of Ulster,

University of Leeds, University of Greenwich and London South Bank University

- Back to Top VIII.

References: 0. British Standard -BS 5306 : Part 2: "Design of Automatic Sprinkler Systems", 1990 1. Singapore Standard : Code of Practices .

CP 10 : "Code of practice for the installation and servicing of electrical fire alarm systems", 2005

i.

CP 13 : "Code of practice for mechanical ventilation and airconditioning in buildings", 1999

ii.

CP 29 : "Code of practice for fire hydrant systems and hose reels", 1998

iii.

CP 31 : "Code of practice for installation, operation, maintenance", performance and constructional requirements of mains failure standby generating systems", 1996 (Revised as SS 535 : 2007)

iv.

CP 52 : "Code of practice for automatic fire sprinkler system", 2004

v.

CP 55 : "Code of practice for use and maintenance of portable fire extinguishers", 1991

2. NFPA (U.S.A) Codes .

NFPA 10: Standard for Portable Fire Extinguishers

i.

NFPA 12: Standard on Carbon Dioxide Extinguishing Systems

ii.

NFPA 13: Standard for the Installation of Sprinkler Systems

iii.

NFPA 14: Standard for the Installation of Standpipe, Private Hydrant, and Hose Systems

iv.

NFPA 17: Standard for Dry Chemical Extinguishing Systems

v.

NFPA 17A: Standard for Wet Chemical Extinguishing Systems

vi.

NFPA 70: National Electrical Code

vii.

NFPA 72: National Fire Alarm Code

viii.

NFPA 92A: Recommended Practice for Smoke-Control Systems

ix.

NFPA 101: Life Safety Code

x.

NFPA 110: Standard for Emergency and Standby Power Systems

xi.

NFPA 170: Standard for Fire Safety Symbols

xii.

NFPA 318: Standard for the Protection of Cleanrooms

3. Malaysia Regulations .

Uniform Building Bylaw

i.

Guide on Fire Protection Systems in Buildings (Red Book )

Web-Links 4. Wikipedia .

Fire Triangle (မီး ႀတိဂံ)[ http://en.wikipedia.org/wiki/Fire_triangle ]

i.

Fire Classes [ http://en.wikipedia.org/wiki/Fire_classes ]

ii.

FE-13 (also known as Trifluoromethane, HFC-23, CHF3) [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/ http:/en.wikipedia.org/wiki/Fluoroform ]

iii.

FE-25 (also known as Pentafluoroethane, HFC-125, C2HF5), [ http://en.wikipedia.org/wiki/Pentafluoroethane ]

iv.

FE-232 (also known as Dichlorotrifluoroethane HCFC-123 , C2HCl2F3 ) [ http://en.wikipedia.org/wiki/Dichlorotrifluoroethane ]

v.

Fire Extinguishers [ http://en.wikipedia.org/wiki/Fire_extinguisher ]

vi.

Glossary of firefighting equipment

5. Singapore Standards eShop [ http://www.singaporestandardseshop.sg/Product/Home.aspx ] 6. Singapore Civil Defence Force (စကၤာပူ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔) .

Publication Website : Singapore Civil Defence Force [ http://www.scdf.gov.sg/scdf_internet/en/buildingprofessionals/publications.html ]

i.

SCDF (Singapore Civil Defence Force): Fire Code 2007 Master Version [ http://www.scdf.gov.sg/scdf_internet/en/buildingprofessionals/publications/fire_code_2007master_version.html ]

ii.

SCDF: Fire Code 2002 Handbooks [ http://www.scdf.gov.sg/scdf_internet/en/buildingprofessionals/publications/fire_code_2002handbooks ]

7. Fire Extinguishers .

Classification of Portable Fire Extinguishers, OSHA, U.S.A [ http://www.scdf.gov.sg/scdf_internet/en/buildingprofessionals/publications/fire_code_2002handbooks.html ]

i.

Information on Fire Extinguishers, The Fire Safety Advice Centre,, U.K [ http://www.firesafe.org.uk/html/fsequip/exting.htm ]

ii.

The Hanford Fire Department : All You Ever Wanted to Know about Fire Extinguishers [ http://www.hanford.gov/fire/safety/extingrs.htm ]

8. Youtube Videos .

YouTube - Car vs. Fire Hydrant[ http://www.youtube.com/watch?v=_g6I65rLdWA ]

i.

YouTube - Fire Hydrant Burst [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/ http:/www.youtube.com/watch?v=Qpff-nxeZQI ]

ii.

YouTube - Fire Hydrant Training[ http://www.youtube.com/watch?v=1nsD864K6pk&NR=1 ]

iii.

Toronto Fire Dept-FIRE DEMO-Working Residential Sprinkler [ http://www.youtube.com/watch?v=Nlyx8zR7q7M ]

iv.

Fire Sprinkler Demonstration[ http://www.youtube.com/watch?v=1NUKYQMxWl4 ]

9. Fire Hydrant Organization[ http://www.firehydrant.org/ ] 10. Manufacturers .

Pyrogen Technologies Sdn Bhd[ http://www.pyrogen.com ]

i.

Aurora Fire Pumps Website[ http://www.aurorapump.com/html/market_fire.htm ]

ii.

Victaulic Company [ http://www.victaulic.com/content/firelockautosprinklersfpliterature.ht m]

iii.

Victaulic Company : Automatic Sprinkler Product Reference (pdf) [ http://www.victaulic.com/docs/lit/40.01.PDF ]

iv.

Viking Sprinkler– Spray Patterns [ http://www.vikingcorp.com/databook/sprinklers/spraypatterns/ ]

v.

Fire Equipment Supplier: Canada [ http://canadafire.com/products.html ]

vi.

Steel Recon Industries (SRI) Malaysia Products [ http://www.sri.com.my/products.html ]

11. Fire Protection Engineering by Morgan Hurley, P.E., SFPE [ http://www.wbdg.org/design/dd_fireprotecteng.php ]

ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာလည္း ေႏြရာသီ ဆို မီးကိုပဲ ေၾကာက္ေနရတာ ပါ။ သာမန္ ျပည္သူေတြ မွာ မီးကင္းေစာင့္ရ၊ A ထုတ္ျပင္ရ နဲ႔ A လုပ္လည္း ေျဖာင့္ေျဖာင့္ လုပ္ၾကရဟန္ မတူပါဘူး။ ရန္သူမ်ိဳးငါးပါး ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ မီးေၾကာင့္ ဆံုးရႈံးတာ ကလည္း မ်ားလွပါၿပီ။ ဒီမီးေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္ေတြ ထြန္းကားလာ၊ သံုးစြဲလာ ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ ကုန္က်စရိတ္ ႐ွိေပမဲ့ မဆံုး႐ႈံးသင့္ တာ မဆံုးရႈံးေတာ့ တဲ့A ျပင္ ပိုမို လံုျခံဳမႈ ကိုေပးပါလိမ့္မယ္။

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/fire01introduction.html

၁.၇ ၊ High-Rise Buildings ေတြAတြက္ M&E ဒီဇိုင္း High-rise building တစ္ခုAတြက္ ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ Aခါ ျပႆနာ တစ္ခု Aတြက္ Aေျဖက တစ္ခုထဲ မဟုတ္ ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ A႐ြယ္Aစား နဲ႔ Configuration တူေနရင္ ေတာင္ မွ Site Location မတူတာ နဲ႔ပဲ သံုးသင့္တဲ့ M&E Systems နဲ႔၊ Central Plant ထားသင့္တဲ႔ ေနရာ တူခ်င္မွ တူပါမယ္။ ရာသီUတု AေျခAေန နဲ႔ ေဒသ ရဲ႕ စီးပြားေရး AေျခAေန နဲ႔ ယU္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံ စတဲ့ Aခ်က္ေတြကလည္း M&E Systems ေတြ ေ႐ြးခ်ယ္ရာ Aေၾကာင္းရင္း တစ္ခ်ိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။ ထူးျခားတဲ့ Aခက္Aခဲ နဲ႔ ထည့္သြင္းစU္းစား ရမဲ့ Aခ်က္ ေတြကေတာ့ 1. Architectural Design 2. Life Safety (A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လူေတြ ေဘးမသီ ရန္မခ လြတ္ေျမာက္ ေA ာင္ ဘယ္လိုလုပ္ထား ရမွာလဲ။ မီးသတ္စနစ္ ေတြ၊ မီးေဘး ကာကြယ္ေရး စနစ္ေတြ က ေရာ ဘယ္လိုလုပ္ရမွာလဲ။) 3. Space Requirements (ေနရာ လိုA ပ္ ခ်က္) 4. Ventilation 5. Water / Hydronic Systems Pressure(ေရဖိA ား ကို ဘယ္လို ထိန္းမွာ လဲ။ ဒါက ေရသံုးတဲ့ စနစ္ တိုင္း A တြက္ စU္းစားရမွာပါ။) 6. Electrical Distribution, Wiring & Voltage Drops 7. ELV Signals 8. Lightning Protection MEP Systems ေတြကို ဒီဇိုင္းလုပ္ သူေတြ A တြက္ Architectural & Structural Design ေတြကို ဒီဇိုင္းလုပ္ေပး စရာမလို ေပမဲ့ ေကာင္းေကာင္း ၾကည့္တတ္ ၿပီး နားလည္ႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ 1. Architectural Design I.

Penthouse Design

A ေပၚဆံုး A မိုးေပၚ မွာ Elevator Equipments, နဲ႔

Elevator overtravel, Cooling Towers, Exhaust Fans နဲ႔ A ျခား Equipment ကို ငံုၿပီး ကာထား တဲ့ A ထပ္ တစ္ထပ္ ထည့္ေဆာက္ တာပါ။ Elevator Overtravel ဆိုတာ ကေတာ့ ဓာတ္ေလွကား လိုA ပ္တဲ့ A တိုင္း A ခ်ိန္မီ မရပ္ႏိုင္ခဲ့ရင္ A ႐ွိန္ေလ်ာ့ ဘို႔ A တြက္ ခ်န္ထားတဲ့ ေနရာ (A ျမင့္) ကိုေခၚတာပါ။ ဒါက A ေျခခံက် တဲ႔ ပံုစံ ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံ A ေတာ္ မ်ားမ်ား နဲ႔ ျမိ့ဳ A ေတာ္မ်ားမ်ား မွာ A ာဏာပိုင္ A ဖြဲ႔ A စည္းေတြ ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ II.

Flattop Design

A ေပၚဆံုး တစ္ထပ္၊ ႏွစ္ထပ္ ကို Cooling Towers, Air Handling Units ေတြနဲ႔ Elevator Equipments စတဲ့ Upper-Level M&E equipments ေတြ ထားဘို႔ A တြက္ ဒီဇိုင္းလုပ္ ထားတာပါ။ ထင္႐ွားတဲ့ A ေဆာက္A A ံု ကေတာ့ 9/11 တုန္းက ဖ်က္ဆီး ခံခဲ့ရ တဲ့ New York -World Trade Center ျဖစ္ပါတယ္။ III.

Intermediate Floor Bands Design

A ထပ္ ၃၀ ထက္ျမင့္တဲ့ A ေဆာက္A A ံု ေတြမွာ Central M&E Equipments ေတြ ကိုထား ဘို႔ A တြက္ ၾကားမွာ Intermediate Floor ထား႐ွိ ရပါတယ္။ M&E Systems ေတြA တြက္ A ထပ္A ျမင့္ ပိုလိုတာမို႔ ဒီ Intermediate Floors ေတြ ရဲ့ Façade ကို A ျခား A ထပ္ေတြ နဲ႔ မတူျခားနား တာကို ျမင္ေတြ႔ ႏိုင္ပါတယ္။ IV.

Signature Design

၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းမွာ A ထိန္းA မွတ္ ပံုစံ A ႏုပညာ A ေဆာင္A ေယာင္ ေတြနဲ႕ သီးသန္႔ A လွဆင္ ထားတဲ့ Sculpture-Type rooftops ေတြ ေခတ္စား လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီပံုစံ ေတြမွာ Cooling Tower ေတြကို ေျမညီထပ္ နဲ႔ နီးတဲ့ ေနရာ ပို႔ခ်င္ပို႔ ဒါမွမဟုတ္ A ေဆာက္A A ံု ထဲမွာ ထည့္ထားခ်င္ ထည့္ထား ရပါလိမ့္မယ္။

2. Life Safety o

A ေရးေပၚ A ေျခA ေန၊ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြပါဝင္ဘို႔ လိုပါတယ္။ A ဓိက ကေတာ့ မီးေဘးA ႏၲရာယ္ ပါ။ မီးA ႏၲရာယ္ ဆိုတာမွာ မီးသာ မက ဆက္ႏြယ္ ေနတဲ့ မီးခိုး၊ A ဆိပ္ A ေတာက္ ေတြ နဲ႔၊ မီးေၾကာင့္ ၿပိဳက် ပ်က္စီး မဲ႔ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A စိတ္A ပိုင္း ေတြ ကိုပါထည့္သြင္း စU္းစား ရပါမယ္။

o

A မ်ားA ားျဖင့္ mixed occupancies ႐ံုးခန္းေတြ၊ ဆိုင္ခန္း၊ ေစ်း (Office Premises, Shopping Malls, Retail Outlets, Amusement Arcade, Residents, Mass Transport Terminals) ေတြ ပါ႐ွိ ႏိုင္ပါတယ္။ A ႐ြယ္A စား A လယ္A လတ္ ေလာက္ ႐ွိတဲ့ High-Rise Building တစ္ခုမွာ ႐ွိေနႏိုင္ တဲ့ Occupants (လူေတြ) ၅၀၀ ကေန ၁၀၀၀ ေလာက္႐ွိ ႏိုင္ၿပီး A ရြယ္A စား ႀကီးမားတဲ့ City နာမည္ တတ္ထားႏိုင္တဲ့ A ေဆာက္A A ံု ေတြမွာ ဆို လူေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ ႐ွိေနႏိုင္ ပါတယ္။ ဒီA ထဲ မွာ ပတ္ဝန္းက်င္ နဲ႔ စိမ္းေနေသးတဲ့ Eည့္သည္ ေတြ၊ ကေလးေတြ၊ မစြမ္းမသန္ ေတြ၊ သက္ႀကီး႐ြယ္A ို ေတြ ပါ ႐ွိႏိုင္တာမို႔ A ားလံုးကို A ႏၲရာယ္ ကင္းကင္း ထြက္ခြာ ေစႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္း ေပးႏိုင္ဘို႔ A ခက္A ခဲ ေတြ ရွိေနႏိုင္ ပါတယ္။

o

ဘယ္လို A ခက္A ခဲ ပဲ႐ွိ႐ွိ Occupants ေတြရဲ့ Safety (A ႏၲရာယ္ ကင္း႐ွင္းေရး) နဲ႔ WellBeing (ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာ ရ႐ွိေရး) ေတြ က မ႐ွိမျဖစ္ ပါဝင္ရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ပါ။

o

ဒီလို A ႏၲရာယ္ ကင္းကင္း လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ဘို႔ A ခ်ိန္ကို တြက္ခ်က္ တဲ့ A ခါ ASET > RSET ျဖစ္ရပါမယ္။ o

ASET (Available Safe Egress Time) ရ႐ွိႏိုင္ တဲ့ A ခ်ိန္

o

RSET (Required Safe Egress Time) လိုA ပ္ တဲ့ A ခ်ိန္

E. Structural Safety (Passive Fire Protection) i.

Purpose Groups o

လူေတြ A သံုးျပဳတဲ့ A ေျခA ေန ေပၚမူတည္ ၿပီး Purpose Groups ခြဲေပးရပါတယ္။

o

Compartments လို႔ေခၚတဲ့ မီးဒါဏ္ခံ ႏိုင္တဲ့ A ခန္းေတြ ဖြဲ႔တာ တို႔၊ စီစU္တာ တို႔လုပ္ရ ပါမယ္။

ii.

Fire Appliance Access o

မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ နဲ႔ မီးသတ္ကားေတြ A ခ်ိန္မေ႐ြး ဝင္လို႔ရေA ာင္၊ မီးသတ္ကား ဝင္လို႔ ရတဲ့ လမ္း နဲ႔ ရပ္စရာ ေနရာ ေတြ၊

o

မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ A ရံသင့္ သံုးစရာ Fire Appliances ေတြ ကို ထည့္သြင္း စU္းစားရ ပါမယ္။

iii.

Walls & Floors o

A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A စိတ္A ပိုင္း ေတြ ကို လိုA ပ္တဲ့ A ခ်ိန္ A တိုင္းA တာ A ထိ မီးေဘး၊ ဒါဏ္ခံ ႏိုင္ဘို႔ FRR (Fire Resistance Rating, ) ကို သတ္မွတ္ ၿပီး ၊ သတ္မွတ္ခ်က္ A တိုင္း ေဆာက္လုပ္ ရပါမယ္။

o

Purpose Group နဲ႔ Dimension (A ခန္း ရဲ့ A ႐ြယ္A စား) ကို လိုက္ၿပီး လိုA ပ္ တဲ့ minimum periods of fire resistance (hours) ကို သတ္မွတ္ ရပါတယ္။

iv.

Means of Escape o

႐ွိေနႏိုင္တဲ့ လူA ေရA တြက္ နဲ႔ ေနရာ A ကြာA ေဝး ကုိ မူတည္ၿပီး လိုA ပ္တဲ့ A ေရးေပၚ Emergency Exits (ထြက္ေပါက္) ေတြ Staircases (ေလွခါး) ေတြ ကို ထည့္သြင္း ရမွာ ျဖစ္ၿပီး၊ A ထူးသျဖင့္ A ဲဒီေနရာ ေတြကို မီးဒါဏ္ ခံႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ မီးခိုး မေရာက္ လာေစဘို႔ ဒီဇိုင္းလုပ္ရ ပါတယ္။

o

ေရြးစရာ Alternative Means of Escape ႐ွိထား ရပါမယ္။

o

Mean of Escape ဆိုတာက A ႏၲရာယ္ကင္း တဲ့ ေနရာ (Uပမာ၊ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A ျပင္ဘက္၊ (သို႔) A ေဆာက္A A ံု A တြင္း A ႏၲရာယ္ကင္းကင္း ခိုနားစရာ ေနရာ) ေတြဆီ လမ္းညႊန္ေပးႏိုင္မဲ႔ A နီးစပ္ဆံုး လမ္းေၾကာင္း ကိုဆိုလိုတာ ပါ။ A ထပ္ျမင့္ ေတာ့ Ground Floor မေရာက္ခင္ၾကားမွာ ခိုနားစရာ ေနရာ Refuge Floor လိုA ပ္ေကာင္း လိုA ပ္ ပါလိ္မ့္ မယ္။

o

A ေဆာက္A A ံု A တြင္းပိုင္း လူ႐ွိ ေနႏိုင္တဲ့ ေနရာ A ားလံုး ကေန လြယ္လြယ္ကူကူ ထြက္ခြာ ႏိုင္ဘို႔ Exit Path ေတြ လိုပါတယ္။

o

Unprotected Areas, leading direct to exit

o

Protected Areas, leading direct to exit

o

Protected Areas ဆိုတာကေတာ့ မီးA ႏၲရာယ္ (A ပူ၊ မီးခိုး) ကို A တိုင္းA တာ တစ္ခုထိ A ကာA ကြယ္ ေပးႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြ ကို ေခၚတာပါ။

o

သြားရမဲ့ A ကြာA ေဝး ျဖစ္တဲ့ Travel Distance ကို စU္းစားရပါမယ္။

o

Staircase o

ေလွကား ဆိုရင္လည္း ဘယ္ေလာက္က်ယ္ရမယ္။ ေလွကား ဆိုတာ လူေတြ A ႐ြယ္မေ႐ြး တက္ႏိုင္ဆင္းႏိုင္ တဲ့ ခပ္ေျပေျပ Staircase ကိုဆိုလိုတာ ပါ။ မတ္ေစာက္လြန္း တဲ့ Ladder ကိုဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ Staircase ကိုလည္း ေလွကားထစ္ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ညီညီညာညာ မွ်မွ်တတ ႐ွိရပါမယ္။ ေျခနင္း A က်ယ္ A ျမင့္ သင့္ေတာ္ ေA ာင္ ထားရပါတယ္။ မေလး႐ွား၊ စကာၤပူ မွာ ေျခနင္းျပား A ႐ြယ္ Thread Width A နည္းဆံုး ၁၀” (255mm Min) ေလွကားထစ္ တစ္ထစ္ A ျမင့္ ၄ - ၇” (102mm - 180mm Max) ႐ွိရပါမယ္။ NFPA A ရေတာ့ Thread Width A နည္းဆံုး ၁၁” (279mm Min) ေလွကားထစ္ တစ္ထစ္ A ျမင့္ ၄ - ၇” (102 to 178mm) ႐ွိရ မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေၾကာင္လိမ္ ေလွကား သံုးခြင့္ ရရင္ေတာ့ လိုA ပ္ခ်က္ ကို ထပ္မံစစ္ ေဆး ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ေလွကား မွာ ေ႐ြးစရာ A ရံ တစ္ခု A နည္းဆံုး ပါဝင္သင့္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီေလွကားေတြ A မိုးေပၚ A ထိ ေပါက္ ဘို႔ လည္း လိုA ပ္ ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေျမျပင္ေပၚ A ႏၲရာယ္ ကင္းကင္း ထြက္ခြာ ႏိုင္တဲ့ ထြက္ေပါက္ လည္း ပါဝင္ရ ပါမယ္။ လူေတြ ေယာင္ေယာင္မွား မွာ မျဖစ္ ေစဘို႔ ေျမေA ာင္ ေလွကား နဲ႔ ေျမေပၚ ေလွကား ကို သီးသန္႔ ခြဲ ထားေပးရပါမယ္။

o

ျပင္ပ ေလထု နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ မထိေနတဲ့ A ေဆာက္ A A ံု ရဲ့ A တြင္းပိုင္းျဖစ္ ေနရင္ Pressurization (Inflation) System လို႔ ေခၚတဲ့ မီးခိုးမဝင္ ေA ာင္ ေလကို ဖိ မႈတ္ ေပးေနႏိုင္ တဲ့ Blower (Fan) ေတြ ကို တြက္ခ်က္ တတ္ဆင္ ေပးရပါမယ္။ A ျပင္ဘက္ မွာ ဆိုရင္ ေတာ့ လံုေလာက္တဲ့ Natural Ventilation Louvers ေတြပါဝင္ ရပါမယ္။

v.

Elevator use for Evacuation o

ႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား မွာ Elevator နဲ႔ Evacuate လုပ္တာကို တားျမစ္ထား ဆဲပါ။ US က NFPA Code မွာေတာ့ A တိုင္းA တာ တစ္ခု A ထိခြင့္ျပဳ ထားပါတယ္။ A ေမရိကန္ Architects ေတြကေတာ့

Elevator သံုးႏိုင္ဘို႔ ကို A ားသန္ ၾကပါတယ္။ NFPA Code : An elevator complying with the requirements of Section (x.x) and (x.x.x) shall be permitted to be used as a second means of egress from towers, as defined in (x.x.xxx), provided that the following criteria are met: i.

The tower and any attached structure shall be protected throughout by an approved, supervised automatic sprinkler system in accordance with Section (x.x.)

ii.

The tower shall be subject to occupancy not to exceed 90 persons.

iii.

Primary egress discharges shall be directly to the outside.

iv.

No high hazard content areas shall exist in the tower or attached structure.

v.

One hundred percent of the egress capacity shall be provided independent of the elevators.

vi.

An evacuation plan shall be implemented, specifically including the elevator, and staff personnel shall be trained in operations and procedures for elevator emergency use in normal operating mode prior to fire fighter recall.

vii.

o

The tower shall not be used by the general public.

A ဓိက စိုးရိမ္ၾကတာ ကေတာ့ မီးေလာင္တဲ့ A ထပ္မွာ Elevator ရပ္ၿပီး လူေတြပိတ္မိ ေနမွာ ကိုပါ။ Elevator သံုးခြင့္ ရဘို႔ A တြက္ Elevator Shaft ေရာ Elevator Lobby ကိုပါ Fire Compartment လုပ္ၿပီး Pressurized လုပ္ရပါတယ္။ A ႐ွိန္ နဲ႔ သြားေနတဲ့ Elevator ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာတဲ့ Piston Effect ကိုထိန္းႏိုင္ ဘို႔ ကလည္းမလြယ္ ပါဘူး။

o

လူႀကီးေတြ၊ မသန္မစြမ္း ေတြ A တြက္ A ထပ္ျမင့္ ကို ေျခက်U္ ေလွ်ာက္ဆင္း ဘို႔ ကလည္း မလြယ္တာ မို႔ Elevator သံုးသင့္၊ မသံုးသင့္ ဆုိတဲ့ A ခ်က္က စU္းစားစရာ ျဖစ္လာ ပါၿပီ။

F. Fire Protection Modes M&E Systems ေတြကို A ၾကမ္း ႐ွင္းျပထားတာ ကို A ရင္ တင္ျပခဲ့တဲ့ M&E Systems ဆိုတာ ဘာေတြလဲ။ မွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ .

Fire Detection, Alarm and Communication Systems

o

Heat Detectors / Smoke Detectors

o

Heat Detectors: က A ပူကုိ A ာ႐ံုခံတာ ပါ။ Smoke Detectors ကေတာ့ မီးခိုးကို A ာ႐ံုခံတာ ေပါ႔၊ ဒါေတြ နဲ႔ Fire Alarm (မီးလွန္႔ A ခ်က္ေပး စနစ္) ကို Activate လုပ္မွာ ပါ။

Communication Systems ဆက္သြယ္ေရး စနစ္ေတြ ကေတာ့ o

မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ A ခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ Fire Brigade communication Systems

o

A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ လူေတြ စနစ္တက် Evacuate လုပ္ႏိုင္ေစဘို႔ ညႊန္ၾကားေပးႏိုင္ဘို႔ A တြက္၊ Public Address Systems

i.

Extinguishing Systems မီးကို ၿငိမ္းသတ္ ဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တာ ေတြကေတာ့ o

Portable Fire Extinguishers

o

Sprinkler Systems

o

Standpipes (Wet / Dry Rising Mains)

o

Fire Hoses (Hose reels)

High-rise Buildings ေတြ A တြက္ A ထက္က မီးသတ္စနစ္ ၄ -ခု လံုး လိုA ပ္ပါတယ္။ A ခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံ ေတြ မွာ Residential High rise (လူေနA ိမ္ခန္း) ေတြ Sprinkler Systems မပါတာ ကို ေလွ်ာ့ေပါ႔စU္းစားေပး တတ္ပါတယ္။ Sprinkler Systems က မီးသတ္ ရာမွာ A ထိေရာက္ဆံုး မို႔ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ပါေA ာင္ ထည့္ေပးရ ပါမယ္။ Data Center လိုေနရာ မ်ိဳးမွာ Gas Suppression System ထည့္ေပးထား လို႔ Sprinkler ကိုျဖဳတ္ မပစ္သင့္ ေၾကာင္း Fire Engineer ေတြက ဆိုပါတယ္။ ii.

Emergency Lighting and Standby Power A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ သံုးလို႔ ရမဲ့ Standby Power (Usually by Diesel Generator) ကို စU္းစားတဲ့ A ခါ ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စက္ပစၥည္း ေတြ နဲ႔ A ေရးေပၚ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ A ေပၚ မွီၿပီး တြက္ခ်က္ ရပါမယ္။ o

Electric Fire Pumps

o

Emergency Command Center / Fire Command Center Equipment & Lighting

o

Fire Lifts (serving all floors)

o

Mechanical Equipment for Smoke Proof Enclosure

o

Power for Detection, Alarm, and Communication Systems

o

Emergency Lightings

iii.

Emergency Command Center Emergency Command Center (A ေရးေပၚ A ေျခA ေန မွာ စီမံခန္႔ခြဲ လမ္းညႊန္ မဲ့ သူနဲ႔ ပစၥည္း ေတြထားတဲ့ A ခန္း) မွာ ဒါေတြ ထားရမယ္။ 1. Voice fire alarm system panels and controls 2. Fire department two-way telephone communication (ဆက္သြယ္ေရး စနစ္) service panels and controls where required by another section of this Code 3. Fire detection and fire alarm system annunciation panels 4. Elevator floor location and operation annunciators (ဓာတ္ေလွကား ေနရာျပ) 5. Sprinkler valve and waterflow annunciators 6. Emergency generator status indicators 7. Controls for any automatic stairway door unlocking system 8. Fire pump status indicators 9. Telephone for fire department use with controlled access to the public telephone

G. မီးစေလာင္ရျခင္း A ေၾကာင္းရင္းမ်ား o

Fire Ignition (A လိုA ေလ်ာက္ မီးပြင္)့

o

Faulty Electricity (လွ်ပ္စစ္ေလွ်ာ့ခ္)

o

Smoking (ေဆးလိပ္မီး)

o

Arson (တို႔မီး၊ ႐ိႈ႕မီး)

o

Cooking (ခ်က္ျပဳတ္ မီး)

o

Renovations (A တြင္းပိုင္း ျပန္လည္ျပင္ဆင္မႈ လုပ္ေနစU္)

H. မီးဒါဏ္ခံ ရျခင္း A ေၾကာင္းရင္းမ်ား o

လံုေလာက္ တဲ့ မီးသတ္စနစ္ မ႐ွိျခင္း

o

A ခ်က္ေပးစနစ္ ၊ A ႏၲရာယ္ကင္းေသာလမ္းေၾကာင္း မ႐ွိျခင္း

o

လွ်င္ျမန္တိက်ေသာ တံု႕ျပန္ မႈ မ႐ွိျခင္း

o

A ခ်က္ေပးမႈ ညံ့ဖ်င္းျခင္း

I. High-rise Building Fire Tragedies (A ထပ္ျမင့္ A ေဆာက္A A ံု မီးေဘးသင့္မႈမ်ား။) i.

Dupont Plaza, Puerto Rico

o

December 1986 New Year’ s Eve (ႏွစ္သစ္ကူး A ႀကိဳည) မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ မီးေလာင္မႈပါ။

o

ဟုိတယ္ A လုပ္သမား သံုးေယာက္ က လစာ နဲ႔ က်န္းမာေရး ခံစားခြင့္ ေတြကို မေက်နပ္ ရာက A လုပ္သမား A ဖြဲ႔ နဲ႔ တိုင္ပင္ A ခ်ိဳ႕ က A ျပင္မွာ ဆႏၵျပ ေနတဲ့ A ခ်ိန္ A ခ်ိဳ႕ က Ballroom နဲ႔ Ground Floor မွာ ဆီေလာင္း မီး႐ိႈ႔ ၾကပါေတာ့တယ္။ A မွန္က Tourists ေတြကို မတည္းေA ာင္ ေၾကာက္လန္႔ေA ာင္ လုပ္ခ်င္တာပါ။ ဒါေပမဲ့ မီးက လူ ၉၇ ေယာက္ ကိုေသဆံုးေစခဲ့ ၿပီး လူ ၁၄၀ ေလာက္ ကို ဒါဏ္ရာရေစခဲ့ ပါတယ္။

o

A မ်ားစု က မီးခိုးမႊန္ လို႔ ေသဆံုး ရတာပါ။

o

မီးသတ္စနစ္ မလံုေလာက္ တာရယ္။ ထြက္ေပါက္ က တံခါး ေတြက A ျပင္ကိုဖြင့္တာ မဟုတ္ပဲ A တြင္းကို ဖြင့္တာေတြ ျဖစ္ေနၿပီး လူေတြ က ေၾကာက္လန္႔ တၾကား တိုးၾက တြန္းဖြင့္ၾက ေတာ့ ဘယ္လိုမွ ဖြင့္လုိ႔ မရေတာ့ ပဲ ပိတ္မိ ကုန္ပါတယ္။

o

ဒီ မီးမွာ Rescue Effort ေတြ A ေၾကာင္းကို ၾကည့္ခ်င္ရင္ ေတာ့ o

Dupont Plaza fire/San Juan, PR-12.31.86 (Part 1)

o

Dupont Plaza fire/San Juan, PR-12.31.86 (Part 2)

ii.

MGM Grand fire (November 21, 1980)

iii.

Fire at Las Vegas Hilton (February 10, 1981)

3. ေနရာလိုA ပ္ခ်က္ M&E Space လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကို A ရင္ တင္ျပခဲ့တဲ့ ၁.၄ ၊ ေနရာ လ်ာထားသတ္မွတ္ျခင္း။ မွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ o

A ရင္တုန္းက Post မွာ တင္ျပခဲ့သလို M&E Systems ေတြဟာ ေနရာ A ေတာ္ယူပါတယ္။ A လယ္A လတ္ တန္းစား Office Building (႐ုံးခန္း A ေဆာက္A A ံု) တစ္ခုမွာ ေနရာ Eရိယာ ၄% ေလာက္ လိုA ပ္ပါတယ္။ ၂၅ ထပ္႐ွိရင္ တစ္ထပ္စာ ေလာက္လိုA ပ္တာပါ။ ဒီလိုပဲ A ထပ္ ၅၀ ႐ွိရင္ ၂ ထပ္၊ A ထပ္ ၁၀၀ ႐ွိရင္ ၄ ထပ္ စာ လိုA ပ္ပါလိမ့္မယ္။ Initial Planning Stage မွာထဲ က ေနရာကို ယူမထားခဲ့ ရင္ ေနာက္မွ လိုခ်င္သလို ထပ္တိုး ခ်င္တိုင္း တိုးလို႔ ရႏိုင္တာမ်ိဳး မဟုတ္တာ ေျပာစရာေတာင္ မလိုေတာ့ပါဘူး။

o

ေ႐ြးခ်ယ္ထားတဲ့ systems ေတြကို မူတည္ၿပီး M&E Equipment Spaces ေတြဟာ Centralized (သို႔မဟုတ္) Decentralized ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏွစ္ခုလံုး A ထပ္တိုင္းမွာ Local Equipments A တြက္ နဲ႔ Distribution Shafts ေတြA တြက္ On-Floor (Local Space) ေနရာ လိုA ပ္ ပါတယ္။ A ဓိက ကြာျခားခ်က္ ကေတာ့ Centralized Systems ေတြမွာ A ဓိက Equipments ေတြ A ထပ္ တစ္ထပ္ ႏွစ္ထပ္မွာ စုစည္းတပ္ဆင္ ထားၿပီး On-

Floor ေနရာလိုA ပ္ခ်က္ နည္းပါမယ္။ Decentralized Systems ေတြမွာ ကေတာ့ေျပာင္းျပန္ေပါ႔။ o

High-rise Building A ားလံုးလိုလို မွာ Basement Floor (ေျမေA ာက္ထပ္) တစ္ထပ္ A နည္းဆံုး ပါေလ့ ႐ွိပါတယ္။ Underground Parking (ကားရပ္နားရန္ ေနရာ) Utility Service A တြက္၊ Delivery of Supplies, Fuel Storage

o

Underground Levels က Foundation A တြက္ ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္ ခိုင္မာတဲ့ Structural Stability ကိုေပးပါတယ္။ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ Car Parking A ေရA တြက္ ပါဘို႔ City Codes ေတြမွာ ျပ႒ာန္းထား ေလ့႐ွိတာမို႔ လည္း Underground Parking က ေ႐ွာင္လႊဲလို႔ မရႏိုင္တဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ပံုမွန္A ားျဖင့္ေတာ့ M&E Central Plant ေတြကို Underground Level မွာ ထားသင့္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ A ၿမဲတမ္း ျဖစ္ႏိုင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ M&E systems risers ေတြဟာ Building Core နဲ႔ နီးတဲ့ ေနရာေတြမွာ ႐ွိရမွာ မို႔ တစ္ခါတစ္ရံ Parking နဲ႔ A ကူးA သန္း လုပ္ဘို႔ ရာမွာ A တားA ဆီး ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ M&E Central Plant ေတြကို Roof (သို႔မဟုတ္) Intermediate Level မွာ ထားရႏိုင္ပါတယ္။

o

Equipments ေတြရဲ႕သဘာဝ A ရ လည္း ေနရာ ကို ေ႐ြးရပါတယ္။ Uပမာ Cooling Tower ဆိုရင္ ေလသြားေလလာ ေကာင္းတဲ့ A ေဆာက္A A ံု ရဲ႕ A ျပင္ (သုိ႔) A မိုးေပၚမွာပဲ ထားလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ A မိုး ေပၚ တင္ထားဘို႕ ဆိုတာကလည္း Highrise Building ေတြမွာ လြယ္လွတာ မဟုတ္ပါဘူး။

o

Central Plant Location .

Central Plant Room လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကို ၁.၄ ၊ ေနရာ လ်ာထားသတ္မွတ္ျခင္း။ မွာျပခဲ့ပါတယ္။ သတိထားရမွာ က ဒီေနရာလို A ပ္ခ်က္ေတြ စU္းစားတဲ့ A ခါ Structural Column နဲ႔ Architectural Detail ေတြကို ထည့္ စU္းစား ေပးဘို႔ပါ။

i.

Loading / Unloading (ပစၥည္းေတြ A တင္A ခ် လုပ္ဘို႔ေနရာ) ကို လြယ္ကူစြာ သြားႏိုင္၊ ေရာက္ႏိုင္ ဘို႔၊

ii.

M&E Equipments ေတြ ျပင္ဆင္ဘို႔ လိုA ပ္လို႔ လဲရမယ္၊ ျဖဳတ္ရမယ္ ဆိုရင္ လည္း သယ္ထုတ္၊ ျပန္သြင္း လုပ္ႏိုင္ဘို႔။

iii.

ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းႏုိင္ဘို႔ Outside Air Supply နဲ႔ Exhaust Air Discharge ေတြနဲ႔ နီးနီးနားနားျဖစ္ဘို႔။ (ဒီေနရာ မွာ Outside Air Supply နဲ႔ Exhaust Air Discharge ၾကားမွာ လံုေလာက္ တဲ့ A ကြာA ေဝး ႐ွိရမယ္ ဆိုတဲ့ A ခ်က္ကိုလည္းစU္းစား ရမွာပါ။ A နည္းဆံုး 5m (16.5 ft) နဲ႔ တစ္ခါတစ္ရံ 8m (26.2 ft) ေလာက္A ထိ လိုA ပ္ႏိုင္ပါတယ္။)

iv.

လံုေလာက္ တဲ့ Floor Height (A ထပ္ A ျမင့္) ရႏိုင္ဘို႔

v.

A ဆင္ေျပေျပ Car Parking Plan (ကားရပ္နား စရာ ေနရာေတြ) နဲ႔ သင့္ေတာ္စြာ ဆက္စပ္ႏိုင္ဘို႔။

vi.

Safety (A ႏၲရာယ္ ကင္းေဝး ေစဘို႔) - Uပမာ Boilers, Chillers, Liquid Filled Transformers တို႔လို M&E Equipments ေတြမွာ Stored Energy နဲ႔ Toxic Material ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီ Equipments ေတြကို Fireproof Walls ေတြနဲ႔ ကာရံထားရ ပါမယ္။

vii.

M&E System Components တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခု ၾကား နီးနီးနားနား ျဖစ္ေစဘို႔။ Uပမာ Chiller ရဲ႕ Condenser နဲ႕ Cooling Towers ၾကား၊

viii.

Piping System Pressure - Hydrostatic Pressure ကို လိုA ပ္ခ်က္ လည္းရေA ာင္ ခံႏိုင္ရည္ ထက္ လည္း မလြန္ေA ာင္ ဘယ္လိုလုပ္ မွာလဲ၊

ix.

Ease of Maintenance ထိန္းသိမ္းဘို႔

x.

Vibration and Noise from Equipment စက္ခန္းေတြ နဲ႔ နီးတဲ့ ေနရာမွာ တိတ္ဆိပ္ၿငိမ္သက္ မႈကို လိုA ပ္တဲ့ A ခန္းမ်ိဳး ႐ွိရင္ A ေတာ္ ခက္ခဲပါတယ္။

xi.

Aesthetics : Architects A မ်ားစု က M&E Plants ေတြကို ဖံုးကြယ္ထားခ်င္ ၾကပါတယ္။ A ခ်ိဳ႕ Architects ေတြကေတာ့ M&E Plants ေတြကို ျမင္ကြင္းမွာ ျပသထားလိုၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ M&E Plant ေတြက Architect's Concept ကို လိုက္ၿပီး A ႏုပညာ A ားျဖည့္ေပး ႏိုင္တာ ႐ွိသလို၊ A ားေပ်ာ့ ေစႏိုင္တာ လည္း ႐ွိပါတယ္။

xii.

Code and Authority Requirements တခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံေတြမွာ လည္း Authorities ေတြရဲ႕ လိုA ပ္ခ်က္ကလည္း Fire Water Tank နဲ႔ Fire Fighting Equipments ေတြကို Ground Floor (or) Basement 1st Storey မွာပဲ ထားရပါတယ္။ ေသာက္ေရ ေပးတဲ့ Utilities Authorities ေတြကလည္း Storage / Transfer Tank (ေရကန္) ေတြကို Basement Floor ေတြမွာ Flood (ေရလႊမ္း) ခဲ့ရင္ ေရညစ္ေတြ ဝင္မွာစိုးလို႔ ပါ။

o

Cooling Towers o

တစ္ခါတစ္ရံ Podium လို႔ေခၚတဲ့ Tower ေA ာက္ေျခမွာ ပိုၿပီး က်ယ္တဲ့ A ထပ္ေတြ ပါခဲ့ရင္ Podium Roof ကို သံုးလို႔ရေကာင္း ရႏိုင္ပါတယ္။

o

Cooling Tower ရဲ့ Exhaust က Moisture Saturated Air ျဖစ္တဲ့ A ျပင္ Fresh Air A ေနနဲ႔ သံုးဘို႔မသင့္ေတာ္ တာမို႔ Fresh Air Intake ေတြကို Cooling Tower နဲ႔ေဝးရာ မွာပဲထားရပါတယ္။

o

AHU o

AHU မွာ ဘာ components ေတြထည့္မွာလဲ။

o

AHU Components o

Mixing Box – Fresh Air (with or without pre-cool) နဲ႔ Return Air ကို သမေA ာင္ ေရာစပ္ဘို႔ ပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ Room Plenum လုပ္ခြင့္ရရင္ Mixing Box မလိုပါဘူး။ Room Plenum ဆိုရင္ AHU A ခန္းက Plenum ျဖစ္သြားတာပါ။ AHU A ခန္းထဲက ေလကို တိုက္႐ိုက္ စုတ္ယူတဲ့A ခါ Negative Pressure ျဖစ္သြားတာမို႔ Drainage Pipe ေတြ A ျခား Contaminants ေတြ ကိုစုတ္ယူႏုိင္တာ ေၾကာင့္ သိပ္မၾကိဳက္ပါဘူး။

o

Air Washers - A ခ်ိဳ႕ေနရာေတြ မွာ Air Washers ထည့္တတ္ပါတယ္။ A ဓိက ကေတာ့ Humidify လုပ္ဘို႔ပါ။ Evaporative Cooling လည္း လုပ္လို႔ရပါတယ္။ ေလထဲမွာ ပါလာတဲ့ A မႈန္A မႊား ကိုA တိုင္းA တာ တစ္ခုထိလည္း သန္႔စင္ေပးႏုိင္ပါတယ္။

o

Filter Sections - သံုးမဲ့ Application ေပၚမူတည္ၿပီး Filter Section တစ္ခု (သို႔) တစ္ခုထက္ပိုၿပီး ပါႏိုင္ပါတယ္။ သိပ္ၿပီး A မႈန္A မႊားကင္း၊ သန္႔႐ွင္း ျခင္ရင္ HEPA Filter Section ေတာင္ ပါႏိုင္ ပါေသးတယ္။

o

Coil Sections - သံုးမဲ့ Application ေပၚမူတည္ၿပီး Cooling Coil (or) Heating Coil (or) BOTH ပါႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ Run Around Coils လို႔ေခၚတဲ့ Pre-Cool နဲ႔ Re-Heat Loop Coil လည္း ပါႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ Run Around Coils A စား Heat Pipe Loop Coils ကိုလည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။

o

Fan Section – AHU fan နဲ႔ Motor ကို တတ္ဆင္ဘို႔ A တြက္ Fan Section လိုA ပ္ပါတယ္။

o

ခုေနာက္ပိုင္း Environment Issue ေတြကို စU္းစားလာတဲ့ A ခါ Indoor Air Quality ကလည္း A ဓိက ျဖစ္လာပါတယ္။ Indoor Air ထဲမွာ ပါတဲ့ ပိုးမႊားေတြ၊ ကပ္ပါးေတြ၊ မႈိေတြ ကို ႏွိမ္နင္းဘို႔ UV Sterilizer Lamp ေတြထည့္ေပးလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ A ရင္တုန္းက ေတာ့ A ေရးႀကီးတဲ့ Bio-Hazard ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ A ခန္းေတြမွာ ပဲ UV sterilizer ေတြသံုးခဲ့ ၾကတာပါ။

o

Water Tanks and Pumps o

High rise building ေတြ မွာ Mechanical Engineer ေတြ A ဓိက ေတြ႔ရမဲ့ A ခက္A ခဲ ကေတာ့ ေရေလွာင္ကန္ ေတြ ထားဘို႔ ေနရာေတြ ပါ။ A ထပ္ျမင့္ လာတာနဲ႔ ေရကန္ေတြ၊ pumps ေတြ ကလည္း A ဆင့္ဆင့္ လိုA ပ္လာပါတယ္။ domestic water ေသာက္ေရသံုးေရ သာမက fire fighting tanks ေတြ A တြက္ ပါ စU္းစားစရာ လိုA ပ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနရာသာ မက A ေလးခ်ိန္ က လည္း စီးတာမို႔ structural load မွာလည္း A ဓိက စU္းစားရမဲ့ A ခ်က္ တစ္ခု A ေနနဲ ပါဝင္ပါတယ္။ A ခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံ ေတြ မွာ A ျမင့္ဆံုး သံုးႏိုင္တဲ့ Pump head ကို ကန္႔သတ္ထား တတ္တာေၾကာင့္ လိုA ပ္ခ်က္ က နည္းလွတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ Uပမာ၊ မေလးရွား ႏိုင္ငံ၊ Kuala Lumpur ၿမိဳ႕မွာ ေသာက္သံုးေရျဖန္႔ေပးတဲ့ SYABAS ရဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ A ရ End Suction Pump head ကို 75m maximum ထားရမယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ A ျမင့္ မီတာ

၃၆၀ ေလာက္ ရွိတဲ့ A ေဆာက္A A ံု တစ္ခု A တြက္ (ေျမညီ (သို႔) ေျမေA ာက္၊ တစ္ကန္ ႏွင့္ A မိုးေပၚ တစ္ကန္ A ပါA ဝင္) ေရကန္ ၆ ဆင့္ A နည္းဆံုး လိုပါတယ္။ တစ္ဆင့္ ကေန တစ္ဆင့္ ကို ပို႔ေပးဘို႔ Transfer Pumps ေတြလည္း လိုA ပ္ျပန္ပါတယ္။ o

Fire Protection A တြက္ လည္း A လားတူ ပါပဲ။ Wet riser tanks, Sprinkler tanks, Hosereel tanks စသျဖင့္ A မ်ိဳးမ်ိဳး လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒီစနစ္ေတြ A တြက္ သီးသန္႔ လိုA ပ္တဲ့ Fire Pumps ေတြ A ျပင္ တစ္ဆင့္ ကေန တစ္ဆင့္ ကို ပို႔ေပးဘို႔ Transfer Pumps ေတြလည္း လိုA ပ္ျပန္ပါတယ္။

4. ေA ာက္က ေရးလက္စ A ၾကမ္းပါ။ A ပတ္စU္ ဆက္ေရး ေနတုန္း ပါ။ 5. Ventilation(ေလေကာင္းေလသန္႔) o

Temperature Stack Effect o

A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A ျပင္နဲ႔ A တြင္း A ပူခ်ိန္ သိပ္ကြာေနရင္၊ ၿပီးေတာ့ A ျမင့္လည္းရွိ၊ ေလဝင္၊ ေလထြက္ ေပါက္လည္းရွိမယ္ ဆိုရင္ Stack effect ကို ထည့္သြင္း စU္းစား ေပးရပါမယ္။ ဒီ stack effect က တံခါးဖြင့္တဲ့ ပိတ္တဲ့ A ခါ A ရွိန္ နဲ႔ မႈတ္ထုတ္သလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ A ထူးသျဖင့္ ေဆာင္းတြင္းဘက္ A ေA းျပင္းတဲ့ တိုက်ိဳ လုိ နယူးေယာက္ လို ၿမိဳ့ေတြ က High-rise Buildings ေတြမွာ ဒီ Stack effect A ေျခA ေန ကို ထည့္သြင္း စU္းစားေပးရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဒါဏ္ ကို ခံႏိုင္ေA ာင္ တံခါးေတြ က ဆြဲဖြင့္ရတဲ့ တံခါးေတြ A စား ဆံုလည္တံခါးေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ စကာၤပူ၊ မေလးရွား လို တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး A ပူခ်ိန္ A ေျပာင္းA လဲ သိပ္မရွိ၊ Indoor temperature နဲ႔ outdoor temperatureA လြန္မကြာ တဲ့ ေနရာေတြ မွာ ေတာ့ ဒီျပႆနာ က သိပ္မႀကီး လွပါဘူး။

o

Stack effect ကိုတြက္ခ်က္တာ က ေတာ့ CFD (Computational Fluid Dynamics) specialist ေတြရဲ့ A လုပ္ပါ။

o

6. Water / Hydronic Systems Pressure(ေရဖိA ား ထိန္းျခင္း)

o

Cavitation ဆိုတာက စီးေနတဲ့ ေရထဲ မွာ ပလံုစီ လာတာ ကို ေခၚတာပါ။

o

Pump ေတြမွာ Cavitation ျဖစ္တာ ကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သိၾကေပ မဲ့ valve ေတြမွာ Cavitation ျဖစ္တာ ကိုေတာ့ သိပ္သတိ မထားမိ တတ္ၾကပါဘူး။ A ထူးသျဖင့္ Pressure Reducing Valve ေတြမွာ Cavitation မျဖစ္ေA ာင္ A ရမ္း ဂ႐ုစိုက္ ရပါတယ္။

o

High pressure drop နဲ႔ Low outlet pressure ဆိုတဲ့ Factors (A ခ်က္) ႏွစ္ခ်က္ ေပါင္းလိုက္ တဲ့ A ခါ Cavitation ျဖစ္လာပါတယ္။ A ဲဒီ A ေျခA ေန မွာ Fluid ရဲ့ Pressure က သူ႔ Vapor Pressure ေA ာက္ ေရာက္သြားတာ မို႔ Bubbles ေလးေတြ ပလံုစီ လာပါတယ္။ ဒီ Fluid Flow Stream မွာပဲ Pressure က Vapor Pressure A ထက္ျပန္ တက္လာတဲ့ A ခါ ပလံုစီ ေနတဲ့ Bubbles ေလးေတြ ျပန္ A ရည္ထဲ ေပ်ာ္ဝင္ ဘို႔ ျဖစ္လာတဲ့ A ခါ ဒီ Bubbles ေနရာ ကို A ရည္က A ႐ွိန္ နဲ႔ ဝင္ extremely high impact forces ေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီA ခါ Valve ကိုသာမက A နီးA နား က Pipe ေတြကို ပါ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တိုက္စားပါေတာ့ တယ္။ Pump ေတြမွာ Cavitation ျဖစ္တဲ့ A ခါ Impellers ေတြ တြန္႔လိမ္ ေကာက္ေကြး၊ လိပ္၊ ပ်က္စီး သြားတာ ေတြ႔ ရပါတယ္။

o

ဒီလို Cavitation ျဖစ္တဲ့ A ခါ ပိုက္ထဲ မွာ ေက်ာက္စရစ္ ခဲ ေတြ စီးသြား သလို A သံ နဲ႔ တုန္ခါ မႈ ကို ပါ ျဖစ္ေစပါတယ္။

o

Pressure Reducing Valve က ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ Cavitation Chart နမူနာ ကို ေA ာက္ မွာ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

7. Electrical Distribution, Wiring & Voltage Drops 8. ELV Signals 9. Lightning Protection

A ပတ္စU္ ဆက္ေရး ေနတုန္း ပါ။ 30 Nov 2008 ရက္ေန႔ၿပီးဘို႔ မွန္းထားပါတယ္။ ျပန္လာဖတ္ပါA ံုး။

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/07/m-for-high-rise-buildings.html

၁.၅. ၊ Architectural ဒီဇိုင္းေပၚ Aက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ “သဘာဝAတိုင္း ေလဝင္ေလထြက္ ရဘို႔ နဲ႔ Aလင္းေရာင္ရဘို႔Aတြက္ Aခန္းတိုင္း Aခန္းတိုင္း မွာ၊ ဖြင့္လို႔ ပိတ္လို႔ရတဲ့ ျပဴတင္းေပါက္ ႐ွိရမယ္။” ၁.၅.၁ ေခတ္ေဟာင္းက Aေဆာက္AAံု မ်ား Aထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ စည္းမ်U္း ေလးဟာ ႐ိုးစင္းလွ ေပမဲ့ ေခတ္ေဟာင္းက Aေဆာက္AAံု ေတြAတြက္ Aဓိက လိုAပ္ခ်က္ပါ။ ယံုၾကည္စိတ္ခ် Aားထား ရၿပီး ကုန္က်စရိတ္ ကလည္း လူေတြ တတ္ႏိုင္ေလာက္ေAာင္ တဲ႔ M&E Systems ေတြ မထြန္းကားလာခင္ Aခ်ိန္တုန္းက လူေတြ ေနဘို႔၊ သံုးဘို႔ Aေဆာက္AAံု ေတြကို ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့Aခါ လိုက္နာရမယ့္ Aဓိက စည္းမ်U္းေလး တစ္ခုပါပဲ။ AေျခAေန နဲ႔ လိုက္ေလ်ာ ညီေထြ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုရေAာင္ပဲ Aရင္တုန္းက Aေဆာက္AAံု ေတြ ေဆာက္တဲ့ Aခါ Aမ်ားAားျဖင့္ Aလင္းေရာင္ နဲ႔ ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းေကာင္း ရႏိုင္တဲ့ E ပံု၊ H ပံု၊ I ပံု၊ L ပံု၊ U ပံု စသည္ ျဖစ္ေလ့ ႐ွိၿပီး Aတြင္းပိုင္းမွာ Corridor (လူ သြား စႀကႍ) ပါေလ့႐ွိပါတယ္။ က်ယ္က်ယ္ နက္နက္ ဘူး ပံုေဆာက္ထားတဲ့ Aေဆာက္AAံု ေတြမွာ ဆိုရင္လည္း ေန႔Aလင္းေရာင္ နဲ႔ ျပင္ပေလေကာင္းေလသန္႔ ရ႐ွိႏိုင္ဘို႔ရာ Aတြင္းပိုင္းမွာ Court yard လို႔ေခၚတဲ့ ကစားစရာ၊ Aပန္းေျဖစရာ ကြက္လပ္ေနရာ ေတြ ပါရေလ့ ႐ွိပါတယ္။ Cathedrals (ဘရင္ဂ်ီ ဘုရား႐ွိခိုးေက်ာင္း) ေတြလို ဘာသာေရးဆိုင္ရာ Aထြတ္Aျမတ္ Aေဆာက္AAံု ေတြမွာေတာ့ Aေပၚက ေျပာခဲ့တဲ့ စည္းမ်U္းက ေန ျခြင္းခ်က္ လို႔ ေျပာ ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ Aဲဒီ Aေဆာက္AAံု ေတြ Aားလံုး မွာ ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းဘို႔Aလြန္ျမင့္ တဲ့ Atrium (ခန္းမေဆာင္ ႀကီး) ေတြ ရယ္၊ ေနရဲ႕ Aပူ႐ွိန္ ကို ကာကြယ္ႏိုင္ဘို႔ နံရံ Aထူႀကီးေတြ၊ Thermal Energy ကိုထိန္းႏိုင္ဘို႔ Heavy Mass ေတြ ပါ႐ွိ ၾကပါတယ္။ Aတြင္းပိုင္း မွာလည္း လွ်ပ္စစ္မီး မသံုးပဲ မီး ခပ္မွိန္မွိန္ ထြန္းထား ေလ့႐ွိပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္း တစ္ပတ္လည္ လာလို႔ Energy ေတြသိပ္႐ွားပါးလာရင္ ဒီလို ပံုစံေတြျပန္ ေခတ္မစား ဘူးလို႔ ဘယ္သူ ေျပာႏိုင္ပါ႔မလဲ ေနာ္။ ၁.၅.၂ Aေဆာက္AAံု ၏ Aျမင့္ ႏွင့္ ေနရာ Aသံုးခ်မႈ Building ေတြကုိ Low-Rise, High-Rise စသည္ျဖင့္ Aမ်ိဳးမ်ိဳး ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္Aျမင့္ကို ဘာလို႔ ေခၚမလဲ ဆိုတဲ့ တကယ့္ သတ္မွတ္ခ်က္ ကို ႐ွာတဲ့ Aခါ Aမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေနတာကို ေတြ႕ရျပန္ပါတယ္။ Aၾကမ္းAားျဖင့္ ေျပာရလြယ္ေAာင္ Class (Aဆင့္)

ပ်မ္းမွ် Aထပ္ေရ

ပ်မ္းမွ် Aျမင့္

Low-Rise

Upto 7 stories

< 23m (၇၅ ေပ ေAာက္)

High-Rise

7-29 stories

23 m to 100 m (၇၅ေပ မွ ၃၂၈ေပ၊)

Super High-rise

30-50 stories

Skyscrapers

> 51 stories

100 m to 150 m (၃၂၈ေပ မွ ၄၉၁ေပ၊) >150m (၄၉၁ေပ Aထက္၊)

ဒါက ခြဲျခားရတာ လြယ္ကူေAာင္ သက္သက္ Aတြက္ပဲ ေျပာရတာပါ။ Aထပ္ျမင့္ ေတြနဲ႔ စာရင္ Aထပ္နိမ့္ Aေဆာက္AAံု ေတြ ကို ပို သက္သက္သာသာ နဲ႔ ေဆာက္ႏိုင္ၿပီး ပိုၿပီးAရာေရာက္ Aသံုးခ် ႏိုင္ မွန္းသိသာပါတယ္။ သို႔ေပမဲ့ ျမိဳ႕ျပ ေျမေနရာေတြ ႐ွားပါးလာတာနဲ႔ Aမွ်

High-Rise Building ေတြတင္ မကပဲ Skyscrapers ေတြပါ ဆက္လက္ ေရပန္းစား ေနAံုး မွာပါ။ HighRise Buildings ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ထူးျခားတဲ့ Aမွတ္Aသား၊ သေကၤတ Aေဆာင္Aေယာင္၊ ဂုဏ္႐ွိန္ ဂုဏ္ဝါ ေတြ ကလည္း Economic Terms နဲ႔ျပဘို႔ ခက္ခဲ ေပမဲ့၊ တကယ့္ကို Aေရးပါလွတဲ့ Aခ်က္ေတြပါ။ ရာဇဝင္ ကို ျပန္ၾကည့္ရင္ Aေဆာက္AAံု ရဲ႕Aျမင့္ဟာ လူေတြရဲ႕ ေလွကား ကို ဘယ္ေလာက္တက္ႏိုင္၊ ဆင္းႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ စြမ္းရည္ နဲ႔ပဲ Aဓိက ကန္႕သတ္ထား တာပါ။ ဒါေပမဲ့ ခုေခတ္ High-Rise Building ေတြမွာကေတာ့ ေလွကားေတြ ဟာ Aေရးေပၚ AေျခAေန နဲ႔ တစ္ထပ္နဲ႔ တစ္ထပ္ၾကား ကူးဘို႔ေလာက္ပဲ သံုးၾကၿပီး ဓာတ္ေလွကား ကိုပဲ Aဓိက Aသံုးျပဳၾက ပါေတာ့တယ္။ ခုလက္႐ွိ Elevator ေတြဟာ ( 150 to 750m/min) Aတြင္း ဒီဇိုင္းလုပ္ထားၾကပါတယ္။ ဒါဟာ တစ္မိနစ္ကို ေပ ၅၀၀ ကေန ၂၅၀၀ Aတြင္းပါ။ ဒီAျမန္ႏႈန္း နဲ႔ဆိုရင္ Aထပ္ ၃၀ ေလာက္Aျမင့္ကုိ စကၠန္႔ ၃၀ Aတြင္း ေရာက္သြား ႏိုင္ပါတယ္။ ေစာင့္ရတဲ့ Aခ်ိန္တို႔၊ လူAတက္Aဆင္း၊ တံခါး Aဖြင့္Aပိတ္ Aခ်ိန္တို႔ မပါေပါ႔ေလ။ ကမ ၻာေပၚမွာ Aျမင့္ဆံုးျဖစ္ လာမဲ႔ Burj Dubai Tower မွာ ေတာ့ ကမ ၻာေပၚမွာ Aျမန္ဆံုးျဖစ္ တဲ႔ 18 m/s (1080m/min) Speed: Observation Elevator ကိုတတ္ဆင္ မယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ Architectural Concept Design Aဆင့္မွာ ထဲက Traffic Analysis လို႔ေခၚတဲ့ Elevator Performance ကို ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ၿပီး လူေတြ ပ်မ္းမွ် ဘယ္ႏွစ္မိနစ္ ပဲ ေစာင့္ရေAာင္ Elevators က ဘယ္ႏွစ္စင္း၊ Zones က ဘယ္ႏွစ္ခု လိုမယ္ Aစ႐ွိသျဖင့္ လ်ာထားရ ပါတယ္။ ၁.၅.၃ Building Efficiency Factors (Aေဆာက္AAံု ၏ ထိေရာက္စြာ Aသံုးျပဳ ႏိုင္မႈ Aခ်က္မ်ား) Theoretically ေျပာရရင္ Aတြင္းပိုင္း ေနရာAားလံုး ကို Aသုံးျပဳ ႏိုင္ရင္ ရာႏႈန္းျပည့္ ထိေရာက္ပါတယ္။ ဒါကလည္း တစ္ထပ္Aေဆာက္AAံု ေသးေသး၊ M&E Equipments ေတြကို Aမိုးေပၚ (သို႔) Aျပင္ဘက္ ထုတ္ထားႏိုင္ တဲ့ AေျခAေန မ်ိဳးမွာမွ ရႏိုင္တာ မ်ိဳးပါ။ Aေဆာက္AAံု ရဲ႕ Aထပ္ေတြ မ်ားလာတာ နဲ႔Aမွ် ေလွကားေတြ၊ Structural Elements ေတြ၊ Elevators နဲ႔ Elevator Lobbies ေတြ၊ M&E System shafts ေတြ၊ စသည္ စသည္ ေတြ Aတြက္ ေနရာ လည္း ပိုမို လုိAပ္ လာမွာ မို႔ လူေတြ Aသံုးျပဴစရာ Net Usable Space မွေလ်ာ့သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Aေဆာက္AAံု ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့Aခါ၊ Uီးတည္ခ်က္ေပၚ မူတည္ၿပီး ဘယ္ေလာက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ Aသံုးခ် ႏိုင္လဲဆိုတာကို တိုင္းတာတဲ့ Aခ်က္ေတြကေတာ့၊ o

Net-to-Gross Ratio (NGR)

o

Floor-Efficiency Ratio (FER)

o

Volume-to-Surface Ratio (VSR)

o

Area-to-perimeter Ratio (APR)

ဒါေတြ နဲ႔ ဆက္စပ္လို႔ Architectural Term Aခ်ိဳ႕Aေၾကာင္း ကို သိထားသင့္ ပါေသးတယ္။ Aဲဒါေတြကေတာ့ o

Site Area

o

GFA(Gross Floor Area)

o

Plot Ratio

o

NFA(Net Floor Area)

o

NRA(Net Rentable Area)

o

Site Area ဆိုတာကေတာ့ “ Survey Boundary Lines” နဲ႔ ေဘာင္ခတ္ထား တဲ့ ျခံေျမAတြင္းမွာ တိုင္းတာ ရ႐ွိတဲ့ Eရိယာ “ The Area of the Development Plot” ျဖစ္ပါတယ္။

o

ေနာက္တစ္ခုက GFA(Gross Floor Area) ပါ။ Aေဆာက္AAံု ရဲ႕ AမိုးAကာAတြင္း ကင္းလြတ္ခြင့္ မရထားတဲ့ Floor Areas Aားလံုး၊ Aျပင္ပိုင္း Commercial Use Area Aားလုံး ေပါင္းကို GFAလို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ Aေသးစိတ္ သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြကေတာ့ သက္ဆိုငရ ္ ာ ႏိုင္ငံ ရဲ႕ ေဆာက္လုပ္ေရး Aာဏာပိုင္ ဌာနေတြ နဲ႔ ဆို္င္ပါတယ္။ Singapore ႏိုင္ငံ ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္ Aေသးစိတ္ ကို Urban Redevelopment Authority (ျမိဳ႕ျပ ျပန္လည္ ဖြံ႕ျဖိဳးေရး Aာဏာပိုင္) ရဲ႕ Web Site: www.ura.gov.sg မွာ Aခမဲ့ သြားေရာက္ ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါတယ္။ DC Handbook Series ထဲမွာ Handbook on Gross Floor Area ကိုေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ မေတြ႔ရင္ Aဲဒီ URAWeb ရဲ႕ Search မွာ GFAလို႔ ႐ုိက္႐ွာ ၾကည့္႐ုံပါပဲ။ တကယ္ေတာ့ GFAဆိုတာ M&E Engineer ေတြ Equipments Aတြက္ M&E Systems ေတြ ဆင္ဘို႔ ေနရာ လိုAပ္ခ်က္ ေတြကို ေတာင္းတိုင္း ႐ိုးAီေနေAာင္ ၾကားရမဲ့ AတားAဆီး တစ္ခုပါ။ GFAက Owner ေတြAေနနဲ႔ Building Authority (Aာဏာပိုင္ ဌာနဆိုင္ရာ) ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ ရတာမို႔ လြယ္လြယ္ကူကူ တိုးခ်င္တိုင္း တိုးလို႔ရတာ မ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ Owner ကလည္း သူ႔ေနရာ ဖဲ့ေပးရမွာ မလိုလားပါဘူး။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ M&E Engineer ေတြAေနနဲ႔ ကိုယ့္ System ရဲ႕ Performance ကို ရ႐ွိဘို႔ရာ လိုAပ္တဲ့ေနရာ ရဘို႔ Professionally ေတာင္းရဲရပါမယ္၊ ေတာင္းႏိုင္ရပါမယ္။ လြယ္လြယ္ကူကူ နဲ႔ Aေလွ်ာ့ေပး ဘို႔မစU္းစား ပါနဲ႔။ ဒီေနရာမွာ Owner ကုိ Provoke မလုပ္မိဘို႔ Aေရးႀကီးသလို ကိုယ့္ Professional Duty တာဝန္ ေက်ႏိုင္ဘို႔ လည္း Aေရးႀကီးပါတယ္။ Aၾကံေပး ျခင္တာကေတာ့ လိုAပ္တဲ့ Technical Data Aခ်က္Aလက္ေတြ ေသေသခ်ာခ်ာ စုပါ။ ၿပီးရင္ Client နားလည္လြယ္ေAာင္ Technical Sketches ေတြ ဆြဲပါ။ ကိုယ္တိုင္ေသခ်ာ စစ္ေဆး ၿပီး ေက်နပ္ေလာက္ မွ Present လုပ္ပါ။ Aားလံုးက ပညာ႐ွင္ေတြ ပဲမို႔ Please don't try to bluff ! သြားလွည့္စားဘို႔ေတာ့ မစU္းစားလိုက္ ပါနဲ႔။

o

Plot Ratio ဆိုတာက GFA/ Site Area ပါ။ Building Control Authority ေတြသတ္မွတ္ ထားတဲ့ Aခ်က္တစ္ခုပါ။ ေနာက္ Building ရဲ႕Aျမင့္ကို ကန္႔သတ္ထား တဲ့ Overall building height (AMSL) ကိုလည္းသတိျပဳရပါမယ္။ AMSL ဆိုတာကေတာ့ Above Mean Sea Level ရဲ႕ acronym ပါ။ ဒါကလည္း Authority နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ Aခ်က္တစ္ခုမို႔ သတိထားခိုင္း ရတာျဖစ္ပါတယ္။

o

NFA(Net Floor Area) ဆိုတာကေတာ့ Occupants (ေနထုိင္Aသံုးျပဴသူေတြ) Aသံုးျပဴႏိုင္ မဲ့ Floor Area ကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ “ Net Assignable Area” လို႔လည္း ေခၚေလ့ ႐ွိပါတယ္။ NFAဆိုတာ GFAထဲကေန တကယ္Aသံုးမျပဳႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြကို ႏုတ္ထားတာပါ။ Aသံုးမျပဳႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြထဲ stairs, circulation space, elevator, lobbies, structural columns, M/E equipments and shafts, etc. ပါဝင္ပါတယ္။

o

NRA(Net Rentable Area) ဆိုတာက ေတာ့ ငွားရမ္းႏိုင္တဲ့ ေနရာAက်ယ္Aဝန္း ကိုဆိုလိုပါတယ္။ Real Estate Agents (ပြဲစား) ေတြသံုးတဲ့ AသံုးAႏႈန္းပါ။ Net Leasable Space လို႔လည္းေခၚေလ့ ႐ွိပါေသးတယ္။ ေနရာေဒသ ရဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံ ကိုလိုက္လို႔ ကြဲျပားႏိုင္ပါေသးတယ္။ Aခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာ Public Space လို႔ေခၚတဲ့ လူေတြ ေဝမွ် Aသံုးျပဳ ႏုိင္တဲ့ Lobbies ေတြ၊ Exterior Wall ေတြ၊ M&E equipment room ေတြကိုေတာင္ Aခ်ိဳးက် ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္ တတ္ပါေသးတယ္။

Net-to-Gross Ratio (NGR) ဆိုတာက သူ႔Aဓိပၸာယ္Aတိုင္းပဲ NGR = (NFA/ GFA) x 100 (%) ကို ေခၚတာ ပါ။ ပံုမွန္Aားျဖင့္ ၆၀% ကေန ၉၀% Aတြင္း ႐ွိတတ္ပါ တယ္။ Objective (ရည္မႇန္းခ်က္) ကေတာ့ Occupants ရဲ႕ Comfort နဲ႔ Productivity ရယ္၊ M&E Systems ေတြရဲ႕ Performance ေတြရယ္၊ Initial and Operating Cost ေတြရယ္ ကိုပါ မွ်မွ်တတ ထည့္သြင္း စU္းစား ၿပီး NGR ကို ပိုေကာင္းေAာင္ လုပ္ဘို႔ ပါ။ Aေဆာက္AAံု မွာ စက္ပစၥည္းေတြ၊ Circulation Spaces ေတြ၊ Structural Elements ေတြမ်ားလာေလ NGR က်လာေလပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Highly Technical ျဖစ္တဲ့ Laboratories, Computer Centers and Hospitals ေတြမွာ NGR ဟာ ၅၀% ေAာက္မွာ ေတာင္ ႐ွိႏိုင္ ပါတယ္။ Floor-Efficiency Ratio (FER) ဆိုတာ ကို Office Building ေတြက Typical Rental Floors ေတြမွာ ေနရာ ဘယ္ေလာက္ ငွားစားႏိုင္မလဲ ဆိုတာ တြက္ခ်က္ဘို႔ ရာသံုးေလ့႐ွိ ၾကပါတယ္။ တြက္ခ်က္ပံု ကေတာ့ FER = (NRA/ GFA) x 100 (%) ပါ။ FER မ်ားတဲ့ Aေဆာက္AAံုေတြမွာ Central M&E Space ပိုလိုတာမို႔ NGR နည္းေလ့႐ွိ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မို႔ FER နဲ႔ NGR Aၾကား Trade-off (AလဲAလွယ္) လုပ္တဲ့Aခါ Site ရဲ႕ ကန္႔သတ္ခ်က္၊ Aေဆာက္AAံု ရဲ႕Aျမင့္ ကန္႔သတ္ခ်က္၊ ေနရာ စီစU္မႈ၊ နဲ႔ Architectural Geometry Aစ႐ွိတဲ့ Aခ်က္ေတြ ေပၚ မူတည္ပါတယ္။ Centralized M&E Systems သံုးတဲ့ High-rise Office Building ေတြမွာ FER ၉၀ % ေလာက္Aထိ ရႏိုင္ပါတယ္။ Aၾကမ္းAားျဖင့္ FER ၈၅ % ကို ဒီဇိုင္းေကာင္း လို႔သတ္မွတ္ ႏိုင္ပါတယ္။

VSR & APR ႏွစ္ခု လံုးက နာမည္ Aတိုင္းပဲ Geometrics Factors ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ o

Volume-to-Surface Ratio (VSR) VSR = V / S [ V: The Total Volume of the Building ; S: Total Exterior Surface Area] ျဖစ္ၿပီး VSR ေကာင္းရင္ More efficient Building Geometry ျဖစ္ပါတယ္။

o

Area-to-perimeter Ratio (APR) ကေတာ့ APR = A/ P ျဖစ္ပါတယ္။ [ A: Typical or representative floor area of building ; P: Linear dimensions of a typical or representative floor ျဖစ္ၿပီး။ သေဘာ သဘာဝ Aရ VSR ေကာင္းရင္ More Energy Efficient ျဖစ္ပါတယ္။

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/06/impact-on-architectural-design.html

MEP Basic Calculations: Pipe & Duct Sizing Engineering လို႔ေျပာထဲက လိုAပ္တဲ့ စက္ပစၥည္းေတြ ရဲ့ A႐ြယ္Aစား၊ စြမ္းAား နဲ႔ လိုAပ္ခ်က္ေတြ ကို စနစ္တက် တြက္ခ်က္ဘို႔ လိုAပ္သလုိ လိုAပ္တဲ့ Components ေတြကို လည္း စနစ္တက် ေ႐ြးခ်ယ္တတ္ ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ Aၾကမ္းေရးလက္စ၊ Target to Complete 30 Jun 2009 I.

General Consideration o

Engineering ဆိုတာက သိပၸံ နည္းက်ေတြ႕ ႐ွိထားတဲ့ နိယာမ ေတြ၊ သခ်ာၤ နိယာမ ေတြကို Aမွန္တကယ္ Aသံုးခ်တာ ကို ေခၚတာမို႔ Aင္ဂ်င္နီယာ ေတြ မွာ စမ္းသပ္ လုပ္ေဆာင္ တာေတြ ႐ွိေကာင္း႐ွိေပ မဲ့ စိတ္ထင္႐ံု နဲ႔ ရမ္းလုပ္လို႔ ရတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

o

MEP Systems ေတြမွာလည္း လိုAပ္ခ်က္ ကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေဘာင္ Aတြင္း ဝင္ေAာင္ တြက္ခ်က္ ရပါတယ္။ Engineering Applications ေတြ A တြက္ Computer Software ေတြ A မ်ိဳးမ်ိဳး လည္း ေပၚလာတာ မို႔ တြက္ခ်က္ရတာ ပိုမို လြယ္ကူ လာတာ နဲ႔ A တူ Basic Engineering ကို မသိဘဲ Software ကို သံုးတတ္႐ံု နဲ႔ေတာ့ Engineer ေကာင္း တစ္ေယာက္ ျဖစ္ဘို႔ မလြယ္ပါဘူး။

o

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ Engineer နဲ႔ Calculations ခြဲထုတ္လို႔ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ MEP Systems ေတြ ဒီဇိုင္းလုပ္တဲ့ A ခါ မၾကာခန ေတြ႔ ရမဲ့ A ေျခခံ တြက္ခ်က္မႈ ေတြကို ေရးေပးထားပါတယ္။ A ဓိက တြက္ခ်က္ရ တာေတြကေတာ့။

o

o

Load/Demand Assessment

o

Pipe Sizing

o

Duct Sizing

o

Equipment Sizing / Selection

o

Environmental Calculations

o

Fittings Selection

ဒီA ထဲက ေန႔စU္ A သံုးမ်ားတဲ့ Pipe Sizing နဲ႔ Duct Sizing ကိုတင္ျပေပးပါမယ္။ Pipe ပိုက္ ထဲမွာ ေရစီးပါတယ္။ Duct ထဲမွာ ေလစီးပါတယ္။ ႏွစ္ခုလံုး Engineering Fluid Dynamics ကို A ေျခခံ ပါတယ္။ A နီးစပ္ ဆံုး ခန္႔မွန္း ႏိုင္တာ ကေတာ့ DarcyWeisbach Equation ျဖစ္ၿပီး တြက္နည္း ကေတာ့ Iterative (A ထပ္ထပ္ျပန္တြက္ရတဲ့ နည္း) မို႔ ႐ႈတ္ေထြးပါတယ္။ Sprinkler Systems Water Distribution နဲ႔ Irrigation Systems ေတြမွာ A သံုးမ်ား တာကေတာ့ Hazen-Williams equation ပါ။ DarcyWeisbach Equation ေလာက္မတိက် ေပမဲ့ ပိုက္ A ႐ြယ္A စား ငယ္ငယ္ ေတြမွာ သိပ္မကြာလွ တာရယ္၊ တြက္ခ်က္ရ လြယ္ကူတာရယ္ ေၾကာင့္ သံုးစြဲၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါလို ႐ႈတ္ေထြးတာ ေတြကို ေလွ်ာက္ေရး ေနမွာ မဟုတ္ပဲ ဘယ္လို လြယ္လြယ္ တြက္မယ္၊ A သံုးခ်ရ မယ္ဆိုတာကို ပဲ ေရးမွာပါ။

o

ဒီလို စီးသြား တဲ့ A ခါ သိသင့္တဲ့ A ခ်က္ေတြက ေတာ့။ o

Pipe Size / Duct Size (A ႐ြယ္A စား) တြက္ခ်က္ဘို႔

o

Velocity (A လ်င္)၊

o

Flowrate (ထုထည္ စီးႏႈန္း)၊

o

o

Pressure Loss (ခုခံA ား ေၾကာင့္ ဖိA ား ေလ်ာ့က်မႈ)

o

Flowrate = Velocity x Area

Area (Eရိယာ) Pipe / Circular Duct Area,

A = 0.25 x π x d²

Rectangular Duct

A=WxH

o

II. III.

References (မွီျငမ္းစရာ) o

Pipe / Duct Sizing နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မွီျငမ္းစရာ A ခ်ိဳ႕ ကိုေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ 1. Plumbing Engineering Services Design Guide, The Institute of

Plumbing, UK 2. International Plumbing Code , International Code Council 3. Singapore CP48: 1998 with amendments 1&2 "Code of Practice for Water Services", Singapore Institute of Standards and Industrial

Research, (Note: CP48:2005 excludes those chapters), 4. Duct Design Chapter, ASHRAE Handbook : Fundamentals 5. Pipe Sizing Chapter, ASHRAE Handbook : Fundamentals 6. Mark E. Schaffer "A Pratical Guide to Noise and Vibration Control for HVAC Systems" , 2nd Edition ASHRAE 7. Handbook of Air Conditioning System Design , Carrier Air Conditioning

Company , McGRAW-HILL

IV.

Quick Water Pipe Sizing A ေျခA ေန ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား နဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေစမဲ့ ပိုက္ A ႐ြယ္A စား A လြယ္ တြက္ခ်က္ပံုကို ဒီေနရာ မွာေရးထားပါတယ္။

o

I.P (USCS) Units Q=AxV =0.25 x π x d² (in²) x V (ft/s) x { 60 (s/min)} x { 12 (in/ft) } x { (1 / 231)(U.S gal / in³)} Q =2.45 x d² x V where Q in (US gpm), d in (in) and V in (ft/s)]

o

S.I Units Q=AxV =0.25 x π x d² (mm²) x V (m/s) x { 60 (s/min)} x { (1/1000)² (m/mm)²} x { 1,000 (l/m³)} Q = 0.0471 x d² x V where Q in (l/min), d in (mm) and V in (m/s)]

o

Sizing Criteria

Service

ΔP*

Domestic Water Supply

Velocity (m/s)

( ft/s )

40

1 - 1.5

3-5

Chilled Water

40

< 2.5

< 8.0

Condenser Water

50

3 doors )

o

ပြင့္ေနတဲ့ တံခါးေတြ ကေန စီးထြက္မဲ့ ေလရဲ့ Egress Velocity ကိုေတာ့ A နည္းဆံုး 1 m/s လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။(စကာၤပူ၊ မေလးရွား)

ii.

Air Leakage through Shafts 20% to 35%

2. Door Opening Forces (တံခါး ဖြင့္A ား) o

Static Equation ျဖစ္တဲ့ ∑M = 0 [ M = moments = force x arm length ] ကို သံုးၿပီး တြက္ခ်က္ ႏိုင္ပါတယ္။ o

(F - Fdc) x (W-d) = (A x Δ p ) x ( W/2)

o

F = Fdc + (W x A x Δ p ) / { 2 x (W-d) }

o

Where; .

F = total door-opening force

i.

Fdc = force to overcome door closer

ii.

W = door width

iii.

A= door area

iv.

Δp= pressure difference across door

v.

d = distance from doorknob to edge of knob side of door

o o

S.I Unit: [F (N); F dc (N); W (m); A(m²); Δp (Pa); d (m) ] F = Fdc + (W x A x Δ p ) / { 2 x (W-d) }

o

[IP Unit: F (lbf); F dc (lbf); W (ft); A(ft²); Δp (in. of water); d (ft) ] F = Fdc + ( 5.2 x W x A x Δ p ) / { 2 x (W-d) }

o

IBC နဲ႔ NFPA 101 A ရ The forces are applied to the latch side. (လက္ကိုင္ ဘက္ ကို A ားထည့္ ဖြင့္မယ္ ဆိုရင္) i.

15-pound (67 N) force is applied = Door latches, including panic hardware must release, then

ii.

30-pound (133 N) force is applied = The door must begin to swing, then

iii.

15-pound (67 N) force is applied = The door must swing to a full-open position

o

ဒါကို ဘယ္လို စစ္မလဲ နမူနာ ေလ့လာခ်င္ရင္ http://www.usfa.dhs.gov/downloads/pdf/coffee-break/cb-2006-26.pdf

o

စကာၤပူ SCDF Code သတ္မွတ္ခ်က္ A ရ က ေတာ့ 110 N မေက်ာ္ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ [ W = 0.85m, H = 2m, A=WxH, Δp=50 Pa, d=75mm (0.075mm) ]

3. Control of Pressure o

Leakage through gaps ေရာ Through Open Doors ပါ Design Calculation နဲ႔ တြက္ထားတာ ပါ။ Safety Side ျဖစ္တာမို႔ A ေျခA ေန ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မွာ Capacity လိုA ပ္တာထက္ မ်ားေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒီA ေျခA ေန မွာ Fan Capacity A ျပည့္ ေပးခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ဆိုးက်ိဳးက Pressure Built-up ျဖစ္လာၿပီး တံခါးဖြင့္လို႔ မရႏိုင္တဲ့ A ေျခA ေန ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီA ေျခA ေန က IBC ရဲ့ Door Force : 133 N (30 lbf) မေက်ာ္ဘို႔ ဆိုရင္ Pressure 0.25in.wg (62 Pa) ေလာက္ေရာက္လာရင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ စကာၤပူရဲ့ Max Door Opening Force 110N နဲ႔ ဒီဇိုင္း လုပ္ထားရင္ေတာ့ 50 Pa ေလာက္မွာတင္ ထိေနပါၿပီ။ ဒါကို

ထိန္းႏိုင္ဘို႔ A တြက္ ေA ာက္က နည္းေတြထဲ က တစ္နည္းနည္း နဲ႕ ထိန္းနိုင္ပါတယ္။ .

Variable Frequency Drive

i.

Relief Dampers (Barometric Dampers)

ii.

Fan Air Flow By-Pass

iii.

Fan Blade / Adjustable Guide Vanes

o

The effect of Fan over-sizing

o

VSD has its limits too.

4. Control of System Operation o

Activate Automatically in the Events of Fire Signal (upon Fire Alarm / Sprinkler System Activation)

o

IV.

Must be Powered by Emergency Power Supply Systems

Design Calculations Pressurization Systems ေတြ ကို ၾကည့္ရင္ A ဓိက ေတြ႕ရမွာ ေတြကေတာ့ .

Staircase (Stairwell) Pressurization

i.

Fire Lift Lobby Pressurization

ii.

Pressurization of Escape Route (including Corridors)

တြက္ခ်က္တဲ့ သေဘာတရား က ေတာ့ သိပ္မကြာ လွပါဘူး။ 3.

Required Air Flowrate .

List Door Types and Leakage

i.

Calculate Air Leakage through Closed Doors (A)

ii.

Estimate Air Flow through Opened Doors (B)

iii.

Fan Capacity = A + B + allowance for other leakages (shafts, wall, etc.) [e.g. 1.35 x (A+B)]

4.

Required Fan Pressure o

Required Pressure = Minimum Pressure Required + Friction Losses

5.

Sample Design Calculations စာဖတ္သူ မွီျငမ္းႏိုင္ဘို႔ နမူနာ တြက္နည္း ႏွစ္ခု Excel Spread Sheet ကို Media Fire မွာ တင္ေပးထားပါတယ္။ M'sia Fire Stair Pressurization Sample.xls

6.

Duct Sizing Duct Size တြက္တဲ့ A ခါ ၤFlow Velocity = (Flowrate / Free Area) < 10 m/s ရႏိုင္ရင္ ေတာ့ ပိုေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရႏိုင္တဲ့ Space Constraints A ရ 14 m/s ေလာက္ A ထိ ဒီဇိုင္းလုပ္ရႏိုင္ပါတယ္။ 14m/s ထက္ေတာ့ မေက်ာ္ပါေစနဲ႔။ Velocity မ်ားလာတာ နဲ႔ Pressure Loss မ်ားလာတာ မို႔ Fan Capacity ပိုလိုA ပ္မွာ ကို လည္း သတိထားရပါမယ္။( Free Area ဆိုတာ ကို A ထူးသတိ ထားပါ။ A ထူးသျဖင့္ Architect နဲ႔ ေျပာတဲ့ A ခါ Free Area ရဘို႔ A ေရးႀကီးပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ Masonary Shaft ထဲမွာ Sheet Metal Duct ထည့္ခ်င္ခဲ့ရင္ လိုA ပ္မဲ့ Shaft Size က Free Area ထက္ A မ်ားႀကီး ပိုႏိုင္ပါတယ္။)

7.

Pressure Balancing

8.

Pressure ညီဘို႔ A တြက္ Multiple Injection ေပးရပါတယ္။ Fan နဲ႔ကပ္ရက္ ကေန တိုက္ရိုက္ ေပးတဲ့ A ခါ A နီးဆံုး တံခါး မွာ ျပႆနာ A ႀကီးA က်ယ္ ေပးတတ္ပါတယ္။

9.

စာေရးသူ မွတ္ခ်က္။ Pressurization Systems ေတြ ကို A ေျခခံ A ေန နဲ႔ နားလည္ႏိုင္ဘို႔ တင္ျပေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနရာေဒသ ကိုလိုက္ၿပီး ပိုမို A ေသးစိတ္ ရႈတ္ေထြး တဲ့ Calculations ေတြလည္း လိုA ပ္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီစနစ္ ကို ႏိုင္ငံတိုင္းလို မွာ Fire Protection Specialist Engineer ေတြ က တာဝန္ယူ ဒီဇိုင္းလုပ္တာပါ။ စာေရးသူ က Fire Protection Specialist Engineer တစ္ေယာက္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစနစ္ ဒီဇို္င္း ေတြ ကို

ျပန္စစ္တာ၊ Consultant နဲ႔ ညိွႏိႈင္းတာေတြ A တြက္ A သံုးခ် တဲ့ A ေျခခံ ေတြ ကို မွ်ေဝေပးတာ သာ ျဖစ္ပါတယ္။

V.

Smoke Control မိတ္ဆက္ o

ဒီA ေၾကာင္း A ေသးစိတ္ မေရးႏိုင္တာမို႔ စာဖတ္သူ ေလ့လာႏိုင္ဘို႔ Procedure Check List ကိုေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ 0.

Is it required? Check Code & Regulations

1.

Smoke Compartments / Zones and Location of and Smoke Curtains, Fire Shutters, etc.

2.

What is Occupancy? –> What is Fire Size? (Heat Capacity)

3.

Is it Engineered Smoke Control (or) Prescribed Smoke Control? If Engineered Smoke Control, Computational Fluid Dynamics Comes in

4.

Capacity Calculation: Air Changes Method (or) Smoke Capacity Method

5.

Calculate Smoke Capacity (Check if the zone is protected by sprinkler system, if protected building Heat Capacity could be limited at Lower value)

6.

Determine Smoke Vent, Fresh Air Makeup and Fan Capacity Based on the calculated smoke Capacity

7.

Air Distribution (Ducting, Fresh air Diffusers, Exhaust Air Grills, Fans, Ductless Fans, etc.)

References: 1. ASHRAE Handbook: HVAC Applications, : " Chapter 52: Fire and Smoke Management ", 2007 2. International Code Council (ICC) : Codes i.

International Mechanical Code : " Chapter 5, Sec 513: Smoke Control Systems", 2003

ii.

International Building Code : "Section 909: Smoke Control Systems; Section 1008: Doors, Gates And Turnstiles", 2003

3. Singapor Standard : Code of Practices

i.

CP 13 : "Code of practice for mechanical ventilation and air-conditioning in buildings", 1999 [Revised As SS 553 : 2009]

ii.

Fire Code 2007 Master, : " CHAPTER 7: Mechanical Ventilation and Smoke

Control Systems ", 2007

4. Malaysia Regulations i.

Uniform Building Bylaw

ii.

Guide on Fire Protection Systems in Buildings (Red Book )

Web-Links: 1. Singapore Civil Defence Force (စကၤာပူ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔) i.

Publication Website : Singapore Civil Defence Force [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/index.html ]

ii.

SCDF (Singapore Civil Defence Force): Fire Code 2007 Master Version [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/fire_code_2007m aster_version.html ]

iii.

SCDF: Fire Code 2002 Handbooks [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/fire_code_2002ha ndbooks.html ]

2. M'sia Fire Stair Pressurization Sample.xls [ http://www.mediafire.com/file/tymyymh5hzf/M'sia Fire Stair Pressurization Sample.xls ] 3. Fire Protection : Introduction [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/fire01introduction.html ] 4. U.S. Fire Administration Coffee Break Training : Door Opening Forces [ http://www.usfa.dhs.gov/downloads/pdf/coffee-break/cb-2006-26.pdf ]

From : http://chawlwin.blogspot.com/2009/12/smoke-control-part-1-pressurization.html

၁.၄ ၊ M&E vs Space Planning (ေနရာ လ်ာထားသတ္မွတ္ျခင္း) M&E Systems ေတြရဲ႕ ေနရာ Aက်ယ္Aဝန္း လိုAပ္ခ်က္ ဟာ Aသံုးျပဳမဲ႔သူေတြ (ဝါ) ေနထုိင္သူေတြ၊ ေဒသရဲ႕ရာသီUတု AေျခAေန၊ လူေနမႈ Aဆင့္Aတန္း၊ Aေဆာက္AAံု ရဲ႕ Aဆင့္Aတန္း နဲ႔ Architectural Design (ဗိသုကာ ဒီဇိုင္းေတြ) ေပၚ မူတည္ၿပီး A မ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုA ပ္ခ်က္ေတြ ဟာ GFA (Gross Floor Area: စုစုေပါင္း ေနရာ A က်ယ္A ဝန္း Eရိယာ) , footprint (A ေဆာက္A A ံု ရဲ႕ ေျမညီထပ္ မွာ ႐ွိတဲ့ A ႐ြယ္A စား နဲ႔ ပံုစံ)၊ floor to floor height (A ထပ္ တစ္ခုစီ ရဲ႕ A ျမင့္)၊ Geometry A ခ်ိဳးA စား နဲ႔ Architectural Expression ေတြေပၚမွာ A က်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ႐ွိပါတယ္။ Space Planning Phase မွာထဲက M&E space (လိုA ပ္တဲ့ ေနရာေတြ) ကို မႇ်မႇ်တတ ၾကိဳတင္လ်ာထား သတ္မႇတ္ထား ႏိုင္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ လိုA ပ္တဲ႔ A ႐ြယ္A စား နဲ႕ သင့္ေတာ္တဲ့ ေနရာ ရေစႏိုင္ပါတယ္။ ေနရာ လိုA ပ္ခ်က္ စီစU္လ်ာထား တဲ့ Space Planing for M&E systems ဟာ Architectural Design Process မွာ A ခက္ခဲဆံုးျဖစ္ စိန္ေခၚမႈ တစ္ရပ္ ျဖစ္ေပမဲ့ တိုးတက္မႈ သိပ္မ႐ွိေသး တဲ့ လုပ္ငန္းစU္ တစ္ခုပါ။ A ေဆာက္A A ံု A ႀကီးစားေတြ မွာ သံုးေလ့႐ွိ တဲ့ Central Equipments ( ပင္မ စက္ပစၥည္းေတြ၊ ကိရိယာေတြ။) ဟာပံုမွန္ A ားျဖင့္ ႀကီးလည္းႀကီး၊ ျမင့္လည္းျမင့္ေလ့႐ွိပါတယ္။ ဒါေတြတပ္ဆင္ထား႐ွိ ဘို႔ရာ A ခန္းေတြ၊ ေနရာေတြ မွာ မ်က္ႏွာက်က္ A ျမင့္က ပံုမွန္ A ထပ္ေတြ ထက္ တစ္ဆခြဲ ႏွစ္ဆ ေလာက္ ပိုျမင့္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

ပံုစံျပထားတဲ့ Chiller နဲ႔ Pump ေတြA တြက္ A ခန္းဟာ 8.35m (၂၇ ေပ ေက်ာ္) A ျမင့္ ဆိုေတာ့ ပံုမွန္ထက္ ႏွစ္ဆေလာက္ ေတာင္မက တဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ပါ။ Chiller Plant ထဲမွာ Chiller A တြက္ သာမက Condenser/Chilled Water Pipe Header ေတြ၊ Pumps ေတြA တြက္ လံုေလာက္ မွ်တ တဲ့ေနရာေတြ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒီေနရာ မွာ လိုA ပ္တဲ့ Structural Support ေတြ၊ Logistic Path ပစၥည္းေတြ သယ္ယူတပ္ဆင္ ဘို႔၊ လဲလွယ္ဘို႔ ေတြ A တြက္ လမ္းေၾကာင္း၊ ပိုက္ေတြ၊ Electrical Control Panel ေတြ၊ Pump ေတြ စနစ္တက် ထားသို ႏိုင္ဘို႔၊ Operating & Maintenance (လည္ပတ္ဘို႔၊ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ဘို႔) A စ႐ွိ သျဖင့္ .. လိုA ပ္တဲ့ေနရာ ေတြကို ႀကိဳတင္ လ်ာထား သတ္မွတ္ထား ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ Commercial Building ေတြမွာ ႐ွိတဲ့ Ductwork ေတြ lighting နဲ႔ Wiring ေတြ run ဘို႔ ကလည္း ခက္ခဲ ႐ႈပ္ေထြးၿပီး Ceiling Void Space 600mm to 900mm (ပ်မ္းမွ် ၂ ေပ ၃ ေပ ေလာက္) လိုA ပ္ ပါတယ္။ Ceiling Cavity ထဲမွာ Beam (ရက္မ၊ ထုပ္) ေတြ ပါလာ တာမို႔ ဒါေတြကို လည္း ထည့္သြင္းစU္းစားရ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ႔A ျပင္ ပိုက္A မ်ိဳးမ်ိဳး ( HVAC ပိုက္၊ ေရသန္႔ပိုက္၊ ေရဆိုးပိုက္ ၊ မီးသတ္ Sprinkler ပိုက္၊ စသည္ . ) ဟာလည္း ပဲ႐ွိေန တတ္ပါေသးတယ္။ ဒီပိုက္ေတြ A တြက္လည္း ေနရာ လိုတာပါပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြမွာ Beam ကိုေဖာက္သြားခြင့္ ရႏိုင္တာမို႔ Ceiling Void Space လိုA ပ္ခ်က္ ကိုA ထိုက္A ေလ်ာက္ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မွာပါ။ ဒီလို Beam ကို ေဖာက္သြားခြင့္ ရဘို႔ကလည္း ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြက မ်ားပါတယ္။ Structural Strength ကိုလံုးဝ ထိလို႔ မရပါဘူး။ Uပမာ ေျပာရရင္

ပထမ ဒီလို Penetration ေဖာက္တာကို လက္ခံႏိုင္တဲ႔ Beam ျဖစ္ရမယ္။ Pre-stressed Beam လိုA ထိ မခံတဲ့ Beam ျဖစ္လို႔မရဘူး။ ေနာက့္္ Beam ရဲ႕ A လယ္ 1/3 A တြင္းမွာပဲျဖစ္ရမယ္ (ဒါက Stress နည္းတဲ့ Neutral Axis နဲ႔ နီးတဲ့ေနရာ ကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဒီA တြင္းမွာ ဝင္ဆန္႔ေလာက္ေA ာင္ တဲ႔A ႐ြယ္ျဖစ္ရမယ္ေပါ႔)။ ဒါ႔A ျပင္ Penetration တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ၾကားA နည္းဆံုး 2D (2 x Diameter Gap or 3xDia Center to Center) ကြာရမယ္၊ Column (or) Beam Joint ကေနA နည္းဆုံး ဘယ္ေလာက္ကြာရမယ္၊ စသည္စသည္ ေပါ႔ေလ။ ဒီေနရာမွာ M&E Pipe ေတြကို Center-to-Center 3D နဲ႔သာ ဆင္ရရင္ က်ဲေတာက္ေတာက္ နဲ႔ A ႐ုပ္ဆိုး ႐ုံသာမက Support လုပ္ရလည္း ခက္တာ မေမ့ပါနဲ႔။ A ရင္က Post ေတြမွာ M&E System ေတြရဲ႕ ႐ႈပ္ေထြးမႈ ကိုတင္ျပ ခဲ့တာဟာ ဒီ System ေတြက Overall Planning ကို ဘယ္ေလာက္A ထိ A က်ိဳး သက္ေရာက္မႈ ႐ွိမွာလဲ ဆိုတာ သတိျပဳမိေစခ်င္ လို႔ပါ။ Conceptual Planning နဲ႔ Budgetary Purpose မွာ သံုးဘို႔ရာ ေနရာ Eရိယာ ေတြကို စိတ္ကူး ခန္႔မွန္းရာ ႏိုင္ဘို႔ A ၾကမ္းဖ်င္း လိုA ပ္ခ်က္ ေတြကို ေA ာက္က Table မွာ စာရင္းလုပ္ေပး ထားပါတယ္။ Table ၁.၄.၁. M&E Floor Area လိုA ပ္ခ်က္ A မ်ိဳးမ်ိဳး A သံုးျပဳမႈ (Type of Occupancy)

% of Gross Building Area နည္း

လတ္

မ်ား

ကြန္ျပဴတာ စင္တာမ်ား

၈

၂၀

၃၀

ကုန္တိုက္ (ကုန္ပေဒသာဆိုင္)မ်ား

၃

၅

၇

ေဆး႐ုံမ်ား

၅

၁၀

၁၅

A ေဆာင္၊ ေဘာ္ဒါေဆာင္မ်ား

၄

၇

၁၀

႐ုံးခန္းမ်ား

၂

၄

၆

သုေတသန Laboratories မ်ား

၅

၁၀

၁၅

လူေနA ိမ္ (မိသားစု)

၁

၂

၃

A ထပ္ျမင့္ တိုက္ခန္းမ်ား

၁

၃

၅

စတိုးဆိုင္၊ လက္လီဆိုင္မ်ား

၁

၂

၃

မူလတန္း ေက်ာင္းမ်ား

၂

၃

၄

A လယ္တန္း ေက်ာင္း

၂

၄

၆

တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ မ်ား*

၄

၆

၈

* စာသင္ေက်ာင္း ေဆာင္မ်ား A တြက္သာ ျဖစ္ပါသည္။ A ျခား Laboratories လက္ေတြ႔ ခန္းမ်ား၊ ကြန္ျပဴတာ စင္တာ၊ ေဘာ္ဒါေဆာင္မ်ား ကိုသက္ဆို္င္ရာ နာမည္ႏွင့္ ၾကည့္ပါ။ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ဟာ A မ်ိဳးမ်ိဳး နဲ႔ သိပ္ေယဘုယ်ဆန္ ေပမဲ႔လို႔ A စတစ္ခု A ေနနဲ႔ ေတာ့ ေကာင္းေကာင္း A ေထာက္A ကူ ျပဳပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးမွ A ေဆာက္A A ံု ရဲ႕A ေသးစိတ္ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ပိုသိလာတဲ့A ခါမွာ တကယ့္ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ေပၚ မူတည္ၿပီး ျပင္သင့္တာေလး ျပင္၊ စံနစ္တက်ေလး ျဖစ္ေA ာင္လုပ္၊ ပိုၿပီး ႐ွင္းလင္းေA ာင္ မြမ္းမံ ရပါတယ္။

လိုA ပ္ခ်က္ေတြ A ကြဲကြဲ A ျပားျပား ျဖစ္ေန ရျခင္း ရဲ႕ A ေျခခံ A ေၾကာင္းရင္း တစ္ခု ကေတာ့ Centralized Systems ေတြသံုးတာနဲ႔ Decentralized Systems သံုးတာ ရဲ႕ ကြာျခားခ်က္ပါ။ Uပမာ Window Type (or) Split Type FCU (Air-Con Fan Coil Unit), ေတြ Cooling A တြက္ Window Type (or) Split Type FCU (Air-Con Fan Coil Unit), ကိုသံုးမယ္၊ Heating & Cooling A တြက္ Unitary Window (or) Through-the-wall Heat Pumps ေတြကို သံုးရင္ ပင္မ စက္ခန္း သံုးစရာ မလိုပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ A သံ ပိုဆူညံပါတယ္။ A ျပင္ပန္း ကလည္း သိပ္လွပတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ Less Energy Efficient မို႔ စြမ္းA င္လည္း ပိုကုန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ A ဆင့္ျမင့္ A ေဆာက္A A ံု ေတြမွာ ေနရာလိုA ပ္ခ်က္ေတြ ပိုမ်ားေနတာေတာင္ Central System A မ်ိဳးမ်ိဳး ကိုပဲ A သံုးျပဳ ေနၾကတာပါ။ Typical Space Planning Considerations for M&E Equipments 1. General (for all equipments) o

Maintenance Passageways, Catwalks ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း တဲ့ A ခါ သံုးဘို႔ လမ္းေၾကာင္း၊

o

Maintenance Access Space ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္း မႈ လုပ္ဘို႔ A တြက္ လံုေလာက္ တဲ့ ေနရာ။

o

Logistic: Equipment Move-In / Move-Out Space စက္ပစၥည္း ေတြေ႐ႊ႕ဘို႔ ၊ A ထဲကို သြင္းဘို႔၊ ျပင္စရာ ႐ွိရင္ A ျပင္ကို ထုတ္ဘို႔ လိုရင္ ထုတ္ႏိုင္ဘို႔ ေနရာ။

o

Access to Control Components (Valves, Actuator, etc.)

2. Water Tanks ေရေလွာင္ကန္ မ်ား o

Space for Access Manhole Openings (min 3ft (or) 900mm. Clear) ကန္ A ေပၚက Manhole (လူဝင္ေပါက္) ကိုသြားႏိုင္ဘို႔ A တြက္ A နည္းဆံုး ၃ေပ၊

o

For Panel Tanks: Parameter Maintenance Access (2 ft (or) 600mm Net min.), and Bottom of the Tank (2 ft (or) 600mm Net min.) Panel Tanks: ေတြ တပ္ဆင္ဘို႔ နဲ႔ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း ႏိုင္ဘို႔A တြက္ ေဘးပတ္ပတ္လည္ မွာ A လြတ္ သက္သက္ A နည္းဆံုး ၂-ေပ စီ။

o

Actual Active Height (တကယ္ရႏိုင္တဲ့ ေရထုထည္ ကိုတြက္ဘို႔ A ျမင့္) ကို စU္းစားတဲ့ A ခါ ေရမ်က္ႏွာျပင္ A ေပၚမွာ ေရဘက္မျပန္ေA ာင္ (ေရဝင္ေပါက္ ထဲ ေရျပန္ မစီးေA ာင္) Free board Requirements (to prevent back flow to incoming က 600mm (၂ေပ ခန္႔) နဲ႔ ေA ာက္ဘက္မွာ Gravity Tank ဆိုရင္ A နည္းဆံုး 75mm (၃ လက္မ)ေလာက္Pump Suction Tank ဆိုရင္ A နည္းဆံုး 300mm (၁-ေပ)ေလာက္ ထည့္သြင္း စU္းစား ေပးဘို႔ လိုပါတယ္။ Fire Tank ဆိုရင္ ဒီထက္ပိုႏိုင္တာမို႔ ၂ခုေပါင္း

1000mm (၃-ေပ ၄-လက္မ)ေလာက္ ထည့္စU္းစားေပးဘို႔လိုပါတယ္။

o

တကယ္လို႔ Manhole (လူဝင္ေပါက္) ကေဘးဘက္မွာ ထားရမယ္ဆိုရင္ Manhole A ႐ြယ္ကို 750mm(၂-ေပခြဲ) x 750mm (၂-ေပခြဲ) ေလာက္ထားရပါမယ္။ 600mm(၂ေပ) x 600mm (၂-ေပ) ဆိုရင္ A ဝင္A ထြက္ A လြန္ခက္ လို႔ပါ။ ဒီA ခါ Freeboard လိုA ပ္ခ်က္က 1,200mm (၄-ေပ) ေလာက္ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။

3. Pumps o

Access Passageway (for Maintenance and Overhaul / Repair)

o

Access for Control Components (Valves, see pressure gauge etc.)

4. Chillers o

Chillers ေတြ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာ သတ္မွတ္တဲ့ A ခါ A ဓိက သိသင့္တာက ေတာ့ Manufacturer’ s Recommended Maintenance Space ပါ။ Water-Cooled ထက္စာရင္ Air-Cooled ရဲ့A ႐ြယ္A စား က A မ်ားႀကီး ပိုႀကီးပါတယ္။

o

Water-Cooled Chiller A တြက္ေနရာ လိုA ပ္ခ်က္ ကို ေA ာက္မွာ နမူနာ ျပထားပါတယ္။ ဒီနမူနာ ကုိ မွီျငမ္းထားတာ ကေတာ့ Trane Brand ပါ။ ဒီနမူနာ ကို Trane EarthWise™

CenTraVac™ Chillers Catalogue မွာ Download လုပ္ ႏိုင္ပါတယ္။

o

Chiller ရဲ့ေဘး ပတ္ပတ္လည္ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ။ i.

A ေပၚက ပုံမွာ Chiller ရဲ့ေဘး ပတ္ပတ္လည္ မွာ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကုိျပထားပါတယ္။ ဒီေနရာ မွာ Unit Mount Starter A တြက္ ထည့္မစU္းစားရေသးပါဘူး။ Unit Mount Starter လိုA ပ္ရင္ သူ႔ရဲ့ A ႐ြယ္A စား ကိုပါ ထည့္သြင္းစU္းစား ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ii.

CL1 က Tube Pull Clearance A တြက္ လိုA ပ္ခ်က္ ျဖစ္ၿပီး Chiller ရဲ့ A စြန္ တစ္ဘက္ဘက္ (Either End Of The Machine) မွာ ထားေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပံုမွာ ေဖာ္ျပထားတာ စေကးကိုက္ မဟုတ္တဲ့ A တြက္ ခပ္နည္းနည္း ေလးပဲ လို႔ မထင္ ေစခ်င္ပါ ဘူး။ သူ႔A တြက္ လိုA ပ္ခ်က္ က Chiller ရဲ့ Length (A ႐ွည္) ထက္ ၆လက္မ (300mm) ေလာက္ေတာင္ ပိုႏိုင္ ပါေသးတယ္။

iii.

CL2 ကေတာ့ CL1 A တြက္မဟုတ္တဲ့ A ျခားတစ္ဖက္ A တြက္ လိုA ပ္တာ ျဖစ္ၿပီး Service လုပ္ဘို႔A တြက္ လိုA ပ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။

o

Chiller ရဲ့ A ေပၚ ေA ာက္ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ။ i.

Chiller ရဲ့ A ေပၚမွာ Clearance ၃ -ေပ (914mm) ေလာက္ထားသင့္ ပါတယ္။ (ပိုက္ေတြ၊ Support ေတြ ကို ဒီ ေနရာ A တြင္း မထားသင့္ပါဘူး)။

ii.

ေA ာက္ဘက္မွာေတာ့ Plinth A တြက္ နဲ႔ Vibration Isolator လိုA ပ္ရင္ ေနာက္ထပ္ ၆ -လက္မ (150mm) ေလာက္ လ်ာထား ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Chiller Plant ထဲမွာ Chiller A တြက္ သာမက Condenser/Chilled Water Pipe Header ေတြ၊ Pumps ေတြA တြက္ လံုေလာက္ မွ်တ တဲ့ေနရာေတြ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

ဒီေနရာ မွာ လိုA ပ္တဲ့ Structural Support ေတြ၊ Logistic Path ပစၥည္းေတြ သယ္ယူတပ္ဆင္ ဘို႔၊ လဲလွယ္ဘို႔ ေတြ A တြက္ လမ္းေၾကာင္း၊ ပိုက္ေတြ၊ Electrical Control Panel ေတြ၊ Pump ေတြ စနစ္တက် ထားသို ႏိုင္ဘို႔၊ Operating & Maintenance (လည္ပတ္ဘို႔၊ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ဘို႔) ေတြကိုပါ စU္းစားရ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Air-Cooled Chiller ေတြက ေတာ့ A ရြယ္A စား ႀကီး႐ံုမက A ျပင္ဘက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေလမႈတ္ထုတ္ ႏိုင္တဲ့၊ ေလသြား ေလလာ ေကာင္းတဲ့ ေနရာ ကို ေရြးရပါမယ္။ ဒီေနရာ မွာ Water-Cooled Chiller လိုလိုA ပ္ ခ်က္ေတြ A ျပင္ Hot Air Short Circuit ေလပူေတြ ျပန္ လည္မေနေစဘို႔ ေနရာစီစU္ ရမွာမို႔ သတိထား စU္းစား ေစခ်င္ ပါတယ္။

5. Cooling Towers o

A ျခား HVAC equipments ေတြမွာ လိုA ပ္တဲ့ Capacity နဲ႔ ွ Specification တူၿပီး Brand / Model မတူရင္ A ႐ြယ္A စား ကြာျခားမႈ ႐ွိတယ္ဆိုေပမဲ့ Cooling Towers ေတြ ေလာက္ လိုA ပ္ခ်က္ ကြာျခားမႈ ႐ွိမယ္မထင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Cooling Towers ေတြA တြက္ ေနရာ လ်ာထားတဲ့ A ခါ A ရမ္း ဂ႐ုစိုက္ ရပါလိမ့္မယ္။ i.

A မ်ိဳးA စား၊ (Open/Close, Counter-Flow/Cross Flow)

ii.

ဒီဇိုင္း (Cylinder / Rectangular Cube)

iii.

လိုA ပ္ခ်က္၊ (Specifications, Condenser Water Temperatures)

iv.

ရာသီUတု (Outdoor Conditions)

v.

Brand / Model: Brand တူရင္ ေတာင္ မွ Model မတူရင္ ေနရာလိုA ပ္ခ်က္မတူပါဘူး။

o

ဘယ္ Cooling Tower ပဲျဖစ္ျဖစ္ လိုA ပ္တဲ့ ေလ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စုတ္ယူ ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မႈတ္ထုတ္ ႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာ နဲ႔ A စီA စU္ လိုA ပ္ပါတယ္။ i.

ေလပူေတြ Short Circuit မျဖစ္ဘို႔

ii.

A ေပၚ၊ေA ာက္၊ေဘး ပတ္ပတ္လည္ မွာ Manufacturer's Recommended Spaces (ထုတ္လုပ္သူ ေတြ သတ္မွတ္ ေပးထားတဲ့ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာ) ေတြ၊ Clearances ေတြရဘို႔။

iii.

တစ္ခု နဲ႔ တစ္ခုၾကားမွာ လိုA ပ္တဲ့ Clearances ေတြရဘို႔။ Obstruction ေတြမရွိဘို႔

ဒီA ခ်က္ ေတြက Architects ေတြရဲ့လိုA ပ္ခ်က္ နဲ႔ ထိတ္တိုက္ ေတြ႔ေနၾက A ခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ Architects ေတြ ကလည္း A ရင္ Projects ေတြမွာ သူတို႔ ကို လိုက္ေလ်ာဘူး တဲ့ သူေတြ ႐ွိခဲ့ဘူးရင္ ဖင္ေထာင္ ျငင္းဘို႔ က်ိဳးစား ပါလိမ့္မယ္။ Cooling Tower ရဲ့ Performance က Chiller Plant ရဲ့ Performance ကို တိုက္႐ိုက္ ထိခိုက္ မွာ မို႔ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကို Architects နဲ႔ Client ေတြကို နားလည္ေA ာင္ Professionally ႐ွင္းျပ သင့္ပါတယ္။ နားေA းၿပီးေရာ လုပ္တဲ့ A က်င့္မလုပ္ေစ ခ်င္ပါဘူး။ မဟုတ္ရင္ A ရမ္းစိတ္ တဲ့ Louvers ေတြ Trellis ေတြ နဲ႔ A လံုပိတ္ ထားတာ ခံရ ၿပီး Cooling Tower ကို A လံုပိတ္ပစ္လို႔ Chiller Plant A လုပ္ ေကာင္းေကာင္း မလုပ္ျဖစ္ ပါလိမ့္မယ္။ Louvers & Trellis ေတြပါလာရင္ Architects ဆီက Opening Ratio ကိုေတာင္းၿပီး Manufacturer နဲ႔ ျပန္ညိွပါ။ ကိုယ့္ ဖာသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မခ်ပါနဲ႔။ Manufacturer နဲ႔ ညိွဘို႔ လိုတယ္ ေျပာတာ Professional Reply ပါ။ ႐ွက္စရာ မလိုပါဘူး။ o

ဒါေတြA ျပင္ Piping Headers, Connection Spaces and Chemical Treatment Equipments Space ေတြကိုပါထည့္ လ်ာထားထားပါ။

6. Condensing Units o

Obstruction Clearance

o

Space between adjacent units

o

Piping Connection Spaces and Chemical Treatment Equipments Space

7. Boiler Plant and Chimney Flue o

Boiler ခန္းA တြက္ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာေတြ A မိုးA ထိ တက္ရမဲ့ Flue A တြက္ ျပႆနာေတြ…

8. AHU o

Piping & Ducting Connection Spaces

o

Maintenance Access: min. 600mm Clear All round

o

Repair / Replace for Filters, Fan Motor, Coil etc.

o

Location: Ceiling Void ေပၚမွာ ထားမယ္ ဆိုရင္ ေတာ့ A သည္းA သန္ ကန္႔ကြက္ သင့္ပါတယ္။ A ထူးသျဖင့္ လူေတြ ေနထိုင္A သံုးျပဳ မဲ့ ေနရာ ေတြက Ceiling Void ကို ေ႐ွာင္ရပါမယ္။ ေ႐ွာင္ လို႔မရတဲ့ A ဆံုးမွာ ေရယိုရင္ ကာကြယ္ဘို႔ Secondary Drain Pans သက္ေတာင့္ သက္သာ Maintenance လုပ္ႏိုင္ဘို႔ Access Panel, Ladders and Catwalks ေတြကို မရမက ေတာင္းဆို ရပါလိမ့္မယ္။

o

Accessible Space for all control components

o

Accessible Space between AHU and Air Intake Louvers

9. Electrical Control Panels / Motor Control Centers o

Maintenance Access (1200mm in front)

o

Cabling/ Wiring Access (may require back access, if require 750mm clear)

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/06/m-vs-space-planning.html

Swimming Pools (ေရကူးကန္ မ်ား) o

ေရကူးတာ က က်န္းမာေရး Aတြက္ Aေထာက္Aကူ ျပဳတဲ့ Aားကစား တစ္ခု ျဖစ္သလို ေပ်ာ္စရာ လည္း ေကာင္းပါတယ္။ Aသက္Aရြယ္ မေရြး (ပိန္ပိန္၊ ဝဝ) သင့္ေတာ္တဲ့၊ သက္ေတာင့္သက္သာ လုပ္လို႔ရတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း တစ္ခု ျဖစ္သလို၊ Aေရးၾကံဳရင္ သက္လံုေကာင္းေစ ဘို႔Aတြက္ ကြ်မ္းက်င္မႈ (Survival skill ) တစ္ခု လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ( စနစ္မက်ေတာင္ ေရေကာင္းေကာင္း ကူးတတ္ဘို႔ ေတာ့ လိုတာေပါ့။ ေကာင္းေကာင္း မကူးတတ္ ရင္ေတာင္မွ ေရတိမ္တိမ္မွာ ေဘာကြင္းနဲ႔ ေဆာ့ႏိုင္ပါေသးတယ္။ (ေရမကူးတတ္ရင္ ေတာ့ ေရကူးကြ်မ္းက်င္ တဲ့ Aေဖာ္ပါမွ ေဆာ့ေစခ်င္ပါတယ္။)

o

ေAးေAးေဆးေဆး နဲ႔ Aႏၲရာယ္ ကင္းကင္း ေရကူး ခ်င္သူေတြ Aတြက္ လိုAပ္ခ်က္ ေတြ ကို Swimming Pools (ေရကူးကန္) ေတြ က ျဖည့္ဆီးေပးေနပါတယ္။

o

ေတြ႕ေနက် Concrete နဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ကန္ေတြသာမက Aလြယ္တကူ ဆင္ႏိုင္တဲ့ Fiber-glass ကန္ေတြ၊ Steel Reinforced Tank ေတြ လည္း ရွိပါတယ္။

o

Swimming Pool MEP Systems ေတြ ကို Pool Specialist Contractor ေတြ က ပဲ Installation လုပ္ေပး ေလ့ရွိပါတယ္။ Architects နဲ႔ Structure Engineers ေတြ နဲ႔ Coordinate လုပ္ရတာ ေတာ့ ရွိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ Lighting Specialist Consultants ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ပါဝင္ တတ္ပါတယ္။

o

ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ က A ေျခခံ ကို သိရွိ နားလည္ေစ ဘို႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ I. II.

Water Quality

III.

Codes, Rules & Regulations

IV.

Safety

V. VI. VII. VIII. IX. X.

o

Introduction

MEP Systems Other Pools & Fish Ponds Construction Pool Maintenance Natatoriums - HVAC References

တကယ္A သံုးခ် ရမွာမို႔ ပိုၿပီး A ေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ ေတာ့ ကိုယ္တိုင္ စာလည္း ရွာဖတ္ ၿပီးေတာ့ Specialist နဲ႔ လည္း ေဆြးေႏြး ဘို႔ လိုA ပ္ပါလိမ့္မယ္။ Specialist Contractors ေတြ က လုပ္ငန္းA ေတြ႕ A ၾကံဳလည္းရွိ၊ Fittings Supply (A စိတ္A ပိုငး္ ပစၥည္း) ေတြ ကို လည္း Supply လုပ္ႏိုင္တာမို႔ပါ။ Calculation A တြက္A ခ်က္ နဲ႔ Code / Regulation Requirements ေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးတာမို႔ လိုA ပ္တဲ့ Technical Support ကို ေကာင္းေကာင္းေပးႏိုင္ပါတယ္။

I.

Introduction o

A ခုေခတ္ ေရကူးကန္ ေတြ က ေရျဖည့္လိုက္၊ ညစ္ပတ္လာရင္ (ႏွစ္ပါတ္ တစ္ခါေလာက္ ေဖာက္ထုတ္လိုက္) လုပ္ရတဲ့ A မ်ိဳးA စား ေတြ မဟုတ္ေတာ့ ပါဘူး။

o

တိုးတက္လာတဲ့ Chemical Treatment နဲ႔ Continuous Filtrations စနစ္ေတြ က ေရေတြ ကို ပိုၿပီး ၾကည္လင္ ေစယံု မက ေရရဲ့ သန္႔ရွင္းမႈ ကို လည္း ပိုေကာင္းလာေစပါတယ္။ ၾကည့္လိုက္ရင္ ကန္ေA ာက္ေျခ ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ႏိုင္ေလာက္ေA ာင္ ကို ၾကည္လင္ေနေလ့ ရွိ ပါတယ္။ ေရရဲ့ A ေရာင္ က ေA ာက္ခံေက်ာက္ျပား ရဲ့ A ေရာင္ ကို ေကာင္းေကာင္း ေရာင္ျပန္ ဟပ္တာကို လည္း ေတြ႕ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာက္ျပား A ျပာေတြ သံုးထားရင္ ေရေတြက ျပာေနတယ္ လို႔ ထင္ရေစၿပီး A စိမ္း သံုးထားရင္ေတာ့ ေရေတြက စိမ္းေနတယ္ လို႔ ထင္ရပါလိမ့္မယ္။

o

စနစ္တက် ဒီဇိုင္းလုပ္ တတ္ဆင္ထားတဲ့ Underwater Light ေတြ က လည္း Swimming Pools ေတြ ကို ပိုၿပီး ဆြဲေဆာင္မႈ ေပးပါတယ္။

o

ဟိုတယ္၊ ကြန္ဒို ေတြ မွာ က ေရကူးကန္ က A ဓိက A ေဆာင္A ေယာင္ A ေနနဲ႔ ပါဝင္ပါတယ္။ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မွာ ေတာ့ Public Pool ေတြ က လြယ္လြယ္ ကူကူ ေရာက္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြ မွာ ရွိေနပါတယ္။ Private Housing A ိမ္ေတြ မွာလည္း A ေဆာင္A ေယာင္ တစ္ခု A ေနနဲ႔ ထည့္သြင္း တတ္ၾကပါတယ္။ ေရကူးကန္ ရဲ့ A ရြယ္A စား က လည္း ခပ္ေသးေသး က ေန A ိုလံပစ္ A ရြယ္ A ႀကီးစား ေတြ A ထိ ျဖစ္ႏိုင္ျပန္ပါတယ္။

o

စကာၤပူ မွာ ဆိုရင္ Public Pool ေတြ က လူေနA ိမ္ေတြ ရဲ့ မလွမ္းမကမ္း ေနရာ ေတြ မွာ ရွိေန တာ ကို ေတြ႕ႏိုင္ ပါတယ္။

o

A ျပင္ကေန ၾကည့္ရင္ေတာ့ နားနားေနေန ထိုင္ဘို႔ ခံု နဲ႔ A ဆင္တန္ဆာ ေတြ၊ ေရထဲဆင္းဘို႔ Ladder နဲ႔ ေရေတြ ျပည့္ေနတဲ့ ေရကူးကန္ ကို ပဲ ျမင္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကန္ ထဲကေရေတြ ကို A ၿမဲ ၾကည္လင္ၿပီး သန္႔စင္ေန ေA ာင္ လုပ္ထားတဲ့ MEP System ေတြ ကို သတိျပဳခ်င္ မွ ျပဳမိပါလိမ့္မယ္။

o

MEP Systems ေတြ ရဲ့ A သံုး ဟာ ေရကူးကန္ တစ္ခု ရဲ့ A ဓိက A က်ဆံုး ကုန္က်စရိတ္ Life Cycle Cost ျဖစ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ထိန္းသိမ္းလည္ပတ္ ဘို႔ A တြက္ A ကုန္A က် မ်ားေလ့ရွိပါတယ္။

o

ေရကူးကန္ A တြက္ MEP Systems ေတြ ရဲ့ A ဓိက တာဝန္ က ေတာ့ လူကို A ႏၲရာယ္ ေပးမဲ့ A ညစ္A ေၾကး ေတြ ကို ေရထဲ က ေန A ဆက္မျပတ္ (Continuously) စစ္ထုတ္ ဖယ္ရွား ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ ေရေA ာက္ မွာ A လင္းေရာင္ ေကာင္းေကာင္း ရေA ာင္ လုပ္ေပးဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း A ကုန္A က် မ်ားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

II.

Water Quality o

Environmental Health လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ A ရ ေရရဲ့ Quality ကို (သံုးစြဲေနတဲ့) A ခ်ိန္ျပည့္ ထိန္းသိမ္းထားေပးႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ Water Quality ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ။ i.

Physical Quality (A ေရာင္ (သို႔) ၾကည္လင္မႈ၊၊ A နံ႔၊ စသည္... )

ii.

Biological Quality (ပိုးမႊား၊ ဘက္တီးရီးယား ကင္းစင္မႈ၊ )

iii.

Chemical Quality (Residual Chlorine, PH, other concentrations, etc.)

o

ဒီလိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကို ျဖည့္ဘို႔ A တြက္ Water Filtration & Treatment Systems ေတြ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒီစနစ္ ရဲ့ A ဓိက တာဝန္ ေတြ ကေတာ့၊ o

ေရထဲမွာ ပါဝင္ႏိုင္တဲ့ A ဏုဇီဝ ေရာဂါပိုးမႊားေတြ ကို သုတ္သင္ဖယ္ရွား ေပးႏိုင္ဘို႔။

o

o

ေရညွိ မတက္ေစဘို႔

o

A နံ႔ဆိုး နဲ႔ ေA ာ္ဂလီ ဆန္မဲ့ A ရသာ ကို ဖယ္ရွားဘို႔။

o

မ်က္ေစ့ နဲ႔ ႏွာေခါင္း ယားယံေစတာ ကို မျဖစ္ေစဘို႔။

o

ေရခ်ိဳး (ဂ်ိဳး) မကပ္ေစဘို႔

o

ေရေတြ ၾကည္လင္ ၿပီး A ေရာင္ တလက္လက္ ေနေစဘို႔။

o

Fixtures နဲ႔ Fittings ေတြ Corrosion မျဖစ္ေစဘို႔။

လူေတြ က ဆက္တိုက္ သံုးေနတာ နဲ႔ A တူ ဒီ Treatment ေတြ ကို လည္း Continuously A ဆက္မျပတ္ လုပ္ေပးေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ A ျပင္က က်လာမဲ့ ျမက္၊ ခဲ၊ သစ္ရြက္၊ စကၠဴ၊ ဖုန္၊ A မိႈက္ ေတြ ေၾကာင့္သာ မက ေရကူးတဲ့ သူေတြ က ေန ထြက္လာမဲ့ ေသး (ရႈရႈး)၊ ေခြ်း၊ dead skins A ေရခြံ၊ ဆံပင္၊ တံေတြး၊ ႏွပ္၊ သလိပ္၊ မိတ္ကပ္၊ ေခါင္းလိမ္းဆီ၊ စတာ ေတြ နဲ႔ A တူ ပါလာမဲ့ ေရာဂါပိုးမႊား ေတြ ကို လည္း ဆက္မပြားေစပဲ သန္႔စင္ ေပးႏိုင္ဘို႔ လိုပါတယ္။ (ေရျမင္ရင္ ရႈရႈး ေပါက္ခ်င္ တာက လူေတြ ရဲ့ ဗီဇ မို႔ ေရကူးကန္ ထဲ ေရကူးရင္း ရႈရႈး ေပါက္ ခ်တတ္ၾကတာ သဘာဝ ပါ။ ဘယ္သူမွ လည္း ႏွပ္ေတြ တံေတြးေတြ ကို မ်ိဳခ် ေနမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကလိုရင္း ရဲ့ A နံ႔ ေၾကာင့္ ႏွပ္ေတြ က လည္း ပိုေတာင္ ထြက္ပါေသးတယ္။ A ားစိုက္လို႔ ထြက္လာတဲ့ ေခြ်းေတြ ကလည္း ေရထဲ ေပ်ာ္၊ ေသခ်ာ ေရမေဆး လာတဲ့ ဒြာရေတြ က.... ရြံတတ္ရင္ေတာ့ ရြံေပါ့ေလ။ ဟာဟ ! သိပ္လည္း မစိုးရိမ္ ပါနဲ႔။ ဒါေတြ က ျမင္ရတာ မဟုတ္ သလို ေသခ်ာ ဒီဇိုင္း လုပ္ထားေလ့ ရွိတာ မို႔ ဒုကၡ လည္း မေပးလွပါဘူး။ က်န္းမာေရး လိုA ပ္ခ်က္ A ရ Public Pools ေတြ မွာ Lockers, Showers & Toilets Facilities ေတြ မျဖစ္မေန ပါဝင္ရပါတယ္။ ေရကူးမဲ့သူ ေတြ ကလည္း က်င့္ဝတ္စည္းကမ္း A ေနနဲ႔ ေရကန္ထဲ မဆင္းခင္ Shower မွာ ေရခ်ိဳး ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္စာဖတ္သူ ကို လည္း ေရကူးကန္ထဲ မဆင္းခင္ နည္းနည္း ပိုသန္႔ သြားေA ာင္ ေရေသခ်ာ ခ်ိဳး ၿပီး Bladder ထဲက ေရေတြ ကို လည္း A ကုန္A စင္ နီးပါး Drainage လုပ္ ရွင္းၿပီးမွ ဆင္းဘို႔ တိုက္တြန္းလို ပါတယ္။ ေရကူးၿပီးေတာ့ လည္း Shower မွာ ေရျပန္ခ်ိဳးပါ။ ေရကူးသြားဘို႔ A တြက္၊ ေရကူးဝတ္စံု၊ တံဘက္ နဲ႔ ၊ ဆပ္ျပာ၊ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ (ဘူးေသး) ေတြ ကသင့္ေတာ္ ပါတယ္။ ေရကူးဝတ္စံု က A မ်ားA ားျဖင့္ ေရေဆာ့တဲ့ ေနရာကလြဲ လို႔ မရွိ မကူးရ စည္းကမ္းရွိေလ့ရွိပါတယ္။ ေရကူးမ်က္မွန္ တပ္ရင္ေတာ့ မ်က္ေစ့ A စပ္ သက္သာ တဲ့ A ျပင္ ေရငုတ္တဲ့ A ခါ မ်က္စိ ပသာဒ ခံစားႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ )

o

ေရကို A ဆက္မျပတ္ သန္႔စင္ ေပးႏိုင္ဘို႔ A တြက္ A ေျခခံ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။

o

ေရေတြ ကို A ၿမဲသန္႔စင္ (စစ္) ေပးႏိုင္ဘို႔ ေရကို Water Treatment System ထဲကို Circulate လုပ္ေပးမဲ့ Pumps ေတြ လိုပါတယ္။ Circulation လွည့္ေပးတဲ့ ႏႈန္း ကို Turnover လို႔ ေခၚပါတယ္။ A ေသးစိတ္ ကို ေA ာက္ က MEP Section မွာ ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။

o

ေရကူးကန္ A ႀကီးေတြ A တြက္ Turnover က ၆ နာရီ A တြင္း ေလာက္ပါ။ A သံုးနည္းတဲ့ Private Pools ေတြ A တြက္ ၁၂ နာရီ A ထိ ေပမဲ့ လက္ခံ (ေက်နပ္) ႏိုင္ေလာက္တဲ့ ရလဒ္ ကို ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးေတြ ေဆာ့တဲ့ ခပ္တိမ္တိမ္ Wadding Pools ဆိုရင္ေတာ့ ၁ နာရီ - ၂ နာရီ ေလာက္ A တြင္း ျဖစ္ရပါလိမ့္မယ္။ (မွတ္ခ်က္။ ။ ႏိုင္ငံA လိုက္၊ ျပည္နယ္A လိုက္၊ ၿမိဳ့ A လို္က္ Code Requirements ေတြ မွာ ဒီလိုA ပ္ခ်က္ ကို ေဖာ္ျပထားေလ့ ရွိပါတယ္။ လိုက္နာဘို႔ ရာလိုA ပ္ပါတယ္။)

o

ေရထဲ ကို ေရာက္လာမဲ့ A ညစ္A ေၾကး နဲ႔ ေရာဂါပိုးမႊား ေတြ ကို A ျမန္ဆံုး ဓာတ္ျပဳ ႏွိမ္နင္း ေပးႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ Residual Chlorine မမာဏ ကို ရရွိဘို႔။ (သိပ္မ်ားလြန္း ရင္ လည္း မ်က္ေစ႔ နဲ႔ A ေရျပား ကို ဒုကၡ ေပးႏိုင္ပါတယ္။)

o

ျမက္၊ ခဲ၊ သစ္ရြက္၊ ဆံပင္၊ စကၠဴ စတဲ့ A စိုင္A ခဲ ေတြ ကို Treatment System ထဲမေရာက္ေစဘို႔ Lint Catcher ဇကာ။

o

ေရထဲက A မႈန္A မႊား ေတြ ကို စစ္ဘို႔ Filter (Sand Filter, DE Filter, Cartridge Filters, etc.)

o

ေရေပၚေပၚ ေနတဲ့ ေခါင္းလိမ္းဆီ၊ လူA ဆီ၊ မိတ္ကပ္၊ ႏွပ္၊ သလိပ္၊ နဲ႔ A ျခား ပစၥည္းေတြ ကို ဖယ္ထုတ္ေပး ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ Skimmer (ေရ A ေပၚယံ လႊာကို Filtration Systems A တြင္း သို႔ စုတ္ယူေစ ေသာ Fitting ျဖစ္ၿပီး ကန္A ေသးစား ေတြ A တြက္ သံုးႏိုင္သည္။ ကန္ႀကီးလွ်င္ သံုးရန္ မသင့္ေတာ္။) ဒါမွမဟုတ္ Scum gutters (ကန္ေရလွ်ံ က် တာ ကို Balancing Tank (Surge Tank) ထဲသို႔ ျပန္လည္ စီးဆင္းေပး ေစမဲ့ ေရေျမာင္းငယ္။ ကန္A ႀကီး - ဂါလံ ၅၀ ၀၀၀, 189 m³ A ထက္ A တြက္ သံုးရသည္။ ကန္A ေသးစားA တြက္ လည္း သံုးႏိုင္သည္။)

o

ေရကန္ထဲ မွာ ေရေသမဲ့ ေနရာ မေပၚပဲ ေကာင္းေကာင္း လွယ္ေပးေနႏိုင္ဘို႔ A တြက္ Treatment System နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ေရ A ဝင္A ထြက္ ကိုေသခ်ာ ျပင္ဆင္ရပါမယ္။ ေလးေထာင့္ပံု ဆို One Side က A ဝင္ Opposite Side က ျပန္ A ထြက္ ေထာင့္ျဖတ္ ထားေပးျခင္း ျဖင့္ ေရေတြ ေကာင္းေကာင္း လွည့္ေန ေစၿပီး Treatment ကိုျဖတ္ ေစရပါတယ္။ A ဝင္ နဲ႔ A ထြက္ ကို လည္း သိပ္မကြာေစသင့္ပါဘူး။ ဒီA တြက္ လိုA ပ္တဲ့ Inlet A ေရA တြက္ နဲ႔ ေနရာခ်တဲ့ ေပၚမူတည္ပါတယ္။

o

ဒီလို Water Quality ကို ထိန္းသိမ္းဘို႔ နဲ႔ Health & Safety A တြက္ မျဖစ္မေန လိုက္နာရမဲ့ စည္းမ်U္း စည္းကမ္း၊ Uပေဒ ေတြ ကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

III.

Codes, Rules & Regulations o

Environment, Health and Safety လို႔ ေခၚတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္၊ က်န္းမာေရး နဲ႔ A ႏၲရာယ္ ကင္းရွင္းေရး စတဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ကို ထိန္းသိမ္းဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ A ခ်က္ေတြ ကို တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မွာ ႏိုင္ငံA လိုက္၊ (ၿမိဳ့A လိုက္၊ ျပည္နယ္ A လိုက္) သတ္မွတ္ထားတာ ရွိပါတယ္။ A ဓိက ကေတာ့ သံုးမဲ့သူ ေတြ A ႏၲရာယ္ ကင္းရွင္းေစ ဘို႔ နဲ႔ A မ်ားျပည္သူ က်န္းမာေရး ကို မထိခိုက္ ေစဘို႔ပါ။

o

A ထူးသျဖင့္ Public Pool ေတြ A တြက္ ဒီ Code လိုA ပ္ခ်က္ စည္းမ်U္း ေတြ က မလိုက္နာ လို႔ မရတဲ့ စည္းမ်U္းေတြပါ။ A မ်ားA ားျဖင့္ Public Pool ကို Operate လုပ္ဘို႔ A တြက္ လို္င္စင္၊ ပါမစ္ လိုA ပ္ၿပီး Water Quality ကို report ပံုမွန္လုပ္ရေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါကလည္း ေဒသ A လိုက္ လိုA ပ္ခ်က္ ပါ။ မလိုတဲ့ ေနရာ လည္း ရွိေကာင္း ရွိႏိုင္ ပါတယ္။

o

ေနရာေဒသ A လိုက္ A ခ်ိဳ႕ Regulation မွာ water quality လိုA ပ္ခ်က္ နဲ႔ A မွတ္တမဲ့ ဝင္ၿပီး ေရနစ္တာ ကို ကာကြယ္ဘို႔ ျခံစည္းရိုး ခတ္တာ ေလာက္ ပဲ ျပဌန္း ထားေပမဲ့ A ခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြ မွာေတာ့ ဒီဇိုင္း A ေသးစိတ္ လိုA ပ္ခ်က္၊ ရွိေနတဲ့ Technology နဲ႔ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ A ေသးစိတ္ ကို ပါ ေပးထား တတ္ပါေသးတယ္။

o

A ခ်ိဳ႕ ေဒသ က Regulation ေတြမွာ A ျခား Safety A တြက္ Pool Water Depth ကို ပါ ကန္႔သတ္ ထားႏိုင္ပါတယ္။ Uပမာ။ ။ ေရA နက္ 1.2m (4.0 ft) ေက်ာ္ရင္ Pool Life Guard ထားေပးရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးပါ။

o

A ခ်ိဳ႕ေဒသ ေတြ မွာ Specialist Contractor ေတြ A တြက္ A ထူးလိုA ပ္ခ်က္ မရွိေပမဲ့ A ခ်ိဳ႕ေဒသ ေတြ မွာ Swimming Pool Specialist ျဖစ္ေၾကာင္း Licensing Process / Exam / Registeration ေတြ ကို လိုA ပ္ပါတယ္။

o

State of California လို Energy Conservation ကို A ထူး A ေလးထားတဲ့ ေဒသေတြ မွာ Energy Efficiency နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ Regulation ေတြကို ပါ သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ California State Energy Commission က လိုက္နာရမဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ကို ျပဌာန္း ေပးထားပါတယ္။

o

ဘာစည္းမ်U္း မွ သတ္မွတ္ထားတာ မရွိတဲ့ ေနရာ ဆိုရင္ေတာင္ မွ က်န္းမာေရး A တြက္ လူေတြ စိတ္ခ်လက္ခ် သံုးလို႔ ရမဲ့ ေရကူးကန္ေကာင္း ျဖစ္ေနဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

ဒီလိုA ပ္ခ်က္ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စာဖတ္သူ ဆက္လက္ ေလ့လာႏိုင္ဘို႔ WebLinks နဲ႔ A ခ်က္A လက္ ေတြ ကို ေနာက္ပိုင္း မွာ A လ်င္းသင့္သလို ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ဒီဇိုင္း ကို ပါ A ေသးစိတ္ သတ္မွတ္ေပး ထားတာတဲ့ Code တစ္ခု ကေတာ့ Fulton County Codes [ http://waterworldinc.net/CodeSection/FultonCountyFiles/FultonCountyCodes. htm ] ျဖစ္ပါတယ္။

IV.

Safety 1. ပထမ ကာကြယ္ဘို႔ လိုတာ က လူေတြ ေရ မနစ္ေစဘို႔ပါ။

o

A မ်ားA ားျဖင့္ တစ္ေယာက္ တည္း ကူးေနတုန္း (မကူးတတ္လို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ၾကြက္တက္ လို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္) ေရနစ္ ရင္ ဘဝကူးဘို႔ ေသခ်ာသေလာက္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ေယာက္ ထဲ မကူးပါနဲ႔။ A ေဖာ္ နဲ႔ သြားကူးတာ က A ေရးၾကံဳရင္ A ကူA ညီ ရပါလိမ့္မယ္။ ( ေရနစ္ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ၿပီး ေနာက္တာ မ်ိဳး ကို လည္း ေရွာင္ပါ။ ) ျဖစ္ႏိုင္ရင္ Lifeguard on duty ရွိေနတဲ့ A ေျခA ေန မွာ ကူးပါ။

o

မိုးရြာေနတဲ့ A ခ်ိန္ (မိုးဖြဲဖြက ဲ ်တာ A ပါA ဝင္) မွာ လွ်ပ္စီး ထိႏိုင္တာ မို႔ ေရကူးကန္ ထဲ မွာ ေရမကူးသင့္ ပါဘူး။ ေရကူးကန္ (Outdoor) ေတြ က လည္း မိုးရြာ ရင္ ပိတ္ထားေလ႔ ရွိပါတယ္။

o

Public Pool ေတြ မွာ A မ်ားA ားျဖင့္ Lifeguard ရွိေန ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ မရွိရင္ လည္း မရွိေၾကာင္း ေရကူးတဲ့သူ ကန္ထဲ မဆင္းခင္ A လြယ္တကူ ျမင္သာတဲ့ ေနရာမွာ Notice ခ်ထားေပး ထားရ ပါတယ္။ A ေရးA ေၾကာင္း မွာ သံုးဘို႔ ေဘာကြင္း နဲ႔ ႀကိဳးလို A သက္ကယ္ ပစၥည္းေတြ သာ မက First Aids Kits ေတြပါ A သင့္ ထားထားေပးရပါတယ္။ ေရရဲ့ WaterQuality ကို တိုင္းဘို႔ Kits ေတြ လည္း ကန္နားမွာ A ဆင္သင့္ ထားထားေပးရတတ္ ပါေသးတယ္။

o

A မွတ္တမဲ့ ကန္ထဲက် ေရနစ္ ႏိုင္မဲ့ ေနရာ က ကန္ေတြကုိ သင့္ေတာ္တဲ့ ျခံစည္းရိုး ကာေပး ထားဘို႔ လိုA ပ္တတ္ပါတယ္။ Private Pool ေတြ ဆိုရင္ ေတာ့ ကေလးငယ္ ေတြကို ကန္နား မွာ A မွတ္တမဲ့ မထားမိဘို႔ A ထူး ဂရုစိုက္ရပါလိမ့္မယ္။

o

ေရနစ္ရတဲ့ ေနာက္တစ္ခု ကေတာ့ Pump Suction ေတြမွာ ပိတ္ခ်ဳပ္မိ ေနၿပီး ေရနစ္တာပါ။ Pool A ရြယ္ နဲ႔ မလိုက္ေA ာင္ ေရစုတ္ A ားႀကီးတဲ့ Pump ေတြပါဝင္တဲ့ Spa Pool ေတြမွာ ျဖစ္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

2. ဒုတိယ လိုA ပ္တာ ကေတာ့ Water Treatment System ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ Water Quality ထိခိုက္မႈ ေတြ ကို ကာကြယ္ဘို႔ ပါ။ ျဖစ္တတ္တာေတြ ကေတာ့ .

A က္ဆစ္ ေတြ မ်ားေနလို႔ A ေရျပား မ်က္ေစ့ ထိခိုက္တာ

a. ကလိုရင္း မ်ားလို႔ A ေရျပား မ်က္ေစ့ ထိခိုက္တာ၊ A ဆုတ္ ထိခိုက္တာ။ b. Residual Chlorine (ေရထဲမွာ A ပိုက်န္ေနတဲ့ ကလိုရင္း) နည္းလို႔ (သို႔) ထိထိေရာက္ေရာက္ Water treatment မလုပ္ႏိုင္လို႔ ဘက္တီးရီးယား A မ်ိဳးမ်ိဳး ပြားၿပီး ေရကူးတဲ့သူ ကို ဒုကၡေပးတာ။ စတာေတြပါ။ ဒါေတြေၾကာင့္ လည္း Water Quality ကို မၾကာခန တိုင္းတာ ၿပီး Monitor လုပ္ေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ V. VI.

MEP Systems .

System Components

o

Swimming Pool တစ္ခု မွာ ပါဝင္တဲ့ MEP System Components ေတြ ကေတာ့ 1.

Circulation Pumps

2.

Water Filters (Sand, D.E, Cartridge, etc.)

3.

Water Treatments Systems

4.

Water Balancing (Gutters + Balancing/Surge Tank System (or) Skimmers Systems)

5.

Water Supply Make-up and Overflow Fittings

6.

Pipe & Fittings (Water Inlet Nozzles, Pipings, Valves, Strainers, Main Drains, Channel Grating, Skimmers, Vacuum Inlet, etc.)

7.

Back Wash Holding Tank (or) Backwash Absorption Pits

8.

Underwater Lights (Low Voltage)

9.

Pool Heaters

10.

o

Electrical Control Panel

Swimming Pool Schematics နမူနာ တစ္ခု ကိုေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။

Ref No

Description

Ref No

Description Balancing Tank

1

Circulation Pumps

9

2

Sand Filter

10

Pump Suction

3

PH Adjuster

11

Main Drain Sump

4

Chlorinator

12

Vacuum Point

5

Floor Inlet Nozzles

13

Make-Up Water

(Surge Tank)

6

Swimming Pool

14

Over-Flow

7

Scum Gutter

15

Back-Wash Tank

8

Strainer Busket

16

Drain Sump

A. 0. Circulation Pumps o

A ဓိက တာဝန္ က ေရကူးကန္ ထဲ ကေရေတြ ကို Water Treatment ကိုျဖတ္ၿပီး စီးဆင္းေနေစ ဘို႔ ပါ။ သေဘာတရား ကေတာ့ A ျခား Pumps ေတြ နဲ႔A တူတူပါပဲ။

o

Water Treatment System ရဲ့ ရွိေနႏိုင္တဲ့ A ျမင့္ဆံုး ခုခံA ား (pressure head loss) မွာ လိုA ပ္တဲ့ Turn Over Rate ကို ထုတ္ေပးႏိုင္ဘို႔ပါ။

o

Pool Turnover Rate နဲ႔ Pool Water Volume ကေန Pump Flow rate ကိုတြက္ယူရပါမယ္။ Pump Flowrate= ( Pool Water Volume / Turn over period ) + Safety Factor(say 20%)

o

တြက္ခ်က္တဲ့ A ခါ မွာ Unit ကိုေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ သတိထား ရပါမယ္။

o

Pump Head ကို တြက္တဲ့A ခါ မွာလည္း Filter ေဟာင္းလာလို႔ ပိုလာမဲ့ Pressure Loss ကို ထည့္သြင္းစU္းစားရပါတယ္။

1. Water Filters (Sand, D.E, Cartridge, etc.) o

A ဓိက တာဝန္ က ေရထဲက A မိႈက္ နဲ႔ A မႈန္A မႊားေတြ ကို စစ္ထုတ္ ဘို႔ပါ။ သံုးေလ့ရွိတဲ့ A မ်ိဳးA စား ေတြ ကေတာ့။

o

i.

Cartridge Filter

ii.

Sand Filter

iii.

DE (Diatomaceous Earth) Filter

Pool / Water Featurs A ေသးေတြ ဆို cartridge filter က သံုးဘို႔ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ A မ်ားA ားျဖင့္ Sand Filter နဲ႔ DE Filter က A သံုးမ်ား ပါတယ္။

o

DE (Diatomaceous Earth) Filter က ပိုၿပီး မႈန္႔တဲ့ A မႈန္A ေသး ေတြ ကိုပါစစ္ေပးႏိုင္ၿပီး ပိုၿပီးၾကည္လင္ တဲ့ ေရကို ရေစပါတယ္။

o

စာေရးသူ က ေတာ့ Sand Filter သံုးရတာကို ပိုႀကိဳက္ပါတယ္။ DE ေလာက္မၾကည္ေတာင္ မွာ ကန္ေA ာက္ေျခ ကို ရွင္းရွင္းျမင္ရတဲ့ ေရၾကည္ၾကည္ ကို ရႏိုင္တာပါပဲ။ Maintenance လုပ္ရတာ လည္း

A မ်ားႀကီး ပိုလြယ္ပါတယ္။ ေစ်းလည္း ပိုခ်ိဳပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ A တြက္ေရာ၊ maintenance လုပ္တဲ့ သူ A တြက္ ေရာ ပိုေကာင္းပါတယ္။ o

Filter ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး က စစ္ထား တင္ေနတဲ့ A မိႈက္ေတြ ကို ျပန္ထုတ္ပစ္ဘို႔ A တြက္ Back wash လုပ္ရပါတယ္။ Sand Filter မွ သဲ ျပန္ျဖည့္ရေလာက္ေA ာင္ ဆံုးရႈံး မႈ မရွိေပမဲ့ DE ကေတာ့ A တိုင္းA တာ တစ္ခု A ထိ ဆံုးရႈံးတာမို႔ A ပါတ္စU္ ျပန္ျဖည့္ (သို႔) DE makeup ထားေပးရပါတယ္။ DE က ေပါင္ဒါလို A မႈန္႔ ျဖစ္တာမို႔ သူ႕ကို ျဖည့္တဲ့ A ခါ ရႈသြင္းမိရင္ A ဆုတ္ ကို ဒုကၡ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ Cancer ျဖစ္ေစႏိုင္ တယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ မ်က္ေစ႔ နဲ႔ A သား ယားယံတာ၊ ေလာင္တာ ေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရရွည္ ထိေတြ႕ဘို႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ ဓါတုပစၥည္း တစ္ခုပါ။ ပါးစပ္ထဲ ဝင္လို႔ မ်ိဳခ် မိရင္ေတာ့ ဒုကၡ မေပးဘူးလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ DE ကို ဓာတ္စာ လုပ္ေရာင္းေနတာ ေတာင္ ရွိပါတယ္။ Backwash လုပ္တဲ့ေရထဲမွာ DE ပါရင္ Environment Control A ရ လက္မခံ တဲ့ ေဒသ ေတြ လည္းရွိတတ္ပါတယ္။

o

A ရြယ္A စား A ရေတာ့ Capacity တူရင္ သိပ္မကြာ လွေပမဲ့ Sand Filter က A နည္းငယ္ ပိုႀကီး ေလ့ရွိပါတယ္။

o

တည္ေဆာက္ပံု A ေသးစိတ္ နဲ႔ A လုပ္လုပ္ပံု ကို ေA ာက္မွာ ေပးထားတဲ့ weblinks ေတြထဲက supplier web site ေတြ မွာ သြားေရာက္ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။

o

ေA ာက္မွာ Sand Filter တည္ေဆာက္ပံု နဲ႔ DE Filter တည္ေဆာက္ပံု နမူနာ ေတြ ကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

o

Sand Filter တည္ေဆာက္ပံု

Ref No

Description

Qty. Req'd.

1

Multiport Valve

1

2

Pressure Gauge

1

3

Valve/Tank O-Ring

1

4

Flange Clamp (Valve-Tank)

1

5

Sand Shield

1

6

Lateral Assembly W/Pipe

1

7

Filter Tank (SM1700T)

1

8

Lateral-One Piece / Screw on

10

9a/9b

Drain Cap Assy (1 5/16” Dia)

1

10

System Mounting Base 1

1

11

1 ½” Elbow Adapter 1

1

12

1 ½” Straight Hose Adapter 1

1

13

Hose

1

14

Hose Clamp

2

15

5/16” X 3/4” Mounting Screw Kit

2

16 17a /b

Pump

1

3' or 6' Cord Set

1

o

ဒီ နမူနာ မွာ Pump ပါ တြဲရက္ ပါဝင္ေန ေပမဲ့ Pump တြဲရက္

o

မပါ တဲ့ (သီးျခား) Filter ေတြ ကို လည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။ Sand Filter မွာ ပံုမွန္A ားျဖင့္ သဲထု က A နည္းဆံုး ႏွစ္ေပ နဲ႔

o

Freeboard (ေနရာလြတ္) တစ္ေပ ေလာက္လိုA ပ္ပါတယ္။ Freeboard လိုA ပ္ရတာ က Backwash လုပ္တဲ့ A ခါ A မိႈက္ေတြ ကို ေမႊၿပီး လွ်ံထုတ္ရမွာ မို႔ သဲေတြ ေရာပါသြားၿပီး ဆံုးရႈံး မသြားေစဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

o

D.E Filter တည္ေဆာက္ပံု

Ref No

Description

Qty. Req'd.

1

Manual Air Relief w/O-ring

1

2

Manual Air Relief Assembly

1

3

Pressure Gauge

1

4

O-Ring Kit

5

Manual Air Relief Nut

6

Upper Filter Body

7

Label Pack

2

Clamp System including: 8

Clamp, Clamp nut and Bolt, Hang tag, Metal Reinforced Seal and Labels

9

Clamp Bolt and Nut

10

Label Pack*

11

Metal Reinforced Seal

12

Retainer Nut 5/16”-18

13

Washer

14

Top Collector Manifold

15

Retainer Rod

16

Flex Air Relief Assembly

17

Outlet Elbow O-ring

18

Outlet Elbow

2

Filter Element Cluster 19

Assembly (Complete set of elements, collectors, Locators, Manifold, ect.

20

Filter Element

7

21

Filter Element Short

1

22

Inlet Diffuser

23

Element Spacer

24

Filter Element Locator

25

Bulkhead O-Ring

2

26

Bulkhead Fitting

2

27

Lower Filter Body

28

Label Pack*

29

Drain Plug w/ O-Ring

30 31

Strap Kit (Optional) 2 straps, 2 Screws O-Ring (2 Req.)

2

32

Variable Flow Valve (Optional)

33

Slide Valve 2” SKT (Optional)

o

2. 3. Water Treatments Systems o

A ဓိက က ေတာ့ ေရကို ပိုးသတ္ေပးဘို႔ ပါ။ သံုးေလ့ရွိတာ က ေတာ့ ကလိုရင္း (Chlorine) ထည့္ေပးတာပါ။

o

Water Treatment System ထဲ လွည့္ေနတဲ့ ေရထဲ မွာ တင္သတ္တာ မဟုတ္ပဲ ေရကန္ ထဲမွာ ပါ A ဆက္မျပတ္ ဝင္လာတဲ့ ပိုးေတြ ကို သတ္ေပးႏိုင္ဘို႔ A သင့္ ျဖစ္ေနဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ Residual Chlorine A ၿမဲက်န္ေနေA ာင္ လည္း A ပိုထည့္ေပးရပါတယ္။ Residual Chlorine ကို သင့္ေတာ္တဲ့ မနည္းလြန္း မမ်ားလြနး္ A ေျခA ေန ရေA ာင္ ထည့္ေပးရပါမယ္။ [ ဒီ Limits ေတြ ကို လည္း EHS codes ေတြ မွာ သတ္မွတ္ ျပဌာန္း ထားတတ္ပါတယ္။ Uပမာ စကၤာပူ ႏိုင္ငံ NEA Regulations A ရ 1mg/ L ထက္ မနည္းရ 3mg/L ထက္ မမ်ားရ။ Ref APPENDIX 6: Water Quality Standards For Swimming Pool, Code Of Practice On Environmental Health 2005 with Addendum 1,2 &3, 2009 Jan ]

o

Chlorine ထည့္ေပးတဲ့ စနစ္ A မ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ေဆးျပား (Tablet) လိုထည့္ေပးႏိုင္တဲ့ Tablet Chlorinator A ေသးစား၊ Chemical Tank နဲ႔ Pump သံုးၿပီး ထည့္ေပးတဲ့ စနစ္ A ျပင္ A ိမ္သံုးဆား (NaCl ) ကေန ကလိုရင္း ထုတ္ ထည့္ေပးတဲ့ စနစ္ေတြ စသည္ျဖင့္ ပါ။ Chemical A ေနနဲ႔ Calcium hypochlorite Ca(ClO) 2 ကို လည္း A သံုးမ်ားပါတယ္။

o

ေနာက္တစ္ခု က ေတာ့ PH Level ထိန္းထားဘို႔ ပါ။ ဒါကလည္း Residual (Free) Chlorine ရဲ့ ဓာတ္ျပဳမႈ Activity ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ လူေတြ ခံႏိုင္တဲ့ ဝန္းက်င္လည္း ျဖစ္ဘို႔ လိုပါတယ္။ Alkaline ဘက္နည္းနည္းေရာက္ ေန ဘို႔ (7.2 < pH < 8 ) လိုA ပ္ပါတယ္။ [ ဒီ Limits ေတြ ကို လည္း EHS codes ေတြ မွာ သတ္မွတ္ ျပဌာန္း ထားတတ္ပါတယ္။ Uပမာ စကၤာပူ ႏိုင္ငံ NEA Regulations A ရ -pH 7.2 to 7.8 A တြင္း ထားရန္။ Ref APPENDIX 6: Water Quality Standards For Swimming Pool, Code Of Practice On Environmental Health 2005 with Addendum 1,2 &3, 2009 Jan]

o

A ျခားလိုA ပ္တာကေတာ့ Algae (ေရညွိ) ကိုထိန္းဘို႔၊ Scale (ေရခ်ိဳးကပ္တာ) ကိုထိန္းဘို႔ နဲ႔ လိုA ပ္တဲ့ A ရည္A ေသြး Water Quality ရေA ာင္ ထိန္းႏိုင္ေA ာင္ လိုA ပ္တဲ့ Chemical Treatment ေတြပါ။ ကလိုရင္း ကို ထိန္းဘို႔ နဲ႔ လိုA ပ္ရင္ A ျခားပိုးသတ္ Chemical

A ခ်ိဳ႕ လည္း ထည့္သံုးဘို႔ လိုေကာင္း လိုA ပ္ႏိုင္ ပါေသးတယ္။ ဒါေတြ ကေတာ့ သင့္ေတာ္တဲ့ Specialist ရဲ့ ကြ်မ္းက်င္မႈ ကို ယူရပါလိမ့္မယ္။

4. Water Balancing (Gutters + Balancing/Surge Tank System (or) Skimmers Systems) o

ေရေတြ ကို ေသခ်ာ Treatment လုပ္ထားၿပီးသား ေရၾကည္ေတြ မို႔ A လဟႆ ဆံုးရႈံးမႈ မျဖစ္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ေရေတြ A ျပင္ ကို လွ်ံထြက္က် မသြားဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

Archimedes ရဲ့ နိယာမ မွာ ဆိုထား သလို ပဲ ေရကူးတဲ့သူ ေတြ ကန္ထဲဆင္းရင္ ေရမ်က္ႏွာျပင္ က ျမင့္တက္ ရပါတယ္။ A ထူးသျဖင့္ ေရကန္ A ႀကီးစား ေတြ မွာ ေရကို မဆံုးရႈံးေစပဲ ေရမ်က္ႏွာျပင္ ကို ထိန္းထားခ်င္ ၾကပါတယ္။ ဒီလိုထားႏိုင္ ဘို႔ A တြက္ Balancing (Surge) Capacity ဆိုတာ ကို စU္းစားရပါတယ္။ Balancing လိုA ပ္ခ်က္ က သံုးမဲ့ Water Circulation System Configuration ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။

o

Balancing စU္းစားတဲ့ A ခါ ေရြးစရာ စနစ္ ႏွစ္ခု ရွိပါတယ္။ Balancing Tank (Surge Tank) ပါတာနဲ႔ မပါတာပါ။ မပါတဲ့ စနစ္ မွာ Skimmer Boxes ေတြ ပါေလ့ရွိပါတယ္။

o

.

Balancing Tanks (with Scum Gutter etc.)

i.

Skimmer System

ပထမ တစ္ခု က ေရမ်က္ႏွာျပင္ ကို A ၿမဲ ထိန္းထား ခ်င္ရင္ Scum Gutter Overflow နဲ႔ Balancing Tank (Surge Tank) ကို သံုးရပါတယ္။ ဒီစနစ္ က ကန္A ရြယ္A စား

မေရြးသံုးႏိုင္ပါတယ္။

o

ေရမ်က္ႏွာျပင္ A နည္းငယ္ A တက္ A က် ျဖစ္တာ (၃ - ၄ လက္မ ခန္႔) ကို လက္ခံ ႏိုင္ရင္ ေတာ့ ဒုတိယ A မ်ိဳးA စား Skimmer System ကို သံုးႏိုင္ပါတယ္။ (ေရမ်က္ႏွာျပင္ A တက္A က် ရွိတာမို႔ ကန္ေဘး မွာ ေရရာေတာ့ ထင္ ေနႏိုင္ပါတယ္။) Skimmer လို႔ေခၚရတာ က ေရA ေပၚယံ ကို ပဲ ဆြဲယူေA ာင္ လုပ္ထားတဲ့ Weir ပါတဲ့ Skimmer Box ရဲ့ ဒီဇိုင္းေၾကာင့္ပါ။ Pollutants ေတြ က ေရမ်က္ႏွာျပင္ မွာ ပိုမ်ားပါတယ္။ Skimmer ကို သံုးျခင္းA ားျဖင့္ ဒီ Pollutant ေတြ ကို Treatment System ထဲျဖတ္ၿပီး သန္႔စင္ေပးတာ ပါ။ ဒီ Skimmer စနစ္ ကို A ိမ္သံုး ကန္A ေသးစား ေတြ မွာပဲ သံုးသင့္ပါတယ္။

o

Balancing Tank Capacity (Required Surge Capacity) ကိုတြက္ခ်က္တဲ့A ခါ ထည့္သြင္းစU္းစားရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ကေတာ့ o

ေရကူးမဲ့သူ A ရည္A တြက္ နဲ႔ ပ်မ္းမွ် A ရြယ္A စား (avg 65L for Aseans, 85L for US)

o

ေရလိႈင္းထု (assumed 20-25mm)

o

ေရလွည့္ေပးမဲ့ စနစ္A တြက္ A ရံ Allowance for Pumping System and System Recirculation Delay

5. 6. Water Supply Make-up and Overflow Fittings o

A ေၾကာင္းA မ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ ေလ်ာ့သြားတဲ့ ေရေတြ ကို ျပန္ျဖည့္ေပး ဘို႔A တြက္ Water Supply Make-up Fittings ေတြ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

Sand Filter / DE filter ေတြ Backwash (ေရ ေျပာင္းျပန္ စီးေပးၿပီး A နည္ေတြ ထြက္သြားေA ာင္ Filters ေတြ ကို ေဆးေပးျခင္း။) လုပ္တဲ့ A ခါ စစ္ၿပီးသား ေရကူးကန္ A တြက္ ေရ Filtered Treated Water ကို သံုးရပါတယ္။ ဒါ့A ျပင္ A ေငြ႕ပ်ံ လို႔ ဆံုးရႈံးတာ၊ လူေတြနဲ႔ ကပ္ပါသြားလို႔ ဆံုးရႈံးတာ၊ ကန္ေရလွ်ံလို႔ ဆံုးရႈံးတာ၊ စသည္ျဖင့္ ေရ ဆံုးရႈံးမႈ ေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို Make-up (ျပန္ျဖည့္ေပး) ဘို႔ A တြက္ A လိုA ေလ်ာက္ ျဖည့္ေပးမဲ့ Water Supply Fittings ေတြ ထည့္ေပးရပါတယ္။ Balancing Tank (Surge Tank) ပါတယ္

ဆိုရင္ေတာ့ ေရမွတ္ Low Level တစ္ခု သတ္မွတ္ၿပီး ျဖည့္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေရကူးကန္ ထဲ တိုက္ရိုက္ ျဖည့္ေပးႏိုင္တဲ့ Fittings ေတြလည္းရွိပါတယ္။ o

ဒီလို Backwash လုပ္တာ က လည္း တစ္ပါတ္တစ္ခါ ေလာက္ A နည္းဆံုး လုပ္ရေလ့ရွိတာ မို႔ ေရကန္ထဲ ကေရေတြ ကို တစ္ေျဖးေျဖးခ်င္း A သစ္လဲ ေပးရလည္း ေရာက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရကူးကန္ တစ္ခုလံုး ကို ေဖာက္ထုတ္ ေရလဲ ဘို႔ ပံုမွန္ A ားျဖင့္ မလိုA ပ္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Save Environment, Conserve Water ! တစ္ခု သတိထားရမွာ က ေရေတြ A ပို လွ်ံထြက္ ဆံုးရႈံး မသြားရေA ာင္ ဘယ္ေလာက္ျဖည့္ရမလဲ တြက္ခ်က္ ခ်ိန္ဆ ထား ဘို႔ပါဘဲ။

o

Water Treatment System ထဲမွာ A ေၾကာင္းA မ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ လိုA ပ္တာထက္ ပိုေနတဲ့ေရေတြ ကို လွ်ံထြက္ေစ ဘို႔A တြက္ Overflow Fittings ေတြ လိုA ပ္ပါတယ္။ Uပမာ။ ။ o

Balancing Tank (Surge Tank)ပါတဲ့ စနစ္မွာ Balancing Tank (Surge Tank) ရဲ့ Overflow A မွတ္ေက်ာ္လာရင္၊

o

Balancing Tank (Surge Tank) မပါတဲ့ စနစ္မွာ ေရကန္ရဲ့ Overflow A မွတ္ေက်ာ္လာရင္

ပိုေနတဲ့ ေရေတြ ကို Drainage System ထဲ လွ်ံက် ထုတ္ပစ္ ရပါတယ္။ o

ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ေတြကေတာ့။ o

Balancing (Surge) Capacity ကို စနစ္တက် ဒီဇိုင္းလုပ္မထားတာ။ (Treated Water သန္႔စင္ၿပီးသား ေရကို A လဟႆ ဆံုးရႈံး ေစသည္။ )

o

မိုးရြာလို႔ မိုးေရဝင္ လို႔ တိုးလာတာ

o

ဒီဇိုင္းလုပ္ထားတာ ထက္ ပိုတဲ့ လူေတြ ဝင္လာတာ (ဒါကေတာ့ ျဖစ္ခဲပါတယ္။)

7. Pipe & Fittings (Water Inlet Nozzles, Pipings, Valves, Strainers, Main Drains, Channel Grating, Skimmers, Vacuum Inlet, etc.) o

Pool Water Treatment System A တြက္ Pipe & Fittings ေတြ လိုA ပ္ပါတယ္။ o

Water Inlet Nozzles (ကန္ထဲကို ေရထည့္ေပးဘို႔ ေရဝင္ေပါက္)

o

Pipings & Fittings (ေရပိုက္ ႏွင့္ ပိုက္ဆက္မ်ား )

o

Pumps Fittings (Strainers, Valves, Check Valves, Flexible Connectors, etc.)

o

ကန္ထဲကေရေတြ ကို Treatment System ထဲကို စီးေပးမဲ႔ Main Drains, Channel Grating, Skimmers, etc.

o

Pool Maintenance လုပ္တဲ့A ခါ နံရံေတြ နဲ႔ ေA ာက္ေျခ ေတြ က A မိႈက္၊ A မႈန္ A မႊား ေတြ ကို စုတ္ယူ သန္႔ရွင္း ေပး ဘို႔ Vacuum Fittings ေတြလည္း ပါဝင္ ပါတယ္။ Vacuum Fittings ဆိုတာက လည္း တကယ္ေတာ့ Filter ကို ျပန္သယ္သြားမဲ့ ေရလိုင္း ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

8. Back Wash Holding Tank (or) Backwash Absorption Pits o

Filter Backwash လုပ္တဲ့A ခါ စြန္႔ထုတ္ရမဲ့ ေရရဲ့ A ား က Pump Capacity ရွိသေလာက္ ဆိုေတာ့ ေရA ားမ်ားတတ္တာမို႔ Drainage Line က ႏိုင္ခ်င္မွ ႏိုင္ပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ Drainage A တြက္ Buffer လုပ္ဘို႔ Back Wash Holding Tank (or) Backwash Absorption Pits လိုA ပ္ ေလ့ရွိပါတယ္။ သူ႕ရဲ့ A ရြယ္A စား ကို ေတာ့ Backwash Operation လိုA ပ္ခ်က္ A ရ Pump Capacity (Flowrate) x 10 minutes ေလာက္ ထားရေလ့ ရွိပါတယ္။

9. Underwater Lights (Low Voltage) o

ညဘက္လို ကန္ေရထဲမွာ သဘာဝ A လင္းေရာင္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရႏိုင္တဲ့ A ခါ ေရကူးႏိုင္ဘို႔ ေရေA ာက္မွာ မီးထြန္းေပး မဲ့ Underwater Light ေတြကို သံုးရပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္ A ႏၲရာယ္ မျဖစ္ေစဘို႔ A တြက္ ဗို႔A ားနိမ့္နိမ့္ (A မ်ားA ားျဖင့္ 24V ) ကိုသံုးရပါတယ္။ ေရထဲမွာ သံုးလို႔ရေA ာင္ ေရလံု Water Seal ေတြပါပါတယ္။ တကယ္လို႔ မေတာ္တဆ ေရစိမ့္ဝင္ ခဲ့ရင္ေတာင္ မွ A လုပ္လုပ္ ႏိုင္ပါလိမ့္A ံုးမယ္။

o

A ရြယ္A စား၊ ပံုစံ နဲ႔ wattage ေတြကိုေတာ့ Architect နဲ႔ညွိႏိႈင္းၿပီး ေရြးခ်ယ္ရပါမယ္။ Special Lighting Effect လိုA ပ္ရင္ေတာ့ Lighting Specialist နဲ႔ တိုင္ပင္ေကာင္း တိုင္ပင္ ရႏိုင္ပါတယ္။ သူ႔A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာ ကိုလည္း ကန္ေဆာက္တဲ့ A ခါ ထည့္သြင္း စU္းစားထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Conduit ေတြဆင္တဲ့A ခါ မွာေတာ့ မေတာ္တဆ ေရဝင္ခဲ့ရင္ Conduit တစ္ေလွ်ာက္ စီးထြက္ မသြားေစႏိုင္ ဘို႔ သတိထား ရပါမယ္။

10. Pool Heaters

o

ေနရာေဒသ ရာသီUတု ကိုလိုက္လို႔ ျဖစ္ျဖစ္၊ သံုးစြဲသူ A ႀကိဳက္ ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ Pool Heating (Heat Pumps, Electric, Gas, etc.) ေတြ လည္း ပါဝင္ ႏိုင္ပါတယ္။ ASPE (American Society of Plumbing Engineers) Data book A ရ ထားသင့္တဲ့ ကန္ထဲ က ေရA ပူခ်ိန္ Design Temperature ေတြ ကေတာ့ o

Minimum Acceptable = 75°F (24°C)

o

Competitive Swimming and Diving = 78-82°F (25.627.5°C)

o

Commercial (Club, Motel, Apartment): 82-90°F (27.832.2°C)

o o

Residential: 75-85°F (24-26.7°C)

Heat Pump ေတြ ကို သံုးဘို႔ A ခြင့္A ေရး ရရင္ေတာ့ Energy Efficient ပိုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ DX Air-Con သံုးတဲ့ A ိမ္A ခ်ိဳ႕မွာ Outdoor Unit Compressor A ထြက္ ကေန Heat ကို ယူသံုးတာ လည္း ေတြ႕ဘူးပါတယ္။

o

Energy Conservative ျဖစ္တဲ့ State of California မွာ ဆိုရင္ေတာ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ Energy Efficiency Standard နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ regulations ေတြ ကို လည္း လိုက္နာရပါမယ္။

o

ဒူဘိုင္း လို Energy ျဖဳန္းႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံမွာ ေတာ့ Outdoor Pool ကို A ေA းခံ ဘို႔ A တြက္ Chilled Water ကို Heat Exchanger ခံၿပီး ေပးတာ ေတြ႔ဘူးပါတယ္။

11. Electrical Control Panel o

Water Pumps နဲ႔ Underwater Lights ေတြ A တြက္ Electrical Control Panels ေတြ လိုA ပ္ ပါတယ္။ o

Electrical Safety မေတာ္တဆ ျဖစ္မႈေတြ ကို ကာကြယ္ဘို႔ A တြက္ RCCB

o

Pool Circulation A တြက္ Timer

o

Underwater Lights ေတြ A တြက္ Step-down transformer

o

Treatment Plant A တြက္ Ventilation Fans

B. C. MEP Equipments' Capacity Calculations o

MEP Components ေတြရဲ့ A ရြယ္A စား ေတြ ကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ တြက္ခ်က္မႈ ေတြမွာ ပါဝင္ေလ့ ရွိတာေတြ ကေတာ့ ။ 1. Circulation Pumps Capacity Calculation

2. Filters Capacity Calculation 3. Balancing (Surge) Capacity Calculation 4. Pipes Sizing

D. 0. Circulation Pump Capacity Calculation o

Pump Water Flowrate Pool Turnover Rate နဲ႔ Pool Water Volume ကေန Pump Flow rate ကိုတြက္ယူရပါမယ္။ Pump Flowrate= ( Pool Water Volume / Turn over period ) + Safety Factor(say 20%) တြက္ခ်က္တဲ့ A ခါ မွာ Unit ကိုေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ သတိထား ရပါမယ္။

o

Pool Water Volume o

Pool Water Volume ရွာတယ္ဆိုတာ ကေတာ့ ေရကန္ထဲ မွာ ရွိမဲ့ ေရထုထည္ ပမာဏ ကို ရိုးရိုး Volume တြက္တာပါပဲ။ Rectangle ပံုဆိုရင္ A လ်ား x A နံ x ပ်မ္းမွ် A နက္ နဲ႔ ေျမွာက္ရင္ ထုထည္ရမယ္။ Retangular မဟုတ္ရင္လည္း ကန္ကို ပ်မ္းမွ် Rectangle A ပိုင္းေလးေတြ ပိုင္းတြက္ လို႔လည္း ရပါတယ္။ AutoCAD နဲ႔ဆုိရင္ေတာ့ Area (Eရိယာ) ကို ဆြဲတဲ့ပံု A တိုင္း တိတိက်က် တိုင္းေပးႏိုင္ပါတယ္။

o

Safety Factor က A ၿမဲထည့္စU္းစား မွာမို႔ လက္ခံႏိုင္တဲ့ A နီးစပ္ဆံုး ရရင္ A ဆင္ေျပပါၿပီ။ ဒႆမ ဂဏန္း နဲ႔ A တိA က် (A ခ်ိန္ A ပိုA ကုန္ခံၿပီး) လိုက္တြက္ေနဘို႔ မလိုA ပ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ US gal နဲ႔တြက္တဲ့ A ခါ 7.5 gal / ft3 နဲ႔တြက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Depth က တူရင္ေတာ့ Area x Depth Depth မတူရင္ ဘယ္နည္း နဲ႔ Average Depth A နီးစပ္ ဆံုးရေA ာင္ စU္းစားမလဲ တြက္ခ်က္ ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

o

http://www.waterwarehouse.com/ ကေပးထားတဲ့ နမူနာ A လြယ္ တြက္နည္း ကိုေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။

o

ဒါကို SI Units မွာေျပာင္းၾကည့္မယ္ ဆိုရင္။ Geometr y

Capacity Total (m³) Length (m) X Width (m) X Average Depth (m)

Rectang ular Pool:

Long Diameter (m) X Short Diameter (m) X Average Depth (m) X 0.785 Oval Pool: X 0.785 Diameter(m) X Diameter(m) X Average Depth(m) X 0.785 Circular Pool:

X 0.785 o

Pump Flowrate တြက္တဲ့ A ခါ Litres ေျပာင္းဘို႔ လိုA ပ္ႏိုင္ပါတယ္။ 1 m³ မွာ 1,000 Litres ရွိပါတယ္။

o o

Pump Head

o

Pump Head ကို တြက္တဲ့A ခါ မွာ ေတာ့ Static Head နဲ႔ Pipe & Fitting Losses ေတြ ကိုစU္းစားေပးရပါမယ္။ စU္းစားတဲ့ A ခါ Filter ေဟာင္းလာလို႔ ပိုလာမဲ့ Pressure Loss ကိုပါ ထည့္သြင္း စU္းစားေပးရပါမယ္။

o

California Energy Commission - 2008 Building Energy Efficiency Standards မွာ ေတာ့ ဒီလို ေပးထားပါတယ္။ H = C x F² o

H is the total system head in feet of water.

o

F is the flow rate in gallons per minute (gpm).

o

C is a coefficient based on the volume of the pool: a.

0.0167 for pools less than or equal to 17,000gallons.

b.

0.0082 for pools greater than 17,000gallons.

1. 2. Filter Capacity Calculation o

Filter Area ကို Regulation A ခ်ိဳ႕မွာ ဒီလို ကန္႔သတ္ထားပါတယ္။ Filter factors (gpm/ft²):

o

CA Title 24: 2008

Fulton County

Cartridge

0.375

0.375

Sand

15

14 to 16

Diatomaceous Earth

2

1

သတိျပဳရန္။ ။ Unit က (gpm/ft²) ပါ။ SI Unit A တြက္ 1 gpm/ft²= 40.74 lpm/m² ျဖစ္ပါတယ္။ Manufacturer's Recommendation ကေတာ့ ဒီ့ထက္ A နည္းငယ္ ပိုႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒီဇယားA ရ Filter Area ေတြ ကို ယွU္ ၾကည့္ရင္ ကေတာ့ DE Sand Filter ထက္ Eရိယာ ၇ ဆခြဲ ကေန ၁၅ ဆ ေလာက္ ထိ ပိုလို ပါတယ္။

o

ဒါေပမဲ့ တည္ေဆာက္ပံု A ရ ျပန္ၾကည္႔ရင္ A ရြယ္ တူရင္ DE Filter ရဲ့ Area က Sand Filter ထက္ ၁၀ ဆ ကေန ကေန ၁၅ ဆ မက ပိုရွိႏိုင္ ပါတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ Capacity တူရင္ A ရြယ္A စား A ရ ေတာ့ သိပ္မကြာ လွေပမဲ့ Sand Filter က A နည္းငယ္ ပိုႀကီး ေလ့ရွိပါတယ္။

o

Sand Filter A တြက္ ကေတာ့ ဒီလို တြက္လို႔ရတဲ့ Eရိယာ က Cylinder ရဲ့ စက္ဝိုင္း Eရိယာ ျဖစ္ၿပီး Filter Diameter ကို A = π d² / 4 ကေန ခပ္လြယ္လြယ္ ျပန္ရွာႏိုင္ပါတယ္။ A ျခား Filter ေတြ A တြက္ ကေတာ့ Manufacturer's Technical Data ကို မွီျငမ္းရပါမယ္။

3. Balancing (Surge) Capacity Calculation .

Bather Load o

ဒါကို သိဘို႔ A တြက္ ေရကူးမဲ့သူ A ရည္A တြက္ နဲ႔ ပ်မ္းမွ် A ရြယ္A စား ကို သိထားဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ပ်မ္းမွ် A ားျဖင့္ (avg 65L for Aseans, 85L for US) ပါ။ A ေရA တြက္ ကို တြက္တဲ့ A ခါ မွာ Bathing Load Density လို႔ေခၚတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ ကို သိဘို႔ လိုA ပ္ျပန္ပါတယ္။ Bathing Load Density က ေနရာေဒသ A လိုက္ Regulation သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ A ၾကမ္းခန္႔မွန္း ဘို႔ A တြက္ ကို ေA ာက္က ဇယားမွာ ေပးထားပါတယ္။ Water Depth Shallow Water (under 1m deep) Standing Water (1 - 1.5 m deep) Deep Water (over 1.5 m deep)

o

Bather Load (m² / person) 2.2 (23.7 square feet) 2.7 (29 square feet) 4.0 (43 square feet)

Very Deep Water (over

4.0 OR Maximum DESIGN

2 m deep)

Bather load (whichever is less)

Ref: The Swimming Pool Operators and Owners Resources Pages, UK [http://www.caromal.co.uk/Resource Page 1.HTM] ကိုယ္သံုးမဲ့ ေဒသ ရဲ့ Regulation သတ္မွတ္ခ်က္ နဲ႔ ႏိႈင္းယွU္ၾကည့္ဘို႔ မေမ့ပါနဲ႔။ Private Pool A တြက္ ဆိုရင္ေတာ့ ေA းေA းေဆးေဆး ကူးဘို႔ ပဲ ရည္ရြယ္တာ မို႔ ဒီေလာက္ လူUီးေရ စိတ္ဘို႔ လိုမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ပိုင္ရွင္ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ေပၚၾကည့္ၿပီး လူUီးေရ ကို သင့္ေတာ္သလို ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ပါတယ္။

i. ii.

Wave Volume ေရလိႈင္းထု

o

Pool Area နဲ႔ ေရလိႈင္းထု ကို ေျမွာက္ရင္ Wave Volume ကိုရပါတယ္။ ေရလိႈင္းထု ကို 20 ကေန 25mm ေလာက္ Assume လုပ္ပါ။

iii.

Allowance for Pumping System and System Recirculation Delay (ေရလွည့္ေပးမဲ့ စနစ္A တြက္ A ရံ) o

Balancing Tank (Surge Tank) သံုးရတဲ့ ေနရာေတြ မွာ Pump ကေရလွည့္ ေပးတာ နဲ႔ ကန္ထဲက ေရလွ်ံ ၿပီး ျပန္က် လာမဲ့ A ခ်ိန္ A တြင္း A ခ်ိန္ A နည္းငယ္ လိုပါတယ္။ ဒီA တြက္ Pump တစ္မိနစ္ စာ ေလာက္ A ရံ ခ်န္ထားသင့္ပါတယ္။

o

ဒါ့A ျပင္ Pump ေတြ က လည္း ေရနည္းရင္ Vortex ေပၚၿပီး ေလကို ပါစုတ္သြင္း တဲ့ A ခါ Cavitation ျဖစ္ႏိုင္တာမို႔ ဒီလို မျဖစ္ေA ာင္ A နိမ့္ဆံုး ထားထားရမဲ့ Water Level တစ္ခု ရွိပါတယ္။ ဒါကို ေတာ့ Balancing Tank (Surge Tank) ဒီဇိုင္းလုပ္တဲ့ A ခါ ထည့္သြင္း စU္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

iv.

Balancing (Surge) Capacity တြက္ထုတ္ပံု နမူနာ ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။ Assumptions Bather Volume, v0 = 0.06 m³/person ( 60 L / person ) Water Wave Height , h = 0.025 m (25mm)

Pool Size

Bathing Load

Are Dept Volum a

Sr

h

Pool ID (m² . (m) )

A

1 2

Public Pool Private Pool 1

D

e (m³)

V= AxD

( m²/ perso n)

L

Balancing Water Volume Bathe Wav

Perso ns

rs (m³)

(m³ )

*N=

v1=

A/L)

Nxv0 Axh

300 1.4

420

2.7

112

6.7

40

44

5.0

8

0.5

1.1

e

v2=

Total (m³)

v3= v1+v 2

7.5 14.2 1

1.5

Childre 3

n (Wadin

30

0.4

12

-

-

-

0.75 0.75

g) Pool ေရကူးသူ Uီးေရ Bather Load *N ကို ေတာ့ integer

o

(ကိန္းျပည့္) ထားဘို႔ A တြက္ round up လုပ္ေပးရပါမယ္။ Children (Wadding) Pool ဆိုတာကေတာ့ ကေလးေတြ

o

ကူးဘို႔ ထက္ ေရတိမ္တိမ္ မွာ ေဆာ့ဘို႔ ပါ။ A မ်ားA ားျဖင့္ ၁၈ လက္မ (450mm) ထက္ ပိုမနက္ ရပါဘူး။ သူ႔မွာ ကေလးေတြ ဆင္းေဆာ့တဲ့ A တြက္ Bather Volume A နည္းငယ္ ရွိမွာျဖစ္ေပမဲ့ Wave Volume နဲ႔တင္ လံုေလာက္ပါလိမ့္မယ္။ သူ႔A တြက္ Turn Over ကေတာ့ ျမန္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ( ၁ နာရီ - ၂ နာရီ)

v.

Balancing Tank (Surge Tank) ကို ဒီဇိုင္းလုပ္တဲ့ A ခါ သိဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ A ခ်က္ေတြ ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။

Dimension Description A B

Clearance Below Pump Suction Fitting

Value 75-100 mm

Minimum Water Level to

300 mm (or) Pump

avoid Cavitation

Requirements

C D E F G

o

Pool Balancing Active

Calculate from

Height

Balancing Volume

Make-up Range

100 mm (and) < C

Clearance Below Strainer Busket Clearance Below Overflow Pipe Water Inlet above Top of Overflow Pipe

> 50 mm 25 mm 25 mm

Pool Balancing Active Height (C) ကို ဒီလို တြက္ယူ ႏိုင္ပါတယ္။ Pool Balancing Active Height (C) = Balancing Volume / Balancing Tank Area

o

Make-up Range D ကေတာ့ မလိုA ပ္ပဲ ေရပို မျဖည့္ရေလေA ာင္ ထိန္းဘို႔ပါ။ ေရကို A ေလA လြင့္ ပိုနည္းေစဘို႔ A တြက္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ Make Up Range (D) ကို Active Height (C) A တြင္းမွာ မထားပဲ သီးသန္႔ ထည့္သြင္းစU္းစား ေပးသင့္ ပါတယ္။

o

Make-up Fitting A ဝင္ရဲ့ A ထက္ မွာလည္း FreeBoard Space A နည္းငယ္ ရွိဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

vi.

Balancing for Skimmer Systems o

ဒီ စနစ္မွာ A ေရးႀကီးတာ က Make-up နဲ႔ Overflow Level ႏွစ္ခု ကို ေသခ်ာ ေရြးခ်ယ္တတ္ဘို႔ ပါ။

o

စU္းစားတဲ့ A ခါ Bather Load နဲ႔ Wave Volume A တြက္ ရယ္။ Flap Weir / Floating Weir A လုပ္လုပ္ မဲ့ A ေျခA ေန ကို ထည့္သြင္း စU္းစားေပးရပါမယ္။ ၿပီးရင္ TWL (Top Water Level) A ထက္ ကို Overflow Level လို႔ သတ္မွတ္၊ LWL (Low Water Level) ရဲ့ေA ာက္ ဆို Make-up လို႔ သတ္မွတ္ရပါမယ္။

o

Free Board Height = T.W.L – L.W.L C ကို လိုခ်င္ရင္ တြက္ရမွာ ကေတာ့ Free Board Height = Balancing Volume / Pool Area

o

တစ္ခါတစ္ရံ ကန္ေရမ်က္ႏွာျပင္ က Floating Weir ေA ာက္နိမ့္သြား ႏိုင္လို႔ Skimmer ထဲ ေရမဝင္ ႏိုင္တဲ့ A ေျခA ေန မ်ိဳးျဖစ္လာရင္ ကန္ထဲက ေန Skimmer ေA ာက္ေျခ ကို Balancing Pipe တစ္ေခ်ာင္း သြယ္ေပးရႏုိင္ပါတယ္။

4. 5. Pipe Sizing o

Regulation A ရ သတ္မွတ္ခ်က္ မရွိရင္ ပိုက္A ရြယ္A စား ေရြးခ်ယ္တဲ့ နည္းကေတာ့ Domestic Water Supply နဲ႔ Sanitary Drainage ေတြမွာ ေရြးတဲ့ A တိုင္း ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

ပိုက္A ရြယ္A စား ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ဘို႔ Fulton County ကေတာ့ Maximum Flow velocity ကို ဒီလို သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။

o

.

Pressure piping : < 10 fps

i.

Vacuum lines : < 5 fps

California Energy Commission - 2008 Building Energy Efficiency Standards မွာ ေတာ့ ဒီလို ေပးထားပါတယ္။

o

.

Return line : < 8 fps

i.

Suction line : < 6 fps

ဒီ Standard ကို A ေျခခံ ထားတဲ့ 2008 Residential Compliance Manual မွာေတာ့ ပိုက္A ရြယ္A စား ကို တစ္ခါထဲ သတ္မွတ္ေပးထားပါတယ္။ Table 5-3 – 6-Hour Turnover Pipe Sizing Pool Volume (gallons)

Minimum Pipe Diameter (in)

Min

Max

Return

Suction

-

13,000

1.5

1.5

13,000

1,7000

1.5

2

17,000

21,000

2

2

21,000

30,000

2

2.5

30,000

42,000

2.5

3

42,000

48,000

3

3

48,000

65,000

3

3.5

o o

Gravity / Gradient Flow Line ေတြ ကို ေတာ့ Manning Equation နဲ႔ ျဖစ္ျဖစ္ Gradient Flow Chart ေတြနဲ႔ ပဲျဖစ္ျဖစ္ Size လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

VII. VIII.

Other Pools & Fish Ponds .

Pools for Water Sports: A ိုလံပစ္ ေရကူးကန္ မ်ား။ o

Swimming Competition, Diving, Water Polo, Synchronized Swimming A စ ရွိတဲ့ A ားကစား ေတြ A တြက္ သံုးတဲ့ Swimming Pool ပါ။ တင္းက်ပ္တဲ့ Rules ေတြ နဲ႔ A တိုင္းA တာ Tolerances သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။

o

A ိုလံပစ္ A ားကစား ေတြ A တြက္ သံုးမဲ့ Pool ေတြ A တြက္ စံ ေတြ ကို သတ္မွတ္ ေပးထားတဲ့ A ဖြဲ႔A စည္း ကေတာ့ Fédération Internationale de Natation (FINA) ပါ။ (Fédération Internationale de Natation (FINA) is the International Federation (IF) recognized by the International Olympic Committee (IOC) for administering international competition in the aquatic sports (its name translated from French is "International Swimming Federation").

o

ဒီ သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ကို fina.org web site မွာ FINA Facilities Rules ဆိုၿပီး တင္ေပးထားပါတယ္။ FINA Facilities Rules [http://www.fina.org/project/index.php?option=com_content&task=vi ew&id=51&Itemid=119]

o

A လုပ္တစ္ခု မွာ လိုA ပ္ခ်က္ A ရ ဒီလို Swimming Pool မ်ိဳးကို ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့ Specialist နဲ႔ A ေျခခံ ဒီဇိုင္း တြဲလုပ္ဘို႔ A ခြင့္A ေရး ရခဲ့ ဘူးပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ Idea ကို ျပန္မွ်ေပးလိုက္ပါတယ္။

o

Competition Pool နဲ႔ Diving Pool ကို A ရွည္လိုက္ တြဲပါတယ္။

o

Specialist ဒီဇိုင္း လုပ္တာ ကေတာ့ .

Turn Over = 4 hr

i.

Water Inlet Bottom Inlet, Slowly

ii.

Balancing Tank (Surge Tank) at One Edge of the Pool : No Scum Gutter Required, Direct to the Balancing Tank သူ႔ရဲ့ Balancing Tank (Surge Tank) ထားတဲ့ ပံုရဲ့ A ေၾကာင္းရင္း ကေတာ့ ေရက မ်က္ႏွာျပင္ ညီေA ာင္ သူ႔ဖာသာ A လိုလို ညွိပါတယ္။ ပိုတဲ့ ေရက ဘယ္ဘက္က ျဖစ္ျဖစ္ လွ်ံက်မွာ ပါပဲ။ (မွတ္ခ်က္။ ။ Public Pool မွာ ေတာ့ Regulation A ရ ဒီA ခ်က္ A က်ံဳးဝင္ခ်င္မွ ဝင္ပါမယ္။)သူေျပာခဲ့တာ က "This is the beauty of water. "။

o

ဒါ့A ျပင္ ကစားနည္းကို လိုက္ၿပီး ေရA နက္ ကို ညွိႏိုင္ဘို႔ Pool ေA ာက္ေျခ ကို လိုသလို ႏွိမ့္လို႔ ျမွင့္လို႔ ရေA ာင္ လုပ္တာ။ ေရေA ာက္ ကင္မရာ တတ္ဆင္ဘို႔ စတာေတြ ကို လည္း စU္းစားေပး ရပါတယ္။

o

Water Treatment ကို လည္း တင္းက်ပ္တဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ နဲ႔ ထိန္းေပးဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ Specialist မွီျငမ္းတဲ့ Standard ကေတာ့ The Pool Water Treatment Advisory Group (PWTAG) ရဲ့ Treatment and quality standards for pools and spas ျဖစ္ပါတယ္။ PWTAG Website [ http://www.pwtag.org/home.html ]

o

A ေသးစိတ္ ဒီဇိုင္း လုပ္ဘို႔ A ခြင့္A ေရး ေတာ့ မရလိုက္ပါဘူး။

A. Swimming Pool vs Fish ponds

o

ေနာက္တစ္ခု သိထားသင့္တာ ကေတာ့ ေရႊငါးကန္ နဲ႔ Swimming Pool လံုးဝ မတူဘူး ဆိုတာပါ။ ငါးေတြ ကို ေမြးတဲ့ A ခါ ငါးေတြရဲ့ A ညစ္A ေၾကး မွာ ပါတဲ့ A ထူးသျဖင့္ ႏိုက္ထရိုတ္ ဓာတ္ေပါင္း ေတြ ကို ေျဖေပးဘို႔ Biological Filter ေတြ လိုA ပ္ပါတယ္။ ငါး A မ်ိဳးA စား ကို လိုက္ၿပီး ေရရဲ့ Quality ကို ထိန္းေပးဘို႔ လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။ ငါးေတြ နဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္၊ Aquatic Plants ေရေပၚေရေA ာက္ A ပင္ ေတြ ရွင္သန္ဘို႔ A တြက္ လည္း စU္းစားရပါမယ္။

o

Swimming Pool ေရထဲမွာ ပါတဲ့ Chlorine ကေတာ့ ငါးေတြ A တြက္ A ဆိပ္ပါပဲ။ A သံုးမ်ားတဲ့ Biological Filter ေတြကလည္း ငါးေတြရဲ့ A ညစ္A ေၾကး ေတြ မွာ ပါတဲ့ A မိုးနီးယား နဲ႔ nitrites ေတြကို nitrate ေတြA ျဖစ္ ေျပာင္းေပးႏိုင္မဲ့ Bacteria ေတြကို ထည့္သြင္း A သံုးခ် ေလ့ရွိပါတယ္။ Chlorine က သူတု႔A ိ တြက္ လည္း ရန္သူ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ Swimming Pool နဲ႔ ငါးA လွေမြး ကန္ A တြက္ Treatment System ကို ေပါင္းလို႔ မျဖစ္ႏိုင္ ပါဘူး။

o

ေရကူးကန္ နဲ႔ ငါးA လွကန္ ကို ယွU္ရဲ့ ထားထားတဲ့ Project တစ္ခု မွာ ေရကူးကန္ ကို Service လုပ္ရင္း ေရကူးကန္ထဲက ေရေတြ ငါးကန္ ထဲ နည္းနည္းဝင္သြားတာ နဲ႔ ငါးေတြ ေလွ်ာ ကုန္ လို႔ ကန္ထရိုက္တာ A ႀကီးA က်ယ္ ေလ်ာ္လိုက္ရတယ့္ သတင္းတစ္ခု ၾကားဘူးပါတယ္။ ဒီ (Koi Fish လို ေရႊငါးေတြ က A င္မတန္ ေစ်းႀကီးႏိုင္ ပါတယ္။)

B. Other Pools and Some Notes o

Water Fountains, Water Fall, Water Features and Display စတာ ေတြ ကပ္ပါလာၿပီ ဆိုရင္ A ဲဒီမွာ လိုခ်င္တဲ့ Display Pattern ကို ရဘို႔ A တြက္ Pump Capacity ကို သတ္သတ္တြက္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ A မ်ားA ားျဖင့္ Water Treatment A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ Circulation Pumps ေတြ နဲ႔ မလံုေလာက္ ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လိုA ပ္တဲ့ Display Pattern ရႏိုင္မဲ့ Pump Set ေတြ ကို သီးသန္႔ ဆင္ေပးဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ သီးျခားစီ ထားျခင္းA ားျဖင့္ Control လုပ္လို႔ ပိုေကာင္းပါတယ္။

o

Spa Pools: Spa Jet ေတြ ပါခဲ့ရင္ လည္း ျဖစ္ႏိုင္ရင္ သီးသန္႔ Pumps ေတြ တပ္ဆင္ ထားေပးသင့္ ပါတယ္။

o

Leisure Pool လို႔ေခၚတဲ့ A ေပ်ာ္ေဆာ့ ကန္ ေတြမွာ လိႈင္းလံုးေတြ ကို ဖန္တီးေပးတာက ေတာ့ BAS (Building Automation Systems) နဲ႔ ထိန္းထားတဲ့ Automatic Controlled Blower ေတြပါ။ သူ႔ရဲ့ သေဘာတရား က လည္း Wave Travels but Water does not. Water Only Moves Up and Down. ျဖစ္ပါတယ္။

o

ေရစပ္ ကေန ေလွ်ာေစာက္ ေျပေျပ နဲ႔ ေရတိမ္ကေန ေရနက္ကို တစ္ေျဖးေျဖးခ်င္း နိမ့္ဆင္းသြားတဲ့ ေရကန္ေတြ ကိုေတာ့ Zero Entry Pool လို႔ေခၚေလ့ ရွိပါတယ္။

o

ဒီေလာက္ဆိုရင္ စာဖတ္သူ ဆက္လက္ေလ့လာ ဘို႔ A တိုင္းA တာ တစ္ခု A ထိ ေရာက္ၿပီ လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ ေရကူးကန္ ရဲ့ ပံု ကို Online ဆြဲၿပီး စိတ္ကူးယU္ ႏိုင္ဘို႔ Link တစ္ခု ကို ေA ာက္မွာ ေပးထားပါတယ္။ My Dream Pool by Hayward Pool Products [ http://www.mydreampool.com/ ]

o

A ျခားA ဆင့္ ေတြ A တြက္ Checklist ေတြ ကို ေA ာက္မွာ ဆက္ေပးထားပါတယ္။ ႀကံဳရင္ ေတာ့ ထပ္ျဖည့္ ေပးပါမယ္။ A ခုေတာ့ ဒီေလာက္နဲ႔ တင္ နားခြင့္ျပဳပါ။

IX.

Construction .

Coordination with Architects & Structural Engineers

i.

Aesthetic (Architectural Appeal)

ii.

Spaces for MEP Systems, Equipment Logistic Routes

iii.

Ventilation for Filtration Plant

iv.

Water Pressure vs Structure (similar to water tanks)

v.

Before Concreting: Installation of Pipe Spools, Box-ups for Pool Fixtures and Lighting, Electrical Conduits, etc.

vi.

Water Proofing Installations to prevent water leaks ( water proofing membrane, double slabs, puddle flanges, etc.)

X.

XI.

XII.

Pool Maintenance .

Cleaning / Vacuum

i.

Filter Backwash

ii.

Water Quality Check

iii.

System Check

iv.

Pool Winterizing [ http://www.poolandspa.com/page107.htm ]

Natatoriums - HVAC .

Evaporation Rate Calculation

i.

Environment Control and Humidity Removal

References Web-Links 0.

Code & Regulations

.

National Swimming Pool Foundation, USA: Code Links [ http://www.nspf.org/Codes_Links.html ]

i.

NEA Singapore - Code Of Practice On Environmental Health 2005 with Addendum 1,2 & 3 Chapter 7 Swimming Pool, 2009 Jan [ http://app2.nea.gov.sg/cop_copeh_sp.aspx ]

ii.

NEA Singapore - Swimming Pool License [ http://app2.nea.gov.sg/onlinesvcs_swimmingpool.aspx ]

iii.

NEA Singapore - Swimming Pool License Renewal Application [ http://app2.nea.gov.sg/NEADownload.aspx?res_sid=20081202770387 696494 ]

iv.

USA, Georgia Counties: Codes Lists [ http://waterworldinc.net/CodeSection/CountyList.htm ]

v.

USA : Georgia Counties: Fulton County Codes [ http://waterworldinc.net/CodeSection/CountyList.htm ]

vi.

USA : California Energy Commission - Resource Library [ http://www.title24learning.com/page.php?pg=resourselibrary.php ]

vii.

Western Australia : Code of Practice for the Design, Construction, Operation, Management and Maintenance of Aquatic Facilities (October 2009) pdf download [ http://www.public.health.wa.gov.au/cproot/1893/2/CODE OF PRACTICE-AQUATIC FACILITIES 2009.pdf ]

viii.

Western Australia : Code of Practice for the Design, Construction, Operation, Management and Maintenance of Aquatic Facilities (October 2009) Online [ http://www.public.health.wa.gov.au/3/914/2/code_of_practice.pm ]

1.

Reference Standards .

Olympic Standards : Fédération Internationale de Natation (FINA) [ http://www.fina.org/project/index.php?option=com_content&task=vie w&id=51&Itemid=119 ]

i.

Anthropometrics: (United States Swimming) [ http://www.usaswimming.org/USASWeb/DesktopDefault.aspx?TabId= 234&Alias=rainbow&Lang=en ]

ii.

PWTAG : Treatment and quality standards for pools and spas [ http://www.pwtag.org/home.html ]

iii.

USA : California Energy Commission - 2008 Building Energy Efficiency Standards [ http://www.energy.ca.gov/2008publications/CEC-400-2008001/CEC-400-2008-001-CMF.PDF ]

2.

Online Articles .

Swimming Pool Fundamentals.html [ http://www.watermaid.ca/swimming-pool-fundamentals.html ]

i.

USA : Georgia Counties: Fulton County Codes (Good Reference) [ http://waterworldinc.net/CodeSection/CountyList.htm ]

ii.

Wiki Swimming_pool [ http://en.wikipedia.org/wiki/Swimming_pool ]

iii.

Pool Operations [ http://www.jazziepools.com/services/poolops.asp ]

iv.

Swimming Pool Sanitation Article [ http://www.pressreleasepoint.com/swimming-pool-sanitation-makeyour-swimming-pool-clean-and-safe-health ]

v.

Pool Care Guide: from Doheny’s Water Warehouse [ http://www.waterwarehouse.com/swimming-pool-care-guide.aspx ]

vi.

The Swimming Pool Operators and Owners Resources Pages, UK [ http://www.caromal.co.uk/Resource Page 1.HTM ]

3.

Pool Fittings Manufacturers / Suppliers .

Pentair Water Pool and Spa [ http://www.pentairpool.com/ ]

i.

Hayward Pool Product [ http://www.haywardnet.com/ ]

ii.

Hayward : Pools Fittings Owner's Manual Download [ http://www.haywardnet.com/inground/products/manuals.cfm ]

iii.

Hydrotech (uae) [ http://www.hydrotechuae.com/ ]

From : http://chawlwin.blogspot.com/2009/11/swimming-pools.html

Testing & Commissioning Process for MEP Systems o

MEP Systems ေတြ ကို သတ္မွတ္ခ်က္ Aတိုင္း တပ္ဆင္ၿပီး တဲ့ Aခါ တကယ္ လည္း Aလုပ္တယ္၊ လိုခ်င္တဲ့ (သတ္မွတ္ထားတဲ့) Performances ေတြ လည္း ရတယ္ ဆိုတာ ေသခ်ာေၾကာင္း သက္ေသျပ ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Commissioning Process ေတြ လိုAပ္ပါတယ္။ Building Owner ကို ဒီ Aေဆာက္AAံု ၾကီး ကို Aမွန္တကယ္ ေAာင္ေAာင္ျမင္ျမင္ ေဆာက္လုပ္ ၿပီးစီးလို႕ သြားပါၿပီ။ Plans and Specification ေတြ နဲ႕လည္း Compliance ကိုက္ညီတဲ့ Aရည္Aေသြး ရွိပါ တယ္။ Aသံုးခ် ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ လည္း Operationally and Functionally Ready Aဆင္သင့္ ျဖစ္ေန ပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ လက္ခံ လႊဲေျပာင္း ရယူတဲ့ Take-over လုပ္ႏိုင္ပါၿပီ ဆိုတာ ကို သက္ေသျပ မဲ့ Aေရးပါတဲ့ လုပ္ငန္းစU္ တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါဝင္တာေတြ ကေတာ့

o

i.

Verifying the operation of system components under various conditions

ii.

Verifying interactions between systems and subsystems

iii.

Documenting system performance in reference to design criteria, and

iv.

Instructing operators how to operate the building systems and equipment

Building Owner နဲ႔ Operators ေတြ ကို ေပးမဲ့ Aက်ိဳးေက်းဇူး ေတြ ကေတာ့။ o

Building Systems ေတြက ဒီဇိုင္းလုပ္ထားတဲ့ Aတိုင္း Aေကာင္းဆံုး efficiency နဲ႔ မွန္မွန္ကန္ကန္ Aလုပ္ လုပ္ေနတယ္။

o

Systems ေတြၾကား (ရႈတ္ေထြးတဲ့ စနစ္ ေတြၾကားမွာ ေတာင္) Aျပန္Aလွန္ မွန္ကန္ တဲ့ Interaction ေတြ ရွိေနတယ္။

o

Maximum Comfort Aတြက္ System ေတြ ကို စနစ္တက် Balanced လုပ္ ၿပီးသား ျဖစ္ေနတယ္။

o

Building System Operators ေတြ ကိုလည္း Design Efficiencies ရေနေAာင္ ဘယ္လို ထိန္းသိမ္း Operate လုပ္ရမလဲ လို႔ ေလ့က်င့္ ေပးထားၿပီး ျဖစ္တယ္။

o

Post Acceptance Coordination မွာလည္း Design Conditions နဲ႔ A နီးစပ္ဆံုး တူတဲ့ A ေျခA ေန ကို ေသခ်ာ ေရြးၿပီး မွ စစ္ထားတာ မို႔ လိုခ်င္တဲ့ A ရည္A ေသြး ရဘို႔ ေသခ်ာ ေစတယ္။

o

ASHRAE ရဲ့ Definition ကေတာ့ "The Commissioning Process: is defined as a quality-oriented process for achieving, verifying, and documenting that the performance of facilities, systems, and assemblies meets defined objectives and criteria". Commissioning is an all inclusive process for all the planning, delivery, verification, and managing risks to critical functions performed in, or by, facilities."

o

လူ A မ်ားစု က Commission Process ေတြ A ားလံုး တပ္ဆင္ၿပီး မွ လုပ္ဘို႔ လိုA ပ္တာ လို႔ ထင္တတ္ၾကပါတယ္။ A မွန္တကယ္ လိုA ပ္ခ်က္ က ေတာ့ Pre-Design A ဆင့္မွာ ထဲက

ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈ ေတြ၊ ထည့္သြင္းစU္းစားမႈ ေတြ လုပ္ထားရပါတယ္။ Project Phases A ားလံုး မွာ သင့္ေတာ္တဲ့ activities ေတြ ပါဝင္ ထားေပး ရပါတယ္။ o

ေနာက္ပိုင္းမွာ မလိုA ပ္တဲ့ A ျငင္းပြားမႈ ေတြ ျဖစ္မလာေစဘို႔ A တြက္ Contract Specifications ေတြ မွာလည္း Commissioning Scope ေတြ ကို တိတိက်က် သတ္မွတ္ေပးထားရပါတယ္။ ဒါမွလည္း လိုA ပ္ခ်က္ A လိုက္ သင့္ေတာ္တဲ့ Budget ေတြ ပါဝင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

စနစ္တက် ရွိေနၿပီးျဖစ္တဲ့ Commissioning Standards Manuals ေတြ နဲ႔ Certifications ေတြ ေပးႏိုင္ တဲ့ Standard Organizations ေတြ က ေတာ့။ 1. AABC (Associated Air Balance Council) 2. ASHRAE ( American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers, Inc.) 3. NEBB (National Environmental Balancing Bureau) 4. SMACNA (Sheet Metal and Air Conditioning Contractors' National Association) တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

o

ခု တစ္ပါတ္ မွာ Commissioning Process ေတြ A ေၾကာင္း ကို မိတ္ဆက္ ေပးထား ပါတယ္။ Systems တစ္ခု စီရဲ့ A ေသးစိတ္ ကို ေတာ့ ေနာက္ၾကံဳတဲ့ A ခါ A လ်င္း သင့္သလို တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ Post မွာ တင္ျပမဲ့ A စီA စU္ ကေတာ့။ . I. II.

Commissioning Teams Key Commissioning Activities Commissioning Scopes & Systems to be Commissioned

III.

Commissioning Procedure (1) : Planning & Documentations

IV.

Commissioning Procedure (2) : Field Activities

V.

Commissioning Procedure (3) : Final Reports

VI. VII.

Commissioning Specialists in Singapore References

-A ၾကမ္းေရးလက္စ-

I.

Commissioning Teams o

o

Commissioning Teams မွာ ပါဝင္ပတ္သက္ ရမဲ့ သူေတြ ကေတာ့။ i.

A ေဆာက္A A ံု ပိုင္ရွင္ (Owner)

ii.

A ေဆာက္A A ံု ကို A မွန္တကယ္ သံုးျပဳမဲ့ သူ (End-User )

iii.

ဒီဇိုင္းလုပ္သူ မ်ား (Architects, MEP Engineers)

iv.

ကန္ထရိုက္တာ မ်ား (Main Contractor, Sub Contractors, …)

v.

TAB (Testing, Adjusting and Balancing) Commissioning Agents

vi.

Building Operating & Maintenance Staffs

A ားလံုး မွာ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ကိုယ္စီ ရွိၾကပါမယ္။

o

Comprehensive Commissioning လုပ္ခ်င္တဲ့ Owners ေတြ A ေနနဲ႔ Pre-Design Stage မွာထဲက စိတ္ႀကိဳက္ Commissioning Agent ကို တိုက္ရိုက္ ခန္႔A ပ္ ေရြးခ်ယ္ တာဝန္ေပးထားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ A ေျခA ေန မွာ Commissioning Agent က သက္ဆိုင္ရာ A ဆင့္တိုင္း မွာ သင့္ေတာ္သလို ပါဝင္ ပတ္သက္ခြင့္ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Owners နဲ႔ Engineers ေတြ က ဘယ္ေလာက္A ဆင့္ A ထိ Commissioning လုပ္ခ်င္တယ္ ဆိုတာ ကို ႀကိဳတင္ သတ္မွတ္ရပါမယ္။ ၿပီးေတာ့ Commission Scope နဲ႔ Specification A ေသးစိတ္ ကို သတ္မွတ္ ေပးရပါမယ္။ ဒီလို A ဆင့္ေတြ A တြက္ Commissioning Specialist ရဲ့ A ၾကံျပဳခ်က္ ကို ေဆြးေႏြး ရယူႏိုင္ပါတယ္။

o

သတ္မွတ္ခ်က္ ထဲမွာ ပါတဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ရဘို႕ Commission လုပ္ရမဲ့ သူေတြ နဲ႔ တာဝန္ေတြ ကို လည္း ခြဲျခားသတ္မွတ္ ထားေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Contractor / Commissioning Agents ေတြ က လည္း ဒီ သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ကို ရေA ာင္ လုပ္ေပးဘို႔ Contract ရထဲက သေဘာတူ ထားရမွာ ျဖစ္ၿပီး တကယ္ရေA ာင္ လည္း လုပ္ေပး ရပါမယ္။

o

A စထဲ က သေဘာတူ မထားရေသးတဲ့ A ခ်က္ေတြ ကို လိုခ်င္ရင္ (သို႔) လိုA ပ္လာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ မွ်မွ်တတ ညွိႏိႈင္း ၿပီး လုပ္ေဆာင္ ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

II.

Key Commissioning Activities Commissioning Activities ေတြ ကို Project Phases ေတြ A လိုက္ ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္။ 1. Pre-design Phase i.

Develop Commissioning Scope

ii.

Review Design Intent

iii.

Owner may employ Commissioning Agent for Comprehensive Commissioning

2. Design Phase i.

Develop Commissioning Specifications

ii.

Design to accommodate Commissioning

iii.

Commissioning Plan

3. Construction Phase i.

Identify commissioning scope

ii.

Commissioning Test Details

iii.

Manage Commissioning Process: Meetings, Plan & Schedules

iv.

System Verification Checks and Documents

v.

Equipments System Start-ups

vi.

Carry out TAB (Testing, Adjusting and Balancing)

4. Acceptance Phase i.

Functional Performance Tests

ii.

Verify TAB results

iii.

Train O&M Staffs

iv.

Compile Final Commissioning Reports

5. Post-Acceptance Phase i.

Carry out any "off season" functional performance tests

ii.

Update documents

III. IV.

Commissioning Scopes & Systems to be Commissioned o

ဘယ္ Systems ေတြကို Commissioning လုပ္မွာလဲ၊ ဘယ္ေလာက္A ဆင့္ A ထိ လုပ္မွာလဲ။ ဘယ္လို လုပ္မွာလဲ ဆိုတာ ေတြ ကို A တိက် ႏိုင္ဆံုး သတ္မွတ္ ေပးရပါမယ္။ Building MEP Systems A မ်ားစု ကို Commissioning Agents ေတြက Commissioning လုပ္ေပးဘို႔ တာဝန္ယူ ႏိုင္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ Uပမာ။ 1. HVAC Systems 2. Plumbing Systems 3. Utility Systems 4. Fire Sprinkler Systems 5. Fire Alarm & Life Safety Systems 6. Building Automation Systems (or) Building Management Systems 7. Electrical Systems 8. Security Systems 9. Lighting Control Systems

o

Commissioning Agency ရဲ့ Specialty ကိုလိုက္ၿပီး ဘယ္ Systems ေတြ ကို လုပ္ႏိုင္မလဲ စစ္ေဆးဘို႔ ေတာ့ လိုA ပ္ပါမယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ ကေတာ့ Contract Specifications ေတြ A ရ Systems ေတြ A ကုန္လံုး ကို Commissioning လုပ္ဘို႔ လိုA ပ္ခ်င္ မွ လိုA ပ္မွာပါ။

o

Contract Specifications ထဲက သေဘာတူညီ မႈကို လိုက္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာ Contractors ေတြ ကပဲ Commissioning လုပ္တာ၊ (သို႔) သူတို႔ ႏွစ္သက္တဲ့ Commissioning Agent

(Third Party Specialist) ငွား လုပ္ေစတာ ေတြ လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ( လိုA ပ္ရင္ Owner ကို A သိေပးၿပီး သေဘာတူညီမႈ ရယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ) o

A ထူး Specialists Systems ေတြ ကိုေတာ့ Specialist Contractors ေတြ က ေန Commissioning လုပ္ေပးရႏိုင္ ပါတယ္။ ဒီA ခါ သူတို႔ရဲ့ သီးသန္႔ Commissioning Plans ေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။

V.

Commissioning Procedure (1) : Planning & Documentations o

တကယ္ လုပ္ရမဲ့ Commissioning Procedure ရဲ့ ပထမဆံုး A ဆင့္ပါ။ A စီA စU္ နဲ႔ လိုA ပ္မဲ့ စာရြက္စာတမ္း ေတြ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ကို စနစ္တက် ျပင္ဆင္မႈ ေတြ လုပ္ရတဲ့ A ဆင့္ လို႔ ဆိုပါေတာ့။

1. Commissioning Specifications & Acceptance Criteria o

Commissioning Process ရဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ A ားလံုး ကို သတ္မွတ္မဲ့ Detail Specifications လိုA ပ္ပါတယ္။ ပါဝင္ႏိုင္တာေတြ ကေတာ့။ i.

ပါဝင္ ပတ္သက္ရမဲ့ Team Member ေတြ နဲ႔ သူတို႔ရဲ့ Roles & Responsibilities (တာဝန္မ်ား) A က်U္းခ်ဳပ္။

ii.

သက္ဆိုင္ရာ Service A လိုက္ ပတ္သက္သူ ေတြ ရဲ့ Detail Responsibilities

iii.

Commissioning လုပ္မဲ့ Systems, Equipments & Interfaces ေတြရဲ့ စာရင္း။

iv.

Field Installation Verification Requirements

v.

Functional Performance Tests Requirements including Testing Instruments Specifications & Calibration Requirements

vi.

Documentation Procedure and Requirements

vii.

O&M Staff Training Requirements

viii.

Commissioning Standards

2. Commissioning Plan o

Commissioning Scope & Specifications ေတြ ကို မွီျငမ္းၿပီး ဘာေတြ လုပ္ရမလဲ သတ္မွတ္ေပးမဲ့ Action Plan ျဖစ္ပါတယ္။ i.

Identify the Commissioning Team

ii.

Identify each Team member's responsibility and authority

iii.

Identify the Commissioning Scope of the specific project

iv.

Identify communication protocols for the specific project. Include startup meetings, progress meetings, and written communication procedures.

v.

Identify commissioning work flow. Includes weekly field report, start up observation reports, system check forms, equipment check forms and final report

vi.

Commissioning schedule

vii.

Maintenance Manual Review Procedure

viii.

O&M Staffs Training / Turn Over Seminar Outline

3. 4. Interfacing with Design Documentations o

Owner က ေစာေစာထဲက ခန္႔ထားလို႔ ပတ္သက္ခြင့္ရခဲ့ ရင္ Owner က Designer ကို ေပးတဲ့ Engineering Parameter ေတြ ကို ေနာက္ပိုင္း မွီျငမ္းႏိုင္ဘို႔ Documented လုပ္ထားႏိုင္ပါတယ္။

o

Design & Specification ေတြ ရတဲ့ A ခါမွာ လိုA ပ္တဲ့ Design Parameters ေတြ ရေA ာင္ Commissioning လုပ္ႏိုင္ မလုပ္ႏိုင္ နဲ႔ A ခက္A ခဲ ေတြ ကို သိရွိႏိုင္ ေစဘို႔ A တြက္ ေသေသခ်ာခ်ာ ဆန္းစစ္ စစ္ေဆးရမွာ ေတြ ကေတာ့။ i.

Conflict between Systems

ii.

Ability of Systems to be balanced

iii.

Maintenance access and maintainability of system

iv.

Commissioning Specification

5. Commissioning Methodology (Method Statements) o

လုပ္မဲ့ လုပ္ငန္းစU္ A ဆင့္ဆင့္ A ေသးစိတ္ ကို A စီA စU္ A လိုက္ စနစ္တက် ေဖာ္ျပထားတဲ့ လုပ္ငန္းစU္ A ေသးစိတ္ ရွင္းတမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ Method Statements ေတြ မွာ ပါဝင္ႏိုင္တာ ကေတာ့။ i.

ဘယ္သူေတြ ပါဝင္တယ္။

ii.

ဘာ Tools & Instruments ေတြ သံုးမယ္။ ဘာေတြ လိုA ပ္တယ္။

iii.

ဘယ္ Form ေတြ ကို သံုးၿပီး ဘယ္လို Document လုပ္မယ္။

iv.

ဘယ္ကစမယ္။ ဘာေတြလုပ္ရမယ္။ ဘယ္လို A ဆင့္ဆင့္ လုပ္ရမယ္။

v.

ဘာေတြ ကို ဘယ္A ခ်ိန္ မွာ Verify လုပ္ရမယ္။ ဘယ္သူက verify လုပ္မယ္။

vi.

လက္ခံႏိုင္တဲ့ Criteria ေတြကဘာေတြလဲ။ Remedy လုပ္ဘို႔ လိုA ပ္ရင္ လုပ္မလဲ သတ္မွတ္ မဲ့ Corrective Action Plan ေတြ ကေရာ ဘယ္လို ေတြ လုပ္ရမွာလဲ။

စသည္ျဖင့္ပါ။ 6.

7. Testing Reports Formats o

စနစ္တက် Documented လုပ္ သိမ္းဆည္းႏိုင္ဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ Forms ေတြ ပါ။ A ေရးႀကီးတဲ့ စစ္ေဆးရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ကို ပါထည့္သြင္း ထားေလ့ ရွိပါတယ္။ လိုA ပ္တဲ့ Forms ေတြ ကို A ၾကမ္းA ားျဖင့္ ငါးမ်ိဳး ခြဲျခား ႏိုင္ပါတယ္။ i.

Notification Forms : A သိေပးဘို႔ A တြက္ သံုးတာပါ။ Uပမာ။ ။ Inspection Request Forms, Corrective Action Request Forms

ii.

Installation Verification Check Forms

iii.

Integrity Testing Check Forms

iv.

Start-up Check Forms

v.

Operational & Functional Performance Test Check Forms

8.

VI.

Commissioning Procedure (2) : Field Activities o

ဒီA ဆင့္ ကေတာ့ Commissioning Procedure ရဲ့ ဒုတိယ A ဆင့္ပါ။ လုပ္ငန္းခြင္ ထဲမွာ တကယ္ လက္ေတြ႕ စစ္ေဆး မွတ္တမ္းတင္ ရတဲ့ A ဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ဒီA ဆင့္ မွာ Method Statements, Forms, Procedures, Protocols,… စတဲ့ လိုA ပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္း ေတြ၊ ပစၥည္းကိရိယာေတြ၊ ပါဝင္သူေတြ ရဲ့ တာဝန္ နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ရယ္ က သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ရွိေနၿပီး ျဖစ္ေနရပါမယ္။

o

သံုးမဲ့ Instruments ေတြက လက္ခံႏိုင္ေလာက္တဲ့ Acceptable accuracy ရွိရပါမယ္။ Instruments ရဲ့ A ေရးပါမႈ နဲ႔ သက္တမ္း ကို လိုက္ၿပီး Unexpired Calibration Report ေတြလည္း လိုA ပ္ေကာင္း လိုA ပ္ ႏိုင္ပါတယ္။

3. Pre-commissioning: Field Installation Verifications (or) System Verification Checks (SVCs) .

Installation inspection and checks

i.

Installation Integrity Tests o

Pressure Tests

o

Continuity Tests

o

Vibration Tests

o

Sound Tests

o

Cleaning Tests

o

ii.

Produce Observation Verification Report

Equipment & System Start-ups

4. Commissioning .

Operational Performance Tests

i.

Testing Adjusting and Balancing

ii.

Functional Performance Tests

5. Corrective Actions

VII.

Commissioning Procedure (3) : Final Reports o

ဒီA ဆင့္ ကေတာ့ Commissioning Procedure ရဲ့ တတိယ (A ၿပီးသတ္) A ဆင့္ပါ။ Field Commission Reports ေတြနဲ႔ A တူ A ျခားလိုA ပ္မဲ့ စာရြက္စာတမ္း ေတြ ကို စနစ္တက် ျပဳစု မွတ္တမ္းတင္မႈ ေတြ နဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ေလ့က်င့္ သင္တန္းေပးမႈ ေတြ၊ လုပ္ရမဲ့ A ဆင့္ပါ။

1. Final Commissioning Report 2. Operation & Maintenance Manuals 3. O&M Staff Training

VIII.

Commissioning Specialists in Singapore o

စကာၤပူ မွာ NEBB Certified Firms ေလး၊ ငါးခု ေလာက္ ရွိပါတယ္။ A ခ်ိဳ႕က Cleanroom Performance Testing လုပ္ေပးႏိုင္ၿပီး A ခ်ိဳ႕ကေတာ့ HVAC System Commissioning လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီA ထဲ က စာေရးသူ တြဲလုပ္ဘူးတဲ့ Firm ႏွစ္ခု ကေတာ့။

o

0.

Cesstech (S) Pte Ltd : Cleanroom Performance Testings

1.

CMD Services (SEA) Pte Ltd : HVAC System Commissioning

A ခု A ခ်ိန္မွာ Supply ထက္ Demands ကပိုမ်ားေတာ့ ဒီ Firms ေတြလည္း A ရမ္း A လုပ္ မ်ားပါတယ္။

o

Cesstech (S) Pte Ltd ကေတာ့ Cleanroom Performance Testings ေတြ ကို A ဓိက လုပ္ပါတယ္။ စာေရးသူ A ေတြ႕A ၾကံဳ A ရေတာ့ Professional and Technically Very Cooperative ပါ။ Cleanroom Performance Testings ေတြ ကလည္း တိက်တဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ရွိၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္ ။

o

CMD Services (SEA) Pte Ltd ကလည္း HVAC System Commissioning ေကာင္းေကာင္း လုပ္ေပးႏိုင္တဲ့ A ေတြ႕A ၾကံဳ ေကာင္းေကာင္း ရွိတဲ့ သူေတြပါ။ သူတို႔နဲ႔ က်န္ခဲ့တဲ့ 8 years ago ေလာက္တုန္း က တြဲလုပ္ခဲ့ ဘူးပါတယ္။ A စပိုင္း မွာ ပညာျပတာ ခံရမလို ျဖစ္ခဲ့ေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္း မွာ ေတာ့ ဆက္ဆံရတာ A ဆင္ေျပ ပါတယ္။ စကာၤပူ မွာ က HVAC Commissioning သတ္မွတ္ခ်က္ A တိA က် သတ္မွတ္ခ်က္ မရွိေသးတာ မို႔ Standard က လိုA ပ္သလို A တိုးA ေလွ်ာ့ လုပ္ခ်င္ လုပ္ႏိုင္တာ မို႔ပါ။ Commissioning Process မစရေသးခင္ A စပိုင္း မွာ သူတု႔ိ Representative က NEBB Procedures နဲ႔ Forms ေတြ မသံုးပဲ စာေရးသူ ဆီ Present & Submit လုပ္လာ ဘူးပါတယ္။ SubContractor ရဲ့ QA နဲ႔ A တူ လာတာပါ။ စာရြက္စာတမ္းေတြ ကို ၾကည့္ၿပီး စာေရးသူ က ဒါပဲလား ေမးေတာ့ Representative က စနစ္တက် လုပ္ထားသလို ခပ္တည္တည္ ခပ္တင္းတင္း နဲ႔ ေျဖပါတယ္။

o

A ဲဒီ့ A ခ်ိန္ မွာ စာေရးသူ ကလည္း NEBB Procedures ေတြ ကို A ထိုက္A ေလ်ာက္ ေလ့လာၿပီးသားမို႔ (ငါ A ခ်U္ မဟုတ္ ပံုစံနဲ႔။) သူတို႔ လာတင္တဲ့ စာရြက္စာတမ္း ေတြ ကို ဆက္လည္းမစစ္၊ လက္လည္း မခံ ပဲ ျပန္သြားစစ္ၿပီး ေသခ်ာမွ ျပန္လာတင္ဘို႔ ေျပာလိုက္ ၿပီးေတာ့မွပဲ တကယ့္ NEBB Procedures ေတြ နဲ႔ စနစ္တက် ျပန္လာ ပါေတာ့တယ္။

o

NEBB Procedure A တိုင္း လုပ္ေပးရဘို႔ Contract Obligation မရွိရင္ေတာင္မွ သူတို႔လုပ္ေပးမဲ့ A စီA စU္ ကို ေသခ်ာစစ္ၿပီးမွ လက္ခံ သင့္ပါတယ္။

IX.

References 0. "AABC Commissioning Guideline", Associated Air Balance Council, 2002 1. "NEBB Procedural Standards for Building System Commissioning", National

Environmental Balancing Bureau

Web-Links 2. WBDG: Building Commissioning, National Institute of Building Sciences [ http://www.wbdg.org/project/buildingcomm.php ] 3. AABC (Associated Air Balance Council)[ http://www.aabc.com/ ] 4. ASHRAE ( American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers, Inc.) [ http://www.ashrae.org/ ]

5. NEBB (National Environmental Balancing Bureau)[ http://www.nebb.org/ ] 6. SMACNA (Sheet Metal and Air Conditioning Contractors' National Association) [ http://www.smacna.org/ ] 7. NEBB Certified Firms in Singapore [ http://www.nebb.org/index.php?option=com_jumi&fileid=6 ]

----Scrap Notes-

Acceptable standard = Ambiguous ( On the mercy of owner’s agent… ), what standard? Testing Instruments & Tools: Accuracy and Calibration Realistic performances - eg temperature & humidity tolerances A ဓိက က ရည္ရြယ္ခ်က္ ေတာ့ လိုA ပ္တဲ့ A ရည္A ေသြး သံုးခု ကို ေသခ်ာ ရႏိုင္ေစဘို႔ပါ။ 1. Integrity: ဒါဏ္ခံႏိုင္စြမ္း ရွိမရွိ။ Uပမာ။ ပိုက္ေတြ က သတ္မွတ္ Test Pressure ကို ခံႏိုင္ရည္ ရွိတယ္။ 2. Operational Performance: A လုပ္ လုပ္မလုပ္၊ Uပမာ။ ။ Pump ကို On လိုက္ရင္ ေရေမာင္းတင္ တယ္။ 3. Functional Performance: A ရည္A ေသြး ရမရ၊ Uပမာ။ ။ Pump က လိုA ပ္တဲ့ Pressure နဲ႔ Water Flowrate ကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ ပါဝါ A တြင္းမွာ ပဲ သံုးၿပီး ေပးႏိုင္တယ္။

From : http://chawlwin.blogspot.com/2010/06/testing-commissioning-process-for-mep.html

၁.၆ ၊ ကုန္က်စရိတ္ ေပၚAက်ိဳးသက္ေရာက္ မႈ (The Impact on Construction Cost) o

Aေဆာက္AAံု ျမင့္လာတာ နဲ႔ Aမွ်၊ Equipment ေတြကို Hoisting လုပ္ဘို႔၊ Material ေတြ Aေပၚထပ္ကို သယ္တင္ဘို႔ရာ ပိုလည္းၾကာ၊ စီစU္ရတာက လည္း ပိုလို႕ ႐ႈတ္ေထြး လာေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ေဆာက္လုပ္ေရး Aလုပ္သမား Aမ်ားစုဟာလည္း Aေပၚေရာက္ဘို႔ ျပန္ဆင္းဘို႔ နဲ႔ တစ္ေနကုန္ Aေပၚထပ္ေတြမွာပဲ ေနၿပီး Aလုပ္လုပ္ ေနရတာမို႔ လုပ္ငန္းလည္း သိပ္မတြင္ပါဘူး။ Structural နဲ႔ M&E Systems ေတြကလည္း ပိုၿပီး ႐ႈတ္ေထြး ပါတယ္။ ေဆာက္လုပ္ေရး နည္းပညာေတြ လည္း ျခားနား ပါတယ္။

o

၁၀ ထပ္ ထက္ ပိုျမင့္တဲ့ Aေဆာက္AAံု ေတြ ရဲ႕ Cost / Floor Area ကိုၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ ငါးထပ္ တိုးတိုင္း၊ တိုးလာတဲ့ A ထပ္ေတြရဲ႕ ကုန္က်စရိတ္ ဟာ ၁၀% ကေန ၁၅% ေလာက္A ထိ ပိုပိုတိုးလာတာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

o

A ထပ္ျမင့္ လာတာနဲ႔ ကုန္က်စရိတ္ A မ်ိဳးမ်ိဳး ပိုတက္လာ မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေျမေနရာ A ေနA ထား၊ ပစၥည္းပစၥယ ကိုင္တြယ္ထိန္းသိမ္း မႈ၊ Architectural Details နဲ႔ ကၽြမ္းက်င္လုပ္သား ေတြ ၊ ကန္ထ႐ိုက္တာ ေတြရဲ႕ A ထပ္ျမင့္ A ေဆာက္A A ံု လုပ္ငန္းA ေတြ႔A ၾကံဳ ေတြ A စ႐ွိတဲ့ လိုA ပ္မႈ A တိုင္းA တာ ေတြကလည္း ကုန္က်စရိတ္ ျမင့္ေစတဲ့ A ေၾကာင္းA ရာ ေတြ ပါပဲ။

I.

M&E System ေတြရဲ႕ ေဆာက္လုပ္ေရး ကုန္က်စရိတ္ o

A ေဆာက္A A ံု ရဲ႕ A မ်ိဳးA စား၊ ႏိုင္ငံ ရဲ႕လူေနမႈ A ဆင့္A တန္း၊ Architectural Design နဲ႔ ေ႐ြးခ်ယ္တဲ့ M&E systems ကို မူတည္ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ A မ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

A ခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြ မွာ ေဒသA လိုက္ Construction Costs Manual ကုန္က်စရိတ္ ကို A လြယ္တကူ ခန္႔မွန္း ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ လက္စြဲ စာA ုပ္ ကို ဝယ္ယူရရွိ ႏိုင္ပါတယ္။ Quantity Surveyor Company ေတြ မွာလည္း Projects A မ်ိဳးမ်ိဳး၊ A ရြယ္A စား A မ်ိဳးမ်ိဳး A တြက္ ကုန္က်စရိတ္ Benchmark ေတြ ရွိေလ့ရွိပါတယ္။

o

ဒီေနရာ မွာ ကုန္က်စရိတ္ ေတြ A ေၾကာင္း ကို A ေသးစိတ္ ေျပာမွာ မဟုတ္ပဲ MEP Systems ေတြ ရဲ့ ကုန္က် စရိတ္ ကို A ေဆာက္A A ံု တစ္ခု လံုးရဲ့ ကုန္က်စရိတ္ နဲ႔ ႏိႈင္းယွU္ ႏိုင္ဘို႔ နမူနာ ကို ေဖာ္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Fully Air-conditioned လုပ္ထားတဲ့ High Quality Building ေတြရဲ႕ ကုန္က်စရိတ္ ရာႏႈန္းကို ေA ာက္က ဇယားမွာ ေဖၚျပ ထားပါတယ္။ ဒီရာႏႈန္း ေတြဟာ A ၾကမ္းA ားျဖင့္ မွီၿငမ္းဘို႔သာ ျဖစ္ၿပီး ဒီဇိုင္းလုပ္ရင္း နဲ႔ ကုန္က်စရိတ္ ေတြကို ဆက္လက္စိစစ္ ျပဳျပင္ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Table ၁.၆.၁. M&E Floor Area လိုA ပ္ခ်က္ A မ်ိဳးမ်ိဳး A သံုးျပဳမႈ

စုစုေပါင္း ကုန္က်စရိတ္ ၏ ရာႏႈန္း

(Type of Occupancy)

နည္း

လတ္

မ်ား

ကြန္ျပဴတာ စင္တာမ်ား

၃၀

၄၅

၆၀

ကုန္တိုက္ (ကုန္ပေဒသာဆိုင္ႀကီး)မ်ား

၂၀

၂၅

၃၀

ေဆး႐ုံမ်ား (Research)

၃၀

၄၀

၅၀

ေဆး႐ုံမ်ား (Clinical)

၂၀

၃၀

၃၅

A ေဆာင္၊ ေဘာ္ဒါေဆာင္မ်ား

၁၅

၂၀

၂၅

ဟိုတယ္ (တည္းခို၊ ေနထိုင္ရန္)

၂၀

၃၀

၃၅

ဟိုတယ္ (Convention ညီလာခံ)

၂၅

၃၅

၄၀

႐ုံးခန္းမ်ား (A ေထြေထြ)

၂၀

၂၅

၃၅

႐ုံးခန္းမ်ား (High-Tech)

၂၅

၃၅

၄၅

သုေတသန Laboratories မ်ား

၃၀

၄၀

၅၀

လူေနA ိမ္ (မိသားစု)

၁၀

၁၅

၂၀

A ထပ္ျမင့္ တိုက္ခန္းမ်ား

၁၅

၂၀

၂၅

စတိုးဆိုင္၊ လက္လီဆိုင္မ်ား (လံုးခ်င္း)

၁၀

၂၀

၂၅

၂၀

၂၅

၃၀

မူလတန္း ေက်ာင္းမ်ား

၁၅

၂၀

၃၀

A လယ္တန္း ေက်ာင္း

၁၅

၂၅

၃၅

တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ မ်ား*

၂၀

၃၀

၄၀

စတိုးဆိုင္၊ လက္လီဆိုင္မ်ား(ကုန္ပေဒသာဆိုင္)

* စာသင္ေက်ာင္း ေဆာင္မ်ား A တြက္သာ ျဖစ္ပါသည္။ A ျခား Laboratories လက္ေတြ႔ ခန္းမ်ား၊ ကြန္ျပဴတာ စင္တာ၊ ေဘာ္ဒါေဆာင္မ်ား ကိုသက္ဆို္င္ရာ နာမည္ႏွင့္ ၾကည့္ပါ။ II.

M&E System ေတြရဲ႕ Operating Cost (လည္ပတ္ေရး စရိတ္) o

A ေဆာက္A A ံု ရဲ႕ Operating Costs ေတြကေတာ့ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းစရိတ္၊ ျပင္ဆင္စရိတ္၊ ပစၥည္းလဲလွယ္ စရိတ္၊ ေရ၊မီး၊ မီတာခ၊ A လုပ္သမားစရိတ္ နဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲ စရိတ္ ေတြပါဝင္ပါတယ္။ A ေဆာက္A A ံု ေတြ ရဲ႕ Architectural and Structural Components ေတြ ဟာသက္တမ္းA ၾကာႀကီး ခံတာမို႔ ခနခန လဲေပးဘို႔ မလိုA ပ္ပါဘူး။ (A မိုးေတြကလဲြလို႔ေပါ့ေလ)။ M&E Systems ေတြA တြက္က ေတာ့ A ဲသလိုမ်ိဳး မဟုတ္တာမို႔ စြမ္းA င္သံုးရ႐ံု သာမက A ၿမဲတမ္း ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း ဘို႔လည္း လိုA ပ္ ပါတယ္။ တကယ့္လက္ေတြ႔ မွာလည္းပဲ Life Cycle တစ္ခုမွာ Owning and Operating M&E systems ပိုင္ဆိုင္မႈ နဲ႔ လည္ပတ္မႈ စရိတ္ ေတြက မူလ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံ ထားတဲ့ စရိတ္ထက္ ကို ပိုမို ကုန္က် ႏိုင္ပါတယ္။ ထိထိေရာက္ေရာက္ A က်ိဳး႐ွိ တဲ့ Life Cycle ေတြရဲ႕ A ေရးပါ မႈဟာ A ေလးA နက္ ထား ေျပာႏိုင္ဘို႔ လြယ္လြန္း လွတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

o

Tropical Weather Region မွာ 24/7 (တစ္ရက္ ကို ၂၄ နာရီ၊ တစ္ပါတ္ ကို ၇ ရက္) မနားတမ္း လည္ပတ္ ေနတဲ့ Data Centers ေတြ A တြက္ HVAC Systems တစ္ႏွစ္စာ

Operation Cost က HVAC Systems ကို A ၿပီးA စီး တပ္ဆင္ၿပီး Testing & Commissioning လုပ္ၿပီးသည္ A ထိ ကုန္က်တဲ့ စားရိတ္ ရဲ့ တစ္ဝက္ေက်ာ္ ေလာက္ကို ရွိႏိုင္ပါတယ္။ o

စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာ A ိမ္သံုး Multi-Split Type Air Conditioners တစ္တြဲ ကို ေန႔ေရာညပါ မနားတမ္း သံုးစြဲ မယ္ဆိုရင္ ကုန္က်မဲ့ တစ္ႏွစ္စာ မီတာခ က သူ႕ကို A သစ္ဝယ္ဆင္ တဲ့ တန္ဘိုး နီးပါးေလာက္ ကုန္က် ႏိုင္ပါတယ္။

o

မွတ္ခ်က္ ။ ။ o

စကာၤပူ ႏိုင္ငံ HDB Flat A ိပ္ခန္း သံုးခန္း A တြက္ A ၾကမ္းဖ်U္း ၾကည့္ ရင္ Master Bedroom A တြက္ (3.51 kW (12,000 btu/h) x 1 နဲ႔ Common Bedrooms ေတြ A တြက္ 2.93 kW (10,000 btu/h) x 2 စုစုေပါင္း 9.37 kW (32,000 btu/h) Cooling Capacity ရွိပါတယ္။ ပ်မ္းမွ် COP က 2.5 ေလာက္ ရွိပါတယ္။ COP = Cooling Capacity (kW) / Input Power (kW)

o

ဒါေၾကာင့္ Full Load မွာ Input Power 3.75kW လိုA ပ္ပါတယ္။ Load က A ၿမဲ Full-Load မဟုတ္တဲ့ A တြက္ Compressors ေတြက A ၿမဲတမ္း လည္ပတ္ေနမွာ မဟုတ္လို႔ Load Factor ကို 0.6 ေလာက္ထားၿပီး မီတာခ တစ္ယူနစ္ 19¢/kWh နဲ႔ စU္းစားမယ္ဆိုရင္။ 3.75 kW x 0.6 x 24 h x 19¢/kWh x 365 = $ 3,745

o

မူလ ကုန္က်စားရိတ္ က ပ်မ္းမွ် $ 2,100 ေလာက္ပဲ ရွိတာ မို႔ ႏိႈင္းယွU္ ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

o

ဒီေနရာ မွာ Eည့္ခန္း A တြက္ မေဖၚျပထားပါဘူး။ Eည့္ခန္း A တြက္ Cooling Capacity က ႀကီးမား ေလ့ရွိတာမို႔ ေတာ္ရံု နဲ႔ တတ္ႏိုင္ဘို႔ မလြယ္ပါဘူး။ တတ္ၿပီးရင္ လည္း တန္ေA ာင္ သံုးမွ ဆိုေတာ့ ကိုယ္ပိုင္ A ိမ္ထိုင္ ရံုးခန္းဖြင့္ သံုးမယ္ဆိုမွပဲ….

o

COP 4 ေက်ာ္ေက်ာ္ A ထိ ရႏိုင္တဲ့ Energy Efficient Inverter Controlled Model ေတြ ကို သံုးရင္ ဒီကုန္က် စရိတ္ ကို 50% ေလာက္A ထိ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါတယ္။

o

စာေရးသူ A ေတြ႕A ၾကံဳ A ရ A ားလံုး A ျပင္ထြက္ A လုပ္လုပ္တဲ့ Working class မိသားစု တစ္ခု A တြက္ Air-con တစ္ေန႔ ပ်မ္းမွ် ၈ နာရီ (Weekday nights + Weekends) သံုးမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ စုစုေပါင္း ကုန္က်စားရိတ္ ကို ခုလို ခန္႔မွန္း ႏိုင္ပါတယ္။ o

Energy Efficient Inverter-Controlled Air-con: 1.0S$ / room.night

o

Window Unit Air-con: 1.5 to 2 S$/room.night)

From: http://chawlwin.blogspot.com/2008/07/mep-vs-construction-cost.html

Understanding Automatic Fire Sprinkler (Wet) System Drawings o

စကာၤပူ မွာ Automatic Fire Sprinkler System Drawing ေတြ ကို ေလ့လာတဲ့ Aခါ Aေထာက္Aကူ ျဖစ္ေစႏိုင္ဘို႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ (M'sia, Australia & U.K Aတြက္ လည္း Aေထာက္Aကူ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။)

o

ဒီစာ ကို မဖတ္ခင္ စာေရးသူ Aရင္ က တင္ထားခဲ့ တဲ့ Fire Protection : Introduction [ http://chawlwin.blogspot.com/2008/10/fire01introduction.html ] ကို Aရင္ ေလ့လာေစလို ပါတယ္။

o

မိတ္ဆက္ေပးမဲ့ AစီAစU္ ကေတာ့။ I. II.

System Operation and Components Understanding Automatic Fire Sprinkler System Drawings

III.

Checking with Code of Practices

IV.

Relation with Other Building Drawings (Building Architecture & Structure, Other MEP Systems)

V. VI.

Basic Design Considerations Pictures of Some Major Equipments In Automatic Fire Sprinkler (Wet) Systems

VII.

I.

References

System Operation and Components o

Wet pipe installation : sprinkler bulb ကြဲတဲ့ Aခါ Aဆင္သင့္ ပန္းထြက္ႏိုင္ေAာင္ Pipework ထဲမွာ Pressurized-Water (ဖိAား) နဲ႔ ေရျဖည့္ထား တဲ့ Installation ျဖစ္ပါတယ္။

o

Aမ်ားဆံုး ေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ့ Wet pipe installation Typical Arrangement ပံုစံ ကို ေAာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ (ပံု ကို Aႀကီး လိုခ်င္ရင္ ပံုေပၚ Mouse ေရႊ႕ၿပီး Link ကို ဖြင့္ပါ။)

o

Aလုပ္လုပ္ပံု ကေတာ့ 1.

ပံုမွန္ AေျခAေန o

Pipe ေတြ ထဲမွာ Pressure နဲ႔ ေရျဖည့္ထားပါတယ္။ ေရယိုစိမ့္တဲ့ Aခါ ဒီ Pressure ကိုထိန္းထား ႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Pressure Maintenance Pump (Jockey Pump)(17)က Aလိုလို Aလုပ္လုပ္ ေနပါမယ္။

2.

Aေရးေပၚ AေျခAေန o

တစ္ေနရာရာ မွာ မီးေလာင္တဲ့ Aခါ Aဲဒီ့ေနရာ မွာ Aပူခ်ိန္ တက္လာပါၿပီး နီးစပ္ရာ Sprinkler Head (26)ကို ကြဲေစပါမယ္။ Aဲဒီ့ ကြဲသြားတဲ့ Sprinkler ကေန ေရေတြ ပန္းထြက္လာပါမယ္။

o

ဒီAခါ ဒီ Sprinkler ကို ေပးထားတဲ့ Pipe Network ထဲမွာ ေရစီးပါမယ္။ Pressure လည္းက်လာပါမယ္။

o

ေရစီးတဲ့Aတြက္ ဒီ Pipe Network နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ Flow switch (24)ကေန Fire Alarm Signal ေပးပါမယ္။ (ဒီ Signal က ဆက္ထားတဲ့ Fire Alarm System ကိုသြားၿပီး Aျခား Emergency Systems ေတြ ကို Automatically Activate လုပ္ပါမယ္။

o

Pressure က်လာတဲ့ Aခါ Sprinkler Control (Alarm) Valve (20)Aလုပ္လုပ္ ပါမယ္။ ေရAားနဲ႔ Aလုပ္လုပ္ တဲ့ Alarm Gong (22)က ေန မီးလွန္႔သံေခ်ာင္း သံ (ေခါင္းေလာင္းAဆက္မျပတ္ တီး) ပါလိမ့္မယ္။

o

ဒီလို Sprinkler ကြဲလို႔ System Pressure က်လာရင္ Duty Pump (14)က ခ်က္ခ်င္း (30s Aတြင္း) Aလိုလို Automatically Operate လုပ္ရပါမယ္။ Duty Pump က Aေၾကာင္းတစ္ခုခု ေၾကာင့္ Operate မလုပ္ႏိုင္ပဲ Fail ျဖစ္ခဲ့ရင္ Standby Pump (9)က Aလိုလို တာဝန္လႊဲ ယူရပါမယ္။ ဒီလို AေျခAေန ေတြ ကိုရဘို႔ Aတြက္ Control Panel (/w Emergency Power Supply)(19) ကို ဒီဇိုင္း လုပ္ထားရပါတယ္။

o

Storage Tank (1)က မီးသတ္ဘို႔ လိုAပ္တဲ့ ေရပမာဏ ကို သိုေလွာင္ထား ရပါတယ္။

o

လိုAပ္ရင္ Fire Engine (မီးသတ္ကား) ကေန Sprinkler System ထဲကို Aျပင္ကေန ေရျဖည့္ခြင့္ရေAာင္ မီးသတ္ကား ဝင္လို႔ လြယ္တဲ့ ေနရာ Aေဆာက္AAံု ရဲ့ Aျပင္ဘက္ မွာ Breeching Inlet (2) ကို ထားေပးရပါတယ္။

3.

Testing and Maintenance o

Aေရးေပၚ AေျခAေန Aတြက္ တပ္ဆင္ထား တာမို႔ AေရးAေၾကာင္း မွ ပ်က္ေနတာ မျဖစ္ဘို႔၊ Aၿမဲတမ္း Aဆင္သင့္ ျဖစ္ေနတာ ေသခ်ာဘို႔ Aတြက္ ထိန္းသိမ္းမႈ၊ စစ္ေဆးစမ္းသပ္ မႈေတြ လုပ္ရပါတယ္။ ဒီလို လုပ္ႏို္င္ဘို႔ Aတြက္ လိုAပ္တဲ့ Test Valve လို Fittings ေတြ ကို ထည့္ထားေပးရပါတယ္။

4.

System Components i.

Water Incoming Pipe: Storage Tank ထဲကို ေရထည့္ေပးမဲ့ ေရAဝင္ ပိုက္ပါ။ In-Flow Requirements ကိုလိုက္ၿပီး Pipe Size ကို ေရြးခ်ယ္ထားရပါတယ္။

ii.

Breeching Inlet(2): Aေရးေပၚ AေျခAေန မွာ မီးသတ္ကား (သို႔) Fire Engine တစ္ခုခု က ေနတစ္ဆင့္ Sprinkler System ထဲကို ေရေမာင္း ထည့္ေပးႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ ထားေပးရတဲ့ Fitting ပါ။

iii.

Water Tank(1): Aေရးေပၚ AေျခAေန မွာ Sprinkler System Aတြက္ လိုAပ္မဲ့ ေရပမာဏ ကို သိုေလွာင္ထားဘို႔ Aတြက္ပါ။

iv.

Pump Sets (Duty, Standby, Jockey)(14)(9)(17): System ထဲကို ေရေမာင္းသြင္းဘို႔ ပါ။ Sprinkler ကြဲလို႔ System Pressure က်လာရင္ Duty Pump က ခ်က္ခ်င္း (30s Aတြင္း) Aလိုလို Automatically Operate လုပ္ရပါမယ္။ Duty Pump က Aေၾကာင္းတစ္ခုခု ေၾကာင့္ Operate မလုပ္ႏိုင္ပဲ Fail ျဖစ္ခဲ့ရင္ Standby Pump က တာဝန္လႊဲ ယူရပါမယ္။ Jockey Pump ကေတာ့ ပိုက္ထဲ ကေရ စိမ့္ထြက္တာ ကို make-up (ျပန္ျဖည့္) ေပးၿပီး System ထဲမွာ Water Pressure ကိုထိန္းထားေပးဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

v.

Control Panel (/w Emergency Power Supply)(19): Sprinkler Pumps ေတြ ကို ပါဝါ ေပးဘို႔ နဲ႔ ထိန္းသိမ္းေမာင္းႏွင္ ေပးဘို႔ပါ။ Emergency Power Supply ကေန ယူသံုးရပါတယ္။

vi.

Pump Start Test Pipe(18): AေရးေပၚAေျခAေန မွာ Sprinkler Pumps ေတြ Aဆင္သင့္ ျဖစ္ေစႏိုင္ဘို႔ Aတြက္ Sprinkler ကြဲရင္ထြက္မဲ့

ေရ ကို ဖြင့္ထုတ္ေပး ၿပီး Pump ေတြ Aလိုလို Aလုပ္လုပ္မလုပ္ စမ္းသပ္နိုင္ဘို႔ပါ။ vii.

Sprinkler Control (Alarm) Valve (20)နဲ႔ တြဲၿပီး Test Valve Assembly ကို ထားေလ့ ရွိပါတယ္။

viii.

Sprinkler Control (Alarm) Valve(20): Sprinkler ကြဲလို႔ System Pressure က်လာရင္ Valve ကို ဖြင့္ေပးဘို႔ နဲ႔ တစ္ၿပိဳင္တည္းမွာ ပဲ ေရAားနဲ႔ Aလုပ္လုပ္ တဲ့ Alarm Gong (22)က ေန မီးလွန္႔သံေခ်ာင္း သံ (ေခါင္းေလာင္းAဆက္မျပတ္ တီး) ပါလိမ့္မယ္။

ix.

Flow Switch(24): ေရစီးတဲ့ Aခါ Alarm Signal ေပးဘို႔ပါ။

x.

Pipe and Fittings: လိုAပ္တဲ့ Sprinkler Heads ေတြ ဆီ ေရပို႔ေပးနိုင္ဘို႔ပါ။

xi.

Sprinklers(26): မီးေလာင္ရင္ Aလိုလို ကြဲၿပီး ေရျဖန္းၿငိမ္းသတ္ ေပးႏိုင္ဘို႔ပါ။

xii.

Sprinkler Drain Valve, Pipes(25): Maintenance Aတြက္ပါ။

xiii.

Air Release Valve(27): ေလခို ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ခိုေနတဲ့ ေလကို ထုတ္ပစ္ဘို႔ Aတြက္ ပါ။ ေရပိုက္ထဲ မွာ ေလခိုေနရင္ လိုAပ္တဲ့ Water Flow ရဘို႔ ကို Aေႏွာင့္Aယွက္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။

II.

Understanding Automatic Fire Sprinkler System Drawings o

ေလ့လာမယ္ ဆိုရင္ လိုAပ္မဲ့ Aေျခခံ Drawings ေတြ ကေတာ့။ 1.

Overall Schematics,

2.

Notes, Legends & Abbreviations

3.

Floor Plans

4.

Standard Details

(စိတ္မေကာင္းစြာ နဲ႔ ေျပာရမွာ ကေတာ့ စာေရးသူမွာ ေလာေလာဆယ္ တင္ေပးဘို႔ Aခက္Aခဲ ရွိတဲ့ Aတြက္ ဒီ Drawings ေတြ ကို တင္မေပးႏိုင္ေသးပါဘူး။ နီးစပ္ရာ က တစ္ဆင့္ ရယူပါ။) o

Highlighter (Translucent Marker)တစ္ခု နဲ႔ ဒီ Drawing ေတြ ကိုေလ့လာဘို႔ ေပးထား တဲ့ (ေနာက္ ပိုင္းမွာ တင္ျပထားတဲ့ Aတိုင္း) သက္ဆိုင္ရာ ေနရာေတြ ကို ရွာ မ်U္းတားၿပီး ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ ေလ့လာရတာ သက္သာ လြယ္ ကူ ပါလိမ့္မယ္။

o

ေလ့လာ ဘို႔ လိုAပ္တဲ့ Aဆင့္ေတြ ကို ေAာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ 1.

Classification of Fire Hazard [ LH, OH (1, 2, 3, 3S), HH (Cat 1, 2, 3, 4) ]

2.

System Types [ Wet, Pre-Action, Deluge, Others, ... ]

3.

Design Data [ Design Density of Discharge and Assumed Area of Operation (AMAO) ]

4.

Identify Water Source [ Pump Suction Tank, Gravity Tank, etc. ]

5.

Water Tank Storage Capacity [ Normal Capacity, Reduced Capacity /w Conditions ]

6.

Sprinkler Pumps (Duty, Standby, Jockey) Capacities

7.

Coverage and Spacing of Sprinklers

8.

Special Provisions (Under Beam, Under Duct, Above Concealed Ceiling, Above Open Grid Ceiling, etc.)

9. 10.

Size and Type of Sprinklers Piping Arrangements (End-Center, End-Side) and Pipe Sizes (Precalculated, Partly pre-calculated, Fully hydraulically calculated systems)

11.

Total Number of Alarm (Control) Valves

12.

Maximum area of Zone Protected by Each Alarm Valve

4. Overall Schematic Drawing Overall Schematic Drawing မွာ ရွာေဖြ ၾကည့္ရမွာ ေတြ ကေတာ့။ i.

ပထမ ဆံုး Aဆင့္ က Hazard Class ကို ရွာဘို႔ပါ။ ဒါမွ ဆက္ႏြယ္တဲ့ Design Data ေတြ ကို သိရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Hazard Class ကိုေပးတဲ့ Aခါ Sprinkler Aျမင့္ ကို ပါ ထည့္သြင္း ေပးတတ္ပါတယ္။ ( Uပမာ။ ။ Ordinary Hazard 3, 30m) Hazard Class ကို ျခံဳၿပီး ေပးတာ ရွိႏိုင္သလို ေနရာAလိုက္ ခြဲေပးတာလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ မွာ မေတြ႕ရင္ ေတာ့ Note, Legends, Abbreviation ေတြပါတဲ့ Drawing မွာ ရွာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ii.

System Types ကို ေလ့လာပါ။ [ Wet, Pre-Action, Deluge, Others, ... ]

iii.

Design Data [ Design Density of Discharge and Assumed Area of Operation (AMAO) ] Aထူးသျဖင့္ High Hazard Classes ေတြAတြက္ Aေရးႀကီးပါတယ္။ Ordinary Hazard ေတြမွာ ေတာ့ Hazard Class သိရင္ ဒီAခ်က္Aလက္ေတြ ကို CP52:2004 ကသက္ဆိုင္ရာ Aခန္းမွာ ရွာလို႔ ရပါတယ္။

iv.

Water Source [ Pump Suction Tank, Gravity Tank, etc. ] ေရAဝင္ နဲ႔ ေရကန္ေတြ ထားတဲ့ ေနရာ ကိုေလ့လာပါ။ R.L (reduce level) ကိုလည္း ၾကည့္ပါ။

v.

Water Tank Storage Capacity ေရကန္ေတြ ရဲ့ Aရြယ္ပမာဏ ကို ရွာပါ။ Normal Capacity (Aျပည့္) ျဖစ္ႏိုင္သလို Reduced Capacity (ခြင့္ျပဳခ်က္ Aတိုင္း ေလွ်ာ့ခ်ခြင့္ ရွိ တဲ့ ပမာဏ) လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

vi.

Sprinkler Pumps (Duty, Standby, Jockey) Capacities ေရပန္႔ေတြ ရဲ့ Capacity လိုAပ္ခ်က္ ေတြ ကို ရွာပါ။ (ဒါက လည္း Hazard Class နဲ႔ တိုက္ရိုက္ သက္ဆိုင္ပါတယ္။)

vii.

Total Number of Alarm (Control) Valves : Alarm Valves Aရည္Aတြက္ နဲ႔ ထားတဲ့ ေနရာ ေတြ ကို ေလ့လာပါ။

5. Notes, Legends & Abbreviations Notes, Legends & Abbreviations Drawings ေတြ မွာ ရွာေဖြ ၾကည့္ရမွာ ေတြ ကေတာ့။ .

Notes o

သက္ဆိုင္တဲ့၊ သတိထားရမဲ့ မွတ္ခ်က္ ေတြ ကို စီစU္ ေပးထားတာပါ။ ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္ထားဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။

i.

Legends & Abbreviations o

သံုးထားတဲ့ Symbols ေတြ Aတိုေကာက္ေတြ ကို ေပးထားတာပါ။ ဒါေတြ က Drawing ကို နားလည္ ေစဘို႔ Aေထာက္Aကူ ျပဳမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

6. Floor Plans Floor Plansေတြ မွာ ရွာေဖြ ၾကည့္ရမွာ ေတြ ကေတာ့။ .

Location of Major Components .

i.

Sprinkler Tank & Pump Locations

a.

Breeching Inlet Locations

b.

Sprinkler Control Valves Locations

c.

Main Pipe Route

Piping and Sprinkler Arrangements .

Which type of Layout (Three End-Center, Two End-Center, Three End-Side, Two End-Side, Center Feed, End Feed, Other, etc…)

a.

Single Layer (or) Double Layer

b.

Sprinkler types and spacing

c.

Any Special Sprinkler Provided

7. Standard Details o

Pump Detail, Water Tank Detail, Alarm Valve Detail, Hanger Detail စတဲ့ Aေသးစိတ္ ပံုေတြ ကို ေပးထားေလ့ ရွိပါတယ္။ စာဖတ္သူ ပိုၿပီး နားလည္ေစႏိုင္ဘို႔ပါ။

III.

Checking with Code of Practices o

လိုAပ္တဲ့ Code of Practices ေတြ ကေတာ့ SS CP 52:2004 နဲ႔ SCDF Fire Codes ေတြပါ။

o

SCDF Code ေတြ ကေတာ့ Web ကေန Free Download ရႏိုင္ပါတယ္။

o

Singapore Standard SS CP 52:2004 က Aရမ္းတင္းက်ပ္တဲ့ Copyright နဲ႔ ထိန္းထားတာမို႔ စာေရးသူ မွာ ျဖန္႔ေပးပိုင္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ စာဖတ္သူ နီးစပ္ရာ ကေန ရွာယူႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ CP52: Preview ကို သြားၾကည့္ရင္ ပါဝင္တဲ့ Aခန္းေတြ ကို ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 184 pages ရွိတဲ့ ဒီစာAုပ္ရဲ့ ေရာင္းေစ်း က S$140 မို႔ ကိုယ္ပိုင္ဝယ္ဘို႔ ကေတာ့ မသက္သာလွပါဘူး။) o

o

CP52: 2004 ပါဝင္တဲ့ Clauses ေတြ ကို Aပိုင္း - ၁၃ ပိုင္းခြဲၿပီးေပးထားပါတယ္။ o

1 Scope

o

2 Definitions

o

3 Classes of sprinkler system and design data

o

4 Installation

o

5 Water supplies

o

6 Spacing and location of sprinklers

o

7 Sprinklers, sprayers and multiple controls

o

8 Piping

o

9 Valves and ancillary equipment

o

10 Light hazard class systems

o

11 Ordinary hazard class systems

o

12 High hazard class systems

o

13 Full hydraulic calculation of sprinkler systems

Aပိုင္း 1 ကေန 9 Aထိက Hazard Classes Aားလံုး Aတြက္ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Aထူး သတိထားရမွာ က Aပိုင္း 10, 11 နဲ႔ 12 ပါ။ Hazard Class Aလိုက္ သက္ဆိုင္တဲ့ Aခန္းကို ပဲ ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

လိုAပ္ခ်က္ ေတြ ကို ေယဘုယ် (General) သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ရွိေပမဲ့ သီးသန္႔ လိုAပ္ခ်က္ေတြ လည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သက္ဆိုင္ရာ Clauses ေတြ ကို ေသေသခ်ာခ်ာ၊ Aထပ္ထပ္ ဖတ္ၾကည့္ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ (Read-it, read again, read again, ….)

o

4.

Drawing ေတြ ကို ေလ့လာရင္ စစ္ေဆးရမဲ့ Aဆင့္ေတြ ကေတာ့ 0.

Check Hazard Class (incl. AMAO and Density of Discharge)

1.

Check Tank Capacity

2.

Check Pumps Capacities

3.

Check Sprinkler Control Valve and Area Served

4.

Check Pipe Sizes

5.

Check Sprinkler Spacing

6.

Check Special Sprinkler Provisions

Check Hazard Class o

Hazard Class ဖြင့္ဆိုခ်က္ ေတြ ကို CP52: 2004 Aခန္း 3: Classes of sprinkler system and design data မွာ ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။

o

Future Flexibility Aတြက္ Hazard Class ေတြ ကို လိုAပ္တာထက္ ပိုၿပီး ယူတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Uပမာ High Rise Building မွာ စစခ်င္း Offices ေတြ ပဲ ရွိတာကို OH 1 ယူမဲ့ Aစား OH3 ယူထားတာမ်ိဳးပါ။ ဒါက Client ရဲ့ Future Plan နဲ႔လည္း ဆိုင္ပါတယ္။ ငွားမဲ့ Tenant ရဲ့ Occupancy နဲ႕လည္းဆိုင္ပါတယ္။

o

Hazard Classကို AေလးAနက္ ထားၿပီး ေျပာေနရတာ က ေတာ့ Aထဲမွာ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ Fire Hazard AေျခAေန၊ Aတိုင္းAဆ ကို ခန္႔မွန္း ႏိုင္ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ျဖန္းပက္ရမဲ့ ေရပမာဏ က ၿငိမ္းသတ္ရမဲ့ မီးရဲ့ Aတိုင္းAဆ ေပၚမူတည္တာ မို႔ပါ။ Hazard Class ျမင့္လာတာနဲ႔ Aတူ Sprinkler တစ္ခုခ်င္းစီ က ထြက္ရမဲ့ ေရပမာဏ ပိုလိုAပ္ လာတာ သာမက Sprinkler AေရAတြက္ လည္း ပိုၿပီး လိုAပ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Hazard Class Aလိုက္ Assume Area of Operation (m²) နဲ႔ Density of Discharge (mm/min) ေတြ ကို သတ္မွတ္ ေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

လိုAပ္တဲ့ Density of Discharge (mm/min) ကို ရဘို႔ Aတြက္ Hazard Class Aလိုက္ Sprinkler Spacing သာမက လိုAပ္တဲ့ Flowrate / Sprinkler Head ရဘို႔ Aတြက္ Sprinkler K-Factor (or) Orifice Size ေတြ ကိုလည္း သတ္မွတ္ ေပးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

5.

Check Tank Capacity

o

ဒါကလည္း သက္ဆိုင္ရာ Hazard Class နဲ႔ဆိုင္ပါတယ္။

o

Hazard Class တစ္ခု ထက္ပိုပါမယ္ ဆိုရင္ Aားလံုးကို ကာမိေစဘို႔ Aျမင့္ဆံုး Hazard Class ကို Aေျခခံ ၿပီး ရွာရပါမယ္။

o

သက္ဆိုင္ရာ Clauses ေတြ မွာသြားရွာၿပီး ႏိႈင္းယွU္ ၾကည့္ႏိုင္ပါမယ္။ (မသက္ဆိုင္ တဲ့ Aခန္း ကို မၾကည့္မိဘို႔ သတိထားပါ။)

o

o

Aခန္း 10 : Light hazard class systems

o

Aခန္း 11 : Ordinary hazard class systems

o

Aခန္း 12 : High hazard class systems

ေနာက္ထပ္ သတိထားရမွာ က Aခု စကာၤပူ မွာ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ Reduce Capacity လို႔ ေခၚတဲ့ ေရကန္ ရဲ့ ေလွာင္ရမဲ့ ပမာဏ ေလွ်ာ့ခ်ခြင့္ ရွိ၊ မရွိ နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ကိုပါ။

6.

Check Pumps Capacities o

Aေပၚက Tank Capacity ကို ရွာသလို ပဲ Hazard Class Aျမင့္ဆံုး Aတြက္ လိုAပ္တဲ့ Capacity ေတြ ကို သက္ဆိုင္ရာ Aပိုင္း (c.l. 10 or 11 or 12) ေတြ က ေနရွာရပါမယ္။

o

ေနာက္တစ္နည္း ကေတာ့ Hazard Classes Aားလံုး Aတြက္ လိုAပ္ခ်က္ေတြ ကို Table 5 (pg. 48) မွာလည္း ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေAာက္မွာပါတဲ့ Notes (a), (b) & (c) ကို သတိထားပါ။

o

ေနာက္ထပ္ သတိထားရမွာ က Negative Suction (Suction Lift) Pumps ေတြ ကို ခြင့္မျပဳေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Pump ရဲ့ Impeller Level က Aနိမ့္ဆံုး Water Level ထက္ျမင့္ေနလို႔ မရေတာ့ပါဘူး။

o

Pressure Maintenance Pump (Jockey) Pump နဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ကို c.l. 9.6 မွာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ လက္ခံႏိုင္တဲ့ (တြက္ထားတဲ့) စိမ့္ထြက္မဲ့ ေရပမာဏကို ၁၀ မိနစ္ Aတြင္း ျပန္ျဖည့္ႏိုင္ရမယ္။ 4 l/min ထက္ လည္း မေက်ာ္ရဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

7.

Check Sprinkler Control Valve and Area Served o

c.l. 3.3.2.2: Wet pipe systems မွာ ဒီသတ္မွတ္ ခ်က္ေတြ ကိုေပးထားပါတယ္။

o

Aရင္ Old Code တုန္း ကေတာ့ AေရAတြက္ Number of Sprinklers နဲ႔ သတ္မွတ္ခဲ့တာပါ။ Aခု လို Area နဲ႔ ကန္႔သတ္ တဲ့ နည္းကေတာ့ ပိုၿပီး Aဆင္ေျပပါတယ္။ Sprinkler Quantity က Coordination Aဆင့္မွာ ေျပာင္းႏိုင္တာမို႔ AတိAက် သတ္မွတ္ ႏိုင္ဘို႔ ခက္လို႔ပါ။

8.

Check Pipe Sizes o

ဒါကိုလည္း Hazard Class Aလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ Aပိုင္း (c.l. 10 or 11 or 12) ေတြ က ေနရွာရပါမယ္။

o

Range Pipe နဲ႔ Distribution Pipe ေသေသခ်ာခ်ာ ခြဲတတ္ဘို႔ လိုပါတယ္။ Site Coordination ရွိေလ့ရွိတာမို႔ Annex B, Figure 29, pg. 175 မွာရွင္းျပထားပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ေတာ့ Distribution Pipe Size ကိုေရြးတာ ပိုစိတ္ခ်ရပါတယ္။

9.

Check Sprinkler Spacing o

ဒါကိုလည္း Hazard Class Aလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ Aပိုင္း (c.l. 10 or 11 or 12) ေတြ က ေနရွာရပါမယ္။

o

သတိထားဘို႔ ။ ။သတ္မွတ္ခ်က္ ေတြ ကို ၾကည့္တဲ့ Aခါ ေနရာAခ်ိဳ႕မွာ ပိုၿပီးကန္႔သတ္ ထားတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ Sprinkler Coverage Ordinary Hazard မွာ ပံုမွန္ သတ္မွတ္ခ်က္ 12m² Max area, 4.2m Max Spacing ဆိုေပမဲ့ Aခ်ိဳ႕ေနရာေတြ မွာ 9m² area, 3m Max Spacing လိုAပ္ႏိုင္ပါတယ္။ Light Hazard မွာလည္း ပံုမွန္ သတ္မွတ္ခ်က္ 21m² area, 4.6m Max. Spacing ဆိုေပမဲ့ တစ္ခါတစ္ရံ 12m² area, 4.2m Max. Spacing လိုAပ္ႏိုင္ပါတယ္။

o

c.l. 6.7.3 Suspended Open Grid Ceilings မွာ Gross Opening Ratio > 70%, Net >60% ဆိုရင္ Ceiling Sprinkler မထည့္လို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ Aရ Above Suspended Ceiling ကို Coverage Area < 9m² နဲ႔ Spacing < 3m ျဖစ္ရမယ္ စတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ိဳးေတြပါ။

o

တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုၾကား (< 1.8m) ထက္ ပိုမကပ္ေနဘို႔ သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ကပ္ေနရင္ သတ္မွတ္ခ်က္ Aတိုင္း Baffle ထည့္ရပါမယ္။

10.

Check Special Sprinkler Provisions o

သံုးမဲ့ Sprinkler Aမ်ိဳးAစား ကို ဆန္းစစ္ရပါမယ္။ ဒါ့Aျပင္ Sprinkler ေရထြက္Aား ျဖစ္တဲ့ K-Factor နဲ႔ Operation Temperature ေတြ ကိုလည္း သတိထားရပါမယ္။ K-Factor က Hazard Class (or) AMAO ေပၚမူတည္ပါတယ္။ Operation Temperature Aတြက္ က ေတာ့ ထူးျခားတဲ့ ေနရာ (e.g. Kitchen, Process ) ေတြ ပါမပါ ဆန္းစစ္ရပါမယ္။

o

သီးသန္႔ စU္းစားေပးရမဲ့ AေျခAေန ေတြ၊ Uပမာ o

Column နားကပ္ေနရင္။

ACMV Duct Aႀကီး (> 800 Then check with clauses)

o o

ဒီ စပါယ္ရွယ္ ေနရာေတြ Aတြက္ လိုAပ္ခ်က္ ဖြင့္ဆို ခ်က္ ေတြ က Aပိုင္း 6 မွာ Aေသးစိတ္ ပါပါတယ္။ ေတြ႕ရ မ်ားတာေတြ ကေတာ့ a. Beam and Joists (c.l. 6.4.4) b. Columns (c.l. 6.4.5) c. Clear Space Below Sprinklers (c.l. 6.4.8) d. Concealed Ceiling and Floor Spaces (c.l. 6.6.2) e. Suspended Open Grid Ceiling (c.l. 6.7.3) f.

IV.

HVAC Ducts (c.l. 6.7.4) ေတြပါ။

Relation with Other Building Drawings o

Sprinkler System ေတြ ကို ေလ့လာတဲ့ Aခါ ဆက္ႏြယ္တဲ့ Aျခား Building Services ေတြ ရဲ့ Aက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ကိုလည္း Aထိုက္Aေလ်ာက္ နားလည္ရပါတယ္။

1. Structural Drawings o

Column ေတြ Beam ေတြ က Sprinkler Location နဲ႔ Arrangement လုပ္တဲ့ Aခါ ထည့္သြင္း စU္းစားရမဲ့ Aခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ Beam ေတြ Column ေတြ က Sprinkler Operation ကို Obstruct ျဖစ္ႏိုင္တာ မို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ Provision ေတြ Sprinkler System Drawing ေတြ မွာ ပါလာႏိုင္ပါတယ္။

o

Tank နဲ႔ Pump ေတြ ရွိတဲ့ ေနရာ မွာ လည္း လံုေလာက္တဲ့ Structural Support ရွိရပါမယ္။

2. Architectural Drawings .

Ceiling Aမ်ိဳးAစား [ Uပမာ - Removable Board Ceiling (e.g. 600x600, 600x1200), Plaster Ceiling, etc.]

a.

Space Designation (Usage) and Floor Areas

b.

Reflective Ceiling Plan (Interior Design) .

Space Between Ceiling & Upper Floor Slab

i.

Ceiling Profile

ii.

Grid Ceiling Interior Design က Ceiling Profile ကို ခုတစ္မ်ိဳး ေတာ္ၾကာတစ္မ်ိဳး လုပ္တတ္ပါတယ္။ Ceiling Profile ေျပာင္းတာ ေလာက္တင္ မဟုတ္ပါဘူး တစ္ခါတစ္ရံ Ceiling မရွိတဲ့ ေနရာ Ceiling ထည့္ခ်င္ထည့္မယ္။ Ceiling ရွိတဲ့ ေနရာမွာ Ceiling မရွိေတာ့ဘူး လုပ္ခ်င္လုပ္မယ္။ Open Grid Ceiling လည္းထားခ်င္ ထားမယ္။ စသည္ျဖင့္ပါ။ Sprinkler တကယ္ ေနရာခ်တဲ့ Aခါ မွာ Ceiling Plan က Aဓိက Aေရးပါ ပါတယ္။

c.

Partition / Wall .

Full Height Slab to Slab

i.

Up to Ceiling Level

ii. d.

500 mm (or) more Lower than Ceiling

Important Locations .

Riser Shaft Locations

i.

FCC (Fire Command Center) Location

ii.

Fire Tank & Pump Location

iii.

Fire Engine Access Locations

3. Mechanical & Electrical Drawings

V.

.

MEP Plant Room Locations

i.

Large Air Duct Locations

ii.

Lighting and Air Condition Diffusers

Basic Design Considerations o

Fire Sprinkler System ေတြ ကို Professional Engineer (QP = Qualified Person) ေတြ ပဲ တာဝန္ယူခြင့္၊ ဒီဇိုင္းလုပ္ခြင့္ ရွိတာမို႔ QP ေတြ ကပဲ စစ္ေဆး လက္မွတ္ ထိုးပါတယ္။ (မွတ္ခ်က္။ ။ စာေရးသူ က စကာၤပူ QP မဟုတ္ပါ။)

o

ဒါေပမဲ့ ဒီဇိုင္း ကိုေတာ့ Designer ေတြ က Support လုပ္ရပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ Fire Specialist Contractors ေတြ က လည္း Support လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို Support လုပ္ရတဲ့ AေျခAေန မွာ သံုးႏိုင္ဘို႔ Aဆင့္ေတြ ကို ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။ 0.

Determine where Sprinkler System could be exempted (i.e. Area where no sprinkler protection is required)

1.

Determine Hazard Classes and Zones

2.

Determine Tank & Pumps Locations Avoid Suction Lift Conditions, otherwise expensive Turbine Pumps will be required.

3.

Determine Storage Tank Material (RC or Steel) Check Space Allocation for Tank & Pumps

4.

Determine Locations of Alarm Valves and Breeching Inlets Check with Fire Engine Access

5.

Determine Main Pipes Route

6.

Arrange Sprinklers and Piping Network (Also check with Reflective Ceiling Plans...)

o

Client's Insurance Policy နဲ႔ လည္း တိုက္ရိုက္ ပတ္သက္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခါတစ္ရံ CP52 သာမက လိုAပ္တဲ့ LPC, NFPACode ေတြကို ပါ ထည့္သြင္း စU္းစား ရႏိုင္ပါေသးတယ္။

o

High Hazard In Storage Rack Sprinkler Protection ပါလာတဲ့ Aခါ လိုAပ္တဲ့ Pump Capacity နဲ႔ Tank Capacities က သာမန္ Ordinary Hazard နဲ႔ ယွU္ၾကည့္ရင္ Aမ်ားႀကီး ပိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့Aျပင္ Roof (or) Ceiling Sprinkler Protection ပါ လိုAပ္တာမို႔ ဒီAတြက္ ပါထပ္ေဆာင္း ထည့္ေပးရပါေသးတယ္။ သတိထားဘို႔ပါ။

VI.

Pictures of Some Major Equipments In Automatic Fire Sprinkler (Wet) Systems

Sprinkler Alarm Valve Assembly

0. Sprinkler Flow Switch

1. Pressure Switch

2. Sprinkler Water Storage Tank

o

Galvanized Steel Panel Tank တစ္ခု Aတြက္ Panel စတင္ တပ္ဆင္ေနပံု။

o

ၿပီးစီးသြားေသာ Galvanized Steel Panel Tank [For Fire Protection Services]

VII.

VIII.

References 0. CP 52 : "Code of practice for automatic fire sprinkler system", 2004 1. SCDF (Singapore Civil Defence Force): Fire Code 2007 Master Version [

http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/fire_code_2007m aster_version.html ] 2. SCDF: Fire Code 2002 Handbooks [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/fire_code_2002ha ndbooks.html ]

Web-Links 3. Singapore Standards eShop [ http://www.singaporestandardseshop.sg/Product/Home.aspx ] 4. CP52: Preview Page[ http://www.singaporestandardseshop.sg/data/ECopyFileStore/060510164343 Preview%20-%20CP%2052-2004+Err1.pdf ] 5. Singapore Civil Defence Force (စကၤာပူ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔) .

Publication Website : Singapore Civil Defence Force [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/index.html ]

i.

SCDF (Singapore Civil Defence Force): Fire Code 2007 Master Version [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/fire_code_ 2007master_version.html ]

ii.

SCDF: Fire Code 2002 Handbooks [ http://www.scdf.gov.sg/Building_Professionals/Publications/fire_code_ 2002handbooks.html ]

6. Youtube Videos .

Toronto Fire Dept-FIRE DEMO-Working Residential Sprinkler [ http://www.youtube.com/watch?v=Nlyx8zR7q7M ]

i.

Fire Sprinkler Demonstration[ http://www.youtube.com/watch?v=1NUKYQMxWl4 ]

7. Manufacturers .

Aurora Fire Pumps Website[ http://www.aurorapump.com/html/market_fire.htm ]

i.

Victaulic Company [ http://www.victaulic.com/content/firelockautosprinklersfpliterature.ht m]

ii.

Victaulic Company : Automatic Sprinkler Product Reference (pdf) [ http://www.victaulic.com/docs/lit/40.01.PDF ]

iii.

Viking Sprinkler– Spray Patterns [ http://www.vikingcorp.com/databook/sprinklers/spraypatterns/ ]

iv.

Steel Recon Industries (SRI) Malaysia Products [ http://www.sri.com.my/products.html ]

8. Fire Protection Engineering by Morgan Hurley, P.E., SFPE

From: http://chawlwin.blogspot.com/2010/03/understanding-automatic-fire-sprinkler.html

Understanding LEED LEED နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Aေၾကာင္းAရာ ေတြ Web-links ေတြ ကို မွီျငမ္း ႏိုင္ဘို႔ စုေနပါတယ္။

I.

Sustainable Sites o

Site Design & Management က Local Ecology Aေပၚ Aက်ိဳးသက္ေရာက္ မႈ ႐ွိပါတယ္။

o

Landscape နဲ႔ Aပင္ေတြ စိုက္ဘို႔ Aတြက္ Irrigation water နဲ႔ Fertilizer သံုးရပါတယ္။ ကတၱရာ၊ ကြန္ကရစ္ လို လမ္းခင္း ေတြ က ေရမစိမ့္ ႏိုင္တဲ့ Aျပင္ Aပူစုတ္ယူ ထား ႏိုင္တာ ေၾကာင့္ Urban Heat Island Effect နဲ႔ Aတူ Alter Storm water runoff ကို ျဖစ္ေစတာမို႔ ေရထု ကိုညစ္ညမ္းေစၿပီး ေရသတၱဝါ ေတြကို ဒုကၡေပး ႐ံုသာမက လူေတြ A ပန္းေျဖ စရာ Recreation Activities ေတြကိုပါ ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ o

A ေဆာက္A A ံု ေဆာက္တာ ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ A ေပၚ A ေႏွာင့္A ယွက္ ေပးမႈေတြ ကို ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ဘို႔

o

o

ေျမတိုက္စား မႈ ကာကြယ္ႏိုင္ဘို႔

o

ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ဒုကၡေပးတဲ့ ဓာတ္ေျမၾသဇာေတြ မသံုးဘို႔၊

o

မိုးေရ ကို ထိန္းသိမ္း ႏိုင္ေစဘို႔

o

Urban Heat Island Effect ေတြ ကို ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ဘို႔

Building နဲ႔ A ျခားေနရာ ေတြ A ၾကား ခရီး A သြားA လာ လုပ္ဘို႔ A တြက္ ကား သံုးရေလ့ ႐ွိတာမို႔ Vehicle Emission ႐ွိၿပီး Vehicle Infrastructure လည္းပိုမို လိုA ပ္ႏိုင္ပါတယ္။ Emission က Climate Change, Smog, Acid Rain နဲ႔ ေလေကာင္းေလသန္႔ ရ႐ွိေရး ျပႆနာ ေတြေပးတာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ o

လူေနထူထပ္ၿပီး လမ္းေတြ၊ Infrastructure ေတြ A သင့္႐ွိေနတဲ့ ေနရာ ကိုေ႐ြးခ်ယ္ဘို႔။

o

ခရီးသြားဘို႔ ေ႐ြးစရာ ေတြေပးႏိုင္ဘို႔ (Public Transport, စက္ဘီး၊ Alternative Vehicles၊ Car Pooling & Telecommunication)

o

ညဖက္ မွာ ထြန္းထားတဲ့ Exterior Building Lighting ေတြေၾကာင့္ Nighttime light pollution ျဖစ္ေစၿပီး ညဖက္က်က္စား တဲ့ သတၱဝါ ေတြ ရဲ့ သဘာဝ ကို A ေႏွာင့္A ယွက္ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ် ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

o

A ပင္၊ သဘာဝ ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္မ်ား၊ ေရ ႏွင့္ ေလ သန္႔႐ွင္းမႈ ကို ခံစား နားလည္တတ္တဲ့ တာဝန္သိသိ၊ ဆန္းသစ္ တီထြင္မႈလည္း႐ွိ၊ လက္ေတြ႔လည္း က်တဲ့ Site Management Techniques ေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ A နီးA နား နဲ႔ A ရပ္ေဒသ A လိုက္ A ေဆာက္A A ုေ ံ တြ ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ကို ေလွ်ာ့ေပါ့ေပး ႏိုင္ပါတယ္။

o

ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ စီမံခန္႔ခြဲ မႈ ေတြ က A ေဆာက္A A ံု ထဲ A မႈန္A မႊားေတြ၊၊ Allergens (ဓာတ္မတည့္ေသာ၊ ယားယံ ေစေသာ ပစၥည္းမ်ား၊ ဝတ္မႈန္၊ ပိုးေကာင္ စသည္။) ေတြ ဝင္လာမဲ့ A ေရးကို ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ၿပီး၊ လူေတြ ေခ်ာ္လဲတာ၊ ျပဳတ္က် တာေတြ ကိုလည္းေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ တာမို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ Indoor Environmental Quality ကို ပိုမို ေကာင္းမြန္ ေစ႐ံု မွ်မက A ႏၲရာယ္ ပိုကင္းေစ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

---- ဆက္လက္ ေရးသား ေနဆဲ --LEED EB Web Resources I.

SUSTAINABLE SITES 1.

SS Prerequisites-1: Erosion & Sedimentation Control Intent : Control erosion to reduce negative impacts on water and air quality. Referenced Standard o

Developing Your Stormwater Pollution Prevention Plan - Chapter 3: Sediment and Erosion Control

Other Resources

2.

o

the Certified Professional in Erosion and Sediment Control™ program

o

The Green LaneTM, Environment Canada's World Wide Web site

o

International Erosion Control Association (IECA)

o

Soil Erosion and Sedimentation in the Great Lakes Region

SS Prerequisites-2: Age of Building Intent : Provide a distinction between buildings that are eligible to apply for LEED for New Construction certification and buildings that are eligible to apply for LEED for Existing Building Certification.

3.

SS-Credits -1.1 & 1.2: Green Site and Building Exterior Management Intent : Encourage grounds/site/building exterior management practices that have the lowest environmental impact possible and preserve ecological integrity, enhance diversity and protect wildlife while supporting building performance and integration into surrounding landscapes. Referenced Standard Other Resources o

Green Landscaping: Greenacres

o

Green Seal

o

Integrated Pest Management (IPM) in Schools

4.

o

Mid-Atlantic Region Green Landscaping

o

National Pesticide Information Center

o

Pennsylvania Green Bldg O&M Manual

SS-Credit-2 : High Development Density Building and Area Intent : Channel development to urban areas with existing infrastructure, protect greenfields and preserve habitat and natural resources. Other Resources

5.

o

Congress for the New Urbanism

o

The International Union for the Scientific Study of Population (IUSSP)

o

The Urban Land Institute

SS-Credits-3.1 to 3.4 : Alternative Transportation o

SS-Credit-3.1 : Public Transportation Access Intent : Reduce pollution and land development impacts from automobile use.

o

o

Best Work Places For Commuters

o

Transportation and Air Quality

SS-Credit-3.2 : Bicycle Storage & Changing Rooms Intent : -ditto-.

o

o

bicyclinginfo.org

o

Bicycle & Pedestrian Program

o

Bike to Work

o

An Employer's Guide to Encouraging Bicycle Commuting

SS-Credit- 3.3 : Alternative Fuel Vehicles (AFVs) Intent : - ditto -. Other Resources o

The Alternative Fuels and Advanced Vehicles Data Center (AFDC)

o

greenercars.org : the most comprehensive and scientific environmental vehicle ratings resource

o

o

California Certified Vehicles List

o

EERE Vehicle Technologies Program

o

Renewable Energy Policy Project

o

Hydrogen and Fuel Cells

o

Electric Auto Association

o

Electric Drive Transportation Association

o

Fuel Economy Website

o

Natural Gas Vehicles for America

o

Rocky Mountain Institute Advanced Automotive News

SS-Credit -3.4 : Car Pooling and Telecommuting Intent : - ditto -. o

Smart Commute

o

State of Arizona Telework Program

o

Teletrips

o

Telwork Collaborative

6. 7.

SS-Credits 4.1 & 4.2 : Reduced Site Disturbance : Intent : Conserve existing natural areas and restore damaged areas to provide habitat and promote biodiversity. Other Resources

8.

o

the American Society of Landscape Architects

o

Ecological Restoration

o

Lady Bird Johnson Wildflower Center

o

North American Native Plant Society

o

Plant Native

o

The Society for Ecological Restoration

o

Soil Water Conservation Society

SS-Credits 5.1 & 5.2 : Stormwater Management Intent : Limit distruption and pollution of natural water flows by managing stormwater runoff

Referenced Standard Other Resources o

Center for Watershed Protection

o

Wetlands, Oceans, and Watersheds

o

Post-Construction Stormwater Management in New Development and Redevelopment

o

9.

Stormwater Manager's Resource Center

SS-Credits 6.1 & 6.2 : Heat Island Reduction o

SS-Credit-6.1 : Heat Island Reduction : Non - Roof Intent : Reduce heat islands (thermal gradient difference between development and undeveloped areas) to minimize impact on microclimate and human and wildlife habitat.

o

o

ACPA - American Concrete Pavement Association

o

Heat Island Effect U.S. EPA

o

Lawrence Berkeley National Laboratory Heat Island Group

SS-Credit-6.2 : Heat Island Reduction: Roof Intent : - ditto o

Cool Roof Rating Council

o

ENERGY STAR Reflective Roof Products

o

Extensive Green Roofs

o

Greenroofs.com The Resource Portal for Green Roofs

o

Lawrence Berkeley National Laboratory Heat Island Group – Cool Roofs

o

Center for Green Roof Research at Penn State University

10. 11.

SS-Credit-7 : Light Pollution Reduction Intent : Eliminate light trespass from the building and site, improve night sky access and reduce development impact on nocturnal environments. o

California's Energy Efficiency Standards 2005 – Lighting Zones

o

IESNA - Illuminating Engineering Society

o

International Dark-Sky Association

II.

o

New England Light Pollution Advisory Group (to search)

o

Sky & Telescope

WATER EFFICIENCY 1.

WE-Prerequisites-1: Minimum Water Efficiency Intent : Maximize fixture water efficiency within buildings to reduce the burden on potable water supply and waste water systems. Referenced Standard o

10CFR430.32 Energy and water conservation standards (pdf)

Other Resources o

American Rainwater Catchment Systems Association (ARCSA)

o

Choosing a Toilet

o

Converting "Waste" into Nutrients - Treating Household Organic Waste

o

National Climatic Data Center (NCDC)

o

Terry Love's Consumer toilet reports

o

EBMUD Conserving & Recycling o

o

EBMUD Conserving & Recycling

Water Efficiency Manual for Commercial, Industrial and Institutional Facilities (pdf)

2.

o

Water Measurement Manual: A Water Resources Technical Publication

o

WaterWiser Technical Resources – AWWA

o

US EPA: WaterSense

WE-Prerequisites-2: Discharge Water Compliance Intent : Protect natural habitat, water ways and water supply from pollutants carried by building discharge water. Referenced Standard o

National Pollutant Discharge Elimination System (NPDES)

o

State Program Status

o

NPDES Permit Program Basics Regulations

o

Protecting the Nation’s Waters Through Effective NPDES Permits (pdf)

Other Resources o

3.

The Low Impact Development Center, Inc. (LID)

WE-Credits 1.1 & 1.2: Water Efficient Landscaping – Reduce Water Use Intent : Limit or eliminate the use of potable water for landscape irrigation. Other Resources o

American Rainwater Catchment Systems Association (ARCSA)

o

Graywater Systems, Compost Toilets and Rain Collection (Rocky Mountain Institute)

o

Irrigation Association

o

Texas Evapotranspiration Web site

o

Texas Water Development Board

o

Water-Efficient Gardening and Landscaping

o

EPA: Water-Efficient Landscaping: Preventing Pollution & Using Resources Wisely Water-Efficient Landscaping: Preventing Pollution & Using Resources Wisely (pdf)

o

4.

AWWA: Water Efficiency Clearinghouse

WE-Credit 2: Innovative Waste Water Technologies Intent : Reduce generation of wastewater and potable water demand, while increasing the local aquifer recharge. Intent : Reduce generation of waste water and potable water demand, while increasing the local aquifer recharge. Referenced Standard o

EPA# 625R00008 Onsite Wastewater Treatment Systems Manual

Other Resources o

EPA : Publication Catalogue

o

EPA: Water Saving Educational Materials—A Day in the Life of a Drop

o

EPA: Simple Steps to Save Water

5.

WE-Credits 3.1 & 3.2: Water Use Reduction Intent : Maximize fixture potable efficiency within buildings to reduce the burden on municipal water supply and waste water systems. Intent : Minimize fixture potable water efficiency within buildings to reduce the burden on municipal water supply and wastewater systems Referenced Standard o

III.

Refer to WE-Prerequisites 1

ENERGY & ATMOSPHERE 1.

EA-Prerequisites 1: Existing Building Commissioning Intent : Verified that fundamental building systems and assemblies are performing as intended to meet current needs and sustainability requirements Other Resources o

ASHRAE Guidelines for Commissioning Process

o

Building Commissioning Association (BCxA)

o

California Commissioning Collaborative

o

Cx Assistant Commissioning Tool

o

Department of Engineering Professional Development University of Wisconsin, Madison offers commissioning training courses for building owners, architects, engineers and O&M staffs, and other interested parties.

o

Energy Star® Building Upgrade Manual

o

Portland Energy Conservation, Inc.

o

A Practical Guide for Commissioning Existing Buildings

o

New Construction Commissioning Handbook for Facility Managers (pdf)

2.

EA-Prerequisites 2: Minimum Energy Performance Intent : Establish the minimum level of energy efficiency for the building and systems. Other Resources o

ENERGY STAR: Portfolio Manager Overview

o

ENERGY STAR : Buildings & Plants Strategy

o

Advanced Buildings Technologies & Practices (Supported by Natural Resources Canada)

3.

o

American Council for an Energy-Efficient Economy (ACEEE)

o

ASHRAE Standards

o

Energy Star ®Building Upgrade Manual

o

New Buildings Institute

o

U.S. DOE Energy Efficiency and Renewable Energy (EERE)

EA-Prerequisites 3: Ozone Protection Intent : Reduce Ozone Depletion Referenced Standard o

EPA: Complying with EPA Clean Air Act, Title VI Section 608, Refrigerant Rules

o

EPA : Class I Ozone-depleting Substances

o

EPA : Class II Ozone-depleting Substances

o

EPA : The Phaseout of Ozone-Depleting Substances

Other Resources o

EPA : Benefits of the CFC Phaseout

o

Building Owners Save Money, Save the Earth; Replace Your CFC Air Conditioning Chiller (pdf)

4.

o

Coping with CFC phaseout

o

EPA : Significant New Alternatives Policy (SNAP)

o

Refrigeration and Air Conditioning Alternatives

o

Refrigeration and Air Conditioning Alternatives Q&A

EA-Credits 1: Optimize Energy Performance Intent : Achieve Increasing Levels of Energy performance above the prerequisite standard to reduce environmental impacts associated with excessive energy use. Referenced Standard o

Refer to EA-Prerequisites 2

5.

EA-Credits 2.1 to 2.4: On-Site and Off-Site Renewable Energy Intent : Encourage and Recognize increasing levels of on-site and off-site renewable energy in order to reduce environmental impacts associated with fossil fuel energy use. Referenced Standard o

Green-e Renewable Electricity Certification Program

o

Low Impact Hydropower Certification Program, Low Impact Hydropower Institute (LIHI)

Other Resources

6.

o

American Bioenergy Association (web link broken)

o

American Wind Energy Association

o

Clean Energy Union of Concerned Scientists

o

DSIRE Database of State Incentives for Renewable & Efficiency

o

ENERGY Guide

o

EERE : Green Power Network

o

EPA : Green Power Partnership

EA-Credits 3: Building Operations & Maintenance Intent : Support appropriate operations and maintenance of buildings and building systems so that they continue to deliver target building performance goals over the long term. o

EA-Credits 3.1: Staff Education Other Resources

o

o

ASHRAE Learning Institute (ALI)

o

Building Owners and Managers Association (BOMA)

o

International Facility Management Association (IFMA)

o

USGBC U.S. Green Building Council

EA-Credits 3.1: Building System Maintenance

o

EA-Credits 3.3: Building System Monitoring Other Resources ASHRAE Resources: Building Systems and Building Automation Systems

7.

EA-Credits 4: Additional Ozone Protection Intent : Reduce ozone depletion and support early compliance with the Montreal Protocol. Referenced Standard & Other Resources o

8.

Refer to WE-Prerequisite 3

EA-Credits 5: Performance Measurement o

EA-Credits 5.1 – 5.3: Enhance Metering Intent : Demonstrate the ongoing accountability and optimization of building energy and water consumption performance over time and add incentives for additional energy reduction Other Resources IPMVP International Performance Measurement and Verification Protocol

o

EA-Credits 5.4: Emission Reduction Reporting Intent : Document emission reduction benefits of building efficiency actions, retire a portion of the reductions and reduce emissions in the supply chain. Referenced Standard o

Cleaner Greener Emission Reductions Calculator

Other Resources o

Cleaner and Greener Certification Program

o

IPMVP International Performance Measurement and Verification Protocol

9.

EA-Credits 6: Documenting Sustainable Building Cost Impacts Intent : Documenting sustainable building cost impacts. No reference standard

IV.

MATERIALS & RESOURCES 1.

MR-Prerequisites 1.1: Source Reduction and Waste Management Waste Management Policy and Waste Stream Audit Intent : Establish minimum source reduction and recycling program elements and quantify current waste stream production volume Other Resources

2.

o

US EPA : Municipal Solid Waste in the United States Facts and Figures

o

US EPA WasteWise Program

o

Waste at Work

MR-Prerequisites 1.2: Source Reduction and Waste Management Storage & Collection of Recyclables Intent : Facilitate the reduction of waste generated by building occupants that is hauled to and disposed of in landfills or through incineration Other Resources o

o

California Integrated Waste Management Board o

ciwmb.ca.gov Business Waste Reduction

o

Solid Waste Characterization

o

Statewide Waste Characterization Study

Seattle City Council Bills and Ordinances: Search for recycling requirements

o

Earth 911 » Making Every Day Earth Day, Reduce, Reuse & Recycle, Green Lifestyle

o

National Recycling Coalition

o

Recycling at Work (The U.S. Conference of Mayors Environment)

o

US EPA WasteWise Program

o

Waste at Work

3.

MR-Prerequisites 2: Toxic Material Source Reduction : Reduce Mercury in Light Bulbs Intent : Establish and maintain a toxic material source reduction program to reduce the amount of mercury brought into buildings through purchase of light bulbs. Referenced Standard IESNA o

o

Life Measurement o

LM-40-01: for tubular fluorescence

o

LM-47-01: for HID lamps

o

LM-60-01: for Single-Ended Compact Fluorescent Lamp

Lumen Measurement o

LM 9: Linear Fluorescent

o

LM 51: HID

o

LM 66: Compact Fluorescents

Light Bulb Mercury Content o

Option 1 : Manufacturer’s certifications

o

Option 2 : U.S. EPA Total Mercury by Cold Vapor Absorption Method 7471A.

Other Resources

4.

o

ENERGY STAR Purchasing & Procurement

o

Inform Fact Sheets (broken link)

o

NEMA: Lamprecycle.org

o

U.S. EPA: Mercury

MR-Credits 1.1 & 1.2: Construction, Demolition and Renovation Intent : Divert construction, demolition and land-clearing debris from landfill and incineration disposal. Redirect recyclable recovered resources back to the manufacturing process. Redirect reusable materials to appropriate sites Other Resources o

Building Savings (pdf)

o

CIWMB Construction and Demolition Debris Recycling Home Page

5.

o

Construction Materials Recycling Association (CMRA)

o

Construction Waste Management Handbook

o

Contractors Guide : Seattle/King County (pdf)

o

Recycling-Waste Management during Construction

o

A Sourcebook for Green and Sustainable Building

o

Solid Waste Program (Triangle J Council of Governments)

MR-Credits 2.1 - 2.5: Optimize Use of Alternative Materials Intent : Reduce the environmental impacts of the materials acquired for use in the operations, maintenance, and upgrades of buildings Referenced Standard o

The Forest Stewardship Council

Other Resources o

BuildingGreen.com - Bamboo Flooring

o

California Materials Exchange (CalMAX)

o

US EPA : Comprehensive Procurement Guidelines (CPG)

o

BuildingGreen.com - GreenSpec Products

o

Local Hazardous Waste Management Program in King County, Washington

6.

o

Oikos Green Building Source

o

Recycled Content: What is it and What is it Worth?

o

CIWMB: Recycled Content Products Directory

o

Recycler's Exchange Index

o

Reuse Development Organization (REDO)

o

Green Building Resource Guide

MR-Credits 3.1 & 3.2: Optimize Use of IAQ Compliant Products Intent : Reduce the indoor air quality (IAQ) impacts of the materials acquired for use in the operation, maintenance and upgrades of buildings. Referenced Standard o

South Coast Air Quality Management District: Rules o

AQMD Rules 1168: Adhesive & Sealant Applications (pdf)

o

Bay Area Air Quality Management District (BAAQMD) - Rules & Regulations

o

BAAQMD Rule 51: ADHESIVE AND SEALANT PRODUCTs (pdf)

o

Green Seal Environmental Standard GS-11: Paints and Coatings (pdf)

o

The Carpet and Rug Institute (CRI) : Green Label Testing Program

Other Resources o

7.

Best Sustainable Indoor Air Quality Practices in Commercial Buildings

MR-Credits 4: Sustainable Cleaning Products and Materials Intent : Reduce the environmental impacts of cleaning products, disposable janitorial paper products and trash bags Referenced Standard o

Grean Seal Standard GS-37 Environmental Standard For Industrial And Institutional Cleaners (pdf)

o

arb.ca.gov: Consumer Products Program Regulations

o

US EPA : Comprehensive Procurement Guidelines (CPG)

Other Resources o

Business and Sustainable Development: A Global Guide Green procurement

8.

o

CIWMB: Recycled Content Products Directory

o

BuildingGreen.com - GreenSpec Products Menu

MR-Credits 5.1 - 5.3: Occupant Recycling Intent : Facilitate the reduction of waste and toxins generated by building occupants and building operations that are hauled to and disposed of in landfills or incineration Other Resources o

ciwmb.ca.gov Business Waste Reduction

o

National Recycling Coalition

o

US EPA WasteWise Program

9.

MR-Credits 6: Additional Toxic Material Reduction : Reduce Mercury in Light Bulbs Intent : Establish and maintain a toxic material source reduction program to reduce the amount of mercury brought into buildings through purchase of light bulbs. o

V.

Refer to MR-Prerequisites 2: Toxic Material Source Reduction

INDOOR ENVIRONMENTAL QUALITY 1.

EQ-Prerequisites 1: Outside Air Introduction and Exhaust Systems Intent : Establish minimum Indoor Air Quality (IAQ) performance to enhance indoor air quality in buildings, thus contributing to the health and well-being of the occupants Referenced Standard o

ASHRAE - Standards and Guidelines : ASHRAE Standard 62.1-2007

o

US EPA: Energy Cost and IAQ Performance of Ventilation Systems and Controls Study

o

US EPA: Mold Remediation in Schools and Commercial Buildings

Other Resources o

US EPA Building Air Quality - A Guide for Building Owners and Facility Managers

o

University of Missouri - Environmental Design Indoor Air Quality

o

US EPA Indoor Air Quality

o

US EPA: IAQ Building Education and Assessment Model (I-BEAM) Indoor Air Quality

o

2.

The Indoor Air Quality Association (IAQA)

EQ-Prerequisites 2: Environmental Tobacco Smoke (ETS) Control Intent : Prevent or minimize exposure of building occupants, indoor surfaces and systems to Environmental Tobacco Smoke (ETS). Referenced Standard

o

ASTM E779 -03 Standard Test Method for Determining Air Leakage Rate by Fan Pressurization

o

California Title 24 - Residential Compliance Manual (Home Energy Rating Systems Required Verification and Diagnostic Testing)

Other Resources

3.

o

US EPA: Fact Sheet Respiratory Health Effects of Passive Smoking

o

US EPA: Secondhand Smoke is a Preventable Health Risk

EQ-Prerequisites 3: Asbestos Removal or Encapsulation Intent : Reduce the potential exposure of building occupants to asbestos and prevent associated harmful effects of asbestos in existing buildings. Referenced Standard o

US EPA Integrated Risk Information System (IRIS)

o

US EPA Asbestos

Other Resources

4.

o

ABIH - American Board of Industrial Hygiene

o

US EPA Asbestos

o

OSHA Asbestos Information

o

US EPA - IAQ & Asbestos Basic Information

EQ-Prerequisites 4: Polychlorinated Biphenyl (PCB) Removal Intent : Reduce the potential exposure of building occupants to PCBs and PCB combustion byproducts in case of fire in the building. Other Resources o

US EPA Polychlorinated Biphenyls (PCBs) Wastes

o

US EPA - Laws and Regulations Polychlorinated Biphenyls (PCBs) Wastes

---- ဆက္လက္ စုေဆာင္း ေနဆဲ ---

5.

EQ-Credit 1: Outdoor Air Delivery Monitoring Intent : Provide capacity for ventilation system monitoring to help sustain long-term occupant comfort and well-being. Referenced Standard o

ASHRAE - Standards and Guidelines : ASHRAE Standard 62.1-2007

Other Resources o

US EPA - IAQ in Large Buildings; Building Air Quality: A Guide for Building Owners and Facility Managers

o

US EPA - IAQ in Large Buildings; Indoor Air Quality Building Education and Assessment Model (I-BEAM)

6.

EQ-Credit 2: Increased Ventilation Intent : Provide additional outdoor air ventilation to improve indoor air quality for improved occupant comfort, well being and productivity. Referenced Standard o

ASHRAE - Standards and Guidelines : ASHRAE Standard 62.1-2007

Other Resources

7.

EQ-Credit 3: Construction IAQ Management Plan Intent : Prevent IAQ problems resulting from any construction / renovation projects in order to help sustain the comfort and well-being of construction workers and building occupants. Referenced Standard Other Resources o

US EPA: Controlling Pollutants and Sources

8.

o

Ventilation and Air Quality in Offices

o

Indoor Air Pollution in California Report

EQ-Credit 4.1: Documenting Productivity Impacts - Absenteeism & Healthcare Cost Impacts Intent : Document absenteeism, health care cost and productivity impacts of sustainable building performance improvements. no referenced standard Other Resources o

Do Green Buildings Enhance the Well Being of Workers? Yes ...

o

Health and Productivity Gains from Better Indoor Environments and their Relationship with Building Energy Efficiency (PDF)- William J.

Fisk; 2000 o

9.

US EPA: Sick Building Syndrome

EQ-Credit 4.2: Documenting Productivity Impacts - Other Impacts Intent : Documentation of the other productivity impacts (beyond those identified in IEQ credit 4.1) of sustainable building performance improvements. No Referenced Standard Other Resources o

Analysis of the Performance of Students in Daylit Schools

o

Analysis of the Performance of Students in Daylit Schools (pdf)

o

Impacts of Indoor Environments on Human Performance and Productivity (Lawrence Berkeley National Library)

10.

EQ-Credit 5.1: Indoor Chemical and Pollutant Source Control - Reduce Particulates in Air System Intent : Reduce exposure of building occupants and maintenance personnel to potentially hazardous chemical, biological and particle contaminants, which adversely impact air quality, health, building finishes, building systems and the environment.

Referenced Standard Other Resources

11.

EQ-Credit 5.2: Indoor Chemical and Pollutant Source Control - High Volume Copy/Print/Fax Room Intent : Reduce exposure of building occupants and maintenance personnel to potentially hazardous chemical, biological and particle contaminants, which adversely impact air quality, health, building finishes, building systems and the environment. Referenced Standard Other Resources

12.

EQ-Credit 6.1: Controllability of Systems - Lighting Intent : Provide high level of temperature, ventilation and lighting control by individual occupants or specific groups in multi-occupants spaces (e.g. classrooms or conference areas) to promote the productivity, comfort and well-being of building occupants. Referenced Standard Other Resources

13.

EQ-Credit 6.2: Controllability of Systems - Temperature & Ventilation Intent : Provide high level of temperature, ventilation and lighting control by individual occupants or specific groups in multi-occupants spaces (e.g. classrooms or conference areas) to promote the productivity, comfort and well-being of building occupants. Referenced Standard Other Resources

14.

EQ-Credit 7.1: Thermal Comfort - Compliance Intent : Provide a comfortable thermal environment that supports the productivity and well being of building occupants.

Referenced Standard Other Resources 15.

EQ-Credit 7.2: Thermal Comfort - Permanent Monitoring System Intent : -dittoReferenced Standard Other Resources

16.

EQ-Credit 8.1 & 8.2: Daylight & Views - Daylight Intent : Provide a connections between indoor spaces and the outdoor environment through introduction of daylight and views into the occupied areas of the building. Referenced Standard Other Resources

17.

EQ-Credit 8.3 & 8.4: Daylight & Views - Views Intent : -- ditto --. Referenced Standard Other Resources

18.

EQ-Credit 9: Contemporary IAQ Practice Intent : Enhance IAQ performance by optimizing practices to prevent the development of IAQ problems in buildings correcting IAQ problems when they occur and, maintaining well-being of the occupants. Referenced Standard Other Resources

19.

EQ-Credit 10.1: Green Cleaning - Entryways Systems Intent : Reduce exposure of the building occupants and maintenance personnel to potentially hazardous chemical, biological and particle contaminants, which adversely impact air quality, health, building finishes, building systems, and the environment.

Referenced Standard Other Resources 20.

EQ-Credit 10.2: Green Cleaning - Isolation of Janitorial Closets Intent : - ditto -. Referenced Standard Other Resources

21.

EQ-Credit 10.3: Green Cleaning - Low Environmental Impact Cleaning Policy Intent : - ditto Referenced Standard Other Resources

22.

EQ-Credit 10.4 – 10.5: Green Cleaning - Low Environmental Impact Pest Management Policy Intent : - ditto -. Referenced Standard Other Resources

23.

EQ-Credit 10.6: Green Cleaning - Low Environmental Impact Cleaning Equipment Policy Intent : - ditto -.

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/09/understanding-leed.html

VBA for MEP Calculations o

Application ေတြထဲ မွာ Programming Aမ်ိဳးမ်ိဳး သံုးလို႔ ရပါတယ္။ ဒီAထဲ မွာ သံုးတတ္ရင္ Aခ်ိန္ကုန္ သက္သာေစတဲ့ VBA(Visual Basics for Application) ကိုသံုးၿပီး Engineering Formula Functions ေတြ ေရးတာ ကို မိတ္ဆက္ေပး ဘို႔ ရည္ရြယ္ထားပါတယ္။

o

Aဓိက သံုးမဲ့ ေနရာ က ေတာ့ spread sheet (Microsoft Excel) Aတြက္ ပါ။ တကယ္ေတာ့ VBAက MS Offices ေတြ၊ Web Script ေတြ Aတြက္ သာ မက AutoCad ® မွာလည္း Aသံုးျပဳလို႔ ေကာင္းတဲ့ programming တစ္ခုပါ။ AutoCad ® ကိုသံုးတဲ့ သူေတြ Aတြက္ AutoLisp, vBA, Diesel, Script စတဲ့ programming Aခ်ိဳ႕ကို နားလည္ရင္ ထပ္တလဲလဲ လုပ္ရတဲ့ process ေတြ ကို Aခ်ိန္ကုန္ သက္သာစြာ နဲ႔ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ပါတယ္။ ရႈတ္ရႈတ္ေထြးေထြး တြက္ခ်က္ဘို႔ လိုAပ္တာေတြ၊ Trial and error Loop နဲ႔တြက္ရတာေတြ Aတြက္လည္း တစ္ႀကိမ္ စနစ္တက် ေခါင္းရႈတ္ခံ လိုက္ရင္ ေနာက္တစ္ခါ သံုးဘို႔ Aဆင္သင့္ ျဖစ္ေစပါမယ္။

o

Contents I. II. III.

Basic of Programming VBAfor Excel Developing Programming Flowcharts for HVAC Air-Side Circular Duct Sizing Calculations (SI Units)

IV. V. VI. VII. VIII.

I.

VBACodes for Air Duct (SI Units) Screenshots: Adding VBACodes in Excel Screenshots: Use of VBAFunctions in Excel Worksheet Html Color Coding by VBA References

Basic of Programming o

Programming Languages Aလိုက္ Detail Aမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့ basic instructions Aခ်ိဳ႕ ကေတာ့ Languages တိုင္းလိုလို မွာပါဝင္ေနတာ ေတြ႕ရပါမယ္။ o

input: Get data from the keyboard, a file, or some other device.

o

output: Display data on the screen or send data to a file or other device.

o

Math / Operation : Perform basic mathematical operations like addition and multiplication.

o

conditional execution: Check for certain conditions and execute the appropriate sequence of statements.

o

repetition: Perform some action repeatedly, usually with some variation.

o

ဒါေတြရဲ့ Aေျခခံ ေတြ ကို Algorithm (or) Pseudocode and Program Flow Chart ေတြနဲ႔ ျပလို႔ ရပါတယ္။ Modular programming လို႔ေခၚတဲ့ Program Aေသးေလး ေတြ Aပိုင္းလိုက္ Aကန္႔လိုက္ Aစိတ္စိတ္ သီးျခားခြဲ ေရးၿပီး မွ ေပါင္းစပ္ သံုးတဲ့ Aခါ ေရးရတာေရာ၊ debug လုပ္ရတာေရာ လြယ္ကူလာပါတယ္။

o

Program ေရးတဲ့ Aခါ စနစ္ တက် Planning လုပ္ထားခဲ့ဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ Aမွားရွာရ ျပင္ရ စတဲ့ Debugging လုပ္ရတာ က ေရးရတာထက္ Aဆေပါင္း မ်ားစြာ ပိုခက္ေစရံု သာမက Crush ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာ ေတြကိုပါ ထပ္ရွင္း ေနရပါလိမ့္ Aံုးမယ္။

o

Programming Flowchart နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး http://www.nos.org/htm/basic2.htm မွာ သြား ေရာက္ ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။ Aဓိက သိသင့္တာ ကေတာ့ o

Start / End : Aစ နဲ႔ Aဆံုး (Programming တိုင္းမွာ Aစ (Start) နဲ႔ Aဆံုး (End) ပါဝင္ရပါမယ္။) သူ႕ရဲ့ ပံုက ေထာင့္ကို လံုးထားတဲ့ စတုဂံ ပံုပါ။

o

Process : Computational steps or processing function of a program၊ ပံုက ရိုးရိုး စတုဂံပံုပါ။

o

Decision Making and Branching၊ ႐ြမ္းဗတ္ ပံု။

...Back to Top .... II.

VBAfor Excel Excel Aတြက္ VBAApplication ကိုေလ့လာတဲ့ Aခါ သိသင့္တာေတြ ကေတာ့၊ o

VB for Application

o

VB for Excel Application

o

Files (personal.xls or add-in ".xla", Newer version ".xlsx")

o

Excel VBAObject Model: Excel, Word, AutoCad ® သာမက VBAသံုးႏိုင္တဲ့ Applications ေတြ မွာ Object Model ေတြရွိပါတယ္။ ဒါမွ VBAကေန လုပ္ေဆာင္ရမဲ့၊ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ကို ရွာေဖြ ႏိုင္ဘို႔ပါ။

o

Macro Security

o

Function and Sub: Sub ဆိုတာ ကေတာ့ macro Aေနနဲ႔ တိုက္ရိုက္ run လို႔ရတဲ့ processes ေတြပါ။ ပါဝင္တဲ့ နည္းလမ္း Aခ်ိဳ႕ ကို modify လုပ္ဘို႔ လိုတဲ့ Aခါ macro record လုပ္ၿပီး မီွျငမ္းေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ Form ေတြပါ ဒီဇိုင္းလုပ္ၿပီး Graphical User Interface နဲ႔ သံုးစြဲႏိုင္ပါတယ္။ Aခုတင္ျပမွာ ကေတာ့ ဒီ Sub Aေၾကာင္း မဟုတ္ပါဘူး။ Excel Spread Sheet ထဲမွာ Function Aေနနဲ႔ တိုက္ရိုက္ Insert လုပ္ သံုးႏိုင္မဲ့ Function ေတြAေၾကာင္းပါ။

...Back to Top ....

III.

Developing Programming Flowcharts for HVAC Air-Side Circular Duct Sizing Calculations (SI Units) o

Cold Air Standard Aတြက္ သံုးရမဲ့ Duct Aရြယ္Aစား ေရြးခ်ယ္တဲ့ နည္းပါ။ ဒီနည္း နဲ႔ Pressure Loss ကို တြက္ထုတ္ ရင္ ရမဲ့ Duct Pressure Loss Aေျဖက ± 5% Aတြင္းမွာ ရွိပါတယ္။ သူ႕ကို သံုးႏိုင္တဲ့ Conditions ေတြကေတာ့။ o

Temperature: 5 to 35 °C

o

Elevation: 0 to 500m

o

Duct Pressure: -5 to 5 kPa relative to ambient pressure

o

ဒီ AေျခAေန ေတြ က ပံုမွန္ HVAC Aတြက္ လံုေလာက္ပါတယ္။

o

Aမ်ားAားျဖင့္ Constraints ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ Velocity နဲ႔ Friction Loss ပါ။ ဒါေၾကာင့္ Duct Size လုပ္တဲ့ Aခါ Velocity ကိုပဲ သံုးရင္ မွားတတ္ပါတယ္။

o

Velocity Limits ေတြ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး Basic Duct Sizing Consideration ေတြကုိ M&E Basics: Pipe & Duct Sizing မွာေလ့လာပါ။ (မွတ္ခ်က္၊ ၊ Ducting နဲ႔ Piping ကို သီးသန္႔ျပန္ခြဲ ဘို႔ စီစU္ေနပါတယ္။)

o

ပထမဆံုး Circular Duct Size ကို တြက္ဘို႔ Function ကိုေရးရပါမယ္။

o

Aသံုးျပဳမဲ့ Calculation Formulae ေတြကို ေတာ့ ASHRAE Handbook: Fundamental ထဲကေန မွီျငမ္းထားပါတယ္။

o

တြက္နည္း Aဆင့္ဆင့္ ကေတာ့၊ o

သတ္မွတ္ထားတဲ့ Velocity Aတြင္းဝင္တဲ့ Duct Size ကိုတြက္မယ္။

o

ဒီ Duct Size နဲ႔ တြက္ရင္ ရမဲ့ Pressure Loss ကိုတြက္ၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ Limit Aတြင္းရွိမရွိ ၾကည့္မယ္။ ဝင္ေနတယ္ ဆိုရင္ Aေျဖရပါၿပီ။

o

Limit Aတြင္း မဟုတ္ေသး ရင္ေတာ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ Pressure Loss Limit Aတြင္း မဝင္မခ်င္း Duct Size ကိုျပန္ေရြး၊ ျပန္တြက္ လုပ္ရပါမယ္။

o

ဒီ Function ကိုေရးတဲ့ Aခါ တြက္ရ ပုိၿပီးလြယ္ ကူေAာင္ Aကူ Functions ခြဲႏွစ္ခု ပါ ထည့္ေရးထားပါတယ္။ ဒီ Functions သံုးခု ေပါင္းမွ Aလုပ္ လုပ္ပါလိမ့္မယ္။

o

i.

DuctSize_Cir_mm : Circular Duct Size ကို တြက္ထုတ္ဘို႔ပါ။

ii.

DuctFrictionLoss_Pa: Circular Duct Frictioin Loss ကို တြက္ထုတ္ဘို႔ပါ။

iii.

f_Colebrook: Colebrook's Friction Factor ကို တြက္ထုတ္ဘို႔ပါ။

Flowcharts ေတြ ကို ေရးမယ္ဆိုရင္ ဒီလိုေတြ႕ရပါမယ္။ .

DuctSize_Cir_mm

o

i.

DuctFrictionLoss_Pa

ii.

f_Colebrook

Circular Duct မဟုတ္တဲ့ Aျခား Duct ေတြ ကို သံုးတဲ့ Aခါ Aသင့္ေတာ္ဆံုး ကေတာ့ Equivalent Circular Duct ကိုရွာၿပီး တြက္တဲ့ နည္းပါ။

o

HVAC Air-Side မွာသံုးေလ့ ရွိတဲ့ Air Duct Aမ်ိဳးAစား သံုးခု နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ Conversion Formula ေတြ ကို ေAာက္မွာ

ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

o

ဒီ Conversion Formula ေတြ ကို Aသံုးခ်ထားတဲ့ VBACode ေတြကိုပါ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

o

ဒီ တြက္နည္း ေတြ ကို Numerical Programming နဲ႔တြက္ဘို႔ VBACode ကို ေရးရပါတယ္။ Excel ထဲက Visual Basic Editor ေAာက္မွာပါ။ သီးသန္႔ ".xla" Aျဖစ္နဲ႔ ထားၿပီး Excel Aစမွာ တက္ဘို႔ ထားထားတဲ့ XLStart ဆိုတဲ့ Folder ကိုရွာၿပီး ထည့္ခ်င္ထည့္၊ “personal.xls” ဆိုတဲ့ File ထဲမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ထားလို႔ရပါတယ္။

o

VBAက Macro Security Level ေပၚမူတည္ ၿပီး Aလုပ္လုပ္ခြင့္ ေပးရပါတယ္။ Powerful Operation ေတြမို႔ Macro Security Aေၾကာင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာ သိရွိထားဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။

o

"personal.xls" ဆိုတာ မရွိေသးရင္ေတာ့ ပထမ Record New Macro လုပ္၊ စာတစ္လံုး ႏွစ္လံုးရိုက္၊ ဟုိႏွိပ္ဒီႏွိပ္ လုပ္ၿပီး Stop Macro ကိုႏွိပ္၊ ၿပီးလို႔ Visual Basic Editor ကို ဖြင့္လိုက္ရင္ "personal.xls" တက္လာတာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

o

ေAာက္ဆံုး ပိုင္း မွာ Excel 2003 နဲ႔ Excel 2007 က Screenshots Aခ်ိဳ႕ကို ထည့္သြင္း ေပးထားပါတယ္။

...Back to Top .... IV.

VBACodes for Air Duct (SI Units)

o

Air Duct Sizing တြက္ခ်က္ရမွာ သံုးနိုင္ဘို႔ Aတြက္ VBAFunctions ေတြ ကို ေရးထား ေပးပါတယ္။ ေရးထားတဲ့ Functions ေတြ ကေတာ့။ 0.

DuctSize_Cir_mm(Air_cmh, Optional dP_Pa = 1, Optional V_mps = 8, Optional e_mm = 0.09) Circular Duct Size ကို တြက္ထုတ္ဘို႔ပါ။

1.

DuctFrictionLoss_Pa(Air_cmh, DuctDia_mm, Optional e_mm = 0.09) Circular Duct Frictioin Loss ကို တြက္ထုတ္ဘို႔ပါ။

2.

f_Colebrook(e_by_D, Re) Colebrook's Friction Factor ကို တြက္ထုတ္ဘို႔ပါ။

3.

DuctR2C(dH, dW) Rectangular Duct ရဲ့ Equivalent Circular Duct Diameter ကို ရွာေပးမဲ့ Function ျဖစ္ပါတယ္။

4.

DuctO2C(dH, dW) Oval Duct ရဲ့ Equivalent Circular Duct Diameter ကို ရွာေပးမဲ့ Function ျဖစ္ပါတယ္။

5.

DuctC2R(dD, Optional dH = 0) Circular Duct တစ္ခု ရဲ့ Equivalent Rectangular Duct Dimension ကို ရွာေပးမဲ့ Function ျဖစ္ပါတယ္။ dH=0 ထားရင္ Square Duct ကို ရွာေပးပါလိမ့္မယ္။

6.

DuctC2O_Width(dD, Optional dH = 0) Circular Duct တစ္ခု ရဲ့ Equivalent Oval Duct Dimension ကို ရွာေပးမဲ့ Function ျဖစ္ပါတယ္။ dH=0 ထားရင္ေတာ့ Square duct ကို round Duct ရံထားတဲ့ Aရြယ္Aစား ကို ရရွိပါမယ္။ ( ie, a = 2 * b )

7.

Function DuctAirFlow_Cir_cmh(dD_mm, Optional dP_Pa = 1, Optional dV_mps = 9, Optional e_mm = 0.09) Circular Duct တစ္ခုရဲ့ Allowable Air Flow (cmh) ကို တြက္ထုတ္ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

8.

DuctAirFlow_Rec_cmh(dW_mm, dH_mm, Optional dP_Pa = 1, Optional dV_mps = 9, Optional e_mm = 0.09) Rectangular Duct တစ္ခုရဲ့ Allowable Air Flow (cmh) ကို တြက္ထုတ္ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

9.

DuctAirFlow_Oval_cmh(dW_mm, dH_mm, Optional dP_Pa = 1, Optional dV_mps = 9, Optional e_mm = 0.09) Oval Duct တစ္ခုရဲ့ Allowable Air Flow (cmh) ကို တြက္ထုတ္ဘို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

o

Visual Basic Editor ကိုဖြင့္ၿပီးတဲ့ Aခါ VBAProject(PERSONAL.XLS) ေAာက္မွာ Module တစ္ခု ကို ထည့္သြင္းၿပီး ကိုယ္ႏွစ္သက္သလို နာမည္ေပး ရပါမယ္။ e.g. AirDuct ၿပီးရင္ Code ေနရာမွာ ေAာက္က VBACodes ေတြကို Copy & Paste လုပ္ဘို႔ပါ။ (Screenshots: No.2 ကို မွီျငမ္း ၾကည့္ပါ။)

'General Section Declaration Option Base 0 'array base Option Compare Text Private Const atm As Double = 101.325 ' Atmospheric pressure in kPA Public Const pi As Double = 3.14159265358979

'Function No. 01: to calculate Circular Duct Size Function DuctSize_Cir_mm(Air_cmh, Optional dP_Pa = 1, Optional V_mps = 8, Optional e_mm = 0.09) 'Calculate Circular Duct Size, Default for 1Pa/m, 8 m/s and Medium Surface Roughness 0.09mm Dim dV As Double, dD As Double, dAAs Double Dim dP As Double 'calc Area which satisfy the velocity limits dV = V_mps dA= Air_cmh / (3600# * dV) dD = (4 * dA/ pi) ^ 0.5 * 1000 'call function for Friction Loss dP = DuctFrictionLoss_Pa(Air_cmh, dD, e_mm) If dP > dP_Pa Then Do 'Use Power rule estimation for iteration dD = dD * (dP / dP_Pa) ^ 0.25 dP = DuctFrictionLoss_Pa(Air_cmh, dD, e_mm) 'exit error 1% If Abs((dP - dP_Pa) / dP_Pa) < 0.01 Then Exit Do Loop

End If DuctSize_Cir_mm = dD End Function 'Function No. 02: to calculate duct friction loss Function DuctFrictionLoss_Pa(Air_cmh, DuctDia_mm, Optional e_mm = 0.09) 'Calculate Friction Loss Dim dQ As Double, dD As Double 'flowrate (m3/s), diameter(mm) Dim dV As Double, dF As Double 'velocity (m/s), friction factor Dim dM As Double, dE As Double 'density (kg/m3), surface roughness Dim Re As Double, dAAs Double 'For Cold Air Standard at density=1.2kg/m3 If Air_cmh * DuctDia_mm > 0 Then dQ = Air_cmh / 3600# 'convert air flowrate to m3/s dD = DuctDia_mm dM = 1.2 'kg/m3 for cold air std dA= 0.25 * pi * (dD / 1000#) ^ 2 dV = dQ / dA'v=Q/A Re = 66.4 * dD * dV 'Ref ASHRAE: or use Re = V * d / nu dF = f_Colebrook(e_mm / dD, Re) DuctFrictionLoss_Pa = 500 * dF * dM * dV * dV / dD Else DuctFrictionLoss_Pa = 0 End If End Function 'Function No. 03: to calculate Colebrook Friction Factor Function f_Colebrook(e_by_D, Re) 'e_by_D Relative roughness; Dh: Hydraulic Dia, Re: Reynold number 'Calculate Colebrook friction Factor Dim f As Double, root_f As Double, root_f1 As Double 'Start with Tsal's estimation f = 0.11 * (e_by_D + 68 / Re) ^ 0.25 If f < 0.018 Then f = 0.85 * f + 0.0028 End If

root_f = f ^ 0.5 Do root_f1 = -0.5 * Log(10) / Log(e_by_D / 3.7 + 2.51 / (root_f * Re)) 'check if error is less than 0.5% If Abs((root_f1 - root_f) / root_f) < 0.005 Then Exit Do root_f = 0.5 * (root_f + root_f1) 'Use binary approach iteration Loop f_Colebrook = root_f ^ 2 End Function 'Function No. 04: Equivalent Circular Duct Size of a Rectangular Duct Function DuctR2C(dH, dW) As Double 'Rectangular Duct to Circular Duct If dW * dH > 0 Then DuctR2C = 1.3 * ((dH * dW) ^ 0.625) / ((dH + dW) ^ 0.25) Else DuctR2C = 0 End If End Function 'Function No. 05: Equivalent Circular Duct Size of an Oval Duct Function DuctO2C(dH, dW) As Double 'Oval Duct to Circular Duct Dim dAAs Double, P As Double If dW * dH > 0 Then dA= (pi * dH ^ 2 / 4) + dH * (dW - dH) P = pi * dH + 2 * (dW - dH) DuctO2C = 1.55 * (dA^ 0.625) / (P ^ 0.25) Else DuctO2C = 0 End If End Function 'Function No. 06: Equivalent Rectangular Duct Dimension of a Circular Duct Function DuctC2R(dD, Optional dH = 0) As Double 'Circular Duct to Rectangular Duct 'if Dimension (dH) is zero, square duct 'dH could be either dimension: "Width" or "Height"

Dim dW As Double, dW1 As Double Dim dD1 As Double If dH > 0 Then 'Estimate dH dW = 0.25 * pi * dD * dD / dH Do dD1 = 1.3 * ((dH * dW) ^ 0.625) / ((dH + dW) ^ 0.25) dW = dW * (dD / dD1) ^ 2 If Abs((dD1 - dD) / dD) < 0.005 Then Exit Do Loop Else dW = dD * 0.9148 End If DuctC2R = dW End Function 'Function No. 07: Equivalent Oval Duct Dimension of a Circular Duct Function DuctC2O_Width(dD, Optional dH = 0) As Double 'Circular Duct to Rectangular Duct 'if Dimension (dH) is zero, square duct + round, ie, a = 2 * b 'dH is dimension b for "Height", dW is dimension a for "Width" 'As nature, dH < dD Dim dW As Double, dW1 As Double Dim dD1 As Double Dim dAAs Double, P As Double If dH > 0 Then 'Estimate dH dW = 0.25 * pi * (dD * dD - dH * dH) / dH Do dA= (pi * dH ^ 2 / 4) + dH * (dW - dH) P = pi * dH + 2 * (dW - dH) dD1 = 1.55 * (dA^ 0.625) / (P ^ 0.25) dW = dW * (dD / dD1) ^ 2 If Abs((dD1 - dD) / dD) < 0.005 Then Exit Do Loop Else dW = dD / 1.5234 End If

DuctC2O_Width = dW End Function 'Function No. 08: To Calculate Allowable Air Flow from a Circular Duct. Function DuctAirFlow_Cir_cmh(dD_mm, Optional dP_Pa = 1, Optional dV_mps = 9, Optional e_mm = 0.09) Dim cmh As Double, dP As Double Dim dD As Double, dV As Double dV = dV_mps dD = dD_mm cmh = 0.0009 * pi * dD * dD * dV '0.0009 dP_Pa Then Do dV = dV * (dP_Pa / dP) ^ 0.5 cmh = 0.0009 * pi * dD * dD * dV dP = DuctFrictionLoss_Pa(cmh, dD, e_mm) If Abs(dP - dP_Pa) / dP_Pa < 0.01 Then Exit Do Loop End If DuctAirFlow_Cir_cmh = cmh End Function 'Function No. 09: To Calculate Allowable Air Flow from a Rectangular Duct. Function DuctAirFlow_Rec_cmh(dW_mm, dH_mm, Optional dP_Pa = 1, Optional dV_mps = 9, Optional e_mm = 0.09) Dim dD As Double, dV As Double dV = dV_mps dD = DuctR2C(dW_mm, dH_mm) DuctAirFlow_Rec_cmh = DuctAirFlow_Cir_cmh(dD, dP_Pa, dV_mps, e_mm) End Function 'Function No. 10: To Calculate Allowable Air Flow from an Oval Duct. Function DuctAirFlow_Oval_cmh(dW_mm, dH_mm, Optional dP_Pa = 1, Optional dV_mps = 9, Optional e_mm = 0.09) Dim dD As Double, dV As Double dV = dV_mps dD = DuctO2C(dW_mm, dH_mm)

DuctAirFlow_Oval_cmh = DuctAirFlow_Cir_cmh(dD, dP_Pa, dV_mps, e_mm) End Function

...Back to Top ....

V.

Screenshots: Adding VBACodes in Excel Excel 2002-2003 (or Earlier) o

Screenshot No. 1: နမူနာ Aေနနဲ႔ Microsoft Excel 2002-2003 မွာဆိုရင္ေတာ့ ဒီလိုေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

o

Screenshot No. 2: Visual Basic Editor ဆိုတာ ကို ႏွိပ္လိုက္ရင္ ေAာက္က ပံုစံ ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ Aထဲမွာ VBACode ေတြ ကို ကူးယူၿပီးရင္ ဒီလို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။

Excel 2007

o

Screenshot No. 3: 2007 Aထက္ ဆိုရင္ေတာ့ Tools Aစား Developer Tab Aေနနဲ႔ ဝင္လာပါတယ္။

o

Screenshot No. 4: တစ္ခါတစ္ရံ Developer Tab ကို ေဖ်ာက္ ထားတတ္ပါေသးတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေတာ့ excel option ေAာက္ကေန သြားရွာ ရပါလိမ့္မယ္။ (မေသခ်ာ ရင္ Help မွာ ရွာၾကည့္ပါ။)

Screenshot No. 5:

o

Aထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ Aတိုင္း VBAက Macro Security Level ေပၚမူတည္ ၿပီး Aလုပ္လုပ္ခြင့္ ေပးရပါတယ္။ Powerful Operation ေတြမို႔ Macro Security Aေၾကာင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာ သိရွိထားဘို႔ လိုAပ္ပါတယ္။ Screenshot No. 6:

o

Screenshot No. 7:Developer Tab ေAာက္ က Code ေနရာ မွာ လည္း Macro Security ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ ထြက္လာမဲ့ Screen ကေတာ့။

...Back to Top .... VI.

Screenshots: Use of VBAFunctions in Excel Worksheet o

ၿပီးရင္ေတာ့ ဒီ Function ေတြကို Excel Spreadsheet မွာ Aသင့္သံုးႏိုင္ပါၿပီ။

o

ပထမ Insert function ကိုသြားၿပီး select a category မွာ User Defined ကိုေရြးလိုက္ရင္ ဒီ Function ေတြ ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။

o

ၿပီးရင္ေတာ့ Excel Formula သံုးေနက်

Aတိုင္းသံုးရံုပါပဲ။ ဒီAထဲ မွာ Air_cmh ဆိုတဲ့ ကြက္လပ္ကိုေတာ့ ျဖည့္ကို ျဖည့္ရပါမယ္။ Aျခား ကြက္လပ္ေတြ ကို Function မွာထဲ က Optional Aေနနဲ႔ ေရြးၿပီး Assign လုပ္ထားတာမို႔ မျဖည့္လည္း ရပါတယ္။ Assigned လုပ္ခဲ့တဲ့ value ေတြကေတာ့ Aသံုးမ်ားတဲ့

o

o

dP_Pa = 1

o

V_mps = 8

o

E_mm = 0.09

ၿပီး Excel Style: Drag-Coppy လုပ္လိုက္ရင္ ရမဲ့ Aေျဖကေတာ့၊

o

ဒီကရတဲ့ Aေျဖက Chart ကေနၾကည့္လို႔ ရတဲ့ Aေျဖနဲ႔ Aတူတူေလာက္ပါပဲ။ တကယ္ Aေသးစိတ္ တြက္လို႔ ရမဲ့ Aေျဖရဲ့ ± 1% Aတြင္းမွာ ရွိတာမို႔ safety factor ထည့္ယူေလ့ရွိတဲ့ Aင္ဂ်င္နီယာ ေတြAတြက္ လံုေလာက္ပါတယ္။ မွတ္ခ်က္။ ။ Excel Calculation Sheet File ေတြ ကို Aျခားသူေတြ ဆီ ပို႔ေပးရတဲ့ Aခါမွာေတာ့ ဒီ Function VBACodes ေတြ Aဲဒီ file ထဲမွာ မပါရင္ Aလုပ္လုပ္ မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ Aရွင္းဆံုး နည္းလမ္းကေတာ့ Function VBACodes ေတြ ထည့္မေပး ပဲ Function ေတြ နဲ႔တြက္ ၿပီး ရလာတဲ့ Aေျဖ ရွိတဲ့ Cell ေတြက Aေျဖ ကို Copy ကူး၊ ၿပီး Paste Special မွာ values ကို ေရြးၿပီး ျပန္ထည့္လိုက္ပါ။ Chart ၾကည့္ၿပီး Manually ရိုက္ထည့္ ထားသလို မ်ိဳးေပါ့။

...Back to Top .... VII.

Html Color Coding by VBA o

Aေပၚက VBAcode ေတြမွာ Aေရာင္ေတြ ခြဲေပးထားတာ က လည္း VBAကို သံုးၿပီး html format ကို ေပးထားလို႔ပါ။ ဒါကိုေတာ့ MS Word ေAာက္မွာ ေရးၿပီးသံုးပါတယ္။ Aပို သိပ္မပါပဲ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ရေAာင္ format လုပ္ဘို႔က html မွာ သိပ္ မလြယ္ကူ လွပါဘူး။ Aခ်ိန္လည္း Aရမ္းကုန္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ့ VBACode ကိုေတာ့ ရႈတ္ေထြးတာ မို႔ မေဖာ္ျပေတာ့ပါဘူး။

...Back to Top .... VIII.

References 1. "Duct Design", Chapter 21, ASHRAE Handbook: Fundamentals, 2009. 2. Visual Basic for Applications 3. Using Flow Chart - Flowcharting[ http://www.nos.org/htm/basic2.htm ] 4. HVAC Duct Sizing[ http://chawlwin.blogspot.com/2009/07/hvac-ductsizing.html ]

Disclaimer o

Programming နဲ႔ သံုးလို႔ရတယ္ ဆိုတာ ကို မိတ္ဆက္ ေပးခ်င္ လို႔ပါ။ ၿပီးေတာ့ Aခ်ိန္ကုန္ သက္သာ ေစခ်င္တာလည္း ပါပါတယ္။

o

Aတတ္ႏိုင္ဆံုး ႀကိဳးစားထားေပမဲ့ Aမွား လံုးဝကင္းပါတယ္ လို႔ Aာမ မခံႏိုင္ပါဘူး။ စာဖတ္သူ ကိုယ္တုိင္ သံုးစြဲၿပီး ၾကည့္ၿပီး Aေျဖမွန္ ေပးႏိုင္ေၾကာင္း ေသခ်ာမွ သံုးစြဲပါလို႔ Aသိေပး လိုပါတယ္။

From : http://chawlwin.blogspot.com/2009/06/vba-for-mep-calculations.html

Water Tanks ( ေရကန္ မ်ား ) o

Aေဆာက္AAံု တိုင္းလိုလို မွာ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရ က လိုAပ္ခ်က္ Aမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ေသာက္ဘို႔၊ ခ်ိဳးဘို႔၊ ေဆးေၾကာဘို႔၊ AစားAစာ စီမံ ခ်က္ျပဳတ္ဘို႔၊ Aပင္ေတြေရေလာင္း ဘို႔၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ေမြးျမဴေရး Aတြက္၊ Aေရးေပၚ မီးၿငိမ္းသတ္ ႏိုင္ဘို႔၊ ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ဘို႔ ေတြ Aျပင္ Aျခားသံုးစြဲစရာ Aေၾကာင္းေတြ Aမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။

o

ဒါေၾကာင့္ Storage Water Cistern (Bulk Water Storage Tank) လို႔ေခၚတဲ့ Aေဆာက္AAံု သံုး ေရေလွာင္ကန္ ေတြ က မပါမျဖစ္ ပါဝင္လာရပါတယ္။ ဒီလို ေရကန္၊ ေရစည္ ေတြ ကို သံုးခဲ့တာ ကလည္း ေရွးပေဝသဏီ၊ လူေတြရဲ့ ယU္ေက်းမႈ စတင္ခဲ့ တဲ့ Aခ်ိန္ က စတင္ ခဲ့တာပါ။

o

Introduction I. II. III.

Basic Design Consideration Components of a Water Tank Level of Components (လိုAပ္တဲ့ Aစိတ္Aပိုင္း ေတြရဲ့ Aျမင့္ သတ္မွတ္ ေနရာခ်ထားျခင္း။)

IV.

Coordination with Architecture & Structure : Architects & Structure Engineer တို႔ႏွင့္ ညွိႏိႈင္း ျခင္း။

V. VI. VII. VIII. IX.

I.

Tank Storage Capacity တြက္ခ်က္ျခင္း၊ Maintaining Water Quality Design to Install Panel Tanks Standard Specifications Review

Basic Design Consideration o

ေရေပးေဝ တဲ့ စနစ္ ရဲ့ reliability (မွီခုိA ားထားႏိုင္မႈ) နဲ႔ ကိုယ့္ A ေဆာက္A A ံု ရဲ့ A သံုးေပၚ မူတည္ၿပီး ေရမျပတ္ ရေလေA ာင္ (A ၿမဲတန္း လိုA ပ္တဲ့ ေရ A ဆင္သင့္ ရႏိုင္ေA ာင္)၊ လိုA ပ္တဲ့ ေရ ပမာဏ ကို သိုေလွာင္မႈလည္း လိုA ပ္ေလ့ ရွိပါတယ္။

o

A ေဆာက္A A ံု ေတြမွာ ေရကို သိုေလွာင္ ရျခင္း A ေၾကာင္းရင္းေတြ ကေတာ့ i.

ေရေဝတဲ့ ဌာန က ေပးတဲ့ ေရမလာတဲ့ A ခါ၊ လိုA ပ္ခ်က္ ကိုျဖည့္ႏိုင္ေA ာင္

ii.

ေရေပးတဲ့ ပိုက္ mains ေတြA တြက္ maximum rate of demand ကိုေလွ်ာ့ခ် ေပးဘို႔ပါ။ ဒါက ေရျဖန္႔တဲ့ ဘက္ကၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ လည္း ျဗဳန္းကနဲ တA ားဆြဲသံုး မဲ့ A စား တျဖည္းျဖည္း ခ်င္းျဖည့္ေပး ျခင္းA ားျဖင့္ maximum rate of demand ကိုေလွ်ာ့ခ် ေပးႏိုင္ဘို႔ပါ။ Water supply company ေတြ က လည္း ေရမီတာ ေတြ ကို တတ္ဆင္ေပးတဲ့ A ခါ Maximum demand A ေပၚ ကို A ေျခခံ ေလ့ မရွိပဲ တစ္ေန႔ပ်မ္းမွ် A သံုးA ား ေပၚမွာပဲ A ေျခခံ တြက္ခ်က္ၿပီး တတ္ဆင္ ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ Maximum demand လိုA ပ္ခ်က္ ရဲ့ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ကို Storage Tank က ေန ျဖည့္ဆီးေပး ရပါတယ္။

iii.

Fire Protection (မီးသတ္ဘို႔ A တြက္) ဆိုရင္ လည္း A ေရးေပၚA ေျခA ေန A တြက္ လိုA ပ္မဲ့ ေရ A ၿမဲ A ဆင္သင့္ ျဖစ္ေနေA ာင္ သိုေလွာင္ ထားရပါတယ္။

o

ေရေလွာင္မဲ့ Water Tanks A ျပင္က ေရညစ္ပတ္ ေတြစိမ့္မဝင္ ေA ာင္၊ A ထဲက ေရေတြ စိမ့္မထြက္ႏိုင္ေA ာင္ watertight ျဖစ္ေနဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒါ့A ျပင္ တိုက္စား၊ပြန္းစား၊ (သံ) ေခ်းတက္၊ စတဲ့ Corrosion ဒါဏ္ေတြ ကို လည္း ခံႏိုင္ရည္ ရွိတဲ့ material ေတြကုိသံုးၿပီး တည္ေဆာက္ ရပါတယ္။ ဒီ materials ေတြ က ေရရဲ့ quality ကို မထိခိုက္ေစဘို႔ လိုပါတယ္။ A ရသာ နဲ႔ A နံ႔ ကိုသာမက ေရရဲ့ PH Level နဲ႔ A ျခား ဓာတ္ျပဳမႈေတြ ကိုပါ မျဖစ္ေစဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ေရညိွ၊ ဘက္တီးရီးယား နဲ႔ A ျခား A ႏုဇီဝ ပိုးမႊားေတြ ေပါက္ပြားတာ ကို A ားေပးႏိုင္ တဲ့ materials ေတြ လည္း မျဖစ္ရပါဘူး။ ခဲဆိပ္ မသင့္ေစဘို႔ A တြက္ ခဲ (Lead) လံုးဝ မသံုးရပါဘူး။ ( ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ သံျဖဴဆရာေတြ သြပ္ေရပံုး၊ ေရကန္ လုပ္ဘို႔ ခဲသံုးေနဆဲ ျဖစ္တာ ကို စိတ္မေကာင္းစရာ ေတြ႕ေန ရဆဲပါ။ )

o

ဒါေၾကာင့္ water tank/container ကိုဒီဇိုင္းလုပ္တဲ႔ A ခါ ေရကို မထိခိုက္ မညစ္ညမ္းေစရေA ာင္ ဂရုစိုက္ရပါမယ္။ ဘက္တီးရီးယား နဲ႔ ပိုးမႊားေတြ၊ ေရညွိေရေမွာ္ေတြ၊ pH A ေျပာင္းA လဲ၊ minerals (သတၱဳဓာတ္) ေတြ စုလာတာ A စ ရွိတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ့ negative influences (ပေယာဂ) ေတြ ေၾကာင့္ သိုေလွာင္ထားတဲ့ ေရေတြကို ညစ္ညမ္းသြားေစ ႏိုင္ ပါတယ္။ မွန္မွန္ကန္ကန္ စနစ္တက် ဒီဇိုင္း လုပ္ထားမယ္ ဆိုရင္ ဒီ negative effects ေတြ ကို ေလ်ာ့ပါးေစ ႏိုင္ပါတယ္။

o

ေသာက္သံုးေရ ကို ညစ္ညမ္းေစႏိုင္တာ ကို ကာကြယ္ဘို႔ A တြက္ မလိုA ပ္တဲ့ unauthorized access ကေန လံုျခံဳေA ာင္ ကာကြယ္ ေပးရပါမယ္။ A ျပင္လူ A လြယ္တကူ မဝင္ေရာက္ ႏိုင္ဘို႔ A တားA ဆီး ထား ေပးရပါမယ္။ Contamination နဲ႔ pollution လို႔ေခၚတဲ့ ေရကို ညစ္ညမ္းေစမႈ A မ်ိဳးမ်ိဳး မျဖစ္ေA ာင္ လည္း ကာကြယ္ေပးရပါမယ္။

o

A ေဆာက္A A ံု ေတြ မွာ A သံုးမ်ားတဲ့ materials ေတြ ကေတာ့ i.

ကြန္ကရစ္၊ ေက်ာက္တံုး concrete, stone,

ii.

ပလတ္စတစ္ ေတြျဖစ္ၾက တဲ့ plastics [ polyethylene (PE), polypropylene (PP)],

iii.

ဖန္မွ်င္ ေတြနဲ႔ A ားျဖည့္ထားတဲ့ fiberglass, [ FRP/GRP (Glass-fiber Reinforced Polyester) ]

iv. o

သံမဏိ steel (welded or bolted, carbon or stainless) ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။

ေျမႀကီးကို တူးၿပီး ေရေလွာင္ထားတဲ့ ကန္ေတြ ကို လည္း tanks လို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္။ ( ျမန္မာျပည္ က ျမစ္ဝကြန္းေပၚ ေရငံေဒသေတြ မွာ တစ္ႏွစ္စာ A တြက္ မိုးေရေလွာင္ ဘို႔ ေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ့ ေသာက္ေရကန္ မ်ိဳး ကိုေခၚတာ လို႔ ထင္ပါတယ္။။ ) သစ္သားနဲ႔ လုပ္တဲ့ စည္ေတြ လည္း A ခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံ (မေလးရွား၊ စကာၤပူ မပါ။) ေတြ မွာသံုးတာေတြ႕ရပါတယ္။

o

A ေဆာက္A A ံု ေတြ မွာ A သံုးမ်ားတာ က FRP (GRP) Tanks, Steel Tanks နဲ႔ RC Tanks ေတြ ပါ။ မေလးရွားႏိုင္ငံ မွာေတာ့ ေသာက္ေရ သိုေလွာင္မဲ့ RC Concrete tank ေတြ မွာ PE lining ပါထည့္ေပး ရေလ့ရွိပါတယ္။

o

A ျမင့္ကို တင္ထားတဲ့ ေရကန္ (ေရစင္) ေတြ ကိုေတာ့ Elevated Water Tanks (သို႔) water towers လို႔ေခၚေလ့ရွိသလို High Level Cistern လို႔လည္းေခၚတတ္ပါတယ္။ လိုA ပ္တဲ့ ဖိA ား pressure ရႏိုင္တဲ့ A ျမင့္ မွာတင္ထား ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ pressure boosting လုပ္ဘို႔ မလိုA ပ္ပဲ တန္းသံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို high level cistern ကေနထုတ္ယူ သံုးစြဲ တာ ကို Gravity Feed လို႔ ေခၚေလ့ရွိပါတယ္။ Uပမာ A ားျဖင့္ သံုးစြဲမဲ့ ေနရာA ထက္ 70 feet (21 m) A ျမင့္မွာ တင္ထားတဲ့ water tank တစ္ခု က ေန gravity feed နဲ႔ေပးခဲ့ မယ္ဆိုရင္ static pressure 30 psig (~ 2.1 barg) ေလာက္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါက A ိမ္သံုး domestic plumbing appliances A ေတာ္မ်ားမ်ား A တြက္ လံုေလာက္တဲ့ pressure ပါ။

o

Water tank application A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ A ခ်က္A လက္ ေတြ က material ေရြးတာတင္ မကပါဘူး။ ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ A ခ်က္A ခ်ိဳ႕လည္း လိုA ပ္ေလ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ i.

Water tank ထားမဲ့ေနရာ။ (indoors, outdoors, above ground or underground)

ii.

သိုေလွာင္ရမဲ့ ေရထုထည္ ပမာဏ (Volume of water tank will need to hold)

iii.

ဒီထဲက ေရကို ဘာA တြက္ A သံုးျပဳမွာလဲ။

iv.

ပတ္ဝန္းက်င္ A ပူခ်ိန္။ ေရခဲႏိုင္မဲ့ ေနရာ ဆို Insulation လိုလာမယ္၊ ေနေရာင္ တိုက္ရိုက္ထိ လို႔ ႀကြတ္ေနေA ာင္ ပူလာႏိုင္မဲ့ ေနရာဆို ထပ္ဆင့္ A မိုး လိုေကာင္း လိုမယ္။

v.

ေရဖိA ား Pressure requirements

vi.

ေရကို ဘယ္လိုသြင္းယူမွာလဲ။ ( Automatic Control Valve, Sensor operated valves, pumps, etc.)

vii.

ဘယ္လို ထုတ္ေပးမွာလဲ။ (Gravity, Via Pump, etc.)

viii.

မုန္တိုင္း၊ ေလျပင္းဒါဏ္၊ ငလ်င္ဒါဏ္ ခံႏိုင္ရည္ ရွိဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာေတြ A တြက္လား။ ဒါဆိုရင္ Wind and Earthquake design considerations ထည့္သြင္း ေပးရ ပါမယ္။

o

FRP နဲ႔ GRP က Glass-fiber Reinforced Polyester တစ္ခုထဲ ကိုပဲ A တိုေကာက္ ေခၚတဲ့ A မည္ ကြဲ ေတြပါ။ ဒီ material မွာ A ထူးသတိ ထားရမဲ့ A ခ်က္ ကေတာ့ လိုA ပ္ခ်က္ ကို ျဖည့္ဆီးေပးႏိုင္တဲ့ material quality ပါပဲ။ Manufacturer တစ္ခုထည္း မွာေတာင္ မွ ဒီဇိုင္း ကို လိုက္ၿပီး quality က ကြာျခားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Sekisui Tank က ဘယ္လို ဆိုထားလဲ ဆိုရင္. "All Water Tanks Are NOT Created Equally!"

o

နာမည္ ရွိတဲ့ Sekisui လို FRP Tanks Manufacturer A မ်ားစု က လူေတြ လက္ခံႏိုင္တဲ့ material quality ကိုေပးႏိုင္ ေပမဲ့ A ခ်ိဳ႕ Manufacturer က ၿပီးစလြယ္ ထုတ္တဲ့ Poor Quality Tank ေတြ က ခနေလးနဲ႔ ပ်က္စီးတာ၊ ေရရဲ့ Quality ကို ထိခိုက္ေစတာ မို႔ မေလးရွား ႏိုင္ငံ KL တစ္ဝိုက္ ကို ေရျဖန္႔ျဖဴးေပးတဲ့ S Y A B A S က 2005-2006 ဝန္းက်င္ေလာက္ မွာ FRP Tank ေတြကို သံုးစြဲ ခြင့္ (ယာယီ) ပိတ္ခဲ့ပါတယ္။ A ဲဒီေနာက္

ထုတ္လုပ္သူေတြ က ၁၀ႏွစ္ A နည္းဆံုး A ာမခံ ေၾကာင္း 10 Years Warranty ပါ တင္ျပ မွပဲ ျပန္လက္ခံမယ္ လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။

II.

Components of a Water Tank o

A တန္A သင့္ ႀကီးမားတဲ့ ေရကန္ တစ္ခုမွာ ပါဝင္ရေလ့ တဲ့ components A စိတ္A ပုိင္း ေတြ ကို ေA ာက္ကပံု မွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။

o

Water Tank တစ္ခု မွာ ပါဝင္ရမဲ့ A ဓိက A စိတ္A ပိုင္း ေတြ ကေတာ့ 1. Water Inlet (ေရဝင္ေပါက္) 2. Water Outlet (ေရထြက္ေပါက္) 3. Overflow (ေရလွ်ံ ေပါက္) 4. Drain (ေရေဖာက္ထုတ္ ေပါက္) 5. Vent (ေလဝင္၊ ေလထြက္) 6. Access Manhole (Hatch) ( A ဖံုး (သို႔) လူဝင္ေပါက္) A ျခား လိုA ပ္ႏိုင္တာ ေတြ ကေတာ့။ 7. Warning (A သိေပးပိုက္) 8. Cat Ladders ေလွခါး (A တြင္း၊ A ျပင္၊) 9. Level Indicators (ေရမွတ္) 10. Partitions 11. Balancing Pipe (if partitioned / compartmented) 12. Level Sensors / Electrodes 13. Sampling Pipes

o

ဒီ Components ေတြ ကို စU္းစားတဲ့ A ခါ A သံုးျပဳမဲ့ လိုA ပ္ခ်က္ နဲ႔ တြဲ စU္းစားေပးရပါတယ္။ Uပမာ။ .

Water Inlet မွာ Ball Float Valve ပါဝင္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ သူ႕ကို maintenance လုပ္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။ ဒီA ခါ မွာ ေရကို မထိခိုက္ေစပဲ လြယ္လြယ္ ကူကူ maintenance လုပ္ႏိုင္ဘို႔ Manhole က Inlet နဲ႔ ကပ္လ်က္ adjacent panel ျဖစ္ဘို႔ လိုပါတယ္။

i.

Manhole နဲ႔ Internal Cat Ladder ကို တည့္တည့္ ရွိေနမွ ေA ာက္ကို ဆင္းလို႔ လြယ္ကူပါမယ္။

ii.

Manhole ကို ဖြင့္ထားတဲ့ A ခါ Cad Ladder (သို႔) သြားမဲ့ လမ္းေၾကာင္း ကို ပိတ္ပစ္သလို မျဖစ္သြား ေA ာင္ ဖြင့္မဲ့ ဘက္ကို လည္း စU္းစားရပါမယ္။

iii.

Manhole ထားဘို႔ A သင့္ေတာ္ဆံုး Panel ကေတာ့ Corner ပါ။

iv.

ေရေတြ stagnant သိပ္မျဖစ္ပဲ ညီညီမွ်မွ် စီးသြားႏိုင္ဘို႔ Inlet နဲ႔ Outlet ႏွစ္ခု Diagonally Opposite ျဖစ္ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

v.

Vent Opening က A ျမင့္ဆံုးမွာ ရွိရမယ္။ ဒါမွ ေရA တြက္A က် ျဖစ္တဲ့ A ခါ ေလကို A သြင္းA ထုတ္ လုပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ၿပီး Harmful gas accumulation ကိုလည္း ကာကြယ္ႏိုင္မယ္။

vi.

Drain/ Scour က A နိမ့္ဆံုး မွာရွိရမယ္။ ဒါမွ ေရ A ားလံုး ကုန္ေA ာင္ ေဖာက္ထုတ္ႏိုင္မယ္။

စသည္ျဖင့္.... ေပါ့။ III.

Level of Components (လိုA ပ္တဲ့ A စိတ္A ပိုင္း ေတြရဲ့ A ျမင့္ သတ္မွတ္ ေနရာခ်ထားျခင္း။) o

ေရကန္ တစ္ခုရဲ့ လိုA ပ္တဲ့ A စိတ္A ပိုင္း ေတြရဲ့ A ျမင့္ေတြ ကို သတ္မွတ္ႏိုင္ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ A စီA စU္ ကို ေA ာက္မွာ

ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

0.

INLET LEVEL: ကန္ထဲ ကို ေရဝင္ လာမဲ့ A ေပါက္ရဲ့ ေA ာက္ေျခA မွတ္ ကို ေခၚတာပါ။ Float Valve ဆိုရင္ေတာ့ သူ႔ရဲ့ ထြက္ေပါက္ရဲ့ A နိမ့္ဆံုး A မွတ္ ကိုေခၚရပါလိမ့္မယ္။

1.

OVERFLOW LEVEL: A ဓိက ကေတာ့ ကန္ထဲကေရ နဲ႔ A ဝင္ပိုက္ က ေရ၊ တိုက္ရိုက္ မထိရေA ာင္ ကာကြယ္ေပးဘို႔ A တြက္ ေရလွ်ံက်ေစဘို႔ပါ။ A ရြယ္A စား A ားျဖင့္ A ဝင္ပိုက္ထက္ A နည္းဆံုး One Size-up ကေန 50% ေလာက္ထိ ပိုႀကီးထား ေပးရပါတယ္။ (A ဝင္ က Pressure မ်ားရင္ မ်ားသေလာက္ A ားေကာင္းႏိုင္ေပမဲ့ A ထြက္ က gravity flow မို႔ A ရြယ္တူရင္ ဝင္သေလာက္ လွ်ံထြက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။) A ျမင့္ဆံုး A မွတ္ က Inlet Level ထက္နိမ့္ရမွာ ျဖစ္ၿပီး warning pipe ထက္ ၂ လက္မ (50mm) ေလာက္ ျမွင့္ထားေပးရပါတယ္။

2.

WARNING LEVEL: ေရလွ်ံက်ေတာ့ မဲ့ A ေၾကာင္း A သိေပးႏိုင္ဘို႔ ပါ။ A ခ်ိန္မီ A ဝင္ ကို ပိတ္ေပးရင္ ေရ မဆံုးရႈံး ရဘူးေပါ့။ ေရကန္A ႀကီးေတြ မွာ ထည့္ေပးရေလ့ ရွိပါတယ္။ ေရကန္ငယ္ ေတြ မွာ ေတာ့ Overflow pipe က warning pipe ပါပဲ။ ပံုမွန္A ားျဖင့္ လိုA ပ္တဲ့ Top water level ထက္ ၁ လက္မ (25mm) ေလာက္ ျမွင့္ထားေပးရပါတယ္။ U P C မွာေတာ့ ဝင္လာတဲ့ ေရရဲ့ Flowrate ကိုမူတည္ ၿပီး Overflow Pipe Sizes ေတြ ကို A ခုလို သတ္မွတ္ ေပးထားပါတယ္။ Maximum Capacity of Water Supply

Diameter of Overflow

Line to Tank (gpm)

Pipe (inches)

0 - 50

2

50 - 150

2½

150 - 200

3

200 - 400

4

400 - 700

5

700 - 1,000

6

Over 1,000

8

3.

For SI: 1 inch = 25.4 mm, 1 gallon per minute = 3.785 L/m.

4.

T.W.L (TOP WATER LEVEL): A ျမင့္ဆံုး ထိန္းသိမ္းသိုေလွာင္ ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ ေရမွတ္ပါ။ A ရံသိုေလွာင္ ရတဲ့ Fire Protection Storage Tanks ေတြမွာဆို သူ႕ကို ပံုမွန္ေရမွတ္ NORMAL WATER LEVEL လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီေရမွတ္ ေရာက္ရင္ ေရA ဝင္ ကိုပိတ္ေပး ရပါမယ္။ ဝင္လာမဲ့ ေရကို မလွ်ံက်ခင္ A လိုA ေလ်ာက္ ပိတ္ေပးႏိုင္ဘို႔ Float-operated valve (or) adjustable valve (or) pilot operated valve (သို႔) A ျခားသင့္ေတာ္တဲ့ နည္းလမ္း တစ္ခုခု

ကိုသံုးေပးရပါမယ္။ လြယ္လြယ္ကူကူ ျပင္ဆင္ လဲလွယ္ ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္း ျဖစ္ဘို႔လည္း လိုA ပ္ပါတယ္။ 5.

L.W.L (LOW WATER LEVEL): ေရကန္ က A နိမ့္ဆံုး ထိန္းသိမ္းသိုေလွာင္ ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ ေရမွတ္ပါ။ Pump Suction မဟုတ္တဲ့ gravity outlet ရွိတဲ့ water tank A တြက္ ကေတာ့ Outlet Level ကို ေခၚပါတယ္။ Pump Suction A တြက္ဆိုရင္ ေတာ့ Pump ကလက္ခံႏိုင္တဲ့ A ျမင့္ ကို ေခၚပါတယ္။

6.

OUTLET LEVEL: ေရထြက္ေပါက္ ရဲ့ ေA ာက္ေျခမွတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသာက္သံုးေရကန္ ေတြဆို A နည္A ႏွစ္ ေတြ မပါဘို႔ A တြက္ ကန္ေA ာက္ေျခ မ်က္ႏွာျပင္ ကေန ၃-၄ လက္မ (75 to 100mm) ေလာက္ ျမွင့္ထား ေပးရပါတယ္။

7.

DRAIN / SCOUR LEVEL: ကန္ထဲ ကေရေတြ ကို A ကုန္လံုး ေဖာက္ထုတ္ဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ ေရထုတ္ေပါက္ ပါ။ လြယ္လြယ္ ကူကူ ေဖာက္ထုတ္ ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ ကန္ရဲ့ ေA ာက္ေျခ မ်က္ႏွာျပင္ ကို drain ရွိတဲ့ ဘက္ကို Sloped ခပ္ေျပေျပ ေလွ်ာေစာက္ လုပ္ေပးရပါတယ္။ ေရကန္ရဲ့ ေရရွိတဲ့ ေနရာ ရဲ့ A နိ္မ့္ဆံုး A မွတ္ပါ။ U P C မွာေတာ့ သိုေလွာင္ထားႏို္င္မဲ့ ေရပမာဏTank Storage Capacity ကိုမူတည္ ၿပီး Drain Pipe Sizes ေတြ ကို A ခုလို သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ Tank Capacity (gallons)

Drain Pipe (inches)

Up to 750 751 to 1,500

8.

o

1 1½

1,501 to 3,000

2

3,001 to 5,000

2½

5,000 to 7,500

3

Over 7,500

4

For SI: 1 inch = 25.4 mm, 1 gallon = 3.785 L.

ဒီ A ျမင့္ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ကို ေနရာခ် ထားတဲ့ Panel Tank တစ္ခု A တြက္ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ကို (Ref: စကာၤပူ) မွာ ဒီလို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

o

Inlet - d (mm) Overflow Minimum D(mm) Minium Z (mm) IV.

20

25

30

40

50

65

100 150 200 300

25

30

40

50

65

100 150 200 300 500

50

50

50

50

50

50

50

50

50

50

Coordination with Architecture & Structure o

Space Coordination : ေနရာလ်ာထား သတ္မွတ္ျခင္း၊ o

Space for Access Manhole Openings (min 3ft (or) 900mm. Clear) ကန္ A ေပၚက Manhole (လူဝင္ေပါက္) ကိုသြားႏိုင္ဘို႔ A တြက္ A နည္းဆံုး ၃ေပ၊

o

For Panel Tanks: Parameter Maintenance Access (2 ft (or) 600mm Net min.), and Bottom of the Tank (2 ft (or) 600mm Net min.) Panel Tanks: ေတြ တပ္ဆင္ဘို႔ နဲ႔ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း ႏိုင္ဘို႔A တြက္ ေဘးပတ္ပတ္လည္ မွာ A လြတ္ သက္သက္ A နည္းဆံုး ၂-ေပ စီ။

o

တကယ္လို႔ Manhole (လူဝင္ေပါက္) ကေဘးဘက္မွာ ထားရမယ္ဆိုရင္ Manhole A ႐ြယ္ကို 750mm(၂-ေပခြဲ) x 750mm (၂-ေပခြဲ) ေလာက္ထားရပါမယ္။ 600mm(၂-ေပ) x 600mm (၂-ေပ) ဆိုရင္ A ဝင္A ထြက္ A လြန္ခက္ လို႔ပါ။ ဒီA ခါ Freeboard လိုA ပ္ခ်က္က 1,200mm (၄-ေပ) ေလာက္ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။

o

ဒါ့A ျပင္ သင့္ေတာ္တဲ့ ေနရာမွာ ခ်ထားေပးဘို႔၊ စU္းစားရမဲ့ A ခ်က္ေတြ ကေတာ့ i.

Plumbing System ေတြ ရဲ့ Pressure Requirements

ii.

ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း ဘို႔ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ Maintainability Access

iii.

A ေပၚ၊ ေA ာက္၊ ေဘးမွာ ရွိတဲ့ A ခန္းေတြ နဲ႔ တတ္ဆင္ မဲ့ Services ေတြ (to check if there is any contamination source)

o

o

Structural Impacts o

Structural Load တြက္တဲ့ A ခ်ိန္ မွာ ေရကန္ေတြ ရွိတဲ့ ေနရာ ကို A ထူး သတိထား Uီးစားေပး စU္းစားရပါတယ္။ ေရရဲ့ A ေလးခ်ိန္ (Load) က မ်ားလို႔ ပါ။ Uပမာ။ Unit Area (1 m²) နဲ႔ စU္းစားမယ္ ဆိုရင္ 1m Height ေရထု ရွိတဲ့ ေရရဲ့ weight က 9.81kN/m² ရွိပါတယ္။

o

ဒါ့A ျပင္ ေရကန္ ကို I-Beam ေတြ RC Plinth ေတြ နဲ႔ Support လုပ္ရတဲ့ A ခါ more concentrated load ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကန္ျမင့္လာေလ Structure Design က ရႈတ္ေထြးလာေလ ျဖစ္ပါတယ္။ (ဒါေၾကာင့္ ကန္ရဲ့ A ျမင့္ ကို Structural Engineer နဲ႔ မေဆြးေႏြးပဲ ေျပာင္းလို႔ မရေၾကာင္း A မွတ္ရေစ လိုပါတယ္။)

V.

Tank Storage Capacity တြက္ခ်က္ျခင္း၊ o

တကယ္သံုး လို႔ရမဲ့ ေရပမာဏ ကို Effective Capacity လို႔ေခၚပါတယ္။ သူ႔ကို ရဘို႔ A တြက္ ပထမ Effective Height ကို တြက္ ယူရပါမယ္။ Top Water Level Low Water Level ႏွစ္ခုၾကားက A ျမင့္ပါ။ Effective Height = T.W.L – L.W.L

o

ဒီ T.W.L နဲ႔ L.W.L A မွတ္ႏွစ္မွတ္ ၾကားမွာ ရွိေနတဲ့ water volume ကို effective capacity လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။ Uniform Tank Internal Area ဆိုရင္ေတာ့ Effective Vol = Tank Internal Area x Effective Height

o

A မ်ားA ားျဖင့္ ေရလွ်ံ ဆံုးရႈံးမဲ့ High Level ထက္ေက်ာ္လာတဲ့ A ေျခA ေန နဲ႔ ေရျပတ္လပ္မဲ့ A ေျခA ေန ျဖစ္တဲ့ Low Level ေA ာက္ ေရာက္သြားတဲ့ A ေျခA ေန ေတြ မွာ A သိေပး ႏိုင္ဘို႔ Alarm ကိုလည္း ထည့္သြင္း ထားေလ့ ရွိပါတယ္။

o

Domestic Water Storage Tank o

စကာၤပူ ႏိုင္ငံ မွာ တြက္ခ်က္ေလ့ ရွိတဲ့ ပံုကို A ေပၚမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ ပါတယ္။ A သံုးမ်ားတဲ့ ပံုစံ နဲ႔ Simplify လုပ္မယ္ ဆိုရင္

o

d (mm)

100

150

i (mm)

142

178

a (mm)

440

530

b (mm)

515

605

c (mm)= H-b - 75

H - 590

H - 680

o o

ဒါေၾကာင့္ ဒီဇိုင္း A စ နဲ႔ ေနရလ်ာထားဘို႔ တြက္ခ်က္တဲ့ A ခါ A ၾကမ္းA ားျဖင့္ Effective Water Height (m) = Tank Height (m) – 0.7 m နဲ႔ယူေလ့ရွိပါတယ္။

o

ဒီမွာ သံုးထားတဲ့ Float Valve ရဲ့ နမူနာ ကို ေလ့လာ ခ်င္ရင္ေတာ့ EBCO Ball Float Valve ကို Download လုပ္ယူပါ။

o

Pilot-Controlled-Valve ကို ေတာ့ Singer Valves: Non-Modulating Float Control Valve မွာ ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္။

o

Floatless Level Controller A သံုး နမူနာ ေတြကိုေတာ့ Omron: Automatic Water Supply and Drainage Control မွာ Download Product Brochure ကို ႏွိပ္ၿပီး ရယူႏိုင္ပါတယ္။

o

Pump Suction Tanks o

Pump ေတြ ေရစုတ္ယူ တဲ့A ခါ Water Level နဲ႔ Suction Pipe က A ရမ္း နီးလာရင္ A ေပၚက ေလကို ပါဆြဲစုတ္ပါတယ္။ ေလဆင္ႏွာေမာင္း A ေသးစား ပံုစံ မ်ိဳးပါ။ Pump Suction ေရထဲမွာ ေလခိုလာရင္ Cavitation လို႔ေခၚတဲ့ Pump Impeller ကိုဒုကၡေပးမဲ့ A ျဖစ္ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီA ေၾကာင္းA ေသးစိတ္ ကို

သိခ်င္ရင္ေတာ့ Pump Intake Basin Design နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာA ုပ္ေတြ ကိုရွာေဖြ ဖတ္ရႈ ႏိုင္ပါတယ္။ o

Help for calculating the minimum submersion to avoid vortex formation at the pump suction tank

o

ဒါေၾကာင့္ ဒီလို vortex ျဖစ္ေပၚၿပီး ေနာက္ Air bubbles ေတြပိုက္ထဲ ဝင္လာႏိုင္တဲ့ Water Level A ထိမက် ခင္ Pump ကို ရပ္ရပါမယ္။ ဒီ Level ကို Low Level လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။

o

Pump Suction Tank ေတြကို တြက္တဲ့ A ခါ ဒီA ခ်က္ ကိုပါထည့္သြင္း စU္းစားေပးေစလိုပါတယ္။

o

Fire Protection System Storage Tank (for Pump Suction) o

Fire Protection A တြက္ လိုA ပ္တဲ့၊ A မွန္တကယ္ သံုးလို႔ ရႏိုင္မဲ့ Effective Capacity ကို ေရပမာဏ ကို တြက္ခ်က္တဲ့ A ခါ A ထက္ က ေျပာခဲ့တဲ့ Pump Suction A တြက္ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြ ကို သတ္မွတ္ထည့္သြင္း ေပးထားတတ္ပါတယ္။ vortex inhibitor လို႔ေခၚတဲ့ vortex ကို ေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္တဲ့ Fitting က ိုသံုးဘို႔လည္း A ားေပး ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလို သတ္မွတ္ခ်က္ ပံုေတြ ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။(Ref: BS 5306: Part 2 : 1990)

.

a.

b.

o

c. မွတ္ခ်က္။ o

Provision of Sump လုပ္ေပးတာ က Effective Capacity ကို တိုးေစပါတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ tank ရဲ့ A ေျခက Low Water Level ျဖစ္ႏိုင္လို႔ပါပဲ။

o

Dimension A = Distance between Low Water Level and Highest Point of Water Entry into the pipe

o

Dimension B = Distance between the base of the Tank (or sump if provided) and Lowest edge of the Pipe (or the underside of vortex inhibitor if vortex inhibitor is fitted)

o

Dimension C = Distance from the Wall to the nearest edge of the pipe bore (or nearest periphery of vortex inhibitor if vortex inhibitor is fitted)

o

Table for Suction Size Inlet Clearance Normal Suction

Dimension A

Dimension B

Dimension C

Pipe Size D (mm)

(mm)

(mm)

(mm)

65

250

80

20

80

310

80

24

100

370

100

30

150

500

100

45

200

620

150

60

250

750

150

75

300

875

200

90

350

1,000

200

105

o o

Tank Storage Capacity o

Symbol ေတြကို ဒီလို သတ္မွတ္ရေA ာင္။ (A ေပၚက Dimensions ေတြ နဲ႔ သြား မေရာမိေစနဲ႔A ံုး ေနာ။)

o

o

A = Internal Area

o

d = Internal Diameter

o

L = Internal Length

o

W = Internal Width

o

H = Effective Height

တြက္ခ်က္ ပံု ကေတာ့ ေရရဲ့ Volume (ထုထည္) ကို ရိုးရိုးေလး တြက္ A ေျဖ ရွာရ တာပါပဲ။ သိထားရမဲ့ Unit Conversions ေတြ ကေတာ့ o

1 m³ = 1,000 L (liters)

o

1 ft³ = 7.48 gal (U.S gallon)

o

1 ft³ = 6.23 igal (U.K Imperial gallon)

o

1 gal (U.S gallon) = 0.833 igal (U.K Imperial gallon)

o

တြက္ပံုတြက္နည္းေတြ ကို ေA ာက္မွာ ဆက္လက္ ေဖာ္ျပ ေပးထားပါတယ္။

o

I.P (USCS) Units o

Capacity (gal) =[ A (ft²) x H(ft) ] x 7.48 (gal/ft³)

o

For Rectangular Tank Capacity (gal) = 7.48 x L(ft) x W(ft) x H (ft)

o

Cylindrical Tank Capacity (gal) = 0.25 x π x d(ft)² x H (ft) x 7.48 (OR) 5.875 x d(ft)² x H (ft)

o

To get imperial (UK) gallon (igal), multiply (US gal) by 0.833(I gal / US gal)

o

S.I Units o

Capacity ( m³) = [ A (m) x H(m) ]

o

Rectangular Tank Capacity(m³) = L(m) x W(m) x H (m)

o

Cylindrical Tank Capacity ( m³) = 0.25 x π x d(m)² x H (m) (OR) 0.7854 x d(m)² x H (m)

o

VI.

To get liters (L), multiply ( m³) by 1,000 (L / m³)

Maintaining Water Quality

o

ေရရဲ့ quality ကို မထိခိုက္ေစဘို ႔ လိုA ပ္ခ်က္ေတြ ထဲ မွာပထမ ပါတာ က backsiphonage (or) cross connection ကို ကာကြယ္ဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ back flow prevention ပါ။ A ဝင္ ပိုက္ဘက္ ကို contamination ျပန္မသြား ႏိုင္ဘို႔ A တြက္ ကေတာ့ A ထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ တဲ့ overflow pipe arrangement က တာဝန္ယူပါလိမ့္မယ္။ ေရကန္ ကေန ေပးတဲ့ ဘက္မွာ ေတာ့ good plumbing practices A တို္င္း appliances ေတြ မွာ လိုA ပ္တဲ့ air gap / air break (or) back flow prevention devices ပါရင္ပါ၊ Check valve လို back flow prevention devices ေတြ မပါပဲ တိုက္ရိုက္ ဆက္လို႔ မရပါဘူး။

o

ေသာက္သံုးေရ ေတြ A တြက္ A ဓိက စU္းစားရတာ က stagnant (ေရေသ) ျဖစ္မေနဘို႔ပါ။ ေရA ဝင္ နဲ႔ A ထြက္ ကို ေဝးေA ာင္ diagonally opposite ထားေပးျခင္း A ားျဖင့္ ေရကို ပံုမွန္လည္သြားေA ာင္ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီA ခ်က္ ကို လည္း Code of Practices A ခ်ိဳ႕မွာ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ A သံုးနည္းတဲ့ ေနရာေတြ မွာ တစ္ခါတစ္ရံ ေရေသ ေတြ ကို ေဖာက္ထုတ္ လဲလွယ္ ေပးရ ႏိုင္ပါေသးတယ္။

o

A ထူးသျဖင့္ potable water storage tank (ေသာက္ေရကန္) ေတြ ေဆာက္တဲ့ A ခါ ပတ္ဝန္းက်င္ က A ညစ္A ေၾကး ေတြ စိမ့္ဝင္မလာဘို႔ A ထူးသတိ ထားရပါတယ္။ ကန္ရဲ့ A ေပၚမွာ Drainage / Sewerage ေရဆိုး ပိုက္ေတြ၊ ထြက္ေပါက္ေတြ နဲ႔ A ျခား Contamination Sources တစ္ခုမွ မရွိရပါဘူး။ တစ္နည္းA ားျဖင့္ ေျပာရရင္ A ိမ္သာတို႔၊ kitchen တို႔ ေA ာက္တည့္တည့္ မွာ မျဖစ္ရပါဘူး။ (ျဖစ္ခဲ့ရင္ ေနာက္ထပ္ RC slab A လႊာ တစ္ခု (သို႔) A ားလံုးကို ကာမိမဲ့ drain pan ကိုသံုးရပါလိမ့္မယ္။)

o

ေသာက္ေရ နဲ႔ ေသာက္ေရ မဟုတ္တဲ့ ကန္ႏွစ္ခု ကို Common wall မသံုးရပါဘူး။ R.C Tank ဆိုရင္ ေျမႀကီးနဲ႔ တိုက္ရိုက္ထိေန တဲ့ Lean concrete (or) retaining wall ေတြ ကို တိုက္ရိုက္သံုးခြင့္ မရွိပါဘူး။ ဒီ wall / floor နဲ႔ၾကားမွာ ေရျဖတ္ မစီးႏိုင္ေA ာင္ small air gap (or) perforated material ၾကားခံၿပီး သီးသန္႔ wall layer သတ္သတ္ကို ေဆာက္ေပးရပါမယ္။

o

ေရႀကီးႏိုင္တဲ့ ေနရာ၊ ေရစိမ့္ဝင္ ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြ မွာ လည္း potable water tank (ေသာက္ေရကန္) မထားသင့္ပါဘူး။

o

ေရမစိမ့္ထြက္ေစဘို႔ Water proofing ကလည္း R.C tank ေတြA တြက္ A ဓိက A ေရးပါ ပါတယ္။ water tank က A ေရးႀကီးတဲ့ A ခန္းတစ္ခုခု ရဲ့ A ေပၚေရာက္ ေနရင္ water proofing layers သာမက double layer slabs ေတြ ကိုပါ ထည့္သြင္းေပးရ ႏိုင္ပါတယ္။

o

Water tank ရဲ့ A မိုးမွာ ေရမစိမ့္၊ မဝပ္ေန ရေA ာင္ ဂရုစိုက္ ရတဲ့ A ျပင္ Access Manhole ကေန ေရစိမ့္ မဝင္ေA ာင္ ပါ ဂရုစိုက္ရပါမယ္။

o

o

RC Tank ေတြမွာ ရွိတဲ့ Penetration ပိုက္ေတြ ေဘးကေန ေရယိုစိမ့္ တာကို တားဆီးေပးဘို႔ နဲ႔ ေရရဲ့ တြန္းA ား ကို ခံႏိုင္ဘို႔ Puddle Flange ကို ထည့္ေပးရပါတယ္။ Puddle Flange သံုးရျခင္း A ေၾကာင္းရင္းေတြ ကေတာ့၊ o

ေရစိမ့္တာ ကို တားဘို႔ (To provide water barrier when a pipe passes through a concrete wall of a water retaining structure.)

o

ေရတြန္းA ား ကို ခုခံေပးဘို႔၊ (To act as a thrust flange when enclosed within a concrete wall, for example, a valve pit.)

o

ဒီလို သံုးဘို႔ A တြက္ puddle flanges ေတြကို စက္ရံု မွာ တပ္ဆင္ ထုတ္လုပ္ ထားတဲ့ pipes ေတြရဲ့ A ရည္A ေသြး က ပိုေကာင္း ႏိုင္ပါတယ္။ (It is recommended that puddle flanges are factory fitted onto pipes.)

o

Puddle Flange နမူနာ ပံုတစ္ခု ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။

o

A တန္သင့္ႀကီးမားတဲ့ (SS CP48: Storage Capacity : 5 cu.meter ထက္ႀကီးတဲ့) water tank ေတြမွာ လိုA ပ္လာမဲ့ maintenance ေတြျဖစ္တဲ့ repair (ျပင္ဆင္ဘို႔)၊ cleaning (သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ဘို႔) ေတြ A တြက္ လည္း A ခန္း ႏွစ္ခန္းခြဲ (compartmented) ၊ ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္ကန္ခြဲ (Series of Tanks) လုပ္ေပးရပါတယ္။ ႏွစ္ကန္႔လုးံ မွာ Inlet, outlets, overflow, warning, manhole, ladders A စရွိတဲ့ components ေတြ သီးသန္႔ ပါဝင္ေလ့ ရွိၿပီး ပံုမွန္ A ေျခA ေန မွာ water level ႏွစ္ခုကို ထိန္းညိွေပးမဲ့ balancing pipe ကိုထည့္သြင္းေပးရပါတယ္။

o

A င္းဆက္ ပိုးမႊားေတြ မဝင္ႏိုင္ေA ာင္၊ ျခင္ဝင္မU ေA ာင္၊ ေပါက္လာတဲ့ ျခင္ေတြ မထြက္လာ ႏိုင္ေA ာင္ Vent & Overflow Opening ေတြ မွာ Corrosion-Resistant Screen ခပ္စိတ္စိတ္ နဲ႔ A ုပ္ေပး၊ ကာေပး ထားရပါမယ္။ Singapore SS CP48 A ရ ဆိုရင္ Corrosion-resistant mosquito-proof netting of aperture size not exceeding 0.65 mm ျဖစ္ၿပီး U P C မွာ သတ္မတ ွ ္ထားတာ A ရ ဆိုရင္ေတာ့ not less than 16 by 20 mesh per inch (630 by 787 mesh per m) နဲ႔ Screen လုပ္ထားေပး ရပါမယ္။

VII.

Design to Install Panel Tanks o

FRP Tank မွာပါတဲ့ Panels ေတြ နဲ႔ Components ေတြ ကို Web ေပၚမွာ ေလ့လာခ်င္ရင္ ေတာ့ ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ Manufacturer – Bridgestone ( နာမည္ႀကီး ကားတာယာေတြ လည္း ထုတ္လုပ္သူ) ကိုရည္ညႊန္း လိုက္ပါတယ္။ 0.

Bridgestone Water Supply Systems

1.

Bridgestone Tank Features

2.

Bridgestone Tank Configuration : ဒီ page ရဲ့ ေA ာက္ဆံုး Accessories ေA ာက္မွာ Interactive Figure တစ္ခု ပါပါတယ္။ A ၾကမ္းဖ်U္း သြားေရာက္ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

o

စကာၤပူ မွာ ေတာ့ Bridge Stone နဲ႔ Sekisui A သံုးမ်ားပါတယ္။ မေလးရွား ႏိုင္ငံ ကထုတ္တာေတြ ကိုလည္း သံုးတာ တစ္ခါတစ္ရံ ေတြ႕ရပါတယ္။ 0.

o

Sekisui Water Storage Tanks, Japan

မေလးရွားႏိုင္ငံ မွာ A သံုးမ်ားတဲ့ Manufacturers ေတြကေတာ့ 0.

Hong Fatt, Water Tank Manufacturer, Malaysia

1.

Steelworks Engineering, Water tank manufacturer and supplier, Malaysia

o

U.S လို ေျမေနရာ ေပါတဲ့ ေဒသ မွာေတာ့ Cylindrical Tank ႀကီးေတြ A သံုးမ်ားပါတယ္။ Manufacturers A ခ်ိဳ႕ကို ေA ာက္မွာ ေဖာ္ျပ ေပးထား ပါတယ္။ U.S Manufacturersေတြက Literature ေတြ စံုစံုလင္လင္ ေပးထားေလ့ ရွိတာမို႔ သြားေရာက္ေလ့လာ ေစလိုပါတယ္။ 0.

American Tank Co., Inc., U.S.A

1.

Aquastore Tanks , Engineered Storage Products Company, U.S.A

2.

BH Tanks Inc., U.S.A

3.

Rosenwach Tank Inc.: ဒီ ကုမၸဏီ ကWooden Tanks (သစ္သားစည္) ေတြကိုပါ ထုတ္လုပ္ ေပးပါတယ္။

o

FRP Panel Tanks ေတြက FRP A မ်ားA ားျဖင့္ Metric Tanks : 4m (1m x 4), 16 ft (4’ x 4) ေလာက္ A ထိပဲ ထုတ္လုပ္ တပ္ဆင္ ေလ့ရွိပါတယ္။ ခံႏိုင္ရည္ ေၾကာင့္ ျဖစ္မလားပဲ။ ဒီထက္ Height ပိုတဲ့ Tank ေတြက ေတာ့ Steel Tank ကိုသံုးရပါလိမ့္မယ္။

o

Panel Tank A ခ်ိဳ႕ရဲ့ ပံုကို ေA ာက္မွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ o

Typical Steel

Tank

o

Typical Galvanised Epoxy Coated Tank

o

Typical SMC/FRP

Tank

o

တပ္ဆင္ မႈ A ဆင့္ဆင့္ ကေတာ့ A ၾကမ္းA ားျဖင့္ .

o

RC Foundations

A.

Steel Skids

B.

Install Panels & Components

C.

Water Leak Test

ေရဖိA ား ဒါဏ္ခံႏိုင္ဘို႔ A ထဲ မွာ က်ားကန္ ထားတဲ့ bracing steel rods ေတြ ထည့္သြင္း ေပးထားရပါတယ္။

o

စာေရးသူ A လုပ္စလုပ္ ခါစ ေလာက္တုန္းက FRP Tank ဆင္တာကို ပထမဆံုး ျမင္ဘူးခဲ့ ပါတယ္။ Tank က A ႀကီးႀကီး၊ ၿပီးေတာ့ Bolt & nut ေတြ ကလည္းA မ်ားႀကီး တပ္ရမွာ မို႔

A ေတာ္ၾကာမယ္ လို႔ထင္ခဲ့ ပါတယ္။ တစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္ေလာက္ မွာျပန္သြားၾကည့္ေတာ့ ၿပီးေနပါၿပီ။ Power Tools ေတြရဲ့ စြမ္းA ားကို A ဲဒီမွာ စ သတိျပဳမိ ပါတယ္။ Bolt & nut တစ္ခုစီ ကို တက္ေတာက္တက္ေတာက္ ခြ နဲ႔ က်ပ္ရမယ္ လို႔ထင္ခဲ့ မိတာကိုး။ o

ကန္ေတြ က ဆင္ၿပီးခါစ Water Leak Test လုပ္ရင္ ယိုတာပါပဲ။ A ရင္တုန္းက စာေရးသူ က ဆင္တဲ့သူ ကို ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးဘူးပါတယ္။ “Are you sure that there will be no leak? “I can guarantee you there will not be no leak? If no leak, it is not we, who install them…” မယိုရင္ ငါတို႔ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး တဲ့။ မွန္ပါတယ္။ ၿပီးမွ ယိုတဲ့ ေနရာေတြ နား တစ္ဝိုက္ က bolt & nut ကိုျပန္ လိုက္ tighten လုပ္ေပးမွ A ယိုရပ္ သြားတာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေတာ့ ယိုခဲပါတယ္။

o

Sekisui Plant Systems Co., Ltd တပ္ဆင္မႈ A ေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားတဲ့ "Sekisui Plant Systems Co. Ltd – Tank Installation Manual " ကို pdf ေျပာင္းၿပီး mediafire မွာ တင္ေပးထားပါတယ္။

o

FRP Panel Tank တစ္ခု၏ A တြင္းပိုင္း ျမင္ကြင္း

(၁)

o

FRP Panel Tank တစ္ခု၏ A တြင္းပိုင္း ျမင္ကြင္း

(၂) o

က်ားကန္ေပးထားေသာ Bracing Rods မ်ား။

o

Galvanized Steel Panel Tank တစ္ခု A တြက္ Steel Skid

ဆင္ေနပံု။ o

Galvanized Steel Panel Tank တစ္ခု A တြက္ Panel စတင္

တပ္ဆင္ေနပံု။ o

ၿပီးစီးသြားေသာ Galvanized Steel Panel Tank [For Fire Protection

Services]

VIII.

Standard Specifications Water Tank ေတြ က A ေရးႀကီး တာ မို႔ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္း လိုလိုမွာ လိုက္နာရမဲ့ Standard Specificatioinsေတြ ကို ေဖာ္ျပထားေလ့ ရွိပါတယ္။ Uပမာ FRP Tank A တြက္ ဆိုရင္ Singapore Standard SS 245 : 1995 Glass reinforced polyester sectional water

o

tanks British Standard BS EN 13280:2001 Title Specification for glass fibre

o

reinforced cisterns of one-piece and sectional construction, for the storage, above ground, of cold water AWWA American Water Works Association ကလည္း လိုက္နာရမဲ့ AWWA

o

Standards ေတြ ကို သတ္မွတ္ေပးထားပါတယ္။

IX.

Review 1. Effective Water Depth (Height) ကို ဘယ္လိုတြက္ မွာလဲ။ 2. Effective Capacity ကို A ျမန္ဆံုး ဘယ္လိုတြက္ မွာလဲ ေရာ သိၿပီလား။ 3. ဆင္ရ လည္း လြယ္ေA ာင္၊ Maintenance လည္း လြယ္လြယ္ ကူကူ လုပ္လို႔ ရေA ာင္ လိုA ပ္တဲ့ ေနရာကို ဘယ္လိုလ်ာထား ရမွာလဲ။ 4. Tank Assembly ကို ျဖန္႔ခ်တဲ့ Assembly Drawing က ဘယ္လိုလဲ။ Most Economy ျဖစ္ေA ာင္ ဘယ္လို A ခ်ိဳး ( L x W x H ) ကိုေရြးခ်ယ္သင့္သလဲ။ 5. Tank ရဲ့ Pump Suction A တြက္ ဘာေတြ သတိထားရမလဲ။ 6. Components ေတြ ကို ဘယ္လို Arrange လုပ္မလဲ။

References: 1. Plumbing Engineering Services Design Guide, The Institute of Plumbing, UK 2. International Plumbing Code , International Code Council 3. Singapore Standard Code of Practice - CP: 48 Code of Practice for Water Services 4. British Standard BS 5306: Part 2 : 1990 Design of Automatic Sprinkler Systems

Web-Links o

Wiki - Water Tank 1. Wiki - Water Tank [ http://en.wikipedia.org/wiki/Water_tank ] 2. Cavitation[ http://en.wikipedia.org/wiki/Cavitation ]

o

Pump Intake 1. Help for calculating the minimum submersion to avoid vortex formation at the pump suction tank[ http://www.lightmypump.com/help11.html ] 2. Intake System Design by ITT Goulds[ http://www.gouldspumps.com/pag_0007.html ]

o

Water Tank Manufacturers, Japan 1. Bridge Stone Water Tanks i.

Bridgestone Water Supply Systems [ http://www2.bridgestone-dp.jp/global/construction/water_supply/ ]

ii.

Bridgestone Tank Features [ http://www2.bridgestonedp.jp/global/construction/water_supply/features.html ]

iii.

Bridgestone Tank Configuration [ http://www2.bridgestonedp.jp/global/construction/water_supply/tankconfig.html ]

2. Sekisui Water Storage Tanks, Japan [ http://www.sps-int.com/content/5sekisui_frame.html ] 3. Download Tank Installation Manual at MediaFire [ http://www.mediafire.com/?sharekey=1696c126f9384c7cd1014a7a667fa2b41 081fa9c05f7df42b8eada0a1ae8665a ]

o

Water Tank Manufacturers, U.S.A 1. American Tank Co., Inc., U.S.A[ http://www.watertanks.com/watertanks/ ] 2. Aquastore Tanks , Engineered Storage Products Company, U.S.A [ http://www.aquastore.com/stainless-steel-water-tanks.html ] 3. BH Tanks Inc., U.S.A[ http://www.bhtank.com/ ] 4. Rosenwach Tank Inc. [ http://www.rosenwachgroup.com/rosenwachtank/rosenwachtank.asp ]

o

Water Tank Manufacturers, Malaysia 1. Hong Fatt, Water Tank Manufacturer, Malaysia [ http://www.hong-fatt.com.my/index.html ] 2. Steelworks Engineering, Water tank manufacturer and supplier, Malaysia [ http://www.sunnik.com.my/index.htm ]

o

Ball Float Valve / Level Controllers 1. EBCO Ball Float Valve [ http://www.tycowaterworks.com/Resources/pdfs/E_Float Valves_www.pdf ] 2. Singer Valves: Non-Modulating Float Control Valve [ http://www.singervalve.com/Products/LevelControl/106f5206f5.html ] 3. Omron: Omron: Floatless Water Level Controllers [ http://www.omron-ap.com/product_info/61F/index.asp ]

From : http://chawlwin.blogspot.com/2009/04/water-tanks.html

၁.၂ ၊ MEP Systems ဆိုတာ ဘာေတြလဲ။ o

Building MEP Systems ကို Aုပ္စု သံုးမ်ိဳး ခြဲျခား သတ္မႇတ္ႏိုင္ ပါတယ္။ I.

Mechanical Systems,

II.

Electrical Systems နဲ႔

III.

Building Operation Systems

တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ I.

Mechanical Systems, 1.

Heating, Ventilation and Air Conditioning (HVAC)

2.

Plumbing Systems : Water Supplies Systems, Sanitary, Town Gas Supply, Swimming Pool & Water Features Systems

II.

3.

Fire Protection (FP) Systems

4.

Industrial Utilities

5.

Specialty or Auxiliary Systems

Electrical Systems 1.

Power

2.

Lighting

3.

Lightning Protection Systems

4.

Communication, Life Safety and Security Systems (or) Extra Low Voltage Systems (ELV)

5.

III.

I.

Special Systems

Building Operation Systems 1.

Vertical Transportation Systems

2.

Building Automation Systems

Mechanical Systems, 1.

Heating, Ventilation and Air Conditioning ( HVAC) Systems တိုက္႐ိုက္ ဘာသာ ျပန္ရမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ A ပူေပး၊ ေလဝင္ ေလထြက္ (ေလသန္႔ လွယ္) နဲ႔ ေလကို ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းျခင္း (ေလေA းစက္ တပ္ဆင္ ေပးျခင္း) လို႔ ဆိုပါေတာ့။ A ပူေပး စံနစ္ မလိုA ပ္ တဲ့ A ေ႐ွ႕ေတာင္A ာ႐ွ ႏို္င္ငံ ေတြမွာေတာ့ ACMV (Air

Conditioning and Mechanical Ventilation) လို႔ေခၚ ေလ့ ႐ွိပါေသးတယ္။ A ဓိကပါဝင္တဲ့ A စိတ္A ပိုင္းေတြ ကေတာ့ i.

Temperature Adjustment (Heating / Cooling) : A ပူခ်ိန္ညွိ (A ပူေပး၊ A ေA းေပး)

ii.

Humidity Adjustment (Humidification / Dehumidification) : စိုထိုင္းဆညိွ (ေရေငြ႔ထည့္၊ ေရေငြ႕ဖယ္)

iii.

Air Filtration : ေလထဲ က A မႈန္A မႊား စစ္ဖယ္ျခင္း နဲ႔ တစ္ခါတစ္ရံ Air Sterilization Systems ေတြ ျဖစ္တဲ့ ေလကို သန္႔စင္ ပိုးသတ္ေပးတဲ့ စနစ္ေတြ။

iv.

Ventilation : ေလသန္႔လွယ္ေပးျခင္း။ သဘာဝ (Natural Ventilation) သို႔ စက္၊ ပန္ကာ သံုး (Fan Powered Mechanical Ventilation)ေတြပါ။ A ျပင္ က ေလသန္႔ယူတဲ့ Fresh Air Intake Systems ေတြ နဲ႔ ေလညစ္ေတြ စုတ္ထုတ္တဲ႔ Exhaust Systems ေတြ ပါႏိုင္ပါတယ္။

v.

Smoke Control : မီးခိုးထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း (Fire Protection Systems ႏွင့္ေပါင္းစပ္ညွိႏိႈင္း၍)

2.

Plumbing Systems : Water Supplies Systems, Sanitary, Town Gas Supply, Swimming Pool & Water Features Systems (ပိုက္သြယ္၊ ပိုက္ဆက္ စံနစ္) ေတြ မွာ i.

Water Distribution (ေသာက္ေရ၊ သံုးေရ ျဖန္႔ေဝျခင္း)၊

ii.

Water Treatment (ေရသန္႔စင္ျခင္း)၊

iii.

Sanitary Facilities (က်န္းမာသန္႕ရႇင္းေရး A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ ေရခ်ိဳးခန္းသံုးပစၥည္းေတြ၊ ေရညစ္ ထုတ္စနစ္ နဲ႔ ေရဆိုး (မိလႅာ) ႏုတ္စံနစ္ေတြ)၊ ပါဝင္ပါတယ္။

iv.

Town Gas Supply Systems (ခ်က္ျပဳတ္ရန္ ဓာတ္ေငြ႔၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ A စရွိသည္.)

v.

Swimming Pool / Water Feature Filtration Systems (ေရကူးကန္ နဲ႔ ေရပန္းေတြက ေရေတြ ကို A ခ်ိန္ျပည့္ သန္႔စင္တဲ့စံနစ္ေတြ) ပါဝင္ပါတယ္။

3.

Fire Protection (FP) Systems (မီးေဘး ကာကြယ္ေရး စံနစ္) ေတြ မွာ i.

Water Supply (မီးသတ္ရန္ ေရ ျဖန္႔ေဝျခင္း)၊

ii.

Automatic Sprinklers (A လိုA ေလွ်ာက္ ေရျဖန္း မီးသတ္စနစ္)၊

iii.

Stand pipe (Wet/Dry Risers) (A ထပ္A လိုက္ မီးသတ္သမားသံုးရန္ မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္း)

iv.

Fire Hydrants ( ျခံဝင္းA တြင္း ႏွင့္ လမ္းေဘး တစ္ေလွ်ာက္ ေတြ႔ရေလ့ ႐ွိေသာ A ေဆာက္A A ံု ျပင္ပသံုး မီးသတ္ ေရဘံုဘိုင္ ေခါင္းမ်ား၊)

v.

Fire Hosereels (A ေဆာက္A A ံု တြင္းသံုး မီးသတ္ ေရပိုက္)

vi.

Fire and Smoke Detection (မီး၊ A ပူ နဲ႔ မီးခိုး တို႔ကို A ာ႐ုံခံ A ခ်က္ေပးစနစ္),

vii.

Smoke Control : မီးခိုးထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း (HVAC Systems ႏွင့္ေပါင္းစပ္ညွိႏိႈင္း၍)

viii.

Gas Fire Suppression Systems ( မီးသတ္ ဓာတ္ေငြ႕သုံးစနစ္ မ်ား၊ Pyrogen, CO2, Inergen, Halon XXX, FM-200, NN100, etc. စသည္၊)

ix.

Potable Fire Extinguishers (A သင့္သံုး မီးသတ္ဘူးမ်ား၊)

x.

Fireman Intercom (မီးသတ္သမား A ခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ရန္ A င္တာကြမ္း)၊

xi.

Public Address ( PA ) A ေရးေပၚ A ေျခA ေန တြင္ A ေဆာက္A A ံု မွ စနစ္တက် စြန္႔ခြာႏိုင္ေစရန္ ညႊန္ၾကား ေပးေသာ စနစ္)

Fireman Intercom နဲ႔ PA Systems ေတြကို Electrical ေA ာက္မွာ ထားေလ့႐ွိပါတယ္။ ဒါေတြA ျပင္ Applications ရဲ႕ လိုA ပ္ခ်က္ ကို လိုက္လို႔ Special Fire Extinguisher Systems ေတြ လည္း ႐ွိႏိုင္ပါ ေသးတယ္။ 4.

Industrial Utilities / Facilities ေတြA ေနနဲ႔ ကေတာ့ i.

Steam / Clean Steam Supply (ေရေႏြးေငြ႔) ျဖန္႔ေဝေပးပို႔ တဲ့ စနစ္

ii.

Compressed Dry Air (ဖိA ားျမင့္ ေလ) ျဖန္႔ေဝေပး တဲ့စနစ္။

iii.

High Purity Gases: သန္႔စင္ထားတဲ့ Oxygen, Nitrogen, Argon & Hydrogen A စ႐ွိတဲ့ ဓာတ္ေငြ႕ေတြ ျဖန္႔ေဝ တဲ့ စနစ္ေတြ။

iv.

Vacuum Systems (Process / House) ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္း သံုး ေလစုတ္စနစ္ မ်ား။

v.

RO: Reverse Osmosis System လို႔ေခၚတဲ့ RO membrane သံုး ေရသန္႔ ေရစစ္ စနစ္ေတြ၊

vi.

UPW: Ultra Pure Water / DI: DeIonized Water (A လြန္သန္႔စင္ ေသာေရ။) ထုပ္လုပ္ ျဖန္႔ေဝ တဲ့ စနစ္ေတြ။ A မႈန္A မႊား သန္႔စင္ထား သည့္A ျပင္ ေရထဲတြင္ ေပ်ာ္ဝင္ေနေသာ Ions မ်ားကို ထုတ္ႏုတ္ ထားေသာ ေၾကာင့္ Resistivity ျမင့္မား သျဖင့္ လွ်ပ္မကူး ႏိုင္ေသာ ေၾကာင့္ A ီလက္ထေရာနစ္ Parts မ်ား ေဆးေၾကာရန္ သင့္ေတာ္သည့္ A တြက္ Electronics Industry မ်ားတြင္ သံုးစြဲ သည့္ A ျပင္၊ သန္႔႐ွင္းမႈ ကိုလိုA ပ္ေသာ Pharmaceutical Industry မ်ားတြင္ လည္း သံုးေလ့ ႐ွိၾကသည္။

vii.

Industrial Waste Treatment ေတြျဖစ္တဲ့ Acid/Alkaline Waste Neutralization ( စြန္႔ပစ္ေရ တြင္ A က္ဆစ္၊ ေကာ့စတစ္ ဓာတ္ျပယ္ေစ ေသာစနစ္ )၊ Scrubber (ေလထဲတြင္ပါဝင္ေသာ ဓါတု A ညစ္A ေၾကး မ်ား သန္႔စင္ ေပးေသာစနစ္)

viii.

Grey Water (စြန္႔ပစ္ေရ ကိုျပန္လည္ A သံုးျခတဲ့ စံနစ္ေတြ)

ပါဝင္ႏို္င္ပါတယ္။ 5.

Specialty or Auxiliary Systems o

A ေပၚက ေျပာခဲ့ တဲ့ စနစ္ ေတြA ျပင္ Special Systems ေတြA မ်ိဳးမ်ိဳး လည္း ႐ွိေနႏိုင္ ပါေသးတယ္။

o

Uပမာ A ားျဖင့္ ခု ေနာက္ပိုင္း ေခတ္စား လာတဲ့ Centralized Pneumatic Refuse/Waste Collection Systems ေတြပါ။ A မႈိက္ပံုး ေတြက A မႈိက္ေတြ ကို

ပင္မA ခန္းထိ Pneumatic Pumps ေတြနဲ႔ စုတ္ယူ၊ ဖိသိပ္ ၿပီးမွ စြန္႔ပစ္ဘို႔ သယ္ထုတ္တဲ့ စနစ္ ပါ။ ဒါကလည္း Airports လို ေနရာမ်ိဳးမွာ A မိႈက္ပံုးထဲ Terrorists လူရမ္းကား ေတြ ဗံုး ထဲ့ ထားခဲ့ရင္ A မႈိက္ပံုးထဲ ၾကာၾကာ ႐ွိမေနပဲ ပင္မ A မႈိက္ခန္း ထဲ ေရာက္သြားမယ္ ေပါ႔ေလ။ ၁၀၀% ကံေသကံမ ေျပာလို႔ ရတာေတာ့ ဘယ္ဟုတ္ ပါ႔မလဲေနာ။ ေနာက္ A မိႈက္ပံုး တစ္ခုစီက လိုက္သိမ္း ရ တဲ့ ဒုကၡ က နည္းသြားတာရယ္၊ တစ္ခါထဲ Compress လုပ္ထားလို႔ A မိႈက္ေတြ က်စ္လစ္သြားၿပီး ေနရာယူ နည္းသြား တာေတြ ေၾကာင့္ Condominium (ကြန္ဒို A ဆင့္ျမင့္A ိမ္ယာ) ေတြမွာ လည္းသံုး လာၾကတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

II.

Electrical Systems 1.

Power ဆိုတာကေတာ့ ပါဝါ ေပါ႔ေလ။ A ဓိက ပါဝါသံုးဘို႔ လိုA ပ္တဲ့ေနရာ ေတြကို လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္A ား ေပးပို႔ရ တဲ့ စနစ္ပါ။ A သံုးA ေဆာင္ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြ A တြက္ရယ္၊ စက္ပစၥည္းေတြ A တြက္ရယ္ သာမက MEP Systems ေတြA တြက္ လိုA ပ္တဲ့ ပါဝါ ကို လည္း ေပးရ ပါတယ္။ Normal Power Supply (ပံုမွန္ စနစ္) A ျပင္ Standby, Essential and Emergency Power Supply Systems (A ရံ နဲ႔ A ေရးေပၚ စနစ္ေတြ) ပါပါဝင္ရပါတယ္။ A မ်ားA ားျဖင့္ Standby, Essential and Emergency Power Supply Systems ေတြA တြက္ Diesel Generator (ဒီဇယ္ သံုး ဂ်င္နေရတာ) ကို သံုးၾကပါတယ္။ Emergency Lightings လို A ေရးေပၚ လိုA ပ္ခ်က္ ေတြA တြက္ Diesel Generator Backup Power မရႏိုင္ရင္ Battery / UPS Backup ကိုသံုး ႏိုင္ပါတယ္။

2.

Lighting ဆိုတာကေတာ့ မီးထြန္း ဘို႔ပါ။ Internal Lighting (A ေဆာက္A A ံု A တြင္းပိုင္း ထြန္းရတဲ့မီး)၊ External Lighting (A ေဆာက္A A ံု A ျပင္ပိုင္း ထြန္းရတဲ့မီး)၊ Emergency Lighting (A ေရးေပၚ A တြက္ ထြန္းရတဲ့မီး)၊ ေတြ ပါဝင္ ပါတယ္။ လိုA ပ္တဲ့ A လင္းေရာင္ရ ဘို႔ သာမက A လွဆင္ဘို႔ A တြက္ Decorative Lighting ေတြလည္း ပါဝင္ရေလ့ ႐ွိပါတယ္။

3.

Lightning Protection Systems ဆိုတာကေတာ့ မိုးႀကိဳးလႊဲ စနစ္ပါ။ မိုးႀကိဳးလႊဲ စနစ္ ဆိုလို႔ A ေဆာက္A A ံု ကို လွ်ပ္ျပက္တာ မထိေA ာင္ မိုးႀကိဴး မပစ္ႏိုင္ေA ာင္ လုပ္တာ မဟုတ္ ပါဘူး။ မိုးႀကိဳးပစ္ခ်င္ ပစ္ႏိုင္ေA ာင္၊ ပစ္ခ်င္စရာ ေနရာ သီးသန္႔ လုပ္ေပးထား ရတာပါ။ A ဲဒီလို ေနရာေတြက မွ လွ်ပ္စီးေၾကာင္းကို ေျမႀကီး ထဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားခြင့္ ရေA ာင္လုပ္ေပး ရတာ ပါ။ ဒီစနစ္ ကို လူေတြ႐ွိ ေနတဲ႔ေနရာ၊ ပစၥည္းေတြ နဲ႔ ခပ္ကင္းကင္း လုပ္ေပးၿပီး A ေဆာက္A A ံု ထဲက လူေတြ၊ လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္းေတြ A ႏၲရာယ္ ကင္းေA ာင္ လုပ္ရတာပါ။ စနစ္ေတြA နက္ Australian (AS1768), British (BS6651), Singaporean (CP33), European (IEC) and USA (NFPA780) ေတြကဆင္ဆင္တူၿပီး ၊ French Systems ( ျပင္သစ္ )၊ EF System ေတြက တစ္မ်ိဳး ထူးျခားပါတယ္။ ကိုယ့္စနစ္ ကိုယ္A ေကာင္းေျပာ တတ္ၾကသလို တစ္ဖက္ နဲ႔တစ္ဖက္ လက္ညိွဳး ထိုးၾကတာေတာ့ ႐ွိတာေပါ႔ေလ။

4.

Communication, Life Safety and Security Systems (or) Extra Low Voltage Systems (ELV) : ELV Systems ေတြ ဆိုတာက ဗို႔A ား နိမ့္နိမ့္ေတြ ကိုပဲ A သံုးျပဳ ထားတဲ့ စနစ္ေတြကို ေခၚတာပါ။ ဒီစနစ္ ေတြကေတာ့ o

Telephone / Communication / IT (တယ္လီဖုန္း၊ A ီလက္ထ႐ြန္းနစ္ သတင္း A ခ်က္A လက္)

o

Public Address, Fire Alarm (Mechanical: Fire Systems ေA ာက္ မွာေဖာ္ျပထားပါတယ္)

o

MATV / CATV (တီဗီ A င္တီနာ ပင္မ၊ ေကဘယ္)

o

Security Systems ( လုံျခံဳေရးစနစ္ မ်ား)

o

Building Automation System: (MEP Systems မ်ားကို A လိုA ေလ်ာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း)

o

5.

Audio/Video Communications (A သံ၊ ဗီဒီယို ဆက္သြယ္ေရး စနစ္မ်ား။)

Special Systems: A ျခား ထူးျခားတဲ့ Electrical Systems A မ်ိဳးမ်ိဳး လည္း ပါဝင္ ႏိုင္ပါတယ္။

III.

Building Operation Systems (A ေဆာက္A A ံု လည္ပတ္ရန္ လိုA ပ္ေသာစနစ္မ်ား ) 1.

Vertical Transportation Systems : (A ေပၚ၊ေA ာက္၊ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရး စနစ္မ်ား): Lifts (or) Elevators: (ဓာတ္ေလွကား) ေတြ နဲ႔ Escalators (စက္ေလွကား) ေတြ ပါဝင္ ပါတယ္။ ဒီစနစ္ ေတြဟာ Specialists Manufacturers ေတြက ထုတ္လုပ္ တပ္ဆင္ ေလ့႐ွိပါတယ္။ Project ကို လိုက္လို႔ တစ္ခါတစ္ရံ Mechanical ေA ာက္မွာ႐ွိတတ္ၿပီး မ်ားေသာA ားျဖင့္ေတာ့ Electrical ေA ာက္မွာ ထားေလ့႐ွိပါတယ္. (မွတ္ခ်က္။ ။ ဓာတ္ေလွကား A ေခၚA ေဝၚ : Lift က British A ေခၚျဖစ္ၿပီးElevator က American A ေခၚျဖစ္ပါတယ္)

2.

Building Automation Systems A ေဆာက္A A ံု ရဲ႕ လိုA ပ္ခ်က္ ကို လိုက္လို႔ MEP Systems ေတြကို A လိုA ေလ်ာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ လည္ပတ္ ေပးႏိုင္ဘို႔ A တြက္ Building Automation Systems (BAS) (ဝါ) Building Management Systems (BMS) ေတြ လည္း ပါဝင္ ရေလ့႐ွိ ပါတယ္။HighTech Industrial Plant မွာေတာ့ Facility Management Systems (FMS) လို႔ ေခၚတတ္ ပါေသးတယ္။ ဒီ စနစ္ေတြ ဟာ မ်ားေသာ A ားျဖင့္ Electrical ေA ာက္ မွာ ႐ွိတတ္ ေပမဲ့ MEP Systems A ားလံုး A ေသးစိတ္ ေဆြးေႏြး ညိွႏိႈင္း ရတာမို႔ စနစ္ တစ္ခုစီ A တြက္ လိုA ပ္တဲ့ Control / Automation Requirements ေတြကို A ေသးစိတ္ သိရွိ နားလည္ထား ဘို႔ လိုA ပ္ပါတယ္။

3.

ဒီ စနစ္ ေတြ A ျပင္ Processing (ကုန္ထုပ္ စနစ္၊ A စားA ေသာက္ ဝန္ေဆာင္မႈ စနစ္ေတြ)၊ A ျခား Automation (ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ စီမံခန္႔ခြဲျခင္းစနစ္) ေတြ နဲ႔ A ျခား Special systemsA မ်ိဳးမ်ိဳး လည္း ပါဝင္ႏိုင္ ပါေသးတယ္။

တစ္ခုခ်င္းစီရဲ႕ A ေၾကာင္းA ရာ A ၾကမ္းဖ်င္း နဲ႔ A ေသးစိတ္ ကို တတ္ ႏိုင္သေလာက္ A လ်င္းသင့္သလို ဆက္လက္ တင္ျပ ေပးပါမယ္။

From : http://chawlwin.blogspot.com/2008/06/what-are-building-m-systems-msystems_53.html