Kadar, Plan, Scena, Rakurs

KADAR Osnovni element montaže i filma je kadar. U tehničkom pogledu to je komad filmske trake koji je snimljen jednim neprekidnim radom kamere. On često se naziva i sadržinom obuhvadenom vidnim poljem objektiva.

Na slici iznad imamo primjer jednog kadra, a ne dva, ali u kojem se promijenila likovna kompozcija (To znači da se promijenilo nešto – glumac se pomjerio sa lijeve na desnu stranu i u daljinu). Kadrove moramo kombinovati prema objektivnoj stvarnosti koju bi inače vidjeli kada bi bili prisutni u stvarnosti u takvoj situaciji kakva se prikazuje u kadru. PLAN Odnos između veličine objekta (odnosno aktera) i vidnog polja objektiva naziva se plan. Opčenito to je obim obuhvadene sadržine u kadru. Svaki statičan kadar snimljen je u jednom planu, a kadar snimljen pokretnom kamerom ili pokretnim objektima snimanja može imati vedi broj planova. Planovi se mogu svrstati u dvije velike grupe: 1) Opšte planove: a) Daleki plan (Najšire zahvaden prostor u kojem je ljudska figura vrlo udaljena od kamere – oko 100 metara. Koristi se za isticanje pejzaža, arhitektura, velike mase ljudi). b) Opšti plan (Prostor u kojem je objekat snimanja udaljen od kamere najmanje 30 metara. Bolje se uočava ljudska figura. Prikazujemo njime masovne scene, ambijente). c) Srednje opšti plan – polutotal (Prostor se smanjuje u odnosu na opšti plan, ali postoji veliki prostor za akciju glumaca još uvijek. Možemo uočiti kod pojedinih ličnosti pol, dob starosti). d) Srednji plan (prikazujemo izbliza viđen ambijent ili akcije jedne ili vedeg broja ličnosti. Ljudska figura zahvata prostor od gornjeg do donjeg dijela kadra. Čovjek može da gestikulira, lice može da se izrazi mimikom). 2) Krupne planove: Oni su određeni prema veličini ljudske figure. Dijelimo ih na: a) Ameriken b) Srednje krupni plan c) Krupni plan d) Vrlo krupni plan

a) Ameriken je plan u kojem se snima od potiljka do koljena jedna ili nekoliko ljudskih figura u kadru. b) Srednje krupni plan prikazuje čovjeka snimljenog od tjemena do struka (Prelazna forma krupnog plana). c) Krupni plan predstavlja snimljenu čovjekovu glavu od tjemena do ramena. Pokret u kadru je veoma ograničen, ali ako se čovjek krede, pokret postaje veoma intenzivan. Maksimalno do izražaja dolazi njegovo lice. d) Vrlo krupni plan je ustvari detalj kojeg prikazujemo. Njime možemo istaknuti nešto veoma važno za taj kadar, a možemo i samo upotpuniti kadar nekim neobaveznim detaljom. RAKURS Kamera bez obzira da li je nepokretna ili se krede uvijek zauzima određeni položaj po visini u odnosu na objekat koji snima. Kada postavimo kameru iznad predmeta koji se snima to nazivamo gornji rakurs (ptičija perspektiva) a kada kameru postavimo ispod predmeta koji se snima to nazivamo donji rakurs (žablja perspektiva). Normalan rakurs predstavlja visinu od 170 cm (otprilike predstavlja visinu čovjeka) sa koje se snima, a položaj objektiva u horizontalnoj ravni. Također rakurs može biti i promjenljiv (kod pokretne kamere u kadru), kada kamera ide iz jednog u drugi rakurs.

SCENA Scena je cjelina sastavljena od najmanje dva kadra, a veoma češde ov vedeg broja kadrova u kome predstavljamo jedinstvno radnje, prostora i vremena. Prostor i vrijeme su specifični, ali logični i gledalac ih prihvata kao mogude i realne. Scena je važan elemenat scenarija, njegova složena dramska jedinica ili dramski bolk radnje. Ona obavještava gledaoce šta se to odigrava (radnja), gdje se odigrava (prostor) i kada se odigrava (vrijeme). Sastoji se od niza kadrova koji se nadovezuju jedan za drugim, prema zakonima jedinstva prostora, vremena i radnje. Dužina scene može biti jako kratka, dužine svega nekoliko sekundi, a može biti i veoma duga (po nekoliko minuta). Postoje scene da dijalogom i akcijom, i moramo da utvrdimo koji de elemenat više preovladavat u toj sceni.