IRAP-KILAVUZ Tum v7

April 9, 2023 | Author: Anonymous | Category: N/A
Share Embed Donate


Short Description

Download IRAP-KILAVUZ Tum v7...

Description

 

 T . C . İ Ç İ Ş L E R İ B A K A N L I Ğ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

İL AFET RİSK AZALTMA PLANI

HAZIRLAMA KILA KILAVUZU VUZU

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) Hazırlama Kılavuzu

Kasım, 2020

Planlama ve Risk Azaltma Dairesi Başkanlığı

   

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

İÇİNDEKİLER  Giriş...................... Giriş............   .................... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .................... .............. 1 1. İL AFET RİSK AZAL AZALTMA TMA PLANI (İRAP) (İRAP) ..................... ....... ............................ ............................. .............................. .......................... ........... 3 Uluslararası Gündem ve Rsk Azaltmanın Önem .......... .................... .................... ..................... ..................... .................... ............. ... 4

 

1.1

 

1.2 İRAP’ın Önem ve Yasal Çerçeve Çerçevedek dek Yer ......... .................... ..................... .................... .................... .................... .................... ............ .. 6

 

1.3

İRAP Hazırlama İlkeler

. İRAP

.................... .......... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... .................... ............ .. 7

HAZIRLAMA ÇERÇEVESİ............................................................................................ 8

2.1

Plan Hazırlamada İdar Yapılanma ......... ................... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... ................. ....... 8

2.2

Paydaşlar ..................... ............................... .................... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .................... .................... ............... ..... 9

2.3

İRAP Hazırlama Sürecnde Yürütülecek Faalyetler .................... .............................. .................... .................... .................... .......... 9 2.3.1

İRAP Sekretaryası Oluşturulması ve Olur Alınması: .......... .................... .................... ..................... ................. ...... 10

2.3.2

Ver Tabanı ve Klasör Oluşturma .......... .................... .................... .................... .................... .................... ..................... ................. ...... 10

2.3.3

Blglendrme Toplantıları ve Resm Yazılar .......... .................... .................... .................... .................... .................... .......... 11

.................... .......... 11 Modül 1’n İRAP Kılavuz Doğrultusunda Hazırlanmaya Başlanması .......... 2.3.5 Anket Formlarının Hazırlanması, Odak Kşlere Gönderlmes ve 2.3.4

Ger Dönüşlern Raporlanması ......... ................... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... .................... .......... 12 2.3.6 Afet

Türlernn Belrlenmes ve Çalıştay Masalarının Oluşturulması ......... ................... ............. ... 12

2.3.7

Modül 2: Tehlke ve Rsk Değerlendrme Çalışmasına Başlanması ......... .................... ............... .... 12

2.3.8

İlk Çalıştayın Düzenlenmes .......... .................... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... ............. ... 12

2.3.9

I. Çalıştay Sonrası ve II. Çalıştay Önces Masa Başı Çalışmaları .......... .................... .................. ........ 15

2.3.10

İknc Çalıştayın Düzenlenmes .......... .................... .................... .................... ..................... ..................... .................... ................ ...... 16

2.3.11

Modül 4: Amaç, Hedef ve Eylemlern Tablolaştırılması Tablolaştırılması .......... .................... ..................... .................... ......... 16

2.3.12

............. .......... ... 17

İRAP Taslak Belgesnn Hazırlanması ve Paydaşlara Görüşe Yollanması 2.4 Planın Onayı, Geçerllk Süres, zleme ve değerlendrlmes ......... ................... ..................... ..................... .............. .... 17 2.4.1

İRAP Belgesnn Düzeltmelernn Tamamlanarak Onaylanması ve Tanıtımı Etknlğ ... ..... 17

2.4.2

Modül 5: İzleme ve Değerlendrme Yöntem ve Takbnn Yapılmaya Yapılmaya Başlanması

17

3. İRAP HAZIRLAMA AŞAMALARI VE VE İÇERİKLERİ ............... .............................. ............................. .......................... ............ 18  

3.1 MODÜL 1: İLİN GENEL DURUMU (İL PROFİLİ) ............. ............................ .............................. ........................ ......... 19  

3.1.1

Coğraf Konum ve Genel Blgler  ......... ................... .................... ..................... ..................... .................... .................... ................ ...... 19

 

3.1.2

Doğal Yapı

 

3.1.3

İln Sosyo-Demografk Yapısı

 

3.1.4

İln Ekonomk Yapısı

 

3.1.5

İln Ulaşım ve Altyapı Durumu

.................... .......... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... ............ 20 .................... .......... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... ............ 23

..................... ........... .................... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .............. .... 24 .................... .......... .................... .................... ..................... ..................... .................... ................... ......... 24

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI  

3.1.6  

Şehrleşme ve Yerleşm Yapısı

3.1.7 Afet

.................... ......... ..................... .................... .................... .................... .................... .................... ............ 26

Durumu ............................................................................................................28

 

3.2 MODÜL 2: TEHLİKE BELİRLEME, RİSK DEĞERLENDİRME VE

 

OLASI ÖNLEMLERİN BELİRLENMESİ .............. ............................. ............................. ............................. .............................. ............... 33

 

 

3.2.1

Modül 2 Aşamalar  .......... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .................... .................... ................... ......... 34

 

3.2.2

Modül 2 Süreç

................... ......... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... .................... ..................... ................ ..... 35

3.3 MODÜL 3: MEVCU MEVCUT T DURUM ANALİ ANALİZİ Zİ İLE AMAÇ VE HEDEF BELİR BELİRLEME LEME 49 3.3.1 Amaç

ve Hedeern Belrlenmes ......... .................... ..................... .................... .................... .................... .................... ................ ...... 49

 

3.4 MODÜL 4: AMAÇ, HEDEF VE EYLEMLERİN OLUŞTURULMASI VE

 

TABLOLAŞTIRILMASI .............. ............................. .............................. .............................. ............................. ............................. .............................. ............... 52  

3.4.1

Modül 4 Kapsamında İknc Çalıştayda Yapılacaklar  Yapılacaklar .......... .................... .................... .................... ................ ...... 52

 

3.4.2

Modül 4 Kapsamında İknc Çalıştay Sonrası Masa Başında Yapılacaklar  Yapılacaklar  ......... ............. .... 56

 

3.5 MODÜL 5: İZLEME VE DEĞERLENDİRME ............. ............................ ............................. ............................. .................. ... 57   3.5.1 Süreç ......... ................... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .......... 57

 

EKLER .............. ............................ ............................. .............................. ............................. ............................. .............................. ............................. ............................. ................. 61

 

EK-1 İRAP ÇALIŞTAYLARINA KATILACAK PAYDAŞLAR ................................ 63

 

EK-2 İRAP SEKRETARY SEKRETARYA A OLUR YAZISI YAZISI ................ .. ............................. .............................. ............................. .................. .... 63

 

EK-3 VERİ TABANI VE KLASÖR OLUŞTURMA .............. ............................. .............................. ..................... ...... 64

 

EK-4 İL AFET RİSK AZALTMA AZALTMA PLANI (İRAP) BİLGİ NOTU .............................. ........................ ...... 65

 

EK-5 İRAP ÇALIŞMALARININ BAŞLADIĞINA DAİR YAZI TASLAĞI ............ 67

 

EK-6 İL AFET RİSK AZALTMA PLANI (İRAP) ÖN DEĞLDRME ANKETİ ....... 68

 

EK-7 AFET LİSTESİ BELİRLEME ............................................................................. 76

 

EK-8 SENARYO TABLOSU .......................................................................................... 78

 

EK-9 GZFT TABLOSU TABLOSU (1.ÇALIŞTAY (1.ÇALIŞTAY HAZIRLIK DOSYASI İÇİNDE) ................ ............ .... 80 ŞEKİLLER 

Şekil 1. 1. İl Afet Risk Azaltma Planı Nedir?

.................... .......... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... .............. .... 3

 .......... ...... 4 Şekil 1. 2. Uluslararası Gündemin Tarihçesi Tarihçesi ve Ulaşılması Beklenen Hedeer (GAR 2019) ......

Şekil 1. 3. Sendai Öncelikleri ve İRAP  .......... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .................... .................... .............. .... 5 Şekil 2. 1. İdari Yapı Yapı İlişkisel Şeması Şekil 2. 2. Paydaşlar 

.................... .......... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... ................ ...... 8

.................... .......... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... ............ 9

..................... ..................... .................... .................... .............. .... 18 Şekil 3. 1. Modüller Arası İlşkler ve İRAP Hazırlama Sürec ..........

   

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Şekil 3. 2. Yapılmış/Yapılmakta Olan Yapısal Önlem Alanları Lstes  ........... ..................... .................... .................... ............. ... 30 Şekil 3. 3. Yapılmış/Yapılmakta Olan Yapısal Olmayan Önlem Alanları Lstes. ......................... ............................ ... 31 Şekil 3. 4. Modül 2 Tehlikelerin Tehlikelerin Ele Alınması ve İRAP’a Yansıtılması .......... .................... ..................... ..................... ............. ... 34 Şekil 3. 5. Eş Şiddet Haritası ve Deprem Tehlike Tehlike Haritası .......... .................... .................... .................... .................... .................... ............ .. 37  ................. .................... ... 38

Şekil 3. 6. Sıvılaşma Oturma Şişme ve Fay Kaynaklı Yerleşime Yerleşime Uygunluk Haritaları Şekil 3. 7. Mw: 7.4 Senaryo Depremin Tahmini Sismik Şiddet Haritası (Kaynak: AFAD) AFAD) ........... .............. ... 39 Şekil 3. 8. AFAD RED Çalışma Prensibi

..................... .......... ..................... .................... .................... .................... .................... ..................... ................... ........ 40

Şekil 3. 9. Kahramanmaraş İl Merkezi Heyelan Lokasyonları ve Yerleşime Uygunluk  ...............  .................. ... 41 Şekil 3. 10. Kahramanmaraş ili Duyarlılık seviyelerine göre binaları gösterir harita (AFAD 2020)  ....42 Şekil 3. 11. Kahramanmaraş Heyelan Tehlkes Hartaları (AF (AFAD AD 2020)  .......... .................... .................... ................... ......... 43 Şekil 3. 12. Amaçların ve Hedeerin Belirlenmesi Şeması ......... .................... ..................... .................... .................... .................... ............ .. 50 Şekil 3. 13. Eylem ve Önceliklendirme Tablosu Tablosu Şekil Ek 1. Örnek Görevlendirme Yazısı

.................... ......... ..................... .................... .................... .................... .................... ................... ......... 53

.................... .......... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... ................... ......... 63

Şekil Ek 2. İRAP Hazırlama Sürecinde Dosyalama Örneği ......... ................... .................... ..................... ..................... .................... .......... 64 Şekil Ek 3. Çevrimiçi Anket Sayfası Görünümü

.................... ......... ..................... .................... .................... .................... .................... ................... ......... 68

Şekil Ek 4. Anket Kopyalama ve Yeniden Yeniden Adlandırma Aşamaları .......... .................... .................... ..................... ..................... .......... 69 Şekil Ek 5. Anket Linki Gönderim Aşamaları

..................... ........... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .......... 69

Şekil Ek 6. Örnek Tehlike Tehlike Türleri Dağılımı Graği

.................... .......... .................... ..................... ..................... .................... .................... ............ .. 70

Şekil Ek 7. Örnek- Risk Azaltma Çalışması Dağılım Graği ......... .................... ..................... .................... .................... ................... ......... 72 ........ ........ .... 74 Şekil Ek 8. İşbirliği İçinde Olunması Düşünülen Kurum ve Kuruluşların Dağılım Graği ....  .............................. .................... ..................... ..................... ............ .. 75 Şekil Ek 9. Örnek- Risk Azaltma Planı Yapılma Sebepleri....................

TABLOLAR  ................... .................... ..................... ..................... .................... ................... ......... 10 Tablo 2. 1. İRAP Hazırlama Aşamaları ve Faaliyetler  ......... Tablo 3. 1. Genel İstatstk Blgler Tablosu Tablosu .......... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... ............ 20

Tablo 3. 2. Türkiye Genelinde Yaşanan Yaşanan Afet Olaylarının Dökümü (1900-2003) .............  ....................... .............. .... 28 Tablo 3. 3. Senaryo Afetler Özet Tablosu Tablosu

.................... .......... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... ................ ...... 36

Tablo 3. 4. Duyarlılık seviyelerine göre varlıkların sayısını gösterir gösterir örnek tablo ............  ...................... .............. .... 42 Tablo 3. 5. İlde bulunan tehlikeli madde bulunduran, kullanan, depolayan üst seviyeli kuruluşlar  ..46  ..46 Tablo 3. 6. İlde bulunan tehlikeli madde bulunduran, kullanan, depolayan alt seviyeli kuruluşlar  ....46 Tablo 3. 7. İlde bulunan OSB’ler  .......... .................... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .................... ................... ......... 46 Tablo 3. 8. Fiziksel etki alanı belirlenmesi belirlenmesi için gerekli veriler veriler listesi .......... .................... .................... .................... .............. .... 47 Tablo 3. 9. İlinizde Bulunan Kuruluşlara Ait Hesaplanan Etki Mesafeleri (m) .......................... ............................. .... 48 Tablo 3. 10. Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi Amaç ve Hedeeri .......... .................... .................... ..................... ............. .. 51

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Tablo 3. 11. Örnek Olarak Hazırlanmış – Kahramanmaraş İRAP Amaç ve Hedef Çıktıları .......... ......... 51 Tablo 3. 12. Amaç, Amaç, Hedef ve Eylemlerin İsimlendirilmesi .......... .................... .................... .................... .................... .................... ............ 52 Tablo 3. 13. Eylem İzleme Tablosu

.................... .......... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... .................... ................ ...... 58

Tablo 3. 14. Eylem Değerle Değerlendirme ndirme Tablosu Tablosu........... ..................... .................... .................... .................... .................... .................... ..................... ............. .. 60 ................... .................... ..................... ..................... .................... .............. .... 63 Tablo Ek 1. …………. İl İRAP Hazırla Hazırlama ma Komsyonu ......... Tablo Ek 2. Örnek- Tehlike Tehlike Türü Mekansal Dağılım Tablosu Tablosu .......... .................... .................... .................... .................... ................ ...... 71

Tablo Ek 3. Örnek-Risk Azaltma Azaltma Çalışmaları İçerik Tablosu Tablosu ......... ................... .................... .................... ..................... .................. ....... 72 Tablo Ek 4. Örnek-Afet Yönetimi Kapsamında Kurumların Görev ve Sorumlulukları Sorumlulukları ...  ............. .............. .... 73 Tablo Ek 5. Örnek-Yapısal Örnek-Yapısal Önlem Alanları Tablosu Tablosu

.................... ......... ..................... .................... .................... .................... .................... ............ 74

Tablo Ek 6. Örnek-Yapısal Örnek-Yapısal Olmayan Önlem Alanları Tablosu Tablosu .......... ..................... ..................... .................... .................... .............. .... 75 Tablo Ek 7. Senaryo Belirleme Belirlem e Tablosu Tablo Ek 8. Senaryo Şablonu Tablo Ek 9. GZFT Tablosu

.................... .......... .................... .................... ..................... ..................... .................... .................... ................... ......... 78

................... ......... .................... ..................... ..................... .................... .................... .................... .................... .................... ................ ...... 78

.................... .......... .................... .................... .................... .................... ..................... ..................... .................... .................... ................... ......... 80

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

GİRİŞ Ülkemizde son yıllara kadar meydana gelen afet ve acil durumlarda başarılı sayılan müdahale ve iyileştirme çalışmaları yürütülmüş olsa da afet sonrası ortaya çıkan kayıpları azaltmada söz konusu müdahale ve yleştrme çalışmalarının tek başına yeterl olmadığı anlaşılmıştır. Afet yönetm alanındak uluslararası gündemdek gelşmeler de benzer şeklde, afet kayıplarını ortaya çıkmadan önce azaltablmenn “rskolarak yönetm odaklı”düzeyde br afet yönetmnden geçtğn ortayadekoymaktadır. Dolayısı le afetlere yönelk uluslararası olduğu kadar ulusal düzeyde benmsenen “afet rsk yönetm” anlayışının hem merkez hem de yerel düzeyde kapsamlı ve brbryle koordnel olarak yürütülmes büyük önem arz etmektedr. Bu kılavuzda, l AFAD müdürlüklernn koordnasyonunda llerndek afet rsklern dkkate alarak, afet önces süreçler tanımlayan ‘ il afet  risk azaltma planı’ oluşturma yöntem ve teknkler anlatılmaktadır.. İllerde bu plan hazırlanırken paydaşlarla yapılacak toplantı ve çalıştaylarda İRAP’ın anlatılmaktadır önem, gerekllğ ve hazırlama yöntemnn anlatıldığı lk k kısımdan sonra lgl lmze at İRAP Belgesn oluşturmada yardımcı olacak temel yol gösterc adımlar üçüncü kısım le eklerdek destek dökümanlarla takp edleblecek ve üretleblecektr. İl Afet Risk Azaltma Planı nedir? Neden Gereklidir? başlıklı ilk kısımda; İRAP’ın ne olduğu ve hazırlanarak eyleme geçilmesinin neden önemli olduğu güncel gelişmeler ile uluslararası toplantı ve anlaşmalara dayanılarak aktarılmıştır. Başka bir deyişle; kılavuzun tanıtıldığı bu ilk bölümde öncelikle İRAP’ın amacı ve temel ilkeleri ile ‘afet risk yönetimi’yle ilgili güncel yazın, uluslararası gündem ve güncel uygulamalardan hareketle ortaya konulacaktır. Bununla birlikte, mevcut yasal çerçevede ve kurumsal yapılanmada böyle bir planın yeri ve yapılmasının gerekliliğinden bahsedilecektir. İRAP Hazırlama Yöntemi başlıklı ikinci kısımda ise; İRAP’ın hazırlanma yöntemnn/bçmnn aktarılmasına çalışılarak günümüzde llerde bulunan paydaşların bu hazırlık sürecndek yerler ve önemlernden bahsedlerek İRAP hazırlık sürecn yürütürken l müdürlüklermze ve paydaşlara düşen görev ve sorumluluklar vurgulanmıştır. vurgulanmıştır. İRAP Hazırlama Aşamaları başlıklı üçüncü kısımda se; taslak İRAP Belgesi’nn temel adımlarının modüller aracılığıyla nasıl üretleceğ/oluşturulacağı anlatılmaktadır. İRAP’ı oluşturacak eylemler br süreç dahlnde kapsamlı ve programlı br bçmde ortaya koyablmek çn önceden  belrlenmş aşamaların sırasıyla takip edlerek kılavuzda örneklendiği biçimde bir araya getirlmes gerekmektedr.. İRAP Belgesi, bu bölümde detaylı olarak anlatılan 5 modülden oluşacaktır. gerekmektedr

Modül 1. İlin Genel Durumu (il prolinin ortaya konulması):  İlin genel olarak en güncel durumunun çeşitli konu başlıkları altında ele alındığı ve düzenli aralıklarla güncellenmesi gereken modüldür. Modül 2. Tehlike ve Risk Değerlendirmesi: İldeki tehlike ve risklerin ortaya konulduğu, mekânsal olarak ifade edildiği bölümdür. Bu bölüm sonuçlarına göre riskleri azaltmak adına ortaya konacak eylemlerin neler olabileceği hakkında birtakım kirleri de beraberinde getirir. Modül 3. Mevcut Durum Analizi: İldeki iç ve dış faktörlerin kapsamlı ve detaylı bir biçimde değerlendirilmesi ile; ilgili riskleri azaltma konusundaki kapasitenin ortaya çıkarılmasını amaçlar. Bunu da kullanışlı bir analiz yöntemi olan GZFT (Güçlü-Zayıf Yönler ve Fırsatlar-T Fırsatlar-Tehditler) ehditler) yöntemiyle yürütür yürütür.. Modül 4. Afet Risk Azaltma Amaç, Hedef ve Eylemleri: Modül 4, eylemlerin amaç(lar) ve hedeer doğrultusunda doğrultusunda ortaya konulduğu modüldür. modüldür. Çalıştaylar sonucunda oluşturulan eylemlere ait sorumlu ve kurum/kuruluşlar, tahmini maliyet, gerçekleştirme dönemi, önceliklendirme gibidestekleyici konulara bu modülde yer verilmektedir verilmektedir. . Modül 5. İzleme ve Değerlendirme: İRAP taslağı tüm paydaş kurumlarca onaylandıktan sonra, eylemleri programlı bir biçimde takip ederek uygulama aşamalarını değerlendirecek olan ve süreci anlatan bölümdür bölümdür..

Sayfa | 1

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

İRAP Ekler kısmında ise; İRAP hazırlama aşamalarında, paydaşların genş katılımı sonucu ortak akılla elde edlmes gereken konuları çalıştaylarda ssteml br şeklde toplamayı sağlamak ve ortak  br dl oluşturmak amacıyla; amacıyla; • •

temel teşkl eden termlern açıklamalarına, hazırlık aşamalarında kullanılabilecek tablo, grafk ve şemalara dar örneklere,



ve gerektğnde rahatlıkla çoğaltılablecek örnek formlara yer verlmştr. Bu kılavuz yardımı ile herhangi bir ilde İRAP hazırlamanın  ve hazırlanan planın  izleme-değerlendirme çalışmalarının kolaylıkla yapılabileceği düşünülmektedir düşünülmektedir.. Sonuç olarak bu kılavuz, planların hazırlanma sürecn gösteren br kaynak ntelğnde olup, ln kend kaynakları le brlkte hazırlanablmesn sağlayacak br belgedr. Kılavuzda anlatılacak yöntemler zlenerek, llermzdek afet rsklern azaltma odaklı yatırımları akılcı br bçmde yönlendrecek kararları almak ve yönlendrmek adına İl AFAD AFAD Müdürlükler kolaylaştırıcılığında ldek lgl tüm kurum ve kuruluşlarının çok paydaşlı ş brlğ le İl Afet Risk Azaltma Planlarının (bundan böyle İRAP) oluşturulması ve bu planda ortaya konacak program dahlnde uygulamaya geçlerek l genelnde afet rsklernn azaltılması çn gerekl adımların atılması beklenmektedr.

Sayfa | 2

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

1.   İL AFE AFET T RİSK RİSK AZA AZAL LTMA PLA PLANI NI (İRA (İRAP) P)

 Şekil 1. 1. İl Afet Risk Azaltma Planı Nedir?

İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP); Afetlern olası etklern dkkate alarak; bu etkler EN AZA İNDİRMEK adına afetler olmadan hayata geçrlmes gerekenler SÜREÇ dahlnde tareyen, SORUMLULARI ve SORUMLULUKLARI tanımlayan SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR PLANDIR. Bu plan herhang br kurum ve kuruluşun değl ldek tüm kurum ve kuruluşların ş brlğ le oluşturulan br plandır. plandır.

Sayfa | 3

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

1.1 ULUSLARARASI GÜNDEM VE RİSK AZAL AZALTMANIN TMANIN ÖNEMİ Son 20 yıldır afet yönetm, afet rsklern azaltma ve afete drençl/dayanıklı kentler konularında özellkle Brleşmş Mlletler nezdnde brçok uluslararası toplantı yapılmıştır (Şekl 1.2). Bu toplantılarda, büyük kayıplı afetler sonrası yaşanan tecrübelerden hareketle gelecekte de olması muhtemel olaylarda benzer sonuçların yaşanmaması adına, ülkeler arası şbrlkler le ortak br takım temel kararları uygulamada her ülke benzer taahhütlerde bulunmuş ve lgl konu başlıklarında kend ülkelernde yapılanmalara gtmek çn çalışmalara başlamışlardır.

 Şekil 1. 2. Uluslararası Gündemin Gündemin Tarihçesi Tarihçesi ve Ulaşılması Beklenen Beklenen  Hedeer  Hedeer (GAR 2019)

Hyogo Çerçeve Eylem Planı (HÇEP) (2005-2015), Brleşmş Mlletler’n Drençl Şehrler Kam panyası, EFDRR Yol Hartası Hartası Belges, Senda Afet Rsk Azaltma Çerçeves (SFDRR (SFDRR 2015-2030) Öncelkler ve Hedeer, Sürdürüleblr Kalkınma Hedeer (SDG 2030), Dünya İnsan Zrves (WHS), Adds Ababa Kalkınmanın Fnansmanı (AAAA), İklm Değşklğ Pars Anlaşması (COP 21), Yen Kentsel Gündem (Habtat III) gb Türkye’nn de dahl olduğu ve taahhüt ettğ bu belgeler afet rsk azaltma ve rskten haberdar sürdürüleblr kalkınma hedeer çermektedr. çermektedr. 2015 yılında Japonya’nın Senda kentnde gerçekleştrlen çok katılımlı uluslararası toplantıda Sendai Afet Risklerini Azaltma Çerçeve Belgesi üretlmştr. Bu belgede 2015-2030 yılları arasındak dönem çn tanımlanan öncelkler şu şeklde sıralanmaktadır;

Öncelik 1: Afet rskn anlamak  Öncelik 2: Afet rsknn yönetlmes çn afet rsk yönetşmn güçlendrmek  Öncelik 3: Drençllk çn afet rsk azaltmaya yatırım yapmak  Öncelik 4: Etkl müdahale çn afete hazırlık çalışmalarını gelştrmek ve yleştrmek, rehabl-

tasyon ve yenden nşa safhalarında “öncek durumdan daha ysn nşa etmek”. Sayfa | 4

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

İRAP hazırlama yöntem ve aşamaları Senda öncelkler le uyum göstermektedr (Şekl 1.3).

 Şekil 1. 3. Sendai Öncelikleri Öncelikleri ve İRAP 

Yne Senda Çerçeve Belgesnde ortaya konulan hedeerden; Hedef E’ye göre, “ulusal ve yerel afet rsk azaltma stratejler olan ülkelern sayısını 2020’ye kadar öneml ölçüde çoğaltmak” hedeenmektedr. Dolayısıyla, Kahramanmaraş l le başlatılan sürecn 2020 yılı çnde uygulamaya geçrlmşken, bu kılavuz le dğer llermzde de İRAP hazırlama çalışmaları yne 2020 yılı çnde  başlatılmıştır..  başlatılmıştır Brleşmş Mlletlern “Şehrm Hazırlanıyor Kampanyası (My Cty s Gettng Ready Campagn)” şehrlern kendlern afetlere drençl/dayanıklı brer şehr olarak hazırlayablmeler çn 10 temel konuda lerleme kaydetmelern beklemektedr. Bu konulara at başlıklar şunlardır; 1. Afet Dayanıklılığı İçn Organzasyon 2. Mevcut ve Gelecektek Rsk Senaryolarının Tanımlanması, Anlaşılması ve Kullanılması 3. Dayanıklılığın Sağlanması İçn Fnansal Kapastenn Güçlendrlmes 4. Dayanıklı Kentsel Gelşme ve Tasarımın İzlenmes 5. Doğal Ekosstemlern Koruyucu Tampon Tampon İşlevlern Sürdürmek Üzere Korunması 6. Dayanıklılığın Sağlanması İçn Kurumsal Kapastenn Güçlendrlmes 7. Dayanıklılığın Sağlanması İçn Toplumsal Toplumsal Kapastenn Anlaşılması ve Güçlendrlmes 8. Altyapı Dayanıklılığının Arttırılması 9. Etkl Afet Müdahalesnn Sağlanması 10. İyleştrme ve Yenden İnşa Yukarıda da yer verlen başlıklar dkkate alındığında; uluslararası gündemde gelnen noktada ve lgl taahhütler doğrultusunda, llermzde halhazırda bulunan ve gelecekte de olası etkler beklenen tehl-

kelern afetlere dönüşmeden önce rsklern azaltmak ve afete duyarlı/drençl yerleşmeler oluşturmak amacıyla il afet risk azaltma planlarının (İRAP) vedlkle hazırlanması önem arz etmektedr. Sayfa | 5

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

1.2 İRAP’IN ÖNEMİ VE YASAL ÇERÇEVE ÇERÇEVEDEKİ DEKİ YERİ Ülkemz coğraf konumu, toplumsal ve ekonomk yapısı, yerleşmlern bulunduğu tehlkel zemn koşulları, yapı stokumuzun durumu ve geçmşten günümüze yaşanan afet kayıpları dkkate alındığı zaman yakın gelecekte yaşanması muhtemel afet olayları karşısında yüksek düzeyde afet rsklerne sahptr.. Son yıllarda, afet yönetm konusundak uluslararası anlayış afet rsk azaltma çalışmalarının sahptr önemne vurgu yaparken ülkemzde süregelen afet yönetm yapısı da benzer anlayışı uygulamayı amaçlamaktadır. Br toplumun afetler karşısında drençl olmasını sağlamak ve mümkün olduğunca afet sonrası ortaya çıkablecek hasarları en aza ndrmek amacıyla geçmşte yapılanın tersne ön etkn (proaktf) olarak afet önces eylemler, başka deyşle, rsk azaltma ve hazırlıklı olma aşamalarını ön plana çıkarmak ve uygulamaya geçrmek önem arz etmektedr. Afet Afet yönetmnde afet önces, sırası ve sonrasını tarf eden her br aşama çn roller, sorumlulukları ve hedeer tanımlayan planların gelştrlmes eş düzeyde öneme sahp olsa da afet öncesne yapılan yatırımların sonucunda afet sırası ve sonrasında gerçekleştrlmes planlanan eylemlere daha az yük düşmes beklenmektedr. Başka bir deyişle, risk azaltma ve hazırlıklı olma aşamalarına diğerlerine nazaran önemli ölçüde zaman, çaba ve nansman sağlandığı takdirde afetin olası etkileri azaltılmış olacağından afet sırası ve sonrasındaki müdahale ve iyileştirme aşamalarında daha az zaman, çaba ve nansman gerekecektir. gerekecektir. Dolayısıyla bu çalışmaya da konu olan “Afet Risklerini Azaltma Planı (İRAP)”, afetlern olası etklern ortaya koyan ve bu etkler en aza ndreblmek çn afetler olmadan gerçekleştrlmes gerekenler br süreç dahlnde tarf eden, sorumluları ve sorumlulukları tanımlayan, sürdürüleblr br  plan olarak karşımıza çıkmaktadır. çıkmaktadır. Afet rsklern azaltma planlamasında temel amacı sürdürüleblr, güvenl ve afete drençl yerleşmler oluşturmaktır. Afet Rsk Azaltma Planının temel hedef, olası afetlern yerleşmler ve toplum üzernde neden olablecekler fzksel, ekonomk, sosyal, çevresel, poltk zarar ve kayıpları önlemek veya etklern azaltmak amacıyla eylemlern belrlenmesdr. Afet Rsk Azaltma Planı, afet rsklerne karşı dayanıklı olablmek çn atılması gereken adımların yol hartasını çzer. Afetler olmadan önce alınablecek tüm tedbrlern katılımcı br yaklaşımla belrlenerek uygulamaya konulması, toplumun afetlere olan drencnn arttırılması temel bakış açısıdır. Yaşanablecek br afetten mümkün olduğunca az zararla çıkmak çn toplumun ve yaşam çevresnn afetlerden zarar göreblrlklern azaltmak ana hedef olacak şeklde planlar hazırlanmalı ve uygulamaya konulmalıdır. Hazırlanan rsk azaltma planının gerçekç ve uygulanablr olması, öncesnde hazırlanmış olan başka ve lgl br planlar le uyumlu olmasına da bağlıdır. Rsk azaltma faalyetler, afet olayından önce gerçekleştrlr. Ancak, afetlern ne zaman meydana geleceğ kestrlemedğnden ve bazı rsk azaltma faalyetlernn gerçekleştrlmes uzun zaman ala bldğnden faalyetlern tümünü yerne getrmek, her zaman mümkün olmamaktadır olmamaktadır.. Bu bağlamda  planların farklı aşamalar halnde tasarlanması ve değşen koşullar karşısında belrl sıklıkta yenlenmes gerekr. Yapılması gerekenler; bölgey etkleyeblecek tehlkeler hakkında blg ednmeye yönelk sstematk br yöntem kullanarak tehlkelern, zarar göreblrlklern ve rsk azaltma adına belrlenecek hedeflern net olarak ortaya koyulması, etkl br rsk azaltma stratejs takp edlerek planlar hazırlanmasıdır. En nhayetnde; bu planların afete maruz yerleşmlerde toplum veya topluluklarca benmsenerek darelern ve lgl kurum ve kuruluşların sorumlulukları altında etkn br şeklde uygulamaya koyulması, bu planların rsk azaltma konusunda başarıya ulaşması açısından büyük önem arz etmektedr. Bu noktada mevcut yasal çerçevey ortaya koymak afet rsk yönetm anlayışı çnde drençl/da-

yanıklı toplum ve yerleşmler oluşturablme adına llerde üretlecek İl Afet Rsk Azaltma Planları nın mevzuattak yern belrleyecektr belrleyecektr.. Ülkemzde, l afet rsk azaltma planlarının hukuk dayanağı, 15/07/2018 tarhl ve 30479 sayıSayfa | 6

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

lı Resmî Gazete’de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgl, İlşkl Kurum ve Kuruluşlar le Dğer Kurum ve Kuruluşların Teşklatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnames’nn “İl Afet ve Acl Durum Müdürlükler” başlıklı 52. maddesnn knc fıkrasıdır. Bu fıkrada, l afet ve acl durum müdürlüklernn görevler sayılmakta, bu görevler arasında “Afet ve acil durum risk azaltma, müdahale ve iyileştirme il planlarını, mahallî idareler ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği ve bulunmaktadır.. Dğer taraftan, 11. koordinasyon içinde yapmak, uygulamak ve uygulatmak” hükmü uygulatmak” hükmü bulunmaktadır Kalkınma Planı’nda, afet rsk azaltma çalışmaları yapılarak afetlern neden olableceğ can ve mal kaybının asgar düzeye ndrlmesnn amaçlandığı fade edlmekte, afet yönetm hedeer arasında l düzeynde afet rsk azaltma planlarının hazırlanması yer almaktadır. Ek olarak, Ulusal Deprem Stratejs ve Eylem Planı 2012-2023’te yer alan lgl eylemde, “rsk azaltma stratej planlarının gelştrlmes”nden bahsedlmektedr bahsedlmektedr..

1.3 İRAP HAZIRLA HAZIRLAMA MA İLKELER İLKELERİİ İl Afet Rsk Azaltma Planı temel lkeler aşağıdak gbdr. •

Bölgey etkleyeblecek doğal ve/veya teknolojk kaynaklı tüm afet tehlkeler belrlenmel, konu edlmel ve toplumda farkındalığı artırmak/canlı tutmak adına zaman zaman farklı kanallarla paylaşılablmel



Afet konusunda, lgl tüm kurum ve kuruluşlar le STK ve ünverstelern sürecersklern katılımı azaltma ve ş brlğ sağlanmalı, •

Bütünleşk afet yönetm süreçler dkkate alınmalı,



Afet rsk azaltma planları, ayrıntılı, kapsamlı ve stratejk olarak hazırlanmalı,



Planlar esnek, gerçekç ve uygulanablrlğ yüksek olmalı,





Kurumsal yapılanma, sstematk yaklaşım ve kapaste artırımı konuları özellkle dkkate alınmalı, Belrl aralıklarla zleme, değerlendrme ve güncelleme yapılmasına olanak sağlayacak br ya pısı olmalı ve takbnn yapılması sağlanmalıdır. sağlanmalıdır.

Sayfa | 7

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

2. İRAP HAZIRLAMA ÇERÇEVESİ 2.1 PLAN HAZIRLAM HAZIRLAMADA ADA İDARİ YAPILANMA Planlama sürecnn sekretaryasını İl Afet ve Acl Durum Müdürlüğü yürütür, plan hazırlama sürecn tasarlar, lgl kurum ve kuruluşlara yönelk bldrmlerde bulunarak blglendrme toplantıları ve çalıştaylar gerçekleştrr. gerçekleştrr. Çalıştay çıktıları düzenlenerek plan taslağı oluşturulur ve gerekl koordnasyon sağlanarak onay sürecne geçlr geçlr..

 Şekil 2.1. İdari Yapı Yapı İlişkisel Şeması  

Organzasyon yapısı, Şekl 2.1’de görüleceğ üzere aşağıdak organlardan oluşur; •







İl Afet Rsk Azaltma Planlama Sekretaryası (bundan böyle İRAP Sekretaryası olarak anılacaktır): İl Afet ve Acl Durum Müdürlüklernde kurulacak olan bu sekretarya, planların hazırlanmasıyla lgl ş ve şlemler yürüterek koordnasyonu sağlayacaktır. Teknk Çalışma Grubu (bundan böyle TÇG): İldek kurum ve kuruluşların belrledğ temslc k kşden olıuşur. İlgl kurum ve kuruluşların, İRAP sekreteryası tarafından belrlenen afet türleryle lşkl rsk azaltma çalışmalarında görev alan uzman personeller arasından seçlrler. Planlama sekretaryasının taleplerne göre çalıştay/toplantı programlarına katılarak, çalışma sonuçlarını düzenlemek ve plan taslaklarını oluşturmak konusunda İRAP sekretaryasına destek verrler. Destek Kurulu (bundan böyle DesK): İRAP Sekreteryası’nın ve TÇG’nn öners le oluşturulacak, afet rsk azaltma konusunda uzman, çalışmalara destek ve katkı sağlayablecek akademsyen ve/veya lgl kuruluş ve STK personellernden oluşacak kuruldur kuruldur.. İl Afet Rsk Azaltma Planlarının hazırlanması sürecnde genel destekte bulunur. İl Afet ve Acl Durum Koordnasyon Kurulu: İAADKK, Val Val veya val yardımcısının başkanlı-

ğında l afet ve acl durum müdürü, garnzon komutanı, beledye başkanı, l özel dares genel sekreter ve hzmet gruplarından sorumlu l yönetcler le htyaç duyulan dğer l yönetclernden oluşur. Sayfa | 8

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

İRAP, son halne getrldkten sonra; doğrudan Val onayına sunulableceğ gb, VALİ/Val Yardımcısı başkanlığında kurum kuruluşların darecler tarafından oluşturulmuş olan İl Afet ve Acl Durum Koordnasyon Kurulu tarafından kabul edlerek de VALİ VALİ onayına sunulablr.

2.2 PA PAYDAŞLAR  YDAŞLAR  İl Afet Rsk Azaltma Planları, İl Afet Afet ve Acl Durum Müdürlükler başta olmak üzere, lgl kamu kurum ve kuruluşların bölge ve l müdürlükler, yerel yönetmler, ünversteler, ünversteler, özel sektör ve STK’ların ş brlğ ve katılımı le hazırlanacaktır  (  (Şekl 2.2) Planların uygulanablrlğnn artırılması konusunda lgl kurum ve kuruluşların tümünün sürece dâhl olması büyük önem arz eder  (Bkz. EK- 1: Çalıştaylara Davet Edlen Kurumlar Lstes). Aynı zamanda, ln durumuna göre lçe yönetmler de sürece dâhl edleblr veya ayrı plan hazırlaması gereken lçelerde de gerekl bulunursa benzer br İRAP çalışması yürütüleblr .

 Şekil 2. 2. Paydaşlar 

2.3 İRAP HAZIRLAMA SÜRECİNDE YÜRÜTÜLECEK FAALİYETLER  Plan hazırlama sürecnde lgl kurum ve kuruluşlar le yapılacak ş brlğ ve letşm, öneml br yapı taşı olmaktadır. Çünkü planın gerek hazırlanma, gerekse uygulanması ve takp edlmes aşamalarında tüm kurumların planı sahplenmes çok önemldr. Plan hazırlık sürecnn belrl br kısmı çalıştaylar le yürütülecektr yürütülecektr.. Temel olarak çalıştaylarda yapılmak stenenler; Çalıştaylar öncesnde uzman personellere gönderlen anketlern sonuçlarına göre llerde hakm olan afet tpler belrlenerek, belrlenen ana değerlendrme alan ve sorularına göre (afet türü, etki alanı, olasılığı, sonuçları vs.) vs .) lgl kurum ve kuruluşların katılımıyla, afet senaryoları oluşturmak (Modül 2), mevcut durumun, kapastenn analzn yapmak (GZFT), (GZFT), amaç  amaç ve hedeern belrlenmesn •



sağlamak (Modül 3), •

eylemlern belrlenmes le sorumlu kurum ve kuruluşların eyleme geçmes çn karar verme çalışmalarını yürütmektr (Modül 4). Sayfa | 9

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Bu akış Tablo 2.1’ de yapılması beklenen tüm faalyetlerle beraber fade edlmştr. Tablo Tablo 2.1 dkkate alınarak İRAP hazırlama süreçler kolaylıkla takp edle blecektr cektr.. Br sonrak bölümde se tablodak faalyetlern çerkler ve şleyşlerne dar detaylara modüller halnde yer verlmektedr.

Tablo 2. 1. İRAP Hazırlama Aşamaları ve Faaliyetler  Aşamalar ve Faaliyetler 2.3.1. İRAP Sekretaryası Oluşturulması ve Olur Alınması 2.3.2. Vertabanı Vertabanı ve Klasör Oluşturma: Ver Ver toplama, hartalama ve ön raporlama amaçlı blglern ortak br klasörde toplanması 2.3.3. Blglendrme Toplantıları ve Resm Yazılar  Yazılar    2.3.3.1 İRAP Üst Düzey Blglendrme Top Toplantısı lantısı (V (Val al ve Kurumların İl Müdürler Düzeynde)

Sorumlular/ Katılımcılar İl AFAD İl AFAD

İl AFAD / İl Yönetcler / Uzman Personel

  2.3.3.2 Kurumların Odak Kşlernn Belrlenmes ve Uzman Blglendrme Toplantısı 2.3.4 Modül 1’n Hazırlanmasına Başlanması (Bakınız 3.1) 2.3.5 Anket Formlarının Hazırlanması, Odak Kşlere Gönderlmes ve Ger Dönüşlern Raporlanması (EK- 6: ) 2.3.6 Afet Türlernn Belrlenmes ve Çalıştay Masalarının Oluşturulması 2.3.7 Modül 2: Tehlke ve Rsk Değerlendrme Çalışmasına İRAP Kılavuz Doğrultusunda Başlanması 2.3.8 I. Çalıştayın Düzenlenmesi 2.3.9.

I. Ça Çalıştay So Sonrası ve ve II II. Ça Çalıştay Ön Öncesi Ma Masa Ba Başı Ça Çalışmaları

2.3.10 İknc Çalıştayın Düzenlenmesi (Eylemlere karar verilmesi, sorumlu/  paydaş kurumların belirlenmesi, belirlenmesi, gösterge-zaman aralığı, önceliklendirme önceliklendirme tablosunun tablosunun doldurulması) 2.3.11 Modül 4: Amaç, Hedef ve Eylemlern Tablolaştırılması (İlk çalıştayda ortaya konan amaç ve hedeer altında knc çalıştayda belrlenen eylemlern derlenerek masa başında tablolar halnde tamamlanması) 2.3.12 İRAP Taslak Belgesnn Hazırlanması ve Paydaşlara Görüşe Yollanması

İl AFAD İl AFAD/Uzman Personel/İlgililer  İL AFAD İl AFAD İl AFAD/Uzman Personel/İlgililer  İl AF AFAD/Uzman Pe Personel/İlgililer  İl AFAD ve Kurumlardan Uzman temsilciler  İl AFAD İl AFAD

2.3.1 İRAP Sekretaryası Oluşturulması ve Olur Alınması: İRAP hazırlama sürecnde yapılması gereken lk faalyet İRAP sekretaryasının oluşturulmasıdır. “Bölüm 2.1 Plan Hazırlamada İdar Yapılanma” Yapılanma” başlığı altında bahsedlen  bahsedlen İRAP sekretaryası, başkan ve en az dört üyeden oluşmalıdır. Üyeler aynı şube müdürlüklernden olableceğ gb farklı şube müdürlüklernden de seçleblr. İRAP Sekretaryası  oluru, İl müdürlüğü onayı le oluşturulur (Bkz. EK- 2:). 2.3.2 Veri Tabanı ve Klasör Oluşturma Yapılması gereken öncelkl faalyetlerden br dğer; ver toplama, hartalama ve ön raporlama amaçlı blglern ortak br klasörde toplanması amacıyla ortak kullanım altında erşleblecek sayısal  br klasör oluşturmaktır. oluşturmaktır . İl AFAD bünyesnde çalışması esnasında kullanılacak her tür ver,  belge, hartalar ve kullanılacak formların sayısalİRAP ortamda depolanması, saklanması, paylaşılması ve

gerektğnde güncellenmes önem arz etmektedr etmektedr.. Bu sebeple, çalışmadak tüm faalyetler n n ve modüllen dosyalar halnde oluşturulup depolanması sürecn sağlıklı yönetlmes açısından gerekl görülmekr n tedr.. Hang verlern ne şeklde toplanacağı ve klasörleneceğ EK- 3: ’ te anlatılmıştır. tedr Sayfa | 10

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

2.3.3 Bilgilendirme Toplantıları ve Resmi Yazılar Br lde İRAP çalışmasına başlamadan önce takrb brkaç hafta arayla k (üst düzey ve uzmanlar olmak üzere) blglendrme toplantılarının yapılması; sürece başlamadan önce İRAP’ın neden ya pılması gerektğ ve nasıl yapılacağı konusunda ldek yetkllere blg verlmes açısından önem arz etmektedr. İRAP’ın önemnn ve hazırlık sürecnn anlatılacağı lgl blglendrme toplantılarında program örneklerne EK- 4’ten ulaşılablr.  Blglendrme toplantılarına katılamayan kurum veya kuruluş var se ; gerekl görülmes durumunda çalıştaylardan önce İl AFAD lgl personel tarafından zyaret edlerek, İRAP hazırlığı le lgl kendlerne blg verlmeldr verlmeldr.. Plan çalışmalarına başlamadan önce kurumlara blg amaçlı yazı gönderlr. Yazıda Yazıda İRAP’ın önem neden htyaç duyulduğu, kmlerle nasıl hazırlanacağı hakkında blg verlr. Bu yazı gerekrse Üst Düzey Blglendrme Toplantısı Toplantısı yazısı le brleştrlp toplantıdan önce de gönderleblr (Bkz. EK- 5:).

2.3.3.1 İRAP Üst Düzey Düzey Bilgilendirme Toplantısı Toplantısı Süreçle lgl blg verlerek, üst düzey yönetclere lk blglendrme toplantısına katılımları çn davet gönderlecektr gönderlecektr.. İl’dek lgl kurumlara (Bkz. EK- 5: ) resm yazı le İRAP Hazırlığından bahseden br “Blg  Notunun” (Bkz EK- 4: Blg Notu) gönderlmes sağlanacaktır. Tablo Tablo 2.1’den de görüleceğ üzere lk  blglendrme toplantısı;  Val, Kurumların İl Müdürler ve Yönetcler  düzeyndek   düzeyndek paydaşların davet edleceğ blglendrme toplantısıdır toplantısıdır..

2.3.3.2 Kurumların Odak Kişilerinin Belirlenmesi ve Uzman Bilgilendirme Bilgilendirme Toplantısı Toplantısı Çalıştaylara çağrılmak ve görüş beyan etmek üzere, İl’dek lgl kurum ve kuruluşlar dan dan bu çalışmaya katkı verecek uzman personeln belrlenmes gerekmektedr. Brnc blglendrme toplantısında davetl olan kurumlara EK- 1: , EK- 4: ve EK- 5: te bulunan yazılar gönderlerek (Bkz. Blg Notu ve Resm Yazı Taslağı); tüm İRAP hazırlığı boyunca lgl kurumun bağlantı kşs(ler) görevn üstlenecek 1 Asl 1 Yedek olmak üzere toplam 2 kş belrlenmes ve İl AFAD Müdürlüğü’ne bldrlmes sağlanmalıdır. Uzman blglendrme toplantısının mümkün olduğunca genş katılımlı olmasına çalışılmalıdır. İlgl uzman personeller belrlendkten sonra davet edlecekler knc (uzman)  blglendrme toplantısına katılmaları, katılım sağladıktan sonra anket formlarına dönüş yapmaları, gerekl blg ve belgelerle le lgl paylaşımda bulunmaları, çalıştaylara katılarak görüş bldrmeler  beklenmektedr.. Süreç boyunca katkı beklenen dğer konularla lgl başlıklar zaman çnde bu odak  beklenmektedr kşlerle paylaşılacaktır paylaşılacaktır.. İknc blglendrme toplantısı, kurumlar tarafından belrlenen uzman personele yönelk düzenlenmeldr. Bunun yanı sıra, İRAP Hazırlık sürecnde gerçekleştrlecek çalıştayların takvmler takrb olarak paylaşılarak katılımcıların çalıştaylara katılmaları teşvk edlecektr.

2.3.4 Modül 1’in İRAP Kılavuz Doğrultusunda Hazırlanmaya Başlanması Ver toplama aşamasına başlanılmasıyla brlkte Modül 1: İln Genel Durumu’nun da hazırlanmasına Bölüm 3.1.’de anlatıldığı alt başlıklar dkkate alınarak başlanablecektr. Modül 1, ln tüm fzksel, sosyal, ekonomk, kültürel özellkler le afetsellğnn ve tehlkeye maruz kalablecek değerlernn ortaya konulacağı bölümdür. Bu bölüm İl Afet Rsk Azaltma Planlama Sekretaryası tarafından hazırlanacaktır. 

İln Genel Durumu, İl AFAD ın hâlhazırda elnde bulunan blglerden, l ve bölge genelnde üretlmş

güncel raporlardan faydalanılarak oluşturulableceğ gb dğer kurumlardan da geleblecek katkılarla daha da zengnleştrleblecek ve çalıştaylar  öncesnde  öncesnde mümkün olduğunca tamamlanmaya çalışılacaktır çalışılacaktır..  Bu kılavuzun 3.1. Nolu bölümünde tarf edldğ bçmde hazırlanmaya başlanan “Modül 1” dğer kurumlardan geleblecek katkılarla ve İRAP anket değerlendrme raporu le de zengnleştrlerek tamamlanacaktır.  Sayfa | 11

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

2.3.5 Anket Formlarının Hazırlanması, Odak Kişilere Gönderilmesi ve Geri Dönüşlerin Raporlanması İllerdek mevcut duruma yönelk br ön değerlendrme yapablmek amacıyla, lgl kurum ve kuruluşlarda görev alan teknk ve(veya) uzman personellern katılımına dayanan br anket çalışması yapılması planlanmıştır planlanmıştır.. Anket sonuçlarına dayanılarak, İRAP kapsamında tespit edilip, öncelklendrlecektr. İRAP Ön Değerlendrme Anket (Bkz. ilde EK- çalışılacak 6: ) nternetafetler üzernden hazırlanarak (veya yapılamıyorsa resm yazı le e posta le gönderlerek) katılımcılar le paylaşılacaktır. Yanıt toplama sürecnn tamamlanmasının ardından, elde edlen verler İRAP Sekretaryası tarafından analz edlp, bir değerlendirme raporu (EK- 6: ’ da bulunan formata göre)  oluşturulacaktır.

2.3.6 Afet Türlerinin Belirlenmesi ve Çalıştay Masalarının Oluşturulması İRAP kapsamında çalışılacak olan afet türler sekretarya tarafından  kararlaştırılacaktır. Bu afet türler Modül 1’dek geçmş afetler lstes ve anket değerlendrme raporundak “İlde yaşanacak muhtemel afet tehlikelerinin neden olabilecekleri can, mal ve prestij kayıpları açısından sıralandığı sorunun” sonucuna göre belrlenecektr.  belrlenecektr. Belrlenmş olan afet türler Modül 2 başlıklarının belrlenmesnde ve çalıştaylarda yer alacak afet masalarının oluşturulmasında kullanılacaktır (Bkz. EK-7: Afet Lstes Belrlenmes). 2.3.7 Modül 2: Tehlike ve Risk Değerlendirme Çalışmasına Başlanması Sekretarya tarafından belrlenmş olan afet türler Modül 2’nn alt başlıklarını oluşturacak olup,  bu afet türlernn tehlke ve rsk değerlendrme çalışmaları yapılacaktır. yapılacaktır. İlk çalıştay yapılmadan yapılmadan önce Modül 2’nn bu kılavuzun “3.2.2 Süreç” başlıklı bölümünde belrtldğ bçmde hazırlanmasına başlanması önem arz etmektedr. 1. Çalıştay öncesnde Modül 2’nn brnc ve knc aşamaları (Geçmş afetler ve etkler, Tehlke ve rsk analz) tamamlanmış olmalıdır. Üçüncü aşaması olan senaryo geliştirme ilk Çalıştay’da katılımcı paydaş kurumlarla yapılacaktır. 2.3.8 İlk Çalıştayın Düzenlenmesi Çalıştay hazırlıkları; masa moderatör ve yazmanlarının belrlenmes, her afet masası çn kurum kuruluş katılımcılarının belrlenmes ve çalıştay programının hazırlanması le başlar. Daha önce blglendrme toplantısına katılmış kurum ve kuruluşlardak odak kşlern çalıştaya katılımını sağlamak ve çalıştayın yer ve tarhn öncesnden bldreblmek amacıyla lgl kurum kuruluşlara çalıştay amacı ve programının yer aldığı br resm yazı gönderlr. Çalıştaydan önce masa koordnatörler ve yazmanları le blglendrme toplantısı yapılacaktır. Programda yapılacaktır.  Programda konuşma ve sunum yapacak kş ve kurumlara karar verlr. Sonra katılımcılara aşağıda örnekler verlen lgl maller ek belgeler le brlkte atılır. Çalıştayın düzenleneceğ günden önce çalıştay malzemelernn ve mekânının hazırlanması gerekmektedr.. Gerekl malzemeler katılımcı kş ve masa sayısı kadar çoğaltılarak, çalıştaydan önce gerekmektedr mekânda hazır edlmeldr. Çalıştaya hazırlık amacıyla aşağıda sıralanan belgeler tüm katılımcılara letlecektr. •









1-Çalıştay Programı 2-Çalıştay Açıklama Belges (katılımcılar çn) 3-Çalıştay Masaları Katılımcılar 4- GZFT Tablosu 5- Senaryo Tablosu





6- Olay Önlem Tablosu 7- İRAP Modül 1-2

Çalıştay k gün sürecek olup, lk gün; sunumlar ve GZFT analizi yapılması sonrası Amaç ve Hedeer belrlenecektr. İknc gün geçmş afetler, duyarlılık, tehlke ve rsk hartaları da göz önüne alınarak senaryolar oluşturulacak , bu senaryolardan yola çıkılarak olay önlem tabloları hazırSayfa | 12

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

lanacaktır. Kurum katılımcılarının doldurdukları anketler sonucu hazırlanan anket değerlendirme raporunun yanı sıra hazırlanmış olan Modül 2’nin çerkler katılımcılar le paylaşılacaktır paylaşılacaktır.. Bunun sonucunda Modül 2’dek mevcut tehlke ve rsk blgler güncelleneblecektr.

1. Çalıştay Çevrimiçi Toplantı Toplantı Aşamaları 1- Çalıştay öncesnde Modul 2’nn lgl kısımlarının (  geçmiş afetler, afetler, tehlike ve risk analizleri ) hazır  ) hazır olması gerekmektedr gerekmektedr.. 2- Afet masaları çn masa koordnatör ve yazmanlarının belrlenmes gerekmektedr.   Çalıştaydan önce moderatör/yazmanların kmler olacağının belrlenmesne, bu kşlere çalıştayda görevlernn ne olacağı hakkında blg verlmesne ve çalıştay dökümanları dağıtıldıktan sonra brlkte okunarak varsa soruların cevaplanmasına htyaç duyulmaktadır.

3- Konuşmacı ve Sunum yapacakların belrlenmes gerekmektedr. (İlgl kurum kuruluşlardan özellkle Beledye ÇŞB, DSİ ve Beledyeden sunum steneblr.) Çalıştay,, belrlenen afet masaları ve her masada ortalama 15 kş olacağı düşünülerek yaklaşık 4- Çalıştay 90 kş kapastel yapılacaktır. 5- Hang afet masalarında kmlern olacağı ve katılımcı lstes çalıştaydan önce belrlenecektr. belrlenecektr. 6- Çalıştaydan önce masa koordnatörler ve yazmanları le kısa sürel br deneme bağlantısı blglendrme toplantısı yapılacaktır. Deneme toplantısında çalıştaydak görev ve sorumlulukları le sürec nasıl yönetecekler konusunda blg paylaşımı yapılacaktır. Yne çalıştayın hemen  başında, kısa kısa süre çnde kullanıcılardan kullanıcılardan sstemde deneme yapması yapması (mkrofonu açma kapama, kapama, chat kısmına metn yazılması vb.) stenecektr. Masa koordnatör ve yazmanlarına 3-4 gün önceden aşağıdak örnek mal gönderlerek hem çalıştaya hem de hazırlık toplantılarına hazır olmaları sağlanır sağlanır.. “Değerli Afet Masa Koordinatörleri ve Yazmanları,    İl Afet Risk Azaltma Planı 1. Çalıştayı Çalıştayı 29-30  tarihlerinde 2 gün olarak düzenlenecektir. Çalıştay Çalıştay   çevrTekirdağ  İl  29-30 Eylül  tarihlerinde mç yapılacak mç  yapılacak olup çalıştaydan çalıştaydan   önce önce   25 Eylül Cuma günü öğleden öğleden sonra  sonra saaat 14:00’de afet masa moderatörleri ve  yazmanlarla bir ön  hazırlık toplantısı yapılacaktır. Çalıştayda  daha önce  belirlenmiş olan 6 farklı afet türü; 1. Deprem ön hazırlık Çalıştayda daha önce belirlenmiş 2. Taşkın/Kent İç İç Su  Su Baskınları, 3. Kütle Hareketleri (heyelan-kaya düşmesi-çığ), 4. Teknolojik Teknolojik ve Endüstriyel Kazalar 5. Yangınlar (Orman ve Şehr  Yangınları)  Yangınları) 6. Deniz Kazaları için masalar oluşturulacak olup her afet türü için 1 moderatör ve 1 yazman belirlenmiştir.  numaralandırılmış belgeler/formlar ekte sizinle paylaşılmaktadır. 25 Çalıştayda kullanılacak olan ve daha önceden Çalıştayda kullanılacak önceden numaralandırılmış  Eylül Cuma günü yapacağımız ön ön hazırlık  hazırlık toplantısında bu belgeler ve çalıştayda çalıştayda neler  neler yapacağımız konusunda bilgi verilecektir.. Ek’ te gönderilen belgelerin listesi; verilecektir •













1- 1. Çalıştay  Programı Çalıştay Programı 2- 1. Çalıştay  Açıklama Belgesi Çalıştay Açıklama 3- Çalıştay Masaları Katılımcılar 4- GZFT Tablosu 5- Senaryo Tablosu 6- Olay Önlem  Tablosu Önlem Tablosu 7- İRAP Modül 2 ( özellkle kendi özellkle kendi çalıştığınız çalıştığınız afet  afet bölümünü çıktı çıktı olarak  olarak alabilirsiniz)

İlk olarak   eklerde yer alan  belgeleri sırayla okuyarak başlamanız ve oradaki yönlendirmeler doğrultusunda iler-

lemeniz ve çalıştaya çalıştaya hazırlanmanız  hazırlanmanız önerlmektedr . Çalıştay Çalıştayaa katılımını katılımını z  z için diğer katılımcılarla k atılımcılarla beraber ayrı bir mail  gönderilecektir  gönderilecektir. .  Aşagıdaki linkten ön hazırlık toplantısına bağlanabilirsiniz.”

…….

Sayfa | 13

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

7- Çalıştaydan brkaç gün önce tüm katılımcılara br tane ortak toplantı lnk, br tane de dâhl olacakları afet masasının lnk le şfres paylaşılacaktır. 8- Ayrıca yne tüm katılımcılarla e-posta yoluyla çevrmç çalıştay kuralları paylaşılacaktır paylaşılacaktır.. Katılımcılara gönderlecek olan örnek e-posta aşağıdak gbdr; çalıştay katılımcıları,  katılımcıları,  “Değerli çalıştay    İl Afet Risk Azaltma Planı 1. Çalıştayı  tarihlerinde 2 gün gü n olarak düzenlenecektir düzenlenece ktir.. Çalıştay Tekirdağ  İl Çalıştayı 29-30  29-30 Eylül  tarihlerinde Çalıştay  çevrmç çevrmç    yapılacak olup öncesnde öncesnde  Çalıştay Çalıştay süresince  süresince kullanılacak (pc/dizüstü bilgisayar, akılı telefon, tablet, mikrofon, kamera vb)  gibi gereksinimleri hazır bulundurmanız gerekmektedir. gerekmektedir. Çalıştay  Ek’teki teki programa göre yapılacak olup, belirtilen gün ve Çalıştay Ek’  saatte hazır bulunmanızı rica ederiz. Toplantı öncesinde e- posta hesaplarınıza toplantı linkleri gönderilecektir gönder ilecektir.. Çalıştaya katılımının google chrome tarayıcısı aracılığıyla yapılması tercih edilmelidir. edilmelidir. Çalıştay öncesinde linki tıklamanız durumunda oda aktif olmadığından toplantı odasına erişemeyeceksiniz. Odalar,, toplantıya 5 dk kala aktif olacaktır Odalar olacaktır.. Gönderilecek toplantı linkine tıklayıp, sonrasında Gelen ekranda kurum isminizi ve ad-soyad ile birlikte yazarak çalıştay odasına/masasına ulaşabilirsiniz. (Örn: İl Afet Müdürlüğü-İsim Soyisim) Çalıştaya sesli katılım sağlayabilmek için gelen ekranda mikrofon seçeneği seçilmelidir. Kulaklık seçilmesi durumunda katılımınız yalnızca dinleyici olarak sağlanacaktır. Ses testi sonrası toplantıya aktif katılım sağlamış









olursunuz. Ortak masa dışındaki masalarda kameranın (düşük kalitede ayarlanması) açık olması gerekmektedir. (Özellikle öğleden sonraki toplantı için) Çalıştayda kullanılacak Çalıştayda  kullanılacak olan ve daha önceden önceden numaralandırılmış  numaralandırılmış belgeler/formlar ekte sizinle paylaşılmaktadır.  bu formları çıktı  olarak yanınızda yanın ızda bulundurmanız gerekmektedir gerekmektedir.. Çıktı  alınacak belgeler; Çalıştay öncesnde Çalıştay  öncesnde bu çıktı olarak Çıktı alınacak 1- 1. Çalıştay  Programı Çalıştay Programı 2- 1. Çalıştay Çalıştay Açıklama  Açıklama Belgesi 3- Çalıştay Çalıştay Masaları  Masaları Katılımcılar 4- GZFT Tablosu 5- Senaryo Tablosu 6- Olay Önlem Önlem Tablosu  Tablosu 7- İRAP Modül 2 ( özellkle kendi özellkle kendi çalıştığınız çalıştığınız afet  afet bölümünü çıktı çıktı olarak  olarak alabilirsiniz) •













İlk olarak  eklerde yer alan belgeleri sırayla okuyarak başlamanız ve oradaki yönlendirmeler doğrultusunda ilerlemeniz ve çalıştaya  hazırlanmanız önerlmektedr . çalıştaya hazırlanmanız  Aşagıdaki linkten toplantıya bağlanabilirsiniz.

……. 9- Ortak sunumlardan sonra her katılımcı at olduğu masa lnkne tıklayarak kend afet masasının çevrmç toplantısına katılacaktır katılacaktır.. Afet masaları çn toplantı lnkler oluşturulup çalıştay katılımcılarına gönderlecektr gönderlecektr.. 10- 1. Gün, afet masalarına geçş yapıldıktan sonra GZFT analz le ln mevcut durum analz yapılacaktır. 11- 2. Gün yne ortak lnkle başlayıp masa moderatörler tarafından genel br değerlendrme yapılarak afet masalarına geçş yapılacaktır. Bu aşamada Senaryolar oluşturulacaktır oluşturulacaktır.. 12- Oluşturulan herbr senaryo çn ayrı ayrı olay- önlem tabloları doldurulacaktır. doldurulacaktır.

Sayfa | 14

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

1. Çalıştay Yüzyüze Toplantı Toplantı Aşamaları Çevrmç çalıştaydan farklı olarak br çalıştay mekanına ve gerekl dosyaların basılı hallerne htyaç olacaktır. Çalıştay mekanının en geç 1 gün önce hazır hale getrlmes gerekmektedr. Farklı masalarda yürütülen çalışmaların oluşacak gürültüden etklenmesn önlemek adına, katılımcı sayısı göz önünde bulundurularak yeterl büyüklükte br mekan ayarlanmalıdır. ayarlanmalıdır. Çalıştay esnasında kullanılacak olan görsel ve yazılı materyaller etknlk öncesnde hazırlanmalı ve gerekyorsa çoğaltılmalıdır çoğaltılmalıdır.. Ayrıca Ayrıca yne çalıştayda kullanılacak olan blgsayar, projeksyon chazı ve perdes gb elektronk aletler de gerekl kontroller yapılıp, hazır bulundurulmalıdır. bulundurulmalıdır. Çalıştay başlamadan önce aşağıdak maddeler kontrol edlmel ve eksk olanların çözülmes konusunda gereken yapılmalıdır yapılmalıdır.. Kontrol Listesi/Her Masada Bulunması Gereken Malzemeler Katılımcı smlkler Tehlkelere göre adlandırılmış masa smlkler Her masanın katılımcılarının adlarının bulunduğu 2 gün boyunca doldurulacak mza föyler Afş (50X70 cm) Küçük afş (A4) Çalıştay Programı (1 adet) Çalıştay Açıklama Belges (1 adet) Çalıştay Katılımcı Lstes (1 adet) GZFT Tablosu Tablosu (A3 boyutunda) b oyutunda) (1 adet) Senaryo Tablosu Tablosu (En az 4 adet) Olay Önlem Tablosu Tablosu (En az 4 adet, A3 boyutunda) Modül 2 kapsamında üretlmş ü retlmş hartalar (A3 veya duvarlara asılmak üzere A0 formatında çıktı alınablr) İRAP Tanıtım Tanıtım malzemeler (5 Adım broşür ve Afşler, Ajanda, Ajanda, USBler) Her masaya tükenmez kalem, post-t, şövale ve şövale bloknotu, boş A-4 kağıt, pet şşe su, ses kayıt chazı ve yedek pller, board marker, bant. • • • • •

• • • • • • •





2.3.9 I. Çalıştay Sonrası ve II. Çalıştay Öncesi Masa Başı Çalışmaları Çalıştaygörüşüne sürecnde çıkan sonuç ürünler en kısa sürede e-posta katılımcıların deortaya sunulacaktır. Böylece ekleme-çıkarma gb derlenerek, düzenlemelere ortamyoluyla sağlanarak, çerğ daha da kapsamlı değerlendrmek mümkün olacaktır. İlk çalıştayda elde edlen tüm çıktılar, yapılması planlanan knc çalıştay çn altlık oluşturacaktır. oluşturacaktır. Br sonrak aşamada eylemlern kapsamlı  br şeklde ortaya konulablmes ve öncelklendrlmes çalışmasını yapablmek adına bu çalıştayın çıktılarından faydalanılarak, br sonrak aşamada tartışmaya açılacak olan amaç ve hedeern taslak olarak belrlenmes planlanmaktadır. Böylelkle knc çalıştayda; tüm katılımcılarla brlkte Amaç, verlecektr.. Hedef ve Eylemlere karar verlecektr İlk çalıştaydan önce başlatılmış olan Modül 2 (Tehlike ve Risk Değerlendirme) çalışmasının eksk kalan kısımları, 1. çalıştay sırasında katılımcılarla oluşturulan senaryoların kısaca özetlenerek eksk bırakılan lgl kısımlarına yazılması le tamamlanmış olacaktır. Çalıştaylar öncesnde lgl kurum kuruluşlara gönderlen çevrmç anket soruları çnde yer alan,

afet rsk azaltmanın ve planın yapılmasının önem le lgl soruya katılımcıların verdğ benzer cevaplar le GZFT analznden elde edlen blgler kullanılarak “Amaçlar” belrlenecektr. 1. Çalıştayda GZFT teknğ kullanılarak afet türü bazında yapılan analz sonuçlarının plana yansıtılması amacıyla, elde edlen blgler yorumlanarak Modül 3 Mevcut Durum Analizi başlığı altına yazılacaktır. GZFT analzler çersnde en çok tekrar eden, katılımcıların çoğunluğunun hemfkr olduğu ortak konular, özellkle de uzun vadel olduğu düşünülenler anlamlı cümlelere dönüştürülerek taslak “Hedeer”  Sayfa | 15

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

oluşturulacaktır. Olay Önlem tablolarındak önlem önerler le GZFT çıktıları arasında kısa vadel olduğu düşünülenler se anlamlı cümleler halne getrlerek “Eylemler” oluşturulacaktır ve EK 11: Eylem ve Öncelklendrme Tablosuna Tablosuna yazılacaktır. Kılavuzun 3.3. No’ lu bölümünde GZFT analznn nasıl yapılacağı, sonuçlarının nasıl özetleneceğ, Amaç ve Hedeern nasıl belrleneceğ le GZFT sonuçlarının eylemlere nasıl nasıl aktarılacağı detaylı olarak anlatılmıştır. anlatılmıştır. 1. Çalıştay sonrası çalışmalar aşağıda adım adım yazılmıştır; •

• • •

• •



Çalıştay çıktıları olan GZFT GZFT,, Senaryolar ve Olay-Önlem Tablolarının Tablolarının gözden geçrlerek düzenlenmes, Bu belgelern kurumlarla paylaşılarak görüşlernn alınması Modül 2’ nn (Tehlke (Tehlke ve Rsk Değerlendrme) son halne getrlmes GZFT analznn sonuçlarının değerlendrlmes, yorumlanarak özetlenmes ve planın Modül 3: Mevcut Durum Analz başlığı altına yazılması Anket cevaplarından ve GZFT çıktılarından taslak Amaçların belrlenmes GZFT analzlernden elde edlen ve uzun vadel olduğu düşünülen tesptlern Hedeere dönüştürülmes GZFT (EK 9) ve Olay Önlem Tablolarında Tablolarında (EK 10) yer alan taslak eylemlern Eylem Öncelk-

lendrme Tablolarına yazılması. Özetle, taslak olarak oluşturulan Amaç, Hedeer ve Eylemler 2. Çalıştayda katılımcı yorum ve önerler sonucunda son halne getrlecektr.

2.3.10 İkinci Çalıştayın Düzenlenmesi İlk çalıştayda anlatıldığı gb çalıştay mekânının/gerekl malzemelern hazırlanması, Moderatör/ Yazmanların belrlenmes ve çalıştaya hazırlanması aşaması çalıştaytan önce yapılmalıdır. (EK- 10) İknc çalıştayın temel amaçları; 1. Belrlenmş amaç, hedef ve eylemlern tartışmaya açılması (1. gün) 2. Eylemlerle lgl sorumlu ve destekleyc kurum-kuruluşlar ve gerçekleştrme dönem gb  blglern belrlenmes (Modül 4) (EK-11) (1. ve 2. Gün). 3. Eylemlern öncelklendrlmes (Modül 4) (EK-11) (2. Gün). İlk çalıştayın çıktılarından da faydalanarak amaç, hedef ve eylemlerin br taslağının hazırlanmış olması 2. Çalıştayın daha kısa sürede tamamlanmasını sağlayacaktır. Çalıştayların gün sayıları planlama sekretaryası tarafından belrlenr. 2 günlük çalıştay programı o çalıştaya at planlanan şlern tamamlanması çn asgar süre olarak uygun görülmekte olup, gerekl görülürse bu süre 3 güne çıkartılablr. Eylemler tartışılıp, karara bağlanırken eş zamanlı olarak Bölüm 3.4’te anlatılan EK-11 Eylem ve Önceliklendirme Tablosu doldurulur. Bu aşamada eylemlere karar verlmes, sorumlu ve destekleyc kurum kuruluşların belrlenmes, eylem tarhlernn belrlenmes ve öncelklendrme tablosunun doldurulması; tüm katılımcılar le brlkte ortak karar alınarak yapılmalıdır. Kurum kuruluşlardan gelen trazlar mutlaka dkkate alınmalıdır.

2.3.11 Modül 4: Amaç, Hedef ve Eylemlerin Tablolaştırılması Tablolaştırılması

İknc çalıştayda tüm paydaşların katılımlarıyla toplanan ve karara bağlanan amaç, hedef ve eylemler; o eylemler gerçekleştrecek sorumlu ve destekleyc kurumlar, eylemlern gerçekleştrlme süreler ve öncelklendrmeye bağlı olarak sıralanmaları bu modülde oluşturulacak tablo le ortaya konacak ve İRAP Belgesndek Modül 4 başlığı altında yazılacaktır.

Sayfa | 16

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

2.3.12 İRAP Taslak Belgesinin Hazırlanması ve Paydaşlara Görüşe Yollanması İRAP Sekretaryası ve Teknk Çalışma Grubu üyeler, çalıştay çıktılarının düzenlenmes, modüllere son şeklnn verlmes, brleştrlmes, eylemlern gözden geçrlmes ve son halne getrlmes amaçlı masabaşı çalışmalarını yaparak taslak belgey oluştururlar oluştururlar.. Hazırlanan İRAP Taslak Taslak Raporu çıktılarının doğrulanması amacıyla, taslak rapor e-posta yoluyla katılımcılarla paylaşılarak lgl kurum ve kuruluşların son görüşler alınır. Doğrulama ve ger bldrm sürecnn ardından (İRAP)’ın doğrulanmış taslağı oluşturulur oluşturulur.. 2.4 PLANIN ONAYI, GEÇERLİLİK SÜRESİ, İZLEME VE DEĞERLENDİRİLMESİ •







İRAP son halne getrldkten sonra, doğrudan Val onayına sunulableceğ gb, VALİ/Val Yardımcısı başkanlığında kurum kuruluşların darecler tarafından oluşturulmuş olan İl Afet ve Acl Durum Koordnasyon Kurulu tarafından kabul edlerek de VALİ VALİ onayına sunulablr. Bu plan 5 yıllık bir plan olmaktadır. Planın yürürlük süres çnde lde büyük br afet yaşanması durumunda veya 2 sene sonunda değerlendrme raporu sonucuna göre İRAP şlemyorsa, plan yeniden hazırlanmalıdır.  Planda eylemler çn tanımlanan süreler kısa (1 yıl), orta (2 yıl), uzun (5 yıl) vadel ve sürekl eylemler olarak planlanmıştır. planlanmıştır. Planın geçerllk süres 5 yıl olarak planlanmış olup, 5 yıl sonunda İRAP yenden hazırlanmalıdır. Süreç aşağıda belrtldğ şeklde şlemektedr:

2.4.1 İRAP Belgesinin Düzeltmelerinin Tamamlanarak Tamamlanarak Onaylanması ve Tanıtımı Tanıtımı Etkinliği İRAP belges gerekl düzenleme (kapak, grş, çndekler, katılımcı uzman kş ve yürütücülern smler vb.) ve dzg şleryle beraber son halne getrldkten sonra; doğrudan Vallk Vallk Makamı onayına sunulableceğ gb, VALİ/V VALİ/Val al Yardımcısı Yardımcısı başkanlığında kurum kuruluşların darecler tarafından oluşturulmuş olan İl Afet ve Acl Durum Koordnasyon Kurulu tarafından kabul edlerek de VALİLİK Makamı onayına sunulablr sunulablr.. İRAP Belges onaylandıktan sonra, planın etknlğn artırmak, tanıtımını yapmak amacıyla İl’de genş katılımlı ve basına açık br tanıtım etknlğ düzenlenerek çalışmanın sahplenlmesne ve eylemlern gerçekleştrlmesnn takbne başlanır başlanır..

2.4.2 Modül 5: İzleme ve Değerlendirme Yöntemi ve Takibinin Takibinin Yapılmaya Yapılmaya Başlanması Modül 5: İzleme ve Değerlendrme çalışması ldek eylemlerden sorumlu ve destek kurumlar tarafından resm yazı le ve çevrmç olarak yapılacaktır. yapılacaktır. Planda yer alan eylemlern 6 aylık sürelerle zleme, her yıl se değerlendrme raporları hazırlanacaktır. hazırlanacaktır. İzleme Değerlendrme süreçler İRAP web sayfası üzernden takp edlecektr. Kurumlar kendler çn tanımlanan şfreler le ssteme grp yer aldıkları her br eylem çn zleme ve değerlendrme tablolarını çevrmç olarak dolduracaklardır. İzleme ve değerlendrme sürecnn aşamalarını anlatan bölüm olan Modül 5, her lde standart

olacağından aynı yöntem ve format tüm ller de kullanılacaktır. Bu kısım detaylı olarak Modül 5’te anlatılmaktadır.

Sayfa | 17

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3. İRAP HAZIRLAMA AŞAMALARI VE İÇERİKLER İÇERİKLERİİ Bu bölümde İRAP hazırlama sürec brbrn tamamlayan adımlar; MODÜL’ler MODÜL’ler halnde tanımlanmıştır. Her br sırasıyla anlatılmadan önce Şekl 3.1’de, İRAP’ı hazırlama sürecnde bu modüllern  brbrleryle nasıl lşklendrleceğ lşklendrleceğ gösterlmektedr. gösterlmektedr.

 Şekil 3. 1. Modüller Arası İlişkiler ve İRAP Hazırlama Süreci 

Takp eden kısımda lgl modüller, İRAP hazırlığındak katkısına dkkat çeklerek yapılış sırasıyla ele alınacaktır. Her br modüldek örnekler se ekler bölümünde detaylı olarak paylaşılmıştır paylaşılmıştır.. Modül 1 ve Modül 2’dek blg, belge elde etme ve raporlamaya eş zamanlı başlanableceğ gb öncelkle Modül 1’den başlanarak ln mevcut durumunun yanı sıra şmdye kadar yapılmış olan afet rsk azaltma çalışmalarının neler olduğunun araştırılmaya başlanması da sürec hızlandıracaktır hızlandıracaktır..

Özellkle Modül 1 ve Modül 2’y oluştururken ver toplama aşamasında akademk çalışmalar kadar kurumların tamamlamış oldukları analz raporları, proje bulgu ve sonuçları gb blglern l ve lçeler düzeynde toplanmasına özen gösterlmeldr. Elde edlen blglern sayfalarca tablolarla sunulması yerne anlaşılır grafklere dönüştürülerek modül metnler çnde kullanılablr bulgular halne getrlmesnde, mekansallaştırılan tehlke ve rsklern de anlaşılır şeklde görselleştrlmesnde fayda görülmektedr.. Burada özellkle modül metnlernde blglern ham hallernden çok, afet rsk azaltma görülmektedr konusunda kullanılablecek anlaşılır ve başkaca analzlerde de kullanılmayı sağlayacak yorumlanmış  blg ve bulgulara htyaç htyaç duyulmaktadır . Sayfa | 18

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.1 MODÜL 1: İLİN GENEL DURUMU DURUMU (İL PROFİLİ)  

Modül 1 aşağıdak formata uygun olarak hazırlanmalıdır. İçndek blgler Planın dğer bölüm ve modüllerne katkı sağlayacak şeklde ln afetsellğ hakkında ve afet anında etkleneblecek veya afetler önces sağlayacağı katkıulaşım ve destekler hazırlanmalıdır. Örneğn; ulaşım veetklenaltya pı durumu yazılırken ln ana yolları düşünülerek ve altyapılardan kısaca bahsederek afetlerden me durumu varsa geçmşte yaşanmış öneml olaylar ve afetlerden etkilenme potansiyelleri, krtk  noktalar, vyadükler, vyadükler, tünellerden bahsedlmeldr. Yne benzer şeklde; fay hatları le kesşen ulaşım hatlarının herhang br fay kırılması veya sarsıntı sırasında dayanıklı kalması le lgl durumunun ncelenmes gerektğ krk noktalardan bahsedlmeldr. bahsedlmeldr.

 

 

 

 

Salt br profl her l çn aynı bçmde, altı doldurulacak br belge olarak hazırlamaktan öte stratejk olarak afetten etklenme durumu düşünülerek hazırlanması ve htyaç duydukça güncellenmes  beklenmektedr..  beklenmektedr Modül 1 hazırlanırken dğer çalışmalarda da kullanılacağı ve kılavuz br belge olacağı çn genş kapsamlı hazırlanablr fakat plan son halne geldğnde Modül 1’n ortalama 20 sayfa civarı olması önerlmektedr. Toplanan blglern, tabloların güncel olması önemldr ancak tabloların sayfalarca metnde paylaşılması yerne grafkleştrlerek özet blg verlmesne dkkat edlmeldr. Bütün blg  belgelerde blgnn nereden alındığı veya kaynak yazılması ve belgenn sonundak KAYNAKLAR  KAYNAKLAR  kısmına eklenmes gerekmektedr. Alıntı yapılan cümle sonuna (Şaroğlu vd., 1992) formatında metn ç kaynak yazılmalıdır ve bu kaynaklar kısmına da eklenmeldr eklenmeldr.. Modül 1’de aşağıda detaylı örneklerle açıklanan konu başlıklarına göre genel l profl oluşturulması İRAP hazırlama sürecnde lk aşamayı oluşturur. Burada belrtlen temel başlıklar o ln afetsellğnn yanısıra mevcut fzksel, sosyal ve ekonomk koşullarını ortaya koyarak sonrak aşamalarda yapılacak analz çalışmalarına altlık teşkl edecek temel verler üretmey hedeemektedr.

3.1.1 Coğra Coğra  Konum ve Genel Bilgiler Bilgiler İl profln oluşturacak bu lk başlıkta ln tüm Türkye çndek ve yakın komşularıyla brlkte yern göstermek ve 81 l le ülke ortalamasına göre araz büyüklüğü, nüfusu ve gayr saf katma değerne (bundan böyle GSKD) bağlı olarak sırasını belrtmek dğer llere göre kıyaslama yapmak bakımından anlamlı olacaktır. Burada Türkye İstatstk Kurumu’nun (bundan böyle TÜİK) güncel yayınlarından yararlanılablr . Temel göstergelerle profl oluşturulacak ln kısaca tanıtımı yapılır. Bu blgler lgl web stelernden bakılarak aşağıdak özellklern güncel olanlarını çerecek şeklde lgl tabloya (Tablo 3.1) yazılmalıdır. 1







İln bulunduğu coğraf ve TÜİK’n kullandığı İstatstk Bölge Brmler Sınıaması’na göre (bundan böyle İBBS) bölge çndek yer ve komşu ller (burada Türkye ller hartası kullanmak anlamlı olacaktır) İdar hartasına göre l, lçe ve belde sınırları ve sayıları (ln lçe ve varsa belde sınırları, adları br l hartası üzernde gösterlmes anlamlı olacaktır) İln Alanı (km ), nüfusu ve nüfus yoğunluğu (klometrekareye düşen kş sayısı) açısından tüm Türkye’de alan büyüklüğü olarak ve nüfus yoğunluğu olarak hang sırada yer aldığı 2







Kş başına düşen GSYH (TL) tablo ve grafğ Temel geçm kaynakları le GSKD’ye göre Türkye çndek yer, kş başına düşen gayr saf yurtç hasılaya (GSYH) göre Türkye ve bölge sıralamasındak yer En blnen coğraf, tarh ve kültürel değerler le aşağıdak tablodak verlern doldurulmasında fayda görülmektedr görülmektedr..

1- 

https://brun.tuk.gov.tr/lgosterge/? https://brun.tuk.gov .tr/lgosterge/?locale=tr  locale=tr  

Sayfa | 19

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Tablo 3. 1. Genel İstatis İstatistiki tiki Bilgiler Tablosu Tablosu Atık hzmet verlen beledye nüfusunun toplam beledye nüfusuna oranı (%) Atık hzmet verlen beledye nüfusunun toplam beledye nüfusuna oranı (%) Bn kş başına düşen toplam hekm sayısı Bn kş başına otomobl sayısı Çocuk bağımlılık oranı (%) Hastane sayısı Hastane yatak sayısı İçme ve kullanma suyu arıtma tesisi ile hizmet verilen belediye nüfusun toplam belediye nüfusuna oranı (%) İçme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen belediye nüfusun toplam belediye nüfusuna oranı (%) İlkokul /Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı Kanalzasyon şebekes le hzmet verlen beledye nüfusunun toplam beledye nüfusuna oranı (%) Kş başına toplam elektrk tüketm (kWh)  Net göç hızı (bnde) Okuma yazma blen büyüklüğü oranı (%) Ortalama hanehalkı Ortaokul /Öğretmen başına düşen öğrenc sayısı Ortaöğretm /Derslk başına düşen öğrenc sayısı Toplam beledye sayısı Toplam hanehalkı sayısı Toplam thalat (bn $) Toplam yaş bağımlılık oranı (%) Trafk kaza sayıları Yapı kullanma zn belgesne göre bna sayısı Yapı kullanma zn belgesne göre bna ve dare d are sayısı Yapı ruhsatına göre bna ve dare sayısı Yaşlı bağımlılık oranı (%) Yıllık nüfus artış hızı (bnde)

Aynı zamanda “İllern ve Bölgelern Sosyo-Ekonomk Gelşmşlk Sıralaması Araştırması’na   göre lnzn hang krterlere göre kaçıncı sırada olduğunu belrtmek dğer llerle olan kıyaslamasını yapmak adına katkı sağlayablecektr. 2

3.1.2 Doğal Yapı Jeolojk, jeomorfolojk ve hdro-jeolojk durum le klm koşulları ve ekolojk verlern anlatılacağı bu bölüm ln doğal yapısını merkez ve lçeleryle brlkte tarf edecektr. Alt başlıklara geçmeden

önce fzk yapı le yer şekllernn genel br tarf ve yüzölçümü büyüklükler verleblr. Burada top lam yüzölçümüne oranlayarak pasta grafkte yüzdeler brlkte görmek daha anlaşılır olacaktır. Bu bölüm aşağıdak alt başlıklarda daha detaylı olarak ele alınacak bu alt başlıklar le br ln doğal verlerne bağlı olan kısıtları ve olanakları yerleşmenn mevcut durumu ve gelecektek büyüme  potansyel açısından değerlendrlmesne mkân verecektr. Tüm bu alt başlıklardan ortaya çıkacak verler brer katman olarak sayısal br hartada br araya getrldğnde yapılacak çoklu br değerlendrme ve eşk analz sonuçları alınablr. Bu sonuçlar da mevcut kentn “doğal eşkler” sebebyle var olan durumunu ortaya koymakla beraber kentn büyüme eğlmlerne de ışık tutacaktır tutacaktır.. 2-

https://www.bakkakutuphane.org/uploa https://www.ba kkakutuphane.org/upload/dokumandosya/l_sege-2017.pdf  d/dokumandosya/l_sege-2017.pdf 

Sayfa | 20

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.1.2.1 İlin Jeomorfolojik Durumu Jeomorfoloj; karalar üzernde ve denzler tabanında görülen, ç ve dış etmen ve süreçlerle meydana gelen şekller nceleyen, oluşum ve evrmlern açıklayan, bunları sınıandıran, coğraf yayılışlarını araştıran blm bölümdek bulgular gelşme alanlarına olacak arazlern  belrlenmesnde veyadalıdır. mevcutBu yerleşm alanların fzkyen sorun alanlarının ortayauygun ortaya çıkarılmasında gerekl olacak altlık blgnn öneml br kısmını sağlayacaktır. Alüvyon ova gb düz araznn yanı sıra akarsu ağı, vadler, platolar, platolar, eğml-dağlık bölge ve sıradağ dağılımı Amaca yönelk araz şekl hartası ve yükselt hartası Eğm sınıandırması, yerleşleblrlk açısından blnmes önem arz eden %18-20’nn üzerndek eğml arazlern belrtlmes Bakı sınıarı hartası •







gb hartalar; ln bulunduğu jeomorfolojk koşulları değerlendrmek açısından öneml blgler ortaya koyacaktır koyacaktır..

3.1.2.2 İlin Jeolojik Durumu İln jeolojk oluşumlarını gösteren en güncel harta le l ve lçelere at yer yapısının ortaya konulması amaçlanmaktadır amaçlanmaktadır.. Alüvyon, kuvaterner çökeller, volkank kayaç, katmanlaşmış neojen kayaç ve Mezozok ve Paleozok veya Prekambryen gb sert kayaç dağılımı Fay sstem gb tektonk yapılar, aktf fay hatları ve kıvrılmalar (burada MTA MTA’nın ürettğ 2013  dr fay hartalarından yararlanılablr.) Bozulmuş volkank kayaçlar gb hassas jeolojk blgler ve jeotermal su kaynakları Jeolojk/jeoteknk etüd raporlarının varlığı ve raporların değerlendrmeler •



3





Jeolojk oluşumlar toprak kayması, kaya düşmes, sıvılaşma ve deprem gb afetlerde zarar görmes muhtemel alanların belrlenmesnde altlık hartaların oluşturulmasında katkı sağlayacaklardır. sağlayacaklardır. Jeolojk hartalar genel anlamda sert ve yumuşak zemn (esk oluşumlu kayaçlar ve alüvyon/kuvaterner alan) ayrımının yapılmasında önem arz eder. Yapılaşmaya açılmış alanlarda tehlkelern ortaya konulmasında ya da yapılaşmaya açılacak alanlarla lgl olarak bölge ölçeğnde verlecek 10-20 yıllık  büyüme kararlarında gerekl olan ön blgy vermektedr. Aktf fay hatlarının blnmes ve hartalanması da bu alanlara yakınlık veya uzaklık lşksne bağlı olarak br takım araz kullanım kararlarının verlmesnde veya yapı koşullarının düzenlenmesnde büyük önem teşkl eder.

3.1.2.3 İlin Hidrolojik ve Hidrojeolojik Hidrojeolojik Durumu Mevcut yer üstü ve yeraltı su kaynaklarının güncel durumu ve potansyellernn ortaya konması br afet durumu çn depolama veya afet durumunda bu potansyel kaynaklara ulaşma gb hazırlıkların yapılmasında önem arz eder eder..



Ana akarsu kollarına lşkn blgler dahl olmak üzere akarsu ağları ve su toplama havzaları



İln akarsu ağlarından elde edlen su kaynaklarına nasıl erştğne yönelk blgler 



Su kaynaklarının koşullarına bağlı olarak yerleşm yerlernn dağılımı Sulak alanlar, yeraltı sularının potansyel ve dağılımları



Akarsuların dönemsel kurumaları le kaybolan yatakların vurgulanması da akarsu taşkınlarının önlenmesnde önemldr. Bazı yerleşm yerlernde kuru dere yataklarının mara açılması le kent ç taşkınlarının ortaya çıktığı söyleneblr (Şenol-Balaban, 2009). Bu sebeple akarsular ve onu besleyen 3- http://www http://www.mta.gov. .mta.gov.tr/v2.0/default.php?id=ye tr/v2.0/default.php?id=yeni_diri_fay_haritalarini_diri_fay_haritalari-goruntule goruntule (erişim tarihi: Eylül 2015) Sayfa | 21

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

kolların mevsmsel su potansyeller, yukarı ve aşağı su toplama havzaları, toprak/zemn malzemes geçrgenlğ ve bu blglern eğm ve araz kullanımıyla brlkte değerlendrlmes olası akarsu taşkınlarıyla lgl altlık blgy ortaya koyacaktır. Aynı zamanda uzun yıllara dağılan yağış rejmlernn ortaya konduğu meterolojk  verlern  verlern de dkkate alınması gerekldr. İklm durumu bölümünde bu blgler toplanarak değerlendrmeye alınmalıdır. Bu blglere ek olarak göl ve göletlern yanısıra baraj reservuarlarının da bu bölümde akarsularla  beraber dkkate alınarak lerye dönük barajların hasar görmes durumunda olası zararları öngörmek adına senaryo çalışmalarına altlık blg sağlayacaktır. Devlet Su İşler, Su Yönetm Genel Müdürlüğü (SYGM) gb kurumlar akarsu havzaları ve yer üstü, yeraltı sularıyla le lgl blgler toplama, kayıt altında tutma ve gerekl yapısal yatırımları yönlendrecek projeler yürütmektedrler. SYGM aynı zamanda taşkın tehlkesne ve rskne yönelk havza düzeynde çalışmaları le taşkın yönetm planları Türkye’dek büyük havzalar genelnde tamamlamaya başlamıştır. Bu çalışma kapsamında üretlen rapor ve hartalara lgl web stelernden   erşleblmektedr. 4

3.1.2.4 İlin İklim Durumu ve Doğal Enerji Kaynakları hakm olan klm koşullarını ve hakm rüzgar yönünü gösterr. Genel klm koşullarının aylık ve İlde mevsmsel olarak ortaya konulması, uzun dönem ölçümlernn ortalaması, yağış rejmler, esme sayıları ve şddetleryle hakm rüzgar yönü hem yerleşmn yaşam koşullarını etklemede hem de hdro-meteorolojk olayların tahmnnde önem arz eder  . Örneğn; Erzurum’dak yaz ve kış yaşam koşullarıyla İzmr’dek koşullar klm açısından büyük farklılık gösterr. Bunun yanısıra bazı mevsmlerde yağışın fazla olacağını blmek o mevsmde daha tedbrl olmayı gerektrr. İln dahl olduğu klm türler ve bölgeler Yağmur ve kar yağışı durumu (maksmum-mnmum yağış değerler vb.) İklm koşullarından kaynaklanan an yağışlar sonrası sel baskınları, toprak kayması, kar yağışı sonrası çığ düşmes vb. meteorolojk afet geçmş (afetsellk bölümünde anlatılacak bu blgler taşkın ve su baskınları tehlkeler çalışmalarında kullanılablecektr). Doğal enerj kaynaklarının dökümü ve potansyellernn Türkye genel le karşılaştırılması varsa enerj projeler. Alternatf enerj kaynaklarına yatırım yapablmek çn potansyellern araştırılması ve br afet durumunda bu enerj kaynaklarından da yararlanablmey sağlayacak altyapının oluşturulablmes çn ön araştırmanın yapılmış olması öneml olacaktır. Böylelkle rüzgâr santraller, güneş panel ve tarlaları gb enerj üretme alternater çn gerekl alanlar l çnde önceden tespt edleblr bu alanlar rezerve alanlar olarak kullanılablr kullanılablr.. Br afet durumunda alternatf enerj kaynaklarına geçş çn çalışmalar kolaylıkla başlatılablr. 5









3.1.2.5 İlin Doğal Çevresi (Ekolojisi) İldek doğal yaşamın, mevcut btk ve hayvan türlernn varlığının ortaya konması, doğal koruma alanlarının belrtlmes, peyzaj değerler ve ekonomk değer olan btk ve hayvanların belrtlmesn

kapsar. Byo-çeştllğe sahp alanların belrtlmes, br takım göç yollarında bulunan bölgelern blnmes, korunmakta olan veya koruma altına alınması gereken btk ve hayvan türlernn de dkkate alınması gerekmektedr. Hem yen yerleşm alanlarının belrlenmesnde hem de afet sonrası geçc  barınma alanlarının veya afet sırasında kullanılması planlanan br takım krtk tess alanlarının önceden belrlenmesnde alan tahss yapılırken bu tür alanların dkkate alınarak planlama yapılması l ve bölge çn öneml türlern korunmasında katkı sağlayacaktır. Dolayısıyla yasalarla korunan St alanlarının da l sınırları çndek dağılımı ve hartalanması önemldr. 4 - http://tasknyonetm http://tasknyonetmportal.ormansu.gov portal.ormansu.gov.tr/ .tr/ (SYGM Taşkın Web Uygulaması) ve https://www https://www.tarmorman.gov .tarmorman.gov.tr/SYGM/Sayfalar/Detay .tr/SYGM/Sayfalar/Detay.aspx?Say.aspx?SayfaId=53 (taşkın yönetm planları) 5- Bu tür blglere Meteoroloj Genel Müdürlüğü’nden erşleblr. erşleblr.

Sayfa | 22

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.1.3 İlin Sosyo-Demograk Yapısı İln demografk özellkleryle lgl ver analzn gösterr. Demograf, br ülkenn nüfusunun durum ve özellklern ncelemeye yarayan blm dalıdır. İln demografk yapısını çözümlemek çn öncelkle nüfus dnamğ gözden göre geçrlmeldr. geçrlmeldr . Bu blglergöre le nüfus dnamkler, kompozsyonu, nüfusun lçelere yoğunluğu vebölümdek gelr gruplarına dağılımı hakkında nüfusun fkr sahb olunur. Böylelkle gelr grubu düşük, nüfus yoğunluğu yüksek, eğtm düzey ve okur-yazarlığı düşük alanların belrlenmes müdahale alanlarını öncelklendrmekte ya da müdahale poltkalarının  belrlemekte katkı sağlar sağlar.. Burada brtakım grafklerle Türkye genelne oranına bakılableceğ gb ln lçe ve mahallelerne göre br mekânsal nüfus büyüklüğü le yoğunluğu hakkında hartalar üretmek tehlke ve rsk çalışmalarında altlık blg sağlamak açısından önem arz etmektedr.

3.1.3.1 Nüfus Yapısı Yapısı ve Büyüme Oranı İln ve lçelern nüfus geçmş İl ve lçelern okuryazarlık ve eğtm durumunu da çeren nüfus profller  Nüfusların büyüme oranları ve yoğunlukları (m  başına düşen kş sayısı) Güncel nüfusun cnsyete göre yaş gruplarına dağılımını gösteren nüfus pramd grafğ kullanılması ve Türkye’nn güncel nüfus pramdyle kıyaslanması ln gelşmşlk düzey hakkında blg verecektr verecektr.. •



2





3.1.3.2 Nüfus Dağılımı ve Yoğunluğu Toplam nüfusun zaman çn gelşmnn yanı sıra bu nüfusun kentn nerelernde yoğunlaştığına dar br blg de br ln doğa kaynaklı ve teknolojk kaynaklı tehlkelernn olası etklern hesaplayablmek ve aynı zamanda nüfusun yoğunlaşmasından kaynaklanablecek kentsel rsklern ortaya konmasında br gerekllk olarak karşımıza çıkmaktadır. •



Kentsel ve Kırsal Alanda nüfus dağılımının geçmşten günümüze değşm İldek yerleşm düzenn göreblmek çn hem nüfus yoğunluklarının lçelere göre ve merkez lçede mahallelere göre mekânsal dağılımını ortaya koyan br veya brkaç harta kullanışlı olacaktır.

3.1.3.3 Göç Hareketleri Hareketleri ve İncinebilir Nüfus Nüfus Bu bölümde lnzdek mevcut göç durumu ve ncneblr nüfusun hem ntelksel hem de ncelksel olarak mekânsal dağılımı belrtlecektr. Ulusal ve l kaynaklarından son on yıla at göç verlern mümkünse lçe düzeynde kullanmak, Yerelde yaşayan kşler ve yerel yönetmlerle görüşerek göçmen ve mevsmlk şçlern hang  bölge/ülkelerden geldklern belrlemek, Böylelkle mevcut göçmen nüfusu, yaşadıkları bölgeler ve yaşadıkları bölgeyle uyum durumlarını br araya getrmek göçmen gruplarının yaşam alanlarının ortaya konulmasında katkı •





sağlayacaktır. Bunun yanı sıra br afet durumunda çocuklar, yaşlılar, yaşlılar, engelller, turstler gb herkesten daha farklı br bçmde etklenecek ncneblr grupların dkkate alınması gerekmektedr.



afet gerçekleşmeden önce bu yapılacak grupların hang bölgelerde yoğunlaştığı blgsBöylelkle le yne buherhang gruplarınbreğtm ve hazırlığı konusunda çalışmalarla rskler önceden azaltılablr.

Sayfa | 23

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.1.4 İlin Ekonomik Yapısı Sektöre göre ekonomk özellkler le lgl ver analzn gösterr. Tarım, Tarım, sanay ve hzmet sektörlernn durumu temel olarak ele alınablr. Hzmet sektörü; turzm, toptan ve perakende tcaret ve el sanatları gb alt sektörler çerr. Kuruluşların tp ve büyüklükler, sermaye ve şgücü yapısı, üretm teknolojs, hammadde ve ürün akışı, pazarlama durumu ve bölge çndek kara, hava ve su ulaşım ağlarına olan bağlantısı gb blglern toplanması ve hartalanması ln ekonomk sektörlernn ortaya konması açısından önemldr önemldr.. Burada geçmşte yapılıp bugün br sebepten terk edlen ya da unutulan ekonomk sektörler de ortaya konulablr. İln genel ekonomk durumu ve geçm kaynaklarının ne olduğu br afet durumunda lgl sektörler hasar görmes durumunda neler yapılacağına dar fkr verecek ve hazırlık yapılmasına mkân tanıyacaktır. Son dönemlerde gündemde olan İş Sürekllk Planlarının hazırlanması, gerekl  bulunursa alternatf alternatf sektörlern sektörlern güçlendrlmesne yönelk altyapının hâlhazırda tutulması afetler gergerçekleşmeden önce yapılablecek hazırlıklara örnek verleblr.

3.1.4.1 İlin Genel Ekonomik Yapısı Yapısı İln bölge çersndek ekonomk konumu. •



Bölgede toplam gelr gruplarının llere göre özellklernn ortaya konulmasıyla olurken lde lçelere göre bu ayrımın nasıl olduğunun gösterlmes fayda sağlayacaktır.

3.1.4.2 Ekonomik Faaliyet Sektörleri  İldek temel sektör alan(lar)ı: tarım, sanay, hzmet (turzm, tcaret, dğer özel ve kamusal hzmetler) Sektörlere göre brncl, kncl ve üçüncül gelr özellkler Ekonomk büyüme potansyel ve Türkye’dek ve bölgesndek yer ve önem, komşu llerle olan grd-çıktı lşksnn ortaya konulması bu lşknn herhang br afet olayıyla bozulması durumunda etkleneblecek dğer sektör ve ller ön görmek öncesnde hazırlıklı olmak adına gerekl görülmektedr görülmektedr.. •





3.1.5 İlin Ulaşım ve Altyapı Durumu Bu bölüm ln ulaşım ve dğer altyapı varlığını ortaya koyarken kapasteler le yeterszlklern ortaya koyacaktır. Aynı zamanda ulusal, bölgesel ve yerel br takım altyapı yatırımlarının da dkkate alınması gerekmektedr gerekmektedr.. İln ulaşımı; kara, hava ve su ulaşım durumunu ayrı ayrı ve brbrleryle lşkleryle brlkte tanımlar. Her br ulaşım bçmn ayrı ayrı nceledkten sonra bölge ve l sınırları çndek tüm ulaşım  bçmleryle ln erşleblrlğ erşleblrlğ ortaya konulacaktır. konulacaktır. Burada her br ulaşım ulaşım bçmnn sorun alanları ve yeterszlkler le br afet durumunda herhang br hasar durumunda hang alternatf ulaşım bçmlernn kullanılableceğn belrlemek, altlık blgy vermek üzere ele alınmalıdır. Aynı şeklde, ana yaşam hatları, sanat yapıları, blg ve letşm altyapısı ve sosyal altyapı durumu da bu bölümde ele

alınacaktır. Kentsel alanlarda altyapı sstemler tehlkeler baştan dkkate alarak tasarlanmış olamayableceklernden farklı türden rsklere açık olacaktırlar. Dolayısıyla rsk değerlendrmelern yapmadan önce şebekelern ayrı ayrı tasarım ve uygulama açısından rdeleneblmes çn dökümünün ortaya konulması gerekr. Şebekelern yapılanması ve geometrs, güzergâh seçmler, malzeme kullanımları ve standartları, sstem kapaste ve kaçakları, şçlk hataları, hzmet alanlarına lşkn öncelk ve ölçek kademelenmes varsa dkkate alınmasında fayda vardır. Bunun yanı sıra noktasal hzmet brmlernn (çevrm stasyonları, depolar, terf stasyonları, santraller, dağıtım noktaları gb) de dökümünün çıkarılması da gerekr. Altyapı Altyapı sstemlernn br afet sonrasında tümüyle olmasa da br bölümünün hzmet vereblmes yan acl durum görevls olarak planlanması çn standartların yükseltlmes gerektğ düşünülmeldr. Sayfa | 24

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.1.5.1 Kara Yolu Yolu Ağı Yolların dar durumu ve ulaşım kademelenmes (bölgesel, alt-bölgesel ve kentsel olmak üzere) Mevcut taşıma/trafk kapasteler Sorumlu kuruluş tarafından tanımlanmış yol yüzey durumu Yol bakım ve varsa depreme, heyelana dayanıklılık durumu Temel ulaşım sıkıntıları/eksklkler ve yenlenme htyaçları •









3.1.5.2 İldeki Diğer Ulaşım Çeşitleri Çeşitleri ve Erişim İldek kullanılablr dğer ulaşım bçm ve tesslernn (havaalanları, lmanlar, demryolu ve stasyonlar) durum ve kapasteler le yapılmakta olan/yakında yapılması planlanan ulaşım yatırımları Kullanılan tüm ulaşım bçmlernn brbryle lşk ağının durumunun hartalanması, yolcu ve yük taşımacılığına olan katkısı veya eksklkler Ülke genelne dağılmış lojstk afet depolarına ve çevredek krtk tesslere uzaklığı le alternatf ulaşım stkamet ve bçmlernn araştırılması gerekl yatırımları yönlendrmede öneml olacaktır. Aynı şeklde Ulaştırma Bakanlığı tarafından planlanan yakın çevredek herhang br ulaşım  planı ve/veya projesnn dkkate alınarak l yararına olacak lave planlar düşünüleblr düşünüleblr.. •







 

3.1.5.3 Ana Yaşam Yaşam Hatları Hatları Ana yaşam hatlarının mevcut durumu ncelenrken hzmet sağlayan kurum, hzmetn sağlandığı ana kaynak, kent çnde ana dağıtım noktaları ve hatlarının mekansallaştırılması, altyapı sstemlernn kurulum zamanı, kapaste ve hzmet alanı yeterszlkler gb konuları dkkate almak öneml olmaktadır. Aynı zamanda, farklı tehlke türlerne göre “olası br afet durumunda” dayanıklılıklarının önceden tespt, gerekyorsa güçlendrlmes gerekmektedr. Tüm altyapı sstemlernn mekansallaştırılması (hartalanması), her br altyapı sstemne acl durumda müdahale edeblmek çn mevcut ve güncel durumu kayıt altına almak ve gerektğnde zaman ve para kaybı olmaksızın kolaylıkla kullanmak  mümkün olmaktadır. olmaktadır. Buradak blgler çn o ln Su ve Kanalzasyon İdares, Elektrk şler, Doğalgaz şler le lgl frmalardan güncel blglere ulaşılablecektr. Su şebekesnn durumu, yeraltı suyu kapastesne bağlı olarak gerektğnde kullanılablecek  kuyu suyu veya depolar çn önceden krtk noktaların tespt Elektrk altyapısının durumu: Enerj nakl hatları ve koruma bantları, trafoların mekansallaştırılması. Örneğn; enerj nakl hatlarının bulunduğu hatlar yerleşm yerlernn çnden veya yakınından geçmemel, enerj nakl hatlarının koruma bantlarının yen yerleşme alanları veya geçc barınma alanları planlanırken dkkate alınması gerekmektedr. Doğalgaz altyapısının durumu: İlnzde kurulu se bu altyapının yeraltında nerelerden geçt•





ğ, boru uzunlukları ve malzeme blglernn dökümünün yapılması ve hartalanması gerekr. Böylelkle br acl durumda müdahales kolay olacaktır olacaktır.. Aynı Aynı zamandan dayanıklılık ve bakım durumlarının güncel tutulması önem arz etmektedr. Haberleşme altyapısının durumu: Telekomünkasyon sstemnn güncel blgsne ulaşablmek  önemldr. Hang bnalarında yönetm fonksyonu olduğu ve santrallern konumu, yapıların yapım yılı ve yapı türü tehlkelere karşı maruz kalma durumlarını değerlendrmek açısından öneml olablecektr olablecektr.. Kanalzasyon ve yağmur suyu drenajı altyapısının durumu: Kentlermizn pek çoğunda bu k sstem aynı altyapıyı kullanmakta çoğu kez de an yağışlar sonrası kent ç taşkınlara sebebyet vereblmektedr.. Bu nedenle lnzde bu sstemlern ayrılması yönünde plan ve programlar yapıvereblmektedr larak kaynaklar bu yatırımı yapmak üzere öncelklendrleblr. Her k sstemnde kapasteler-





Sayfa | 25

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

nn yeterl olması ve düzenl bakım ve onarımlarının yapılıyor olması dğer altyapı sstemlernde de olduğu gb önemldr. Yağmur Yağmur suyunun depolanması ve acl durumlarda (kuraklık veya  başka afetler sonrasında) kullanma kullanma suyu olarak değerlendrlmes değerlendrlmes de mümkün olablr. olablr. •

Çöp toplama ve depolama: Bu alanların mevcut yer seçm sağlık ve sağlığa uygunluk açısından değerlendrleblr ve depolama yöntemler yleştrleblr. Br afet sonrası ortaya çıkacak enkazın nerede, nasıl saklanacağı, gerektğnde nasıl ger kullanılacağı planlanablr.

3.1.5.4 Sanat Yapıları (Köprü, Viyadük, Tünel vb.) Sanat Yapılarının Yapılarının yapım bçmler, yılları ve bakım geçmşlerne bağlı olarak hem kapaste açısından hem de yıpranma açısından durumu Yenlenme htyacının araştırılması •



3.1.5.5 Sosyal Altyapı Eğtm, sağlık, kültür, dar brmler (taşra teşklatları), rekreasyon ve yeşl alanlar gb sosyal altyapıyı (donatıyı) oluşturan alt başlıklarla lgl dökümün ldek ve lçelerdek dağılımı çıkarılarak hartalanması önem teşkl etmektedr. Bazı yerleşmelerde kademelenmedek yerne göre br dağılım olması gerekrken yerleşmde bu türden sosyal donatı ve bulunan, hzmetlern eksklkler ortayaolan konulmalıdır. nulmalıdır . Br afetmevcut durumunda yerleşmelerde deal br dağılımda böylelkle erşleblr ve mevcut afetler karşısında dayanıklı kalablen (kalması gereken) bu donatı alanları Acl Durum Görevller/servsler (bundan böyle ADG) olarak kullanılablrler. ADG’ler br afet durumunda ayakta kalması gereken krtk önemdek hzmetlern yerne getrldğ tesslerdr. Afet öncesndek hzmet alanları dışında afet sonrasında farklı hzmet alanları da üstlenmes le afet sonrasında etklenen nüfusun lk başvuracağı ve afetten hemen sonrak akut dönemn atlatılmasında yardımcı olacak tesslerdr. Örneğn, mahalle ölçeğnde lk ve ortaöğretm hzmet sunan ortaöğretm bna ve alanları br deprem sonrası sağlam kaldığı takdrde evlern kaybedenler çn geçc barınma sağlayacak alanlara dönüştürülerek kullanılabldğ gb yardımların toplanarak dağıtıldığı veya aşe hzmetlernn yerne getrldğ alanlar olarak da değerlendrleblr değerlendrleblr.. Dolayısıyla  bu alanların kent çnde tespt, afetler karşısındak durumu ve buna bağlı olarak üstleneceğ göreve göre hazırlanması öneml br hazırlık aşamasıdır. Aşağıdak tessler bu kapsamda ele alınmalı ve kent çndek dağılımlarının yanı afet sonrasında hzmet kapastelernn hesaplanması gerekmektedr. Bu kapasteler kşsıra başına düşen yatakvereceğ ve barınma alanı le belrleneblrken başka hzmetler çn yne hzmet edeceğ nüfus blgs le fade edlmektedr. Rekreatf alanlar ve yeşl alanlar/parklar acl durumda sığınma ve/veya geçc barınma alanları olarak değerlendrleblrler. ADG olarak görev üstlenecek kullanımlar aşağıdak gbdr: •



Sağlık tessler (hastaneler, klnkler, sağlık ocakları) Eğtm kurumları (tüm okullar, ünverste kampüsler)





Spor tessler (stadyumlar, futbol, basketbol sahaları vb) Kamu hzmet bnaları ve alanları Dn tess ve alanları

3.1.6 Şehirleşme ve Yerleşim Yapısı Bu bölümde kentn şehrleşme geçmş, planlama tarh ve mevcut yerleşm yapısının nelerden oluştuğu ele alınacaktır alınacaktır.. 3.1.6.1 Kentin Gelişim Tarihi ve Planlama Geçmişi  Kentlern gelşm, büyüme tarh ve bunun mekansallaştırılması günümüz yerleşmesnn bugünkü durumuna ışık tutacaktır. Örneğn, Örneğn, 40 yıl önce var olan doğal br takım değerlern (kuru dere yatağı, orman alanı, tarım alanı vb.) kaybolarak kentsel kullanımlara dönüşmes ve yoğunlaşması bugün o Sayfa | 26

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

alanların maruz kaldığı tehlkelern sebebn ortaya koyacaktır. Böylelkle rskler değerlendrme ve azaltma aşamasından bu blgler kullanarak müdahalede bulunmak yol gösterc olacaktır. Br başka örnek se konut üretm süreçlernn bugünkü kent çndek konut alanlarının nasıl ortaya çıkardıklarıdır. Burada, üretm yılı, yoğunluğu (nüfus yoğunluğu, TAKS, KAKS), konut tp, dolu-boş lşks (açık- kapalı mekânlar), kat yükseklkler, hang dönemde ne sebeple yapıldığı, kmlern yaşadığı gb  br döküm le konut alanlarının başta olmak üzere dğer kullanımların da üretm tarhn çıkarmak yernde olacaktır. Böylelkle hem rsk değerlendrmes yapmak hem de müdahale bçmlern çeştlendrmek mümkün olablecektr olablecektr.. Beledyelern kend arşvlernde olablecek verlerden kentn planlama geçmş çn şmdye kadar yapılmış planların tarhler kmler tarafından üretldğ, plan kararlarının hanglernn uygulandığı hanglernn uygulanamadığı ve kent nasıl şekllendrdğ ortaya konur. Burada zaman çnde kente müdahale bçmler le günümüz kentnde plan dışı ortaya çıkan alanların belrlenmes, planlı alanlarda yaşanan sıkıntıların ortaya konması ve İRAP uygulanırken uygulamada çıkan sorun alanlarını bu gözle değerlendrmek açısından faydalı olacaktır. Bölges çnde bulunan kalkınma projeler çndek yer, en güncel Çevre Düzen Planı (ÇDP) ve İmar planları le yakın gelecektek plan kararlarının da İRAP le brlkte değerlendrmes daha anlamlı olacaktır. Burada lgl yerel yönetmlern (beledyeler) yapmış oldukları planlama çalışmaları le güncel bölge ve nazım mar planları/kararlarının neler olduğunu ortaya koymak çn analz raporları, bölge planları (1/100000 ve 1/25000 ölçekl Çevre Düzen Planları), nazım planları (1/5000 ölçekl) gb blglern derlenmesnn bu bölüme büyük katkısı olacaktır.

3.1.6.2 Arazi Kullanımı Öncelkle tüm ln araz sınıandırmasına htyaç vardır. Burada yerleşk alandan farklı olan dğer araz ve alan sınırlarının (üretm alanları, altyapı alanları, orman alanları, tcar alanlar, vb.) belrtlmes önemldr. Araz kullanım blgs 1/100bn ölçekl hartalarda üretldğ gb 1/25bn ve 1/5bn ölçekl de üretlr bölgesel ölçekten yerel ölçeğe doğru amaca yönelk olarak kullanılablecektr. •

Toprak kablyet blgs mutlak tarım toprakları ve dğer toprak çeştler blgsn verr. Aynı zamanda orman arazlern dağılımını da çereblr. Mutlak tarım arazler le toplam 7 kalteden oluşan kablyetve sınıarından I. II. faalyet ve III. sınıf kalteye sahpgereken toprakların yerleşme uygun olmayan kesnlkle tarım çn kullanılması alanlardağılımı olacaktır. olacaktır .





Su toplama havzaları ve 1. 2. Derece koruma sınırlarının belrtlmes önemldr. önemldr. İl ölçeğnn yanı sıra alt ölçeklerde de güncel araz kullanımı hartalarının elde edlmes gerekldr.. Kentsel ölçeklerde hazırlanacak hartalar daha çok kentsel kullanımlardan oluşacaktır ldr oluşacaktır..

3.1.6.3 Yapı Yapı Stoku Bilgisi ve Haritalama

Burada özellkle merkez lçedek yapı stoku blgsnn sayısal ver olarak eldes zarargöreblrlk çalışmalarının yapılmasında önem arz eden br aşamadır. Ancak üst ölçekte dkkat çeken yüksek tehlkeye maruz alanlar var se bu alanlara özel de çalışmalar yerel ölçekte yürütüleblr. Bu noktada yerel ölçekte; beledyelern veya Çevre Şehrclk Bakanlığı l müdürlüklernn kentsel dönüşüm çalışmaları çn hazırlamaya başlamış oldukları veya hazırladıkları mekânsal verlerden yapı stoku envanternn güncel tutulması ve kullanılablr ver setnn gerekl görüldüğü hallerde yleştrlmes özellkle rsklern değerlendrlmes açısından krtk br aşamadır aşamadır.. Km hallerde sayısal ver tabanında tutulmasa da br takım planlama çalışmalarına ışık tutan bna kaltes, yapı malzemes, yapım yılı, yapı katsayısı, bağımsız brm sayısı, ruhsat tarh, kat malk sayısı vb. verlern toplanableceğ blgler farklı katmanlar halnde yerel yönetmlern 1:5000 ve 1:1000 planlama çalışmalarına altlık ver olarak üretlmekte olup bu çalışma kapsamında daha alt ölçekl rsk değerlendrmes çalışmalarında kullanılablr olacaktır. Sayfa | 27

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.1.6.4 Doğal-Kültürel Varlıklar Varlıklar ve Miras Alanları İlmzde bulunan tarh kültürel mras alanlarının durumu le lgl blg verlmeldr. Özellkle afetlerden etklenmş ve etklenme potansyel bulunan taşınmaz kültürel varlıkların durumlarından da bu bölümde bahsedlecektr. Bu alanların üretlecek hartalarda belrtlmesnn yanısıra geçmşte yaşadıkları hasarlar ve güncel olarak maruz kaldıkları tehlkelerden ötürü özellkle koruma planları kapsamında dkkate alınmaları gerekmektedr. 3.1.7 Afet Durum Durumu u Bu bölümde ilin afetler geçmişi ve mevcut tehlikelerinin neler olduğu ve nereleri ne kadar etki altında bıraktığı anlatılacak ve kısaca mevcut ve geçmişte yapılmış afet risk azalma çalışmalarından  bahsedilecektir. İRAP hazırlama aşamasında zaten başlatılmış başlatılmış projelerin devamına ya da gerekli görülürse daha acil müdahale edilmesi gereken başka projelere öncelik verilmesi kararı bu bölümdeki çalışmaların neler olduğunun ortaya konulmasına bağlı olarak verilebilecektir. Dolayısıyla ildeki ilgili kurum ve kuruluşlardan da alınacak bilgi ve belgelerin yanı sıra o ildeki afetler, doğal kaynaklı ve insan kaynaklı tehlikelerle ilgili yazın taraması da yapılarak bu bölümle ilgili faydalı olabilecek  ve başka çalışmalara da kaynak olabilecek bilgi ve belgelere ulaşılması ve bu bölümün güncel tutulması sağlanacaktır sağlanacaktır..  

3.1.7.1 İl’deki Hakim Tehlikeler Tehlikeler ve Yaşanan Yaşanan Afetler  İl genelnde blnen tehlkelern ve geçmşten günümüze yaşanmış afetlern neler olduğunun ve etklenen alanların ortaya konulması önemldr. Çünkü afetlern oluş sıklığı, büyüklüğü ve yarattığı etk gelecekte olma htmal olan afetler hakkında genel blg vermesnn yanı sıra olma olasılıkları ve büyüklüklernn hesaplanmasında da katkı sağlar. Burada geçmş afetler lstes hazırlanırken geçmşte yaşanmış ve etkl olmuş hasar ve can kaybına neden olmuş, büyük afetlern her brnden  br kaç örnek olacak şeklde (deprem, taşkın, heyelan, yangın, endüstryel kazalar, fırtına… vb. ) tablo halnde verlmes gerekmektedr. Tüm afetlern meydana geldğ tarhlere bağlı kalarak genel  br dökümünün yapılmasının yanı sıra afet tplerne göre daha detaylı tablolar, grafkler ve hartalar  hazırlamak yernde olacaktır olacaktır.. Tablo 3. 2. Türkiye Genelinde Yaşanan Yaşanan Afet Olaylarının Dökümü (1900-2003)

(Kaynak:: AFAD) (Kaynak AFAD)

Sayfa | 28

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI  

Örneğn; meydana gelen depremlern aletsel büyüklüğü, merkez üssü, hasar durumları, yol açtığı kncl afetler le dğer afetlere dar bu bölümde derlenecektr. Tablo 3.2’de detaylı dökümü yapılmış geçmş afetlern mümkünse br bölge hartası çnde (1:100bn ölçekl), güncel aktf fay hatları le merkez üslernn görselleştrlmes de önem arz etmektedr. Bu tablo aynı zamanda Modül 2 de tehlke ve rsk belrleme çalışmasında detaylı olarak çalışacağımız afetlere karar verme sürecnde kullanılacaktır.

3.1.7.2 Afet ve Acil Durum Yönetimi Düzeni ve Koordinasyon  

 

En güncel mevzuata bağlı olarak afet ve acl durum yönetmndek kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları belrten örgütlenme bçmn açıklamak ve bu görev sorumlulukları açık ve anlaşılır   bçmde ortaya koymak önemldr önemldr..   Burada İRAP hazırlayacak olan lde oluşturulmuş ve devam etmekte olan koordnasyon ve kurumsal yapının uygulamadak şleyşnn de aktarılması yasal çerçevenn nasıl şledğn ya da uygulamada ne tür sıkıntıları olduğunu anlamak bakımından faydalı olacaktır. Bu kısım aşağıdak konuların kısaca ele alınmasıyla anlatılablr. •







 

Kurumlar arası protokoller  Uluslararası ajanslar le şbrlğ durumu Gönüllü Çalışmaların Koordnasyonu, gönüllü kayıt ve sevk sstem Beledyeler ve bağlı kuruluşlar, STK’lar ve gönüllü gruplar, dğer kurumların görevl oldukları ya da gönüllü oldukları çalışmaların neler olduğu ve sorumluların ş bölümü dökümü yapılacaktır.

3.1.7.3 Afet Risk Azaltma Çalışmaları - Yapısal Önlemler  Afet rsklernn azaltılmasına yönelk şmdye kadar yapılmış ve yapılmakta olan çalışmaların neler olduğunu ele alan br bölümdür. Burada yapısal br takım önlemler olarak mühendslk çalışmalarının br sonucu olan, br takım altyapı tesslernn depreme karşı güçlendrlmes, sel korunma duvarlarının/setlernn yapılması veya güçlendrlmes, bazı kamu bnalarının bu kapsamda yenden yapılması veya güçlendrlmes, kentsel dönüşüm projeler kastedlmektedr kastedlmektedr.. Aşağıdak afet türlerne göre ayrılmış alt başlıklarda bu yapısal önlemlern neler olableceğ aktarılacaktır aktarılacaktır..

Sayfa | 29

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Yapısal Önlem Alanları Altyapı ( doğalgaz, kanalizasyon, enerji hatları, iletişim hatlatı vb.)

 

Ulaşım ( şehirlerarası ulaşım, kent içi ulaşım, karayolu, havayolu, demiryolu) Kentsel dönüşüm ve yeniden yerleşim İklim Değişikliği Etkileri ve Uyum tedbirleri ( şehir sellenmeleri, deniz/nehir suyu yükselmeleri, aşırı yağışlar, kuraklık vb.) Yapı düzeyinde fiziksel güçlendirme ile ilgili önlemler Kritik hizmet tesisleri ( kamu yapıları, okullar, hastaneler gibi acil durum görevlisi olabilicek yapılar ile lojistik yapıları ) Önlem yapıları ( taşkın önleme tesisleri, istinat duvarları vb. ) Tehlikeli madde üreten tesisler Enerji ve sanayi tesisleri Konut Yapıları Kültür varlıkları Köprü ve viyadükler Barajlar Diğer  Şekil 3. 2. Yapılmış/Y Yapılmış/Yapılmakta apılmakta Olan Yapısal Yapısal Önlem Alanları Listesi 

3.1.7.3.1 Deprem Depreme karşı alınan önlemler konusunda yapılan çalışma var mıdır? Varsa Varsa nelerdr? Bu alt başlığın konusudur konusudur..

3.1.7.3.2 Heyelan, Kaya Düşmesi ve Yamaç Yamaç Kaymasına Yönelik Yapılanma Yapılanma Jeolojk tehlkelerden korunmaya yönelk yapılanmaların neler olduğu, hang tarhlerde uygulandıkları, nereler korumak amaçlandığı ve güncel br değerlendrme yapıldığında ortaya çıkan sıkıntıları ve eksklklernden burada bahsedlecektr.

3.1.7.3.3 Drenaj ve Sel Kontrolü Şmdye kadar yapılmış ve/veya planlanmakta olan sel kontrolü projelernn neler olduğunun br dökümü yapılması önemldr. Burada yapılmış olan sel kontrolü projelernden sonra (baraj, sel ka-

 panı, sel önleme duvarı, akarsu ıslah çalışmaları) hala sel afet yaşanıp yaşanmadığı, yaşandıysa bu  projelern neden yetersz kaldığının araştırılması, kent bütününü de kapsayacak geçmşte yaşanan sellere maruz alanların hartalanması konusunda DSİ, Büyükşehr Beledyeler ve l özel dareler le koordnel çalışılması faydalı olacaktır.

3.1.7.3.4 Diğer Afet Önlemleri  Yukarıda bahs geçmeyen lnz tehdt eden başka türden tehlke türler (çığ düşmes, kuraklık, orman yangını, kaya düşmes vb.) var se onunla lgl olarak lnzde yapılmış veya yapılmakta olan ne tür önlemler vardır. Bu bölümde onunla lgl yapılmış çalışmalar anlatılablr ya da öneml gördüğünüz brkaç tanes yukarıda alt başlıklar gb ele alınablr alınablr..

Sayfa | 30

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.1.7.4 Afet Risk Azaltma Çalışmaları - Yapısal Olmayan Önlemler Yapısal olmayan önlemler arasında br takım araz kullanım değşklkleryle afet rsklern azaltmada faydaAşağıdak sağlayacaklste kararlar, erkengenş uyarı br sstemler ya da toplumun blnçlendrlmes, tatbkatlar sayılablr. bze daha perspektften değerlendrme yaparak bu bölümdek çalışmaları özetlememzde fayda sağlayacaktır sağlayacaktır..

Yap sal olmayan önlem alanlar  

Tehlikeleri belirleme, zarar görebilirlik hesaplama ve risk değerlendirme Mekansal planlama ( bütüncül afete duyarlı planlama kararları; taşkın risk azaltma plan kararları, yerleşime yasaklama, sınırlı yerleşim, çok-amaçlı kullanımlar, doku riskler, uygun olmayan kullanımlara yer seçimi, yoğunluk, yeşil/açık alan dağılımı, rezerv alan kullanımı vb. ) Finansman hazırlıkları Mevzuat, standartlar ve denetim Eğitim, bilinçlendirme ve toplum katılımı Sosyal kırılganlık çalışmaları ilgili gruplara yönelik tedbirler ( kadın, çocuk, yaşlı, engelli, yabancı/turist/göçmenler ) İklim değişikliği etkileri ve uyum tedbirleri Teknik kapasite Standartlar ve Denetim Kurumsal yapılanma Personelin yeterli sayı, nitelikte olması Uyarı-ikaz sistemleri Müdahaleye hazırlık ( tahliye alanları/yolları ) İyileştirmeye hazırlık Sigorta sistemi ve sigortalılık oranı  Şekil 3. 3. Yapılmış/Y Yapılmış/Yapılmakta apılmakta Olan Yapısal Yapısal Olmayan Önlem Alanları Listesi 

3.1.7.4.1 Afet Eğitimleri  İlnzde başlatılmış veya başlatılması planlanan, afet blnçlendrme, hazırlık ve lgl başka konulardak eğtm programlarının nerelerde, hang tarhte, ne zaman aralığında, hang kurum veya kuruluş tarafından, ne kadar sıklıkta, kmlere verldğ veya verleceğnn dökümünün yapılması önemldr. Aynı zamanda benzer şeklde yapılmış ve olarak yapılması planlanan tatbkatların br dökümü de

tablo halne getrleblr getrleblr..

3.1.7.4.2 Lojistik Destek Birimleri, Geçici Barınma Durumu ve Acil Toplanma Toplanma Alanları İl’dek veya yakın çevresndek lojstk destek brmlernn nerede konumlandığı, Türkye Acl Müdahale Planına göre (TAMP) destek ve yardım sağlayacak veya verlecek kentlern hangler olduğu blglernn paylaşılması gerekl görülmektedr. Geçc skan yerler ve hzmet etmes planlanan nüfusun dökümünün ortaya konulmasının yanında hemen afet sonrasında yakın çevredek nüfusun  br araya geleceğ ve kısa br süresn süresn geçrebleceğ ‘acl toplanma alanları’nın da mahallelerde hang açık alanları kapsadığı ve bunların mahallel tarafından blnmes çalışmalarının (yön gösterc şaretler ve toplanma alanı olduğunu söyleyen tabelalarla, öneml uğrak noktalarındak hartalarla,  blglendrme el lanlarının posta kutularına atılmasıyla, nternet stelerndek sorgulama motorları vb.) nasıl yürütüldüğü bu bölümde anlatılmalı var se eksklklern hang noktalarda olduğunun ortaya konması sağlanmalıdır sağlanmalıdır..

Sayfa | 31

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.1.7.4.3 Zorunlu Deprem Sigortası Oranı Oranı Zorunlu Deprem Sgortası yaptırma oranının İl genelnde ne kadar olduğu, yıllara göre nasıl değştğ ve kent genelnde hang alanlarda daha yoğun yapıldığı veya yapılmadığı blgs de sonrak çalışmalar çn faydalı olablecektr. olablecektr .

3.1.7.4.4 Diğer Önlemler  İlnz tehdt eden tehlke türlernn gerçekleşmes halnde etklern azaltacak yukarıda bahs geçmeyen yapısal olmayan başkaca hang önlemler var se onunla lgl olarak lnzde yapılmış veya yapılmakta olan bu önlemlerden bahsetmenzde fayda bulunmaktadır.

Sayfa | 32

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.2 MODÜL 2: TEHLİKE BELİRLEME, RİSK DEĞERLENDİRME VE OLASI ÖNLEMLERİN BELİRLENMESİ Bu modülde, tehlke belrleme ve rsk değerlendrmesnn nasıl yapılacağı, hartaların nasıl elde edleceğ, olası senaryoların nasıl oluşturulacağı ve değerlendrme sonuçlarının İl Afet Rsk Azaltma Planı’na nasıl, ne şeklde aktarılableceğ ya da başka deyşle ne şeklde kullanılableceğ anlatılacaktır. Temel olarak; Modül 2 le o ldek mevcut tehlke ve rsklern mekânsal olarak nerelerde ne düzeyde olduğunun ortaya konulablmes hedeenmektedr. Ancak bu deal hedefe ulaşablmek çn yeterl düzeyde ver altyapısına, güncel verye ve vernn kaltesne htyaç duyulmaktadır duyulmaktadır.. Verler Verler ne düzeyde yen, kaltel ve kullanılablr se hâlhazırda burada anlatılacak olan yöntemlerle yukarıdak amaca ulaşmak o kadar gerçekç olacaktır. Modül 2’ ye başlamadan önce rsk azaltma belgesnde çalışacağımız tehlke türlern belrlememz gerekmektedr. Burada br sınır ve sayı bulunmamakla brlkte, çalışmanın yönetleblr ve efektf olması adına 4 veya 5 tehlke türünün ana başlıklar olarak belrlenmes ve çalışılması önerlmektedr. Çalışılacak afetler seçerken afetler geçmş ve statstklerne bakarak, geçmşte yaşanmış ve en çok can ve mal kaybına neden olmuş afetler le olma sıklığı ve etks fazla olan afetlern seçlmesne dkkat edlr. Bunun yanı sıra çalışmaya başlamadan önce yapılacak olan onlne anketn cevaplarına göre de sıralamada lk 4 veya 5 afet dkkate alınarak çalışılacak tehlke türler belrlenmş olur. EK- 7: Afet Lstes Belrleme Dosyası’nda belrtldğ şeklde, Modül 1’de 1.7.1 başlığı altında oluşturulmuş olan geçmş afetler tablosu ve Ön Değerlendrme Anketnde yer alan llern en öneml afetlernn sorulduğu soruya (2. soru) verlen cevaplar dkkate alınarak, öncelkl afetler lstes oluşturulacaktır oluşturulacaktır.. Bu kılavuzda 4 tehlke başlığı (deprem, heyelan, taşkın/sel ve endüstryel kazalar) konusundak tehlke ve rsk değerlendrmes sürecnn ne tür verlere göre nasıl yapılableceğ örnek olarak anlatılacaktır.. Gerekl görüldüğü takdrde benzer yöntemle lnzdek başka tehlke başlıklarının da eklenelacaktır rek İRAP belgenzde olması sağlanmalıdır. Br öncek modül olan l profln hazırlarken kullanılan fzksel, ekonomk ve sosyal yapı blgleryle beraber afet geçmş le lgl blgler de kullanarak AFAD bünyesnde kullanımda olan Afet Rsk Azaltma Sstem (ARAS)  ,AFAD-RED  ve AYDES  gb programlar yardımıyla tehlke ve zarar 6

7

8

göreblrlk durumu ve rsk analz sonuçları üretleblecektr üretleblecektr. Çalıştaylar öncesnde taslak olarak hazırlanması gereken .bu bölümün ürettğ tehlke ve rsklern mekânsal olarak değerlendrldğ hartalar ve bulgular çalıştaylarda kullanılarak tartışmaya açılacaktır. Çalıştaylardak katılımcı kurumlarca senaryolar üzernde uzlaşılarak olası sonuçların gerçekleşmemes çn gerekl yapısal ve yapısal olmayan önlemlern lstelenmes le bu bölümün son haln almasına çalışılacaktır. Bu önlemler daha sonrak çalışmalarda kullanılacak ve hedef ve eylemlern

temel grdler olacaklardır (Şekl 3.4).

6- ARAS le afet duyarlılık ve tehlike haritalarının daha kolay ve hızlı bir şekilde, doğruya en yakın olarak hazırlanması, aynı platformda tutulması ve  paylaşılması amacıyla amacıyla web tabanlı tabanlı bir sistemdir. sistemdir. 309 teknik personelin personelin araziden topladığı topladığı 33.495 heyelan, heyelan, 4.544 kaya düşmesi, 836 çığ envanterinden envanterinden 9 farklı istatiksel modelini kullanarak Duyarlılık ve Tehlike Haritaları, tehlikeli madde taşımacılığı için ise Risk Haritaları oluşturulabiliyor. oluşturulabiliyor. 7- AFAD-RED: br depremn oluşturableceğ potansyel kayıplara dar tahmn sonuçları üreten öneml br araç olarak gelştrlmştr. gelştrlmştr. AFAD-RED hem gerçek br depremn hem de senaryo br depremn oluşturableceğ hasar ve kayba lşkn sonuçlar üretmektedr. üretmektedr. Sstem tahmn olarak; yapısal hasar (Haff, Orta, Ağır ve Yıkık), ayakta tedav gerektren hasta sayısı, haff yaralı sayısı, ağır yaralı sayısı, can kaybı sayısı, geçc barınma hzmet htyacı duyablecek kş sayısı, ssmk Şddet Hartası, İvme (PGA) ve Hız (PGV) Hartaları oluşturur. 8- AYDES: AYDES: Afet ve acil durum süreçlerinin elektronik ortamda takip edilmesi, yönetilmesi ve yöneticilere karar desteği sunulması amacıyla Afet Yönetim ve Karar Destek D estek Sistemi (AYDES) geliştirilmiştir. geliştirilmiştir. AYDES, AYDES, Coğra bilgi sistemleri üzerine inşa edilmiş, afet anında ulusal kaynakları etkin  bir şekilde yönetebilen yönetebilen karar destek mekanizmalarına mekanizmalarına sahip bir sistemdir. sistemdir.

Sayfa | 33

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

 Şekil 3. 4. Modül 2 Tehlikelerin Tehlikelerin Ele Alınması ve İRAP’a Yansıtılması

 

3.2.1 Modül 2 Aşama Aşamalar lar İl’de etkn olan tehlke ve rsklern belrlenmes, hartalanması, geçmş afetler ve üretlecek senaryo afetlere göre olası kayıpların ortaya konulması ve bunları dkkate alarak rsklern azaltılması çn gerekl önlemlern belrlenerek eylemler oluşturulması İRAP’ın olmazsa olmaz amaçlarındandır. YuYukarıda anlatıldığı gb çalışacağınız afet türlern belrledkten sonra Modül 2 kısmını her bir tehlike başlığı altında aşağıdak örneklerde gösterldğ gb ele alablr ve hazırlayablrsnz. Modül 2 Tehlke ve Rsk Değerlendrmes üç aşamadan oluşur; 1. Geçmiş afetler ve etkileri; Modül 1’n 1.7.1 başlığında tablo halnde verlmş olan yan lmzde yaşamış büyük ölçüde etkl olmuş afet olaylarının nerede, ne kadarlık alanı ve nüfusu •



etkleyerek, can ve madd kayba yol açarak, ne kadarlık br büyüklükte, ne sıklıkta meydana geldklern belrtecek blgler bu kısımda verlmeldr. Geçmiş afetlerin sayısal halde etki alanlarını gösteren haritalar (AYDES’ten geçmiş afetlerin alanları ve ARAS’ tan AMB sınırları) mutlaka lgl kurumlardan temn edlmel yoksa çzlmel veya üretlmeldr. 2. Tehlike ve Risk Analizi; tehlke ve rsk hartalarından ve o hartalardan üretlmş analzlerden oluşur. Bu bölümde br sonrak bölümde lstelenen gerekl harta katmanlarının toplanması gerekr. AYDES içerisinde bulunan YUVAM(Yerleşme uygunluk servsi) diğer adıyla TADYUS (Türkye Afete Duyarlı Yerleşme Yerleşme Uygunluk Sstem) veya beledyelerden beledyele rden alınabilecek alınabilece k olan yeryer-   leşime uygunluk sayısal haritaları, DSİ den alınacak olan taşkın haritası, Orman Müdürlükleri’nden alınacak olan yangın haritaları ve ARAS’tan alınan heyelan haritaları   le tüm katmanüst üs üste te brleş lar üst  brleştrl trlrr. Bu şeklde etk alanları le krtk tess, altyapılar etklenecek nüfus vs. kesştrlerek rsk belrlenmeye çalışılır . Örneğn; zayıf zemn koşullarına sahp alanlarda eski yapı stokunun bulunuyor olması deprem sonrası en fazla hasarın orada olabileceği anlamına gelebilir. Bu bölüm çn çalışılan alandak yapıların (alt ve üst yapı) öznitelik bilgileri ile o alanda yaşayan nüfus (yoğunluk) ve araz kullanımlarının (eğtm, sanayi, sağlık) neler olduğu bilgisi de gerekmektedr. Sayfa | 34

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3. Senaryolar ve Değerlendirme Sonuçları; Bu bölümde lerde meydana geleblecek afetler  afetler  çn senaryolar oluşturulur. Senaryo formları 1. çalıştayda doldurulacaktır. Senaryolar EK-8' de •

yer alan formata uygun olarak her afet türü çn 2 farklı şeklde muhtemel ve en kötü) hazırlanır. kötü) hazırlanır.

 

 

Muhtemel ve en kötü senaryolar aynı yer ve aynı fay segmenti için üretilmemelidir.  üretilmemelidir.  Bir noktada en kötü senaryo oluşturulmuş ise, muhtemel senaryo başka bir nokta için oluşturulmalıdır. Oluşturulan senaryo tabloları yne 1.çalıştayda  doldurulacak olan olay-önlem tablolarına altlık oluşturacacaktır. Daha fazla önlem oluşturablmek adına, çok sayıda muhtemel ya da da en kötü senaryo üretleblr.. Senaryolar  oluşturulurken; üretleblr  oluşturulurken; afetlern nerede, ne kadar alan ve nüfusu etkileyerek, ne kadar can kaybı ve madd kayba yol açarak, ne büyüklükle, ne sıklıkta meydana gelebilecekleri fade edlmeldr edlmeldr.. Asıl afetlern tetkleyeceğ veya yol açableceğ kncl afetler ve ikincil ikincil etkilern de yazılması önemldr. Hazırlanan senaryo afetler, özet tablosuna (Tablo 3.3) özetlenerek  aktarılır.. Bu bölüm çn AFAD-RED aktarılır AFAD-RED gb analz programları kullanılablr kullanılablr..

3.2.2 Modül 2 Süreç Süreç Modül 1-İl Profl le brlkte her br tehlke türüne göre yne İl AFAD tarafından hazırlanmış ARAS, AFAD-RED, hartaları le varsa o ln MTA, güncel tehlkelerne yönelk yapılmış başkacaYerleşme çalışmalaruygunluk da dkkate alınarakçıktıları (akademk makaleler, MT A, DSİ, Su Yönetm Genel Müdürlüğü gb kurumların ürettğ değerlendrme ve raporlar gb) hazırlanacak olan tehlke rsk değerlendrme sonuçlarının çalıştaylar öncesnde ön rapor ve hartalar olarak tamamlanması krtk önemdedr. Çalışmaya başlamadan önce Duyarlılık ve rsk hartaları oluşturulurken htyaç duyulacak ve kullanacağımız katmanlar elde edlmeldr, bu katmanlar sayısal olarak AYDES’ te mevcuttur. Bu katmalar geçmiş afet etki alanları haritası ve tehlike ve duyarlılık haritalarımız ile mutlaka çakıştırılarak değerlendirmeler bu doğrultuda yapılmalıdır. yapılmalıdır.

İrap Kapsamında İhtiyaç Duyulan Katmanlar, Katmanlar, Sayısal Veri Veri ve Tematik Tematik Haritalar Listesi Katmanlar Listesi; Aşağıda belirtilen katmanlar, o bölge için oluşturulmuş olan tehlike ve risk haritaları üzerine eklenecektir. eklenecektir.

1. 2. 3. 4.

(İlnze at, .Shp, .tab, .kml, .kmz formatında katmanlar) Yapı stoğu (bna tp, yapım yılı, kat aded vb) Ana yaşam hatları ve altyapılar (elektrk, doğalgaz, su) Yollar  Barajlar, Akarsu, göl, gölet, havzalar 

5. Eğtm Kurumları (lk-orta-lse ve ünv, yurtlar) 6. Sağlık Kurumları (Hastane, sağlık Ocağı .. ) 7. Enerj Üretm Tessler (Baraj, Termk santral vb) 8. Boru hatları (Doğalgaz, atık ve temz su vb.) 9. Köprü, vyadük, tünel 10. Tarh ve kültürel mras alanları, müzeler  11.S anay tessler 12. Orman alanları AFAD yerleşkeler 13. Pols, İtfaye, Jandarma, AFAD NOT: Hazırlanacak tüm hartalarda ölçek, açıklamalar, kuzey şaret ve kaynak bulunmalıdır bulunmalıdır..  

Çalışılacak her afet türü çn üç aşamada ilerleyen Modül 2, afetsellik/afet geçmişi (tarh, büyüklük, etk, yer vb. blglerle), belrl br  tehlikeye maruz alanlar (taşkına maruz alanlar gb),  belrl kabuller le ortaya konulmuş zarar göreblrlk durumu (taşkına maruz alanlarda zarara uğrayablecek varlıklar) ve varsa rsk değerlendrmes yapılarak hartalanması, olası afet senaryolarının Sayfa | 35

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

gelştrlmes, hasar tahmn çıktılarını ortaya koyar. Çalıştaylar sırasında da başkaca tehlke ve rsk durumları var se bu modül taslağı güncellenr, senaryo önerler gözden geçrlr. Ortaya çıkablecek muhtemel hasar durumlarına göre alınablecek önlemler tartışmaya açılarak 4. modülde temel amaç ve hedeer doğrultusunda eylemler oluşturulur. Çalıştayda masalarda her br tehlke türü çn senaryolar hazırlanacaktır. EK- 8: ’dek senaryo formatı doldurularak her br afet türü çn en az k adet, en kötü senaryo (br afet meydana geldğnde kncl afetler tetkleyeblr veya berabernde başka afetler de meydana geleblr) veya muhtemel senaryo olmak üzere en az k farklı senaryo hazırlanır. Senaryo hazırlamadan önce tüm katılımcılarla tartışılarak senaryolara karar verlerek senaryo afetler özet tablosuna (Tablo (Tablo 3.3) özetlenerek aktarılır. Daha sonra her afet türüne at senaryolar ve değerlendrmeler özet şeklde Modül 2’ de lgl başlık altında yazılacaktır yazılacaktır.. Ancak, senaryolar aracılığıyla üretilen can ve mal kayıplarına yönelik tahmini verilere belgede kesinlikle yer verilmeyecektir. verilmeyecektir. Tablo 3. 3. Senaryo Afetler Özet Tablosu

Senaryonun Kısa Açıklaması (Bir kaç cümle ile afetin kaynağı ve tetikleyici unsurları yazılabilir)

Konum-yer 

Muhtemel Senaryo 1 Muhtemel Senaryo 2 Muhtemel Senaryo 3 En Kötü Senaryo 1 En Kötü Senaryo 2 En Kötü Senaryo 2 Br sonrak bölümde, farklı tehlke başlıkları (Deprem, Kütle Hareketler, Taşkın/Sel ve Endüstryel Kazalar) örnek olarak ncelenecektr. Dğer tehlke türler çn de benzer metotlarla oluşturulablr. Her br afet üç alt başlıkta ncelenecektr. Bu başlıkların detayları ve çerkler le lgl yukarıda (1.1.1) bahsedlmşt. Bu başlıklar özetle; Geçmş Afetler ve Etkler, Afet Tehlke Tehlke ve Rsk Analzler, Afet Senaryoları ve Değerlendrme Sonuçları.

3.2.2.1 Deprem Tehlike ve Risk Değerlendirmesi  Bu bölümde “Deprem tehlkes nasıl ortaya konulur? Hang verlere htyaç duyulur? En olması

muhtemel deprem le en kötü deprem senaryoları nelerdr? Olası sonuçlarından hang alanlar en çok, hang alanlar daha az hasarla etklenecektr?” gb sorulara yanıt aranacaktır. Aşağıdak Aşağıdak alt başlıklarda çalışma yürüterek, bu sorulara karşılık gelen lnze at sonuçları hem yazınsal hem de mekânsal olarak göstereblmenz faydalı olacaktır. AFAD Deprem Dares Başkanlığı AFAD RED (Deprem Rsk Analz Programı) tarafından üretlen rsk analz sonuçlarından elde edlen kayıp ve hasar blgler kullanılablr. İmar Planına Esas Jeolojk-Jeoteknk ve Mkrobölgeleme Etütler ve Raporları ve bütün ekler (sayısal ortamda (vektör verler shapefle formatında olmak üzere), pdf, harta vb. olarak varsa elde edlmesnde fayda bulunmaktadır. Bunlar Çevre ve Şehrclk Bakanlığı/Büyükşehr Beledyes/İlçe Beledyes gb kurumlardan elde edleblr. MTA Gen. Md.’den 1/25.000 Ölçekl Sayısal Jeoloj Hartaları (vektör verler shapefle formatında olmak üzere), 1/25.000 Ölçekl Dr Fay ve Heyelan Envanter Hartaları, CBS ortamında (vektör verler shapefle formatında olmak üzere), (Not: Varsa ek olarak daha güncel AY DES vb., tüm fay ve heyelan verileri örneğin: deprem deprem yüzey kırığı, holosen fayı, kuvaterner fayı, olası kuvaterner fayı, eski heyelan, aktif heyelan, krip-akma-kayma vb sığ heyelan alanları, alansal haritalanabilen aktif akma, alansal haritalanabilen eski akma, CBS ortamında; vektör verler   shapefle formatında olmak üzere ) temn edleblr edleblr.. Bu analzler  sonucu   sonucu tahmn etk alanları, etkleneblecek nüfus, bnalar, krtk yapı ve altyapılar vb… belrleneblr belrleneblr.. Sayfa | 36

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Yukarıda belrtlen verlere ek olarak analz çalışmalarında aşağıdak verler de kullanılablr; • • •



İncneblr Gruplar ver tabanı (Ale Sosyal Poltkalar İl Müd.) Sayısal (CBS ortamında) İmar Planları MAKS (Mekansal Adrese Dayalı Kayıt Sstem) verler (İç İşler Bak.): bna ve bağımsız brmlere lşkn öz ntelk blgler (sayısal ortamda terchen CBS ortamında kullanılablr şeklde) Kentsel Dönüşüm Alanları, Rezerv Alanları (Çevre Şehrclk İl Müd.)

3.2.2.2.1 Fay Sistemi; Geçmiş Depremler Depremler ve Etkileri Etkileri Bu bölümde, geçmşte yaşanan depremler le lgl Modül 1’de elde edlen blg, belge ve hartalardan da yararlanarak lnzn çnde bulunduğu fay sstem ve zonu çndek deprem tehlkes yne hartalar le destekl br bçmde anlatılacaktır. İlnzde geçmşte yaşanmış depremler, o depremn etkler, etk alanları ve faylarla lgl blgler lgl kaynaklardan toplanarak burada verlmeldr. Geçmş depremlere at sayısal verler (merkez-üslernn yer, büyüklükler, dernlkler vb.), harta ve grafkler de her deprem çn ayrı ayrı tanımlanmalıdır tanımlanmalıdır..

 

 Şekil 3. 5. Eş Şiddet Haritası Haritası ve Deprem Tehlike Tehlike Haritası

Yne deprem tehlike haritası (https://www (https://www.turkye.gov .turkye.gov.tr/afad-turkye-deprem-tehlke .tr/afad-turkye-deprem-tehlke-hartalar) -hartalar) üzernde lnz sınırları çersnde en yüksek tehlkeye sahp olan alanlar belrlenerek o noktalara at

değerler (en yüksek hız ve vme) harta üzernde gösterlecektr. İlnze at zemn blgler yerel zemn sınıarı blgler le deprem tehlke hartasında noktasal olarak grlerek en rskl bölgeler tespt edlmeldr.  Spektral vme katsayıları ve zemn sınıarına göre sahaya özel deprem tehlkes analzler yapılablecektr. 9

3.2.2.1.2 Deprem Tehlike ve Risk Analizi İlnz çn yapılmış mar plana esas jeolojk Jeoteknk- Yerblmsel Yerblmsel Etüt Raporunun ek olan YerYerleşme uygunluk hartasında sıvılaşma, şşme oturma probleml alanlar (UOA, ÖA, 1,3,4,5), faylı  alanlar ve Mkrobölgeleme çalışması yapılmışsa zemn salınım peryodu hartası elde edlerek lnzn yapı stoğu, krtk tess ve altyapıları bu hartalar le çakıştırılarak, bu probleml alanlar çersnde kalan yapılar tespt edlmeldr edlmeldr..

9- https://webdosya.csb.g https://webdosya.csb.gov.tr/d ov.tr/db/altyapi/icerikler/2-deprem-ye b/altyapi/icerikler/2-deprem-yer-hareket--2019042409384 r-hareket--20190424093841.pdf  1.pdf 

http://www.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/c047eaa5e409ee3 http://www.imo.org.tr/resimler/do sya_ekler/c047eaa5e409ee3_ek.pdf?tipi=1&turu=X& _ek.pdf?tipi=1&turu=X&sube=21 sube=21 https://fenbildergi.aku.edu.tr/wp-content/u https://fenbildergi .aku.edu.tr/wp-content/uploads/2018/12/0156 ploads/2018/12/015602-1028-1035-1.pdf  02-1028-1035-1.pdf 

Sayfa | 37

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

 

 Şekil 3. 6. Sıvılaşma Oturma Oturma Şişme ve Fay Kaynaklı Kaynaklı Yerleşime Yerleşime Uygunluk Haritaları

 

3.2.2.1.3 Senaryolar ve Değerlendirme Sonuçları Tahmn ahmn depre deprem m rsk anal analz z sonuçl sonuçları arı AFAD AFAD RED progr programı amı taraf tarafından ından üret üretlmekt lmektedr edr.. AF AFADADRED dep deprem rem sen senary aryola oları rı AF AFAD AD Dep Deprem rem Da Dares res Baş Başkan kanlığ lığıı tar tarafı afında ndann üre üretl tlp p AYDE YDES S yaz yazılı ılımın mınaa aktarılmaktadır. Br ln veya bölgenn deprem analz yapılırken ve senaryolar hazırlanırken l etkle k leye yeb ble lece cekk ve de depr prem em ür üret eteb ebl lec ecek ek fa fayl ylar ar ç çn n se sena nary ryoo ha hazı zırl rlan anma malı lıdı dırr. Muhtemel ve en kötü senaryolar aynı yer ve aynı fay segmenti için üretilmemelidir. Bir üretilmemelidir.  Bir noktada en kötü senaryo oluşturulmuş ise, is e, muhte muhteme mell se sena nary ryoo fa fark rklı lı bir no nokt ktad adaa ol oluş uştu turu rulm lmal alıd ıdır ır.. İl İln nz zee ya yakı kınn ve ge geçm çmş şte te depre deprem m ür üret etm mşş fayl fa ylar ar üz üzer ern nde de me meyd ydan anaa ge gele leb ble lece cekk de depr prem emle ler  ç çn n se sennar aryo yola larr ha hazı zırl rlaanm nmal alıı ve 1. 1.Ça Çalı lışt ştay ayda da katılımcılarla brlkte EK-8'de bulunan senaryo formuna aktarılmalıdır. Deprem tehlke analz çalışmaları gelecekte meydana geleblecek depremlern zemn ve yapılar  üzerndek etklern belrlemek açısından önem arz etmektedr. Deprem tehlkes belrlenrken dep-rem kaynak parametreler, deprem katalogları, matematksel modeller kullanılablr. Hasar ve cankaybı oluşturablecek büyüklükte br depremn bell yer ve zamanda meydana gelme olasılığındanyola çıkılarak deprem tehlkes belrlenmeye çalışılır. Deprem kaynak parametreler yan dr fay ha-rtaları depremlern nerelerde olableceğn gösteren verler olduğundan öncelkl verlerdr. Depremkatalogları

 

gelecekte yaşanması muhtemel olayları belrlenmekte kuayllanılan kaynaklardır. Deprem-lern oluş sıklığı ve zamanları konusunda da ayrıntılı paleossmolojk çalışmalardan faydalanılablr. faydalanılablr. Bu metotlarla senaryo depremn büyüklüğü ve kaynak parametreler belrlendkten sonra AFAD RED programı kullanılarak analz yapılablr. yapılablr. AF AFAD-RED AD-RED Sstem; Yapısal hasar (Haff, Orta, Ağır ve Yıkık), Ayakta Tedav Gerektren Hasta Sayısı, Haff Yaralı Sayısı, Ağır Yaralı Yaralı Sayısı, Can Kaybı Sayısı, Geçc barınma hzmet htyacı duyablecek kş sayısı, Ssmk Şddet Hartası, İvme (PGA) ve Hız (PGV) Hartaları, oluşturduğu gb Krtk Tessler (Okullar, Hastaneler, Emnyet, İtfaye ve Kamu Yönetm Bnaları), Ulaşım Sstemler (Tren Yolu, Otoban, Kara Yolu, Köprü-Geçt ve Vyadükler) ve İletm Hatlarının (Petrol, Su ve Doğalgaz Dağıtım Hatları) tahmn hzmet vereblme olasılıklarına dar çıktılar da üretr. Aşağıdak şeklde (Şekl 3.7) seçlen br senaryo depremn merkez üssü ve büyüklüğüne göre üretlen tahmn ssmk şddet hartası gösterlmektedr. Burada zemn büyütme blgs de kullanıldığından sarsıntının nerede hang şddette hssedleceğnn dağılımını görmek mümkün olmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken hususlardan biri şudur; örnekteki gibi üretilecek olan deprem senaryoları İRAP ‘a eklenirken tahmini ölü ve yaralı sayılarının bulunduğu analiz tablosu ve bilgilere belgede yer verilmeyecektir. verilmeyecektir. •







Sayfa | 38

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Şekil 3. Şekil  3. 7. Mw: 7.4 Senaryo Depremin Tahmini Tahmini Sismik Şiddet Haritası (Kaynak: AFAD) AFAD)

AFAD RED Programı aşağıda belrtlen verler kend çersnde tanımlanmış olarak kullanmaktaAFAD dır. İstenrse daha detaylı ver ve analz çn aşağıdak verlern detaylandırılması gerekeblr; Doğal yapı le lgl blgler  Jeolojk Durum (Jeolojk yapı, aktf faylar, sondaj blgler) Jeofzksel Durum (Depremsellk, amplfkasyon, deprem dalga hızı) Topoğrafk Durum (Yükseklk, eğm) •







Zemn Durumu (Mkrobölgeleme çalışmaları vs.)

İmar Planına Esas Jeolojk-Jeoteknk ve Mkrobölgeleme Etütler ve Raporları ve bütün ekler (sayısal ortamda (vektör verler shape fle formatında olmak üzere), harta vb. olarak varsa elde edlmesnde fayda bulunmaktadır. Bunlar Çevre ve Şehrclk Bakanlığı/Büyükşehr Beledyes/İlçe Beledyes gb kurumlardan elde edleblr. MTA Gen. Md.’den 1/25.000 Ölçekl Sayısal Jeoloj Hartaları (vektör verler shapefle formatında olmak üzere), 1/25.000 Ölçekl Dr Fay ve Heyelan Envanter Hartaları temn edleblr. Bunlara ek olarak varsa varsa daha güncel AYDES vb., tüm fay ve heyelan verileri örneğin: deprem yüzey kırığı, holosen fayı, kuvaterner fayı, olası kuvaterner fayı, eski heyelan, aktif heyelan, krip-akma-kayma sığ heyelanvektör alanları, alansal haritalanabilen akma, alansal haritalanabilen eski akma, CBSvbortamında; verler shapefle formatındaaktif olmak üzere elde edleblecek verler AFAD AFAD RED programına grd olarak sağlanırsa daha detaylı analz yapılablr yapılablr..  

Sayfa | 39

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

 

 Şekil 3. 8. AF AFAD AD RED Çalışma Prensibi  Prensibi 

3.2.2.2 Heyelan Tehlike ve Risk Değerlendirmesi  Bu bölümde “Kütle hareketlernden heyelan tehlkes nasıl ortaya konulur? Hang verlere htyaç duyulur? En olması muhtemel heyelan olayı le en büyük hasarlı heyelan senaryoları nelerdr? Olası sonuçlarından hang alanlar en çok hang alanlar daha az hasarla etklenecektr?” gb sorulara yanıt aranacaktır.. Bu bölümde, aşağıdak alt başlıklarda çalışma yürüterek bu sorulara karşılık gelen lnze aranacaktır at sonuçları hem yazınsal hem de mekânsal olarak göstereblmenz faydalı olacaktır. olacaktır. 3.2.2.2.1 Geçmiş Heyelanlar ve Etkileri  Etkileri  Heyelan tehlke ve rsk değerlendrmeler çn gereken aşağıdak blgler toplanmış olmalıdır, bu kılavuz kapsamında bu blglere gerektğnde başvurmak mümkün olacaktır;







İl geneln ele alan 1/25.000 ölçekte heyelan envanterne at coğraf verler (geçmşte olmuş heyelanların sınırlarını ve tetkleyc etkenler, oluş tarhlern, türlern vb. dğer özellklern gösteren verler), Yerleşme Uygunluk Hartaları; AYDES altında yer alan TADYUS diğer adıyla YUVAM ser vislerinden veya belediyelerden elde edleblecektr. Geçmşte yaşanmış heyelanların tarh sırasına göre meydana getrdğ zararlar (ARAS, jeolojk etüt raporlarına at blgler ve AMB alanları)

İlde heyelanların meydana gelmesnde etkn olduğu (tetkledğ) düşünülen parametrelern hartaları (jeoloj, eğm, yükseklk, fay, yol, akarsu vb.). Bu hartalar deprem tehlkes çalışmasında da ortak olarak kullanılacak hartalardır. Öncelkle l ölçeğnde genel br değerlendrme le yüksek rskl alanların belrlenmesne çalışılır. Daha sonra yerel ölçekte bu yüksek rskl bölgelere/alanlara yoğunlaşılır. İl genelnde yapılan yerleşme uygunluk hartaları başta olmak üzere, ARAS’ta üretlmş olan duyarlılık veya varsa tehlke hartası kullanılır. Yüksek duyarlı veya tehlkel bölgeler le varlıklar üst üste çakıştırılarak kayıp tahmn yapılablr yapılablr.. •

Sayfa | 40

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

 Şekil 3. 9. Kahramanmaraş İl Merkezi Merkezi Heyelan Lokasyonları Lokasyonları ve Yerleşime Yerleşime Uygunluk 

Şekl 3.9’da örnek olarak gösterlen yerleşme uygunluk hartasında kütle hareketlernden kaynaklı sorunlu alanlar şaretlenmştr. Bu alanlar daha önce toplanan krtk tessler ve dğer katmanlarla çakıştırılarak rskl yapılar ve tessler belrlenmeldr belrlenmeldr.. Geçmş afetlern etk alanlarının ve yerleşme uygunluk hartalarından elde edlen alanların dğer katmanlarla da kesştrlmesyle oluşturulan hartalar 1. Çalıştayda masada tartışılmak üzere hazır  bulundurulmalıdır..  bulundurulmalıdır

3.2.2.2.2 Heyelan Tehlike Tehlike ve Risk Analizi Öncelkle le genş bölgede bakılarak heyelan tehlke ve rsk değerlendrmes yapılması önem arz etmektedr.. Dolayısıyla aşağıdak konu başlıkları dkkatle ele alınmalıdır. etmektedr İldek genş bölge duyarlılık veya mümkünse tehlke hartaları hazırlanmalıdır.



Heyelan tehlke hartaları hazırlanırken tetkleyc ve peryotlar (zamansal olablrlk) dkkate alınmalı her br peryot çn harta üretlmeldr üretlmeldr.. Bu peryotlar, szn senaryo peryotlarınızdır.



Bu tehlke hartalarından hangsn veya hanglern dkkate alacağınızı, yapacağınız çalışmanın çerğ, htyaçlar ve öncelkler belrleyecektr. belrleyecektr.





Varlıklarla tehlkevarsa hartalarının doğrudan kesşmsonuçlar (overlayhartalanmalıdır. analz) veya zarar göreblrlk ve rsk analz model djtal analzler yapılarak, Hartalar, rsklern yoğunlaştığı alanlar veya yerleşm brm bazında mekânsal sınırlar dkkate alınarak da çıktı halne getrleblr.



7269 sayılı yasaya göre yapılan jeolojk etüt çalışmaları lokal rsk azaltma çalışmaları olup, bu yasaya göre yapılan çalışmaların lokasyonları hartaya eklenmeldr.



6306 sayılı yasaya göre rskl alan lan edlen alanlar hartaya şlenmeldr.



Sayfa | 41

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI •

Rsk analzlernde sadece bnalar çn değl korunması düşünülen varlıklar da (nsanlar, boru hattı, yol, köprü, baraj, enerj nakl hattı vb.) dkkate alınablr ve öncelklendrmeler yapılablr. Bu alanlar hartalar üzernde gösterlmeldr.



Rskn yüksek olduğu düşünüldüğü alanlarda detay analzler (araz ve gerekl se sondajlı) ya pılmalı ve önlem türler netleştrlmeldr netleştrlmeldr..

 Şekil 3. 10. Kahramanmaraş ili Duyarlılık Duyarlılık seviyelerine göre binaları gösterir harita (AFAD (AFAD 2020)

Tablo 3. 4. Duyarlılık seviyelerine seviyelerine göre  göre varlıkların sayısını gösterir örnek tablo Duyarlılık Derecesi

Bina Sayısı

Çok Düşük 

…………

Düşük

………..

Orta

…………

Yüksek

…………

Çok Yüksek 

………..

Yol Uzunluğu

Nüfus

……….

Bu çıktılar, güncel durum analz ve tessler hakkındak ş ve şlemler konusunda göz önünde bulundurulur. Heyelan tehlkesn öncelkle yörede meydana gelmş yağış olan heyelanların tetkleyc  parametresnn ve oluşbelrlemek tarhlernnçn blnyor olması gerekldr gerekldr. . Özellkle tetkl heyelanların yoğun olduğu ülkemzde deprem tetkl heyelanlar da mevcuttur. Ancak, heyelan olaylarının meydana geldğ tam tarhler konusunda blgler oldukça kısıtlı olablmektedr. Bu nedenle amprk(deneysel) yaklaşımlarla oluşturulan ulusal çaptak deprem ve yağış eşk değerlerne at aşılma olasılıklarını gösteren hartalar, uluslararası lteratürdek heyelan tehlke hartaları çn kabul görmüş frekanslar çn oluşturulmaktadır. oluşturulmaktadır. Bu hartalar yne ARAS sstem çersnde tehlke hartaları üretmek üzere kullanılmakta olup, seçlen frekansa bağlı olarak tehlke analzlernn yapılablmesn sağlamaktadır. Bu yaklaşımla 100 yıl peryotlu olarak yağış ve deprem tetkleyc hartalar ARAS sstemnde kend lnz Sayfa | 42

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

çn üretleblecektr. Kahramanmaraş plot lnde üretlmş hartalar Şekl 3.11’de görüleb görüleblr. lr. Yağış Yağış ve deprem tetkl 100 yıl peryotlu heyelan tehlke hartalarında 5 derece yer almaktadır.

 Şekil 3. 11. 11. Kahramanmaraş Heyelan Tehlikesi Tehlikesi Haritaları (AFAD (AFAD 2020)

Heyelan rsk hartalarının ve olası kayıpların hesaplanması çn öncelkle zarar göreblrlk analzlernn yapılıyor olması gerekmektedr. Tehlkeye maruz olan varlıklara at (nesnelern-bna, yol, tarım alanı, boru hatları vb.) sağlıklı br ver tabanının ve heyelanların bu varlıklar üzerndek öncek etklernn blnyor olması gerekmektedr. Ancak, ver eksklğ söz konusu se amprk yaklaşımlar ve uluslararası lteratürdek araştırma çalışmalarından faydalanılablmektedr. Özellkle her br varlık-unsur çn zarar göreblrlk eğrlernn çıkarılması ve modeln bu zarar fonksyonu üzernde hesaplama yapıyor olması anlamlıdır. Hâlhazırda bu analz yapacak olan model ülkemzde henüz mevcut olmamakla brlkte, bu konuda AFAD AFAD Başkanlığında çalışmalar devam etmektedr. Bu nedenlerle Kahramanmaraş plot örtüştürülmes l çn yapılan çalışmalarda vercalanların olması açısından duyarlılık hartası le yapı verlernn üzerne bast sadece br çıktıfkr le hang yüksek duyarlılıktan etklenebleceğne dar br fkr ednleblmektedr ednleblmektedr..

3.2.2.2.3 Senaryolar ve Değerlendirme Değerlendirme Sonuçları Çalıştayda masalarda her br tehlke türü çn senaryolar hazırlanacaktır. EK- 8: ’dek senaryo formatı doldurularak her br afet türü çn, en kötü senaryo veya muhtemel senaryo olmak üzere en az iki farklı senaryo hazırlanır. Senaryo hazırlamadan önce tüm katılımcılarla tartışılarak çalışılacak senaryolara karar verlr ve senaryo afetler özet tablosuna (Tablo 3.3) özetlenerek aktarılır. Senaryolar lnzde geçmşte yaşanmış heyelanlar ve etkler le tehlke ve rsk hartalarını da dkkate alınarak hazırlanmalıdır. Oluşturulan senaryo sayısının fazla olması eylem oluşturma aşamasında kolaylık sağlayacaktır. Bu nedenle, bu aşamada çok sayıda muhtemel ya da en kötü senaryo üretlmesne çalışılmalıdır. 3.2.2.3 Taşkın/Sel/Su Baskını Tehlikesi Tehlikesi ve Risk Değerlendirmesi  Bu bölümde “Taşkın/sel tehlkes nasıl ortaya konulur? Hang verlere htyaç duyulur? 50, 100, 500 yıllık yneleme peryodundak taşkın senaryoları nelerdr? Olası sonuçlarından hang alanlar en çok hang alanlar daha az hasarla etklenecektr?” gb sorulara yanıt aranacaktır aranacaktır.. Bu bölümde aşağıdak alt başlıklarda çalışma yürüterek bu sorulara karşılık gelen lnze at sonuçları hem yazınsal hem de mekânsal olarak göstereblmenz faydalı olacaktır. İlgl İl müdürlüğünden Tehlke ve Rsk Hartalarının temn edlmes, Taşkın Taşkın ve Su Baskınları (50 yıllık tekerrür peryodlu, 500 yıllık tekerrür peryotlu olmak üzere su dernlğ ve etk alanını gösterr hartalar SYGM veya DSİ’den veya Beledye’ den temn edleblr.) veya Geçmş afetler etk alanları Sayfa | 43

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

üstüne katmanlar le (DSİ bölge müdürlükler ve beledyeler le koordnel olacak şeklde) kesştrlerek senaryo olaylar le alanı, analzkot, yapılablr. yapılablr . Bunun çnakım sürekl ve Mevsmlk Akarsulara İlşkn Verler Verler (havza sınırları, yağış uzunluk, ortalama verler, taşkın alanları sınırları) Hdrojeolojk ve hdrolojk verlere htyaç vardır. Bu analzler sonucu tahmn etk alanları, etkleneblecek nüfus, bnalar, krtk yapı ve altyapılar vb… belrleneblr belrleneblr..

3.2.2.3.1 Geçmiş Taşkın/Sel/Su Taşkın/Sel/Su Baskınları ve Etki Alanları Taşkın/Sel tehlkes ve rsk değerlendrmes çn gereken aşağıdak konular dkkate alınmış ve lgl verler toplanmış olmalıdır. Öncelkle lnzn coğraf olarak hang büyük akarsu havzasında olduğu ve Modül 1’de elde edlen hdrolojk ve hdrojeolojk blg ve hartalardan da faydalanarak hang alt havzalara sahp olduğu  blgs gözden geçrlmeldr. ARAS programında havzaların ve alt havzaların sayısal vers bulunmaktadır. Akarsu taşkın tehlkes çalışmaları lgl yazında havza sınırları çnde etkl olan yağış statstkler, tekerrür peryodları, barajlar, akarsu ve kollarını dkkate alan akarsu dağılım ağı, topoğrafya, toprak yapısı, akış yönü, debler, kapasteler, araz kullanımları vb. gb parametreler dkkate alınarak yapılmaktadır.. Ülkemzde 2011 yılında kurulan Su Yönetm Genel Müdürlüğü Türkye genelndek yapılmaktadır 25 adet havza çn taşkın tehlke ve rsk hartalarını üretmekte ve taşkın yönetm planları oluşturmaktadır. Bu kapsamda lnzn bulunduğu havzanın SYGM tarafından üretlmş çalışılmaları öncelkle dkkate alınmalıdır. Bu çalışmalarda lnzde bulunan akarsuların etkleyebleceğ taşkın tehlkeler hartalanmış hatta bu etk alanındak yapıların ve varlıkların durumuna göre rsk durumları ortaya konulmuş olablr. SYGM’ne göre 4373 sayılı kanun kapsamına gren dere hatlarının tamamı br  boyutlu olarak modellenmştr modellenmştr.. 500 yıllık yıllık taşkın tekerrür tekerrür debsne göre taşkın yaşanmış olan yerleşm yerlernden nüfusu 2000 üzernde olanlarda da k boyutlu modelleme çalışmalarının gerçekleştrldğ belrtlmektedr. Bu blglere ulaşmak çn taşkın portal le SYGM’nn Havza Taşkın Rsk Planları   dkkate alınmalıdır. Ancak henüz bazı havzaların çalışmaları tamamlanmadığından lnzle lgl bu çalışmalar üretlmemş se özellkle geçmş taşkın olayları le lgl resm kayıtlara ulaşarak hang 10

alanlarda ne tür hasarlar olduğunun blgsnn hem tablo halnde hem de hartalarda gösterlmesne çalışılmalıdır. AFAD ARAS üzernden ve/veya DSİ Bölge müdürlüklernden elde edleblecek bu

 blglern yanı sıra özellkle son yıllarda şddet ve sıklığı artan kent ç su baskınları çn haberler üzernden taranarak olayların olduğu yerlern belrlenmesne çalışılmalıdır. Bu bölümde yukarıdak blg, belge ve hartalardan da yararlanarak lnzn çnde bulunduğu fzksel, klmsel koşullar çnde ve havza sstemndek yer tbaryle taşkın/sel tehlkes yne hartalar le destekl br bçmde yazılacaktır. Kent çndek an yağışlar sonucu ortaya çıkan su baskını olaylarının da hang noktalarda, nerelerde gözlemlendğ blgsnn özellkle akarsu, dere gb herhang br su kaynağı olmadığı kentsel alanlarda toplanması önemldr.

3.2.2.3.2 Taşkın/Sel Su Baskını Tehlike Tehlike ve Risk Analizi  Özellkle havza genelnde taşkın rsk yönetm adına gerekl görülen tedbrler yukarıda belrtlen taşkın plan raporlarından elde edlmeldr. Havza genelndek akışların kontrolünde tüm havzanın olası zararlarının lnzdeleyapılması gerekenler önem arz etmektedr. DSİhakve SYGM’nn var seönüne havza geçlmesnde genelndek planları kentsel alanın yakın çevresndek planlamaları kında blgler toplanmalıdır. Örneğn; yukarı havzadak ağaçlandırma ve setleme çalışmaları aşağı havzada bulunan yerleşmeler çn öneml olablecek tedbrler olurken; yne dönemsel büyük akışların olduğu yamaç bölgelernde kuşaklama kanalı projelernn yapılması yamaç altındak ovada yerleşmş kentlerdek kent ç su baskınları çn gerekl br çalışma olarak görüleblmektedr. Bunun yanı sıra kent ç su baskınlarının son yıllarda sıklıkla yaşandığı l ve lçe merkezlernde özellkle yağmursuyu ve kanalzasyon altyapılarının sorunları ve/veya kent ç derelern gerektğ 10- Örnek Havza Taşkı Taşkınn Planı: https://www https://www.tarmorman.gov .tarmorman.gov.tr/SYGM/Belgeler/T .tr/SYGM/Belgeler/Ta%C5%9Fk%C4%B1n%20Y%C3%B6netm%2 a%C5%9Fk%C4%B1n%20Y%C3%B6netm%20Planlar%0Planlar%C4%B1/3)%20CEYHAN%20%20HAVZASI%20TA% C4%B1/3)%20CEYHAN%20%20HA VZASI%20TA%C5%9EKIN%20YONETIM%20PLANI.pdf  C5%9EKIN%20YONETIM%20PLANI.pdf 

Sayfa | 44

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

düzeyde bakımının yapılamaması ve genellkle akışı tehlkeye sokacak şeklde engelleyecek bçmde üstlernn kapatılması ve/veya köprü geçşleryle daraltılması, yağmur suyunun doğal yollarla emlmesnde büyük katkısı olan yeşl alanların gderek azalması gb nedenlerle can ve mal kayıplarına sebep olmaktadır. Ancak kent ç taşkınlara ve su baskınlarına yol açan an yağışlar sonrası ortaya çıkablecek olası kayıplarla lgl taşkın tehlke analzler ve rsk değerlendrmeler SYGM’nn çalışmaları kapsamında ele alınmamaktadır. Bu konunun lgl yerel yönetmlerce çözülmes beklenen br altyapı sorunu olarak görüldüğü söyleneblr. 1955 yılında kuruluşundan bu yana yerleşm yerlernden gelen talepler üzerne dere ıslah çalışmaları yürüten DSİ Genel Müdürlüğü tarafından uzun yıllar tavsye ntelğnde kabul edlen dere üstlernn kapatılmaması konusu son yıllarda krtk önem kazanmıştır. Çeştl yıllarda konuyla lgl genelgeler çıkarılsa da günümüzde brçok l merkeznden geçen akarsu ve dereler, üstlernn geçmş yıllarda kapatılması yoluyla brer altyapı kanalına dönüştürülmüştür ve bu bölgeler günümüzde daha da büyük sorunlar teşkl eden, yoğun nüfusların yer seçtğ alanlar olarak karşımıza çıkmaktadır (Şenol-Balaban, 2009). Dolayısıyla taşkın/sel ve su baskını tehlkesnde akarsu/dere gb açık su kaynaklarının mevsmsel taşmaları le lgl SYGM ve/veya DSİ’nn çalışmalarının elde edlmes sonucu akarsu taşkınlarının etkl olduğu alanların belrlenp mevcut yerleşmlern çakıştırılması le hang alanlarda ne kadarlık nüfusu etkleyebleceğ hakkında kestrmler yapılablr. Bu etklenen alan blgs ve hartaların çalıştaylar sırasında kullanılablmes çn hazırlanması gerekmektedr.

3.2.2.3.3 Senaryolar ve Değerlendirme Değerlendirme Sonuçları Çalıştayda masalarda her br tehlke türü çn senaryolar hazırlanacaktır. EK- 8: ’dek senaryo formatı doldurularak her br afet türü çn, en kötü senaryo veya muhtemel senaryo olmak üzere en az iki farklı senaryo hazırlanır. Senaryo hazırlamadan önce tüm katılımcılarla tartışılarak çalışılacak senaryolara karar verlr ve senaryo afetler özet tablosuna (T (Tablo ablo 3.3) özetlenerek aktarılır. Senaryolar lnzde geçmşte yaşanmış taşkınlar ve etkler le tehlke ve rsk hartalarını da dkkate alınarak hazırlanmalıdır. Oluşturulan senaryo sayısının fazla olması eylem oluşturma aşamasında kolaylık sağlayacaktır. lışılmalıdır. Bu nedenle, bu aşamada çok sayıda muhtemel ya da en kötü senaryo üretlmesne ça-

3.2.2.4 Endüstriyel Tesisler Tesisler ve Olası Kaza Tehlikesi Tehlikesi ve Risk Değerlendirmesi Bu çalışmanın yapılablmes çn kullanılacak metodolojye at aşamalar aşağıda verlmştr. verlmştr. Dğer  bölümlerde her br adım ayrıntılı anlatılacaktır. anlatılacaktır. a) İlin Envanter Bilgisi: Bu aşamada endüstriyel kuruluşlar ile ilgili bilgiler toplanır. (1) İldek tehlkel madde bulunduran, depolayan ve kullanan üst ve alt sevyel kuruluşlar, Çevre ve Şehrclk Bakanlığı Kayıt ve Bldrm Sstem’nden (BEKRA) faydalanarak belrlenr. Bu aşamada ldek İl Çevre ve Şehrclk Müdürlüğü’nden destek alınır. Alınan Alınan verler Tablo 3.5, 3.6 ve 3.7’ye eklenr. (2) BEKRA bldrm sstemndek alt ve üst sevyel tesslerdek patlama, yangın, toksk yayılım fzksel etk alanının belrlenmes çn verler lgl kuruluşlardan temn edlerek Tablo 3.8’e eklenr. eklenr. b) Endüstriyel Kaza Tehlike Analizi: Bu aşamada bir takım ortak kabuller ile endüstriyel kuruluştaki olası endüstriyel kazanın etki alanı belirlenir (1) Kuruluşta meydana geleblecek yangın, patlama ve toksk yayılım olaylarının her br çn endüstryel kazalar modelleme yazılımlarından br kullanılarak tehlke kaynağı merkezl modelleme yapılır. Modelleme sonucu etk alanı hartalar ı ve raporlar oluşturulur (AFAD Planlama ve Rsk Azaltma Dares Teknolojk Afetler Afetler Rsk Azaltma Çalışma Grubundan destek alınablr). Burada tesste depolanan tüm kmyasal maddeler modellemek yerne etks dğerlerne nazaran daha yüksek ve daha çok kullanımı ve depolaması yapılan 1 veya 2 tehlkel maddenn modellemesnn yapılması terch edlmeldr edlmeldr.. Sayfa | 45

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

c) Endüstriyel Kaza Risk Değerlendirmesi: Bu aşamada bir takım ortak kabuller ile endüstriyel kuruluştaki olası endüstriyel kazanın riski belirlenir (1) Kazanın meydana gelme olasılığı (frekansı) ve fzksel etk mesafes değerlernden yararlanılarak rsk matrs oluşturulur ve kuruluşlara at rsk derecelendrlmes (çok yüksek, yüksek, orta, düşük) yapılır. 3.2.2.4.1. Geçmiş Kazalar ve Etkileri ve İlin Envanter Bilgisi  Bu bölümde öncelkle lde geçmşte yaşanılan endüstryel kazalarla lgl blgler verlr. Bu tür afetlerden sadece kend lnzde meydana gelenlern dökümünün yanı sıra geçmşte tüm Türkye genelnde veya dünyada meydana gelmş benzer olayların da (lnzdek benzer kapasteye sahp tesslerde yaşanmış afetler) envanternn çıkarılması etk alanı, yayılma hızı gb brtakım standartlar koymak ve benzer olaylar sonrasında olablecekler önceden göreblmek adına da katkı sağlayacaktır sağlayacaktır.. Bu bölümde ln envanter blgs çıkarılmalıdır. Büyük Endüstryel Kazaların Önlenmes ve Etklernn Azaltılması Hakkında Yönetmelk Yönetmelk (BEKRA) kapsamına gren alt ve üst sevyel tessler ve  bunun yanında ldek organze sanay bölgeler hakkındak blgler derlenr derlenr.. Yönetmelk kapsamındak tessler çn ldek İl Çevre ve Şehrclk Müdürlüğü’nden destek alınır. İlde tehlkel madde bulunduran, kullanan, depolayan tüm üst ve alt sevyel kuruluşlar le lde bulunan OSB’lere at blgler Tablo 3.5, 3.6 ve 3.7’ye şlenr.

3.2.2.4.1.1 BEKRA Kategorisinde Yer Yer Alan Kuruluşlar  İlde tehlkel madde bulunduran, kullanan, depolayan tüm üst ve alt sevyel kuruluşlara at blgler Tablo 1 ve Tablo 2’ye şlenr. Tablo 3. 5. İlde bulunan tehlikeli madde bulunduran, kullanan, depolayan üst seviyeli seviyeli kuruluşlar  KURULUŞ ADI A KURULUŞU B KURULUŞU

ADRESI

TELEFON

İRTIBAT KURULAN KIŞI AD İRTIBAT SOYAD - GÖREVI

Tablo 3. 6. İlde bulunan tehlikeli madde bulunduran, kullanan, depolayan alt seviyeli seviyeli kuruluşlar  KURULUŞ ADI

ADRESI

TELEFON

İRTIBAT KURULAN KIŞI AD İRTIBAT SOYAD - GÖREVI

A KURULUŞU B KURULUŞU

3.2.2.4.1.2 İlde Bulunan Organize Sanayi Bölgeleri  Bu bölümde lde bulunan OSB’ler lste olarak Tablo 3’te verlecektr. Ayrıca her OSB le lgl kısa açıklamalar yapılacaktır yapılacaktır..

Tablo 3. 7. İlde bulunan OSB’ler 

OSB ADI

ADRESI

TELEFON













OSB TÜRÜ (KARMA, IHTISAS VB.)

Sayfa | 46

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.2.2.4.2 Endüstriyel Kaza Tehlike Tehlike Analizi  1976 yılında İtalya’ nın Seveso kasabasında gerçekleşen kaza sonrasında, endüstryel kazaların oluşmasının engellenmes ve gerekl önlemlern alınması adına hazırlanmış olan Seveso Drektf (82/501/EEC) kabul edlmştr. 9 Aralık 1996’ da “Tehlkel “Tehlkel Maddeler İçeren Büyük Kaza Rsklernn Kontrolüne İlşkn Seveso II Drektf (96/82/EC)” ardından 4 Temmuz Temmuz 2012 tarhnde SEVESO III Drektf (2012/18/EU) yayınlanmış ve 1 Hazran 2015 tarh tbaryle bu drektf AB bünyesnde uygulanmaya başlamıştır başlamıştır.. Seveso II-III Drektf’nn temel amacı tehlkel madde çeren büyük endüstryel kazaların önlenmesdr.. Seveso II-III Drektf, tutarlı ve verml br şeklde, yüksek sevyel korumayı garant altına mesdr alarak söz konusu kazaların nsan ve çevre çn sonuçlarını sınırlandırmayı amaçlamaktadır. amaçlamaktadır. Drektf,  büyük endüstryel kaza meydana gelmesne neden olablecek mktarlarda belrl tehlkel maddelern bulunduğu kuruluşlara uygulanmaktadır. Seveso-III Drektfn ülkemz mevzuatına uyumlaştıran “Büyük Endüstryel Kazaların Önlenmes ve Etklernn Azaltılması Hakkında Yönetmelk”, Afet ve Acl Durum Yönetm Başkanlığı, Çevre ve Şehrclk Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlk Bakanlığınca oluşturulan br komsyon marfetyle hazırlanarak, 2 Mart 2019 tarh ve 30702 sayılı Resm Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe grmştr grmştr.. Br endüstryel kazanın ortaya çıkarableceğ, felakete sebep olan ana fzksel olaylar; patlama, yangın ve gaz bulutu yayılımı (toksk veya yanıcı) olarak özetleneblr özetleneblr.. Yangın sonucunda meydana gelen termal radyasyon, nsan vücudunda yanık veya yaralanmalara neden olablr olablr.. Patlama aşırı basınç, termal (sıcaklık) etkler yaratarakyer şoku, krater ve yaralanma le sonuçlanablr. Patlama sonucu ortaya çıkablecek fzksel etknn hasar ve ölüm – sağlığa etks geçmşte çeştl deney ve çalışmalarda ortaya konmuş olup, 100 mbar basınç etksne kadar cdd zarar verc etkler meydana geleblr geleblr.. Toksk kmyasal maddeler 3 yolla nsan sağlığına etk ederler: solunum, yutma ve derye temas.

Toksk kmyasal yolla nsan derye temas. Toksk etkler akut yamaddeler da kronk3olarak ortayasağlığına çıkablr..etk çıkablr Akutederler: etkler solunum, genellkleyutma yüksekvekonsantrasyona an olarak maruz kalma sonucu oluşurken, kronk etkler düşük konsantrasyona uzun br süre (çalışma ortamı vb.) maruz kalma sonucunda oluşur.

3.2.2.4.2.1 Fiziksel Etki Alanının Belirlenebilmesi Için Gerekli Verilerin Verilerin Toplanması Toplanması Fzksel etk alanının belrleneblmes çn kuruluşlardan öncelkle aşağıdak verler kuruluştan temn edlr. Kmyasal mktarı, ekpman detayları v.b. blgler kuruluştan temn edlerek Tablo 3.8’e şlenr. Tesslern tank yerleşm planları ve kuruluşun Google Earth üzerndek konumu kml/kmz uzantılı olarak kuruluştan stenr stenr..  •



Tablo 3. 8. Fiziksel etki alanı belirlenmesi için gerekli veriler veriler listesi 

Kuruluş Adı

Tank  No

Tank Tipi (Silindirik, küresel)

Tank Konumu (Silindirik ise yatay/dikey)

Tank boyutları (m)

Yükseklik

Madde Adı

Maddenin tehlike özelliği  (yanıcı,  patlayıcı, toksik vb.)

Madde Miktarı (m 3

Madde fazı(sıvı, katı, gaz)

Doluluk oranı (%)

Depolama sıcaklığı (oC)

Basıncı (Pa)

Çap 

A Kuruluşu

B KURULUŞU

Sayfa | 47

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI    

3.2.2.4.2.2 Fiziksel Etki Alanı Haritalarının Haritalarının Oluşturulması Oluşturulması Yazılımla yapılan modelleme sonrası elde edlen fzksel etk mesafelern belrleyeblmek amacıyl cı ylaa mo mode dell llem emee ça çalı lışm şmas asıı ya yapı pılm lmas asıı ge gere rekm kmek ekte ted drr, bu ça çalı lışm şmaa fa fark rklı lı yö yönt ntem em ve ya yazı zılı lıml mlar arla la ya ya- pılablmektedr.. Bu konuda İl Çevre ve Şehrclk Müdürlüğü’nden ve AFAD  pılablmektedr AFAD Başkanlık’tan destek  alın al ınab abl lr r.. Tes Tesss et etk k me mesa safe fele ler r ta tabl blod odaa ve ha har rta ta üz üzer ern nde de gö göst ster erl lr r.. Verilerin gizliliği açısından, üretilen tahmini etki alanı haritaları haritaları özellikle de etki alanı içerisinde içerisinde yerleşim birimi bulunanlar) bulunanlar) doğrudan belge içerisine eklenmemelidir. İlgili haritalar doğrudan olmasa da yorumlanarak belgeye eklenebilir. Tablo 3. 9. İlinizde Bulunan Kuruluşlara Ait Hesaplanan Hesaplanan Etki Mesafeleri (m)

Fiziksel Etki Mesafesi yarı çapı (m)

Kuruluş Adı Patlama

Yangın

Toksik Yayılım

A KURULUŞU B KURULUŞU

Ayrıca kuruluş le lgl aşağıdak blglere göre açıklama ve yorumlar detaylıca yazılmalıdır. - Kuruluş ve çevresindeki yapıları (yerleşm yer, okul, hastane, avm, sanay kuruluşları vb) - Modelleme sonucu etk alanı hartası - Hartanın lejantına göre açıklama yapılır (yaşam rsk, termal etk, basınç etks, toksk etk vb.).

3.2.2.4.3 Senaryo ve Değerlendirme Sonuçları Yukarıda geçmş kazalar ve etklerde dkkate alınarak veya katılımcıların lerde yaşanableceğ öngörülen kaza senaryoları (en kötü ve en olası olmak üzere) 1. Çalıştayda oluşturulacaktır. Çalıştayda hazırlanan senaryolar ve senaryo özet tablosu ve kısaca senaryo sonuçları burada özetlenerek yazılmalıdır. Senaryolar öncek bölümlerde oluşturulan tehlke ve rsk hartaları le brlkte yorumlanarak değerlendrleblr. Oluşturulan senaryo sayısının fazla olması eylem oluşturma aşamasında kolaylık sağlayacaktır. Bu nedenle, bu aşamada çok sayıda muhtemel ya da en kötü senaryo üretl-

mesne çalışılmalıdır çalışılmalıdır..

Sayfa | 48

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

 

 

 

3.3 MODÜL 3: MEVCUT DURUM DURUM ANALİZİ ANALİZİ İLE AMAÇ VE HEDEF BELİRLEME İlde hazırlanacak olan afet rsk azaltma planlarının en krtk aşamalarından brs ldek mevcut durumun, kapastenn belrlenmesdr. belrlenmesdr. İldek afet rsklerne lşkn mevcut durumun ortaya konulması hem amaç ve hedeern belrlenmes aşamasında kolaylık sağlayacak, hem de uygulanablr ve gerçekç br plan hazırlanmasının temeln oluşturacaktır oluşturacaktır.. GZFT analizi ildeki ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile 1. çalıştay esnasında gerçekleştirilecektir. İldek rsk azaltma çalışmaları açısından güçlü ve zayıf yönler le fırsatlar ve tehdtler  ortaya konularak, mevcut durum analz yapılacaktır. GZFT analz İl’de daha önce belrlenmş her   br afet türü çn yapılacaktır yapılacaktır.. Güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehdtlere yönelk elde edlen ortak cevaplar/değerlendrmeler EK 10: 1. Çalıştay Hazırlık Dosyası’nda bulunan GZFT tablosuna yazılacaktır. Bu kapsamda ç ve dış çevrenn değerlendrlerek analz edlmes, İRAP hazırlama sürecnn öneml br bölümünü oluşturmaktadır. 1. Çalıştay sonucu elde edlen GZFT analz sonuçları uygun cümlelerle özetlenerek her afet aktarılmalıdır. türü çn br mevcut durum analz yapılmalı ve planın Mevcut Durum Analz başlığı altında belgeye 3.3.1 3.3 .1 Ama Amaçç ve Hedeerin Belirlenmesi

 

 

GZFT analizi yardımıyla hedeer belirlenecektir ancak hedef belirleme aşamasından önce   “amaçların” ortaya konulması gerekmektedir gerekmektedir.. “Amaçlar” , hedeern sonucunda ulaşılacak olan durumu, erşlmek stenen noktayı tareyen kapsayıcı cümlelerdr. Çalıştaylar öncesnde lgl kurum kuruluşlara gönderlen çevrmç anket soruları çnde yer alan, afet rsk azaltmanın ve planın yapılmasının önem le lgl soruya katılımcıların verdğ benzer cevaplar le GZFT analznden elde edlen blgler kullanılarak “Amaçlar” belrlenecektr  belrlenecektr.. Belrlenen “amaçlar” “Afet Rsk Azaltma çalışmaları yaparak neye ulaşmak styoruz?”, “5 yıl sonra nerede olmak styoruz?” sorularının cevaplarını çeryor olmalıdır. Her ln “Amaçları” yne ln kend afetsellğ ve kırılganlığı doğrultusunda farklılaşablr. Ulaşılmak stenen noktayı açık 

 bçmde şaret eden ve kapsayıcı brkaç temel amacı ortaya koymak yeterl olacaktır olacaktır.. Oluşturulan “amaçlar” taslak ntelğnde olup, 2.Çalıştay sırasında katılımcılarla yapılacak görüşmeler sonrasında nha şekln alacaktır. Nha amaç sayısı br veya brden fazla olablr olablr.. 2.çalıştay esnasında, en doğru amacı belrlemek adına brden fazla (en az 3) taslak amaç katılımcılarla afet masalarına geçlmeden önce paylaşılır. Katılımcılara Katılımcılara her br cümle hakkındak düşünceler ve önerler sorulur. Öner ve değşklklerle brlkte “amaçlara” hep brlkte karar verleblmes çn duvara asılarak katılımcılar tarafından şaretleme yöntemyle oylanır. Çalıştayın çevrmç olarak gerçekleştrlmes halnde se taslak  amaç ve hedeer çn br anket formu oluşturularak, katılımcıların görüşler alınablr. Katılımcılarla yapılan oylama/görüşme sonucunda en az 1 temel amaç kararlaştırılmalıdır. Çok fazla sayıda amaç  belrlemek temel amaca ulaşmayı ulaşmayı zorlaştırablr. zorlaştırablr. GZFT analznn bleşenler şunlardır; Güçlü yönler: Afet rsklern azaltmada ln potansyeln fade eder. Organzasyonun Organzasyonun y olduğu, dğer  •

    •

  •

    •

llern sahp olmadığı ve AFAD AFAD dâhl tüm kurumların var olma/kurulma sebeb olduğuna nanılan unsurlardır.. İldek kurumların karar verc olduğu konular bu kapsamda yer alır lardır alır.. Zayıf yönler: Afet rsklern azaltmada ln zayıf olduğu yönler fade eder. Bunlar, afet rsklern azaltma planını planlama, uygulama, yönetm, craat ve zleme açısından kırılgan kılan unsurlardır unsurlardır.. Fırsatlar: Afet rsklern azaltmada lgl hedeer açısından dışsal olup ancak kurumların faalyetlern etkleyeblecek unsurlardan oluşurlar. Dolayısıyla ldek kurumların faalyetlern etkl şeklde planlaması, yönetmes ve uygulayablmes çn keşfetmes, yakalaması ve genşletmes gereken unsurlardır. Tehditler: Afet rsklern azaltma çalışmalarında ne gb engellern olduğunu, zarar verc faktörler, teknolojk, sosyo-kültürel, ekonomk ve poltk sorunların varlığını fade eden unsurlardır unsurlardır.. Sayfa | 49

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Ankette “İlinizde “Risk Azaltma Planı” yapılması neden önemlidir?” sorusuna verilen cevaplar ve GZFT analizi değerlendirilir değerlendirilir..

“Afet Risk Azaltma çalışmaları yaparak neye ulaşmak istiyoruz?”, “5 yıl sonra nerede olmak istiyoruz?”

Taslak Amaçlar  belirlenir..  belirlenir (en az 3) Çalıştayda tartışılarak karar verilir.

En az 1 adet olmak üzere Amaç(lar) belirlenir.

En çok tekrar eden, katılımcıların hem kir olduğu önlemlere yönelik ortak konular özellikle  de uzun vadeli olduğu düşünülenler  belirlenerek  belirlenerek “hedeer”   oluşturulacaktır. K ısa ısa vadeli olduğu düşünülen tespitler eylem olarak yazılacaktır yazılacaktır..

1. Çalıştayda GZFT Değerlendirmesi ile taslak hedeer ve eylemler  belirlenecektir..  belirlenecektir

2. Çalıştaya masa başında derlenmiş amaç, hedeer ve eylemlerle gidilecek ve ortak akılla kararlaştırılacak, önceliklendirme yapılarak eylemlerin sorumlu/destek kuruluşları, süreleri gibi konulara karar verilecektir.

, amaçlar altında hedeer ve hedeer altında eylemler tablolaştırılacaktır Modül 4:bölüm Amaçlar (Bakınız 3.4.).  Şekil 3. 12. Amaçların ve Hedeerin Belirlenmesi Şeması

 Amaçlar netleştirildikten sonra, GZFT analizinden faydalanılarak “hedeer” belirlenecektir belirlenecektir..  Her amacın altında brden fazla hedef oluşturulmalıdır. Hedeer, Hedeer, GZFT analz sonucu yne ln afetsellğ ve öncelkler doğrultusunda belrlenecektr. belrlenecektr. GZFT analznn değerlendrlmes sonucu oluşturulacak “hedeer”  güçlü yönler korumaya ve desteklemeye, zayıf yönler güçlendrmeye, tehdtler azaltmaya ya da bertaraf etmeye, fırsatları ve kaynakları değerlendrmeye yönelk olmalıdır. olmalıdır. Amaç ve hedef cümleler çeren benzer çalışmalara aşağıda yer verlmştr. Örnek olarak; Senda Rsk Azaltma Çerçeves 2015-2030 da 1 amaç ve 7 hedef belirlenmiştir. belirlenmiştir. Bu belgenin amacı kısaca;  “Yeni Afet Riskinin Önlenmes ve Mevcut Afet Riskinin Azaltılması”  olarak  olarak belrtlmştr belrtlmştr..

Sayfa | 50

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Tablo 3. 10. Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi Amaç ve Hedeeri 

  AMAÇ Yeni afet riskinin önlenmesi ve mevcut afet riskinin azaltılması, afete karşı hazırlıklılığının artırılması ve böylece drençllğn güçlendirlmes 7 HEDEF Can kaybı sayısını azaltmak  Afetten etkilenen insan sayısını azaltmak  Ekonomik kaybı azaltmak  Kritik altyapıya gelebilecek afet zararını azaltmak  Ulusal ve yerel afet risk azaltma stratejileri olan ülkelerin sayısını artırmak  Uluslararası işbirliğini artırmak  Erken uyarı sistemleri ve afet risk bilgi ve değerlendirmelerinin topluma ulaşabilirliğini artırmak 

Tablo 3. 11. Örnek Olarak Hazırlanmış – Kahramanmaraş İRAP Amaç ve Hedef Çıktıları AMAÇ: ŞEHRİMİZİ GÜVENLİ HALE GETİRMEK   Hedef; Kentsel

AMAÇ: RİSK YÖNETİMİNİ GÜÇLENDİRMEK 

dönüşümde ilerleme kaydetmek 

 

Hedef; Afet risklerini anlamak 

 Hedef; Mekânsal planlamada afet risklerini dikkate   almak 

Hedef; Afet risk azaltma kültürü oluşturmak 

 Hedef; Güvenli

Hedef; Afet risk azaltmada her düzeyde katılımcılığı sağlamak 

yerleşim koşullarını sağlamak 

 

 Hedef; Afetlerin

etkilerinden korunmak için yapısal Hedef; Kurumlar arası işbirliği ve koordinasyonu güçlendirmek    önlemler almak   Hedef; Afetlerin etkilerinden korunmak için yapısal   Hedef; Veri paylaşımını güçlendirmek  olmayan önlemler almak   Hedef; Altyapı yatırımlarında afet risklerini dikkate   Hedef; Afet risklerini azaltmaya yönelik kapasite oluşturmak/ almak  arttırmak 

 Hedef; Kritik altyapıları güvenli kılmak

Hedef; Afetlere hazır olmak 

Hedef;  Ekosistem tabanlı afet risk azaltma   Hedef; Erken uyarı sistemlerini geliştirmek  çalışmalarını yaygınlaştırmak 

Sayfa | 51

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.4 TABLOLAŞTIRILMASI MODÜL 4: AMAÇ, HEDEF VE EYLEMLERİN OLUŞTURULMASI VE Modül 4, eylemlern amaç(lar) ve hedeer doğrultusunda ortaya konulduğu modüldür. İk aşamalı  br sürec tanımlayacaktır. tanımlayacaktır. İlk aşamada br öncek modülde (Modül 3-GZFT) ve 1. Çalıştayda üretlen çıktıların (Senaryolar-olay önlem tabloları) sonuçları değerlendrlerek belrlenmş olan taslak eylemler, amaç ve hedeflere karar verlecektr. verlecektr. Sonrasında eylemlern belrl br ş planı çerçevesnde sıraya koyulması koyulması ve uygulamaya greblmes çn knc çalıştayda yne paydaş kurumların katılımıyla öncelklendrme çalışması yapılacaktır yapılacaktır.. Özetle 2. Çalıştayda, 1. Çalıştay sonrası çıkarılmış olan taslak eylemlere ve hedeere masalarda hazır bulunan kurum kuruluş temslcler le brlkte stşare ederek karar verlecektr. verlecektr. Eylemlere karar verrken aynı zamanda bu eylemler gerçekleştrecek sorumlu ve yardımcı kurum ve kuruluşların nasıl belrleneceğ, yapılacak eylemlern malyetlendrlmes ve göstergelerle takb 2. Çalıştayda EK11: Eylem ve Öncelklendrme Tablosu doldurularak gerçekleştrlecektr gerçekleştrlecektr.. 3.4.1 Modül 4 Kapsamında İkinci Çalıştayda Yapılacaklar Yapılacaklar İk gün sürmes planlanan çalıştayın ilk gün ilk yarısında, açılış konuşmaları le beraber çalıştayın yapılma gerekçes le yöntemn anlatıldığı, gelnen noktanın ve lk çalıştayın çıktılarının paylaşıldığı (Amaç ve Hedeer) ve programın açıklandığı sunumlar olacaktır. Çalıştayın lk günü öğleden sonra lk çalıştay sonrasında ortaya konularak düzenlenen Amaç ve Hedeern son şekln alması sağlanmalıdır. Sonrasında, eylemlern yukarıda da bahsedlen tablo üzernde son şekln alması ve paydaşlarca brlkte karara bağlandığından emn olunması gerekmektedr.

İlk gün öğleden sonra, Eylem ve Önceliklendirme Tablosundaki  taslak eylemler paydaşlarla  beraber tek tek okunarak karara bağlanacaktır. İkinci gün sabah ise, karar verlen eylemler çn so-

rumlu ve destekleyici kurum/kuruluşlar, gerçekleştirme dönemi, gb başlıklar yne paydaşlarla hemfkr kalınarak doldurulacaktır . Bu çalışma, eylemlern tüm katılımcılarla brlkte çoğunluğun kararlarını da dkkatedoldurulacaktır. alarak gerçekleştrlr. Dolayısıyla moderatör ve yazmanlar aracılığı le lk günün sonunda tablonun “eylemler sütunu” son şekln alacaktır.

İkinci gün öğleden sonraki oturumda genel br açıklama yapıldıktan sonra masalara ayrılmak suretyle eylemlern öncelklendrlmesne çalışılacaktır. Bu kısımda öncelkle lgl olayların etk alanları, olası zararları (can kaybı, ekonomk kayıp…) gb blgler doldurulduktan sonra eylemlern ‘uygulanablrlklerne göre’ (10 ayrı puanlama krter STAPLEE teknğ kullanılarak dkkatle okunacak ve paydaşların anlamasına çalışılacaktır) puanlanması sağlanacaktır. Böylelkle, öğleden sonrak oturum tamamlandığında her afet masasının eylemler puanlanmış olacaktır. olacaktır. Öncelklendrme  puanı yüksek olan eylemler uygulama aşamasında daha hızlı br şeklde uygulanablecek eylemler olacaklardır. Modül 4’te Amaçlar ve altında hedeer, hedeern altında eylemler puanlama sırasına göre yazılableceğ gb, lde karar verlecek olan öncelk sırasına göre de yazılablr. Amaç, hedef ve eylemler aşağıdak örnektek gb numaralanacaktır. numaralanacaktır. Tablo 3. 12. Amaç, Hedef ve Eylemlerin Eylemlerin İsimlendirilmesi 

 Numarası A2 A2-H15 A2-H15-1 A2-H15-2 … A2-H15-13

Adı Amaç 2: Hedef 15: Eylem 1: Eylem 2  

...

Eylem 13 Sayfa | 52

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

 Şekil 3. 13. Eylem ve Önceliklendirme Tablosu Tablosu

Bu kısımla lgl olarak aşağıdak blglerden faydalanmak anlamlı olacaktır:

3.4.1.1 Eylem Belirleme Kriterleri •



1.çalıştayda doldurulmuş olan GZFT tablosu ve senaryolar kullanılarak oluşturulan olay-önlem tablolarından faydalanılarak taslak eylemler hazırlanmalıdır. Özellkle olay-önlem tablolarındak tüm önlemlern EK-11 eylem öncelklendrme tablosuna yazılması zarurdr zarurdr.. 2. çalıştay öncesnde eylem öncelklendrme tablosuna yazılan eylemler taslak eylem olup ça-









lıştayda katılımcılar le brlkte detaylandırılacaktır. Kısaca, tabloda yer alan taslak eylemler çalıştayda değştrleblr, yen eylem ekleneblr ya da kaldırılablr kaldırılablr.. Eylemler oluşturulurken, sadece 1. çalıştayda tartışılan ve gündeme gelen konulara ve senaryolara bağlı kalınmaması, ldek tüm rsk faktörler ve sorun alanlarına yönelk eylemlern tüm katılımcılarla beraber 2. çalıştayda gelştrlmes beklenmektedr. İldek kurumların rsk azaltma amacıyla başlattığı ve devam eden çalışmaları le lerde yapmayı  planladığı  planl adığı çalışm çalışmalar alar var se, se, bu çalışma çalışmaların ların başlat başlatılmas ılmasıı ya da tamamla tamamlanması nması yönünd yönündee eylemler eylemler yazılablr. Genel olarak, hedeer afet türü bazında olmamalıdır ancak eylemler afet türüne özel olarak oluşturulacaktır.. Hedef cümleler farklı afet türler çn oluşturulan eylemler temsl edeblecek oluşturulacaktır genellkte olmalıdır olmalıdır.. Eylemler yazılırken dkkat edlecek en önemli konu eylemlerin ilgili il özelinde olmasıdır. Yan, herhang br l çn yazılan eylemlern başka llerde de geçerl olablecek genellkte olmaması ve özelleştrlmes beklenmektedr. beklenmektedr. Bunu sağlamak amacıyla eylem çersnde yer bldbldren fadeler kullanılmalıdır (lçe, mahalle, mevk, güzergâh, bna vs.).

Hatalı Eylem

Olması Beklenen ..... mahallesinde veya bölgesinde....... bölgesinde........... .... odak kişiler  başta olmak üzere ......... eğitimi verilecektir verilecektir..

Eğitim verilecektir verilecektir..

Eylemin neresi veya kimler için yapılacağı, ne yapılacağı, nasıl yapılacağı, hangi olay veya eksiklik için yapılacağı (İlçe, mahalle, öğrenciler, işletmeler vb.) belirtilmelidir. belirtilmelidir.

Sayfa | 53

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Yazılan eylemlerin aşağıda sıralanan eylemler gibi genel olmaması beklenmektedir; • İnşaat teknolojisindeki gelişmelerin takip edilmesi (Hangi afet türü için, ne amaçla, nasıl?) • Erken uyarı sistemlerinin kurulması (Hangi afet türü için, ne amaçla, nerede?) • Verilerin standartlaştırılması, ortak bilgi bankası kurulması (Hangi afet türü için, ne amaçla, hangi kapsamda) • Taşkın afetinin afet sigorta sistemi kapsamına alınması (Ülke genelini kapsayan değişiklikler  gerektiren  gerektir en bir eylem) • İmar planlarındaki önlemli alanlarda (ÖA) yeterli ve gerekli önlemler alınmadan inşaat ruhsatı verilmemesi (Halihazırda mevzuat gereği zaten uygulanması gereken bir eylem) eylem ) Örnek Hedef: Afetlerin etkilerinden korunmak için yapısal önlemler alınması

A lçes B Mahallesndek (nerede) heyelan lokasyonunda (ne için) stnat duvarı yapım ş tamamlanacaktır (ne yapılacak).  D Çayı üzerinde yer alan köprü  köprü (nerede) 500 yıllık taşkın debisini geçirecek şekilde (nasıl) revize edilecektir (ne yapılacak). C ilçesi üst kotlarındaki (nerede) stabilize yol standardı yükseltilerek (nasıl) rusubat kontrolüne katkı sağlayacak (ne amaçla) drenaj önlemleri alınacaktır (ne yapılacak). Örnek Hedef: Afetlerin etkilerinden korunmak için yapısal olmayan önlemler alınması

A ilçesinde derelere çöp atılmaması konusunda (ne amaçla), kırsal ve kentsel kesimlerde yaşayan nüfusa yönelik (kim için) bilgilendirmeler yapılacaktır (ne yapılacak). A ilçesinde taşkın sahası içerisinde kalan binalarda (nerede), özellikle  giriş katlarında yaşayan

incinebilir nüfusa yönelik (kim için) envanter çalışması yapılacaktır (ne yapılacak).  ilçesinde (nerede),  yol kotu seviyesi bulunan yerleşim  ve  sayısı ve B lokasyonları tespit edilerek  bina altında envanterleri çıkarılacaktır   için) (nasıl) (neticarethane yapılacak).(ne •

Dkkat edlmes gereken öneml noktalardan br dğer se; eylem cümlesnde yalnızca br faalyet olması, peş peşe p eşe farklı faalyetlern tek cümlede sıralanmamasıdır sıralanmamasıdır.. Eylemlern ssteml takbnn sağlanması çn, her eylem satırında gerçekleştirilmesi planlanan yalnızca bir eylem olmalıdır.

Hatalı Eylem

Olması Beklenen

Kuyucak deresi taşkın üst  sınırlarının CBS Tek bir cümle içerisinde 3 farklı faaliyet bulunmaktadır. ortamında belirlenmesi (1),  söz konusu sınırlar Sıralanan faaliyetlerin her biri ayrı birer eylem tanımlamakta içerisinde bulunan konutların naklinin gerçekleştirolduğundan bu tarz çok sayıda eylem içeren cümleler bölünerilmesi (2) ve alandaki köprülerin güçlendirilip kapaek yazılmalıdır yazılmalıdır.. sitelerinin yükseltilmesi (3). •







Dkkat edlmes gereken br dğer konu se eylemin gerçekleştirilmesin gerçekleştirilmesinden den  sorumlu olacak tek bir kurum belirlenmesidir. Brden fazla sorumlu kurum atanması, planın onaylanmasının ardından başlatılacak olan zleme ve değerlendrme sürecnde aksamalara sebep olacaktır. Destekleyici kurum se  br veya brden fazla olableceğ gb, sorumlu kurumun tek başına gerçekleştrebleceğ eylemler çn destekleyc kurum yazılması zorunlu değldr değldr.. Ayrıca, Ayrıca, sorumlu kurum özel sektörden olmamalı, kurumsal altyapıya sahp ntelkte ya da kamu kurumu ntelğnde olmalıdır. olmalıdır. Br dğer öneml  husus se, eylemlern yaklaşık tamamlanma sürelernn plan geçerllk süres olan maksimum 5 yıllık süre dkkate alınarak belrlenmesdr. belrlenmesdr. -yapılacaktır,, -edilecektir  şeklndek eklerle Eylem cümleler örneklerdek gb -mesi, -ması ya da -yapılacaktır  btrleblr..  btrleblr Son olarak, taslak eylemler oluşturulduktan sonra; son ra; amaçlar, amaçlar, hedeer ve eylemler tek br excel dosyasının farklı sayfalarında bulunmalıdır. Eylemler se her br afet türü bazında EK-11’dek formata uygun şeklde farklı sayfalarda yer almalıdır almalıdır.. Sayfa | 54

   

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

HEDEF: Erken uyarı ve tahmin t ahmin sistemlerinin geliştirilmesi BU HEDEFE NASIL ULAŞILIR? Eylem cümlesi, bu hedefe ulaştıracak içerikte olmalıdır.

EYLEM: Ekinözü, Dinar, Gemerek ilçelerinde meteoroloji gözlem istasyonu sayısı artırılacaktır.

İlde hangi ilçe/mahalle/mevkii ya da alan için gerçekleştirilecek?

Ne yapılacak?

BU EYLEMİ KİM GERÇEKLEŞTİR GERÇEKLEŞTİRECEK? ECEK? Sağlıklı izleme ve değerlendirme yapabilmek amacıyla, Her eylem için yalnızca 1 sorumlu kurum belirlenmesi gerekmektedir. 

SORUMLU KURUM: Meteoroloji Bölge Müdürlüğü  KİM DESTEK VERECEK? Destekleyici kurum olmayacağı gibi, 1 veya 1’den fazla destekleyici kurum da belirlenebilir. 

DESTEKLEYİCİ KURUM(LAR) VE KURULUŞ(LAR): NE KADAR SÜREDE GERÇEKLEŞTİRİLECEK? GERÇEKLEŞTİRİLECEK? Planın geçerlilik süresi 5 yıldır. Bu sebeple maksimum 5 yıllık bir süre belirlenebilir.

YAKLAŞIK TAMAMLANMA SÜRESİ: 2 yıl  

3.4.1.2 Sorumlu Kurum Sorumlu kurum, eylemn esas sorumlusu olup destekleyc kurum ve kuruluşlarla brlkte çalışır. Eylemlerden sorumlu kurumlar belrlenrken, eylemlern zleme ve değerlendrme aşamasını sağlıklı şeklde yürüteblmek amacıyla her eylem için  yalnızca bir sorumlu kurum adı yazılması gerekmektedir. Sorumlu kurumun görevler; Destekleyc kurumlarla beraber sorumlu olduğu eylem ve projelern ş planını yapmak. Destekleyc kurumlarla beraber sorumlu olduğu eylem ve projelern ş planına göre yapılmasını sağlamak. Destekleyc kurumlarla beraber sorumlu olduğu eylem ve projelern malyetnn kend bütçe•





ler ve destekleyc kurumların bütçelernden harcanmasını sağlamak. Destekleyc kurumlarla beraber sorumlu olduğu eylem ve projelern malyetnn harcama planlamasını yapmak. Destekleyc kurumlarla beraber yapılan eylemler raporlama ve plan takb yapan kuruma bldrmek. Destekleyc kurumlarla beraber sorumlu olduğu eylem ve projelern uygulamaları çn gerekrse kılavuz ve dokümantasyon oluşturarak belrl çerçevede yapılmasını sağlamak. Gerekrse sorumlu olduğu eylem ve projeler, beraber çalıştığı destekleyc kurum ya da kurumlarla lg alanlarına göre paylaştırmak ve koordnasyonunu sağlamak.









Sayfa | 55

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.4.1.3 Destekleyici Kurumlar  Eylemlern gerçekleştrlmesnde destekleyc rol oynayacak kurumlardır. Burada, lgl kurum ve kuruluşların görev tanımları verlmştr. Eylemler için birden fazla destekleyici kurum adı yazılabilir. Destekleyc kurumun görevler; Sorumlu kurum tarafından kendsne verlen ve sorumlu olduğu eylem ve projelern ş planını yapmak. Sorumlu kurum tarafından kendsne verlen ve sorumlu olduğu eylem ve projelern ş planına göre yapılmasını sağlamak. Sorumlu kurum tarafından kendsne verlen eylem ve projelern malyetnn kend bütçelernden harcanmasını sağlamak. Sorumlu kurum tarafından kendsne verlen eylem ve projelern malyetnn harcama planlamasını yapmak. Sorumlu kurumun stedğ şeklde yapılan eylemlern raporlaması yapılarak sorumlu kuruma  bldrmek. Eylem ve projelern uygulamaları çn sorumlu kurum tarafından oluşturulan kılavuz ve dokümantasyona uymak. •











3.4.2 Modül 4 Kapsamında İkinci Çalıştay Sonrası Masa Başında Yapılacaklar Yapılacaklar 2. Çalıştay sonrası oluşturulan eylem öncelklendrme tablosu masa başı çalışması le gözden geçrlerek eksk kısımlar tamamlanacaktır. Ardından, Ardından, kurum görüşler de alınarak eylemlere, sorumlu/ destekleyc kurum ve kuruluşlara ve eylem gerçekleşme dönemne karar verlecektr.

Çalıştay sürec tamamlanıp, çıktılar masa başında br araya getrldkten ve kurum görüşler alındıktan sonra Kahramanmaraş İRAP Belgesnde olduğu gb Modül 4 başlığı altında Amaçlar, Amaçlar, Hedefler ve Eylemlern sıralanmasına ve lgl formata getrlerek dğer modüllerle beraber son hallern almalarına çalışılacaktır. çalışılacaktır .

Sayfa | 56

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3.5 MODÜL 5: İZLEME VE DEĞERLENDİRME Bu bölümde, İl Afet Rsk Azaltma Planı’nın zleme ve değerlendrme yöntem, teknkler yer almaktadır. İl Afet Rsk Azaltma Planlarını hazırlayacak olan sorumlu brme yönelk zleme ve değerlendrme yöntem, teknklernn gösterlmes hedeenmekte, sonuçların İl Afet Rsk Azaltma Planları’na ne şeklde yansıtılableceğ gösterlmektedr gösterlmektedr.. 3.5.1 Süreç

Planın zleme ve değerlendrme çalışması, zleme ve değerlendrme olmak üzere k bölümde ya pılır; zleme her altı ayda br eylemlern zleme zleme tablosu doldurularak, değerlendrme se se yılda br defa  yapılır. Plandak eylemlern zleme ve değerlendrlmesnn yapılablmesn kolaylaştırmak   çn İl Afet Rsk Azaltma Planı (İRAP) İzleme ve Değerlendrme Sstem Yazılımı Yazılımı oluşturulmuştur. Bu yazılım l afet rsk azaltma planlarının zleme ve değerlendrmesnn daha hızlı ve etkn br şeklde yapılmasının kolaylaştırılması; planların etkllğn sağlamak çn karar verclere planlarla lgl durumun gösterlmes amacıyla kullanılacaktır kullanılacaktır.. Yazılım Yazılım sayesnde plandak sorumlu ve destek kuruluşlar, şfreleryle yazılıma grş yapacak, eylemler web üzernden çevrmç olarak takp edecek ve eylemlerle lgl stenen verler/blgler yazılıma greblecektr. greblecektr. İl afet ve acl durum müdürlükler plandak paydaşları yazılım ve yazılımın kullanımı hakkında blglendrecektr. İzleme ve değerlendrme yöntem ve uygulama çalışmaları detaylı şeklde aşağıda anlatılmıştır. Aşağıdak metn ve tabloların tamamı planın 5. bölümünde yer alacaktır alacaktır..

3.5.1.1 İzleme Süreci 





















Planın zlenmes, planda yer alan her eylem bazında, eylemden/eylemlerden sorumlu kurumun koordnasyonunda destekleyc kurum ve kuruluş(lar)la brlkte, planın yürürlüğe grmesn takp eden aydan tbaren, 6 (altı) aylık peryodu çersne alacak şeklde gerçekleştrlr. gerçekleştrlr. Eylemlerdek sorumlu kurum, sorumlu olduğu her eylem çn “ Eylem İzleme Tablosu”nu (Tablo (T ablo 3.13) doldurarak zleme raporunu oluşturur. Eylem zleme tablolarının altı aylık peryot çersnde eylemn uygulanması le lgl durumu, gerçekleştrlen faalyetler, eylemn tamamlanma yüzdesn, gelecek altı ayda yapılması planlanan faalyetler çermes esastır. Tamamlanması çn süre öngörülemeyen sürekl ntelktek eylemler de dahl olmak üzere planda bulunan bütün eylemler zleme sürecne tabdr. Eylemle lgl lk eylem zleme tablosu, planın yürürlüğe grmesn takp eden aydan tbaren,  başlangıçtak mevcut durumu durumu ortaya koyacak bçmde düzenlenr düzenlenr.. Eylem tamamlandığında son defa eylem zleme tablosu doldurulur. Altı aylık periyodun sonunda İl Afet Acil Durum Müdürlüğü (İAADM) eylemden/eylemlerden sorumlu kurumlardan resmi yazı ile “Eylem İzleme Tablosu”nu doldurmasını talep eder ve 30 (otuz) gün çersnde “Eylem İzleme Tabloları”ndan oluşan zleme raporu, eylemden/eylemlerden sorumlu kurum tarafından İAADM’ye gönderlr. İAADM’de bulunan l afet rsk azaltma planlama sekretaryası, gelen zleme raporlarının br araya getrlmes le rapor oluşturur. İzleme raporlarında eksk ve/veya eksklk olması durumda konsolide rapor oluşturulmaz. Eksğn ve/veya eksklklern tamamlanması çn önlemler alınır. İAADM, oluşturulan konsolde raporu İRAP kapsamında oluşturulan “Teknik Çalışma Grubu”na* letr. Plan yürürlükte olduğu sürece planın zlenmes devam eder. Sayfa | 57

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Tablo 3. 13. Eylem İzleme Tablosu Tablosu Plan İzleme Dönemi: Eylem Numarası: Eylem: Sorumlu Kurum: Destekleyici Kurum ve Kuruluş(lar): 1 ( ) Başlamadı Eylemin Durumu

2 ( ) Devam Ediyor 3 ( ) Tamamlandı

Eylemin Tamamlanma Yüzdesi*

Eylemle İlgili Gerçekleştirilen Faaliyetler: Eylemle İlgili Yapılması Yapılması Planlanan Faaliyetler: Eylemin Başlangıcındaki Mevcut Durum**:

%

* Eylemn tamamlanma yüzdes yazılmalıdır. ** Planın yürürlüğe grmesnden sonra eylem zleme tablosu lk kez doldurulduğunda blg grlmeldr. Ardından gelen zleme dönemlernde boş bırakılmalıdır.

3.5.1.2 Değerlendirme Süreci  Planın değerlendrlmes, planda yer alan her eylem bazında, eylemden sorumlu kurumun koordnasyonunda destekleyc kurum ve kuruluş(lar)la brlkte, planın yürürlüğe grmesn takip eden aydan itibaren 12 (on iki) aylık periyot çersne alacak şeklde gerçekleştrlr. Eylemlerdek sorumlu kurum, sorumlu olduğu her eylem çn “Eylem Değerlendirme Tablosu”nu (Tablo 3.14) doldurarak değerlendrme raporunu oluşturur. Eylem değerlendrme tablolarının on k aylık peryot çersnde eylemn afet rsknn azaltılmasına etksn, devam eden eylemle lgl olmak kaydıyla yapılmasına htyaç duyulan/yapılması tavsye edlen yen eylem önerlern, önerlern, eylemn uygulanması sırasında varsa karşılaşılan karşılaşılan zorlukları, varsa başka afet rsklernn artmasına/azalmasına neden olup olmadığını ve eylemn  başlatılması, sürdürülmes ve/veya tamamlanması çn htyaç duyulan kaynakları, bu kaynaklarla lgl ayrıntılı blgy çermes esastır. esastır. Tamamlanması çn süre öngörülemeyen sürekl ntelktek eylemler de dahl olmak üzere planda bulunan bütün eylemler değerlendrme sürecne tabdr. Eylem tamamlandığında son defa eylem değerlendrme tablosu doldurulur. Eylemle stenlen netceye ulaşılıp ulaşılmadığı, tamamlanan eylem sonucunda eylemle ilgili olmak kaydıyla yapılmasına ihtiyaç duyulan/yapılması tavsiye edilen yeni eylem önerileri tabloya işlenir. On k aylık peryodun sonunda İl Afet Acl Durum Müdürlüğü (İAADM) eylemden/eylemlerden sorumlu kurumlardan resm yazı le “Eylem Değerlendrme Tablosu”nu Tablosu”nu doldurmasını talep eder ve 60 (altmış) gün çersnde değerlendrme raporu, eylemden/eylemlerden sorumlu kurum tarafından İAADM ‘ye gönderlr. •











Sayfa | 58

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI •









İAADM’de bulunan l afet rsk azaltma planlama sekretaryası, gelen değerlendrme raporlarının konsolde edlmesyle rapor oluşturur. Değerlendrme raporlarında eksk ve/veya eksklk olması durumda konsolde rapor oluşturulmaz. Eksğn ve/veya eksklklern tamamlanması çn önlemler alınır alınır.. İAADM, oluşturulan konsolde raporu İRAP kapsamında oluşturulan “Teknk Çalışma Grubu”na letr. Teknk Çalışma Grubu, daha önce letlen 2 (iki) adet konsolide plan izleme raporu ve 1 (bir) adet konsolide değerlendirme raporu üzerne düzenlenen toplantıda İRAP’ın durumunu değerlendrr.. Bu değerlendrme le, afet rsk azaltma eylemler sayesnde afet rsknn ne ölçüde ğerlendrr azaltıldığı, afet türler açısından afet rsk değerlendrmeler de göz önüne alınarak afet rsknn azaltılmasında stenlen noktaya gelnp gelnmedğ ve eylemler nedenyle afet rsklernn oluşmasına/artmasına sebep olunup olunmadığı ortaya konur. Değerlendrme netcesnde İRAP’ın  uygulanabilirliğini ildeki afet risklerini tedbrler “İl Afet Rsk Azaltma Planısağlamak HazırlamaveKomsyonu”na ve/veya azaltmak için gereken İl Afet ve Acl Durum Koordnasyon Kurulu’na rapor olarak sunulur. Plan yürürlükte olduğu sürece planın değerlendrlmes devam eder.

Sayfa | 59

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Tablo 3. 14. Eylem Değerlend Değerlendirme irme Tablosu Tablosu Plan Değerlendirme Dönemi: Eylem Numarası: Eylem: Sorumlu Kurum: Destekleyici Kurum(lar): Eylemin Afet Riskinin Azaltılmasına Etkisi: Devam Eden Eylemle İlgili Y  Yeni eni Eylem E ylem Önerileri*: Eylemin Uygulanması Sırasında Karşılaşılan Zorluklar**:

Eylemin Başka Afet Risklerinin Artmasına/Azalmasına Artmasına/Azalmasına Etkisi***: Eylemin Başlatılması, Sürdürülmesi ve/veya Tamamlanması için İhtiyaç Duyulan Kaynaklar****: Tamamlanan Eylemin Afet Riskinin Azaltılmasına Katkısı ve Tamamlanan Tamamlanan Eylemle İlgili Yeni Eylem Önerileri*****:

* Öner bulunması durumunda doldurulacaktır. ** Eylemn uygulanması sırasında karşılaşılan zorluk varsa yazılmalıdır, yoksa boş bırakılmalıdır. *** Eylemn başka afet rsklernn artmasına/azalmasına etks olduğuna dar blg varsa yazılmalı ve ayrıntılandırılmalıdır.. Blg bulunmuyorsa boş bırakılmalıdır ayrıntılandırılmalıdır bırakılmalıdır.. **** Lütfen ayrıntılandırınız. ***** Eylem tamamlandığında doldurulacaktır.

Sayfa | 60

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

EKLER  EK- 1: İRAP ÇALIŞTA ÇALIŞTAYLARINA YLARINA KATILACAK PAYDAŞLAR  İRAP hazırlama sürecnde çok sayıda paydaşın sürece katılması, afetlern şehrdek hemen hemen tüm nsanları, ekonomk faalyet alanlarını, çevrey vb.n etklemes nedenyle önem arz etmektedr etmektedr.. Afet rsknn öğelernden olan tehlkey, maruzyet ve zarar göreblrlğ anlamak çn kamu kurum ve kuruluşlarından yerel yönetmlere, ünverstelerden svl toplum kuruluşlarına, özel sektörden vatandaşlara kadar paydaşların deneymlernden, sahp oldukları verlerden ve blglernden yararlanılması elzemdr. Bu paydaşlar, plan yürürlüğe grdkten sonra, planda sorumlu ve/ya destekleyc kuruluşlar olarak da yer alablecektr. Aşağıda yer alan paydaşların afet rsk azaltma amaçlarının, hedeernn ve eylemlernn belrlenmes çn İRAP çalıştaylarına katılımlarının sağlanmasını arz ederz. Bazı paydaşların lnzde herhang br teşklatı bulunmayableceğn de fade etmek styoruz. Bu paydaşların dışında çalıştaylara katılmasında yarar gördüğünüz paydaşların da, lnzn özellklern dkkate alarak İRAP çalıştaylarında bulunmasında fayda görülmektedr, ekleme yapablrsnz. İRAP çalıştaylarına katılacak paydaşlar: •

Vallk (İl Planlama Koordnasyon Müdürlüğü, İl Sosyal Etüt ve Proje Müdürlüğü)

Yatırım İzleme ve Koordnasyon Başkanlığı veya İl Özel İdares Kaymakamlıklar  Büyükşehr Beledyes, İl Beledyes, İlçe Beledyeler, Belde Beledyeler









Beledyelere Bağlı İdareler (Su ve Kanalzasyon İdares Genel Müdürlükler vb.) Devlet ve Vakıf Vakıf Ünversteler (Afetlerle lgl araştırma, uygulama vb. merkezlernde çalışma yapan akademsyenlern çalıştaya katılması terch sebebdr.) Ale, Çalışma ve Sosyal Hzmetler İl Müdürlüğü (İncneblr gruplarla lgl verlere/blglere ulaşmak çn bu müdürlük çağrılmaktadır. çağrılmaktadır. İRAP çalışmasının mühendslk blmlernn yanında sosyal blmler vb. alanları da çerecek bçmde çok dsplnl br süreçle yürütüleceğn hatırlatmak sterz.) İller Bankası Bölge Müdürlüğü (İlnzde bölge müdürlüğü bulunmasa ble bölge müdürlüğü lnze yakın se onları davet edeblrsnz.) Çevre ve Şehrclk İl Müdürlüğü Maden Tetkk ve Arama Bölge Müdürlüğü (İlnzde bölge müdürlüğü bulunmasa ble bölge











müdürlüğü lnze yakın se onları davet edeblrsnz.) Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonm Şrket Bölge Müdürlüğü veya İşletme Müdürlüğü ve Şube Müdürlüğü Türkye Elektrk Dağıtım Anonm Şrket Bölge Müdürlüğü Enerj Dağıtım Şrketler Defterdarlık  İl Göç İdares Müdürlüğü İl Kültür ve Turzm Müdürlüğü













Sayfa | 61

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI •

































Kültür Varlıklarını Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü İl Mll Eğtm Müdürlüğü İl Sağlık Müdürlüğü İl Sanay ve Teknoloj Teknoloj Müdürlüğü Kalkınma Ajansı (Y (Yatırım atırım destek ofsler yönlendrleblmektedr yönlendrleblmektedr.) .) Küçük ve Orta Ölçekl İşletmeler Gelştrme ve Destekleme İdares Başkanlığı Müdürlüğü Devlet Su İşler Bölge Müdürlüğü/Şube Müdürlüğü Orman Bölge Müdürlüğü/Orman İşletme Müdürlüğü Doğa Koruma ve Mll Parklar Bölge Müdürlüğü/Şube Müdürlüğü Meteoroloj Bölge Müdürlüğü/İl Müdürlüğü İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Tcaret İl Müdürlüğü Gümrük ve Dış Tcaret Bölge Müdürlüğü Serbest Bölge Müdürlüğü Ulaştırma ve Altyapı Bölge Müdürlüğü Karayolları Bölge Müdürlüğü/Şube Şeğ Blg Teknolojler Teknolojler ve İletşm Kurumu Bölge Müdürlüğü (İlnzde bölge müdürlüğü bulunmasa



















 ble bölge müdürlüğü lnze yakın se onları davet edeblrsnz.) edeblrsnz.) İlnzde önde gelen en fazla 3 tane sanay ve/ya tcaret ve/ya zraat odası (Bu kategordek odalar toplamda en fazla 3 tane olmalıdır.) Afet rsk azaltmayla lgs olan en fazla 3 tane mühendslk odası Anadolu Ajansı, İhlas Haber Ajansı ve Demrören Haber Ajansı En fazla 3 tane Kamu Yararına Yararına Çalışan Dernek (ncneblr grupları temsl edeblecek STK’lar seçleblr.) İlnzde ekonomk faalyet açısından öneml görülen kamu ktsad teşebbüsler İlnzde ekonomk faalyet açısından öneml görülen özel sektör kuruluşları Organze sanay bölgeler İlnzde afetlerden öneml derecede etklenebleceğ düşünülen ekonomk sektörlerden temslcler  Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu İl Koordnatörlüğü

Sayfa | 62

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

EK- 2:

İRAP SEK SEKRETARY RETARYA A OLU OLUR R YAZIS AZISII

“İl Afet Risk Azaltma Planı” hazırlık çalışmalarını yürütmek üzere gerekl belgelern hazırlanması, yazışmaların yapılması, sürecn takp edlmes ve planın hazırlık çalışmaları konusunda koordnasyonun sağlanması amacıyla br “İRAP Hazırlama Komisyonu” kurulması gerekmektedr gerekmektedr.. Komsyon kurulması amaçlı olur alınması ve olur yazısında komsyon başkanı ve en az 4 üyenn smnn yer alması gerekmektedr gerekmektedr.. Tablo Ek 1. …………. İli İRAP Hazırlama Komisyonu Adı Soyadı

Ünvanı İl müdürü veya şube müdürü ……

Görevi  Başkan Üye Üye Üye Üye Üye Üye

Tel

E-mail

Üye

 Şekil Ek 1. Örnek Görevlendirme Görevlendirme Yazısı Yazısı Sayfa | 63

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

EK- 3:

VERİ TABANI VE KLASÖR OLUŞTURMA

1. Google-drive hesabı oluşturulması ve ilgili ve ilgili bilgi-belge-haritaların klasörlenmesi Bundan sonrak çalışmaların daha düzenl olması açısından, kurumunuzda ortak br klasör veya kends belrleyecektr) hesabı oluşgoogle drive (Kullanıcı adı: ladırap@gmal.com, Şfre: Her l kends turarak, bütün belgeler aşağıdak klasörleme formatına uygun şeklde oluşturduğunuz klasörlere ekleynz (Fotoğraar çn aynı hesabın google photos özellğn kullanablrsnz). Hesabı açıp, klasörler oluşturup, lgl dosyaları klasörlere ekledkten sonra blg ve belgelern sürekl güncellenmes gerekmektedr.. İlerleyen çalışmalarda bu blgler kullanılacaktır. gerekmektedr

Klasör - Hazırlık toplantıları Klasör - 1. Üst düzey toplantı, davet yazıları, katılımcılar, mza föyler, program ...... Klasör - 2. Uzmanlar toplantısı, davet yazıları, katılımcılar, mza föyler, program ...... Klasör - 3.  Broşür, afş, görsel materyaller  Klasör - 4.  Kılavuz ve formlar, blgler   Klasör - Çalıştaylar Klasör - 1. Çalıştay Klasör  - 2. Çalıştay

Klasör -  Planlar ve Raporlar İlnzdek mevcut durumu ortaya koyablmek ve kapastey kapastey belrleyeblmek amacıyla, amacıyla, lnzde şu ana kadar yapılmış olan güncel stratejik belge, plan ve raporların  (Kentsel dönüşüm dönüşüm stratej belges, Havza planları gb…) br klasörde toplanması gerekmektedr. Bu dökümanlar Modül 1: İln Genel Durumu kısmının hazırlanması aşamasında kullanılacaktır. kullanılacaktır.

Klasör - Haritalar shp, kml, kmz, tab.... formatındak katmanlar, AFAD-RED  Aydes ve v e Aras tan alınan her afet için  tehlke ve rsk hartaları. Tehlke ve rsklern belrleneblmes amacıyla Modül 2’ nn oluşturulması önces altlık olablecek, lmzde hazırlanmış olan tüm say sayısal ısal verilerin  verilerin ve haritaların toplanması gerekmektedr. (İmar planları, afet verler, afetlere at tehlke ve rsk hartaları, deprem sanaryoları gb.) AYDES AYDES ve ARAS’ ta AMB, tehlke ve rsk hartalarının oluşturulması ve dğer afet hartaları ve katmanlarla katma nlarla kesştrlmes gerekmektedr. Klasör - Modüller Klasör  - Modül 1 İl Profl Tehlke Rsk Değerlendrme Klasör - Modül 2 Tehlke Klasör - Modül 3 GZFT Eylem Klasör  - Modül 4 Amaç Hedef Eylem

 Şekil Ek 2. İRAP Hazırlama Sürecinde Dosyalama Örneği  Örneği  Sayfa | 64

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

EK- 4:

İL AFET RİSK AZALTMA PLANI (İRAP) BİLGİ NOTU

Dünya nüfusunun %50’snden fazlası şehirlerde fazlası şehirlerde yaşamakta  yaşamakta ve bu oranın 2050 yılına kadar %66’ya yükselmes öngörülmektedir . Kentleşme ve kentlern karmaşık özellikleri özellikleri   sürdürüleblr kalkınma çn fırsatlar sunarken aynı zamanda zarar göreblrlğ ve rsk arttırma potansyelne de sahptrler. Afet rsknn azaltılması ve kentsel alanlarda dayanıklılığın sağlanması çn yerel paydaşların planlama ve risk yönetimine katılımı gerekmektedr. Hızlı kentleşme ve nüfus artışı, sürdürüleblr planlama ve uygun araz kullanım planları le desteklenmedğ takdrde şehirler  takdrde şehirler  ve  ve yerleşmler çn tehlke oluşturmaktadır. oluşturmaktadır. Bu durum çoğunlukla çoğunlukla;; nsanların, kıyı alanları, taşkın yatakları ya da stabl olmayan dk yamaçlar gb tehlkeye açık alanlara yerleşmelerne yol açmaktadır. Ntelksz yapılaşma br başka büyük rsk dnamğdr dnamğdr.. Kentlermzn fzk ve mekânsal özellikleri  etkler, kentözellikleri,, yaşayanların sosyo-ekonomk zarar göreblrlğ, çevresel  etkler, lern çnde bulunduğu karmaşık durumlar altında gelşen rsk faktörlernden bazılarıdır. Bu faktörlern her brn göz önünde  bulundurarak güvenl, eşt, dayanıklı/drençl ve sürdürüleblr kentsel önünde bulundurarak gelşmeye sahp olablmek çn stratejler ve poltkalar gelştrlmeldr. Yereldek sorumlu kuruluşlar, doğa ve/veya nsan kaynaklı tehlkelerden kaynaklanan -küçük ve

orta ölçekli ölçekli afetler  afetler ve daha az yaşanan büyük ölçekli ölçekli afetlere  afetlere kadar- afetlern etkler le mücadelede lk sorumlu kurumlardır. Özellikle  son yıllarda ortaya çıkan  klm değşklğnn etkler ve olağanüstü Özellikle son çıkan klm hava olayları da, şehirleri da, şehirlerinn afetlere maruz kalma olasılığını artırmaktadır. Aynı zamanda, şehirler zamanda,  şehirlerdeki deki  yapılaşma ve kalkınma faalyetlernn de çevre  ve doğaya olumsuz etkler afet rsklern rsklern  arttırmaktadır. çevre ve  İl Afet Rsk Azaltma Planları, afet rsknn azaltılmasında kullanılablecek önemli önemli   br araçtır. Ülkemzde, l afet rsk azaltma planlarının hukuk dayanağı, 15/07/2018 tarhl ve 30479 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgl, İlşkl Kurum ve Kuruluşlar le Dğer Kurum ve Kuruluşların Teşklatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnames’nn «İl afet ve acl durum müdürlükler” başlıklı 52. maddesnn knc fıkrasıdır fıkrasıdır.. Bu fıkrada, l afet ve acl durum müdürlüklernn görevler sayılmakta, bu görevler arasında “Afet ve acil durum risk azaltma, müdahale ve iyileştirme il planlarını, mahallî idareler ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği ve koordinasyon içinde yapmak, uygulamak ve uygulatmak” hükmü uygulatmak” hükmü bulunmaktadır. Dğer taraftan, 11. Kalkınma Planı’nda, afet rsk azaltma çalışmaları yapılarak afetlern neden olableceğ can ve mal kaybının asgar düzeye ndrlmesnn amaçlandığı fade edlmekte, afet yönetm hedeer arasında l düzeynde afet rsk azaltma planlarının hazırlanması yer almaktadır. İl afet rsk azaltma planlarının hazırlanması ve uygulanmasıyla; şehrlerde güvenl br yaşam sağlamak, afetlerden dolayı oluşablecek can ve mal kayıplarını azaltmak ve önlemek, afet rsk azaltma blnc oluşturmak, kaynakların etkl kullanımını sağlamak, paydaşlar arasında ş brlğn artırmak, afet sırasında müdahale ve afet sonrasında yleştrme çn yapılan harcamaları azaltmak amaçlanmaktadır. Afetlern sayısı ve sıklığı le brlkte verdkler sosyal ve ekonomk zararlar son yıllarda katlanarak artmaktadır. Bu kayıplarla başa çıkablmek tek başına müdahale odaklı br yönetm anlayışından zyade rsk odaklı br yönetm anlayışıyla mümkündür. Sayfa | 65

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Bu amaçlarla; ülkemzde afet rsklernn belrlenmes ve azaltılması çalışmaları kapsamında l afet rsk azaltma planı hazırlık çalışmalarına başlanmış bulunmaktadır. İl Afet Rsk Azaltma Planı (İRAP), ln afetsellğn ve afetlern olası etklern ortaya koyan ve bu etkler en aza ndreblmek çn afetler olmadan yapılacak çalışmaları eylemler bçmnde gösteren, sorumluları tanımlayan br  plandır..  plandır İl afet rsk azaltma planlarının hazırlanması ve uygulanması sürecnde sayısız paydaş bulunmaktadır.. Bu paydaşlar; kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetmler, ünversteler, dır ünversteler, özel sektör, svl toplum kuruluşları ve vatandaşlardır. Çok paydaşlı bu süreç, brden çok sektörün katılımıyla planların hazırlanmasında ve uygulanmasında ş brlğ çnde bütüncül br yaklaşım ortaya konulmasını amaçlar. İl afet rsk azaltma planlarının bölümlern sırasıyla; 1) İln Genel Durumu, 2) Tehlke Tehlke ve Rsk Değerlendrmeler, 3) Mevcut Durum Analz, 4) Afet Rsk Azaltma Amaç, Hedef ve Eylemler,

5) İzleme ve Değerlendrme  bölümler oluşturmaktadır. oluşturmaktadır. Bu bölümlern hazırlanmasını kolaylaştırmak amacıyla Afet ve Acl Durum Yönetm Başkanlığı tarafından hazırlanan İl Afet Risk Azaltma Plan Hazırlama Kılavuzu’ ndan faydalanılmaktadır faydalanılmaktadır.. 2019 yılı çersnde plot l olarak seçlmş olan Kahramanmaraş lnde “İl Afet Rsk Azaltma Planı” hazırlanmıştır.. Gelecek süreçte, dğer llermzde de planlar hazırlanacaktır. hazırlanmıştır

Sayfa | 66

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI  

 

EK-- 5:   EK

İRAP İR AP ÇA ÇALI LIŞM ŞMAL ALAR ARIN ININ IN BAŞ BAŞLA LADI DIĞI ĞINA NA DA DAİR İR YAZ AZII TAS TASLA LAĞI ĞI

15/07/2018 tarhl ve 30479 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgl, İlşkl Kurum ve Kuruluşlar le Dğer Kurum ve Kuruluşların Teşklatı Teşklatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kara Ka rarn rnam ames es’ ’n nnn «İ «İll af afet et ve ac acl l du duru rum m mü müdü dürl rlük ükle ler r”” ba başl şlık ıklı lı 52 52.. ma madd ddes esn nn n k kn nc c fı fıkr kras asın ının ın (b (b))  bend “Afet ve acl durum rsk azaltma, müdahale ve yleştrme l planlarını, mahallî dareler le kamu kurum ve kuruluşlarıyla şbrlğ ve koordnasyon çnde yapmak, uygulamak ve uygulatmak.” hükm hü kmün ünüü ha haz zd drr. 11. Ka Kalk lkın ınma ma Pl Plan anıı l lee uz uzun un va vade del l b brr pe pers rspe pekt kt ee ül ülke kem mz znn ka kalk lkın ınma ma v vzy zyon onuu ortaya konulmaktadır. konulmaktadır. Kalkınmanın sekteye uğramaması çn afet yönetm alanında çalışmalara htyaç bulunmakta olup 11. Kalkınma Planı’nda afet rsk azaltma çalışmaları yapılarak afetlern neden olableceğ can ve mal kaybının asgar düzeye ndrlmesnn amaçlandığı fade edlmektedr. Gerçekl çe kleş eşt tr rle lenn ve ge gerç rçek ekle leşt ştr rl lec ecek ek ol olan an af afet et r rsk sk az azal altm tmaa ça çalı lışm şmal alar arın ının ın ta tak kb bn n ya yapm pmak ak,, mü müke kerr rrer  er  olmasını önlemek ve etknlğn artırmak çn ulusal ve yerel düzeyde hazırlanacak afet rsk azaltma  planları öneml br araçtır. araçtır. 11. Kalkınma Planı’nda Planı’nda afet yönetm hedeer arasında l düzeynde afet rsk azaltma planlarının hazırlanması da yer almaktadır almaktadır.. 11. Kalkınma Planı’na göre 2023 yılında 81 lde afet rsk azaltma planları hazırlanmış olacaktır. Mevzubahs 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararna-

mes’nn 52. maddesnn knc fıkrasının (b) bendndek görev yürütmek, 11. Kalkınma Planı’ndak lg l gl l he hede defe fe ul ulaş aşma mak, k, l lde dek k af afet et r rsk skle ler rn n be bel lrl rlem emek ek ve be bel lrl rlen enen en af afet et r rsk skle ler rn n az azal alta tara rakk ca cann ve mal kaybını asgar düzeye ndrmek amacıyla lmzde l afet rsk azaltma planı (İRAP) çalışmaları  başlamıştır..  başlamıştır

Yazı ile İlgili Notlar: Üst Düzey Bilgilendirme Toplantısı için; Üstteki yazının devamına aşağıda bulunan cümle eklenebilir.



“İRAP çalışmalarını içeren açıklayıcı bilgi notunun incelenmesi hususunda gereğini rica ederim.” Yazının Valilik Makamından çıkması gerekmektedir. Yazı ekinde, yalnızca bilgi notu bulunacaktır.

• •

Uzman Bilgilendirme Toplantısı için; Üstteki yazının devamına aşağıda bulunan paragraf eklenebilir.



“İRAP çalışmalarını içeren açıklayıcı bilgi notunun incelenmesi, İRAP çalışmaları kapsamında  plan hazırlama aşamasında (çalıştaylara katılım, görüş bildirme vb. konularda) kkatkı atkı sağlayabilecek,uzmanlık alanlarıyla afet riskleri arasında bağlantı kurma konusunda yetkin, bir  asil ve bir yedek olmak üzere iki uzman  personelin görevlendirilmesi, görevlendirilen uzman  personele ait bilgilerin ekte gönderilen tabloya işlenerek … tarihine kadar öncelikle ... e-posta adresine olmak üzere yazı ile gönderilmesi hususunda gereğini rica ederim.” Bu durumda oluşturulan yazının ekleri, bilgi notu ve tablo olmak üzere 2 adet  olacaktır. Tabloda görevlendirilecek personel için 2 satır olacak, ilk satırda ASİL ikinci satırda YEDEK yazacaktır. Asil ve yedek personelin isim, unvan, kurum/kuruluş, telefon, e-posta bilgilerinin istenmesine ihtiyaç  bulunmaktadır. •

Sayfa | 67

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

EK- 6:

İL AFET RİSK AZALTMA PLANI (İRAP) ÖN DEĞERLEN DEĞERLENDİRME DİRME ANKETİ

1. AMAÇ VE KAPSAM  

 Şekil Ek 3. Çevrimiçi Anket Sayfası Görünümü Görünümü

 

 

İllerdek mevcut duruma yönelk br ön değerlendrme yapablmek amacıyla, lgl kurum ve kuruluşlarda görev alan teknik ve(veya) uzman personellerin katılımına dayanan br anket çalışması yapılması planlanmıştır planlanmıştır.. Anket çalışmasının, İRAP hazırlama sürecnde gerçekleştrlecek olan ilk çalışta çalıştayy önces öncesinde inde tatamamlanması gerekmektedir gerekmektedir.. Anket lnk lk olarak lgl kurum/kuruluşlardak odak personele gönderlecektr derlecektr. . Yanıt Yanıt toplamaraporunun sürecnn tamamlanmasının ardından, elde. edlen edilmesi  ve bir ön değerlendirme oluşturulması beklenmektedr  beklenmektedr. Anket verilerin sonuçları,analiz çalıştayın çerğn belrleyerek İRAP sürecnn gdşatını büyük ölçüde etkleyecek olması sebebyle önem teşkl etmektedr.

 

9 sorudan oluşan çevrimiçi (online) anket çalışması açık ve kapalı uçlu sorular barındırmaktadır. Bu anlamda hem çoktan seçmel hem de yoruma dayalı soru çeştlerne sahptr. Anket yazılımı lı mını nınn ce ceva vapl plar arıı ot otom omat atk k an anal alz z ed edem emed edğ ğ me met tnn g gr rşl şl so soru ru tü türl rler ern nn n İl Af Afad ad Mü Müdü dürl rlüğ üğü’ ü’nd ndek ek sorumlu personelce yorumlanarak raporlanması gerekmektedr. 2. ANKET AŞAMALARI 1.

İl Afad Müdürlüğü tarafından oluşturulmuş veya oluşturulacak olan Google(g-mail) hesabına gi girriş ya yapı pıld ldık ıkta tan n so son nra ra,, an anke kett li link nkin ine: e: https://docs.google.com/forms/d/1nongcesspG7zAs81xNN8MaKJdeRswQqvUU1vLun9gj8/edit

tıklanarak Google Formlar sayfasına erşm sağlanır. Açılan sayfada lk önce sağ üstte bulunan menüden “kopyasını oluştur” seçeneğ seçlerek  anket formu kopyalanır kopyalanır..

2.

Sayfa | 68

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

1

2

 Şekil Ek 4. Anket Kopyalama ve Yeniden Yeniden Adlandırma Adlandırma Aşamaları

Daha sonra anket başlığında “…ilinizin adını yazınız…” kısmına her İl Afad Müdürlü ğü, kendi ilinin adını yazar  ve  ve bundan sonrak sürec, oluşturulan yen anket formu üzernden sürdürür. Form üzernde düzeltme veya ekleme şlem btnce herhang br kaydetme şlem yapılmasına gerek yoktur. Hazırlanan form Google Drve üzernde otomatk olarak kaydedlmektedr. 3.

4.

Anket formuna ln adı verldkten sonra, sağ üstte bulunan “Gönder”  tuşu seçlr. Mail ad-

 ldek  ldek lgl dğertoplama kurum ve kuruluşlarda reslerialan girilerek da bağlantı linki kopyalanarak  görev teknikyave(veya) uzman personellere anket iletilir. iletilir . Cevap süresi en fazla 2 hafta olmalıdır olmalıdır..

1

2 3

 Şekil Ek 5. Anket Linki Gönderim Aşamaları

Yanıt toplama sürecnn tamamlanmasının ardından, elde edlen verler İl Afad Müdürlüğü  personelnce analz edlp, bir ön değerlendirme raporu oluşturulur oluşturulur.. Hedef ktleden yanıtlar toplandıktan sonra Google Formlar üzernden “Yanıtlar”  sekmesnden   sekmesnden analzler le brlkte yanıtlar görüntüleneblr. Daha detaylı gözlem yapmak çn anket verler  E-T  E-Tablolarda ablolarda görüntüleneblr. 5.

Sayfa | 69

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3. ANKET SORULARI ve RAPORLANMASI Yanıt toplama sürec tamamlandıktan sonra elde edlen cevaplar, İl  Afad Müdürlükleri tarafından aşağıda belirtilen adımlar takip edilerek rapor haline getirecektir. 

1. İlinizde geçmişte yaşanmış olan afetleri dikkate aldığınızda hangi önlemler alınmış olsa idi, afetin etkileri daha az olurdu? Kısaca belirtiniz. İlgl soru açık uçlu br soru olup, gelen cevaplar yorum barındırıyor olacaktır.  Elde edilen  yanıtlardan benzer olanlar elenerek geriye kalanlar liste halinde sunulabileceği gibi, yorumlanarak 1-2 paragraık bir sonuç metni şeklinde de yazılabilir yazılabilir..  2. İlnzde yaşanacak muhtemel afet tehlikelerini neden olabilecekleri can, mal ve prestij kayıpları açısından “En etkili: 5, En az etkili: 1” olacak şeklde puanlayınız. İlgl soru aracılığıyla elde edlen yanıtların analz edlerek tehlike türlerinin yüzdesel dağılım grağinin aşağıda verilen örnekteki gibi sunulması beklenmektedir.  ÖRNEK RAPORLAMA: Ankete RAPORLAMA: Ankete katılan toplam 59 kurum çalışanı çalışanı tarafından  tarafından verilen cevaplar değerlendirilerek hangi afet türünün daha fazla yazıldığı analiz edilmiştir.

 Buna göre, ilde en çok   can kaybına ve ekonomik kayba yol açabileceği düşünülen tehlike türlerinin yüzdelik dağılımı aşağıdaki gibidir. gibidir.  Katılımcıların %28.3’ü deprem, %20.2’si endüstriyel kazalar, %16.9’u sel, %11.8’i heyelan ve %8.8’i deniz kazaları cevabını vermiştir.

 Şekil Ek 6. Örnek Tehlike Tehlike Türleri Dağılım Dağılım Graği 

Bu soru  aracılığıyla elde edlen yanıtlar, lde en çok can kaybına ve ekonomk kayba yol açableceğ düşünülen tehlke türlernn neler olduğu blgsn sunacaktır. Analz Analz sonuçlarına dayanılarak, ilde Modül 2 kapsamında çalışılacak afetler tespit edilip, önceliklendirilecektir . Belrlenen tehlke türü başlıklarına göre, çalıştaylarda yer alacak afet masaları oluşturulacaktır . Sayfa | 70

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

3. İlinizde yaşanacak muhtemel afetler açısından en yüksek hasargörebilirliğe sahip olduğunu düşündüğünüz alanları tehlike türü bazında belirtiniz (İlçe, mahalle, mevki vb.). İlgl soru aracılığıyla elde edilen yanıtlardan benzer olanlar elenerek geriye kalanların aşa ğıda verilen örnekteki gibi liste halinde sunulması beklenmektedir. beklenmektedir. Ayrıca yanıtların yorumlanarak kentn genel olarak hang alanlarının rsk altında olduğunu özetleyen 1-2 paragraık  br sonuç metn de ekleneblr. ekleneblr. Tablo Ek 2. Örnek- Tehlike Türü Mekansal Dağılım Tablosu

Tehlike Tü Türü

Etkili Ol Olduğu Alan (İ (İlçe ve ve Ma Mahalle ad adı be belirtilebilir) Tüm Tekirdağ il sınırlarında etkilidir.

Deprem

Sel

Saray, Ç.köy (İstasyon Mahallesi), Süleymanpaşa, Hayrabolu deresi,Çorlu deresi

Süleymanpaşa, Şarköy, Ç.köy Heyelan Şarköy Kaya Düşmesi Deniz Kazaları Çorlu , Ç.köy Endüstriyel Kazalar  …….. ……..

Sayfa | 71  

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

4. Afet risklerinin belirlenmesi/değerlendirilmesi/azaltılmasına yönelik planlanan, devam eden veya tamamlanan projeleriniz/çalışmalarınız var mıdır? Cevabınız “Evet” ise lütfen projeleri/çalışmaları, üzerne çalışılan afet riskini, konu, kapsam, çalışma alanı, ölçek , paydaş, süre/gerçekleşme zamanı ve bütçe yönünden açıklayınız. Lütfen projelere/çalışmalara  ilişkin BELGE ve RAPORLARIN bilgilerini (tamamlanma yılı, bütçesi vb.) ekleyiniz. İlgl soru aracılığıyla elde edilen yanıtların aşağıda verilen örneklerdeki gibi bir grak ve bir liste şeklinde sunulması beklenmektedir. beklenmektedir.

 Şekil Ek 7. Örnek-Risk Azaltma Çalıması Dağılım Graği  Tablo Ek 3. Örnek-Risk Azaltma Çalışmaları İçerik Tablosu Kurumlar

Adı Tüm lde mar planına esas yerleşme uygunluk amaçlı jeolojk-jeoteknk etüt çalışmaları

Büyükşehr Beledyes

Süleymanpaşa Kentsel Dönüşüm Master Planı Tekrdağ Kuvvetl Yer Hareket Kayıtçı Ağının Kurulması

Belge Türü (plan, stratejik belge, rapor vb.) Zemn etüt raporlarıyerleşme uygunluk –eğm -çoklu doğal rsk-mkro  bölgeleme hartaları

Kim tarafından yapıldı?

Yılı

Tekrdağ Büyükşehr Beledyes Deprem Rsk Yönetm Dares Başkanlığı

2014-2019

Rapor-

İTÜ-Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi

2016-2017

DSİ, Büyükşehr Sosyal

Kandll le Yapılan Protokol

Tessler,, Ereğl’de stasyon Tessler

kapsamında

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

Sayfa | 72  

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

5. Kurumunuzun, afet yönetimi açısından mevzuatlar kapsamında yer alan görev ve sorumlulukları nelerdir? Açıklayınız. 6. Kurumunuzun afet risklerini azaltmaya yönelik aldığı “YAPISAL ÖNLEMLER»in neler olduğunu afet türü bazında sıralayınız? 7. Kurumunuzun afet risklerini azaltmaya yönelik aldığı “YAPISAL OLMAYAN ÖNLEMLER»in neler olduğunu afet türü bazında sıralayınız? İlgl sorular (5-6-7) aracılığıyla elde edilen yanıtların aşağıda verilen örneklerdek gibi liste şeklnde sunulması beklenmektedir beklenmektedir..  Tablo Ek 4. Örnek-Afet Yönetimi Kapsamında Kurumların Görev ve Sorumlulukları Kurumlar JMO

Afet Yönetimi Açısından Mevzuatlar Kapsamında Yer Yer Alan Görev ve Sorumlulukları Zemin ve Temel Temel Etüdü çalışmaları öncesinde çalıştığımız alanın ve çevresinin heyelan, kaya düşmesi, kayma vb. gibi jeolojik olumsuzluklar açısından değerlendirilmesini inceliyoruz.

19 Mayıs Kaymakamlığı

Taşkın Koordinasyon Kurulu Valilik Valilik bünyesinde olup Kaymakamlığımız katılımcı  pozisyonundadır..  pozisyonundadır

Tablo Ek 5. Örnek-Yapısal Önlem Alanları Tablosu

Kurumlar Büyükşehr Beledyes

Yapısal Önlemler Dere Islah Çalışmaları

Tablo Ek 6. Örnek-Yapısal Olmayan Önlem Alanları Tablosu

Kurumlar Çevvre ve Şe Çe Şehi hirc rcil ilik ik İl Müd üdür ürlü lüğü ğü

Yapısal Olmayan Önlemler Afe fett b bl lnc nc eğ eğt tm m ve ver rllme mes s,, te tekn knk k pe pers rson onel el sayısının arttırılması

Sayfa | 73

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

8. Afet risklerinin azaltılmasına yönelik faaliyetlerinizde iş birliği yapılmasında yarar gördüğünüz kurumları/kuruluşları yazınız. İlgl soru aracılığıyla elde edilen yanıtların aşağıda verilen örnektek gibi grak şeklnde  sunulması beklenmektedir. İlgl soru formatı hâlhazırda statstk sonuç sunmamaktadır. Her br kurum smnn kaç kez yazıldığı tespt edlp, bu rakamın yazılan toplam kurum adı sayısına oranlanmasıyla yüzdelk br dağılım elde edleblecektr. edleblecektr.

 Şekil Ek 8. İşbirliği İçinde Olunması Düşünülen Kurum ve Kuruluşların Dağılım Dağılım Graği 

Sayfa | 74

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

9. İlinizde “Risk Azaltma Planı” yapılması neden önemlidir? Lütfen belirtiniz. İlgl soru aracılığıyla elde edilen yanıtların aşağıda verilen örnekteki gibi grak şeklnde  sunulması beklenmektedir beklenmektedir.. İlgl soru açık uçlu br soru olup, gelen cevaplar yorum barındırıyor olacaktır. Bu sebeple soru formatı hâlhazırda statstk sonuç sunmamaktadır. Verilen cevaplardan benzer olanlar gruplanarak o cevabın kaç kez verildiği tespit edilir ve bu sayı  gruplanan diğer cevaplar toplamına oranlanarak yüzdesel yüzdesel bir dağılım elde edilir. edilir. 

 Şekil Ek 9. Örnek- Risk Azaltma Planı Planı Yapılma Yapılma Sebepleri 

Sayfa | 75

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

EK- 7:

AFET LİSTESİ BELİRLEME

Modül 2’ ye başlamadan önce rsk azaltma belgesnde çalışacağımız tehlke türlern belrlememz gerekmektedr. Burada br sınır ve sayı bulunmamakla brlkte, çalışmanın yönetleblr ve efektf olması adına 4 veya 5 tehlke türünün ana başlıklar olarak belrlenmes ve çalışılması önerlmektedr. Çalışılacak afetler seçerken afetler geçmş ve statstklerne bakarak, geçmşte yaşanmış ve en çok can ve mal kaybına neden olmuş afetler le olma sıklığı ve etks fazla olan afetlern seçlmesne dkkat edlr. Bunun yanı sıra çalışmaya başlamadan önce yapılacak olan onlne anketn cevaplarına göre de sıralamada lk 4 veya 5 afet dkkate alınarak çalışılacak Afet türler belrlenmş olur. EK …. Afet değerlendrme dosyası geçmş afetler Modül 1’de 1.7.1 başlığı altında oluşturulmuş olan geçmş afetler tablosu ve Anketler (2.soru) sonucu lmzn en öneml afetler cevaplarına göre oluşturulacak ve br öncelkl afet lstes oluşturulması gerekmektedr.

1. ÖRNEK  Geçmiş Afetler

Anket Sonuçları 2. Soru

Tehlike Önceliklendirme Listesi 1-Heyelan, 2-Taşkın, 3-Deprem, 4-Kaya Düşmes ve Çığ, 5-Orman Yangını. Yangını.

Sayfa | 76

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

2. ÖRNEK  Geçmiş Afetler

Anket Sonuçları 2. Soru

 Tehlike Önceliklendirme

Listesi

1-Deprem, 2- End. Kazalar, 3- Sel-Taşkın, Sel-Taşkın, 4-Kütle Hareketler, 5- Denz Kazaları.

Sayfa | 77

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

EK- 8:

SENARYO TABLOSU

Her afet masasında geçmiş afetler ve gelecekte yaşanabilecek tahmini ve/veya beklenmeyen olaylarla lgl senaryolar üretlecektr. Brden fazla muhtemel ve en kötü senaryo yazılablr. Üretlen senaryolar olay önlem tablolarına grd sağlayacaktır. Tablo Ek 7. Senaryo Belirleme Tablosu Tablosu

Senaryonun Kısa Açıklaması (Bir kaç cümle ile afetin kaynağı ve tetikleyici unsurları yazılabilir) Muhtemel Senaryo 1 Muhtemel Senaryo 2 Muhtemel Senaryo 3

Konum-yer 

En Kötü Senaryo 1 En Kötü Senaryo 2

Tablo Ek 8. Senaryo Şablonu Senaryo Afet türü:

Senaryo No:

Senaryonun kısa açıklaması; En Kötü Senaryo Brncl etk

Muhtemel Senaryo 

 saağlık ve hayat  s

ekonom ve çevre

toplumsal işlevsellik  

Etk  azz  a

orta

ağır

çok ağır

yıkıcı

olası değl

olası olablr

olası

çok olası

Olasılık   pek olası değl Olay Tarh İl-İlçe(ler) adı Olayın Afete dönüşmesnn nedenler ve tetkleyc unsurlar

Afetn etkler ve sonuçları- Etk Alanı-Etklenen semt, Mahalle-AlanMahalle-Alan-Bna Bna smler

Sayfa | 78

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Göstergelere Dayalı Etk Gösterges Can Kaybı Ağır yaralı/hastalar  Etklenen kşler Toplam ekonomk etk Doğa ve çevre üzerndek etkler

Sayısı

Sebeb

Günlük yaşamda aksamalar Kültürel mras kaybı

Sayfa | 79

 

 T .C .

İÇ İŞ LE R İ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

EK- 9:

GZFT TABLOSU (1. ÇALIŞTA ÇALIŞTAY Y HAZIRLIK DOSYASI DOSYASI İÇİNDE)

Tablo Ek 9. GZFT Tablosu İç Etkenler AFET TÜRÜ:…… TEMEL SORU:  Afet Risklerini Azaltmak ve Afetlere karşı daha dayanıklı hale

GÜÇLÜ YÖNLER Hangi konuları daha kolay yapıyoruz? Başarılı olduğumuz alanlar neler? Gücümüzü oluşturan kaynaklarımız neler?

gelmek amacıyla;  ilinizdeki güçlü ve  Avantajlı olduğumuz zayıf yönler ile fırs- alanlar neler?

Dış Etkenler ZAYIF YÖNLER

FIRSATLAR

Eksik yönlerimiz neler?

- Risk Azaltmadaki fırsatlar neler?

- Başarısız olduğumuz konular neler?

- Fark yaratabileceğimiz alanlar neler?

- Hayata geçirmekte zorlandığımız konular neler?

- Hangi alanlarda gelişmeler görülebilir?

TEHDİTLER   - Risk Azaltmada hangi sorunlar karşımıza çıkabilir? - Bize zarar verebilecek rakipler kimler? - Hangi konularda hata yapabiliriz?

atlar ve tehditler nelerdir?

- Bizim için avantajlı konular neler?

 Bizi farklı kılan ne tür özelliklere sahibiz?

- Bizi engelleyebilecek neler var? - Dünyadaki değişimin  bize olumsuz etkileri etkileri ne olabilir 

Sayfa | 80

 

 T. C.

İÇ İŞ LE Rİ

BA KA NL IĞ I

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Not: Mevcut Durum Analizi Nedir? Neden Gereklidir? İl afet rsk azaltma planlarının aşamalarından brs de ldek mevcut durumun ve kapastenn belrlenmesdr. belrlenmesdr. İldek afet rsklerne lşkn mevcut durumun ortaya konulması hem amaç ve hedeern belrlenmes aşamasında kolaylık sağlayacak, hem de d e uygulanablr ve gerçekç br plan hazırlanmasının temeln oluşturacaktır. oluşturacaktır. Bu kapsamda ç ve dış çevrenn değerlendrlerek analz edlmes, İRAP hazırlama sürecnn öneml br bölümünü oluşturmaktadır. Br yapıya etk eden ç çevre faktörler güçlü ve zayıf yanlar, dış çevre faktörler de fırsatlar ve tehdtler olarak sınıandırılablr. İç ve dış çevrenn bu şeklde analz edlmes GZFT Analz olarak tanımlanır. GZFT Analz Yöntem günümüz planlama çalışmalarında mevcut durumun değerlendrlmes amacıyla yaygın br şeklde kullanılmaktadır. GZFT analznn bleşenler şunlardır; Güçlü yönler: Afet rsklern azaltmada ln potansyeln fade eder. Organzasyonun Organzasyonun y olduğu, dğer llern sahp olmadığı ve AFAD AFAD dâhl tüm kurumların var olma/kurulma sebeb olduğuna nanılan unsurlardır. unsurlardır. İldek kurumların karar verc olduğu konular bu kapsamda yer alır alır.. Zayıf yönler: Afet rsklern azaltmada ln zayıf olduğu yönler fade eder. Bunlar, afet rsklern azalt•



ma planını planlama, uygulama, yönetm, craat ve zleme açısından kırılgan kılan unsurlardır unsurlardır.. Fırsatlar: Afet rsklern azaltmada lgl hedeer açısından dışsal olup ancak kurumların faalyetlern etkleyeblecek unsurlardan oluşurlar. Dolayısıyla ldek kurumların faalyetlern etkl şeklde planlaması, yönetmes ve uygulayablmes çn keşfetmes, yakalaması ve genşletmes gereken unsurlardır. Tehditler: Afet rsklern azaltma çalışmalarında ne gb engellern olduğunu, zarar verc faktörler, teknolojk, sosyo-kültürel, ekonomk ve poltk sorunların varlığını fade eden unsurlardır unsurlardır.. •



GZFT çalışması tamamlandıktan sonra elde edlen analz aracılığıyla hedeer üretlecektr üretlecektr.. Hedeer oluşturulurken aşağıda verlen örneklere benzer yüklemler kullanılablr. Aşağıda örnek hedef cümleler sıralanmaktadır; • • • • •

Afet rsk azaltmada her düzeyde katılımcılığı sağlamak Kentsel dönüşümde lerleme kaydetmek  Güvenl yerleşm koşullarını sağlamak  Afetten etklenen nsan sayısını azaltmak Kurumlar arası şbrlğ ve koordnasyonu güçlendrmek 

Sayfa | 81

 

View more...

Comments

Copyright ©2017 KUPDF Inc.
SUPPORT KUPDF