Istorija-Londona

ISTORIJA LONDONA Istorija Londona seze gotovo 2000 godina u proslost, kada je Britanija bila dio Velikog Rimskog carstva, od I do IV vijeka. Rimljani su izgradili gradove, sa li jepim kucama i mnoge puteve.Kad su se povukli iz Britanije pocetkom V vijeka n ase ere, ostavili su na tlu Britanije oko 20 velikih gradova, sa oko 5000 stanov nika. Glavni grad je bio London, sa 20.000 stanovnika. London je u to vrijeme bi o dva puta veci od Pariza i, vjerovatno, najznacajniji trgovacki centar Sjeverne Evrope, jer je jugoistocna Britanija proizvodila mnogo kukuruza, koga je i izvo zila. U IX vijeku Vikinzi osvajaju London, zatim ga osvajaju Normani 1066.g.,a n ormanski kralj Vilijam Osvajac se krunise za kralja Engleske. U 14. vijeku, rastu veliki gradovi, zanatlije stvaraju svoja udruzenja, tzv. gi lde, kao sto su su udruzenja tkaca u Londonu. Zanatlijska udruzenja se bogate i od njih nastaju prve kompanije koje su kontrolisale vecinu poslova u Sitiju. U k asnijim vijekovima one su se razvile u velike finansijske institucije, koje i da nas igraju znacajnu ulogu u upravljanju londonskim Sitijem. Godine 1500-e, Londo n je imao preko 60.000 stanovnika. Dok su se jedni bogatili, drugi su siromasili . Stvarala se gradska sirotinja. Za Vladavine dinastije Tjudora, od 1485. do 1603., sto se najcesce smatra sjajni m periodom engleske istorije, Henri VII je udario temelje snazne nacionalne drza ve i mocne monarhije. Zivio je u prijateljstvu sa susjednim drzavama (Spanijom i Francuskom). Njegov sin, Henri VIII , cuven po sjajnom dvorskom zivotu i po tom e sto je odvojio Englesku crkvu od Rimske katolicke crkve.,bio je ambiciozniji o d svog oca. Ocekivao je da ce igrati znacajnu ulogu u evropskoj politici, ali, vodeci neuspj esne ratove to nije uspio.Imao je sest zena. Za razliku od svog oca, ugadjao je sebi i trosio oceve pare. Godine 1531 Henri VIII se proglasio poglavarom Englesk e crkve. Parlamentarnim zakonima, od 1532. do 1536. Engleska je postala protesta ntska drzava Henrija VIII, koji je umro 1547. Naslijjedio ga je njegov maloljetn i sin Edvard VI, tako da je Engleskom upravljao Savjet.U to vrijeme, polovina En gleza su bili protestanti, a polovina katolici.Kada je Edvard umro u svojoj sesn aestoj godini, kraljicom Engleske postaje Henrijeva cerka Meri, katolkinja, cija je majka bila Katarina od Aragona.Ona je bila prva kraljica Engleske od Matilde , koja je vladala prije 400 godina. U to vrijeme zene su smatrane inferiornijim od muskaraca. Meri je svojim brakom Spaniju ucinila saveznikom Engleske. To je b io los politicki potez. Kad je Meri umrla, 1558.g, na prijesto dolazi njena polu sestra Elizabeta. Elizabeta I je potukla mocnu spansku flotu.Spanija je bila glavni trgovacki riva l Engleske i njen najveci neprijatelj. I nakon poraza spanske armade, Elizabeta I podstice svoje mornare da napadaju spanske brodove, koji se sa zlatom vracaju iz novootkrivene Amerike. Ona takodje podstice engleske trgovce na iseljavanje i stvaranje kolonija. To je zacetak Britanskog kolonijalnog carstva XVII i XVIII vijeka. Krajem XVI vijeka Engleska osniva prve kolonije u Americi. Trguje africk im robovima i prodaje ih Spancima u Americi. Trgovina robljem postala je za Engl esku unosan posao, koji je trajao sve do kraja XVIII vijeka. Osnivaju se velike trgovacke kompanije.Sljedecih 3o godina vodi se borba izmedju protestantizma i katolicizma u Engleskoj. Pretendent na prijesto je bila jedina Elizabetina rodjaka, skotska kraljica Meri, katolkinja, koju je Elizabeta drzal a u zatvoru 20 godina i na kraju je dala pogubiti. U XVI vijeku dolazi do socijalnih problema u gradovima. Broj stanovnistva je na glo porastao. Sa 60.000 stanovnika koliko je London imao1500. godine, broj stano vnika je do kraja tog vijeka porastao na 200.000. Trosio je pet puta vise uglja nego na pocetku vijeka, tako da se nebo nad njim prekrilo gustim dimom. Jedan st rani ambasador je napisao da London smrdi i da je to najprljaviji grad na svijet u. Nije bilo dovoljno hrane. Zivotni uslovi su se pogorsavali, nezaposlenost je

rasla, a s njom i bijeda. Mnogi ljudi su krali hranu da bi jeli. Smatra se da je za vladavine kralja Henrija VIII objeseno oko 7000 lopova. Doslo je do socijaln ih nemira. Pobunili su se segrti u Londonu protiv gradskih vlasti. Stanovnistvo se jasno izdiferenciralo na bogate i siromasne. Danas je London spoj tradicije i centar najsavremenijih svjetskih zbivanja.Najza nimljiviji je Umjetnicki centar na juznoj obali Temze, South Bank, sa pozoristim a, galerijama i koncertnim dvoranama, u kome se mogu vidjeti najbolje pozorisne predstave, najnoviji filmovi i cuti najbolja muzika. U tom kompleksu se nalazi H ayward Gallery, koju je kraljica otvorila 1968.g. Smatra se ikonom brutalne arhitekture 60-ih godina. To je jedan od najvecih izlo zbenih prostora u Velikoj Britaniji, u kome se izlaze vizuelna umjetnost iz cije log svijeta. Cilj joj je da uspostavi most izmedju eksperimentalne i etablirane umjetnosti. Ima kriticki i provokativni stav prema umjetnosti, u smislu stalnog preispitivanja sta je umjetnost. Vizuelnu umjetnost prikazuje kroz istoriju, kul ture, discipline i medije. Spektar tema koje postavlja na repertoar vrlo je siro k. Npr. Umjetnost i moc, 100 godina umjetnosti i mode, Urbani haos i globalne pr omjene, Istocno-azijska umjetnost, Savremena arhitektura i film, Umjetnost zvuka , Umjetnost i nauka o ljudskom tijelu od Leonarda do sada, Pejsazi Francuske, Ra psodije u plavom, Umjetnost renesanse Harlema, Paul Klee:Priroda kreacije, Ann S ofi Siden: Prostitucija nakon plisane revolucije itd. Galerija ima i svoju bibli oteku. U neposrednoj blizini je Royal Festival Hall, koncertna dvorana u kojoj s e moze poslusati npr. Sangajski dzez orkestar, Pakleni ciganski tango, Dzez kvar tet Anite Wardell, Mocartova Carobna frula itd.