Licensure Examination for Teachers Reviewer (General Education - Filipino)

PONOLOHIYA  21 ang ating ponema  Diptonggo (w at y) ay bahay ey beywang iy oy tuloy uy kasuy aw sigaw iw sisiw Pares Minimal (pares ng salita na pareho ang tunog) Hal.: tela-tila, titik-titig, sipag-hipag MGA PANG-UGNAY Pang-ukol – para, nasa, para sa, tungkol sa, para kay, ayon, kina Pangatnig – at, pati, saka , o, ni, maging , subalit, ngunit, kung , bago, upang, sana, dahil sa, sapagkat Pangangkop – na,-ng, -g ANAPORA vs. KATAPORA Anapora –una ang pinalitang pangngalan at huli ang panghalip Hal.: Si Ana ay isa sa mga dayuhang turista na pumunta sa Pelaez Resort dahil paborito niya itong pasyalan. Katapora –una ang panghalip at huli ang pinalitang pangngalan Hal.: Patuloy nilang dinarayo ang Pelaez Resort dahil ang mga turista’y totoong nagagandahan dito.

FILIPINO PARA SA LET PILIPINO AKO! FILIPINO: KAYANG-KAYANG-KAYA KO! PAGPAPANTIG 10 ang kayarian ng pagpapantig P a-so KP ma-ta PK ak-lat KPK sak-lap KKP blu-sa PKK eks-pre-syon KKPK plan-ta KPKK nars KKPKK trans-por-ta-syon KKPKKK shorts

MGA URI NG PANGHALIP

Panao (Personal)

- tumutukoy sa tao (ako, ko, akin, amin, kami, kayo, atbp.) Pamatlig (Demonstrative) - tumutukoy sa lugar o pangyayari (doon, ito, atbp.) Pananong (Interrogative) - nagtatanong (ano, anu-ano, sino, nino, alin, atbp.) Panaklaw (Indefinite) - lahat, madla, sinuman, alinman, anuman, pawang

MGA DISKORS

Paglalarawan – bumuo ng isang malinaw na larawan sa isip Pagsasalaysay – layuning magkuwnto ng mga pangyayari. Paglalahad – mabigyang-linaw ang isang konsepto, kaisipan, o bagay Pangangatwiran – pagbibigay ng dahilan, kadahilanan o katwiran sa isang bagay o nagawang kilos o galaw.

MORPOLOHIYA Mga uri ng morpema Asimilasyon - pagbabagong nagaganap sa (n) dahil sa impluwensiya ng ponemang kasunod nito. Asimilasyong di ganap - pagbabago sa unang morpema Halimbawa: pang + bansa = pambansa, sing + bait = simbai Asimilasyong ganap: pagbabago ng kapwa panlapi at salitang-ugat. Halimbawa: mang + tahi = manahi, pang + palo = pamalo Pagpapalit ng ponema = kapag ang (d) ay nasa pagitan ng dalawang patinig kaya ito'y pinapalitan ng ponemang "r". Halimbawa: ma + damot = maramot, ma + dunong = marunong Metatesis -pagpapalit ng posisiyon ng panlaping "-in" kapag ang kasunod na ponema ay ang mga ponemang (l, o y) Halimbawa: lipadin-nilipad, yakapin-niyakap Pagkakaltas ng ponema - mayroong pagkakaltas ng ponema. Halimbawa: takip + an = takpan, sara + han= sarhan Paglilipat-diin - kapag ang salitang-ugat ay nilalagyan ng panlapi, ito ay nagbabago kapag ito'y nilalapitan. Halimbawa: laro + an = laruan, dugo + an = duguan

MGA TEORYA NG WIKA Teoryang Bow Wow - mula sa panggagaya sa mga tunog ng kalikasan Teoryang Pooh Pooh - bunga ng mga masisidhing damdamin tulad ng sakit at tuwa Teoryang Yoheho - mula sa mga pwersang pisikal ng tao Teoryang Ding Dong - mula sa mga tunog ng mga bagay-bagay na likaha ng tao Teoryang Tarara-Boom-De-Ay - mula sa mga ritwal

BAHAGI NG PANANALITA Mga nominal a. Pangngalan (noun) b. Panghalip (pronoun) Pandiwa (verb)  Mga panuring (mga modifier) a. Pang-uri (adjective) naglalarawan sa pangngalan at panghalip b. Pang-abay (adverb) naglalarawan sa pandiwa, panguri at kapwa nito pang-abay. MGA URI NG PANGUNGUSAP AYON SA KAYARIAN Payak (1 indepenent) - binubuo ng isang diwa lamang. hal. Humanga siya sa iyo.

Tambalan (2+ independent) binubuo ng dalawa o mahigit pang sugnay na makapag-iisa. hal. Napapahalagahan nila ang mga mamamayan sapagkat sinabi ng mga ito ang kanilang karaingan.

Hugnayan (1 independent + 1+ dependent) - Binubuo ng isang sugnay na makapag-iisa na sinasamahan pa ng isa o mahigit pang katulong na sugnay. hal. Kung di ka makaalis ngayon, sabihin mo lang sa akin.

Langkapang (2+ independent + 1+ dependent) - binubuo ito ng dalawa o mahigit pang punong sugnay na makapag-iisa at isa o mahigit pang sugnay na di makapag-iisa. hal. Pinapahalagahan ngayon ang mga magsasaka dahil sila ang nagbibigay ng pagkain sa buong bansa kaya maypagpupulong ngayon.

SPEDTeacherPh

MGA POKUS NG PANDIWA instrumental-pokus o pokus sa gamit Ang paksa ang tagaganap ng kilos na Ang paksa ang kasangkapan o bagay na isinasaad ng pandiwa sa pangungusap; ginagamit upang maisagawa ang kilos ng sumasagot sa tanong na "sino?". pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa (mag- , um- , mang- , ma- , maka- , makapag- tanong na "sa pamamagitan ng ano?". , maki- , magpa-) (ipang- , maipang-) Halimbawa: Halimbawa: Naglunsad ng proyekto ang mga kabataan. Ang kaldero ang ipinangluto ni nanay ng masarap na ulam para sa amin.

aktor-pokus o pokus sa tagaganap

gol-pokus o pokus sa layon

kawsatib-pokus o pokus sa sanhi

Ang paksa ang layon ng pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa tanong na "ano?". (-in- , -i- , -ipa- , ma- , -an) Sa Ingles, ito ay ang direct object. Halimbawa: Nasira mo ang mga props para sa play.

Ang paksa ang nagpapahayag ng sanhi ng kilos ng pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa tanong na "bakit?". (i- , ika- , ikina-) Halimbawa: Ikinatuwa namin ang pagluluto ng masarap na ulam ng aming nanay.

lokatib-pokus o pokus sa ganapan

direksyunal-pokus o pokus sa direksyon

Ang paksa ang lugar na ginaganapan ng pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa tanong na "saan?". (pag-/-an , -an/-han , ma-/-an , pang-/-an , mapag-/-an) Halimbawa: Pinagtaniman namin ang bukiran ng maraming gulay.

Ang paksa ang nagsasaad ng direksyon ng kilos ng pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa tanong na "tungo saan/kanino?". (-an , -han , -in , -hin) Halimbawa: Sinulatan niya ang kanyang mga magulang.

benepaktib-pokus o pokus sa

resiprokal-pokus o pokus sa gantihan

tagatanggap Ang paksa ang tumatanggap sa kilos ng pandiwa sa pangungusap; sumasagot sa tanong na "para kanino?". (i- , -in , ipang- , ipag-) Sa Ingles, ito ay ang indirect object. Halimbawa: Kami ay ipinagluto ni nanay ng masarap na ulam.

Ang simuno ay siyang katuwang o kagantihanng kilos. (ka-in/hin) Hal. Kinatulong niya ang anak sa pagtratrabaho sa bukid.

MGA ANTAS NG WIKA

Balbal – tinatawag itong salitang kanto o salitang kalye Kolokyal – impormal na salita na ginagamit natin araw-araw Lalawiganin - salitain o dayalekto ng mga katutubo sa lalawigan o panlalawigang salita Pambansa – paggamit ng ating wikang pambansa Pampanitikan – pinakamayamang uri

MGA VARYASYON NG WIKA Sosyolek - nakabatay ito sa mga grupo sa lipunan Idyolek - pagkakaiba ng paggamit ng wika ng isang indibidwal sa iba pang mga indibidwal Register – wika sa mga larangan, disiplina, o gawain Dayalekto - wikang nalilikha ng dimensyong heograpiko MGA MANUNULAT Amado V. Hernandez – Ama ng mga manggagawa Lope K. Santos – Ama ng pambansang wika at barirala Severino Reyes – Ama ng Tagalong zarzuela, Lola Basyang Modestro De Castro – Ama ng Klasikong Tagalog Jose Plama – Pambansang awit Jose Corazon De Jesus – Bayan Ko Andres Bonifacio – Mi Ultimo Adios (Tagalog Version)

MGA PANITIKAN Dalit – bulaklak at awit para sa Birhen Maria Dung-Aw – pagawit sa patay Karagatan – singsing na nahulog sa dagat Duplo – laro o tulaan sa patay

MGA SAWIKAIN SA LET

Pagputi ng uwak – imposible Ilista sa tubig – kalimutan Matang-manok – matang nanlalabo Magdilang anghel – maging totoo ang sinabi Malalim ang bulsa – kuripot Lumilipad ang saya – nagmamadali Ipinanagnak na may kutsarang ginto sa bibig –mayaman Magsaulian ng kandila – mawala ang pagkakaibigan Kahiramang suklay – matalik na kaibigan Inalat – minalas Balunggugo – gastador Tagbising panahon – tagtuyot Lumagay sa tahimik – mag-asawa

MGA KAHULUGAN Pumaimbulong - lumipad Naikintal - natandaan Lakdawan - lumaktaw Kata - ikaw at ako Olipon - alipin Pamamati - pakikinig Bantulot - pag-aatubili Kalumbigas - palamuti Nawindang - nalito Maalwan - maayos

SPEDTeacherPh