Kuke
September 2, 2017 | Author: filipCARbova | Category: N/A
Short Description
kuke granika...
Description
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
_._._
1. Elementi mehanizma za dizanje
Kuke
Kuke su najjednostavnije i najviše rabljeno zahvatno sredstvo. Tijelo kuke, slika _._-1, oblikovano je za jednostavno, sigurno i brzo zavješenje tereta; vrat kuke služi za zavješenje i povezivanje kuke s mehanizmom dizanja. U pravilu teret se na kuku vjesi posredstvom ovjesnog sredstva (uže, traka, lanac i sl.). Kuka može biti zavješena na koloturnik posredstvom pomičnog bloka koloturnika, slika _._-1, ili na jedno uže, slika_._-2f). nosač kuke U normama su kuke označene brojevima (oznaka HN) tijelo rs vrat koji jednoznačno određuju njihov oblik i mjere. Povezanost broja kuke s dozvoljenim opterećenjem A B nosivost kuka - ovisi o pogonskoj grupi (o učestalosti ovjesno primjene i spektru opterećenja), o pripadnom faktoru sredstvo sigurnosti te o materijalu kuke. α α Osnovni oblici kuka su jednokrake i dvokrake kuke, slika _._-1 i _._-3. Mjere tih kuka normirane su brojevima od Q = mtr g o,o63 do 250. Oba oblika ovih kuka kuju se slobodno (oznaka - OS) ili u kalupu (oznaka - OK). U kalupu se σ max kuju kuke manje nosivosti (do kuke broj 8). Materijal kuka, zbog mogućih preopterećenja i potrebne ρ1 sigurnosti u radu, treba biti velike žilavosti u normalno ρ2 žarenom stanju. Redovnom kontrolom može se pravovremeno otkriti nedozvoljeno očvršćenje materijala, posebno u zoni najvećeg naprezanja, slika _._-1; kuku Slika _._-1 Sklop jednokrake kuke nakon toga treba odžariti. Za primjenu pri povišenoj ili niskoj temperaturi treba primjeniti materijal otporan na starenje. Pregled materijala za kuke naveden je u tablici _._-1. Jednokrake kuke prikladne su za dizanje tereta svih vrsta; dvokrake kuke prikladnije su za višekratno zavješenje tereta većih volumena. Kuke se u pravilu oslanjaju na nosač kuke preko matice i aksijalnog kugličnog ležaja, slika _._-1. Ukoliko je okretanje kuke u ležaju nepoželjno primjenjuju se okaste kuke, slika _._2b). Za teške terete (do 500 t, ponekad i veće) još se uvijek rado rabe stremeni, slika _._-2c) i d). Zatvoreni oblik stremena zahtijeva provlačenje ovjesnog sredstva ali su raspodjela opterećenja i iskoristivost materijala bolji, pa su i njegove dimenzije manje u usporedbi s dimenzijama kuke iste nosivosti. Stremeni se izrađuju u obliku zatvorenog trokutastog okvira i to kao jednodijelni (statički neodređeni, kovani) ili višedjelni (zglobni, statički određeni). Za ljevaoničke granike se zbog visoke temperature rabe u pravilu lamelne kuke, slika _._-2e). Lamele (5 do 7 lamela) izrađuju se iz lima otpornog na starenje (kotlovski lim); spojene su zakovicama sa zračnošću od 2 do 4 mm, radi boljeg hlađenja. Zaštitni limovi na bočnim površinama služe za zaštitu od isijavanja iz užarenog metala, čime se temperatura na površini lamela zadržava u dozvoljenim granicama glede starenja materijala (do 100oC). Lamelne kuke su i pouzdanije u radu od punih kuka, zahvaljujući paralelnom nosivom sustavu od više lamela.
1
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
Proračun jednokrakih i dvokrakih kuka 1. Uvod Zakrivljeni oblik jednokrakih i dvokrakih kuka (odnos rs/h < 10) zahtijeva proračun opasnih presjeka prema teoriji savijanja zakrivljenih štapova. Nakon redukcije opterećenja na težište glavnog presjeka A-B, slika 3, raspodjela naprezanja po presjeku kao rezultat superpozicije savijanja i vlačnog opterećenja može se pisati u obliku
Fn M r − rn + , kN/cm2 ; A Ae r
σ=
dA
rn = A
∫ ( A) r
(1)
gdje je Fn normalno opterećenje presjeka kuke, kN; M, reducirani moment na težište presjeka, kNcm; A, stvarna površina presjeka, cm2; rn je položaj neutralne linije zakrivljenog presjeka. Nadalje, e = rs rn , jest ekscentricitet neutralne linije; rs=ρ1+η1, polumjer zakrivljenosti štapa, kroz težište presjeka; ρ1 = a1/2, unutrašnji polumjer zakrivljenosti; ρ2 = ρ1 + h1, vanjski polumjer zakrivljenosti; η1, η2, položaji središta presjeka; h; h1; h2, visina presjeka, prema slici 3. d3 d5
d3 d5
Q m
m
d4
d4
a)
d1 rs A
rs Q tg α 2
rs' Q 2 cos α
A
S
B
Fn = Q
Q 2 cos α
D r
c)
rn
e
S
bx
+x x
dx η2
σ 2 ≅σ1/2,5 -
O
-x
Q
ψ=
σ σ1
b1
N
ρ 1 = a1/2 rs = ρ
ρ2
+
rs
D
Q 2 cos α
B
0.5
rs / r − 1 σ = σ 1 rs /ρ1 − 1
h1/ρ 1
+
η1
Q tg α 2
d) 1.0
dA
A
rs '
Q sin (α + β ) 2 cos α
Ms = - Fn rs
Q 2 cos α
α Q
d1
C
C
B
h1
b)
d1
0.0
r2/ρ 1
rn /ρ 1 rs /ρ 1
-0.5
σ1 F __n
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
A
Slika 3. Kuke prema DIN 15400 a) jednokraka kuka, b) dvokraka kuka, c) presjek kuke, d) tipična raspodjela naprezanja Normalna opterećenja presjeka kuke su: Fn = Q, kN - za presjek A-B jednokrake kuke; 3
2.5 r/ρ 1 3.0
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
Fn =
Q tg α , kN - za presjek C-D jednokrake i presjek A-B dvokrake kuke; 2
Fn =
Q sin(α + β ) 2 cos α
, kN - za presjek C-D dvokrake kuke; gdje je
α = 45°, maksimalni kut zavješenja.
Reducirani moment u težištu presjeka je negativan ako vanjsko opterećenje svojim djelovanjem otvara zakrivljeni štap; u suprotnom moment je pozitivan. Uvrštenjem M = -Fnrs, (jer sila Fn djeluje u središtu zakrivljenosti štapa) i zamjenom e = rs - rn slijedi
Fn rs / r − 1 A rs / rn − 1
σ =
i σ1 =
Fn rs / ρ 1 − 1 F rs / ρ 2 − 1 ; σ2 = n A rs / rn − 1 A rs / rn − 1
(2)
Najveće naprezanje je na unutrašnjem rubu presjeka (r = ρ1, σ = σ1), pa je kriterij dimenzioniranja
σ1 =
Fn rs / ρ 1 − 1 Re R r / r − 1 Re r / r −1 ≤ Aeq ; Aeq = A s n , i.e. Fn ≤ e A s n = rs / ρ1 − 1 A rs / rn − 1 ν ν rs / ρ 1 − 1 ν
(3)
Veličinu Aeq možemo nazvati ekvivalentnom površinom presjeka kuke, cm2; ona se može izračunati na temelju poznatih mjera presjeka normiranih kuka. Nadalje, Re jest granica tečenja, kN/cm2, a ν je stvarni faktor sigurnosti kod proračuna kuke, u odnosu na granicu tečenja materijala. Odnos naprezanja duž presjeka kuke i maksimalnog naprezanja na unutrašnjem rubu prema (2) jest
ψ =
r / r −1 σ = s σ 1 rs / ρ1 − 1
(4)
što je pokazano na slici 3c i 3d. Vlačno opterećenje glavnog presjeka A-B jednokrake kuke je Fn,1 = Q = Qtg, u kN, gdje je Qt nosivost kuke ili maksimalna masa tereta u tonama; g = 9,81 m/s2. Uvrštenjem opterećenja Fn =Fn,1 = Qtg u (3), dozvoljena nosivost jednokrake kuke treba biti
Qt g ν ≤ Re Aeq odakle je Qt ≤
Re Aeq gν
pa se potrebni broj kuke može pisati u obliku
=
Re gν
HN ≥
⎛ Aeq ⎞ ⎜⎜ ⎟⎟ HN , t ⎝ HN ⎠
ν Qt g ( Aeq / HN ) Re
(5)
Iz (5) je vidljivo da se potrebni broj kuke HN za zadanu nosivost Qt može izračunati ako je poznata karakteristika Aeq/HN. Pritom je ν – stvarni faktor sigurnosti kuke, prema (3), a njegove nazivne vrijednosti su pokazane u tablici 2. Vlačno opterećenje glavnog presjeka A-B dvokrake kuke je Fn,2 = (Qtg/2)tgα; a za maksimalni kut zavješenja α = 45° jest Fn,2 = Qtg/2. Analogno (5), potrebna veličina dvokrake kuke jest
HN ≥
ν Qt g
(6)
(2 Aeq / HN ) Re
Faktor sigurnosti prema (3), (5) i (6) može se izraziti u obliku:
ν=
Re Aeq Qt g
=
Re HN ⎛ Aeq ⎞ Re ⎟= ⎜ g Qt ⎜⎝ HN ⎟⎠ g cn
⎛ Aeq ⎞ ⎟⎟ = ν n ⎜⎜ ⎝ HN ⎠
4
⎛ Aeq ⎞ ⎟⎟ , za jednokrake kuke; ⎜⎜ ⎝ HN ⎠
(7)
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
ν=
2 Re Aeq Qt g
=
Re HN ⎛ 2 Aeq ⎞ Re ⎟= ⎜ g Qt ⎜⎝ HN ⎟⎠ g cn
1. Elementi mehanizma za dizanje
⎛ 2A ⎞ ⎛ 2 Aeq ⎞ ⎟⎟ = ν n ⎜⎜ eq ⎟⎟ , za dvokrake kuke ⎜⎜ ⎝ HN ⎠ ⎝ HN ⎠
(8)
gdje je cn=Qt/HN, odnos nosivosti i broja kuke; a veličinu νn = Re/(gcn) zvati ćemo nazivnim faktorom sigurnosti, ovisnim o pogonskoj grupi, prema tablici 2. Za normirane kuke su mjere presjeka određene (vidi izvatke iz normi) pa se odnos (Aeq/HN) može izračunati za svaki broj kuke. Poznavajući zakonitost promjene te karakteristike mogu se postaviti i kriteriji izbora kuka. Analiza normiranih kuka pokazuje, da je za brojeve kuka od 4 na više odnos (Aeq/HN) za jednokrake kuke približno jednak 1, a odnos (2Aeq/HN) za dvokrake kuke, približno 1,05. Iz navedenog proizlazi da je, prema (8), stvarni faktor sigurnosti za dvokrake kuke 5% veći od nominalnog. Kod manjih brojeva kuka karakteristike (Aeq/HN) i (2Aeq/HN) rastu, čime se povećava i stvarni faktor sigurnosti kuka manjih nosivosti, slika 4. Razlog povećanog faktora sigurnosti kuka malih nosivosti jest u pojavi češćeg preopterećenja tih kuka u praksi. Aeq /HN, 2 Aeq /HN 1.10
a)
12
6 1.05
50
25
6
10 16
250
160
25 1.00
200
100
H-1
100
63
40
H-2
160
200
45
50
250
0.95 0
5
10
15
20
25
30
35
40
a1, cm
55
60
Aeq /HN, 2Aeq /HN 2.50
006 012
2.25 2.00
b)
1.75 1.50 1.25 1.00 0.75
010 020 025 05 04 05 08 08 1 1 1.6 1.6 2.5 2.5 4
H-1
H-2 8 4 5
40
20 8
20
40
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
a1, cm
Slika 4. Odnos Aeq/HN i 2Aeq/HN za kovane kuke
a) za slobodno kovane kuke od broja 6 do 250 (H-1 jednokraka, H-2 dvokraka kuka) b) za kuke kovane u kalupu do broja 40 (H-1 jednokraka, H-2 dvokraka kuka)
2. Geometrijska svojstva normiranih kuka Mjere glavnoga presjeka A-B kovanih jednokrakih kuka, slika 3, od broja 4 na više povezane su s brojem kuke na sljedeći način:
a1 ≅ 3,55 HN ; b1 ≅ 0,9a1 = 3,2 HN ; h1 ≅ 1,12a1 = 4 HN , cm
5
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
Odgovarajuće mjere presjeka C-D smanjene su 15%. Promjer vrata kuke za jednokrake i dvokrake kuke iznosi d1 ≅ (2 / 3)a1 = 2,36 HN , cm, a vanjski promjer navoja na vratu kuke d 3 ≅ 2 HN , cm. Sve su navedene mjere zaokružene na cijele brojeve, od toga mjere a1, b1, h1 na brojeve reda R20. Računalna analiza presjeka A-B jednokrakih slobodno kovanih kuka od broja 4 na više pokazuje sljedeće rezultate: - odnos površine presjeka (cm2) i broja kuke A/HN ≅9,356 ( 9,223 do 9,538) 2 - odnos ekvivalentne površine presjeka (cm ) i broja kuke Aeq/HN ≅ 0,993; slika 4. η1 ≅ 0,441 h1; rs ≅ 1,99ρ1 = 0,995a1 - položaj središta presjeka - položaj neutralne linije presjeka en ≅ 0,357 h1; rn ≅ 1,8ρ1 = 0,9a1; rs ≅ 1,105 rn. Mjere glavnoga presjeka A-B dvokrakih slobodno kovanih kuka, slika 3, povezane su s brojem kuke na sljedeći način
a1 ≅ 2,825 HN ; b1 ≅ 0,85a1 = 2,4 HN ; h ≅ 1,06a1 = 2,55 HN , cm Računalna analiza presjeka tih kuka daje sljedeće rezultate: - površina presjeka 2A ≅ 10,7⋅HN , cm2 - ekvivalentna površina presjeka 2Aeq ≅ 1,05⋅HN , cm2 ; slika 4. - položaj središta η1 ≅ 0,45 h1 ; rs ≅ 1,96ρ1= 0,98a1 - položaj neutralne linije en ≅ 0,372h1 ; rs ≅ 1,094 rn.
3. Materijali i faktori sigurnosti normiranih kuka Uvođenjem više vrsta kvalitetnijih sitnozrnatih čelika u izradu kuka za dizanje tereta (npr. DIN 15400), tablica 1., kao i proširenjem broja pogonskih grupa, postao je izbor odgovarajuće veličine normirane kuke složeniji, a poznavanje geometrijskih karakteristika glavnih presjeka kuke još značajnije. Tablica 1. Materijali za kovane kuke prema razredima čvrstoće Razred Sitnozrnati čelici Čelici za poboljšanje čvrstoće Materijal Re ili Rp 0,2, MPa Materijal Re ili Rp 0,2, MPa M StE285 (ČRO 280) 250 P StE355 (ČRO 350) 315 (S) StE420 (ČRO 420) 390 34CrMo4 (Č 4731) 390 T StE500 (ČRO 500) 490 34CrNiMo6 (Č 5431) 490 (V) 30CrNiMo8 (Č 5432) 620 Opaska: Starije norme za izbor kuka, kao DIN 15401 i 15402 iz 1970., bazirane su na materijalu sa srednjom granicom tečenja od Re = 24,525 kN/cm2. Za izbor kuka po tim normama treba računati s tom granicom tečenja i faktorima sigurnosti prema tablici 2. S brojem kuke jednoznačno su određene sve njezine mjere, a nosivost kuke, osim o njezinom broju ovisi o kvaliteti materijala i potrebnom faktoru sigurnosti. Veličina faktora sigurnosti ovisi o pogonskoj grupi mehanizma dizanja. Odnos nosivosti i broja kuke cn = Qt/HN određen je za svaku kombinaciju materijala i pogonske grupe (odnosno faktora sigurnosti), prema tablici 2. Poznavanjem faktora cn potrebni broj kuke se izračuna prema traženoj nosivosti, tj.
HN pot =
Qt cn
(9)
gdje je Qt potrebna nosivost u tonama. U većini slučajeva, tako izračunat broj kuke daje potpuno točan normirani broj, ali se u nekim kombinacijama pojavljuju odstupanja do ±2,4% (primjerice za HNpot = 125/3,2 = 39,0625 → treba odabrati HN = 40; ili HNpot = 16/0.63 = 25,397 → odabrati HN = 25). 6
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
Također se vidi da je broj kuke jednak njezinoj nosivosti u tonama za kombinacije razreda čvrstoće materijala i faktora sigurnosti kod kojih je cn = 1, tablica 2. Tablica 2. Osnovne značajke nosivosti kuka prema DIN 15400, (Qt – nosivost u t, HN – broj kuke) kN/cm 23.5 31.5 39 49 62
1Bm
Faktor pogonske grupe cn = Qt/HN 1Am 2m 3m 4m
2 2.5 3.2 4 5
1.6 2 2.5 3.2 4
1.25 1.6 2 2.5 3.2
1 1.25 1.6 2 2.5
0.8 1 1.25 1.6 2
0.63 0.8 1 -
Faktor sigurnosti νn**)
1.25
1.5
2
2.5
3.15
4
Kvaliteta materijala
M P (S) T (V)
*)
Re ili Rp 0,2*), 2
5m
Rp 0,2 – granica proporcionalnosti materijala kuke, kN/cm2; Nazivni faktor sigurnosti jest νn=Re/(gcn), prema (7) i (8). Brojke u tablici dobro zadovoljavaju tu jednadžbu.
**)
Tablica 3. Faktori sigurnosti kod proračuna kuka prema novoj i staroj podjeli u pogonske grupe Faktor sigurnosti νn, prema tb. 2.
1,25
1,5
2
2,5
3,15
4
Za nove pogonske grupe (DIN) Za stare pogonske grupe (DIN, HRN)
1Bm
1Am
2m
3m
4m
5m
1
2
3
4
0 (ručni pogon)
(laka) (srednja) (teška) (vrlo teška)
-
4. Izbor broja kuke Analizom kuka prema DIN 15400 može se zaključiti: a) Veličina νn = Re/(gcn), ovdje nazvana nominalnim faktorom sigurnosti, jednaka je stvarnom faktoru sigurnosti za kuke čija je karakteristika Aeq/HN = 1; b) Stvarni faktor sigurnosti ν za kuke od broja 4 na više praktički je jednak νn, što znači da je za jednokrake kuke Aeq/HN ≅ 1, a za dvokrake 2Aeq/HN ≅ 1,05 (slika 4.) c) Za kuke s brojem manjim od 4 su odnosi (Aeq/HN)>1 i (2Aeq/HN)>1, prema slici 4., što znači da je za njih, sukladno (7) i (8), stvarni faktor sigurnosti ν >νn; d) Potrebni broj kuke izračuna se iz HN pot ≅
Qt Qt g F = ν n =ν n n cn Re Re
(10)
gdje je Fn = Qtg, nazivni teret u kN; Qt, nosivost u tonama; Re je granica tečenja, kN/cm2; g=9,81 m/s2; νn, nazivni faktor sigurnosti prema tablici 2. Izborni kriterij broja normirane kuke prema (10) vrijedi za jednokrake i dvokrake kuke svih nosivosti. Povećani faktor sigurnosti za dvokrake kuke (5 do 10%) kao i za kuke s brojem manjim od 4 sadržan je u povećanim mjerama presjeka kuke. Sve normirane kuke odabrane prema kriteriju (10) ispunjavaju stoga potrebne kriterije provjere čvrstoće.
7
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
5. Provjera čvrstoće kuka Provjeru čvrstoće kuke potrebno je provesti ukoliko mjere kuke ne odgovaraju u potpunosti važećoj normi. U tom slučaju, pored naprezanja u presjecima A-B i C-D, prema izrazima (3) i slici 3., provjerava se i naprezanje u najmanjem presjeku vrata kuke i smično naprezanje u navoju kuke, slika 5. 5.1 Kontrola naprezanja u vratu kuke Provjera najmanjeg promjera vrata kuke, slika 5: Re 4Q ≤ 2 π d 4 2,2ν n
σ vr =
(11)
τn =
d5
d5
d5
Provjera smičnog naprezanja u donjem navoju kuke
Obli navoj, od broja 6
Metrički navoj, do broja 6 d3
mo
h3
h3
Re Q ≤ π d 5 h3 1,25ν n
(12)
νn - iz tablice 3.
d3
d4
d3
d4
d1
d4
Slika 5. Navoji kuke
Tablica 4. Primjena materijala prema brojevima kuka i promjeru vrata d1 Razred čvrstoće
Re ili Rp 0,2, MPa
M
250
P
315
(S)
390
T
490
(V)
620
Materijal
Broj kuke
Vrat kuke d1, mm
StE285 StE355 StE355 StE420 StE420 34CrMo4 StE500 StE500 34CrMo4 34CrNiMo6 34CrMo4 34CrNiMo6 30CrNiMo8
006 do 40 50 do 250 006 do 40 50 do 250 006 do 40 006 do 250 50 do 250 006 do 6 006 do 40 50 do 250 006 do 1.6 2.5 do 40 50 do 250
14 do 150 170 do 375 14 do 150 170 do 375 14 do 150 14 do 375 170 do 375 14 do 60 14 do 150 170 do 375 14 do 36 42 do 150 170 do 375
Razrede čvrstoće (S) i (V) po mogućnosti izbjegavati.
5.2 Kontrola naprezanja u presjecima zakrivljenog dijela kuke 5.2.1 Kontrola pomoću zamjenskog trapeza Normirani presjeci kuka mogu se zamijeniti trapeznim presjekom s kojim se mogu dovoljno točno provjeriti najveća naprezanja u zakrivljenom dijelu kuke. Takav zamjenski trapez može poslužiti za jednostavnu kontrolu naprezanja, kada je to potrebno, slika 6. Pomoću zamjenskog trapeza može se provesti proračun glavnoga presjeka ovim slijedom: a) Za odabrani broj kuke pročitati iz tablice mjere: a1, b1, h1; b) Odrediti mjere zamjenskog trapeza prema slici 6: b1t =0,932 b1; b2t = 0,43b1; h1t= h1. 8
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
h1 Zamjenski trapez
b2t
b1
S
b1t
normirani presjek
ρ 1 = a1/2
es h 1t
Slika 6. Zamjenska trapezna površina presjeka slobodno kovane kuke
c) Izračunati
ρ1 = a1/2; ρ2 = a1/2 + h1 ; ρ2/ρ1 = 1 + 2h1 /a1;
b1t + b2 t h b + 2b2 t h1 , cm 2 - površina trapeza; es = 1 1t , cm - položaj središta presjeka; 2 3 b1t + b2 t 1 + b2 t / b1t h rs= a1/2+ es , cm; rn = 1 , cm - položaj neutralne linije za trapez. ρ ρ / − b 2 2 1 2 t / b1t ρ 2 b2 t ln + −1 ρ 2 / ρ1 − 1 ρ1 b1t At =
d) Provjeriti naprezanja prema (2)
σ1 =
Fn rs / ρ 1 − 1 Re ≤ ; At rs / rn − 1 ν n
σ2 =
Fn rs / ρ 2 − 1 Re ≤ . At rs / rn − 1 2,5ν n
Napomena: Geometrijska svojstva zamjenskog trapeza (površina, položaj težišta, položaj neutralne linije) nisu potpuno jednaka istoimenim svojstvima stvarnog presjeka, ali izračunata naprezanja su dovoljno točna i na temelju njih se može odabrati odgovarajuća normirana kuka odnosno donijeti zaključak o ispunjavanju propisanih kriterija čvrstoće.
5.2.2 Kontrola uz točno računanje geometrijskih karakteristika Računanje geometrijskih karakteristika može se provesti računalnim putem, po segmentima 1 do 5 presjeka kuke pokazanim na slici 8. Uz iznimku segmenta trapeza na slici 8a), svi ostali segmenti omeđeni su s kružnicama, prema slici 7. Integracija geometrijskih karakteristika svih segmenata omeđenih kružnicama provodi se istim algoritmom, i to
r0
y
ϕ
dϕ
y
C
dA dx
ρ1= a1/2 1. korak. Na temelju podataka o glavnim mjerama x presjeka kuke a1, b1, h1, r1, r2 izračunaju se xc koordinate središta zakrivljenosti kružnice [xc, Slika 7. Kružni segment yc] svakog kružnog segmenta i njemu pripadne presjeka kuke granice integracije [ϕ1, ϕ2]. Polumjeri zakrivljenosti r0 poznati su iz glavnih mjera presjeka. 2. korak. Računanje geometrijskih karakteristika po segmentima: 9
ϕ1 ϕ2 yc x
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
Elementarna površina segmenta dA = 2ydx slijedi iz: x = xc + r0 cosϕ ; y = yc + r0 sinϕ . Površina i-tog segmenta je ϕ2
Ai = 2 r0 ∫ ( y c + r0 sin ϕ ) ( − sin ϕ ) dϕ ϕ1
Statički moment površine segmenta oko osi y izračuna se integracijom prema ϕ2
ϕ2
ϕ1
ϕ1
S i = ∫ x dA = 2 r0 ∫ ( yc + r0 sin ϕ ) ( xc + r0 cos ϕ ) (− sin ϕ ) dϕ
a integral segmenta potreban za računanje položaja neutralne linije, prema (1), I i = ∫
dA iz x
ϕ2 ⎛ ϕ 2 y c sin ϕ ) ⎞ r sin 2 ϕ I i = −2 r0 ⎜ ∫ dϕ + ∫ c dϕ ⎟ ⎜ ϕ x + r cos ϕ ⎟ ϕ1 x c + r0 cos ϕ ⎝ 1 c 0 ⎠ 5
5
5
i =1
i =1
i =1
3. korak. Sumiranje rezultata po segmentima, slika 8: A = ∑ Ai ; S = ∑ S i ; I n = ∑ I i . 4. Računanje potrebnih veličina: - položaja težišta presjeka: rs = S/A, es = rs - a1/2, - položaja neutralne linije: rn = A/In, en = rn – a1/2, e = rn – rs, R F r / ρ −1 R F r / ρ −1 - naprezanja u presjeku: σ1 = n s 1 ≤ e ; σ 2 = n s 2 ≤ e . A rs / rn − 1 ν n A rs / rn − 1 2.5ν n ⎞ ⎛ rs − 1⎟⎟ . ⎠ ⎝ rn
- integrala Z, prema DIN 15400 (ako je potrebno): Z = Ars ⎜⎜
r1 1:4
a)
r2 r9 b
h 1
2
h
r1
5
4
3
b 1:4
r2
b)
r9 b
h 1
2
h
3
Slika 8. Računalni model presjeka kuke a) Presjek slobodno kovane kuke b) Presjek kuke kovane u kalupu
10
4
5
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
5.3 Primjer Treba odabrati jednokraku kuku nosivosti 25t u pogonskoj grupi 2m i provjeriti naprezanja u glavnom presjeku A-B, u najmanjem presjeku vrata kuke i smično naprezanje u navoju. Rješenje: Prema tablici 1. i 4. bira se materijal razreda čvrstoće M (StE 285), proračunska granica tečenja Re = 25,0 kN/cm2. Nazivni faktor sigurnosti za grupu 2m je νn = 2, tablica 2. i 3. Prema (10) broj kuke treba biti 25 ⋅ 9,81 Qg = 19,62 ; odabrano HN = 20 HN ≥ ν n t = 2 Re 25,0
Za jednokraku kuku broj 20, tablica 6. i 9., osnovne mjere glavnog presjeka i vrata kuke su: a1= 160 mm, b1= 140 mm, h1= 180 mm, d1= 106 mm, d4 = 78 mm, d5 = 79 mm, h3 = 10 mm. Naprezanje u vratu kuke: σ vr =
Re 4Q 4 ⋅ 25 ⋅ 9,81 = = 5,13kN/cm 2 ≤ = 5,68kN/cm 2 2 2 2,2ν n π d4 π ⋅ 7,8
Smično naprezanje u donjem navoju kuke, Rd 90x10: τn =
Re 25 ⋅ 9,81 Q 2 = = 9,88 ≤ = 10 kN/cm . π d 5 h3 π ⋅ 7,9 ⋅ 1,0 1,25ν n
Provjera naprezanja u glavnom presjeku A-B:
a) kontrola zamjenskim trapezom prema slici 6: b1t =0,932 b1 = 13,05 cm; b2t = 0,43 b1=6,0 cm; h1t= h1=18,0 cm; ρ1 = a1/2=8,0 cm. ρ2 = a1/2+ h1 =26,0 cm, Izračunato: es = 0,43857 h1 = 7,89 cm; rs =15,89 cm, rn =14,26 cm, A=171,6 cm2.
σ1 = σ2 =
Fn rs / ρ 1 − 1 R 25 25 ⋅ 9,81 15,89 / 8 − 1 =12,33 kN/cm2 ≤ e = = = 12,5 kN/cm2; 2 171 , 6 15 , 89 / 14 , 26 − 1 ν At rs / rn − 1 n
Re Fn rs / ρ 2 − 1 25 ⋅ 9,81 15,89 / 26 − 1 25 = =-4,86 kN/cm2 , σ 2 < = = 5,0 kN/cm2 At rs / rn − 1 171,6 15,89 / 14,26 − 1 2,5ν n 2,5 ⋅ 2
b) kontrola točnim izračunom geometrijskih karakteristika Prema algoritmu izloženom u pogl. 5.2.2 može se provesti provjera naprezanja i izračun karakteristika presjeka na računalu, npr. pomoću računalnog programa Mathematica, pomoću jezika Fortran ili slično. Rezultati za kuku broj 20 s teretom od 25 t su sljedeći: HN
A
20
186.068
enêh
0.354555
es ê h
Aekv êHN
0.438756
0.993129
σ1
12.3473
Zaključak: Odabrani broj kuke ispunjava propisane kriterije provjere čvrstoće. 11
σ2 − 4.8598
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
d1
Presjek A-B
r3 Kugla r2
r5
e1
CA
B
b1 h 1 r1
l1
r 9 = 2 h1 r1 Nagib 1:4
Presjek C-D
e2
b2
r6
r7 D
Slika
r4
a2
a3 r5
1. Elementi mehanizma za dizanje
h2
h2
Oznaka prema normi
a1
r2 Nagib 1:4
r2
- 7 Oznake mjera slobodno kovane jednokrake kuke
Tablica _._-4 Mjere jednokrake kuke, slobodno kovane Broj kuke a1 a2 a3 b1 b2 d1 6 8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80 100 125 160 200 250
90 100 112 125 140 160 180 200 224 250 280 315 355 400 450 500 560
71 80 90 100 112 125 140 160 180 200 224 250 280 315 355 400 450
101 113 127 143 160 180 202 225 252 285 320 358 402 450 505 565 635
80 90 100 112 125 140 160 180 200 224 250 280 315 355 400 450 500
67 75 85 95 106 118 132 150 170 190 212 236 265 300 335 375 425
60 67 75 85 95 106 118 132 150 170 190 212 236 265 300 335 375
Navoj kuke Rd 50x6 Rd 56x6 Rd 64x8 Rd 72x8 Rd 80x10 Rd 90x10 Rd 100x12 Rd 110x12 Rd 125x14 Rd 140x16 Rd 160x18 Rd 180x20 Rd 200x22 Rd 225x24 Rd 250x28 Rd 280x32 Rd 320x36
e1
e2
e3 h1 h2
218 230 256 292 325 370 415 465 517 575 655 727 827 920 1035 1150 1280
240 254 286 316 357 405 455 510 567 635 710 802 902 1020 1145 1275 1430
185 205 221 252 280 330 360 400 447 485 550 598 688 750 825 900 980
12
100 112 125 140 160 180 200 224 250 280 315 355 400 450 500 560 630
85 95 106 118 132 150 170 190 212 236 265 300 335 375 425 475 530
l1 374 425 460 525 595 665 735 810 905 990 1120 1270 1415 1590 1790 2010 2265
r1 r2 r3 r4 10 11 12 14 16 18 20 22 25 28 32 36 40 45 50 56 63
16 18 20 22 25 28 32 36 40 45 50 56 63 71 80 90 100
90 55 65 70 80 90 100 115 130 150 160 180 200 230 250 285 320
190 150 165 185 210 240 270 300 335 370 420 470 530 600 675 750 840
r5 190 212 236 265 300 335 375 425 475 530 600 670 750 850 950 1060 1180
r6 r7 131 146 163 182 204 232 262 292 326 363 408 460 516 579 654 729 815
112 125 140 160 180 200 224 250 280 315 355 400 450 500 560 630 710
Masa ≈ kg
20 28 40 55 77 112 160 220 310 430 600 860 1220 1740 2480 3420 4800
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
d1 Nagib 1:20
E
Kugla r2
e3
r5
f1
r2
60o
r4
CA
D
r2
F
e1
r7
B
l1
Presjek C-D
Presjek A-B
e2
r1
r6
a1
b2
r 9 = 2 h1
r2
h2
b1
Oznaka prema normi
Slika
Presjek E-F
g1
a2
a3 r5
Tablica
r3
h1
r1 b1
Nagib 1:4
h2 b2
Nagib 1:4
r2
- 8 Oznake mjera jednokrake kuke kovane u kalupu
- 5 Mjere jednokrake kuke kovane u kalupu
Broj kuke
a1 a2 a3 b1 b2 d1 kuke
Navoj
006 010 012 020 025 04 05 08 1 1,6 2,5 4 5 6 8
25 28 30 34 36 40 43 48 50 56 63 71 80 90 100
20 22 24 27 28 32 34 38 40 45 50 56 63 71 80
28 32 34 39 41 45 49 54 57 64 72 80 90 101 113
13 16 19 21 22 27 29 35 38 45 53 63 71 80 90
11 13 15 18 19 22 24 29 32 38 45 53 60 67 75
e1 e2 e3 h1 h2 l1
14 M 10 60 16 M 12 67 16 M 12 71 20 M 16 81 20 M 16 85 24 M 20 96 24 M 20 102 30 M 24 115 30 M 24 120 36 M 30 135 42 M 36 152 48 M 42 172 53 M 45 164 60 Rd50x6 218 67 Rd56x6 230
60 68 73 82 88 100 108 120 128 146 167 190 215 240 254
52 60 63 70 74 83 89 100 105 118 132 148 165 185 205
17 20 22 26 28 34 37 44 48 56 67 80 90 100 112
13
14 17 19 22 24 29 31 37 40 48 58 67 75 85 95
100 109 115 138 144 155 167 186 197 224 253 285 318 374 425
f1 14,5 16,5 18 20 22 25 26 29 31 35 40 45 51 57 64
g1 r1 r2 r3 r4 r5 r6 r7 6,5 7 7,5 8,5 9 10 10,5 12 12,5 14 16 16 18 18 23
2 2 2,5 2,5 3 3,5 4 4,5 5 6 7 8 9 10 11
3 3,5 4 4,5 5 5,5 6 7 8 9 10 12 14 16 18
32 35 37 40 43 46 48 52 55 60 65 71 80 90 55
53 60 63 71 75 85 90 100 106 118 132 150 170 190 150
53 60 63 71 75 85 90 100 106 118 132 150 170 190 212
27 31 34 39 42 49 53 61 65 76 90 103 114 131 146
26 30 33 37 40 45 48 56 60 68 78 90 100 112 125
Masa ≈ kg
0,2 0,3 0,4 0,6 0,8 1,1 1,6 2,3 3,2 4,5 6,3 8,8 12,3 17,1 28
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
d1 Kugla
Presjek A-B
Presjek A-B
b1
b1 r1
l1 A
r2
1. Elementi mehanizma za dizanje
h
r1
h
a3
h
h b1
Oznaka
h
Nagib 1:4
rs
r2
r2
B
a1
Oblik OS
Oblik OK
f
Slika
- 9 Oznake mjera dvokrakih kuka
Tablica _._- 6 Mjere dvokrakih kuka, mm Broj kuke
a1
a2
a3
b1
d1
f
h
05 08 1 1,6 2,5 4 5 6 8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80 100 125 160 200 250
34 38 40 45 50 56 63 71 80 90 100 112 125 140 160 180 200 224 250 280 315 355 400 450
27 30 32 36 40 45 50 56 63 71 80 90 100 112 125 140 160 180 200 224 250 280 315 355
44 49 52 59 65 73 82 92 103 116 130 146 163 182 205 230 260 292 325 364 408 458 515 580
22 26 28 34 40 48 53 60 67 75 85 95 106 118 132 150 170 190 212 236 265 300 335 375
24 30 30 36 42 48 53 60 67 75 85 95 106 118 132 150 170 190 212 236 265 300 335 375
130 150 158 183 208 238 266 301 337 377 421 471 531 598 672 754 842 944 1062 1186 1330 1505 1685 1885
27 33 36 43 50 60 67 75 85 95 106 118 132 150 170 190 212 236 265 300 335 375 425 475
14
l1
r1
r2
165 3 3 180 4 3 195 4 3,5 225 5 4 270 6 4,5 300 7 5,5 335 8 6,5 375 9 7 415 10 8 450 11 9 510 12,5 10 580 14 11 650 16 12,5 715 18 14 790 20 16 885 22 18 965 25 20 1090 28 22 1235 32 25 1375 36 28 1550 40 32 1745 45 36 1960 50 40 2210 56 45
r3
Masa ≈ kg OK
Masa ≈ kg OS
36 41 44 51 58 67 75 85 95 106 118 132 150 170 190 212 236 265 300 335 375 425 475 530
1,8 2,5 3,5 5 6,5 9 12,5 15,5 24 -
18 25 35 49 69 97 135 193 280 388 539 750 1050 1480 2100 3000 4250
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
a)
b) d3
12
l7 l5
45o
r9
r 10 r10
d4
15o
l7
r9
r 10 15o
r11
12
l5
45o
l6 l2
c)
d3 d5
d4
Presjek E - F
d3 d5
g3
12
r9
r10 r10 15o
r11
f5
12 12 d7
l5
45o
l 6 l2
r10
1. Elementi mehanizma za dizanje
d1
l 6 l2
l2 ili l3
d4
r11 E
45 o
d2 d1
45o
d2 d1
9
e3
12
l4
25
d6
- 10 Obrađeni vrat kuke
- 7 Mjere obrađenog vrata za kuke kovane u kalupu Broj kuke
d1
006 010 012 020 025 04 05 08 1 1,6 2,5 4 5 6 8
14 16 16 20 20 24 24 30 30 36 42 48 53 60 67
Tablica Broj kuke 6 8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80 100 120 160 200 250
d2 d1
Slika Tablica
F
6
d2 Navoj d d5 d 4 7 h11 d3, c11 c11 10 M 10 12 M 12 12 M 12 16 M 16 16 M 16 20 M 20 20 M 20 24 M 24 24 M 24 30 M 30 36 M 36 42 M 42 45 M 45 50 Rd 50x6 56 Rd 56x6
7,5 - 3,2 9 - 3,2 9 - 3,2 12,5 - 4,2 12,5 - 4,2 16 - 5,2 16 - 5,2 19,5 - 6,2 19,5 - 6,2 24,5 - 6,2 30 - 10,2 35,5 - 10,2 38,5 - 10,2 42 43,4 10,2 48 49,4 12,2
e3
f4
l2
52 60 63 70 74 83 89 100 105 118 132 148 165 180 205
11,5 13 14 16 17 19 20 22 23 26 30 33 37 27 32
l3
l4
30,5 - 97,5 32,5 - 106 32,5 - 112 41,5 - 135,5 41,5 - 141,5 46 - 152,5 46 - 164 55 - 183 55 - 194 68 - 221 83 - 250 93 - 281,5 103 - 314,5 121 112 375 133 122 413
l5
l6
l7
9 11 11 15 15 18 18 22 22 27 32 36 40 45 50
4,5 5 5 6 6 7,5 7,5 9 9 10 10 15 15 20 10 20 10
r9 r10 r11 1 1,2 1,2 1,2 1,2 1,6 1,6 2 2 2 2 3 3 4 4
2,5 3 3 3 3 4 4 5 8 10 10 10 10 14 16
2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3
- 8 Mjere obrađenog vrata za slobodno kovane kuke d1 d2 h9 60 67 75 85 95 106 118 132 150 170 190 212 236 265 300 335 375
50 56 64 72 80 90 100 110 125 140 160 180 200 225 250 280 320
Navoj d3, c11
d4
d5, c11
d6
d7
e3
f5
Rd 50x6 Rd 56x6 Rd 64x8 Rd 72x8 Rd 80x10 Rd 90x10 Rd 100x12 Rd 110x12 Rd 125x14 Rd 140x16 Rd 160x18 Rd 180x20 Rd 200x22 Rd 225x24 Rd 250x28 Rd 280x32 Rd 320x36
42 48 54 62 68 78 85 95 108 120 138 156 173 196 217 242 278
43,4 49,4 55,2 63,2 69 79 86,8 96,8 109,6 122,4 140,2 158 175,8 198,6 219,2 244,8 280,4
80 90 100 120 140 160 180 200 240
10,2 12,2 12,2 16,2 16,2 20,2 20,2 20,2 25,3 25,3 25,3 25,3 30,3 30,3 30,3 30,3 30,3
180 205 221 252 280 330 360 400 447 485 550 598 688 750 825 900 980
27 32 34 37 42 48 54 60 68 75 83 88 100 108 117 124 134
15
g3
l2
l3
l4
l5
l6
18 121 112 375 45 20 23 133 122 413 50 20 23 - 135 446 56 25 28 - 157 505 63 25 33 - 170 576 71 30 33 - 187 645 80 30 38 - 207 716 90 40 38 - 232 788 100 40 42 - 257 885 112 45 42 - 280 969 125 50 45 - 322 1100 140 55 45 - 357 1245 160 60 50 - 402 1388 180 70 50 - 465 1565 200 80 55 - 510 1761 225 90 55 - 575 1974 250 100 60 - 650 2232 280 110
l7
r9 r10 r11
10 10 10 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 15 15 15 15
4 4 4 4 6 6 6 6 8 10 10 12 12 12 15 18 20
14 16 18 20 22 25 28 32 36 40 45 50 56 63 70 80 90
3 3 3 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 5 5
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
e2
_ 4omax +
o
o 25 max 15 max
d
d4
d5
d2
w
e1
e3
v
e3
a2
Slika Tablica
_ a2 >
_> a2
11
Sklop kuke
9 Mjere sklopa kuke S dvije užnice na osovini
Broj Uže d2 kuke d
d5 e1 F8/ +1 e2 v max max h9 0
2,5 4 5 6 8 10 12 16 20 25 32 40
270 330 370 415 465 520 580 645 725 805 910 1035
9 11 13 14 16 18 20 22 26 28 32 36
225 280 315 355 400 450 500 560 630 710 800 900
d4
45 55 60 70 70 80 90 100 110 120 130 140
200 224 240 265 310 330 370 390 410 430 480 515
360 400 420 450 510 530 600 630 660 690 740 780
170 190 210 240 265 280 315 370 415 460 500 565
Sa četiri užnice na osovini w
≈ kg
280 310 345 390 430 460 515 590 660 735 810 905
60 96 120 180 240 300 375 480 600 750 960 1200
Broj Uže d2 kuke d
d5 e1 F8/ +1 e2 e3 max max h9 0 d4
v
w
≈ kg
25 20 560 640 140 410 930 135 460 735 1250 32 22 630 715 150 470 1020 145 500 810 1600 40 26 710 805 170 515 1090 155 565 905 2000 50 28 800 895 180 575 1180 165 620 990 2500 63 32 900 1010 200 640 1280 175 700 1130 3150 80 36 1000 1130 220 680 1330 175 800 1265 4000 100 40 1120 1265 240 780 1520 205 885 1405 5000 125 44 1250 1405 260 820 1560 205 1000 1585 6250 Navedeni broj kuke odnosno pripadna nosivost odnosi se na materijal kuke razreda M (Re = 250 MPa). Čvrstoća žica užeta: 1770 MPa za grupe 1Bm i 1Am; 1570 MPa za grupe 2m do 4m.
Za nosivosti od 160, 200, 250 t i veće potrebno je 6 ili više užnica u sklopu kuke.
16
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
- 7 Ovjes i nosač kuke d4 10
t1/45
o
c
d2
r1
10
h2 d5 d 6
45
X
h3
o
t2
h1
10
b4
s2
b3 b2
r2 u1
b1
Detalj X s1
13
10 u1
t3
t3 b1
s
(od kuke broj 6)
Slika Tablica
80 90 100 125 140 160 180 190 200 220 260 285 335 380 420 470 510 550 610 700
12 Ovjes i nosač kuke
10 Mjere ovjesa i nosača kuke; materijal nosača Č 1430 (C 35), mjere u mm
Broj b b 1 2 kuke 2,5 4 5 6 8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80 100 125 160 200 250
b1
s
(do kuke broj 5)
125 140 155 185 210 230 265 275 295 318 378 415 465 522 565 645 685 750 810 920
b3 b4 c d2 d4 d5 d6 h1 h2 h3 r1 r2 j6 h9 h11 max 22,5 25 27,5 30 35 35 42,5 42,5 47,5 49 59 65 65 71 72,5 87,5 87,5 100 100 110
17 19 22 24 29 29 34 36 41 41 51 58 58 63 63 77 77 87 87 97
8 8 8 10 10 10 10 12 12 12 12 14 14 14 14 18 18 18 18 18
37 43 46 51 58 66 74 82 93 103 113 128 143 163 183 203 229 254 284 325
40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 160 180 220 240 280 300 340 360 360 420
30 35 40 45 50 55 60 70 80 90 100 110 125 140 160 180 200 220 240 260
19 23 27 32 36 40 42 50 56 64 72 80 92 104 120 136 150 164 184 200
40 45 50 55 60 65 78 88 95 105 115 130 145 160 180 200 240 270 305 350
21,5 24 27,5 30 32,5 35 42 47 51 56 62 70 77,5 85 95 106 126 142 160 185
17
37 42 45 50 55 60 72 82 88 98 106 120 135 150 170 188 228 256 290 330
0,6 0,6 1 1 1 1,3 1,3 1,3 1,3 1,6 1,6 1,6 2 2,5 2,5 2,5 2,5 3 4 5
1,6 1,6 1,6 1,2 1,2 1,2 2 2 2 2 2 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 5 5 5 5
s
s1 s2 t1 t2
10 12 15 15 20 20 25 25 30 30 40 45 45 50 50 60 60 70 70 80
0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,3 0,5 0,5 0,5 0,5 1 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5
1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 2 2 2,2 2,2 1 2,3 2,3 2,3 2,3 2,2 3,4 3,4 3,4 3,4
2 2 3 2 3 2 4 2,5 4 3,5 4 5 5 6 5 7 5 6,5 5 8 5 9 5 11 5 12 5 13 6 15,5 6 18,5 6 14 6 25 6 25 6 27
t3 max
1 1 1 1 1 1 1 1,5 1,5 1,5 1,5 2 2 2 2 2 2 2 2 2
u1 Ležaj 63,5 71 79,5 90 98 110 127 136 150 166 188 208 224 260 287 326 365 406 454 512
511 08 511 10 511 12 512 14 512 16 512 18 512 20 512 22 512 24 512 26 512 32 512 36 512 44 512 48 512 56 512 60 512 68 512 72 293 72 293 84
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
120o d1
13 10
13 10
d 11 - bušiti zajedno
120o
t2
s kukom
t11 / 30
d1
o
r4
45
10
1)
10
d3
d8
M d12
d7
d8
d9
t14 t15
2)
d10
10
(do kuke broj 5)
f
g
d7
d7
(od kuke broj 6)
Slika Tablica
10
3
h
10
t12 t 13
l5
t12
l5
o
t11/30o
15o
h1
r5
r4
l6
Položaj žlijeba i rupa utvrditi pri montaži
13 Matice teretnih kuka
11 Mjere matica teretnih kuka, mm; materijal C 35 ili C 45 Broj kuke 2,5 4 5 Broj kuke 6 8 10 12 16 20 25 32 40 50 63 80 100 125 160 200 250
Navoj d7 d8 d11 d9 H12 h E9 d1
l5
l6
M 36 M 42 M 45
32 36 40
10 0,6 12 0,6 13 1
Navoj d1
d3 c11
d7
Rd 50x6 Rd 56x6 Rd 64x8 Rd 72x8 Rd 80x10 Rd 90x10 Rd 100x12 Rd 110x12 Rd 125x14 Rd 140x16 Rd 160x18 Rd 180x20 Rd 200x22 Rd 225x24 Rd 250x28 Rd 280x32 Rd 320x36
50,6 56,6 64,8 72,8 81 91 101,2 111,2 126,4 141,6 161,8 182 202,2 227,4 252,8 283,2 323,6
115 125 145 165 175 185 205 240 270 320 360 400 445 490 530 590 680
70 80 95
d8
E9 105 115 135 150 160 170 190 225 250 300 340 380 420 460 500 560 650
60 70 85
63 73 88
d10 d12 68 78 88 98 108 118 128 144 164 187 207 235 258 290 320 360 420
M10 M10 M10 M10 M12 M12 M12 M12 M12 M12 M12 M12 M12 M16 M16 M16 M16
r4 t11 t12 t13
8 10 10
44 49 56
f
g
h1
l5
r4
r5
t2
t11 t12 t14 t15
75 100 100 100 130 130 150 190 190 240 300 300 300 430 430 430 480
25 25 25 32 32 32 32 32 32 32 40 40 40 50 50 50 50
15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 25 25 25 25
55 61 67 76 84 93 103 115 125 140 153 173 193 215 241 266 296
1,6 1,6 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 3 3 3 3
4 4 5 5 6 6 6 8 8 10 12 16 16 18 18 20 20
6 6 6 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 10 10 10 10
8 8 8 8 10 10 10 10 10 10 10 10 10 12 12 12 12
Zaštita ležaja kuke oblikom 1) ili 2), prema slici.
18
4 5 5
12 13 16
8 9 9
20 21 24 25 29 28 33 33 35 48 48 53 58 63 75 81 91
15 22 16 23 18 26 19 27 23 32 22 31 25 36 25 36 27 39 38 53 38 53 43 58 46 63 51 69 60 82 63 89 69 100
D. Ščap, PRENOSILA I DIZALA, Osnove proračuna i konstrukcije
1. Elementi mehanizma za dizanje
d2 d1 F
g E
r9
n r9
r6
p
r6
C
Slika Tablica Broj Nosiok. vost kuke t
c
r3
r1 b2
b1 A
h1
B
r2 Presjek C-D
b1 Oznaka prema normi
f
r2 h2
r1 b2
14 Oznake mjera okaste kuke, DIN 689
12 Mjere okaste kuke, DIN 6891) a b1 b2 c d1 d 2 d3 e
f
g h1 h2 k m n p r1 r2 r3 r4 r5 r6 r7 r8 r9
19 0,8 15 13 5,5 2,3 12 7,5 11 64 23 18 19,5 17 21 1,25 20 17 7 3 16 10 14,5 85 31 24 26 22,5 23 2 27 23,5 10 4,3 20 13,5 20 116 42 33 36 31 25 3,2 32 28 11,5 5 26 16 23,5 138 50 39 42,5 36,5 27 5 40 35 14,5 6,4 32 20 29,5 174 62 49 53,5 46 28 6,3 45 40 16,5 7,3 36 22,5 33 190 70 54 60 52 29 8 50 44,5 18,5 8 40 25 37 219 79 62 67,5 58 30 10 56 49,5 20,5 9 46 28 41,5 246 88 69 75 65 31 12,5 64 56 23 10 52 31,5 46,5 277 99 78 84,5 73 32 16 72 63 26 11,5 60 35,5 52,5 313 112 88 96 82,5 33 20 80 70 29 12,5 66 40 58,5 349 125 98 106 92 34 25 89 78 33 14 72 44,5 65,5 388 140 109 118 103 35 31,5 100 89 37 16 84 50,5 74 442 158 124 135 116 36 40 113 99 41 18 90 56 83 494 176 138 151 130 1)
h1
e
r8 D
d2
Presjek A-B
a
r7
d3
m
r4
r4
r5 k
Presjek E-F
13 17,5 24 28,5 36 36 45 50 57 64 72 80 90 101
6,5 9 9 11 12 14 16 17 18 18 19 20 23 25
13,5 13,5 17 17 23 20 27 24 35 32 39 35 44 38 48 42 54,5 48 61 52 66,5 58 73,5 65 85,5 74 92 81
1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 6 6,5 7 8 9
2,5 3 4,5 5 6,5 7 8 9 10 12 13 15 16,5 18
22 30 41 48 60 68 76 85 96 108 121 135 152 170
6 3 8 4 11 5,5 12 6,5 15 8 16,5 9,5 18,5 10,5 21 11,5 24,5 13 27 14,5 30 16,5 32 18 35 20,5 44 23
21 28 38 45 57 65 72 80 90 100 115 125 145 160
25 33,5 46 54,5 68,5 76,5 86,5 96,5 109 123 137 153 173 193
28,5 38 52,5 62 77,5 86 98 109 123 139 155 173 196 219
4,5 5 6 7 9 9 10 10 11 12 14 16 18 20
Broj okaste kuke ima posebnu oznaku i nema isto značenje pri izboru kao broj kuke s maticom.
Materijal: čvrstoće min 800 N/mm2 (Č 4731 ili Č 5431). Provjera naprezanja: za trapez s mjerama b1, b2, h1 (presjek A-B) i b1, b2, h2 (presjek C-D).
19
≈
kg 0,15 0,35 0,8 1,4 2,6 3,9 5,7 8 11,5 16 22 31,5 46 63
View more...
Comments
