Komunikasi Dalam Praktik Kebidanan

KOMUNIKASI DALAM PRAKTIK KEBIDANAN

Pokok bahasan : 1.Konsep dasar Komn!kas! dan Konse"!n# $.Pr!ns!%$ hbn#an an&ar mans!a '.Komn!kas! e%ek&!%  (.Komn!kas! !n&erpe !n&erpersona" rsona" &ermask konse)   "!n#. *. Menerapkan s&ra&e#! memban& pen#am) b!"an kep&san k"!en. +.Me"aksanakan ke&ramp!"an ke&ramp!"an !n&! KIP,K  -.Me"aksanakan ke&ramp!"an d"m ke#!a&an ke"ompok.s 

Konsep dasar Komn!kas! dan Konse"!n# Is&!"ah Komn!kas! berasa" dar! perka&aan :   ommn!/are 0# ar&!n0a : Berpar&!s!pas! a&a member!&ah  ommn!s 0# ar&!n0a : M!"!k bersama a&a ber"ak d!mana) mana. 1. Pen#er&!an Komn!kas! Komn!kas! M.T M.Ta2k a2k $33-4 d!an&aran0a : .Komn!kas! ada"ah : Per&karan p!k!ran a&a ke&eran#an d"m ran#ka men/!p&akan sa"!n# per/a0a dem! &er56dn0a hbn#an 0# ba!k an&ara seseor# den#an oran# "a!n. .Komn!kas! ada"ah : Sa& proses per&karan !n%ormas! a&a proses pember!an ar&! sesa& an&ara da oran# a&a "eb!h dan "!n#kn#an 7dapa& me"a"! s!mbo"7&anda a&a per!"ak 0# mm 7b!asan0a &er6ad! da arah. 

Komn!kas! ada"ah : Per&karan %ak&a7 #a#asan7opon!7a&a emos! an&ara da or# a&a "eb!h.  Komn!kas! ada"ah : Sa& hbn#an hb n#an 0# d!"akkan d!"akk an me"a"! sra& 7ka&a$7s!mbo"7a&a pesan 0# ber&6an a#ar se&!ap mans!a &er"!ba& da"am proses proses dp& sa"!n# &kar &kar 8 menkar ar&! dan pen#er&!an &erhadap sesa&. 

$. T6an dan %n#s! Komn!kas! : Komn!kas! ada"ah : n&k men!mb"kan sa"!n# pen#er&!an bkan perse&6an. ar&!n0a da"am proses komn!kas! &er6d sa& pen#er&!an 0# d!!n#!nkan bersama. Komn!kas! ada"ah : memdahkan 7meren/anakan7me"ak) sanakan7 ke#!a&an &er&en& d"m men/apa! &6an.

o

o

Seseor# 0# &!dak se&6 &erhadap sa& ha"7&&p Paham benar d# apa 0# &e"ah d!se&6!n0a &erseb& Dp& d!ka&akan mempn0a! komn!kas! 0# ba!k. Pada pr!ns!pn0a komn!kas! merpakan sa& proses pen#operas!an ran#san#an a&a s&!m"s ba!k berpa :  Lamban# ,s!mbo" bahasa a&a #erak non 9erba"4 ran#san#an a&a s!mbo" 0# d!ber!kan dp& berpa bn0! ,sara d!kena" d# bahasa "!san  Komn!kas! ber%n#s! seba#a! !n%ormas!7pend!d!kan dan mend!d!k.  Komn!kas! merpakan med!a n&k mens&ran%ormas!kan !"m pend!d!k kepada peser&a d!d!k

'.en!s Komn!kas!  Komn!kas! ;erba" men##nakan bahasa 4 Seba#a! a"a& komn!kas! se/ara "!san < &"!san4 d!#nakan d"m ke#!a&an sehar!) har!  dok&er)B!dan)Pera5a&4 B!asa "eb!h akra& dan &epa& 5ak&. S!mbo" 0# d!#nakan seba#a! a"a& ada"ah   ka&a)ka&a. =an# d!#nakan n&k men#ekspres!kan !de a&a perasaan )))memban#k!&kan respon emos!ona"  D!6a"!n se/ara "!san &a&ap mka4 pen0ampa!an !n%or mas! 9erba" pe"a0anan keb!danan)kepera5a&an4 o

o

o

o







Komn!kas! Non ;erba" komn!as! bahasa #ambar a&a s!kap4 d!seb& 6#a den#an Bahasa K!a"  Proses pem!ndahan pesan &anpa men##nakan ka&a)ka&a. Komn!kas! 6en!s !n! merpakan /ara 0# pa"!n# men0ak!nkan n&k men0ampa! kan pesan pd or# "a!n m!sa"n0a pd pen0a dan# Tnarn# a&a Tna5!/ara.







Bahasa K!a" : bahasa 0# men##nakan #erak &an#an,#erak &bh7 pd k"!en &narn#,&na5!/ara. Bahasa >ambar :nahasa 0# men#ekspres!kan pesan komn!kas! da"am ben&k #ambar : ramb "a" "!n&as7 d!"aran# merokok7KB .d"" Bahasa S!kap : Bahasa 0# d!#nakan n& men0ampa!kan pesan7p!k!ran7perasaan

a&a pend!r!an m!sa"n0a : Bn#kam7d!n#!n A/h &ak a/h.   Komn!ka&or)))Komn!kan b!sa &er6ad! kema/e&an da"am !n&eraks! Komn!kan : d!am &anpa ekspres!,&dk ada n#kapan. Pen#ka6!an,anamnesa4 Bahasa K!a" ?b!sa menn6kkan respon pe No"akan &erhadap !n%ormas! 0# d!sampa!kan O"eh komn!ka&or. Bahasa s!kap?men##ambarkan s!kap d!n#!n Ekspres! d# pandan#an ma&a koson#7kond!s! Apa&!s7k"!en &er6d ke/emasan komp"ek.

(. Unsr)Unsr Komn!kas!. Unsr dar! proses komn!kas! me"!p&! :  Unsr Sos!a" ada"ah : Komn!kas! 0# men#andn# nsr hbn#an an&ar mans!a dan "!n#kn#an.  Unsr Po"!&!k ada"ah : nsr komn!kas! 0# berka!&an d# po"!&!k dan b!asan0a d!#na kan da"am keh!dpan berne#ara. o

Unsr B!sn!s adaah : Komn!kas! 0# d!dasar kan ada perh!&n#an n&n# r#!.  Unsr Terape&!k ada"ah : nsr komn!kas! 0# d!#nakan da"am b!dan# keseha&an d# &6anmemban& pas!en a&a k"!en d"m peme/ahan masa"ah pem berda0aan7pen0embhan pas!en,k"!en. 

(. Komponen Komn!kas! Komponen dar! proses komn!kas! me"!p&! :   Pen#!r!m pesanSender,en/oder4 ada"ah :or# 0# men0ampa!kan !n%ormas!,pesan kpd or# "a!n d!mana pesan &erseb& b!sa se/ara 9erba" mapn non 9erba". Pen#!r!m pesan akan men0ampa!kan ? s&!m"s berpa !de ke d"m ben&k 0# dp& d!&er!ma o"eh or# "a!n a&a pener!ma pesan.   Pener!ma pesan re/e!9er,de/oder4 ada"ah : or# 0# mener!ma pesan.Pen#!r!man dan pener!maan pesan &er6ad! se/ara bersamaan dan merpakan ak&!9!&as dar! pen#!r!m pesan dan pener!ma pesan.  Pesan messa#e4 ada"ah !n%ormas! 0# d!k!r!m o"eh pen#!r!m pesan dan d!&er!ma o"eh pener!ma pesan .pesan 0# e%ek&!% ada"ah pesan 0# 6e"as dan &eror#an!sas! ser&a d! ekspres!kan o"eh pen#!r!m pesan.

Komponen Komn!kas! LIN>KUN>AN Umpan Ba"!k Ke&ramp!"an Komn!kas! Bn0! Pen#!r!m pesan

Pener!ma Pesan Med!a Penempa&an ;ar!abe" 8 9ar!abe" dan non 9erba" Umpan ba"!k

Pener!ma pesan



;ar!abe" pesan ada"ah : Me"!p&! komn!kas! ;erba" dan Komn!kas! Non9erba"

) Bn0!7 Ke&ramp!"an komn!kas!7penem) pa&an7med!a7mpan ba"!k dan "!n#k)   n#an.  Komn!kas! ;erba" ?Bahasa merpakan ekspres! !de a&a perasaan. ) Ka&a$ mrpkan a"a&,s!mbo"?d!paka! n& men#ekspres!kan !de,perasaan. ) Men#emban#kan dan memban#k!&kan respons emos!ona" ,men#ra!kan ob6ek7 obser9as!7dan !n#a&an.  Komn!kas! Non9erba" ?Merpakan pen0am) pa!an pesan &anpa men##nakan ka&a$. ) Per!"ak non9erba" ?Menan#!s7&er&a5a7ber&er!ak7 men6er!&7dan men#eran#. ) Ben&k "a!n sp& : ekspres! 5a6ah7sara,bn0!7!s0ara&7 s!kap &bh dan /ara ber6a"an

Sara a&a bn0! ada"ah : bn0! men#a/ pd s!s&em komn!kas! n& men# h!ndar! pen0ampa! pesan 0# &dk akra&.  Ke&ramp!"an komn!kas! ada"ah : Me"!p&! kemampan pen#er!m dan pener!ma pe) san n& men#obser9as!7menden#arkan7 men#k"ar!2kas!7dan mem9a"!das! ar&! pesan.  Penempa&an ada"ah: Men#a/ pada &em) pa& a&a "okas! d!mana komn!kas! ber"an#)   sn#.  Med!a ada"ah :Merpakan hanne"s sensor0 0# memba5a pesan : ) Penden#aran7pen#"!ha&an7peraba7perasa7dan   pen/!man. 



Umpan ba"!k ada"ah :Merpakan proses "an6&an dar! pesan 0# d!&er!ma. ) Pener!ma pesan akan member!kan &an# #apan a&a pesan kemba"! kpd pen#!) r!m pesan. ) memban& member!kan ke6e"asan kpd pen#!r!m pesan bh5 pen#!r!m pesan 0# d!&er!ma d# &epa& o"eh pener!ma pe san a&a seba"!kn0a.

L!n#kn#an ada"ah :Proses komn!kas! d!pen#arh! o"eh "!n#kn#an !n&erna" dan   eks&erna". )@ak&or eks&erna" : me"!p&! sh ran#an7 &!n#ka& keb!s!n#an sara7ba7pen/aha)   0aan. )@ak&or !n&erna" : @ak&or !n&erna" han0a ha) n0a d!ke&ah! o"eh !nd!9!d.m!sn0a perasa) an "e"ah sh# memba& seseor# ma"as n& me"akkan komn!kas!. 

+.@ak&or$ 0an# mempen#arh! Komn!kas!. ) amba&an$ da"am proses komn!kas! n#a& komp"eks:&ahap perkemban#an7 perseps!7n!"a!7"a&ar be"akan# bda0a emos!7pen#e&ahan7peran 7dan &a&anan !n&eraks! dp& mempen#arh! !s! pesan dan s!kap pen0ampa!an pesan7sh# komn!kas! !n&erpersona" men6ad! "eb!h komp"eks. 

 Tahap perkemban#an : L!n#kn#an 0# d!/!p&akan o"eh or# &a akan mempen#arh! kemampan anak n& berkomn! kas!?.B!dan hrs men##nakan &ehn!k khss ke&!ka berkomn!kas! d# anak sesa! &ahap perkemban#an.



Perseps! Merpakan pandan#an persona" &erhadap sa& ke6ad!an perseps! d!ben&k o"eh harapan dan pen#a"aman. perbedaan perseps! dapa& men#hamba& proses komn!kas!.

N!"a! Ada"ah: Merpakan s&andar 0# mempe) n#arh! seseor# sh# pen&!n# ba#! b!dan n& men0adar! n!"a! seseor#. )Bersaha men#e&ah! dan mrn#k"ar!2kas! n!"a! seseor# merpakan ha" pen&!n# d"m menba& kep&san )Da"am hbn#an pro%es!ona"n0a7 seor# b!dan &dk bo"eh &erpen#arh o"eh n!"a! per)   sona"n0a. 

La&ar be"akan# bda0a ser!n# ka"! ke&!ka member!kan ashan7 b!dan men##nakan bahasa dan kom) n!kas! 0# berbeda. ) >a0a komn!kas! san#a& d!pen#arh! o"eh %ak&or bda0a. ) Bda0a 6#a memba&as! /ara ber&!ndak dan berkomn!kas!.  Emos! ara seseor# berhbn#an dan berkomn!kas! d# or# "a!n d!pen#arh! o"eh keadaan emos!n0a. )Emos! mempen#arh! kemampan sa"ah &a%s!r a&a &dk menden#ar pesan 0# d!sampa!kan. )B!dan dp& men#ka6! emos! k"!en ke&!ka ber!n&eer aks!7 d#n ke"#7dok&er7pera5a&,b!dan bahkan d# or# "a!n. )B!dan 6#a per" men#e9a"as! emos!n0a send!r! krn akan mempen#arh! !n&eraks! se"ama berkomn!kas!. 



Pen#e&ahan T!n#ka& pen#e&ahan mempen#arh! komn!kas!. )B!dan men#ka6! &!n#ka& pen#e&ahan k"!en d# memperha&!kan respon k"!en &erhadap per&an0aan 0# d!a6kan. )Se&e"ah pen#ka6!an 7b!dan men##na) kan !s&!"ah dan ka"!ma& 0# mdah d!me) n#er&! o"eh k"!en sh# dp& menar!k perha&!) dan m!na&n0a dan akh!rn0a dp& membe) r!kan ashan keb!danan 0# &epa& kpd k"!en.



Peran >a0a komn!kas! sesa! d#n peran dan hbn#an or# 0# berkomn!kas!. )>a0a b!dan berkomn!kas! d# k"!en akan berbeda d# /aran0a berb!/ara d# dok) &er,&!m kes "a!n0a. )B!dan per" men0adar! perann0a saa& ber) !n&eraks! d# k"!en ke&!ka member!kan ashan. m!sa"n0a: b!dan men0eb&kan nama k"!en n&k menn6kkan rasa horma&n0a dan &dk men##nakan hmor 6!ka bar men#ena" k"!en.

 Ta&anan In&eraks! Komn!kas! !n&erpersona" akan "eb!h e%ek&!%  6!ka d!"akkan da"am "!n#kn#an 0# me)   nn6an#. )Keb!s!n#an7kran# ke"e"asan pr!bad! , pr!9as! dan ran#an 0# semp!& dp& me) n!mb"kan keran/an7ke&e#an#an7dan ke) &!dak n0amanan. )B!dan per" mem!"!h &a&anan 0# memada! ke&!ka berkomn!kas! d# k"!en. 

Ke/akapan Menen&kan keberhas!"an seseor# da"am   berkomn!kas!. )Ba#a!mana !a men##nakan #a0a7 &ehn!k7dan men#a&as! hamba&an kom)   n!kas!.  S!kap Da"am berkomn!kas! d!per"kan s!kap 0# menn6an# proses komn!kas! : )Kon&ak ma&a7pos!s! 0# berhadapan7an##kan kepa"a7ser&a &dk me"!pa&kan &an#an a&a kak!. 

 arak @!s!k Penen&an 6arak spa/e4 d"m berkomn!) kas! s#& mempen#arh! proses komn!kas!. )arak 0# d!an6rkan pd komn!kas! da or# ada"ah kr# "eb!h 1m7"eb!h dar! da or# kr# "eb!h 1)$ m7n& komn!kas! massa kr# "eb!h $)' m.  Indra @n#s! !ndra 0# rsak a&a &er#an## akan mempen#arh! proses komn!kas!. )Komn!kas! d# or# 0# &er#an## penden#aran0a &dk b!sa men##nakan komn!kas! 9erba". 



Prasan#ka &!dak bera"asan a&a Perseps! 0an# sa"ah. Proses komn!kas! dp& &er#an## krn ada n0a prasan#ka 0# &dk bera"asan. ) Adan0a perasaan /r!#a a&a p!k!ran ne#a&!% dar! pen#!r!m pesan a&a pene) r!ma pesan. ) Seor# b!dan 0# mmpn0a! p!k!ran ne#a&!%  &erhadap k"!enn0a dp& men!mb"kan : rasa &!dak horma&7menrnkan par&!s!pas!7 men#ran#! rasa ke&erbkaan.



S!s&em Sos!a" La&ar be"akan# bda0a dan bahasa s#& pen&!n# d"m berkomn!kas!. )Seseor# 0# &dk paham men#ena! s!s&em sos!a" akan s"!& n& me"akkan komn!ka s!. M!sa"n0a n& bahasa 0# d!#nakan se"ama proses berkomn!kas!7 an&ara b!dan) k"!enn0a. )!&ra d!r!,seseor# 0# mempn0a! #ambaran &er&en& &&# d!r!n0as&a&s sos!a"4 ke"eb!han dan kekran#ann0a.dmn /!&ra d!r! !n! &ern#kap da"am berkomn!kas!.

-.Ben&k)Ben&k Komn!kas!.  Komn!kas! Massa D!seb& 6#a komn!kas! ke"ompok a&a #rb. )komn!kas! massa merpakan pen0am) pa!an pesan dar! seseor# kpd seke"om) pok besar or#. )Pember!an pen0"han kpd seke"ompok !b ham!" &en&an# senam ham!".  Komn!kas! In&rapersona",Komn!kas! Ind!9!da". )Komn!kas! !n&rapersona" merpakan pen0ampa!an pesan seseor# kepada d!r!n0a send!r!.

Komn!kas! In&erpersona". Merpakan dasar pen&!n# da"am me"ak) kan Konse"!n# kpd k"!en. Komn!kas! In&erpersona" ada"ah : Pen0ampa!an pesan dar! seseor# kpd or# "a!n 0# bers!%a& da arah ba!k se/ara 9erba" mapn non 9erba". m!sn0a : Komn!kas! 0# &er6d an&ara b!dan dan k"!enn0a.  Komn!kas! Ke"ompok. Merpakan sa"ah sa& ben&k komn!kas! !n&erper) sona"7 men0an#k& komn!kas! seseor# d# beberapa or# "a!nn0a. )Komn!kas! ke"ompok ke/!": &erd!r! dar! ')13 or#. )ms#$ an##o&a ke"ompok men0adar! keadaan an##o&a "a!n0a. )mem!"!k! m!na& 0# sama7dan,a&a beker6asama n& men/apa! &6an. 

Komn!kas! ;erba". Komn!kas! !n! &erka!& d#n pen##naan ka&a$ a&a &"!san. Bahasa dp& e%ek&!% 6!ka pen#!r!m pesan dan pener!ma pesan dp& men#er&! pesan se/ara 6e"as 7penambahan sa& ka&a dp& men#bah ar&! ka"!ma&. )Komn!kas! an&ar b!dan)k"!en : men#nakan bahasa daerah 0# berbeda7perbedaan bhs b!sa men!mb"kan sa"ah paham a&a sa"ah   perseps!. 

Un&k memba& pesan men6ad! 6e"as dan re"e9an maka b!dan hars men#asa! &ehn!k Komn!kas! ;erba" 0# e%ek&!%.  Karak&er!s&!k Komn!kas! ;erba" 0# e%ek&!%  ada"ah sbb : 1.e"as dan r!n#kas. Komn!kas! 0# e%ek&!% : hrs sederhana7 pendek7dan "an#sn#. ) pen##naan /on&oh dp& memba& pen6e) "asan "bh mdah d!paham!. ) "an#! ba#!an pen&!n# dar! pesan 0# sedan#   d!sampa!kan. )pener!ma pesan per" men#e&ah!: apa7men#apa7ba#a!) mana7kapan7s!apa dan d!mana. R!n#kas d#n men##nakan ka&a$ 0# men#ekspres!kan !de se/ara sederhana. M!sa"n0a : Pen##naan ka"!ma& Cka&akan pd sa0a d!mana rasa n0er! anda "eb!h ba!k dar! pada C sa0a !n#!n anda men#ra!kan kpd sa0a b#n 0# anda rasakan &dk enak

$.Perbendaharaan Ka&a. Komn!kas! &dk akan berhas!" 6!ka pener!m pesan &dk mamp mener6emahkan ka&a dan /apan pen#!r!m pesan. )Men##nakan !s&!"ah &ehn!s. )!ka !s&!"ah &en!s d!#nakan o"eh b!dan k"!en men6ad! b!n#n# dan &dk mamp mener!ma !n%ormas! pen&!n#. )U/ap"ah !s&!"ah ,pesan 0# mdah d!men#er&! o"eh k"!en. Leb!h ba!k b!dan men##nakan ka"!ma& : Coba !b &!dr &er"en&an#7semen&ara sa0a akan per!ksa keham!"an !b C dar! pada men##nakan ka"!ma& : CT!dr"ah 7semen&ara sa0a pa"pas! per& !b C

$.In&onas! . Bn0! sara pemb!/araan dp& mempen#) rh! ar&! pesan. Ka"!ma& sederhana 7seper&! CBa#a!mana keadaan !b  C d!ekspres!kan d#n penh perha&!an : #emb!ra7ssah7d"" Emos! seseor# akan mempen#arh! In&onas! saran0a.

'.Ke/epa&an berb!/ara. Keberhas!"an komn!kas! 9erba" d!pen#a) rh! o"eh ke/epa&an berb!/ara. )B!dan seba!kn0a &dk berb!/ara &er"a" /e) pa& seh!n##a ka&a$n0a men6ad! &dk 6e"as )B!dan per" menan0akan kpd k"!en7 apa) kah !a berb!/ara &er"a" /epa& ,"amba&. (.mor mor,&er&a5a 7dp& men#ran#! rasa sak!& 0# d!sebabkan o"eh s&ress. )ser&a dp& men!n#ka&kan keberhas!"an b!dan d"m member!kan dkn#an emos!ona" k"!en. )B!dan per" berha&!)ha&! &dk men#nakan hmor n& men&p! ke&!dak mampan berkomn!kas! d#n k"!en.

Komn!kas! Non9erba". komn!kas! d#n men##nakan bahasa &bh me"!p&! : Is0ara&7per#erakan &bh dan penamp!"an 2s!k. ) B!dan per" memperha&!kan pesan 9erba" dan non9erba" 0# d!sampa!kan o"eh k"!en m"a! dar! pen#ka6!an sampa!   e9a"as!. ) !s0ara& non 9erba" menambah ar&! &erhadap pesan 9erba". )B!dan 0# memerseps!kan pesan non 9erba" akan "eb!h mamp memaham! dan mende&eks! kond!s! k"!en ser&a menen&kan keb&han ashan 0# &epa& n& k"!en. 



Komn!kas! Non9erba" dapa& d!ama&! pada karak&er!s&!k sbb : 1.Penamp!"an 2s!k . Penamp!"an seseor# me"!p&! : paka!an7 perh!asan7 dandanan4merpakan sm ber !n%ormas! &&# seseor#. )Paka!an men##ambarkan s&a&s sos!a"7 bda0a7a#ama7konsep d!r! d"". )B!dan 0# memperha&!kan penamp!"an d!r!n0a dp& men##ambarkan /!&ra d!r! 0# pos!&!% dan s!kap pro%es!ona".

$.S!kap &bh dan /ara ber6a"an. S!kap &bh dan /ara ber6a"an men#) #ambarkan konsep d!r!7mood7dan ke seha&an . )B!dan dp& men#mp"kan !n%ormas! 0# berman%aa& d# men#ama&! s!kap &bh dan /ara ber6a"an k"!en. )s!kap &bh 0# &e#an# dan me"an#kah /epa& menandakan seseor# sd# /emas a&a marah. )/ara ber6a"an dp& d!pen#arh! %ak&or 2s!k sp& : rasa sak!&7oba&7#an##an %n#s! &bh %ak&r4

'.Ekspres! 5a6ah. Fa6ah merpakan ba#!an &bh 0an# pa"!n# ekspres!%. m!sa"n0a : Perasaan marah7sed!h7&erke6&7 san&a!7baha#!a76!6!k7dan bosan. dapa& d!#ambarkan me"a"! ekspres! 5a6ah. )K"!en dp& men#ena" ekspres! 5a6ah b!dan o"eh krnn0a b!dan hrs dp& men#on&ro" pe) rasaan sp& : marah s!&as! men6emkan d"" )Kon&ak ma&a ada"ah e"emen pen&!n# d"m komn!kas! non 9erba"7or# 0# dp& memper &ahankan kon&ak ma&a se"ama pemb!/aran d!perseps!kan seba#a! or# 0# dp& d!per/a0a.

(.Sen&han. Kas!h sa0an#7dkn#an emos!ona"7dan perha&!an d!sampa!kan me"a"! sen&han )Sen&han merpakan ba#!an pen&!n# 0# pen&!n# d"m hbn#an an&ar b!dan dan k"!en7namn hrs d!perha&!kan 6#a norma sos!a". )))d"m member!kan pe"a0anan keb!danan b!dan men0en&h k"!en ke&!ka me"akkan pemer!saan 2s!k.