m m mm m cm m dm m km m ) metar kubni m mm m cm m dm m km dm l ml l cm ml

VI razred - dužina (m) metar 1 mm =0.001 m 1 dm = 0.1m 2 - površina ( m ) metar kvadratni 2 2 1mm = 0.000001m 2 2 1dm = 0.01m 3 -zapremina ( m ) metar kubni 3 2 1mm = 0.000000001m 2 2 1dm = 0.001m 3 1l = 1dm 1ml = 1cm 3

1cm=0,01m 1km=1000m 2 2 1cm = 0.0001m 2 2 1km = 1000000m

1cm = 0.000001m 2 2 1km = 1000000000 m 1l = 1000ml 2

- masa (kg) kilogram 1g = 0.001kg - vreme (s) sekund 1ms = 0.001s 1h = 60 min = 3600 s

2

1t  = 1000 kg 1 min = 60 s 1 D = 24h

 m     s  

Brzina 

v  =

s , v - brzina, s- put, t - vreme t 

s  = vt 

t  =

s v

Srednja brzina

v sr  =

su , s  - ukupan put pre đen za vreme t u . t u u

Sila (N) 1N=1000mN

1N=0,001 kN

Težina tela Q  = mg , g = 9,81

m , m -masa tela s

  kg   3   m  

Gustina tela  1

 ρ  =

g kg = 1000 3 3 cm m    

Pritisak 1Pa =

 p  =

m , m-masa tela, V - zapremina tela V  kg g 1 3 = 0,001 m cm 3

1 N  

  Paskal

1m 2  

F  S 

F  =  pS  1kPa=1000Pa

F-sila F-sila

S- površina na kojoj deluje sila F

S  =

F   p 1MPa=1000000Pa

Hidrostatički pritisak

 p = ρ gh  p gh

 ρ  =

 ρ  - gustina tečnosti, g = 9,81

h=

m , h – visina tečnosti s

 p  ρ g

Sila potiska

F  p = ρ Vg  ρ  =

F  p Vg

 ρ  - gustina tečnosti, g = 9,81

V  =

m , V  –  – zapremina potopljenog tela s

F  p  ρ g

Fizika VII

  m   2   s  

Ubrzanje 

a=

∆v

a-ubrzanje, ∆v  - apsolutna vrednost promene brzine, t -vreme -vreme

t 

F  = ma

Drugi Njutnov zakon

Ravnomerno promenljivo pravolinijsko kretanje - brzina pri ubtzanom(usporenom) ubtzanom(usporenom) kretanju

v = v0 ± at 

- pređeni put pri ubtzanom(usporenom) kretanju

s = v0t ±

at 2 2

v0 -početna brzina, a – ubrzanje, t  –  – vreme, s – pređeni put Kretanje pod uticajem Zemljine teže - slobodni pad  trenutna brzina v  = gt  pređeni put

h  =

gt 2 2

- vertikalni hitac naniže trenutna brzina v = v0 + gt  pređeni put - vertikalni hitac više trenutna brzina pređeni put

v0 -početna brzina, g = 9,81

h = v0t +

gt 2 2

v = v0 − gt  gt 2 h = v0t − 2

m –gravitaciono ubrzanje, t  –  – vreme, h – pređeni put (visina) s2

Trenje

F tr  =  µ F n = µ mg µ-koeficijent trenja, F n = mg  - normalna sila Ravnoteža -moment sile

 M=Fd , F - sila, d- krak sile -Sila potiska  ρ 0 -gustina tečnosti (gasa) F  p =  ρ 0Vg V  –  – zapremina potopljenog dela tela m g = 9,81 2 –gravitaciono ubrzanje s

Rad i energija -mehani č ki ki rad (J) džul  A  = Fs -snaga (W) vat

F-sila, s – pređ eni eni put

 A t  -kinetič ka ka energija (J) mv 2 E k  = P  =

m-masa tela, v – brzina tela

2

-potencijalna energija E  p = mgh

m-masa tela, g = 9,81

-Mehanič ka ka energija E  = E  p + E k  -stepen korisnog dejstva  A P η  = k  = k   Au Pu

m , h – visina na kojoj se telo nalazi s2

 Ak  -koristan rad,  Au -uloženi rad, Pk  -korisna snaga, Pu -uložena snaga

Toplotne pojave

veza izmeđ u Kelvinove i Celzijusove temperaturne skale T  =    t 

1

  °C 

   

+ 273 K 

t  =    T 

1

  K 

   

− 273°C 

količ ina ina toplote koja se troši pri zagrevanju tela od T1 do T2 Q = mc(T 2 − T 1 ) T 1  do T 2 količ ina ina toplote koja se oslobodi pri hla đ enju enju od T  do Q = mc(T 1 − T 2 ) m- masa tela, c- specifični toplotni kapacitet

VIII razred Oscilacije

Frekvencija oscilovanja u 1 υ  = = , n – broj oscilacija za vreme t , T  –  – period oscilovanja (vreme trajanja jedne t  T  oscilacije)

 Matematič ko ko klatno l m T  = 2π  , l – dužina klatna (m), g  = 9,81 2 g s Talasi

Talasna dužina v λ  = vT  =  , v – brzina talasa, υ - frekvencija talasa, T- period oscilovanja. υ 

Odbijanje i prelamanje svetlosti

 Žižnja daljina sfernog ogledala ogledala :  f  =

r 

, r  –  – poluprečnik krivine ogledala 2 1 1 1  Jednač ina ina sfernog ogledala : = + , p – udaljenost predmeta od temena ogledala, l –

 f 

 p

l

udaljenost lika od temena ogledala

 L l = , L – veličina lika, P – veličina predmeta P  p c  Apsolutni indeks prelamanja prelamanja sredine: n = 0 , c0  - brzina svetlosti u vakuumu, c – brzina c Uvećanje ogledala : u =

svetlosti u toj sredini

 Relativni indeks prelamanja prelamanja : n2,1 =

c1 n2 = , c - brzina svetlosti u prvoj sredini, c2  c2 n1 1

brzina svetlosti u drugoj sredini, n2 ,1  - indeks prelamanja druge sredine u odnosu na prvu sredinu

 Jednač ina ina tankog so č iva iva: udaljenost lika od centra so čiva 1 Optič ka ka jač ina: ina:  D =

1

 f 

=

1

 p

1 + , p – udaljenost predmeta od centra so čiva, l –

l

 f  d  Uvećanje lupe: u  = , d  –  – daljina jasnog vida i iznosi 0,25m  f  ld  Uvećanje mikroskopa: u = uobuok  = , u - ovećanje objektiva, uok  - ovećanje  f ob f ok  ob okulara, l- dužina mikroskopske cevi, d  –  – daljina jasnog vida

 Konstrukcija likova:

Električno polje

q1q2 , F   - sila sil a uzajamnog delovanja, q1  i q2  - količine r 2 naelektrisanja, r  –  – udaljenost ta čkastih naelektrisanja, k  –  – konstanta E   Jač ina ina električ nog nog polja : E  = , F - sila kojom polje deluje na naelektrisanje q, qq količina naelektrisanja tela na koje deluje sila F  E  Potencijal elektri č nog nog polja: ϕ  =  p  , E p - elektrostatička potencijalna energija, q – q Kulonov zakon : F  = k 

količina probnog naelektrisanja Električ ni ni napon: U  = ϕ 1 − ϕ 2 , U  –  – napon izme đu dve tačke u električnom polju, ϕ 1  i ϕ 2  elektrostatički potencijal u tačkama polja 1 i 2

 Rad homogenog homogenog elektri č nog nog polja:  A = Fd  , F - električna sila, d – rastojanje početnog i krajnjeg pooložaja naelektrisanog tela  Rad elektri č nog nog polja:  A = qU  , q- količina naelektrisanja nad kojim se vrši rad, U- napon između početnog i krajnjeg položaja naelektrisanja

Elektrostatič ki ki kapacitet usamljenog provodnika: C  =

q ϕ 

, q-količina naelektrisanja na

provodniku, ϕ  - električni potencijal provodnika

Električ ni ni kapacitet kondenzatora: C  =  =

q , q- količina naelektrisanja na svakoj od plo ča, U 

U - napon između ploča U   Jač ina ina homogenog elektri č nog nog polja u prostoru izme đ u ploč a kondenzatora: E  =  , U – d  napon između ploča, d  –  – rastojanje izme đu ploča. Vezivanje kondenzatora: paralelno: C e = C 1 + C 2 + L + C n

 

redno:

1

C e

=

1

C 1

+

1

C 2

+L+

1

C n

Električna struja

q  Jač ina ina električ ne ne struje:  I  =  , q – količina naelektrisanja koja protekne kroz popre čni t  presek provodnika za vreme t . l Električ ni ni otpor provodnika:  R = ρ   ,  ρ  -specifični otpor provodnika, l – dužina S  provodnika, S  –  – poprečni presek provodnika. U  Omov zakon za deo strujnog kola:  I  = , I- jačina struje kroz provodnik, R – otpor  R provodnika, U  –  – napon na krajevima provodnika. E  Omov zakon za celo strujno kolo:  I  =  , I  –  – jačina struje u kolu, E – elektromotorna  R + r  sila izvora struje, R – otpor u spoljašnjem delu kola, r – unutrašnji otpor izvora.  Redno vezivanje vezivanje otpornika:  Re =  R1 + R2 + L Rn ,  Re  - ekvivalentni otpor veze,  R1 , R2 , L Rn  - otpori ptpornika koji su u vezi. Paralelno vezivanje otpornika:

1

 Re

=

1

+

1

 R1  R2

+L

1

 Re

.

 Rad električ ne ne struje:  A = UIt  , U   - napon na na krajevima dela kola, I  –  – jačina struje kroz deo kola, t  –  – vreme proticanja struje. U 2 2 Snaga električ ne ne struje: P = UI  =  RI  = .  R  Džulov zakon: Q =  I 2 Rt  , Q – koli č ina ina toplote koja se osloba đ a u provodniku, I – jačina struje u provodniku,  R – električni otpor provodnika, t  –  – vreme proticanja struje. Magnetno polje

Fluks homogenog magnetnog polja: Φ =  BS  , Φ  - broj linija linij a magnetnog polja kroz neku normalnu površinu, B – intenzitet vektora indukcije homogenog magnetnog polja, S  –  – normalna površina koja obuhvata linije magnetnog polja.