Kaynak dikişlerinin muayenesi

TAHRİBATSIZ MALZEME MUAYENESİ Tahribatsız Deneylerin Tanımı: Bir malzemenin kullanılma amacı için gerekli özelliklerine zarar verecek ölçüde hasar yapmadan o malzemenin muayenesine olanak veren deneyler “ Tahribatsız deneyler “ adı altında toplanır.Günümüzde kaynaklı bağlantılara uygulanan en önemli tahribatsız muayene yöntemleri, gözle muayene ultrasonik muayene ve radyoaktif muayenedir.Hasarın derecesini bu şekilde sınırlamak,deneylerin tahribatsız olarak nitelenmesi için gereklidir.Aksi halde , en önemli tahribatsız deney olan radyoaktivitede kullanılan X ve gamma ışınlarının içinden geçtikleri malzeme ile oluşturabilecekleri bir takım ışınım hasarları ile tahribatsız olarak tanınan diğer deneylerin malzemede yapabilecekleri benzer değişmeler düşünülürse,kesinlikle tahribatsız olan deney olarak elimizde sadece tartma ile göz ile yapılacak muayeneler kalır.

Kaynak dikişlerinin muayenesi: Genel Tahribatsız malzeme muayenesinin amacı, iş parçasının fonksiyonunu etkileyen hataları veya özelliklerini içerip içermediğini kontrol etmektir. Diğer bir deyişle böyle hatalar mevcutsa, muayene parçasından istenen özellikleri etkileyen muayene metodu kullanılmaksızın iyi bir şekilde saptanabilir.Tahribatsız muayene, servisteki parçalar üstünde muayeneleri tekrar etmek kadar ,servise konmadan önce yeni bir parçaya da uygulanır. Modern test metodlarının artan tespit kapasiteleri ile, ikinci bir problem önem kazanır.İş parçasını hurdaya çıkarmayı veya işlemeye devam etmeyi gerekli kılacak olan bir heterojenliğinin önemi ve büyüklüğü değerlendirilmelidir. Tahribatsız malzeme muayenesinin daha ileri bir uygulama alanı da unutulmamalıdır. Bu da; bir malzeme veya parçanın imalatı esnasındaki hataların sebeplerini saptamak, bu suretle kullanımda meydana gelen böyle hataları önlemeye yardım etmektir.

Kaynak dikişlerinin muayene yöntemleri: __ Görsel kontrol __ Sıvı penetran yöntemi __ Girdap akımı yöntemi __ Manyetik parçacıkla muayene yöntemi __ Radyografi muayene yöntemi

SIVI PENETRAN YÖNTEMİ Bu method, manyetik parçacık yöntemi ile sık sık kıyaslanır. Yöntem,mıknatıslanabilir malzemelerle sınırlı değildir.Penetran sıvı yöntemi,kapiler harekete dayalıdır.Test parçasının yüzeyine püskürtülen veya kaplanan sıvı , çatlakların veya gözeneklerin içine nüfuz eder.Sıvının nüfuz edebilmesi için yüzeyde ve iç kısımdaki çatlaklar açık olmalıdır.Belli bir uygulama zamanından sonra sadece hata bölgelerine nüfuz eden sıvının kalması için,test parçasının yüzeyi dikkatlice temizlenmelidir.Bu orta kalan sıvı,sonradan uygulanan absorbon belirtici tabaka tarafından alınır ve absorbe edilir.Absorbon belirtici ile nüfuz eden madde yeterli kontrast varsa, hata bölgeleri yüzeyde görünür olur.Absorbon belirticini uygulama zamanı da kesin bir rol oynar.Bu method , kısmen düşük maliyette ve fazladan cihaza gerek duymadan basit uygulamalarda kullanılabilir.Çatlak kirliyse yöntem çalışmaz.

KULLANIM YERLERİ Parçaların iç kısımları ve yüzeylerinde yapılan tahribatsız muayenelerde bu deneyler ,farklı boyutlarda ve derinliklerdeki hataların incelenmesinde kendi fiziksel prensiplerinin olanak verdiği ölçüde kullanılmaktadır. Tahribatsız muayene bakımından ise bazı belirsizlikler vardır.Tahribatsız muayenenin değerlendirilmesi ,genellikle muayenenin kendisinden daha zordur.Hasarsız kontroller

,muayene edilen malzemeden bir takım sinyaller ve görüntüler verir.bunları değerlendiren operatörlerin bilgili olması şarttır. MUAYENE STANDARTLARI Bu uluslar arası norm, çeliklerin ark kaynaklı bağlantılarındaki süreksizliklerin değerlendirme grupları için bir talimatlar listesidir. Bu normda kaynak dikişleri düşük ,orta ve yüksek olmak üzere üç değerlendirme grubuna ayrılmıştır.Bu üç değerlendirme grubu , kaynaklı imalatta geniş bir kullanım sağlayacak şekilde kararlaştırılmıştır.Değerlendirme grupları ,imalatta kaliteleri için düzenlenmiştir ve bitmiş ürünlere uygulanabilirliğe sahip değildir.

Çeşitli faktörlere göre muayene yönteminin uygunluğu: Malzeme Cinsinin Muayene Yöntemine Etkisi MALZEME

Penetran sıvı

Ostenitik çelik

1

Ferritik çelik

1

OST/ferr. Çelik

1

Alüminyum

1

Plastik malzeme

0

Dökme malzeme

1/2

Dövme malzeme

1 Geometrik Formun Muayene Yöntemine Etkisi

GEOMETRİ

Penetran sıvı

Malzeme kalınlığı

1

Kaynağın kök bölgesi

1/2

Kaynak dikişinin yeri

1/2

Yüzey durumu

1/2

İçköşe dikişi

1

Hata Cinsinin Muayene Yöntemine Katkısı HATA CİNSİ

Penetran sıvı

Birleşme hataları

1/2

Çatlaklar

1/2

Curuf Kalıntısı

0

Gözenek

0

Yetersiz nüfuziyet

1

Yanma çentiği

1/2

Kökün sarkması

-

Yetersiz kök

-

1:uygun 1/2: şartlı uygun 0: uygun değil ÜRETİCİ FİRMALAR __Gedik kaynak __Türk döküm sanayi __ Ugetham __Tekkon