Issue 60

ΤΕΥΧΟΣ 60 Β' ΣΕπΤΕμΒριΟΥ 2014 ΤιμΗ 2,5€

60 60

Η ΑΛΗΘΕιΑ ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ / Η ΔΗμΟΣιΟΓρΑΦιΑ ΟΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ

Από τον Κώστα Βαξεβάνη

Φάκελος κύπροy

ο Λαμπρακης

πιςω απο το κυπριακο και thn ανατροπη toy μακαριου

Εκδότης

Κώστας Βαξεβάνης

περιεχόμενα

Αρχισυντάκτρια

Βιβή Μπλούτσου Αρθρογράφοι Θανάσης Καρτερός Γιάννης Βαρουφάκης Art Direction Λουίζα Καραγεωργίου Ατελιέ oncreativezone Αρχεία Φωτογραφιών Eurokinissi AE

25 σεπτεμβρΙΟΥ 2014

TΕΥΧΟΣ 60

Εκτύπωση Χαϊδεμένος ΑΕΒΕ Εταιρία Το Κουτί της Πανδώρας ΕΕ Διεύθυνση Αναχωρητών 8Α Άνοιξη 14569, Αττική Τηλέφωνο 210 621 7990 Φαξ 210 621 7992 E-mail [email protected] Διανομή Πρακτορείο ΕΥΡΩΠΗ ΑΕ Υπεύθυνος κυκλοφορίας Παναγιώτης Πασπαλιάρης Συνδρομές

210 621 7990

01 31

18-19

Φάκελος Κύπρου Από τη Δημοκρατία του γύψου στη διαπλεκόμενη

20 28 32 38 42 47 52

*

Το επόμενο Hot Doc στα περίπτερα και στο internet στις 9 Οκτωβρίου και κάθε δεύτερη Πέμπτη

56

Ο ρόλος του Λαμπράκη στο Κυπριακό Ο Σαμψών πρόεδρος, ψάχνει να δολοφονήσει τον Μακάριο ΕΒΖ Η πικρή ιστορία της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης Ηλεία Έγκλημα στα σκουπίδια Πλήρης επιβεβαίωση του Hot Doc Παιδεία Πιστοποιήσεις: Επιμένουν… ιδιωτικά Ιράκ Το Χαλιφάτο του Μεσσία Αυτονομήσεις Για μια «αγία» και αδιαίρετη ευρωπαϊκή οικογένεια Συνέντευξη Αντρέι Κούρκοφ: O συγγραφέας με τις «προφητικές» ικανότητες

210 621 7990

Βρείτε το ηλεκτρονικό Hot Doc στο www.hotdoc.gr

editorial Του Κώστα Βαξεβάνη

Η Πρίστινα της Σκωτίας

Ω

ς σήμερα, οι νεοσύστατες Δημοκρατίες ήταν κρατίδια με δύσκολα ονόματα στην αφρικανική ενδοχώρα, ή εκεί τέλος πάντων που τέμνονταν γεωπολιτικά συμφέροντα και σκοπιμότητες. Και να που ξαφνικά εκεί που πέφτει η σκιά από τους ουρανοξύστες της ευμάρειας, στο City του Λονδίνου, φύτρωσαν οι αυτονομιστικοί φόβοι. Είναι δυνατόν η Σκωτία να ερωτοτροπεί με την αυτονομία; Είναι δυνατόν μια περιοχή όπου δεν πέφτουν πύραυλοι και δεν υπάρχουν εμφύλιες συρράξεις να διεκδικεί κρατική οντότητα; Ή ακόμη χειρότερα, είναι δυνατόν στην καρδιά του πιο εξελιγμένου καπιταλισμού, το χρήμα να μην μπορεί να λειτουργήσει ως το χωνευτήρι των διαφορετικοτήτων και των ιδιομορφιών; Οι Σκωτσέζοι, εν αντιθέσει με όσα θέλουν να δείχνουν οι Άγγλοι, δεν είναι τρελοί. Ή, αν είναι τρελοί οι Σκωτσέζοι, τι τρέχει με το άλλο κομμάτι της αυτοκρατορίας του χρήματος της Βρετανίας, τους Ουαλούς, οι οποίοι έχουν επίσης να θέτουν το θέμα της αυτονομίας; Δεν πρόκειται για Βρετανική ιδιομορφία. Από το ιταλικό Τιρόλο, ως την Φλαμανδία του Βελγίου και από την Καταλονία ως τη Βενετία, οι αποσχιστικές τάσεις μπαίνουν στην ημερήσια διάταξη. Ακόμη και οι Βαυαροί της «εξορθολογισμένης» οικονομικά Γερμανίας βλέπουν με καλό μάτι την απόσχιση. Σε όλη την Ευρώπη Μαγιάροι, Φιλανδοί, Βάσκοι, πληθυσμοί που δεν προσομοιάζουν στη γνωστή εικόνα των φυλάρχων που επιζητούν ανεξαρτησία κραδαίνοντας καλάσνικοφ και αντιαρματικά, θεωρούν πως η λύση στα προβλήματά τους είναι η ανεξαρτητοποίηση. Το φαινόμενο αυτό στην Ευρώπη, όπως και το καθόλου άσχετο της ανόδου των εθνικιστικών κομμάτων, μοιάζει σαν μια εκδίκηση της Ιστορίας απέναντι στις μηχανιστικές και σκληρές

6 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

ισοπεδώσεις που επέφερε η παγκοσμιοποίηση και οι λειτουργίες των αγορών. Όλο και περισσότερο, οι άνθρωποι που βρίσκονται εκτεθειμένοι μπροστά στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα που εξαφανίζει κοινωνικές πρόνοιες και δικαιώματα, θεωρούν πως πρέπει να εξασφαλίσουν ένα ανάχωμα. Όσο αυτό το ανάχωμα δεν είναι οι συγκροτημένες πολιτικές προτάσεις που μπορούν να αγγίξουν το ανθρώπινο όραμα και την αγωνία, τόσο η «εθνική» ομοιογένεια και οντότητα θα φαντάζει ως η μοναδική λύση Με τον ίδιο ακριβώς μηχανισμό που ο αντιευρωπαϊσμός φαίνεται ως λύση απέναντι σε μια Ευρώπη που δεν έχει τίποτα κοινό και δίκαιο, το εθνικό θα φαντάζει μοναδικό ισχυρό αντίβαρο στην παγκοσμιοποίηση. Άλλωστε, το πρώτο εμφανές θύμα της παγκοσμιοποίησης είναι οι ιδιαιτερότητες που ισοπεδώνονται και οι ανθρώπινες συνήθειες καταφυγής που γίνονται ένα τζογάρισμα στους κανόνες της αγοράς. Το εθνικό, οι παραδόσεις, οι οικογενειακές αξίες, ακόμη και αν δεν ανατρέπουν αυτό που λέγεται παγκοσμιοποίηση και αδικία, φαίνονται οι μοναδικοί ισχυροί αντίπαλοι. Την ώρα που στην Άπω Ανατολή και την Αφρική η ομογενοποιητική δύναμη των αγορών φαντάζει ικανή να εξαλείψει αντιθέσεις κάτω έστω από έναν οικονομικό μακιαβελισμό, στη γηραιά Ευρώπη μοιάζει να ανακαλύπτεται ξανά το κράτος-έθνος ως στοιχείο αντίστασης. Η τεχνητή ευρωπαϊκή συνένωση μέσα από σκοπιμότητες και η εγκατάλειψη της αλληλεγγύης και των ευρωπαϊκών αξιών στο όνομα της δημοσιονομικής προσαρμογής και της ανταγωνιστικότητας, εντείνουν απλώς τις αντιθέσεις και δημιουργούν νέες. Μέσα σε αυτές τις ανησυχίες, και πολλές φορές τις απειλές για τη σταθερότητα, η εναλλακτική λύση για την Ευρώπη πρέπει να βρει πολιτική έκφραση και ηγέτες.

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 7

Upόψεις Του Γιάννη Βαρουφάκη

H Ανατομία του τρίτου Μνημόνιου Ο Γκίκας Χαρδούβελης ήταν σαφής: «Τρίτο Μνημόνιο δεν υπογράφουμε!». Τον πιστεύω. Ο κ. Χαρδούβελης έχει δίκιο σε ένα πράγμα. Η ελληνική κυβέρνηση δεν θα υπογράψει τρίτο Μνημόνιο. Το τρίτο Μνημόνιο, που είναι αναπόφευκτο, θα το πουν κάπως αλλιώς, μόνο και μόνο επειδή η λέξη Μνημόνιο είναι πλέον επικοινωνιακά δηλητηριώδης. Μην ξεχνάμε ότι από την αρχή της κρίσης το 2010, η Ευρώπη έχει δείξει μεγάλες ικανότητες στην παραγωγή ευφημισμών: Την πτώχευση του ελληνικού δημοσίου την ονόμασαν «διάσωση». Την παταγώδη αποτυχία του πρώτου Μνημονίου την είπαν «υστέρηση». Το «κούρεμα» που ξόρκιζαν τόσο καιρό, όταν πλέον έπρεπε να το κάνουν την άνοιξη του 2012 το ονόμασαν «Συμμετοχή του Ιδιωτικού Τομέα» ή PSI. Την παραλίγο διάλυση του ευρώ το καλοκαίρι του 2012 ο Μάριο Ντράγκι την ονόμασε «κίνδυνο επαναπροσδιορισμού». Όταν έπρεπε να κάνουν δεύτερο «κούρεμα» μέσα στην ίδια χρονιά, στο 2012, το ονόμασαν «επαναγορά χρέους». Στο τρίτο Μνημόνιο θα κολλήσουν; Το έχουν σε τίποτα να το ονομάσουν «Συμφωνία Τερματισμού των Μνημονίων»; Όχι βέβαια. Όπως όμως και να το ονομάσουν, το τρίτο Μνημόνιο θα έρθει, καθώς η ελληνική κοινωνική οικονομία παραμένει βαθιά πτωχευμένη, ενώ τράπεζες, κράτος και ιδιωτικός τομέας σε μόνιμο, βαθύ εναγκαλισμό, βουλιάζουν στο τέλμα της χρεοκοπίας.

Α

ς πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Το δεύτερο Μνημόνιο άρχισε να προετοιμάζεται μερικούς μήνες μετά την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, καθώς ήταν γνωστό στους σχεδιαστές του πως το πρώτο Μνημόνιο ήταν θνησιγενές. Βέβαια, για να συζητηθεί επισήμως, να δημιουργηθούν οι «κατάλληλες» πολιτικές ισορροπίες εντός και εκτός της Ελλάδας, και να υπογραφεί, πέρασαν σχεδόν 18 μήνες. Το τρίτο Μνημόνιο μπήκε στο σχεδιαστήριο μερικές μόνο ημέρες μετά την υπογραφή του δεύτερου, για τους ίδιους λόγους: τα νούμερα και οι παραδοχές του εξόκειλαν σχεδόν την ίδια μέρα που ανακοινώθηκαν. Όπως όμως και στην περίπτωση του δεύτερου Μνημονίου, που καθυστέρησε 18 μήνες να επισημοποιηθεί, έτσι και στην περίπτωση του τρίτου υπάρχει πιθανότητα όχι μόνο να περάσει ένα μακρύ χρονικό διάστημα μέχρι την πλήρη ανάπτυξη και εφαρμογή του αλλά, πολύ χειρότερα, μπορεί να μην ανακοινωθεί ποτέ. Γι’ αυτό το ονομάζω «κρυφό» Μνημόνιο.

Ο θεμέλιος λίθος του τρίτου Μνημονίου

Αρχικά, η αυτόματη αποτυχία του δεύτερου Μνημονίου αντιμετωπίστηκε «πυροσβεστικά», με την «επαναγορά χρέους», ένα δεύτερο PSI που αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά τις ελληνικές

8 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Το τρίτο, κρυφό, Μνημόνιο θα έχει πέντε βασικά χαρακτηριστικά:

τράπεζες. Ουσιαστικά, μετέφεραν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους κάποια από τα δανεικά (από την Ευρώπη) κεφάλαια που είχε τάξει ο φορολογούμενος στους τραπεζίτες (μειώνοντας τα κεφάλαιά τους κατά αρκετά δισεκατομμύρια), ώστε να συνεχίζονται οι αποπληρωμές των δανεικών του κράτους και το μερικό κλείσιμο κάποιων άλλων από τις μαύρες τρύπες του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Παράλληλα, μειώθηκαν λίγο τα επιτόκια του πρώτου Μνημονίου, η ΕΚΤ επέστρεψε ένα ποσοστό των χρημάτων που έλαβε για τα ελληνικά ομόλογα, αυξήθηκαν (κάνοντας τα κλειστά μάτια στις παρατυπίες) τα χρήματα από το ΕΣΠΑ και, βεβαίως, εντάθηκε η φοροεπιδρομή στα ακίνητα, στα φυσικά πρόσωπα και στους μικροεπιχειρηματίες. Έτσι, τα πράγματα μπαλώθηκαν για λίγο. Μετά όμως την «επαναγορά χρέους», οι τράπεζες βρέθηκαν σε ακόμα χειρότερη κατάσταση (για λόγους που το προηγούμενο κεφάλαιο εξήγησε εκτενώς) την ώρα που το δημόσιο, παρά τις πιο πάνω κινήσεις απελπισίας, παρέμενε πτωχευμένο. Το μόνο «δώρο» που είχε να προσφέρει η πολιτική ηγεσία στους τραπεζίτες (αφού τους «κούρεψε» μια δεύτερη φορά σε ένα χρόνο) ήταν το να προσποιούνται όλοι μαζί πως οι τράπεζες έχουν «κεφαλαιακή επάρκεια» μετά τα 40 δισ. που έλαβαν από το δεύτερο Μνημόνιο - κάτι

που, όπως θα δούμε, δεν ίσχυε καθώς οι τράπεζες συνέχιζαν, σε όλο το 2013, να λαμβάνουν από την ΕΚΤ δεκάδες δισ. ρευστού κάτω από το τραπέζι, με την εγγύηση του έλληνα πολίτη (χωρίς βέβαια αυτός ο πολίτης ούτε καν να πληροφορείται για αυτή του τη... γενναιοδωρία). Κι όλα αυτά σε μια εποχή που, για το Βερολίνο και την Αθήνα, προείχε η πολιτική επιβίωση εν όψει ευρωεκλογών, κάτι που απαιτούσε αν όχι την περιθωριοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ τουλάχιστον την περιχαράκωσή του. Πώς αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν αυτό το διττό πρόβλημα του συνεχιζόμενου δηλητηριώδους τάγκο μεταξύ ενός πτωχευμένου δημοσίου και ενός βαθιά πτωχευμένου τραπεζικού συστήματος; Με την δημιουργία μιας νέας φούσκας τραπεζικών «αξιών» (π.χ. μετοχών) και κρατικών ομολόγων, είναι η θλιβερή απάντηση. Αυτή η νέα φούσκα, που έλαβε τη μορφή ενός κερδοσκοπικού μπαράζ για τα warrants των τραπεζών (το φθινόπωρο του 2013, με την συμμετοχή των αρπακτικών hedge funds τύπου John Paulson) και της «επιστροφής του δημοσίου στις αγορές», τον Απρίλιο του 2014 ήταν ο θεμέλιος λίθος του τρίτου, κρυφού Μνημονίου, το οποίο θα βρεθεί σε πλήρη ανάπτυξη μετά το φθινόπωρο του 2014, ίσως μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές του 2015.

Πρώτον, δεν θα ονομαστεί Μνημόνιο, για λόγους καθαρά «επικοινωνιακούς» (προπαγανδιστικούς). Δεύτερον, δεν θα βασίζεται τόσο σε νέα δάνεια από το EFSF-ESM (όπως το δεύτερο Μνημόνιο) αλλά σε χρήματα που θα αντληθούν, με εκδόσεις ομολόγων, από τις αγορές οι οποίες θα δεχθούν (αντίθετα με αυτό που έκαναν την περίοδο 2010-2013) να δανείσουν το βαθιά πτωχευμένο ελληνικό δημόσιο, εφόσον τους εγγυάται, έστω και σιωπηλά, η ΕΚΤ ότι αυτά τα νέα δάνεια (και μόνο αυτά) θα αποπληρωθούν από την ίδια την ΕΚΤ, αν χρειαστεί (στο πλαίσιο της λογικής του προγράμματος ΟΜΤ που ανακοίνωσε ο Μάριο Ντράγκι το καλοκαίρι του 2012). Τρίτον, η τρόικα θα αντικατασταθεί από νέα «εποπτική» αρχή, αμιγώς ευρωπαϊκή, καθώς το ΔΝΤ κάνει ό,τι μπορεί για να απομακρυνθεί από τα ευρωζωνικά Μνημόνια. Τέταρτον, αν τ ί γ ι α « κο ύ ρ ε μ α » τ ο τ ρ ίγω νο Βερολίνου-Φρανκφούρτης-Βρυξελλών θα προσπαθήσει να «καθαρίσει», όσον αφορά το ελληνικό δημόσιο χρέος, με μια μακρά επιμήκυνση των αποπληρωμών που θα καταστήσουν το ελληνικό κράτος απόλυτα δεσμευμένο στην βούληση του «τριγώνου» για τα επόμενα 50 χρόνια. Πέμπτον, το πρόβλημα των πτωχευμένων τραπεζών θα αντιμετωπιστεί με τη στρατηγική των «στραβών ματιών», δηλαδή κάνοντας ότι δεν βλέπουν ότι παραμένουν χρεοκοπημένες και ανίκανες να λειτουργήσουν ως πιστωτικά ιδρύματα (που δανείζουν και δανείζονται κανονικά). Έτσι, δεν θα παραδεχθούν ότι οι τράπεζες χρειάζονται νέα κεφάλαια, οι τραπεζίτες θα παραμείνουν κυρίαρχοι των -στο διηνεκές- πτωχευμένων τραπεζών και του πολιτικού συστήματος της Νέας Διαπλοκής, η τραπεζική πίστη θα παραμείνει ανύπαρκτη και ο ιδιωτικός τομέας θα βρίσκεται για πολλά χρόνια ακόμα μεταξύ της Σκύλλας των φοροεπιδρομών ενός πτωχευμένου κράτους και της Χάρυβδης ενός πτωχευμένου τραπεζικού συστήματος που δεν τον δανείζει. HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 9

Παιχνίδια με τον Διάβολο Του Μάκη Ανδρονόπουλου

Η ασύμμετρη απειλή του νεοφιλελευθερισμού Ο «οικονομικός τρόμος» που εξαπέλυσε το Λονδίνο και οι διεθνείς αγορές για να καθυποτάξουν τη διάθεση των Σκωτσέζων να ζήσουν ανεξάρτητοι οδηγεί σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Πίσω από το δημοψήφισμα δεν κρύβεται ο γραφικός εθνικισμός κάποιων Σκωτσέζων, αλλά το ανεξέλεγκτο τέρας του νεοφιλελευθερισμού που τον μόχλευσε και οι ανισότητες που πολλαπλασιάζει.

10 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Η

υπόθεση της Σκωτίας και το σοκ που απεφεύχθη δεν είναι άσχετα με τα όσα κατέγραψαν τον Μάιο οι ευρωεκλογές σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πολιτική της ακραίας λιτότητας που εκπορεύεται από το Βερολίνο, πέρα από τα ταξικά της χαρακτηριστικά, ενεργοποιεί φυγόκεντρες δυνάμεις, εθνικές και κοινωνικές. Η υπόθεση της Σκωτίας κατέδειξε στους πάντες ότι οι χώρες και οι λαοί τους αντιμετωπίζονται ως «επιχείρηση» από τις δεξιές κυβερνήσεις που υπηρετούν τις αγορές, καθώς όλα τα επιχειρήματα κατά της ανεξαρτησίας ήταν οικονομικά, παραβλέποντας την πλευρά της εθνικής συνείδησης και ταυτότητας, ή ακόμη χειρότερα μιας αίσθησης μεγαλύτερης ελευθερίας και δικαιοσύνης. Χωρίς αμφιβολία, η Σκωτία βγαίνει κερδισμένη από αυτό το δημοψήφισμα, αφού κερδίζει -όπως υποσχέθηκαν οι ηγέτες και των τριών μεγάλων κομμάτων της Βρετανίας- μεγαλύτερη αυτονομία προς τη σκωτσέζικη κυβέρνηση και ευρύτερες αρμοδιότητες προς το κοινοβούλιο. Όμως, το Ηνωμένο Βασίλειο, 307 χρόνια μετά την ένωσή του, βγαίνει βαθιά πληγωμένο, με μια πληγή που δεν ξέρουμε πότε και αν θα κλείσει, αφού η μισή Σκωτία τάχθηκε επίσημα υπέρ της ανεξαρτησίας, δηλαδή δεν επιθυμεί κοινή μοίρα με την υπόλοιπη Βρετανία. Η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ θα είχαν να αντιμετωπίσουν κάτι πρωτόγνωρο στην περίπτωση του «ναι» και εννοείται ότι δεν είχαν κανένα σχέδιο. Όλα ξεκίνησαν από μια «γκάφα» (;) της Θάτσερ, της μητέρας του νεοφιλελεύθερου εκτρώματος, η οποία το 1989 επέβαλε στη Σκωτία το περίφημο φόρο poll tax (κεφαλικός φόρος) ένα χρόνο πριν τον εφαρμόσει στην Ουαλία και την Αγγλία. Ο φόρος αυτός προκάλεσε τότε μεγάλες διαμαρτυρίες και απεργίες. Έτσι αφύπνισε τον σκωτσέζικο εθνικισμό. Μεσολάβησαν

πολλά και κυρίως, η αποκάλυψη ότι τα πετρέλαια της Βόρειας Θάλασσας ανήκουν στη Σκωτία, κάτι που το Λονδίνο έκρυβε επιμελώς για να «μοιράζει» όπως ήθελε τα κέρδη. Εκείνο που κρατάμε είναι ότι η Σκωτία έφτασε στο δημοψήφισμα και σε ότι αυτό συνεπάγεται εξ αιτίας νεοφιλελεύθερων πολιτικών που υποκίνησαν τις αποσχιστικές τάσεις. Και εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι ότι αντίστοιχες νεοφιλελεύθερες πολιτικές που επέβαλε το Βερολίνο στην ευρωζώνη προκαλούν φυγόκεντρες τάσεις. Η ευρωπαϊκή κρίση έχει πάψει εδώ και καιρό να είναι απλά μια μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση, έχει υπερβεί τη φάση της κρίσης του χρέους και εξελίσσεται ταχύτατα σε μια βαθύτατα διαρθρωτική κρίση, κοινωνική, αξιακή, δημοκρατίας και ενδεχομένως και ασφάλειας. Οι συντηρητικοί δεξιοί και οι συντηρητικοί σοσιαλδημοκράτες που εφαρμόζουν τις επιταγές του νεοφιλελευθερισμού έχουν πληγώσει θανάσιμα το ευρωπαϊκό ιδεώδες και ποτίζουν τη γλάστρα του εθνικισμού. Απέτυχαν να χρησιμοποιήσουν το ευρώ ως το πρακτικό εργαλείο της δημιουργίας  ενιαίας ευρωπαϊκής συνείδησης, με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην προχωρήσει η εμβάθυνση και η πολιτική ολοκλήρωση, αλλά αντίθετα χρησιμοποίησαν το ευρώ ως εργαλείο μεγέθυνσης των ταξικών και εθνικών ανισοτήτων. Οι ευθύνες του γαλλογερμανικού άξονα είναι εγκληματικές, όπως άλλωστε και ο απομονωτισμός του Λονδίνου. Η ανασυγκρότηση και η αναγέννηση της Ευρώπης δεν μπορεί να γίνει από τους νεοφιλελεύθερους, ούτε υπό την κηδεμονία του Βερολίνου, ούτε με την υποταγή του Παρισιού. Αυτοί οδηγούν την Ευρώπη στον χαμό της. Οι πιο ουσιαστικά φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις βρίσκονται στο χώρο της ευρύτερης αριστεράς και της οικολογίας.

Ο μέτοχος μειοψηφίας όπως και ο μικρομέτοχος έχουν σημαντικά δικαιώματα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Αν είστε μέτοχος μειοψηφίας και πιστεύετε ότι η διοίκηση της εταιρείας: • καταπατά τα δικαιώματά σας. • απολαμβάνει ασυλία από τις Αρχές και από τα media.

ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ ΜΑΣ ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ ΜΑΣ

• λαμβάνει παχυλούς μισθούς, bonus και προνόμια ενώ η εταιρεία πάει από το κακό στο χειρότερο. ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ ΜΑΣ

Μικρομέτοχος δεν σημαίνει αμέτοχος

Επικοινωνήστε στο: 210 4222072 e-mail: [email protected] • www.cerberusandpartners.gr HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 11

Θεωρίες συνωμοσίας Της Lady Lilith

Ο ιός Γιούνκερ Ιδιαίτερα εντυπωσιασμένη από τον νέο πρόεδρο της Κομισιόν είναι η διεθνής κοινότητα των συνωμοσιολόγων, αφού ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ καλά καλά δεν πρόλαβε να καθίσει στην καρέκλα και άρχισε τις μπίζνες και μάλιστα τις χοντρές.

Ο

νέος ευρωπαίος Χαλίφης, αφού ανακάτεψε τα χαρτοφυλάκια, αποδυναμώνοντας εκείνα που μπορεί χαλάσουν τη «σούπα» στον ίδιο και στους φίλους του, συγχωνεύοντας το Περιβάλλον με τις Θαλάσσιες Υποθέσεις και την Ενέργεια με την Κλιματική Αλλαγή, μπήκε σε πιο βαθιά μονοπάτια, μεταφέροντας αρμοδιότητες από το ένα χαρτοφυλάκιο στο άλλο. Όπως έλεγε η crème de la crème των συνωμοσιολόγων, η κίνηση ματ του Γιούνκερ, κίνηση που αντιστοιχεί σε δεκάδες δισεκατομμύρια μπικικίνια, είναι η μεταφορά της αρμοδιότητας για τα φάρμακα και τις ιατρικές συσκευές από τον Επίτροπο Υγείας, στον Επίτροπο για την Εσωτερική Αγορά και τη Βιομηχανία! Η κίνηση αυτή του Γιούνκερ δεν πέρασε απαρατήρητη από 36 ευρωπαϊκές οργανώσεις και φορείς που με επιστολή τους εξέφρασαν την έκπληξη και την ανησυχία τους για αυτή την απόφαση επισημαίνοντας προς τον πρόεδρο της Κομισιόν ότι: «Η βασική κινητήρια δύναμη των πολιτικών της ΕΕ σχετικά με τα φαρμακευτικά προϊόντα και τις τεχνολογίες της Υγείας θα πρέπει να είναι η προώθηση και η προστασία της υγείας και της ασφάλειας των ασθενών. Η μετατόπιση που προτείνετε στέλνει το λάθος μήνυμα στους ευρωπαίους πολίτες και τους ασθενείς -δηλαδή ότι τα οικονομικά συμφέροντα είναι πάνω από την υγεία τους».

Ζαν Κλοντ…Ταμιφλού

Το θέμα της μεταφοράς της κρίσιμης για τη δημόσια υγεία αρμοδιότητας έχει βαθύ παρασκήνιο και πιέσεις επί πιέσεων τα τελευταία πέντε χρόνια από τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες που είδαν το 2009 την επιρροή τους να μετριάζεται μετά την αποκάλυψη του μέγα σκανδάλου με τον ιό της νέας γρίπης Η1Ν1 και το Ταμιφλού.

12 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Μέχρι και το 2009 η αρμοδιότητα για τα φάρμακα και τις ιατρικές συσκευές ήταν στον Επίτροπο Βιομηχανίας και μεταφέρθηκαν στον Επίτροπο Υγείας όταν έγινε η μεγάλη παγκόσμια μπάζα με το Ταμιφλού, που θα έσωζε την ανθρωπότητα από την πανδημία της νέας γρίπης. Όπως αποκαλύφθηκε κατόπιν εορτής και αφού τα κράτη είχαν ξεπαραδιαστεί γεμίζοντας τις αποθήκες τους με φάρμακα και εμβόλια, οι φόβοι για πανδημία ήταν στημένοι για να ξεπουλήσουν οι πολυεθνικές του φαρμάκου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Έκθεσή της η Επιτροπή Υγείας του Συμβουλίου της Ευρώπης που ερεύνησε το σκάνδαλο, αποκάλυψε ότι ο χειρισμός της πανδημίας της νέας γρίπης Η1Ν1 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες και τις εθνικές κυβερνήσεις, οδήγησε σε «σπατάλη μεγάλων ποσών δημόσιου χρήματος και αδικαιολόγητο πανικό». Ο συντάκτης της έκθεσης Πολ Φλιν επεσήμανε, μάλιστα, ότι «επρόκειτο για μία πανδημία που δεν υπήρξε ποτέ», περιγράφοντας το πρόγραμμα εμβολιασμού ως «ψευδοφάρμακο μεγάλης κλίμακας». Η Επιτροπή στην έκθεσή της είχε εντοπίσει σοβαρά προβλήματα διαφάνειας κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, που οδηγούσαν σε έντονη ανησυχία για το ρόλο των φαρμακευτικών εταιριών στη λήψη των αποφάσεων. Πέντε χρόνια μετά οι πιέσεις των πολυεθνικών του φαρμάκου απέδωσαν, τα λόμπι θριάμβευσαν και η αρμοδιότητα επέστρεψε στον Επίτροπο Βιομηχανίας, επιβραβεύοντας εκείνους που θεωρούν ότι τα φάρμακα είναι ένας τομέας που πρέπει να συνδέεται με το κέρδος και το παρασκήνιο και όχι με την ελεύθερη πρόσβαση, την ασφάλεια και τη διαφάνεια.

Ο Αλί

| Ομιλία Αλί στο ΔΕΘ |

Του Αλί Μπούρμπα

Αγαπητές φίλοι και αγαπητοί φίλες, κύριο δήμαρχο με τη σκουλαρίκι, σεβασμιότατη μουλά, Αλί βρίσκεται εδώ μαζί σας, στο όμορφο Θεσσαλονίκη, το Θεσσαλονίκη τη καρδιά μας, το Θεσσαλονίκη που αυτό τις ημέρες τη αγαπάμε πολύ. Όλες τις άλλες όμως τη έχουμε χεσμένη. Αλί όμως, όχι, δεν έχει χεσμένη το Θεσσαλονίκη. Γιατί ήταν το πόλη που έφτασε πρώτο όταν ήρθε από τη Πακιστάν, γιατί εδώ έφαγε ζεστή κουλούρι πίσω από το Ροτόντα, και πατσά στη μαγαζί τη Τσαρουχά.

Ε

δώ στο Θεσσαλονίκη έφαγε και τη πρώτη ξύλο από φίλοι αστυνομικοί, εδώ έφαγε και τη πρώτο γκομενάκι από όταν ήρθε στη Ελλάδα. Αλί ήρθε για να κάνει έργα στη Θεσσαλονίκη. Kαταρχήν, κλείσει όλες τις τρύπες που άνοιξαν άλλοι πολιτικοί για τη μετρό. Τις μπαζώσει όλες. Αφού έτσι κι αλλιώς μετρό δε θα γίνει γιατί να μοιάζει τη πόλη σαν ελβετική κεφαλοτύρι; Αλί γκρεμίσει τη αρχαία μέσα στη πόλη και τη Λευκό Πύργο. Χτίσει στο θέση τους μερικές καινούριες πολυκατοικίες, γιατί πάντα υπάρχει ανάγκη για μερικές καινούριες πολυκατοικίες. Τώρα βέβαια, τη πρόβλημα είναι που πανυγηρίζει ΠΑΟΚ τις τίτλους, άμα Αλί γκρεμίσει τη Λευκό Πύργο; Αλλά έχουμε τουλάχιστον άλλα 20 χρόνια για να τη σκεφτούμε τη θέμα και δώσουμε ένα λύση. Αλί, όμως, δεν ήρθε εδώ στη Θεσσαλονίκη για να γλύψει τη φίλοι Θεσσαλονικές. Αν και παλιά που τη έκανε αυτή τη πράγμα ομολογεί ήταν από τη πιο ωραίες εμπειρίες το ζωής. Αλί ήρθε εδώ σας καταθέσει μία σχέδιο για να φύγει τη Ελλάδα από το κρίση. Ή ακόμα καλύτερα για να φύγει το κρίση από τη Ελλάδα και να πάει αλλού. Να πάει στο Τουρκία ή ακόμα καλύτερα στο Γερμανία. Τη σχέδιο αγαπητοί φίλες και αγαπητές φίλοι είναι να βρει Αλί τάφο τη Μεγάλο Αλέξανδρο στο Αμφίπολη. Έτσι αποδείξει σε όλη τη κόσμο ότι Μακεδονία είναι ελληνικό. Γιατί τι άλλο από Ελληνικό θα ήταν δηλαδή που όταν περνάει από πάνω τη αεροπλάνο, αν δε βάλει ανακύκλωση αέρα το πιλότο, μυρίζει όλη τη άτρακτο τσίκνα από γύρο και σουβλάκι; Αλλά τέλος πάντων όταν Αλί αποδείξει ότι Μακεδονία είναι ελληνικό, τότε φίλοι Σκοπιανοί πάρουν την πούλο και φύγουν για Μόσχα, γιατί τη δουλειά έχουν τη Σλαύοι στο γη τη Μακεδονία; Τότε Ελλάδα πάρει δικαιωματικά το Σκόπια και χωρίσει το γη σε οικόπεδα. Δώσει το μισό χώρα σε Λάτση για να φτιάξει μία εμπορικό κέντρο και τη άλλο φτιάξει πολυκατοικίες με δυάρια, τριάρια και τεσσάρια.

Τη τριάρια και τη τεσσάρια θα έχουν και μπάρμπεκιου, και αποθήκη στη υπόγειο και πυλωτή. Όποιος ψηφίσει κόμμα τη Πακιστανό, μπορεί να χτίσει και σοφίτα παράνομα. Μετά κανονίσει Αλί. Μετά πουλήσουμε φίλοι όλοι μαζί διαμερίσματα τη Μακεδονία σε Γερμανοί και Καναδοί συνταξιούχοι και έτσι πληρώσει όλη τη χρέος και έχει και καβάτζα για να διορίσει μερικοί φίλοι της. Αλί αγαπητές φίλοι και αγαπητοί φίλες, λύσει τη μεγάλη πρόβλημα της ανεργίας σε ένα μήνα. Τόσο τη πάρει διορίσει 600.000 Έλληνες στη δημόσιο. Τη άλλη μήνα φύγει από το χώρα, γιατί τον κυνηγάνε άλλοι 600.000 φίλοι που δε διόρισε. Και μη απορρήσει κανείς που θα βρει τη λεφτά. Λεφτά υπάρχουν. Αλί δώσει εφοριακοί μία τρυπάνι και μπαίνουν όλες μαζί στη σπίτια. Πούνε τότε κυρία τη σπίτι, ή βγάζεις τη λεφτά τώρα από τη τοίχο που τη έχεις κρύψει ή ξεκινάμε από τη πλακάκια στη μπάνιο. Μετά, βάλει υπουργό οικονομικών Κατερίνα Στανίση. Κατερίνα κλείνει τραπέζι σε όλες τη εφοριακοί τη χώρα στη μαγαζί που τραγουδάει κάθε βράδυ. Σε δύο μήνες φίλοι εφοριακοί ακουμπήσουν στο Κατερίνα ότι έχουν κλέψει τη τελευταία 20 χρόνια. Με τόσα λεφτά που μαζέψει από τη μπουζούκια εξαφανιστούν όλες τη λουλούδια από τη μπαξέδες και στεγνώσουν τη βαρέλια από ουίσκι στο Σκοτία. Σκοτία άμα τελειώσει ουίσκι ξανακάνουν δημοψήφισμα και φύγουν πράγματι από Αγγλία, γιατί φύγει πια τη ζαλάδα στη κεφάλι. Μερικοί από το δημόσιοι υπάλληλοι που διορίσει Αλί σκουπίζουν το πίστα από τη γαρδένιες και σφουγγαρίζουν τη ιδρώτα που χύνουν φίλοι εφοριακοί, άλλοι παρκάρουν τη Μπε Εμ Βε και τη Μερσεντές, και άλλοι μετράνε τη πενηντάρικα στη πίσω δωμάτια. Έτσι θέλει Αλί γίνει Ελλάδα σε 100 πρώτες ημέρες που κυβερνήσει. Μία απέραντη μπουζούκια. Αυτή είναι τη όραμά της. Σήκω Ανδρέα για να δεις τον Αλί της αλλαγής. HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 13

Masqué. Doc Του Θανάση Καρτερού

Καληνύχτα σας, κύριε Σαμαρά Υπάρχει ένα σημείο Κ (από το Καληνύχτα) στη διαδρομή των κυβερνήσεων, που είναι σημείο μη επιστροφής. Η κοινή γνώμη κουράζεται, η κυβέρνηση φθείρεται ανεπανόρθωτα, η εικόνα της παίρνει οριστικά την κάτω βόλτα. Από τη στιγμή εκείνη, ότι και να κάνει, όποια κίνηση κι αν επιχειρήσει, απλώς επιταχύνει το τέλος της.

14 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Α

υτό έγινε με τη ΝΔ του Καραμανλή έδωσε παρά νέες γκρίνιες. του πρώτου, αυτό έγινε με το Το επιβεβαιώνουν επίσης τα εμφανή ΠΑΣΟΚ του Παπανδρέου του πρώτου, σημάδια πανικού στις κυβερνητικές αυτό έγινε με το ΠΑΣΟΚ του Σημίτη, με τη αντιδράσεις. Προσέξτε: Ο Σαμαράς ΝΔ του Καραμανλή του δεύτερου και πάει δίνει εντολή και η ΝΕΡΙΤ κόβει την ομιλέγοντας. Από τη στιγμή που μια κυβέρ- λία Τσίπρα στη ΔΕΘ. Ο Σαμαράς επίσης νηση φτάσει στο σημείο Κ, το πεπρωμένο δίνει εντολή και ο Χαρδούβελης με την φυγείν αδύνατο. ηγεσία του υπουργείου οικονομικών Υ πάρχουν φυσικά ορισμένα σημάδια που -αυτό δεν έχει ξαναγίνει- δουλεύουν τρία δείχνουν πότε έχει συντελεστεί η άφιξη μερόνυχτα για να βγάλουν ανεδαφικές στο σημείο Κ. Οι από κάτω, οι πολίτες, τις προτάσεις Τσίπρα. Ο Σαμαράς αυτοπροβάλλουν μια συμπαγή δυσπιστία σε προσώπως απαντά σε δεσμεύσεις της ό,τι λέει, υπόσχεται, ή προπαγανδίζει η αντιπολίτευσης για αύξηση στον βασικό κυβέρνηση. Οι από πάνω, οι κυβερνώ- μισθό, φορολογικές ελαφρύνσεις, μέτρα ντες, τρώγονται μεταξύ τους, μπροστά κοινωνικής αλληλεγγύης κ.λπ., ότι αν στο φάσμα της ήττας. Οι από κάτω, εκδη- εκλεγεί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μείνει ούτε ευρώ λώνουν με κάθε τρόπο την κούρασή τους. στις τράπεζες! Και ο Βενιζέλος βρίσκει την Οι από πάνω, εκδηλώνουν με κάθε τρόπο ώρα να κάνει λόγο για αλλαγή του εκλοτον πανικό τους. Οι από κάτω, στρέφουν γικού νόμου και κατάργηση του μπόνους τις ελπίδες τους στην αντιπολίτευση, των πενήντα εδρών με βάση τον οποίο ιδιαίτερα όταν αυτή διαθέτει κάποια κυβερνούν σήμερα. φρεσκάδα. Οι από πάνω, στρέφουν τις Ο πανικός και οι σπασμωδικές κινήσεις ελπίδες τους σε κινήσεις κορυφών, όπως βγάζουν δηλαδή μάτι. Μάτι βγάζει και ανασχηματισμούς, εξαγγελίες και λοιπά, η προσπάθεια με κάποια μπαλώματα, μόνο που κάθε βήμα τούς φέρνει πιο όπως οι φορολογικές ελαφρύνσεις που κοντά στην ήττα. υποσχέθηκε ο Σαμαράς στη ΔΕΘ, να κερΜε βάση λοιπόν την εμπειρία των προ- δίσουν το έδαφος που έχασαν. Μόνο που ηγούμενων πρώτων που έγιναν έσχατοι, η διαφορά με τον ΣΥΡΙΖΑ μεγαλώνει, το είναι εντελώς ρεαλιστική η διαπίστωση ότι ΠΑΣΟΚ πατώνει, οι βουλευτές σκιάζονται η σημερινή κυβέρνηση έφτασε στο σημείο από τη φοβέρα της μη επανεκλογής τους Κ. Ότι οι Έλληνες, δυστυχώς γι’ αυτόν, και ο πολύς κόσμος αρνείται πλέον ακόμα είναι έτοιμοι να πουν την Καληνύχτα και να ακούσει τον πρωθυπουργό και τους τους στον Αντώνη Σαμαρά. Κι αυτό δεν υπουργούς του. Κι έτσι βγάζει μάτι και η το επιβεβαιώνουν μόνο οι δημοσκοπή- διαπίστωση ότι η κυβέρνηση αυτή έχει σεις. Το επιβεβαιώνει πρώτα-πρώτα το κλείσει την κύκλο της. Ήρθε η στιγμή να κλίμα βέβαιης ήττας στις γραμμές της δοκιμάσουν οι Έλληνες τους επόμενους. κυβέρνησης. Ούτε ένα από τα τελευ- Πάντως, όπως λέγεται, στη Δημοκρατία ταία νομοσχέδια δεν έγινε νόμος χωρίς δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Συνεπώς να σημειωθούν συγκρούσεις, διαφωνίες Καληνύχτα σας, κύριε Σαμαρά… και δημόσιες καταγγελίες. Το επιβεβαιώνει ο κακορίζικος ανασχηματισμός που υποτίθεται ότι θα έδινε νέα δυναμική στην κυβέρνηση -με τον Ντινόπουλο, τη Βούλτεψη και τον Βορίδη!- αλλά δεν

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 15

Άποψη Του Μιχάλη Ρένεση*

ΕΕ – ΡΩΣΙΑ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ Μεγάλη κινητικότητα παρατηρείται γύρω από την ενέργεια. Δεν είναι μόνο επειδή πλέον διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στις διεθνείς σχέσεις και τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Η έλευση του χειμώνα θα συνοδευτεί με μεγάλα προβλήματα, αν δεν λυθούν εκκρεμείς διαφορές που προέκυψαν με πρόσχημα την ουκρανική κρίση.

Τι θα γίνει με το τράνζιτ μέσω Ουκρανίας

Η Ουκρανία ενέκρινε πακέτο κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας, στις οποίες περιλαμβάνεται η διακοπή του τράνζιτ ρώσικου φυσικού αερίου προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αμέσως υπήρξαν αντιδράσεις από μια σειρά χωρών της ΕΕ. Επίσης, η Ουκρανία πρότεινε το σημείο υπολογισμού των ποσοτήτων του φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές χώρες να μεταφερθεί από τα σύνορα Ουκρανίας και ΕΕ στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα. Η «Γκαζπρόμ» θεωρεί ότι δεν θα μπορεί να ελέγχει ποιες ποσότητες θα πηγαίνουν στην Ουκρανία και ποιες στις χώρες της ΕΕ . Όπως αναφέρουν εκπρόσωποι του ρώσικου κολοσσού παλιότερα, το 2006 και 2009, η ουκρανική πλευρά υπεξαιρούσε ποσότητες φυσικού αερίου που προορίζονταν για τις ευρωπαϊκές χώρες.

16 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Επίσης, αναφέρουν ότι μια τέτοια εξέλιξη εμπεριέχει μεγάλα ρίσκα για τις εμπλεκόμενες χώρες της ΕΕ και θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα στην απρόσκοπτη τροφοδοσία των χωρών της. Ο Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Γκίντερ Έτιγκερ σε συνέντευξή του στις 28 Αυγούστου στο κανάλι ARD, υποστήριξε ότι θα πρέπει να υπογραφεί μια «ενδιάμεση συμφωνία» μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για το φυσικό αέριο και να αποφασιστεί μια τιμή που θα ισχύει για μισό χρόνο, επειδή οι μεγάλες καταναλώσεις γίνονται από τον Νοέμβρη μέχρι τον Μάρτη.

Συνομιλίες ΕΕ-Ρωσίας

Την Παρασκευή 29/8 συναντήθηκαν στη Μόσχα ο υπουργός Ενέργειας της Ρωσίας, Αλεξάντρ Νόβακ, και ο Γκίντερ Έτιγκερ και εξέτασαν θέματα γύρω από το φυσικό αέριο και την κατάσταση στην

Ουκρανία. Η ΕΕ δεν αμφισβητεί το ύψος του ουκρανικού χρέους (που σύμφωνα με ρωσικούς υπολογισμούς είναι 5,3 δισ. δολάρια), και η Κομισιόν προτίθεται να προτείνει σύντομα στην Ουκρανία σχέδιο σταδιακής αποπληρωμής. Η Ρωσία συμφωνεί να μπει προσωρινή τιμή μέχρι την απόφαση του δικαστηρίου της Στοκχόλμης στο οποίο έχουν προσφύγει οι δύο πλευρές, αλλά η θέση της είναι λίγο διαφοροποιημένη. Τον Ιούνιο η ΕΕ είχε προτείνει 320 δολάρια/1000 κυβικά για το καλοκαίρι και 385 δολάρια/1000 κυβικά το χειμώνα. Ο κ. Α. Νόβακ δήλωσε ότι συμφωνεί η τιμή να είναι 385 δολάρια/1000 κυβικά για όλο το χρόνο. Η ρωσική πλευρά κατέληξε ότι η Ουκρανία θα μπορεί να προμηθεύεται φυσικό αέριο αν πληρώσει το χρέος της για το 2013 (1,45 δισ. δολάρια) και 500 εκατ. δολάρια ως προκαταβολή για το τρέχον έτος. Το υπόλοιπο χρέος είναι 3,85 δισ. δολάρια υπολογισμένο με τιμή 485 δολ./1000 κυβικά. Οι Ρώσοι δήλωσαν ότι αν η Ουκρανία υπογράψει τη συμφωνία είναι διατεθειμένοι να το υπολογίσουν με τιμή 385 δολάρια, οπότε το υπόλοιπο χρέος θα γίνει 3 δισ. δολάρια. Πηγές της «Ναφτογκάζ» τονίζουν ότι θα μπορούσαν να πληρώσουν 385 δολάρια

αλλά από τον Οκτώβρη. Το θέμα είναι από πού η Ουκρανία θα βρει τα χρήματα αφού το αποθεματικό της για αγορά φυσικού αερίου είναι 3,1 δισ. δολάρια. Στις 29/8 το ΔΝΤ συμφώνησε να εκταμιεύσει για την Ουκρανία τη δεύτερη δόση του δανείου (1,4 δισ. δολάρια). Η «Γκαζπρόμ» δήλωσε ότι είναι διατεθειμένη να βοηθήσει την Ουκρανία να προμηθευτεί φυσικό αέριο δίνοντάς της προκαταβολικά την αξία του τράνζιτ για όλο το έτος (1,5 δισ. δολάρια), αρκεί να της δοθούν εγγυήσεις για την αποπληρωμή του χρέους.

Οι σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας στον τομέα της Ενέργειας

Η ενέργεια καλύπτει το 74% των εισαγωγών της ΕΕ από τη Ρωσία. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής της ΕΕ σε πετρέλαιο, πετρελαιοειδή, φυσικό αέριο, ουράνιο και κάρβουνο. Είναι επίσης τρίτη στις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας. Τα τελευταία στοιχεία για τις εξαγωγές ενεργειακών πρώτων υλών της Ρωσίας στην ΕΕ είναι ως εξής: 34% των εισαγωγών φυσικού αερίου, 33% των εισαγωγών αργού πετρελαίου, 23% των εισαγωγών πετρελαιοειδών και 30% των εισαγωγών κάρβουνου. Η Ρωσία

εξάγει στην ΕΕ το 90% των συνολικών της μειωθεί γιατί είναι ο κύριος προμηθευεξαγωγών πετρελαίου, το 66% των συνο- τής της σε κάρβουνο και ο κυριότερος σε λικών της εξαγωγών φυσικού αερίου και πρώτες ύλες για ατομικούς σταθμούς. Το το 50% των συνολικών της εξαγωγών κάρ- σχιστολιθικό αέριο στην ΕΕ βρίσκεται σε βουνου. Το 2010 είχε εξαγωγές προς την αρχικό στάδιο και θα χρειαστεί τουλάχιΕΕ 173,97 εκατ. τόνους πετρελαίου, 83,6 στον μια δεκαετία για να παράγεται σε εκατ. τόνους πετρελαιοειδών, 121,34 κάποιες υπολογίσιμες ποσότητες. Η προδισ. κυβικά φυσικού αερίου, 59,96 εκατ. μήθεια φυσικού αερίου με αγωγούς από τόνους κάρβουνο και 16,8 δισ. κιλοβατώ- άλλες χώρες θα είναι περιορισμένη. ρες ηλεκτρικής ενέργειας. Ο μοναδικός μη ρώσικος αγωγός που Η εταιρία αξιολόγησης Fitch Ratings θα μπορεί να έχει κάποιες προοπτικές δημοσίευσε δελτίο τύπου στις 27 είναι ο Trans Anatolian Gas Pipeline Αυγούστου στο οποίο αναφέρει ότι η (TANAP) που, και αυτός αν γίνει, θα Ευρώπη δε μπορεί να μειώσει την εξάρ- μπορεί να προμηθεύει μετά το 2026 με τησή της από το ρώσικο φυσικό αέριο 31 δισ. κυβικά το χρόνο. Οι ποσότητες κατά την επόμενη δεκαετία . Αυτό θα όμως αυτές θα μπορέσουν να αντικαμπορούσε να γίνει υπό δύο προϋποθέ- ταστήσουν μόνο ένα μικρό μέρος του σεις: α) να μειωθεί η ζήτηση και β) να ρώσικου φυσικού αερίου. Η άλλη εναλγίνει πολύ μεγάλη ανάπτυξη των εναλλα- λακτική πηγή είναι το υγροποιημένο κτικών πηγών ενέργειας. Η Fitch θεωρεί φυσικό αέριο (LNG) που και αυτό δεν θα ότι δε μπορεί να συμβεί ούτε το ένα ούτε μειώσει αισθητά τις ποσότητες φυσικού το άλλο. Η κατανάλωση φυσικού αερίου αερίου με τις οποίες προμηθεύει η Ρωσία θα έχει μια μικρή αύξηση μέχρι τα μέσα την Ευρώπη. της δεκαετίας του 2020. Στη συνέχεια θα εκτιναχθεί λόγω της αντικατάστασης των * Οικονομολόγος ειδικός παλιών λιγνιτικών και ατομικών σταθ- σε θέματα Ανατολικής Ευρώπης μών ηλεκτροπαραγωγής με νέους, που θα λειτουργούν κατά βάση με φυσικό αέριο. Ακόμη και αν δεν συμβεί αυτό, η εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία δεν θα HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 17

Φάκελος

Κύπρου

Από τη Δημοκρατία του γύψου στη διαπλεκόμενη Οι αντιδράσεις σ’ αυτή την έρευνα που δημοσιεύουμε και αφορά την πιθανή σχέση του εκδότη Χρήστου Λαμπράκη με το πραξικόπημα στην Κύπρο, ξεκίνησαν πριν ακόμη τη δημοσίευση των στοιχείων. Tα στοιχεία που συγκεντρώσαμε και τα οποία συντείνουν στο συμπέρασμα πως ο Χρήστος Λαμπράκης συνωμότησε μαζί με το δικτάτορα Δημήτρη Ιωαννίδη προκειμένου να ανατραπεί ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και τελικώς να εισβάλουν οι Τούρκοι στην Κύπρο, τα στείλαμε στο Ίδρυμα Λαμπράκη προκειμένου να πάρουμε απαντήσεις. Με μια ολιγόλογη απάντηση - μη απάντηση, το Ίδρυμα και ο άγνωστος συγγραφέας αποφεύγουν την Ιστορία και προτιμούν τους χαρακτηρισμούς. Του Κώστα Βαξεβάνη

Έ

χει σημασία να παραθέσουμε την απάντηση πριν την ίδια την έρευνα -αν και είναι μια δημοσιογραφική πρωτοτυπία-, ώστε να την έχει στο μυαλό του όποιος διαβάζει την έρευνα και τα στοιχεία. Η απάντηση λοιπόν είναι: «Θυμηδία και θλίψη προκαλεί η προσπάθεια εμπλοκής του ονόματος του Χρήστου Λαμπράκη στο πραξικόπημα της Κύπρου. Θυμηδία γιατί ο Λαμπράκης φέρεται να συνωμότησε ενάντια στις ιδέες και στα πιστεύω του και να συνεργάστηκε με ανθρώπους τους οποίους δεν συνάντησε ποτέ. Θλίψη γιατί αυτή η απάτη, που εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες στην Κύπρο, γνωρίζει διάδοση και στην Ελλάδα. Είναι όμως ενδεικτική για το ποιόν και το ήθος αυτών που την διακινούν». Η προσπάθεια να αφαιρέσει

18 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

προκαταβολικά ήθος ο συγγραφέας από την έρευνα και να προσθέσει σκοπιμότητα, δεν απαντά στα ιστορικά δεδομένα. Πόσο μάλλον όταν την ώρα που έφτανε στα γραφεία μας η απάντηση του Ιδρύματος, ο άρχων του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη, Σταύρος Ψυχάρης κατέφθανε μετά της συζύγου του στη δεξίωση του ονείδους της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Γλύξμπουργκ μαζί με πολλούς αντιπροσώπους της εγχώριας και «σωτήριας» διαπλοκής. Ο Λαμπράκης υπήρξε ο άνθρωπος που παρασκηνιακά κυβέρνησε τη χώρα. Δεν χρειαζόταν να δώσει εντολές. Εξέφραζε επιθυμίες μέσα από τα έντυπά του τις οποίες αφουγκράζονταν οι κρατούντες. Το κεντρώο του προφίλ ήταν αποτέλεσμα της εικόνας που διαμόρφωνε με τα Μέσα Ενημέρωσης που είχε στη διάθεσή

O Χρήστος Λαμπράκης συνωμότησε για την πολιτική εξαφάνιση του Γεωργίου Παπανδρέου και την επιβολή λύσεων αποστασίας

«Θυμηδία και θλίψη προκαλεί η προσπάθεια εμπλοκής του ονόματος του Χρήστου Λαμπράκη στο πραξικόπημα της Κύπρου. Θυμηδία γιατί ο Λαμπράκης φέρεται να συνωμότησε ενάντια στις ιδέες και στα πιστεύω του και να συνεργάστηκε με ανθρώπους τους οποίους δεν συνάντησε ποτέ. Θλίψη γιατί αυτή η απάτη, που εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες στην Κύπρο, γνωρίζει διάδοση και στην Ελλάδα. Είναι όμως ενδεικτική για το ποιόν και το ήθος αυτών που την διακινούν».

του. Έτσι επιμελώς για παράδειγμα έχει καταχωνιαστεί ο ρόλος που έπαιξε ο Χρήστος Λαμπράκης στην Αποστασία του 1965. Συνωμότησε για την πολιτική εξαφάνιση του Γεωργίου Παπανδρέου και την επιβολή λύσεων αποστασίας. Το έκανε την εποχή που ο αμερικανικός παράγοντας και το Παλάτι, ήθελαν το ίδιο πράγμα. Οι συσκέψεις των συνωμοτών κατά του Παπανδρέου γίνονταν στο σπίτι του πρέσβη Σωσσίδη. Είναι το ίδιο άτομο το οποίο σύμφωνα με τα έγγραφα που δημοσιεύουμε, συνωμότησε μαζί με τον Χρήστο Λαμπράκη, τον Ιωαννίδη και τον δικτάτορα λίγων ημερών της Κύπρου Νίκο Σαμψών, στο σπίτι του Λαμπράκη στον Πόρο, για να τελειώσουν με τον Μακάριο. Και πάλι συμπτωματικά το ίδιο θέλουν οι Αμερικανοί. Εκτός από τα έγγραφα υπάρχουν και μαρτυρίες που τοποθετούν τον Νίκο

Σαμψών το διάστημα που γίνονται οι συνωμοτικές συσκέψεις, στον Πόρο. Ο καθένας μπορεί να διατηρεί τις επιφυλάξεις του σε σχέση με την ευθύνη και τη συμμετοχή του Χρήστου Λαμπράκη σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Ένα πράγμα όμως είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Την Δημοκρατία του γύψου, μετά τη μεταπολίτευση αντικατέστησε μια Δημοκρατία της διαπλοκής στην οποία υπήρξαν πρωταγωνιστές τα ίδια πρόσωπα που κατέστρεψαν την Ελλάδα. Οι ευθύνες όλων αυτών των προσώπων και σε σχέση με το Κυπριακό, δεν αποδόθηκαν ποτέ. Ο Φάκελος της Κύπρου, με πολύτιμα και αποκαλυπτικά ντοκουμέντα για το πώς φτάσαμε στο Κυπριακό, και την προδοσία, παραμένει απόρρητος και σφραγισμένος στη Βουλή. Το επίσημο ελληνικό κράτος αρνήθηκε να παραδώσει στοιχεία στην Επιτροπή της Κυπριακής

Βουλής για το Φάκελο της Κύπρου. Γιατί είναι το ερώτημα; Η απάντηση προκύπτει αβίαστα: γιατί οι πρωταγωνιστές παραμένουν πρωταγωνιστές ή έχουν απενοχοποιηθεί μέσα από την προσεκτική μεταγραφή της Ιστορίας. Η έρευνα που θα διαβάσετε αφορά σαφώς τον Χρήστο Λαμπράκη, αλλά αφορά πρωτίστως τη χώρα. Δυστυχώς η Ιστορία δείχνει να επαναλαμβάνεται με μια νέα γενιά σωτήρων οι οποίοι στην πραγματικότητα έχουν την ευθύνη για όσα καταστροφικά συνέβησαν στη χώρα. Η ευθύνη τους ωραιοποιείται μιντιακά και η αποδοχή τους χτίζεται με τον φόβο. Ξέρουμε πως μετά από αυτή την έρευνα, που ακολουθεί τις αποκαλύψεις για την Κόκκινη Προβιά, θα ξεκινήσουν μια σειρά από επιθέσεις. Άλλωστε τι να τα κάνεις τα τανκς και τις ερπύστριες όταν έχεις τα κανάλια; HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 19

Φάκελος

Κύπρου

Ο ρόλος του Λαμπράκη στο Κυπριακό Στις 15 Ιουλίου του 1974, η Χούντα του Ιωαννίδη κατάφερε να ανατρέψει το νόμιμο Πρόεδρο της Κύπρου Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και να εγκαταστήσει μια Κυπριακή Χούντα. Η κατάλυση της νόμιμης εξουσίας στο νησί, έδωσε το πρόσχημα στους Τούρκους να επέμβουν ως εγγυήτρια Δύναμη. Ο Νίκος Σαμψών, έγινε «Πρόεδρος» της Κύπρου για οκτώ ημέρες. Ήταν αρκετές ωστόσο για να ολοκληρωθούν οι σχεδιασμοί που αφορούσαν το μέλλον της Κύπρου.

Σ

ε μια ακόμη πτυχή του Κυπριακού, οι πρωταγωνιστές δεν ήταν ιδεοληπτικοί και ανεγκέφαλοι όπως ιστορικά εμφανίζονται, αλλά μέλη του δικτύου της Κόκκινης Προβιάς, που τη δράση του αποκάλυψε το Hot Doc. Η εμφανιζόμενη «εθνικοπατριωτική» τους δράση, ήταν η προϋπόθεση για να εξασφαλίζει ο αμερικανικός παράγοντας μια μοιρασμένη Κύπρο που δεν θα αποτελούσε αστάθμητο παράγοντα για το ΝΑΤΟ.

20 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Μια σειρά από ντοκουμέντα και μαρτυρίες, φέρνουν τον εκδότη Χρήστο Λαμπράκη να συμμετέχει στον σχεδιασμό του πραξικοπήματος στην Κύπρο. Το προφίλ του κεντρώου και δημοκράτη μεγαλοεκδότη Λαμπράκη, είναι το μόνο στοιχείο που επικαλούνται για να αναιρέσουν τη σημασία των ντοκουμέντων που εμφανίζονται μετά από δεκαετίες. Ο Χρήστος Λαμπράκης ωστόσο, εκτός από άνθρωπος της τέχνης και του Μεγάρου Μουσικής, υπήρξε και άνθρωπος της

εξουσίας και της συνωμοσίας. Μια από τις πρώτες συνωμοσίες στις οποίες πήρε μέρος, ήταν αυτή υπέρ της ανατροπής του Γεωργίου Παπανδρέου και της Αποστασίας του 1965 που οδήγησε τελικώς στη Χούντα των συνταγματαρχών. Πριν από τον Ιούλιο του 1974, έγιναν τρεις σχεδιασμοί ανατροπής του Μακάριου και της νόμιμης κυβέρνησης της Κύπρου. Ο πρώτος (σχέδιο ΕΡΜΗΣ) έγινε τον Μάρτιο του 1970 με την απόπειρα δολοφονίας του, στην οποία συμμετείχαν

στελέχη της Κόκκινης Προβιάς. Τον Φεβρουάριο του 1972, η ομάδα Ιωαννίδη σχεδίαζε να ανατρέψει τον Μακάριο μετά από απόφαση στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ το 1971 στη Λισαβόνα. Για το σχέδιο ενημέρωσε τον Μακάριο ο σοβιετικός πρέσβης και επιβεβαιώθηκε από τηλεφωνικές παρακολουθήσεις των πρωταγωνιστών του. Τον Ιούλιο του 1973 ο Γεώργιος Γρίβας ως αρχηγός της ΕΟΚΑ

Β’, με άλλο σχέδιο με την κωδική ονομασία ΝΙΚΗ, προετοίμαζε την ανατροπή του Μακάριου. Όλοι οι σχεδιασμοί υ π α γ ο ρ ε ύ ονταν από την ανάγκη της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ να υπάρχει μια διχοτομημένη Κύπρος απ’ το να υπάρχει μια Κύπρος στα χέρια του «κόκκινου παπά»

Μακάριου, όπως τον χαρακτήριζε ένα τμήμα του Στέητ Ντηπάρτμεντ. Το πρωί της 15ης Ιουλίου του 1974, οι δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού στην Κύπρο, επιτέθηκαν στο Προεδρικό Μέγαρο. Ο Μακάριος κατάφερε να ξεφύγει σώος. Τη διακυβέρνηση της Κύπρου ανέλαβε η κυβέρνηση του Νίκου Σαμψών, ο οποίος σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post, υπήρξε μισθοδοτούμενος από τους Αμερικανούς. Η κυβέρνηση οκτώ ημερών του Σαμψών,  HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 21

Φάκελος

Κύπρου

Κ. Καραμανλής και Μακάριος Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αμέσως μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, παρέδωσε στο Μακάριο ένα non paper, το οποίο είχε συντάξει η ελληνική ΚΥΠ, με πληροφορίες για το πώς οργανώθηκε το πραξικόπημα εναντίον του.

από την πρώτη ημέρα έκανε επαφές με τους Αμερικανούς μέσω του χουντικού υπουργού Εξωτερικών Ντίμη Δημητρίου. Ο σχεδιασμός του πραξικοπήματος ξεκίνησε από τον Ιωαννίδη από τις 25 Νοεμβρίου του 1973, δηλαδή αμέσως μετά την απόσπαση της εξουσίας από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Αρχηγός των στρατιωτικών επιχειρήσεων ορίστηκε ο Μιχαήλ Γεωργίτσης που υπηρετούσε στην Κύπρο ως Διοικητής της Εθνικής Φρουράς και υπαρχηγός ο Κωνσταντίνος Κομπόκης συνταγματάρχης των καταδρομών και μυημένος στην Προβιά.

Ο Καραμανλής, ο Μακάριος και ο Λαμπράκης

Το πραξικόπημα της Κύπρου αντιμετωπίζεται ως σήμερα ως μια στυγνή στρατιωτική επιχείρηση που οργανώθηκε από μια ομάδα της ελληνικής Χούντας. Όπως και οι άλλες πλευρές του Κυπριακού όμως, σχετίζεται με πολιτικά πρόσωπα, επιχειρηματίες και συνωμοτικές ομάδες των οποίων ο ρόλος δεν αποκαλύφθηκε. Σύμφωνα με τον Χάρη Βωβίδη, γραμματέα του Αρχιεπισκόπου Μακάριου την περίοδο του πραξικοπήματος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αμέσως μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, παρέδωσε στο Μακάριο ένα non paper, το οποίο είχε συντάξει η ελληνική ΚΥΠ, με πληροφορίες για το πώς οργανώθηκε το πραξικόπημα εναντίον του. Το δισέλιδο αυτό σημείωμα το οποίο έχει επτά

22 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

σημεία, εμπλέκει τον εκδότη Χρήστο ταξιάρχου Ιωαννίδη και του εκ Κύπρου Λαμπράκη στο σχεδιασμό της ανατρο- κ. Π. Δημητρίου, ενώ κατά το διάστημα πής του προέδρου Μακάριου. της απουσίας του μετεφέρεντο οι απόΣύμφωνα με το έγγραφο το οποίο κατα- ψεις του είτε υπό του κ. Χ. Λαμπράκη, τέθηκε από τον πρώην συνεργάτη του είτε υπό του κ. Α. Ποταμιάνου... Ο Μακάριου στην Επιτροπή της Βουλής Παντελής Δημητρίου, ο νυν Υπουργός της Κύπρου που διερευνά τον Φάκελο των Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης εις της Κύπρου, ο Λαμπράκης υπήρξε ο Κύπρον ήτο άνθρωπος του Ιωαννίδη εις πολιτικός νους του όλου εγχειρήμα- Κύπρον... Όταν αφικνείτο εις Αθήνας τος. Στη βίλα του στον Πόρο μάλιστα, -και τούτο συνέβαινε συχνά- κατέλυε εις φαίνεται να έγινε η σύσκεψη των τελι- το ξενοδοχείον ΕΣΠΕΡΙΑ των Αθηνών, επί κών αποφάσεων. Γράφει συγκεκριμένα της οδού Σταδίου και Εδουάρδου Λω, εις το ντοκουμέντο: τα δωμάτια του οποίου επραγματοποιού«Ο Χρ. Λαμπράκης - Ιδιοκτήτης και ντο αι πλέον αποφασιστικαί συσκέψεις Διευθυντής των καθημερινών εφη- με συμμετοχήν εκτός των ανωτέρω μερίδων των Αθηνών "ΒΗΜΑ" και και δύο ή τριών διαφορετικών εκά"ΝΕΑ", ήτο ο πολιτικός νους του όλου στοτε προσώπων εκ Κύπρου, τα οποία εγχειρήματος μεμυημένος εις τον ενα- συνώδευον τον κ. Π. Δημητρίου και τα ντίον του Μακαρίου σχεδιασμόν υπό οποία επίσης κατέλυαν μετ’ αυτού εις το αμφοτέρων των προσωπικών του εν λόγω ξενοδοχείον. φίλων Α. Ποταμιάνου και Ι. Σωσσίδη, Η τελευταία των συσκέψεων εγένετο κυρίως δε του δευτέρου, όστις ήτο τρεις ημέρας προ του εγχειρήματος και και ο διπλωματικός σύμβουλος εις το μετέσχον εις αυτήν άπαντες με συμμεεγχείρημα Μακαρίου». τοχήν του αφιχθέντος επίσης εν συνεχεία Σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό παί- Προέδρου κ. Σαμψών. Αύτη επραγμαζει ο πρέσβης Σωσσίδης για τον οποίο η τοποιήθη εις την εν Πόρω πολυτελήν αναφορά γράφει: «Ο εν λόγω διπλωμα- έπαυλιν του κ. Χ. Λαμπράκη εις την τικός είναι γνωστός ως ο πλέον λυσώδης οποίαν αρκετάς φοράς εφιλοξενείτο ο αντιμακαριακός και προωρίζετο να ανα- ταξίαρχος Δ. Ιωαννίδης.- ». λάβη την Διεύθυνσιν του Υπουργείου των Εξωτερικών, όταν θα επρόκειτο να επι- Είναι αληθινό το έγγραφο; χειρηθεί το εγχείρημα. Το έγγραφο δεν έχει καμιά υπογραφή ή Αφικνείτο συνεχώς εις τας Αθήνας, στοιχείο αποστολέα. Όπως έχει καταθέκατά το τελευταίον δε διάστημα ης σει ο Χάρης Βωβίδης ήταν ένα non paper απουσίας του είχεν αλλεπαλλήλους ενημερωτικού χαρακτήρα. Σημασία έχει συναντήσεις και συνομιλίας μετά του να το τοποθετήσει κάποιος χρονικά και 

Χ. Λαμπράκης

Α. Ποταμιάνος

Δ. Ιωαννίδης

Κύπριοι παλιοί συνεργάτες του Ιωαννίδη υποστηρίζουν πως ο Ιωαννίδης όπως και ο Σαμψών είχαν σχέσεις με τον Λαμπράκη. Σύμφωνα με το non paper ο Λαμπράκης σχεδίαζε την ανατροπή του Μακάριου μαζί με τους προσωπικούς του φίλους, Ανδρέα Ποταμιάνο και Ιωάννη Σωσσίδη.

1

Γ. Παπανδρέου

2

1. Σωσσίδης και Λαμπράκης πρωτοστάτησαν στις συνωμοτικές διαδικασίες κατά του Γ. Παπανδρέου. Όταν ο φωτογραφικός φακός κατέγραψε τον Λαμπράκη σε μία από αυτές τις συσκέψεις, οι οπαδοί της Ένωσης Κέντρου άρχισαν να διαδηλώνουν έξω από τα γραφεία του ΔΟΛ και να καίνε φύλλα από τις εφημερίδες του. Η αντίδραση του Παπανδρέου και η πτώση της κυκλοφορίας ανάγκασαν τον Λαμπράκη να διατηρήσει μια απόσταση ασφαλείας τουλάχιστον στα δημοσιεύματά του. 2. Είναι χαρακτηριστική η γελοιογραφία της περιόδου η οποία εμφανίζει συντάκτη της εφημερίδας «ΒΗΜΑ» να γράφει πρωτοσέλιδο υποστηρίζοντας την λύση Στεφανόπουλου ενώ κάποιος νεαρός τρέχει πίσω του φωνάζοντας «αλλάξτε τίτλο γρήγορα είμαστε πάλι με τον Παπανδρέου».

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 23

Φάκελος

Κύπρου

Μια ακόμη μαρτυρία που τοποθετεί τον Σαμψών στον Πόρο είναι του πρώην δικαστή Γιώργου Αλεξίου, ο οποίος τον Ιούλιο του 1974, ως τελειόφοιτος της Νομικής, βρισκόταν στον Πόρο.

να ελέγξει όπου είναι δυνατόν την αλήθεια των στοιχείων που παραθέτει. Στο έγγραφο ο Παντελής Δημητρίου, αναφέρεται ως «νυν υπουργός Εσωτερικών». Πράγμα που σημαίνει πως αυτό έχει συνταχθεί κατά το διάστημα που ήταν υπουργός ο Δημητρίου δηλαδή από τις 15 έως τις 23 Ιουλίου 1974. Ο Σωσσίδης όπως και ο Ποταμιάνος πραγματικά υπήρξαν φίλοι του Χ. Λαμπράκη. Ο Ι. Σωσσίδης, ήταν αυτός που μαζί με τον Λαμπράκη το 1965, συμμετείχαν σε κρυφές συναντήσεις, σχεδιάζοντας την ανατροπή

του Γεωργίου Παπανδρέου μέσω μιας κυβέρνησης Αποστατών. Ο Γεώργιος Παπανδρέου είχε επιχειρήσει να αλλάξει τον Πέτρο Γαρουφαλλιά από υπουργό Άμυνας και να αναλάβει ο ίδιος ως πρωθυπουργός το υπουργείο. Το Παλάτι και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος αρνήθηκαν τη μεταβολή δημιουργώντας πολιτική κρίση. Επιχείρησε μάλιστα να εξασφαλίσει κυβέρνηση εκτός του Γεωργίου Παπανδρέου με τη συμμετοχή αποστατών της Ένωσης Κέντρου. Σωσσίδης και Λαμπράκης πρωτοστάτησαν στις

Ο Μιχάλης Φραγκάκης σε συνέντευξή του στο Hot Doc υποστηρίζει πως ο Σαμψών όχι μόνο ήταν στην Αθήνα, αλλά τις ημέρες που από το έγγραφο τοποθετείται στον Πόρο, πραγματικά είχε ταξιδέψει.

24 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

συνωμοτικές διαδικασίες. Όταν ο φωτογραφικός φακός κατέγραψε τον Λαμπράκη σε μία από αυτές τις συσκέψεις, οι οπαδοί της Ένωσης Κέντρου άρχισαν να διαδηλώνουν έξω από τα γραφεία του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη και να καίνε φύλλα από τις εφημερίδες του. Η αντίδραση του Παπανδρέου και η πτώση της κυκλοφορίας ανάγκασαν τον Λαμπράκη να διατηρήσει μια απόσταση ασφαλείας τουλάχιστον στα δημοσιεύματά του. Είναι χαρακτηριστική η γελοιογραφία

Η Βέρα Σαμψών, σύζυγος του Νίκου Σαμψών υποστηρίζει πως την επίμαχη περίοδο ο Νίκος Σαμψών ήταν στην Κύπρο και όχι στην Αθήνα ή τον Πόρο. Διαψεύδεται ωστόσο από τα ντοκουμέντα.

Η βίλα του Χρήστου Λαμπράκη στον Πόρο.

της περιόδου η οποία εμφανίζει συντάκτη της εφημερίδας «ΒΗΜΑ» να γράφει πρωτοσέλιδο υποστηρίζοντας την λύση Στεφανόπουλου ενώ κάποιος νεαρός τρέχει πίσω του φωνάζοντας «αλλάξτε τίτλο γρήγορα είμαστε πάλι με τον Παπανδρέου» Ένα πραγματικό γεγονός επίσης είναι πως το ξενοδοχείο ΕΣΠΕΡΙΑ στο οποίο γίνονταν οι συσκέψεις προετοιμασίας, είναι δίπλα στα γραφεία που χρησιμοποιούσε ο Λαμπράκης. Αυτό όμως θα μπορούσε να είναι σύμπτωση. Ο μεγαλοεκδότης πραγματικά διαθέτει βίλα στον Πόρο. Μέλη της οικογένειας Λαμπράκη υποστηρίζουν πως ο Λαμπράκης δεν είχε καμιά σχέση με τον Ιωαννίδη και πως πολύ περισσότερο δεν είχε επισκεφθεί το σπίτι του στον Πόρο. Κύπριοι όμως, παλιοί συνεργάτες του Ιωαννίδη υποστηρίζουν πως ο Ιωαννίδης όπως και ο Σαμψών είχαν σχέσεις με τον Λαμπράκη. Σε πολλές μάλιστα από τις επισκέψεις τους στον εκδότη συνοδεύονταν από ΕΣΑτζήδες οι οποίοι έμεναν επί ώρες μαζί τους. Όλα αυτά όμως δεν θα ήταν παρά υποθέσεις και φήμες γύρω από ένα έγγραφο του οποίου ελάχιστοι γνωρίζουν τη γνησιότητα, αν δεν υπήρχαν σοβαρές μαρτυρίες οι οποίες τοποθετούν τον Σαμψών στον Πόρο το επίμαχο διάστημα.

Ο Γ. Αλεξίου αφηγείται πως είδε τον Σαμψών να πηγαινοέρχεται στο πεζοδρόμιο μπροστά από τον ΟΤΕ.

Όλα αυτά δεν θα ήταν παρά υποθέσεις και φήμες γύρω από ένα έγγραφο του οποίου ελάχιστοι γνωρίζουν τη γνησιότητα, αν δεν υπήρχαν σοβαρές μαρτυρίες οι οποίες τοποθετούν τον Σαμψών στον Πόρο το επίμαχο διάστημα

Μαρτυρίες: ο Σαμψών ήταν στον Πόρο

Ο Μιχάλης Φραγκάκης ζει στην Κύπρο και έχει καταγωγή από την Ελλάδα. Είναι ένα από τα δύο άτομα που ήταν με τον Σαμψών στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 1974, λίγες ημέρες πριν το πραξικόπημα.

Σε συνέντευξή του στο Hot Doc υποστηρίζει πως ο Σαμψών όχι μόνο ήταν στην Αθήνα, αλλά τις ημέρες που από το έγγραφο τοποθετείται στον Πόρο, πραγματικά είχε ταξιδέψει. «Ο Σαμψών μια εβδομάδα περίπου πριν το πραξικόπημα με είχε επισκεφθεί με ένα φίλο μου στο γραφείο μου. Είχαμε βγει για φαγητό, εγώ, ο φίλος μου και ο Σαμψών. Θα βγαίναμε για φαγητό και την επομένη. Ήρθε ο φίλος μου μόνος του και πήγαμε στην αγορά για φαγητό. Θα πηγαίναμε το βράδυ στα μπουζούκια. Τον ρωτάω ‘’πού είναι ο Νίκος δεν θα έρθει που του αρέσει ο πατσάς;’’ Και μου απαντάει: ‘’όχι δεν θα έρθει το μεσημέρι για φαγητό γιατί έχει πάει σε μια δουλειά’’ στον Πόρο στην Αίγινα δεν θυμάμαι σ’ ένα από αυτά τα νησιά. Τον Σαμψών τον είδα στο μπαρ του Λαλάκη στο Σύνταγμα. Είχε έρθει από το ταξίδι που είχε πάει. Καθίσαμε ήπιαμε τα ποτά μας και νομίζω κατά τις 11 με 12, θα σας γελάσω για την ώρα, ήρθε το παιδί και τον φώναξε στο τηλέφωνο. Πήγε στο τηλέφωνο και όταν επέστρεψε μας λέει: ‘’αύριο φεύγω για την Κύπρο’’. Του λέει ο φίλος: ‘’κάτσε κι εγώ αύριο φεύγω για Αγγλία’’. Δεν έκατσαν. Ήταν να πάμε στον Στράτο Διονυσίου, τελικώς δεν πήγαμε, έφυγαν. Με βεβαιότητα λοιπόν λέω πως ο Σαμψών δεν ήταν στην  HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 25

Φάκελος

Κύπρου 1

Κύπρο όπως θέλουν να λένε, αλλά μαζί μου στην Αθήνα και ταξίδεψε σε νησί του Σαρωνικού». Ο Μιχάλης Φραγκάκης κατέθεσε επίσημα τα στοιχεία αυτά στην Επιτροπή για τον Φάκελο της Κύπρου στη Λευκωσία. Ο φίλος τον οποίο περιγράφει ήταν γνωστός ξενοδόχος της Κύπρου ο οποίος δεν είναι εν ζωή. Η οικογένειά του ωστόσο, όπως και άλλοι, επιβεβαιώνουν πως βρισκόταν στην Αθήνα με τον Σαμψών και μάλιστα αποκλείστηκε εκτός Κύπρου γιατί λόγω του πραξικοπήματος σταμάτησαν οι πτήσεις προς το νησί. Η δεύτερη μαρτυρία που τοποθετεί τον Σαμψών στον Πόρο είναι του πρώην δικαστή Γιώργου Αλεξίου, ο οποίος τον Ιούλιο του 1974, ως τελειόφοιτος της Νομικής βρισκόταν στον Πόρο: «Στις 10 Ιουλίου του 1974 με το πρώτο πρωινό δρομολόγιο ήμουν στον Πόρο. Ήρθα για διακοπές στο νησί απ’ όπου κατάγεται η μητέρα μου. Νομίζω πως ήταν την πρώτη ημέρα που έφτασα στο νησί που είδα αυτό το άτομο. Το σπίτι έχει κοινή είσοδο με τον ΟΤΕ. Τώρα είναι το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας. Αυτό το άτομο πηγαινοερχόταν στο πεζοδρόμιο μπροστά από τον ΟΤΕ, κάτω από το μπαλκόνι. Δεν απομακρυνόταν από τον ΟΤΕ όπου υπήρχαν νομίζω οκτώ θάλαμοι απ’ όπου κάποιος έκανε κλήσεις. Ήταν επίμονος αυτός ο άνθρωπος. Το είδα το άτομο αυτό στο κατάστημα καλλυντικών του Γιάννη Κατακουζηνού. Όταν η φωτογραφία του Σαμψών βγήκε πρωτοσέλιδη στις εφημερίδες με τίτλο ‘’ο νέος Πρόεδρος της Κύπρου’’, αυτός λοιπόν ο Κατακουζηνός είπε ‘’βρε παιδί μου όλοι οι Κύπριοι μοιάζουν μεταξύ τους’’. Γιατί το άτομο αυτό είχε ψωνίσει από το μαγαζί του και ο Κατακουζηνός δεν κατάλαβε πως ήταν το ίδιο άτομο. Του φάνηκε λοιπόν πως μοιάζουν μεταξύ τους. Είδε ομοιότητες, δεν του πήγε το μυαλό ότι ήταν το ίδιο

Δύο μάρτυρες επιβεβαιώνουν την παρουσία του Σαμψών στον Πόρο

26 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Ο Νίκος Σαμψών. Στη μικρή φωτογραφία ο Σαμψών το 1963 κάνει τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον Τουρκοκυπρίων στο προάστιο της Ομορφίτας. Η επιχείρηση ήταν μία από τις πολλές ενέργειες έντασης που σχεδίασε η Κόκκινη Προβιά, προκειμένου να γίνει αβίωτη η κατάσταση μεταξύ των δύο κοινοτήτων και να προχωρήσει η διχοτόμηση.

άτομο μερικές μέρες πριν στο μαγαζί του».

Η Βέρα Σαμψών, οι διαψεύσεις και οι διαψεύσεις των διαψεύσεων

Η Βέρα Σαμψών, σύζυγος του Νίκου Σαμψών, είναι από τα πρόσωπα που θα μπορούσε να φωτίσει την υπόθεση. Σε συνέντευξή της, που μας έδωσε το 2011 υποστηρίζει πως την επίμαχη περίοδο ο Νίκος Σαμψών ήταν στην Κύπρο και όχι στην Αθήνα ή τον Πόρο: «Ο Νίκος την εβδομάδα του πραξικοπήματος δεν έφυγε από την Κύπρο. Στις 12

Ιουλίου, δηλαδή τρεις μέρες πριν, ήταν στο αεροδρόμιο για να αποχαιρετήσει ως βουλευτής, τον Λαδάκο και τον Ντενίση, τους αξιωματικούς που έφευγαν για Αθήνα. Στις 13 είχε συνάντηση στο κατάστημά μας. Στις 14 είχαμε δύο γάμους στους οποίους παραβρέθηκε. Στις 11 Ιουλίου ήταν στη Συνεδρίαση της Βουλής. Πώς μπορούσε λοιπόν να είναι Αθήνα; Δεν έφυγε καθόλου απ την Κύπρο». Ο Νίκος Σαμψών πραγματικά ήταν στο αεροδρόμιο στις 12 του μήνα όπου ξεπροβόδισε τους δύο έλληνες αξιωματικούς οι οποίοι έφευγαν για την Αθήνα. Δεν υπάρχει όμως καμιά δημόσια παρουσία

3

2

1. Όπως προκύπτει από τα δρομολόγια των Κυπριακών Αερογραμμών για το 1973 και 1974, για το διάστημα από 1η Απριλίου έως 31 Οκτωβρίου, η πτήση CY 313, έφευγε από την Αθήνα στις 11:10 το πρωί και έφτανε στη Λευκωσία στις 12:30 το μεσημέρι. 2. Από τα επίσημα πρακτικά της Κυπριακής Βουλής προκύπτει πως η συνεδρίαση στις 11 Ιουλίου άρχισε στις 4:48 το απόγευμα. Άρα ο Νίκος Σαμψών μπορούσε να φύγει από την Αθήνα το πρωί και με την άνεσή του να παραβρεθεί στη συνεδρίαση της Βουλής. 3. Το απόρρητο σήμα που εστάλη από τον Γεωργίτση με το οποίο στις 7 Ιουλίου ενημέρωνε την Αθήνα ότι ξεκινούσε το πραξικόπημα στην Κύπρο με το συνθηματικό «Αλέξανδρος εισήλθε νοσοκομείον".

του Σαμψών στην Κύπρο στο διάστημα από 9 έως 11 Ιουλίου. Η Βουλή της Κύπρου συνεδρίασε πραγματικά στις 11 του μήνα, αλλά μπορούσε κάλλιστα ο Σαμψών να έφτασε το πρωί της ίδιας μέρας από την Αθήνα για να πάει στη Βουλή. Όπως προκύπτει από τα δρομολόγια των Κυπριακών Αερογραμμών για το 1973 και 1974, για το διάστημα από 1η Απριλίου έως 31 Οκτωβρίου, η πτήση CY 313, έφευγε από την Αθήνα στις 11:10 το πρωί και έφτανε στη Λευκωσία στις 12:30 το μεσημέρι. Από τα επίσημα πρακτικά της Κυπριακής Βουλής προκύπτει πως η συνεδρίαση στις 11 Ιουλίου άρχισε στις

4:48 το απόγευμα. Άρα ο Νίκος Σαμψών μπορούσε να φύγει από την Αθήνα το πρωί και με την άνεσή του να παραβρεθεί στη συνεδρίαση της Βουλής. Η οικογένεια του Νίκου Σαμψών θα μπορούσε να παραδώσει το διαβατήριό του ως αποδεικτικό στοιχείο των ταξιδιών που έκανε την επίμαχη περίοδο. Πέρα από κάθε υπόθεση και σενάριο, ο Σαμψών πήρε μέρος στο πραξικόπημα και αποτέλεσε μάλιστα τον συνομιλητή του Ιωαννίδη κατά την εξέλιξή του. Ρόλος που δεν συμβαδίζει με την αφήγηση της οικογένειας πως τυχαία βρέθηκε ανάμεσα στους πραξικοπηματίες.

Πέρα από κάθε υπόθεση και σενάριο, ο Σαμψών πήρε μέρος στο πραξικόπημα και αποτέλεσε μάλιστα τον συνομιλητή του Ιωαννίδη κατά την εξέλιξή του

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 27

Φάκελος

Κύπρου

Ο Σαμψών πρόεδρος, ψάχνει να δολοφονήσει τον Μακάριο Ο Νίκος Σαμψών έμεινε στην Ιστορία ως «ο πρόεδρος των οκτώ ημερών». Ανέλαβε την προεδρία της Κύπρου μετά την ανατροπή του Μακάριου η οποία εξυπηρέτησε τα σχέδια της διχοτόμησης. Ο ίδιος είχε περιγράψει αργότερα σε συνεντεύξεις του, τη συμμετοχή του στο πραξικόπημα ως μια πράξη που επιβλήθηκε στιγμιαία από το εθνικό συμφέρον. Στις 8 Αυγούστου 1999, ο Σαμψών σε συνέντευξή του στον «Ελεύθερο Τύπο» υποστήριξε πως «έγινα πρόεδρος του πραξικοπήματος γιατί επείσθηκα ότι ο Μακάριος ήταν νεκρός». Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική.

Ο

Νίκος Σαμψών συμμετείχε στους σχεδιασμούς της ανατροπής και είχε επιτελικό ρόλο στις επιχειρήσεις. Όσα υποστηρίζει η οικογένειά του, πως βρέθηκε τυχαία μπλεγμένος στο πραξικόπημα ή πως έγινε πρόεδρος επειδή «έψαχναν κάποιον με γραβάτα» είναι αναληθή. Ο Σαμψών ήταν αυτός που έπαιρνε εντολές από τον Ιωαννίδη να φέρει το κεφάλι του Μακάριου («Μούσκου» υποτιμητικά) κάνοντας επιχειρήσεις στην Πάφο όπου είχε καταφύγει. Όχι μόνο δεν τον θεωρούσε νεκρό, αλλά ήθελε να είναι αυτός που θα τον σκοτώσει. Η εμφάνιση του Νίκου Σαμψών στα ιστορικά γεγονότα της Κύπρου, είναι τόσο μπερδεμένη και ύποπτη όσο και η δράση του μυστικού δικτύου της

28 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Κόκκινης Προβιάς στο νησί. Όταν το 1963, ο μυστικός Στρατός της CIA, μέσα από τα δύο παρακλάδια του σε Ελλάδα και Κύπρο προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει την Κύπρο και να την σπρώξει προς τη διχοτόμηση, η ομάδα του μετέπειτα δικτάτορα Ιωαννίδη είναι αυτή που παίζει καθοριστικό ρόλο. Μέσα από μια σειρά αλλεπάλληλων γεγονότων που αποκάλυψε η έρευνα του Hot Doc για την Κόκκινη Προβιά (τεύχη 58 και 59), οι άνθρωποι του δικτύου, καλυμμένοι πίσω από την εθνική δράση και το αίτημα της ένωσης Ελλάδας-Κύπρου κάνουν όλες τις απαραίτητες προβοκάτσιες που δίνουν την εικόνα πως δεν μπορεί να υπάρξει μια ενιαία Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Αντώνης Δροσογιάννης ως αρχηγός της Προβιάς στέλνει σαμποτέρ να

Η εμφάνιση του Νίκου Σαμψών στα ιστορικά γεγονότα της Κύπρου, είναι τόσο μπερδεμένη και ύποπτη όσο και η δράση του μυστικού δικτύου της Κόκκινης Προβιάς στο νησί. Μέσα από μια σειρά αλλεπάλληλων γεγονότων που αποκάλυψε η έρευνα του Hot Doc για την Κόκκινη Προβιά (τεύχη 58 και 59), οι άνθρωποι του δικτύου, καλυμμένοι πίσω από την εθνική δράση και το αίτημα της ένωσης ΕλλάδαςΚύπρου κάνουν όλες τις απαραίτητες προβοκάτσιες που δίνουν την εικόνα πως δεν μπορεί να υπάρξει μια ενιαία Κυπριακή Δημοκρατία.

ανατινάξουν τουρκοκυπριακούς σταθμούς, ο αρχηγός της Προβιάς στην Κύπρο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης δημιουργεί συνθήκες πολέμου και η τουρκική Προβιά ανταποκρίνεται όπως πρέπει στην πρόκληση. Στις 23 Δεκεμβρίου του 1963, ο Νίκος Σαμψών με τις παρακρατικές του ομάδες, σύμφωνα με τον υπηρετούν τ α σ τ ην Ε Λ Δ Υ Κ Ιωάννη Μπήτο (βιβλίο «Από την Πράσινη Γραμμή στους δυό Αττίλες») πήρε εντολή από τον Γιωρκάτζη να εκκαθαρίσει την περιοχ ή τ η ς Ο μ ο ρ φ ίτ α ς από Τουρκοκύπριους. Οι παρακρατικοί του Σ α μ ψ ώ ν κάνουν έφοδο σε αμάχους. Εκδιώκουν 4.500 Tουρκοκύπριους, πιάνουν αιχμάλωτους 700 και σκοτώνουν 150 άτομα. Λίγο αργότερα τα επεισόδια αυτά θα οδηγήσουν στη δημιουργία της Πράσινης Γραμμής με σχέδιο των

Βρετανών. Δέκα χρόνια μετά, πάλι ο Σαμψών με τη δράση του και το πραξικόπημα θα σφραγίσει αυτή την Πράσινη Γραμμή της διχοτόμησης.

Ο «άτυχος» Νίκος Σαμψών πραξικοπηματίας από τύχη

Ο Σαμψών διατηρούσε στενές σχέσεις με τον Ιωαννίδη την εποχή που υπηρετούσε στην Κύπρο. Ακόμη και αν παραβλέψουμε τα στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα της συμμετοχής του Σαμψών στην οργάνωση του πραξικοπήματος με τη συμμετοχή του Χρήστου Λαμπράκη και του Ανδρέα Ποταμιάνου, υπάρχουν πολλά αποδεικτικά στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα πως είχε καθοριστικό ρόλο στο πραξικόπημα. Σύμφωνα με την σύζυγο του Σαμψών, Βέρα «Ο Νίκος τη μέρα εκείνη βρέθηκε τυχαία σε όλα αυτά». Έτσι τυχαία ο Νίκος Σαμψών βρέθηκε στο ΓΕΕΦ, όπου μοιραία απέκτησε επαφή με το πραξικόπημα και ορκίστηκε τελικώς πρόεδρος. Όπως προκύπτει όμως από τα ημερολόγια του σταθμού ραντάρ στην περιοχή Καντάρα, στις 8:50 «Ελήφθη εντολή από ΛΑΚΑΤΑΜΙΑ (83) να διαβιβασθεί εις ΑΚΕ ότι ο κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΑΜΨΩΝ ευρίσκεται εις ΛΑΚΑΤΑΜΙΑ». Στις 8:52 η πληροφορία διαβιβάζεται. Στις 9:25 καταγράφεται «Ελήφθη από ΑΚΕ (55)  HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 29

Φάκελος

Κύπρου

Η συνομιλία Ιωαννίδη-Σαμψών μετά την ορκωμοσία της πραξικοπηματικής κυβέρνησης.

εντολή και διαβιβασθεί εις ΛΑΚΑΤΑΜΙΑ όπως ο κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΑΜΨΩΝ δύναται να μεταβεί εις ΓΕΕΦ». Στις 10:15 η βάση της ΛΑΚΑΤΑΜΙΑΣ «ανέφερε ότι ο κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΑΜΨΩΝ μετέβη με στρατιωτικόν όχημα και συνοδεία τριών ατόμων εις ΓΕΕΦ». Δηλαδή ο Σαμψών την ώρα που είναι σε εξέλιξη το πραξικόπημα, κινείται μέσω στρατιωτικών σημάτων από στρατόπεδο σε στρατόπεδο. Η σύζυγός του δίνει μια άλλη εξήγηση: «Στις 15 Ιουλίου το πρωί, φεύγω γύρω στις 8 το πρωί από το σπίτι με τον αδελφό μου. Άφησα τον Νίκο με τα παιδιά και τη γυναίκα που μας βοηθούσε. Γύρω στις 8:15 κοντά στο Στρόβολο ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί, μπαμ, μπουμ. Κατάλαβα ότι κάτι γίνεται. Προσπαθώ να γυρίσω στο σπίτι και βλέπω το αυτοκίνητο του Νίκου με τους φρουρούς να κατεβαίνει προς το μετόχι του Κύκκου. Στο δρόμο είχε βρει τρεις στρατιώτες τελείως ξεκάρφωτους μέσα στον δρόμο που έψαχναν κάποια κιβώτια για να συσκευάσουν πράγματα γιατί έφευγαν. Ο Μακάριος τους έδιωχνε. Τα παιδάκια τα είχαν χαμένα. Τους βάζει μέσα στο αυτοκίνητο και τους λέει ακολουθήστε με θα σας οδηγήσω κάπου. Τους έφερε εδώ δίπλα μας, στο

30 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Όπως προκύπτει από τις υποκλαπείσες συνομιλίες, ο Δημήτρης Ιωαννίδης συντονίζει το πραξικόπημα. Το ΓΕΣ λέει στο ΓΕΕΦ να τοποθετηθεί πρόεδρος ο Νίκος Σαμψών αγρόκτημα ήταν η βάση η αεροπορική. Και πάει στη βάση και τους λέει επειδή είχαν κοπεί οι επικοινωνίες, έχω εδώ κάτι στρατιώτες σας τους παραδίδω. Πήρε λοιπόν τα παιδιά και τα πήγε στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς. Θα πρέπει να ήταν γύρω στις 10». Όπως, όμως έχει δηλώσει ο ίδιος ο Σαμψών σε συνέντευξη στον δημοσιογράφο Παύλο Παύλου στον ΑΝΤ1 (η συνέντευξη δημοσιεύεται στο βιβλίο του «Δημόσια Κατάθεση») ο Σαμψών ξεκίνησε 8 το πρωί από το σπίτι του και φτάνοντας στην περιοχή Στρόβολος, διαπίστωσε πως υπήρχαν συγκεντρωμένες στρατιωτικές δυνάμεις. Υπέθεσε πως πρόκειται για

μια νέα επίθεση της ΕΟΚΑ και πήγε στα γραφεία της εφημερίδας του, «ΜΑΧΗ». Στη συνέχεια ανησύχησε για τα παιδιά του και επέστρεψε γύρω στις 10 π.μ. στο σπίτι. Στη συνέχεια βρήκε κάποιους στρατιώτες που του ζήτησαν να τους βοηθήσει και τους πήγε στο στρατόπεδο. Το μεσημέρι ο Σαμψών εμφανίζεται να συλλαμβάνεται από τις δυνάμεις του πραξικοπήματος και να οδηγείται στο ΓΕΕΦ. Η αφήγηση αυτή του Σαμψών έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα όσα δήλωσε σε συνέντευξη της στο «Κουτί της Πανδώρας» η γυναίκα του Βέρα, αλλά και με όσα καταγράφει το ημερολόγιο του σταθμού ραντάρ.

Ψάχνει να σκοτώσει τον Μακάριο

Την ώρα που εκδηλώθηκε το πραξικόπημα, οι υπηρεσίες του Μακάριου, καταφέρνουν να παγιδεύσουν τις συνομιλίες μεταξύ του κυπριακού ΓΕΕΦ και του ελληνικού Γενικού Επιτελείου Στρατού. Στο ΓΕΣ βρίσκεται ο ίδιος ο Δημήτρης Ιωαννίδης ο οποίος συντονίζει το πραξικόπημα. Το ΓΕΣ λέει στο ΓΕΕΦ να τοποθετηθεί πρόεδρος ο Νίκος Σαμψών. Ο συνομιλητής από το ΓΕΕΦ

Τα ημερολόγια του σταθμού-ραντάρ στην Καντάρα αποδεικνύουν ότι ο Σαμψών, την ώρα που είναι σε εξέλιξη το πραξικόπημα, κινείται μέσω στρατιωτικών εντολών και σημάτων από στρατόπεδο σε στρατόπεδο.

αντιδρά λέγοντας πως δεν κάνει για πρόεδρος και παίρνει την απάντηση: «άστα αυτά κατά μέρος θα τακτοποιηθεί και αυτό σε λίγες ημέρες. Δεν θα παραμείνει για πολύ πρόεδρος, αυτό να μην σας απασχολεί. Εσείς προσπαθήστε να βρείτε τα κατάλληλα πρόσωπα για να εμπνέουν σεβασμό». Το θέμα πραγματικά τακτοποιείται μερικές ημέρες μετά με την εισβολή των Τούρκων. Η συνομιλία μεταξύ των δύο Επιτελείων αποδεικνύει πως η επιλογή Σαμψών δεν έγινε τυχαία, αλλά προήλθε από τον Ιωαννίδη στην Αθήνα. Μετά την ορκωμοσία της πραξικοπηματικής κυβέρνησης, ο Ιωαννίδης ζητάει να μιλήσει με τον Σαμψών. Η συνομιλία είναι αποκαλυπτική: Ιωαννίδης: Γεια σου κύριε πρόεδρε. Τι κάνεις; Τώρα είμαστε εντάξει ε; Σαμψών: Εντάξει, εντάξει. Ι ω αν ν ί δη ς : Είσαι εντάξει τώρα Νικολάκη ε; Η κατάσταση πώς είναι, βλέπω σας ξέφυγε αυτός... (υβριστική λέξη για τον Μακάριο που έχει σβηστεί)... Πού βρίσκεται τώρα άραγε αυτός ο Μούσκος; (εννοεί τον Μακάριο). Σαμψών: Είναι στα βουνά τώρα και κατευθύνεται προς τον Κύκκο. Ελπίζουμε σε δυο-τρεις ώρες να τον συλλάβουμε. Ιωαννίδης: Νικολάκη θέλω το κεφάλι του Μούσκου, ε! Εσύ ο ίδιος να μου το φέρεις. Έτσι Νικολάκη; Σαμψών: Εντάξει, εντάξει. Ψάχνουμε να τον βρούμε. Σε μια-δυο ώρες το πολύ θα τον έχουμε στα χέρια μας. Ο Σαμψών όχι μόνο συμμετέχει στον σχεδιασμό αλλά υπόσχεται να σκοτώσει τον Μακάριο. Σε άλλη συνομιλία φαίνεται πως ενώ η Αθήνα ζητά από τους πραξικοπηματίες να βρουν μέλη για την κυβέρνηση, στέλνει η ίδια δύο άτομα για να συμμετέχουν. Τον δημοσιογράφο Σπύρο Παπαγεωργίου ο οποίος αναλαμβάνει Εκπρόσωπος Τύπου, ένα άλλο πρόσωπο και τον Παντελή Δημητρίου. Ο Δημητρίου ο οποίος φέρεται να είναι στην σύσκεψη με τον Λαμπράκη στον Πόρο, είναι το άτομο που τοποθετείται από τους συνωμότες της Αθήνας.

«Νικολάκη θέλω το κεφάλι του Μούσκου, ε! Εσύ ο ίδιος να μου το φέρεις. Έτσι Νικολάκη;»

Δημήτρης Ιωαννίδης

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 31

EBZ

Η πικρή ιστορία της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης Ιούλιος 2014. Ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (ΕΒΖ) Λάμπρος Χαραλάμπους προτείνει το κλείσιμο των δύο ιστορικών εργοστασίων των Σερρών και της Ορεστιάδας, επικαλούμενος μια οικονομοτεχνική μελέτη της εταιρίας συμβούλων Kantor, τα ευρήματα της οποίας ουδέποτε ανακοινώθηκαν στους εργαζομένους, αλλά ούτε στη Βουλή, όταν ζητήθηκαν. Το κλείσιμο των δύο εργοστασίων αποτέλεσε τη χαριστική βολή για την ΕΒΖ, μια εταιρία που επί πολλές δεκαετίες εξασφάλιζε εισόδημα -σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις- σε περισσότερους από 10 χιλιάδες καλλιεργητές και μέχρι πριν από περίπου οκτώ χρόνια αποτελούσε τη μεγαλύτερη εθνική αγροτική βιομηχανία διαθέτοντας πέντε εργοστάσια στην Ελλάδα και ακόμα δύο στη Σερβία που κάλυπταν τη ζήτηση ζάχαρης στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Του Μάριου Αραβαντινού

Η

ΕΒΖ, μια κατά γενική ομολογία υγιής επιχείρηση, αντιμετώπισε τα πρώτα προβλήματα το 2006, όταν στο πλαίσιο μιας Κοινής Οργάνωσης Αγοράς Ζάχαρης εντάχθηκε σε καθεστώς αναδιάρθρωσης, αποποιούμενη το 50% της εθνικής ποσόστωσης και κλείνοντας, λίγο αργότερα, δύο εργοστάσιά της στη Λάρισα και την Ξάνθη. Ως τότε, η ΕΒΖ διέθετε σύγχρονες εργοστασιακές εγκαταστάσεις, μηδενικά χρέη και κέρδη που άγγιζαν ακόμη και τα 10 εκατομμύρια ευρώ. Παρά τη μέχρι τότε τεράστια παραγωγή, και δεδομένου ότι η ποσόστωση γκρεμίστηκε στους

32 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

158 χιλιάδες τόνους από 317 χιλιάδες που ήταν νωρίτερα, η Ελλάδα αναγκάστηκε να προχωρήσει σε εισαγωγή ζάχαρης, ενώ οι πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων τα επόμενα χρόνια οδήγησαν το 2012 στην πώληση της Αγροτικής Τράπεζας -της μοναδικής αμιγώς δημόσιας τράπεζας της οποίας η ΕΒΖ ήταν θυγατρική- στην Πειραιώς, γεγονός που προκάλεσε την οριστική κατάρρευση της ιστορικής βιομηχανίας. Η ΕΒΖ τέθηκε σε ειδικό καθεστώς, με σκοπό την πώλησή της, ωστόσο και οι τρεις δημόσιοι διαγωνισμοί που ακολούθησαν απέβησαν άγονοι, γεγονός που κάθε άλλο παρά ως

τυχαίο ερμηνεύεται από τους γνώστες της κατάστασης.

Πρωτοφανή σκάνδαλα οδηγούν την ΕΒΖ στον γκρεμό

Η διάλυση της ίσως ιστορικότερης ελληνικής βιομηχανίας είναι, όπως καταγγέλλεται στο Hot Doc, αποτέλεσμα διαρκών μεθοδεύσεων και κακοδιαχείρισης που δημιούργησαν υπέρογκα χρέη μέσα σε ελάχιστο διάστημα. Άλλωστε, ο ίδιος ο πρώην αντιπρόεδρος της εταιρίας, Πέτρος Γάτσος, ο οποίος υπήρξε στο παρελθόν στέλεχος της ΑΤΕ, είχε επανειλημμένως ενημερώσει το Διοικητικό

Με τρεις χειρόγραφες επιστολές ο πρώην αντιπρόεδρος της ΕΒΖ καταγγέλλει τα κακώς κείμενα και τις σκανδαλώδεις συμβάσεις που οδηγούν τη Βιομηχανία στη διάλυση.

Συμβούλιο της βιομηχανίας για τα κακώς κείμενα και τις σκανδαλώδεις συμβάσεις που την οδηγούν στη διάλυση. Σε επιστολή του προς τους διοικούντες την ΕΒΖ, ο κ. Γάτσος γράφει: «Με αφορμή την πρόσφατη παραίτησή μου από το Δ.Σ. της ΕΒΖ και τις συκοφαντικές δηλώσεις για πολλοστή φορά προς το πρόσωπό μου […] σας δηλώνω ότι: η δήλωσή σας ενώπιον των μελών του Δ.Σ., ότι η παραίτηση μου σχετίζεται με εμπλοκή μου σε κάποια συγκεκριμένη προμήθεια, όχι μόνο είναι αναληθής, αλλά με οργή και αγανάκτηση διαπίστωσα πλέον ότι το άντρο διαφθοράς και της διαπλοκής

Η διάλυση της ΕΒΖ είναι αποτέλεσμα διαρκών μεθοδεύσεων και κακοδιαχείρισης

που είναι εγκατεστημένο και βασιλεύει στην ΕΒΖ προσπαθεί να σπιλώσει πρόσωπα που αντιστέκονταν στις άνομες ενέργειές του. Συνειδητά στην υποβολή της παραίτησής μου δηλώνω ότι με αυτήν επιτέλους η πολύπαθη ΕΒΖ θα ηρεμήσει τονίζοντας ότι οι υπαίτιοι για τη σημερινή κατάντια της και για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει, θα λογοδοτήσουν». «Η προγενέστερη εμπειρία μου στα Δ.Σ. της ΕΒΖ» συνεχίζει ο Πέτρος Γάτσος, «μου έδινε τη δυνατότητα να εντοπίζω όλες τις παρατυπίες και τις παραλείψεις

που λάμβαναν χώρα στα πλαίσια της διαχείρισης της βιομηχανίας. Όλες αυτές τις παραλείψεις τις ανέσυρα και τις παρέδωσα στον κ. Χαραλάμπους (νυν πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο) και στον κ. Καλογερόπουλο (πρώην πρόεδρο), και των θεμάτων που προέκυψαν επιλήφθηκε η επιθεώρηση της ΑΤΕ». Στην ίδια επιστολή αναφέρονται συγκεκριμένες συμβάσεις οι οποίες χαρακτηρίζονται από τον κ. Γάτσο «επαίσχυντες», ενώ μεταξύ άλλων καταγγέλλεται η τακτική της βιομηχανίας απέναντι σε δύο  HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 33

EBZ

εταιρίες, τη ΓΑΙΑ ΑΕΒΕ και τη ΒΕΛΠΑΖ ΑΕ, των οποίων οι οφειλές προς την ΕΒΖ ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ.

Πιστώσεις πολλών εκατομμυρίων

Η πολιτική της διοίκησης της ΕΒΖ απέναντι στις δύο εταιρίες τις οποίες προμήθευε εγείρει πράγματι εύλογες απορίες. Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Hot Doc αποτυπώνουν με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο τη σπατάλη που συντελείται στη βιομηχανία τα τελευταία χρόνια. Όπως φαίνεται στην αναλυτική καρτέλα κίνησης λογαριασμού της ΕΒΖ με τον πελάτη ΓΑΙΑ ΑΕΒΕ, από τον Ιούλιο του 2011 έως το τέλος Ιουνίου 2012, προέκυψε χρέος 38,5 εκατ. ευρώ, το οποίο σήμερα, που σημειωτέον έχει σταματήσει επίσημα η συνεργασία των δύο εταιριών, σύμφωνα με πληροφορίες μας έχει μειωθεί στα 33 με 34 εκατομμύρια. Για το ίδιο διάστημα, το χρέος της εταιρίας ΒΕΛΠΑΖ άγγιζε το ποσό των 11,1 εκατ. ευρώ. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι πολλές από τις επιταγές που κόβονταν για λογαριασμό της ΕΒΖ επιστρέφονταν στη ΓΑΙΑ ή τη ΒΕΛΠΑΖ, οι οποίες εμφανίζονται είτε να πλήρωναν κάποιο ποσό ως έναντι υπογράφοντας νέα επιταγή με την υπολειπόμενη οφειλή, είτε να εξέδιδαν νέες επιταγές με νέα ημερομηνία. Αυτός ο φαύλος κύκλος εκτόξευσε τα χρέη των δύο εταιριών προς την ΕΒΖ, η οποία στις σχετικές συμβάσεις που είχε υπογράψει προέβλεπε μεν πιστώσεις, πολύ λιγότερων όμως εκατομμυρίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη σύμβαση, η οποία όπως πληροφορούμαστε δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα, που η ΕΒΖ έχει υπογράψει με τη ΓΑΙΑ την άνοιξη του 2009, και στην οποία περιγράφονται αναλυτικά τόσο οι τόνοι ζάχαρης που θα πωλούνται όσο και το κόστος τους, τίθεται ως ανώτατο πιστωτικό όριο το ποσό των 7 εκατ. ευρώ, το οποίο αυξάνεται στα 10 εκατομμύρια, με επέκταση της σύμβασης που εισηγείται προσωπικά ο πρόσφατα παραιτηθείς από τη θέση του εμπορικού διευθυντή, Ηλίας Βαφείδης. Το ποσό αυτό όπως προκύπτει από τις αναλυτικές καρτέλες κίνησης που

34 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Χρέος 38,5 εκατ. ευρώ προς την ΕΒΖ δημιούργησε η εταιρία ΓΑΙΑ μέσα σ’ έναν χρόνο, ενώ τα 11,1 εκατομμύρια άγγιζαν οι οφειλές της εταιρίας ΒΕΛΠΑΖ για το ίδιο χρονικό διάστημα.

αποκαλύπτει το Hot Doc έχει ξεπεραστεί κατά πολλά εκατομμύρια. Όπως κατά πολλά εκατομμύρια έχει ξεπεραστεί και το ποσό πίστωσης της εταιρίας ΒΕΛΠΑΖ το οποίο για το διάστημα Ιουλίου 2011 - Ιουνίου 2012 είχε προσδιοριστεί στα 6 εκατομμύρια.

Βαρύτατες καταγγελίες στη διάθεση των αρχών

«Το πιο λυπηρό είναι ότι μόλις αγγίξαμε τις ατασθαλίες, αντί να σας έχουμε αρωγούς, να γίνει έλεγχος στη διαχείριση και να ανοίξουν οι λογαριασμοί όλων των μελών του Δ.Σ. καθώς και των υπηρεσιακών παραγόντων που υπηρέτησαν εκεί, μας αποπέμψατε»

Στις τρεις επιστολές που έχει αποστείλει στη διοίκηση της ΕΒΖ, ο Πέτρος Γάτσος καταγγέλλει μεταξύ άλλων περιστατικά τα οποία ενδεχομένως να οδηγήσουν τις εισαγγελικές αρχές, που έχουν τα στοιχεία στη διάθεσή τους, στην επίλυση ενός πιθανού σκανδάλου στην ΕΒΖ. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι ενώ είχε δοθεί εντολή να μην πωληθεί για δύο ημέρες καμιά ποσότητα ζάχαρης προκειμένου να ελεγχθούν τα αποθέματα και τα υπόλοιπα των πελατών πωλήθηκαν 7 χιλιάδες τόνοι στη ΓΑΙΑ με αποτέλεσμα το πιστωτικό υπόλοιπο της εταιρίας προς τη βιομηχανία να εκτιναχθεί στα 24 εκατομμύρια ευρώ και μάλιστα ανασφάλιστα. Κάνει επίσης λόγο για σύμβαση της ΕΒΖ με την Coca Cola, η οποία εμφανίζεται να αγόραζε ζάχαρη στην τιμή των 545 ευρώ ανά τόνο, ενώ η πραγματική τιμή της είχε ξεπεράσει τα 640 ευρώ, ενώ επισημαίνει ότι υπεγράφη σύμβαση με εταιρία την οποία κατονομάζει η οποία παρουσιάστηκε από τη διοίκηση της ΕΒΖ ως επίτευγμα παρότι δεν πραγματοποιήθηκε διεθνής διαγωνισμός ούτε πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις με άλλες δύο εταιρίες που είχαν αποστείλει σχετικές προσκλήσεις. «Το πιο λυπηρό», αναφέρεται σε μια από τις επιστολές, «είναι ότι μόλις αγγίξαμε τις ατασθαλίες που έχουν κάνει άτομα που υπηρέτησαν στη Σερβία και τα στείλαμε στη Δικαιοσύνη, αντί να σας έχουμε αρωγούς σε αυτή την προσπάθεια να γίνει έλεγχος στη διαχείριση και επιτέλους να ανοίξουν οι λογαριασμοί όλων των μελών του Δ.Σ. καθώς και των υπηρεσιακών παραγόντων που υπηρέτησαν εκεί, αναβαθμίσατε έναν από αυτούς για τις επισφάλειες που δημιούργησε και εμάς μας αποπέμψατε».  HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 35

EBZ

Η ΕΒΖ έχει υποθηκεύσει και ενεχυριάσει για λογαριασμό της Τράπεζας Πειραιώς που εξαγόρασε την ΑΤΕ έναντι πινακίου φακής, περιουσιακά στοιχεία ύψους 122,3 εκατ. ευρώ.

Η ΕΒΖ υποχρεωνόταν επί χρόνια να δανείζεται με ληστρικά επιτόκια

Οι σκανδαλώδεις δανειακές συμβάσεις με την ΑΤΕ

Πέραν των εσωτερικών σκανδάλων που φαίνεται πώς βύθιζαν την ΕΒΖ στον βούρκο των ελλειμμάτων, μείζον θέμα ανακύπτει και από τις δανειοδοτήσεις που λάμβανε από την Αγροτική Τράπεζα, της οποίας ήταν θυγατρική, αλλά και από

36 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

τις απαιτήσεις που έχει σήμερα η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία εξαγόρασε την ΑΤΕ πριν από δύο χρόνια, έναντι πινακίου φακής. Σε ενημερωτικό σημείωμα με ημερομηνία 17 Οκτωβρίου 2013 φαίνεται πως τα βραχυπρόθεσμα δάνεια της ΕΒΖ μέχρι τις 30 Ιουνίου του περασμένου χρόνου ανέρχονταν στο ποσό των 127 εκατ. ευρώ, το οποίο είχε μειωθεί στα 118,7 εκατ. μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου του 2013, ενώ το λεγόμενο πιστοδοτικό όριο μειώθηκε από την Πειραιώς στα 135 εκατ. ευρώ, από τα 150 εκατ. που είχε χορηγήσει η ΑΤΕ. Επιπλέον, αν και θυγατρική της ΑΤΕ, η ΕΒΖ υποχρεωνόταν επί χρόνια να δανείζεται με ληστρικά επιτόκια που κυμαίνονταν από 9,5% το 2013, μέχρι 10% το 2012 και 12,45% το 2011. Σήμερα η Τράπεζα Πειραιώς, που έχει αναλάβει και διεκδικεί τα χρέη της ΕΒΖ προς την ΑΤΕ τα οποία ήταν κατά περίπου 40 εκατ. ευρώ περισσότερα από τα χρήματα που κατέβαλε για την εξαγορά, επιδιώκει την πώληση της εταιρίας.

Παράλληλα έχουν υποθηκευθεί και ενεχυριαστεί για λογαριασμό της περιουσιακά στοιχεία της ΕΒΖ συνολικού ύψους 122,3 εκατ. ευρώ. Ανάμεσα σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και μετοχές των δύο εργοστασίων στη Σερβία, η συνολική αξία των οποίων έχει αποτιμηθεί σε 160-190 εκατ. ευρώ, τα οποία δεν ανήκαν ποτέ στην Αγροτική Τράπεζα, αλλά αποτελούσαν περιουσία της ίδιας της ΕΒΖ. Ανάμεσα στα υπόλοιπα υποθηκευμένα στοιχεία είναι τα βιομηχανικά ακίνητα

της εταιρίας τα οποία κοστολογούνται στα 52 εκατ. ευρώ, τα αστικά ακίνητα με αξία 9,3 εκατ. ευρώ, τα ακίνητα στις οδούς Μητροπόλεως, Σκουφά και Σίνδου στη Θεσσαλονίκη, αξίας 4,1 εκατ. ευρώ, ενώ ενεχυριασμένες είναι εκτός των μετοχών των εργοστασίων στη Σερβία, η αξία των οποίων ξεπερνά τα 39 εκατ. και επιταγές σε εγγύηση αλλά και μεταχρονολογημένες.

Η Ελληνική Βιομηχανία Ζ άχαρης γ ε ν ν ή θ η κ ε σ τ η Θεσσα λ ονίκ η το 19 60 και λ ειτούργησε το πρώτο εργοστάσιο της έναν χρόνο μετά στη Λάρισα. Ακολούθησε η ίδρυση του εργοστασίου στο Πλατύ Ημαθίας -το μοναδικό που λειτουργεί έως και σήμερα- το 1962 και το 1963 στις Σέρρες. To 1972 λειτούργησε το τέταρτο εργοστάσιο στην Ξάνθη και το 1975 το πέμπτο εργοστάσιο στην Oρεστιάδα με δυναμικότητα 3.000 τόνων τεύτλων το 24ωρο το καθένα. Πολ λά χρόνια μετά, το 2002, η ΕΒΖ αγοράζει το ζαχαρουργείο του Zabalj στη Σερβία, και στις αρχές του 2003 ολοκληρώνει την αγορά και δεύτερου ζαχαρουργείου στην πόλη Crvenka επίσης στη Σερβία. Επεκτείνει έτσι τις δραστηριότητές σε ολόκληρα τα Βαλκάνια και φτάνει το 2005 να έχει κέρδη 10 εκατ. ευρώ. Τα δύο εργοστάσια της Σερβίας με δυναμικότητα εκχύλισης περισσότερων των 10 χιλιάδων τόνων συνολικά είναι αυτά των οποίων οι μετοχές έχουν ενεχυριαστεί στην Τράπεζα Πειραιώς, παρότι δεν ανήκαν στην ιδιοκτησία της ΑΤΕ, αλλά αποκλειστικά στην ΕΒΖ. Η Βιομηχανία Ζάχαρης που σήμερα απαξιώνεται και διαλύεται χωρίς καν να μπορεί να πωληθεί, απασχολούσε μέχρι το 2006 περισσότερους από 1.300 εργαζόμενους, ενώ στην Ορεστιάδα, μια μικρή πόλη 25 χιλιάδων κατοίκων, ζούσαν από αυτή τουλάχιστον 700 οικογένειες. Την ίδια στιγμή οι εποχικοί υπάλληλοι ήταν περισσότεροι από 3 χιλιάδες, και μαζί με τους καλλιεργητές ο αριθμός του ς υ π ε ρ έβαινε τις 10 χιλιάδες.

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 37

Ηλεία

Έγκλημα στα σκουπίδια

Πλήρης επιβεβαίωση του Hot Doc Στοιχεία φωτιά και καυτές συνομιλίες μέσα σε cd που σχετίζονται με τη μαφία του υποκόσμου και το σκοτεινό παρασκήνιο που κρύβεται επί σειρά ετών πίσω από την διαχείριση των απορριμμάτων στην Ηλεία, έστειλαν στον εισαγγελέα Πρωτοδικών Ηλείας, το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος του υπουργείου Οικονομικών και τα Εγκληματολογικά Εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ. Η συγκεκριμένη εξέλιξη επιβεβαιώνει πλήρως τα δημοσιεύματα και την πολύμηνη έρευνα του Hot Doc η οποία οδήγησε στην εξάρθρωση της εγκληματικής οργάνωσης και στην προφυλάκιση των μελών της που δραστηριοποιούνταν στο χώρο της διαχείρισης και μεταφοράς των απορριμμάτων στην Ηλεία και την ευρύτερη περιοχή, ρυπαίνοντας ανεξέλεγκτα το περιβάλλον σε βάρος της δημόσιας υγείας. Του Μάκη Νοδάρου 38 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Τ

ο ένα cd προέρχεται από την παρακολούθηση των τηλεφώνων μελών της εγκληματικής οργάνωσης, που έκανε με το ειδικό βαλιτσάκι η αρμόδια υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ. μετά από σχετικό, απόρρητο αίτημα των δικαστικών αρχών της Ηλείας. Το άλλο περιέχει τις μαγνητοφωνημένες συνομιλίες που είχε αποθηκευμένες στον σκληρό δίσκο του ηλεκτρονικού του υπολογιστή, ο φερόμενος από τις δικαστικές αρχές ως αρχηγός της εγκληματικής οργάνωσης, Θεόδωρος Καράμπελας που βρίσκεται σήμερα προφυλακισμένος στις φυλακές του Κορυδαλλού. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, από τις συνομιλίες που περιέχονται στα δύο cd, τεκμηριώνεται και τυπικά η δομή και η ιεραρχία της εγκληματικής οργάνωσης καθώς και η στενή επαφή αλλά και οι σχέσεις συνεργασίας που είχαν τα μέλη της, τουλάχιστον με δύο δημάρχους της Ηλείας και με διάφορους υπηρεσιακούς παράγοντες. Με βάση αυτές τις συνομιλίες θεωρείται βέβαιο ότι το κατηγορητήριο θα επεκταθεί εκτός των μελών της εγκληματικής οργάνωσης και σε άλλα γνωστά πρόσωπα και υπαλλήλους διαφόρων υπηρεσιών της Ηλείας που συναλλάσσονταν με την εγκληματική οργάνωση.

1.125.470 ευρώ. Πηγές του ΣΔΟΕ χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη αγορά ως «ύποπτη και κατά πάσα πιθανότητα εικονική» καθώς από τη μέχρι τώρα έρευνα, τόσο ο δήμος του Πύργου όσο και η εταιρία που πώλησε το πολύπλοκο μηχάνημα δεν έχουν ανταποκριθεί στο αίτημα του ΣΔΟΕ για την παροχή όλων των οικονομικών στοιχείων της συναλλαγής (τιμολόγια, δελτία αποστολής κ.λπ.).

Η μυστηριώδης υπόθεση του δεματοποιητή απορριμμάτων

Η υπόθεση του δεματοποιητή απορριμμάτων στον δήμο του Πύργου είναι ίσως το πιο μυστηριώδες κομμάτι της έρευνας του ΣΔΟΕ που συνεχίζεται με την συνδρομή και των δικαστικών αρχών και περιλαμβάνει το πολύπλοκο μηχάνημα που φέρεται να αγόρασε ο δήμος του Πύργου τον Δεκέμβριο του 2009 από την εταιρία RUM EUROPE με έδρα τον Ορχομενό Βοιωτίας. Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών, υπάλληλοι του ΣΔΟΕ μετά από καταγγελίες μετέβησαν στον Πύργο Ηλείας και στον χώρο όπου βρίσκεται ο δεματοποιητής με σκοπό

να εντοπίσουν και να καταγράψουν τον σειριακό αριθμό του πολύπλοκου μηχανήματος, αλλά έκπληκτοι διαπίστωσαν ότι αυτός είχε καταστραφεί με οξύ ή με τη χρήση οξυγόνου. Οι άνδρες του ΣΔΟΕ αμέσως μετά ζήτησαν εξηγήσεις από τους αρμοδίους υπαλλήλους του δήμου Πύργου ενώ παράλληλα απαίτησαν όλα τα τιμολόγια αγοράς και μεταφοράς του συγκεκριμένου μηχανήματος από τον Ορχομενό στον Πύργο. Όμως το μόνο που τους δόθηκε ήταν η φωτοτυπία ενός τιμολογίου ύψους περίπου 450 χιλιάδων ευρώ και κανένα άλλο επίσημο έγγραφο . Ερωτηματικά επίσης προκύπτουν και με το δελτίο αποστολής για την μεταφορά του δεματοποιητή από τον Ορχομενό στον Πύργο. Σε αυτό σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες αναφέρεται η μεταφορά μηχανήματος, βάρους πολύ μικρότερου από αυτό που ζυγίζει στην πραγματικότητα ο δεματοποιητής. Στην συνέχεια το ΣΔΟΕ ζήτησε εξηγήσεις για την πώληση του συγκεκριμένου δεματοποιητή απορριμμάτων από την εταιρεία RUM EUROPE στέλνοντας της δύο προσκλήσεις 

Η πορισματική αναφορά του ΣΔΟΕ

Όμως και στην πορισματική αναφορά που διαβίβασε το ΣΔΟΕ μαζί με το ογκωδέστατο πόρισμα στις δικαστικές αρχές της Ηλείας, περιγράφεται με λεπτομέρειες η παράνομη δράση του φερόμενου ως «εγκεφάλου» της εγκληματικής οργάνωσης, εργολάβου Θεόδωρου Καράμπελα, οι περίεργες διασυνδέσεις του με παράγοντες του δήμου Πύργου και οι κομπίνες με πλαστά και εικονικά φορολογικά στοιχεία μέσω ανύπαρκτων εταιριών «σφραγίδων», στοιχεία που είχε αποκαλύψει η έρευνα του Hot Doc. Στο διαβιβαστικό του ΣΔΟΕ περιλαμβάνεται επίσης η μυστηριώδης υπόθεση της αγοράς δεματοποιητή απορριμμάτων που φέρεται να έκανε ο δήμος Πύργου από εταιρία με έδρα τον Ορχομενό Βοιωτίας τον Δεκέμβριο του 2009 έναντι

Από την αναφορά του ΣΔΟΕ προκύπτουν οι παράνομες σχέσεις υπηρεσιακών παραγόντων του δήμου Πύργου με την εγκληματική οργάνωση.

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 39

Ηλεία

Το ΣΔΟΕ επιβεβαιώνει τις εικονικές μεταφορές απορριμμάτων στον ΧΥΤΑ Μεσολογγίου αλλά και την ύπαρξη εικονικών τιμολογίων.

για την προσκόμιση βιβλίων και οικονομικών στοιχείων. Όπως όμως αναφέρει η πορισματική αναφορά του ΣΔΟΕ «η ελεγχόμενη εταιρία ενώ προσήλθε με την πρώτη πρόσκληση στα γραφεία της υπηρεσίας μας, ακόμη δεν έχει ανταποκριθεί στη προσκόμιση των ζητηθέντων από την υπηρεσία μας στοιχείων». Επίσης άνδρες του ΣΔΟΕ μετέβησαν στα γραφεία της εταιρίας στον Ορχομενό με σκοπό να εντοπίσουν τα τιμολόγια πώλησης του δεματοποιητή αλλά αντιμετώπισαν την άρνηση των υπαλλήλων στο αίτημά τους. Την ίδια χρονική περίοδο μετά από σχετική έρευνα, διαπιστώθηκε ότι ο δεματοποιητής απορριμμάτων που φέρεται να πωλήθηκε στον δήμο του Πύργου από την RUM EUROPE τον Δεκέμβριο του 2009, ως μηχάνημα που εισήχθη από τη Σουηδία, περιέργως δεν αναγραφόταν στο μητρώο ευρωπαϊκών εισαγωγών όπου καταχωρούνται όλα τα εισαχθέντα μηχανήματα. Η συγκεκριμένη παράλειψη έβαλε σε υποψίες τους υπαλλήλους του ΣΔΟΕ, με αποτέλεσμα να στείλουν ειδικό ερώτημα στην σουηδική εταιρία που κατασκεύασε το μηχάνημα ζητώντας τα στοιχεία εισαγωγής του. Όμως παρότι έχουν περάσει περίπου τρεις μήνες, η εταιρία δεν έχει απαντήσει στο ερώτημα.

40 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Η δράση του εργολάβου Θ. Καράμπελα και οι κομπίνες με πλαστά και εικονικά φορολογικά στοιχεία περιγράφονται στην αναφορά του ΣΔΟΕ Στοιχεία φωτιά για τις σχέσεις εγκληματικής οργάνωσης – δήμου Πύργου

Σε ότι αφορά την υπόλοιπη έρευνα του ΣΔΟΕ που συνεχίζεται μέχρι σήμερα και πραγματοποιήθηκε με την Α12/1833/2012 παραγγελία της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Ηλείας με βάση την πορισματική αναφορά περιλαμβάνει τα εξής: Την «αμαρτωλή» υπόθεση της απευθείας ανάθεσης του δήμου Πύργου στον προφυλακισμένο εργολάβο Θεόδωρο Καράμπελα, για την αποκομιδή και απομάκρυνση των απορριμμάτων της πόλης συνολικού ύψους 885.848,39 ευρώ και με σύμβαση που άρχιζε στις 5 Ιουνίου

2009 και έληγε στις 31 Δεκεμβρίου 2009. Ο εργολάβος για την εκτέλεση και εξόφληση του έργου αυτού εξέδωσε δύο τιμολόγια παροχής υπηρεσιών με το αντίστοιχο ποσό που εξοφλήθηκαν την ίδια ημέρα. Δηλαδή στις 5 Νοεμβρίου 2009. «Τα ανωτέρω εξοφληθέντα τιμολόγια ο έλεγχος τα κρίνει μερικώς εικονικά ως προς το σύνολό τους», αναφέρει το πόρισμα του ΣΔΟΕ και υπογραμμίζει ότι οδηγήθηκε σε αυτό το συμπέρασμα μετά την διαπίστωση ότι οι 2.548 τόνοι απορριμμάτων του δήμου Πύργου για εναπόθεση και ταφή στον ΧΥΤΑ Μεσολογγίου όπως αναγράφεται στα εκδοθέντα φορολογικά στοιχεία, δεν μεταφέρθηκαν ποτέ εκεί καθώς: Πρώτον, κανένας αρμόδιος από τον δήμο Μεσολογγίου και τους υπευθύνους του ΧΥΤΑ τόσο κατά την κρίσιμη περίοδο όσο και σήμερα δεν γνωρίζει τίποτα για μεταφορά των απορριμμάτων από τον Δήμο Πύργου. Δεύτερον, δεν υπάρχει αποδεικτικό πληρωμής εισόδου από τον ΧΥΤΑ για την ανωτέρω επικαλούμενη παροχή υπηρεσίας, όπως προκύπτει από το τηρούμενο Γραμμάτιο Είσπραξης που εκδίδεται σε ανάλογες περιπτώσεις. Τρίτον δεν υπάρχει καμιά σχετική απόφαση του δημοτικού συμβουλίου και του ΔΣ του ΧΥΤΑ που προβλέπεται σύμφωνα με τον νόμο και τον κανονισμό λειτουργίας του ΧΥΤΑ. Όπως αναφέρεται στον έλεγχο του ΣΔΟΕ, η πολύμηνη έρευνα αποκάλυψε επίσης ότι τιμολόγια που κόπηκαν από τον Θεόδωρο Καράμπελα για την μεταφορά απορριμμάτων του δήμου Πύργου την επίμαχη χρονική περίοδο, για τη δήθεν ταφή τους στην είσοδο του Κορωπίου Αττικής είναι επίσης εικονικά. Κι αυτό

Η απάτη της εγκληματικής οργάνωσης με τις πλαστές σφραγίδες εικονικής επιχείρησης, όπως παρουσιάζεται από το ΣΔΟΕ, επιβεβαιώνει παλαιότερο ρεπορτάζ του Hot Doc.

γιατί η γυναίκα που φέρεται να είχε την εταιρία και τον χώρο που δέχθηκε δήθεν τα απορρίμματα στο Κορωπί, δεν είχε δηλωμένη δραστηριότητα υποδοχής επεξεργασίας και ταφής αστικών αποβλήτων στην αρμόδια ΔΟΥ Ελευσίνας και τα αντίστοιχα μητρώα του ΥΠΕΚΑ. Επίσης όπως αναφέρεται δεν υπάρχει συνάφεια της δραστηριότητας της εκδότριας με το αντικείμενο των εργασιών που αναγράφεται στη σφραγίδα που βρίσκεται αποτυπωμένη στα εκδοθέντα τιμολόγια. Το ΣΔΟΕ σημειώνει ότι η επιχείρηση που εξέδωσε τα τιμολόγια δεν υπάρχει και υπογραμμίζει ότι ενώ αυτά φέρουν ημερομηνία έκδοσης τις 30 και 31 Αυγούστου 2009, βρέθηκαν εκπρόθεσμα καταχωρημένα στο βιβλίο εσόδων - εξόδων του Θεόδωρου Καράμπελα τον Οκτώβριο του 2009. Το πλέον απίστευτο είναι -όπως αναφέρεται στην πορισματική αναφορά του ΣΔΟΕ- ότι στην κατ’ οίκον έρευνα κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας στο σπίτι του Θεόδωρου Καράμπελα βρέθηκε η σφραγίδα της ανύπαρκτης εταιρίας που δήθεν είχε εκδώσει τα τιμολόγια.

απίστευτα πράγματα. Στην πορισματική αναφορά σημειώνεται ότι: Π ρ ώ τ ο ν. Έ γ ι ν ε προσπάθεια απόκρυψης και πλημμελής ενημέρωση για την έναρξη λειτουργίας του μισθωμένου δεματοποιητή κατά την κρίσιμη περίοδο 12 Ιουλίου 2009 έως 31 Δεκεμβρίου 2009 δηλαδή της πραγματικής ημερομηνίας και λειτουργίας του, τόσο από τον δήμο Πύργου όσο και από τους άλλους εμπλεκόμενους, ήτοι επιβλέποντα μηχανικό και ιδιοκτήτες ΦΔΧ που εξέδωσαν φορτωτικές για δήθεν μεταφορές απορριμμάτων του δήμου Πύργου και του εργολάβου Θεόδωρου Καράμπελα. Δεύτερον. Έγινε προσπάθεια να αποκρυβεί η λειτουργία του μισθωμένου δεματοποιητή εντός της επιχείρησης ιδιώτη, ενώ ανέφεραν μόνο τη λειτουργία αυτού στη θέση Ποτόκι και από τον δήμο του Πύργου δεν εμφάνιζαν στοιχεία με ημερομηνία λειτουργίας του, μας παρείχαν ασαφείς πληροφορίες ότι λειτούργησε τον μήνα Σεπτέμβριο του 2009 μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου 2009 που φέρεται να αγοράστηκε ο καινούριος. Τρίτον. Η ποσότητα απορριμμάτων η οποία αναφέρεται στις βεβαιώσεις του επιβλέποντα μηχανικού (σύνολο ποσότητας 6.756 τόνοι) ουδέποτε μεταφέρθηκε. Το μέγεθος της μεταφοράς απορριμμάτων από τον εργολάβο Θεόδωρο Καράμπελα σύμφωνα με το έλεγχο των

Το ΣΔΟΕ διαπίστωσε απίστευτα πράγματα κατά τον έλεγχο για τον δεματοποιητή

Η υπόθεση των δεματοποιητών απορριμμάτων Τ ο ΣΔΟΕ εκτός από την πλαστότητα

των φορολογικών στοιχείων του εργολάβου Θεόδωρου Καράμπελα, προέβη σε έλεγχο και για τον δεματοποιητή απορριμμάτων του Πύργου όπου διαπίστωσε

φορολογικών στοιχείων ανήρχετο σε 886,840 τόνους απορριμμάτων, ενώ η επιπλέον μεταφερόμενη ποσότητα των 5.869, 160 τόνων είναι εικονικά. Τέταρτον. Ο εργολάβος σε συνεργασία με τον Ρ.Π. και πιθανόν με κάποιους υπηρεσιακούς παράγοντες του δήμου Πύργου, προκειμένου να εισπραχθεί το σύνολο του προϋπολογισμένου ποσού, εμφάνισαν στις χορηγηθείσες βεβαιώσεις εκτέλεσης του έργου, ότι μετέφερε (σχεδόν διπλάσιες από τις πραγματικές) ποσότητες απορριμμάτων που δεν υπήρχαν. Πέμπτον. Ο δήμος Πύργου δεν έλαβε την πρόνοια να ελέγξει αν ο εργολάβος είχε την δυνατότητα βάσει νόμου να αναλάβει το έργο, δηλαδή αν τήρησε στοιχειωδώς τις προϋποθέσεις και τους όρους συμμετοχής που έχει θεσπίσει το ΥΠΕΚΑ . Έκτον. Ο εργολάβος δεν είχε εφοδιαστεί με την απαιτούμενη άδεια σε επίπεδο περιφέρειας κατά το κρίσιμο έτος ούτε και προγενέστερα. Παράλληλα, δεν είχε δηλώσει την επέκταση επαγγελματικής σχετικής δραστηριότητας καθ’ όλο το 2009, ενώ αντίθετα προχώρησε σε δήλωση έναρξης υπηρεσιών διάθεσης μη ανακυκλώσιμων μη επικίνδυνων δημοτικών απορριμμάτων την 1η Οκτωβρίου 2010 δηλαδή ενάμισι χρόνο μετά. HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 41

Παιδεία

Πιστοποιήσεις:

Επιμένουν…

ιδιωτικά

O λαός λέει ότι στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις και ότι τα πάντα έχουν μια τιμή. Kαι οι δύο θεωρίες έχουν επιβεβαιωθεί κατ' επανάληψη καθώς οι συνθήκες και οι νόμοι δίνουν το πρόσφορο έδαφoς όχι μόνο για να εντοπίζονται τέτοια περιστατικά αλλά και για να διαιωνίζονται. Άλλωστε όλες οι διαδικασίες για να πιστοποιηθούν οι γνώσεις σε ό,τι αφορά την χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και γλωσσομάθειας, ώστε να διεκδικήσει ένας ενήλικας μια θέση στην αγορά εργασίας και ειδικά στο δημόσιο, στην πλειοψηφία τους είναι εύκολες, πρόχειρες αλλά ακριβές. Ωστόσο, υπάρχει ακόμα ένας τρόπος. Είναι η άγνωστη σε πολλούς κρατική πιστοποίηση του υπουργείου Παιδείας η οποία παρόλο που κοστίζει λιγότερο αποτελεί την επιλογή ελάχιστων ενδιαφερομένων διότι είναι αξιοκρατική, άρα δυσκολότερη, ενώ παράλληλα απαξιώνεται συνεχώς από τα ίδια στελέχη του υπουργείου με σκοπό να μην θιχτούν τα ιδιωτικά συμφέροντα. Έτσι, τα χρήματα που θα μπορούσε να συγκεντρώσει το κράτος -εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο- από τις κρατικές πιστοποιήσεις γνώσεων αλλάζουν πορεία και κατευθύνονται προς τους ιδιωτικούς φορείς. Της Αντιγόνης Μιχοπούλου

42 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Η

κρατική στήριξη των ιδιωτικών φορέων σε σχέση με τους κρατικούς αποτελεί ελληνικό φαινόμενο ακόμα και όταν από αυτή την πράξη χαμένος πάντα είναι το ίδιο το δημόσιο. Στην περίπτωση των πιστοποιήσεων γνώσεων, οι οποίες χρησιμεύουν ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να μπουν στο δημόσιο, ξεκινάει πολλά χρόνια πριν, τότε που ο ΑΣΕΠ έθεσε τα κριτήρια για τις προσλήψεις. Από τότε και μέχρι σήμερα οι πιστοποιήσεις γνώσεων προκάλεσαν ένα τεράστιο κερδοσκοπικό παιχνίδι στηριγμένο στην αγωνία των ανθρώπων που αναζητούσαν τον ευκολότερο δρόμο ώστε να αποκτήσουν μια θέση στην μονιμότητα του δημοσίου. Την ίδια ώρα το ίδιο το δημόσιο αντί να στηρίξει την κρατική πιστοποίηση γνώσεων ώστε να είναι απολύτως βέβαιο ότι θα αποκτήσει αξιόλογο προσωπικό αλλά και να επωφεληθεί οικονομικά από το αντίτιμο που θα πλήρωναν οι υποψήφιοι δημόσιοι υπάλληλοι για να πιστοποιηθούν οι γνώσεις τους, έκανε τα στραβά μάτια ώστε την διαδικασία να την αναλάβουν αποκλειστικά ιδιώτες. Με αυτό τον τρόπο οι πιστοποιήσεις γλωσσομάθειας των ξένων πανεπιστημίων αλλά και πολλών άλλων ιδιωτικών ομίλων αμφισβητούμενης νομιμότητας και επιστημονικής εγκυρότητας αποτελούν μονόδρομο για τους ενδιαφερόμενους, με αποτέλεσμα να χρυσοπληρώνουν ένα πτυχίο το οποίο πολλές φορές δεν ανταποκρίνεται καν στις πραγματικές γνώσεις τις γλώσσας από τον υποψήφιο. Άλλωστε στο παρελθόν έχουν απασχολήσει την δημοσιότητα θέματα που αφορούσαν μεγάλες φροντιστηριακές μονάδες που διέρρευσαν τα θέματα των εξετάσεων στους πελάτες τους με σκοπό να αποκτήσουν μεγάλο ποσοστό επιτυχίας και εν συνεχεία πολλά κέρδη. Παράλληλα, είναι γνωστό σε όλους και έχει καταγγελθεί και στο υπουργείο Παιδείας, φροντιστήρια να συνεννοούνται με τους ιδιωτικούς φορείς

πιστοποίησης και να διεξάγουν τις εξετάσεις για τα διπλώματα μέσα στα ίδια τα φροντιστήρια, γεγονός που σημαίνει ότι οι επιτυχία των όλων των εξεταζόμενων είναι δεδομένη. Άλλωστε, ποιο φροντιστήριο δεν θέλει να έχει μεγάλα ποσοστά επιτυχίας και ποιος φορέας πιστοποίησης δεν θέλει τα χρήματα από τα εξέταστρα; Την ίδια ώρα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες η πιστοποίηση των φορέων που παρέχουν εκπαίδευση και κατάρτιση περνούν τακτικά από ελέγχους πιστοποίησης από κρατικές αρχές, κάτι που στην Ελλάδα δεν εφαρμόζεται ποτέ.

Η απαξίωση της κρατικής πιστοποίησης γνώσεων

Η κρατική πιστοποίηση γλωσσομάθειας λειτουργεί από το 2003 και το επίπεδο αυστηρότητας στη βαθμολογία και επιτήρηση των εξεταζόμενων δεν διαφέρει από τις πανελλαδικές εξετάσεις. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που τόσο

Κάθε χρόνο 600.000 μαθητές δίνουν εξετάσεις ώστε να πάρουν ένα πτυχίο κυρίως στα Αγγλικά. Αν όλοι αυτοί οι μαθητές έδιναν εξετάσεις στον κρατικό φορέα, τότε τα χρήματα που θα συγκεντρώνονταν θα ανέρχονταν σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ

οι υποψήφιοι δημόσιοι υπάλληλοι που θέλουν να πάρουν πιστοποίηση γλωσσομάθειας όσο και οι μαθητές που θέλουν να πάρουν ένα πτυχίο, δεν επιλέγουν το συγκεκριμένο φορέα παρόλο που το αντίτιμο για να παραστούν στις εξετάσεις είναι σχεδόν το μισό από τον να δώσουν εξετάσεις για το Lower ή το Proficiency. Ο δεύτερος λόγος αφορά στην σκόπιμη απαξίωση του φορέα από το ίδιο το κράτος κάνοντας ότι είναι δυνατόν για να μην γνωρίζει ο κόσμος την ύπαρξη του. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με έρευνα που αφορά 7 ευρωπαϊκές χώρες, τα αποτελέσματα της διαδικασίας για τους εκπαιδευόμενους αποτελούν τμήματα ενός εθνικού πλαισίου πιστοποίησης ή ενός τοπικού πλαισίου πιστοποίησης, πάντοτε όμως υπό την επιτήρηση των εθνικών αρχών συχνά σε συνεννόηση με τους κοινωνικούς εταίρους.

Το κράτος δεν χρειάζεται χρήματα

Την ώρα που οι βαθμολογητές του κρατικού πιστοποιητικού γλωσσομάθειας είναι απλήρωτοι για τις εξεταστικές περιόδους του Νοεμβρίου του 2012 και Μαΐου του 2013 λόγω λαθών της αρμόδιας υπηρεσίας του Υ.ΠΑΙ.Θ. (Τμήμα Ευρωπ. & Διεθνών Σπουδών Εκπ/κών Θεμάτων), το κράτος εισπράττει χρήματα από τα δίδακτρα των εξεταζόμενων τα οποία πηγαίνουν στα άπατα ταμεία του. Υπολογίζεται ότι μόνο από τις εξετάσεις που έδωσαν οι ενδιαφερόμενοι στη γλώσσα των αγγλικών για μια εξεταστική περίοδο το κράτος εισέπραξε 800.000 ευρώ. Πρόκειται για ένα χρηματικό ποσό που θα μπορούσε κάθε χρόνο να φτάνει έως και τα 50 εκ ευρώ. Συγκεκριμένα υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 600.000 μαθητές δίνουν εξετάσεις ώστε να πάρουν ένα πτυχίο κυρίως στα Αγγλικά σε κάποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού. Αν όλοι αυτοί οι μαθητές σε συνδυασμό με τους υποψήφιους δημοσίους υπαλλήλους που αναζητούν μια πιστοποίηση έδιναν εξετάσεις στον  HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 43

Παιδεία

Σε επιστολή του ο ΕΟΠΠΕΠ προς το υπουργείο Παιδείας αναφέρεται στα αμφισβητούμενα ιδιωτικά κέντρα πιστοποίησης.

συγκεκριμένο κρατικό φορέα τότε τα χρήματα που θα συγκεντρώνονταν θα ανέρχονταν σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Η πιστοποίηση του κράτους έχει ακριβώς την ίδια αξία με τα υπόλοιπα πτυχία και ενδεχομένως ακόμα μεγαλύτερη, καθώς είναι το μοναδικό έγγραφο που έχει σφραγίδα του υπουργείου Παιδείας και του πανεπιστημίου. Ωστόσο κανένα φροντιστήριο ξένων γλωσσών και κυρίως το ίδιο το υπουργείο εδώ και 11 χρόνια δεν ενημερώνει τους μαθητές και τους υποψηφίους δημόσιους υπαλλήλους ότι η κρατική πιστοποίηση είναι πιο ισχυρή και πιο φτηνή. Γιατί άραγε; Μα γιατί αν τα 50 εκατομμύρια έρχονταν στα κρατικά ταμεία οι ιδιωτικοί φορείς που έχουν βρει την Ελλάδα ως την γη της επαγγελίας για την προστασία των συμφερόντων τους θα δυσανασχετούσαν και αυτό είναι απαγορευτικό για τα ελληνικά δεδομένα. Αυτός ήταν και ο λόγος που οι μετρημένοι

44 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Κανένα φροντιστήριο ξένων γλωσσών και κυρίως το ίδιο το υπουργείο εδώ και 11 χρόνια δεν ενημερώνει τους μαθητές και τους υποψηφίους δημόσιους υπαλλήλους ότι η κρατική πιστοποίηση είναι πιο ισχυρή και πιο φτηνή. Γιατί άραγε;

φορείς πιστοποίησης που υπήρχαν μέχρι πριν λίγα χρόνια πλέον έχουν αυξηθεί με σκοπό να πάρουν μερίδιο της πίτας. Αυτό δεν θα ήταν μεμπτό αν οι νέοι φορείς είχαν όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις ώστε να επιτελούν αυτό το έργο. Ωστόσο, όπως καταγγέλλει ο ΕΟΠΠΕΠ με επιστολή του προς το υπουργείο Παιδείας, «Το ζήτημα της πιστοποίησης της καλής γνώσης ξένων γλωσσών και της διδακτικής επάρκειας στη διδασκαλία τους παραμένει εδώ και χρόνια άλυτο, γεννώντας εστίες διαπλοκής και διαφθοράς». Η συγκεκριμένη επιστολή αναφέρει επίσης ότι «το Υπουργείο Παιδείας, παρακάμπτοντας για μια ακόμη φορά τον ΕΟΠΠΕΠ, πιστοποιεί την επάρκεια διδασκαλίας εξετάζοντας μόνο πιστοποιητικά γλωσσομάθειας, αρκετά εκ των οποίων προέρχονται από οργανισμούς και ομίλους μη αναγνωρισμένους, όπως προαναφέρθηκε, από την ελληνική και τη διεθνή νομοθεσία».

«Δεν θα μπορούσα να συνεχίσω να ζω στο Ισραήλ χωρίς να γράψω αυτό το βιβλίο. Δεν πιστεύω ότι τα βιβλία μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά όταν ο κόσμος αρχίσει να αλλάζει, αναζητά διαφορετικά βιβλία». SHLOMO SAND

κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 45

Διεθνή Παρασκήνια Της Ρένας Ακριτίδου

«Ζούγκλα 2» Με την αύξηση των εστιών πολέμου αυξήθηκε και ο αριθμός των κυνηγημένων από Ασία και Αφρική που συνωστίζονται στο Καλαί, με την ελπίδα να περάσουν στη Βρετανία. Η περιοχή που έχουν στήσει τις σκηνές τους αποκαλείται «Ζούγκλα 2», αφού η πρώτη «Ζούγκλα» διαλύθηκε από την αστυνομία το 2009. Πριν λίγες μέρες, υπό το άγρυπνο βλέμμα της γαλλικής αστυνομίας, εκατοντάδες μετανάστες διαδήλωσαν για καλύτερη μεταχείριση και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Άνθρωποι από εμπόλεμες ζώνες καλούσαν τους Γάλλους πολίτες να μην τους φοβούνται, καθώς είναι έκδηλα στην περιοχή συναισθήματα μίσους απέναντι τους. Ακτιβιστές και μέλη οργανώσεων αρωγής μίλησαν για εφιαλτικές συνθήκες υγιεινής και τεράστια εμπόδια στο έργο τους. «Υπάρχουν άνθρωποι που μισούν τους μετανάστες. Προβαίνουν σε βανδαλισμούς στα αυτοκίνητα των οργανώσεων, γιατί τους βοηθούν», κατήγγειλε ο Ιάπωνας Χονάμι Κομπαγιάσι, που βρέθηκε στο Καλαί για να διανείμει βοήθεια.

Η περιοχή που έχουν στήσει τις σκηνές τους αποκαλείται «Ζούγκλα 2», αφού η πρώτη «Ζούγκλα» διαλύθηκε από την αστυνομία το 2009

«Αξιοκρατικός» διορισμός

«Άστραψε» ο Ερντογάν

Επικεφαλής του φιλοκυβερνητικού ομίλου «Ομάδα Εθνικών Μέσων Ενημέρωσης (NMG)» ανέλαβε η 31 χρόνων Αλίνα Καμπάεβα, πρώην ολυμπιονίκης ρυθμικής γυμναστικής -για την οποία επιμένουν οι φήμες πως διατηρεί στενή σχέση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. «Δεν έχει καμία εμπειρία σε επιχειρήσεις ενημέρωσης», σχολίασε η οικονομική εφημερίδα Βεντομόστι. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2008, μετά τις έντονες αντιδράσεις για δημοσίευμα της Μοσκόφσκι Κορεσποντέντ για τη φημολογούμενη σχέση του Πούτιν, η εφημερίδα έκλεισε.

Για πολιτικά κίνητρα στις εκτιμήσεις τους για την τουρκική οικονομία κατηγόρησε Moody΄s και Fitch ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, απειλώντας μάλιστα ότι η Άγκυρα μπορεί να διακόψει τις σχέσεις της μαζί τους, όπως έπραξε και με τη Standard&Poors (SP). Και οι δύο οίκοι αξιολόγησης είχαν προειδοποιήσει προσφάτως για πιθανές επιπτώσεις από συνεχιζόμενη πολιτική αβεβαιότητα στη χώρα. Η SP είχε ανακοινώσει πέρσι ότι παρότι δεν θα πληρωνόταν από την Τουρκία για να καλύπτει αξιολογήσεις της, θα το έπραττε ούτως ή άλλως, για «τις ανάγκες των επενδυτών».

Πολεμικό κλίμα στο Ιτουάνγκο Η κολομβιανή κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το φράγμα Ιτουάνγκο στον ποταμό Κάουκα, για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, θα καταστεί η σημαντικότερη πηγή ηλεκτρισμού μέχρι το 2022. Αντάρτες του FARC που

46 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

δρουν στην περιοχή αντιδρούν έντονα ενώ η οργάνωση Vivos Rios προσπαθεί να υπερασπιστεί τοπικές κοινότητες από αρνητικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Για το φράγμα θα απαλλοτριωθούν 4000 εκτάρια και ήδη

εκατοντάδες ντόπιοι υποχρεώθηκαν να μετοικήσουν στο Μεντεγίν. Κάτοικοι καταγγέλλουν πως τα σπίτια τους έχουν μετατραπεί με τη βία σε καταλύματα στρατιωτών, ενώ αντάρτες έχουν ναρκοθετήσει περιφέρειες χωριών.

Ιράκ

Το Χαλιφάτο του Μεσσία Αυτές τις μέρες αν μιλήσεις με Άραβες, Πέρσες, μουσουλμάνους και μη, μέσα στην έκδηλη ανησυχία τους για τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή θα σου πουν για το μεγάλο κακό που βρήκε τους λαούς τους. Τον μαυροντυμένο στρατό που σφαγιάζει Άραβες, Πέρσες, χριστιανούς, μουσουλμάνους -σουνίτες και σιίτες-, εβραίους, γεζήδες και οποιονδήποτε θρησκευόμενο και μη που δεν υποτάσσεται στο σκοταδιστικό μείγμα σαλαφισμού-ουαχαμπισμού με το οποίο το Ισλαμικό Χαλιφάτο φαίνεται να επενδύει το κήρυγμα μίσους στα εδάφη της Μέσης Ανατολής. Αυτό που αδυνατούν να κατανοήσουν οι μη μουσουλμάνοι αλλά είναι απολύτως σαφές για τον ισλαμικό κόσμο είναι οι εσχατολογικές αναφορές με τις οποίες φαίνεται ότι παίζει το Χαλιφάτο και ο ηγέτης του Αμπού Μπακρ αλ Μπαγδάτι. Του Χρυσόστομου Λουκά

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 47

Ιράκ

Ο ηγέτης του Ισλαμικού Χαλιφάτου, Αμπού Μπακρ αλ Μπαγδάτι.

Π

ολλοί μουσουλμάνοι βλέποντας και ακούγοντας τους εξτρεμιστές του Χαλιφάτου ανασύρουν από την θρησκεία τους τα Χαντίθ (λόγια του Προφήτη) περί Αποκάλυψης, περί Στρατού με τα μαύρα και με τις μαύρες σημαίες, που θα έρθει την εποχή της Τυραννίας και θα ιδρύσει το Χαλιφάτο που θα υποδεχτεί τον Mahdi. Τον Μεσσία που θα ενώσει όλους τους μουσουλμάνους. Οι διαφωνίες φυσικά κυριαρχούν ανάμεσα στα δόγματα για τις ερμηνείες και για το κατά πόσο το Χαλιφάτο και ο Μπαγδάτι μπορούν να αντλούν πράγματι αναφορές από αυτές τις εσχατολογικές προφητείες. Πέρα από τις ομοιότητες των πολέμων στο Ισλάμ με τις (σουνιτικές περισσότερο) προφητείες, και ο ίδιος ο Μπαγδάτι φαίνεται να επιδιώκει το κύρος του Χαλίφη μέσα από τις σκοταδιστικές Σαλάφι και Ουαχάμπι διδαχές και τις προφητείες. Για παράδειγμα ο Μπαγδάτι μιλάει -σε κλασσικά αραβικά- για την αναγκαιότητα ίδρυσης ενός Χαλιφάτου στο οποίο όλοι οι Μουσουλμάνοι οφείλουν υποταγή. Ο ίδιος επέλεξε το όνομα Αμπού Μπακρ, το όνομα του πρώτου Χαλίφη του Ισλάμ-και αρά επικαλείται αυθεντικότητα ηγεσίας ως νόμιμος συνεχιστής ενώ φοράει μαύρο τουρμπάνι και κελεμπία σε ένδειξη απευθείας καταγωγής από τον Προφήτη Μωάμεθ, κάτι που

48 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

ενισχύεται από την φερόμενη καταγωγή του, την φυλή Κουραΐς, στην οποία ανήκε ο Προφήτης. Η σημειολογία αυτή και οι αναφορές του Μπαγδάτι και του Ισλαμικού Χαλιφάτου είναι η μέθοδος που έχει επιλεγεί για να πείσει εντός Ισλάμ ότι η μοναδική Αλήθεια, το μοναδικό αυθεντικό Χαλιφάτο και ο μοναδικός αυθεντικός Χαλίφης πριν τον Μεσσία επιτέλους ήρθαν, όπως λένε οι προφητείες. Η επίκληση και ακολουθία από το Χαλιφάτο των «ευσεβών προγόνων» της πρώτης γενιάς του Ισλάμ (των Σαλάφι) σε συνδυασμό με την εξτρεμιστική κατανόηση και ερμηνεία της θρησκείας, εξηγούν γιατί το Χαλιφάτο πιστεύει πως όλα τα υπόλοιπα ισλαμικά δόγματα είναι απλώς αιρέσεις, ιδίως οι «αποστάτες» και «ειδωλολάτρες» σιίτες - αλεβίτες (Ιράν, Χεζμπολά, Άσαντ), οι πνευματικοί σούφι, ενώ οι χριστιανοί, οι εβραίοι και λοιπές θρησκείες ή αιρέσεις θεωρούνται άπιστοι και πρέπει να υποταχθούν ή να εξοντωθούν. Ακόμα και οι σουνίτες θεωρούνται άπιστοι από τους σουνίτες εξτρεμιστές του Χαλιφάτου, εφόσον δεν αποδέχονται τον Χαλίφη και αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την σχετική -προσοχή, όχι απόλυτη- σιωπή του Μπαγδάτι για τους Παλαιστίνιους της Γάζας. Ο ι Α δ ε λ φ ο ί Μ ο υ σ ο υ λ μ άν ο ι τ η ς

σουνιτικής Χαμάς στη Γάζα κάθε άλλο παρά αδελφοί θεωρούνται από τους εξτρεμιστές του Αμπού Μπακρ αλ Μπαγδάτι…

Ρήξη και με Αλ Κάιντα

Ο δογματικός «αχταρμάς» του αλ Μπαγδάτι και οι φρικαλεότητες του Χαλιφάτου επί των αντιπάλων, που εξασφαλίζουν δια του τρόμου νικηφόρες μάχες (αποτελεσματικότητα), εξηγούν την συνεχή προσέλκυση μαχητών από τα πέρατα της γης. Το Ισλαμικό Χαλιφάτο συνεχίζει την δυναμική επέλαση του στις περιοχές του βόρειου Ιράκ και της Συρίας που ελέγχει και ακόμα παραπέρα, ενώ όπως παραδέχεται η CIA, ο φανατικός αυτός στρατός στην πραγματικότητα διαθέτει από 20.000 έως 31.500 μέλη, πολλά παραπάνω από ό,τι υπολόγιζαν. Ορφανά πολέμων της Μέσης Ανατολής και Αφγανιστάν, κοινωνικά αποκλεισμένα ή φανατισμένα παιδιά από την Δύση, μέχρι και μαχητές άλλων εξτρεμιστικών οργανώσεων όπως της Νούσρα της Συρίας και της ίδιας της Αλ Κάιντα εμπλουτίζουν καθημερινά τις τάξεις των νέων τζιχαντιστών που ανέκυψαν μετά τη δολοφονία του Μπιν Λάντεν. Τέτοια ήταν η ρήξη του αλ Μπαγδάτι με την μαμά Αλ Κάιντα, που ο αρχηγός της αλ Ζαουάχρι προ εβδομάδων αναγκάστηκε

να πάρει το «μαγαζί» από την περιοχή και να το εγκαταστήσει στην Ινδία. Η ρήξη βέβαια είχε έρθει ακόμα νωρίτερα, όταν η Αλ Κάιντα στο Ιράκ επί αρχηγού Ζαρκάουι το 2005 σφάγιαζε αδιακρίτως και μουσουλμάνους προκαλώντας τις έντονες -αλλά παρασκηνιακές- διαμαρτυρίες του Μπιν Λάντεν. (Michael Scheuer, «Osama Bin Laden» σ. 142-143). Γνήσιος συνεχιστής του Ζαρκάουι, o αλ Μπαγδάτι επιβάλλεται ακόμα και στην Αλ Κάιντα, υποκαθιστώντας την Τζιχάντ που είχε -επί Μπιν Λάντεν- και εθνικοαπελευθερωτικά χαρακτηριστικά, με μια καθαρά θρησκόληπτη Τζιχάντ που κοιτάζει πρώτα να επιβληθεί εντός Ισλάμ και δεν κάνει διακρίσεις μεταξύ «απίστων».

Η ώρα της Κρίσης έφτασε.

Το Χαλιφάτο είναι πανίσχυρο στα εδάφη όπου δραστηριοποιείται μέσω του τρόμου που χρησιμοποιεί στις εκκαθαρίσεις αντιπάλων (μαζικές σφαγές, αποκεφαλισμοί, σταύρωμα κτλ) ενώ οικονομικά είναι πλέον αυτοχρηματοδοτούμενο μέσω πωλήσεων πετρελαίου από τα κατακτημένα εδάφη, trafficking, από τα λύτρα εκατομμυρίων δολαρίων που φέρνουν οι εκατοντάδες αιχμάλωτοι και τους φόρους υποταγής πάνω στις φυλές. Τα σύγχρονα όπλα που διαθέτει (του πρώην ιρακινού στρατού και αυτά που έλαβαν οι μετριοπαθείς υποτίθεται  HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 49

Ιράκ

αντάρτες στη Συρία) δίνουν μέχρι στιγμής πλεονέκτημα στο Χαλιφάτο στις μάχες στο έδαφος. Είναι προφανές ότι ο δογματισμός του Ισλαμικού Χαλιφάτου το καθιστά μια υπόθεση που αφορά πρωτίστως τους ίδιους τους μουσουλμάνους και φυσικά τις μεγάλες δυνάμεις και καθεστώτα της περιοχής. Για πρώτη φορά οι πετρομοναρχίες του Κόλπου, κυρίως Σαουδική Αραβία και Κατάρ, βλέπουν τις επιπτώσεις της εξαγωγής του σκοταδιστικού δόγματος του Ουαχαμπισμού (που έχει στο κύτταρο του μίσος για τους σιίτες) ως μέσο καταστολής του σιιτικού Ιράν και της επιρροής του στο Ιράκ. Αυτές δεν είναι άλλες από την επικράτηση τελικά του εξτρεμισμού και του φανατισμού σε τέτοιο βαθμό ώστε να δημιουργηθεί Χαλιφάτο που θεωρεί τους πάντες πλην εαυτού εχθρούς. Εννοείται και το βασίλειο των Σαούντ. Ειρωνικά, ο άλλος λόγος που η Σαουδική Αραβία εξήγαγε από ιδρύσεως της το εξτρεμιστικό Ισλάμ είναι πως με αυτόν τον τρόπο ο Ουαχαμπισμός και η εξίσου πουριτανική σαλαφική διδαχή που χρησιμοποιήθηκαν από τον πρώτο Σαουδάραβα Μονάρχη Ιμπν Σαούντ για την επικράτηση επί των φυλών, θα μπορούν να εκτονώνονται ή να καταστέλλονται εκτός Βασιλείου, ώστε να μην έρθει μια μέρα όπου το Βασίλειο θα βρεθεί αντιμέτωπο με τους εξτρεμιστές εντός των τειχών. Αυτή η μέρα όμως φαίνεται ότι έφτασε. Αίμα για μια Νέα Μέση Ανατολή. Πριν από λίγες ημέρες ο «συνταξιούχος» πλέον Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε την στρατηγική του για την καταπολέμηση του Χαλιφάτου. Μέσα στην ασαφή περιγραφή του πλαισίου της αμερικανικής «στρατηγικής» που περιλαμβάνει αμερικανικούς-γαλλικούς βομβαρδισμούς στο Ιράκ, ο νομπελίστας Ειρήνης συμπεριέλαβε την απειλή αεροπορικών επιδρομών εντός Συρίας (παραβιάζοντας προφανώς το μισό Κεφάλαιο 7 της Χάρτας του ΟΗΕ) και μια συμμαχία «προθύμων»

50 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Το Ισλαμικό Χαλιφάτο, όπως παραδέχεται η CIA, στην πραγματικότητα διαθέτει από 20.000 έως 31.500 μέλη, πολλά παραπάνω από ό,τι υπολόγιζαν

κρατών από Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αραβικό Κόλπο που θα καταπολεμήσουν το Χαλιφάτο. Στην περιοχή ενδιαφέροντος οι αραβικές χώρες που θα συνεργαστούν, όχι απλά συνετέλεσαν στην δημιουργία του Χαλιφάτου, αλλά και δεν είναι σε θέση ή θα διστάσουν να στείλουν στρατούς κατά των τζιχαντιστών σουνιτών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, η Σαουδική Αραβία που θα προσφέρει βάση εκπαίδευσης μαχητών, χρήμα -ίσως και αεροπορικές επιδρομές-, αλλά όχι στρατό, αν και διαθέτει. Το Βασίλειο των Σαούντ δεν θέλει να δείξει ότι μάχεται κατά του δόγματος που υποστηρίζει ως επίσημο του κράτους, τον Ουαχαμπισμό. Ούτε φυσικά θα προκαλέσει την τύχη του βάζοντας τα με τους τρελούς του

Χαλιφάτου που μάχονται χωρίς αλεξίσφαιρα καθώς ο θάνατος δεν τους νοιάζει. Μάχη κατά του Χαλιφάτου, είναι προσκλητήριο για Τζιχάντ μέσα στην χώρα που θα έχει στείλει στρατό. Και αυτό φυσικά ισχύει για όλες τις χώρες. Η Τουρκία δεν φοβάται μόνο για την ζωή των 50 σχεδόν διπλωματών της που απήγαγε το Χαλιφάτο. Τα νέα σύνορα που απέκτησε με την εξτρεμιστική οργάνωση μπορούν γρήγορα να φέρουν τους τζιχαντιστές εντός επικρατείας ενώ η υπέρμετρη ενδυνάμωση των Κούρδων μαχητών του Ιράκ με εξοπλισμό τους, θα αποσταθεροποιήσει την στρατηγική Ερντογάν για το Κουρδικό στα νότια της Τουρκίας.

Ποιος στρατός;

Με τον ιρακινό στρατό να έχει διαλυθεί, τις σιιτικές πολιτοφυλακές στη Βαγδάτη

Η άβολη αλήθεια για τον Ομπάμα είναι πως διαθέσιμος και ικανός στρατός κατά του Ισλαμικού Χαλιφάτου αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει

να μην προορίζονται για μάχες στον ιρακινό Βορρά και τις σουνιτικές φυλές να μην είναι αρκετά ισχυρές να τα βάλουν με το Χαλιφάτο, οι μόνοι αξιόμαχοι στρατοί στην περιοχή με συμφέρον κατά των σουνιτών εξτρεμιστών είναι αυτοί του Ιράν, της Χεζμπολά, και του Άσαντ της Συρίας. Ο άτυπος Άξονας του Κακού δηλαδή για τις ΗΠΑ, που δεν φαίνεται να έχει ακόμα διάθεση για συνεργασία στο αμερικανικό σχέδιο υπό τις παρούσες συνθήκες. Η Αίγυπτος διαθέτει στρατό αλλά λαμβάνει αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια από την Σαουδική Αραβία για να είναι απασχολημένη με την εξουδετέρωση των Αδελφών Μουσουλμάνων σε Αίγυπτο και Γάζα. Η άβολη αλήθεια για τον Ομπάμα και τον διάδοχο του που θα παραλάβει την Μέση Ανατολή σε πρωτόγνωρο χάος είναι πως διαθέσιμος και ικανός στρατός κατά του Ισλαμικού Χαλιφάτου αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει. Αυτό το γνωρίζουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους και δεν αλλάζει όσοι Αμερικανοί, Βρετανοί ή άλλοι δυτικοί αιχμάλωτοι αποκεφαλιστούν από το Χαλιφάτο. Η χρονοβόρα στρατηγική του Ομπάμα κατά των τζιχαντιστών, ( διάρκειας έως και τριών χρόνων σύμφωνα με τον Τζον Κέρι) υποδηλώνει ότι ο Λευκός Οίκος επέλεξε να αφήσει τα γεγονότα να εξελιχθούν. Μετά τις σφαγές μεταξύ μουσουλμάνων και τις εκκαθαρίσεις μεταξύ τοπικών δυνάμεων (π.χ. Σαουδαραβίας, Κατάρ, Ιράν, Αιγύπτου και Ισραήλ) και φυσικά την αναπόφευκτη αλλαγή συνόρων στην Μέση Ανατολή, η Υπερδύναμη θα επιστρέψει στην Νέα πλέον Μέση Ανατολή, με άλλα σύνορα και άλλο συσχετισμό δυνάμεων. Μέχρι τότε, και ελλείψει πραγματικής πολιτικής συμφωνίας μεταξύ των ισλαμικών δυνάμεων της περιοχής, η μουσουλμανική γειτονιά της Ελλάδας θα βυθιστεί στο αίμα. *Με πληροφορίες από Reuters, WSJ, Al Jazeera, Guardian, BBC, New York Times, RT, AP, Washington Post, Independent, Monde, Newsweek, Foreign Policy και από συνεντεύξεις με άραβες σούνι, σούφι, και ιρανούς σαλάφι και κοσμικούς. HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 51

Αυτονομήσεις

Για μια «αγία» και αδιαίρετη

ευρωπαϊκή οικογένεια

Η Σκωτία μπορεί να μην τα κατάφερε να γίνει ανεξάρτητη, αυτό δεν σημαίνει όμως πως άλλες ευρωπαϊκές επαρχίες δεν θα προσπαθήσουν να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους. Ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι δηλώνει πανευτυχής για το αποτέλεσμα, θεωρώντας ότι έτσι θα μπει φρένο και στις διεκδικήσεις των Καταλανών και των Βάσκων, αλλά ο λαός φαίνεται πως έχει διαφορετική γνώμη. Το ίδιο ισχύει και για την Βενετία. Στο Hot Doc, μιλούν άνθρωποι που πρωτοστατούν σε αυτές τις καμπάνιες για ανεξαρτησία, κάνοντας σαφές ότι είναι σημαντικό οι κάτοικοι αυτών των περιοχών να πουν την γνώμη τους. Τα αίματα έχουν ανάψει! Του Πέτρου Γκάτζια

52 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Τ

ο Λονδίνο πανηγυρίζει ανακουφισμένο και ο βρετανικός Τύπος θριαμβολογεί με πρωτοσέλιδα του τύπου: «Μένουμε μαζί» και «το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ασφαλές». Το «Όχι» στην απόσχιση της Σκωτίας ήταν ξεκάθαρο στο δημοψήφισμα με 55%. Τελικά, οι Σκωτσέζοι δεν τόλμησαν να πάρουν διαζύγιο από τους Βρετανούς, κατάφεραν ωστόσο να αποσπάσουν σοβαρές υποσχέσεις για περισσότερες εξουσίες από το Λονδίνο. Οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι το ζήτημα έκλεισε για τουλάχιστον μια γενιά, ενώ ο πρωθυπουργός της Σκωτίας, Άλεξ Σάλμοντ, δήλωσε πως αποδέχεται την ήττα και θα σεβαστεί το αποτέλεσμα. Ανάμεσα στους μεγάλους νικητές του «Όχι» και η συγγραφέας του Χάρι Πότερ, Τζόαν Ρόουλινγκ, η οποία είχε ενισχύσει την εκστρατεία με τουλάχιστον ένα εκατομμύριο ευρώ.

χιλιάδες πολιτών βγήκαν στους δρόμους της Βαρκελώνης και άλλων μικρότερων πόλεων απαιτώντας εδώ και τώρα δημοψήφισμα. Πολλοί από αυτούς κρατούσαν στα χέρια τους και σημαίες της Σκωτίας. Το μήνυμα ήταν σαφές: Η περίπτωση της Σκωτίας μας ανοίγει τον δρόμο και εμείς της δείχνουμε την συμπαράστασή μας. Η Χούλια Πουχόλ, καθηγήτρια στο ισπανικό Ινστιτούτο Θερβάντες, γεννήθηκε στην Καταλονία, στην περιοχή της Γέιδα, αλλά εδώ και 37 χρόνια ζει στην Αθήνα. Εκείνες τις μέρες επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα της και μεταφέρει στο Hot Doc αυτά που είδε: «Υπήρχε ένας παλμός, μια ζωή σ’ αυτές τις διαδηλώσεις. Ήταν μια γιορτή. Αυτό μου θύμιζε. Ζευγάρια, νέοι, γονείς με τα παιδιά τους, ηλικιωμένοι, με σημαίες, μπαλόνια και με διάθεση πάνω απ’ όλα, βγήκαν στους δρόμους και ζητούσαν δημοψήφισμα. Όπως συνηθίζουν σε τέτοιες περιπτώσεις, σχημάτισαν και μια πυραμίδα, στην κορυφή της οποίας έβαλαν τα παιδιά. Όλα γίνονταν ειρηνικά». Η συντηρητική κυβέρνηση Ραχόι δεν υπάρχει περίπτωση να συναινέσει σε ένα δημοψήφισμα, το οποίο μπορεί να οδηγήσει και σε ανάλογη απαίτηση των Βάσκων, όμως όλα τα τοπικά κόμματα υποστηρίζουν σθεναρά την ανεξαρτησία. Οι ηγέτες της Καταλονίας ουσιαστικά επιθυμούν απαγκίστρωση από το τεράστιο ισπανικό χρέος ώστε να μπορέσουν να ισορροπήσουν το δικό τους και βέβαια θέλουν να κάνουν μια νέα συμφωνία με τη Μαδρίτη για να πληρώνουν τελικά λιγότερα χρήματα στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι το ζήτημα έκλεισε για τουλάχιστον μια γενιά

Η περίπτωση της Καταλονίας

Οι Καταλανοί συνηθίζουν να επαίρονται ότι δεν έχουν καμία σχέση με τους Ισπανούς. Αντιθέτως, δηλώνουν υπερήφανοι για την ταυτότητα και την γλώσσα τους. Μένουν άλλωστε σε μια από τις πλουσιότερες επαρχίες της χώρας, έχουν πολύ ανεξάρτητο πνεύμα και συχνά θα τους ακούσεις να λένε ότι δεν έχουν ανάγκη τη Μαδρίτη, ότι δεν έχουν καμία οικονομική εξάρτηση από αυτήν, αντιθέτως μάλιστα, η Μαδρίτη, όπως ισχυρίζονται, τους έχει ανάγκη. Είναι αλήθεια πως η Βαρκελώνη είναι μια τελείως διαφορετική πόλη από την ισπανική πρωτεύουσα. Παντού υπάρχουν τοπικές σημαίες και σύμβολα, οι πινακίδες είναι στα καταλανικά και στα ισπανικά και βέβαια διαθέτει και κοινοβούλιο το οποίο προετοιμάζεται πυρετωδώς για την διοργάνωση ενός δημοψηφίσματος στις 9 Νοεμβρίου για ανεξαρτησία ή όχι της Καταλονίας. Στις 11 Σεπτεμβρίου, ημέρα εθνικής εορτής για την Καταλονία, εκατοντάδες

Η φαινομενική ηρεμία της Γαληνοτάτης

Οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας της Βενετίας ανατρέχουν στα ιστορικά γεγονότα για να υποστηρίξουν την θέση τους. Η πόλη, λένε, ήταν ελεύθερη για περισσότερα από 1.000 χρόνια προτού  HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 53

Αυτονομήσεις

Τζιανλούκα Μπουσάτο

καταληφθεί από τον Ναπολέοντα το 1797. Τώρα λοιπόν, είναι η ευκαιρία να ξαναγίνει ένα ανεξάρτητο και δυνατό κράτος. Ένα σημαντικό εμπορικό και οικονομικό κέντρο όπως ήταν και στο Μεσαίωνα. Οι Βενετοί που θέλουν την ανεξαρτησία προβάλουν ως επιχείρημα και το γεγονός ότι η Ιταλία εισπράττει από την Βενετία 71 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, δηλαδή σχεδόν το 9% του ΑΕΠ της χώρας. Όπως και στην Ισπανία όμως, δεν είναι η μόνη επαρχία που διεκδικεί ανεξαρτησία. Συχνά-πυκνά έχουν διατυπωθεί αιτήματα για διαχωρισμό του πλούσιου Βορρά από τον Νότο, ενώ την ανεξαρτησία τους επιθυμούν και οι κάτοικοι του Νότιου Μπολτσάνο -ή αλλιώς Νοτίου Τυρόλου-, στα σύνορα με την Αυστρία. Εκτός όμως από την Σκωτία, την Καταλονία και τη Βενετία, θέλουν να αποσχιστούν για παράδειγμα, οι Φλαμανδοί στο Βέλγιο, οι Βαυαροί στη Γερμανία, οι Κορσικανοί στη Γαλλία. Η οικονομική κρίση, αλλά και η ανεξέλεγκτη μετανάστευση έχουν αναζωπυρώσει τα εθνικιστικά κινήματα στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να έχουν

54 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Κοντσίτα Ναβάρο Τέρατς

Εκτός από την Σκωτία, την Καταλονία και τη Βενετία, θέλουν να αποσχιστούν για παράδειγμα, οι Φλαμανδοί στο Βέλγιο, οι Βαυαροί στη Γερμανία, οι Κορσικανοί στη Γαλλία. Η οικονομική κρίση, αλλά και η ανεξέλεγκτη μετανάστευση έχουν αναζωπυρώσει τα εθνικιστικά κινήματα στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να έχουν αυξηθεί τα αιτήματα για ανεξαρτησία

αυξηθεί τα αιτήματα για ανεξαρτησία. Εάν αυτά μπορούσαν να ικανοποιηθούν, τότε ο ευρωπαϊκός χάρτης θα άλλαζε κατά πολύ καθώς θα προσθέτονταν τουλάχιστον άλλα έντεκα νέα κράτη, που θα αναζητούσαν την ταυτότητα και την θέση τους στην ευρωπαϊκή «οικογένεια». O Τζιανλούκα Μπουσάτο, ο άνθρωπος που διοργάνωσε τον περασμένο Μάρτιο το επιτυχημένο διαδικτυακό δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Βενετίας μίλησε στο Hot Doc. Ο 45χρονος μηχανικός, ακτιβιστής και πολιτικός από το Τρεβίζο αναδείχθηκε στην ίδια ψηφοφορία, με 136.000 ψήφους, ως ο πιο δημοφιλής υποψήφιος ανάμεσα σε δέκα άλλους, για να εκπροσωπήσει τη νέα δημοκρατία της Βενετίας.

1. Πριν από λίγους μήνες σε ένα δημοψήφισμα που διοργανώθηκε στο διαδίκτυο τουλάχιστον δύο εκατομμύρια άνθρωποι ψήφισαν υπέρ της

περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της ιταλικής χερσονήσου. Τελικά, η ανεξαρτησία της Βενετίας θα υποστηρίξει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση χάρη στην αναπόφευκτη διαδικασία της εσωτερικής διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κοντσίτα Ναβάρο Τέρατς, είναι γλωσσολόγος και πρώην διευθύντρια του Μορφωτικού Ινστιτούτου για την διάδοση της καταλανικής γλώσσας και μιλάει στο Hot Doc.

1. Πιστεύετε ότι πράγματι η πλειοψηφία των Καταλανών θέλει ανεξαρτησία και εάν θα γίνει τελικά το δημοψήφισμα;

Χούλια Πουχόλ

ανεξαρτησίας της Βενετίας. Πιστεύετε ότι υπάρχει πιθανότητα να διεξαχθεί ένα κανονικό δημοψήφισμα, ειδικά μετά την Σκωτία;

Θεωρώ ότι η δημιουργία μιας ανεξάρτητης δημοκρατίας της Βενετίας είναι πολύ κοντά, ειδικά μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο διαδίκτυο όπου το «Ναι» συγκέντρωσε το 89% των ψήφων, αλλά και εξαιτίας του ανέμου ανεξαρτησίας που πνέει όλο και περισσότερο σε όλη την Ευρώπη, από την Σκωτία μέχρι την Καταλονία. Επιπλέον πιστεύω ότι η εκτέλεση του στρατηγικού σχεδίου που ξεκινήσαμε τον Αύγουστο, με γνώμονα καινοτόμα οργανωτικά, οικονομικά και χρηματοδοτικά εργαλεία, θα μπορούσε να δώσει μια σημαντική ώθηση στη δράση μας, σε μια στιγμή εξαιρετικά ευνοϊκή όσον αφορά τις διεθνείς γεωπολιτικές τάσεις.

2. Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι στη Βενετία είναι προετοιμασμένοι να γίνουν μέρος ενός ανεξάρτητου

κράτους και η κυβέρνηση στη Ρώμη είναι έτοιμη να αποδεχθεί ένα δημοψήφισμα και ενδεχομένως ένα θετικό αποτέλεσμα;

Πραγματικά πιστεύω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων θέλει με ενθουσιασμό να πάρει μέρος σε αυτήν τη διαδικασία της ανεξαρτησίας, ακόμη περισσότερο τώρα που έχουμε εκπονήσει ένα θεσμικό και κυβερνητικό πρόγραμμα το οποίο τελικά θα μπορέσει να δώσει μια άλλη επανεκκίνηση και να αφήσει πίσω την κοινωνικό-οικονομική παρακμή που έχει επιβληθεί από την Ιταλία. Πιστεύω ότι η ανεξαρτησία της Βενετίας είναι πραγματικά μια μεγάλη ευκαιρία και για την Ιταλία, καθώς θα επωφεληθεί από το ετήσιο οικονομικό πλεόνασμα των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο σήμερα κατασπαταλάται άσχημα από την διεφθαρμένη ιταλική πολιτική τάξη. Αυτό το πλεόνασμα θα καταστήσει επίσης δυνατόν να έχουμε μια βιώσιμη δημοσιονομική προοπτική για ολόκληρη την γεωπολιτική

Αυτό που πραγματικά θέλουν οι Καταλανοί είναι να μπορέσουν να ψηφίσουν. Σε αντίθεση με τους Σκωτσέζους, στις τελευταίες τοπικές εκλογές μόνο ένα κόμμα είχε στο πρόγραμμά του αναφορά στην ανεξαρτησία της περιοχής και τελικά έχασε. Αντιθέτως, το κόμμα του Αρτούρο Μας, του προέδρου της σημερινής τοπικής κυβέρνησης που προσπαθούσε να διαπραγματευτεί με την ισπανική κεντρική κυβέρνηση πολιτική και οικονομική ανεξαρτησία, ήταν ο νικητής των εκλογών. Αμέσως μετά, διάφορες οργανώσεις ανάγκασαν του πολιτικούς να ζητήσουν απόσχιση. Ακολούθησαν οι ογκώδεις διαδηλώσεις. Όμως, υπάρχει τεράστια διαφορά με την Σκωτία. Εδώ ο κόσμος κάνει λόγο για «Αίτημα» και όχι για «Δημοψήφισμα», επειδή το απαγορεύει η κυβέρνηση Ραχόι. Πάνω απ’ όλα όμως υπάρχει αυτή η επιθυμία των Καταλανών να ψηφίσουν, να ασκήσουν αυτό το δημοκρατικό τους δικαίωμα.


2. Οι Καταλανοί είναι υπερήφανοι για την γλώσσα και τον πολιτισμό τους και θεωρούν ότι δίνουν περισσότερα στην κεντρική κυβέρνηση απ’ όσα παίρνουν. Τι τους χωρίζει τελικά με τους Ισπανούς; Πρώτα απ’ όλα τους χωρίζουν οι ηγέτες τους και όλος αυτός ο συγκεντρωτισμός του ισπανικού κράτους που πυροδοτεί τις αντιδράσεις. Τους χωρίζουν επίσης οι τεράστιες διαφορές στην πολιτική, την παιδεία, την οικονομία και την υγεία.

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 55

συνέντευξη

Στη Δήμητρα Αθανασοπούλου

Αντρέι Κούρκοφ «O Πούτιν δεν έχει να χάσει τίποτα. Θα κερδίσει όμως τη δική του Λωρίδα της Γάζας στην Ουκρανία» 56 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Τη στιγμή που οι δυο του πατρίδες -Ρωσία και Ουκρανία- συνεχίζουν να βρίσκονται με έναν τρόπο σε εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ τους, ο Αντρέι Κούρκοφ, ο γνωστότερος μετασοβιετικός συγγραφέας στη Δύση, μάς «επικοινωνεί» τα δικά του ουκρανικά ημερολόγια της πλατείας Μαϊντάν, γυρίζει τον κόσμο μ’ ένα βιβλίο που αποδείχτηκε τουλάχιστον προφητικό για την κρίση που ξέσπασε και μιλά ανοιχτά για όλα εκείνα που «πονάνε». Από τα βαθύτερα αίτια της τόσο μακράς διάρκειας της ουκρανορωσικής κρίσης μέχρι τις ιμπεριαλιστικές διαθέσεις του ρώσου προέδρου, το ζήτημα αυτονομίας περιοχών της Ευρώπης και τη ρωσική μοιρολατρία.

Τ

ον συνάντησα όταν ήρθε στην Αθήνα για να παρουσιάσει τον «Τελευταίο έρωτα ενός Ουκρανού Προέδρου»- το βιβλίο με τις περίεργες συμπτώσεις που είχε απαγορευτεί για δεύτερη φορά στη Ρωσία αφότου πρωτοκυκλοφόρησε το 2004 «εξαιτίας του προφητικού του χαρακτήρα»… Ξεκινήσαμε την κουβέντα μας στη Σταδίου, βάλαμε άνω τελεία λόγω περιορισμένου χρόνου και αφήσαμε τα συνέντευξη να κλιμακωθεί μαζί με την επικαιρότητα μέσα από μια άτακτη ηλεκτρονική αλληλογραφία. Ο Αντρέι Κούρκοφ είναι άλλωστε ο άνθρωπος με το ιδανικό προφίλ για να σχολιάσει την «ανοιχτή πληγή της Ανατολικής Ευρώπης». Γεννήθηκε στο Λένινγκραντ από ρώσους γονείς αλλά μεγάλωσε στην Ουκρανία και ζει ανάμεσα στο Κίεβο και το Λονδίνο. Πρόλαβε να ζήσει τον υπαρκτό Σοσιαλισμό αφού ήταν ήδη 30 ετών όταν κατέρρευσε η ΕΣΣΔ αλλά είχε όλη τη ζωή μπροστά του για να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Και οι αντιφάσεις του δεν παύουν. Ονειρεύεται και στις δυο γλώσσες, γράφει στα ρώσικα, μιλά έντεκα γλώσσες αλλά νιώθει Ουκρανός. Την μακράς διαρκείας ουκρανική κρίση,

την αποδίδει στην «έλλειψη επιθυμίας της Ουκρανίας να γίνει Λευκορωσία νούμερο 2». Για τον Αντρέι Κούρκοφ «όλα τα γεωπολιτικά σχέδια της Ρωσίας συμπεριλάμβαναν πάντοτε την Ουκρανία. Χωρίς την Ουκρανία κανένα από αυτά δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει. Η Ουκρανία στην πραγματικότητα δεν καλωσόρισε ποτέ τις ρώσικες επενδύσεις γιατί δεν ήταν ποτέ μόνο οικονομικές αλλά και πολιτικές. Η Ρωσία προσπαθούσε να ελέγχει τις διεθνείς πολιτικές σχέσεις τις Ουκρανίας με οικονομικά εργαλεία όπως την τιμή του φυσικού αερίου για την Ουκρανία και τον έλεγχο των εξαγωγών της προς τη Ρωσία». Όσο για τις ιμπεριαλιαστικές διαθέσεις του ρώσου προέδρου; «Ο Βλάντιμιρ Πούτιν δεν έχει τίποτα να χάσει εκτός από τη στήριξη του ρωσικού πληθυσμού. Δεν θα έχει ποτέ ξανά καλές σχέσεις με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Είναι έτοιμος για σύγκρουση ακόμα και για πόλεμο» σχολιάζει ενώ προσθέτει πως «μετά από 15 χρόνια στην εξουσία ο Πούτιν από τη μια μπούχτισε και από την άλλη κατάλαβε πως η Ουκρανία ήθελε την ανεξαρτησία της, όπως οι ουκρανοί ολιγάρχες δεν ήθελαν να καταβροχθιστούν από τους ρώσους ολιγάρχες. Γι’ αυτό η κρίση 

Ο Βλάντιμιρ Πούτιν δεν έχει τίποτα να χάσει εκτός από τη στήριξη του ρωσικού πληθυσμού. Δεν θα έχει ποτέ ξανά καλές σχέσεις με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Είναι έτοιμος για σύγκρουση ακόμα και για πόλεμο HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 57

συνέντευξη είναι μόνιμη και θα παραμείνει μέχρι το θάνατο του Πούτιν ή μέχρι τη ρωσική νίκη και κυριαρχία πάνω σε όλη την Ουκρανία. Η κατάληψη όμως όλης της Ουκρανίας είναι αδύνατη για τη Ρωσία. Το γεγονός όμως πως απειλεί κι άλλες χώρες είναι επικίνδυνο σύμπτωμα για την Ευρώπη, ιδίως από τη στιγμή που ανάμεσα σε αυτές υπάρχουν και κράτημέλη της Ε.Ε.». Σχετικά με την αυτονομία περιοχών της Ουκρανίας όπως το Ντόνετσκ και το Λουχάνσκ, ο ρώσος συγγραφέας που «επιμένει ουκρανικά» υποστηρίζει πως δεν είναι ζήτημα αυτονομίας. «Η ουκρανική κυβέρνηση μέσα από τον σχετικό νόμο δηλώνει πως προς το παρόν δεν είναι σε θέση να ελέγξει τις περιοχές που ελέγχονται από τον ρωσικό στρατό και τους αυτονομιστές. Έτσι η ουκρανική κυβέρνηση επιτρέπει σε αυτά τα εδάφη να ελέγξουν τοπικές κυβερνήσεις και να οργανώσουν τη ζωή τους σύμφωνα με τα σχέδια και τους προϋπολογισμούς των τοπικών αρχόντων!

58 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Είναι αδύνατο να προβλέψουμε τις εξελίξεις ακόμα και στο προσεχές μέλλον από τη στιγμή που δεν πρόκειται για πολιτισμένη ή νόμιμη διαδικασία. Εγώ απλά νομίζω πως είναι μια ευκαιρία για τη Ρωσία να αποκτήσει τη δική της Λωρίδα της Γάζας όπως το Ισραήλ

Η ουκρανική κυβέρνηση δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει αυτές τις περιοχές γιατί δεν λειτουργούν εκεί επίσημες τράπεζες, έτσι αναμένεται πως τα χρήματα που θα χρειαστούν θα έρθουν από τη Ρωσία». Δεν θα μπορούσα να μη ζητήσω το προγνωστικό του συγγραφέα στον οποίο έχουν χρεωθεί «προφητικές ικανότητες» - αφού μερικούς μήνες μετά τη λογοτεχνική δηλητηρίαση του προέδρου Μπούνιν -του κεντρικού ήρωα του βιβλίου του-, ακολούθησε η πραγματική δηλητηρίαση του ουκρανού προέδρου Βίκτορ Γιουσένκο… «Είναι αδύνατο να προβλέψουμε τις εξελίξεις ακόμα και στο προσεχές μέλλον από τη στιγμή που δεν πρόκειται για πολιτισμένη ή νόμιμη διαδικασία. Εγώ απλά νομίζω πως είναι μια ευκαιρία για τη Ρωσία να αποκτήσει τη δική της Λωρίδα της Γάζας όπως το Ισραήλ» αρκείται να πει, ενώ βρίσκει ευκαιρία να θυμηθεί πως αυτή η «λογοτεχνική δηλητηρίαση» απασχόλησε τις μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες τον ρωτούσαν

πιεστικά εάν το βιβλίο του θα μπορούσε να έχει «εμπνεύσει» αυτούς που επιχείρησαν να δηλητηριάσουν τον Γιουσένκο. «Τέτοιου είδους άνθρωποι δεν είναι αναγνώστες μυθιστορημάτων» περιορίστηκε να τ ο υ ς α π αν τ ή σει εκείνος. Δίχως φόβο και πάθος. Αργότερα δέχτηκε πάλι «ανάκριση» για το σημείο του βιβλίου όπου αναφέρεται πάλι προφητικά στην Κριμαία. Εκεί που ο λογοτεχνικός ρώσος πρόεδρος προειδοποιεί τον λογοτεχνικό ουκρανό ομόλογό του ότι θα προσαρτήσει την Κριμαία σε περίπτωση που ο τελευταίος δεν «συμμορφωθεί». Ο ουκρανός συγγραφέας με τη ρώσικη καταγωγή ποτέ δεν σκέφτηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του που βρίσκεται σε απόσταση λίγων μέτρων από την πλατεία

Ανεξαρτησίας του Κιέβου, ποτέ δεν έπαψε να παρακολουθεί από κοντά όλες τις εξελίξεις και να «ενημερώνει» με την πένα του τον ξένο τύπο. Όσον αφορά εν γένει το ζήτημα της αυτονομίας περιοχών στην Ευρώπη με αφορμή το πρόσφατο δημοψήφισμα της Σκωτίας που ξύπνησε τα φαντάσματα ανεξαρτησίας στη Γηραιά Ήπειρο, ο 53χρονος συγγραφέας κάνει λόγο για δυο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις. «Παρόλο που είναι πάντα οδυνηρό για μια χώρα, αν γίνεται με νόμιμο και πολιτισμένο τρόπο, εμπεριέχει τουλάχιστον μια ειρηνική διαδικασία. Όπως στην περίπτωση της Σκωτίας. Δεν ισχύει όμως αυτό στην περίπτωση της Ουκρανίας όπου εμπλέκεται μια

Είναι μια από τις σπάνιες στιγμές στην ιστορία, που οι Ουκρανοί θέλουν να μείνουν μακριά από το Κρεμλίνο

τρίτη χώρα, η Ρωσία. Γι’ αυτό και πρέπει να κοιτάμε ποιοι κρύβονται πίσω από το αυτονομιστικό κίνημα. Είναι μόνο τοπικοί εθνικιστές ή και κάποιος άλλος; Υπάρχουν κάποιες περιοχές που η ανεξαρτησία είναι δύσκολο να αποκτηθεί με νόμιμο τρόπο, όπως η χώρα των Βάσκων σε Ισπανία και Γαλλία, οι Κούρδοι κ.α. Αυτά τα προβλήματα χρησιμοποιούνται σχεδόν πάντα από τρίτες χώρες» σημειώνει. Μας μιλά για τη δυστυχία των Ουκρανών που ξέρουν πια πως η Ρωσία δεν κράτησε τις υποσχέσεις της, υπογραμμίζει πως είναι μια από τις σπάνιες στιγμές στην ιστορία που οι Ουκρανοί θέλουν να μείνουν μακριά από το Κρεμλίνο και μας περιγράφει σκηνές καθημερινής ζωής πίσω από τα οδοφράγματα με ανθρώπους να γευματίζουν παρέα, παιδιά να πηγαίνουν σχολείο, ζεστούς καφέδες να καίνε τα χέρια και κουβέντες γεμάτες όνειρα να καίνε τα χείλη. Όταν η συζήτηση φτάνει στη διεθνή κοινότητα και στα περίφημα  HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 59

συνέντευξη

αντανακλαστικά της σε σχέση με την ουκρανική κρίση, ο Αντρέι Κούρκοφ είναι κάθετος. «Η Ευρώπη είναι πολιτικά αδύναμη και όχι ενωμένη. Επιπλέον για την Ευρώπη είναι πιο σημαντική η οικονομία παρά η δημοκρατία. Αυτός είναι ο λόγος που δεν υπήρξε ευρωπαϊκή αντίδραση στην κατάληψη της Κριμαίας επί τρεις εβδομάδες, έως ότου η κατάληψη ολοκληρωθεί. Μονάχα τότε και μόνο μετά από πίεση των ΗΠΑ η Ευρώπη άρχισε τις συνομιλίες για ποινές. Ακόμα και τότε εισήγαγε ‘’διακοσμητικές ποινές’’ που έκαναν τη Ρωσία να γελάει. Τώρα και αφού η Ρωσία έχει απειλήσει ήδη αρκετές φορές τα βαλτικά κράτη και το Καζακστάν -και δεδομένου πως τα βαλτικά κράτη είναι μέλη της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ- η Ευρώπη λαμβάνει τη ρωσική πολιτική πιο σοβαρά. Αν όμως την είχε λάβει σοβαρά νωρίτερα δεν θα είχε υπάρξει αυτή η κλιμάκωση των συγκρούσεων. Ακόμη και μέχρι πριν από δυο- τρεις εβδομάδες η Άνγκελα Μέρκελ, η πρόεδρος της Φινλανδίας και άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες επαναλάμβαναν σχεδόν καθημερινά πως η Ουκρανία δεν θα δεχτεί στρατιωτική βοήθεια από Ε.Ε. και ΝΑΤΟ - γεγονός που έκανε τον Πούτιν να πιστεύει πως μπορεί να κάνει ότι ήθελε στο ουκρανικό έδαφος. Αυτό συνεχίζει να το πιστεύει», λέει. Ο Αντρέι Κούρκοφ, ο οποίος συχνά ακροβατεί ανάμεσα στον ρεαλισμό και στον υπερρεαλισμό προτιμά να φτιάχνει εικόνες με τις λέξεις παρά να αναλώνεται σε πολιτικές αναλύσεις. Την προφητική του δεινότητα την αποδίδει απλά στην ικανότητά του να εκτιμά την κατάσταση που βλέπει να επικρατεί γύρω του. Έτσι μας εξηγεί και το γεγονός πως στο βιβλίο του πρόβλεψε την κρίση ανάμεσα στις δύο χώρες όσον αφορά το φυσικό αέριο, προτού αυτή προκύψει πραγματικά. Εξαιτίας αυτού του ιδιαιτέρως διαυγούς του βλέμματος στο μέλλον, τα βιβλία του για καιρό «εξαφανίζονται» συχνά πυκνά και σχεδόν δια μαγείας από τα ράφια των ρωσικών βιβλιοπωλείων. Μάλλον γιατί πάνε κόντρα στη ρωσική μοιρολατρία που θέλει τον Πούτιν στη θέση τσάρου, το κράτος αυταρχικό και τον λαό παραδομένο στη μοίρα του.

60 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Tech. doc Από τον Γιάννη Καρτερό

Επιστροφή στο ναυάγιο του Μηχανισμού των Αντικυθήρων Μια ομάδα επιστημόνων επέστρεψε στο ναυάγιο του ρωμαϊκού πλοίου ανοιχτά των Αντικυθήρων, όπου πριν από περίπου 100 χρόνια είχε βρεθεί ο πρώτος υπολογιστής και αστρολάβος, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων. Σήμερα, με τη βοήθεια μιας νέας καταδυτικής στολής, κόστους λίγο περισσότερων των 1,3 εκατομμυρίων δολαρίων, οι επιστήμονες ευελπιστούν να ανακαλύψουν περισσότερα για τον Μηχανισμό, αφού θα μπορούν να καταδυθούν στην καρδιά του ναυαγίου, σε βάθος περίπου 150 μέτρων.

Βελτιώνεται το στρώμα του όζοντος Πάνω από 300 επιστήμονες από 36 διαφορετικές χώρες συνέταξαν την έκθεση για τη σημερινή κατάσταση του στρώματος του όζοντος, η οποία δημοσιεύτηκε από το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP), καθώς και από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό. Σύμφωνα με την έκθεση, είναι η πρώτη φορά από τη δεκαετία του ‘80, οπότε και άρχισε η μείωση, που το στρώμα του όζοντος δείχνει να ανακάμπτει. Συν τοις άλλοις, οι υπολογισμοί των επιστημόνων δείχνουν πως η πυκνότητα του στρώματος θα έχει δεκαπλασιαστεί μέχρι το 2050, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως θα έχει φτάσει στα αρχικά επίπεδα.

Εξέταση αίματος για τον εντοπισμό κατάθλιψης

Η πρώτη αιματολογική εξέταση που μπορεί αντικειμενικά να διαγνώσει κατάθλιψη σε ενήλικες είναι πραγματικότητα, και έρχεται από τους επιστήμονες της Northwestern Medicine. Το τεστ βασίζεται στις τιμές εννέα αιματολογικών δεικτών RNA, που ρόλος τους είναι να «διαβάζουν» και να ακολουθούν τον κώδικα DNA. Η συγκεκριμένη εξέταση έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία, καθώς η ανάλυση της συμπεριφοράς αυτών των δεικτών θα μπορεί να δείξει κατά πόσο ο πάσχων θα επωφεληθεί από μια συμπεριφορική θεραπεία.

Συνθετικό «δέρμα»… σουπιάς Δύο νέα υλικά υπόσχονται να πραγματοποιήσουν κάτι που μέχρι σήμερα μόνο τα κεφαλόποδα (χταπόδια, σουπιές, καλαμάρια) μπορούσαν. Να αλλάζουν άμεσα χρώμα και υφή δέρματος, ώστε να αποφεύγουν τους εχθρούς. Ομάδα του Πανεπιστημίου Ράις κατασκεύασε πάνελ από νανοσωματίδια αλουμινίου, πάνω στα οποία υπάρχουν pixels 40 φορές μικρότερα από τα συμβατικά. Σε κάθε pixel υπάρχουν «νανοράβδοι», οι οποίες διαθλούν το φως. Αλλάζοντας την απόσταση αλλά και το ύψος των νανοράβδων, οι επιστήμονες κατάφεραν και έκαναν το πάνελ να αλλάξει δεκάδες χρώματα, ακόμα και σχέδια.

Το ξέρατε

ότι…

Η Πολιτεία του Τέξας σκέφτεται να εκδώσει σχολικά βιβλία που αρνούνται τον ανθρώπινο παράγοντα στην κλιματική αλλαγή.

Ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ δεν εφηύρε μόνο το τηλέφωνο. Έσπασε και το ρεκόρ θαλάσσιας ταχύτητας το 1919, στα 72 του χρόνια (114,04 χλμ/ώρα).

Η Γη γυρίζει γύρω από τον Ήλιο με περίπου 107.000 χλμ/ώρα.

@tweets

ακολουθήστε μας στο twitter

@hotdoc_mag

@deepyadeep

Ενδυματολόγος της Γκάγκα, φίλε. Η καλύτερη δουλειά του κόσμου. Της δίνεις εκεί 2-3 βρακιά κ σχόλασες.

@Tugotone

Χοντροκομμένες οι Καρυάτιδες κατά τον Τζήμερο, ο οποίος φυσικά δεν έχει πτυχίο Αρχαιολογίας, Καλών Τεχνών, ή πτυχίο γενικά. Αλλά έχει άποψη.

@ToSofoPaidi

Στο πρόγραμμα του ποταμιού δεν αναφέρει τίποτα για αντικατάσταση του 15μελούς από μαθητικό ΔΣ & μετοχοποίηση των σχολείων;

@tsscpp

@cpatriar

Να μου το θυμηθείτε ,η πρόσληψη της Παναγιωταρέα σαν υπεύθυνης επικοινωνίας,είναι κομμάτι της κατάρας του τάφου.

@nikosagSKG

Η Χούκλη έκανε ρεπορτάζ στο BBC για τις συνέπειες απόσχισης της Σκωτίας;

Όταν η ΧΑ γίνει κυβέρνηση θα σώσει τον τουρισμό με νέα σποτάκια του ΕΟΤ που θα καλούν αμερικανοεβραίους να κάνουν διακοπές στους Φούρνους.

@sorips

Η ανασκαφή στην Αμφίπολη λένε ότι μπορεί να μην είναι και τάφος και να μην είναι και του 400 π.Χ. Έχει γούστο να μην είναι και στην Αμφίπολη.

@miltostr

@kostasargyros

Μήπως να ορίσει η Μέρκελ τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να διασφαλίσουμε την “σταθερότητα”;

Στη ΝΕΡΙΤ η συνέντευξη τύπου Τσίπρα μεταδίδεται με 45 sec καθυστέρηση για να προλάβουν να το κόψουν αν τυχόν πει κάτι κακό για τον Σαμαρά.

@CostasRizakis

@LPapastergiou

Πήγα για καφέ και ο σερβιτόρος δεν είχε ούτε μεταπτυχιακό, ούτε μάστερ, ούτε καν πτυχίο. Εντάξει κατά διαόλου πάει η χώρα.

62 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Το πρόβλημα δεν είναι ότι ο Αργύρης Ντινόπουλος απαντάει στον Τσίπρα, αλλά ότι ο Αργύρης Ντινόπουλος είναι υπουργός...

Προνόμια HOTDOC CLUB για όλους! Εγκαινιάζουμε για τους φίλους και αναγνώστες του HOT DOC την εκπτωτική κάρτα HOTDOC CLUB! Γίνετε μέλος, εξασφαλίστε εκπτώσεις και στηρίξτε τα ΜΜΕ που σέβονται τη νοημοσύνη σας. Για τους αναγνώστες του περιοδικού μας, αλλά και τους χρήστες του koutipandoras.gr εκδίδουμε και διαθέτουμε την εκπτωτική κάρτα HOTDOC CLUB, με την οποία έχετε την δυνατότητα να απολαμβάνετε προνομιακές τιμές σε εστιατόρια, ξενοδοχεία, καταστήματα ένδυσης- υπόδησης, γυμναστήρια, κομμωτήρια, κέντρα διασκέδασης, καταστήματα Πληροφορικής, οπτικά, εκδοτικούς οίκους, βιβλιοπωλεία και πολλά άλλα. Η εκπτωτική κάρτα HOTDOC CLUB κοστίζει 15 ευρώ και έχει ισχύ μέχρι τις 31/12/2015. Οι παλαιοί και νέοι συνδρομητές του HOT DOC μπορούν να απολαμβάνουν τις εκπτώσεις της κάρτας HOTDOC CLUB, στην τιμή των 10 ευρώ.

Πληροφορίες για την απόκτηση της εκπτωτικής κάρτας HOTDOC CLUB στο τηλέφωνο

210 6217 990

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 63

Hot Sports Από τον Μάριο Αραβαντινό

Νέα μπλεξίματα για την ΕΠΟ Συντηρητική κατάσχεση κατά της ΕΠΟ ύψους 1,3 εκατ. ευρώ κέρδισε, σύμφωνα με ρεπορτάζ του soccerplus.gr, η εταιρία PC Systems. Πρόκειται για την ανάδοχο του έργου προμήθειας μηχανημάτων στο πλαίσιο του προγράμματος προληπτικού ιατρικού ελέγχου των ποδοσφαιριστών, δηλαδή για τη γνωστή κάρτα υγείας. Το αίτημα της εταιρίας έγινε δεκτό, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, και η κατάσχεση θα γίνει από τις εισπράξεις της ΕΠΟ από χορηγίες αλλά και από λογαριασμό που διατηρεί σε τράπεζα. Υπενθυμίζεται ότι για την υπόθεση της κάρτας υγείας έχει ασκηθεί ποινική δίωξη στην πλειονότητα των μελών του Δ.Σ. της ΕΠΟ από το 2005 έως το 2011. Μεταξύ των διωκόμενων είναι και οι πρώην πρόεδροι της Ομοσπονδίας, Βασίλης Γκαγκάτσης και Σοφοκλής Πιλάβιος, καθώς και ο νυν πρόεδρος Γιώργος Σαρρής.

Ονόματα κατέθεσε ο Κούγιας Για την υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης στο χώρο του ελληνικού ποδοσφαίρου κατέθεσε ο ποινικολόγος και πρόεδρος της Παναχαϊκής Αλέξης Κούγιας. «Οι πίνακες διαιτησίας είναι αποτέλεσμα παράνομων συμπεριφορών παραγόντων και υπαλλήλων της ΕΠΟ και δεν έχουν σκοπό να αναδείξουν έντιμους και ικανούς διαιτητές, πρόθυμους να διευθύνουν με δίκαιο τρόπο ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις. Το ποδόσφαιρο διοικείται από εγκληματική οργάνωση που επιλέγει στους πίνακες -ως επί το πλείστον- διαιτητές αδίστακτους, οι οποίοι εξυπηρετούν τα συμφέροντα της» έχει καταθέσει ενόρκως ο κ. Κούγιας, σύμφωνα με όσα αποκάλυψε η «Δίκη», ενώ κατονόμασε πρόσωπα λέγοντας: «την εγκληματική οργάνωση αποτελούν οι Σαρρής, Παπακωνσταντίνου, Παπανικολάου, Κουρίδης, Σταθόπουλος, Υφαντής, Προύντζος, Δούρος και Μπριάκος. Προστάτης των ανωτέρων προσώπων είναι ο πρόεδρος του Ολυμπιακού Βαγγέλης Μαρινάκης, ο οποίος διοικεί ουσιαστικά την ΕΠΟ, την ΚΕΔ και τις επιτροπές της Ομοσπονδίας». Ο κ. Κούγιας κατέληξε τονίζοντας ότι: «αυτά είναι προσωπικές μου διαπιστώσεις και εκτιμήσεις, καθώς και πληροφορίες που κατόρθωσα να συλλέξω, προσεγγίζοντας ως φίλος την ηγετική ομάδα της ΕΠΟ και δηλώνοντάς τους “υποταγή”».

Πόρισμα «φωτιά» για τις πλαστές ενημερότητες Πόρισμα της Οικονομικής Αστυνομίας για τις πλαστές φορολογικές και ασφαλιστικές ενημερότητες των ΠΑΕ αποκάλυψε η τηλεοπτική «Δίκη». Κατά τον έλεγχο που αφορά χρονική περίοδο εννέα ετών (από το 2005 μέχρι σήμερα) βρέθηκαν 66 πλαστές ενημερότητες συνολικά 27 ομάδων όλων των επαγγελματικών κατηγοριών. Πρώτη στη σχετική λίστα εμφανίζεται η Βέροια με έξι πλαστές ενημερότητες, ενώ ακολουθούν ο Ιωνικός και η Προοδευτική. Για την υπόθεση αυτή θα κληθούν σε απολογία φυσικά πρόσωπα καθώς ελέγχονται οι ευθύνες της Επιτροπής Ιδιότητας Μεταγραφών της ΕΠΟ, στην οποία προήδρευαν ο Θεόδωρος Κουρίδης και ο Άρης Σταθόπουλος, που έχουν κληθεί ως ύποπτοι από τον εισαγγελέα Αριστείδη Κορέα και για την υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης στο ελληνικό ποδόσφαιρο.

64 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Αυτοί είναι οι πρωταθλητές των συλλήψεων Ο πρόσφατος σοβαρός τραυματισμός ενός οπαδού του Εθνικού Πειραιώς στην Κρήτη έφερε ξανά στο προσκήνιο το μείζον θέμα της βίας στα γήπεδα, το οποίο η Πολιτεία δεν φαίνεται να μπορεί να επιλύσει. Την ίδια στιγμή στην Αγγλία, που έχει φαινομενικά ξεπεράσει το πρόβλημα της βίας, πραγματοποιήθηκαν την περασμένη σεζόν εκατοντάδες συλλήψεις, μετά από βίαια περιστατικά. Συγκεκριμένα οι αρχές της Μεγάλης Βρετανίας συνέλαβαν συνολικά 823 άτομα στα γήπεδα της Premier League, εκ των οποίων οι 112 είναι οπαδοί της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, οι 71 οπαδοί της Μάντσεστερ Σίτι, οι 67 της Άρσεναλ και οι 58 της Λίβερπουλ.

16 Οκτωβρίου 1968

Γροθιά στην καρδιά των Ολυμπιακών Αγώνων Δύο αμερικανοί δρομείς, ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος γράφουν τ’ όνομά τους στο πάνθεον των ολυμπιονικών. Οι δύο πρωταθλητές κατακτούν την πρώτη και την τρίτη θέση αντίστοιχα, στην κούρσα των 200 μέτρων, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικό. Ενώ βρίσκονται στο βάθρο και κατά την ανάκρουση του αμερικανικού εθνικού ύμνου, χαμηλώνουν το βλέμμα και υψώνουν στο ουρανό τις γροθιές τους. Φορούν μαύρα γάντια, ενώ τα πόδια τους είναι γυμνά από παπούτσια. Είναι ο χαιρετισμός των «Μαύρων Πανθήρων» και μια προσπάθεια να αναδειχθεί το πρόβλημα του ρατσισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκεί όπου πριν από λίγους μήνες έχει δολοφονηθεί ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Η Διεθνής και η Αμερικανική Ολυμπιακή Επιτροπή σε μια έξαρση φυλετικής καθαρότητας αποκλείουν τους πρωταθλητές από τη συνέχεια των Ολυμπιακών Αγώνων και τους διατάσσουν να εγκαταλείψουν το ολυμπιακό χωριό και να επιστρέψουν στη βάση τους. Η προσπάθειες των διοργανωτών να αποκλείσουν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες κάθε πολιτική διαμαρτυρία θα έπεφτε στο κενό μόλις πέντε ημέρες αργότερα. Στις 21 Οκτωβρίου η γροθιά των «Μαύρων Πανθήρων» θα υψωνόταν εκ νέου από την «χρυσή» ομάδα των ΗΠΑ στη σκυταλοδρομία 4Χ400. Το μήνυμα είχε περάσει.

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 65

Ιστορία

Μ

ια από τις πρώτες ενέργειές του, για να αντιπαρέλθει την τραγική οικονομική κατάσταση ήταν να ιδρύσει εθνική τράπεζα. Ουσιαστικά επιχείρησε να μαζέψει τα χρήματα που είχαν οι πλούσιοι στο σεντούκι, να τους αποδώσει τόκο, που έφτανε στο 8%, και με τα χρήματα αυτά να στήσει στρατό, οικονομία, και κοινωνία. Οι περισσότεροι έδωσαν όντως τον οβολό τους παρά το φόβο για την αξιοπιστία του ελληνικού κράτους. Υπήρξαν και κάποιοι όμως, που δεν ευαρεστήθηκαν με την ιδέα:

«Τω κ. Αναγνώστη Δεληγιάννη Αιγίνη, 10 Μαΐου 1828 «Προθυμότατος μεν είμαι να αποκριθώ

επιδεξιώτερος, να σας γράψει τα αυτά και περαντικώτερα χωρίς να σας δώσει αφορμήν παραπόνου διά τον τρόπον της γραφής· αλλά δεν είναι δεδομένον εις όλους το να φαίνωνται εις όλα επιδέξιοι. Εγώ δε όμως αυτό το πράγμα ευρίσκω αχθεινόν και εις εμέ και εις υμάς. Αξίζει άρα γε τον κόπον το να προσμένετε πρόσκλησιν έγγραφον διά τοσαύτην ποσότητα, εν ώ το παράδειγμά σας πρέπει να οδηγεί τους άλλους, ευλόγως ενατενίζοντας προς υμάς; Διά τι η κυβέρνησις ζητεί την βοήθειαν ταύτην από την πόλιν Ναυπλίου; Διά να δώσει άρτον εις χιλιάδας οικογενειών ενταύθα καταφυγάδων, διά να εγκαλυβίσει μερικάς εξ αυτών έξω της πόλεως, διά να σώσει ει δυνατόν, από φρικώδη επιδημίαν τόσον

πείρα αρκούντως εξήλεγξεν; Όχι βέβαια. Αλλά καθώς είχα την τιμήν να είπω και προς υμάς και προς όλους τους συνέδρους σας και τους συμπολίτας σας, και εγώ κάμνω δοκιμήν, κύριοι, και υμείς. Και είμεθα πάντει ελεύθεροι. Καθώς με βαρεθήτε, ειπέτε το, και λάβετε την θέσιν μου μετά της ευθύνης. Σας την δίδω μετά χαράς, και επιθυμώ καν να κάμετε καλλίτερα πράγματα παρ’ εμέ. Ο κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας». Ο κυβερνήτης γράφει όχι με το αξίωμά του αλ λά ως πολίτης στον Αναγνώστη Δεληγιάννη, γιο του παλιού προεστού των Λαγκαδίων και μωραγιάννη της Πελοποννήσου του Ιωάννη

Η χώρα του «υπαρκτού οθω Τον Γενάρη του 1828 ο κυβερνήτης ήρθε στην Ελλάδα. Λίγες ημέρες μετά φώναξε τους υπουργούς και τους ζήτησε απολογισμό. Ο υπουργός των Οικονομικών δήλωσε ότι το ταμείο δεν είχε μία, και μάλιστα σε κάποιους εργάτες που έκαναν μερικά βαψίματα και επισκευές στο σπίτι που θα κατοικούσε ο κυβερνήτης χρωστούσαν το αντίτιμο. Τον παρακαλούσε λοιπόν, αν είχε μερικά χρήματα μαζί του να τους τα έδινε. Από τον Παναγιώτη Πασπαλιάρη

εις το χθεσινόν γράμμα σας, αλλ’ οφείλω πρώτον να επανέμβω εις τον κύκλον των απλώς ομογενών, και να υποτεθώ εκτός πάσης δημοσίου διακονίας. Σας αποκρίνεται άρα ο άνθρωπος, και όχι ο άρχων. Ετάχθητε παρά της εν Ναυπλίω συσταθείσης επιτροπής των συμπολιτών σας (της οποίας μέλος και ο αδελφός σας) να συνεισφέρετε διά μικράς τινός ποσότητος εις πληρωμήν των όσα από του τέλους του Μαρτίου μηνός υπεσχέθη η πόλις να βάλει εις την εθνικήν τράπεζαν, και τη 27 Απριλίου ο διοικητής Ναυπλίου σας εζήτησεν άνευ αναβολής εκείνα δη τα τριάκοντα τάλληρα. Συμφωνώ με υμάς διά το απότομον της προσκλήσεως του διοικητού, όστις ηδύνατο, αν ήτον ολίγον

66 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

πλήθος αθλίων, επισεσωρευμένων εις την ενταύθα στενότητα. Αν είμην εις τον τόπον του κ. Καλέργη, γράφων προς υμάς ταύτα, ήθελα σας παρακαλέσει να μην αναβάλετε να κάμετε και την προκείμενην δούλευσιν εις τον τόπον σας, και πιστεύω ότι τότε θέλετε παρακινηθεί να κάμετε και πλέον του αιτουμένου... Και ενδέχεται μεν η περί τούτου κρίσις μου να μη σας αρέσκη, ενδέχεται προς τούτοις και άλλα πολλά της κυβερνήσεως διοικήματα ή και όλα ίσως να σας απαρέσκωσι, δι ό και πολύ λυπούμαι· αλλά πρέπει άραγε διά τούτο να καταπνίξω την συνείδησίν μου, και να ακολουθήσω οδούς τας οποίας επταετής δυστυχιών

Παπαγιαννόπουλου ή ντελή-Γιάννη (τρελο-Γιάννη). Ο τρελογιάννης αυτός ήταν ο άρχοντας της Πελοποννήσου για 30 χρόνια μέχρι που τον βαρέθηκαν οι Τούρκοι και του έκοψαν το κεφάλι. Ο Ντεληγιάννης ήταν ο πιο μεγάλος τους φοροεισπράκτορας στην Πελοπόννησο και καρδιακός τους σύμμαχος. Κυνήγησε μαζί τους, τους Κολοκοτρωναίους κι άλλους ανυπότακτους πολεμιστές. Ο γιος του πήγε στην Κωνσταντινούπολη και έγινε βεκίλης στα 29 του χρόνια (το 1800). Αντιπρόσωπος δηλαδή όλων των προεστών και κυρίως του πατέρα του στην Πύλη. Απέκτησε τεράστια περιουσία και αυτός. Όταν οι Τούρκοι πήραν το κεφάλι του πατέρα του αυτός δεν φοβήθηκε. Προσπάθησε αντίθετα με δωροδοκίες και όποιον άλλον τρόπο μπορούσε να πάρει τη θέση του. Τελικά αναγκάστηκε να φύγει το 1821 όταν έγινε η επανάσταση. Για τον Αναγνώστη Παπαγιαννόπουλο ή Δεληγιάννη η επανάσταση ήταν ένα πρόβλημα. Πάση θυσία έπρεπε να μη φέρει την κοινωνική ανατροπή. Αυτό που κινδύνευε μαζί με την οθωμανική κυριαρχία ήταν η δική του τάξη και μάλιστα η δική του θέση. Οι Δεληγιάννηδες και οι άλλοι προεστοί, με την άδεια των Τούρκων,

Παράσημα, γούνες, μακριά μουστάκια και φυσικά φέσια. Πώς αλλιώς να στολιστεί ένας από τους αρχηγούς της Τουρκοελλάδας; Ο Αναγνώστης Δεληγιάννης και όλο του το «μεγαλείο».

μανισμού» και οι ηγέτες της θεωρούσαν την Πελοπόννησο τσιφλίκι τους. Γι’ αυτό κι όταν ο Υψηλάντης ήρθε και ζήτησε την κεντρική διοίκηση, αυτοί, με προεξάρχοντα τον Αναγνώστη, ξεκίνησαν τον εμφύλιο πόλεμο (1823). Το 1828 ο Δεληγιάννης ζούσε πια στο Ναύπλιο. Αναμφισβήτητα είχε ακόμα μεγάλη περιουσία. Οι προύχοντες του Ναυπλίου υποσχέθηκαν 10.000 δίστηλα στην εθνική τράπεζα και ο κυβερνήτης, τούς υποσχέθηκε να τα ξοδέψει στις ανάγκες της πόλης τους. Από τον Αναγνώστη ζήτησαν μόλις 60 δίστηλα, κι όταν αυτός άργησε να τα δώσει, ο επίτροπος της κυβέρνησης του έγραψε ένα μικρό γράμμα που του τα ζητούσε χωρίς άλλη αναβολή. Μα ο Δεληγιάννης δεν ήταν μαθημένος να δίνει στην πατρίδα. Η οικογενειακή του παράδοση ήταν να παίρνει από αυτή και από τους συμπατριώτες του. Οι προεστοί δεν ήταν για να σκορπάνε αλλά για να μαζεύουν. Εδώ βρίσκεται η καρδιά του πολιτικού μας συστήματος μετά τον Καποδίστρια. Οι άνθρωποι που κυβέρνησαν έκτοτε, για πολλές δεκαετίες συγγενείς, συνάδελφοι ή ανταγωνιστές του Αναγνώστη Δεληγιάννη χαρακτηρίζονται από δύο βασικές αρχές: Η πρώτη είναι ότι εννοούν την πολιτική

επάγγελμά τους, και ως επάγγελμα εννοούσαν πάντα τη συλλογή των φόρων. Οι φόροι θα πήγαιναν στον Σουλτάνο και ότι κατάφερναν να πάρουν επιπλέον, για «θείους λόγους», όπως έλεγαν στους ραγιάδες, πήγαινε στο σεντούκι τους, ή σε καμιά εκκλησία που θα έχτιζαν. Συνεπώς, ποιος ήταν ο Καποδίστριας που θα διατάρασσε αυτή την πανάρχαια τάξη και θα ζητούσε από έναν Δεληγιάννη 60 δίστηλα για το κοινό ταμείο; Η δεύτερη είναι η πρόσδεσή τους με τους Τούρκους. Η γραμμή αυτή της πολιτικής τους ιδεολογίας έρχεται κατευθείαν από το ανθενωτικό κόμμα. «Κάλλιο σαρίκι οθωμανικό παρά τιάρα παπική». Το ότι επικράτησαν αυτοί οι άνθρωποι μετά το 1831 μπορεί κανείς να το αναγνώσει στους κατάλογους των πρωθυπουργών. Ο πιο σημαντικός μεταρρυθμιστής του κοτζαμπασισμού, που κατάφερε να διαιωνίσει την εξουσία τους μέχρι σήμερα ήταν ο ανιψιός του Αναγνώστη, ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης. Η επικράτησή τους αυτή κατέστησε τη χώρα την τελευταία χώρα του «υπαρκτού οθωμανισμού» στην Ευρώπη. Ο «ανατολιτισμός», η νοσταλγία δηλαδή των ανθρώπων αυτών για τη σουλτανική τάξη ήταν μεγάλη. Ευνόησαν το

μπαχτσίσι, την εξαγορά των κρατικών αξιωμάτων, τον κρατικό παρασιτισμό σε βάρος του λαού, το ρουσφέτι. Ευνόησαν επίσης το πολιτιστικό ρεύμα της ανατολής σε βάρος της άλλης, της ευρωπαϊκής μας καταγωγής. Είναι η κύριοι υπεύθυνοι για την «Τουρκοελλάδα», όπως την όρισε κάποτε ο Βασίλης Ραφαηλίδης. Τούτη η Τουρκοελλάδα έρχεται με ένα ακόμα βασικό χαρακτηριστικό, το οποίο αποτελεί και την αφορμή της πιο πάνω επιστολής του κυβερνήτη. Πιστοί στις ίντριγκες της Πύλης, στις σχέσεις με το χαρέμι και την ψεύτικη ζωή του παλατιού, όλοι αυτοί οι βεκίληδες και οι τουρκομορφωμένοι προεστοί έμαθαν να παίζουν καλά το παιχνίδι της πρόφασης. Της γελοίας πρόφασης. Τον πείραξε τον Αναγνώστη Δεληγιάννη, ο άκομψος τρόπος που του ζήτησαν τα χρήματα. Έτσι, πάνω σε αυτή την απαντητική γραμμή του Δεληγιάννη, πορεύτηκε η άρχουσα τάξη της Ελλάδας έκτοτε. Με προφάσεις μέσα σε πολλές, πάμπολλες αμαρτίες. Το παραπάνω απόσπασμα αποτελεί προδημοσίευση του υπό έκδοση βιβλίου του Παναγιώτη Πασπαλιάρη με τίτλο «Η πολιτική ιδεολογία του πρώτου Κυβερνήτη στις μέρες μας». Το βιβλίο θα εκδοθεί τον Δεκέμβριο του 2014. HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 67

1980

Του Δημήτρη Μαρούλη

18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

1971

Από το πενάκι του Κώστα Μητρόπουλου ο σαρκαστικός σχολιασμός των φορολογικών ελαφρύνσεων που -δια στόματος υπουργού Οικονομικών Μιλτιάδη Έβερτ- είχαν ανακοινωθεί από τη Νεοδημοκρατική κυβέρνηση του Γιώργου Ράλλη. Η γελοιογραφία δημοσιεύθηκε στην 9η σελίδα του περιοδικού ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ν.1375).

17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Η «έλλειψις σπίρτων που παρετηρήθη» στη χουντοκρατούμενη Ελλάδα, ήταν ένα από τα θέματα που παρουσίαζε αναλυτικά η πρωϊνή Ροδιακή εφημερίδα ΠΡΟΟΔΟΣ: «Τα σπίρτα...έρχονται. (...) Οι ευχάριστες ειδήσεις δημοσιεύθηκαν σε αθηναϊκή εφημερίδα, η οποία και παραθέτει την ακόλουθη διευκρίνησι - εξήγησι του διευθυντού της Εταιρίας Διαχειρίσεως Ειδών Μονοπωλίου: «Για ν΄ ανταπεξέλθουμε στη μεγάλη ζήτησι σπίρτων, χρειαζόμαστε κανονικά 22 εκατομμύρια κουτιά τον μήνα. Τα εργοστάσια τροφοδοτούν την αγοράν με πολύ μικρότερο αριθμό. Έτσι, ύστερα από σχετική δημοπρασία ένας βιομηχανικός οίκος της Ινδίας ανέλαβε να καλύψη το κενό. Η παραγγελία έγινε, αλλά τα σπίρτα εκείνα που έφθασαν στην Ελλάδα απεδείχθησαν σκάρτα!..Έτσι έγινε δεύτερη δημοπρασία και υπεγράφη συμφωνία με την Κύπρο που ανέλαβε την υποχρέωση να μας στέλνη 10 εκατομμύρια κουτιά σπίρτα τον μήνα. Η πρώτη αποστολή σπίρτων από την Μεγαλόνησο αναμένεται να φθάση αύριο. Ελπίζεται έτσι ότι το θέμα της ελλείψεως που παρετηρήθη σ΄ όλη τη χώρα θα τακτοποιηθή». (...) Εν τω μεταξύ η έλλειψις σπίρτων στην Ρόδο, εκτός από την αγανάκτησι των εντοπίων και των ξένων, είχεν ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι πωλήσεις αναπτήρων και αρκετοί να...κόψουν το κάπνισμα. (...) Να λοιπόν και μια ευεργετική επίπτωσις της ελλείψεως».

68 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

2003

Έντεκα ημέρες μετά από τον θάνατο του συγγραφέα Ηλία Πετρόπουλου, στο 16ο τεύχος του περιοδικού "Κ" της Κυριακάτικης ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ δημοσιευόταν ανέκδοτη συνέντευξή του, που είχε παραχωρηθεί στην Άννα Μιχαλιτσιάνου τον Μάρτιο του 2002. Στη συνέντευξη αυτή, ο «πεισματικός ερευνητής του αυθεντικού» και «συλλέκτης του "ανάξιου" και περιφρονημένου» μιλούσε -μεταξύ άλλων- και για τη σχέση που είχε με τη χώρα καταγωγής του: «Υπάρχει μια σχέση αγάπης - μίσους με την Ελλάδα, δηλαδή με τον σημερινό ελληνικό χώρο, που, βεβαίως, δεν είναι αιώνιος. Αγνοώ τι σημαίνει ο χαρακτηρισμός "Έλλην», γι΄ αυτό γράφω αυτήν τη λέξη εντός εισαγωγικών. Προσωπικώς είμαι «Έλληνας» αφού στην Ελλάδα βύζαξα, σπούδασα και έζησα 45 χρόνια. Αλλά, δεν μου διαφεύγει πως στη χώρα μας κατοικεί μια πανσπερμία λαών, όπως στην Ιταλία, στην πρώην Γιουγκοσλαβία και στην Τουρκία. Αντιμετωπίζω τους «Έλληνες» με παλμό. Θαυμάζω τους Έλληνες γιατί διατήρησαν τη γλώσσα τους. Απεχθάνομαι τους «Έλληνες» για τον χυδαίο ρατσισμό τους. (...) Πήρα διαζύγιο από την Ελλάδα. Ωστόσο, σέρνω την Ελλάδα μέσα μου».

20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

1991

1959

Με αφορμή την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς στα Κουφονήσια εκείνης της χρονικής περιόδου, ο Μανώλης Πολυκράτης έγραφε στο περιοδικό «ΕΠΤΑΜΙΣΙ» (αρ.19): «Η ΘΑΛΑΣΣΑ. Το σπίτι μου, η περιουσία μου, η διασκέδαση και η «κατάντια» μου. Απέραντη όταν είμαι μακριά, μα ζεστή και προστατευτική όταν κάθομαι στο παράθυρο του σπιτιού. (...) Φυσική προστατευτική μπάρα έξω από την πόρτα του σχολείου. Το Αιγαίο είναι ελληνικό, μα η Ελλάδα είναι στην Αθήνα. Κι όμως υπάρχει και η άλλη Ελλάδα. Στα αβύθιστα καράβια του Αιγαίου, στα ψαροκάικα και στα σχολεία. ΚΟΥΦΟΝΗΣΙΑ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ 1991. Τέσσερις χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα, 294 κάτοικοι, 100 τουρίστες, 86 παιδιά από 5 έως 18 χρόνων, από αυτά 9 στο νηπιαγωγείο, 33 στο Δημοτικό, 12 στο Γυμνάσιο, 5 στην πρώτη Λυκείου. Το 30% των κατοίκων νέοι από 20 και κάτω. (...) Τα μόνα αυτοκίνητα ένα τρακτέρ και δύο μηχανήματα της κοινότητας. Δεκάξι άνθρωποι η μεγαλύτερη οικογένεια του νησιού. Ένα μόνο παιδί της γεννήθηκε στο νησί και ένα στο νοσοκομείο. Τα υπόλοιπα στην Απείρανθο Νάξου. Ένα μέσα στο καΐκι. Καλή χρονιά σε όλους όσοι μένουν για να φυλάνε τα καλοκαιρινά μας όνειρα».

22 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Ανυπόγραφο ρεπορτάζ της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ για τη διαμάχη 2 βουλευτών του ίδιου κόμματος στην αίθουσα του μονομελούς πλημμελειοδικείου Κιλκίς, όπου εκδικαζόταν η «μήνυσις του βουλευτού Σοφ. Περτσινίδου, κατά του προέδρου της κοινότητος Χέρσου κ. Ε. Βασιλειάδου, επί εξυβρίσει». Κατά την εξέτασή του, ως μάρτυρας υπεράσπισης του κοινοτάρχη, ο «έτερος των βουλευτών της ΕΡΕ Κιλκίς κ. Κ. Παπαδόπουλος, είπεν, απευθυνόμενος προς τον κ. Περτσινίδην, τα εξής: «Εγώ σου πήρα το δίπλωμα της Νομικής, κι έγινες δικηγόρος. Σε ρυμουλκώ και σε βγάζω βουλευτή. Πήρα 20.000 σταυρούς». Επ΄ αυτού ο κ. Περτσινίδης απήντησεν ως εξής: «Τώρα να δούμε πόσους θα πάρης». (...) Η κοινωνία της πόλεως μας, έμεινε κατάπληκτος προ της αποκαλυφθείσης εχθρότητος μεταξύ των ως άνω βουλευτών». HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 69

Ένας για 10 Από τον Γιάννη Καρτερό

Φοίβος Δεληβοριάς Ο Φοίβος Δεληβοριάς είναι μόνος του μια μουσική και στιχουργική κατηγορία. Από πνευματικό παιδί του Μάνου Χατζιδάκι, εξελίχθηκε σε έναν διαχρονικό καλλιτέχνη-ορόσημο μιας εποχής όπου η μουσική κουλτούρα παραπαίει.

1 Πως βιώνεις την κρίση;

20-2-1988 Γνωριμία με τον Χατζιδάκι, στο Ζοοm, στην Πλάκα 04-12-1998 Μια συγκινητική συναυλία στο αίθριο της Φιλοσοφικής 15-03-2010 Πάω να δω το "Γλάρο" στη γκαλερί Knot.Η Βάσω παίζει την Μάσα 05-12-2012 Γνωριμία με την Ιόλη

Ψάχνοντας να βρω τη δύναμη που είχα -κι εγώ κι οι άλλοι- πριν τη φούσκα. Κρίση θεωρώ τη φούσκα, εκεί τα λεφτά ρούφηξαν την δύναμη των συνοικιών. Ψάχνω στην Καλλιθέα -στο πατρικό μουκασέτες, βιβλία, περιοδικά, τηλέφωνα παλιών φίλων.Μετά κάθομαι στο πιάνο και γράφω καινούργια τραγούδια.

2 Αν μπορούσες να είχες την ίδια πορεία στο εξωτερικό, θα το επέλεγες;

Όχι, η γλώσσα της καταγωγής μας είναι ό,τι κινητοποιεί τη μικρή μου έμπνευση. 

3 Ο στρατός σε ώθησε να κάνεις

το “καψιμί” - πώς ήταν η θητεία σου;

Ευκαιρία να βγω απ’τον μικρόκοσμο των μουσικών, των σινεφίλ, της Αθήνας, να γράψω χωρίς “λυσάρι”, να επικοινωνήσω με ανθρώπους που δεν θα ζούσαμε τίποτα κοινό ποτέ.

4 Τι σκέφτεσαι τώρα όταν ακούς ξανά την “υβρεοπομπή”;

Τους φίλους μου να γελάνε στο μαγειρείο, όταν τους την πρωτοέπαιξα. Τώρα που οι στρατόκαυλοι που κοροϊδεύαμε έχουν γίνει τρίτο κόμμα, ξέρω πως αυτό το γέλιο θα τους εξατμίσει-το χιούμορ και η σχετικότητα είναι ο κόσμος που τρέμουν περισσότερο.

5 Δύο ανθρώπους που θαυμάζεις

και θα ήθελες να γνωρίσεις (και αποβιώσαντες)

Τον Φελλίνι και τον Τσαρούχη.

70 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

6 Ασκείται πολιτική μέσω της μουσικής;

Δυστυχώς! Κάθε φορά που ακούω τους ανθρώπους στα γραφεία να τραγουδάνε συντονισμένοι το ίδιο χιτ, το καταλαβαίνω. Η μουσική που ανακαλύπτεις μόνος σου είναι η μόνη που σε κάνει και δημιουργό και πολίτη. Όλη η άλλη -ακόμα και η στρατευμένη- σε χειραγωγεί.

7 Ποιο κομμάτι σου θα αφιέρωνες στους κυβερνώντες;

Τις “Λέξεις”.

8 Σε επηρέασε το ότι έγινες μπαμπάς (και μουσικά);

Απολύτως. Το φως δεν το χάνω απ’τα μάτια μου, ακόμα κι όταν όλα δείχνουν να βυθίζονται.

9 Τελικά, η μουσική αλλάζει τον κόσμο, ή οι μουσικοί;

Τον αλλάζουν όλοι οι άνθρωποι μαζί, όταν μια ιδέα γίνεται ώριμη.Οι μουσικοί είναι απ’αυτούς που τη βοηθούν να ωριμάσει.

10 Θα πολιτευόσουν εάν σου το ζητούσαν;

‘Οχι, δεν έγινα για πλάκα μουσικός.

Η ζωή των Ωνάσηδων μοιάζει με αρχαία τραγωδία. Μόνο που, σε αντίθεση με τις ελληνικές τραγωδίες, οι Ωνάσηδες πεθαίνουν πάντα επί σκηνής. Στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και στα δελτία ειδήσεων. Κατά μια έννοια συνεχίζουν να πεθαίνουν και σήμερα, στο τέλος κάθε ιστορίας που αναπαράγει τη ζωή τους.

Ξεφυλλίστε την αλήθεια στο μύθο Αποκτήστε το πρώτο βιβλίο των εκδόσεων

στην τιμή των 6,5 ευρώ Τηλ. επικοινωνίας 210 621 7990

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 71

Hot Doculture Από τους Κωνσταντίνο Καϊμάκη, Παναγιώτη Φρούντζο

Μάνα μου Ελλάς

Blasted - Ερείπια Από την 1η Οκτωβρίου επαναλαμβάνεται, για 28 παραστάσεις, στο θέατρο Πορεία, η περσινή θεατρική επιτυχία της Σάρα Κέιν: δύο εκ πρώτης όψεως αταίριαστοι άνθρωποι συναντιούνται σε ένα ξενοδοχείο της κεντρικής Αγγλίας. Ένα φαινομενικά ρομαντικό τετ-α-τετ καταλήγει σε κλιμακούμενες πράξεις ψυχικής και σωματικής βίας, ενώ έξω από το συμβολικά ασφαλές περιβάλλον το δωματίου, μαίνεται ένας απροσδιόριστος πόλεμος… Ο Δημήτρης Τάρλοου, σκηνοθέτης της παράστασης, γράφει για το έργο: «Έχουν γραφτεί και ειπωθεί τόσα για τη Σάρα Κέιν παγκοσμίως. Στη συνείδηση μεγάλης μερίδας κοινού αλλά και κριτικών έχει ταυτισθεί με τη φρίκη που προκαλεί η ανεξέλεγκτη και παράλογη βία. Είμαι στην ευχάριστη θέση να διαψεύσω τους φόβους όλων. Η μεγαλειώδης βία που κατοικεί εντός μας δεν είναι παρά η θρυαλλίδα της τεράστιας έκρηξης που θα συμβεί και θα δημιουργήσει τη ρωγμή από την οποία το θεϊκό φως θα μπει. Βασανίστηκα για την ερμηνεία της πολύσημης λέξης “blasted”: κατέληξα στη λέξη “ερείπια”, για να αποδώσω, όσο γίνεται, το αποτέλεσμα της έκρηξης, καθώς αυτή είναι και το κομβικό σημείο του έργου. Καλούμαστε να αποδεχθούμε το ανείπωτο για να γίνουμε τελικά κοινωνοί της μεγάλης Αγάπης που αναστηλώνει το μόνο και μέγα νόημα της ύπαρξης. H Κέιν στα 23 της γράφει το πρώτο από τα πέντε έργα της με διαλόγους κοφτερούς, ζωντανούς και με χιούμορ, διαλόγους που θα ζήλευαν μάστορες του θεατρικού λόγου. Η ωμή ποίησή της, με σαφή σαιξπηρική καταγωγή, με προκαλεί να αντιμετωπίσω το αδυσώπητο έργο της ως αυτό που είναι: ένα Έργο Τέχνης». Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου, Παίζουν: Ακύλλας Καραζήσης, Λένα Παπαληγούρα, Μιχάλης Αφολάνιο. ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΡΕΙΑ, ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

72 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Μεγάλες στιγμές από τη μουσική του πορεία των τελευταίων πενήντα χρόνων θα παρουσιάσει ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος, στη συναυλία με τίτλο «Μάνα μου Ελλάς», που θα παρουσιάσει στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Τραγούδια από τη δισκογραφία, τον κινηματογράφο, το θέατρο και την τηλεόραση, μουσικές στιγμές που αγαπήθηκαν και σημάδεψαν τη νεότερη Ελλάδα, θα παρουσιαστούν από δύο εξαίρετους ερμηνευτές της νεότερης γενιάς: την Ηρώ Σαΐα, που συνεργάζεται με τον Σταύρο Ξαρχάκο τα τελευταία χρόνια, και τον Ζαχαρία Καρούνη, ο οποίος συμμετείχε στη μεγάλη θεατρική επιτυχία «Το Μεγάλο μας Τσίρκο». Τα τραγούδια θα εκτελέσει ζωντανά επί σκηνής ενδεκαμελής ορχήστρα μουσικών, υπό τη διεύθυνση του Σταύρου Ξαρχάκου. Την ενορχήστρωση υπογράφει ο Νεοκλής Νεοφυτίδης. ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ, 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Αίματα Μετά τη θριαμβευτική διεθνή αποδοχή του «Κυνόδοντα», των «Άλπεων» και του «The Lobster», ο συν-σεναριογράφος των ταινιών του Λάνθιμου, Ευθύμης Φιλίππου, που έφεραν στο παγκόσμιο κινηματογραφικό προσκήνιο το νέο ελληνικό κινηματογράφο, γράφει το πρώτο του θεατρικό έργο αποκλειστικά για την ομάδα «VASISTAS». Ο Δημήτρης Καλαφάτης, 40 περίπου ετών, σκίζει κατά λάθος το λαιμό του τον Ιούλιο του 1989. Ο ήρωας του Ευθύμη Φιλίππου, σαν άλλος Φιλοκτήτης, βλέπει την πληγή του να μην κλείνει, να κακοφορμίζει και να αφήνει τα αιμάτινα ίχνη της στο πουκάμισό του, στο μαξιλάρι του, στα σώματα της συζύγου και των παιδιών του. Γράφει γι’ αυτήν στον επιστήθιο φίλο του. Γραμμένο με τη μορφή των επιστολογραφικών αριστουργημάτων του Ρουσό, του Λακλό και του Γκαίτε, και διανθισμένο με χιούμορ, παραδοξότητες, παρανοϊκές ομιλίες πολιτικών και ονειροφαντασίες απλών θνητών, το έργο ανεβαίνει σε σκηνοθεσία της Αργυρώς Χιώτη με στοιχεία υπερρεαλισμού και κωμική ευστροφία. Σκηνοθεσία: Αργυρώ Χιώτη, Παίζουν: Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Αντώνης Αντωνόπουλος, Ελένη Βεργέτη, Γιώργος Γάλλος, Ευθύμης Θέου, Εύη Σαουλίδου, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη. ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝ, 9-19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

Παλαιά Μουσική στον Άγιο Παύλο

Για πέμπτη συνεχή χρονιά στον ιστορικό νεογοτθικό ναό του Αγίου Παύλου, στο κέντρο της Αθήνας, θα λάβει χώρα η σειρά «Παλαιά Μουσική στον Άγιο Παύλο». Στο επίκεντρο του φετινού διήμερου είναι η Φλωρεντία και η πλούσια μουσική παράδοση της Αναγέννησης. Έργα από σημαντικούς συνθέτες που έζησαν ή που πέρασαν από την πόλη, όπως και τα περίφημα canti του φλωρεντινού καρναβαλιού κατά την ηγεμονία του Λαυρέντη του Μεγαλοπρεπή, συνθέτουν μια συναρπαστική αναδρομή στη μουσική παράδοση της γενέτειρας της Αναγέννησης. Στη διάρκεια του κοντσέρτου θα ακουστούν έργα των Isaak, Du Fay και Gherardello da Firenze - canti & villotte της Φλωρεντίας του 15ου αιώνα. Ex Silentio: Θεοδώρα Μπάκα – τραγούδι, Δημήτρης Κούντουρας - φλάουτο με ράμφος, Ηλέκτρα Μηλιάδου, Δημήτρης Τίγκας - βιέλα & βιόλα ντα γκάμπα. Mουσική διεύθυνση & επιμέλεια της σειράς - Δημήτρης Κούντουρας. ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ-ΑΓΓΛΙΚΑΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΘΗΝΩΝ, 3-4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, 20.30

Το Ταξίδι της Κυμοθόης ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, 11.30 Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο προσκαλεί παιδιά και μεγάλους να γνωρίσουν την ομορφιά της αρχαιολογίας με έναν ξεχωριστό και ευρηματικό τρόπο. Η αρχαιολόγος Εύη Παπαδοπούλου έγραψε και αφηγείται μια φανταστική ιστορία που μας ταξιδεύει στη θάλασσα της Νάξου. Την αφήγηση και τα τραγούδια της ιστορίας συνοδεύει με αντίγραφο αρχαίας λύρας, σε πρωτότυπες συνθέσεις, ο μουσικός Νίκος Ξανθούλης. Είσοδος δωρεάν.

Active Member

STAGE VOLUME 1, 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Οι Active Member μόλις ολοκλήρωσαν τον 18ο δίσκο τους, με τίτλο «Cosmos Alivas», και με αφορμή αυτόν ανοίγουν έναν καινούργιο δρόμο, για να πορευτούν στη δεύτερη εποχή του γκρουπ. 

Wovenhand

Fix Factory of Sound, Θεσσαλονίκη, 7 Οκτωβρίου Fuzz Live Music Club, Αθήνα, 8 Οκτωβρίου Οι Wovenhand επιστρέφουν στην Ελλάδα! O David Eugene Edwards, με την απόκοσμη υπνωτιστική παρουσία και τη μοναδικά εκφραστική φωνή, συνοδευόμενος από το πιο δυναμικό σχήμα στη μέχρι τώρα πορεία της μπάντας που ξεκίνησε να παίρνει μορφή λίγο πριν το τέλος των τεράστιων 16 Horsepower, έρχεται για δύο εμφανίσεις στην Ελλάδα.

50 Χρόνια Μαζί

ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ, 8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Στη συναυλία-ρετροσπεκτίβα του Διονύση Σαββόπουλου, τον συνθέτη συνοδεύει η Ορχήστρα των Κυκλάδων.

Βιβλιοπροτάσεις

Κώστας Βεργόπουλος

«Καμιά κοινωνία δεν σώθηκε πότε θυσιάζοντας τους νέους της» Στο βιβλίο σας υποστηρίζετε ότι «οι χαμένες γενιές κερδίζουν, οι νικητές χάνουν».

«Καμιά κοινωνία δεν σώθηκε ποτέ θυσιάζοντας τους νέους της», επισημαίνει στο Hot Doc o Κώστας Βεργόπουλος, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο VIII του Παρισιού και επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια της Βορείου και Νοτίου Αμερικής, που υπογράφει το βιβλίο «Το μαύρο και το κόκκινο. Η χαμένη γενιά, Ελλάδα-Ευρώπη». Ο συγγραφέας και ακαδημαϊκός μιλά για τη χαμένη γενιά, για το ελληνικό πρόβλημα και για το τι συμβαίνει στη δεύτερη πατρίδα του, τη Γαλλία. Από τη Δήμητρα Αθανασοπούλου

Αποτελεί ιστορική διαπίστωση ότι κάθε γενιά που είχε θεωρηθεί «χαμένη», στο τέλος αυτή σφράγισε την εποχή της, ενώ όσες είχαν θεωρηθεί κερδισμένες, στο τέλος έσβησαν ακόμη και από την μνήμη της Ιστορίας. Σήμερα, με τα δυο τρίτα των νέων στην ανεργία, στην περιθωριοποίηση και στους κοινωνικούς αποκλεισμούς, πώς είναι δυνατόν με αυτόν τον τρόπο οι κυβερνήσεις να οικοδομούν το μέλλον; Είτε το θέλουμε είτε όχι, εξ ορισμού το μέλλον ανήκει στους νέους. Το κόστος της κρίσης δεν κατανέμεται εξίσου μεταξύ όλων των ηλικιών, οι νεανικές ηλικίες πλήττονται πολύ περισσότερο από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Αυτό δεν είναι καθόλου σοφό, ούτε αποτελεσματικό. Δεν οδηγεί στην έξοδο από την κρίση, αλλά αντιθέτως όλο και βαθύτερα σ’ αυτήν.

Σημειώνετε ότι το ελληνικό πρόβλημα δεν είναι ποσοτικό, αλλά ποιοτικό.

Η διαφθορά στο δημόσιο δεν εξαλείφεται με κατάργηση των δημοσίων και κοινωνικών υπηρεσιών, αλλά με την εξυγίανση τους. Η μέθοδος «πονάει δόντι, κόβει κεφάλι, δεν πονάει δόντι» δεν βελτιώνει κανένα πρόβλημα, αλλά αντίθετα τα επιδεινώνει όλα. Χρειαζόμαστε όχι λιγότερο κράτος, αλλά αποτελεσματικότερο.

Για την Γαλλία, δεύτερη πατρίδα σας, ισχύει ο χαρακτηρισμός περί «ωρολογιακής βόμβας»;

Μέχρι σήμερα η Γαλλία καταγράφει τις μικρότερες συνέπειες από την τρέχουσα κρίση και αυτό οφείλεται στους αυτόματους σταθεροποιητικούς μηχανισμούς

74 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

που λειτουργούν ως δίκτυα ασφαλείας σε δύσκολες στιγμές. Τέτοιοι μηχανισμοί είναι το κοινωνικό κράτος, οι δημόσιες δαπάνες, τα δημόσια έργα. Όμως σήμερα, με την εμμονή της Γερμανίας για προτεραιότητα στην καταπολέμηση των δημόσιων ελλειμμάτων, αρχίζουν και στη Γαλλία περικοπές δαπανών, με συνέπεια να εξωθείται η χώρα στον φαύλο κύκλο της ύφεσης. «Ωρολογιακή βόμβα» η Γαλλία, αλλά «για ποιον»; Βόμβα για την Ευρώπη ή μήπως για την επί του παρόντος κρατούσα γερμανική διαχείριση της; Εάν η Γαλλία βουλιάξει στην κρίση, αυτό θα τινάξει στον αέρα την Ευρώπη, τον άξονα Παρίσι-Βερολίνο, ή μήπως την καταστροφική γερμανική συνταγή των περικοπών δαπανών στην διαχείριση της κρίσης; Τα γερμανικά πλεονάσματα συνεπάγονται έτσι συρρίκνωση της παγκόσμιας ρευστότητας. Ο υψηλός δείκτης της γερμανικής φιλαργυρίας, δηλαδή η υψηλή προτίμηση προς αποθησαυρισμό, προς το cash, και όχι προς παραγωγικές επενδύσεις, αιτιολογείται με τον δείκτη γήρανσης του πληθυσμού της, που είναι ο υψηλότερος στην Ευρώπη. Αυτή η επιλογή δεν θεωρείται «θεμιτή» (fair play) ούτε «συνεταιρική» με τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά κατεξοχήν «αθέμιτη» (unfair) και «συγκρουσιακή», αφού προκαλεί στους εταίρους της δυσεπίλυτα προβλήματα, που τελικά επιστρέφουν στην ίδια. Η Βρετανία και η Αμερική κατέκτησαν τον κόσμο μέσω του δανεισμού και της σταθεροποίησης των οφειλετών τους. Η Γερμανία δεν θα μπορέσει ποτέ να κατακτήσει παγκόσμια ηγεμονία, αφού αυτό προϋποθέτει την σταθεροποίηση των ηγεμονευόμενων οφειλετριών χωρών, όχι την σημερινή υπονόμευση, αποσταθεροποίηση και τον καταποντισμό τους.

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΣΚΟΥΡΙΑ

Συγγραφέας: Φίλιπ Μάγιερ Εκδότης: Καστανιώτης ISBN: 978-960-03-5691-5 Σελ: 416 / Τιμή: € 19,17

Το πρώτο μυθιστόρημα του Φίλιπ Μάγιερ, ενός συγγραφέα που θεωρείται ήδη ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα της γενιάς του διαδραματίζεται σε μια μικρή πόλη της Πενσυλβάνια όπου η ανεργία καλπάζει και η ζωή για τους νέους είναι αδιέξοδη και πνιγηρή. Δυο φίλοι αγαπημένοι ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους. Η απόφαση του ενός όμως να αλλάξει τη ζωή του και, ως ήρωας του Κέρουακ, να περιπλανηθεί σε αναζήτηση του εαυτού του, θα αναστατώσει και τη ζωή του άλλου. Οι δυο τους θα γνωρίσουν τη βία, το έγκλημα, την κοινωνική, οικονομική και ηθική κρίση που μαστίζει την Αμερική.

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΑΝΑΣΑ

Συγγραφέας: Φίλιπ Κερ Εκδότης: Κέδρος ISBN: 978-960-04-4507-7 Σελ: 512 / Τιμή: € 16,60

Συγγραφέας: Γιώργος Κώνστας Εκδότης: Δίαυλος ISBN: 978-960-531-321-0 Σελ: 154 / Τιμή: € 9,59

Ο συγγραφέας της «Τριλογίας του Βερολίνου» και της «Μοιραίας Πράγας» υπογράφει μια ακόμα απολαυστική αστυνομική ιστορία μέσα στην πραγματική Ιστορία. Ο μετρ του «ιστορικού νουάρ» μας ταξιδεύει στο Βερολίνο του 1943, όπου ο ήρωάς του ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ υπηρετεί στο γερμανικό Γραφείο Εγκλημάτων Πολέμου. Οι υπηρεσιακές συζητήσεις αφορούν την ύπαρξη ενός ομαδικού τάφου Πολωνών στο δάσος του Κατίν, στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς περιοχή της Ρωσίας.

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Γιώργος Κώνστας υπογράφει ένα βιβλίο που θίγει την επίδραση που μπορεί να έχει η δύναμη ενός αρχαιολογικού χώρου στον σύγχρονο άνθρωπο. Τρεις περίεργες αρχαϊκές μορφές βγαίνουν από τον αρχαιολογικό χώρο τής Ελευσίνας και διασχίζουν σιωπηλά την πόλη. Από εκείνη την ημέρα διάφορα περίεργα φαινόμενα αρχίζουν να παρουσιάζονται στην ελληνική επικράτεια. Κορίτσια εξαφανίζονται χωρίς να αφήσουν κανένα ίχνος, ενώ άλλα πέφτουν σ’ ένα είδος νεκροφάνειας. Τα συμπτώματα έχουν λάβει μορφή επιδημίας και ειδικοί μιλούν για ένα είδος κοινωνικής ψύχωσης.

ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ – Η χαμένη γενιά Ελλάδα-Ευρώπη

Συγγραφέας: Κώστας Βεργόπουλος Εκδότης: Λιβάνης ISBN: 978-960-14-2831-4 Σελ: 336 Τιμή: € 14,44

ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΠΕΡΣEΦΟΝΗΣ

Το χρήμα, οι τράπεζες, τα χρηματιστήρια θριαμβεύουν, οι κοινωνίες συντρίβονται, οι κοινωνικοί αποκλεισμοί πολλαπλασιάζονται. Οι νέοι, κατ’ εξοχήν θύματα της κρίσης σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Τι μέλλον προετοιμάζεται χωρίς αυτούς, που είναι φορείς της παραγωγικής εργασίας και της κοινωνικής συνοχής, των ιδεών, πρωτοβουλιών, καινοτομιών για ένα καλύτερο αύριο;

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΕΧΡΙ ΧΘΕΣ

Συγγραφέας: Jared Diamond Εκδότης: Κάτοπτρο ISBN: 978-618-5111-14-4 Σελ: 616 / Τιμή: €29,50

Στον Κόσμο Μέχρι Χθες παρουσιάζεται μια εικόνα της ανθρώπινης ζωής όπως ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια ενώ διερευνάται ένα ευρύ φάσμα από διάφορες κατηγορίες κοινωνικών πρακτικών. Ο Jared Diamond περιγράφει εκτενώς την πολύχρονη επιτόπια έρευνά του στα νησιά του Ειρηνικού, όπως και τα διαθέσιμα τεκμήρια για τους Ινουίτ, τους Ινδιάνους του Αμαζονίου, τους Κούνγκ της ερήμου Καλαχάρι και εξετάζει τι σημαίνουν για εμάς σήμερα, οι διαφορές ανάμεσα σε εκείνο το παρελθόν και στο δικό μας παρόν.

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 75

ΑΠΟΤΥΠΟΜΑΤΑ Της Ματίνας Παπαχριστούδη

Μια ΝΕΡΙΤ στα μέτρα τους Ξ

επεράστηκε κάθε όριο πολιτικής ανοχής με τη ΝΕΡΙΤ. Η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά πιστοποίησε με τον πλέον επίσημο τρόπο τις δηλώσεις της αρμόδιας υφυπουργού Σοφίας Βούλτεψη, πως το νέο κρατικό τηλεοπτικό μόρφωμα δεν δικαιούται να ενημερώνει, ούτε καν με τους όρους της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης, το τηλεοπτικό κοινό. Η ωμή, προκλητική παρέμβαση του Μαξίμου να μην μεταδοθεί η ομιλία του αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης από τη ΔΕΘ, εξαιτίας της οποίας παραιτήθηκαν ο διευθύνων σύμβουλος της, Αντώνης Μακρυδημήτρης και ο αντιπρόεδρος του ΔΣ, Ροδόλφος Μορώνης, απλά επιβεβαίωσαν αυτό που γνωρίζαμε. Κι όπως η Κομισιόν δηλώνει προκλητικά πως στην Ελλάδα δεν ισχύουν οι αρχές προστασίας των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έτσι και το Μαξίμου επιβεβαιώνει πως το νέο τηλεοπτικό μαγαζί θα είναι ένα απλό κυβερνητικό παράρτημα. Το πλέον λυπηρό είναι πως αυτό το έχουν αποδεχθεί δημοσιογράφοι, ακόμη και ολόκληρες συνδικαλιστικές παρατάξεις, όχι γιατί έτσι το επέβαλε η κυβέρνηση αλλά επειδή συνειδητά αποδέχονται την ενσωμάτωσή τους στον προπαγανδιστικό μηχανισμό της χειραγώγησης. Και ενώ δυο κορυφαία στελέχη της ΝΕΡΙΤ που πρόσκεινται στο περιβάλλον του Αντώνη Σαμαρά αποχωρούν από το Ραδιομέγαρο, στην Αγία Παρασκευή ανέλαβαν κουμάντο ο διευθυντής ειδήσεων Βασίλης Θωμόπουλος και το γνωστό στέλεχος των παλαιότερων αμαρτωλών διοικήσεων της ΕΡΤ, Πέτρος Μάης, ο οποίος αποδέχθηκε να κάτσει προσωρινά στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου. Η γενική κατακραυγή για τις κυβερνητικές παρεμβάσεις ουδόλως δεν ενόχλησε το μέγαρο Μαξίμου. Όταν μπορεί να κάνει τη δουλειά του με το ενσωματωμένο προσωπικό της Δ.Τ του υπουργείου Οικονομικών, τους συμβασιούχους δημοσιογράφους που «σκοτώνονται» για μια θέση πίσω από έναν υπουργό, οι αποκαλύψεις και διαμαρτυρίες θεωρούνται παράσημο. Οι εξελίξεις ελέγχονται πλήρως έτσι κι αλλιώς. Προσωπικό δεν υπάρχει, για τις προσλήψεις έχει διαταχθεί εισαγγελική έρευνα. Οι υποψήφιοι, χιλιάδες για τις 600 θέσεις μόνιμης υπηρεσίας, αλληλοκαρφώνονται και στέλνουν σωρηδόν καταγγελίες και στοιχεία στα υπουργικά γραφεία. Οι αναθέσεις για κάθε μικρή ή μεγάλη τηλεοπτική ανάγκη δίνονται σε «ημετέρους» έναντι ποιος ξέρει τι ανταλλαγμάτων. Γιατί, λοιπόν, να πληρώνουμε όλοι οι πολίτες μέσω του ανταποδοτικού τέλους, το παραμάγαζο του μεγάρου Μαξίμου;

76 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

Μάχη για το Champions League

Με την ΕΡΤ εκτός οποιαδήποτε μάχης διεκδίκησης αθλητικών γεγονότων, τα τηλεοπτικά δικαιώματα για τα κορυφαία γεγονότα Champions League και Europa League της 3ετίας 2015-2018, γίνονται μήλο της έριδος ανάμεσα στις δυο συνδρομητικές πλατφόρμες της Nova και του ΟΤΕ. Ασχέτως των δανείων και υποχρεώσεων που έχουν, η απόκτηση τους θα κρίνει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Το ενδιαφέρον είναι πως από τα ελεύθερης λήψης κανάλια, στη μάχη θέλει να μπει ο ΑΝΤ1 που θα συμμαχήσει με μια συνδρομητική πλατφόρμα για να πάρει ένα πακέτο μεταδόσεων. Να σημειώσουμε πάντως πως ήδη υπάρχει εκτενής συνεργασία του ΟΤΕ με την τηλεόραση του ΣΚΑΪ.

Τα καταφέραμε, το 40% της Αν. Μακεδονίας έχει μαύρη οθόνη!

Δύσκολα θα διαβάσουμε στα γνωστά μας ΜΜΕ για τα αποτέλεσμα της περίφημης ψηφιακής τηλεοπτικής μετάβασης. Η Digea, που ανήκει στα μεγάλα ιδιωτικά κανάλια, ελέγχει πλέον όλο το σύστημα πληροφόρησης. Η πραγματικότητα βέβαια, το να μείνουν χωρίς τηλεόραση το 10% του πληθυσμού της Θράκης και Ανατολικής Μακεδονίας από τις αρχές Σεπτεμβρίου, δεν μπορούσε να μείνει κρυφή. Ο ίδιος ο Περιφερειάρχης ζήτησε συνάντηση με το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, μιλώντας για ψηφιακή τηλεόραση δυο ταχυτήτων. Το αστείο είναι πως στη Βουλή μιλάνε για τούρκικη εισβολή, όταν αυτό που στην πραγματικότητα συνέβη δεν είναι η αύξηση κάποιων τηλεοπτικών σημάτων από την Τουρκία ή τη Βουλγαρία, αλλά η εξαφάνιση όλων των ελληνικών λόγω ψηφιακής μετάβασης. Γιατί έτσι είχε αποφασίσει η Digea ήδη από το 2012. Να μπουν πομποί -για λόγους οικονομίας- μόνο σε 156 σημεία της χώρας.

Να πληρώσουν οι δήμοι, δηλαδή εμείς

Το πρόβλημα της «μαύρης οθόνης» υπάρχει και στην Πελοπόννησο αλλά εκεί με τους γνωστούς τρόπους διαχείρισης, η κυβέρνηση κατάφερε να ελέγξει τις έντονες διαμαρτυρίες των περιφερειακών καναλιών. Ως λύση πρέπει να τοποθετηθούν μικρότεροι αναμεταδότες σε εκατοντάδες βουνά και ραχούλες για να αναμεταδίδουν το ψηφιακό σήμα από τους κεντρικούς πομπούς της Digea. Και ενώ η κυβέρνηση φρόντισε το 2012 και 2013 να θεσμοθετήσει την τοποθέτηση μικρών τηλεοπτικών πομπών χωρίς αδειοδότηση και να επιβάλει την τοποθέτησή τους μόνο από τη Digea, δεν υπάρχει νόμος που να υποχρεώνει τους δήμους να πληρώσουν για αυτό. Σε αυτό ακριβώς το σημείο βρίσκεται η υπόθεση. Τα στελέχη του υπουργείου πιέζουν τους δήμους να πληρώσουν και οι δήμοι ζητάνε στήριξη. Μέχρι να τα βρούνε στη Θράκη θα κάνουν... μεταπτυχιακό στην τουρκική γλώσσα.

78 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014

HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014 • 79

80 • HOTDOC. • 25 σεπτεμβριου 2014