LAN HO DIEP

Ê
  HiӋn nay Lan Hӗ ĐiӋp nói chung và các loҥi lan nói riêng đưӧc xem là cây trӗng đem lҥi hiӋu quҧ kinh tӃ cao. Do đó cũng đã có nhiӅu nhà vưӡn mҥnh dҥn đҫu tư chuyӇn đәi cơ cҩu cây trӗng tӯ lúa, hoa màu sang trӗng lan. HiӋu quҧ kinh tӃ cao gҩp 2-3 lҫn so vӟi cây trӗng khác. Lan Hӗ ĐiӋp hiӋn nay rҩt đưӧc yêu thích không chӍ vӅ màu sҳc, kiӇu dáng mà còn mang mӝt vҿ đҽp sang trӑng và trang nhã. Tuy nhiên Hӗ ĐiӋp là loài lan khó nhân giӕng, hiӋn tҥi chӍ có mӝt sӕ cơ sӣm trưӡng Đҥi hӑc, ViӋn nghiên cӭu có hưӟng phát triӇn trên nhӳng kӻ thuұt mӟi như: Kӻ thuұt nuôi cҩy quang tӵ dưӥng, Bioreactor. v.v..nhưng vүn chưa đưa ra áp dөng rӝng rãi. ViӋc nhân giӕng bҵng kӻ thuұt nuôi cҩy mô in-vitro tҥo ra hàng loҥt cây con әn đӏnh vӅ mһt di truyӅn và đáp ӭng giá cҧ phҧi chăng là rҩt hӳu ích. Tҥi Trung tâm Công NghӋ Sinh Hӑc TPHCM nghiên cӭu thàng công kӻ thuұt nuôi cҩy ngұp chìm tҥm thӡi đӕi vӟi cây Hӗ ĐiӋp. Vӟi kӻ thuұt này, viӋc nhân giӕng hoa lan Hӗ ĐiӋp có nhiӅu ưu điӇm như tӍ lӋ sӕng cӫa cây con trong giai đoҥn vưӡn ươm đҥt 95%.. rút ngҳn thӡi gian đӇ cây đҥt kích thưӟt khi ra vưӡn ươm. Ӣ đây do mӝt hҥn chӃ vӅ công nghӋ cũng như thiӃt bӏ, kӻ thuұt nên chӍ giӟi thiӋu quy trình cơ bҧn nhân giӕng lan Hӗ ĐiӋp bҵng phương pháp nuôi cҩy mô in-vitro.

c

Mөc lөc.
          c      D        ! c "! #$  #$ % D "  &' !&'  (   ) $ !* !+  , - &.  / 01 2 3 456 7 !86 4 !9  )   : ;! " %
  "1   !9+     c ? @ 9 #A D B$!  &C  *  6** K  I 1D H   #+Z !Z+ 1D + + v J #D #[ !16 H6 9q #8 g 2? #L% 9 &A &C% 4 !8  s #&R #&  %* !9&A !Z+ 9q b l  ;e   * '  1  * !\ !9 s #:% 2:+ !Z+ 9 1D + J #V !\ + !+  1D  %M6 1D * 2? q% 26 #V 2! H 1   %$!  H&R H' 1D + !9+ !A    h D   1  D ` #j a %$!  D  !Q   % !f Š !v %P !L+ #f D !96 : J j !\  %6 !9  !F! 2? #D #[6 %* !9&A 1 !Z+ !\ R6 #V 2! H #  * !9n  : #:% 2:+  %  V!
&C  D %V n j  Z F + '  &C   &  ! * ‘2 ‘1‘*?‘1>‘‘7 ‘ ‘ > ‘7 ‘
‘*V‘
‘ ‘ ‘ j ‘‘‘  ‘  ‘
‘'‘A‘'‘K‘(O‘A‘9‘7 B‘ ‘
‘ ‘‘8‘‘‘7 #‘L‘
‘ ‘ ‘7"‘ ‘c 6 ‘I*‘‘&‘CJ&‘ (‘ ‘A‘(‘N ‘!‘
‘‘!‘ ‘B‘ ‘
‘‘‘
‘*X‘‘7‘ O‘‘ ‘ ‘  B‘Y‘‘9‘ ‘‘
‘‘'‘ ‘‘'‘(O‘7 ‘
‘‘‘ ‘ ;‘(‘\‘;‘‘E‘
‘;‘4 ‘K‘;‘c ‘6‘‘7M ‘‘13‘  ‘‘‘k‘C/#‘Y ‘  - ‘ ‘ ‘  ‘& ‘,‘+7‘ 6 ‘ ‘ 
2‘  ‘)‘'8'‘‘  ‘ ‘; ‘&‘L‘‘1‘L‘- ‘ ‘@‘ ‘‘#.= ‘ ‘AB‘C‘$'‘'‘@? & ‘ "‘;+‘‘‘B
‘ +‘‘#

‘

‘‘‘

‘

‘‘‘‘
‘‘‘ ‘ ‘ ‘
‘ ‘‘‘ ‘ ‘ ‘‘‘ ‘‘
‘‘‘ ‘

‘ !‘ ‘"‘ ‘ #‘$‘% ‘& ‘‘'(‘ ‘)!‘)*‘+ ‘,
‘- ‘.‘ / ‘ 0 ‘ ‘ 
‘ 
‘ 1‘ 2‘ ‘ 3‘
‘ ‘ 
‘ 4
‘5‘ 67 ‘ ‘ %‘ ‘
‘‘‘83‘& ‘  ‘ #‘9:‘5‘8
‘;‘
‘
‘5  ! ) u Dưͣi ánh n̷ng mùa hè, không khí chuy͋n đ͡ng m̩nh mͅ b̹ng cái qu̩t gió th̵t quan tr͕ng đ͋ giͷ nhi͏t đ͡ cͯa lá ͧ dưͣi th̭p và tránh cái nóng làm h͗ng t͇ bào. ͦ đi͉u ki͏n thoáng hơn, như ͧ ngoài trͥi, trong các vưͥn râm mát gió, thiên nhiên sͅ cân b̹ng ánh sáng, nhi͏t đ͡, đ͡ ̱m đ͋ ra hoa và tăng trưͧng t͙t. Vi͏c h̩n ch͇ chuy͋n đ͡ng không khí cũng quan tr͕ng khi trͥi l̩nh.  %
 %
 Đ͡ ̱m cao ban ngày r̭t c̯n thi͇t, đ̿c bi͏t là các ngày n̷ng và các cây lo̩i Vanda tr͛ng ngoài trͥi có th͋ c̯n tưͣi nưͣc và phun sương nhi͉u l̯n m͟i ngày trong mùa tăng trưͧng khi trͥi quá n̷ng. Trong thͥi ti͇t mát hơn, vào nhͷng ngày có mây ho̿c sau khi sang ch̵u, nên h̩n ch͇ vi͏c tưͣi nưͣc. , %-  Lan Vanda là lo̩i c̯n dinh dưͩng nhi͉u. Cây tr͛ng ngoài trͥi c̯n t̵p trung dung d͓ch phân bón lo̩i 20 - 20 - 20. Vào mùa đông ho̿c mùa không tăng trưͧng nên áp dͭng cùng tͽ l͏ ̭y hai tu̯n m͡t l̯n hay t͙t hơn là m͟i tu̯n tưͣi phân m͡t l̯n. Ngoài ra trong l̯n dinh dưͩng thͱ ba có th͋ thay b̹ng phân bón có lưͫng acid phosphoric cao (10 -30 - 20). Có th͋ cho thêm dung d͓ch vitamine và hormone vào phân bón m͟i tháng m͡t l̯n. Đ͋ lo̩i b͗ mu͙i đ͕ng l̩i các cây nên r͵a b̹ng nưͣc lã m͟i tháng m͡t l̯n. Dù b̩n theo k͇ ho̩ch dinh dưͩng nào, xin hãy nhͣ đi͉u quan tr͕ng là hãy theo đúng ch͇ đ͡ dinh dưͩng mà b̩n đã ch͕n.  c)3 Các lo̩i Vanda sͅ m͕c t͙t trong b̭t kǤ ch̭t tr͛ng x͙p nào mi͍n là đưͫc thông khí đúng mͱc. V͗ cây thô ho̿c ch̭t Aliflor là nhͷng thͱ t͙t c̯n ch͕n. Các ch̵u b̹ng g͟ đưͫc ưa chu͡ng hơn nhưng ngưͥi ta có th͋ dùng ch̵u đ͋ cho nưͣc thoát đi nhanh. Các cây nên treo đ͋ r͍ buông xu͙ng thong th̫. ͧ ngoài trͥi, lan Vanda có th͋ đưͫc tr͛ng trong các ch̵u đ̭t lͣn. Các cây mͣi vào ch̵u nên giͷ ͧ nhͷng đi͉u ki͏n râm mát hơn cho đ͇n khi cây đưͫc ͝n đ͓nh. Vì các cây Vanda có r͍ lͣn trong không khí, c̯n tránh làm xáo tr͡n khi ḽy nó ra kh͗i ch̵u. Cây có th͋ đưͫc chuy͋n tͳ các ch̵u nh͗ sang ch̵u lͣn b̹ng cách nhúng ưͣt r͍ trong nưͣc ít lâu cho đ͇n khi r͍ có th͋ g̭p l̩i đưͫc r͛i mͣi đưa r͍ qua các khe cͯa ch̵u lͣn hơn. Có th͋ cho thêm vào ít mi͇ng Alifor lͣn đ͋ giͷ vͷng cây; phương pháp này làm gi̫m thi͋u ch̭n đ͡ng cho cây và giúp cây tăng trưͧng liên tͭc. Tuy nhiên có nhͷng trưͥng hͫp mà vi͏c làm xáo tr͡n r͍ không th͋ tránh đưͫc như ch̵u b͓ mͭc, các cây này c̯n nhúng trong nưͣc, tách ra c̱n th̵n và đ̿t trong m͡t dung d͓ch vitamine, hormone, thu͙c di͏t ṋm đ͋ ng̭m trong 5 phút r͛i chuy͋n sang ch̵u mͣi. Mùa vào ch̵u ho̿c sang ch̵u cho lan Vanda là tͳ tháng tư tͣi tháng năm. Lưͫc d͓ch tͳ "Orchids" cͯa American Orchid Society - Robert Fuchs )T

* Phòng b͏nh trên hoa lan c̷t cành Các nhóm hoa lan c̷t cành đưͫc tr͛ng ph͝ bi͇n hi͏n nay như Dendrobium, Mokara và Oncidium. Xu hưͣng g̯n đây, h͛ đi͏p cũng là m͡t trong nhͷng nhóm hoa lan sͅ đưͫc đưa vào khai thác như hoa lan c̷t cành. M͡t s͙ b͏nh chính khi tr͛ng hoa lan c̷t cành thưͥng g̿p ph̫i đó là:  !i J  i !G/ Xṷt hi͏n nhi͉u ͧ nhͷng vưͥn lan tr͛ng Mokara. Ph̯n lá chân cͯa cây lan (sát m̿t giá th͋) thưͥng vàng, héo và sau đó rͭng. B͏nh thưͥng xṷt hi͏n ͧ nhͷng cây lan suy dinh dưͩng, sau khi tr͛ng g̿p nhi͉u nưͣc. Phòng tr͓: S͵ dͭng Ridomil vͣi li͉u lưͫng 30g/lít.  i   S G * Nhͷng vưͥn lan tr͛ng Mokara cũng thưͥng xṷt hi͏n b͏nh đen lá non. V͇t b͏nh ban đ̯u là nhͷng ch̭m nh͗ li ti, sau đó v͇t b͏nh lan r͡ng và làm th͙i c̫ m͡t vùng r͡ng lͣn. Nguyên nhân là do đi͉u ki͏n tr͛ng quá ̱m. Phòng tr͓: H̩n ch͇ tưͣi nưͣc. S͵ dͭng Ridomil ho̿c Physan 20.  i  #G Do ṋm Cercospora sp. gây ra B͏nh thưͥng phát sinh m̩nh ͧ nhͷng vưͥn lan tr͛ng Dendrobium, Mokara; gây h̩i trong mùa mưa, ͧ nhͷng vưͥn có ̱m đ͡ cao. V͇t b͏nh là nhͷng đ͙m nh͗, hình m̷t cua, hình trong hơi lõm, ͧ giͷa màu nâu nh̩t, xung quanh có gͥ n͝i màu nâu đ̵m. B͏nh gây h̩i chͯ y͇u trên lá già, lá bánh t̓. Phòng tr͓: Có th͋ s͵ dͭng m͡t trong các lo̩i thu͙c như Carbendazim, Zineb, Captan + Aliette.  (i  # S Gv# Do ṋm Phyllosticta capitalensis gây ra. B͏nh thưͥng xṷt hi͏n ͧ nhͷng vưͥn lan tr͛ng Dendrobium, gây h̩i ͧ cu͙i mùa mưa đ̯u mùa n̷ng. V͇t b͏nh là nhͷng ch̭m đen nh͗, hơi tròn. B͏nh gây h̩i n̿ng trên nhͷng vưͥn lan kém v͏ sinh. Phòng tr͓: V͏ sinh vưͥn lan. Cͱ 2 ± 3 tháng phun kh͵ trùng 1 l̯n, có th͋ s͵ dͭng dung d͓ch nưͣc vôi. Phòng trͳ b͏nh có th͋ dù͡ng m͡t trong nhͷng lo̩i thu͙c trͳ ṋm k͋ trên như Zineb, Topsin,« )c

 +i !G6 />,S 6*0 # Đây là b͏nh khá quan tr͕ng và ph͝ bi͇n nh̭t trên nhͷng vưͥn lan tr͛ng Dendrobium, còn g͕i là b͏nh đ͙m ho̩i t͵. Xṷt hi͏n ͧ nhͷng vưͥn lan có biên đ͡ dao đ͡ng ̱m đ͡ lͣn và nhi͏t đ͡ thay đ͝i đ͡t ng͡t. V͇t b͏nh ban đ̯u là nhͷng v͇t ͙ vàng nham nhͧ, sau đó lan r͡ng. Xṷt hi͏n nhi͉u ͧ nhͷng lá già, bánh t̓. N͇u b͏nh n̿ng có th͋ làm cây lam rͭng h͇t lá. Đ͋ ki͋m soát hoàn toàn b͏nh này, có th͋ s͵ dͭng Ronilan, cͱ 10 ngày/l̯n.  .i   7  B͏nh thưͥng do vi khu̱n Erwinia carotovora gây ra, còn g͕i là th͙i nâu. V͇t b͏nh ban đ̯u màu nâu nh̩t, hình tròn, m͕ng nưͣc. Sau đó, v͇tg b͏nh đ̵m d̯n lên và lan ra c̫ gi̫ hành. B͏nh gây h̩i m̩nh trên nhͷng vưͥn lan tr͛ng Oncidium. B͏nh th͙i m͉m do vi khu̱n Pseudomonas gladioli gây ra. V͇t b͏nh ban đ̯u có hình d̩ng b̭t đ͓nh, ͯng nưͣc, màu tr̷ng đͭc, thưͥng lan r͡ng theo chi͉u r͡ng cͯa lá. G̿p thͣi ti͇t ̱m ưͣt, mô b͏nh càng th͙i n̿ng hơn. Phòng tr͓: + V͏ sinh thưͥng thưͥng xuyên. + H̩n ch͇ tưͣi nưͣc cho cây vào bu͝i t͙i. + Tách nhͷng cây b͏nh đ͋ riêng, n͇u n̿ng có th͋ đem huͽ. + Có th͋ s͵ dͭng các lo̩i thu͙c như Steptomycin ho̿c Tetracyline đ͋ phun.  !!'/J  iF6w B͏nh đ͙m đen cͯa hoa lan là do ṋm Fusarium sp. gây ra k͇t hͫp vͣi b͕ trĩ. B͏nh thưͥng x̫y ra trong mùa n̷ng, ͧ nhͷng vưͥn lan có ̱m đ͡ th̭p. Phòng tr͓: Có th͋ s͵ dͭng Mesurol và Dithane M45.  x 7> R͏p thưͥng bám trên nhͷng gi̫ hành còn non ho̿c trên nhͷng lá lan. Sâu gây h̩i n̿ng làm gi̫m quang hͫp cͯa cây và ̫nh hưͧng lͣn đ͇n năng sṷt và m̳u mã cây. R͏p v̫y xṷt hi͏n nhi͉u ͧ nhͷng vưͥn lan v͏ sinh kém, ̱m đ͡ cao. Phòng tr͓: V͏ sinh vưͥn thưͥng xuyên. Có th͋ chà xát r͏p ͧ nhͷng cây b͓ n̿ng b̹ng bàn ch̫i. Ho̿c dùng m͡t trong nhͷng lo̩i thu͙c như Alpha cypermethin ho̿c Dimethoate. Lưu ý: Có r̭t nhi͉u lo̩i sâu b͏nh h̩i trên lan, tuy nhiên trên đây là m͡t s͙ b͏nh, sâu thưͥng g̿p nh̭t. Và tr͛ng phong lan quan tr͕ng nh̭t là ngͳa b͏nh. Do đó, vưͥn lan c̯n phun đ͓nh kǤ đ͋ h̩n ch͇ b͓ nhi͍m b͏nh.

¸i * "   9# B͏nh th͙i m͉m gây ra do vi khu̱n Erwinia carotovora pv. carotovora và Erwinia chrysanthemi trên lan Phalaenopsis.

)D

B͏nh mͭc nâu do vi khu̱n Erwinia cypripedii trên cây con Paphiopedilum. Nhͷng ḓu hi͏u đ̯u tiên là nhͷng đ͙m nh͗ sũng nưͣc tͳ tròn tͣi b̯u dͭc, thưͥng ͧ g̯n giͷa hai lá. Khi b͏nh gia tăng, màu đ͙m sáng thay đ͝i tͳ nâu nh̩t tͣi nâu h̩t d̓ r̭t đ̵m, như ta th̭y ͧ đây.

S͹ phát tri͋n ban đ̯u v͇t b͏nh th͙i đen trên cây lan.

H̩ch ṋm s͙ng sót trong tình tr̩ng ngͯ cͯa ṋm Sclerotium rolfsii.

)

B͏nh th͙i nâu trên ng͕n do ṋm Sclerotium rolfsii.

B͏nh thán thư trên Cattleya vͣi c̭u trúc tính dͭc cͯa ṋm Glomerella.

Đ͙m vi khu̱n màu nâu gây ra bͧi vi khu̱n Pseudomonas cattleyae là b͏nh ph͝ bi͇n và tr̯m tr͕ng nh̭t đ͙i vͣi lan Phalaenopsis. Các vùng b͓ b͏nh cho th̭y m͡t lưͫng lͣn d͓ch r͑, có chͱa vi khu̱n gây b͏nh có th͋ đưͫc truy͉n sang các cây khác do nưͣc b̷n.

))

B͏nh đ͙m nâu gây ra do vi khu̱n Pseudomonas cattleyae xṷt hi͏n trên nhͷng cây lan gi͙ng như Cattleya, ͧ đây nhͷng đ͙m đen thͯng sâu hi͏n ra trong giͣi h̩n r̭t rõ.

M̿t dưͣi cͯa lá Angraceum Veitchii b͓ phá huͽ bͧi b͏nh đ͙m lá Cercospora angraeci.

B͏nh đ͙m lá gây ra bͧi Cercospora dendrobii ͧ m̿t trên và m̿t dưͣi lá Dendrobium nobile. Ngay sau khi b͓ nhi͍m b͏nh, m͡t vùng xanh vàng có th͋ nhìn th̭y ͧ m̿t trên cͯa lá.

Lan Phaius tankervilleae cho th̭y nhͷng tri͏u chͱng b͏nh lá gây ra bͧi vi khu̱n Cercospora epipactidis. Nhͷng đ͙m vàng nh͗ lõm sâu ͧ m̿t dưͣi lá và sau cùng th̭y rõ ͧ c̫ hai m̿t lá màu s̵m l̩i là k͇t li͉n l̩i thành nhͷng v͇t thương lͣn không đ͉u. Vͣi thͥi gian, tâm cͯa cͯa ),

các đ͙m sͅ rͣt ra.

B͏nh tàn rͭi cánh hoa gây ra do Botrytis cinera thưͥng x̫y ra nh̭t khi thͥi ti͇t l̩nh, ̱m, nơi không có s͹ lưu thông không khí đúng mͱc. Dù Phalaenopsis (trên đây) và hoa gi͙ng Cattleya d͍ nhi͍m b͏nh nh̭t, các gi͙ng khác, k͋ c̫ Vanda, Oncidium và Dendrobium, đ͉u có th͋ nhi͍m b͏nh.

Nhìn vào lá lan ngưͥi ta có th͋ bi͇t tình tr̩ng cͯa cây lan ra sao: 1. Lá xanh đ̵m và qu̿t qúo: ḓu hi͏u thi͇u ánh sáng. 2. Lá vàng úa cây còi c͕c: quá nhi͉u ánh sáng, quá nóng. 3. Lá cͱng cát và hơi ng̫ m̯u vàng: vͳa đͯ ánh sáng. 4. Lá b͓ đ͙m th͙i và loang d̯n: b͓ b͏nh th͙i lá th͙i đ͕t. 5. Lá b͓ ch̭m, có s͕c, có qu̯ng: tri͏u chͱng b͓ vi rút. 6. Lá b͓ đ͙m nhưng không loang: đ͕ng nưͣc và b͓ l̩nh. 7. Đ̯u lá b͓ cháy: mu͙i đ͕ng trong ch̵u vì bón quá nhi͉u, ho̿c lá già. 8. Lá nhăn nheo: thi͇u đ͡ ̱m hay th͙i r͍.

F h  9q * !!

 H

>9

>9

 

" 1 2J )/

{? HZ

U #!  2? 2

Khi th̭y lá lan nhăn nheo, đó là ḓu hi͏u cͯa tình tr̩ng: Thi͇u đ͡ ̱m hay th͙i r͍. Tưͣi quá thưͥng xuyên, r͍ lan lúc nào cũng ưͣt d͍ sinh ra b͏nh và th͙i r͍. Xin đͳng nh̯m l̳n giͷa ̱m và ưͣt. R͍ lan ưa tình tr̩ng lúc ̱m, khi khô, cho nên khi tưͣi hãy tưͣi cho th̵t đ̳m, xong r͛i nên đͫi 2-3 ngày hay m͡t tu̯n sau cho khô r͍ r͛i mͣi tưͣi ti͇p. V̭n đ͉ này tùy thu͡c vào: ‡ Khí h̵u nóng hay l̩nh. ‡ V̵t liêu tr͛ng lan có thoát nưͣc hay không. ‡ Ch̵u lͣn hay nh͗. Nên nhͣ r͍ có nhi͏m vͭ hút nưͣc và ch̭t b͝ dưͩng đ͋ nuôi cây. N͇u v̵t li͏u nuôi tr͛ng khô ráo, r͍ sͅ m͕c dài ra đ͋ tìm nưͣc. Trái l̩i lúc nào cũng có s̽n nưͣc ͧ bên, r͍ sͅ không m͕c thêm ra nͷa. Ngay c̫ nhͷng gi͙ng lan c̯n ph̫i tưͣi nhi͉u như Vanda ch̻ng h̩n, cũng đͫi m͡t vài giͥ sau cho khô r͍ r͛i hãy tưͣi hay phun nưͣc. Nhưng n͇u tình trang sũng nưͣc kéo dài ngày này qua ngày khác, r͍ sͅ b͓ th͙i. R͍ b͓ th͙i, không có gì đ͋ hút nưͣc, lá cũng có th͋ th̭m nưͣc nhưng không đͯ đ͋ nuôi cây cho nên lá b͓ nhăn nheo, thân, b́ cây b͓ tóp l̩i. Chúng ta cũng đͳng nh̯m l̳n giͷa th͙i r͍ và tưͣi không đͯ nưͣc. N͇u tưͣi không đͯ, cây sͅ b͓ c̹n c͟i và không tăng trưͧng đúng mͱc chͱ không b͓ nhăn nheo, ngo̩i trͳ trưͥng hͫp b͗ quên không tưͣi c̫ tháng. Nhͷng lo̩i lan có lá dài và m͉m như Oncidium, Brassia hay Odontoglossum... khi thi͇u nưͣc lá sͅ có tri͏u chͱng chun x͇p l̩i. N͇u tưͣi th̭y lá lan vàng ra, m͉m nhũn và rͭng đó là ḓu hi͏u cͯa vi͏c tưͣi quá thưͥng xuyên và h̵u qu̫ là th͙i r͍, lá nhăn nheo và rͭng (ngo̩i trͳ trưͥng hͫp cͯa nhͷng loài lan rͭng lá vào cu͙i mùa thu).

F #$ g%  ! 9q

4& h H > 9f!6 J  v H F! !9D ;&'

Khi lá lan b͓ nhăn nheo hay m͉m nhũn, chͱng t͗ tình tr̩ng r͍ b͓ th͙i. Ta hãy: ‡ Rút cây ra kh͗i ch̵u. ‡ R͵a r͍ và cây cho s̩ch. ‡ C̷t b͗ r͍ th͙i. ‡ Phun thu͙c sát trùng, di͏t ṋm. ‡ Tr͛ng l̩i vͣi v̵t li͏u mͣi đã ngâm nưͣc t͙i thi͋u 24 giͥ.

)3

Vͣi nhͷng phát minh và kͿ thu̵t khoa h͕c mͣi m̓, chuy͏n nhân gi͙ng hoa lan không còn ͧ ph̩m vi c̷t cành, tách nhánh hay gieo h̩t theo phương thͱc c͝ xưa khi đưͫc khi không nͷa. Trong ph̩m vi bài này chúng tôi xin ch͑ trình b̯y vi͏c nhân gi͙ng m͡t cách t͝ng quát đ͋ chúng ta có m͡t ý ni͏m chung. N͇u mu͙n hi͋u rõ ng͕n ngành c̯n ph̫i tìm hi͋u kͿ càng hơn hay nói cách khác là ph̫i theo m͡t lͣp hṷn luyên chuyên ngành. Mͥi các b̩n hãy cùng chúng tôi sͅ xem l̩i b̷t đ̯u, tͳ d͍ đ͇n khó. &2& Nhi͉u gi͙ng lan m͟i năm m͕c thêm vài ba nhánh mͣi. Sau vài năm cây lan đã trͧ thành m͡t khóm lͣn có 9-10 nhánh. Nhͷng nhánh già n͇u đ͋ l̩i ch͑ là chi͇c b̯u chͱa nưͣc chͱ không ra hoa và cũng không m͕c cây non nͷa. Đ͋ l̩i ch͑ thêm ch̵t ch͟, nhưng n͇u tách rͥi ra, nhͷng nhánh già vì lý do sinh t͛n sͅ m͕c cây non. Khi tách ra, chúng ta c̯n ph̫i có tͳ 3-5 nhánh. N͇u ch͑ có 1-2 nhánh cây có th͋ ch͇t vì không đͯ sͱc, nhͷng nhánh non dù có m͕c ra cũng khó lòng có hoa đưͫc. Khi tách nhánh nên dùng dao kéo đã kh͵ trùng và phun thu͙c sát trùng vào các v͇t c̷t hay nhͷng ch͟ b͓ ph̩m. Thͥi gian tách nhánh t͙t nh̭t là sau khi hoa tàn hay trong mùa hè. Không nên tách vào cu͙i mùa thu hay mùa đông. CӪ GIÀ G ! 9 6 O [  [   H  & 4D%2%6 ˆ%6 XDH 6 0! +L   #N   !  s %K 1D +6  1D + 9 9q  )I , %6 h! 9  #L% !9 D G + #z ! F!6 h!  + ! #F !5  9 h% + !9+ HD &' J  1 2J TIcTIcT 9